8/13/2019 Metabolisme-lemak_0
1/21
METABOLISME LEMAK
Yunita Eka Puspitasari, S.Pi, MP
8/13/2019 Metabolisme-lemak_0
2/21
MEMBRAN
Pada umumnya, lipid tidak larut dalamairAsam lemak tertentu ..... (sebutkan ) ....
Mengandung gugus polarLarut dalam air dan sebagian larut dalampelarut non polar
Molekul-molekul diorientasikan padaantarmuka minyak-air dengan
gugus polar dalam fasa air dangugus non polar dalam fasa minyak
Lipid polar spt ini struktur dasar padamembran biologi, tebalnya 5-10 nm
8/13/2019 Metabolisme-lemak_0
3/21
MISEL LIPOSOM - EMULSI
Bila terdapat konsentrasi lipid polar yangkritis dalam medium berair membentukMISELPengumpulan garam-garam empedudalam misel dan pembentukan miselcampuran dengan produk-produkpencernaan lemak penting untukmempermudah absorpsi lipid dari ususEmulsi partikel yang lebih besar,biasanya dibentuk oleh lipid non polardalam medium berair, distabilkan oleh zat-zat pengemulsi seperti lipid polar (contohlesitin) yg membentuk lapisan permukaanyang memisahkan bagian terbesar zatnonpolar dari fasa berair
8/13/2019 Metabolisme-lemak_0
4/21
Liposom
terbentuk dari sonikasilipid dalam mediumberair.
Terdiri atas: 2 lapisanlipid berbentuk bolayang menutupi bagianmedium berair
8/13/2019 Metabolisme-lemak_0
5/21
8/13/2019 Metabolisme-lemak_0
6/21
MEMBRAN SEL
DINDING PERMEABEL yang mengatur pemindahanair dan zat yang larut antara ruangan eksternaldan internal
Lipid membran tersusun dalam lapisan biomolekuler,dengan ujung nonpolar dari molekul salingberhadapan di dalam membran dan ujung polarterletak ke arah fasa berair di dalam dan di luarsel
8/13/2019 Metabolisme-lemak_0
7/21
PERUBAHAN LIPIDA PADA IKAN
PERUBAHAN SECARA ALAMIHIDROLISISOKSIDASI
PERUBAHAN AKIBAT PENGAWETAN DANPENGOLAHAN
8/13/2019 Metabolisme-lemak_0
8/21
HIDROLISIS LIPIDA
Kerusakan lemak disebabkan karenaOto-oksidasiHidrolisisLipolisis
Enzim lipolitik dapat memisahkan asam-asam lemak dari TG melaluiproses hidrolisis/lipolisisHidrolisis lemak akan membebaskan asam lemak dan perubahanbauHidrolisis oleh enzim lipase menghasilkan asam-asam lemak bebasberatom pendek seperti C4, C6,C8,C10 (asam lemak tersebut yangmenyebabkan ikan berbau tengik)Asam laurat dan asam miristat menyebabkan ikan berbau spertisabun
8/13/2019 Metabolisme-lemak_0
9/21
Oksidasi Lipida
Oksidasi asam lemak di dalam mitokondria selhidupOksidasi asam lemak setelah hewan mati
8/13/2019 Metabolisme-lemak_0
10/21
Oksidasi asam lemak dalam mitokondria sel hidup
Hewan masih hidup Oksidasi asam lemak dalam mitokondria untukmenghasilkan energi yang akan digunakan o/ hewan :
Biosintesa (kerja kimia)
Transpor aktif (kerja osmotik)Kontraksi otot (kerja mekanisasi)Pemindahan materi genetik
Asam lemak dioksidasi melalui tahap :Oksidasi asam lemak rantai panjang Hasil : residu asetil(asetil-koA)Oksidasi residu asetil menjadi C02 didalam siklus asamsitrat
8/13/2019 Metabolisme-lemak_0
11/21
Oksidasi asam lemak dalam mitokondria sel hidup
Asam lemak bebas dalam sitosol masukmitokondria untuk proses oksidasi. Melalui tahapreaksi enzimatis :
Asam lemak asillemak-koA (enzim asil-koA sintetasepada membran luar mitokondria)Asillemak-koA asil lemak-karnitin (enzim karnitinasiltransferase I pada lapisan dalam membranmitokondriaProses masuknya gugus asil lemak-karnitin menjadiasillemak-koA (enzim karnitin asil transferase II)
Asillemak-koA siap menjalani proses oksidasi tahap 1
8/13/2019 Metabolisme-lemak_0
12/21
Oksidasi asam lemak dalam mitokondria sel hidup
Oksidasi Asam Lemak Jenuh melalui tahap :Dehidrogenase IHidratasi
Dehidogenase IIPemotongan rantai karbon asam lemak
Tahapan diatas putaran reaksi untuk menghasilkan-Satu molekul asetilkoA-Satu mol FADH2KEDUANYA = CADANGAN ENERGI TINGKAT TINGGI
8/13/2019 Metabolisme-lemak_0
13/21
Oksidasi residu asetil menjadi C0 2
Asil-koA memasuki tahap kedua oksidasi asamlemak jenuh
Siklus asam sitrat menghasilkan :
3 mol NADH1 mol FADH21 mol GTP
FADH2 + NADH memasuki tahap transport elektron danfosforilasi oksidatif
menghasilkan 2 mol ATP utk tiap molekul FADH2 3 mol ATP utk tiap mol NADH 1mol GTP setara dengan 1 mol ATP
8/13/2019 Metabolisme-lemak_0
14/21
Oksidasi Asam Lemak Setelah Hewan Mati
Kerusakan lemak dari ikan terutama ketengikanKetengikan / rancidity oksidasi asam lemak
Akibat kerusakan nutritif : kerusakan lemak +vitamin larut lemak yang essensial
Tipe penyebab ketengikan : Ketengikan oksidasi (oxidative rancidity) Ketengikan ensim (enzimatic rancidity) Ketengikan proses hidrolisa (hidrolitic rancidity)
8/13/2019 Metabolisme-lemak_0
15/21
Reaksi Oto-oksidasi
Selama masa reaksi oto-oksidasi terbentukperoksidaReaksi oto oksidasi pada asam lemak tak jenuh
membentuk radikalRadikal suatu senyawa yang kehilangan sebagianelektronnya dan meninggalkan ikatan yang kosongsehingga menjadi reaktif
8/13/2019 Metabolisme-lemak_0
16/21
Tahapan Oksidasi
InisiasiPropagasiTerminasi
8/13/2019 Metabolisme-lemak_0
17/21
FAKTOR OKSIDASI
DARI DALAMSifat asam lemak, tipe asam lemak, derajat ketidakjenuhan asamlemak dan proporsi fosfolipida pada ikanPenyebaran lemak pada tubuh ikan
Keberadaan senyawa kimia ttt dalam tubuh ikan yang bersifataktivator atau inhibitor dan senyawa tsb berkontak dengan asamlemak
DARI LUAR Dikatalis oleh :Cahaya
Kenaikan suhuAdanya oksigenKelembabanLogam Fe, Cu, Mn
8/13/2019 Metabolisme-lemak_0
18/21
ASAM LEMAK ESSENSIAL
9ASAM OLEAT18:1 18:2 20:2 20:3 22:3 22:4
20:1 22:2
22:1
8/13/2019 Metabolisme-lemak_0
19/21
ASAM LEMAK ESSENSIAL
6ASAM LINOLEAT18:2 18:3 20:3 20:4 22:4 22:5
20:2 22:3
22:2
8/13/2019 Metabolisme-lemak_0
20/21
ASAM LEMAL ESSENSIAL
3ASAM LINOLENAT18:3 18:4 20:4 20:5 22:5 22:6
20:3 20:4
22:3
8/13/2019 Metabolisme-lemak_0
21/21
Itay Budin and Neal K. Devaraj, Membrane Assembly Driven by aBiomimetic Coupling Reaction,Journal of the American ChemicalSociety , 2012; [ DOI: 10.1021/ja2076873 ]Membran cell.http://users.rcn.com/jkimball.ma.ultranet/BiologyPages/C/CellMem
branes.html http://www.britannica.com/EBchecked/media/45550/Intrinsic-proteins-penetrate-and-bind-tightly-to-the-lipid-bilayer Liposom. http://www.di.uq.edu.au/proj5backgroundDaniel Dantchev, Galin Valchev . 2011. Surface integration
approach: A new technique for evaluating geometry dependentforces between objects of various geometry and a plate.http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0021979711015293
http://pubs.acs.org/doi/abs/10.1021/ja2076873http://users.rcn.com/jkimball.ma.ultranet/BiologyPages/C/CellMembranes.htmlhttp://users.rcn.com/jkimball.ma.ultranet/BiologyPages/C/CellMembranes.htmlhttp://www.britannica.com/EBchecked/media/45550/Intrinsic-proteins-penetrate-and-bind-tightly-to-the-lipid-bilayerhttp://www.britannica.com/EBchecked/media/45550/Intrinsic-proteins-penetrate-and-bind-tightly-to-the-lipid-bilayerhttp://www.britannica.com/EBchecked/media/45550/Intrinsic-proteins-penetrate-and-bind-tightly-to-the-lipid-bilayerhttp://www.britannica.com/EBchecked/media/45550/Intrinsic-proteins-penetrate-and-bind-tightly-to-the-lipid-bilayerhttp://www.britannica.com/EBchecked/media/45550/Intrinsic-proteins-penetrate-and-bind-tightly-to-the-lipid-bilayerhttp://www.britannica.com/EBchecked/media/45550/Intrinsic-proteins-penetrate-and-bind-tightly-to-the-lipid-bilayerhttp://www.britannica.com/EBchecked/media/45550/Intrinsic-proteins-penetrate-and-bind-tightly-to-the-lipid-bilayerhttp://www.britannica.com/EBchecked/media/45550/Intrinsic-proteins-penetrate-and-bind-tightly-to-the-lipid-bilayerhttp://www.britannica.com/EBchecked/media/45550/Intrinsic-proteins-penetrate-and-bind-tightly-to-the-lipid-bilayerhttp://www.britannica.com/EBchecked/media/45550/Intrinsic-proteins-penetrate-and-bind-tightly-to-the-lipid-bilayerhttp://www.britannica.com/EBchecked/media/45550/Intrinsic-proteins-penetrate-and-bind-tightly-to-the-lipid-bilayerhttp://www.britannica.com/EBchecked/media/45550/Intrinsic-proteins-penetrate-and-bind-tightly-to-the-lipid-bilayerhttp://www.britannica.com/EBchecked/media/45550/Intrinsic-proteins-penetrate-and-bind-tightly-to-the-lipid-bilayerhttp://www.britannica.com/EBchecked/media/45550/Intrinsic-proteins-penetrate-and-bind-tightly-to-the-lipid-bilayerhttp://www.britannica.com/EBchecked/media/45550/Intrinsic-proteins-penetrate-and-bind-tightly-to-the-lipid-bilayerhttp://www.britannica.com/EBchecked/media/45550/Intrinsic-proteins-penetrate-and-bind-tightly-to-the-lipid-bilayerhttp://www.britannica.com/EBchecked/media/45550/Intrinsic-proteins-penetrate-and-bind-tightly-to-the-lipid-bilayerhttp://www.britannica.com/EBchecked/media/45550/Intrinsic-proteins-penetrate-and-bind-tightly-to-the-lipid-bilayerhttp://www.britannica.com/EBchecked/media/45550/Intrinsic-proteins-penetrate-and-bind-tightly-to-the-lipid-bilayerhttp://www.britannica.com/EBchecked/media/45550/Intrinsic-proteins-penetrate-and-bind-tightly-to-the-lipid-bilayerhttp://www.britannica.com/EBchecked/media/45550/Intrinsic-proteins-penetrate-and-bind-tightly-to-the-lipid-bilayerhttp://users.rcn.com/jkimball.ma.ultranet/BiologyPages/C/CellMembranes.htmlhttp://users.rcn.com/jkimball.ma.ultranet/BiologyPages/C/CellMembranes.htmlhttp://pubs.acs.org/doi/abs/10.1021/ja2076873