MERSİN SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ EĞİTİM ŞUBE MÜDÜRLÜĞÜ

MERSİN SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜEĞİTİM ŞUBE MÜDÜRLÜĞÜ

DİABET VE BESLENME

Diyabet, ülkemizde görülme sıklığı giderek artan, ciddi organ kayıplarına yol açan ve yaşam kalitesini olumsuz yönde etkileyebilen kronik bir hastalıktır.

Diyabetli bireylerin yaşam kalitelerinin arttırılması, beslenme, egzersiz, tıbbı tedavi ve eğitimden oluşan dört temel faktörle mümkün olmaktadır.

Yeterli ve dengeli beslenme ile birlikte fiziksel aktivitenin diyabetin ortaya çıkmasının engellenmesinde, geciktirilmesinde ve komplikasyonların oluşmasında ve önlenmesinde önemli rolü olduğu bilinmektedir.

ŞEKER HASTALIĞINI ÖĞRENMEK, ONU KONTROL

ALTINA ALMANIN İLK ADIMIDIR.

DİABET KONTROLÜ

Eğitim Fiziksel aktivite Beslenme tedavisi İnsülin ve/veya ilaç

DİABET KONTROLÜ

Hekim Diyetisyen Psikolog Hemşire

BESLENME TEDAVİSİ

Diyabetin kontrolünde temel yapı taşlarından biri beslenme tedavisidir.

Amacı;Arzu edilen metabolik kontrolü sağlamak;

Açlık kan Ģekeri (AKŞ) :70-120 mg/dl Tokluk kan Ģekeri (TKŞ) :<140 mg/dl HbA1c :<%6.5 Total kolesterol :< 200 mg/dl LDL kolesterol :< 100 mg/dl Trigliserit :< 150 mg/dl

BESLENME TEDAVİSİ

Diyabetin ileri dönemde ortaya çıkabilecek kronik komplikasyonlarını önlemek ve tedavi etmek,

Yeterli ve dengeli beslenme alışkanlığını kazandırmak;

Yaşam süresini ve kalitesini yükseltmektir.

Diyabetli bireylerin beslenme tedavileri; yaşına, boyuna, vücut ağırlığına, fiziksel aktivite durumuna, sosyo-ekonomik durumuna ve beslenme alışkanlıklarına göre diyetisyen tarafından hazırlanır.

BESLENME PROGRAMI KİŞİYE ÖZELDİR.

Diyabetli bireyler yeterli ve dengeli beslenebilmeleri için enerji ve tüm besin ögelerinden önerilen

miktarlarda almaları gerekir.

ENERJİ

Uygun vücut ağırlığının sağlanması ve sürdürülmesi

diyabetin kontrolünde büyük önem taşımaktadır. Enerji dengesi, vücut

ağırlığının korunmasını sağlar.

KARBONHİDRAT En önemli enerji kaynağıdır. Günlük diyetle mutlaka alınmalıdır. Besinlerde bulunan karbonhidrat türleri

şekerler, nişasta ve posa’dır. Diyabetli bireye karbonhidrat kaynağı

olarak önerilen besinler; tam taneli tahıllar, ekmek, kuru baklagiller, sebzeler, meyveler, süt ve süt ürünleridir.

POSAYiyeceklerin sindirilemeyen kısmıdır.

Diyet posasının vücuttaki etkileri;

Kan şekerini yavaş yükseltir, İnsülin ihtiyacını azaltır, Tokluk hissinin oluşmasını sağlayarak ağırlık

kontrolüne yardımcı olur. Bağırsak çalışmasını düzenler, kabızlığı önler. Kanda yağların yükselmesini önler.

POSADiyetteki posa miktarını arttırmak için;

Beyaz ekmek yerine kepekli ekmek tercih edilmeli, Pirinç yerine bulgur tercih edilmeli, Meyve suyu yerine meyve yenilmeli, kabuklu

yenebilen meyveler iyice yıkandıktan sonra kabukları soyulmadan yenmeli,

Günde en az 5 porsiyon sebze/meyve yenmeli, Öğünlerde salata yenmeli, Kurubaklagiller sıklıkla tüketilmelidir (haftada 2-3

kez).

PROTEİNLER

Vücudun büyümesi, gelişmesi ve yıpranan dokuların

onarılmasında önemli görevleri vardır. Diyabet vücudun protein

gereksinimini etkilemez.

YAĞLAR

Yüksek enerji veren besin öğeleridir. Besinlerle alınan yağ ve

kolesterol miktarının fazlalığı şişmanlığa ve kalp-damar hastalıklarına yol açabilir.

Sağlığın korunmasında diyetle alınan yağ türlerinin belirli bir dengede olması önerilmektedir.

Bunun için;

Kırmızı et yerine, tavuk, balık, hindi eti tercih edilmeli, Haftada 1-2 porsiyon balık tüketilmeli, Etli yemeklere ayrıca yağ eklenmemeli, Yemeklerde katı yağ yerine sıvı yağ ( zeytinyağı/fındık

yağı ve ayçiçek/ mısırözü/soya yağı) kullanılmalı ve mümkün olduğunca yağ miktarı azaltılmalı,

YAĞLAR

YAĞLAR Haftada 2 kez yumurta yenilmeli, Sakatatlar( karaciğer, beyin, böbrek vb.), doymuş

yağ ve kolesterol içerikleri yüksek olduğu için tüketilmemeli,

Sosis, salam, pastırma, sucuk gibi et ürünleri tüketilmemeli,

Kuyruk yağı, iç yağı, tereyağ ve katı yağlar kullanılmamalı,

Yemekler pişirilirken kızartma ve kavurma yerine ızgara, haşlama veya fırında pişirme yöntemleri tercih edilmelidir.

VİTAMİNLER VE MİNERALLER

Yeterli ve dengeli beslenen diyabetikler günlük vitamin ve

mineral gereksinmelerini diyetle karşılayabilirler.

DİYET TEDAVİSİ

1. Günde 6 öğün beslenmek•3 ana öğün (SABAH-ÖĞLE-AKŞAM)•3 ara öğün (KUŞLUK-İKİNDİ-GECE)

2.Öğün atlanmamalı3.Her 2.5-3 saatte bir yemek yenmeli4.Önerilen miktarlarda yemek

yenilmeli

ÖĞÜN SAYISI VE ZAMANI

Yemeklerin miktarı ve cinsi kadar, tüketim zamanları da büyük önem taşır. Önerilen besinlerin zamanında ve önerilen miktarlarda yenilmesi hipo ve hiperglisemiyi önler.

ÖĞÜN SAYISI VE ZAMANI

Uzun aralıklarla düzensiz yemek yenmesi hipo ve hiperglisemiye yol açar.

ŞEKER HASTASI İÇİN TEHLİKELİ DURUMLAR

1- HİPOGLİSEMİ

ÖĞÜN ATLAMALARINDA

YETERLİ KARBONHİDRAT ALINMAMASINDA

ÇOK FAZLA AKTİVİTEDE BULUNMADA

FAZLA İNSÜLİN ALIMINDA

FAZLA ANTİDİYABET İLAÇLARIN ALIMINDA

OLUŞUR

ŞEKERİNİZ DÜŞTÜĞÜNDE

HALSİZLİKBİRDEN BİRE TER BOŞANMASIŞİDDETLİ ACIKMA HİSSİTİTREME, SİNİRLİLİKBAŞ AĞRISIKALP ATIŞLARINDA HIZLANMA, ARTMA GÖRÜLÜR.

BU BELİRTİLERİ HİSSETTTİĞİNİZDE ;

İLK ÖNLEM OLARAK ŞEKER ALMALISINIZ

MUTLAKA YANINIZDA AKİDE VEYA KESME ŞEKER BULUNDURUN

2. HİPERGLİSEMİ

İHTİYAÇTAN FAZLA YİYECEK TÜKETİMİNDE,

İNSÜLİNİN YETERSİZ ALIMINDA

ANTİDİABETİK İLAÇLARIN YETERSİZ ALIMINDA

ŞEKER, BAL, REÇEL GİBİ BESİNLERİN YENİLMESİNDE OLUŞUR.

ŞEKERİNİZ YÜKSELDİĞİNDE

SUSUZLUK HALSİZLİK UYKU HALİ SIK İDRARA ÇIKMA BAŞ DÖNMESİ BİLİNÇ KAYBI

HİÇBİR YİYECEK VE/VEYA İÇECEK KAN ŞEKERİNİ DÜŞÜRMEZ!!!!!

Diyet tedavisinde yeterli ve dengeli beslenme önemlidir. Bunun için besin gruplarından önerilen miktarlarda ve zamanlarda tüketilmesi gerekir.

1.GRUP: SÜT VE SÜT ÜRÜNLERİ

Süt,yoğurt,peynir,çökelek,

Besleyici değerleri

Protein,kalsiyum ve fosfordan zengindir.Çok iyi riboflavin kaynağıdır.Folik asit ve diğer B vitaminlerini içerir.

2.GRUP: ET GRUBU

Sığır,koyun,kümes hayvanları,av hayvanları,balıklar, kurubaklagiller,fındık,fıs tık ve ceviz.

Besleyici değerleri

Protein kaynağıdır,demir,çinko ve B vitaminlerinden (Riboflavin, niasin, B6, B12) zengindirler.

3.GRUP: TAZE MEYVE VE SEBZELER

Her türlü sebze ve meyveler

Besleyici değerleri

A vitamini,E,C,B vitaminleri, kalsiyum ve demirden

zengindirler.

4.GRUP: EKMEK VE TAHILLAR

Ekmek ve buğday, mısır,pirinç,makarna, bulgur vb.tahıllar

Besleyici Değeri

Karbonhidrattan zengindirler.Az miktarda protein içerirler.B12 dışındaki tüm B vitaminlerinden zengindirler.

İLAÇ DİABETLİNİN TABAĞINDADIR!!!

ÖZETLE

Şeker ve şeker içeren yiyecek ve içeceklerden uzak durmalıyız.

Diyetimizde mutlaka posa içeren yiyecekleri tercih etmeliyiz.

Öğün atlamamalıyız.( 3 ana + 3 ara) Yiyecek miktarlarımızı iyi belirlemeliyiz. Sporu yaşam tarzımız haline

getirmeliyiz.

Beslenmesi ve ilaçlarına önem gösteren diyabetli.

Beslenmesi ve ilaçlarına önem göstermeyen diyabetli.