Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, Cilt 18, Sayı 35, 2020, 255-277 Mesleki Bir Yapı: Türk Coğrafya Kurumu; Akademik Faaliyetleri ve Türk Coğrafyasına Katkıları T. Ahmet ERTEK* I. Kurumun Kuruluşu ve Gelişmesi Türk Coğrafya Kurumu, dönemin Milli Eğitim Bakanı Hasan Ali Yücel’in direktifleri ve başkanlığında 6-21 Haziran 1941 günleri arasında Ankara Üni- versitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesinde toplanan I. Coğrafya Kongresi’nde fiilen alınan kararla, 12 Mart 1942 tarihinde Ankara Valiliğine verilen dilekçe ile resmen kurulmuştur. Kurulduğu günden itibaren de Türkiye’de coğrafya bilimi- nin şekillenmesinde ve gelişmesinde akademik, bilimsel ve dernek çalışmalarına dayalı önemli işler ve katkılar yapmış olup; halen İçişleri Bakanlığı Dernekler Müdürlüğüne bağlı kamu yararına bir dernektir. II. Kurumun Amaçları ve Tarihi Kurumun tüzüğünde belirtilen amacı: “Türkiye’de coğrafyanın ve diğer yer ve beşeri ilimlerinin gelişimine ve ilerleyişine çalışmak, Türkiye’nin ilmi metotlarla coğrafyasını incelemek, cihan coğrafya hareket ve ilerleyişini takibeylemektir”. Türk Coğrafya Kurumu Derneği, Ankara’da 1942’de resmen kurulup çalışma- larına başladıktan sonra ilk iş olarak ülke genelinde coğrafya öğretimi ile meşgul olan ve kurumun amaçları doğrultusunda en doğal üyeleri sayılan coğrafya * Türk Coğrafya Kurumu Başkanı. [email protected], Orcid: 0000-0002-9857-4832. Geliş/Received: 12.09.2018 • Kabul/Accepted: 07.03.2019 • Tanıtım ve Değerlendirme Makalesi
24
Embed
Mesleki Bir Yapı: Türk Coğrafya Kurumu; Akademik Faaliyetleri ve Türk … · 2020. 6. 18. · Türk Coğrafya Kurumu, dönemin Milli Eğitim Bakanı Hasan Ali Yücel’in direktifleri
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, Cilt 18, Sayı 35, 2020, 255-277
Mesleki Bir Yapı: Türk Coğrafya Kurumu; Akademik Faaliyetleri ve Türk Coğrafyasına KatkılarıT. Ahmet ERTEK*
I. Kurumun Kuruluşu ve Gelişmesi
Türk Coğrafya Kurumu, dönemin Milli Eğitim Bakanı Hasan Ali Yücel’in
direktifleri ve başkanlığında 6-21 Haziran 1941 günleri arasında Ankara Üni-
versitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesinde toplanan I. Coğrafya Kongresi’nde
fiilen alınan kararla, 12 Mart 1942 tarihinde Ankara Valiliğine verilen dilekçe ile
resmen kurulmuştur. Kurulduğu günden itibaren de Türkiye’de coğrafya bilimi-
nin şekillenmesinde ve gelişmesinde akademik, bilimsel ve dernek çalışmalarına
dayalı önemli işler ve katkılar yapmış olup; halen İçişleri Bakanlığı Dernekler
Müdürlüğüne bağlı kamu yararına bir dernektir.
II. Kurumun Amaçları ve Tarihi
Kurumun tüzüğünde belirtilen amacı: “Türkiye’de coğrafyanın ve diğer yer ve
beşeri ilimlerinin gelişimine ve ilerleyişine çalışmak, Türkiye’nin ilmi metotlarla
coğrafyasını incelemek, cihan coğrafya hareket ve ilerleyişini takibeylemektir”.
Türk Coğrafya Kurumu Derneği, Ankara’da 1942’de resmen kurulup çalışma-
larına başladıktan sonra ilk iş olarak ülke genelinde coğrafya öğretimi ile meşgul
olan ve kurumun amaçları doğrultusunda en doğal üyeleri sayılan coğrafya
* Türk Coğrafya Kurumu Başkanı. [email protected], Orcid: 0000-0002-9857-4832.
Geliş/Received: 12.09.2018 • Kabul/Accepted: 07.03.2019 • Tanıtım ve Değerlendirme Makalesi
TALİD, 18(35), 2020, T. A. Ertek256
öğretmenlerine durumu bir mektupla bildirmiş ve kendilerini kurum çalışmala-
rına katılmaya davet etmiştir.1
Türk Coğrafya Kurumu’nun kurulması ve kurumdan beklentiler, kurumun
bilimsel çalışmaları sayesinde özellikle Türkiye coğrafyası konusundaki eksikleri
gidermesi ve coğrafya öğretimi bakımından önemlidir. Nitekim Sırrı Erinç “…
Birinci Coğrafya Kongresinin toplantıları; bu kongrede alınan karar ile; asırlardan
beri özlenen Türk Coğrafya Kurumu’nun gerçekleşmesi; milletlerarası mesleki
kongrelerde Türk coğrafyacılarının ilk defa tebliğler yapmak suretiyle kendilerini
göstermeleri ve nihayet, bilimsel coğrafi yayınların büyük bir süratle artması bu
döneme rastlar.” ifadesinde bulunur.2
Atatürk’ün önderliğinde kurulan Türkiye Cumhuriyeti’nin kültür ve bilim
alanında ulusun köklerine yönelik olarak yapılan bilimsel çalışmalar için Nisan
1931’de kurulan Türk Tarih Kurumu’na, Temmuz 1932’de Türk Dil Kurumu da
eklenmiştir. Atatürk, 11 Mart 1935’de Maarif Vekili (Milli Eğitim Bakanı) Abidin
Özmeriç’den Ankara’da Tarih-Coğrafya Fakültesi kurulmasını istemiştir. Prof.
Dr. Afet İnan, anılarında Atatürk’ün bu konudaki fikirlerini şöyle ifade etmiştir:
Fakülte için ilk ismin Tarih-Coğrafya olarak yazdırmasının sebebi şudur.
Coğrafya ile Tarih sıkı işbirliği içindedir. Bilhassa iki bilginin paralel
gitmesini ve coğrafi şartların izahı yapılmadan, harita rehberliğinden
mahrum bir tarihin hiç işe yaramadığını kabul ederdi.3
Türk Tarih Kurumu, ilk kurulduğu sene, derhal bir tarih atlası bastırmış (Harita
Umum Müdürlüğü) ve coğrafi tetkiklerin tarihe temel teşkil etmesi lüzumlu adde-
dilmiştir. Meselâ Türklerin anayurdu Orta Asya’nın kuraklık hadisesi, ancak coğrafi
ve jeolojik tetkiklerle mümkün olduğu kabul ediliyordu. Fakat bir de yurdumuzun
coğrafyası, bizler tarafından tetkik edilip yazılmalı idi. Bu münasebetle şunu ha-
tırlıyorum. Fakülte kurulurken programları üzerinde konuşulduğu esnada, Prof.
Muzaffer Göker’e (Fakültenin ilk Dekanı) Atatürk, coğrafya tedrisatı ve tetkikleri
için uzun bir not yazdırmıştı. Orada tespit ettirdiği fikirlerde “Coğrafyanın dersa-
neden ziyade, arazi üzerinde hoca ve talebenin çalışmaları ve müşahedelerinin
esas alınması lâzım geldiği ve yeni metotlara göre tetkikten geçecek bir Türkiye
Coğrafyası’nın yazılması” idi. Hatta Tarih gibi, Coğrafya Kurumunun kurulmasını
düşünen Atatürk, bu uzun notların sonunda, fakülte açıldıktan sonra “İhtiyaca
göre böyle bir teşekkülün lüzumu belli olacaktır” demiştir.
1 Türk Coğrafya Dergisi, sy. 1, s. 98.
2 Erinç, Sırrı, Cumhuriyetin 50. Yılında Türk Coğrafyası, İstanbul: İ.Ü. Coğr. Enst. Yayınları,
1973.
3 İnan, Afet, Atatürk Hakkında Hatıralar ve Belgeler, İstanbul: İş Bankası Yayınları, 1968, s. 229-
230.
257Mesleki Bir Yapı: Türk Coğrafya Kurumu; Akademik Faaliyetleri ve Türk Coğrafyasına Katkıları
1935 yılında Ankara Üniversitesi’nin ilk fakülte kanun tasarısı TBMM’ye
verildiği vakit, adı sadece “Tarih-Coğrafya Fakültesi” idi. Fakat kanun çıkmadan
önce Atatürk’ün yeni bir direktifi ile “Dil” kelimesi eklenmiş ve fakülte’nin adı:
“Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi” olmuştur.
Türk Coğrafya Kurumu kurulmadan önce dünyada bu alanda yapılan çalış-
malar hakkında Alagöz 1943’e göre; “Paris 1821, Berlin 1828 coğrafya cemiyetle-
rinin yüz yılı aşkın süre öncesinden faaliyete geçtiğini, hatta 1875 yılında Hidiv
Ahmet Paşa’nın Mısır’da bu çalışmalara katıldığını ve bilim alanında yapılan ve
yapılamayanların ekonomik, siyasi bakımdan nasıl sonuçlandığını göstermesi
bakımından kayda değer bulunmalıdır.” ifadesinde bulunmuştur. Yine bu yüz-
yılda diğer ülkelerde (Londra Kraliyet, 1830; St. Petersburg, 1845; New York, 1852;
Viyana, 1856; Cenevre, 1858; Mexico City, 1859) coğrafya kurumları kurulmuştur.
Hasan Ali Yücel’in Milli Eğitim Bakanlığı döneminde Türkiye’de modern
coğrafyanın kurulmasına ve coğrafyacıların örgütlenmesine yaptığı katkının te-
melinde bu bilime olan yakınlığının önemini vurgulamak gerekir. Koçman’a göre4;
Hasan Ali Yücel, İstanbul Darülfünunu (Edebiyat Fakültesi) Felsefe Bölümü’nde
okurken Tarih, Edebiyat ve Coğrafya bölümlerini yakından tanımış, Faik Sabri
(Duran), Ali Macit (Arda), Hamit Sadi (Selen) gibi hocalardan ders almıştır. Me-
zuniyetinden sonra ilk resmi görevi olarak “Coğrafya Asistanlığı” yapmıştır. Milli
Eğitim Bakanlığı internet sayfasındaki biyografisine göre 13 Şubat 1924’te “Tarih
ve Coğrafya Darülmesailerinin Alat Muhafızlığı”na atanmıştır. Dolayısıyla Hasan
Ali Yücel’in coğrafya sevdası, öğrenciliği ve asistanlığından bakanlığına, yaşamının
her kademesinde sürmüştür.5
Türkiye Coğrafya Kurumunun başkanlıklarını Hasan Ali Yücel (1941-1946),
Reşat Şemsettin Sirer (1946-1948), Hasan Tahsin Banguoğlu (1948-1950), Ali Macit
Arda (1952-1967), Cemal Arif Alagöz (1967-1987), İsmail Yalçınlar (1987-1999),
Metin Tuncel (1999-2001), İ. Yaşar Hacısalihoğlu (2001-2009) ve T. Ahmet Ertek
(2009- devam ediyor) yapmışlardır.
III. Kurumun Çalışma Sistematiği
Kurumun 76 yıllık tarihine bakıldığında; sağlam bir omurgaya oturması,
kuruluşu (1942) ve takip eden yıllarda Milli Eğitim bakanlarının ve sonrasında
(1952’den itibaren) ise üniversite öğretim üyeleri ve coğrafya öğretmenlerinin
kuruma sahip çıkarak ileriye taşımalarından anlaşılmaktadır. 76 yıllık gelecekçi
yapının daha çok modernize edilmesi yansıtılmaya çalışılmıştır. Bu nedenle
4 Koçman, Asaf, “Cumhuriyet Döneminde Türk Coğrafyası ve Hasan Ali Yücel”, Doğumunun
100. Yıl Döneminde Hasan Ali Yücel Sempozyumu (Bildiriler) /16-17 Aralık 1997, İzmir
Üniversiteleri Öğretim Elemanları Derneği / İzmir, 1998, s. 137-140.
5 Ertek, T. Ahmet ve Faruk Özbakan, Türk Coğrafya Kurumu Tarihçesi, İstanbul: Türk Coğrafya
Kurumu Yay. No. 7, 2012.
TALİD, 18(35), 2020, T. A. Ertek258
kurumun tarihçe kitabında da belirtildiği gibi aşağıdaki çalışma şeması listesi ve
grafik (Şekil 1) oluşturulmuştur.6
1. Dernek İşlemleri ve Yasal İşlemler
2. Bilimsel Kongreler ve Meslek Haftaları
3. Yayınlar
4. Öğretmen Çalıştayları
5. Coğrafyacı Meslek Çalışmaları
6. Kurumlar Arası İlişkiler
7. Uluslararası İlişkiler
8. İnternet-Medya-Halkla İlişkiler
9. Coğrafya Öğrenci Kulüpleri
10. Uluslararası Yarışmalar
11. Öğretim Kurumları Arası Proje Yarışmaları
12. Danışmanlık ve Proje Üretimi
Şekil 1: Türk Coğrafya Kurumu Çalışma Şeması7
6 Ertek ve Özbakan, Türk Coğrafya Kurumu Tarihçesi.
7 Ertek ve Özbakan, Türk Coğrafya Kurumu Tarihçesi.
259Mesleki Bir Yapı: Türk Coğrafya Kurumu; Akademik Faaliyetleri ve Türk Coğrafyasına Katkıları
Yukarıdaki listeye ve grafiğe bakıldığında; kurumun tüzüğünde yazılıp üzerinde çalışılmayan çok az konu kaldığı kanısındayız. Bu listenin günün koşullarına göre daha da modernize edilerek, kurumun ileriye götürülmesi zaten kuruluş amaçları arasında yer alır. Bu konuda coğrafya akademisyenlerine, coğrafya öğ-retmenlerine, coğrafya öğrencilerine, kamuda çalışan coğrafyacılara ve mesleğini farklı konularda icra eden coğrafyacı iş adamlarına işbirliği ve Türk Coğrafya Kurumuna sahip çıkma konusunda büyük görevler düşmektedir. Bu bakımdan; ülke kalkınmasına-gelişmesine; havalimanları, metrolar, kanallar, tüneller, asma köprüler ve benzer büyük mühendislik yapıları yer seçimiyle kıtalararasında köprü ülke olmanın verdiği sorumlulukla Dünya konjonktürüne (ileriye dönük tahminlere) yön vermesi gibi konularda çevresinde liderlik vazifesini sürdürmesi çok önemlidir, çünkü “bu dünya hepimizin evidir.”
IV. Kurumun Yayınları ve Bilimsel Çalışmaları (1941-2019)
Türk Coğrafya Kurumu, 2005 yılından beri Yayıncı Kuruluş sıfatını da taşımakta olup, Kültür Bakanlığı belgesi vardır. Bu gerekçe ile 1943 yılından-günümüz 2019’a kadarki 77 yılda kitap ve bildiri metinleri kitabı niteliğinde 10 bilimsel eser/kitap yayımlanmıştır (www.tck.org.tr).
A. Yayınları
1. Kitaplar
Türk Coğrafya Kurumunun 1944-2019 yılları arasında yayınlanmış 10 adet kitabı bulunur. Bunlardan ilk 7’si basılı kitap ortamında bir matbaa tarafından basılıp yayımlanırken; son 3’ü internette e-kitap/e-book olarak elektronik ortamda yayınlanmıştır.
Bu yayınlar numara sırasıyla şöyledir:
1. Cemal Arif Alagöz, Türkiye’de Karst Olayları Hakkında Bir Araştırma, Ankara, 1944.
2. 9. Coğrafya Meslek Haftası (22-29 Aralık 1954), 9. Coğrafya Meslek Haftası, Coğrafya Meslek Haftaları Serisi: 1, Ankara, 1955.
3. Geçmişte, Günümüzde ve Gelecekte Trakya (10-12 Haziran 1998), 28. Coğ-rafya Meslek Haftası, Coğrafya Meslek Haftaları Serisi: 2, İstanbul, 2000.
4. Güney Marmara Bölümü: Mekânsal Sorunlar ve Çözümler (17-19 Mayıs 2002), 29. Meslek Haftası, Coğrafya Meslek Haftaları Serisi: 3, İstanbul, 2002.
5. Ulusal Coğrafya Kongresi (Prof. Dr. İsmail Yalçınlar Anısına), İstanbul, 2005.
6. Fiziki Coğrafya Araştırmaları – Sistematik ve Bölgesel (Prof. Dr. Mehmet
Yıldız Hoşgören’in Coğrafya Mesleğinde 40. Yıl Anısına, İstanbul, 2011.
7. T. Ahmet Ertek ve Faruk Özbakan, Türk Coğrafya Kurumu Tarihçesi, TCK
70. Yıl Anısına, İstanbul, 2012.
TALİD, 18(35), 2020, T. A. Ertek260
8. Ali Yiğit ve Harun Tunçel, 100. Yılında Türkiye’de Coğrafyacılar 1: Türkiye’de
Faydalanılan KaynaklarAlagöz, Cemal Arif, “Türk Coğrafya Kurumu’nun Amaçları ve Çalışmaları”, Türk
Coğrafya Dergisi, Ankara, 1943, sy. 3-4, s. 397-403.Bakırcı, Muzaffer, “Türk Coğrafya Kurumu 2002 Yılı Faaliyetleri”, Türk Coğrafya
Dergisi, İstanbul, 2002, sy. 39, s. 109. Erinç, Sırrı, Cumhuriyetin 50. Yılında Türk Coğrafyası, İstanbul: İ.Ü. Coğr. Enst.
Yayınları, 1973. Ertek, T. Ahmet., “Türk Coğrafya Kurumu Faaliyetleri (1 Ocak–31 Aralık 2010)”, Türk
Coğrafya Dergisi, İstanbul, 2010, sy. 55, s. 59-62. Ertek, T. Ahmet, “Türk Coğrafya Kurumu Faaliyetleri (1 Ocak–31 Aralık 2011)”, Türk
Coğrafya Dergisi, İstanbul, 2011, sy. 57, s. 101-105. Ertek, T. Ahmet ve Faruk Özbakan, Türk Coğrafya Kurumu Tarihçesi, İstanbul: Türk
Coğrafya Kurumu Yay. No. 7, 2012.Ertek, T. Ahmet, “Türk Coğrafya Kurumu Faaliyetleri (1 Ocak–31 Aralık 2012)”, Türk
Coğrafya Dergisi, İstanbul, 2012, sy. 59, s. 69-74. ---------------, “Türk Coğrafya Kurumu Faaliyetleri (1 Ocak–31 Aralık 2013)”, Türk
Coğrafya Dergisi, İstanbul, 2013, sy. 61, s. 77-82. ---------------, “Türk Coğrafya Kurumu Faaliyetleri (1 Ocak–31 Aralık 2014)”, Türk
Coğrafya Dergisi, İstanbul, 2014, sy. 63, s. 57-70. ---------------, “Türk Coğrafya Kurumu Faaliyetleri (1 Ocak–31 Aralık 2015)”, Türk
Coğrafya Dergisi, İstanbul, 2015, sy. 65, s. 97-105. ---------------, “Türk Coğrafya Kurumu Faaliyetleri (1 Ocak–31 Aralık 2016)”, Türk
Coğrafya Dergisi, İstanbul, 2016, sy. 67, s. 67-74. ---------------, “Türk Coğrafya Kurumu Faaliyetleri (1 Ocak–31 Aralık 2017)”, Türk
Coğrafya Dergisi, İstanbul, 2017, sy. 69, s. 127-134. ---------------, “Türk Coğrafya Kurumu Faaliyetleri (1 Ocak–31 Aralık 2018)”, Türk
Coğrafya Dergisi, İstanbul, 2018, sy. 71, s. 117-126. ---------------, “Türk Coğrafya Kurumu Faaliyetleri (1 Ocak–31 Aralık 2019)”, Türk
Coğrafya Dergisi, İstanbul, 2019, sy. 73, s. 125-143. İnan, Afet, Atatürk Hakkında Hatıralar ve Belgeler, İstanbul: İş Bankası Yayınları,
1968, s. 229-230.
275Mesleki Bir Yapı: Türk Coğrafya Kurumu; Akademik Faaliyetleri ve Türk Coğrafyasına Katkıları
Kayan, İlhan, “Türkiye Üniversitelerinde Coğrafya Eğitimi”, İzmir Ege Coğrafya Dergisi, 2000, sy. 11.
Koç, Telat, “Coğrafyacılar Arasındaki İletişim Problemleri”, TCK Coğrafya Kurultayı, Ankara, 2003, s. 440-443.
Koçman, Asaf, “Cumhuriyet Döneminde Türk Coğrafyası ve Hasan Ali Yücel”, Doğumunun 100. Yıl Döneminde Hasan Ali Yücel Sempozyumu (Bildiriler) /16-17 Aralık 1997, İzmir Üniversiteleri Öğretim Elemanları Derneği / İzmir, 1998, s. 137-140.
Koçman, Asaf, “Cumhuriyet Döneminde Yüksek Öğretim Kurumlarında Coğrafya Öğretimi ve Sorunları”, Ege Coğrafya Dergisi, İzmir, 1999, sy. 10, s. 1-14.
Kuşat, Ahmet, “Türk Tarihi İle İlgili Makaleler Bibliyografyası”, Çalışma Bakanlığı Kütüphaneler Müdürü (Www.Tk.Kutuphaneci.Org.Tr/İndex.Php/Tk/Article/Viewfile/309/618).
Özey, Ramazan, Türkiye Üniversitelerinde Coğrafya Eğitimi Öğretimi, İstanbul: Özeğitim Yay., 1998.
Tunçel, Harun, Ali Yiğit, Seval Çelikbağ, Türkiye Coğrafya Bibliyografyası, Bilecik: Bilecik Üniv. Yayını, 2010.
Unat, Faik Reşit, Türk Eğitim Sisteminin Gelişmesine Tarihi Bir Bakış, (Belleten c. 25, sy. 98’den Ayrı Basım), Ankara: TTK Basımevi, 1961
Yalçınlar, İsmail, “Prof. Cemal Arif Alagöz - Hayatı ve Mesleki Çalışmaları”, Türk Coğrafya Dergisi, İstanbul, 1993, sy. 28.
Yiğit, Ali ve Harun Tunçel, 100. Yılında Türkiye’de Coğrafyacılar: Türkiye Coğrafyacı Biyografileri (1915-2015), İstanbul: Tck Yay. No:8, e-Kitap.
Birinci Coğrafya Kongresi 6-21 Haziran 1941, “Raporlar, Müzakereler, Kararlar”. TC Maarif Vekilliği, Ankara.
Türk Coğrafya Dergisi: 1-73. Sayılar (1943-2019). Türk Coğrafya Kurumu Yayınları: 1-10. Sayılar. (1944-2019).Dernekler Kanunu: Sayı 1630 – 2098 – 5253. Türk Coğrafya Kurumu Derneği Arşiv Belgeleri (1943-2019). İstanbul İl Dernekler Müdürlüğü Arşiv Belgeleri. Ulusal Coğrafya Kongresi-2005 (Prof. Dr. İsmail Yalçınlar Anısına) Bildiri Kitabı,
Çantay Kitabevi Yay. İstanbul. Coğrafya Kurultayı 9-12 Temmuz 2002 – Bildiriler, Gazi Kitabevi, Gazi Üniv. Ankara,
2003. Özdemir, Hasan, “Türkiye’deki Coğrafya Dergileri (Editörleri) Paneli’nde Türk
Coğrafya Dergisi Sunumu, 9.10.2017”, International Congress On The 75th Anniversary Of Turkish Geographical Society” İsimli TCK 75. Yıl Kongresi, A.Ü.DTCF, Ankara, 2017
Mesleki Bir Yapı: Türk Coğrafya Kurumu; Akademik Faaliyetleri ve Türk Coğrafyasına KatkılarıT. Ahmet ERTEK
Özet
Türk Coğrafya Kurumu, dönemin Milli Eğitim Bakanı Hasan Ali Yücel’in direktifleri ve başkanlığında 6-21 Haziran 1941 günlerinde Ankara’da toplanan I. Coğrafya Kongresi’nde fiilen,12 Mart 1942 tarihinde resmen kurulmuş ve kurulduğu günden itibaren de Türkiye’de Coğrafya biliminin şekillenmesinde ve gelişmesinde akademik, bilimsel ve dernek çalışmalarına dayalı önemli işler ve katkılar yapmıştır. Cumhuriyetin ilk döneminde diğer birçok alanda olduğu gibi coğrafya alanında da yapılan çalışmalar devlet desteği ve himayesinde yürütülmüştür. Kurumun il üç başkanı Milli Eğitim bakanlarıdır; diğer altı başkanı ise, coğrafya akademisyenleridir. Kuruluşundaki amacı dikkate alındığında, Türk Coğrafya Kurumu’nun da, kültür değerlerimizin diğer iki önemli ayağı olan Türk Dil Kurumu ve Türk Tarih Kurumu gibi kamusal niteliği olduğu düşünülmüş ve ancak Danıştay Genel Genel Kurulu’nun 7.7.1947 tarih, 47-102/123 sayılı ve Bakanlar Kurulu’nun 24.7.1947 tarih ve 3/6216 sayılı kararları ile Kamu Yararına Dernek statüsüne alınmıştır. Bu amaçla kurum halen, T.C. İçişleri Bakanlığına bağlı kamu yararına bir dernek statüsünde olup, tam ismi “Türk Coğrafya Kurumu Derneği’dir. Mevcut ve elde edilebilen belge ve verilere dayalı; “Kurumun Kuruluşu ve Gelişmesi, Kurumun Amaçları, Kurumun Yayınları ve Bilimsel Çalışmaları (Türk Coğrafya Kurumu Yayınları [Kitapları, Atlasları, Duvar Haritaları] ve Türk Coğrafya Dergisi), Bilimsel ve Mesleki Toplantılar (Kongreler, Meslek Haftaları, Arazi Çalışmaları ve Coğrafi Geziler, Öğretmen Çalıştayları, Diğer Toplantılar, İlköğretim ve Liseler Arası Proje Yarışmaları), Uluslararası İlişkileri, Çalışma Sistematiği” başlıkları altında “Mesleki bir Yapı: Türk Coğrafya Kurumu; Akademik Faaliyetleri ve Türk Coğrafyasına Katkıları” isimli bu metin kaleme alınmıştır. Ekteki bibliyografyada da görüleceği üzere; 2012’de tarafımızdan kaleme alınıp Türk Coğrafya Kurumu Tarihçesi isimli kitaptaki verilen bilgiler genişletilerek, kurumun 78. yılını sürdürdüğü bugünlere kadar gelişindeki gelişimi, özellikle de son 8 yıllık süreçteki yapılan aktif çalışmalar ortaya konulmuştur. Ayrıca, kurumun resmi yayın organı olan Türk Coğrafya Dergisi’nde yayımlanan makalelerin konularına göre bir grafiği metne eklenmiştir.
Anahtar Kelimeler: Türk Coğrafya Kurumu, Türk Coğrafya Dergisi, Türkiye Coğrafyası, Türk Coğrafya Kurumu Akademik Faaliyetleri, Türk Coğrafya Kurumu Yayınları.
277Mesleki Bir Yapı: Türk Coğrafya Kurumu; Akademik Faaliyetleri ve Türk Coğrafyasına Katkıları
An Occupational Association: Turkish Geographical Society; Academic Activities and Contributions to the Turkish GeographyT. Ahmet ERTEK
Abstract:
Turkish Geographical Society was established under the directives of Hasan Ali Yücel, the Minister of National Education during the First Geography Congress that convened in Ankara in 1941. It was formalized on March 12, 1942. Ever since this date, it has contributed greatly to the formation of geography as a field of science in Turkey. The studies on geography were patronized by the Turkish state in the early republican period as with many other disciplines. The three provincial chairs of the society are the Ministers of National Education; the other six heads are academics on geography. The Turkish Geographical Society attained a public character like Turkish Language Society and Turkish Historical Society in 1947 following the decision of the Council of State General Committee. The society still operates as an institution of public benefit affiliated to the Ministry of Interior and its full name is “Turkish Geographical Society Association”.
This paper has classified the available data according to the following titles: Establishment and Development of the Society, its Aims, Publications and Projects (Publications of Turkish Geographical Society [Books, Atlases, Wall Maps] and Turkish Geography Review), Scientific and Professional Meetings (Congresses, Occupational Weeks, Field Works and Geographical Trips, Teacher Workshops, Other Meetings, Secondary and High Schools Project Competitions), International Relations and Working Systematics.
This paper aims to describe the development of Turkish Geographical Society for the past 78 years as a follow-up on an earlier work entitled “The History of the Turkish Geographical Society” (Ertek and Özbakan, 2012). It presents the works composed particularly in the last eight years. A thematic list of articles published in its official publication organ, Turkish Geographical Review, has also been inscribed into the text.
Keywords: Turkish Geographical Society, Turkish Geographical Review, Turkey Geography, Activities of Turkish Geographical Society, Publications of Turkish Geographical Society.