Medicina

Samoevaluacioni izvještaj-studijski program Medicina

1

MEDICINSKI FAKULTET FOČA

SAMOEVALUACIONI IZVJEŠTAJ 2010/2011


2

SADRŽAJ SADRŽAJ ............................................................................................................................................................................... 2

Uvod i istorija...................................................................................................................................................................... 5

ORGANIZACIONI OKVIR ......................................................................................................................................... 7

Svrha izvještaja ................................................................................................................................................................... 8

Procedura samoevaluacije ....................................................................................................................................... 9

Sastav tima za samoevaluaciju .......................................................................................................................... 9

Odgovornosti i zaduženja članova tima ........................................................................................................ 9

Metodologija našeg rada................................................................................................................................... 10

Kako će odgovori i komentari biti sakupljani? ........................................................................................ 10

Ko će biti izvor informacija? ........................................................................................................................... 11

Koje teškoće treba očekivati? ......................................................................................................................... 11

Misija Medicinskog fakulteta u Foči .................................................................................................................. 12

1. Obrazovni ciljevi ........................................................................................................................................................ 15

1.1 Ciljevi programa ............................................................................................................................................... 15

1.1.1 Nivo i orijentacija ..................................................................................................................................... 15

1.2 Posebni zahtjevi ................................................................................................................................................. 17

1.2.1 Ciljevi različitih predmeta u planu i programu ............................................................................ 17

1.2.2 Slični i/ili povezani programi .............................................................................................................. 17

1.2.3. Osnovne kompetencije, nivo orijentacije i specifičnost domena ......................................... 18

1.2.4. Koje kompetencije su karakteristične za određene domene? .............................................. 21

Analiza Poglavlja .................................................................................................................................................. 22

2. Nastavni plan i program (kurikulum) .............................................................................................................. 23

2.1 Odnos edukacionih ciljeva prema kurikulumu ..................................................................................... 23

2.2 Zahtjevi za profesionalnom i akademskom usklađenošću ............................................................... 32

2.3 Koherentnost programa ................................................................................................................................. 33


3

2.3.2. Balans između semestara (krediti, vrijeme konsultacija i ispiti) ........................................ 34

2.3.3. Fleksibilnost programa ......................................................................................................................... 34

2.4. Opterećenje (mjerenje opterećenja studenta, usklađivanje procijenjenog i stvarnog opterećenja, distribucija opterećenja) ............................................................................................................. 34

2.5. Usklađenost (koherentnost) između organizacije procesa učenja i sadržaja nastavnog plana i programa ....................................................................................................................................................... 35

2.6 MAGISTARSKE STUDIJE - STUDIJE DRUGOG CIKLUSA ................................................................... 36

2.7 DOKTORSKE STUDIJE – STUDIJE TREĆEG CIKLUSA .......................................................................... 36

3. Ljudski resursi ............................................................................................................................................................ 37

3.1. Profesionalna/akademska usklađenost .................................................................................................. 37

3.1.1. Gostujući profesori iz struke/oblasti rada i velikog broja specijalnosti (edukacija, istraživanje itd.) ................................................................................................................................................... 37

3.1.2 Međunarodni kontakti ........................................................................................................................... 37

3.2. Brojno stanje osoblja ................................................................................................................................. 38

3.3 Kvalitet nastavnog osoblja............................................................................................................................. 42

3.3.1. HRM (prijem, promocija, evaluacija) i procedure participacije.................................... 42

3.3.2 Profesionalizacija .................................................................................................................................. 42

3.3.3 Biranje nastavnog osoblja i zakonske procedure imenovanja ............................................. 42

Analiza poglavlja .................................................................................................................................................. 45

4. Studenti ......................................................................................................................................................................... 47

4.1 Ocjenjivanje i testiranje .................................................................................................................................. 47

4.2. Praktična nastava ............................................................................................................................................. 48

4.3. Uslovi za upis studenata na studijski program .................................................................................... 49

4.4 Uključenost studenata u unapređenje nastavnih i procesa i učenja ............................................ 50

4.5 Mjere za promovisanje mobilnosti, uključujući i uzajamno priznavanje kredita/bodova. 52

4.6. Mentorski sistem .............................................................................................................................................. 53

4.7 Komunikacija sa studentima, sistem žalbi, informisanje, rasporedi, zakazivanje ispita ..... 54

5. Fizički resursi .............................................................................................................................................................. 56

5.1. Materijalni aspekti ........................................................................................................................................... 56

5.1.1. Politika vezana za infrastrukturu i uslove .............................................................................. 56


4

5.1.2. Prilgođavanje infrastrukture ciljevima .......................................................................................... 56

5.2. Vođenje studenata ........................................................................................................................................... 64

5.2.1 Informacije za potencijalne studente i kvalitet vodiča za studije ........................................ 64

5.2.2. Prijem studenata ...................................................................................................................................... 65

5.2.3. Ciljevi i regulacije komunikacija........................................................................................................ 66

5.2.4. Međunarodna razmjena........................................................................................................................ 66

5.2.5. Nadgledanje/vođenje i mentorstvo nad studentima ................................................................ 67

5.2.6. Ombudsman............................................................................................................................................... 67

Dodatne tabele vezane za studentska pitanja ......................................................................................... 67

Analiza Poglavlja ................................................................................................................................................ 70

6. Unutrašnje osiguranje kvaliteta .......................................................................................................................... 72

6.1. Rezultati evaluacije .......................................................................................................................................... 72

6.2. Mjere za unapređenje studijskog programa ......................................................................................... 75

6.3. Uključivanje saradnika-kolega, studenata, alumnija i tržišta rada-profesije .......................... 76

Analiza Poglavlja .................................................................................................................................................. 76

7. Rezultati ........................................................................................................................................................................ 78

7.1 Realizovani nivo ................................................................................................................................................. 78

7.2 Prihvaćeni dokumenti i studijski programi ............................................................................................ 83

7.3 Realizacija internacionalizacije ................................................................................................................... 84

7.4 Zaposlenje ............................................................................................................................................................ 84

7.5 Efikasnost programa ........................................................................................................................................ 84

7.5.1 Efektivno vrijeme studiranja ............................................................................................................... 86


5

UVOD I ISTORIJA

Medicinski fakultet u Foči nastavlja tradiciju Medicinskog fakulteta u Sarajevu koji je osnovan 1946. godine, a sa radom u Foči je počeo 15.10.1993. godine kao član Univerziteta u Srpskom Sarajevu, danas Istočnom Sarajevu. Tada su upisani prvi studenti i počela je prva školska 1993/94. godina sa 60 upisanih studenata.

Uz ove aktivnosti, usvojen je nastavni plan i program, odabrani su prvi nastavnici i saradnici, kao i prvi dekan fakulteta, prof.dr Boriša Starović.

Usvojen je statut fakulteta i formirano prvo fakultetsko nastavno naučno vijeće. Usvojen je prvi kurikulum (opšta medicina) i počelo se sa realizacijom nastavnog procesa.

Danas se nastavni proces na medicinskom fakultetu realizuje na četiri studijska programa:

• Studijski program ''Medicina'';

• Studijski program ''Stomatologija;

• Studijski program ''Zdravstvena njega;

• Studijski program ''Specijalna edukacija i rehabiltacija''

Od 1993. na Fakultet je upisano 2819 studenata, trenutno, na Fakultetu studira 1363 studenta, od čega 598 studenata na studijskom programu Medicina. Do danas ih je diplomiralo 421, a na studijskom programu medicina 221 student.

U izvođenju nastave na Medicinskom fakultetu učestvuje 244 nastavnika i saradnika. 144 nastavnika i saradnika su izabrana i u radnom odnosu na Medicinskom fakultetu. Administraciju i tehničke službe čini 73 radnika.

Od školske 2000/01. organizovali smo postdiplomsku nastavu. Postdiplomsku nastavu do sada je pohađalo 122 studenata. Magistarsku tezu na našem fakultetu odbranilo je 26 kandidata i steklo naučni stepen magistra medicinskih nauka. Od tog broja 23 saradnika zaposleni su na fakultetu i njegovoj nastavnoj bazi. U fazi izrade magistarske teze je 28 kandidata. Doktorku disertaciju odbranilo je 18 kandidata, a 17 kandidata je u fazi izrade doktorata.

Poslednja generacija postdiplomaca je upisana škilske 2008/2009 godine. Od tada nije vršen upis postdiplomaca iz razloga sto se po važećem Zakonu prvi ciklus studija medicine vrednuje sa 360 ECTS bodova.

Treći ciklus se još uvijek, organizuje po starom modelu i traje onoliko dugo koliko je potrebno da se izvede istraživanje za doktorsku disertaciju. Ovaj model će se primjenjivati najkasnije do 30.09.2016. godine. Nakon pomenutih rokova treći ciklus studija će biti organizovan putem doktorskih studija.

Fakultet organizuje i specijalističke studije. Od 2002. godine 178 kandidata je upisalo te studije, a 51 ih je do sada završilo.


6

Nakon 18 godina od početka rada počeli smo sa novim kurikulumom koji je u skladu sa preporukama Bolonjske deklaracije.

Nastavni planovi i programi su usklađeni sa principima Bolonjske deklaracije i napravljeni su koraci u smjeru uvođenja novih nastavnih metoda.

Nastavnici i saradnici zaposleni na Univerzitetu mogu održavati predavanja i druge oblike nastave na jednom od jezika konstitutivnih naroda u BiH, po vlastitom izboru.

Studenti na Univerzitetu mogu polagati ispite na jednom od jezika konstitutivnih naroda u BiH, po vlastitom izboru.

Pravo na upis studijskog programa ''Medicina'' mogu ostvariti kandidati sa završenim srednjoškolskim obrazovanjem u četvorogodišnjem trajanju, u zemlji ili inostranstvu ( uz nostrifikaciju diplome od strane Ministarstva prosvjete i kulture R.S ). Selekcija kandidata za upis se vrši na osnovu uspjeha postignutog u srednjoškolskom obrazovanju i rezultata ostvarenih na kvalifikacionom ispitu koji se polaže iz oblasti Hemije i Biologije.

Do sada naši studenti nisu učestvovali u programu studentske razmjene sa studentima iz EU ili drugih država. Studenti su individualno dobijali stipendije (školarine) i odlazili u inostranstvo na studije. Fakultet ima sporazum (da prima i šalje studente) sa nekoliko univerziteta iz Srbije i Crne Gore. Osim toga, Fakultet ima potpisane sporazume o međusobnoj saradnji sa Medicinskim fakultetima iz Kragujevca, VMA Beograd, Niša, Mostara, Fakultetom za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju iz Beograda, Medicinskim fakultetom iz Pečuja, te pismo namjere o saradnji sa Medicinskim fakultetom iz Hajdelberga.

Od značaja je pomenuti i ustanove koje služe kao nastavna baza za realizaciju studijskih programa Medicinskog fakulteta. Prije svega, to je Klinički Centar Istočno Sarajevo, odnosno Klinike i bolničke službe u Foči koje su, po osnovu Ugovora o saradnji, nastavna baza za realizaciju studijskog programa ''Medicina'' i iste su dobile status Univerzitetske bolnice od strane Senata Univerziteta. Takođe, tu su Ugovori o saradnji sa dvije osnovne škole u Foči, SŠC u Foči, Centrom za socijalni rad Foča, koji su nastavna baza za studente ostalih studijskih programa. U sklopu realizacije nastavnog procesa iz pojedinih nastavnih predmeta studenti idu u edukativne posjete referentnim zdravstvenim ustanovama iz zemlje i okruženja: Institut za plućne bolesti u Sremskoj Kamenici, farmaceutska kompanija „Hemofarm“ u Banja Luci, Institut za infektivne i tropske bolesti Kliničkog centra Srbija, Institut za nuklearnu medicinu i bolesti metabolizma „Čigota“-Srbija.


7

ORGANIZACIONI OKVIR

Medicinski fakultet je dio integrisanog Univerziteta u Istočnom Sarajevu.

Univerzitet ima svojstvo pravnog lica i u pravnom prometu odgovara svom svojom imovinom.

Fakultet je organizaciona jedinica Univerziteta, bez svojstva pravnog lica.

Fakultet u pravnom prometu sa trećim licima ima ograničena ovlašćenja, u okviru upisane djelatnosti.

Fakultet ima pravo raspolaganja novčanim sredstvima koja se vode na računu organizacione jedinice - koji otvara Univerzitet u skladu sa propisima za obavljanje platnih transakcija, u skladu sa finansijskim planom Univerziteta i finansijskim planom organizacione jedinice.

U pravnom prometu organizacionu jedinicu zastupa i predstavlja dekan organizacione jedinice, u granicama ovlašćenja utvrđenih Statutom Univerziteta.

U okviru djelatnosti visokog obrazovanja, Fakultet obavlja naučnoistraživačku, ekspertsko-konsultantsku i izdavačku djelatnost, a može obavljati i druge poslove kojima se komercijalizuju rezultati naučnoistraživačkog rada, pod uslovom da se tim poslovima ne ugrožava kvalitet nastave.

Organi fakulteta su:

• naučno-nastavno vijeće

• dekan.

Naučno-nastavno vijeće fakulteta (u daljem tekstu: vijeće):

• daje mišljenje i prijedloge dekanu o akdemskim, naučnim i stručnim pitanjima u skladu sa ovim Statutom;

• prati rad studenata na fakultetu;

• daje prijedloge Senatu Univerziteta u vezi sa promjenama u strukturi i sadržini studijskog programa i predmeta, nastavnim metodama i drugim akademskim pitanjima;

• predlaže rektoru imenovanje dekana i prodekana;

• bira predstavnika u Senat i u vijeća Senata;

• predlaže Senatu program razvoja organizacione jedinice;

• predlaže Senatu broj, kao i kriterijume i postupak za upis studenata na fakultet;

• obavlja i druge poslove propisane Statutom ili drugim opštim aktom.


8

Vijeće fakulteta čine nastavnici i saradnici u radnom odnosu na Univerzitetu, koji su raspoređeni na rad u toj organizacionoj jedinici- osim u slučajevima koje obuhvata član 129. stavovi 7. i 8. Statuta - , kao i studenti organizacione jedinice, s tim da zastupljenost studenata ne može biti manja od 15% niti veća od 20% od ukupnog broja članova vijeća.

Vijeće donosi odluke iz svoje nadležnosti većinom glasova ukupnog broja članova vijeća. Postupak sazivanja, vođenja, odlučivanja i druga pitanja vezana za održavanje sjednica i rad vijeća fakulteta uređuju se poslovnikom o radu, koji donosi vijeće. Organ rukovođenja fakultetom je dekan. Dekan je za svoj rad odgovoran Rektoru Univerziteta.

Za dekana može biti izabran nastavnik koji je u stalnom radnom odnosu sa punim radnim vremenom na Univerzitetu, osim u slučajevima iz člana 129.st. 7. i 8. Statuta. Dekana imenuje i razrješava rektor na prijedlog vijeća fakulteta. Mandat dekana traje četiri godine, sa mogućnošću još jednog izbora.

Medicinski fakultet ima dva prodekana, i to prodekana za nastavu i prodekana za naučno -istraživački rad.

Na Fakultetu je u skladu sa Statutom Univerziteta organizovan Kolegijum dekana, sa zadatkom davanja mišljenja, preporuka i donošenja odluka iz djelokruga rada dekana.

Studenti imaju svoju organizaciju koja je formirana 1999 godine.kao udruženje građana.

Organizacija ima svoje prostorije u zgradi Fakulteta.

Savez je mjesto gdje studenti imaju priliku raspravljati o različitim problemima i sa koga mogu poslati sve prijedloge i zamjerke na stanje studentskog života i na rad fakultetskog menadžment tima.

Predstavnici studenata su uključeni u rad fakultetskog vijeća.

Studenti su takođe organizovani u nekoliko različitih sekcija.

Svaka sekcija ima predsjednika, jednog ili dva potpredsjednika i bar pet članova sa svake godine studija.

Svrha izvještaja

Ovaj izvještaj je pripremljen za proces evaluacije Medicinskog fakulteta. Ovom prilikom će se evaluirati studijski program Medicina .

Svrha ocjenjivanja je da pomogne menadjmentu institucije da uoče i realizuju transformacioni potencijal sopstvene institucije i da analiziraju trenutne jake i slabe strane. U isto vrijeme, izvještaj će ukazati na područja gdje su promjene moguće i potrebne ukoliko fakultet želi da se suoči sa izazovima vezanim za društveno funkcionisanje i trendovima koji se sada javljaju u naučnom svijetu i u akademskoj pedagogiji.


9

PROCEDURA SAMOEVALUACIJE

SASTAV TIMA ZA SAMOEVALUACIJU

Tim se sastoji od 7 članova. Imamo koordinatora tima, koji je zadužen za organizaciju vezanu za organizovanje sastanaka, korespondenciju sa čelnim ljudima fakulteta i za saradnju sa timom za vanjsko ocjenjivanje, sakupljanje upitnika, korespondenciju sa studentima, administracijom i nastavnim osobljem i za pripremu formulara i tabela. Preostalih 6 članova tima su zaduženi za objašnjavanje tehnika i metoda popunjavanja upitnika nastavnom osoblju i studentima i za prikupljanje neophodnih podataka potrebnih za pripremu izvještaja o samoocjenjivanju. Tri od njih su predstavnici nastavnog osoblja, dva administracije i jedan predstavnik studenata.

Srđan Mašić, koordinator

Nataša Đokanović, predstavnik nastavnog osoblja, QA koordinator

Dejan Bokonjić, predstavnik nastavnog osoblja

Srđan Drašković, predstavnik stručnih saradnika u nastavi

Igor Tešović, predstavnik administracije

Vedrana Drakul, predstavnik administracije

Nikola Pekeč, predstavnik studenata

ODGOVORNOSTI I ZADUŽENJA ČLANOVA TIMA

1. planiranje aktivnosti i koordinisanje rada,

2. izgradnja određenih standardizovanih procedura,

3. praćenje,standardnih formi i lista za provjeru,

4. nadgledanje sakupljanje i analiza podataka,

5. informisanje odgovarajućih univerzitetskih tijela o preliminarnim rezultatima,

Jedna od glavnih aktivnosti je da organizujemo nekoliko sastanaka sa profesorima, predstavnicima administracije i studentima o proceduri unutrašnje kontrole kvaliteta, važnosti redovnog ocjenjivanja za dalji razvoj fakulteta.


10

Posebno pažnju smo obratili na razgovore sa asistentima koji su već učestvovali u procesu unutrašnjeg ocjenjivanja u prošlosti. Članovi tima su takođe biti zaduženi za sakupljanje upitnika i tabela i za pomoć menadžmentu Fakulteta da dođe do nekih finalnih zaključaka. Zajedno smo analizirati izvještaj o ocjeni kvaliteta koji je prethodno urađen na fakultetu i univerzitetu. Sastanci članova tima su održavani dva puta mjesečno i po potrebi, a sve odluke su bile donesene konsenzusom svih članova tima.

U potpunosti nas je podržao naš menadžment tim u izvođenju samoevaluacije i sve rezultate smo podnijeti njemu tokom eksterne evaluacije.

METODOLOGIJA NAŠEG RADA

• Izrada akcionog plana

• sastanci sa nastavnim osobljem

• sastanci sa dekanom i upravom fakulteta

• sastanci sa administracijom

• sastanci sa studentima

• korišćenje izvještaja o samoevaluaciji univerziteta i izvještaja ocjenjivanja prethodno provođenih na Medicinskom fakultetu

KAKO ĆE ODGOVORI I KOMENTARI BITI SAKUPLJANI?

Pokušaćemo odabrati odgovarajući uzorak studenata sa svake godine i uključiti nastavnike i saradnike u ovaj proces.

Zbog problema koje smo imali u prošlosti sa odabirom odgovarajućeg broja studenata sa svake godine, posvetili smo posebnu pažnju ovoj problematici. Tokom pripreme prethodnog izvještaja prije tri godine neke su godine reagovale bolje na našu inicijativu, a neke veoma slabo. Takođe mlađe generacije nastavnog osoblja su veoma dobro sarađivale, dok je saradnja sa drugim bila nešto lošija. Ovo moramo uzeti u obzir tokom naše završne analize. Isto tako završen je i samoevaluacioni izvještaj Univerziteta za 2010. godinu, čiji su se rezultati koristiti i u ovom izvještaju.


11

KO ĆE BITI IZVOR INFORMACIJA?

Naš glavni izvor informacija su bili studenti od I do VI godine studija, asistenti, članovi fakultetskog menadžment tima i članovi naše administracije. Važno je naglasiti da su svi članovi menadžment tima bili spremni da nam pomognu i snažno podržavaju našu ideju i plan za unutrašnje ocjenjivanje našeg Fakulteta.

KOJE TEŠKOĆE TREBA OČEKIVATI?

Glavne predviđene teškoće koje smo sreli kod nastavnog osoblja su:

• odbijanje „staromodnog nastavnog osoblja“ da učestvuje u ovom procesu,

• pritužbe nastavnog osoblja da nisu kompetentni da odgovore na neka pitanja čak i oblasti pokrivene upitnikom za samoevaluaciju,

• loša motivacija pojedinih nastavnika da se učestvuje u ovakvoj aktivnosti


12

MISIJA MEDICINSKOG FAKULTETA U FOČI

Misija Medicinskog fakulteta u Foči je posvećena najvišim standardima u obrazovanju, istraživanju, kao i zdravstvenoj zaštiti. Misija fakulteta je da obrazuje ljekara o naučnim, etičkim i humanističkim aspektima medicine i da promoviše sposobnost ljekara za postavljanje dijagnoze, izvodjenje tretmana, kao i sprečavanje bolesti kod ljudi. Medicinski fakultet treba da bude lider u unapređenju zdravlja ljudi preko edukacije stručnih i društveno odgovornih doktora medicine. Dugoročni ciljevi su da se obezbedi da fakultet funkcioniše kao autonomna akademska jedinica. Misija je i konstantno traganje, očuvanje i širenje znanja i njegovanje kritičkog intelekta. Tolerancija i različitost su cijenjeni i globalna pitanja se podstiču i istražuju. Misija Medicinskog fakulteta u Foči pokriva sljedeće oblasti: 1. Nastava 2. Nauka i istraživanje 3. Uloga u zdravstvenoj zaštiti društva 1. NASTAVA

Medicinski fakulteti će obezbediti dodiplomske, postdiplomske, specijalističke i ostale nastavne programe odličnog kvaliteta i relevantnosti, čiji je cilj da se stvore visokokvalifikovani studenti.

Ø U dijelu misije koji se odnosi na dodiplomsku nastavu, medicinski fakultet će aktivno raditi da se izgradi čvrst temelj, koji će:

• obrazovati i obučiti studente da postanu kvalitetni doktori medicine koji će biti u mogućnosti da odgovore na potrebe pacijenta i zajednice;

• dati studentima priliku da izraze svoje ideje i kritičko razmišljanje;

• pripremiti studente za cjeloživotno učenje;

• kvalifikovati studente da budu upoznati sa novim medicinskim tehnologijama, uključujući informatiku

• obezbjediti sveobuhvatnu medicinsku edukaciju na svim nivoima, na osnovu integracije bazičnih nauka u kliničkim disciplinama.

Ø U dijelu misije koja se odnosi na postdiplomske studije:

- medicinski fakultet pruža specifično akademske postdiplomske obrazovne programe

- studenti koji pohađaju postdiplomske studije će imati sposobnost da budu lideri u svojim izabranim oblastima u okruženju tehnologije i društvenih potreba koje se rapidno mijenjaju, a institucija će ohrabrivati cjeloživotno učenje.

- institucija će razviti vještine efikasne komunikacije i posvećenost obrazovanju, uključujući obrazovanje studenata, kolega, pacijenata i društvene zajednice.


13

2. NAUKA I ISTRAŽIVANJE

U dijelu misije koja se odnosi na nauku i istraživanje:

- fakultet će omogućiti studentima da shvate naučne metode i da razumiju njihovih primjenu u kliničkoj praksi kao i u naučnom istraživanju.

- institucija će uložiti trud da upozna s tim naučnu zajednicu kao i javnost, i učiniti ih ekonomski korisnim.

- fakultet će sprovoditi odlična,dobro finansirana biomedicinska istraživanja koja će poboljšati zdravlje ljudi i povećati zainteresovanost studenata za fakultet.

3. ULOGA U ZDRAVSTVENOJ ZAŠTITI DRUŠTVA

U dijelu misije koja se odnosi na ulogu u zdravstvenoj zaštiti društva:

Članovi Medicinskog fakulteta obezbjeđuju usluge iz oblasti prevencije, dijagnoze i liječenja, a u korist javnog sistema zdravstva. Radeći to Fakultet se okreće najnovijim naučnim i ekonomskim shvatanjima.

Institucija će osigurati:

Ø posvećenost humanističkoj i etičkoj brizi o pojedincu i porodici.

Ø posvećenost promovisanju zdravlja i dobrobiti zajednice, i razumjevanje specijalnih izazova i zahtjeva pluralističkog društva;

Ø sposobnost bavljenja složenim društvenim i medicinskim problemima kroz sistematski, multidisciplinarni i kolaborativni pristup.


14

Za postizanje svih ciljeva koji su pomenuti u misiji institucije, Medicinski fakultet će:

• koristiti pristup usmjeren prema studentu,

• uključiti edukativne rezultate u procese učenja,

• koristiti odgovarajuću nastavnu opremu,

• kombinovati različite nastavne metodologije koje će obezbjediti cijeloživotno učenje i promovisati kreativnost studenata,

• rukovoditi se podacima i naukom,

• razvijati i dijeliti istraživačke izvore,

• uzimati obuhvatniju ulogu u obrazovnom sistemu


15

1. OBRAZOVNI CILJEVI

1.1 CILJEVI PROGRAMA

1.1.1 NIVO I ORIJENTACIJA

Ciljevi dodiplomskog studijskog programa medicine su u skladu sa ciljevima koji su objavljeni u misiji Medicinskog fakulteta za dodiplomski nivo obrazovanja. Specifičniji ciljevi učenja su određeni za svaki predmet unutar studijskog programa medicine. Dodiplomski studijski program medicine nudi obrazovanje za doktora medicine što odgovara profilu ljekara koji je potreban primarnoj zdravstvenoj zaštiti u BiH. Relativno jaka teorijska pozadina sa znanjem osnovnih praktičnih vještina je nešto što se nudi u ovom studijskom programu. Skorije uvođenje novih predmeta i stavljanje akcenta na praktične aspekte, dalo je mogućnost studentima da steknu dublje znanje iz određenih oblasti iz medicine.

Program II ciklusa je izvođen do akademske 2008/09 godine i pružao je čvrstu osnovu za buduće naučno istraživanje. Studenti su se upoznavali sa osnovnim metodama naučnog istraživanja: statističkim, epidemiološkim, molekularnim i genetičkim.

III ciklus studija obuhvata pripremanje doktorske teze, koju je odabrao kandidat i to je uglavnom jedina aktivnost na ovom nivou studijskog programa. Što znači da se nastava još uvijek ne organizuje na ovom ciklusu.

Svi klinički predmeti imaju jasno određenu listu teoretskog znanja, vještina i stavova koje student treba da posjeduje na kraju studija. Ovi ciljevi se nalaze u Katalogu znanja, vještina i stavova medicinskog fakulteta u Foči

Opšti ciljevi dodiplomskog programa medicine su:

Ciljevi znanja:

Diplomirani student medicine će imati teorijsko i praktično znanje i razumijevanje:

1. naučne osnove medicinske prakse

2. najčešćih bolesti i njihovog predstavljanja

3. ekoloških, socijalnih i kulturalnih determinanti bolesti

4. principa prevencije bolesti i promocije zdravlja

5. principa terapije uključujući tretiranje akutne bolesti, brigu za hronično bolesne, oslobađanje/ublažavanje bola

6. osnovnih principa epidemiologije i zdravlja populacije i kako primijeniti ove principe na pojedinačnog pacijenta


16

7. osnovnih principa genetike i kako primijeniti ove principe na prevenciju i liječenje bolesti

8. posljedica koje su bitne pacijentu

9. etičkih, zakonskih i pravnih pitanja relevantnih za medicinsku praksu

10. organizacije, finansiranja i pružanja zdravstvene njege i u bolnici i u zajednici.

Ciljevi vještina

Studenti će imati stečene vještine da:

1. komuniciraju sa pacijentima i njihovom rodbinom kao i sa kolegama

2. saznaju i zabilježe kompletnu istoriju bolesti

3. tačno izvedu kompletan fizikalni pregled

4. budu sposobni da rade kao doktori medicine

5. uspostave dijagnozu

6. izvedu tehničke/proceduralne vještine

7. naprave procjenu pacijentovih problema i formulišu sa pacijentom plan fizikalnog pregleda i tretmana

8. izvedu osnovne kliničke postupke

9. pronađu i kritički ocijeni najbolju informaciju za dijagnozu i liječenje

10. pokažu sposobnost da efikasno rade u timu

11. sposobnost kritičnosti studenata prema literaturi

Pravila ponašanja

Studenti će se ponašati na način koji reflektuje zdravstvenu zaštitu orijentisanu prema pacijentu što je u skladu sa najvećim standardima medicinske profesije uključujući:

1. poštovanje pacijenata i kolega što uključuje različitost sredine, sistema vjerovanja, jezika i kulture

2. poštovanje pacijentovih prava uključujući povjerljivost i informisani pristanak

3. pristupe učenju koje se zasniva na radoznalosti i istraživanju znanja koje će se nastaviti kroz cijeli život

4. poštovanje moralnih i etičkih odgovornosti koje su uključene u brigu o pacijentu

5. poštovanje potrebe da se osigura najveći mogući kvalitet njege pacijenta

6. poštovanje sposobnosti svih članova tima


17

1.2 POSEBNI ZAHTJEVI

1.2.1 CILJEVI RAZLIČITIH PREDMETA U PLANU I PROGRAMU

Kao što je rečeno ranije, plan i program nudi široko obrazovanje iz medicine koji ispunjava visoke naučne standarde i usmjeren je prema velikom broju specifičnih polja primjene, radu u hitnoj pomoći, primarnim i sekundarnim ustanovama zdravstvene zaštite, u farmaceutskim kompanijama, u bazičnom naučno-istraživačkom radu. Generalno glavni proizvod našeg Medicinskog fakulteta je doktor medicine koji će raditi kao ljekar opšte prakse. Naš finalni proizvod je još uvijek doktor pun teoretskog znanja sa osnovnim praktičnim znanjem i vještinama koje se trebaju i dalje unapredjivati. Uvodjenjem kataloga vještina i znanja na kliničkim predmetima ovaj aspekt bi u narednim godinama trebao zaista da donese veliki napredak na polju praktičnog znanja studenata.

1.2.2 SLIČNI I/ILI POVEZANI PROGRAMI

Specifičan karakter ovog programa rezultat je činjenice da je medicinsko obrazovanje specifično. Veoma širok obim tema je temeljito pokriven i uporedo sa teoretskim razvojem ima mnogo prostora za praktičnu primjenu.

Svi drugi programi na medicinskim fakultetima u BiH osim na Medicinskom fakultetu u Mostaru su prilično slični našem programu. Trenutno, postoji oko 10% razlika između programa na medicinskim fakultetima u BiH. Medicina se može studirati na pet fakulteta: Medicinski fakultet Sarajevo, Mostar, Tuzla, Banja Luka i Foča.

Kao što smo istakli ranije, programi su prilično slični zbog činjenice da medicinski fakulteti u BiH sarađuju veoma dobro od 1999. godine kroz različite projekte i zajednički rad i napore Dekanske konferencije.

Dekanska konferencija formirana je 2005. godine kao tijelo zaduženo za harmonizaciju aktivnosti, kurikuluma i rada svih pet medicinskih fakulteta.

Takođe, naš studijski program je u velikoj mjeri sličan sa programom Medicinskog fakulteta u Beogradu.


18

1.2.3. OSNOVNE KOMPETENCIJE, NIVO ORIJENTACIJE I SPECIFIČNOST DOMENA

Na našem fakultetu je razvijen nacrt dokumenta kao neka vrste smjernice, sa generalnim i specifičnim kompetencijama koje treba jedan diplomac da posjeduje nakon završetka fakulteta. Ovaj dokument treba da pomogne menadjment timu kod uspostavljanja kriterijuma studiranja, a koristiće ga koordinatori programa, profesori i studenti na našem fakultetu. Osim toga ovaj dokument će pomoći da se olakša razmjena nastavnog osoblja i studenata, podigne kvalitet nastave i poslužiće kao osnovni dokument o aktivnostima usmjerenim postavljanju standarda zasnovanim na najboljoj praksi.

Kompetencije

Od naših diplomaca se očekuje da sarađuju u postizanju potpunog zdravlja pacijenata. Doktor medicine morao je steći ovu sposobnost kroz postizanje seta kompetencija koje su bitne za počinjanje nezavisnog, nenadgledanog rada doktora medicine u primarnoj zdravstvenoj zaštiti.

Kompetencije koje slijede su izvedene iz osnovnih stavova, znanja i vještina koje su neophodne za diplomca da bi odgovorio na razne situacije koje susreće u opštoj praksi-primarnoj zdravstvenoj zaštiti.

Kompetencije podržavaju integraciju i stapanje svih disciplina koje bi trebale koristiti studentima u cilju boljeg liječenja pacijenata

Njihova definicija će dati našem fakultetu pokazatelj prema kojem treba (1) pregledati, redefinisati i restruktuirati dodiplomski plan i program; (2) pregledati i poboljšati procese evaluacije studenata; i (3) uspostaviti i primijeniti rezultate da bi se ocijenila efikasnost dodiplomskog plana i programa.

Što se tiče domena, njih sedam je identifikovano i oni predstavljaju široke kategorije profesionalne aktivnosti koje se javljaju u opštoj praksi. Oni su interdiscipinarni po orijentaciji:

I Profesionalizam

II Komunikacija i međuljudske vještine

III Baza znanja, rukovanje informacijama i kritičko mišljenje

IV Prikupljanje kliničkih informacija

V Dijagnoza i planiranje liječenja

VI Uspostavljanje i održavanje opšteg zdravlja

VII Promocija zdravlja


19

Unutar svakog domena, jedna ili više kompetencija se identifikuje kao one koje definišu domen. Po diplomiranju, doktor medicine mora imati savremeno znanje i razumjevanje širih pitanja medicinske prakse, mora biti kompetentan u širokom obimu vještina, uključujući istraživanje, analizu, rješavanje problema, planiranje, komunikaciju, prezentaciju i timske vještine i razumjevanje njihove relevantnosti u svakodnevnoj praksi.

I Profesionalni domen

Kada govorimo o profesionalnom domenu naš doktor medicine treba imati neke dodatne kompetencije. Najvažnije od njih su one da:

• on treba biti kompetentan da pokaže odgovarajući stav prema pacijentima i profesionalno ponašanje prema svim drugim kolegama

• treba imati znanje o društvenim i psihološkim pitanjima relevantnim za liječenje pacijenta

• bude sposoban da nastavi profesionalni razvoj uz proces stalne edukacije svake godine da bi se osiguralo da se održavaju visoki nivoi kliničke kompetencije i naučno-istraživačkog rada.

II Komunikacija

Naši doktori medicine moraju biti sposobni da efikasno komuniciraju sa pacijentima, njihovim porodicama, kolegama i drugim zdravstvenim radnicima. Oni trebaju znati kako uspostaviti odnos pacijent-doktor koji će omogućiti efikasnu zdravstvenu zaštitu i identifikovati pacijentova očekivanja (potrebe i zahtjeve) i ciljeve njihove zdravstvene zaštite

Naš fakultet ih priprema da budu sposobni dijeliti informacije i stručno znanje i sa pacijentima i sa kolegama.

III Sticanje znanja, rukovođenje informacijama i kritičko mišljenje

Naš diplomirani student mora imati dovoljno znanja i razumijevanja osnova biomedicinskih, i kliničkih znanja da bi razumio normalna i patološka stanja relevantna za medicinu i da bude sposoban da primijeni ove informacije u kliničkim situacijama.

Oni treba da imaju znanje i razumijevanje bazične nauke, uključujući relevantne osnove biomedicine, mehanizme sticanja znanja, naučnog metoda i ocjenjivanja činjenica.


20

Oni bi trebalo da budu sposobni da koriste to znanje, da tumače najnovija dostignuća i izvuku relevantnu korist za kliničku praksu.

IV Prikupljanje kliničkih informacija

Po diplomiranju, student mora biti sposoban da napiše kompletnu istoriju bolesti. To će da obuhvati medicinske, psihološke i socijalne informacije kako bi se procjenilo stanje pacijenta.

Doktor medicine će biti sposoban da izvrši odgovarajući fizikalni pregled; da interpretira rezultate i organizuje dalje pretrage. Oni će takođe morati biti spremni da identifikuju abnormalno ponašanje pacijenta, da napišu medicinske konsultacije ili uputnicu da bi razjasnili problem koji se tiče pacijentovog ukupnog zdravlja, da imaju znanje o odgovarajućoj kliničkoj laboratoriji i drugim dijagnostičkim procedurama i testovima, da razumiju njihovu dijagnostičku pouzdanost i validnost i da tumače njihove rezultate.

V Dijagnoza i planiranje liječenja

Po diplomiranju, student mora biti sposoban da donosi odluke, klinički zaključuje i rasuđuje da bi uspostavio diferencijalnu, privremenu ili konačnu dijagnozu tumačenjem ili dovođenjem u vezu nalaza iz istorije, kliničkih i radiografskih ispitivanja i drugih dijagnostičkih testova, uzimajući u obzir društvenu i kulturnu pozadinu pojedinca.

Diplomac mora biti sposoban da uspostavi dijagnozu i napravi plan liječenja za pacijente svih godina ( potreba i zahtjeva), ali treba prepoznati onaj nivo usluga koja su iznad njegovih sposobnosti i potrebu za upućivanjem specijalisti.

Takođe, veoma je važno da oni moraju prepoznati prisustvo sistemske bolesti i znati kako ta bolest i njeno liječenje utiču na provođenje zdravstvene zaštite i znati kako se odnositi prema pacijentima iz različitih društvenih i etničkih grupa.

VI Uspostavljanje i održavanje zdravlja

Diplomirani student mora biti sposoban da edukuje pacijente i provodi kompletnu primarnu zdravstvenu zaštitu pacijenata svih godina: to naglašava trenutne koncepte prevencije i liječenja bolesti i podržava održavanje ukupnog zdravlja. Oni imaju znanje koncepata minimalne intervencije i obezbjeđivanja kompletnog pristupa zdravstvenoj zaštiti. Oni trebaju biti sposobni edukovati pacijente o porijeklu i prevenciji bolesti i ohrabriti ih da preuzimaju odgovornost za svoje zdravlje; da budu sposobni prepisati i nadgledati efekte odgovarajućih farmaceutskih sredstava; da ocijene sve rezultate liječenja i provedu ili preporuče dodatno liječenje. Po završetku studija, doktor medicine mora biti sposoban da uspostavi dijagnozu i liječi bolesti i


21

poremećaje kod pacijenata svih godina. Doktor treba da bude sposoban da savjetuje pacijente u vezi sa nastankom bolesti koje nisu smrtonosne, omogućavajući da pacijent ima realna očekivanja po pitanju liječenja, da bude sposoban da učestvuje u dijagnozi i odgovarajućoj uputnici pacijenta koji ima bolest opasnu po život, da liječi akutne infekcije, uključujući pacijentovu uputnicu i propisivanje odgovarajućih lijekova, da bude upoznat sa liječenjem čestih bolesti konzervativno i hirurški.

VII Promocija zdravlja

Doktor medicine treba da bude sposoban da poboljša zdravlje pojedinaca, porodica i grupa u zajednici. Oni moraju znati kako primijeniti principe promocije zdravlja i prevencije bolesti, da imaju znanje o organizaciji i obezbjeđivanju zdravstvene zaštite u zajednici i u bolnicama, da bude sposoban shvatiti kompleksne interakcije između zdravlja, ishrane, lijekova i bolesti koje mogu imati uticaj na zdravstvenu zaštitu i različite bolesti, da imaju znanje o najčešćim bolestima, da imaju znanje o važnosti preventivnih mjera na nivou zajednice, da imaju znanje o društvenim, kulturnim i faktorima sredine koji doprinose zdravlju ili bolesti.

1.2.4. KOJE KOMPETENCIJE SU KARAKTERISTIČNE ZA ODREĐENE DOMENE?

Što se tiče domena u kojem studenti stiču osnovno znanje i kritičko mišljenje, to funkcioniše veoma dobro u praksi, ali s druge strane imamo problema sa sticanjem različitih vještina kao što su naučno-istraživačke, komunikacijske i timske vještine, analitičke i dr.

Neke od kompetencija su u skladu sa onim koje diplomirani studenti medicinskih fakulteta u inostranstvu stiču tokom studija, ali mi još uvijek moramo puno raditi na tome da dovedemo naše diplomce u isti položaj sa diplomcima iz Evrope.

U osnovi naši diplomci završavaju fakultet sa dobrim osnovnim znanjem dovoljnim za doktora medicine, ali bi trebalo i dalje poboljšavati nivo znanja kliničkih vještina, što je i generalni problem sa većinom fakulteta u BiH. Takođe, veliki je problem nedostatak naučno-istraživačkog rada tokom studija. Znanja o metodologiji naučnog rada su se poboljašala uvodjenjem obaveznih predmeta iz ovog domena u programu nastave. U oblastima komunikacije i timskog rada, postoji još prostora za unapređenje. Ranije medicinski fakultet u Foči nije imao povratne informacije od diplomaca i institucija u kojima oni rade, o stepenu obučenosti i stečenim znanjima koja koriste u svakodnevnim poslovima. Činjenica je da su svi naši diplomci zaposleni u sistemu zdravstvene zaštite BiH, Srbije i Crne Gore. U ovoj godini pokrenuta je akcija formiranja alumnija i pripreme relevatnih upitnika za članove alumnija i institucija.Veza sa privredom nije razvijena na pravi način a jedan od razloga je i specifičnost programa medicine.


22

ANALIZA POGLAVLJA

Dobre strane su sljedeće:

• razvijena misija i vizija

• pozicija fakulteta unutar Univerziteta jasno definisana

• definisani ciljevi učenja

• definisane kompetencije

Slabosti su sljedeće:

• nedostatak strateških i akcionih planova

• na tako dobri odnosi u polju rada npr.klinički centri, članovi osoblja, studenti...

• sposobnosti naših diplomaca se samo djelomično mogu porediti sa kompetencijama diplomaca sa medicinskih fakulteta u insotranstvu


23

2. NASTAVNI PLAN I PROGRAM (KURIKULUM)

2.1 ODNOS EDUKACIONIH CILJEVA PREMA KURIKULUMU

Medicinski fakultet u Foči je u svojoj misiji postavio tri glavna zadatka kroz koje treba da ostvari odlične rezultate u procesu edukacije studenata, naučnom-istraživanju, liječenju i prevenciji bolesti i da ima vodeću ulogu u društvenoj zajednici.

U toku 2005. godine je urađena prva interna evaluacija Medicinskog fakulteta organizovana na sistematski način. Pripremili smo samoevaluacioni izvještaj koji je poslat komisiji koja je došla u eksternu evaluaciju. Dobili smo dosta korisnih sugestija i preporuka od stranih eksperata i nakon toga je započeto sa reformom nastave na Medicinskom fakultetu. Pokušali smo slijediti glavne principe iz Bolonjske deklaracije i prije svega stvorili smo neke osnovne dokumente koji su dati u Aneksu

Nastavni proces je reorganizovan tako da smo u mnogim segmentima povezali naš program sa glavnim ciljevima. Definisali smo novi kurikulum ( pronađi opis u tekstu ispod ).

I GODINA STUDIJA

NASTAVNI PREDMETI Časova nedeljno

Časova godišnje Broj

ESPB

Uslov za Način

ocjenjivanja I sem. II sem.

Br. Kod

NAZIV PREDMETA P V P V Pred. Vjež. Ukupno SRS upis polaganje

1 Anatomija 4 5 3 6 105 165 270 420 23 - - 5 do 10

2 Histologija i embriologija 3 2 3 3 90 75 165 255 14 - - 5 do 10

3 Humana genetika 2 3 0 0 30 45 75 105 6 - - 5do 10

4 Medicina i društvo 4 0 0 0 60 0 60 90 5 - - 5 do 10

5 Klinička praksa I 0 0 1 3 15 45 60 90 5 - - 5 do 10

6 Engleski jezik I 1 1 1 1 30 30 60 90 5 - - 5 do 10

Izborni predmeti

(Student sluša i polaže dva izborna predmeta koji ulaze u ukupno opterećenje studenta)

7 Medicinska terminologija i latinski jezik

0 1 0 0 0 15 15 15 1 - - Položio/

Nije položio

8 Informatikau medicini 0 1 0 0 0 15 15 15 1 - - Položio/


24

Nije položio

9 Biofizika 0 0 1 0 15 0 15 15 1 - - Položio/

Nije položio

Ukupno aktivne nastave 330 390 720 1080 60

II GODINA STUDIJA



ESPB

Uslov za Način

ocjenjivanja III sem. IV sem.

Br. Kod NAZIV PREDMETA P V P V Pred. Vjež. Ukupno SRS upis polaga

nje

1 Biohemija 4 2 4 3 120 75 195 285 16 - - 5 do 10

2 Fiziologija 6 3 5 3 165 90 255 345 20 - - 5 do 10

3 Mikrobiologija i imunologija 2 3 3 3 75 90 165 225 13 - - 5do 10

4 Klinička praksa II 1 1 1 1 30 30 60 90 5 - - 5 do 10

5 Engleski jezik II 1 1 1 1 30 30 60 90 5 - - 5 do 10

Izborni predmeti

(Student sluša i polaže jedan izborni predmet koji ulazi u ukupno opterećenje studenta)

6 Informatika u medicini 0 1 0 0 0 15 15 15 1 - - Položio/

Nije položio

7 Mogućnost primjene bakterija u praktične svrhe

1 0 0 0 15 0 15 15 1 - - Položio/

Nije položio

8 Fiziologija ishrane 1 0 0 0 15 0 15 15 1 - - Položio/

Nije položio



25

III GODINA STUDIJA



ESPB

Uslov za Način

ocjenjivanja V sem. VI sem.

Br. Kod NAZIV PREDMETA P V P V Pred. Vjež. Ukupno SRS upis polaganje

1 Patologija 5 3 3 3 120 90 210 300 17 - - 5 do 10

2 Patološka fiziologija 3 4 2 2 75 90 165 255 14 - - 5 do 10

3 Epidemiologija 2 2 0 0 30 30 60 90 5 - - 5do 10

4 Radiologija i nuklearna medicina

0 0 3 3 45 45 90 120 7 - - 5 do 10

5 Interna propedevtika 0 0 3 3 45 45 90 120 7 - - 5 do 10

6 Medicinska statistika 1 2 0 0 15 30 45 75 4 - - 5 do 10

7 Engleski jezik III 1 1 1 1 30 30 60 60 4 - - 5 do 10

Izborni predmeti

(Student sluša i polaže dva izborna predmeta koji ulaze u ukupno opterećenje studenta)

8 Nove metode u radiologiji 0 0 1 0 15 0 15 15 1 - - Položio/

Nije položio

9 Patofiziološki aspekti funkcionalne dijagnostike

1 0 0 0 15 0 15 15 1 - - Položio/

Nije položio

10 Ovladavanje vještinama u patologiji

1 0 0 0 15 0 15 15 1 - - Položio/

Nije položio

11 Medicinska psihologija 0 0 1 0 15 0 15 15 1 - - Položio/

Nije položio



26

IV GODINA STUDIJA



ESPB

Uslov za Način ocjenjivanj

a VII sem. VIII sem

Br. Kod NAZIV PREDMETA P V P V Pred. Vjež. Ukupno SRS upis polaganje

1 Farmakologija i toksikologija 2 2 2 2 60 60 120 180 10 - - 5 do 10

2 Interna medicina 3 9 8 9 165 270 435 585 34 - - 5 do 10

3 Infektivne bolesti sa specijalnom epidemiologijom

1 2 2 2 45 60 105 165 9 - - 5do 10

4 Dermatovenerologija 2 3 0 0 30 45 75 105 6 - - 5 do 10

5 Klinička mikrobiologija 1 0 0 0 15 0 15 15 1 - - 5 do 10

Izborni predmeti

(Kliničke vještine iz jednog odkliničkih predmeta koje je student odslušaou toku školske godine u trajanju od 15 sati i koji ulazi u ukupno opterećenje za taj predmet)


V GODINA STUDIJA



ESPB

Uslov za Način

ocjenjivanja IX sem. X sem.

Br. Kod NAZIV PREDMETA P V P V Pred. Vjež. Ukupn

o SRS upis

polaganje

1 Neurologija 1 2 1 2 30 60 90 150 8 - - 5 do 10

2 Psihijatrija 1 2 1 2 30 60 90 150 8 - - 5 do 10

3 Pedijatrija 2 4 2 4 60 120 180 240 14 - - 5do 10

4 Hirurgija 6 7 5 7 165 210 375 495 29 - - 5 do 10

5 Metodologija naučno-istraživačkog rada

0 0 1 0 15 0 15 15 1 5 do 10

Izborni predmeti

(Kliničke vještine iz jednog odkliničkih predmeta koje je student odslušaou toku školske godine u trajanju od 15 sati i koji ulazi u ukupno opterećenje za


27

taj predmet)


VI GODINA STUDIJA



ESPB

Uslov za Način

ocjenjivanja XI sem. XII sem.

Br. Kod NAZIV PREDMETA P V P V Pred. Vjež Ukupno SRS upis polaganje

1 Ginekologija 2 3 2 4 60 105 165 225 13 - - 5 do 10

2 Socijalna medicina 1 1 0 0 15 15 30 60 3 - - 5 do 10

3 Oftalmologija 2 3 0 0 30 45 75 135 7 - - 5do 10

4 Otorinolaringologija sa maksilofacijalnom hirurgijom

2 3 0 0 30 45 75 135 7 - - 5 do 10

5 Klinička farmakologija 2 0 0 0 30 0 30 30 2 - - 5 do 10

6 Porodična medicina 2 2 2 2 60 60 120 150 9 - - 5 do 10

7 Higijena sa medicinskom ekologijom

0 0 2 4 30 60 90 120 7 - - 5 do 10

8 Sudska medicina 0 0 2 3 30 45 75 105 6 - - 5 do 10

9 Fizikalna medicina i rehabilitacija

0 0 1 2 15 30 45 45 3 - - 5 do 10

10 Medicina rada 0 0 2 1 30 15 45 45 3 - - 5 do 10

Izborni predmeti

(Kliničke vještine iz jednog odkliničkih predmeta koje je student odslušaou toku školske godine u trajanju od 15 sati i koji ulazi u ukupno opterećenje za taj predmet)


P – predavanja

V – vježbe

SRS – samostalan rad studenata


28

1. PREDAVANJA 2085

2. VJEŽBI 2385

3 UKUPNO ČASOVA NASTAVE 4470

4 SAMOSTALAN RAD STUDENATA 6330

5 UKUPNO ESPB BODOVA 360

Smanjili smo broj časova na nekim predmetima, zatim smo uveli nove metode u nastavi, definisali smo ECTS poene koji se baziraju na opterećenju studenta za svaki predmet, pokušali smo uvesti više praktičnog rada koristeći raznovrsne nastavne metode, uveli smo rad u malim grupama i na pojedinim predmetima uveli nove metode ispitivanja studenata. Nakon što je kurikulum počeo da se koristi u praksi uočili smo dobre i loše strane i donijeli smo neke zaključke.

• proces standardizacije i adaptacije kurikuluma je očigledan

• pitanje kliničke prakse je još uvijek otvoreno, uvodjenjem kataloga vještina na nekim katedrama je dosta poboljšano

• organizacioni problemi u nastavi na pojedinim katedrama postoje i ispunjavanje zadatih ciljeva učenja nije u potpunosti ostvareno.

• metodologija naučno-istraživačkog rada za studente morala bi više da ima mjesto u okviru obaveznih predmeta

• ECTS bi se trebao koristiti kao podsticaj za konačnu izmjenu kurikuluma

• još uvijek ima mnogo posla u vertikalnom i horizontalnom povezivanju predmeta

• neuskladjenost procesa ispitivanja studenata sa definisanim ciljevima učenja

• još uvijek postoji preopterećenost studenata nekim predkliničkim predmetima. Ali kada uporedimo sadašnju situaciju sa situacijom od prije tri godine možemo vidjeti da je mnogo postignuto u vezi sa nastavom i da smo smanjili razliku između proklamovanih i postignutih ciljeva.

Od posljednjeg izvještaja smo poboljšali i modernizovali nastavni prostor i opremu i povećali smo i broj nastavnog osoblja.

Što se tiče naučnog-istraživanja situacija je drugačija i tu se vidi određeni napredak, jer su od posljednje evaluacije u 2008. godini formirane četiri laboratorije:

• za kliničku farmakologiju,


29

• biohemiju,

• patologiju i

• mikrobiologiju

Potrebno je povećati broj edukovanih istraživača. Fakultet će u okviru projekta “Modernizacija Univerziteta u Istočnom Sarajevu” , značajno unaprijediti ovaj segment. Fakultet će u okviru ovog projekta , potpisanog izmedju Vlade Republike Srpske i Vlade Austrije, značajno unaprijediti ovaj segment, jer je istim obezbjeđena naučno istraživačka oprema u vrijednosti od 543.944,58 EUR.

Spisak opreme, koja će biti na raspolaganju Fakultetu od 2012. godine, možete vidjeti u tabeli koja se nalazi u poglavlju Fizički resursi.

Završne kvalifikacije nisu još uvijek u potpunosti adekvatno prevedene prema ciljevima učenja. Još uvijek moramo raditi mnogo na poboljšanju vještina i stavova naših diplomaca.

Važno je istaći da smo stavili akcenat na uvođenje kliničke prakse na prve dvije godine studija. Uvođenjem predmeta “Metodologija naučno istraživačkog rada” na petoj godini studija omogućili smo da studenti steknu znanja o metodologiji istraživanja i pisanja naučnih radova. Takođe studenti dobijaju osnovne informacije o metodologiji naučnog istraživanja tokom studija što nije bio slučaj ranije. Problem je i dalje to što neke katedre ne koriste, kao što smo istakli ranije, definisale ciljeve svojih predmeta, zatim još uvijek postoji djelimično preklapanje sadržaja između različitih predmeta.

Fakultet takođe igra aktivniju ulogu u društvu i ima bolju poziciju nego ranije. Univerzitet organizuje evaluaciju fakulteta, nastavnika i predmeta koristeći studentski upitnik zadovoljstva i upitnik zadovoljstva nastavnog osoblja u posljednjih par godina. Pravilnik o anketrianju je usvojen na nivou univerziteta. Fakultet je u procesu analiziranja anketa došao do zaključka da je neophodno naći načina da se rezultati anketa koriste za unapredjenje nastavnog procesa.

Što se tiče međunarodne dimenzije, zbog činjenice da medicinski fakulteti u BiH sarađuju mnogo godina u različitim uglavnom međunarodnim edukacijskim projektima, urađeno je dosta na ovom polju. Rezultat je usklađivanje našeg kurikuluma sa programima drugih medicinskih fakulteta u BiH i razlike nisu više velike. Drugo, zbog činjenice da fakultet u Foči takođe sarađuje sa drugim fakultetima u regionu i Evropi pokušano je prenijeti dobru praksu sa tih mjesta i u tome se i uspjelo u nekim aspektima.

Inovacije u nastavu su uvedene i kao što smo rekli ranije i u ovoj oblasti je postignuto mnogo. Među nastavnim metodama posebno se stavlja akcenat na informaciono komunikacione tehnologije. Imamo dva računarska centra, softvere za rad sa virtuelnim pacijentima ( Campus ) i različitim softverima za virtuelni rad na predklinici. Takođe veoma, važna za nas je laboratorija za kliničke vještine koja je dobro opremljena fantomima, nastavnim simulatorima i ona nam je omugućila da uvedemo katalog vještina i znanja u praksu. Problem je što još uvijek dosta kliničkih katedri ne koristi u potpunosti ovu opremu.

Na fakultetu postoji grupa za uvođenje novih nastavnih i metoda ispitivanja. Ova grupa ljudi koju su podržali Medicinski fakultet iz Hajdelberga kao i menadžment našeg fakulteta predlaže nove pristupe u nastavi. Planira se da se ponovo počne organizacija diseminacionih seminara na fakultetu i uključenje što je moguće više nastavnika u cijeli proces. Ova praksa je ranije bila redovna. U planu je da tim za ocjenjivanje kvaliteta organizuje evaluaciju svih predmeta i na taj


30

način dobije dobru povratnu informaciju na kojoj katedri i u kojoj mjeri se različite metode uvode u svakodnevnu praksu. Po našem mišljenju grupa za inovacije u nastavi edukovana tokom različitih međunarodnih projekata nije u dovoljnoj mjeri aktivno uključena u reformu nastave, kao i dobar dio eminentnih profesora i predstavnika studentske organizacije. Uloga studenata mora biti veća i oni moraju biti aktivniji u cijelom procesu. Problem predstavlja i nesnalaženje studenata u novoj ulozi koju imaju na Univerzitetu. Dobar dio ciljeva učenja opisanih u poglavlju 1 su implementirani u našem novom kurikulumu. Nakon završetka programa, od studenata će se očekivati postignu sljedeće rezultate učenja.

Znanje i razumjevanje:

Diplomirani student će imati praktično i teorijsko znanje iz:

1. bazičnih predmeta potrebnih za medicinsku praksu (studenti stiču znanje o tome tokom prve dvije godine studija tokom predmeta kao što su anatomija, histologija, fiziologija itd.)

2. najčešćih bolesti po pitanju procesa i prikaza ( osnovni klinički predmeti )

3. društvene i kulturne determinante bolesti ( epidemiologija i socijalna medicina itd.)

4. principa prevencije bolesti i promocije zdravlja ( epidemiologija i propedevtika )

5. principa terapije uključujući liječenje akutnih bolesti, briga o hronično oboljelim, amelioracija patnje, ublažavanje bola, briga o teško bolesnim pacijentima ( kroz različite kliničke predmete )

6. osnovnih principa epidemiologije i zdravlja populacije i kako primijeniti ove principe na pojedinačnog pacijenta ( kroz različite predmete )

7. osnovnih principa genetike i kako se oni primjenjuu na česte hronične bolest

( klinička genetika i većina kliničkih predmeta)

8. etičkih, pravnih i religioznih pitanja relevantnih za medicinsku praksu

(etika i istorija medicine)

9. organizacije, finansiranja i provođenja zdravstvene zaštite i u bolnicama i u zajednici ( kroz različite predmete)


31

Ciljevi vještina:

Studenti će imati stečeno i demonstrativno i stečeno znanje u njihovoj sposobnosti da:

1. komuniciraju i sa pacijentima i sa njihovom rodbinom, i sa drugim kolegama ( ne postoji još uvijek definisan predmet koji se bavi ovom problematikom)

2. uzmu i zabilježe istoriju ( stavljamo akcenat na ovo, rani kontakt studenata kroz kliničku praksu sa pacijentima, propedevtika )

3. tačno izvedu fizikalni pregled i pregled mentalnog zdravlja (svi klinički predmeti i propedevtika)

4. da uspostave dijagnozu ( uvođenje novih metoda, uglavnom problem orjentisanog učenja)

5. izvedu tehničke/proceduralne vještine ( implementacija kataloga vještina i znanja u praksi na kliničkom nivou )

6. pronađu i kritički ocijene najbolje informacije za dijagnozu i liječenje

( implementacija novih nastavnih metoda posebno na kliničkim predmetima )

7. pokažu sposobnost da rade efikasni kao članovi tima (kroz uvođenje novih nastavnih metoda na kliničkim predmetima koje su zasnovane na timskom radu npr. PBL, Campus )

Stavovi:

Studenti će se ponašati na način koji reflektuje njihovu brigu orijentisanu prema pacijentu što je u skladu sa najvišim standardima medicinske profesije, uključujući:

1. poštovanje pacijenata i kolega što obuhvata raznovrsnost sredine, sistema vjerovanja, jezika i kulture (etika)

2. uvažavanje prava pacijenata, uključujući povjerljivost ( različiti predmeti daju ovaj segment)

3. pristupe učenju koje je zasnovano na radoznalosti i istraživanju koje će se nastaviti kroz cijeli život

4. uvažavanje moralnih i etičkih odgovornosti uključenih u brigu o pacijentu ( medicinska etika, praktični rad )

5. uvažavanje vještina različitih članova tima ( novi nastavni pristupi )


32

6. pokazivanje sposobnosti da rade efikasno kao članovi tima ( PBL, male radne grupe )

7. kritičnost prema literaturi.

Završne kvalifikacije na nekim predmetima su adekvatno prevedene prema ciljevima učenja samog programa. Sadržaj programa nudi studentima mogućnost da postignu završne kvalifikacije, ali još uvijek ima mnogo posla, posebno na poboljšanju vještina i stavova studenata.

2.2 ZAHTJEVI ZA PROFESIONALNOM I AKADEMSKOM USKLAĐENOŠĆU

Finalni proizvod Medicinskog fakulteta u Foči je doktor medicine. Naši diplomci rade u ustanovama primarne zdravstvene zaštite, bolnicama, farmaceutskoj industriji itd. Medicinski fakultet u Foči ne dobija povratnu informaciju od ovih institucija o kvalitetu rada naših diplomaca. Ove informacije su nama veoma važne, a ti rezultati su neophodni za evaluaciju rada na fakultetu. Kao što smo rekli u planu je da tokom ove godine započnemo sa sistemskim praćenjem i evaluacijom nastave uz pomoć bivših studenata i zdravstvenih ustanova.

Trenutno postoji nekoliko načina putem kojih se studenti upoznaju sa naučnim istraživanjem:

1. Kroz preporučene izborne predmete kao što je informatika i metodologija naučnog istraživakog rada

2. Kroz magistarsku tezu do prije par godina. Studenti rade svoje magistarske radove iz različitih istraživačkih oblasti obično van institucije što im dopušta da učestvuju u naučno-istraživačkim timovima jedan prihvatljivo dug period. Magistarske studije se posljednje dvije godine ne organizuju.

U procesu smo pripreme za organizovanje doktorskih studija, a u međuvremenu ćemo naše saradnike upisivati na doktorske studije drugih medicinskih fakulteta. U ovoj godini upisano je šest saradnika na doktorske studije Medicinskog fakulteta Univerziteta u Kragujevcu, kojima naš fakultet pruža nesebičnu pomoć.

Naučno istraživačke vještine se u osnovi uče tokom postdiplomskih studija, tokom pisanja magistarskog rada. Biblioteka Medicinskog fakulteta ima pristup Springer Verlag bazi podataka, a u planu je od ove godine zakup Hinari baze podataka. Postoji još uvijek nedostatak dovoljnog broja uđbenika za veliki broj predmeta. Informacije o najnovijim međunarodnim dostignućima obezbjeđuje se kvalitetom i stručnošću profesora koji su priznati i u našoj zemlji i inostranstvu i koji objavljuju radove iz svoje oblasti, kroz nastavu koju izvodi domaće nastavno osoblje i strani profesori i mogućnošću koja je ponuđena nastavnom osoblju i studentima da učestvuju na konferencijama. Pogledati tabelu „Naučno istraživački rad“ u Aneksu.


33

2.3 KOHERENTNOST PROGRAMA

2.3.1. Sekvencijski sastav i koherentnost sadašnjeg programa

Pošto je prethodno znanje studenata I godine na različitom nivou, neki uvodni predmeti prvog semestra pokrivaju eventualne nedostatke u stečenom znanju tokom prethodnog školovanja. Ostali predmeti obezbjeđuju osnove medicinskog znanja ili podučavaju vještine koje su posebno važne za predkliniku. Takođe, uvođenjem kliničke prakse na prve dvije godine studenti uče neke osnovne kliničke vještine.

U drugom semestru, studenti biraju izborne predmete, ali problem sa izbornim predmetima još uvijek je to što Fakultet nema strategiju za uvođenje novih predmeta.

Sljedeći principi su uzeti u obzir kod raspoređivanja predmeta po godinama.

a. I godina: Osnovni predmeti (58 kredita), izborni (2 kredita)

Predmeti sa prve godine su osmišljeni da donesu svim studentima isti nivo znanja i razumijevanja i, takođe, da daju osnovna medicinska znanja.

b. II godina: Osnovni predmeti (59 kredita), izborni (1 kredita)

Predmeti sa druge godine pokrivaju osnovne predmete kao što su fiziologija, biohemija i mikrobiologija i engleski jezik, klinička praksa je uvedena. Pored toga fakultet nudi i različite izborne predmete.

c. III godina: osnovni predmeti (58 kredita), izborni (2 kredita)

Ova godina je skoro u potpunosti rezervisana za propedevtiku. Studenti se uvode u klinički rad i ova godina je pripremna za studente koji stupaju na različite klinike. Medicinska statistika je važna za naučno istraživanje.

d. IV godina: osnovni predmeti (60 kredita), izborni (0 kredita)


34

To je klinička godina sa kliničkom praksom iz jednog kliničkog predmeta, koji je student pohađao tokom godine. Oni mogu odabrati mjesto ili kliniku za svoju kliničku praksu.

e. V godina: osnovni predmeti (60 kredita), izborni (0 kredita)

f. VI godina: osnovni predmeti (60 kredita), izborni (0 kredita)

Porodična medicina se uvodi na ovoj godini, takođe klinički predmeti i neki izborni povezani sa naučnim istraživanjem.

Promjene kurikuluma izvršene od poslednje evaluacije su bile usmjerene na ujednačavanje sa kurikulumima Medicinskih fakulteta u okruženju kako bi se omogućila prohodnost studenata i nastavnika.

2.3.2. BALANS IZMEĐU SEMESTARA (KREDITI, VRIJEME KONSULTACIJA I ISPITI)

Predmeti su jednako raspoređeni na 12 semestara što je dovelo do operećenja studenata od po 30 kredita po semestru.

2.3.3. FLEKSIBILNOST PROGRAMA

Tokom naših studija mi ne nudimo fleksibilnost programa.

2.4. OPTEREĆENJE (MJERENJE OPTEREĆENJA STUDENTA, USKLAĐIVANJE PROCIJENJENOG I STVARNOG OPTEREĆENJA, DISTRIBUCIJA OPTEREĆENJA)

Iako se svi predmeti boduju ECTS kreditima, studenti ih dobijaju samo ako uspješno završe sve obaveze koje zahtijevaju ti predmeti, odnosno ako polože ispit. Studenti skupljaju ECTS kredite prisustvom na teoretskoj i praktičnoj nastavi, samostalnim radom, kolokvijumima i ispitivanjem. Metodologija ispitivanja može biti veoma različita od praktičnog do usmenog načina ispitivanja.

Tokom pripreme ECTS kredita Medicinski fakultet u Foči poštovao je Zakon o visokom obrazovanju i odluke u vezi sa ECTS kreditima, materijalne, tehničke i ljudske kapacitete naše institucije, određeni nivo specifičnih ciljeva kurikuluma.


35

Medicinski fakultet koristio je sljedeće principe:

Isti broj ECTS kredita po semestru (30 ECTS);

Isti broj ECTS kredita po akademskoj godini (60 ECTS);

Za proces dodjele ECTS kredita predmetima vodilo se računa o sljedećem:

- važnost predmeta je bazirana na podacima o prosječnom opterećenju studenta koje uključuje: broj sati teoretske i praktične nastave, učenje, samostalan rad, pripremu ispita.

- opterećenje smo izračunali prateći vrijeme potrebno da se dostignu rezultati učenja.

- nastavno osoblje je izračunalo opterećenje.

Nakon implementacije ECTS-a osnovni problem bio je taj što svi predmeti nisu imali definisane ciljeve učenja i u nekim slučajevima opterećenje studenta nije bilo srazmjerno sa ostalim predmetima unutar jednog semestra i zbog toga je prošle godine urađena ponovna revizija ECTS-a koja se nalazi opisana u nastavnom planu i programu u tekstu iznad.

2.5. USKLAĐENOST (KOHERENTNOST) IZMEĐU ORGANIZACIJE PROCESA UČENJA I SADRŽAJA NASTAVNOG PLANA I PROGRAMA

U planiranju i izvođenju kompletnog nastavnog procesa, pod kojim se podrazumijeva čitav niz aktivnosti (planiranje nastave, izvođenje i nadzor u izvođenju nastave, predavanja, sve vrste vježbi i ispitivanja studenata), na medicinskom fakultetu u Foči učestvuju nastavnici, saradnici, studentska služba, katedre, kao i organi fakulteta, dekan, Naučno-nastavno vijeće i prodekan za nastavu. U aktivnostima nastavnog procesa na fakultetu ostvaruju se međusobni kontakti i veze svih učesnika.

Šef Katedre dostavlja prodekanu za nastavu nastavni plan i program za svaki predmet, kojim je precizno definisan plan i način izvođenja nastave, odnosno sadržaj predmeta po sedmicama. Sam nastavni plan i program na kliničkim predmetima je usklađen sa katalogom znanja i vještina, koji je usvojen na sjednici Naučno-nastavnog vijeća Medicinskog fakulteta kao zvanični dokument, a sadrži spisak vještina koje student mora savladati u toku pohađanja određenog predmeta. Nažalost, katalog znanja i vještina se ne koristi u potpunosti u praksi na svim


36

katedrama. Od ove godine menađment tim je donio odluku da se značajno postroži kontrola u vezi implementacije kataloga.

Na Medicinskom fakultetu se nastavni proces realizuje kroz predavanja i interaktivno učenje (vježbe u laboratorijama kliničkih vještina, eksperimentalne laboratorijske vježbe, kliničko-praktični rad na pacijentima, seminari, PBL (Problem Based Learning), naučno-istraživački rad). Nove metode učenja nisu zastupljene na svim predmetima.

Postojeći obrazovni resursi su uglavnom visokog kvaliteta, a resursi za učenje su usklađeni sa didaktičkim konceptom i ciljevima učenja.

2.6 MAGISTARSKE STUDIJE - STUDIJE DRUGOG CIKLUSA

Studije drugog ciklusa se na Medicinskom fakultetu – studijski program Medicina trenutno realizuju po starom modelu.

Postdiplomski-magistarski studij na Medicinskom fakultetu u Foči „Osnovi medicinskog istraživanja“ organizovao se u skaldu sa Zakonom i Pravilnikom Medicinskog fakulteta o postdiplomskim- magistarskim studijama Medicinskog fakulteta u Foči i počeo sa radom šk.2000/01 godine, a posljedna generacija upisana je šk.2008/09 godine.

Postdiplomske magistarske studije – studije drugog ciklusa se trenutno organizuju i izvode u skladu sa Pravilnikom o postdiplomskim magistarskim studijama Medicinskog fakulteta u Foči koji je priložen u Aneksu.

2.7 DOKTORSKE STUDIJE – STUDIJE TREĆEG CIKLUSA

Studije trećeg ciklusa se na Medicinskom fakultetu – studijski program Medicina trenutno realizuju po starom modelu, uz odbranu doktorske disertacije.

Doktorske studije – studije trećeg ciklusa se, trenutno organizuju i izvode u skladu sa Pravilnikom o sticanju naučnog stepena doktora medicinskoh nauka Medicinskog fakulteta u Foči koji je dat u Aneksu.


37

3. LJUDSKI RESURSI

3.1. PROFESIONALNA/AKADEMSKA USKLAĐENOST

3.1.1. GOSTUJUĆI PROFESORI IZ STRUKE/OBLASTI RADA I VELIKOG BROJA SPECIJALNOSTI (EDUKACIJA, ISTRAŽIVANJE ITD.)

Medicinski fakultet angažuje nastavnike sa drugih medicinskih fakulteta i zdravstvenih

ustanova, uglavnom iz regiona, a neke i iz inostranstva, kako bi poboljšao kvalitet nastave i

omogućio da iz svake oblasti studenti pohađaju nastavu kod više profesora.

Nemamo nastavnike iz industrije i iz drugih djelatnosti osim iz zdravstvenih ustanova, što je i

očekivano s obzirom na djelatnost i oblast obrazovanja kojom se bavimo.

Polje specijalnosti gostujućih profesora je veoma široko i u skoro svim oblastima imamo nastavnike sa drugih fakulteta koji predaju našim studentima.

Određeni broj istraživača takođe dolazi, ali uglavnom da podučavaju postdiplomce naučno istraživačkim metodama.

3.1.2 MEĐUNARODNI KONTAKTI

Obrazovni i istraživački kontekst u kojem profesori Medicinskog fakulteta u Foči rade je u nekim

aspektima i međunarodni:

Objavili smo veliki broj radova u međunarodnim peer-reviewed časopisima kao

autori i koautori sa stranim profesorima;

• Članovi nastavnog osoblja učestvuju na međunarodnim konferencijama kao organizatori, članovi naučnih komiteta, gostujući predavači itd.

• Jedan broj nastavnog osoblja s vremena na vrijeme studira u inostranstvu kraći vremenski period, odnosno borave u cilju izrade magistarskih teza i doktorskih dsisertacija;

• Neko nastavno osoblje predstavlja koordinatore EU projekata za BiH koji su u vezi sa Reformom nastavnog procesa kao i u nekim manjim istraživačkim projektima.


38

Fakultet ima sporazum da prima i šalje studente (pogledati u Aneksima tabela Međunarodna saradnja) sa nekoliko univerziteta iz Srbije i Crne Gore. Osim toga, Fakultet ima potpisane sporazume o međusobnoj saradnji sa Medicinskim fakultetima iz Kragujevca, VMA Beograd, Niša, Mostara, dalje Medicinskim fakultetom iz Pečuja, te pismo namjere o saradnji sa Medicinskim fakultetom iz Hajdelberga.

Takođe, druge ustanove sa kojima Fakultet sarađuje spomenute su u Uvodu.

3.2. BROJNO STANJE OSOBLJA

Brojno stanje osoblja imenovanog da realizuju nastavu sa željenim kvalitetom je

zadovoljavajuće prema trenutnim potrebama i opterećenju nastavnika, a prema zakonskim

odredbama koje to jasno preciziraju. Primjetan je trend povećanja broja saradnika

(asistenata),što pokazuje tendenciju fakulteta da formira što veći broj sopstvenog kadra. Podaci

o administraciji i nastavnom osoblju možete naći u tabelama ispod.

Tabela 3.1. Nastavno i nenastavno osoblje

Godina

Redovni profesori Vanredni profesori

Docenti Viši asistenti i asistenti

2000 16 18 23 11

2001 19 18 24 12

2003 20 26 26 14

2004 22 26 26 15

2005 52 17 27 30

2006 52 17 27 36

2007 54 18 29 48

2008 46 18 24 40

2009 34 21 22 47

2010 37 25 24 47

U tabeli su uključeni podaci o nastavnom osoblju u radnom odnosu, dopunskom radu i honorarno angažovanim nastavnicima.

Komentar: Postojeći broj nastavnika i saradnika koji učestvuju u realizaciji nastavnog procesa

je, u skladu sa pozitivno – pravnim aktima, dovoljan za ispunjenost kadrovskih uslova za rad.


39

Tabela 3.2. Odnos nastavnog i nenastavnog osoblja

Godina Ukupan broj nastavnog osoblja

Nenastavno osoblje Klinički saradnici

2000 83

10 15

2001 100 12 27

2003 104 13 18

2004 110 15 21

2005 139 26 13

2006 152 29 20

2007 149 30 21

2008 128 70 9

2009 124 70 34

2010 133 73 37

Komentar: Komentar: Primjetan je porast broja administrativnog osoblja 2008. godine. Naime, pomenute godine je došlo do pripajanja Stomatološkog fakulteta Medicinskom fakultetu, tj. do realizacije studijskog programa ''Stomatologija'' na Medicinskom fakultetu, te u skladu sa novom sistematizacijom radnih mjesta na Univerzitetu ti radnici su raspoređeni na rad u OJ Medicinski fakultet.

Dalje, broj od 37 ''ostalih'' predstavlja saradnike, specijaliste i subspecijaliste kliničkih grana naučne oblasti medicine koji su zaposleni u nastavnoj bazi i koji učestvuju u realizaciji praktičnog dijela nastave koja se realizuje u nastavnoj bazi.

Tabela 3.3. Omjer studenata i diplomiranih studenata i osoblja

Šk.godina Broj nastavnog osoblja

Broj studenata Broj diplomiranih studenata


40

Tabela 3. 4. Omjer studenata i administracije

Godina Broj studenata Broj administracije

2001/2002 308 10

2002/2003 314 12

2003/2004 335 13

2004/2005 367 15

2005/2006 413 26

2006/2007 390 29

2007/2008 412 30

2008/2009 456 70

2009/2010 465 70

2010/2011 498 73

Komentar: Administracija koja je ovdje predstavljena služi i obavlja administrativne i tehničko – pomoćne poslove i za ostala tri studijska programa, odnosno za studente svih studijskih programa.

Tabela 3.5. Starosna struktura nastavnog osoblja

2001/2002 83 308 18

2002/2003 100 314 21

2003/2004 104 335 13

2004/2005 110 367 5

2005/2006 139 413 34

2006/2007 152 390 31

2007/2008 149 412 24

2008/2009 128 456 24

2009/2010 124 465 21

2010/2011 133 498 (godina u toku)


41

Godina 20 – 30 31 – 40 41 – 50 51 – 60 61 - 70

2000 13 19 18 19 20

2001 15 23 20 21 24

2003 18 27 23 24 28

2004 20 29 27 27 29

2005 28 6 29 46 30

2006 33 17 28 47 27

2007 30 30 33 33 23

2008 28 39 22 23 16

2009 18 33 28 26 19

2010 22 33 31 26 21

Komentar: Nastavno osoblje godina starosti 20-30 i 31-40 su velikom većinom nastavnici i saradnici koji su diplomirali na našem fakultetu i ostali da rade kod nas. Neki od njih su već odbranili magistarske teze, dok su drugi u fazi izrade magistarskih teza ili pohađaju doktorske studije.

Tabela 3.6 Brojno stanje administracije i stepen obrazovanja

Stručna sprema Broj

Visoko obrazovanje 17

Viša školska sprema 3

SSS 41

NK 11

NSS 1


42

3.3 KVALITET NASTAVNOG OSOBLJA

3.3.1. HRM (PRIJEM, PROMOCIJA, EVALUACIJA) I PROCEDURE PARTICIPACIJE

3.3.2 PROFESIONALIZACIJA

Stručno i naučno usavršavanje nastavnog kadra nije definisano pravnim aktima univerziteta ili fakulteta, osim uslova za izbor u zvanje.Što će biti zadatak u narednom periodu. Na kliničkim predmetima su angažovani eksperti iz prakse.Njihov je zadatak da pokažu vezu između sadržaja predmeta i prakse. Svim saradnicima se omogućava stručno usavršavanje iz uže naučne oblasti kroz specijalističke i subspecijalističke studije. Takođe, fakultet organizuje i stručne skupove iz oblasti medicine čiji su obavezni učesnici zaposleni na fakultetu. Ne postoji kontinuirano usavršavanje novoizabranog nastavnog osoblja u metodičkom i didaktičko pedagoškom smislu. Iako postoji grupa, koja prošla obuke iz ovih oblasti, kroz međunarodne projekte, njihove kompetencije nisu iskorištene, ali je planirano da se od ove školske godine uvede kao obaveza posjećivanje jednog takvog seminara na godišnjem nivou. Medicinski fakultet je u ovoj godini, počeo sa izdavanjem naučnog časopisa pod nazivom „Biomedicinska istraživanja“.U toku je priprema drugog broja. Nastavno osoblje aktivno učestvuje u izdavačkoj djelatnosti, a publikacije su date u Aneksima.

3.3.3 BIRANJE NASTAVNOG OSOBLJA I ZAKONSKE PROCEDURE IMENOVANJA

Medicinsko obrazovanje predstavlja akreditovanu kliničku obuku kroz integrisane studije i traje šest godina. Diplomirani studenti su doktori medicine ( 360 ECTS).

Prema sadašnjim pravilima,prijem i reizbor nastavnog osoblja ,predavača i asistenata izvodi Naučno–nastavno vijeće Medicinskog fakulteta, odnosno Senat Univerziteta u I.Sarajevu. Samo se doktori medicine mogu birati za nastavno osoblje na predmetima iz naučne oblasti medicine. Za nastavnike i saradnike nemedicinskih predmeta biraju se kandidati sa odgovarajućim stepenom obrazovanja iz odgovarajuće naučne oblasti.

Kriterijumi za imenovanje i prijem saradnika ( asistenti i viši asistenti )

a) za asistenta može biti biran kandidat koji ima završen prvi ciklus studija sa najmanje 240 ECTS bodova i najnižom prosječnom ocjenom 8,0 ili 3,5. Asistent se bira na četiri godine bez mogućnosti ponovnog izbora;

b) za višeg asistenta može biti biran kandidat koji ima završen drugi ciklus studija sa najnižom prosječnom ocjenom i na prvom i na drugom ciklusu studija 8,0 ili 3,5, odnosno


43

kandidat koji ima naučni stepen magistra nauka. Viši asistent se bira na pet godina, sa mogućnošću jednog ponovnog izbora;

Takođe, imamo kategoriju nastavnika saradnika, specijalista i subspecijalista zaposlenih u nastavnoj bazi, koji pomažu u nastavnom procesu, ali nemaju saradničko zvanje. Oni pomažu u izvođenju vježbi na klinikama.

Kriterijumi za imenovanje i prijem nastavnog osoblja ( docent, vanredni profesor i redovni profesor )

a) za docenta može biti biran kandidat koji:

1) ima naučni stepen doktora nauka u odgovarajućoj naučnoj oblasti,

2) ima najmanje tri naučna rada iz oblasti za koju se bira, objavljena u naučnim časopisima i zbornicima sa recenzijom i

3) pokazane nastavničke sposobnosti,

Docent se bira na period od pet godina, sa mogućnošću ponovnog izbora.

b) za vanrednog profesora može biti biran kandidat koji:

1) ima proveden najmanje jedan izborni period u zvanju docenta,

2) ima najmanje pet naučnih radova iz oblasti za koju se bira, objavljenih u naučnim časopisima i zbornicima sa recenzijom nakon izbora u zvanje docenta,

3) ima objavljenu knjigu (naučnu knjigu, monografiju ili univerzitetski udžbenik) ili patent, odnosno originalni metod u odgovarajućoj naučnoj oblasti, priznat kao zaštićena intelektualna svojina, nakon izbora u zvanje docenta i

4) je bio član komisije za odbranu magistarskog ili doktorskog rada, ili ima mentorstvo kandidata za stepen drugog ciklusa,

Vanredni profesor se bira na period od šest godina, sa mogućnošću ponovnog izbora.

c) za redovnog profesora može biti biran kandidat koji:

1) ima proveden najmanje jedan izborni period u zvanju vanrednog profesora,

2) ima najmanje osam naučnih radova iz oblasti za koju se bira objavljenih u naučnim časopisima i zbornicima sa recenzijom, nakon sticanja zvanja vanrednog profesora,


44

3) ima najmanje dvije objavljene knjige (naučnu knjigu, monografiju ili univerzitetski udžbenik) nakon sticanja zvanja vanrednog profesora,

4) je uspješno realizovao mentorstvo kandidata za stepen drugog ili trećeg ciklusa i

5) ima uspješno ostvarenu međunarodnu saradnju sa drugim univerzitetima i relevantnim institucijama u oblasti visokog obrazovanja.

Redovni profesor se bira na neoređeno vrijeme.

Prilikom izbora u naučno-nastavna zvanja uzima se u obzir i vrednovanje nastavničkih sposobnosti u okviru sistema kvaliteta univerziteta.

Kandidat za izbor u naučno-nastavno zvanje, koji ranije nije izvodio nastavu u visokoškolskim ustanovama, dužan je da pred komisijom koju formira vijeće organizacione jedinice, odnosno senat visoke škole, održi predavanje iz nastavnog predmeta uže naučne oblasti za koju je konkurisao. Visokoškolska ustanova dužna je da javno oglasi vrijeme održavanja predavanja iz stava 1. ovog člana.

Procedura za biranje i zamjenu trenutnog nastavnog osoblja

Izbor akademskog osoblja vrši se na osnovu javnog konkursa, u skladu sa uslovima i kriterijumima utvrđenim zakonom, statutom visokoškolske ustanove i opšte prihvaćenim standardima u datoj struci.

Konkurs za izbor nastavnika i saradnika objavljuje se najkasnije šest mjeseci prije isteka vremena za koje je nastavnik, odnosno saradnik biran.

Izbor u zvanje nastavnika i saradnika visokoškolska ustanova obavlja najkasnije u roku od šest mjeseci od dana objavljivanja konkursa.

Vijeće organizacione jedinice Univerziteta, obrazuje komisiju za podnošenje izvještaja o prijavljenim kandidatima. Komisija se sastoji od najmanje tri nastavnika iz naučnog polja, od kojih je najmanje jedan iz uže naučne oblasti za koju se nastavnik, odnosno saradnik bira.

Prilikom imenovanja komisije najmanje jedan član komisije mora biti u radnom odnosu na drugoj visokoškolskoj ustanovi. Članovi komisije su u istom ili višem zvanju od zvanja u koje se kandidat bira. Vijeće organizacione jedinice univerziteta razmatra izvještaj komisije i utvrđuje prijedlog odluke o izboru kandidata za određeno naučno-nastavno, koji zajedno sa svim izbornim materijalom dostavlja Senatu.

Izbor kandidata u naučno-nastavna, nastavna i saradnička zvanja vrši senat. Odluka o izboru u zvanje donosi se većinom glasova ukupnog broja članova senata, a na osnovu prijedloga odluke vijeća fakulteta i izvještaja Komisije.

U pogledu prava, obaveza i odgovornosti akademskog osoblja i drugih lica zaposlenih u visokoškolskoj ustanovi primjenjuju se zakonski propisi kojima se uređuju radni odnosi, ako ovim zakonom nije drugačije određeno.


45

Nastavniku poslije pet godina rada provedenih na visokoškolskoj ustanovi može biti odobreno plaćeno odsustvo u trajanju od jedne školske godine radi stručnog i naučnog usavršavanja, u skladu sa statutom visokoškolske ustanove.

Nastavnik i saradnik imaju pravo na mirovanje rokova za izbor u akademska zvanja i na mirovanje prava i obaveza iz radnog odnosa, u vrijeme dok obavljaju dužnost rektora ili prorektora u visokoškolskoj ustanovi, u skladu sa njenim statutom ili dok obavljaju drugu javnu funkciju.

Što se tiče davanja instrukcija (mentorstva) osoblju naš sistem nije razvijen na sistemski način.U nekim slučajevima šefovi katedri i strukture uprave pomažu osoblju (novom osoblju)u sledećim stvarima:

• Pomaganje u riješavanju bilo kakvih ličnih problema koji se tiču novog imenovanja;

• Integracija u katedru ili instituciju;

• Razumijevanje administrativnih metoda i organizacije Univerziteta;

• Vođenje u uspostavljanju naučno-istraživačke aktivnosti;

• Istraživanje i iskorištavanje svih dostupnih resursa da bi se podržao proces nastave;

• Podrška u praktičnoj nastavi

• Rasporedi i smjernice za sastanke i drugi kontakt tokom mentorstva se dogovore između dvije strane.

ANALIZA POGLAVLJA

Dobre strane profesionalnih zahtjeva i akademskog izjednačavanja su :

• Kadrovi fakulteta povremeno borave u inostranstvu radi stručnog usavršavanja.

• Članovi nastavnog osoblja su koordinatori projekata EU za BiH koji su povezani sa reformom nastave i u nekim manjim istraživačkim projektima

• Članovi nastavnog osoblja su uključeni u međunarodne kliničke studije

• Potpisani bilateralni sporazumi o saradnji sa medicinskim fakultetima iz okruženja.

Dobre strane u oblasti kvantiteta i kvaliteta nastavnog osoblja su :


46

• Stvaranje programa za izgrađivanje ljudskih resursa • Jasno definisanje koraka za akademsku promociju • Poboljšanje u kvalitetu i kvantitetu osoblja • Nadograđivanje znanja nastavnika kroz diseminacione seminare.

Aspekti koji se trebaju poboljšati u oblasti profesionalnih zahtjeva i akademskog izjednačavanja su sledeći:

• Nedovoljan broj istraživača • I dalje nedovoljan broj publikacija u međunarodnim časopisima • Nedovoljan broj naučno-istraživačkih i kliničkih studija

Aspekti koji se trebaju poboljšati u oblasti kvaliteta i kvantiteta osoblja:

• Još uvijek nedostatak sopstvenog nastavnog osoblja • Nedostatak uspostavljanja sistema usavršavanja nastavnog osoblja, pogotovo u

pedagoškom smislu. U narednom periodu Fakultet će angažovati nastavnike sa Pedagoškog fakulteta i domaći kadar, kako bi edukovao postojeći kadar u ovom smislu. Takođe, fakultet će uvesti Metodiku nastave, kao obavezan predmet u sklopu studija medicine.

• Redovno nadograđivanje znanja nastavnika još uvijek nije obavezno.


47

4. STUDENTI

4.1 OCJENJIVANJE I TESTIRANJE

Na Univerzitetu u Istočnom Sarajevu postoji Pravilnik o ocjenjivanju studenata. Međutim kriterijumi evaluacije studenata nisu potpuno transparentni na svim katedrama fakulteta

Evaluacija bi trebala biti suštinski element u procedurama obezbjeđenja kvaliteta fakulteta i ključni je metod mjerenja dostignuća studenata kod postizanja ciljeva učenja na Fakultetu. Tokom svih evaluacija, ocjenjivanje studenata je bilo među glavnim slabostima našeg fakulteta i niverziteta. Na ovom polju je postignut napredak uvođenjem kontinuiranog ocjenjivanja aktivnosti studenata tokom čitave godine. Naravno, biće potrebno još vremena da sve katedre prihvate ovakav način rada.

Metode evaluacije nisu, u potpunosti, u skladu sa ciljevima predmeta. Još uvijek je dominantna metoda evaluacije usmeni ispit. Usmeno ispitivanje se uglavnom bazira na listu unaprijed pripremljenih pitanja koji nisu uvijek usklađeni sa ciljevima i prioritetima učenja, što je plan da se hitno u narednom vremenu promjeni. Pismeni oblik ispita se primjenjuje u obliku eseja i često se koristi test višestrukog izbora. Neki predmeti koriste pismene oblike ocjenjivanja samo tokom kontinuiranog ocjenjivanja a neki tokom i završnog ispita. Problem je provjera minimuma znanja i vještina i kontinuirano praćenje znanja studenata. Transparentnost evaluacije postoji. Svaka provjera znanja je javna. S druge strane postoje i ispitne knjige sa pitanjima za sve predmete, koja su studentu postavljena na ispitu. Ispitna pitanja su dostupna studentima, ali su još uvijek prilično široko definisana i na dosta katedri se ne zna šta je minimum znanja koje student mora imati da bi položio ispit iz odredjenog predmeta.

Organizacija testova i ispita nije ista na svim predmetima. Precizan datum ispita se određuje najmanje 10 dana prije početka ispita u već poznatom ispitnom roku. Iako je veći dio nastavnog osoblja upoznat sa novim metodama ocjenjivanja (npr.objektivno strukturisano kliničko ispitivanje) ove nove metode nisu široko prihvaćene u praksi. Jedna od prepreka uvođenja ovih metoda mogu biti veliki zahtjevi po pitanju vremena, prostora i osoblja. Sistem bodovanja ispita,kao i kriterijumi nisu precizno definisani na svim predmetima Većina katedri je detaljno opisala postupak polaganja ispita studentima u pismenoj formi. Uglavnom se to radi usmeno, ponekad neposredno prije ispita, ponekad tokom pripremnih vježbi za ispit.

Jedna od najslabijih tačaka i dalje je osiguranje kvaliteta ispitnih postupaka. Uglavnom mi nemamo dokaz o tome koliko su kriterijumi ocjenjivanja u skladu sa proklamovanim ciljevima na pojedinim katedrama. Utvrdili smo ovo kao ozbiljan problem i to je bila jedna od početnih tačaka za razvijanje Kataloga znanja i vještina. Korištenjem ovog kataloga za definisanje ciljeva svakog predmeta dajemo mogućnost svakoj katedri da odaberu odgovarajuće metode za ocjenjivanje studenata i na taj način uskladimo evaluaciju sa glavnim ciljevima predmeta.

Ono što bi trebalo da bude plan jeste korišćenje strukturisanih i standardizovanih instrumenata mjerenja kao što su obrasci za ocjenjivanje, upitnici, objektivno strukturisani ispiti, eseji, pismene ili kompjuterski interaktivni testovi, usmeno ispitivanje, individualne ili grupne intervjue ili diskusije, direktnu opservaciju i ocjenjivanje odgovora. Ispitne metode će se izabrati tako da one budu izvodljive uzevši u obzir tehničke mogućnosti i raspoložive resurse. Ispitna


48

pitanja i testovi će se definisati na način da budu u skladu sa sposobnostima koje smo definisali u prvom poglavlju i da tačno odgovaraju kriterijumima zadatka. Pošto nijedna metoda nije adekvatna da na odgovarajući način izmjeri sve aspekte kliničkog znanja, vještina i tehnika rješavanja problema, idealna strategija evaluacije uključuje mnoštvo pristupa koji uključuju nekoliko različitih metoda ispitivanja.

Određeni koraci su preduzeti na ovom polju kao što je priprema brošura sa uputstvima za studente u kojima su kriterijumi preciznije definisani.

Evaluacija postupaka ocjenjivanja na našem Fakultetu treba da dopusti da se neka kritička pitanja postave i da se na njih odgovori:

• Da li ocjenjivanje i ispitivanje adekvatno testira znanje studenata iz predmeta?

• Jesu li ispunjeni ciljevi kurikuluma?

• Hoće li diplomci posjedovati znanje vještine i sposobnosti koje će odgovarati diplomama koje stiču?

4.2. PRAKTIČNA NASTAVA

Za efikasno i kvalitetno sprovođenje nastavnog procesa na Medicinskom fakultetu obezbjeđeni su prostorni, tehnički, laboratorijski, računski, bibliotečki i drugi resursi. Resursi su u skladu sa potrebama i ciljevima studijskog programa. Kvalitet ovih resursa obezbjeđuje izvođenje nastave na visokom i kvalitetnom nivou. Na Fakultetu postoji sistem elektronske evidencije prisustva nastavi. Studenti posjeduju identifikacione kartice i pomoću njih se prijavljuju na sistem, koji bilježi njihovo prisustvo praktičnoj i teorijskoj nastavi. Takođe, ove kartice omogućavaju studentu da koristi resurse fakulteta (biblioteku, čitaonice, mikroskopku i anatomsku salu, računarski centar, itd.)

Praktična nastava na Medicinskom fakultetu izvodi se u laboratorijama i specijalizovanim prostorijama za izvođenje praktične nastave, koji su opremljeni, tako da studenti na vježbama, na većem broju nastavnih predmeta mogu samostalno da izvedu vježbu na svom radnom mjestu. U sastavu Medicinskog fakulteta nalaze se sledeće laboratorije i specijalizovani prostori za izvođenje praktične nastave:

1. Laboratorija za farmakologiju,

2. Laboratorija za hemiju i biohemiju

3. Laboratorija za mikrobiologiju

4. Laboratorija za patologiju

5. Laboratorija kliničkih vještina

6. Sala za anatomiju


49

7. Sala za mikroskopiranje

8. Računarski centar 1 i 2

9. Sala sa kabinetom za prevodioca

10. Najveći dio kliničke praktične nastave održava se u prostorijama nastavne baze u Kliničkom centru Istočno Sarajevo (Klinike i bolničke službe Foča, Psihijatrijska bolnica Sokolac, Dom zdravlja Foča, Fizikalno rehabilitacioni centar „Vilina vlas“ Višegrad).

Na Medicinskom fakultetu se praktična nastava u sklopu nastavnog procesa realizuje kroz različite tehnike i metode učenja, predavanja i interaktivno učenje (laboratorijske vježbe kliničkih vještina, eksperimentalne laboratorijske vježbe, seminarski radovi, kliničko-praktični rad na pacijentima, PBL (Problem Based Learning), operacioni sistem (Campus).

Na Naučno-nastavnom vijeću Medicinskog fakulteta usvojen je Katalog znanja i vještina, koji bi trebao da je osnovni vodič u procesu izvođenja praktične nastave, kao i nastave uopšte

Konačna ocjena na svakom predmetu, formira se na osnovu kontinuiranog praćenja i ocjenjivanja aktivnosti i znanja studenata, koji je pokazao u toku trajanja nastave, odnosno predispitnim i ispitnim obavezama. U ove obaveze spadaju, uredno prisustvovanje teoretskoj i praktičnoj nastavi, izrada seminarskih radova, kolokvija, pismenih testova, zalaganje na drugim aktivnostima i usmeni ispit.

Konačan uspjeh studenata na ispitu izražava se ocjenama od 5 (ne zadovoljava) do 10 (izvanredan uspijeh), pri čemu se ocjena 5 ne upisuje u studentski indeks. Ova konačna ocjena, bazirana je na ukupnom broju poena koji je student ostvario na predispitnim i ispitnim obavezama.

4.3. USLOVI ZA UPIS STUDENATA NA STUDIJSKI PROGRAM

Uslovi za upis na studijski program Medicine:

Osnovni uslov za upis na studijski program Medicine prve godine prvog ciklusa je završeno četvorogodišnje srednjnoškolsko obrazovanje ili ekvivalentno obrazovanje u inostranstvu.Potrebna dokumentacija za strane studente ista je kao i za one iz BiH, uz nostrifikaciju srednjoškolske diplome stečene van BiH (osim diploma stečenih u Republici Srbiji). Osnovne uslove za upis određuje Ministarstvo prosvete i kulture RS.

Kandidati koji koji konkurišu na upis, polažu prijemni ispit koji se sastoji iz testa Biologije i Hemije. Redoslijed kandidata za upis na studijskom programu Medicine prve godine prvog ciklusa utvrđuje se na osnovu :

Ø Opšteg uspijeha postignutog u srednjem obrazovanju, Ø Rezultata postignutih na prijemnom ispitu.


50

Kandidat može osvojiti najviše 100 bodova, 50 bodova po osnovu uspjeha u srednjoj školi, a 50 bodova po osnovu rezultata na prijemnom ispitu.

Realizaciju prijemnog ispita i utvrđivanje redoslijeda kandidata (rang liste), obavlja Komisija za upis studenata u saradnji sa Centralnom komisijom za upis na studijske programe Univerziteta.

Konkursni rokovi utvrđeni su odlukom Ministarstva prosvjete i kulture Republike Srpske u skladu sa Zakonom o visokom obrazovanju. Konkusni rokovi:

Ø Prvi upisni rok Ø Drugi upisni rok-organizuje se ako se u prvom roku ne upiše planirni broj studenata.

Broj studenata, koji će biti upisan na prvu godinu odobrava Vlada Republike Srpske, a na prijedlog Univerziteta.

Rezultati postupka i rang lista objavljuje se na oglasnoj tabli fakulteta i na web site. Studenti mogu imati sljedeći status:

Ø Redovni student čije se školovanje finansira iz budžeta Republike Srpske ; Ø Redovni – samofinansirajući student. Školarina za jednu godinu studija iznosi 660 KM.

Kada kandidat stekne status studenta potpisuje Ugovor o studiranju u kome su definisana prava i obaveze između studenta i Fakulteta, odnosno Univerziteta. Primjerak Ugovora prilažemo u Aneksu.

4.4 UKLJUČENOST STUDENATA U UNAPREĐENJE NASTAVNIH I PROCESA I UČENJA

Sprovedena je elektronska anketa za studente svih godina, a rezultati upitnika obrađeni i analizirani, ali je odziv studenata bio mali, pa i rezultati kao takvi nisu dali validne informacije o mišljenju studenata. Inače, studentska anketa se sprovodi svake godine pa se u narednom periodu očekuje veći odziv studenata, s obzirom da će priprema za ovu anketu biti bolja kao i sama obaveštenost studenata bolja.Studentima će biti prezentovana i objašnjena važnost Univerzitetskog upitnika, kao i beneficije koje donosi pozitivan odziv studenata na nju. Sa većom svesnošću studenata, ovakvi upitnici bi trebali da postanu standard i da se njihovi rezultati uvažavaju kao i da se na osnovu njih poboljša dalje funkcionisanje fakulteta i rad studenata.

Savez studenata Medicinski fakulteta je nevladina organizacija registrovana kao pravno lice. Kao takva ima svoj Žiro-račun i pečat. Savez studenata zastupa interese svih studenata Medicinskog fakulteta. Prema Zakonu o visokom obrazovnju Studenski parlament je jedino legitimno studensko predstavničko tijelo studenata na području Univerziteta Istočno Sarajevo.


51

Studenti Medicinskog fakulteta prema broju studenata, a takođe prema Statutu Studenskog parlamenta Univerziteta imaju dva predstavnika u skupštini studenskog parlamenta i jedan od njih je član Senata Univerziteta u Istočnom Sarajevu. Funkcija studenta prodekana ne postoji. Kancelarija Saveza studenata nalazi se u zgradi Medicinskog fakulteta.

Na našem fakultetu postoji nedovoljna informisanost o ulozi studenata u procesima odlučivanja, i to je jedan od razloga, zbog toga što su studenti pasivni i nezainteresovani, što pokazuje podatak neredovnog učešća u radu Naučno-nastavnog vijeća naše organizacione jedinice.

U sklopu Saveza studenata deluju Sekcija za naučno-istaživački rad i međunarodnu saradnju i Sportska sekcija, te pridružene sekcije Sekcija za humanitarni rad i Sekcija za odnose sa javnošću. Najznačajne aktivnosti Saveza su organizovanje odlazaka na studenske kongrese, kako domaće tako i međunarodne, kao i organizovanje odlazaka na Medicinijadu. Tokom dugogodišnjeg učešća na Medicinijadi naši studenti su uvijek ostvarivali dobre rezultate na svim sportskim poljima, a takođe su sklopili i brojna prijateljstva sa studentima sa drugih fakulteta u zemlji i inostranstvu.

Problemi u komunikacijama profesor-student su jedino prisutni kada je reč o honorarno angažovanim profesorima, zbog nemogućnosti konsultacija pred ispite. Značajne primedbe i sugestije upućene su na sistem ocjenjivanja, koji bolonjski sistem predviđa, a koji nije u dovoljnoj meri prihvaćen na svim nastavnim predmetima.

Što se tiče žalbi i molbi upućenih dekanu, prodekanima i naučno-nastavnom vijeću, studenti nemaju problema. Molbe koje se ne reše na Naučno-nastavnom vijeću fakulteta bivaju upućene Senatu Univerziteta u Istočnom. U jednom periodu Internet stranica fakulteta se nije ažurirala redovno i kao takva nije davala dovoljno aktuelnih informacija studentima. Iz tog razloga Fakultet je formirao redakciju koju čine predstavnici nastavnog osoblja, administracije i studenata i čiji će zadatak biti da redovno ažurira sadržaj, razvija i prati nova dostignuća iz ovog polja i vodi brigu o web prezentaciji fakulteta. Takođe u toku je proces redizajniranja kompletnog sajta fakulteta, koji će biti završen za 30 dana. Do tada, web prezentacija fakulteta je aktivna i u upotrebi na slijedećoj web adresi: www.mf-foca.com.

Značajan problem sa kojim se susreće Savez studenata je svakako finansiranje. Naime, Savez kao neprofitna organizacija nema stalan prihod novčanih sredstava sa kojim bi efektno podržavala studentske aktivnosti. U saradnji sa rukovodstom fakulteta, studenti su uspeli sakupiti određena sredstva za svoje aktivnosti, međutim kako to u većini slučajeva nije dovoljno, studenti su primorani da sami snose troškove, odnosno traže donacije i sponzorstva od drugih institucija i privatnih preduzeća.

Preporuke za unapređenje:

1. Poboljšati svesnost studenata o anketama i upitnicima, kao i njihov odziv na iste,

2. Poboljšati rad saveza studenata i učešće u donošenju odluka bitnih za studente,

3. Dalji razvitak studentskog saveza i funkcija saveza i njegovo učestvovanje u donošenju i kreiranju odluka fakulteta,

4. Finansiranje saveza, 5. Komunikacija sa profesorima


52

4.5 MJERE ZA PROMOVISANJE MOBILNOSTI, UKLJUČUJUĆI I UZAJAMNO PRIZNAVANJE KREDITA/BODOVA.

Fakultet ima saradnju sa više Univerziteta u zemlji, kao i sa više Univerziteta i fakulteta u inostranstvu.

Zahvaljujući izuzetnom naporu rukovodstva Sekcije za naučno-istaživački rad i međunarodnu saradnju, naši studenti su veoma aktivni u pisanju i publikovanju naučno-istaživačkih radova. U toku akademske 2009/2010 g. naši studenti su učestvovali na više kongresa koji su održani u Banja Luci, Ohridu, Sofiji, Berlinu, Zagrebu itd. Sekcija za naučno-istaživački rad i međunarodnu saradnju ostvarila je i saradnju sa Komitetom za međunarodnu razmenu studenata medicine RS preko kojeg su, u prošloj godini, tri studenta pohađala jednomjesečnu razmjenu u Španiji, Grčkoj i Poljskoj. Tokom programa razmene ne priznaju se nikakvi bodovi, i studenti na razmeni idu o svom trošku, kao i zbog sopstvene edukacije i unapređenja iskustva. Sistem razmene studenata je noviji projekat, i kao takav još nije potpuno razvijen u saradnji sa fakultetom.

Programi studijskih razmjena:

1. Ostvariti saradnju sa Kancelarijom za međunarodnu i međuuniverzitetsku saradnju (Rektorat Univerziteta u Istočnom Sarajevu) i implementirati projekat razmjene CEEPUS (Centralno-evropski program razmjene za univerzitetske studije)

a. Oformiti mreže sa drugim Medicinskim fakultetima u okviru projekta (Mrežu moraju sačinjavati najmanje tri univerziteta, od kojih dva trebaju biti iz različitih zemalja članica CEEPUS-a. U CEEPUS-u je prioritet dat mrežama koje rade na razvoju saradnje u svrhu postizanja zajedničkih diploma, ali mreže takođe mogu raditi i na promovisanju intenzivnih kurseva, studentskih razmjena, profesionalnih kurseva stranih jezika i studentskih ekskurzija.)

b. Promovisati razmjene u vidu freemover-sa (studenti, asistenti ili profesori koji individualno pohađaju razmjenu van mreža).

2. U saradnji sa Kancelarijom za međunarodnu i međuuniverzitetsku saradnju (Rektorat Univerziteta u Istočnom Sarajevu) potencirati uključivanje u ERASMUS MUNDUS program razmjene (za područje Zapadnog Balkana – projekti BASILEUS i JoinEUSee). Ove programe razmjene ima potpisan Univerzitet u Sarajevu, a Univerziteti u Mostaru i Tuzli su već u procesu uključivanja.


53

Programi stručnih razmjena:

3. U saradnji sa Komitetom za međunarodnu razmenu studenata medicine RS (SaMSIC) oformiti Lokalni komitet u Foči, zadužen za razmjene u okviru IFMSA organizacije (stručne razmjene u trajanju od jednog mjeseca), što je slučaj sa većinom Medicinskih fakulteta u okruženju (Sarajevo – BohEMSA, Podgorica – MoMSIC, Beograd YuMSIC itd.)

a. Podržati studente koji idu na razmjene (na osnovu uspjeha rangiranih odgovarajućim konkursom)

b. Stvoriti kapacitete za dolazeće studente (razmjenska mjesta, mentora, smještaj, ishrana).

Programi naučno-istraživačkih razmjena:

U saradnji sa Ministarstvom prosvjete i kulture Republike Srpske ući u projekte koji podržavaju naučno-istraživačke razmjene (npr. The British Scholarship Trust koji finansira studijske boravke u Velikoj Britaniji za potrebe istraživanja.)

4.6. MENTORSKI SISTEM

Mentorski sistem trenutno postoji na prvom ciklusu studija na studijskom programu Medicina, nakon što je ponovo aktiviran, nakon tri godine.

U ranijem periodu isti je postojao i primjenjivao se što se pokazalo cjelishodnim iz više razloga kao što su:

• lakše privikavanje studenata na rad na fakultetu, a posebno studenata prve godine koji se u početku mogu osjećati zbunjeno zbog novog silabusa, novih nastavnika i uopšte novog sistema rada.

• mogućnosti neposrednog kontakta sa studentima što otvara bolju i bržu komunikaciju između nastavnog osoblja i studenata i stvara prisniju i prijatniju atmosferu, a na taj način nastavnici mogu dobiti korisne povratne informacije od studenata koje se tiču studentskog života i funkcionisanja cijelog sistema, što može biti od koristi za unapređenje svih segmenata rada.

• potrebe mladih ljudi za pravilnim vođenjem i usmjeravanjem, jer je veoma važno da studenti vide uzore u svojim nastavnicima i da vide jasan put kojim treba da idu, a starije i iskusnije kolege im sigurno mogu biti od koristi u trenucima obeshrabrenja, lutanja i opterećenosti raznim ličnim problemima.


54

• i na kraju od izuzetne važnosti je da se studenti ne smiju osjećati napušteno i zapostavljeno, već da uvijek imaju na umu da postoje ljudi koji su tu da im pruže podršku i pomoć kadgod im je potrebna.

Uzimajući u obzir sve pobrojane, dobre strane, mentorstva, Fakultet je na sjednici Vijeća donio odluku da od akademske 2011/2012 godine ponovo uvede sistem mentorstva, sa jasno definisanim obavezama i spiskom grupa studenata, kao i mentora koji će voditi brigu o tim grupama.

4.7 KOMUNIKACIJA SA STUDENTIMA, SISTEM ŽALBI, INFORMISANJE, RASPOREDI, ZAKAZIVANJE ISPITA

Rad sa studentima je predviđen svaki radni dan od 11,00-13,00 časova na šalteru studentske službe i na taj način studenti se dodatno informišu o svim pitanjima vezanim za održavanje ispita, rasporede itd. Studenti mogu podnijeti pismeno bilo kakvu vrstu molbe ili žalbe koja se protokoliše u Studentskoj službi i dalje se distribuira u dekanat fakulteta. Na svaku podnesenu pismenu molbu ili žalbu, student dobija odgovor u roku od osam dana. Jedna od mogućnosti je ta da studenti mogu zakazati razovor sa dekanom fakulteta, a sa prodekanom za nastavu određena su dva, a sa sekretarom tri dana u sedmici za razgovor. Za sva pitanja vezana za nastavni proces, proceduru ispita i raspored nastavnih aktivnosti nadležna je studentska služba fakulteta. Kako je već pomenuto, studentska služba je prva u lancu za pružanje informacija, ali takođe je zadužena za koordinaciju sa drugim relevantnim osobama uključenim u nastavu. Medicinski fakultet u Foči organizuje predavanja i vježbe, kao i druge oblike nastave za studente studijskih programa.

Na Medicinskom fakultetu, studentska služba organizuje predavanja i ispite na način dostupan javnosti i informiše studente na sledeći način:

Ø Vremenu i mjestu održavaanja predavanja, Ø Vremenu i mjestu održavanja vježbi, Ø Vremenu i mjestu održavanju ispita.

Sve informacije Studentska služba fakulteta objvljuje na web site Medicinskog fakulteta i na oglasnu ploču fakulteta. Studenti imaju mogućnost uvida u raspored dvije sedmice unaprijed, a raspored održavanja ispita objavljuje se odmah nakon predaje prijava. Prijave za ispit se razvstavaju po studijskim programima i nastavnim predmetima , nakon čega se profesori ispitivači obavještavaju o broju kandidata i tada se određujue datum i vrijeme ispita. Strogo se vodi računa da student u jednom danu ima samo jedan ispit, kao i o tome da ispit nije zakazan u vrijeme nastave.


55

Svi oblici provjere znanja su javni i polažu se u sjedištu visokoškolske ustanove tj. Medicinskom fakultetu, osim izuzetaka predviđenim zakonom.

Ispitni rokovi su propisani Zakonom o visokom obrazovanju: januarsko-februarski, junsko-julski i septembarski ispitni rok. Može se odobriti i vanredni rok. Ispini rok sadrži dva ispitna termina.

Nastava u školskoj godini organizuje se u dva semestra u kojima nastava traje po 15 sedmica. Raspored za nastavu se sastoji od teorijske nastave tj.predavanja i praktičnog dijela tj.vježbi. Teorijska nastava se iszvodi u amfitetrima koji su opremljeni sa video projekcijom, a praktični dio se izvodi u mikroskopskoj sali i drugim kabinetima predviđenim za vježbe, kao i u Kliničkom centru – nastavnoj bazi. Nastava za studente počinje od 8,00 časova i između predavanja i vježbi predviđena je pauza od 30 min.

Opšti zaključak je da se svakodnevno radi na unapređenju i što boljoj komunikaciji sa studentima i reformi našeg obrazovnog sistema i to treba da bude jedan od najvažnijih zadataka u našem daljem radu.


56

5. FIZIČKI RESURSI

5.1. MATERIJALNI ASPEKTI

5.1.1. POLITIKA VEZANA ZA INFRASTRUKTURU I USLOVE

U poslednjih nekoliko godina uložili smo mnogo u infrastrukturu Medicinskog fakulteta. Zgrada površine 3525m2, je u vlasništvu Fakulteta. Fakultet posjeduje modernu opremu za laboratoriju kliničkih vještina, za pre/kliničku obuku, opremu za multimediju, računarske centre, laboratoriju za strane jezike, biohemijsku i farmakološku laboratoriju. Amfiteatri i učionice su u potpunosti opremljeni sa računarom, video projektorom, tablom i pristupom Internetu. Nastavno osoblje ima svoje prostorije i kabinete za odmor i rad. Svi kabineti imaju kompjutere. Cijela zgrada ima pristup internetu 24 sata na dan, sa linkom protoka 1Mb/s i obezbjeđena je sistemom video nadzora. Početkom godine Medicinski fakultet će biti priključen na Akademsku i istraživačku mrežu Republike Srpske (SARNET), što će omogućiti jednostavniji i brži pristup Internetu i vezu sa akademskim institucijama Republike Srpske i BiH. Takođe, preko BIHARNET-a i SEEREN mreže, naš fakultet će biti povezan sa GEANT-evropskom računarskom mrežom . Na taj način fakultet će finansijska sredstva koja se troše na ove usluge, usmjeriti na druge oblasti. Studenti imaju svoje prostorije za učenje, takođe i pristup internetu u sklopu računarskih centara i biblioteke Fakulteta. Studenti imaju obezbjeđenu ishranu u sklopu Studentskog centra. Studentska organizacija ima svoju kancelariju. U zgradi su i sve administrativne službe i radnici imaju svoj prostor. U okviru nastavne baze Klinika i bolničkih službi, studenti imaju obezbjeđen smještaj i to kapaciteta 60 mjesta. U toku je realizacija izgradnje studentskog doma kapaciteta 340 mjesta.

5.1.2. PRILAGOĐAVANJE INFRASTRUKTURE CILJEVIMA

Smještaj i usluge su adekvatni za realizovanje programa medicinskog fakulteta što je veoma dobro kada uzmemo u obzir mala finansijska sredstva kojima raspolaže fakultet.

Za finansiranje fakulteta u 2010. godini korištena su sredstva iz Budžeta (88,82%), iz vlastitih prihoda (8,71%), sredstva od donacija (0,96%), kao i dio sredstava dobijenih na ime izrade naučnoistraživačkih projekata (1,51%). (Probna bilansa Medicinskog Fakulteta za 2010.godinu).


57

Fakultet nema dugoročno obezbjeđena finansijska sredstva za realizaciju nastavnog proces i naučnoistarživačih projekata.

Fakultet dobija finansijska sredstva za svoje radne operacije iz budžetskih resursa. Sredstvima iz budžeta pokrivani su troškova plata zaposlenih i honorarno angažovanih profesora, kao i dio materijalnih troškova.

Iz vlastitih prihoda fakultet izmiruje materijalne troškove, nabavku opreme i otplatu kredita.

Od primljenih sredstava po osnovu naučnoistraživačkih projekata pokrivani su troškovi honorara učesnika, potrebne opreme i potrošnog materijala. Fakultet je koristio 11% od primljenih sredstava po osnovu naučnoistraživačkih projekata za izmirenje režijskih troškova (održavanje internet stranice, električna energija itd.) koji nastaju pri realizaciji projekta. Dodatnih 4,7% bio sredstava od projekata bio je namjenjen za pravno i finansijsko praćenje i realizaciju projekta, kao i za dostavu izvježtaja i prateće dokumentacije.

Fakultet nije dobijao finansijska sredstva od međunarodnih projekata izuzev kroz nabavku opreme.

Novčane donacije od „HE Višegrad“ i Ministarstvo porodice, omladine i sporta Republike Srpske korištena su za rekonstrukciju sportskih terena i za izmirenje tekućih obaveza.

Sredstva se troše prema planu koji usvoji Upravni odbor Univerzitea u Istočnom Sarajevu. Fakultet izrađuje finansijski plan, plan javnih nabavki za svaku obračunsku godinu, kao i izradu rebalasa plana za svaku fiskalnu godinu.

Fakultet ima potrebu za korišćenjem bankarskih kredita, ali kreditno zaduženje nije odobreno od strane nadležnog organa Univerzitea u Istočnom Sarajevu.

Pogledati tabele o finansiranju fakulteta:

Tabela 5-0 Struktura prihoda za 2010. godinu

Naziv prihoda Ekonomski

kod Iznos

Učešće u ukupnom

prihodu (u %)

Prihodi ostvareni on naučno istraživačkog rada (domaći i strani projekti) 722531 63.000 12,8

Prihodi od organizovanja naučno stručnih skupova 722532 6.880 1,4

Prihodi ostvareni od naknada za postdiplomske studije organizovane po starom/ novom modelu, radi sticanja naučnog stepena magistar nauka 722533 27.830 5,7

Prihodi od specijalizacije 722534 80.586 16,5


58

Prihodi ostvareni od naknada za drugi ciklus studija organizovan radi sticanja zvanja master i za treći ciklus za sticanje zvanja doktor nauka

Prihodi ostvareni od naknada za sticanje naučnog stepena doktor nauka, po starom modelu 722535 6805 1,4

Prihodi ostvareni od umjetničko stvaralačkog rada

Prihodi ostvareni izradom stručnih studija i projekata, izdavanjem atesta i po osnovu ovlašćenja

Prihodi od izdavačke djelatnosti

Prihodi ostvareni izradom stručne studija i projekata,izdavanja atesta 722537 6023 1,3

Ostali prihodi 722539 198.473 40,4

Prihodi od nostrifikacija diploma za studente prelaznike sa drugih fakulteta, zbog nastavka obrazovanja

Prihodi od edukacije trećih lica, koja se ne smatraju obrazovanjem prvog ciklusa studija (obuka za rad na računarima, stručni ispit, dokvalifikacije, ljetne škole) 722542 10732 2,2

Prihodi od zakupnina

Prihodi ostvareni izradom softvera 0

Prihodi od konsultantskih usluga 0

Prihodi od ustupanja znaka fakulteta i Univerziteta

Prihodi od prodaje skripti i udžbenika 722547 5992 1,2

Prihodi od pružanja usluga ovlaštenih laboratorija 722548 5471 1,1

Prihodi od članarina (biblioteka, čitaonica, časopisi, korišćenje muzičkih i sportskih instrumenata i pribora) 722549 18062 3,7

Prihodi od pomoći (donacija) pravnih lica i ostalih i od fizičkih lica 731226 20000 4,1

Prihodi od pomoći (donacija) iz inostranstva, države, federacije, opština, grada, mjesnih zajednica, pravnih lica i ostalih institucija, Republike Srpske i od fizičkih lica 731227 40000 8,2

ukupno 489.853 100


59

Tabela 5-1 Poređenja prihoda 2008-2010

Naziv prihoda Iznosi prihoda

2008 2009 2010

Prihodi ostvareni on naučno istraživačkog rada (domaći i strani projekti) 722531 151726 72500 63000

Prihodi od organizovanja naučno stručnih skupova 722532 0 9700 6880

Prihodi ostvareni od naknada za postdiplomske studije organizovane po starom/ novom modelu, radi sticanja naučnog stepena magistar nauka 722533 47.215 23.820 27.830

Prihodi od specijalizacije 722534 44280 52140 80586

Prihodi ostvareni od naknada za drugi ciklus studija organizovan radi sticanja zvanja master i za treći ciklus za sticanje zvanja doktor nauka

Prihodi ostvareni od naknada za sticanje naučnog stepena doktor nauka, po starom modelu 722535 19600 36000 6805

Prihodi ostvareni od umjetničko stvaralačkog rada722537 2999 1000 6023

Prihodi ostvareni izradom stručnih studija i projekata, izdavanjem atesta i po osnovu ovlašćenja

Prihodi od izdavačke djelatnosti

Ostali prihodi 224.215 220.915 198.473

Prihodi od nostrifikacija diploma za studente prelaznike sa drugih fakulteta, zbog nastavka obrazovanja

Prihodi od edukacije trećih lica, koja se ne smatraju obrazovanjem prvog ciklusa studija (obuka za rad na računarima, stručni ispit, dokvalifikacije, ljetne škole)722542 18340 15576 10732

Prihodi od zakupnina

Prihodi ostvareni izradom softvera

Prihodi od konsultantskih usluga

Prihodi od ustupanja znaka fakulteta i Univerziteta

Prihodi od prodaje skripti i udžbenika 722547 3.627 5.991

Prihodi od pružanja usluga ovlaštenih laboratorija722548 5101 5471


60

Prihodi od članarina (biblioteka, čitaonica, časopisi, korišćenje muzičkih i sportskih instrumenata i pribora)722549 8.555 24.390 18.062

Prihodi od pomoći (donacija) od pravnih lica i i od fizičkih lica731226 1.500 20.000

Prihodi od pomoći (donacija) , države, federacije, opština, grada, mjesnih zajednica, pravnih lica i ostalih institucija, Republike Srpske i od fizičkih lica731227 7525 40000

ukupno 524.455 466.269 489.853

Treba napomenuti da se navedena sredstva koriste za potrebe Fakulteta u cjelini (sva četiri studijska programa, a ne samo Medicine). Fakultet je namjestio i organizovao učionice i laboratorije u skladu sa našim potrebama i ciljevima. Klinička obuka je naglašena nakon uvođenja nove opreme („Kampus“ softver, fantomi, specijalizovani softveri itd.), a poboljšana je i pretklinika (mikroskopska sala, biohemijska laboratorija, farmakološka laboratorija, anatomska sala itd.). Međutim, Fakultet će u okviru projekta “Modernizacija Univerziteta u Istočnom Sarajevu” , potpisanog izmedju Vlade Republike Srpske i Vlade Austrije, značajno unaprijediti ovaj segment, jer je istim obezbjeđena naučno istraživačka oprema u vrijednosti od 543.944,58 EUR.

Spisak opreme, koja će biti na raspolaganju Fakultetu od 2012. godine, se nalazi u tabeli koja slijedi.

Tabela 5.1 Spisak opreme za medicinski fakultet iz projekta

“Modernizacija Univerziteta u Istočnom Sarajevu”

No. Description Qty

1. Plastic human body HP101100011 No. 5-1

1

2. Binocular microscope Dep.of Pat./Hist./Embri./Gen./Microbi./Phys

25

3. Department of Biochemistry 1

4. Isolated organ bath two chamber Cat.No4050 1

5. Isolated organ bath one chamber, Cat.No4000 2

6. Masterflex Peristaltic PumpCat. No.4810 1

7. Singel channel" Unirecord" cat.7050 or equivalent 2

8. The isometric force transducer 3-4 pcs. Cat No 7003 and Cat No 7004-1 piece

4


61

9. Rota-Rod aparat treadmill for mice Cat.No 47600 1

10. Hot Plate , Cat. No. 35100 1

11. Pressure transducer Cat. No 844 1

12. Decapitator Cat.No 7950 1

13. Automatic reflex transducer Cat No 7530 for rats and mice i RS232

1

14. Ugo Basile data aquisition software Package 1

15. Microwave Oven 1

16. Monitor Sony 1

17. Endoscopy Camera 1

18. TV Adapter 1

19. Cold Light source Xenon 180W 1

20. Optical cable 1

21. Irrigation pump 1

22. Insuflator 1

23. Equipment trolley 1

24. CO2tank3l 1

25. Trocar sheath 3

26. Optica 10 mm 1

27. Electrophoresis Blue Power plus supplier 2

28. Centrifuge MiniSpin 2

29. Mastercycler personal 1

30. Biophotometer 1

31. Freezer -80 C° 1

32. Ice Machine 1

33. Documentation system 1

34. Liquid nitrogen tank 2

35. Vortex Genie 2 2

36. Vaga Mettler toledo 1 mg 2

37. Centrifuge with rotor 5


62

38. Set of Pipets (epResearch) 1

39. Incubator 240L 1

40. Laminar 1

41. Digital Camera for Medicine (Fluorescence) 1

42. Conference System HDX

1

43. Research Microscope 1

44. Orbital Shaker 1

Što se tiče uslova za učenje, studenti imaju na raspolaganju čitaonicu (90 mjesta) u prizemnju zgrade Fakulteta, koja je otvorena 24 sata svih sedam dana u nedelji.Takođe, Fakultet je u saradnji sa Centrom za kulturu i informisanje uspio da obezbjedi čitaonicu (50 mjesta) u centru grada, koja je dostupna studentima svaki dan u terminu od 09.00-21.00 časova. Zgrada i krug fakulteta poseduju bežični pristup internetu 24 sata na dan, koji je dostupan studentima na korišćenje. U drugom dijelu zgrade otvara se studentski klub u kom će studenti moći da provode slobodno vrijeme. Fakultet poseduje sopstvene sportske terene za rekreaciju studenata i zaposlenih i to: tenis,košarku,odbojku i mali fudbal.

Podaci o veličini i kvalitetu auditorija, laboratorija, boblioteke, računarskog centra, prostora za osoblje i studente i finansijska sredstva su u slijedećim tabelama.

Tabela 5.2 Laboratorije koje se koriste po godinama studija

Godina studija Kvadratura m2

I 180

II 728

III 308

IV 54

V 54

VI 54


63

Fond biblioteke čini 7464 bibliotečkih jedinica stručne medicinske literature. Od toga: 2981 monografskih publikacija (knjige) na srpskom jeziku, 3545 na stranim jezicima (engleski), 520 serijskih publikacija (časopisi). Monografije, rječnici, priručnici, enciklopedije čine 172 bibliotečke jedinice, a magistarski radovi i doktorske disertacije 246.

U njenom sastavu se nalazi i čitaonica za studente sa 60 sjedećih mjesta. Medicinski fakultet nije pretplaćen na naučno-stručne časopise, a besplatno dobija primjerke časopisa „Medici.com“ i „KOD“. Biblioteka ne raspolaže knjigama u elektronskom obliku, ali permanentno vrši nabavku novih izdanja udžbenika i ostale stručne literature, te na taj način ostvaruje aktuelnost fonda i omogućava uvid u najnovija saznanja na polju biomedicinskih nauka. Takođe, biblioteka ostvaruje saradnju sa bibliotekama Medicinskog fakulteta u Sarajevu, te bibliotekama Medicinskog i Stomatološkog fakulteta u Beogradu u vidu razmjene potrebnih naučnih informacija, magistarkih radova, doktorskih disretacija i ostalih primjera bibliotečkog fonda.

U svom radu biblioteka koristi bazu podataka (MS Access, po modelu standardnih bibliotečkih programa) i podaci se unose elektronskim putem. Medicinski fakultet je član COBRSON projekta i povezan na COBRSON bibliotečku mrežu. Formirana je i baza podataka, a unošenje biblotečkih jedinica je u toku.

Studentima sva četiri Studijskog programa na Medicinskom fakultetu stoji na raspolaganju veliki broj savremenih literaturnih izvora. Svi predmeti su pokriveni barem jednim udžbenikom i praktikumom, napisanih prema važećem nastavnom planu i programu za dati predmet. Distribucija manjeg broja primjeraka pojedinih udžbenika na veći broj studenata omogućena je posebnim uslovima korišćenja, koje reguliše biblioteka.

Tabela 5.3 Biblioteka i računarski centar

Ukupan fond biblioteke 7464

udžbenici 6526

časopisi 520

Kompjuteri za studente 26

Kompjuteri za asistente 25


64

Tabela 5.5 Prostorije za odmor koje koristi nastavno osoblje

Mjesto Kvadratura m2

Nastavnički Klub 24

Tv Sala 36

Nastavnički apartmani 324

Studentski kafe 55

Ukupno 439

5.2. VOĐENJE STUDENATA

5.2.1 INFORMACIJE ZA POTENCIJALNE STUDENTE I KVALITET VODIČA ZA STUDIJE

Rad visikoškolskih institucija u Republici Srpskoj je regulisan zakonskim aktima i dužnost je informisati studente o svim relevantnim pitanjima (vidjeti zakon o visokom obrazovanju, tačka 26. paragraf 3)

Priručnik o programu sadrži podatke o nastavnom planu i programu za prvu godinu studija da bi student imao uvid u cjelinu. Naša institucija je izradila specijalne ECTS brošure u elektronskoj verziji kao i u štampanoj verziji,za smjernicu za potencijalne studente i nastavnike. On pruža različitim korisnicima,uključujući predstavnike međunarodnih univerziteta, osnovne informacije o samoj instituciji, nastavnom planu i programu, različitim kursevima/predmetima, akademskim i administrativnim parametrima. Glavni cilj brošure je da pruži transparentnost nastavnog procesa, da pomogne studentima da lako odaberu koji studijski program im odgovara i da mogu da isplaniraju svoje studije u inostranstvu i konačno da pruži studentima praktične informacije o svim aspektima studiranja. Brošura se dopunjava svake godine,otvorena je za javnost i dostupna svakom nastavniku i studentu. Elektronska verzija na internetu i sajtu pruža mogućnost razmjene brošure između institucija. Brošuru treba uraditi na engleskom jeziku.

Tabela 5.4 Ukupna kvadratura učionica nasuprot broja nastavnog osoblja

Kvadratura m2 Broj nastavnog osoblja

1690 133


65

ECTS brošura sadrži precizan opis nastavnog plana i programa institucije, uključujući sve predmete koji su zastupljni sa odgovarajućim brojem kredita.

Glavni odgovori i informacije koji se mogu naći u brošuri su:

• Detljan opis predmeta sa brojem kredita,

• Detaljan opis načina ispitivanja tj. polaganja ispita,

• Detaljan opis uslova i organizacije studija.

Brošura takođe sadrži osnovne informacije o instituciji i studijima, poput prijemne procedure, pravila studiranja, sistema ispita, akademski kalendar i plan i program. Takođe smo uneli neke praktične informacije o ustanovi, o gradu i zemlji, smještaju i hrani, gradskom prevozu, opštim uslovima studentskog života, zdravstvenom osiguranju, podršci studentima i uslovima nastave, praktičnim savjetima i slobodnim aktivnostima.

Priručnik takođe sadrži detalje o svakom predmetu/kursu, uključujući cilj (šta predavač želi da postigne), ishode učenja (šta će studenti moći da rade), opšte stvari o predmetu (uključujući relevantnost kursa i integraciju sa drugim kursevima), silabus (detaljnu listu sadržaja nastavnih jedinica), strategiju predavanja (nastavni procesi i metodi), dodijeljene kredite (ECTS), ,ali samo za prvu godinu studija, iako gore navedeni elementi postoje za kompletan studijski program. Potrebno je uraditi brošuru za sve godine studija.

5.2.2. PRIJEM STUDENATA

Procedura prijema studenata je u potpunosti opisana u poglavlju 2.5.

Studentska služba je odgovorna za cjelokupni menadžment prijemne procedure. Oni su zaduženi za organizaciju i slijede prijemne procedure za svaki studijski program, objavljuju rezultate, sakupljaju pritužbe I distribuiraju ih tijelu nadležnom za odlučivanje.

Studenska služba je odgovorna za koordinaciju i objavljivanje svih zatraženih informacija dodiplomske I postdiplomske politike i procedure. Studentska služba našeg fakulteta je odgovorna za koordinaciju i objavljivanje svih zatraženih informacija o pravilima i proceduri.


66

Tabela 5.7 Procedura prijema, trendovi u prijavljivanju

Godina Broj prijavljenih studenata Broj primljenih studenata

2001/2002 139 70

2002/2003 144 70

2003/2004 107 70

2004/2005 93 81

2005/2006 105 93

2006/2007 82 60

2007/2008 107 85

2008/2009 102 100

2009/2010 89 80

2010/2011 111 81

2011/2012 180 100

5.2.3. CILJEVI I REGULACIJE KOMUNIKACIJA

Što se tiče komunikacija sa studentima, generalno studenti dobijaju informacije od studentske službe, i dekanata.Takođe mogu naći dosta relevantnih informacija na web sajtu i u vodiču za studente. Svake sedmice prodekan za nastavu i sekretar su zaduženi za komunikaciju sa studentima. Studenti mogu da pitaju šta žele ili da komentarišu i žale se dekanatu. Za sva pitanja vezana za nastavni proces. Za proceduru ispita i raspored nastavnih aktivnosti nadležna je studentska služba. Takođe ove informacije mogu naći na oglasnoj tabli fakulteta.

5.2.4. MEĐUNARODNA RAZMJENA

Nemamo kancelariju za međunarodnu razmjenu. Sada nemamo mnogo studenata koji dolaze iz inostranstva da studiraju u Foči. S vremena na vrijeme imamo studente koji žele da nastave ili završe studije u inostranstvu. U tom slučaju, studentov zahtjev se razmatra na Naučno-


67

nastavnom vijeću i bira se komisija odgovorna za provjeru podnesenih dokumenata kandidata i odgovara u predviđenom zakonskom roku na kandidatov zahtjev.

Od 2001. godine imamo službeni sajt fakulteta na kome potencijalni student može naći sve relevantne informacije. Postojanje ECTS brošure na veb sajtu dodatno olakšava pristup informacijama o studijskim programima i instituciji.

5.2.5. NADGLEDANJE/VOĐENJE I MENTORSTVO NAD STUDENTIMA

Mentorstvo na Medicinskom fakultetu ne postoji od 2009. godine. Mentorstvo je detaljno opisano u kriterijumu 4.6.

5.2.6. OMBUDSMAN

Ombudsman postoji na nivou Republike Srpske, a u svim drugim slučajevima studenti koriste Sistem primjedbi i žalbi, koji je jasno definisan na Fakultetu.

DODATNE TABELE VEZANE ZA STUDENTSKA PITANJA

Tabela 5.8 Brucoši naspram diplomiranih studenata

Školska godina Broj studenata I godine Broj diplomiranih studenata

2001/2002 70 18

2002/2003 70 21

2003/2004 70 13

2004/2005 81 5

2005/2006 93 34

2006/2007 60 31


68

2007/2008 85 24

2008/2009 100 24

2009/2010 80 21

2010/2011 81 U toku

Tabela 5.9 Omjer muških naspram ženskih brucoša

Školska godina Muškarci Žene

2001/2002 20 55

2002/2003 21 49

2003/2004 20 50

2004/2005 39 42

2005/2006 36 57

2006/2007 20 40

2007/2008 30 54

2008/2009 45 55

2009/2010 35 45

2010/2011 34 47

Tabela 5.10 Omjer muškaraca i žena u ukupnom broju studenata

Školska godina Muškarci Žene

2001/2002 102 206

2002/2003 120 194

2003/2004 105 230

2004/2005 133 234

2005/2006 142 271


69

2006/2007 129 261

2007/2008 136 277

2008/2009 165 299

2009/2010 181 284

2010/2011 193 305

Tabela 5.11 Ispisani studenti i stope završenih studija od 2004/2005. do 2009/2010. godine

Akademska godina Broj ispisanih studenata

2004/2005 32

2005/2006 29

2006/2007 22

2007/2008 31

2008/2009 34

2009/2010 33

Tabela 5.12 Broj diplomiranih studenata

Školska godina Broj diplomiranih studenata

2001/2002 18

2002/2003 21

2003/2004 13

2004/2005 5


70

2005/2006 34

2006/2007 31

2007/2008 24

2008/2009 24

2009/2010 21

2010/2011 8 do sada

Komentar:

Tabela 5.13 Opterećenje studenata po godinama studija

Godine studiranja

Predavanja Vježbe Samostalno učenje

Ukupno

I god 330 390 1080 720

II god 420 330 1050 750

III god 390 360 1050 750

IV god 315 435 1050 750

V god 300 450 1050 750

VI god 330 420 1050 750

Ukupno 2085 2385 6330 4470

ANALIZA POGLAVLJA

Jake strane u pogledu sredstava i uslova su :

• Sopstvena zgrada

• Dobro razvijena infrastruktura

• Moderna oprema za kliničku laboratoriju vještina, za (pred)kliničku obuku, multimedijalna oprema, računarski centri, opremljene učionice i amfiteatri


71

• Klinička obuka je pojačana nakon uvođenja nove opreme (kampuski softver, fantomi, virtualna laboratorija, platforma za elektronsko učenje itd.), a i pretklinika je poboljšana (mikroskopska sala, biohemijska i farmakološka laboratorija, virtualna laboratorija, laboratorija za jezike itd.)

• Elektronska kontrole evidencija studentskog prisustva nastavi, kao i elektronska evidencija zaposlenog osoblja.

Jake strane u pogledu vođenja studenata su :

• Razvoj vodiča za studije

• Razvoj plana i programa za predmete

• Razvoj informacionog paketa (baza podataka sa unesenim nastavnim predmetima, nastavnim osobljem i studentima )

• Nadzor nad prijemom studenata

Aspekti koje treba popraviti na polju sredstava i uslova su :

• Poboljšati finansijski priliv

• Veza sa privredom

• Razvoj uslova za E-learning

• Dalja edukacija nastavnog osoblja za ICT i druge nastavne pristupe

• Studentski smještaj

• Omogućiti pristup bibliotečkoj bazi podataka i povećati broj udžbenika.

Aspekti koje treba popraviti na polju vođenja studenata su :

• Međunarodna razmjena

• Poboljšanje komunikacije između osoblja i studenata

• Razvijanje sistema nadzora i mentorstva nad studentima


72

6. UNUTRAŠNJE OSIGURANJE KVALITETA

6.1. REZULTATI EVALUACIJE

Uspostavljanje funkcije koordinatora za kvalitet, formiranjem tima za kontrolu kvaliteta na nivou studijskog programa Medicine i formiranjem i odgovornim radom komiteta za kvalitet na nivou Univerziteta obezbjeđeni su osnovni uslovi za uvođenje kvaliteta na sistematski način na našoj organizacionoj jedinici i na niovu Univerziteta što je verifikovano i statuom Univerziteta u Istočnom Sarajevu.

Univerzitet osigurava kvalitet visokog obrazovanja u skladu sa međunarodno prihvaćenim dokumentima u oblasti visokog obrazovanja, Zakonom o visokom obrazovanju Bosne i Hercegovine, Zakonom o visokom obrazovanju Republike Srpske, Standardima i smjernicama za osiguranje kvaliteta u visokom obrazovanju u Bosni i Hercegovini, Strategijom osiguranja kvaliteta Univerziteta i drugim aktima Univerziteta.

Cilj uspostavljanja institucionalnog sistema za osiguranje kvaliteta je utvrđivanje standarda kvaliteta rada i regulisanje mehanizama i postupaka za upravljanje, praćenje, vrednovanje, unapređivanje i razvoj kvaliteta, kao i razvijanje politike i organizacione kulture kvaliteta u obavljanju svih djelatnosti naše organizacione jedinice i Univerziteta. Uspostavljanje i standardi funkcionisanja sistema za osiguranje kvaliteta podliježu analizi, mjerenjima i kriterijumima vrednovanja uspješnosti organizacionih jedinica i studijskih programa. Tokom posljednjih godinu dana usvojen je niz važnih dokumenata koji omogućavaju uvođenje i sistematsko praćenje kvaliteta, koji su pobrojani u kriterijumu 7.2 Prihvaćeni dokumenti i studijski programi.

Unutrašnjim korisnicima sistema za osiguranje kvaliteta našeg studijskog programa smatraju se studenti, nastavnici, administrativno i tehničko osoblje, i uprava. Spoljašnji korisnici su vlada, ministarstva, lokalna i državna uprava, kultura, zdravstvo i društvo u cjelini. Unutrašnji korisnici sistema za osiguranje kvaliteta ocjenjuju kvalitet svih segmenata rada Univerziteta, na način i u postupku utvrđenim posebnim aktima. Saradnja sa spoljašnjim saradnicima je u procesu razvoja. Rezultati ocjenjivanja rada Univerziteta izvor su podataka za unutrašnju i spoljašnju provjeru i vrednovanje kvaliteta.

Univerzitet a samim time i naš studijski program je definisao sljedeće prioritetne oblasti u kojima se osigurava, obezbjeđuje, unapređuje i kontroliše kvalitet, a to su:

• kvalitet studijskih programa,

• kvalitet nastavnog procesa,

• kvalitet naučnoistraživačkog i stručnog rada,


73

• kvalitet nastavnika i saradnika i studenata,

• kvalitet udžbenika, literature, bibliotečkih i informatičkih resursa,

• kvalitet upravljanja i kvalitet nenastavne podrške,

• kvalitet prostora i opreme,

• kvalitet finansiranja,

• uloga studenata u samovrednovanju i provjeri kvaliteta,

• sistematsko praćenje i periodična provjera kvaliteta,

• transparentan rad.

Subjekti osiguranja kvaliteta na Univerzitetu su:

• Komitet za osiguranje kvaliteta,

• Kancelarija za osiguranje kvaliteta,

• Koordinatori za osiguranje kvaliteta fakulteta/akademija. (timovi ѕa osiguranje kvaliteta)

Komitet predstavlja stručno i savjetodavno tijelo Senata Univerziteta i Rektora u oblasti osiguranja kvaliteta

Na svim organizacionim jedinicama Univerziteta je imenovan koordinator za kvalitet, pa tako i na Medicinskom fakutetu, koji je zadužen za koordinisanje svih poslova vezanih za uvođenje i kontrolu kvaliteta. Kordinator na Medicinskom fakultetu za sve odsjeke je dr Nataša Đokanović. Koordinatori djeluju u skladu sa prijedlogom aktivnosti koje podnese Komitet, a usvoji Senat Univerziteta. Rad koordinatora na organizacionim jedinicima organizuje i koordiniše Kancelarija za kvalitet na niovu Univerziteta. Uz koordinatora je na studijskog programu Medicine formiran je tim za izradu samoevalucionog izvještaja za 2010-2011 godinu i tim za pomoć u izradi izvještaja za Univerzitet.

Sastav tima dat je u Poglavlju „Organizacioni okvir“.

Tim koristi metodologiju, kriterijume i indikatore koja je izrađena u saradnji sa agencijom za osiguranje kvaliteta i razvoj visokog obrazovanja u BiH. ( vidi u prilogu indikatore i standarde).

Studijski program Medicine je do sada učestvovao vrlo aktivno na koordinator na nivou BiH u više Tempus projekata koji su se bavili uvođenjem sistema osiguranja kvaliteta.

To su projekti (detaljno u Aneksu ovog izvještaja):


74

• Quality management in medicine 2005-2006

• Integrated learning in Medicine 2005-2008

• EU oriented Self-evaluation Report Procedures for BH Universities 2007-2008

• EU standards for evaluation of study programs on BH Universities 2010-2013

Do sada je nekoliko puta rađena evaluacija Medicinskog fakulteta-odsjek Medicina, kao pilot projekat u okviru nekoliko TEMPUS projekata (2005 i 2007 godina-vidi u prilogu). Ove evaluacije uglavnom nisu inicirane od menadžmenta ali su bile podržane. Kao metodologija je korišćena metodologija koju koristi VLHORA -Flandrijska agencija za osiguranje kvaliteta i EFQM model i proza quick scan upitnici. Kao oruđe za evaluaciju predmeta korišteni su različite tabele u kojima su se nalazili sakupljeni statistički podaci iz svih predmeta i drugih oblasti funkcionisanja programa, silabusi kurseva, upitnici koji su ispunjavali studenti i nastavno osoblje itd. (vidi metodologiju u prilogu).

U svim evaluacijama koje su urađene do sada bili su uključeni predstavnici svih struktura institucije kao i predstavnici menadžmenta, administracije, nastavnog osoblja i studenata. Rezultati svih evaluacija su dostavljeni dekanatu ali nisu bili korišćeni na sistematski način u mijenjanju nastavnog procesa i unapređenju rada studijskog programa. Pripremljena su dokumenta koja bi se zasnivala na rezultatima ovih evaluacija, a koja će menadžment Fakulteta ozvaničiti na u kratkom roku. Neka od tih dokumenata su:

• Misija

• Ciljevi studiranja

• Vizija

• Mentorstvo

• Elektronska evidencija studenata

Osim evaluacija, studijski program Medicine od ove godine učestvuje punim kapacitetima u provođenju ankete na nivou univerziteta u kojoj učestvuju i studenti i nastavno osoblje. Cilj ankete je poboljšanje nstavnog procesa kroz evaluaciju postojećeg. (viditi link za ankete).

Opšti rezultati i zaključci svih evaluacija su da imamo dosta posla na poboljšanju funkcionisanja upravljačkih i drugih struktura na nivou studijskog programa. Proces donošenja odluka treba da bude zasnovan na relevantnim podacima i strategijskoj politici institucije. Takođe mora biti jasna i vizija programa. Programi razvoja osoblja treba da se razviju kao i jasna politika promovisanja.

Dosta je urađeno u području poboljšanja postojeće opreme na fakultetu. Iako su napravljeni veliki koraci u reformi plana i programa još mnogo toga ima da se uradi. Takođe treba poboljšati istraživačko područje i programe usavršavanja nastavnog osoblja.


75

6.2. MJERE ZA UNAPREĐENJE STUDIJSKOG PROGRAMA

Kako smo već pomenuli, rezultati evaluacionih procedura prije nisu korišteni za poboljšanje situacije, odnosno donošenje akcionih planova institucije. Od posljednje evaluacije koja je obavljena 2007. godine evidentan je napredak u skoro svim segmentima. Većina preporuka eksterne komisije koje su poslate u finalnom izvještaju Medicinskom fakultetu su usvojene (vidi izvještaj eksterne komisije u aneksu) .

Od preporuka koje su usvojene i koje su dovele do poboljšanja funkcionisanja našeg fakulteta od posljednje evaluacije ističemo:

-Ostvarena je bolja veza sa završenim studentima Medicinskog fakulteta osnivanjem alumnija i uvođenjem ankete vezane za poboljšanje nastavnog procesa na Mediicnskom fakultetu u Foči

- Ostvarena je bolja komunikacija sa stajekholderima osnivanjem društva prijatelja Medicinskog fakulteta u Foči

- mobilnost studenata je bolja nego što je bila, a plan daljeg unapređenja je dat u poglavlju 4.5

- sistem žalbi je takodje poboljšan, postoji jasna procedura kome i kako se studenti žale a takođe dodatan kvalitet u ovoma aspektu je ostvaren uspostavljanjem mentorskog sistema

- na dosta katedri se uspjelo poboljšati veza izmedju ciljeva učenja i ispitinih procedura. Zadatak prodekana za nastavu u narednih mjesec dana će biti da se obavi razgovor sa svim šefovima katedri i da se napravi minimum znajna i vještina koje student treba znati da bi položio svaki ispit

- uvođenjem i korišćenjem kataloga znanja na većini katedri je dovelo do povećanja završnih kompetencija koje studenti posjeduju. Od ove godine sve kliničke katedre će biti obavezne da koriste katalog znanja i vještina

- naučni časopis našeg fakulteta je počeo da izlazi

- uvodjenjem laboratorije za kliničke vještine uslovi za klinički dio praktičnog rada sa studentima je značajno pojačan

- uključivanje studenata u proces odlučivanja je znatno povećano

-počela je izgradnja studentskog doma kapaciteta 340 mjesta.

Od preporuka koje nisu uspjele da se uvedu u potpunosti od prethodne evaluacije izdvajamo:

- autonomija fakulteta nije ostvarena

- strateški plan u cjelosti nedostaje


76

- istraživanje i publikacije u priznatim časopisima manjkave

- uključivanje studenata u istraživanja tokom studija nisu sistematski rješena

- oprema za učenje na daljinu još uvijek nije nabavljena.

Formiranjem komiteta i kancelarije za kvaliteta, a posebno uspostavljanje funkcije koordinatora za kvalitet na Univerzitetskom nivou rezultati evaluacije bi se trebale uzimati još ozbiljnije u budućnosti. Postoji dogovor sa dekanskim timom da se rezultat ove evaluacije posluži kao sredstvo za uvođenje mjera poboljšanja u svih sektorima gdje se pokaže da je to neopohodno.

6.3. UKLJUČIVANJE SARADNIKA-KOLEGA, STUDENATA, ALUMNIJA I TRŽIŠTA RADA-PROFESIJE

Studenti su uključeni u sistem obezbjeđenja kvaliteta djelomično tokom pripreme evaluacionog izvještaja. Aktivan član tima ѕa evaluaciju sa studijskog programa je predstavnik studenata. Njegov zadatak u narednom periodu će biti da uradi više na informisanosti studenata i važnosti njihovog učešća u ovom polju, kao i o preuzimanju odgovornosti za kvalitet u obrazovanju u našoj instituciji.

Osoblje je sve posvećenije evaluacijama koje se tiču unutrašnje kontrole kvalitete. U prethodnim evaluacijama je bilo problema u saradnji sa evaluacionim timom (odbijanje davanja pravovremnih informacija). Diplomirani studenti i predstavnici privrede nisu aktivno uključeni u proces evaluacije i rada studijskog programa. Fakultet je preko društvene grupe facebook uspio da formira grupu koju čine diplomci našeg Fakulteta i čiji je broj članova 120. Pripremljeni su i upitnici koji će biti dostavljeni članovima grupe i čije ćemo rezultate obraditi i koristiti u našim analizama i planiranju. U narednom periodu namjeravamo da formiramo tijelo sastavljeno od predstavnika privrede iz regiona Istočnog dijela RS koja bi nam pomogla u unapređenju rada.

ANALIZA POGLAVLJA

Opšti zaključak je da treba da radimo više na širenju različitih informacija među interesnim grupama i na podizanju svjesnosti studenata i osoblja o njihovoj ulozi u razvoju kurikuluma i same institucije i ukontrolisanju ostvarenog kvaliteta različitih faza funkcionisanja ustanove. Takođe moramo redovno nastaviti postojeću praksu samoocjenjivačkih procedura i više uključiti interesne grupe i samu instituciju. Neophodan je kritički osvrt svih relevantnih faktora na studijskom programu, a posebno menadžerskih struktura na rezultate ovih i prethodnih evaluacija što treba da dovede u većoj mjeri nego ranije na izradi dokumenata neophodnih ѕa funkcionisanje našeg programa (politika kvaliteta, strateški plan razvoja za narednih pet godina, akcioni planovi i poboljšanje postojećih dokumenata, pravilnika i procedura (misija, vizija i dr.). Sve ova dokumenta je neophodno uskladiti sa već postojećim dokumentima i pravilnicima na nivou univerziteta.


77

Prednosti:

• definisana unutrašnja organizaciona struktura,

• motivisanost jednog dijela nastavnika i saradnika za unapređenje kvaliteta svih segmenata rada,

• postepeno uključivanje studenata u cijeli proces (sistemska edukacija kroz projekat Tempus projekat EU standards for evaluation of study programs on BH Universities,

• otvorenost Univerziteta za saradnju,

• intenzivna saradnja sa uglednim Univerzitetima u regionu i u inostranstvu,

Slabosti:

• potreban broj nastavnika i saradnika za dalje promjene,

• ne postojanje dobrih veza sa privredom,

• nedovoljna finansijska sredstva za ostvarivanje planova razvoja,

• nizak procenat sredstava koja se izdvajaju za naučnoistraživački rad,

• potpuna i isključiva finansijska zavisnost Univerziteta, kao državne institucije, od državnih struktura,

• slaba i neadekvatna opremljenost laboratorija.

Šanse u okruženju:

• povećane šanse za mobilnost nastavnika i studenata na međunarodnom nivou,

• povećan prostor za saradnju sa visokoškolskim i naučnim ustanovama na regionalnom i međunarodnom nivou,

Opasnosti:

• nepovoljna privredna situacija u zemlji,

• loš materijalni položaj studenata,


78

7. REZULTATI

7.1 REALIZOVANI NIVO

Tabela 7.1. Pregled realizovanog nivoa

Trajanje studija Prosječno trajanje studija

Otpali/broj primjenih

Diplomirani/broj primjenih

Diplomirani/broj studenata koji izađu na prijemni test

6,0 8,17 34,77% 24,53% 20,04%

Podaci obuhvataju period od školske 2001/02 do 2010/11

Generalno možemo zaključiti da su očekivanja nastavnog osoblja i studenata o planu i programu u dosta aspekata ispunjena. Kurikulum relativno dobro prati trendove razvoja medicinskog obrazovanja. Adaptiran je sa ostalim kurikulumima u BiH i napravljen je pod uticajem kurikuluma Medicinskog fakulteta u Heidelbergu ali bez modularnog pristupa. U posljednje vrijeme su učinjene revizije kurikuluma vezane za uvodjenje metodologije naučno istraživačkog rada u obavezne studije. Osim toga rukovodstvo fakulteta je odlučilo da ponovo aktivira mentorstvo za sve studente fakulteta kroz angažovanje asistenata koji će biti zaduženi da prate svoju grupu studenata od početka do kraja studija i da se na sve moguće načine brinu za praćenje studenata tokom cijelog procesa studiranja. Važna je stvar stavljanje kataloga znjana i vještina u obaveznu upotrebu jer je do sada bila praksa da su samo neki kursevi vodili računa o upotrebi kataloga tokom izvodjenja praktične nastave. Takođe je odlučeno da se uvode znatno strožija kontrola nastave, kako teorijske tako i praktične u smislu obavljanja zacrtanog plana i programa pojedinih predmeta. Dogovor je da se uradi i preraspodjela posla među katedrama prema završnim kompetencijama studenata i na taj način da se odredi koja katedra koliko učestvuje u davanju pojedinih kompetencija studentima.

Studenti su djelomično zadovoljni nastavnim metodologijama. Obim izbornih predmeta koji je ponuđen je nekoherentan i dispergovan tako da ne daje priliku studentima da dobiju dodatna upotrebna znanja. Studenti nisu u potpunosti informisani unaprijed sa sistemom ispitivanja i ciljevima učenja mada je i ovdje napravljen veliki napredak u odnosu na 2008. godinu zahvaljujući pravljenju vodića za studenti i objavljivanju silabusa svih kurseva. U mnogim drugim aspektima o kurikulumu mišljenja studenata su veoma različita ali postoji tendencija da studenti završnih godina imaju bolje mišljenje o kurikulumu od studenata prve dvije godine.

Što se tiče studentskih pitanja, uloga studentske organizacije u procesu odlučivanja se znatno povećala i postoji trend da se ona poveća. Trend se ogleda kroz prisustvo studenata na sjednicama vijeća, njihov ulogu kroz studentski savez u domenu osiguranja kvaliteta, borbe za studentska prava, reviziju nastavnih planova, izradu samoevaluacionih izvještaja, i slično. Donekle i dalje važi činjenica da studenti ne prepozanju potpuno ulogu u društvu i na


79

Univerzitetu iako im je ona formalno odobrena i omogućena. Smatramo da je to proces za koji je potrebno još vremena. U isto vrijeme većina studenata su veoma nezadovoljni studentskim mentorstvom.

Sa tačke gledišta osoblja, većina našeg osoblja je prilično zadovoljna kurikulumom, pregledni plan kurikuluma je dostupan svima u instituciji. Osoblje je zadovoljno sa dobro definisanom politikom za akademsku medicinsku karijeru. Većina osoblja je ohrabrena za dalje specijalizacije i istraživanje, ali takođe jedan dio osoblja je nezadovoljan ovom podrškom. Nedostaje precizan opis poslova za zaposlene.

Po pitanju odnosa između osoblja i menadžment tima, osoblje nije dovoljno uključeno u kreiranju programa, vizije obrazovanja, dugoročnih ciljeva studiranja i istraživanja, mada je u ovom aspektu takodje napravljen veliki napredak u odnosu na prije tri godine. Potrebno je generalno vršiti redovnu evaluaciju posebno rada nastavnog osoblja i menadjement tima.

Što se tiče opreme, u posljednjim godinama institucija je sve bolje opremljena. U narednom periodu na fakultet stiže oprema za opremanje bazičnih laboratorija koje će omogućiti dalji razvoj istraživanja.

Rezultati ovogodišnje ankete dati su u tabelama ispod:

Tabela 7.2 Rezultati elektronske ankete sprovedene u ljetnjem semestru školske 2010/2011

Odziv studenata - Medicinski fakultet Maksimalan broj učesnika ankete u tekućem semestru 621 Ukupan broj učesnika ankete u tekućem semestru 46 Procentualni odziv 7.41 %

Odziv po godinama studija i studijskim programima

2. godina med, - 7

2. godina, Zdravstven-Zdravstvena njega 2

3. godina med, - 7

3. godina, specijalna-Specijalana edukacija i rehabilitacija 1

4. godina med, - 4

4. godina, Specijalna-Specijalana edukacija i rehabilitacija 3

4. godina, Zdravstven-Zdravstvena njega 11

5. godina med, - 11


80

Broj ispitanika Ukupna prosječna ocjena

Ukupna prosječna ocjena nastavnog kadra

32 4.39

Prosječne ocjene nastavnog kadra po anketnim pitanjima

Pitanje Broj ispitanika Ukupna prosječna ocjena

Uslovljava polaganje ispita kupovinom njegovih knjiga/skripti

32 4.9

Pripremljen je za nastavu i dobro poznaje materiju koju predaje

32 4.51

Redovno održava nastavu 32 4.47

Profesionalan je i korektan u komunikaciji sa studentima

32 4.35

Otvoren je za diskusiju o gradivu 32 4.35

Odgovarajućim primjerima olakšava razumijevanje materije

32 4.27

Na počeku semestra predstavio je plan izvođenja nastave sa jasno definisanim studentskim pravima i obavezama

32 4.13

Dostupan je za konsultacije 32 4.12

Prosječne ocjene nastavnog kadra po godinama studija

Godina studija Broj ispitanika Ukupna prosječna ocjena

3 8 4.6

2 7 4.49

4 6 4.37

5 11 4.23


81

Tabela 7.3 rezultati ankete-Prosječna ocjena studija i službi

Broj ispitanika Ukupna prosječna ocjena

Ukupna prosječna ocjena studija i službi 44 3.08

Prosječne ocjene studija i službi

Ocjena studija/službe Broj ispitanika Ukupna prosječna ocjena

Biblioteka 34 4.24

Ostale administrativne službe 30 3.57

Studentska služba 43 2.87

Organizacija studija 43 2.81

Ocjena studija i službi po godinama studija

Godina studija Broj ispitanika Ukupna prosječna ocjena

4 17 3.37

2 8 3.29

3 8 3.27

5 11 2.39

Treba napomenuti da je odziv studenata bio mali, jednim dijelom zbog nezainteresovanosti, a drugim dijelom jer je anketa bila dostupna nakon završetka semestra (početak raspusta), pa je i mali broj studenata bio prisutan na fakultetu.

Finansijska situacija je uglavnom nezadovoljavajuća, opisano u tabelama u Indikatoru 5.1.2.

Međunarodna dimenzija institucije je bolja zahvaljujući sve većoj saradnji kroz različite projekte sa ustanovama u regionu i Evropi- u tabelama je dat spisak projekata:


82

Tabela 7.4 Učešće Medicinskog fakulteta u projektima

Međunarodni projekti 2010.

Broj projekata iz Okvirnog programa 0

Broj projekata iz TEMPUS programa 3

Broj drugih međunarodnih projekata 0

Ukupan broj zaposlenih na fak./akad. angažovanih za rad na međ. projektima (ne ponavljati osobe u sabiranju)

3

Projekti finansirani od strane resornih ministarstava u RS i drugih inst. u BiH

2010.

Broj projekata od ministarstava RS 7

Broj projekata od ministarstava BiH 0

Broj projekata od strane ostalih institucija iz RS/ BiH

0

Ukupan broj zaposlenih na fak./akad. angažovanih za rad na svim gore pomenutim projektima (ne ponavljati osobe u sabiranju)

43

Ukupna vrijednost sredstava stečenih gore pomenutim projektima

63000

Odnos sredstava stečenih iz ovih projekata i svih ostalih sredstava stečenih istraživanjem (%)

1,51%

Projekti u privredi 2010.

Broj ugovora/projekata sa privredom 0

Broj istraživanja urađenih za privredu 0

Broj zaposlenih na fak./akad. uključenih u projekte za privredu

0

Ukupna vrijednost stečenih sredstava od privrednih projekata

0

Odnos sredstava stečenih privrednim projetima i svih ostalih sredstava stečenih istraživanjem (%)

0


83

Što se tiče sistema obezebjeđenja kvalitete, mišljenje nastavnog osoblja je podijeljeno ali većina njih je nedovoljno informisana o ovom pitanju.

Što se tiče administarcije mišljenja smo da su oni uglavnom zadovoljni komunikacijom sa studentima, drugim osobljem i djelomično strukturama menadžmenta.

Opšti zaključak je da treba da radimo više na širenju različitih informacija među interesnim grupama i na podizanju svjesnosti studenata i osoblja o njihovoj ulozi u mijenjanju i razvoju nastavnog programa i same institucije. Takođe moramo pomoći pri uvođenju samoocjenjivačkih procedura u redovnu praksu.

Klinička obuka i sistem ocjenjivanje studenata su i dalje ključne tačke u reformi nastave na fakultetu u Foči i to treba da bude jedan od najvažnijih zadataka u našem budućem strateškom i akcionom plana

7.2 PRIHVAĆENI DOKUMENTI I STUDIJSKI PROGRAMI

Spisak usvojenih dokumenata od poslednje evaluacije Fakulteta:

1. Statut Univerziteta u Istočnom Sarajevu broj 01-C-1190/09 od 29.12.2009. godine. 2. Pravila studiranja na prvom ciklusu studija broj 01-C-276-XI/08 od 20.06.2008. godine. 3. Pravilnik o postupku ekvivalencije ranije stečenih zvanja sa novim zvanjima na

Univerzitetu u Istočnom Sarajevu broj 01-C-470-XXXVIII/10 od 25.11.2010. godine 4. Pravilnik o naknadama koje plaćaju studenti prvog ciklusa studija na Univerzitetu u

Istočnom Sarajevu broj 01-УО-54-XXV/10 od 25.03.2010. godine. 5. Pravilnik o postupku i uslovima izbora akademskog osoblja broj 01-C-71/10 od

12.03.2010. godine; 6. Pravilnik o samovrednovanju i ocjeni kvaliteta na Univerzitetu u Istočnom Sarajevu broj

01-C-179-XLIII/11 od 09.06.2011. godine ( prestao da važi raniji iz 2008. godine ); 7. Pravilnik o internim kontrolnim postupcima realizacije naučno-istraživačkih projekata i

projekata saradnje u ovoj oblasti broj 01-УО-26-XII/09 od 27.02.2009. godine; 8. Pravilnik o disciplinskom postupku i disciplinskoj odgovornosti studenata Univerziteta

u Istočnom Sarajevu broj 01-УО-171-IV/08 od 23.05.2008.godine. 9. Kodeks profesionalne etike na Univerzitetu u Istočnom Sarajevu broj 01-C-896-XXV/09

od 11.09.2009. godine; 10. Pravilnik o postupku i uslovima dodjeljivanja zvanja professor emeritus na Univerzitetu

u Istočnom Sarajevu broj 01-C-491-XV/08 od 27.11.2008. godine; 11. Pravilnik o sticanju naučnog stepena doktora medicinskih nauka na Medicinskom

fakultetu u Foči od 16.12.2005. godine; 12. Pravilnik o magistarskim studijama Medicinskog fakulteta u Foči od 16.12.2005. godine.

Svi dokumenti se nalaze u Aneksu.


84

7.3 REALIZACIJA INTERNACIONALIZACIJE

Još uvijek nismo internalizovali naš program. Nemamo organizovanu nastavu na engleskom jeziku i u suštini nemamo stranih studenata osim studenata iz susjednih zemalja.

7.4 ZAPOSLENJE

Većina studenata je istakla da očekuju da znanja i vještine koje stiču našim programom će biti korisna u njihovoj daljoj karijeri. U planu i programu nastave ohrabrujemo formiranje podataka o bivšim studentima koji su zvaršili fakultet i bliske saradnje sa našim tržištem rada da bismo dobili odgovarajuću povratnu informaciju o kvaliteti našeg osoblja, njihovim vještinama i znanju. U ovom pogledu uspjeli smo da napravimo alumni koji će ovoe godine prvi put pomoći svojim mišljenjima u promjeni kurikuluma.

7.5 EFIKASNOST PROGRAMA

Neki su studenti manje motivisani i njihovo vrijeme studiranja je produženo. Uz to, neki studenti odustaju od studiranja zbog velikog opterećenja i nedovoljno učenja. U budućnosti, uz pomoć upitnika, ova tačka će biti dalje istraživana. Mogući razlozi za ovaj problem su:

- težak studijski program

- veliko opterećenje

- teškoće u uspješnom praćenju i promatranju studenata koji se upišu na naš fakultet

- motivacija

- sistem ispita

Stopa uspješnosti i dalje je slabost našeg trenutnog programa. To je djelimično uzrokovano neefikasnim nadgledanjem studenata i vjerovatno politikom upisivanja koja nije tako dobra. Neki studenti koji su imali dobre kvalifikacije i sposobnosti u stvari nisu postigli potrebni nivo.


85

Tabela 7.5 Stopa uspješnosti studija

Školska godina

Broj upisanih studenata u I godinu

Broj diplomiranih studenata

Stopa Uspješnosti

2001/2002 70 18 25,71

2002/2003 70 21 30,00

2003/2004 67 13 19,40

2004/2005 81 5 6,17

2005/2006 91 34 37,36

2006/2007 58 31 53,45

2007/2008 84 24 28,57

2008/2009 100 24 24,00

2009/2010 80 21 26,25

2010/2011 81 U toku


86

7.5.1 EFEKTIVNO VRIJEME STUDIRANJA

Naš program je šestogodišnja, prosječna dužina studiranja do diplomiranja je 8,17 godina. To takođe ukazuje da dužina studiranja treba da se preispita u našem programu.

Tabela 7.6 Prohodnost studenata

Godina studija 1 2 3 4 5 6

Prvi

put

upi

sani

Obn

ova

godi

ne

Prvi put upisani

Obn

ova

godi

ne

Prvi put upisani

Obn

ova

godi

ne

Prvi put upisani

Obn

ova

godi

ne

Prvi put upisani

Obn

ova

godi

ne

Prvi put upisani

Obn

ova

godi

ne

Diplomirali

Bez

obn

ova

godi

na

Sa o

bnov

ama

godi

na

Bez

obn

ova

godi

na

Sa o

bnov

ama

godi

na

Bez

obn

ova

godi

na

Sa o

bnov

ama

godi

na

Bez

obn

ova

godi

na

Sa o

bnov

ama

godi

na

Bez

obn

ova

godi

na

Sa o

bnov

ama

godi

na

Bez

obn

ova

godi

na

dipl

omir

ali u

ap

solv

ents

kom

rok

u

Sa o

bnov

ama

godi

na

Škol

ska

godi

na

2003/04 67 4 53 8 33 30 6 10 26 8 2 33 8 10 13 0 0 2 4 7

2004/05 81 8 40 4 50 22 17 24 16 5 1 32 2 13 29 9 0 1 3 1

2005/06 91 10 54 5 4 30 43 17 21 16 1 20 1 2 35 11 0 8 16 10

2006/07 58 22 53 8 17 38 0 35 12 32 7 25 1 3 20 0 0 7 16 8

2007/08 84 23 37 7 32 35 7 30 30 1 24 11 17 1 26 1 0 7 7 10

2008/09 100 48 42 5 33 19 18 28 32 5 13 28 8 2 11 16 0 4 7 13

2009-10 80 32 57 23 43 21 14 24 19 14 11 31 5 0 23 15 0 4 7 10

2010/11 81 4 70 25 36 47 28 12 21 24 4 16 24 0 23 13 0 5 2 4

Tabela 7.7 Prolaznost

Godina studija

Prijavljeno za polaganje na svim predmetima na stud. programu

Izašlo na ispit

Položilo Prosječna ocjena položenih

(Položilo/ Izašlo na ispit) x100 %

I 1042 787 ili 75%

345 ili 33% 7,37 43,84

II 841 514 ili 61%

253 30% 7,64 49,22

III 656 447 68%

179 ili 27% 7,12 40,04

IV 251 176 ili 70%

120 ili 48% 8,03 68,18

V 264 168 ili 63%

108 ili 41% 8,81 64,29

VI 434 277 ili 64%

210 ili 48% 7,37 75,81

dejanbokonjic

Highlight

dejanbokonjic

Sticky Note

dejanbokonjic

Highlight


87

Medicina

Documents