MEDICINSKI TRETMAN SPORTISTA

Miodrag Zlatanović

Dispanzer za sportsku medicinu, Dom zdravlja, Niš

MEDICINSKI TRETMAN SPORTISTA

Definicija Smodlake: ”Sportska medicina je oblast medicine koja se bavi izučavanjem pozitivnih i negativnih uticaja sporta na organizam ljudi i to kod osoba oba pola, svih starosnih struktura, zdravih i bolesnih’’.

očuvanje zdravlja sportista prevencija terapija rehabilitacija povreda i oboljenja

unapređenje psihofizičkuh sposobnosti sportista bolji takmičarski rezultati

Ciljevi medicine sporta

najmoćnije oružje

racionalni modeli pregleda efikasni u proceni zdravlja ekonomični po pitanju materijalnih troškova i

utroška vremena

Sistematski lekarski pregledi

latentna, nemanifestna oboljenja (npr urođene i stečene srčane mane)

+nepravilno doziranje sportskog treninga

Rizik

eliminisanje ili smanjenje potencijalnih opasnosti

(u sportskim aktivnostima učestvuju zdravi) evidentiramo i promene koje nastaju

pod uticajem sportskog treninga

Pozitivne (pravilan razvoj ljudskog organizma, unapređenje zdravlja, smanjenje rizika oboljevanja...)

Negativne (latentna oboljenja progrediraju u teška oboljenja, mogu dovesti do teškog invaliditeta, a u krajnjem slučaju i do smrti usled fizičkog prenaprezanja)

Zadatak medicinske kontrole

Dešavalo se čak da sportista postiže vrhunske rezultate, a da nije potpuno zdrav

Posledica velikog rezervnog i kompenzatornog potencijala ljudskog organizma

Zadatak medicinske kontrole

usvojen marta 2012.

način, vrsta, obim i rokovi u kojima se sprovode zdravstveni pregledi svih takmičara

nezaobilazna uloga specijaliste medicine sporta

lekarski pregledi sportista su obavezni

Pravilnik u okviru Zakona o sportu

Prethodni

Periodični (na 3-6 meseci)

Kontrolni (provera sportske forme)

Vanredni (po indikacijama)

Sistematski lekarski pregledi sportista

Upitnik (na sajtu Udruženja licenciranih lekara medicine sporta, kao i na sajtovima različitih sportskih saveza)

Lekarski pregled sportiste

Antropometrijsko merenje TV, TT, BMI (po potrebi određivanje telesne kompozicije, proširena antropometrija, spirometrija)


Laboratorijska ispitivanja: KKS, glikemija, opšti pregled urina (po potrebi biohemijske analize, krvna grupa i Rh faktor)


Pregled po organskim sistemima glava i vrat (po potrebi, konsultacija

oftalmologa, otorinolaringologa) limfni čvorovi i koža grudni koš i pluća – tip i respiratorna

pokretljivost, deformiteti, disanje, auskultatorni fenomeni

srce: ritam, frekvencija, tonovi, šumovi; auskultacija u miru i nakon opterećenja, u sedećem, a po potrebi u stojećem i ležećem položaju

krvni sudovi: krvni pritisak, periferni puls, vene


pregled trbuha pregled nervnog sistema pregled lokomotornog aparata:

posturalni status, deformiteti, kičmeni stub, stopala, zglobovi (rameni, kukovi, kolena, skočni zglobovi), po potrebi dinamometrija (snaga stiska šake, ekstenzora trupa, izokinetičko testiranje)


EKG


specifični funkcionalni zahtevi pojedinih sportskih grana i disciplina

starosna dob

Pregled za utvrđivanje posebne zdravstvene sposobnosti

veći obim pregleda, po potrebi obuhvata:

- ehokardiografiju

- psihološke preglede


- test opterećenja na ergociklu ili tredmil traci

sa kontinuiranim prećenjem EKG-a, sa analizom reakcije KVS-a na opterećenje, kao i sa određivanjem maksimalne potrošnje kiseonika


ergospirometrija – direktno merenje maksimalne potrošnje kiseonika, određivanje anaerobnog praga, ventilacionog praga; uzimanje kapilarne krvi u toku testa opterećenja radi određivanja nivoa laktata u krvi, određivanje tzv ’’laktatne krivulje’’ i anaerobnog praga


testovi anaerobnog kapaciteta, npr. Wingate test i njegove brojne modifikacije, Power test itd

druga ispitivanja neophodna za ocenjivanje zdravstvene sposobnosti sportiste u odnosu na zahteve sportske grane odnosno sportske discipline u skladu sa sportskim pravilima nadležnog međunarodnog i nacionalnog granskog saveza ili u zavisnosti od medicinskih indikacija.


daje se ocena zdravstvenog stanja i fizičke sposobnosti za učešće na sportskim takmičenjima

podaci sa ocenom upisuju se u medicinsku dokumentaciju

ocena se upisuje u takmičarsku knjižicu ocena se dostavlja sportisti, njegovom

izabranom lekaru i nadležnom sportskom savezu

eventualno utvrđena oboljenja, povrede ili abnormalnosti šifriraju se po MKB-10 i predlažu odgovarajuće mere

Na osnovu izvršenih pregleda

sposoban

sposoban sa ograničenjem (navedeno ograničenje)

privremeno nesposoban

nesposoban

ocena i mišljenje se ne mogu dati zbog (navode se razlozi)

Ocena zdravstvenog stanja

U medicinskoj terminologiji se ne pominju pojmovi kao što su „uvek“, „nikad“ i „sto posto“ (nema pregleda koji garantuje apsolutnu sigurnost sportisti)

evolutivni pomaci ljudske vrste, pomeranje rezultata u takmičarskom sportu

sport je postao biznis doping-česta pojava, ”prečica”

Zaključak

sistematski pregled (prethodni i periodični) obavljen po tačno utvrđenoj metodologiji doktrini u sportskoj medicini

pomoć građenju dobrih sportskih rezultata uz smanjenje mogućnosti zdravstvenih akcidenata na sportskim borilištima.

Zaključak

HVALA NA PAŽNJI

MEDICINSKI TRETMAN SPORTISTA

Documents