-
Hakkat Kitbevi Yaynlar
MEKTBTTERCEMES
BENC BASKI
Y A Z A N
riflerin , Vellerin nderi, slmn bekisive Mslimnlarn Batc
MM-I RABBNAHMED- FRK SERHEND
Terceme eden
HSEYN HLM IIKRahmetullahi aleyh
[1911-2001 Eyyb-stanbul]
BRNC CLD
Hakkat KitbeviDarefeka Cad. 53 P.K.: 35 34083
Tel: 0212 523 45 56-532 58 43 Fax: 0212 523 36
93http://www.hakikatkitabevi.com.tr
e-mail: [email protected]
ARALIK-2008
-
2
Hilmi! Mektbunuza mteekkir oldum. Shhatinizekr etdim. Din ve
dnynza en ziyde yaryan ve dn-iislmda misli telf olmyan (Mektbt)
kitbn oku-yup, bazsn anlamak, ok ziyde bir fadl ve ihsndr.Bu ihsna
kavuduunu anlaynca, Rabbime ok kreyledim.
Abdlhakm-i Arvs_________________
TENBH: Bir ocuk ve bir hayvan yavrusu dnyyagelir gelmez, btn
azlar ve his organlar almaabalyor. Bunlarn henkli, muntazam
almalaryla ya-amaa devm ediyor. Bu hl, btn akl shiblerini, b-tn ilm
adamlarn hayretde brakyor. Bu organlar vareden ve byle aldran
sonsuz kuvvet shibinin ismi(Allah)dr. Allahn var olduunu anlamayan
kimse yok-dur. nsanlarn gznde kuvvet olsayd, kendisini grr-lerdi.
Her insana, her iyilii, her rhatl gnderen veher derdi, her sknty
gnderen Allahdr. Nimet gelin-ce kr, derd gelince, istigfr ve sabr
etmelidir. Derdler,nimetin kymetinin anlalmasna sebeb olmakdadr.
s-tigfrn ve sabrn sevb pek okdur. Dnydaki derdler,hretde ok sevb
verilmesine sebeb olmakdadr.
Her gn (Estagfirullah min klli m kerihallah) okokumaldr. Bunun
mans, (Y Rabb, rz olmadn,beenmediin eylerden, yapdklarmz afv et!
Yapma-dklarm yapmakdan koru!)dr.
_________________
KELME- TENZH
(Sbhnallahi ve bi-hamdihi sbhnallahil-azm). Bukelime-i tenzh, bu
kitbn 307 ve 308.ci mektblarndayazldr. Bunu, sabh ve akam yz kerre
okuyann g-nhlar afv olur. Derdlerden kurtulur. Bir dah gnh
i-lemekden muhfaza olunur.
Bask: hls Gazetecilik A..29 Ekim Cad. No: 23
Yenibosna-STANBULTel: 0.212.454 30 00
-
MEKTBT TERCEMES
NSZ
te budur, mifth- genc-i kadm:Bismillhirrahmnirrahm.
Allah tel, dnyda btn insanlara acyor. Fideli eyleri yaratp,
dos-tu ve dman ayrmadan, herkese gnderiyor. hretde, Cehenneme
git-mesi gereken mminlerden tevbe etmiyenlere ihsn ederek, onlar
afv ede-cek, Cennete kavuduracakdr. Her canly yaratan, her vr, her
n varlk-da durduran, hepsini korku ve dehetden koruyan yalnz Odur.
Byle y-ce bir Allahn erefli ismine snarak, bu kitb yazmaa
balyorum.
Allah telya hamd olsun! Peygamberlerin en stnne ve Onun te-miz
line ve Ona Eshb olmakla ereflenmilerin hepsine selmlar vehayrl
dlar olsun!
Trh boyunca, mnllar ile mnszlar arpmakda, kuvvetli, al-kan olan,
glib ve hkim olmakda, inanlarn, dncelerini yaymakdadr.Bu arpma,
harb vstalar ile, derek olduu gibi, propaganda ile, neryolu ile de
yaplmakdadr. imdi, ikinci sava btn hz ve kuvveti ile her-gn devm
etmekdedir. mnszlar, alaka ve aka iftir etdikleri gibi,mslimn
ekline girerek, din adam grnerek, islmiyyeti ierden ykma-a da
alyorlar. Kitbl ve kitbsz bu kfirlerin, plnl olarak hzrladk-lar
uydurma kitblar, radyo, televizyon neriyyt ve sinema filmleri
biryandan, chil ve mnfk kimselerin, dnylk ele geirmek iin, ortaya
-kardklar yanl, bozuk din kitblar ve szleri de bir yandan, dni,
mnyok etmekdedir. Bu manev yknty durdurabilmek iin, Ehl-i snnet
lim-lerinin doru bilgilerini yaymakdan baka kurtulu yolu yokdur.
Bunun iin,yllarca alarak, o byk limlerin kitblarn inceledim. Sonsuz
lmesrkleyen kalb hastalklarnn ilc olan kymetli yazlar toplamaa ve
ter-ceme etmee uradm. Cenb- Hakkn yardm ve ihsn ile, birka kitbhsl
oldu ve basld.
Reslullahn veftndan sonra da, islm dmanlar dne, mna insafsz-ca
saldrmlard. Allah tel, Hindistnda, imm- Rabbn Ahmed-i F-rk
Serhendyi kuddise sirruh yaratarak, o korkun aknty, bunun a-lmalar
ile durdurmudu. Bu yce immn mektblar, kitblar, insanla-r gafletden
uyandrd. Dnyya k sald. Kendisi 1034 [m. 1624] senesin-de Hindistnda
veft etdi. eidli memleketlere gndermi olduu mek-tblardan
beyzotuzalt mektbu, cild hlinde toplanarak (MEKT-BT) kitb meydna
gelmidir. Byk lim, seyyid (Abdlhakm Efen-di), (Allahn kitbndan ve
Reslullahn hadslerinden sonra, islm ki-tblarnn en stn, en fidelisi,
mm- Rabbnnin Mektbt kitbdr.
3
-
Mektbtda bildirilen tesavvufdan, tarkatden ve hakk
mridlerdenimdi hi kalmad. Bizler, Mektbtdaki ince bilgileri,
marifetleri anlya-mayz) buyurdu. [Abdlhakm efendinin hl tercemesi
(Eshb- Kirm) ki-tbmzda yazldr.] Bu kitbdaki mektblarn birka arab,
geri kalanla-rn hepsi frisdir. 1392 [m. 1972] senesinde, Pkistnda,
Karaide (EdebMenzil Sad Kompani) de gulm Mustaf hn tarafndan, cildi
iki kitbhlinde ve hiyesinde aklamalar olarak, gyet okunakl ve nefs
baslm-dr. Bu fris basknn, 1397 [m. 1977] senesinde, stanbulda,
foto-kopisi bas-drlmdr. Muhammed Murd-i Kazn Mekk tarafndan
binyziki1302 [m. 1884] senesinde arabye terceme edilerek
(Drer-l-meknnt)ad verilmi, 1316 [m. 1898] da, Mekke-i mkerremede
Mriyye matbaa-snda baslmdr. 1382 [m. 1963] de, stanbulda da
baslmdr. Muhammedbin Abdllah Kazn 1352 [m. 1933] de Mekkede veft
etmidir. mm-Rabbnnin ve olu Muhammed Masmun (Mektbt) kitblar
Mste-kmzde Sleymn efendi tarafndan farscadan trkeye terceme
edilip,[1277] hicr senesinde stanbulda tabasmas yaplmdr.
Trh incelenirse, kitbl ve kitbsz btn islm dmanlarnn ve ms-limn
ismini tayan chil ve sapklarn (Ehl-i snnet) limlerinin kitbla-rna
amur atmaa, bu doru yolun bilgilerini rtmee, yok etmee sal-drdklar
hemen grlr. Bir tarafdan da, din chili mnfklarn, dnykarlar iin,
tarkatclk yapdklar grlyor. Temiz genleri, ehd evld-larn bu alaka
saldrlardan korumak, onlara sedet ve kurtulu yolu-nu gstermek ve
tarkatclarn tuzaklarna dmemeleri iin, (Mektbt)kitbnn hepsini,
frisden trkeye terceme edip, basdrarak, kymetli oku-yucularmza
sunma lzmlu grdm. Ehl-i snnet bilgilerini ve ok in-ce ve derin
yazlm olan tesavvuf marifetlerini kolay anlalacak akkelimelerle
yazdm.[1] Baz yerleri iyi aklyabilmek iin, baka kaynaklar-dan
eklemeler yapdm. Bu eklemeleri ve tevlleri bir keli parantez [ ]
ii-ne yazarak, (Mektbt)dan ayr olduklarn belli etdim. Aylarca
geceligndzl alarak, birinci cilddeki yzon mektbun tercemesi, 1
Zil-hicce 1387 ve 1 Mart 1968 Cuma gn temm oldu. Birinci basks 1968
se-nesinde yaplarak, kymetli genlerin istifdelerine sunuldu. kinci
cilddebulunan doksandokuz mektbdan krksekiz adedi ve nc cildde
bulu-nan yzyirmidrt mektbdan, otuzsekiz adedi, (Sedet-i Ebediyye)
kit-bmda okuyabilirsiniz.
bu (Mektbt Tercemesi) kitbnda, mn ve tesavvuf bilgilerinearlk
verilmidir. Bu kitb dikkat ile okuyan tlili bir kimse, kmil birmn
ve gzel ahlk shibi olur. Tesavvufu, hakk tarkati anlyarak, sah-te
tarkatclara aldanmaz. Peygamberimiz sallallah aleyhi ve sel-lem,
(Kmil mmin, eli ile, dili ile, mahlklara zarar dokunmyan kim-sedir)
buyurdu. Derin lim seyyid Abdlhakm efendi rahmetullahialeyh de,
(Er-Riydut-tesavvufiyye) kitbnda, (Tesavvuf, tarkat, kthuylarn
hepsinden kurtulmak, iyi huylarn hepsine kavumakdr) demek-
4
[1] Evliynn baz kelimeleri tevle muhtacdr. Tevl vey melen
bildirmek,muhtelif manlar iinden dne uygun olan semekdir. Bunu
herkes yapamaz.[46.c ve sonraki mektblar okuyunuz!]
-
dedir. Grlyor ki, bu kitbmz, insanlar zararsz ve iyi huylu
yapmakiin yazlmdr. Bu kitb anlyan ve uyan insan, Allah telnn
emrleri-ne ve devletin kannlarna itat eder. slm dni, hkmete isyn
etmei,kannlara kar gelmei, fitne karma iddetle yasak etmi, bu
konudahibir zr kabl etmemidir. Seyyid Kutbun ve Mevddnin ihtillci,
bl-c kitblarna ve bo kafalarndan yazdklar uydurma fetvlarna
aldan-mamal, fitne karmamaldr. Mslimn, vatanna, milletine fideli
olur.Vatandalarn ayn hak ve hrriyyetlere mlik olduklarn bilir.
Kendinikimseden stn grmez. Rhat ve huzr iinde yaad azz vatann,
mil-letini ve bayran ok sever. Herkese iyilik eder. Blclk yapmaz.
Gay-r mslimlere, baka dinden, baka mezhebden olanlara, turistlere,
ya-banc tccrlara, msfirlere de hi ktlk yapmaz. Mslimnlarn
gzelhuylu, iyi insanlar olduklarn, gler yz ile, tatl szleri ile ve
iyi hareket-leri ile, btn dnyya tantr. Herkesin seve seve mslimn
olmalarna se-beb olur. Ktlk yapanlara nashat verir. Kimseye hle,
hynet yapmaz.Devml alr. Hall kazanr. Kimsenin hakkna dokunmaz.
Vergilerini,borlarn vaktinde der. Bunu, Allah da sever, kullar da
sever. alarakhall para kazanmann lzm ve ok sevb olduu (Mektb-i
erfe)nin sek-sensekizinci mektbu sonunda uzun yazldr. Bu mektb,
(Sedet-i Ebe-diyye) ikinci ksm sonundadr.
Allah tel, btn insanlar, imm- Rabbn hazretlerinin yazlarn-dan ve
rhniyyetinden feyz alarak, kfrden ve sapk inanlardan korusun!
(Ehl-i snnet) limlerinin, Reslullahdan alarak bizlere
uladrdklar,biricik kurtulu yoluna kavudursun! mn.
Bugn, mslimnlar frkaya ayrlmdr. Birincisi, Eshb- kirmn yo-lunda
olan hakk mslimnlardr. Bunlara (Ehl-i snnet) ve (Snn) denir.kincisi
(), nc frka (Vehhb)lerdir. Bu ikisine (Frka-i melne)denir. nki
bunlarn mslimnlara mrik dedikleri (Kymet ve hret)kitbmzda yazldr.
Mslimnlar bu frkaya paralayan, yehdlerleingilizlerdir. Hangi
frkadan olursa olsun, nefsine uyan ve kalbi bozukolan, Cehenneme
gidecekdir. Her mmin, nefsini tezkiye iin, yan nef-sin yaratlnda
mevcd olan kfr ve gnhlar temizlemek iin, her ze-mn ok (L ilhe
illallah) okumal ve nefsden ve eytndan ve kt arka-dalardan ve
zararl, bozuk kitblardan gelen kfr ve gnhlardan kalbi-ni tasfiye
iin, kurtulmak iin (Estagfirullah) okumaldr. slmiyyete uya-nn dlar
muhakkak kabl olur. Nemz klmyann, ak kadnlara baka-nn ve harm yiyip
ienin, islmiyyete uymad anlalr. Bunun dlar ka-bl olmaz.
Mld Hicr ems Hicr Kamer2001 1380 1422
5
-
Akn banda aan gllere, blbl olan,slmn hasret ile bekledii
kahramn,Makunun akndan yanp yanp kl olan,Alasa yeri vardr, seni
grmiyen zemn!
lmle, irfanle, shib olan (Sl)ya,ki temel bilgiyi, vasl eden bir
araya,dalp usuz bucaksz, o muazzam deryya,Ve bu zikr derysndan en
byk pay alan!
Kimi shile gider ve bu bana yeter der;kimi uzakdan grr, mest
olur, ba dner,kimi yalnz seyr eder, kimi bir katra ier;bir Sensin,
bu derydan, iip iip de kanan!
Kurndan, hadslerden sonra, gelir eserin,rhlara if olan, o mubrek
szlerin,ba kumandansn sen vellerin, erlerin;ve (Mceddid-i elf-i sn)
adn alan!
Bize seni duyuran, ftraten dostun olan,ve cihnda bir tekdir,
senin izinde kalan.(Seyyid Abdlhakm) O, senin aknla yanan,hrmetine
nasb et, bize efatndan!
Eserinle cihn, yeniden tenvr eden,sihrli bir kuvvetle, bizi
kendine eken,ondrdnc yzyln, zulmetini gideren,(Arvs)n dr, gerisi
hayl yalan!
Biz onun talebesi, o sizin tlibiniz,muhakkak aks yapar; o nrlu
kalbleriniz,belli, birbirinize, ksnz ikiniz,ve size k olur (Mektbt)
anlyan!
6
-
MEKTBT-I MM-I RABBN
BRNC CLDlemlerin rabbi olan Allah telya hamd olsun. Rabbimizin
sevecei
ve beenecei eklde ve btn mahlklarn yapdklar hamd ve
krlerinkatlarndan dah ok hamd olsun. Onun lemlere rahmet olarak
gnder-dii en sevgili kulu Muhammed Mustafya salt ve selm olsun.
Onunmubrek ismini syliyenlerin her syleyiinde ve gaflet uykusuna
dalarakismini sylemeyenlerin saysnca ve Ona lyk ve yakk dlar ve
selm-lar olsun ve Onun gnhsz, her drl aybdan, kusrdan uzak line ve
Es-hbna da dlar ve selmlar olsun!
Bu kitb, hakk limlerin gavsi, riflerin kutbu, vilyet-i
Muhammediy-yenin burhn, yan senedi, erat-i Mustafviyyenin hucceti,
yan senedi,eyh-ul-islm, mslimnlarn byk limi ve Evliynn nderi
(mm-Rabbn mceddid-i elf-i sn AHMED- FRK Nakibend) selleme-hullah
sbhneh ve ebkh hazretlerinin (MEKTBT) adndaki kit-bnn birinci
cildidir. Bu cildde yzon mektb vardr. Bu mektblar,mm- Rabbn
hazretlerinin hizmetinde ve sohbetinde bulunarak ilm vemarifet
shibi olan yr Muhammed-l Cedd-i Bedah Talkan kuddisesirruh
hazretleri toplamdr. Hak telnn rzsna kavumak isteyenlerefideli
olmak iin bu kitb vcde getirmidir. Allah teldan ismet ve tev-fk
dileriz, yan bizleri ayblardan, gnhlardan korumasn ve
ilerlememiz,ykselmemiz iin yardm etmesini dileriz.
1BRNC MEKTB
Bu mektb, kendi mridi, Evliynn by, kalb ilmlerinin mte-hasss
(Bk-billh) hazretlerine yazlmdr. sm-i zhire bal olan hl-leri ve Arn
stndeki makmlara ykselmeyi ve Cennetin derecelerini vebaz Evliynn
mertebelerini bildirmekdedir:
Kmil ve herkesi kemle kavuduran, vilyet derecelerine ulam,
ni-hyeti balangca yerledirilmi olan yolda gidenlerin nderi, Allah
tel-nn beendii dnin kuvvetlendiricisi, eyhimiz ve immmz eyh
Muham-med Bk Nakibend ve Ahrr kaddesallah tel sirrehl akdes
vebellegahllah sbhneh il aks m yetemennh hazretlerine, kle-lerinin
en aas olan Ahmedden en yksek makma dilekcedir. Kymet-li
emrlerinize uyarak bu mektbu yzmn karas ile yazyorum. Dank,
7
-
bozuk olan hllerimi titriyerek arz ediyorum. Bu yolda
ilerlerken, Allahtelnn zhir ismi o kadar ok tecell etdi ki, her
eyde ayr ayr grnd.Bu tifeye o kadar balandm ki, nasl bildireyim,
kendimi tutamyordum.Onlarn eklindeki zuhr baka hibir eyde yokdu.
lem-i emrdeki la-tfelerin hlleri ve acib gzellikler bu eklde grld
kadar baka hi-bir eyde grlmyordu. Onlarn yannda eriyordum. Yanp kl
oluyor-dum. Bunun gibi her yiyecekde, her iecekde ve her cismde ayr
ayr te-celller oldu. Lezzetli yemeklerde olan letfet ve gzellik
baka eyler-de yokdu. Tatl erbetler de, tatl olmayanlardan byle baka
idi. Ksa-ca her tatl eyde baka baka keml vard. Bu tecellnin
incelikleri, yaz-makla bildirilemez. Yksek hizmetinizde bulunmakla
ereflenmi ol-saydm, belki bildirmek nasb olurdu. Bu tecelllerin
hepsi karsnda, yal-nz (Refk- al)y istiyordum. Bu tecelllere
bakmamaa alyordum,fekat kendimi tutamyordum. Birdenbire, bu
tecelllerin, o zemnsz,meknsz, hibireye benzemeyen varla ball
deidirmediini an-ladm. Btn, yan kalb ve rh, hep ona bal idi. Zhire
hi bakmyor-du. Zhirde bu ballk yokdu. Zhir, bu tecelllerle
ereflenmidi. Bt-nn gz bu tecelllere hi kaymyordu. Bunlar bilmekden,
grmekdenyz evirmidi. Zhir, oklua ve iki varla bal olduundan, bu
tecel-llere uygun idi.
Bir zemn sonra, bu tecelller grnmez oldu. Btnn aknl ve
bil-gisizlii yine vard. Tecelller yok oldu. Bundan sonra, (FEN) hsl
oldu.Teayyn geri geldikden sonra hsl olan Teayyn-i ilm, bu fenda
yok ol-du, bundan hibir ey kalmad. Bu zemn islm-i hakk balamaa
veirk-i hafnin almetleri yok olmaa balad. bdetleri kusrlu ve
niyyet-leri bozuk grmek ve kulluk ve yokluk almetleri grnmee balad.
Al-lah tel, yksek tevecchlerinizin ve merhametinizin bereketi ile
kullukne demek olduunu bildiriyor. Arn stne ykselmek ok oluyor.
Bunlar-dan birinci kda, uzun yolculukdan sonra, Arn stne ykselince,
Cen-net yukardan ku bak grnd. Bildiklerimden birkann Cennetdeki
ma-kmlarn grmek istedim. Dikkat etdim. Grndler; makmlarn
shib-lerini de o makmlarda grdm. Dereceleri, yerleri, evkleri ve
zevkleri ba-ka baka idi. Baka bir ykselide byklerimizin ve Ehl-i
beyt immlar-nn ve Hulef-i Ridnin ve Reslullah sallallah aleyhi ve
sellem haz-retlerinin ve baka peygamberlerin makmlar ayr ayr grnd.
Melekle-rin ykseklerinin makmlar. Arn stnde grnd. Arn stnde o
ka-dar ykseltdiler ki, yeryznden Ara kadar vey bundan biraz dah az,
yanHce Nakibend kaddesallah tel sirrahl akdes hazretlerinin mak-mna
olan uzaklk kadar ilerletdiler. Nakibend hazretlerinin makmnn
s-tnde, byklerden birkann makm vard. Bu makmn az stndeMarf-i Kerh
ve eyh Eb Sad-i Harrzn makm vard. Baka byk-lerin makmlar, bu
makmlardan biraz aada ve bir ou bu makmda idi-ler. eyh Alddevle ve
eyh Necmeddn-i Kbr aada idi. Ehl-i beytimmlar bu makmn stnde idi.
Bunlarn stnde, drt halfenin rdv-nullahi tel aleyhim ecman makmlar
vard. Peygamberlerin al ne-biyyin ve aleyhimssalt vesselm makmlar,
o Serverin sallallah aley-hi ve sellem makmnn bir yannda idi.
Meleklerin byklerinin salev-
8
-
tullahi ve selmh al nebiyyin ve aleyhim ecman makmlar, bu ma-kmn
te yannda ve bu makmdan ayr idiler. O Serverin makm, btnmakmlarn
stnde, en bada idi. Hereyin dorusunu Allah tel bilir.
Allah telnn yardm ile, her istediim zemn ykseltiyorlar.
steme-den de ykseltdikleri oluyor. Her birinde baka baka eyler
grlyor.Hepsinin eserleri belli oluyor. Bunlarn ou unutuluyor. O
hllerin birka-n yazmak istiyorum, fekat kalemi elime alnca
htrlyamyorum. n-ki, hibirine kymet vermiyorum. Hatt bu hllerden
tevbe ve istigfr ede-ceim geliyor. Onun iin yazmaa sra gelmiyor. Bu
bozuk yazlarm dol-dururken birka ey htrmda idi, fekat hibirini
yazmak nasb olmad. Say-gszlm uzatmyaym.
Molla Ksm Alnin hli ok iyidir. Kendini gayb etmi, rsuz,
bitkinbir hldedir. Cezbe makmlarnn hepsini ad. Kendi hllerinin,
sfatlar-nn asldan geldiini biliyordu. imdi, o sfatlar kendinden
uzak gryor.Kendini bombo buluyor, hatt sfatlar durduran nru da
kendinden ay-rlm gryor. Kendini o nrun te tarafnda buluyor.
Sevdiklerimizin hep-sinin hlleri, her gn dah iyi olmakdadr. Bundan
sonraki mektbda in-allah tel uzun uzun arz ederim, efendim.
2KNC MEKTB
Bu mektb, yine byk mridine yazlmdr. Terakklerini ve Allahtelnn
ihsnlarn bildirmekdedir:
Klelerinizin en aas olan Ahmedin yksek makma dilekcesidir.
s-tihre yapmamz emr buyuran mektbu, Ramezna yakn bir zemndaMevln h
Muhammed getirdi. Ramezndan nce kapnzn eiini p-mekle ereflenmek iin
vakt bulamadm. Ramezndan sonra bu erefekavumay dnerek seviniyorum.
Yksek tevecchlerinizin bereketiolarak, Allah teldan durmadan
birbiri ard sra gelen ihsnlarn hangibirini yazaym. Fris iki beyt
tercemesi:
Ben o topram ki, ilk behr bulutu,Lutf eder, verir bereketli
yamuru.Vcdumun her kl dile gelse de,kr edemem nimetlerinin
hibirine.
Byle hlleri bildirmek her ne kadar bir atlganlk ve saygszlk
sanlrsa danimetlerle sevinmeyi, vnmeyi de gstermekdedir. Fris beyt
tercemesi:
Beni toprakdan kaldran, sultn ise eer,Bam gkden yukar olsa,
elbet deer.
Sahv ve Bekya kavumak, Rebul-hr aynn sonunda balad. Bug-ne kadar
her nda tam bir Bek ile ereflendiriyorlar. nce eyh Muhyid-dn-i Arab
kuddise sirruh hazretlerinin Tecell-i zt dedii hlden sah-ve yan
uyanklk, r hline getiriyorlar. Sonra sekr hline gtryor-lar. nerken
ve karken alacak bilgiler, duyulmam marifetler veriyor-lar. Her
mertebede, bu mertebenin beksna uygun hd ile ve ihsnlar-
9
-
la ereflendiriyorlar. Ramezn- mubrek aynn altnc gn bek ile
e-reflendirdiler. yle bir ihsnda bulundular ki, nasl anlatacam
bilemiyo-rum. Gcmn oraya kadar olduunu anlyorum. Hlime uygun olan
ka-vumak burada nasb oldu. Cezbe taraf imdi temm oldu. Cezbe
mak-mna uygun olan (Seyr-i fillah) balad. Fen makm ne kadar temm
olur-sa, hsl olan bek da o kadar yksek oluyor. Bek ne kadar yksek
olur-sa, sahv da o kadar ok oluyor. Sahv ne kadar ok olursa,
islmiyyete uy-gun bilgiler o kadar ok geliyor. Sahvn temm, btn
peygamberler iin-dir aleyhimssalt vesselm. O byklerin bildirdikleri
marifetler de,dinleridir. Allah telnn ztnda ve sfatlarnda
bildirdikleri mn bilgi-leridir. Bu bilgilere uymayan marifetler
sekrden ileri gelmekdedir. im-di, bu fakrin zerine yaan
marifetlerin ou, islmiyyetin bildirdiimarifetlerin aklamasdr ve
onlar bildirmekdedir. Akl ile, dnce ile an-lalan bilgiler, imdi kef
yolu ile ve kendiliinden hsl olmakdadr ve top-luca kazanlanlar,
uzun ve ak olarak ele gemekdedir.
Fris beyt tercemesi:
Dah sylersem eer, ok uzun srer,Korkarm, utanmazla kadar
gider.
Fris msra tercemesi:
Kle, haddini bilmelidir!
3NC MEKTB
Bu mektb, yine byk mridine yazlmdr. Sevdiklerinin belli bir
ma-kmda kaldklarn, birkann bu makm gediklerini ve tecell-i
ztmakmlarna kavuduklarn bildirmekdedir:
Yksek makmnza sunulur ki, buradaki sevdiklerimiz ve oradaki
sev-diklerimizden her biri, bir makmda kalmlardr. Onlar bu
makmlardankurtarp karmak g oluyor. O makmlara yakan bir kuvveti
kendim-de bulamyorum. Yksek tevecchleriniz ve merhametleriniz ile
Hak te-l ilerletiyor. Bu alan yaknlarndan biri bu makmdan kurtulup
ge-di. Allah telnn ztnn tecellleri balad. ok gzel bir hldedir.
Aya-, bu aa klenizin aya zerindedir. Bakalarnn da
ilerlemeleriniumuyorum. Oradaki sevdiklerimizden birkann yaradl
mukarreblereuygun deildir. Bunlarn hli, ebrrn yoluna uygundur.
Hlleri byleiken, elde etdikleri yakn de byk nimetdir. Bu yolda
olmalarna emr olun-malar uygundur. Fris msra tercemesi:
Herkesi bir i iin yaratmlardr.
Bunlarn ismlerini aklamyacam. nki, yksek varlnza gizli
de-ildirler. ok yazarak saygszlk etmekden ekiniyorum. Bu kd
doldur-duum gn, Mr Seyyid h Hseyn, alrken yle grdn syledi:(Byk bir
kap nne gelmiim. Bu kap, hayret, aknlk kapsdr dedi-ler. eri bakdm,
o yksek zt ve seni grdm. Ben de gireyim diye okuradm ise de,
ayaklarm kaldramadm.)
10
-
4DRDNC MEKTB
Bu mektb yine yksek mridine yazlmdr. Kymeti ok byk olanRamezn
aynn stnlklerini ve (Hakkat-i Muhammediyye)yi bildirmek-dedir:
Hizmetilerinizin en aas olan Ahmed, yksek katnza sunar ki,
okzemndan beri yksek kapnzn hizmetilerinin hllerini bildiren
mub-rek mektbunuza kavumakla ereflenemedim; gzlerim yoldadr.
Mub-rek Ramezn aynn gelmesi hayrl olsun. Bu ayn Kurn- kerm ile
tamball vardr. Bu ballkdan dolay, Kurn- kerm bu ayda inmeyebalad.
Bekara sresinin yzseksenbeinci yetinde, (Kurn- kerm Ra-mezn aynda
indirildi) buyuruldu. Kurn- kerm, Allah telnn ztnnve nlarnn btn
kemllerini kendinde toplamdr, asl diresininiindedir. Ona hibir zl
yaklamamdr. (Kbiliyyet-i l) onun zllidir.Ramezn- erf aynn Kurn-
kerm ile ball olduu iin, bu ay da b-tn hayrlar ve bereketleri
kendinde toplamdr. Btn bir yl iinde her-hangi bir yoldan herhangi
bir kimseye gelen btn hayrlar ve bereketler, buok kymetli ayn
bereketleri denizinden bir damla gibidir. Bir kimse bu ay-da
kendini toparlarsa, btn yl iyi olarak geer. Bu ay ktlkle geirir-se,
btn senesi kt geer. Ramezn- mubrek ay bir kimseden rz olur-sa, o
kimseye mjdeler olsun. Bir kimseye gcenirse, bereketlerinden
vehayrlarndan pay almazsa, o kimseye yazklar olsun! Bu ayda, Kurn-
ke-rmi hatm etmek, asln btn kemllerine ve zllin btn bereketlerine
ka-vumak iin olabilir. Ramezn- erfde Kurn- kermi hatm eden
kimse-nin, bereketlerine kavumas hayrlarndan pay almas umulur. Bu
ayngnlerinin bereketi baka, gecelerinin hayrlar bakadr. ftrda acele
et-menin ve sahru gecikdirmenin, bylece gecesi ile gndznn tam
ayrl-masnn snnet olmas, bu incelikden ileri gelebilir. Yukarda
sylediimiz(Kbiliyyet-i l)ya (Hakkat-i Muhammediyye) de denir al
masdarihes-salt vesselm vettehyye. Bu, btn sfatlar bulunan
(Kbiliyyet-izt) demek deildir. Byklerden birka byle demi ise de,
yle deildir.Zt-i ilhnin ilm itibrnn kbiliyyetidir ki, Kurn- kermin
hakkati olan,ztn ve nlarnn kemllerinin hepsine baldr. Sfatlara bal
olan vezt ile sfatlar arasnda bir geit olan (Kbiliyyet-i ittisf),
ondan baka b-tn Peygamberlerin hakkatlardr al nebiyyin ve
aleyhimssalevt vet-teslmt vettehyyt. Bu kbiliyyet, kendisinde birok
(tibrat) bulun-mak dncesi ile, birok hakkatlar olmudur. Hakkat-i
Muhammediyyeolan kbiliyyet, kendisinde zlliyet bulunmakla berber,
sfatlara benzemez.Zt-i ilh ile arasnda hi bir perde yokdur.
Muhammed yaratlm olan ev-liynn hakkatlar, Zt- ilhnin ilm itibr ile
olan kbiliyyetleridir. Bu k-biliyyet-i Muhammediyye, Zt-i ilh ile o
eidli kbiliyyetler arasndabir geitdir. Bu kbiliyyete onlardan
birinin ad da verilir. nki, bu kbi-liyyet sfatlara yakndr.
Sfatlarda olan ilerleme, bu kbiliyyete kadar olur.Bunun iin, bu
kbiliyyete (Hakkat-i Muhammediyye) denilmidir. Bukbiliyyet-i
ittisf, gzden hi yok olmad iin, buna o kbiliyyetlerinde ismi
verilmidir. nki, hakkat-i Muhammediyye, arada hep perde-dir.
Kbiliyyet-i Muhammediyye, Zt-i ilhde bir itibrdr ve slikin g-
11
-
znden yok olabilir. Yok olduu da bilinmekdedir. Kbiliyyet-i
ittisf da,itibr ise de, arada geit gibi olduundan, sfatlar gibi,
ztdan baka, ay-rca vardr ve gzden yok olamaz. Bunun iin, bu
perdenin aradan hikalkmadn sylemilerdir.
Asl ve zll bir arada toplayan makmn byle bilgileri ok
gelmekdedir.Bunlarn ou kd zerine yazld. (Makm- kutbiyyet), zl
makmnnbilgilerinin inceliinin kaynadr. (Ferdiyyet mertebesi), asl
diresininmarifetlerinin gelmesine vstadr. Zl ile asl birbirinden
ayrmak, bu ikinimete kavumadan olamaz. Bunun iindir ki, byklerden
ou, kbiliy-yet-i lya (Teayyn-i evvel) diyorlar ve ztdan ayr deildir
diyorlar. (Te-cell-i zt), bu kbiliyyeti grmekdir diyorlar. in
dorusu, bizim bildir-diimiz gibidir. Allah tel, iin dorusunu doru
olarak bildirir ve dile-diini doru yola kavudurur. Yazmak emr
olunan eyleri bitiremedim. Ya-zlanlar ylece kald. Bu duraklamann
hikmeti acaba nedir? Mektbu s-klmadan dah uzatmak edebsizlik
olur.
5BENC MEKTB
Bu mektb, yine yksek mridine yazlmdr. Kendisini ok sevenler-den
Hce Brhn gnderdii ve onun baz hlleri bildirilmekdedir:
Yksek kapnzn hizmetilerinin en aas olan Ahmed,
(Hcegn)kaddesallah tel esrrehm hazretlerinin tarkatn bildiren kkbir
kitb yazarak, mubrek huzrunuza gnderdim. Dah msvedde hlin-dedir,
mubrek bymz okudukdan sonra bir dah yazlacakdr. H-ce Brhn, yola
abuk kd iin bir dah yazmaa vakt olmad. Bundansonra, belki baka
bilgiler de ona eklenir.
Bir gn (Silsile-tl Ahrr) kitbna bakyordum. Ksa aklma yle gel-di
ki, yksek makmnza yazaym. Oradaki bilgilerden birka zerinde ay-rca
bir eyler yazlsn, yhud bu fakrin yazmas iin emr buyurulsun. Budncem
gitgide kuvvetlendi. Buna bal baz bilgiler, bu msveddeye ek-lendi.
Bu arada, o kitbdaki baz bilgiler de msveddeye yazld. Bu bakm-dan
bu msvedde, o kitbn eki yaplrsa uygun olur, yhud msveddede-ki
bilgilerden uygun olanlar seilerek o kitba ek yaplrsa, yine iyi
olur.Dah ileri gitmek edebe aykr olacakdr. Hce Brhn, bugnlerde
gzeliler yapd. Cezbe makmna bal olan nc seyrden bir eylere kavu-du.
Gnlk geim dncesi kendisini zmekdedir. Yksek kapnza gel-midir.
Kymetli emrleriniz onun iin byk kazan olacakdr.
_________________
Binlerce top ve tfek, yapamaz asl,Gz yann seher vakti yapdn,Dman
karan sngleri ok defa,Toz gibi yapar, bir mminin ds.
12
-
6ALTINCI MEKTB
Bu mektb, yine yksek mridine yazlmdr. Cezbe ve slke kavu-ma ve
ceml ve cell sfatlar ile terbiye olma ve Fen ve Beky ve
Nak-ibendiyye bann stnln bildirmekdedir:
Hizmetilerinizin en aas olan Ahmed, yksek kapnza bildirir ki,
tammrid olan Allah tel, sizin yksek tevecchlerinizin yardm ile,
cez-be ve slk yollarnn her ikisi ile de terbiye etmekdedir. Ceml ve
cell s-fatlar ile yetidirmekdedir. imdi ceml, cell oldu ve cell,
ceml oldu. (Ri-sle-i kudsiyye) kitbnn aklamalarndan bir kanda, bu
yazy ak an-lald gibi yazmayp, hayle gelen eyleri yazmlardr. Bu yazy
ak an-lald gibi yazmak yerinde olur. Baka drl yazmak, anlalan baka
ek-le evirmek yersiz olur. Bu terbiye ile yetimenin almeti, Zt-i
ilhnin sev-gisinin hsl olmasdr. Bundan nce bu sevgi hsl olamaz.
Zt-i ilhninsevgisinin hsl olmas (Fen)nn almetidir. (Fen), msivy
unutmak de-mekdir. Allah teldan baka her eye (Msiv) denir. Btn
ilmler g-sden silinmedike, tam bir chillik hsl olmadka, Fen elde
edile-mez. Bu chillik ve aknlk, aralksz olur; hi yok olmaz. Bir
zemn h-sl olup baka zemn yok olmas dnlemez. Bekdan nce tam bir
c-hillik vardr. Bekdan sonra, bilgi ile bilgisizlik bir arada
bulunur. Hibir-ey bilmez iken, ru yerindedir. Tam bir aknlk varken,
huzr iinde-dir. Bu makm, (Hakk-ul yakn) makmdr. Burada bilgi ve
grmek bir-birine perde olmaz. Bu chillikden nce bulunan bilginin hi
kymeti yok-dur. Bu chillik varken ilm de verilirse, kendinde olur.
(hd), yan b-tn ile grmek varsa, yine kendindedir. Marifet vey
hayret yan marifet-siz olmak, aknlk varsa yine kendindedir.
Kendinden baka eyleri gr-dke, kendinde de grm olsa dah,
ilerleyememi demekdir. Dary gr-mesinin bsbtn yok olmas lzmdr. Hce
Beheddn kaddesallah sir-rehlazz hazretleri buyuruyor ki, (Ehlllah,
yan Evliy, Fen ve Bek-dan sonra, her grdklerini kendilerinde
grrler. Her bildiklerini kendi-lerinde bilirler. Onlarn hayretleri,
bilgisiz olmalar kendilerindedir). Bun-dan da aka anlalyor ki, hd
ve marifet ve hayret yalnz kendinde-dir. Bunlarn hibiri darda
yokdur. Bu nden biri darda olduka, ken-dinde de olsa dah, Fenya hi
kavuamam demekdir. Fen olmaynca, Be-k nasl olabilir? Fen ve Bek
mertebesinin sonu budur. Bu Fen tamdrve tam olan Fen her eyin yok
olmasdr. Bek da, Fenya gre olur.Bunun iindir ki, Ehlllahdan bir ou,
Fen ve Bek hsl oldukdan son-ra, darda da grrler. Fekat bizim
byklerin yolu btn yollarn stn-dedir. Fris beyt tercemesi:
Her aynas olan, skender sanma!Her san keseni, kalender
sanma!
Bu yolun byklerinden birini vey ikisini yzlerce sene sonra bu
ma-kma kavudurmakla ereflendirirler. Baka yollar artk dnmelidir.
Buyol, Hce Abdlhlk- Goncdevn kuddise sirruh hazretlerine
ba-lanmakdadr. Bu yolu temmlayan, kuvvetlendiren ise, hcelerin
hcesi olanHce Beheddn-i Nakibend kuddise sirruh hazretleridir.
Bunun hal-
13
-
felerinden Hce Alddn-i Attr kuddise sirruh hazretleri de bu
nime-te kavumakla ereflenmidir. Fris msra tercemesi:
Bu byk nimeti acaba kime verirler?alacak eydir ki, nce, her bel
ve sknt gelince sevinirdim, derd ve
bel arardm. Elimden dnylk knca da tatl gelirdi. Hep byle olmas-n
isterdim. imdi ise, sebebler lemine getirdiler. Kendi zevalllm,
aa-lm grmeye baladm. Az bir sknt gelince, hemen zlyorum. Herne
kadar znt abuk bitiyor, hi kalmyor ise de, nce znt gelmedenolmuyor.
Bunun gibi nce, bellarn ve skntlarn gitmesi iin d ederken,bunlarn
gitmesini, yok olmasn dnmyordum. (Bana yalvarnz!) em-rine uymak
istiyordum. imdi ise, bellarn, skntlarn gitmesi iin d edi-yorum.
Eskiden korkular, zntler yok olmudu, imdi yine geldiler.
Eski hllerin hep sekr, rsuzlukdan ileri geldiini anladm.
Sahv,yan rlu olunca, chiller iin olan eyler hsl olmakdadr. Bylece
ze-valllk, yalvarmak, korkmak, zlmek, sklmak, sevinmek oluyor.
Balan-gda d etmek, beldan kurtulmak iin deildi. Bunu dnmek gnl-me
iyi gelmiyordu. Fekat, hl kaplamd. Peygamberlerin aleyhimssa-levt
vetteslmt dlarnn byle olmadn dnyordum. Onlar,bir eye kavumak iin d
ediyorlard. imdi, bu hl ile ereflendirdiler.in i yzn akladlar.
Peygamberlerin aleyhimssalevt vettehyytdlarnn zevalllkla, dknlkle,
korku ile olduu, yalnz emre uymakiin olmad anlald. Yalnz yksek
emrinize uymu olmak iin, hsl olaneylerden bir ounu arasra
bildirmekle saygszlk yapmakdaym.
7YEDNC MEKTB
Bu mektb, yine yksek mridine yazlmdr. Kendisinin alacak bir-ka
hlini bildirmekde ve birka ey sormakdadr:
Hizmetilerinizin en aas olan Ahmed, yksek kapnza bildirir ki,Arn
stndeki makma, rhumun ykselerek uladn anladm. BurasHce Beheddn-i
Buhr kaddesallah sirrehl akdes hazretlerinin ma-km idi. Bir zemn
sonra, maddeden yaplm olan bu bedenimi de, o ma-kmda buldum. O zemn
byle anladm ki, bu madde lemi ve gkler aa-da kald. smleri ve ninlar
yok oldu. O makmda yalnz Evliynn b-yklerinden birka vard. O zemn
btn lemi o mahlde ve o makmdakendime ortak buldum. Onlardan temmen
ayr olduum hlde kendimi on-larla birlikde grnce ardm kaldm. Zemn
zemn yle hller hsl olu-yor ki, ne kendim kalyorum ve ne lem kalyor.
Gzme hibirey grn-myor. Htrma birey gelmiyor. imdi de bu hldeyim.
lemin varln veyaratlm olduunu ne biliyorum ne gryorum. Bundan sonra
yine o ma-kmda yksek bir kk grld. Bir merdiven konuldu. Oraya kdm.
Bumakm da, lem gibi yava yava aa indi. Her n ykseldim. Orada
abdes-tin kr nemzn klmak htrma geldi. Kldm. ok yksek bir makm
g-rld. Nakibendiyyenin drt byk Hcesini orada grdm. [Bu drt
ztnkaddesallah esrrehm Hce Abdlhlk- Goncdevn ve Hce Muham-med
Beheddn-i Nakibend ve Hce Alddn-i Attr ve Hce Ubeydul-
14
-
lah- Ahrr olduklar zan olunur.] Seyyid-t-tife Cneyd ve bunun
gibibirka vel de orada idi. Birka vel bu makmdan dah yukarda idi.
Fekatbunun direklerini tutmu oturuyorlard. Birka vel de bu makmdan
dahaada idi. Derecelerine gre yer almlard. Kendimi bu makmdan
okuzakda grdm. Hatt bu makmla hibir ilgim yok idi. Bunun iin
okzldm. Aklm karacak gibi oldum. Ar zntden ve skntdan canmkacak
idi. ok zemn bu hl zere kaldm. Sonunda, yksek tevecchle-riniz ve
yardmlarnz ile kendimi o makma iliik grdm. nce bam onunyksekliinde
buldum. Kendim de ykselerek o makmn stnde otur-dum. yice
inceliyerek, o makmn tam bir tekml makm, yan slikleri ke-mle
erdirenlerin makm olduu anlald. Slk, yan tesavvuf yolculuun-da en
son bu makma varlr. Tam slk yapmam olan meczb bu mak-ma kavuamaz. O
makmda yle dndm ki, ok zemn nce yksek ka-pnzda bildirdiim ry ile bu
makma yetimi oldum. O ryda emr-il-mminn hazret-i Al kerremellah tel
vecheh (Gklerin ilmini sana bil-dirmek iin geldim) buyurmudu. yi
dikkat ederek bu makmn, Hulef-iRidn radyallah tel anhm ecman
arasnda yalnz Emr hazretle-rine ayrlm olduunu anladm. Hereyin
dorusunu Allah tel bilir.
Kt huylarn her n kendimden ayrlarak uzakladklar grlyor.
Bir-oklarnn iplik gibi kdklar, bakalarnn solucan gibi ayrldklar
bellioluyor. Bir vakt geliyor ki, tam ayrldklar anlalyor. Baka bir
zemn, ba-ka birey yine grlyor.
Baz hastalklarn ve skntlarn gitmesi iin tevecch ederken,
Allahtelnn bu tevecchden rz olup olmadn bilmek lzm mdr, yoksa l-zm
deil midir? (Reaht) kitbnda hce Nakibend kaddesallah sir-rehl akdes
hazretlerini anlatrken bildirdiklerinden, lzm olmadklar an-lalyor.
Siz, bunun iin nasl emr buyuruyorsunuz? Byle tevecchdebulunmak bu
fakre tatl gelmiyor.
Tliblerde huzr hsl oldukdan sonra, zikr etmelerine son vererek
buhuzr zerinde durmalar lzm mdr, deil midir? Huzrun hangi
merte-besinde zikr yaplmaz? Burada yle slikler var ki, balangdan
sonuna ka-dar zikr yapyorlar. Zikri hi brakmyorlar. Nihyete kadar
yaklayorlar.in dorusu nasldr? Ne yapmamz emr buyurulur?
Yksek kapnza drdnc olarak sunulur ki, Hce hazretleri
[yan,Ubeydllah-i Ahrr] (Fkart) kitbnda buyuruyor ki, (Sonunda
zikryapmak emr olunur. nki, birok dilekler vardr ki, zikrsiz ele
gemez).Bu dileklerin ne olduunu beyn buyurunuz.
Beinci olarak yksek kapnza sunulur ki, ok kimse geliyor tarkat
-retilmesini istiyorlar. Fekat, yidikleri lokmalarn hall olmasn
gzetemi-yorlar. Bu gevek davranlar ile birlikde huzra ve biraz
rsuzlua ka-vuduklar grlyor. Lokmalara dikkat etmeleri iin skdrlacak
olur-sa, istekleri gevek olduundan, bsbtn brakp gidecekler. Bunlara
neyapmamz emr buyurulur? Biroklar da, yalnz bu erefli zincire halka
ol-mak istiyor, zikr retilmesini istemiyorlar. Bu kadarck
balanmalar c-iz midir, deil midir? Eer ciz ise, nasl yapacamz emr
buyurunuz? S-z dah uzatmak saygszlk ve tam edebsizlik olur.
15
-
8SEKZNC MEKTB
Bu mektb, yine byk mridine yazlmdr. Bek ve sahv makmn-daki
hlleri bildirmekdedir:
Klelerinizin en aas olan Ahmed, yksek kapnza sunar ki, sahva
ge-tirdikleri ve bekya kavudurduklar gnden beri alacak bilgiler ve
ii-tilmemi marifetler durmadan, birbiri ardnca ihsn olunmakdadr.
Bun-larn ou, byklerin sylediklerine ve bildirdiklerine
uymamakdadr.(Vahdet-i Vcd) ve buna benzer eyler iin syledikleri
eyleri dah o h-lin banda ihsn etdiler. oklukda, yan mahlklar
aynasnda birlii,yan yaratan grmek hsl oldu. Bu makmdan ok yukar
derecelere -kardlar. Bu bilgilerden eid eid bildirdiler. Fekat, o
makmlarn ve mari-fetlerin almetleri, iretleri, o byklerin
szlerinden aka anlalam-yor. Byklerden birkann szlerinde ksaca ve
kapal bildirilmidir.Bunlarn doru olduuna en salam hid, islmiyyet ve
Ehl-i snnet lim-lerinin sz birlii ile bildirdiklerine uygun
olmalardr. Hibirey dn-i is-lma uygunsuz olmuyor. Hibiri felesoflara
ve onlarn ksa akllar ile an-layp bildirdiklerine uygun dmyor. Hatt,
islm limlerinden olup da,Ehl-i snnetden ayrlm olanlarn
bildirdiklerine de uymuyor. Kaz ve ka-der bilgisinde, kulun kuvveti
ie tesr etdii gsterildi. i yapmadan evvelgc, kudreti yokdur.
yaplrken kudret verilir. Teklf, yan Allah te-lnn emrleri ve
yasaklar, Ehl-i snnet limlerinin bildirdikleri gibi sebeb-lerde ve
uzvlarda selmet bulunduu zemn yapld anlald. Bu makm-da kendimi Hce
Nakibend kaddesallah tel sirrehl akdes hazret-lerinin izinde
buluyorum. Kendileri bu makmda idi. Hce Alddn-i At-tr hazretleri
de, bu makmdan pay almdr. Bu yksek zincirin byk hal-kalarndan biri,
hce Abdlhlk- Goncdevn kaddesallah sirrehlakdes hazretleridir. Eski
byklerden, hce Marf-i Kerh ve imm- D-vd-i T ve Hasen-i Basr ve
Habb-i Acem kaddesallah tel esrre-hml mukaddese hazretleri de bu
makmdadrlar. Bu makmdaki hl-lerin sonu, tam bir uzaklk ve
yabanclkdr. ilc kabl etmez hle gelmi-dir. Perdeler arada olduka
alarak, uraarak perdeler kaldrlabilir. im-di kendini byk bilmesi en
byk perdesidir. Onu bu dertden kurtaracakbir tabb ve okuyacak bir
slih yokdur. Sanki tam bir yabancla ve ayr-la, kavumak ve birlemek
adn vermiler. Yazklar olsun! Ysf ileZelhnn beyti onun hline
uygundur. Fris beyt tercemesi:
Defi dinliyor ve bu ses dostdandr diyor,Def alann eline, ondan
kuvvet geliyor.
hd nerede ve gren kimdir ve grlen nedir? Fris msra
terceme-si:
Yzn mahlka nasl gsterir O?
Arab msra tercemesi:
Topraa olan nerede, her eyin shibine olanlar nerede?
Kendimi gsz yaratlm bir kul biliyorum. Btn lemi de ve here-
16
-
yin yaratan olan tam kudret shibini de biliyorum. Ve Onu yaratc
ve her-eye gc yetici olmakdan baka drl bilmiyorum. Mahlklarna
benze-mesi ve hereyde Onun grnmesi gibi eyler bilmiyorum. Fris msra
ter-cemesi:
Hangi aynada grlebilir O?
Ehl-i snnet limleri baz ilerinde kusr yapsa bile, onlarn Allah
te-l iin ve Onun sfatlar iin syledikleri bilgiler, o kadar ok doru
ve okadar ok nrludur ki, o szlerin gzellii yannda, o kusrlar hi
grn-myor. Tesavvufculardan ou, o kadar riyzetler ve mchedeler,
skn-tlar ekdikleri hlde, Allah telnn zt iin, sfatlar iin inanlar,
tamdoru olmadndan, bunlarda yle gzellik grlmyor. Bunun iin,
lim-lere ve ilm renenlere muhabbet ok oluyor. Onlarn hli, tatl
geliyor. On-larn arasnda bulunmak istiyorum. Drt balangdan olan
(Telvh) kit-bn onlarla konumak ve (Hidye) fkh kitbn onlarla
birlikde okumakarz ediyorum. Allah telnn ilminin btn mahlklarla
berber olduu-nu ve her eyi kaplam olduunu, limlerin bildirdikleri
gibi anlyorum. Bu-nun gibi, Allah tel bu mahlklar deildir. Bunlara
bitiik, bunlardan ay-r, bunlarla birlikde, bunlardan uzak, lemi
kaplam, hereye sinmi olma-dn biliyorum. nsanlarn kendilerini ve
sfatlarn ve ilerini Allah te-l yaratyor, biliyorum. Onlarn
sfatlarnn, Onun sfat ve onlarn ileri-nin Onun ileri olmadn
anlyorum. Her iin Onun kudreti ile yapld-n, mahlklarn kudretleri
ile olmadn anlyorum. Ehl-i snnet limleride byle sylemekdedir. Allah
telnn yedi sfatnn var olduunu ve ir-de sfatnn da olduunu biliyorum.
Kudret sfatnn, bir ii yapmaa ve yap-mamaa gc yetmek olduunu iyi
anlyorum. sterse yapar, istemezseyapmaz demek deildir. nki,
istemezse demek, irde sfat yok demek-dir. Bu ise olamaz. Kudreti,
felesoflar ve baz tesavvufcular byle anlam-lardr. Bu szleri, Allah
telnn mecbr olmasn gsterir. Onu tabat ka-nnlar gibi yapm olurlar.
Her eyi tabat yapyor demelerine uygunolur. Kaz ve kader bilgilerini
Ehl-i snnet limlerinin bildirdikleri gibi an-lyorum. Mal shibi, mlk
shibi, kendi maln, mlkn diledii gibi kul-lanr. nsanlarn bir ie
uygun yaratlmasn, yan kbiliyyet ve istidd, hitesrli grmyorum. nki,
tesr olursa insanlar mecbr edilmi olur.Allah tel seer, dilediini
yapar. Baa gelenleri bildirmek vazfe oldu-u iin, saygszlk olacak
kadar yazdm. Fris msra tercemesi:
Kle, kendi haddini bilmelidir.
9DOKUZUNCU MEKTB
Bu mektb, yine yksek mridine yazlmdr. Geri dn makmlarn-daki
hlleri bildirmekdedir:
Bu kleniz, gaflet uykusuna dalmdr.Yz siyhdr, kusrlar ok-dur,
huysuzdur, eline geen birka eye aldanmdr. Kavumak ve yksel-mek
dncesi ile ba dnmdr. Her ii, shibine kar gelmekdir. yi,fideli
eyleri yapmaz. Herkes grsn diye sslenir. Allah telnn her n
17 Mektbt Tercemesi: - F:2
-
grd gnln ykmakdadr. Hep gsteri iin almakdadr. Bunun iingnl, rhu
kararmakdadr. Szleri, dncelerine uymaz. Dnceleri dehep samadr. Bu
gaflet uykusundan, bu sama dncelerden ele ne ge-ebilir? Byle
szlerin, byle dncelerin ne fidesi olur? Hep zararda,hep
alalmakdadr. Anlay kt, gitdii yol bozukdur. Fesd kardrr,ktlklere
sebeb olur. Bakalarna zarar ok, kendi gnhlar pek ok-dur. Ayblardan,
kusrlardan yaplm bir heykel gibidir. Gnhlar yn-dr. yilik olarak
yapdklar bir ie yaramaz, hep atlr. Fideli ve gzel bil-dii ileri hep
ktdr, beenilmez. (ok Kurn- kerm okuyan vardr ki,Kurn- kerm ona
lanet eder) hads-i erfi tam onun hline uygundur.(ok oruc tutanlar
vardr ki, orucundan eline geen yalnz alk ve susuz-lukdur) hads-i
erfi onun hlini gstermekdedir. Bu hlde olan bir kim-seye ve makm,
derecesi, kemli byle olana yazklar olsun. Onun istig-fr etmesi de,
gnhlarndan dah byk bir gnhdr. Tevbesi, bakairkin ilerinden de dah
irkindir. Bozuk olan kimsenin her ii de bozukolur, demilerdir. Fris
msra tercemesi:
Budaydan arpa, arpadan buday kmaz elbet!Onun hastal, iliine,
kemiine ilemidir. lc fide vermez. Temelin-
den bozukdur, tamr ile dzelmez. Bir eyin znde, yapsnda
bulunan-lar, ondan ayrlmaz. Fris msra tercemesi:
Habeden siyhlk ayrlmaz, nki kendi rengidir.Ne yaplabilir,
Bekara, Arf, Tevbe, Nahl srelerinde ve Rm sresi-
nin dokuzuncu yetinde, (Allah tel onlara zulm etmedi. Fekat
onlar ken-dilerine zulm ediyorlar) buyuruldu.
Evet, tam iyilie kar tam ktlk lzmdr. Bylece iyilik tam
olarakmeydna kar. Herey, zdd ile, tersi ile anlalr. Hayr ve keml
hzr olun-ca, bunlara er ve naks lzm olur. nki, iyilie ve gzellie
elbette aynalzmdr. Bireyin aynas onun karsnda olur. Bundan dolay
iyiliin ay-nas ktlkdr. Aalk da, stnln aynasdr. Bunun iindir ki,
bir-eyde aalk ve ktlk ne kadar ok olursa, iyiliin ve stnln o ey-de
grlmesi de, o kadar ok olur. alacak eydir. Yukarda saydmzktlkler
iyilie dndler. Bu ktlkler, bu aalklar, iyiliklerin ve s-tnlklerin
yeri oldu. te bunun iin, abdiyyet, kulluk makm, her makm-dan dah
stndr. nki, bu sylediklerimiz, (Abdiyyet makm)ndatamdr ve en okdur.
Sevilenleri bu makma indirmekle ereflendirirler. Se-venler, grmenin
zevkinden tad almakdadr. Kulluun tadn almak veona almak ise,
sevilenler iindir. Sevenler, sevgiliyi grmekle
rhatlanr.Sevilenlerin rhatl ise, sevgiliye kul olmakdadr. Onlar
kullua alarakbu devlete kavudurulur. Bu nimetle ereflendirilir.
Kulluk meydnndayaranlarn ba, din ve dnynn efendisi, gemilerin ve
geleceklerin enstn ve lemlerin Rabbinin sevgilisi olan Muhammed
aleyhisselmdr.Bir kimseyi, ihsn ederek, acyarak bu devlete, bu
nimete kavudurmakisterlerse, ona Reslullaha tam uyabilmek nimetini
verirler. O serverealeyhi minessalevti etemmh ve minettehyyti
ekmelh uymakla, oyksek makma uladrrlar. Bu, Allah telnn yle bir
ihsndr ki, di-lediine verir. Allah tel, byk ihsanlarn shibidir.
18
-
errin ve aaln ok olmas demek, bunu zevkle anlamak
demekdir.Yoksa, kt, aa bir kimse olmak deildir. Byle anlayl kimse,
Allahtelnn ahlkn huy edinmi kimsedir. O ahlk huy edinmenin
fidelerin-den biri de, byle anlay shibi olmakdr. Bu makmda ktlk,
aalkhi bulunabilir mi? Ancak bunlarn bilgisi bulunur. Bu ilm, tam
bir hdile hsl olduu iin tam bir ykseklikdir. yle bir iyilikdir ki,
herey onunyannda ktlk grlr. Bu gr, nefs-i mutmainnenin kendi
makmnainmesinden sonra ele geer. Bunun iin kul, zevkinden gemedike
vekendini yere vurmadka ve ii buraya vardrmadka, Mevlsnn
yk-sekliinden bir ey anlayamaz. Nerede kald ki, kendini mevl bile
ve ken-di sfatlarn Onun sfatlar sana. Allah tel, byle eylerden ok
uzak, okyksekdir. Byle bilmek ismlerde ve sfatlarda ilhddr,
zndklkdr. Arfsresi yzyetmidokuzuncu yet-i kermesinde, (Allah telnn
ismle-rinde ilhd edenleri, yan ismleri deidirenleri terk edin.
Onlar hretdeyapdklarnn cezsn ekeceklerdir) bildirilen
mlhidlerdendirler.
[Bu yet-i kerime, Allah telnn ismlerini deidirenlerin,
tercemeedenlerin, doksandokuz ismden baka ism syleyenlerin, kymetde
azbekeceklerini bildiriyor. Allah yerine tanr diyenlerin bu yet-i
kermedenkorkmalar, tevbe etmeleri lzmdr.]
Cezbesi slkdan nce olan herkes sevilmilerden olamaz. Fekat
sevil-milerden olmak iin cezbenin nce olmas artdr. Evet, her
cezbede se-vilmilerden az birey vardr. nki sevilmi olmayanlarda
cezbe olmaz. Buaz birey sonradan hsl olmudur. Kendinden deildir.
Kendisinde bulu-nan mahbbiyyet hibireye bal deildir. Sona varan her
slik cezbeye ka-vuur. Fekat ou sevenlerdendir. Dardan az bir
sevilmilik gelmidir. Bukadar ey sevilmilerden olmak iin yetimez.
Dardan sevilmilii geti-ren sebeb, tezkiye ve tasfiyedir, yan kalbin
ve nefsin temizlenmeleridir.Balangda olan birok sliklerde de, O
Servere sallallah aleyhi ve sel-lem uyduklar iin, az bir sevilmilik
hsl olur. Bu sevilmilii mnteh-de de husle getiren, yine o Servere
sallallah aleyhi ve sellem uymak-dr. Sevilmilerde de kendilerine
ihsn edilmi olan bu nimetin meydnakmas, yine o Servere aleyhissalt
vesselm vettehyye uymaa ba-ldr. Hatt, kendilerine, sevilmi olmak
nimetinin verilmesi de, o Serve-re sallallah aleyhi ve sellem
ballklar olduu iindir. Onun rabbiyan terbiye edicisi, yetidiricisi
olan ism, o Serverin aleyhissalt vesse-lm vettehyye rabbi olan isme
yakn olduu iin, sevilmilerden ol-mudur. Bunun iin bu sedete
kavumudur. Her eyin dorusunu Alla-h tel bilir. Herkes, sonunda Onun
huzruna kacakdr. Hakly mey-dna karan Allah teldr. Doru yolu
gsteren, doru yola kavuduranOdur.
_________________
Niin kfrn eder insn, Hud nimet verir iken,Utanmayp eder isyn,
kamyu ol grr iken.Beher an hamd kretmez, dah ihsn fikretmez,Hergn
Hakk zikretmez, bedende cn durur iken?
19
-
10ONUNCU MEKTB
Bu mektb, yine yksek mridine yazlmdr. Kurb ve bud ve firk
vevasln bilinmeyen manlarn arz etmekdedir:
Kapnz hizmetilerinin en aas olan Ahmed, yksek huzrunuzasunar ki,
ok zemn oluyor, o yksek kap hizmetilerinden haber gelme-di.
Gzlerimiz yoldadr. Fris beyt tercemesi:
amaynz! Rhuma hayt veriyor her n,Haber geldikce hep, uzakda
kalan dostumdan.
Huzrunuza kavumak nimetine lyk olmadm biliyorum. Frismsra
tercemesi:
Hayvanlarnzn ann uzakdan iitmek bana yeter!
alacak eydir. ok uzakda kalmaa yaknlk adn vermiler. Ayrl-n en
ouna kavumak demiler. Sanki bu yaknlk ve kavumak kelime-leriyle
uzakl ve ayrl bildirmek istemiler. Arab beyt tercemesi:
Sevgiliye kavumak ele geer mi acaba?Yksek dalar ve korkun
tehlkeler var arada.
Bundan dolay, sonsuz zlmek ve durmadan dnmek lzmdr.
ste-nilenlerin de, sonunda isteyeni arayc, isteyici olmas lzmdr.
Sevileninde, seviciyi sevmekle sevici olmas lzmdr. O, dnin by
minessale-vti ekmelh ve minettehyyti efdalh arananlarn ve
sevilenlerinmakmnda olduu hlde, sevicilerden oldu. Arayanlardan
oldu. Bunun iin,o Serverin hlini bildirenler: (Reslullah sallallah
aleyhi ve sellem,hep zntl, hep dnceli idi) dediler. O Server
aleyhissalt vesselm(Benim ekdiim sknt gibi hibir Peygamber sknt
ekmemidir) buyur-du. Sevenlerin, muhabbet ykn tamalar lzmdr.
Sevilmilerin buyk kaldrmalar gdr. Dah sylersek, sonu gelmez. Arab
msra ter-cemesi:
Ak hikyesinin sonu gelmez.
Mektbu getiren eyhullah Bah, biraz cezbe ve muhabbete
mlikdir.Onun zorlamasyla, yksek kapnzn hizmetilerine birka kelime
yazld.Kendisi, yksek hizmetinizde bulunma ok istiyor. Bunun iin
yola k-d. nce burada bireyler istedi. Fekat fakrin ekindiini
anlaynca, yal-nz grmee rz oldu. Bu birka kelimeyi yazdrd. Mektbu
dah uza-tarak saygszlk yapmak edebsizlik olur.
_________________
Niin klmazsn, farz- snneti?Deil misin Muhammedin mmeti?
(Aleyhisselm)Anmazmsn, Cehennemi, Cenneti?mn shibi kul byle mi
olur?
20
-
11ONBRNC MEKTB
Bu mektb yine yksek mridine yazlmdr. Baz kefleri ve kusr-larn
grmek makmnn hsl olduu ve eyh Eb Sad-i Ebl-Hayrn s-znn aklanmas
bildirilmekdedir:
Klelerinizin en aas olan Ahmed, yksek katnza sunar.
ncelerikendimi iinde grdm makm, yksek emrinize uyarak bir dah
dn-dm. halfenin rdvnullahi tel aleyhim bu makmdan gediklerigrld.
Fekat oras makmm olmad ve ok kalmadm iin, birinci -kmda onlar
grmemidim. Bunlar gibi, Ehl-i beytin oniki immndanmm- Hasen ve
Hseyn ve Zeynelbidnden bakalar da radyallahtel anhm bu makmda
yerlememidi. Fekat buradan gemilerdi.ok inceleyerek anlald.
nce kendimi bu makma uygun grmemidim. Uygun olmamak iki dr-ldr.
Birincisi, yollardan hibir yol bulunamamasdr. Bunun iin,
uy-gunsuzluk olur. Bir yol gsterilince, bu uygunsuzluk aradan
kalkar. kin-cisi, tam uygunsuzlukdur ki, aradan hi kalkmaz. O makma
kavuduranyol iki dnedir, bir ncs yokdur. Yan bir nc yol grnmyor.
Bi-rinci yol, kendini kusrlu ve aa grmekdir ve iyi niyyetlerini de
been-memekdir. Kuvvetle ekildii hlde kendini kabhatli bilmekdir.
kinci yol,ekile ekile slkn temmlayan ve tlibleri de ekip
uladrabilen birmridin sohbetine kavumakdr. Allah tel, yksek kapnzda
salanimknlarnzn yardm ile yaradldaki istidd kadar birinci yoldan
ihsneyledi. Yapdm iyiliklerden hibirini beenmiyorum. O iin ayblarn,
ku-srlarn bulmadka, rhat edemiyorum. Sa omuzumdaki meleklerin
ya-zaca iyi bir i yapdm bilmiyorum. Bu meleklerin elindeki
sahfelerinbombo olduunu, meleklerin birey yazmadn anlyorum. Byle
birkimseyi Allah tel beenir mi?
Dnyda bulunan her insan, hatt frenk kfirlerini ve sapklarn,
zn-dklar, her bakmdan kendimden dah iyi gryorum. Bunlarn en kt-s
olarak kendimi gryorum.
Her ne kadar cezbe ile (Seyr-i ilallah) temm oldu ise de, birka
para-s kalmd. Bunlar da, (Seyr-i fillh) makmnn ortasnda hsl olan
fen-da temm oldular. Bu fendaki hlleri bundan nce uzun uzun yazarak
yk-sek kapnza sunmudum. Hce-i Ahrr hazretlerinin (Bu iin sonu
fen-ya kavumakdr) szndeki fen, tecell-i ztdan ve seyr-i fillhdan
sonrahsl olan fen olmaldr. (Fen-i irdet) de bu fennn dallarndan
biridir.Fris beyt tercemesi:
Bir kimsede hsl olmazsa fen,Hak telya yol bulamaz asl!
Bu makma ball olmayanlarn da iki drl olduklar grnd:
Birincileri bu makm istiyorlar ve ona kavuduran yolu aryorlar.
kin-cileri bu makm istemiyorlar ve hi aramyorlar. Yksek
tevecchlerini-zin, o makma kavuduran iki yoldan ikincisi ile olduu
dah ok grl-
21
-
yor ve bu yola dah uygun oluyor. Yksek kapnzdan aldm emre
uya-rak, bir ka eyi bildirmek saygszlnda bulundum. Yoksa, fris
msratercemesi:
Ben o Ahmedim ki, eskisi gibiyim, eskisi gibiyim!
kinci olarak sunulur ki, o makm ikinci olarak incelediimde,
birbiristnde, bir ok baka makmlar da grnd. Yalvararak, krlarak
ura-dkdan sonra, nceki makmn stndeki makma kavuuldu. Bu
makmnhazret-i Osmn- Zinnreynin makm olduu, dier halfelerin de
bura-dan gedikleri anlald. Bu makm da, tlibleri yetidirmek ve ird
etmekmakmdr. imdi, bunun stnde de iki makm bildirilecek ki, bunlar
datekml ve ird makmdr. Bunlardan biri, nceki makmn stnde g-rld. Bu
makma knca, hazret-i mer-l-Frkun makm olduu an-lald. teki halfe de,
bu makmdan gemilerdir. Bu makmn stn-de hazret-i Eb Bekr-i Sddkn
makm grnd radyallah anhm ec-man. Bu makma da kld. Byklerimizden Hce
Nakibend kadde-sallah sirrehl akdes hazretleri her makmda yanmda
geliyordu. te-ki halfe de, bu makmdan gemilerdi. Aramzdaki ayrlk u
idi ki, bizbu makmlardan geiyorduk. Onlar ise bu makmlarn shibleri
idi. Biz,yolcu olarak geip gidiyorduk, onlar bu yksek makmlarnda
kalyorlar-d. Bu makmn stnde, yalnz bir makm vard. Baka hi bir makm
g-rnmyordu. Bu bir makm, Peygamberlerin sonuncusu olan Muham-med
aleyhisselmn aleyhi minessalevti etemmh ve minettehyytiekmelh makm
idi. Hazret-i Sddkn radyallah tel anh makmkarsnda, ok yksek, nrdan
bir makm vard. Bunun gibi hi bir makmgrlmemidi, o makmdan biraz dah
yksek idi. Kanapenin yerden da-h yksek olmas gibi idi. Bu makmn,
mahbbiyyet makm olduu an-lald. Bu makm ok ssl ve ilemeli idi. Onun
ssleri, naklar bana aksetdi. Kendimi de yle ssl grdm. Bundan sonra,
kendimi de latf, mad-desiz buldum. Hava gibi, yhud bulut gibi, her
tarafa yaylm olduumu gr-dm. Birka yeri, dah ok kapladm. Hce
Nakibend hazretlerini, haz-ret-i Sddkn radyallah anhm makmnda ve
kendimi onun karsn-daki makmda buldum. Bildirdiim hlde idim.
Bu ok tatl ileri brakmak istemiyorum. Fekat herkes, sapklk,
takn-lk denizinde girdba yakalanarak boulmakdadr. nsanlar bu
girdbdankurtaracak kadar gl olduunu anlayan bir kimse, bunlarn
hline naslseyirci kalabilir. Kendinin baka ii var ise de, bunlar
kurtarmaa ura-mas lzmdr ve dah iyidir. Fekat bu ii baarrken, hsl
olan kuruntularve bozuk dnceler iin istigfr etmek artdr. Bu i,
ancak bu artla f-ideli olur, beenilir. Bu art yerine getirilmezse,
hi beenilmez, aaya at-lr. Fekat Hce Nakibend hazretleri ve Hce
Alddn-i Attr hazretle-ri kaddesallah tel esrrehm bu art dnmeyerek
beenilmiler-dir. Bu aa klenizin bu art dnmeksizin almas ise, bazan
bee-nilmekdedir, bazan da atlmakdadr.
(Nefaht) kitbnda eyh Eb Sad-i Ebl-Hayrn szleri arasnda di-yor
ki, (Ayn, yan kendisi kalmad, eseri yan izi nasl kalr. Mddessir
s-resinin yirmisekizinci yetinde buyurulduu gibi, geride birey
kalmaz). Bu
22
-
sz, ilk bakda g grnd. nki, eyh Muhyiddn-i Arab hazretleri veona
uyanlar diyorlar ki, bireyin ayn yan kendisi yok olamaz. nki,
Al-lah tel o eyin varln bilmekdedir. Yok olursa, Allah telnn
bilgi-si bilgisizlik olur. Ayn yok olmaynca eseri nereye gidecek.
Bu szleri zih-nimde yerlemidi. Eb Sad hazretlerinin sz zlemedi. ok
uradm,Allah tel, bu szn i yzn aa kard. Ayn da kalmaz, eser de
kal-maz olduu anlald. Kendimi de byle olmu buldum. Hi glk kalma-d.
Bu marifetin makm da grnd, ok yksek idi. eyh Muhyiddninve ona
uyanlarn syledikleri makmn stnde idi. Bu iki marifet birbi-rini
bozmuyordu. nki, biri bir makmda, teki ise baka makmda an-lalmd.
Dah ok aklamak, sz uzatacak ve usandracakdr.
eyh Eb Sad hazretleri bu tecellnin devml olduunu bildirmidi.
Butecellnin ne demek olduu ve devml olmasnn nasl olduu da
gsteril-di. Kendimde de bu hadsi yan tecellyi aralksz buldum. Bu
hadsin d-im olmas ok az kimselere nasb olur. [mm- Rabbn kuddise
sirruhhazretlerinin (Hads) kelimesi ile anlatdklar ey, tecell-i zt
olduubaka mektblardan anlalmakdadr. Allah telnn zt, bakalarnaok
aralkla tecell etdii hlde, kendisine aralksz tecell
etmekdedir.]
Kitb okumak hi tatl gelmiyor. Yalnz byklerin yksek makmlar-daki
hllerinin bir yere yazlmasn, sonra bunlar okuma istiyorum. Es-ki
byklerin hllerini okumak, her eyden dah tatl geliyor. Marifetle-rin
inceliklerini ve hele tevhd-i vcd ve mertebelerin tenezzllerini
bil-diren yazlar okuyamyorum. Bu hlimi, eyh Alddevle-i Semnn
haz-retlerine ok uygun buluyorum. Bu bilgilerdeki zevkim ve hlim
onunla bir-lemekdedir. Fekat eski bilgilerim, bu marifetleri inkr
etmeme ve sert kar-lamama mni oluyor.
Baz hastalklarn giderilmesi iin birka kerre tevecch olundu
vetesri grld. Bunun gibi, birka lnn mezrdaki hlleri grnd.Bunlarn da
azblardan, skntlardan kurtulmalar iin tevecch olundu.Fekat imdi
hibireye tevecch etmeye gcm kalmamdr. Hibirey iinkendimi
toparlayamyorum. Birka kimse bu fakre sert davrandlar ve
acsylediler. Bu fakre bal olanlardan oklarn, bo yere incitdiler ve
yer-lerinden uzakladrdlar. Bundan dolay gnlme hi bir toz konmad,
birsknt gelmedi, nerede kald onlarn ktl zihnimizden gemi ola.
Sevdiklerimizden birka cezbe makmnda hd ve marifet elde
et-milerdi. Ve imdiye kadar slk konaklarna ayak basmamlardr.
Bun-larn hllerinden az bir ey sunuyorum. Cezbeyi bitirdikden sonra,
Allahtelnn bunlar slk nimetine kavudurmakla ereflendirmesini
umuyo-rum. eyh Nr, bulunduu makmda bal kalmakdadr. Cezbe makmn-daki
dah yukar bir noktaya kamyor. zc hareketleri ve hlleri olu-yor.
Kabhatini anlamyor. Bunun iin onun ii ilerlemiyor. Bunun gibi,
sev-diklerimizin ou, edebleri iyi gzetmedikleri iin, olduklar
makmlardakalyorlar. una alr ki, bu fakr hi birinin yolda kalmasn
dilemiyorum;hatt hepsinin ilerlemesini istiyorum. Fekat, elde
olmyarak ileri ylece du-ruyor. Hlbuki bu yol abuk kavudurucudur.
Mevln Mahd son nok-taya indi. Cezbeyi sonuna uladrd. O makmn
araclna kavudu ve ka-
23
-
fasn bir bakmdan nihyete uladrd. nce sfatlar, hatt sfatlar
durdu-ran nru kendinden ayr grmd. Kendisini bo bir kalp olarak
bulmu-du. Sonra sfatlar ztdan ayrlm grd. Bu grle, cezbe
makmndanehadiyyete kavudu, imdi hereyi ve kendini yok sanmakdadr.
hta vemaiyyet grmemekdedir. Gizlilerin gizlisine yle balanmdr ki,
aknve chil bir hldedir. Seyyid h Hseyn de cezbe makmnn sonuna
yak-lad ve ba son noktaya ulad. Bu da, Allah telnn sfatlarn
ztndanayr grmekdedir. Fekat bir olan bu zt her yerde bulmakdadr.
Bundanzevk almakdadr. Meyn Cafer de son noktaya yaklad. ok
sevinlidir.Hareketli ve seslidir. h Hseyne yaklamdr. Dier
sevdiklerimizinhlleri de baka bakadr. Meyn eyh ve eyh s ve eyh
Keml, cezbemakmnda yukarki noktaya kmlardr. eyh Keml, inmeye de
bala-mdr. eyh Nkr yukardaki noktann altna gelmidir. Fekat dah
gi-decek ok yolu vardr. Buradaki sevdiklerimizden, imdiye kadar
sekizvey dokuz, hatt on kii, yukardaki noktann altna ulamdr. Birka
nok-taya gelmi ve inmeye balamlardr. Kimisi noktaya yakn, kimisi
uzak-dr. Meyn eyh Mzemmil kendini yok buluyor. Sfatlar asldan
gryor.Mutlak olan varl her yerde buluyor. Hatt hibirini grmyor.
MevlnMahda, tlibleri yetidirmek iin izn vermenin iyi olaca
grnyor.Fekat, cezbeye uygun iczet olacakdr. Her ne kadar, onun da
istifdeedecei birka ey kalm ise de, gitmek iin acele etdi, durmad.
Yksekkapnza kavumak iin yola kd. Ona yaryacak bir vazfeyi kendisine
bu-yurursunuz. Bu aa kleniz bildiini yazd. Emr sizindir. Hce
ZiyeddnMuhammed bir ka gn burada kald. Biraz huzr ve cemyyet
edindi. Fe-kat, sonunda, geim skntsndan kendini toparlyamad, askere
gitdi.Mevln r Muhammedin olu da yksek kapnza doru yola kd.
Birazhuzr ve cemyyet edinmidir. Baz engeller dolays ile o kadar
ilerliye-medi. Dah ok yazmak saygszlk olacakdr. Fris msra
tercemesi:
Kle, kendi haddini bilmelidir!Mektbu yazdkdan sonra bir hl
kaplad, yazmakla anlatlacak gibi de-
ildir. Bu hlde iken (Fen-i irde) hsl oldu. Dah nce de, bir eye
is-tek kalmamd. Fekat, istek bsbtn yok olmamd. O hlimi yksek
ka-pnza sunmudum. imdi, irde de kknden kaznd. imdi ne
istenilenbirey var, ne de istek var. Bu fennn ekli de gsterildi. Bu
makma uy-gun olan birok bilgiler de verildi. Bu bilgiler ok ince ve
kark oldukla-rndan yazlmas g oluyor. Bunun iin, bunlar zerinde
kalem yrteme-dim. Bu fennn hsl olduu ve ilmlerin verildii zemn
vahdetden ileri-de yepyeni eyler grnd. Vahdetin tesinde birey
grlemiyecei, hat-t hibir ballk bulunmad belli ise de, bulunan yazma
emr buyurmu-dunuz. Bireyi iyi anlamadka yazmaa cesret edemiyorum.
Bu makmnekli, vahdetin tesinde yle grnd ki, Egre ehri Delhi ehrinin
tesin-de bulunduu gibi. Bu grn doruluunda hi bhe kalmad. Her
nekadar, gzmde ne vahdet var, ne vahdetden tesi var ve ne de hakkat
ola-rak vey hakk onun tesinde bileceim bir makm var. Hayret ve
cehlettamdr. Bu grlerle, hibir deiiklie uramamdr. Ne yazacam
bi-lemiyorum. Hep birbirine uymayan eyler, hibiri anlatlamyor.
Fekat, hep-sinin varlnda bhem yokdur. Estagfirullah ve etb ilellah
min cemi
24
-
m kerihallah, kavlen ve filen ve htran ve nzran. [Yan, Allah
tel-dan magfiret dilerim ve Allah telnn beenmedii szden, iden,
dn-ceden ve grden Allah telya tevbe ederim.]
imdi anlald ki, bundan nce sfatlarn fens yan, sfatlar unut-mak,
sfatlarn birbirlerinden ayrlmamalarna sebeb olan eyler de fen
idi.Bu eyler, vahdetde bulunmakda idiler. Bunlar yok olmulard.
imdi, s-fatlarn kendileri de, vahdetde bulunarak olsa bile, yok
oldu. Ehadiyyet kah-ramn, varlkda hibir ey brakmad. lm-i ilhde,
sfatlarn topluca veybirer birer olan ayrlklar da kalmad. Yalnz hric
grnd. (Allah telvar idi. Ondan baka hibir ey yok idi.) imdi de
byledir. Bundan nce,bu hads-i erfi yalnz biliyordum. Fekat, bu hlde
deildim. Bu hlimin do-ruluunda vey yanllnda bu fakri uyandracanz
mmd ederim.
Mevln Ksm Alnin tekml makmna eridii grlyor. Oradaki
sev-diklerimizden birkann da, bu makma uladklar anlalyor.
Hereyindorusunu ancak Allah tel bilir.
12ONKNC MEKTB
Bu mektb, yine yksek mridine yazlmdr. Fen ve Bek makm-nn hsl
olduunu ve Seyr-i fillah ve Tecell-i zt bildirilmekdedir:
Yksek kapnz klelerinin en aas olan Ahmed, sunar ki, kusrlarm-dan
hangisini bildireyim. Allah telnn istedii olur. Onun istemedii
ol-maz. Hi kimsede hareket ve kuvvet olmaz. Ancak, byk ve yksek
olanAllahn dilemesi ile olur. (Fen-fillh) ve (Bek-billh) makmna bal
olanilmleri, Allah tel ihsn ederek aklad. Bylece hereyin z anlal-d.
(Seyr-i fillah) ve (Tecell-i zt-i berk)nin ne olduklar ve
Muhamme-d-yl-mereb kime dendii, bunlara benzer eyler anlald. Her
makm-da, bu makma lzm olan eyleri gsterildi ve hepsinden ileri
gtrldm.Evliyullahn haber verdikleri eylerden, gsterilmedik ve
geirilmedik pekaz kald. Beendiklerini sebebsiz olarak beenirler.
Hereyin kendisi,maddesi, mahlk olduu gibi, yaratllarnda bulunan
kbiliyyetlerin, uy-gunluklarn da, mahlk olduklar anlald. Allah tel,
kbiliyyetlerin tes-ri altnda deildir. Hibireyin Ona hkm etmesi ciz
deildir. Dah uza-tarak saygszlk yapmakdan ekindim. Fris msra
tercemesi:
Kle olan, haddini bilmelidir.
13ONNC MEKTB
Bu mektb, yine yksek mridine yazlmdr. Yolun sonsuz olduu
vehakkat bilgilerinin, islmiyyet bilgilerine uygun olduu
bildirilmekdedir:
Yksek kapnz klelerinin en aas olan Ahmed, sunar ki, bu
yolunsonsuzluundan, bitmez tkenmez olmasndan h ederim! Binlerle h
ede-rim! Yolda ok hzl gtryorlar ve ok eyler ihsn ediyorlar.
Bununiindir ki, bykler, Seyr-i ilallah yolculuunun ellibin senelik
yol olduu-
25
-
nu bildirmilerdir. Belki de, Meric sresinin drdnc [4] yetinde,
(Me-lekler ve rh oraya bir gnde varrlar. Bu gnn uzunluu ellibin
senelikyoldur) buyurulmakla bu yola iret edilmidir. Yolun okluu
bizi ok z-d. mmdlerimiz kesildi. Fekat hemen r sresinin
yirmisekizinci [28]yetinde; (mmd kesildikden sonra, O, fideli yamur
gnderir ve rahme-tini yayar) mjdesi, bizi sevindirdi. Birka gnden
beri eyda seyr, yanyolculuk hsl olmudur. Fekat, talebeler lgnlk
gsterdiklerinden, yineonlarla uramaa balanld. Dah o makma kavuacam
sanmyorum.Fekat, talebeler skdrdklar iin, hay ve ihsn duygular ile
onlara bir-eyler sylyorum. Bundan nce tevhd-i vcd bilgilerine
balanp kal-mdm. Hlimi arka arkaya yksek kapnza bildirmidim. leri,
sfatlarasla vermidim. in iyz anlalnca, o bilgilerden kurtuldum.
Terzinin(Heme ezst) kefesinin ar basdn anladm. Yksekliin byle
grdeolduunu, (Heme st) demekde olmadn anladm. Fillerin ve
sfatlarnondan baka olduklar anlald. Herbirini ayr ayr gstererek,
yukarmertebeye kardlar. bheler hi kalmad. Keflerin hepsi, ahkm-
isl-miyyenin ak bilgilerine tam uymakdadr. slmiyyetin aka
bildirdikle-rinden kl kadar ayrlklar yokdur. Tesavvufcularn birka,
islmiyyetinaka bildirdiklerine uymyan kefler bildirmiler ise de, y
yanl anlam-lar vey sekr, yan rsuzluk hlinde iken sylemilerdir. Btnn
zhi-re uygunsuz olduu hi grlmemidir. Tesavvuf yolunun ortasnda,
zhi-re uymayan eyler grnyor ise de, bunlar da zhire uydurulur.
Zhirle b-tn birledirilir. Yolun sonuna varanlarn btn, islmiyyetin
zhirine hepuygun olur. limler ile bu bykler arasnda yalnz bir ayrlk
vardr ki, lim-ler dnerek ve ilm yolu ile bilirler. Bu bykler ise,
kef ederek, tadnalarak bulurlar. Bu byklerin hllerinin doru olmasna
birinci almet, is-lmiyyetin zhirine uygun bulunmalardr. uar sresi
onnc yet-i ke-rmesi (Gsm daralyor, dilim sylemez oluyor) bunlarn
hline uygun-dur. Ne yazacam bilemiyorum. Hllerimin birounu kaleme
alamyorum.Mektblarda da yazacak yer kalmyor. Belki bunda da bir
hikmet vardr.Uzakda kalan bu mahrmu kymetli tevecchnzden ve
garblere olan mer-hametinizden ayrmaynz. Yolda brakmaynz. Fris beyt
tercemesi:
Bu sze sebeb olan sensin,Uzarsa uzatan da sensin.
Mektbu uzatmak saygszlndan ekiniyorum. Fris msra tercemesi:
Kle olan haddini bilmelidir.
14ONDRDNC MEKTB
Bu mektb yine yksek mridine yazlmdr. Yolculukda hsl olan ey-leri
ve birka talebenin hllerini bildirmekdedir:
Yksek kapnzn klelerinin en aas olan Ahmed sunar ki, mahlk-larn
mertebelerinde grlen tecelllerden biraz, nceki mektbda su-nulmudu.
Ondan sonra (Vcb), yan varl lzm olan mertebe grn-d. Btn sfatlar bu
mertebededir. irkin, siyh bir kadn eklinde grn-
26
-
d. Bundan sonra ehadiyyet, yan bir olan varlk, ince bir dvar
stnde du-ran uzun bir gen adam eklinde tecell etdi. Bu iki tecell
hakkn olarakgrndler. Bundan evvelki tecelller byle grnmyordu. Bu
zemnlmek istedim. Kendimi byk bir deniz kenrnda ayakda grdm.
Ken-dimi denize atmak istedim. Fekat arkamdan bir ip ile balanm
idim. Bu-nun iin denize atlayamadm. Bu ipin, maddeden yaplm olan
bedene olanballklar olduunu anladm. pin, kopmasn istedim.
yle bir hl oldu ki, gnlmn Allah teldan baka hibireyi
isteme-diini anladm. Bundan sonra vcb makmnn btn sfatlar grnd.Bu
sfatlar, bir bakmdan birok eylerin aynalar oldular. Dah sonra
buaynalarda grnen eylerin hepsi aa dkldler. Geride yalnz vcb
ma-kmnn sfatlar kald. Bunlarda grlen eylerin ayrlmalar, dklmele-ri
de grld. imdi sfatlarn asla verildii anlald. Onlarda grleneylerden
ayrlmadan nce, asla verilemezlerdi. Belki verilmi gibi gr-lrlerdi.
(Tecell-i sr)ye kavuanlarn hli byledir. Sfatlar asla verilin-ce,
(Fen-i hakk) hsl oldu. Bundan sonra kendimdeki ve bakalarnda-ki
sfatlar birbirinin benzeri buldum. Yerlerinin baka baka olmas
orta-dan kalkd. Byle olunca gizli irklerin inceliklerinin biroundan
kurtul-dum. imdi ne Ar kald, ne yer kald, ne zemn, ne mekn, ne alt
cihet vene de eyy ayran snrlar kald. Eer senelerce dnsem lemden bir
zer-renin yaratlm olduunu bilemem. Bundan sonra, kendime mahss
olan(Teayyn), kendime mahss olan vech grndler. Bu teayyn, eski
vepara para bir elbise gibiydi. Bir kimse giymi idi. O kimsenin
kendimemahss vech olduunu anladm. Fekat hakkn olarak anlalmad.
Dahsonra bu adamn yukar tarafnda ve kendisine bitiik ince bir post
grn-d. Kendimi o post olarak buldum. Bu teayyn elbisesini
kendimdenuzak grdm. O post zerinde bir nr grnd. Biraz sonra gene
yok ol-du. Bu post ve elbise de yok oldular. Eskisi gibi chil ve
akn kaldm. Bugrnen eylerden anladklarm yksek kapnza bildireceim.
Dorusu ileyanln iret buyurursunuz. yle ki, o grnen kimse, (Ayn-
sbi-te)dir. Vcb ile imkn arasnda bir geit gibidir. ki yz birbirine
ben-zemez. Arasnda elbise bulunan ve nr grlen o post da vcd ile
ademarasnda geitdir. Kendimi o post bulmudum. Bu da, varlkla yokluk
ara-sndaki geite kavumakdr. Bundan nce rylarda da, kendimi byle
ge-it bulmudum. Fekat o fkda idi. imdi ise enfsdedir. Yan
kendimde-dir. kisi arasnda baka bir ayrlk dah grlmd. Fekat imdi
yazarkenonu unutdum. Her zemanki hlim aknlk ve chillikdir. Arasra
byleoyunlar da hsl oluyor ve sonra yok oluyor. Geride marifetleri
kalyor.Baz eylerin ne olduunu anlyamyorum. Htrmda kalanlara da
gve-nemiyorum. Bunun iin hemen yazmak saygszlnda bulunuyorum.
By-lece, yksek iretinizle, bunlara gvenim hsl olur. Kymetli
tevecchle-riniz yardmyla alak eylere olan ballklardan kurtulacam
mmd edi-yorum. mddma yetimezseniz iim ok gdr. Fris beyt
tercemesi:
Hakkn ve hak adamlarnn yardm olmadan,Melek de olsa kurtulamaz yz
karalndan.
Hindistnn mehr eyhlerinden eyh Abdllah-i Niyznin olu eyhTh ve
hddm hc Abdlazz yksek kapnz ok zlemekdedirler. eyh
27
-
Th da mubrek ayaklarnzdan per ve kabl buyurulmas iin yalvarr.Bu
yksek tarka girmek istiyor, candan yalvard. stihre yapmasn
sy-ledim. Grnde ok uygundur. Burada zikr etmesini renen
sevdikle-rimizin ou rbta yapmakdadr. Bir ksm ry, vka esnsnda
rbtaalp gelmekdedir. Bir ou da Delhiden gelmeden nce rbta
etmilerdir.nce huzra ve rsuzlua dalyorlar. lerinden birka, sfatlar
asla ve-riyorlar, yan ondan gryorlar. Geri kalanlar byle deildir.
Fekat hi-biri tevhd-i vcd ve nrlar grmek ve keflere kavumak yoluna
gitmi-yor. Molla Ksm Al ve Molla Mevdd Muhammed ve Abdl-Mmin,
g-rnde cezbe makmnn st noktasna varmlardr. Fekat Molla KsmAl inmeye
balamdr. Geri kalan ikisinin inmesi bilinmiyor. eyh Nr danoktaya
yakndr, fekat kavuamamdr. Molla Abdrrahmn da noktayayakndr.
Kavumasna az kalmdr. Molla Abdlhd o makmda huzrave rsuzlua dalmdr.
Diyor ki, (Her bakmdan hibireye benzeme-yen bir varl celle nh her
eyde hi birine benzemeksizin gryorum.Her ii Onun yapdn anlyorum).
Yksek nimetleriniz, tliblere ve elve-rili olanlara durmadan
yamakdadr. Bu nimetleri onlara uladrmakdabu aa klenizin hi hizmeti
olmuyor. Fris msra tercemesi:
Ben o eski Ahmedim, hi deimedim.Bir gn vakalardan bir vakay
anlatrken (O, sevilmilerden olmasay-
d, maksada kavumakda ok glk ekerdi) buyurmudunuz. Bu
mahb-biyyetin yksek ihsnnza bal olduunu da bildirmidiniz. Bu
mjde-nizden ok mmdliyim. Bu taknlklarm ve saygszlklarm ondandr.
15ONBENC MEKTB
Bu mektb, yine yksek mridine yazlmdr. ni makmndaki hl-leri ve
birka gizli bilgiyi aklamakdadr:
Hzr olan gibin, bulmu olan karmn, kavumu olan mahrmunsunduu
yledir ki: ok zemndr onu arardm, hep kendimi bulurdum.Sonra, iim
yle oldu ki, kendimi arasaydm, onu bulurdum. imdi, onu gaybetdim,
kendimi buluyorum. Onu kardm hlde aramyorum, yok oldu-u hlde
zlemiyorum. lm bakmndan huzrdaym, kavumuum, kar-lyorum. Zevk
bakmndan ise, gayb etdim, aramyorum. Zhiri bek, b-tn fendr. Bekda
iken fndir. Fenda olduu hlde bkdir. Fekat,ilmle olan fendr ve
zevkle olan bekdr. i, dmekde ve inmekdedir. ler-lemekden ve
ykselmekden kalmdr. Onu, kalbden kalbin shibine g-trmlerdi. imdi
kalbin shibinden kalb makmna indirdiler. Rh, nefs-den kurtulmudu.
Nefs de itmnna kavudukdan sonra rhun nrlarnnokluundan kmd. imdi rh
ile nefsi onda topladlar. Onu her ikisi ara-snda geit yapdlar. Bu
araclkla, yukardan almak, aaya vermek nime-tini ihsn etdiler.
Fideli eyleri alr, aldklarn bakalarna verir. Hem al-c ve hem
vericidir. Fris msra tercemesi:
Dah sylersem, sonu gelmez.Yksek makmnza sunulur ki, sol el, kalb
makmna iretdir. Kalbin
28
-
shibine ykselmeden ncedir. Yukardan indikden sonra kalb makm-na
getirirler. Bu makm bakadr. Sa ile sol arasnda geitdir. Kavuan-lar,
bunu iyi bilir. Slk yapmam olan meczblar, kalb makmna varr-lar.
Bunlara (Erbb-i kulb) denir. Kalbin shibine kavumak iin slkyapmak
lzmdr. Bir makmn bir kimseye verilmesi demek, ona bu ma-kmda huss
bir n hsl olmas demekdir. Bu n ile, o makmn erb-bndan ayrlr.
Ayrlklarndan biri, cezbenin, nce olmas demekdir ve omakmda huss
beks hsl olarak o makmn bilgilerine ve marifetle-rine kavuur. Kalb
makmnn bilgileri ve cezbenin, slkn, fen ve be-knn ne olduklar ve
bunlara benzer bilgiler, bundan evvelki mektblar-da, yazlarak
sunulaca bildirilen kitbda aklanmdr. Mr Seyyid hHseyn, acele ile
yola kd, temize ekmek nasb olmad. Bu kitb zerin-deki kymetli
dncelerinizi ve emrlerinizi okumakla erefleniriz inal-lah tel. Azz
Mtevakkf cezbe makmnda yukardan inmidir. Fekatyz bu leme deildir.
Hep yukarya bakmakdadr. Ykselmesi bakas-nn ekmesiyle olduu iin
cezbeye uygundur. nerken, birlikde az bireygetirdi. Nisbetinin asl,
bakasna bal olan tevecch idi. Kendisini bu te-vecch ykseltiyordu.
Bu nisbeti imdi de vardr. Cezbe nisbetinde, cesed-deki rh gibidir
ve karanlkda bulunan k kayna gibidir. Fekat bu cez-be, byklerimizin
bildirdii cezbe deildir kaddesallah tel esrre-hm. O cezbe, Hce-i
Ahrr kuddise sirruh hazretlerine yksek dede-lerinden gelmidir. [Yan
annesinin dedelerinden gelmidir. (Reeht) ki-tb.] O byklerin, bu
makmda huss nlar vardr. Birka taleberyda grdler ki, yukarda ad geen
Azz Mtevakkf, Hceyi yimidir.Bu ry, bu makmn grneceini
gstermekdedir. Bu cezbenin fide ver-mek makm ile iliii yokdur. Bu
makmda, yz, hep yukar dorudur vehep rsuzluk lzmdr. Cezbe
makmlarndan ouna kavudukdansonra bunlar slke uygun olmaz. Bunlar
yazarken o makma doruidim. Baz incelikleri grnd. Sebebsiz tevecch
olunamyor. Hereyindorusunu Allah tel bilir. O azz, birka aydan beri
aa inmidir.Fekat bu cezbe makmna tam girmiyor. Bu makmn nn bilmedii
iingiremiyor. Dank dnceleri buna sebeb oluyor. Bu sama yazlar
yk-sek kapnza kavuduu zemnda, bu makma tam gireceini mmd ede-rim.
Hce hazretlerini bundan sonra tam indirirler.
16ONALTINCI MEKTB
Bu mektb, yine yksek mridine yazlmdr. Ykselmede ve inmede-ki
hlleri bildirmekdedir:
Talebenizin en aas sunar ki, Mevln Alddn okayc mektbu-nuzu
getirdi. Yazl olan eyleri aklamak iin zemn bulduka msveddehzrladm.
O bilgileri temmlayc birka ey dah dndk, ama, bunla-r yazamadan
mektb yola kd. nallah tebreke ve tel ayrca yk-sek kapnza sunulur.
imdi, temize ekilmi olan baka bir kitb gnderil-di. Bu kitb,
dostlarmzdan birkann dilei zerine yazld. Bu yolda f-ideli olacak
nashatlarn yazlmasn istemilerdi. Buna gre, alacaz
29
-
demilerdi. Dorusu, ei olmyan, ok fideli bir kitb oldu. Onu
yazdkdansonra Reslullah aleyhissalt vesselm vettehyye
hazretlerinin, m-metinin limlerinden birou ile hzr olduklar anlald.
Bu kitb mub-rek eline ald. Merhameti ok olduundan, onu pd, limlere
gstererek(byle mn etmek lzmdr) buyurdular. Bu bilgileri renmekle
erefle-nenler nrlu, herkesden yksek idiler ve ok kymetli idiler. O
serverin aley-hissalt vesselm karsnda ayakda idiler. Sz uzatmyalm,
bu hliherkese bildirmek iin bu fakre emr buyurdular. Fris msra
tercemesi:
Kermlerle yaplan iler zor olmaz.Yksek huzrunuzdan ayrldm gnden
beri, gzm hep yukarda
olduu iin ird makmna o kadar hevesim kalmad. ok zemn oluyorki,
bir keye ekilip, oturmak istiyorum. Benimle oturmak, konumak
is-tiyenler gzme arslan ve kaplan grnyor. Herkesden uzaklamaya
ka-rr vermidim. Fekat istihre uygun gelmedi. Maksada yakladran
dere-celer sonsuz ise de, ok yukarlara ykselmek oluyor. Gtryorlar
vegetiriyorlar. Allah telnn diledii yere kadar gtrdler. Byklerin
hep-sinin makmlarndan geirdiler. Fris beyt tercemesi:
Bu aa aralkdan bir gl aldlar,Elden ele, yksek yere
uladrdlar.
Bu arada byklerin rhlarnn yardmlarn yazacak olsam ok uzun s-rer.
Ksaca bildiriyorum. Zl makmlarndan geirdikleri gibi, bunlarnasl
olan makmlarn hepsinden de geirdiler. Allah telnn ihsnlarn-dan
hangi birini yazaym. Diledii kulunu sebebsiz kabl ediyor. Vilye-tin
ok eidlerini, yksek derecelerini gsterdiler. Hangi birini yazaca-m
bilemiyorum. Zilhicce aynda, derecelerden indirerek kalbin vilyeti
ma-kmna kadar getirdiler. Buras, bakalarn ykseltebilmek ve ird
etmekmakmdr. Fekat bu makm iin dah temmlayc ve olgunladrc ey-ler
lzmdr. Fris msra tercemesi:
Buna ne zemn kavuulur, i kolay deildir.Sevilenlerden,
istenilenlerden olup, o kadar ok konaklardan geirdi-
ler ki, mrdler, isteyiciler, Nh aleyhisselmn mr kadar alsalar
bu-na kavuamazlar. Byle ilerlemek yalnz istenilenler iin olsa
gerek. M-rdler bu yola adm bile atamazlar. nki, efrdn kabilecekleri
makm,asl olan makmlarn balangcdr. Efrdn ou buraya yol bulamaz
bile.Bu, Allah telnn yle bir ihsndr ki, dilediine verir. Allah
telbyk ihsn shibidir.
rd ve tekml mertebelerinde durup kalmann sebebi budur. Nrun
bu-lunmamas da, gayb karanlnn yaylmasndan ileri gelmekdedir.
Bakabir sebeb yokdur. Herkes, kendi hayllerinden bireyler sylyor.
Bunla-ra kymet vermemelidir. Fris beyt tercemesi:
limi anlamaz chil, syler hep kelm,Onun iin sz ksa kes, sabr et
vesselm.
Hayl ile, zan ile sylenen eyler zerinde durmak, ok zararl
olabilir.O kimselere syleyiniz ki, bu gnl yaralnn hllerinden hayl
olan bak-larn evirsinler. Bakmak iin yer okdur. Fris beyt
tercemesi:
30
-
Gayb olmuum beni aramayn,Gayb olanlara birey sylemeyin.
Allah telnn gayretini, gazabn dnmelidir. Allah telnn yk-seltmek
istedii bireyi aa drc eyler sylemek ok uygunsuz olur.Allah telya
kar gelmek olur. Kalb makmna inmek, hakkatda fark,yan ayrlk makmna
inmekdir ki, (rd makm)dr. Burada fark demek,nefsin rhdan ve rhun
nefsden ayrlmas demekdir. Bundan nce cem vefark makmlarndan anlalan
eyler, (Sekr) yan rsuzlukdan idi. Hak-k halkdan yan Allah tely
mahlklardan ayr grmee (Fark mak-m) diyorlar. Bu doru deildir.
Bylece bu rhu hak sanyorlar ve bununnefsden ayrlmasn grmee, Hak
telnn mahlklardan ayrlmasn gr-mek diyorlar. Sekr hlinde olanlarn
edindikleri bilgilerin ou byledir.nki, iin dorusu, orada bulunmaz.
Her i Allah telnn emri ile olur.Cezbe ve slk shiblerinin
bilgilerini ve bu iki makmn ne olduklarn,ayr bir kitb hlinde uzun
yazdm. Yksek huzrunuza sunulacakdr.
17ONYEDNC MEKTB
Bu mektb, yine yksek mridine yazlmdr. Ykselmedeki ve ini-deki
hllerden birka bildirilmekdedir:
Yksek kapnz hizmetilerinin en aas olan Ahmed sunar: Burada-ki
sevdiklerimizden biri, ok zemndan beri, olduu yerde kalmd.
Bumektbun yazld gn, bu makmdan karlarak aa indirildii anlal-d.
Fekat tam indirilmemidir. Bu makmn altnda kalm olan derecele-re de
gtrld. Bu stdeki makmdan inmee balamdr. Bundan son-ra her ne hl
olursa aa vurulacak ve yksek huzrunuza yazlacakdr. Buhle kavuan da,
hli aldkdan sonra kendisi birey yazarsa, doru olur.Bu inii kuvvetli
olduu iin ve bu aa kleniz cllb [glsuyu] erbeti ie-rek hlsizlediim
iin bu iniin sonunu inceliyemedim. nallah tel onuda
bildirirler.
18ONSEKZNC MEKTB
Bu mektb, yine yksek mridine yazlmdr. Telvnden sonra olantemkni,
Vilyetin mertebesini ve Vcd-i telnn Zt-i teldan ayrolduu
bildirilmekdedir:
Yksek kapnzn klelerinin en aas, gnh ok Ahmed bin Abd-lehad sunar
ki, hllerin ve marifetlerin gelmee balad gnden beri, bun-lar yksek
kapnza bildirmek saygszlnda bulundum ve ok ileri gitdim.Allah tel,
yksek tevecchlerinizin yardmyla, hllere bal kalmakdankurtard.
Telvnden temkne kavudurdu. Yan deiik hllerden kurtarpsknete
kavudurdu. imdi hayret, aknlk ve zntden baka elime hi-birey
gemiyor. Vasl yerine fasl ve kurb yerine bud hsl oldu. Marifet-ler
kalmad. lm gitdi. Cehl kaplad. Bu aknlkla mektb da yazlamaz ol-du.
Yalnz, gnlk olup bitenleri yazarak, kymetli vaktlerinizi almaa
da
31
-
elim varmad. Kalbimi soukluk o kadar kaplad ki, hibireyle
kzam-yor. Tenbeller gibi hibir i yapamyorum. Fris beyt
tercemesi:
Ben hiim, hiden de aa,Hiden bir i hsl olur mu?
Szmze gelelim. imdi (Hakk-ul-yakn) ile ereflendirdiler.
Buradailm ve ayn, yan bilmek ve grmek birbirine perde deildirler.
Fen ile be-k bir aradadr. Hayret, aknlk iinde ilm ve r vardr. Gayb
etmi ikenkavumudur. lm ve marifet varken cehl ve dalgnlk iindedir.
Fris ms-ra tercemesi:
ok alr. Hem kavudum, hem akn oldum.
Allah tel yalnz kendi sonsuz merhametiyle yksek
derecelerdeilerletiyor. (Vilyet makm)nn stnde (ehdet makm) var.
Vilye-tin, ehdet makm yanndaki yeri, sretlerin tecellsinin ztn
tecellsi ya-nndaki yeri gibidir. Hatt, bu ikisi arasndaki uzaklk, o
ikisi arasndakiuzaklkdan kat kat okdur. Bunu nceden de bildirmidim.
ehdet mak-mnn stnde (Sddklk makm) var. Bu iki makm arasndaki
uzaklk,kelime ile anlatlabilenden dah ok ve iret olunabilenden dah
b-ykdr. Sddklk makmnn stnde, yalnz (Peygamberlik makm)vardr al
ehlihessalt vesselm. Sddklk makm ile peygamberlik ma-km arasnda
baka makm yokdur ve olamaz. Baka makm olamyaca-, ak ve doru olan
kefle anlalmakdadr. Ehlllahdan, yan Evliydanbirou, bu iki makm
arasnda bir makm dah bulunduunu sylemi-ler ve buna (Kurbet) makm
demilerdir. Buraya uladrmakla da eref-lendirdiler. Bu makmn ne
olduunu bildirdiler. ok uradkdan vepek yalvardkdan sonra, nce o
byklerin syledikleri gibi gsterdiler. Son-ra i yzn bildirdiler.
Evet, ykselirken Sddklk makm hsl olduk-dan sonra bu makm hsl
olmakdadr. Fekat iki makmn arasnda bulun-mas, zerinde durulacak
bireydir. Yksek kapnza kavuduum zemn,inallah tel, iin i yzn geni
olarak sunacam. Bu makm ok yk-sekdir. Ykselirken, geilen konaklar
iinde bundan dah stn bilinmi-yor. Allah telnn vcdnn, yan varlnn,
ztndan, yan kendisin-den baka olduu, bu makmda anlalyor. Doru yolun
limleri de Al-lah tel onlarn almalarna iyi karlklar versin byle
olduunu bil-dirmilerdir. Burada, vcd da yolda kalyor. Ondan dah
yukar klyor.Ebl-Mekrim-i Rkneddn eyh Alddevle, kitblarnn bir
kanda(Vcd leminin stnde, Melik-il-vedd lemi vardr) buyuruyor.
Sddklk makm, Bek makmlarndandr. nki, yz mahlklara kar-dr. Bundan
dah aada, yan ini makmlarnn en ilerisinde peygam-berlik makm vardr.
Bu makm sddklk makmndan dah yksekdir.Sahv ve bek burada dah okdur.
Kurbet makm, bu iki makmn ara-sna giremez. nki bunun yz, tam tenzhe
dorudur ve k makmla-rnn temmdr. Nerede onlar, nerede bu? Fris beyt
tercemesi:
Ayna arkasndaki papaan gibiyim,Ezel std ne derse onu
sylerim.
Dnerek, iiterek anlalan ahkm- islmiyye bilgileri, imdi kef
ile
32
-
hsl olmakdadr. Kefler, ehl-i snnet limlerinin bildirdiklerinden
klkadar ayrlmamakdadr. Onlarn ksaca bildirdikleri eyleri akladlar
vegeniletdiler. Dnerek anlamak yerine iden gelerek renmei ihsn
et-diler. Bir kimse Hce h-i Nakibend kaddesallah tel sirrehl
akdeshazretlerinden sordu:
Sl: Tesavvuf yolunda ilerlemek, yan slk niindir?Cevb: (Ksaca,
topluca renilenlerin genilemesi, almas ve dne-
rek bulmak yerine, kef ile kalbe gelmek iindir) buyurdu.
Onlardan bakaeyler renmek iindir buyurmad. Evet, tesavvuf yolunda
ilerlerken, bil-giler, marifetler hsl olmakdadr. Fekat, bunlarn
hepsini brakp ilerlemeklzmdr. En son makma, yan Sddklk makmna
varmadka doru bil-gilere kavuamaz. una alr ki, Ehlllah arasnda, bu
erefli makma ka-vuduklarn syleyenlerin bu makma uygun olan
bilgileri ve marifetleri aca-b neden olmuyor? (Her ilm shibinin
stnde dah byk lim vardr.)
Kaz ve kader bilgisini de akladlar. yle bildirdiler ki,
islmiyyetinbildirdiinden hi ayrl yokdur. Bu bilgiye, cb noksanl ve
cebr leke-si hi bulamamakdadr. Bu bilgi, ayn ondrdndeki ay gibi ak
anlal-makdadr. slmiyyetin bildirdiine hi uygunsuz olmad hlde bu
bilgi-yi niin herkesden gizlediklerine ayorum. Eer dn-i islma uygun
olma-sa idi, o zemn rtmeleri, saklamalar uygun olurdu. Ne yapdndan
slolunmaz. Fris beyt tercemesi:
Onun korkusundan, kim ne yapabilir?Teslm olmakdan baka ne
diyebilir.
lmler ve marifetler, nisan yamuru gibi akyorlar. nsann idrki
bunla-r kavryamyor. Lf olsun diye insann idrki diyoruz. Yoksa,
sultnn he-diyyelerini ancak onun hayvanlar tayabilir. nceleri, bu
alacak bilgile-ri yazmak istiyordum. Fekat baaramadm. Bunun iin
zlyordum. Son-ra, (bu bilgileri gndermek, aldrmak iindir; bunlar
ezberlemek iin de-ildir) diyerek zntm giderdiler. Nitekim
mekteblerde talebe diploma al-mak iin eidli eyler renirler. Bunlar
ezberlemek iin retmezler.
Bu bilgilerden birkan yksek huzrunuza sunuyorum. r sresi
on-birinci yetinde (Onun benzeri gibi hi birey yokdur. Ancak O
iitici ve g-rcdr) buyuruyor. Bu yet-i kermenin ba taraf, Allah tely
tenzhediyor. Bu, aka anlalmakdadr. O iiticidir, grcdr buyurmas
da,bu tenzhi temmlamakda ve kuvvetlendirmekdedir. yle ki,
mahlklar-da da grmek ve iitmek vardr. Mahlklarn bu iki duygusu
Allah tel-nn iitmesi ve grmesi gibi sanlabilir. Allah tel,
mahlklarn iitmedi-ini, grmediini bildirerek, byle sanmak yolunu
kapamakdadr. Buyet-i kermede, iitici ve grc yalnz Odur, mahlklarda
yaratlmolan kulak ve gz, iitmekde ve grmekde hi rol oynamaz. Allah
tel,kula ve gz yaratd gibi, iitmeyi ve grmeyi de yaratmakdadr.
Alla-h telnn deti yledir ki, kulakdan ve gzden beyne tesrler
gelince iit-meyi ve grmeyi yaratmakdadr. nsanlarn sfatlar,
grmelerine ve iitme-lerine hi tesr etmez. Tesr eder denilirse,
tesri de O yaratmakdadr. Mah-lklarn kendileri tesrsiz olduklar
gibi, sfatlar da tesrsizdir. Herhangibir kuvvetle tadan ses
karlrsa, ta konuuyor, o konuucudur denilemez.
33 Mektbt Tercemesi: - F:3
-
Ta, cimd, tesrsiz, cansz olduu gibi, onda konumak sfat vardr
denir-se, bu sfat da cimddr, tesrsizdir. Harflerin ve sesin kmasnda
hitesri yokdur. Baka sfatlar da bunun gibidir. Bu iki sfat, dah
meydn-da olduu iin, Allah tel, mahlklarda bu iki sfatn
bulunmadnbildirdi. Mahlklarda baka sfatlarn da bulunmad bundan
anlalmak-dadr. Allah tel insanlarda nce ilm sfatn yaratd. Bir eyi
bilmek iin,bu sfatn o eye tevecchn yan ilgisini yaratd. Bundan
sonra, bu sfa-tn o eye balanmasn yaratd. Bundan sonra o eyin bu
sfat zerinde g-rntsn yaratd. deti byle oldu. O eyin grntsnn ilm
sfatndayaratlmasnda, bu sfatn ne tesri olabilir? Bunun gibi, nce
iitmek sfa-tn yaratd. Bundan sonra sesleri bu sfata getirecek kulak
ve baka sebeb-leri yaratd. Sonra ses dalgalarn yaratd. Sonra kulan
bu sesi almasn,bundan sonra da sesi duyma yaratd. Yine bunun gibi
nce gz yarat-d. Sonra gzde grnty yaratd. Sonra grnty beyinde
yaratd. Da-h sonra grmeyi yaratd. itici ve grc o kimseye denir ki,
iitmesi vegrmesi, kendisinin bu sfatlar ile olsun. Byle olmaynca,
buna iitici vegrc denmez. Bundan anlalyor ki, mahlklarn sfatlar da,
kendilerigibi cimddr, tesrsizdir. Szn ksas, mahlklarda sfatlar
yokdur. Bu s-fatlar ancak Allah telda vardr. Bu yet-i kermede,
tenzh ile tebh biraraya getirilmidir. Hatt yet-i kermenin hepsi
tenzhi bildirmekde, ben-zeri olmadn beyn buyurmakdadr. Birinci ilm,
yan mahlklarda g-rlen sfatlarn Hak telnn sfatlar olmas ve mahlklar
cimd, yantesrsiz bilmek, iinden su akan musluk ve testi gibi
bulmak, evliylkmakmna uygun olan bilgidir. kinci ilm, yan mahlklarn
sfatlarn dacimd gibi bulmak ve Zmer sresinin otuzuncu yet-i
kermesinde (Sen,elbette lsn. Onlar da elbette ldrler) bildirildii
gibi, mahlklarl bilmek, ehdet makmna uygun olan ilmdir. Buradan da,
bu iki ma-km arasndaki bakalk anlalmakdadr. Bir eyin aznn grlmesi,
o-unun bulunduunu gsterir. Bir yerden su szmas, byk su bulunduu-nu
haber verir. Fris msra tercemesi:
Senenin iyilii behrndan belli olur.
Bunun gibi, bu yksek makmn shibleri, mahlklarn ilerini de, lgibi
ve cimd gibi bulurlar. Bunlarn ileri, Allah telnn iidir, bu ile-ri
yapan hep Odur demezler. Allah tel, byle olmakdan ok yksekdir.Bir
kimse, bir ta hareket etdirse, bu kimse hareket ediyor denmez.
Tahareket etdiriyor ve ta hareket ediyor denir. Ta cimd olduu gibi,
tanhareketi de cimddr. Ta hareket ederken bir adam ldrse, ta
ldrddenmez. Ta hareket etdiren kimse ldrd denir. Ehl-i snnet
limleriekkerallah tel sayehm de byle sylemilerdir. Bunlar
mahlkla-rn yapdklar iler, kendi irdeleri ve ihtiyrlar ile olmakla
berber, bun-lar Allah tel yaratmakdadr. Bunlar Allah telnn
yaratmasnda on-larn ilerinin hi tesri olmaz. Onlarn ileri, birka
hareketdir. lerin ya-plmasnda bu hareketlerin tesri olmaz.
Sl: Byle olunca, kullarn ilerine sevb ve azb yaplmas doru
olmaz.Bir taa emr vermek ve onun hareketlerine sevb ve azb yapmak
gibi olur.
Cevb: Tan hareketiyle insanlarn hareketi baka bakadr.
nsanlara
34
-
din gnderilmesi ve emrler, yasaklar yaplmas, onlarda kudret ve
irde bu-lunduu iindir. Tada enerji varsa da irde yokdur. Fekat,
insanlarn ir-desini de Allah tel yaratd iin ve bu irdenin iin
yaplmasnda tes-ri olmad iin, bu irdeleri de l gibidir. rdenin yalnz
u kadar tes-ri vardr ki, i, kulun irdesinden sonra yaratlmakdadr.
Allah telnndeti byledir. nsanlarn kudreti tesr ediyor denirse,
kudretdeki butesrini de Allah tel yaratmakdadr. Kudreti yaratd
gibi, bununtesrini de yaratmakdadr. Mver-n-nehr limleri, kudret
tesr ederdediler ise de, bu tesrde kudretin ihtiyr hi yokdur.
Tesri, canszn ha-reketi gibidir. Bir kimse, yukardan atlan bir tan
bir hayvan ldrd-n grse, bu kimse, tan cimd, cansz olduunu bildii
gibi, onun hareke-tini ve bu hareket enerjisinin ldrmesini de cimd
bilir. Grlyor ki, mah-lklarn kendileri de, sfatlar da ve ileri de
hep cimddrlar, ldrler. Di-ri olan, hereyi varlkda durduran, iitici,
grc, bilici olan ve her diledi-ini yapan, yalnz Allah teldr. Kehf
sresinin yzonuncu [110] yet-i ke-rmesinde (Ey sevgili Peygamberim,
onlara syle! Rabbinin kelimelerini yaz-mak iin deniz mrekkeb olsa,
Rabbinin kelimeleri bitmeden, o deniz veonun gibi bir dah deniz
biterler) buyuruldu. ok saygszlk yapdm. Son-suz atlganlk yapdm. Ne
yapaym? Her bakmdan gzel olan anlatan szde gzel olduu iin ne kadar
uzarsa, o kadar tatl oluyor. Onu anlatan sz-ler gzel oluyor. Allah
teldan konumaa ve Onun yce adn dilime al-maa hi lyk deil isem de,
kendimi tutamyorum. Fris beyt tercemesi:
Azm gl suyu ile binlerce ykasam,smini sylemee yine lyk
olamam.
Fris msra tercemesi:
Kle olan haddini bilmelidir.Yksek tevecch ve ihsnlarnza snyorum.
rklm, aal-
m nasl bildireyim? Her gelen lutfler, ihsnlar, hep yksek tevecch
vemerhametinizden hsl olmakdadr. Yoksa, Fris msra tercemesi:
Ben hep o eski Ahmedim.Meyn h Hseyn, tevhd-i vcd yolundadr.
Bundan ok tad al-
makdadr. Onu bu yoldan kararak hayret makmna kavudurmak
istiyo-rum. nki maksad, oraya kavumakdr. Muhammed Sdk, kk oldu-u
iin, kendini hi tutamyor. Eer yolculukda yanmzda bulunursa okterakk
edecekdir. (Dmen-i Kh) yan da etei denilen yere giderken ya-nmzda
idi. ok eyler kazand. Hayret makmna kavudu. Bu makmdafakre ok
benzemekdedir. eyh Nr da, bu makmda ok ilerledi. Bu fa-krin
yaknlarndan bir gen vardr. Onun hli ok yksekdir.
Tecelliyt-iBerkyyeye yaklad. Yaradl buna ok uygundur.
_________________
Gedi, isyn ile mrm, neye hlim varacak?Szlyor yaral gnlm, onu
yokdur saracak.
Maher yerinde, zebnler elinden, y Rab!Eer etmezsen, inyet, beni
kim kurtaracak?
35
-
19ONDOKUZUNCU MEKTB
Bu mektb, yine yksek mridine yazlmdr. Birka ihtiyc
shibiningnderildii bildirilmekdedir:
Yksek kapnz hizmetilerinin en aas sunar ki, askerden bir
kimsegeldi. Dehli ve Serhend fakrlerinin geen sonbehr mevsimi iin
olanhaklarnn yksek kapnz hizmetcilerinden hakk olanlar aradrlarak,
on-lara da datlmas iin size gnderildiini bildirdi. Bunun iin
saygszlkyaparak yazyorum. eyh Ebl Hasen adna bin dirhem
gnderilmesi.Kendisi ilm shibidir. Ve Hfz h Hseyn adna da bin dirhem
gnderil-mesi lzmdr. h Hseyn, eyh Nevvb vakfnn vekllerindendir.
Bun-larn ikisi de haytdadr ve ileri bandadr. Kendilerinin haklar
olduun-da bhe yokdur. Vekllerini gnderdiler. Askerin syledii doru
ise,ikisinin hakkn buna vermek uygun olur. Kendileri
Serhenddedirler.
20YRMNC MEKTB
Bu mektb, yine yksek mridine gnderilmidir. Bir ka dileini
bil-dirmekdedir:
Yksek kapnz hizmetcilerinin en aas sunar ki, Habb-i
Serhendninvlidesi ile zevcesinin ve ismleri ayrca yazl olan
kimselerin Beyt-l-ml-dan haklarnn alnabilmesi iin, yksek kapnz
hademelerini bir ka mek-tbla zmdm. Bunlarn haklar olan ey, eer
Dehliye gelmi ise, ken-dilerine verilmesi iin Mevln Alye emr
buyurunuz. Bunlardan bir ka ve-kl gndermidir. Bir ka da, kendileri
gelmidir. Eer bunlarn hakk Deh-liye getirilmemi ise, kendileri
haytdadr ve i bandadrlar. Kendilerineden hisselerin tashhini
diliyorlar. Sz dah uzatmamz saygszlk olur.
21YRMBRNC MEKTB
Bu mektb, eyh Muhammed Mekk bin hc Ms Lhorye yazl-mdr. Vilyet
dereceleri ve vilyet-i Muhammediyyeyi bildirmekde ve ta-rkat-i
Nakibendiyyeyi vmekdedir:
erefli mektbunuz bu zaf kleye geldi. Allah tel ecrinizi
artdrsnve ilerinizi kolayladrsn ve zrnz kabl buyursun. nsanlarn en
s-tn, en temizi aleyhi ve al lihi minessalevti efdalh ve
minetteslm-ti ekmelh hurmetine, bu dy kabl buyursun! Kardelerime
bildiri-rim ki: Ehlllahn (Fen) dedikleri, lmeden nce lmek hsl
olmadkca,Allah telya kavuulamaz. Hatt, (fk)da, yan insann dnda
bulu-nan uydurma putlara ve (Enfs)de, yan insann iinde bulunan
nefsininisteklerine tapnmakdan kurtulamaz. slmn hakkatine kavuamaz.
Tammn elde etmesi kolay olmaz. Nerde kald ki, bidler arasna
karabilsinve Evliylar derecesine kavuabilsin. Bununla berber, bu
fen makm, vi-
36
-
lyet derecelerine atlan ilk admdr. Bu yksek makm dah
balangcdaele geer. Vilyetin balangc byle olursa, sonunun nasl
olacan artkanlamaldr. Ban grnce sonunun ykseklii dnlmelidir. u
frismsra ne gzel sylenmidir. Msra tercemesi:
Gl baemi gr de behrm anla!
u fris msra da yledir. Msra tercem