Top Banner
ROBOT TEKNOLOJISI Ege Üniversitesi Ege MYO Mekatronik Programı
48

Mekatronik Programı - Ege MYO-İZKAtec.ege.edu.tr/dersler/b1_robotik_giris.pdf · Robot Nedir? •“robot” kelimesinin kökeni –Çek dilinde “robota”– işçi, “robotnik”

Sep 12, 2018

Download

Documents

dodien
Welcome message from author
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
Page 1: Mekatronik Programı - Ege MYO-İZKAtec.ege.edu.tr/dersler/b1_robotik_giris.pdf · Robot Nedir? •“robot” kelimesinin kökeni –Çek dilinde “robota”– işçi, “robotnik”

ROBOT TEKNOLOJISI Ege Üniversitesi Ege MYO

Mekatronik Programı

Page 2: Mekatronik Programı - Ege MYO-İZKAtec.ege.edu.tr/dersler/b1_robotik_giris.pdf · Robot Nedir? •“robot” kelimesinin kökeni –Çek dilinde “robota”– işçi, “robotnik”

BÖLÜM 1

Robotik

Page 3: Mekatronik Programı - Ege MYO-İZKAtec.ege.edu.tr/dersler/b1_robotik_giris.pdf · Robot Nedir? •“robot” kelimesinin kökeni –Çek dilinde “robota”– işçi, “robotnik”

İçerik

21 Ocak 2015 Robot Teknolojisi 3

• Giriş – Robot nedir? – Neden kullanılır? – Robotun tarihçesi – Robot uygulamaları

• Dersin işleyişi – Ön koşul – Yararlanabileceğiniz kaynaklar – Ders dışında çalışma saatleri – Ödev, proje, sınav

Page 4: Mekatronik Programı - Ege MYO-İZKAtec.ege.edu.tr/dersler/b1_robotik_giris.pdf · Robot Nedir? •“robot” kelimesinin kökeni –Çek dilinde “robota”– işçi, “robotnik”

Robot Nedir?

• “robot” kelimesinin kökeni – Çek dilinde “robota”– işçi, “robotnik” – çalışan kişi

– 1923 yılında Karel Capek - Rossum’s Universal Robots

• Tanım: (tam bir anlaşma henüz yok)

– Webster’s sözlüğüne göre • İnsan gibi verilen işleri otomatik olarak yapan makinadır. Çamaşır makinesi= robot?

– Robotics Institute of American • Robot (industrial robot) istenilen parçaları isteğimiz yere taşıyan

yeniden programlanabilir (reprogrammable), çok işlevli (multifunctional) taşıyıcıdır (manipulator).

21 Ocak 2015 Robot Teknolojisi 4

Page 5: Mekatronik Programı - Ege MYO-İZKAtec.ege.edu.tr/dersler/b1_robotik_giris.pdf · Robot Nedir? •“robot” kelimesinin kökeni –Çek dilinde “robota”– işçi, “robotnik”

Robot nedir?

• Hollywood’un hayal ettiği

5

R2-D2

Star Wars

3PO

Page 6: Mekatronik Programı - Ege MYO-İZKAtec.ege.edu.tr/dersler/b1_robotik_giris.pdf · Robot Nedir? •“robot” kelimesinin kökeni –Çek dilinde “robota”– işçi, “robotnik”

Robot nedir?

• Tam uzlaşılmış tanımı olmasa da genel olarak: Görüntüsünü veya hareketini akıllı bir şekilde değiştirebilen

programlanabilir bir makinedir.

• Robot olarak sınıflandırılabilmesi için: 1) Çevresini algılayıp kaydedebilmeli.

2) Verilen hareketi yapabilmeli.

3) Yeniden programlanabilmeli.

4) Hareketlerini insandan bağımsız da yapabilmeli.

21 Ocak 2015 Robot Teknolojisi 6

Page 7: Mekatronik Programı - Ege MYO-İZKAtec.ege.edu.tr/dersler/b1_robotik_giris.pdf · Robot Nedir? •“robot” kelimesinin kökeni –Çek dilinde “robota”– işçi, “robotnik”

Robot Çeşitleri

• Robot Manipulatörler

21 Ocak 2015 Robot Teknolojisi 7

• Hareketli Manipulatörler

Page 8: Mekatronik Programı - Ege MYO-İZKAtec.ege.edu.tr/dersler/b1_robotik_giris.pdf · Robot Nedir? •“robot” kelimesinin kökeni –Çek dilinde “robota”– işçi, “robotnik”

Robot Çeşitleri

21 Ocak 2015 Robot Teknolojisi 8

İnsanımsı (Humanoid)

Bacaklı robotlar

Sualtı Robotları

Tekerlekli robotlar Uçan robotlar

• Hareket yeteneği (locomotion)

Page 9: Mekatronik Programı - Ege MYO-İZKAtec.ege.edu.tr/dersler/b1_robotik_giris.pdf · Robot Nedir? •“robot” kelimesinin kökeni –Çek dilinde “robota”– işçi, “robotnik”

Hareketli Robot Örnekleri

21 Ocak 2015 Robot Teknolojisi 9

Hilare II

http://www.laas.fr/~matthieu/robots/

Sojourner Rover

NASA and JPL, Mars exploration

Page 10: Mekatronik Programı - Ege MYO-İZKAtec.ege.edu.tr/dersler/b1_robotik_giris.pdf · Robot Nedir? •“robot” kelimesinin kökeni –Çek dilinde “robota”– işçi, “robotnik”

Bağımsız Robot Örnekleri

21 Ocak 2015 Robot Teknolojisi 10

Page 11: Mekatronik Programı - Ege MYO-İZKAtec.ege.edu.tr/dersler/b1_robotik_giris.pdf · Robot Nedir? •“robot” kelimesinin kökeni –Çek dilinde “robota”– işçi, “robotnik”

Bağımsız helikopter • Amaç: reklam, haritalama, ürün mikrarını

belirleme, savaşta keşif amaçlı insansız uzaktan denetlenebilir, üzerine algılayıcılar ve görüntü kaydetme ve gönderme birimi yerleştirilmiştir.

21 Ocak 2015 Robot Teknolojisi 11

http://www-2.cs.cmu.edu/afs/cs/project/chopper/www/haughton-do.html

Page 12: Mekatronik Programı - Ege MYO-İZKAtec.ege.edu.tr/dersler/b1_robotik_giris.pdf · Robot Nedir? •“robot” kelimesinin kökeni –Çek dilinde “robota”– işçi, “robotnik”

Robotları Neden Kullanırız?

• 4D kuralı – Tehlikeli, Dangerous

– Kirli, Dirty

– Sıkıcı, Dull

– Zor, Difficult

• 4A Hedefi – Otomatik, Automation

– Kapasite arttırma, Augmentation

– Yardım, Assistance

– Bağımsız kendi başına çalışabilme, Autonomous

21 Ocak 2015 Robot Teknolojisi 12

Page 13: Mekatronik Programı - Ege MYO-İZKAtec.ege.edu.tr/dersler/b1_robotik_giris.pdf · Robot Nedir? •“robot” kelimesinin kökeni –Çek dilinde “robota”– işçi, “robotnik”

Robotları Neden Kullanırız? • Ürün kalitesini artırma

– Süper hassasiyet (mm’in 100:1) – Tekrarlama hassasiyeti yüksek

• Verimi arttırmak – Yorulmadan çalışır – Akşam eve gitmez iş yerinde uyur,

• Güvenliği arttırmak – Tehlikeli ortamda çalışır. – Çalışma ortamında konfor istemez, klima, çay servisi, sigara

• Maliyeti düşürür – Artık oranını düşürür. – Proses giderlerini ve ayrıntılarını azaltır – İşçi giderini azaltır

• Üretim süresini azaltır – Yeni ürün tasarımında ve üretime geçişte süreyi kısaltır

• Üretkenlik artar – Sıkıcı iş yapmayan diğer çalışanların üretkenliği artar

21 Ocak 2015 Robot Teknolojisi 13

Page 14: Mekatronik Programı - Ege MYO-İZKAtec.ege.edu.tr/dersler/b1_robotik_giris.pdf · Robot Nedir? •“robot” kelimesinin kökeni –Çek dilinde “robota”– işçi, “robotnik”

Robotların Tarihi • Automata: a machine or control mechanism

designed to follow automatically a predetermined sequence of operations or respond to encoded instructions

21 Ocak 2015 Robot Teknolojisi 14

Page 15: Mekatronik Programı - Ege MYO-İZKAtec.ege.edu.tr/dersler/b1_robotik_giris.pdf · Robot Nedir? •“robot” kelimesinin kökeni –Çek dilinde “robota”– işçi, “robotnik”

Robot History

• 1961 – George C. Devol obtains the first U.S. robot patent, No. 2,998,237.

– Joe Engelberger formed Unimation and was the first to market robots

– First production version Unimate industrial robot is installed in a die-casting machine

• 1962 – Unimation, Inc. was formed, (Unimation stood for "Universal

Automation")

21 Ocak 2015 Robot Teknolojisi 15

Page 16: Mekatronik Programı - Ege MYO-İZKAtec.ege.edu.tr/dersler/b1_robotik_giris.pdf · Robot Nedir? •“robot” kelimesinin kökeni –Çek dilinde “robota”– işçi, “robotnik”

Robot History • The patent and industrial robot

21 Ocak 2015 Robot Teknolojisi 16

Page 17: Mekatronik Programı - Ege MYO-İZKAtec.ege.edu.tr/dersler/b1_robotik_giris.pdf · Robot Nedir? •“robot” kelimesinin kökeni –Çek dilinde “robota”– işçi, “robotnik”

Robotların Tarihi

• Endüstriyel Robotun sahip olması gereken özellikler? – – –

• 1968 – Unimation General Motors’dan ilk robot siparişini alır ,.

• 1966-1972 – "Shakey,“ ilk akıllı robot Stanford Research Institute,

California’da yapıldı.

21 Ocak 2015 Robot Teknolojisi 17

Page 18: Mekatronik Programı - Ege MYO-İZKAtec.ege.edu.tr/dersler/b1_robotik_giris.pdf · Robot Nedir? •“robot” kelimesinin kökeni –Çek dilinde “robota”– işçi, “robotnik”

Robotların Tarihi

• Shakey (Stanford Research Institute)

– Yapay zeka ile hareket eden ilk akıllı robot

• Simple tasks to solve:

– Üzerindeki kamera ile çevreyi algılıyor.

– Çevredekilere çarpmadan gösterilen hedefe ilerliyor.

– Verilen görevleri yerine getiriyor.

21 Ocak 2015 Robot Teknolojisi 18

http://www.frc.ri.cmu.edu/~hpm/book98/fig.ch2/p027.html

Page 19: Mekatronik Programı - Ege MYO-İZKAtec.ege.edu.tr/dersler/b1_robotik_giris.pdf · Robot Nedir? •“robot” kelimesinin kökeni –Çek dilinde “robota”– işçi, “robotnik”

Shakey

21 Ocak 2015 Robot Teknolojisi 19

Page 20: Mekatronik Programı - Ege MYO-İZKAtec.ege.edu.tr/dersler/b1_robotik_giris.pdf · Robot Nedir? •“robot” kelimesinin kökeni –Çek dilinde “robota”– işçi, “robotnik”

Robotların Tarihi

• 1969

– Stanford Research Institute.

– Unimate General Motors Chevrolet Vegasistemi kurdu..

• 1970

– General Motors St. Catherines, Ontario, Canada

robot kullanan firma oldu.

21 Ocak 2015 Robot Teknolojisi

Page 21: Mekatronik Programı - Ege MYO-İZKAtec.ege.edu.tr/dersler/b1_robotik_giris.pdf · Robot Nedir? •“robot” kelimesinin kökeni –Çek dilinde “robota”– işçi, “robotnik”

The Stanford Cart • 1973-1979

– Stanford Cart

– İki görüş kamerası

yerleştirildi.

– Her açıdan fotograf

çekebilme özelliği

– Üzeine yerleştirilen

bilgisayar mesafe

hesaplayabiliyor

21 Ocak 2015 Robot Teknolojisi 21

Hans Moravec

http://www.frc.ri.cmu.edu/users/hpm/

Page 22: Mekatronik Programı - Ege MYO-İZKAtec.ege.edu.tr/dersler/b1_robotik_giris.pdf · Robot Nedir? •“robot” kelimesinin kökeni –Çek dilinde “robota”– işçi, “robotnik”

The Stanford Cart

21 Ocak 2015 Robot Teknolojisi 22

Page 23: Mekatronik Programı - Ege MYO-İZKAtec.ege.edu.tr/dersler/b1_robotik_giris.pdf · Robot Nedir? •“robot” kelimesinin kökeni –Çek dilinde “robota”– işçi, “robotnik”

Robotların Tarihi

• 1978 – İlk PUMA (Programmable Universal Machine for Assembly)

robot Unimation firmsı tarafından General Motors için yapıldı.

• 1981 – IBM firmasını robot işine girdi 7535 ve 7565 üretim bandı

sistemlerini üretti.

• 1983 – Westinghouse Electric Corporation Unimation firmasını

satın aldı. İşletemedi yıllar sonra isviçreli Staubli firmasına sattı.

21 Ocak 2015 Robot Teknolojisi 23

Page 24: Mekatronik Programı - Ege MYO-İZKAtec.ege.edu.tr/dersler/b1_robotik_giris.pdf · Robot Nedir? •“robot” kelimesinin kökeni –Çek dilinde “robota”– işçi, “robotnik”

Industrial Robot - PUMA

21 Ocak 2015 Robot Teknolojisi 24

Page 25: Mekatronik Programı - Ege MYO-İZKAtec.ege.edu.tr/dersler/b1_robotik_giris.pdf · Robot Nedir? •“robot” kelimesinin kökeni –Çek dilinde “robota”– işçi, “robotnik”

Robotların Endüstride kullanımı

21 Ocak 2015 Robot Teknolojisi

Japonlar neden çok kullanıyor

Page 26: Mekatronik Programı - Ege MYO-İZKAtec.ege.edu.tr/dersler/b1_robotik_giris.pdf · Robot Nedir? •“robot” kelimesinin kökeni –Çek dilinde “robota”– işçi, “robotnik”

Nasıl Kullanılıyorlar?

• Industrial robots – 70% welding and painting

– 20% pick and place

– 10% others

• Research focus on – Manipulator control

– End-effector design

• Compliance device

• Dexterity robot hand

– Visual and force feedback

– Flexible automation

26

Page 27: Mekatronik Programı - Ege MYO-İZKAtec.ege.edu.tr/dersler/b1_robotik_giris.pdf · Robot Nedir? •“robot” kelimesinin kökeni –Çek dilinde “robota”– işçi, “robotnik”

Robot Kolu

21 Ocak 2015 Robot Teknolojisi 27

Page 28: Mekatronik Programı - Ege MYO-İZKAtec.ege.edu.tr/dersler/b1_robotik_giris.pdf · Robot Nedir? •“robot” kelimesinin kökeni –Çek dilinde “robota”– işçi, “robotnik”

Robot: Endüstri dışında

• Robot Manipulatorlar – Montaj ve otomasyon

işlemlerinde

• Arazi Robotları – Askeri uygulamalar

– Uzay çalışmaları

• Servis robotları – Temizlik ve servis

robotları

– Medikal robotlar

• Gösteri robotları

28

Page 29: Mekatronik Programı - Ege MYO-İZKAtec.ege.edu.tr/dersler/b1_robotik_giris.pdf · Robot Nedir? •“robot” kelimesinin kökeni –Çek dilinde “robota”– işçi, “robotnik”

Açık Alan Robotları

21 Ocak 2015 Robot Teknolojisi 29

Page 30: Mekatronik Programı - Ege MYO-İZKAtec.ege.edu.tr/dersler/b1_robotik_giris.pdf · Robot Nedir? •“robot” kelimesinin kökeni –Çek dilinde “robota”– işçi, “robotnik”

Açık Alan Robotları

21 Ocak 2015 Robot Teknolojisi 30

Page 31: Mekatronik Programı - Ege MYO-İZKAtec.ege.edu.tr/dersler/b1_robotik_giris.pdf · Robot Nedir? •“robot” kelimesinin kökeni –Çek dilinde “robota”– işçi, “robotnik”

Servis Robotları

21 Ocak 2015 Robot Teknolojisi 31

Page 32: Mekatronik Programı - Ege MYO-İZKAtec.ege.edu.tr/dersler/b1_robotik_giris.pdf · Robot Nedir? •“robot” kelimesinin kökeni –Çek dilinde “robota”– işçi, “robotnik”

Emrine Amade?

21 Ocak 2015 Robot Teknolojisi 32

Page 33: Mekatronik Programı - Ege MYO-İZKAtec.ege.edu.tr/dersler/b1_robotik_giris.pdf · Robot Nedir? •“robot” kelimesinin kökeni –Çek dilinde “robota”– işçi, “robotnik”

Yapay Zeka Nedir

• Bilgi gösterimi

• Doğal dilde anlama

• Öğrenme

• Plan oluşturma problem çözme

• Sonuç çıkarma, çıkarım (Inference)

• Araştırma

• Görüş oluşturma (Vision)

21 Ocak 2015 Robot Teknolojisi 33

Page 34: Mekatronik Programı - Ege MYO-İZKAtec.ege.edu.tr/dersler/b1_robotik_giris.pdf · Robot Nedir? •“robot” kelimesinin kökeni –Çek dilinde “robota”– işçi, “robotnik”

Öğrenme ve değerlendirme

• Öğrenme

– Yetenekler ve yöntemleri öğrenme

• Öğrenme yöntemleri

– Komut (instruction) ile öğrenme

– Taklit (imitation) ederek öğrenme

– Bececi aktarımı ile (skill transfer) öğrenme

• Gelişim ve uyum saağlama

21 Ocak 2015 Robot Teknolojisi 34

Page 35: Mekatronik Programı - Ege MYO-İZKAtec.ege.edu.tr/dersler/b1_robotik_giris.pdf · Robot Nedir? •“robot” kelimesinin kökeni –Çek dilinde “robota”– işçi, “robotnik”

Yapay zekanın ilk aşamaları

21 Ocak 2015 Robot Teknolojisi 35

Page 36: Mekatronik Programı - Ege MYO-İZKAtec.ege.edu.tr/dersler/b1_robotik_giris.pdf · Robot Nedir? •“robot” kelimesinin kökeni –Çek dilinde “robota”– işçi, “robotnik”

Honda İnsanımsı (Humanoid) (1997)

21 Ocak 2015 Robot Teknolojisi 36

Page 37: Mekatronik Programı - Ege MYO-İZKAtec.ege.edu.tr/dersler/b1_robotik_giris.pdf · Robot Nedir? •“robot” kelimesinin kökeni –Çek dilinde “robota”– işçi, “robotnik”

Robot Uygulamaları

• Endüstride Üretimde

– Montoj

– Otomasyon

• Bioteknoloji

– Micro/Nano manipulatörler

– Örnek alma

– Otomatik analiz

37

Page 38: Mekatronik Programı - Ege MYO-İZKAtec.ege.edu.tr/dersler/b1_robotik_giris.pdf · Robot Nedir? •“robot” kelimesinin kökeni –Çek dilinde “robota”– işçi, “robotnik”

Robot Uygulamaları

21 Ocak 2015 Robot Teknolojisi 38

• Askeri Uygulamalar

Page 39: Mekatronik Programı - Ege MYO-İZKAtec.ege.edu.tr/dersler/b1_robotik_giris.pdf · Robot Nedir? •“robot” kelimesinin kökeni –Çek dilinde “robota”– işçi, “robotnik”

Askeri Uygulamalar

39

Tactical Mobile Robotics

Page 40: Mekatronik Programı - Ege MYO-İZKAtec.ege.edu.tr/dersler/b1_robotik_giris.pdf · Robot Nedir? •“robot” kelimesinin kökeni –Çek dilinde “robota”– işçi, “robotnik”

Robot Uygulamaları

40

• Yangın söndürme arama ve kurtarma

Page 41: Mekatronik Programı - Ege MYO-İZKAtec.ege.edu.tr/dersler/b1_robotik_giris.pdf · Robot Nedir? •“robot” kelimesinin kökeni –Çek dilinde “robota”– işçi, “robotnik”

Robot Uygulamaları

41

• uzay araştırmalarında kullanımı

Mars yüzeyine gönderilen

Spirit ve Opportunity robotları

2004 Ocağın 3 ve 24’de mars

yüzeyine indiler

Birçok araştırma yaptılar ve

ömürleri doldu

http://marsrovers.jpl.nasa.gov/ov

erview/

Page 42: Mekatronik Programı - Ege MYO-İZKAtec.ege.edu.tr/dersler/b1_robotik_giris.pdf · Robot Nedir? •“robot” kelimesinin kökeni –Çek dilinde “robota”– işçi, “robotnik”

Robot Uygulamaları

42

• Hasta bakımı ve tedavisinde robot kullanımı.

• En başarısız kullanım yeri, hasta psikolojisi nedeniyle!

Page 43: Mekatronik Programı - Ege MYO-İZKAtec.ege.edu.tr/dersler/b1_robotik_giris.pdf · Robot Nedir? •“robot” kelimesinin kökeni –Çek dilinde “robota”– işçi, “robotnik”

Robot Uygulamaları

43

• Şov dünyasında yaygın kullanılıyor.

Page 44: Mekatronik Programı - Ege MYO-İZKAtec.ege.edu.tr/dersler/b1_robotik_giris.pdf · Robot Nedir? •“robot” kelimesinin kökeni –Çek dilinde “robota”– işçi, “robotnik”

Robot Uygulamaları

21 Ocak 2015 Robot Teknolojisi 44

• Reklam Dünyası

Sony-Qrio

Page 45: Mekatronik Programı - Ege MYO-İZKAtec.ege.edu.tr/dersler/b1_robotik_giris.pdf · Robot Nedir? •“robot” kelimesinin kökeni –Çek dilinde “robota”– işçi, “robotnik”

Kişisel Robot?

45

http://www.personalrobots.com

Page 46: Mekatronik Programı - Ege MYO-İZKAtec.ege.edu.tr/dersler/b1_robotik_giris.pdf · Robot Nedir? •“robot” kelimesinin kökeni –Çek dilinde “robota”– işçi, “robotnik”

Robotik Sistemin yapısı • Mekanik yapı

– Kinematik model – Dynamik model

• Hareket sağlayıcı (Actuators): Electrical, Hydraulic, Pneumatic, Artificial Muscle • Denetleyiciler • Sensörler • Haberleşme • Kullanıcı arayüxü • Güç kullanımı

21 Ocak 2015 Robot Teknolojisi 46

Çevre

Sensörleri

Hareket

planlayıcı Denetleyici

Mekanik

Yapı

Konfigrasyon

sensörleri

Page 47: Mekatronik Programı - Ege MYO-İZKAtec.ege.edu.tr/dersler/b1_robotik_giris.pdf · Robot Nedir? •“robot” kelimesinin kökeni –Çek dilinde “robota”– işçi, “robotnik”

Özet

• Robotik- çok disiplinli bir araştırma gerektiriyor

– Mekanik tasarım

– Bilgisayar mühendisliği

– Elektrik-Elektronik Mühendisliği

– Kavramsal pisikoloji, algılama ve davranış sinirbilimi.

• Araştırmaya açık alanlar – Manipulasyon, Hareket ettirme(Locomotion)

– Denetim, Navigasyon

– İnsan robot iletişimi

– Öğrenme & uyum (AI)

21 Ocak 2015 Robot Teknolojisi 47

Page 48: Mekatronik Programı - Ege MYO-İZKAtec.ege.edu.tr/dersler/b1_robotik_giris.pdf · Robot Nedir? •“robot” kelimesinin kökeni –Çek dilinde “robota”– işçi, “robotnik”

İşe Nereden başlayalım!!!!

21 Ocak 2015 Robot Teknolojisi 48