Menaf Turan YYÜ İİBF21inciyuzyilicinplanlama.org/wp-content/uploads/2016/08/Menaf-Turan-… · 2001 yılından 2013 yılına, orta gelir grubundaki illerimizin sayısı 79’dan

Menaf Turan

YYÜ İİBF

Küresel Kent

Dünya Kenti

Girişimci Kent

Akıllı Kent

Dijital Kent

Cazibe Kent

Sürdürülebilir Kent

Yavaş Kent

AR-GE ve İnovasyon

Bölgesel Gelişme

Kentsel Dönüşüm

HES

Nükleer Santral

İç ve Dış Göçler

Kent Yönetimi

Kırsal Alan Yönetimi

Vizyon 2023

KENTGES

Afet Yönetimi

Siyasal Bölünmüşlük

Toplumsal Bölünmüşlük

Kültürel Bölünmüşlük

İktisadi Bölünmüşlük

Şekilde, DMSP tarafından kaydedilen global ışık haritası görülmektedir. Bu harita, aslında global koordinat sistemine göre ölçeklendirilmiş yüksek çözünürlüklü bir fotoğraftır. Fotoğraftaki, her 0.86 km2’lik alandaki ışık yoğunluğu, aydınlık ve karanlık derecesine göre siyah beyaz aralığındaki dağılımı temsilen 6 bitlik dijital sayılar olarak kaydedilmektedir. Bu yüzden, tüm bölge ve alt bölgelerin resmi sınırlarına kadar veri elde edebilmek mümkündür. Şekilde global ışık haritasından Türkiye; Türkiye’nin ışık haritasından da Ankara, sınırların vektörel koordinatlarına göre kesip çıkarılmıştır (Seda Başıhoş, 2016).

Türkiye’nin kişi başı geliri 2001 yılından 2013 yılına, yüzde 53 büyüyerek 8.719 dolar olmuştur. 2001 yılında, 13.851 dolar ile Kocaeli en yüksek kişi başı gelire sahipken, 2013 yılında 19.478 dolar ile Yalova, Kocaeli’nin yerini almıştır. 2001 yılında 1.100 dolar ile en düşük kişi başı gelire Ağrı sahipken, 2013 yılında Şırnak 1.587 dolar ile en düşük kişi başına gelire sahip il olmuştur.

Türkiye’nin en fazla GSYH değerlerine sahip olan üç büyük ili; İstanbul, İzmir ve Ankara’da kişi başı gelir artışı yavaşlamıştır. 2013 yılı için kişi başı gelir sıralamasında İstanbul 34., Ankara 18., İzmir ise 8. sırada yer almaktadır. 2001’de ise İstanbul 9., Ankara 14., İzmir ise 7. sırada yer almıştır. Öyle ki, Türkiye’nin en zengin iki ili İstanbul ve Ankara 2001’den 2013’e kişi başı gelirdeki sıralamalarında düşüş yaşamıştır (Seda Başıhoş, Ayşegül Taşöz Düşündere, 2016).

2001’den 2013’e illerin büyük bir kısmının kişi başı geliri, Türkiye ortalamasının üstünde büyümüştür. 2001’den 2013’e Türkiye’de kişi başına düşen gelir ortalama olarak yıllık yüzde 3,63’lük bir büyüme sergilemiştir.

2001-2013 yılları arasında Türkiye’de kişi başına gelirdeki en yavaş büyüme İstanbul (%0,46) ve Kocaeli’nde (%1,63) gerçekleşmiş, bir nevi bu illerdeki toplam gelir artışı toplam nüfus artışı ile dengelenmiştir. 2001 ile 2013 yılları arasında kişi başı geliri en hızlı büyüyen il ise Trabzon’dur (%8,3) (Seda Başıhoş, Ayşegül Taşöz Düşündere, 2016).

2001 yılından 2013 yılına, orta gelir grubundaki illerimizin sayısı 79’dan 67’ye geriledi.

Türkiye’nin zenginleşme hayali, şimdilik, milletin beşte birinin yaşadığı 14 ili

kapsamaktadır. 2001 yılından 2013 yılına, orta gelir tuzağından çıkıp kişi başına yüksek

gelir düzeyine ulaşan il sayısı yalnızca 12’dir. 2001 yılında, nüfusun yüzde 2’si kişi başına

geliri yüksek illerde yaşıyordu. Şimdi bu oran yüzde 19 civarında. Nedir? Türkiye’nin

yüzde 80’i kişi başına geliri orta gelir düzeyinde takılı kalmış illerde yaşamaktadır (Güven

Sak, Dünya, 26 Mayıs, 2016).

Orta gelir grubundaki illeri de iki alt gruba ayıracak olursak Türkiye’de kişi başına milli geliri arttığı için bir gruptan diğerine sıçrayabilen il sayısı 40 civarındadır. Bu nedir? Türkiye’nin 41 ilinde kişi başına milli gelir son 12 yılda artmasına artmıştır ama bu artış, o ili bir gelir grubundan diğerine sıçratmaya yetmemiştir. Denizli; Manisa, Muğla, İzmir ile birlikte bir üst gelir grubuna çıkarken; Kayseri, Gaziantep, Kahramanmaraş bir üst gelir grubuna sıçrayamamışlardır. Eski gruplarında takılı kalmışlardır (Güven Sak, Dünya, 26 Mayıs, 2016).

İl Firma S. İl Firma S.

KOCAELİ 207 KARAMAN 4

İSTANBUL 190 ARTVİN 3

İZMİR 173 TOKAT 3

BURSA 117 KIRIKKALE 3

TEKİRDAĞ 89 YALOVA 3

ANKARA 65 EDİRNE 3

ANTALYA 46 NEVŞEHIR 3

MANİSA 35 ERZİNCAN 3

SAKARYA 33 KARABÜK 3

ADANA 30 ÇORUM 2

ESKİŞEHİR 20 YOZGAT 2

DÜZCE 18 ISPARTA 2

DENİZLİ 12 ELAZIĞ 2

BİLECİK 12 ŞANLIURFA 2

BALIKESİR 11 TRABZON 2

KIRKLARELİ 11 KÜTAHYA 2

KONYA 11 MALATYA 2

AFYONKARAHİSAR 10 AMASYA 2

HATAY 10 KAHRAMANMARAŞ 2

AKSARAY 9 BURDUR 2

AYDIN 9 GİRESUN 2

BOLU 9 GAZİANTEP 2

MUĞLA 8 KAYSERİ 2

SİVAS 8 RİZE 1

SAMSUN 6 KARS 1

ÇANAKKALE 6 ERZURUM 1

ORDU 5 ZONGULDAK 1

KİLİS 4 KASTAMONU 1

ÇANKIRI 4 MERSİN 1

UŞAK 4 IĞDIR 1

Toplam 1235

Ülkeler Firma S. Ülkeler Firma S. Ülkeler Firma S.

Almanya 229 Azerbaycan 6 Norveç 2

Hollanda 137 İsrail 5 Kazakistan 1

İtalya 107 Ürdün 5 KKTC 1

Fransa 90 Finlandiya 5 Özbekistan 1

İngiltere 64 İrlanda 5 Fas 1

ABD 62 İran 4 Bosna Hersek 1

İsviçre 58 Hong Kong 4 Hollanda Antilleri 1

İspanya 45 Slovak Cum. 4 Slovenya 1

Avusturya 38 Tayvan 3 Cezayir 1

Belçika 34 Avustralya 3 Endonezya 1

Lüksemburg 32 Güney Afrika Cu 3 Zambiya 1

Güney Kore 30 Romanya 3 Türkiye 1

Japonya 25 Malezya 3 Umman 1

Suudi Arabistan 13 Kuveyt 3 British Virgin Adl. 1

Rusya 11 Afganistan 3 Hırvatistan 1

Çin 11 Portekiz 3 Makedonya 1

Danimarka 11 Arnavutluk 2 Tayland 1

Yunanistan 10 Monaco 2 Belize 1

İsveç 10 Bulgaristan 2 Cebelitarık 1

BAE 9 Brezilya 2 Çek Cum. 1

Suriye 8 Lübnan 2 Katar 1

Kanada 7 Ukrayna 2 Mısır 1

Singapur 7 Meksika 2 Macaristan 1

Irak 7 Bahreyn 2 Polonya 1

Toplam 1158

Kamu Yatırımları (Merkezi Yönetim/Yerel Yönetim)

Planlama

Kamusal Destekler, Teşvikler ve Özel Sektör Yatırımları

Kamu-Özel Sektör Ortaklıkları

Küresel Yatırımlar

Uzmanlaşma

Dışsal Biriktirimler

Kentleşme Biriktirimleri

Ulaşım

Arsa ve Arazi

Kentsel Hizmetler

Araştırma-Eğitim

Ucuzluk ve Kolaylık

Erişim/Erişilebilirlik

Hukuki Yerelcilik

Siyasal Yerelcilik

Savunmacı Modernleşme

Uyarılmış Modernleşme

Sermaye Birikimi ve Kentsel Kriz

Kent Havzası

Geçiş Koridoru

Merkezileşen Yerler

Yerel Büyüme Koalisyonları

Kalkınma Platformu

Mevcut Durum Analizi

Anketler

Karşılaştırma

Sentez ve Gelişme Endeksleri

Kalkınma Çalıştayı

Çalışma Gurupları

Yol Haritası

Yönetişim Mekanizması (Uygulama-İzleme-Değerlendirme)

Tanıtım

2023 Van Vizyonu Eylem Planı

TRB2 Bölgesi 2014-2023 Bölge Planı

Van BŞB Stratejik Mekânsal Planı

DAP Eylem Planı (2014-2018)

VANTSO Raporu (Van’ın Sosyo-Ekonomik Sorunları ve Çözüm Önerileri-2015 )

DAKA tarafından hazırlanmış olan Bölge Planı’dır.

Gelişme Eksenleri Ekonomik Dönüşüm ve Büyüme

Güçlü Toplum

Yaşanabilir Mekanlar

Planlama Araçlarının Geliştirilmesi

Bağlantı Sektörleri (Ulaşım)

Mekan ve Yaşam Kalitesi

Afet Politikaları

Sosyal Politikalar

Miras Alanları ve Koruma Politikaları

Kentsel ve Kırsal Ekonominin Geliştirilmesi-Yerel Kalkınma

Kurumsal Yapının Geliştirilmesi-Katılım Süreçleri

Sanayi ve Hizmetler Sektörlerinin Güçlendirilmesi

Gıda ve Tarım Sektörlerinde Verimlilik ve Katma Değerin Artırılması

Altyapı, Kentleşme ve Çevre Koruma

Beşeri-Sosyal Sermayenin ve Sosyal Altyapının Güçlendirilmesi

Kurumsal Kapasitenin Geliştirilmesi

Ana Tema: Yatırım ortamının iyileştirilmesi

Yerel ve bölgesel kalkınmanın gerçekleştirilmesi

• Bölgeye Özel Sosyo-Ekonomik Teşvik Paketi Hazırlanması

• Çözüm Sürecinin Devamı ve İşsizlik Sorunun Çözümü

• Girişimciliğin Desteklenmesi

• Kadınların Ekonomik Yaşama Katılmaları

• Van Şırnak Karayolu’nun Tamamlanması

• Çevre Yolunun Yapılması

• Van Ferit Melen Havalimanı’nın Modernizasyonu ve Statüsü

• Merkezde Yapılan İhalelerin Yerelde Yapılması

• Çağrı Merkezi Kurulması

• Bankacılık Ve Finansmana Erişim Kolaylığının Sağlanması

• Kümelenme Projesinin Gerçekleştirilmesi

• Van Gölü Koruma Kanunu Çıkarılması

• Tarıma Dayalı Organize Hayvancılık Bölgesi Kurulması

• Doğu Anadolu İhracatçılar Birliği’nin Van’a Taşınması

Bir çift Van sesi Van'ın doğurgan sesi

Ah Van'ın sarı rüzgarı... Taşları şarap koyusu

Akşamı kiremit tozu

Hoşap Kalesi

Bağdat Oteli

Sınır türküsü Kış bitecek birazdan, kışa geç kalma

Böyle diyordu savat ustası Hasan Edip Cansever