Top Banner

of 528

Mehmet Nermi Haskan Yüzyillar Boyunca Üskudar Cilt 3 (2001)

May 30, 2018

Download

Documents

ejderkizil
Welcome message from author
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
  • 8/14/2019 Mehmet Nermi Haskan Yzyillar Boyunca skudar Cilt 3 (2001)

    1/527

  • 8/14/2019 Mehmet Nermi Haskan Yzyillar Boyunca skudar Cilt 3 (2001)

    2/527

    YZYILLAR BOYUNCA SKDAR(nc Cilt)

    YazarMehmet Nermi Haskan

    . . . . .

    Proje KoordinatrVeli Saylam

    skdar Belediyesi Bilgi lem Mdr

    Yayna Hazrlk ve YapmMarmara Reklam ve Pazarlama Ltd. ti.

    (212) 612 99 87-501 31 72

    RedaksiyonSleyman Nevzat zdemir

    GrafikErkan Berrak

    Fotoraflar ve Tarih Grsel MalzemeMehmet Nermi Haskan ve

    skdar Belediyesi skdar Aratrmalar Merkezi

    DialarTayyar As

    Katkda BulunanlarGlhan Yaman - Yasemin Ufuk YaylaHlya aredar - Ahmet Zahit Emre

    Kemal Akn - Sabri ahin - mer Karc

    Renk Ayrm ve FilmSrat Grsel Sanatlar Merkezi (216) 474 08 16-17

    Dijital Montaj ve BaskAsr Matbaaclk Ltd. ti. (212) 283 84 38

    CiltSezgin Ciltevi (212) 516 11 63

    ISBN NumaralarTakm No: ISBN 975-97606-0-63. Cilt No: ISBN 975-97606-3-0

    . . . . .

    SKDAR BELEDYESskdar Aratrmalar Merkezi Yayn No: 3

    Temmuz 2001

  • 8/14/2019 Mehmet Nermi Haskan Yzyillar Boyunca skudar Cilt 3 (2001)

    3/527

    skdar emeleri. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1027ABBAS AA EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1030

    ABBAS AA EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1032ABDLAZZ EFEND EMES ve NAMAZGHI. . . . . . . . . . . . . .1033ABDLGAN AA EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1033ABDLMECT HAN EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1034ABDLMECT HAN MEYDAN EMES(BEYLK EMES)1035AHMEDYE CAM EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1037AHMET AA EMES(PRN EMES). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1038AHMET ELEB EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1039AHMET EFEND EMES ve NAMAZGHI. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1039AHMET EFEND EMES ve NAMAZGHI. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1039AHMET AKR EFEND EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1040ARSLAN AA EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1040ATKE SULTAN EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1041AYRILIK EMES(AHMET AA EMES). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1042AYE HATUN EMES ve NAMAZGHI. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1044AYE SULTAN EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1045AYE ve MMHAN HATUN EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1046AZZ MAHMUD HDY EFEND EMELER. . . . . . . . . . . . . . . . .1047BABS-SADE AASI SMAL AA EMES. . . . . . . . . . . . . . .1048BAHR MEHMET PAA EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1049BAKADIN MEYDAN EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1050BENLZDE AHMET RAD EFEND EMES. . . . . . . . . . . . . . . . .1052BER AA EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1053BOSTANCIBAI EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1053BOSTANCIBAI BRAHM AA EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1054BULGURLU KY EMES(TEBERDAR MEHMET AAEMES). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1055BURHANYE EMES(ABDULLAH AA EMES). . . . . . . . . . . .1055AVUBAI AHMET AA EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1057CEVHER AA EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1058DAYA KADIN EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1059DEMRC BABA EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1059DEVECOLU EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1060DOANCI HASAN PAA EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1060DUDUOLU EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1060DUDULLU KY EMES(ADLE SULTAN EMES). . . . . . . .1061EL-HAC KIZLAR AASI. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1063MEHMET AA EMES(KEMERALTI EMES). . . . . . . . . . . . . . .1063EL-HAC KIZLAR AASI. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1064

    MEHMET AA EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1064ESMA SULTAN EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1065

    ESMA SULTAN EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1066FATH SULTAN MEHMET EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1066FATH SULTAN MEHMET EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1067FATMA NAZRE HANIM EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1067FATMA SULTAN EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1067FETH AHMET PAA EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1068GEN MEHMET PAA EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1069GLNU EMETULLAH VALDE SULTAN EMES. . . . . . . .1070HACI HASAN AA EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1071HACI MEHMET EFEND EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1071HACI MEHMET NAK(HACI RIZA EFEND EMES -HACILAR EMES). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1072HACI SELM AA EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1072HAFIZ SA AA EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1072HAFIZ SA AA EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1073HAFIZ SA AA EMELER. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1076HALFE EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1076HANIM NNE SUYU EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1076HASAN BEY EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1077HASAN AVU EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1077HASEK SMAL AA EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1078HASP PAA EMES(ZEK BEY EMES). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1078HATCE SULTAN EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1079HATCE SULTAN EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1080HAYRULLAH EFEND EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1081HORHOR EMES(KEMANKE AHMET AA EMES). . . . . 1082HSAMEDDN AA EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1083HSEYN AVN PAA EMES(PAA LMANI EMES). . 1083BNLEMN AHMET AA EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1086BRAHM AA MENZL EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1087HSANYE EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1087NADYE MAHALLES EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1088NADYE TEKKES EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1088SMAL AA EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1089SMET BEY EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1089ZMRL AL PAA EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1090KALE EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1091KAPIAASI YAKUP AA EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1092KAPTAN MUSTAFA PAA EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1093

    NDEKLER

    1019

  • 8/14/2019 Mehmet Nermi Haskan Yzyillar Boyunca skudar Cilt 3 (2001)

    4/527

    KARA MUSTAFA PAA EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1095KASIM AA EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1096KASSAM EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1097

    KTP MUSTAFA EFEND EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1098KAYMAKAM EMN BEY EMES(ACI EME). . . . . . . . . . . . . . . .1098KETHDA MEHMET PAA EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1099KISIKLI EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1101KIZLAR AASI HACI BER AA EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1102LDKL AHMET AA EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1103LBADE SUYU EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1105

    Libade Caddesi zerinde Bulunan Sular. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1106Libade Mesiresi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1106

    MAHBUB AA EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1107MAHPEYKER KSEM VALDE SULTAN EMES. . . . . . . . . . 1108MATBAH EMN HACI HALL EFEND EMES. . . . . . . . . . . . .1109

    MATBAH EMN HACI HALL EFEND EMES. . . . . . . . . . . . .1111MATBAH EMN HACI HALL EMES(SOLAK SNANEMES). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1111MATBAH EMNHACI HALL EFEND EMES. . . . . . . . . . . . . .1112MEHMET KETHDA EMES(DVTLER EMES). . . . . . .1112MEHMET TAHR EFEND EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1114MEHMET TAHR EFEND EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1114MENZL EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1114MERYEM KADIN EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1115MHRMAH SULTAN EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1116MHRMAH SULTAN EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1117MHRAH KADIN EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1118MHRAH SULTAN EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1119MHRAH VALDE SULTAN EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1119MHRAH VALDE SULTAN EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1121MR-ALEM EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1122MOLDOVAN AL PAA EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1124MUSAHB AL AA EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1124MUSTAFA EFEND EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1125MUSTAFA PAA EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1126MLZIM HAKKI EFEND EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1128MTEVELL EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1129 NAKDL VALDE SULTAN EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1129 NL MEHMET EFEND EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1130 NEVEHRL BRAHM PAA EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1131 NEVEHRL BRAHM PAA EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1132 NEVEHRL BRAHM PAA EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1134 NEVEHRL BRAHM PAA EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1134 NEVEHRL BRAHM PAA EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1135 NURBNU VALDE SULTAN EMELER. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1136MER BEY EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1136ZBEKLER TEKKES EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1137PRZDE OSMAN SAHB EFEND EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1137RSTEM PAA EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1138SADEDDN EFEND EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1139SADRAZAM DAMAT HASAN PAA EMES. . . . . . . . . . . . . . . .1140SADRAZAM HALL PAA EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1141SADRAZAM SNAN PAA EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1141SARALAR EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1141

    SELMSIZ MEZARLII EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1144SELMYE EMES(AH SULTAN EMES). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1144SLHOR AKR BEY EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1145

    SLHTAR BAHES SOKAI EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1147SLHTAR SLEYMAN AA EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1148SNEPERVER VALDE SULTAN EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1148SULTAN I. AHMET EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1150SULTAN I. AHMET EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1150SULTAN IV. MEHMET EMES(BYK AMLICA EMES)1151SULTAN IV. MEHMET EMES(KK AMLICA EMES)1153SULTAN II. MAHMUT EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1154SULTAN II. MAHMUT EMES(KURU EME). . . . . . . . . . . . . . .1155SULTAN II. MAHMUT EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1156SULTAN III. AHMET MEYDAN EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1156SULTAN III. MUSTAFA EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1159

    SULTAN III. OSMAN EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1160SULTAN III. SELM EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1160SURP KARABET ERMEN KLSES EMELER. . . . . . . . . . . . . . .1161EHTLER EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1161EHD SLEYMAN PAA EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1162EHZADE ABDLHAMT EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1162EHZADE ABDLHAMT EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1163EHZADE BAYEZD EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1163EHZADE MEHMET EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1164EHZADE MEHMET VALDES EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1164EHZADE MUSTAFA EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1165EHZADE NUMAN EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1166EHZADE SEYFEDDN EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1166EHZADE SEYFEDDN EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1167EHZADE SLEYMAN EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1168EHZADE SLEYMAN EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1169EVKNHAL USTA EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1169EYH CAM EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1170EYH SELM AL EFEND EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1170EYHLSLAM ARF HKMET BEYEFEND EMES. . . . . . . .1171EYHLSLAM MRZAZDE MEHMET SAD EFEND EMES1173CA AHMED PAA EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1174TALI EME. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1174TAZICILAR OCAI EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1174TEKKE KAPISI EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1176TEVKI AL PAA EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1177TIFLIGL HANIM EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1177TRYAL HANIM EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1177TOPHANELOLU EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1179TOPHANELOLU. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1180MEYDAN EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1180TUNUSBAI MENZL EMES(SLEYMAN PAA EMES). . 1181TRK AHMET PAA EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1182TRK KIZ KOLEJ SOKAI EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1184NC KADIN EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1184MMGLSM HANIM EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1185MMGLSM SULTAN EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1186SKDAR EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1187VALDE KETHDASI EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1187

    NDEKLER

    1020

  • 8/14/2019 Mehmet Nermi Haskan Yzyillar Boyunca skudar Cilt 3 (2001)

    5/527

    VALDE SULTAN EMES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1189YENEME. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1189KRONOLOJK DZNE GRE SKDAR EMELER. . . . . . .1190

    Yapl Tarihi Belli Olmayan emeler. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1194

    skdar Vakf Sular. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1195ARSLAN AA SUYU. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1197ATK VALDE SUYU(NURBNU SULTAN SUYU). . . . . . . . . . . . . . . .1197AYAZMA CAM SUYU. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1197BEYLK EME SUYU. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1198INAR SUYU. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1198NL SUYU. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1198FATMA SULTAN SUYU(BRAHM PAA SUYU). . . . . . . . . . . . . . . . .1199GLNU EMETULLAH VALDE SULTAN SUYU. . . . . . . . . . . . .1201HDAY AZZ MAHMUD EFEND SUYU. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1201

    MAHPEYKER KSEM VALDE SULTAN SUYU. . . . . . . . . . . . . . . .1201MHRMAH SULTAN SUYU. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1201MHRAH VALDE SULTAN SUYU(III. SELM SUYU). . . . . .1202SADRAZAM HALL PAA SUYU. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1202SOLAK SNAN SUYU. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1202TOMRUK SUYU. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1203TOPHANELOLU MUSTAFA EFEND SUYU. . . . . . . . . . . . . . . . . .1203

    skdar Sebilleri. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1205AHMEDYE CAM SEBL. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1207ARAPZDE SEBL. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1209ARF HKMET BEYEFEND SEBL. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1210NL CAM SEBL. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1210HACI HSEYN HAYR PAA SEBL. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1211HAS ODALI AHMET AA SEBL. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1212HDAY AZZ MAHMUD EFEND SEBL. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1213MEHMET AA SEBL(MUSTAFA AA SEBL). . . . . . . . . . . . . . . . . .1213MEHTERBAI SEBL. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1214MERYEM HATUN SEBL. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1214MOLLACIK SEBL. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1214MUSTAFA AA SEBL(KAPICIBAI SEBL). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1215SADRAZAM HALL PAA SEBL. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1215SADEDDN EFEND SEBL. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1216ERFE HATCE HATUN SEBL. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1217ERF PAA SEBL. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1217YEN VALDE SEBL(GLNU EMETULLAH VALDESULTAN SEBL). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1218ZELHA HANIM SEBL. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1219ZYA BEY SEBL. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1220

    skdar Maksemleri ve Su Terazileri. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1221EREFBD KASRI MAKSEM. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1223VALDE- ATK SUYU ve MAKSEM. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1224SKDAR SU TERAZLER. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1225

    skdarn Tarihi Kuyular. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1227ADLE SULTAN KUYUSU. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1229AHMET EFEND KUYUSU. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1230AHMET PAA KUYUSU. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1230

    ALEMDAI CADDES KUYUSU. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1230UBCAN KADINEFEND KUYUSU. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1230BALARBAI CADDES KUYUSU. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1230

    BALCI YOKUU KUYUSU. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1231BR-FA(FA KUYUSU). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1231BULGURLU KY KUYULARI. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1231BULGURLU MESCT KUYUSU. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1231BURHANYE CAM KUYUSU. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1231BYK AMLICA TEPES KUYUSU. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1231AVUDERE KUYUSU. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1232NL CAM KUYUSU. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1232DOANCILAR MEYDANI KUYULARI. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1232ETHEM PAA KUYUSU. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1232FRZ-FELEK KADIN EFEND KUYUSU. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1233HACI FEVZ KUYUSU. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1233

    HASAN AA KUYUSU. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1233HURT BEY KUYUSU. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1233NADYE KUYUSU. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1233KARACAAHMET CADDES KUYULARI. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1233KOUYOLU KUYUSU. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1233KKAMLICA KUYUSU. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1233KK HSANYE KUYUSU. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1234MENZLHANE KUYUSU. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1234MORAV KUYUSU. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1234 NAC BEY KUYUSU(MEYMENET HANIM KUYUSU). . . . . . . . . . . .1234 NUH KUYUSU. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1234PERVN KALFA KUYUSU. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1235SARIGAZ KY KUYUSU. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1235SELM AL EFEND KUYUSU. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1235SELMYE KILASI KUYUSU. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1235SELMYE MEYDANI KUYULARI. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1235ERF KUYUSU(ERF PAA KUYUSU). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1235TOPHANELOLU KUYUSU. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1235YAKUP AA KUYUSU. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1236YENMAHALLE KUYUSU. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1236ZELHA HANIM KUYUSU. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1236

    skdar Medreseleri. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1237AHMEDYE MEDRESES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1239NL MEDRESES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1239GLFEM HATUN MEDRESES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1240HACI KADIN MEDRESES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1240MHRMAH SULTAN MEDRESES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1241RUM MEHMET PAA MEDRESES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1242EMS PAA MEDRESES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1242EYHLSLAM MNKARZDE YAHYA EFEND MEDRESES1244VALDE- ATK MEDRESES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1245

    skdar Hastahaneleri. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1247HAYDARPAA ASKER HASTAHANES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1249HAYDARPAA NMUNE HASTAHANES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1251SKDAR CZZAMHANES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1251VALDE- ATK DAR-FASI(BMARHANES). . . . . . . . . . . . . . .1251VLDE- ATK TABHANES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1254

    NDEKLER

    1021

  • 8/14/2019 Mehmet Nermi Haskan Yzyillar Boyunca skudar Cilt 3 (2001)

    6/527

    ZEYNEP - KML HASTAHANES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1254

    skdar Klalar. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1257SELMYE KILASI. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1259

    Alemdar Mustafa Paa Vakasnda Selimiye Klas. . . . . . . . . . . . . .1261Kad Paa. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1262lk Yaplan Selimiye Klas. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1262lki Yandktan Sonra Yaplan imdiki Selimiye Klas. . . . . . . .1263Abdlmecit Devrinde Selimiye Klas. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1264Krm Harbi Srasnda Selimiye Klas. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1265Selimiye Klasnn Kaplar ve Kitabeleri. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1266Selimiye Klasna Bal Olarak Yaptrlan Dier Binalar. . . . . 1269

    skdar Karakollar. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1271ARAPZDE KARAKOLU. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1274

    AYAZMA KARAKOLU. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1274NL KARAKOLU. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1274NL KARAKOLU. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1275HAYDARPAA KARAKOLU. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1276BRAHM AA AYIRI KARAKOLU. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1276CADYE KARAKOLU. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1276 NAKKA BABA KARAKOLU. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1277 NAKKATEPE KARAKOLU. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1277 NUHKUYUSU KARAKOLU. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1278PAALMANI. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1278KARAKOLHANES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1278SELMSIZ KARAKOLU. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1279EMSPAA KARAKOLU. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1279SKDAR MERKEZ KARAKOLU. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1280

    skdar Mesireleri. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1281L- BAHADIR BALARI. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1283BULGURLU HANIM SET MESRES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1284BYK AMLICA SAFA TEPES MESRES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1284BYK AMLICA SUBAI MESRES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1284HAYDARPAA SAHRASI veya MESRES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1284KARAMAN FTL MESRES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1292KAYIDAI PINARI MESRES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1292KORULUK MESRES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1292KK AMLICA MESRES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1293LBADE MESRES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1293MLLET BAHES(AMLICA BAHES). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1293SUPH PAA KORUSU. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1295CA BALARI MESRES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1295TADELEN MESRES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1295TUNUSBAI BAHES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1295

    skdar Musiki Cemiyeti - Sinema ve Tiyatrolar. . . . 1297AZZYE TYATROSU. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1299BEYLEROLU TYATROSU(BALARBAI TYATROSU). . . . . .1300DLK TYATROSU. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1301SKDAR HALE SNEMASI. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1303SKDAR MUSK CEMYET. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1303

    skdarda Yaplan Savalar. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1305 NASUH PAAZDE HSEYN PAA OLAYI. . . . . . . . . . . . . . . . . . .1310

    skdar Saraylar, Yallar ve Kkleri. . . . . . . . . . . . . . . . . . .1313ABDLKERM NADR PAA YALISI. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1315AHMET FETH PAA YALISI. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1316AHMET RATIP PAA KK(AMLICA KIZ LSES). . . . . . . . .1318AK MEHMET PAA SARAYI. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1319AL PAA KONAI(LMONLU KONAK - KPRL KONAK). . . . 1320ALTUNZDE SMAL PAA KK. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1321AMRAL VSIF PAA KONAI. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1321ARSLAN AA SARAYI. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1322AIBAI KONAI. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1322AYAZMA SARAY(ATK SULTAN SARAYI). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1322AYE SIDIKA HANIM KKLER. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1326

    BABA NAKKA SOKAI (YOKUU) KKLER. . . . . . . . . . . . . .1327BAHRYE NAZIRI AHMET VESM PAA YALISI. . . . . . . . . . . . . .1328BEH BEY KK. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1329BESTEKR HAYDAR BEY KK. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1329BRYAS SARAYI. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1330BOSTANCIBAI DEFTERNE GRESKDAR SAHLLERNDEK YAPILAR. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1331

    Kuzguncuk skelesi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1331skdar Byk skelesi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1332Salacak skelesi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1332skdar Bahesi Bostaniyan Oca. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1332

    CELLEDDN AA (PAA) KONAI. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1335CEMALEDDN PAA KK. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1336CEML MOLLA KK. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1336CENNETBD KASRI(SULTAN II. MAHMUT KASRI -SRURBD KASRI). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1337CHAN BAI KASRI(TRYAL HANIM KASRI - EHZDEUSUF ZZETTN EFEND KK). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1338CNC HOCA SARAYI. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1340CVAN KAPICIBAI SADRAZAM MEHMET PAA SARAYI. . .1341RKSULU AHMET PAA KK. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1342DAMATRS SARAYI. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1343DEFTERDAR MUSTAFA PAA SARAYI. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1343DOANCILAR SARAYI. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1344DRRZDELER KONAI ve PAAKAPISI. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1345

    Paakaps. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1347EMNE SULTAN KK. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1348ESRC MAHMUT AA KK. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1349ESMA SULTAN KASRI. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1349FATMA SULTAN SARAYI. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1351FUAT PAA KK. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1353GAZ OSMAN PAA KKLER. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1355GMRK OSMAN PAA KK. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1356HACI AHMET PAA SARAYI. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1357HACI MEHMET PAA YALISI(DREKL YALI -KAPTAN PAA YALISI). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1358HANZDE SULTAN SARAYI(BAYRAM PAA SARAYI). . . . . . . .1359HATCE SULTAN SARAYI. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1360HAYDARPAA KASRI ve SAHL SARAYI. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1360

    NDEKLER

    1022

  • 8/14/2019 Mehmet Nermi Haskan Yzyillar Boyunca skudar Cilt 3 (2001)

    7/527

    HEKMBAI ABDLHAK MOLLA KK. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1362HSEYN HK BEY KONAI. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1364BRAHM PAA KK(SKDAR ESK BELEDYES BNASI). . .1365

    BRAHM PAA SARAYI. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1366KAPTAN-I DERYA MEHMET AL PAA YALISI(KPRL YALI). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1366KTBM AZZ MAHMUT BEYN EV. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1368KAVAK SARAYI(MEHMET PAA SARAYI). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1369KAYA SULTAN SARAYI(PYALE PAA SARAYI). . . . . . . . . . . . . . . . . .1377KEVAKBZDE KONAI. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1379KAZASKER YESARZDE MUSTAFA ZZET EFEND KK.1380KOCA MEHMET PAA SARAYI. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1381KOCA SNAN PAA SARAYI. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1382KEOLU KK(AHMET CELLEDDN PAA KK). . .1383MABEYNC HAFIZ MEHMET BEY KONAI(KPRL KONAK). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1384MAHMUT EVKET PAA KONAI. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1386MARKO PAA KONAI. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1387MEHMET PAA SARAYI. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1387MELEK MEHMET PAAZDE SALH BEY KK . . . . . . . 1388MHRMAH SULTAN SARAYI. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1389MOLLA BEY YALISI. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1389MOLLA EREF KONAI. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1390MUSTAFA FZIL PAA KK. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1390MTERCM ASIM EFEND KONAI. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1391 NASUH PAA SARAYI(AYE SULTAN SARAYI - NASUHZDE SARAYI). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1394 NAZIM PAANIN EV. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1397 NANCI MEHMET PAA SARAYI. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1397 NUR BEY KK(NAZME SULTAN KK). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1397RAF SMAL PAA YALISI. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1400RAUF PAA KK. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1401REFA SULTAN SARAYI. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1401RSTEM PAA SARAYI(AYE SULTAN SARAYI). . . . . . . . . . . . . . . . .1403SADRAZAM HAFIZ SMAL PAA SARAYI. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1404SADRAZAM SOKOLLU MEHMET PAA SARAYI. . . . . . . . . . . . .1404SADRAZAM SLEYMAN PAA SARAYI. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1406SALH BEY KK. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1407SAM PAA KK. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1407SERASKER HSEYN AVN PAA YALISI. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1409SERASKER MEHMET NAMIK PAA KONAI. . . . . . . . . . . . . . . . . . .1412SERDAR-I EKREM MER LTF PAA KK(SUPH PAA KK - SERASKER RIZA PAA KK). . . . . . . . . . . . . .1413SERVL SELM PAA YALISI ve KK. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1415SYAVU PAA SARAYI. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1416SULTAN ABDLAZZ AV KK. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1416SULTAN AZZ KASRI(ALEMDAI KASRI). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1417SULTAN MURAT KK. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1418AR NBNN EV. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1419AR TALT BEYN EV. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1421EHZADE ABDLMECT EFEND KK. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1422EHZADE BURHANEDDN EFEND KK. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1425

    EHZADE MER HLM EFEND KK. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1425EHZADE SEYFEDDN EFEND KK. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1426EHZADE EVKET EFEND KK(ERFLER KK). . . . . . .1427

    EMS PAA KASRI(EREFBD KASRI). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1427EYHLSLM ARAPZDE ATULLAH EFEND YALISI.1433EYHLSLM FEYZULLAH EFEND YALISI. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1435EYHLSLM MRZAZDE MEHMET SAD EFEND KK.1435EYHLSLM ZEYNELABDN EFEND KONAI. . . . . . . . . . . .1436TIRNAKI YALISI. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1436TOPHANELOLU VE CVARINDAK KKLER. . . . . . . . . . . . . .1437TOSUN PAA KONAI. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1441TURAKE RECA EFEND YALISI. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1442TUNUSLU MAHMUT AYAD PAA KK. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1442SKDAR KAYMAKAMLIK BNASI. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1444SKDAR SARAYI. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1444

    VALDE BAI KASRI(ADLE SULTAN KASRI). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1450VEL PAA KONAI. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1455YAKUP EVK PAA (SUBAI) KONAI. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1456YAKUP PAA YALISI. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1456

    Deiik Konular. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1459ARASTA ARISI(BAT PAZARI). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1461AT PAZARI. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1461BLBLDERES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1462EK KAHVEHANES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1463DOANCILAR MEYDANI. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1464ERMEN PATIRTISI SIRASINDA SKDAR. . . . . . . . . . . . . . . . . .1469FATH MAHKEMES(SKDAR ESK MAHKEMES). . . . . . . . . . . . .1470HAYDARPAA GARI. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1472NADYE SEMT. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1475KIZ KULES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1476 NANTAI. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1481SELMYE KUMA TEZGHLARI. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1481SULTAN III. SELMN HUBUBAT AMBARLARI. . . . . . . . . . . . . . .1483SKDAR AYAZMALARI. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1485

    Ayia Efimiya Ayazmas. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1485Ayios oanis Ayazmas. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1485Ayios Yeoryios Ayazmas. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1485Harem skelesi Ayazmas. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1485lya Profiti Ayazmas. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1485Yalk Ayazmas. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1485

    SKDARDA LK MATBAA. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1486SKDAR FEKHANES ve SAMAHANES. . . . . . . . . . . . . . . . . . .1488SKDARIN TARH HANLARI. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1488SKDAR SKELELER. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1489SKDAR KLSELER. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1493

    Surp Ha Ermeni Kilisesi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1493Surp Karabet Ermeni Kilisesi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1494lya Profiti Rum Ortodoks Kilisesi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1495

    SKDAR YANGINLARI ve TAB AFETLER. . . . . . . . . . . . . . . . . .1496Kaynaka. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1499ndeks. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1507

    NDEKLER

    1023

  • 8/14/2019 Mehmet Nermi Haskan Yzyillar Boyunca skudar Cilt 3 (2001)

    8/527

  • 8/14/2019 Mehmet Nermi Haskan Yzyillar Boyunca skudar Cilt 3 (2001)

    9/527

    1025

    Ans. : Ansiklopedi(si).Ant. : Antoloji(si).Bkz. : BaknzBl. : Blm().c. : Cilt.DDY : Devlet Demir Yollar.Def. : Defter(i).Der. : Dergi(si).Do. : Doum tarihi.Ed. : Edebiyat.Ed. Fak. : Edebiyat Fakltesi.Ens. : Enstit(s).Fas. : Fasikl.Haz. : Hazrlayan.H. : Hicr... : stanbul niversitesi.Kr. : Karlatrnz.k.s. : Kuddise sirruh, Kaddesallahu

    esrarah.Ktp. : Ktphane(si).M. : Mild.M. N. H. : Mehmet Nermi Haskan.md. : Madde.Md. : Mdrlk. Ne. : Neriyat().Osm. Ar. : Babakanlk Osmanl Arivleri.l. : lm tarihi.

    r.a. : Radyallahu anh.rh.a. : Rahmetullahi aleyh.s.a.v. : Sallallahu aleyhi ve sellem.Tas. : Tasnif(i).TTK : Trk Tarih Kurumu.TTOK : Trkiye Turing ve Otomobil

    Kurumu.ni. Ktp. T. Y. : niversite(si) Ktphanesi Trke

    Yazmalar (Blm).vd. : Ve devam.Yay. : Yaynevi, yayn.

    Tarih yazmlarnda geen Hicr ay adlar ksaltmalar:

    M.veyaMim. : Muharrem.S. veyaSad. : Safer.Ra. : Rebiylevvel.R. : Rebiylhir.Ca.veyaC. evvel : Cemaziyelevvel.C., C.hirveyaCim : Cemaziyelhir.B. : Receb.. veyan. : aban. N. veya Nun. : Ramazan.L. : evval.Za. : Zilkade.Z. : Zilhicce.

    KISALTMALAR

  • 8/14/2019 Mehmet Nermi Haskan Yzyillar Boyunca skudar Cilt 3 (2001)

    10/527

  • 8/14/2019 Mehmet Nermi Haskan Yzyillar Boyunca skudar Cilt 3 (2001)

    11/527

    skdar emeleri

  • 8/14/2019 Mehmet Nermi Haskan Yzyillar Boyunca skudar Cilt 3 (2001)

    12/527

  • 8/14/2019 Mehmet Nermi Haskan Yzyillar Boyunca skudar Cilt 3 (2001)

    13/527

    Eski Trk mimarsinde emelerin nemlibir yeri vard. Bunlar bulunduklar yere g-re mahalle emeleri, adrvan emeleri, odaemeleri ve oban emesi gibi isimler alrd.

    eme szc su kayna manasna, Trke-de gzkelimesinin Farsa karl olanemsznden alnmtr.

    Eskiden btn evlere imdiki gibi borularla sugetirme olana olmadndan ve ancak saray-lar, hamamlar, adrvanlar, camiler, sebiller vebyk konaklara knklerle su getirildii iinhalk, evlerine lzm olan suyu mahalle eme-lerinden alrlard.

    emelerden evlereSaka ad verilen kimselersu tard. Bunlar yayk eklinde deriden yapl-m krbalara su doldurup omuzlarna asaraktarlard.Ka-gzaman olduundan ve ya-banc bir adamn eve alnmamas iin her evinnndeSaka Deliidenilen tatan kk birteknecik bulunurdu. Sakalar getirdikleri suyuevin iine girmeksizin bu tekneye boaltrlarve bu su tekneciine bal bulunan bir boru-dan avludaki kplere dolard.

    Sakalar her emeden su alamayp kendilerinemahsus olanlardan suyu temin ederlerdi. BuemelereGedikli Saka emesiad verilirdi.mrahor semtinde ve ayn isimle anlan cami-in sol tarafndakiBa Kadn emesibir Ge-dikli Saka emesi idi.

    Mahallenin su ihtiyacn karlayan emele-rin arkasnda krgir bir su deposu bulunur, sumusluksuz veya musluklu (lle veyaburma)

    olarak akard. emeler oyma bezeme ile ssle-nir ve stlerinde geni bir saak bulunurdu.Her emenin tatan bir kitbesi vard. Burayaemeyi yaptrann ad ve yap tarihi yazlrd.

    Saray ve konaklarda oda ilerinde, yz yka-mas iin yaplan emeler ise son derece sslolurdu.

    Bu kadar ok eme ve sebilin yaplmasnda s-lmiyetin byk bir tesiri vard. Herhangi bircanlnn su ihtiyacn karlamann byk se-vaplarla dllendirileceine dair pek ok riva-yet nekledilmitir. Bir hads-i erfe gre; birgayri mslime su veren kimse bir sene, bir hay-van sulayan kimse 20 sene, bir aac sulayankimse 40 sene ve bir mmine su veren kimse70 sene oru tutmu gibi olur.

    Bu ve dier rivayetlerle haber verilen mkafat-lara nail olmak isteyen padiahlar, valide sul-tanlar, hanm sultanlar, vezirler, beyler, efen-diler ve aalar ya kendilerinin hayrla anlma-s veya lm bir yaknnn ruhunun ad olma-s iin bir eme yaptrmay ilk i bilmilerdi.

    Suyun emelere kadar gelebilmesi iinbent-ler, zgaralar, havuzlar, su terazileri, knklervekemerleryaplmtr.

    Bu muazzam tesislerin almas ve suyun d-zenli olarak akmas iin bir tekilat kurulmu-tu. Bu kadro,Su Nazrlna bal olup emrin-de alanlaraSu yolculardenirdi.

    Su Yolcular Tekilat, Kanun Sultan Sley-man zamannda kurulmutu. Bunlarn zel bir

    skdar emeleri

    1029

  • 8/14/2019 Mehmet Nermi Haskan Yzyillar Boyunca skudar Cilt 3 (2001)

    14/527

    oca vard. Grevleri babadan oula geerdi.ehrin her blgesinde ayr su yolcular vard.Ellerinde geni su yolu haritas bulunan bu g-revliler, kaak su alnmasna da engel olurlard.Su yolcular kendi blgelerinde bulunan ev vehamamlardan aylk ve onarm paras alrlard.Su yolcularnn eitli semtlerde koular var-d. Bu koularda nbet tutarlar ve su konu-sunda kendilerine ba vuranlarn dilekleriniyerine getirirlerdi.

    Su yolcularnn emrinde Acemi Ocandanalnan yardmclar vard.

    Suyolu Nazr,bir fen heyetine, o daHassa Mi-marbana ve bunlarn hepsi de Belediye Ba-kan anlamna gelenehreminine bal idi.

    Trklerde batya nazaran ayr bir gzellik ta-yan ve fevkalde gelimi olan esme sanat vemimarsinin ok nefis rnekleri gnmze ka-dar gelebilmitir.

    skdar da busu medeniyetinden fazlasyla is-tifade etmi ve kyler hari yalnz skdarMerkez Kazas ile Kskl Nahiyesinde 174 e-me ina olunmutur. Fakat bu rakkam, bize ka-dar intikal eden ve isimlerini rendiimiz e-melerin saysdr. Yklp yok olan daha bir okemenin bulunduu muhakkaktr.

    Bu 174 emenin bir ksm harabe halinde ol-mak zere 115 tanesi gnmze kadar gelebil-mitir.

    skdar emelerini yzyllara gre ayracakolursak;

    XV. Yzylda iki,XVI. Yzylda on be,XVII. Yzylda yirmi yedi,XVIII. Yzylda altm sekiz,XIX. Yzylda yirmi dokuz,XX. Yzylda dokuz

    emenin yaptrlm olduunu grrz. Bun-lardan ayr olarak yapl tarihleri bilinmeyenyirmi drt eme daha vardr. Bu emelereknk ve arklarla birok vakf sular getirilmi-tir. skdar vakf sular bahsine baknz.

    imdi eldeki bilgilerle skdardaki eme vesebilleri inceleyelim:

    ABBAS AA EMES

    Topta Caddesi ile Ferah Sokann birle-

    tii yerde ve sokan sol kesindedir.Mehur Dutlu Kahve bu emenin karsndaidi. smini karsndaki kmaz sokak zerindebulunan Dutcuzde Halvet Tekkesinden al-mtr. Kahve, Topta Bulvar alrken ykl-mtr.

    Klsik Trk eme mimarsi slbunda yaptr-lan eme kesme tatandr. ats zerindekikiremitler kaldrlarak imento ile svanmtr.Yz, haznesinden biraz dardr. Haznenin heriki kesinde stun kabartmas yaplmtr. Sa-an ekilli bir bordrn ssledii bu gzelemenin kitbesinin iki yannda, devrindepek revata olan, adeta zamannn bir simgesidurumuna gelen birer rozet kabartmas bulun-maktadr. Kemerinin zerinde on iki msral ukitbe vardr:

    Didi Dars-saade hazret-i Abbas Aa y Rabb ok kr ihsanna lutf eyledin cd nevlHasbeten-lillah indr hep bu sayim rz u ebCmle halim sana malum sen bilrsin l-YezlCrm isyanma bakma ol Habibin hrmetiY lh rahmetin izhar idb gster cemalEl aub derghna geldim sanadr minnetimEyle hayratm makbul y Kerm-i Zl-CellRahmet olsun canna her kim okursa FatihaRuhum d eyleyin hi olmya bir dem mell

    Yzyllar Boyunca skdar

    1030

    ToptaCaddesindekiAbbas Aaemesininvaziyet krokisi.

  • 8/14/2019 Mehmet Nermi Haskan Yzyillar Boyunca skudar Cilt 3 (2001)

    15/527

    Syledim bu tarihi dil-teneler bulsun hayat N-i cn olsun ip bu emeden b- zll

    . 1080

    eme, Ocak 1670 tarihinde tamamlanm-tr.

    26 evval 1078 (9 Nisan 1669)da Kzlar Aa-s olan Abbas Aa, Hatice Turhan Sultan za-mannda yetimi olup zenci harem aalarnnen mehurlarndandr. Turhan Sultan ile oluIV. Mehmet zerinde nfuzu oktu. Fakat bu-na ramen 9 Rebilevvel 1082 (27 Temmuz1671) gn azl olunup Msra gnderildi. Ye-rine hazinedar ve musahip Yusuf Aa getirildi.Abbas Aa, Msrda vefat ederek mam- fi Hazretlerinin civarna gmld.

    Abbas Aa, stanbulda bir ok eser meydanagetirmitir:

    1) Beiktata, 1076 (1665)te yaptrm oldu-u cami ve iki eme,

    2) Molla Granide, Millet Caddesindeki Sel-uk Hatun Camiinin tamiri,

    3) Lleli Camii karsnda H. 1080de yaptr-m olduu Byk Hamam,

    4) Sirkecide, Karaki Hseyin Efendi Camiiyannda, Kargl Soka Hamam, yanndamektebi, hamamn civarnda ve Derviler So-ka zerinde bir sebil.

    5) Caalolu civarnda Molla Fenari Camiikarsnda H. 1080 tarihinde yaptrm olduumektep ve bahesinin altndaki eme,

    6) Kendisi gibi fi Mezhebine mensup olan-lara mahsus, Hekimolu Ali Paa Camii civa-rnda, sa Kaps yaknnda bir hamam.

    Abbas Aann Atik Ali Paada, Kadrga Li-mannda Demirkapda, skdarda ve Beik-tata bir ok dkkan, bahe ve balar vard.Bunlarn ve hamamlarnn gelirlerini vakfla-rna balamt. Vakfiyesi Topkap Saray K-tphanesindedir. skdardaki tonoz atldkkanlar Halil Rt lkokulunun nndeve karsnda idi. Topta Bulvar alrken yk-trlmtr. Bu dkkanlarn yannda ve ttihatSokann sol tarafnda,Kzlar Aas Frnadyla nl bir de frn vard.

    Abbas Aa, 14 eme yaptrmtr. Bunlardanyalnz be adedi bilinmektedir. Topkap SarayMzesi 2. avlusunda, revaklar altnda dzen-lenmi olan kitbe koleksiyonu iinde, 1082(1671-72) tarihli bir emesinin kitbesi bu-lunmaktadr.

    Aann bunlardan baka, emikezekin ne-son Kynde bir camii ile Msrda da evkafvard.

    Mehur tulat sanatkrsmail Dmbll, bueme civarndaki bir evde dnyaya gelmitir.Musahipzde Cell Bey, bu evi yle tarif eder:Katrclar Yokuunun (imdi Ferah Sokak)alt banda, Dutlu Kahvenin st kesindeKlhan Sokann (imdi Prnal Sokak) ya-nndaki evde domutur. Bu ev bugn demevcuttur.

    skdar emeleri

    1031

    Topta Caddesizerindeki Abbas Aa

    emesi.

    Abbas Aa emesikitabesi.

  • 8/14/2019 Mehmet Nermi Haskan Yzyillar Boyunca skudar Cilt 3 (2001)

    16/527

    eme civarndaki Darssade Aas MehmetAa tarafndan yaptrlan nl Kzlaraas Ha-n da 1894te yklmtr.

    Kaynaklar: (Defterdar Sar Mehmed Paa, Zbde-i Vekayi-at, Tercman Yay. I/38) (Hadkatl-Cevmi, I/152,2/102) (T. z, stanbul Camileri, 2/1) (E. Kou, stanbul Ans. I/9-10; 9/4790 Dutlu Kahve) (S. Eyice, Koskada Kz-lar Aas Hamam, stanbul ni. Ed. Fak. Tarih Der. Say:27, s. 143) (Evliya elebi Seyahatnamesi, Danman Trk-esi, 2/32) (S. nver, stanbul Yeditepe Hamamlarna Da-ir, Vakflar Der. II/245) (Ayverdi, Fatih Devri III, s. 496)(Ayvansaray, Mecmua-y Tevarih, Topkap Saray HazineKsm No: 1565, s. 61/a, 62/a) (Sicill-i Osmn, 3/292 Ab-bas Aa) (Mirat-i stanbul, s. 121) (Musahipzde Cell,Eski stanbul Yaay, s. 63) (Ayvansaray, Mecmua-y Te-varih, Haz. F. Derin-V. abuk, s. 201) (Abdurrahman Ab-di Paa, Vakayiname, Beyazt Ktp. No: 5l54, Varak:132/b) (Konyal, skdar Tarihi, 2/3) (Fehmi Karatay, Ab-bas Aa Vakfiyesi, Topkap Saray Mzesi Ktp. TrkeYazmalar Katalou, stanbul, c. 1, s. 119)

    ABBAS AA EMES

    eme, basit krokiden de anlalaca zere

    Aba Mektebi Soka ile Hnnap So-kann birletii kedir.

    Klsik Trk eme mimarsinde, tamamen kes-me tatan yaplmtr. cepheli bu gzel ese-rin yalnz bir yznde musluu ve yala vardr.Sol tarafnda bulunan havagaz feneri, sankieski devirleri hatrlatmaktadr. Kemeri zerin-de ve alt kelerinde, smbl ve lle kabart-malar bulunan, sekiz msral kitbesi udur:

    Haliy Dars-sade Aas Nam- Abbas sehi nefi cihnEyledi bu emenin bnyadnHasbeten-lillah in reh- revnHer gren der barek-Allah grmedikByle zba eme-i Kevser ninHtif-i gaybi didi tarihinieme-i b hayat oldu revn

    1080 (1669-70)

    Abbas Aann zgemii iin dier emesibahsine baknz.

    emenin karsnda, 944 (1537-38) tarihindevefat eden, Mehmet Aann yaptrm olduu,Takkeci Camiiismiyle bilinen cami bulunmak-tadr. eme, camiden 140 sene sonra yapl-mtr.

    Kaynaklar: (Gezi Notu) (. Tank, stanbul emeleri,2/276) (Mirat-i stanbul, s. 127) (Konyal, skdar Tari-hi, 2/4)

    Yzyllar Boyunca skdar

    1032

    Divitilerdeki AbbasAa emesininvaziyet krokisi.

    Divitilerdeki AbbasAa emesinin

    kitabesi.

    Divitilerdeki AbbasAa emesi.

  • 8/14/2019 Mehmet Nermi Haskan Yzyillar Boyunca skudar Cilt 3 (2001)

    17/527

    ABDLAZZ EFEND EMESve NAMAZGHI

    Namazgh, emsipaa Meydannn sa ta-rafnda ve emsi Paa Bostan Soka ileHas Bahe Sokann birletii yerde ve HasBahe Sokann sol kesindedir.

    n tarafnda, Sultan II. Mahmutun 1229(1814) tarihli emesi ve Adliye Camii ile ka-rakolu bulunmakta idi. Biraz ileride ise eref-bd Kasr vard.

    Namazgh, 1179 (1765-66) tarihli olduunagre, eme de bu tarihte yaplm veya namaz-gh daha evvelki bir emenin yanna yaplmdemektir. Bugn yalnz namazgh tann kit-besi bilinmektedir. Karsndaki II. Mahmutemesi 1229 (1814)da, belki de eski eme-nin yerine yaplmtr.

    Mezar tan andran namazgh ta zerinde,be satr halinde u kitbe bulunuyordu.

    Cezire-i Giritte Hanya kalesindeSultan brahim hatibi olanmerhum ve mafrn-leh AbdlazizEfendinin hayratdr. Ruhu iin

    el-Fatiha. Sene 1179

    eme ve namazgh, Hanya kalesinde Sultanbrahim Camii hatibi Abdlaziz Efendinin ru-

    hu iin yaptrlmtr.

    Hanya Kalesi, Sultan brahim zamannda Ve-

    nediklilerden 22 Austos 1645 zaptedildiiiin, ehrin en byk mabedi olanSan NikolasKilisesicamiye evrilmi ve Sultan brahimCamii veya Hnkr Camii ad verilmiti.SanFrenesko Kiliseside Hanya Fatihinin isminialarak Yusuf Paa Camii adyla mehur olmu-tur.

    Kaptan Derya, Silhtar Yusuf Paa, 22 Ocak1645 (H. 5 Zilhicce 1055)te idam edilerekKaracaahmet Mezarlna gmlmtr. Du-vardibinden iekiye doru 50 adm yrn-dnde sa kolda ve ilk srann hemen arka-snda byk kavuklu lhidde medfundur.

    Kabir tanda:

    Fatih-i Hanya el-gaziSilhdar Yusuf PaaEl-Fatiha

    Sene 1055

    yazldr.

    Kaynaklar: (Danimend, Kronoloji, 3) (Eski Eserler, Dos-ya no: D-9) (. Hakk, Merkd, s. 63)

    ABDLGAN AA EMES

    eme, Nuhkuyusu civarnda, eyhlislmArif Hikmet Beyefendi Sebil ve eme-sinin arka, Kartal Baba Camiinin n tarafn-da, Kartal Baba Caddesi ile Mirolu Soka-nn birletii yerde ve sokan sa kesindeve Limonlu veya Kprl Konak adlaryla bili-nen mehur Ali Paa Konann altnda idi.Ahap yap mimarmizin en gzel rneklerin-den biri olan bu katl yap, daha sonra Ma-beyinci Sami Beyin uhdesine gemi ve 1940tarihlerinde de eme ile beraber yktrlm veayn tarihlerde de arsasna iki katl ahap birbina yaplmtr. Evin alt katta bulunan mut-fak ksm, emenin n ve sol cephesi iine ya-plm, st kat odas ise bu iki duvar zerineoturtulmutur. Bu iki duvara bakarak, eme-nin muntazam kesme tatan yapld anlalr.

    emenin gerisindekiLimonlu Konak Hama-mnn ince tula hatll olarak kesme tatan

    skdar emeleri

    1033

    Abdlaziz Efendieme ve

    Namazghnnvaziyet krokisi.

  • 8/14/2019 Mehmet Nermi Haskan Yzyillar Boyunca skudar Cilt 3 (2001)

    18/527

    yaplan duvar bakiyelerini Kprl Fazl PaaSokann kesinde grmek bugn de mm-kndr.

    eme, Sultan Abdlmecitin annesi Bezmi-alem Valide Sultann Baaas Abdlgani Aatarafndan 1261 (1815) tarihinde yaptrlm-tr. Aa, 1269 (1852-53)da Hazine Vekili ol-mu ve 1276 (1859-60) tarihlerinde de vefatetmitir.

    Abdlgani Aann bu emeden baka bir denamazgh vard. Namazgh Nuhkuyusu As-kerlik ubesi olan eski karakol binasnn satarafnda ve Seyyid Ahmet Deresine giden yo-lun sol kesinde idi. Namazgh ta kaybol-mutur. Burada kble tandan baka bir kuyuve nnde 1261 (1845) tarihli bir tekne vard.Yekpare mermerden, kapakl olarak yaptrlanbu tekne yola knt yaptndan skdardaHakimiyet-i Milliye Caddesi zerindeki KaraDavut Paa Camii avlusuna nakledilmi ve ku-yu da kapatlmtr.

    Teknenin zerinde drt musluk ve bunun ze-rinde iseair Faik Efendinin be satr halindehazrlad u kitbe vardr:

    Valide Sultan- eh Abdlmecit Hane mdammr-i Nuh ihsan ide necl-i ehinahe GirdgrKim Ser Aay eser-cyi ann AbdlganiSdk ihls ile icr-y aty-y bihrC idb tufan- rahm efkati clar gibiEyledi bu eme-i rny bin ol kmkr Nil-i ecr mesubat eyleyb zt- HdHer ien def-i ate idb kala bu yadigrHarf- menktiyle Faik syledim tarh-i tamCmle dehre Kevser-i Cennet bu m-i emesr

    1261

    Tekne mehur Nuh Kuyusunun nnde idi.Bu kuyu iin erif Ahmet Bin Galib Trbesibahsine baknz.

    Kitbe yazar Faik Abdlkerim Efendi, mzeh-hib (altn suyu ile yaplan yaldzlama sanat)olup, 1270 (1853-54)te rana gitmi ve oradavefat etmitir.

    Kaynaklar: (Sicill-i Osmn, 3/342 Abdlgani Aa ve 4/3Faik Efendi) (E. Ycel, stanbul Namazghlar, Hayat Ta-rih Mec. 1972, Say: 1, s. 51) (Mirat-i stanbul, s. 95)(E. Kou, Abdlgani Aa emesi, stanbul Ans. 1/81) (. Akbatu, stanbul Hamamlar, Cumhuriyetin 50. Ylndastanbul 1973 Yll, s. 486) (Mustafa zdamar, Namaz- ghlar, Vakflar. Der. 20/235) (Konyal, skdar Tarihi,2/5)

    ABDLMECT HAN EMES

    eme, Kadky-Haydarpaa Rhtm Cad-desi zerinde ve eski Darl-eytm (Ye-

    timler Yurdu), sonra Emraz- sriye Hastaha-nesi (ntaniye yani bulac hastalklar, VeremHastahanesi) ve son olarak da Ticaret Lisesiolan binann bahe duvar nndedir. Haydar-paa Kprsnn skdar tarafndaki aya-nn balad yerdedir. Bu kpr yaplrkentoprak ile rtlm olup, bugn yalnz st ks-m grlmektedir. Kprden ilk tramvay 28 Nisan 1947 tarihinde gemitir.

    eme, Trk barok mimarsi slbunda olup,mermerden yaplmtr. Her taraf kabartmaekillerle sslenmi olan emenin mermer ke-meri zerinde on msral bir kitbe ve bunun

    Yzyllar Boyunca skdar

    1034

    Abdlmecit Hanemesininarka yz.

    Abdlmecit Hanemesi n yz.

  • 8/14/2019 Mehmet Nermi Haskan Yzyillar Boyunca skudar Cilt 3 (2001)

    19/527

    iki yannda mzik aletine benziyen ekillervardr. Haznesi arkasndaki mektebin bahe-sinde ve toprak altndadr.

    Okunmaz haldeki kitbesi udur:

    eme-sar- madelet Abdlmecid Hann HudFeyz-i ztn kld bd-i hayt- kintHn Selim-i slisin Dars-sade aasHalid Aa nm dery-mekremet bir pk ztYapdrub bu emeyi sonra harb olmu idiGrb ol h- cihn ihyya kld iltiftCybr- evket u icllin ol hen-ehinHare dek klsun Hd rek-ver-i att u FratCevher-i tarih-i Ziver suyun bulsa sezKld Han Abdlmecid icr gzel ayn- hayat1255(1839-40)

    Bir menzil emesi olan bu eser, kitbesindende anlalaca zere Sultan III. Selimin Da-rs-sade Aas Halit Aa tarafndan yaplmve zamanla harab olduundan Sultan Abdl-mecit tarafndan yenilenmitir. lk kitbesi bu-lunamadndan Halit Aann emenin b-nisi mi yoksa tamir edeni mi olduu bilinme-mektedir.

    Kitbe, Ahmet Sadk Ziver Paatarafndan ha-zrlanmtr. Ziver Paa, 1208 (1793-94)teMerkez Efendi Dergh karsndaki evlerindedomutur. 1814te mehurHalet Efendininkitbet hizmetine girmi ve onun 1822deKonyaya srlmesinde birlikte gnderilmiti.Sonra af edilerek stanbula gelmi ve 1825temehur Rumeli Seraskeri Aa Hseyin(Pa-a)ya ktip olmutu. Olu Selhattin Bey,Sadrazam Ali Paann damad idi.

    21 Zilhicce 1277 (30 Haziran 1861)de veza-retle Harem-i erif-i Nebev mehatine me-mur olmu ve 14 Zilhicce 1278 (12 Haziran1862)de Mekkede vefat etmi veCennetl-Bkde Hazreti Osman civarna defnedildi.EserleriAsar- Ziver Paaadyla baslmtr.Sultan Mahmut ve Abdlmecit zamanlarndayaplan hayr eserlerine ve resmi daire kapla-rna hak olunan tarih manzumelerinin ekserisionundur.

    Kzlar Aas Halit Aann Kadkynde, Ha-lit Aa Soka zerinde 1209(1794) tarihli g-zel bir emesi daha vardr.

    Abdlmecitin ihya ettii emenin yerinde

    Halit Aann 1211 (1796) tarihli emesi venamazgh vard. Bugn Haydar Baba Trbe-sinde olan kitbesi udur:

    Shibul-Hayrat Dars-sadet / -erife AasHalid Aa. 1211.

    Halit Aa, haznedar- ehriyar iken 1206(1791) tarihinde Dars-sade Aalnaatanm ve 17 Rebiylevvel 1213 (29 Austos1798) gn vefat etmitir. Kabri, Eyp Bosta-niskelesinde Mihriah Valide Sultan Trbesibahesindedir.

    Haydarpaa Mesiresi bahsine baknz.

    Kaynaklar: (Gezi Notu) (. Tank, stanbul emeleri,2/392-436) (S. Eyice, stanbul-am-Badad Yolu zerinde-ki Mimar Eserler, stanbul ni. Ed. Fak. Der. 13/85) (M.Kemal zergin, skdar-Bostancba Gzergh Kitbeleri,stanbul ni. Ed. Fak. Der. 13/115) (Mirat-i stanbul, s.34-35) (Sicill-i Osmn, 2/265) (nal, Son Asr Trk airle-ri, s. 2042) (Asar- Ziver Paa, 1313 Sleymaniye Ktp.Hac Mahmud Efendi Blm, s. 104)

    ABDLMECT HANMEYDAN EMES

    (BEYLK EMES)

    eme, Harem skelesi civarnda, SelimiyeKlasnn kuzey tarafnda ve Selimiye s-

    kelesi Sokann zerindedir. Yeri iin Meh-met Tahir Efendi Camii bahsine baknz.

    skdar emeleri

    1035

    Dars-saade AasHalit Aann

    muhteem lhdi.

  • 8/14/2019 Mehmet Nermi Haskan Yzyillar Boyunca skudar Cilt 3 (2001)

    20/527

    Bu muazzam meydan emesi, kesme ta vetula hatll olarak yaplmtr. Her yzndeer musluu ve emeyi frdolay eviren mer-mer yalaklar vardr. Beik tonoz dam kiremitrtl iken son tamirinde bunlar kaldrlarakbeton ile svanm ve ayrca bir de saak yapl-mtr.

    eme, Selimiye Klasndaki svari askerleribeylik atlarnn sulanmas iin yaptrldn-danBeylik emeismiyle de anlr.

    Caddeye bakan cephesinde onalt msral mer-mer bir kitbesi vardr. Kitbenin orta ksmn-da gne ual bir madalyon ve bunun iki ya-nnda sekizer msra bulunmaktadr. Madalyo-nun iine Sultan Abdlmecitin turas kazn-mtr. ok harap durumda iken 1961-62 ta-rihlerinde tamir edilmitir.

    Kitbesi udur:

    eme-i ml-hayt- saltanat- h- cihnHazret-i Abdlmecid Han bry- kintSaye-i adlinde ol yenbu- feyz-i evketinMstefiz olmakda her dem mminn ve mminat

    Asker-i hnesiyle hem bu semtin halknntdi ihyasn murad ol ah gerr bi-sfatYapdrub bu emeyi kla civarnda o eh

    Eyledi bu cy elhak ravza-i Cennet simtCybr- lutfn ol rtbe icr kld kimOldu bu ayn- inyet bis-i rek-i Frat Asker-i hnesi ile ahl hakknaphesiz bu emedir bir gne feyz-i iltiftHakk ide cari yedi iklime hkmn ol ehinBu dudan Zemzeme saldkca dehre e cihtBuldu suyun cevher-i trih-i Ziver hmedentdi cr Padiah bu suda nev aynl-hayat

    1257(1841)

    Kitbe, air Ziver Paa tarafndan hazrlanm-tr. Kendisi iin, yukarda geen dier Abdl-mecit Han emesi bahsine baknz!

    emenin bnisi Sultan Abdlmecit, SultanII. Mahmutun oludur. 25 Nisan 1823te do-mutur. 1 Temmuz 1839da ve onalt yandaolduu halde tahta kt.Glhane Hatt Hm-yunuonun zamannda iln edilmitir. ngiltereve Fransa ile beraber Rusyaya kar baarlharpler de onun devrinde yaplmtr.

    Kendisinin bir ok hayr eserleri vardr: Mek-ke-i Mkerremenin Altn oluu ve Harem-ierifi tamir ve Hcre-i Aliyye ile Beyt-i Cib-rili tevsi ve Babr-Rahmeye erefeli birminare ina ve Hrka-i erifeye iki minarelibir cami-i erif ile bir daire bina ve Ortakyeiki minareli ve Yahya Efendi yaknnda veTevikiyede birer minareli mkemmel cami-ierifler ina ettirmi ve ayrca, Mekteb-iHarbiye ve Bahriyye ve Dolmabahe Saray-Hmyunlaryla Mecidiye ad altndaki bil-cmle klalar ve sair hayrat ise mlk tebalar-na bahileridir.

    Sultan Abdlmecit, 25 Haziran 1861 tarihin-

    Yzyllar Boyunca skdar

    1036

    Beylik emesininarkadan grn.ndeki ta binann yerinde eskiden, tek katl, ahap Harem skelesi Karakolu bulunuyordu.

    Beylik emekitabesi.

  • 8/14/2019 Mehmet Nermi Haskan Yzyillar Boyunca skudar Cilt 3 (2001)

    21/527

    de vefat etmi ve arambada Yavuz SultanSelim Camii yanndaki hazrede hususi trbe-sine gmlmtr.

    emenin suyu yokuun bana yakn bir yerdebulunan bir bahenin iindeki kuyudan teminedilmitir. Kuyunun zeri bir tonoz ile rtl-mtr.

    Kaynaklar: (Gezi Notu) (Sicill-i Osmn, 1/53-54) (. Ta-nk, stanbul emeleri, 2/438) (F. Gneri, Selimiye K-las ve Selimiye Camii, Tez. No: 4016) (Asar- Ziver Paa,1313, Sleymaniye Ktp. Hac Mahmud Efendi Blm, s.119) (M. Nirven, Beylik eme Suyu, stanbul Ans.5/2699)

    AHMEDYE CAM EMES

    Gndoumu Caddesi zerinde ve bu caddeile Esvap Sokann birletii yerde bu-lunan Ahmediye Camii Klliyesinin kble ta-rafndaki avlu kapsnn sandadr. Kapnnsol tarafnda Ahmediye Sebili, emenin s-tnde ise, bir zamanlar tekke olarak kullanlanAhmediye Mektebi bulunmaktadr. Yeri vebnisi iin Ahmediye Camii bahsine baknz.

    eme, Trk eme mimarsinin en gzel r-neklerindendir. Som mermerden yaplmtr.Zarif bir mihrab andran ayna tann zerin-de tavu kuu kuyruu biiminde kabartma birekil vardr. Ayna tandaki gl kabartmalarile setlerden balayp kitbenin stnden dola-an iek motifli bezemeleri pek gz alcdr.Yznn iki yanna ince, narin stun kabart-malar yaplmtr.

    Kemer vazifesi gren, yelpaze biimindeki e-kil zerinde be satr halinde hazrlanm olanon msral u kitbe bulunmaktadr:

    Zehi dil-c-y zba emesr- rh-perver kim Ata- mmete ml-hayt eyledi icrZeh htr ga aynl-hayt- hb manzar kimBakup rek eyler ana eme-i mihr-i cihn-rHill-i iyd eer zencir-i rh- kehkean birle Aslsa Kefe-s tkna yestedir hakkBu dilke emesrn b-ve bnsinin dimZll-i tabn gerd-i kederden pk ide MevlBu msrala didi htif ana bir b-bedel trhEmnzde bu ayn- emesr eyledi icr

    1134(1721-22)

    Kitbenin tarih beyti, manzumeden ayr yazl-mtr.

    emenin ayna ta zerinde 1280 (1863) tarih-li, be satrlk u tamir kitbesi bulunmaktadr:

    Ve min el-mi klle eyin hayyCennet-mekn Gazi Sultan Mahmud Han- Sanialeyhi Rahmetl-Br Hazretlerinin harem-i ismet-penahilerinden n-c ikbali

    skdar emeleri

    1037

    Ahmediye Camiiemesi.

    Ahmediye Camiiemesinin kitabesi.

  • 8/14/2019 Mehmet Nermi Haskan Yzyillar Boyunca skudar Cilt 3 (2001)

    22/527

    Devletl Tiryal Hanm Hazretlerinin ibu ml-hayatnMenbandan bedile mecrasnn mcedded hk-mnde tamir ve ihyasnaHimmet ve bu babda nail-i / muvaffakiyyet ol-mulardr.

    sene 1280 f 27 R

    eme, 11 Ekim 1863 tarihinde Tiryal Kadntarafndan tamir edilmitir. Kendisinin Bykamlcada, Veliaht Yusuf zzeddin EfendiKk kapsnn sol tarafnda, 1871 tarihli biremesi daha vardr. Bu eme bahsine bak-nz. 1300 (1882-83)te vefat eden Tiryal Ha-nmn kabri, stanbulda Yeni Cami Trbe-sindedir.

    kinci Valide Sultan hkmnde kabul edilir vehrmet grrd.

    Bu emenin biraz aa tarafnda mermer bireme daha vardr. Ahmet Aa emesi ile b-nlemin Ahmet Aa emesi bahislerine ba-knz.

    Kaynaklar: (. Tank, stanbul emeleri, 2/306) (E. Ko-u, stanbul Ans. 1/378) (Mirat-i stanbul, s. 107-108)(Sicill-i Osmn, 1/28 Tiryal Hanm, s. 245 Ahmed Aa)(Gezi Notu) (Konyal, skdar Tarihi, 1/9) (H. ehsuva-rolu, Asrlar Boyunca stanbul, s. 203)

    AHMET AA EMES(PRN EMES)

    Gndoumu Caddesi ile Kefedede Mekte-bi Sokann birletii yerde ve sokan

    sol kesinde idi. Tam karsnda AhmediyeCamii ve muvakkithanesi vardr.

    Mirat-i stanbuladl eserin sahibi Mehmet Ra-if Bey, Camiin bitiiinde bycek bir emezerinde kz rdiye mektebi bulunmaktadr.

    demektedir. eme, bu mektebin altnda idi.Ahmediye Mektebi bahsine baknz. Okul sondefa 1289 (1872)de tamir edilmise de birmddet sonra yanm veya harap olduundan,emenin n yz yerinden alnarak camiin,caddeye yakn hazre duvar zerine, imdikiyerine monte edilmitir. Bu bakmdan eme-nin haznesi yoktur. Mektebin yeri hl arsahalindedir.

    Sade ve som mermerden yaplm olan eme-nin hi bir yerinde kitbesi yoktur. AhmediyeCamii yaplrken avlu kapsnn sa tarafna bireme yaplm olduundan bu ikinci emeninbir Saka emesiolduu sanlmaktadr. Halkbu emeyePirini emesidemektedir.

    Tophanede, Boazkesen Caddesi zerinde,Gl Babatrbedar Pirini Tahir Efendininolu Pirini brahim Efendinin bugn demevcut olan 1287 (1870) tarihli bir emesivardr. htimal skdardaki bu emeyi de buzat tamir ettirmitir.

    Kaynak: (Mirat-i stanbul, s. 107-108)

    Yzyllar Boyunca skdar

    1038

    Tophanedeki,AhmetAa emesininkitabesi.

    Tersane Emini AhmetAann TophanedeKaraba Caddesizerindeki emesi.

    Ahmediye Camiibnisi, Tersane EminiAhmet AannKasmpaada,Drtkuyular mevkiin-deki byk emesi.Aann burada bir emesi daha vardr.

  • 8/14/2019 Mehmet Nermi Haskan Yzyillar Boyunca skudar Cilt 3 (2001)

    23/527

    AHMET ELEB EMES

    eme, eski ad Uzunyol olan, imdiki

    Smblzde Soka ile Aktrbe Soka-nn birletii yerde ve Ahet elebi Ca-miinin avlu kapsnn sol tarafnda idi. Bugnyerine, Terkos musluu konmutur.

    eme, cami ile beraber, 975 (1567-68) tari-hinde Ahmet elebi tarafndan yaptrlmtr.Bu cami bahsine baknz.

    eme, 1920 tarihinden evvel yklmtr.

    AHMET EFEND EMESve NAMAZGHI

    eme ve namazgh, Millet Bahesi mevki-inde ve bu parkn sa tarafnda ve RamizPaa kmaz Sokann sol kesindedir.

    Bu emeden ve nndeki geni hayvan sula-maya yarayan yalandan eser kalmamtr. Et-rafn, alak kesme ta bir duvarn evirdii Namazgha 3-4 ta basamakla klyordu. Satarafnda kitbesiz ve suyu daima akan bir e-mesi ve merdivenin karsna gelen sol kedeise namazgh ta bulunuyordu. Bu tata, hi-bir yaz ve tarih olmayp yalnz bir kandil ka-bartmas vard.

    Birka sakz aacnn glgeledii namazghta,yaz aylarna rastlayan Ramazan gecelerinde,teravih namaz klndn ve yerlere hasrlar,hallar serildiini burann yallar sylyor.

    Az ileride, Sultan II. Abdlhamitin kahveci-bas Mustafa Aann 36 odal, katl, ah-ap kk vard.

    Sokaa ismini veren Ramiz Paa, Sultan Ab-dlhamit ve Sultan Abdlmecitin ricalindenolup bu namazghn sol tarafnda ve bykbahe iinde cesim bir kk bulunuyordu.Kkn Seyisler dairesi elan durmaktadr.

    Kaynak: (Gezi Notu)

    AHMET EFEND EMES

    ve NAMAZGHIKuzguncuk ile Beylerbeyi arasnda, Nakka-baba pler mevkiinde, KuzguncukGazhanesi Sokann sol kesine yakn biryerde ve eski Nakkababa karakol binasnnarkasnda idi. 1956da hi gerei yokken ykt-rld. Yeri hl arsadr. Arkasnda byk birbostan vardr.

    eme muntazam kesme tatan yaplmtr.Geni yzndeki yuvarlak kemerli ayna tanniki yanna drt ke stun kabartmalar yapl-mtr. Alnna ve bir madalyon iine:

    Ve min el-mi klle eyin hayy

    skdar emeleri

    1039

    Ahmet Efendiemesi veNamazgh

    vaziyet korikisi.

    Pirini emesi.

  • 8/14/2019 Mehmet Nermi Haskan Yzyillar Boyunca skudar Cilt 3 (2001)

    24/527

    ayet-i kerimesi yazlmt.

    Cephesinin sa ve sol tarafnda birer kemerli

    kap vard. Sadaki kapdan ve bir ta merdi-ven yardm ile emenin haznesi zerindekinamazgha klyordu. Soldaki kapdan ise,ta bir odaya giriliyordu. Bu oda bugn demevcuttur. Odann frtnal havalarda yolcula-rn snmas iin yapld rivayet edilir.

    Kemeri zerinde u kitbe vard:

    Nmd- Fahr-i lem zair-i beyt-i haram b- ry- hcegn hayrat cdn mazharF-seblillh bu dil-c emeyi bnyad idbS-bes sirab mesrr itdi tene dilleri Ayniy atane bir bir syledim tarih-i tam Al i icra eyledi Ahmed Efendi Kevseri

    1239 (1823)

    eme, Hoca Ahmet Efendi tarafndan yapl-mtr.

    Kaynaklar: (Gezi Notu) (. Tank, stanbul emeleri,2/416) (Mustafa zdamar, Namazghlar, Vakflar Der.20/236) (Ayn Divan, s. 322) (Konyal, skdar Tarihi,2/8) (Mirat-i stanbul, s. 189)

    AHMET AKR EFENDEMES

    eme, eski it Soka yeni NeyzenbaHalil Can Soka zerindedir.Ayna ta kabartma motiflerle ssldr. nn-deki yalak yok olmutur. Baka hi bir tezyina-t olmayan bu basit emenin arkasnda ymatatan yaplm bir haznesi vardr.

    Kitbesi aynen udur:

    Ve sekahum Rabbuhum erben tahrVergi mdrlnden mtekait Ahmet akirEfendininHayratdr. 1325 (1907)

    ARSLAN AA EMES

    Sultantepede, Servilik Caddesi ile BalkSokann birletii yerde ve sokan sakesindedir. Hemen yannda, MumcubaMescidi ve Mektebi, arkasnda ve yol ar yer-de eyh Cemaleddin Efendi Tekkesi ve mamHsn Soka zerinde ise Sultantepeye ismi-ni veren Mihrimah Sultan Saray vard. Servi-lik Caddesi ile Balk Sokann birletii yer-de (No: 1) yaplan bir hafriyat srasnda mer-mer bir stun bulunmutur. Bunun saraya aitolduu sanlmaktadr. skdarl ressam CevatBeyin de (1870-1939) haremli selmlkl b-yk kk bu emenin biraz ilerisinde idi.

    eme tamamen muntazam kesme tatan ya-plmtr. Ayna ta kk olup arkasnda okbyk haznesi vardr. Haznenin st atsz ol-duundan yanndaki ev tarafndan bahe ola-rak kullanlmaktadr. Kemeri zerinde u ibarevardr:

    Shibul-hayrt Arslan Aa rhi n Fatihasene 1056

    Bnisi Arslan Aa, Seydiehirli Kurt Aannoludur. Valide kethdas Behram Aannhizmetinde iken efendisinin 1056 (1646) tari-hindeki vefat zerine, Sultan brahim zama-nnda Ksem Valide Sultann kethdas ol-mutur. 1060 (1650)de vefat eden ArslanAa, eyh Camii mihrab nne gmlm-tr.

    Yzyllar Boyunca skdar

    1040

    Ahmet akir Efendiemesi.

  • 8/14/2019 Mehmet Nermi Haskan Yzyillar Boyunca skudar Cilt 3 (2001)

    25/527

    emenin kitbesi 1056 tarihli olduu halderuhi n Fatihaibaresi kullanlmtr. Oysa otarihte Arslan Aa sa idi.

    Evliya elebi,skdarn saraylarn sayarken,Ksem Sultan misafirhanesi, ayanlarn ve b-yklerin yatmalar iin tahsis edilmi mamurbir yksek saraydr. Hl iinde Kethda Ars-lan Aa oturmaktadr. demektedir. elebi,Arslan Aann bir de cami yaptrdn belirt-mektedir. Kumru Mescidi, eyh Camii ve Ars-lan Aa Suyu bahislerine baknz.

    Arslan Aann ei Aye ve kz mmihanihatunlarn kendi adlar ile anlan bir eme-leri vardr. eyh Camii emesi bahsine ba-knz.

    Kaynaklar: (Hadkatl-Cevmi, 2/233) (. Tank, s-tanbul emeleri, 2/268) (Evliya elebi Seyahatnamesi,Danman Trkesi, 2/171-174) (Mirat-i stanbul, s.139) (Naim Tarihi, Danman Trkesi, 5/2089) (N-zm Bey, stanbul ehremanetine Evkaftan DevrolunanSular, s. 42 (Kzm een, skdar Sular, s. 59) (Evkaf dareleri Katalou I, s. 229, eme, 26 Safer 1320de ta-mir edilmitir)

    ATKE SULTAN EMES

    Doanclar Meydan ile Salacak arasndauzanan Salacak skelesi Sokann sa ta-rafnda ve biraz aada, Hac Ahmet Paa Ha-mamnn karsnda idi. Yakn zamana kadarbu emenin harabesi duruyordu. 1972 sene-sinde yerine yaptrlan bir apartman ile orta-dan kalkmtr.

    Ayvansarayl Hseyin Efendi,Mecmua-y Te-varihadl eserinde bu emenin kitbesini kay-detmitir ki o da udur:

    Hazret-i Sultan Ahmed Han- Gazi kim odurCmle ehl-i hcetin hep dest-gr hemdemiskdar eyledi ihy b- iltifatFeyz-i ihsniyle sr-b itdi o cy hurremi Nr- ayn revnak- glen-sary- devletiDuhter-i pkzesi nisvn- dehrin ekremiEyledi ihy bu zba emeyi Allah inOldu hayr- criye kld duac lemiSu gibi ezberledi Sadi gren tarihiniKld icr Atike Sultan m-i Zemzemi

    1141(1728-29)

    Kitbeyi hazrlayan air Sadi, maliyeden yeti-ip Hotin Defterdarlnda bulunmu ve 1161(1748) ylnda lmtr.

    Atike Sultan, III. Ahmetin kzdr. 20 Safer1124 (29 Mart 1712) tarihinde domu, 6Mart 1724te Sadrazam Nevehirli brahim Pa-ann olu Gen Mehmet Paa ile evlendiril-

    skdar emeleri

    1041

    Arslan Aaemesinin yerini

    gsterir kroki.

    SultantepedeArslan Aa emesi.

  • 8/14/2019 Mehmet Nermi Haskan Yzyillar Boyunca skudar Cilt 3 (2001)

    26/527

    mi ve 1738 tarihinde 25 yanda olduu haldeveremden vefat etmitir. Kabri, stanbuldaYeni Cami Trbesi hazresinde, Yenicami

    Caddesi zerinde, hcet penceresi arkasndave Damat brahim Paann ei Fatma Sul-tann ayak ucundadr. Lhdi zerindeki hi-dede on msral bir kitbesi vardr. Fakat, do-kuz msra okunmaz hale gelip erimitir. Sonmsra udur:

    Atike Sultann ola menzili dr- cinn1150 f 12 Z.

    Atike Sultan, 2 Nisan 1738 tarihinde vefat et-mitir.

    Ayvansarayl Hafz Hseyin Efendi, kitbeninikinci msran:

    Eyleyen sebkat- vcuhiyle malum- akdemi

    eklinde yazmtr. Mirat-i stanbul yazarMehmet Raif Beyin grerek kaydettii msraise yukarda yazlmtr. Ayvansarayl, Bykamlca emesinin kitbesini de olduun-dan baka kaydetmitir.

    Kaynaklar: (Ayvansaray, Mecmua-y Tevarih,Hazrlayan, F. Derin-V. abuk, s. 49) (Sicill-iOsmn, I/5l) (. Tank, stanbul emeleri,2/344) (Mirat-i stanbul, s. 72) (Sicill-i Osm-n, 3/26 Sadi, Abdlbaki Efendi) (Silhdar Meh-met Aa, Nusretname, Sadeletiren smet Par-maksz II/282) (. Uluay, Padiahlarn Kadn-lar ve Kzlar, s. 91)

    AYRILIK EMES(AHMET AA EMES)

    eme, brahim Aa Camii civarnda vebe yolun birletii meydandadr. Bugnskdar ilesi hudutlar dnda bulunmasnaramen, bu kitaba alnmas icap etmitir. n-k Ayrlk emesini skdar tarihinden ay-r dnmee imkn yoktur. skdarda bala-yan btn yolculuklar ve merasimler buradatamamlanm ve son uurlamalar ile ilk kar-lamalar bu yerde olmutur.

    Osmanl dneminden evvel, gerek Roma vegerekse Bizans devirlerinde de buras neminimuhafaza etmitir. Bizans mparatorluu zama-nnda pek mehur birAyrlklar Merhalesiidi.Anadolu ilerine gidecek olan ordular, ker-vanlar ve yolcular burada yaplan trenlerdensonra uurlanrd.

    Ayrlk emesi, Bizans devrinde Hermago-ras Memba adyla bilinirdi. evresi naraalaryla bezenmiti. emenin Bizans veOsmanl dnemlerinde tad adn ifade etti-i mana, hemen hemen ayndr.Hermes, aynzamanda ticaret kervanlarnn koruyucu ma-budu idi.

    Charles Texier (1802-1871),Kk Asyaadleserinde;

    Kadky Burnunun tekil ettii kk koyunsolunda gzel bir nar aac ile glgelenmiemesiyle Haydarpaa Bahesi vardr. Bu e-me, eski zamanlardaHermagoras Membaady-la anlrd. demektedir.

    Hadkatl-Cevmi yazar, Bu mahalde, herseneSurrekalktkda dua olunur ve azim cemi-yet olur. Yolcular dahi ekseri bu mahalden ya-knlarna ve akrabalarna veda etmeleriyle Ay-rlkdenmekle hret bulmutur. Ad geenmahallin bir eyrek mesafe tesinde vakiS- tl emedenmekle maruf mahalle dahi Ay-rlk emesi denir. demektedir.

    1786 tarihindeKauffertarafndan yaplmolan bir haritada skdar zmite balayanyegne yol zerindeki bu yerde 5-6 yapnn bu-lunduu, Haydarpaa adyla isimlendirildii veayrca Stl emesine de ieki eme-si ve bugnk Hasanpaa Mahallesine de i-eki Bahesi denmi olduu grlmektedir.

    Yzyllar Boyunca skdar

    1042

    Ayrlk emesi veevresi.

  • 8/14/2019 Mehmet Nermi Haskan Yzyillar Boyunca skudar Cilt 3 (2001)

    27/527

    Hammer,Boaziiadl eserinde Ayrlk e-mesindenGlgeli emediye bahseder veemenin etrafnda bir nar koruluunun bu-

    lunduunu ileri srer.Ayrlk emesi ve evresi 1914 ylna kadareski vaziyet ve hususiyetini muhafaza etmiti.emenin evresi ulu narlar, geni bahelikahveler, birka bakkal dkkan ile oldukaenlikli bir yerdi. Yarm asr nce de yannda-ki brahim Aa ayr bir mesire yeriydi.1880-1890 tarihlerinde bahesinde alglar a-lnr, tulatlar oyun oynatrlard. Biraz aa-da ise Haydarpaa-zmit demiryolunun ilk tari-h ahap istasyon binas vard.

    emenin hemen altnda birRedif Karakoluyannda bir asker kulbesi ve bu kulbeniniinde deSilhendazbir nbeti bulunurdu.Burada sk sk dolaan FerahiyeliKanunlar(inzibat avular) emniyeti salarlard. e-menin tam karsnda Ayrlk emesi Namaz-gh ve onun arkasndaki tepede de bir kasr-hmyun vard.

    1928 ylnda iletmeye alan ve Kasm 1967tarihinde de kaldrlan tramvaylar bu eme-nin yanndan geerdi.

    emenin sol tarafnda, Araplar Mezarlady-la da bilinen Ayrlk emesi Mezarl vardr. Namazghn yannda, yol boyunca uzanankabristandan eser kalmamtr.

    Klsik slptaki eme, tamamen kesme tatanyaplmtr. Kk, mermer ayna tann ikiyannda marapalk ve bunlarn zerinde, di-limli kemerinin altnda iki kitbe vardr. st-teki kitbe sekiz msral olup udur:

    Han Mahmudun cenab- KibriyaZatn itsn menba- lutf u ateme-i pk-i Gazanfer AannBulcak dehrin mrrile fenaKapu Aas kerim-i hayr-i halef Ahd-i ltfunda gzel kld binaGeldi bir hayr ehli tarihin didiPak ihya eyledi Ahmed Aa

    1154 (1741-42)

    Kitbeden, evvelce mevcut olan kzlaraasGazanfer Aa emesinin bu kerre KapuaasAhmet Aa tarafndan tamir edil