GS JGP De invloed van Elvis Presley op jeugdculturen KALSBEEK COLLEGE, WOERDEN, 8 DECEMBER 2017 LIANNE TIJSMANS (349), ROZAMARYN ORSEL (318), MICHELLE VAN HOORN (272)
GS JGP
De invloed van Elvis Presley op jeugdculturen
Kalsbeek college, woerden, 8 december 2017
Lianne Tijsmans (349), Rozamaryn Orsel (318), Michelle van hoorn (272)
InhoudsopgaveInleiding 3
Hoe was het gesteld met de jeugdculturen voor Elvis’ geboorte in de jaren dertig? 4
Hoe zag het leven van Elvis Presley eruit en wat heeft gemaakt dat hij zich richtte op zijn zangcarrière? 11
Welke ontwikkeling maakte Elvis’ muziek door? 14
Wat was de algemene reactie van verschillende generaties op Elvis, zijn muziek en de invloed die hij had? 20
Wat waren de belangrijkste redenen van Elvis’ afnemende populariteit onder de jeugdcultuur in de jaren zeventig en tachtig? 24
Conclusie 29
Nawoord 31
Logboek 32
Bronnenlijst 36
Bijlagen 41
2
Inleiding
Elvis Presley is een wereldwijd bekend persoon, die grote invloed heeft gehad op de
hedendaagse muziek. Hij was een idool en een voorbeeld voor veel populaire
artiesten van vandaag de dag. Elvis bracht vernieuwing in de muziek en sociale
etiquette in de conservatieve Verenigde Staten. Gemakkelijk ging dat zeker niet. Er
kan niet ontkend worden dat Elvis, de man met de vetkuif en bakkebaarden, die uit
een arm gezin kwam en een fortuin heeft opgebouwd met zijn muziek, bijzonder was.
Dat, en de interesse voor het fenomeen jeugdculturen, heeft gemaakt dat dit
profielwerkstuk tot stand is gekomen.
De focus ligt op de vorming van de jeugdculturen onder invloed van Elvis Presley’s
populariteit in de jaren vijftig tot zeventig, zoals de hoofdvraag hieronder al aangeeft.
Er wordt dus niet gekeken naar zijn mondiale succes en invloed. Het antwoord op de
deelvragen en de hoofdvraag zal worden gevonden door gebruik van verschillende
bronnen zoals Elvis Presley’s officiële website en literatuur. Daarnaast zal voor
deelvraag vier en als aanvulling van andere deelvragen een interview worden
afgenomen met trouwe fan Georgia Regnault. De hoofdvraag en deelvragen staan
hieronder genoteerd.
In hoeverre heeft de populariteit van Elvis Presley invloed gehad op de
jeugdcultuur van Amerika in de jaren vijftig tot zeventig?
1. Hoe was het gesteld met de jeugdculturen voor Elvis’ geboorte in de jaren dertig?
2. Hoe zag het leven van Elvis Presley eruit en wat heeft gemaakt dat hij zich richtte op zijn zangcarrière?
3. Welke ontwikkeling maakte Elvis’ muziek door?
4. Wat was de algemene reactie van verschillende generaties op Elvis, zijn muziek en de invloed die hij had?
5. Wat waren de belangrijkste redenen van Elvis’ afnemende populariteit onder de jeugdcultuur in de jaren zeventig en tachtig?
3
Hoe was het gesteld met de jeugdculturen voor Elvis’ geboorte in de jaren dertig?
Een jeugdcultuur is een groep jeugdigen, vaak rond de puberteit, die gedeelde
interesses en opvattingen hebben. Een jeugdcultuur heeft te maken met hoe zij met
elkaar leven en uiteindelijk zo op elkaar gaan lijken in normen, waarden, gedrag en
uiterlijk, dat ze een cultuur vormen.1 Vroeger werden deze jeugdbewegingen gezien
als tegencultuur, maar tegenwoordig is er een aparte naam aan gegeven. Niet iedere
jeugdcultuur verzet zich ook daadwerkelijk tegen de dominante cultuur, zoals de
definitie is van een tegencultuur. 2 Er zijn hierin twee categorieën, waar per categorie
in het tweede deel van het hoofdstuk een jeugdcultuur aan wordt gekoppeld.
In de categorie rebellion of non-conformity vallen de jeugdculturen die zijn ontstaan
omdat de leden geen deel van een groter geheel wilden zijn; dus geen deel van de
dominante cultuur. 3 Non-conformity betekent letterlijk vertaald “geen
overeenstemming” en de leden worden ook wel omschreven als de dragers van een
politiek-culturele omwenteling. 4 Dit betekent echter niet dat zij zich totaal afsplitsen
van de rest van de maatschappij, want dan zou de stroming wel een tegencultuur
zijn.
Anders dan het zijn van een vis in een grote school, zijn de aanhangers van deze
stroming niet geneigd hun gedrag en overtuigingen af te stemmen met de
meerderheid. Zij zijn op zoek naar een groep mensen met overeenkomstige
gedachten, waar zij zich mee kunnen identificeren. Het ontstaan van een
jeugdcultuur in deze categorie kan bijvoorbeeld worden veroorzaakt door de
zoektocht naar leeftijdsgenoten met dezelfde nationale gevoelens. Dit gebeurt eerst
1 Youth Culture, https://dictionary.cambridge.org/dictionary/english/youth-culture, 9 november 20172 The Evolution, Components, and Study of Youth Culture, http://cultureandyouth.org/youth-culture/articles-youth-culture/evolution-components-study-youth-culture/, 3 oktober 20173 Rebel with a Cause: Rebellion in Adolescence, https://www.psychologytoday.com/blog/surviving-your-childs-adolescence/200912/rebel-cause-rebellion-in-adolescence, 3 oktober 20174 Tom ter Bogt en Belinda Hibbel, Wilde jaren – een eeuw jeugdcultuur. Uitgeverij LEMMA BV (Utrecht, 2000, eerste druk) 8.
4
lokaal en kan landelijk of zelfs continentaal tot mondiaal uitgroeien. Een voorbeeld uit
de geschiedenis van deze categorie in de jeugdculturen zijn de hippies. Zij verzetten
zich tegen de materialistische en kapitalistische dominante cultuur. Het verzet tegen
de dominante cultuur wordt groter naarmate de groep groeit en de stem van de
jeugdcultuur verspreid kan worden. In deze categorie kan er gesproken worden van
een cultuur in plaats van een beweging als de belangrijkste kenmerken onder één
categorie te plaatsen zijn, maar de verschillen in normen en waarden met de
dominante cultuur niet te groot zijn. Hoewel hippies tegen het kapitalisme waren, was
één van hun belangrijkste waarden, vrijheid, al een onderdeel van de dominante
Amerikaanse cultuur - al brachten de hippies het begrip wel extremer in uitvoering.
Vooral onder pubers en jongvolwassenen, die nog op zoek zijn naar hun eigen
identiteit, wordt vaak naar de respons van een ander gekeken. Naar de ander kijken
voor er zelf een besluit genomen wordt, is volgens sociologen heel normaal.5
Socioloog Matthew Salganik heeft hierover naar aanleiding van zijn onderzoek naar
de invloed van sociale verbanden op het ontstaan van een populair product6 het
volgende gezegd:
,, We have this myth of individual people making decisions, but our tastes are
shaped by social forces. ”7
In een groepsverband van mensen die individueel gedrag willen vertonen, werken
deze sociale krachten waar Salganik het over heeft op eenzelfde manier. Non-
conformity is dus niet helemaal correct, omdat alle individuen die zich afgesplitst
hebben samen één groep vormen en dus weer deel uitmaken van een geheel. Alleen
is dit geheel in dit geval een kleinere dan alle aanhangers van de dominante cultuur.
In deze categorie zijn verreweg de meeste jeugdbewegingen ontstaan die invloed
hebben gehad op veranderingen in normen. De jeugd is de toekomst; toen de
jeugdgroepen zo groot werden dat de rest van het land er niet meer omheen kon,
moesten zij ook naar de stem van de jeugd luisteren.
5 Group Think: This Is So We. https://www.psychologytoday.com/articles/200811/group-think-is-so-we, 3 oktober 20176 Peter Hedström en Peter Bearman. The Oxford Handbook of Analytical Sociology. OUP Oxford (Oxford, 2009)7 idem (5)
5
De tweede categorie van rebellie onder de jeugdculturen is rebellion of non-
compliance. 8 Anders dan de eerder genoemde categorie gaat het hierbij vooral om
het willen rebelleren naar autoriteiten. De Nederlandse omschrijving is dan ook “een
hedonistische levensstijl aannemen” - en zich niets aantrekken van degenen die iets
over tieners te zeggen hebben. 9 Dit zijn vaak ouders, maar kunnen ook leraren of
andersoortige autoriteiten zijn. Jongeren zijn er echter niet op gebrand om zich af te
splitsen van de massa, maar zijn bezig met het opzoeken van grenzen. Non-
compliance betekent namelijk het loslaten van volgzaamheid. Het ontstaan van
jeugdculturen in deze categorieën gebeurt dus omdat jongeren de drang voelt tegen
de autoriteiten in te gaan.
De jeugdculturen in deze categorie stellen in plaats daarvan hun eigen regels op. Ze
doen vooral waar ze zin in hebben, dragen wat ze willen dragen, luisteren naar de
muziek waar ze naar willen luisteren, enzovoort. Ze zijn, in tegenstelling tot de
andere categorie, niet ontstaan voor verandering in de maatschappij, maar juist
omdat ze los willen komen van hun jeugd. Daarom zijn deze bewegingen vaak maar
tijdelijk, omdat het alles te maken heeft met het ontdekken van de eigen identiteit.
Het aansluiten bij een jeugdcultuur helpt daarbij.
Tot op zekere hoogte komt het rebelleren tegen autoriteiten onder de meeste
jongeren voor, vooral rebellie tegen de ouders. Dit veroorzaakt conflicten, want het
opzoeken van grenzen brengt risico’s met zich mee waar ouders hun kinderen tegen
willen beschermen. Door het ontwijkende gedrag van hun zoon of dochter hebben ze
daar steeds minder grip op. Een voorbeeld van zo’n risico is dat jongeren eerder een
weddenschap zouden accepteren, die tegen de principes die ze uit hun opvoeding
mee hebben gekregen in gaan – zij zullen deze weddenschap aangaan omdat ze
een grens willen opzoeken. Het brengt daarnaast ook een stukje demonstratie van
moed met zich mee. Daarbij kan het weigeren te erkennen van zekere regels leiden
tot gevaarlijke situaties.
8 Rebel with a Cause: Rebellion in Adolescence, https://www.psychologytoday.com/blog/surviving-your-childs-adolescence/200912/rebel-cause-rebellion-in-adolescence, 3 oktober 20179 Tom ter Bogt en Belinda Hibbel, Wilde jaren – een eeuw jeugdcultuur. Uitgeverij LEMMA BV (Utrecht, 2000, eerste druk) 8.
6
Het is voorgekomen dat deze groepen zich zodanig af sloten van de dominante
cultuur, dat er onbegrip voor hen optrad. Rebelleren tegen autoriteiten hoeft niet per
se samen te gaan met geweld, maar dit gebeurt soms wel; zeker als de groep het
idee heeft niet begrepen en dus afgekeurd te worden. Als gevolg daarvan werden
jeugdculturen als ongenaakbare hangjongeren die de buurt onveilig maakten gezien.
De ontwikkeling van jeugdculturen is een twintigste-eeuws verschijnsel.10 Vooral in
de Verenigde Staten is deze goed te zien. Het is echter zo dat er pas echt
jeugdculturen die kunnen worden ingedeeld in deze stromingen ontstonden toen de
welvaart steeg in de jaren vijftig, na de Tweede Wereldoorlog. Wel is er één cultuur
die bekendheid ontving, al in de tijd dat ze ontstonden. Dit zijn de flapper girls.
Nadat de Verenigde Staten succesvol hadden deelgenomen aan de Eerste
Wereldoorlog, waren zij een wereldmacht geworden. De Verenigde Staten leidde de
wereldwijde handel en de groeiende industrie zorgde er daarnaast ook voor dat de
Verenigde Staten economisch groot konden worden. De markt focuste op de wensen
van de consument, die onder andere steeds meer ging autorijden en gebruik maakte
van de telefoon. The Roaring Twenties, zoals het tijdperk na de Eerste Wereldoorlog
in de jaren twintig wordt genoemd, was een bewogen tijdperk met veel belangrijke
technologische, sociale en culturele ontwikkelingen met veel aandacht voor
amusement.
Met het begin van the Roaring Twenties ontstonden ook de flapper girls. Dit waren
tienermeisjes en jonge vrouwen die niet wilden voldoen aan het beeld van de ideale
vrouw. In plaats van vroeg te trouwen en thuis te blijven bij de kinderen, wilden ze
van het leven genieten, hun eigen keuzes maken en werken. Naast een baan wilden
zij ook een gezin stichten.
Zij waren tot dit inzicht gekomen na de Eerste Wereldoorlog. Ze hadden gezien hoe
kort het leven was en waren het belangrijk gaan vinden om zoveel mogelijk plezier te
hebben. In dit opzicht waren zij rebels, want het bezoeken van feesten waar de
flappers plezier maakten werd niet gezien als geschikte vrijetijdsbesteding voor de
vrouw. De flapper kwam op toen jazzmuziek steeds populairder werd. Er hoort een
10 Hans Malschaert en Marinus Traas, Werkboek jeugdcultuur – theorie en praktijk. HBuitgevers (Baarn, 2002, eerste druk) 7.
7
dans bij die erg wild is en veel energie kost, wat de reden was dat de dans zo geliefd
was. Voor de flappers was het dansen op jazzmuziek een perfecte vorm van
vermaak; velen deden het en daarom wordt het jazztijdperk gelinkt aan de flappers.
Flappers werden echter niet als onzedelijk gezien vanwege hun manier van dansen –
ook hun uiterlijk voldeed niet aan de standaarden van die tijd. In de jaren tien was het
korset nog een onderdeel van de dagelijkse kleding, maar de flappers namen
afscheid van de wespentaille. Het korset zat in de weg bij het dansen, evenals de
lengte van de rok. Deze kwam voor het eerst een tijdlang boven de knie, ook bij
jurken voor overdag. De mode anticipeerde hierop; een steeds breder aanbod aan
rechte jurken kwam in de winkels te liggen en vrouwen die hun haar niet af wilden
knippen zoals sommige populaire flappers staken het op zodat het kort leek.11
Deze vrouwen kunnen dus in de stroming rebellion of non-conformity geplaatst
worden. Ze spreken het gemeenschappelijke beeld van de vrouw in de maatschappij
namelijk tegen op verschillende vlakken.
Met de komst van The Great Depression in de jaren dertig verdwenen de flappers
geleidelijk. De aandelen waren tijdens The Roaring Twenties meer waard geworden
dan normaal, en toen de consumenten aan het einde van de jaren twintig minder
ging besteden omdat ze verzadigd waren geraakt
gedurende deze tien jaar. De bedrijven merkten dit en raakten in de problemen. De
economie draaide op een gegeven moment zo veel verlies dat er in 1929 een
beurskrach was op Wall Street. Beleggers probeerden hun aandelen te verkopen,
waardoor de koersen volledig in zakten. Hierdoor raakte de hele wereld in een
laagconjunctuur: het was geen tijd meer om te feesten en de flappers verdwenen.
Er zijn verder geen mondiaal bekende jeugdculturen ontstaan voor 1930. De
verklaring hiervoor is dat jeugdculturen pas echt onder aandacht kwamen toen de
welvaart steeg na de Tweede Wereldoorlog. Elvis Presley is geboren tijdens de
wereldwijde economische crisis na de beurskrach die later de Grote Depressie
genoemd zou worden – er was simpelweg geen tijd voor vrijetijdsbesteding zoals de
11 The rise of the flapper. https://thesocietypages.org/socimages/2013/03/25/guest-post-the-rise-of-the-flapper/, 5 oktober 2017
8
Figuur SEQ Figuur \* ARABIC 1
jeugd dat na 1950 zou doen. 12 Wel waren er verschillende jeugdorganisaties, vooral
opgericht voor godsdienstige doeleinden of bedoeld voor de ontwikkeling van de
lagere sociale klassen. De landelijke non-profit organisatie Boy’s Club hield zich
bezig met het organiseren van programma’s voor kinderen en jongeren die na school
plaatsvonden. Girls Club of America is ook een non-profit organisatie, opgezet in de
negentiende eeuw voor jonge vrouwen, afkomstig van het platteland, die op zoek
waren naar mogelijkheden op de arbeidsmarkt. 13 Deze twee voorbeelden van
organisaties hebben echter weinig met één van de twee stromingen of rebellie te
maken. Hoewel zeker de eerste organisatie veel leden had, is er geen sprake van
een cultuur.
Eén van deze jeugdorganisaties die een zekere vorm van rebellie toont, is de
organisatie Boy Spies of America. 14 De leden waren jonge jongens, die zich vrijwillig
inzetten te spioneren tijdens de Eerste Wereldoorlog. De volwassen variant heette de
American Protective League; het gezamelijke doel van beide organisaties was het
identificeren van Duitse sympathisanten, anti-oorlogsactivisten en radicalen.15 Erg
succesvol was dit echter niet - de Boy Spies of America heeft geen enkele Duitse
spion weten te ontmaskeren.
Later gingen de leden van de Boy Spies of America zich ook bezighouden met het
straffen van degenen die openlijk kritiek hadden op Amerikaanse beschaving en
gebruiken. In 1917, het jaar waarin de Verenigde Staten deel ging nemen aan de
Eerste Wereldoorlog, kwam de Espionage Act uit. Daarin stond geschreven dat ieder
die openlijk de oorlogvoering verstoorde of vijanden van de Verenigde Staten
ondersteunde, zou worden opgepakt. De Sedition Act van 1918 ging daarin een stap
verder en verbood alles wat tegen de wil van de regering in ging.16
12 Peter Giesen, Laat me feesten - het eeuwige misverstand onder jongeren. Uitgeverij Podium (Amsterdam, 1999, eerste druk).13 Our History, https://girlsinc.org/about-us/our-history/, 6 november 201714 Spies Among Us: World War I and The American Protective League, https://www.nypl.org/blog/2014/10/07/spies-among-us-wwi-apl, 6 november 201715 The 'Savage Peace' of 1919, Relevant Today, http://www.npr.org/templates/story/story.php?storyId=9458659, 6 november 201716 Espionage & Sedition Act, http://www.history.com/this-day-in-history/u-s-congress-passes-espionage-act, 6 november 2017
9
De president uit die tijd, Woodrow Wilson, had vooral aandacht voor wereldvrede en
de bescherming van de democratie. 17 De twee acts die door de regering werden
aangenomen spraken echter het eerste amendement uit de grondwet van de
Verenigde Staten tegen; hierin staat geschreven dat iedereen vrijheid van spreken
heeft. Volgens de grondwet zou de regering dus geen wet mogen maken die de
vrijheid van meningsuiting, een belangrijk onderdeel van democratie, beperkt.18
Met het beschermen van de democratie hielden de Boy Spies of America zich niet
zozeer bezig. Zij lieten zich meer leiden door de twee acts. Deze organisatie gaat
dus tegen de visie van de president in, aangezien zij nadruk legt op het filteren van
eenieder die het niet eens is met de Amerikaanse gebruiken zoals in de acts uit 1917
en 1918 geschreven staat. De Boy Spies Of America kan gezien worden als
organisatie die rebelleerde tegen een autoriteit, dus valt de organisatie onder
rebellion of non-compliance.
17 The 'Savage Peace' of 1919, Relevant Today, http://www.npr.org/templates/story/story.php?storyId=9458659, 6 november 201718 The Constitution, https://www.whitehouse.gov/1600/constitution, 9 november 2017
10
Hoe zag het leven van Elvis Presley eruit en wat heeft gemaakt dat hij zich richtte op zijn zangcarrière?
Elvis Aron Presley is geboren als jongste van de tweeling die Gladys en Vernon
Presley op 8 januari 1935 op de wereld zetten. Elvis’ oudere broer werd dood
geboren. Elvis groeide alleen met zijn ouders op in een klein huis in Tupelo,
Mississippi. Vernon maakte regelmatig schulden, en de familie had het al niet erg
breed door de crisis in deze tijd. 19 Toen de schulden hen boven het hoofd groeiden,
vervalste hij samen met zijn zwager Travis Smith en een vriend, Lether Gable, een
cheque van zijn werk. De politie kwam echter achter het frauderen en de drie heren
kregen drie jaar taakstraf. 20 Dit zorgde ervoor dat Elvis en zijn moeder tijdelijk bij
familieleden in moesten trekken en van de welzijnszorg moest leven. Tegen de tijd
dat Vernon weer aan de slag kon, was het lastig om een baan te vinden, zeker in
Tupelo. Het gezin trok daarom in bij andere familieleden, van waaruit Elvis vanaf
1941 naar school ging. In 1945 verdiende Vernon genoeg om een eigen huis te
kopen.21
Elvis kwam al vroeg in aanraking met muziek. Zo werd hij christelijk opgevoed en
ging hij naar The First Assembly Of God-kerk, waar veel gezongen werd. Daarnaast
groeide Elvis op met de radio, waardoor hij kon luisteren hij naar western en blues.
Dat hij opgroeide met zowel gospel, country als blues heeft veel invloed gehad op
zijn stem kwaliteit, stijl van zingen en de manier waarop hij liefde kreeg voor het vak. 22
Ook ging Elvis regelmatig langs bij W.E.L.O Tupelo. Dit radiostation had een
programma waarin kinderen en amateurs mochten optreden. Er werden hier
voornamelijk gospel- en countryliedjes gezongen. Hij raakte hier bevriend met
Missisippi Slim, een countryzanger, wiens programma Elvis iedere zaterdag bezocht.
19 1935 ELVIS IS BORN, http://www.elvis.com/about/timeline 4 december 201720 Marc Hendrickx, Mens, Muziek, Mythe (Utrecht, 1998, tweede druk) 1321 Early Years, https://www.elvispresleymusic.com.au/elvis-presley-1935-1953.html, 5 december 201722 Marc Hendrickx, Mens, muziek, mythe (Utrecht, 1998, tweede druk) 15
11
Elvis beschouwde hem al snel als beschermeling. Dit kwam doordat de zoon van
Missisippi Slim een vriend van Elvis was.23
Toen Elvis tien jaar oud was, kreeg hij van zijn ouders een gitaar cadeau.24 Dit was
een belangrijk moment in zijn leven, omdat Elvis vanaf deze periode zelf muziek ging
maken. Zijn oom leerde hem de basis van gitaarspelen en Slim leerde hem een
aantal akkoorden.25 Toen hij het gitaarspel eenmaal onder de knie had, speelde hij bij
Slim in de radioshow. Ook deed Elvis mee aan talentenshows. Een van deze
talentenshows is de Mississippi-Alabama Fair and Dairy Show, waar hij als vijfde
eindigde.
Presley's carrière begon bij Stands Sun Studios in Memphis, Tennessee. Wat
vrienden van Elvis hadden hem aangespoord een plaat op te nemen.26 Bij deze
opnamestudio kon men van zelf een plaat laten maken voor $3,98.27 Sun Studios
staat bekend om de opname van singles van jongeren met een donker gekleurde
huid. Presley nam zijn eerste twee nummers op bij Sun Studios: My Happiness aan
de ene kant van de plaat en That’s when your heartaches begin aan de andere kant. 28 Deze werden opgenomen door Marion Keisker, een medewerkster bij de
opnamestudio, die onder de indruk was van Elvis’ talent. 29
Toen hij in januari terugkwam, zag Keisker potentie, bewaarde zijn gegevens en
lichtte haar baas over hem in. Een aantal maanden later nodigde de eigenaar van
Sun Studios, Sam Phillips, Elvis uit om wat demo’s op te nemen met de bassist Bill
Black en gitarist Scotty Moore. Uit deze opnamesessie is Elvis Presley’s eerste single
voortgekomen: That’s All Right. Hij ging dat jaar ook naar het radiostation W.H.B.Q
Memphis. Dit radiostation speelde zowel country als blues muziek in zijn Red, Hot 23 Mississippi slim early Elvis influence, http://www.djournal.com/lifestyle/arts-entertainment/mississippi-slim-early-elvis-influence-gets-cvb-spotlight/article_5b1f3d94-9a1f-56b2-b477-b98d7cd7850b.html, 4 december 201724 Marc Hendrickx, Mens, Muziek, Mythe (Utrecht, 1998, tweede druk) 1425 idem26 Marc Hendrickx, Mens, Muziek, Mythe (Utrecht, 1998, tweede druk) 1727 Timeline 1946, http://www.elvis.com/about/timeline, 9 november 201728 John Robertson, Elvis Presley – The Complete Guide to his Music (Londen, 2004, eerste druk) 729 Marion Keisker MacInnes – Sun Records, https://www.elvis.com.au/presley/marion-keisker.shtml, 27 januari 2018
12
and Blue radioshow. Deze zet bleek een succes. Elvis’ eerste single werd telkens
opnieuw aangevraagd. 30
Wat Elvis nodig had, was meer promotie. Zijn nieuwe single moest een groter publiek
bereiken. Daarom nam Sam Phillips contact op met Bob Neal, een radiopresentator
die een grote show in het Overton Park Shell organiseerde en Presley op de
artiestenlijst zette. Vol verwachting hadden ze een optreden bij het grootste
radioprogramma van het zuiden; The Grand Ole Opry. Dit werd gezien als dé plaats
voor een doorbraak.31 Helaas werd hun optreden niet gewaardeerd door het
conservatieve country publiek, de combinatie van de blues en country vond men
daar niks.
Op 10 januari 1956 tekende Elvis Presley bij Radio Corporation of America Records,
kortweg RCA Records.32 Het geld dat Philips ontving voor het verkopen van Elvis’
label redde Sun Studio’s van failliet gaan, maar het overstappen naar RCA zorgde
voor Elvis’ nationale doorbraak. 1956 werd voor Elvis een jaar zoals geen ander. De
opbrengsten van de shows stegen in een groeiend tempo, net als Elvis’ populariteit
in de hitlijsten. 33
30 Marc Hendrickx, Mens, Muziek, Mythe (Utrecht, 1998, tweede druk) 1831 About the Grand Ole Opry, https://www.opry.com/about, 9 november 201732 Elvis Presley Leaves Sun Records, http://ultimateclassicrock.com/elvis-presley-leaves-sun-records/, 7 december 201733 Elvis Presley in 1956, https://www.elvispresleymusic.com.au/elvis-presley-1956.html, 30 november 2017
13
Welke ontwikkeling maakte Elvis’ muziek door?
In de jaren dertig waren er een handjevol erkende muziekstijlen, namelijk gospel,
jazz, swing, klassieke muziek, opera, blues en western – dit wordt ook wel country
genoemd. Het zijn de muziekstromingen waar Elvis in zijn jeugd mee in aanraking
komt, hoewel zijn interesse uitgaat naar gospel, western, blues en ballads.34
Onder gospel wordt popmuziek met een christelijke boodschap verstaan.35 Van
oorsprong werd het gezongen in groepen slaven om hoop te houden en te blijven
vertrouwen op God.36 Het gebruik van instrumenten verschilt per nummer. Er zijn
gospelnummers waar een gitaar, een mondharmonica of piano wordt gebruikt als
begeleiding, maar er zijn ook gospelnummers waar enkel zang wordt gebruikt. In de
kerk gold dit genre voor Elvis meer als ontspanning; gezien het gezin weinig te
besteden had, was er geen geld voor andersoortige ontspanning of amusement.37 In
de jaren dertig was de radio een vorm van amusement die voor steeds meer mensen
toegankelijk werd.38 Via de radio kwam Elvis in aanraking met andere genoemde
muziekgenres, namelijk western en blues.
Westernmuziek is ontstaan in het zuiden van de Verenigde Staten en werd destijds
vooral gemaakt door blanke mensen. De teksten van western muziek worden
meestal als een verhaal gezongen en hebben soms religieuze ondertonen. Ook heeft
het grootste deel van de western nummers het hele lied door hetzelfde ritme en een
vlot tempo. Instrumenten die veel werden gebruikt worden zijn de akoestische gitaar,
viool en banjo.39
Bluesmuziek heeft een Amerikaanse oorsprong. 40 In tegenstelling tot western heeft
blues meestal een langzamer tempo. De teksten van de nummers variëren van
34 Marc Hendrickx, Mens, Muziek, Mythe (Utrecht, 1998, tweede druk) 1335 Betekenis Gospel, http://www.vandale.nl/gratis-woordenboek/nederlands/betekenis/gospel#.Wg3361XibIU, 20 november 201736 RELIGIEUZE CHRISTELIJKE MUZIEK: ‘O HAPPY DAY!’ https://isgeschiedenis.nl/nieuws/religieuze-christelijke-muziek-o-happy-day, 24 november 201737 Marc Hendrickx, Mens, Muziek, Mythe (Utrecht, 1998, tweede druk) 1338 Geschiedenis van de radio, https://kunst-en-cultuur.infonu.nl/geschiedenis/141447-de-geschiedenis-van-de-radio.html, 23 november 201739 INSTRUMENTS IN COUNTRY MUSIC, http://countrymusichalloffame.org/education/instruments-in-country-music#.Whg0dVXibIU 24 november 201740 Geschiedenis van Blues, http://www.muziekencyclopedie.nl/action/genre/blues 24 november 2017
14
nummers met treurige teksten over zelfmedelijden, ongeluk en spijt, tot liefde en
geluk. Het wordt begeleidt door een akoestische of elektrische gitaar. 41 Voor blues is
de zangkwaliteit van groter belang dan bij western. Bij veel western nummers gaat
de muziek constant door en is er een grotere drang tot meezingen. Bij sommige
blues nummers vallen stille momenten, waar zang de mogelijkheid heeft naar voren
te komen.
De twee genres blues en country vormen de basis voor de Rock&Roll muziek van
Elvis Presley. Rock&Roll is echter beïnvloed door nog een aantal muziekstijlen,
waaronder jazz en het opkomende Rythm en Blues (R&B).42
In 1953 neemt de 18-jarige Elvis twee nummers op, zoals beschreven staat in het
vorige hoofdstuk, bij Sun Studio’s in Memphis: My Happiness en That’s When Your
Heartaches Begin. Beide nummers zijn covers en zijn dus niet door Elvis zelf
geschreven. My Hapiness is geschreven door Biagio Bergantino, gezongen door
Betty Peterson en uitgebracht in 1948.43 Presley zingt dit nummer met een zacht
gitaarspel. Zijn zangstijl klinkt pril en gevoelig met een afwisseling van een harde
stem naar zachte. That’s When Your Heartaches Begin is te vergelijken met My
Happiness. In dit nummer lijkt het alsof hij een serenade brengt door de manier
waarop hij zingt. Zijn zang wordt begeleid door een gitaar. Het origineel is gezongen
door The Ink Spots en uitgebracht in 1941.44
In januari 1954 komt Elvis terug in de studio om nog twee nummers op te nemen;
One-sided Love Affair en I’ll never stand in your way. De eigenaar van de studio,
Sam Philips, nodigt hem daarna uit om een aantal demo’s op te nemen met bassist
Bill Black en gitarist Scotty Moore.45 Uit deze opnamesessie is Elvis Presley’s eerste
single voortgekomen die werd gepubliceerd; That’s all right. Aan de andere kant van
de plaat, de b-side, is Blue Moon of Kentucky opgenomen. Beide nummers zijn
covers.
41 De instrumenten, http://cigarboxblues.webs.com/de-instrumenten 24 november 201742 Geschiedenis van Rock'N'Roll, http://www.muziekencyclopedie.nl/action/genre/rock%27n%27roll 24 november 201743 SONG My Happiness https://secondhandsongs.com/work/116991 24 november 201744 COVER That's When Your Heartaches Begin by The Ink Spots https://secondhandsongs.com/performance/31531 24 november 201745 Marc Hendrickx, Mens, Muziek, Mythe (Utrecht, 1998, tweede druk) 18
15
That’s All Right is een blues nummer, geschreven door Arthur Crudup.46 Elvis’ versie,
onder begeleiding van Moore en Black, is een andere versie dan het origineel; de
atmosfeer is namelijk energieker. Blue Moon of Kentucky, origineel geschreven door
Bill Monroe47 valt onder het genre country muziek. Elvis’ versie, wederom begeleid
door Moore en Black, heeft vergeleken met Monroe’s versie een sneller tempo en
een vrolijkere atmosfeer. Deze nummers tonen het vormen van Elvis’ eigen stijl; vlot,
dansbaar en energiek.
In 1955 stopt Presley bij Sun Studio’s en tekent bij Radio Corporation of America
Records.48 Voorheen, bij Sun Studio, had Sam Phillips alle boekingen in handen,
maar nu nam Elvis deze taken op zich. Eenmaal bij RCA leert Elvis een aantal
studiomuzikanten kennen met wie hij samenwerkt. Hun invloeden zetten een geluid
neer dat merkbaar anders is dan bij de nummers die Elvis opnam bij Sun Studio.49
Presley liet songwriters zijn singles voor hem schrijven. Hij was echter wel een co-
schrijver. Heartbreak Hotel, een bekend blues nummer van Elvis, wordt bij RCA
opgenomen met gitarist Chet Atkins en pianist Floyd Cramer, twee muzikanten die
Elvis bij RCA leerde kennen. Het werd Elvis’ eerste nationale hit. Het nummer is erg
treurig. Het is dan ook gebaseerd op de zelfmoordpoging van een man die het
nieuws haalde.50
Naast Heartbreak Hotel had hij nog twee hits in 1955, namelijk I Got a Woman -
origineel geschreven door Ray Charles en origineel vallend in de stromingen blues
en R&B. Presley’s versie van I Got a Woman is iets sneller dan Charles’ versie en de
originele saxofoonsolo is vervangen door een gitaarsolo. Money Honey, geschreven
door Clyde McPhatter en The Drifters51, met als genre R&B, is niet erg veel
aangepast. Het enige verschil met het origineel is dat ook hier het trompetspel is
vervangen door gitaarspel. Verder opgenomen nummers in dit jaar zijn ook covers.
46 Marc Hendrickx, Mens, Muziek, Mythe (Utrecht, 1998, tweede druk) 1947 Flashback: Bill Monroe's 'Blue Moon of Kentucky' Inspires Elvis, Beatles http://www.rollingstone.com/country/news/bill-monroe-blue-moon-of-kentucky-inspires-elvis-beatles-w504993, 24 november48 What does RCA mean in News & Media? https://www.abbreviations.com/term/30667 , 3 februari 201849 Marc Hendrickx, Mens, Muziek, Mythe (Utrecht, 1998, tweede druk) 3650 Solving the Mystery of Heartbreak Hotel, http://www.rollingstone.com/music/news/solving-the-mystery-of-heartbreak-hotel, 21 november 201751 Marc Hendrickx, Mens, Muziek, Mythe (Utrecht, 1998, tweede druk) 36
16
1956, het jaar waarin Elvis Presley echt doorbrak in de Verenigde Staten, bracht
enkele van zijn tegenwoordig meest beluisterde singles voort. Don’t Be Cruel en
Hound dog zijn daar voorbeelden van. Dit was niet het enige dat hij uitbrengt dat jaar.
Ook ballads zoals I Want You, I Need You, I Love You en Love Me Tender worden
gepubliceerd. Vanaf dit jaar gaat Elvis Presley ook in films spelen, onder andere in
Love Me Tender. Deze worden goed ontvangen bij het publiek.52
In 1957 komt zijn tegenwoordig populairste nummer Jailhouse Rock en de film53, die
dezelfde naam draagt, uit. Ook speelt hij in Loving You, waar een ballad met
dezelfde titel bij hoort.54 Wat opmerkelijk is aan zijn nummers in dit jaar, is dat hij met
een wat lagere toon zingt dan voorheen. Een reden voor deze verandering kan
verklaard worden door het overstappen van Sun Studio’s, een studio die vooral
gericht was op R&B en blues, naar RCA Records, een studio die meer gericht was
op pop labels.55 Jailhouse Rock daarentegen is wel met ruigere, hogere Rock&Roll
klanken gezongen.
In 1958 wordt Elvis’ carrière op pauze gezet vanwege zijn diensttijd.56 Scotty Moore
en Bill Black gaan dan ieder hun eigen kant op; Scotty Moore wordt producer bij
Fernwood Records57 en Bill Black vormt een eigen groep; The Bill Black Combo.58
Wel nam Elvis een aantal singles op die uitgebracht konden worden in de tijd dat hij
in het leger zat. Daarom komt de stijl van de nummers erg overeen met de nummers
van voor Elvis’ legertijd.
In 1960, als Elvis uit het leger terug is gekomen, pakt hij zijn muziekcarrière weer op.
Er is dan verandering in zijn muziek te herkennen. Na zijn tijd in het leger werd hij
niet meer gepresenteerd als een “Child of the south”, maar hij ontwikkelde een
“artistieke volwassenheid”.59 Dit resulteerde in teleurgestelde fans van de Rock&Roll
52 Interview met Georgia Regnault, zie bronnen53 Marc Hendrickx, Mens, Muziek, Mythe (Utrecht, 1998, tweede druk) 74 & 7754 Loving You (1957), https://catalog.afi.com/Catalog/moviedetails/52271 25 november 201755 John Robertson, Elvis Presley, the Complete Guide to his Music, (Londen, 2004, eerste druk) 1756 1958 The U.S. Army, http://www.elvis.com/about/timeline 27 november 201757 W. GRIMES, Scotty Moore, Hard-Driving Guitarist Who Backed Elvis Presley, Dies at 84, in: New York Times, 28 juni 2016 (via: https://www.nytimes.com/2016/06/28/arts/music/scotty-moore-hard-driving-guitarist-who-backed-elvis-presley-dies-at-84.html?_r=0) 58 Bill Black, https://web.archive.org/web/20090413173239/http://www.rockhall.com/inductee/bill-black 27 november 201759 John Robertson, Elvis Presley, the Complete Guide to his Music, (Londen, 2004, eerste druk) 33
17
nummers.60 Elvis stapte namelijk van zijn kenmerkende stijl over naar pop en
zachtere ballads zoals Are You Lonesome Tonight en It’s Now or Never. Het tempo
in zijn singles ligt nu nog wat lager dan voorheen en het genre wijkt erg richting pop,
hoewel de thema’s van het merendeel van zijn nummers nog steeds liefde is. Dit is
onder andere te horen in zijn populaire nummer Wooden Heart (Muss I Denn), Een
traditioneel Duitstalig liedje61 dat Elvis opnam voor de film G.I. Blues.62
In de komende jaren blijft Elvis nog in de Rock&Roll, pop en ballad stijl muziek
maken. Het tempo van het merendeel van zijn nummers neemt af. Ook zijn de
meeste singles gemaakt als soundtrack voor films.63 Omdat zijn filmcarrière nog
volop bezig is, brengt hij het merendeel van zijn tijd door op de set in plaats van de
studio. De top 20 haalt hij steeds minder, vooral als de Beatles populairder worden.64
De komende jaren brengt vooral Elvis nummers uit met een grote emotionele
waarde, zoals I Can’t Help Falling in Love With You.
Presley’s populariteit neemt af vanwege andere opkomende artiesten. In de jaren
vijftig, Elvis’ gouden jaren, was het nog niet gebruikelijk om platen ook in Europa en
andere overzeese gebieden te verkopen. Daarom konden artiesten daar los van
Elvis opkomen. Zo ook de Beatles, die in de jaren zestig wereldwijd veel populairder
werden dan Elvis.
In 1967 ontmoet Elvis de gitarist en singer-songwriter Jerry Reed, die Elvis na vijf
jaar filmindustrie in de studio weet te krijgen. Ze nemen nummers op waarmee Elvis
de weg terug vond naar de muziek die hij aan het begin van zijn carrière had
gemaakt.65 Dit zorgde voor een comeback - en ook de laatste gouden jaren van zijn
carrière. In 1969 neemt de 34-jarige Presley een aantal nummers op bij American
Sound Studio in Memphis. De muziek die uit deze opnamesessie voort vloeit heeft
langzame ritmes en emotionele teksten. In deze nummers is het Rock&Roll concept
waarmee Presley is gestart zo goed als verdwenen. Een nummer waar dat goed in te
60 John Robertson, Elvis Presley, the Complete Guide to his Music, (Londen, 2004, eerste druk) 4761 Muß i denn, muß i denn zum Städtele naus, https://www.lieder-archiv.de/muss_i_denn_muss_i_denn_zum_staedtele_naus-notenblatt_300352.html 29 november 201762 1960 OFFICIALLY DISCHARGED, http://www.elvis.com/about/timeline 29 november 201763 John Robertson, Elvis Presley, the Complete Guide to his Music, (Londen, 2004, eerste druk) 4764 idem65 Marc Hendrickx, Mens, Muziek, Mythe (Utrecht, 1998, tweede druk) 200
18
horen is, heet In The Ghetto. De muziek Presley uitbrengt tot aan zijn dood in 1977
varieert van langzame ballads, popmuziek en nummers waar oude Rock&Roll
elementen in te horen zijn. 66
66 John Robertson, Elvis Presley, the Complete Guide to his Music, (Londen, 2004, eerste druk) 5919
Wat was de algemene reactie van verschillende generaties op Elvis, zijn muziek en de invloed die hij had?
De reactie van de verschillende generaties kan het beste uitgelegd worden aan de
hand van een casus. Het modelgezin White, bestaande uit vader (51), moeder (44)
en hun enige dochter Lizzy (15) zullen deze weergeven. Het gezin is samengesteld
op basis van het afgenomen interview met Georgia Regnault – de volledige,
vertaalde tekst van dit interview is in de bijlagen toegevoegd.
Lizzy is eerstejaars leerling op een middelbare privéschool in de Verenigde Staten.
Op een dag heeft ze een gesprek opgevangen over Elvis Presley. Nieuwsgierig naar
wie hij is, gaat ze naar de bibliotheek om de kranten van de afgelopen tijd te
bestuderen. Ook leest ze thuis, als haar vader op zijn werk is, de krant. Veel kan ze
niet over hem vinden - en wat er wel over Elvis Presley geschreven staat, is lang niet
zo enthousiast als de meisjes die ze had horen praten.
Het is niet gek dat er maar weinig over Elvis gepubliceerd werd in de beginjaren van
zijn carrière. In september 1956 verscheen hij in The Milton Berle Show. De kranten
drukten naar aanleiding van zijn controversiële optreden hun onrust uit door Elvis te
bestempelen als ongepaste jongeman. Tijdens het optreden maakte hij namelijk
ongepaste danspassen, die te seksueel zouden zijn, en bovendien was de muziek
niet zoals de gewone Amerikaan dat gewend was. 67 Hij werd als dusdanig
ongeschikt voor het grotere publiek gezien, dat de media hem vermeed.
,, Television broadcasters cannot be asked to solve life's problems. But they can be
expected to display adult leadership and responsibility in areas where they do have
some significant influence. This they have hardly done in the case of Elvis Presley,
entertainer and phenomenon. ”68
Volgens dit artikel uit de New York Times in 1956 is het ongehoord dat de televisie,
die redelijke invloed had op de bevolking, Elvis Presley uitzond. Hij had immers een
groeiend aantal fans en door zijn muziek te verspreiden op de televisie zou dit aantal 67 1956, http://www.elvis.com/about/timeline, 11 november 201768 J. Gould, Elvis Presley, Tomorrow Night On Television ‘The Lord Don’t Play Favorites’, in: New York Times, 16 september1956. (via http://www.nytimes.com/1956/09/16/archives/elvis-presley-tomorrow-night-on-televisionthe-lord-dont-play.html)
20
groter worden. Volwassenen moest er niet aan denken wat er terecht zou komen van
de jongeren die zo weg waren van Elvis Presley. Dat hij slecht invloed had hen was
een gedachte die de meest populaire media en autoriteiten lang aan hielden. Hij
werd getolereerd, want hij mocht blijven optreden, maar geaccepteerd werd hij door
hen niet.69
Ook ouders zijn erop gebrand hun kinderen te beschermen en groot te brengen
zodat ze weten hoe de samenleving werkt en wat hun positie daarin is. Nu Lizzy van
de muziek van Elvis Presley is gaan houden, die door de oudere laag van de
samenleving niet werd geaccepteerd vanwege de zwarte klanken en onzedelijke
dans, spreekt zij haar ouders tegen. Ze hoort bij de beginselen van rebellie tegen
autoriteiten, rebellion of non-compliance. Dat hun dochter zich anders ging gedragen
omwille van een persoon, was voor de ouders een reden om Elvis Presley af te
wijzen. Ze waren bang dat hij hen aanzette zich hetzelfde te gedragen en tegen de
etiquette in te gaan.70
Uiteraard heeft ieder een eigen muzieksmaak. Maar waar de volwassen generaties
het over het algemeen over eens waren, was dat de mix van blues en western zoals
de muziek van Elvis, ongepast was. Zoals in het vorige hoofdstuk al is beschreven,
was blues meer iets voor de Afro-Amerikanen en western voor de blanke
Amerikanen.71 Dat hier een combinatie van werd gemaakt was nieuw en ook de
reden voor het creëren van artikelen zoals die uit 1956 van de vorige pagina.
Maar deze eigen muziek- en dansstijl, het lef om anders te zijn dan de
geaccepteerde idolen, maakt dat jongeren als Lizzy zo van hem onder de indruk
zijn.72 Juist omdat Elvis zo de ongeschreven regels van de muziek op televisie
verbreekt, trekt hij steeds meer publiek. Hoe meer hij optrad, hoe meer aanhang hij
kreeg. Toen zijn invloed aanzienlijk groter werd, zag men ook dat fans zich net zo
gingen kleden als Elvis.73 Wat speciaal was aan zijn uiterlijk was zijn vetkuif samen
met het feit dat hij veel kleur en leren jassen droeg. In principe kleedde hij zich voor
elke gelegenheid geschikt – hij week, zeker in zijn vroege carrière, niet zo zeer af
69 Interview met Georgia Regnault, zie bronnen70 idem71 Elvis and Racism, https://www.elvis.com.au/presley/elvis-not-racist.shtml, 22 januari 201872 Interview met Georgia Regnault, zie bronnen73 Elvis In the Heart of America, http://time.com/4894995/elvis-in-the-heart-of-america/, 22 januari 2018
21
van de alledaagse mode74. Het feit dat hij ook durfde te experimenteren op het
gebied van kleding maakte hem nog interessanter voor zijn fans.
Met de jaren veranderde Elvis’ muziek, zoals ook in het vorige hoofdstuk beschreven
staat. Deze ballads waren aantrekkelijker voor een groter publiek. Daarnaast was
Elvis Presley zo bekend geworden in heel het land, dat de Amerikanen gewend aan
hem waren geraakt. Zijn muziek werd vaker op de radio gedraaid, hij gaf meer
optredens, meer interviews. De inwoners van de Verenigde Staten konden niet
langer om Presley heen. Zijn aparte danspassen verdwenen geleidelijk en daarmee
had men minder reden hem af te wijzen. Dat hij nu popmuziek maakte, wat
aantrekkelijker was voor iedereen, was voor sommigen een reden hem te
accepteren.75
Tegenwoordig is er vooral reden om Presley te loven en niet meer om hem af te
wijzen. Omdat hij een van de meest populaire artiesten van de twintigste eeuw was,
wordt hij vandaag de dag gezien als The King of Rock and Roll - of kortweg, The
King.76 Elvis staat tegenwoordig niet meer bovenaan in de hitlijsten, maar zijn
vernieuwingen op het gebied van muziek hebben verschillende artiesten wel
geïnspireerd om zich te oriënteren op zo veel mogelijk genres, zodat ze van hun
muziek iets van zichzelf kunnen maken.77 De kaart die is genoemd als bron bij
voetnoot 78 laat een stamboom zien van alle artiesten die invloed hebben gehad van
Elvis Presley – de hele stamboom is echter te groot om als leesbare afbeelding bij te
voegen. Of uit te printen. Op de volgende pagina staat er een klein deel van, om een
indicatie te geven van zijn invloeden. 78
74 Elvis Presley’s Style Through the Years, https://theidleman.com/manual/advice/elvis-presley-style/, 26 november 201775 How Elvis started a riot and changed the music industry, http://variety.com/2015/music/news/how-elvis-presley-started-a-riot-and-changed-the-music-industry-1201567745/, 22 januari 201876 Hoe werd Elvis Presley The King, https://npofocus.nl/artikel/7618/hoe-werd-elvis-presley-the-king-, 30 november 201777 The Elvis Influence, https://insights.spotify.com/no/2015/01/07/the-elvis-influence/, 30 november 201778 The Elvis Influence , http://static.echonest.com/insights/elvis/elvisualization.html, 30 november 2017
22
23
Wat waren de belangrijkste redenen van Elvis’ afnemende populariteit onder de jeugdcultuur in de jaren zeventig en tachtig?
Elvis Presley is niet weg te denken uit het muzikale plaatje van de jaren vijftig en
zestig. In de vorige deelvragen is al naar voren gekomen dat Elvis steeds minder
populair werd dankzij andere artiesten, maar het kwam ook door veranderende
interesses onder de tieners - dit had als gevolg dat er nieuwe culturen vormden. In
de jaren zeventig en tachtig is de ontwikkeling dusdanig zichtbaar dat de
belangrijkste redenen van Elvis’ afnemende populariteit er mee uitgelegd kunnen
worden.
De eerste jeugdcultuur die groter werd in de jaren zeventig, waren de rasta’s. 79 Deze
cultuur kwam oorspronkelijk al op in de jaren dertig, maar door de groeiende
populariteit van Bob Marley kreeg de cultuur meer aanhangers in dit tijdperk80. De
cultuur is samengekomen door de trots om een getinte huidskleur te hebben en
creëerde een eigen levenswijze om dit zo veel mogelijk naar voren te brengen,
rastafari.81 Mensen die deze levenswijze toepassen, zijn veganistisch en mediteren
veel. De jeugdcultuur is te herkennen aan de leden, die vooral een getinte huidskleur
hebben, dreadlocks en kleding in de kleuren rood, geel en groen dragen, en het
roken van wiet.82
Het voornaamste doel van de rasta’s is volgens de rastafari-beweging het terugkeren
van alle Afrikanen die ooit als slaaf naar de Verenigde Staten zijn gekomen naar het
beloofde land in Afrika.83 Door middel van de muziek wordt er opgetreden tegen de
houding van de blanke Amerikanen tegenover de inwoners met een getinte
huidskleur. Omdat de rasta’s iets willen veranderen aan de maatschappij, vallen zij in
de categorie rebellion of non-conformity.
79 Hippies, punkers, skinheads, rasta’s en disco’s rond 1975, https://mens-en-samenleving.infonu.nl/sociaal-cultureel/78564-hippies-punkers-skinheads-rastas-en-discos-rond-1975.html80 Bob Marley and rastafari, http://www.bbc.co.uk/religion/religions/rastafari/people/bobmarley.shtml, 3 december 201781 Rastafari, http://www.bbc.co.uk/religion/religions/rastafari/, 3 december 201782 The true story of Rastafari, http://www.nybooks.com/daily/2017/01/06/the-true-story-of-rastafari/, 3 december 201783 idem
24
Deze cultuur lijkt in het eerste opzicht niets met Elvis Presley te maken te hebben,
maar toch is er een kleine connectie. De held van de rasta’s, Bob Marley, heeft
namelijk het nummer Crying in the Chapel van Presley gecoverd en er zijn eigen stijl
en titel aan gegeven: Selassie is the chapel. Door rasta’s zelf werd er niet bijzonder
over Presley gesproken. Wel respecteerden zij hem vanwege het feit dat hij muziek
die de bevolking met een donkere huidskleur het liefst luisterde combineerde met de
muziek die de blanke bevolking beluisterde, waardoor de duidelijke tweescheiding
tussen de twee stijlen langzamerhand minder werd. 84
Een andere jeugdcultuur van de jaren zeventig waren de disco’s. De aanhangers van
deze stroming vallen in de categorie rebellion of non-conformity omdat het leven voor
hun het meest draaide om plezier hebben. Dit deden zij in de discotheek, een van de
populairste uitgaansgelegenheid uit de jaren zeventig. Hier was de mogelijkheid van
discomuziek, dansbare muziek met vooral lage tonen, te genieten. De disco’s waren
te herkennen aan opvallende, kleurrijke kleding waarin zij vrij konden bewegen op de
dansvloer. De muziek die werd gedraaid was een mix van funk, salsa en soul. 85
In de tijd dat Elvis Presley populair was, waren elementen van wat hij droeg terug te
herkennen in de kleding van zijn fans. Eén van die elementen, de wijde broekspijp,
was ook terug te zien bij de disco’s. 86 Discomuziek is daarbij net als Elvis’ Rock&Roll
muziek bedoeld om op te dansen. 87
Een derde cultuur die in aantal leden groeide in de jaren zeventig waren de punkers.
De punkers waren het niet eens met de maatschappij; deze was te commercieel, had
te weinig aandacht voor individualisme.88 Daarom hadden de punkers dan ook als
houding dat alles mocht, alles kon en dat plezier hebben het belangrijkste was. 89 Om
84 Elvis presley: 20 essential songs, http://www.telegraph.co.uk/music/artists/elvis-presley-20-essential-songs/crying-in-the-chapel-1965/, 29 januari mei 201885 Simon J. Bronner, Youth Cultures in America. Greenwood (Santa Barbara, 2016, eerste druk) 167(Via https://books.google.nl/books?id=SoCeCwAAQBAJ&pg=PA391&lpg=PA391&dq=disco+youth+culture&source=bl&ots=c6Z6FTzqix&sig=zwLLVyQb_1HRrslCbAPdEzdA1Lg&hl=nl&sa=X&ved=0ahUKEwjksbTO3fXXAhUE6aQKHTPVBlAQ6AEIXzAK#v=onepage&q=disco%20&f=false)86 Elvis presley style icon, 40 years after his death, http://www.vogue.co.uk/gallery/elvis-presley-style-icon-40-years-after-his-death, 22 januari 201887 Rock n roll, https://www.muziekweb.nl/Link/T00000000355/rock-n-roll-rockabilly88 Youth Culture, https://www.theguardian.com/theguardian/1999/dec/18/weekend7.weekend5, 5 december 201789 Punk, https://anderetijden.nl/aflevering/182/Punk, 5 december 2017
25
die reden was de jeugdcultuur van de punkers ook zo divers. Er waren punkers die
actief optraden tegen de generalisering van de maatschappij door middel van
bijvoorbeeld demonstraties en muziek90, maar er waren ook punkers die punkers
waren voor de vrijetijdsbesteding. Daarom kan deze cultuur in zowel de categorie
rebellion of non-conformity als rebellion of non-compliance geplaatst worden.
Iedere punker kleedde zich zoals hij zich wilde kleden, maar kenmerkend aan hen
waren de zwarte oogmake-up en de hanenkammen. Omdat alles kon volgens de
ideologie van de punkers, waren velen niet bang tot het uiterste te gaan in hun
kledingstijl. Ze experimenteerden zo veel mogelijk, maar keken ook voor voorbeelden
naar hun favoriete artiesten, zoals bijvoorbeeld de Sex Pistols en the Ramones. 91
De populaire Elvis Presley was in de jaren vijftig en zestig een voorbeeld voor
jongeren, maar naast een groeiende horde fans ontstaat ook een horde mensen die
dat zeker niet zijn. Zoals in het vorige hoofdstuk al beschreven staat, waren dat
voornamelijk volwassenen, maar het waren ook tieners.92 Elvis en de groeiende
welvaart zorgden voor de mogelijkheid tot het ontstaan van jeugdculturen, dus ook
die van de punkers. De punkers hadden niets met Elvis, omdat hij de massa
bespeelde. Hij zong, zeker aan het einde van zijn carrière, wat het publiek graag
wilde horen en deed daarmee afbreuk aan zijn eigenheid.93 De punkers zetten zich
dus af tegen Elvis Presley.
Dat zette zich in de jaren tachtig voort. Er waren twee jeugdculturen die duidelijk
anders waren dan de culturen in voorgaande decennia. Dit waren de emo’s en alto’s.
De emo-jeugdcultuur is afgeleid van de jeugdcultuur van de gothics, die in de jaren
zeventig ontstond. Het woord emo is afgeleid van emotional, dat wil zeggen dat
gevoelens een belangrijke rol spelen in het leven. Dit is terug te vinden in de muziek,
die screamo wordt genoemd. 94 Hierin drukken de jongeren hun gevoelens over het
90 Punk, politics and youth culture, https://unireadinghistory.com/punk-politics-and-youth-culture/, 5 december 201791 40 greatest punk albums of all time, http://www.rollingstone.com/music/lists/40-greatest-punk-albums-of-all-time-20406, 5 december 201792 Elvis Presley: an unlikely rebel, https://socialistworker.co.uk/art/12510/Elvis%20Presley:%20an%20unlikely%20rebel, 29 januari 201893 The last days of Elvis, https://www.express.co.uk/entertainment/music/606337/The-last-days-Elvis-drugs-obesity-and-a-nurse, 6 december 201794 Definition of screamo, https://www.urbandictionary.com/define.php?term=screamo, 6 december 2017
26
leven uit, bijvoorbeeld hun problemen met het volwassen worden. Dit is ook de reden
dat er zeer weinig tot geen volwassen emo’s waren.95 De emo’s waren vrij in zichzelf
gekeerd, waardoor het lastig is een passende categorie uit hoofdstuk één voor deze
jeugdcultuur te kiezen. Omdat de emo’s niet per definitie iets aan de maatschappij
duidelijk wilden maken of veranderen, kan deze groep het beste omschreven worden
als rebellion of non-comformity, omdat ze kritiek hadden op het proces dat de jeugd
moest onderstaan voor ze ouder konden worden.
Het is lastig emo’s te herkennen aan hun kledingstijl. Wel kan gezegd worden dat
zowel de jongens als meisjes vaak skinny jeans droegen, wat anders was dan de
hoog sluitende jeansbroeken van de jaren tachtig. Ook komt de kleur zwart veel
terug in de kledingstijl om de depressieve gevoelens te uiten.96
Elvis zong over gevoelige onderwerpen met een stem die iets losmaakte bij het
publiek.97 Toch is er tussen de emo’s en Elvis Presley geen connectie te vinden,
omdat Elvis’ teksten vooral over liefdesverdriet gingen en het verdriet bij emo’s vaak
dieper zat dan alleen dat. Ook de populaire bands onder de emo’s hadden geen
connectie met de muziek van Elvis; dit waren namelijk vooral emocore en hardcore
punk bands. Dit soort muziek kenmerkt zich door het zeer snelle tempo en de snelle
akkoordwisselingen. Artiesten die wel invloed hadden op de emo’s waren vooral
bands die namen droegen die emoties oproepen, zoals My Chemical Romance, After
School Knife Fight en The Saddest Landscape.
De alto’s waren een jeugdcultuur die uit de punkers van de jaren zeventig
voortvloeide. Zij waren, net als punkers, sterk tegen het meegaan met de massa en
voor het ontwikkelen van de individu. Zij brachten dit alleen minder naar buiten en
demonstreerden in tegenstelling tot de punkers niet actief voor hun standpunten.
Alles wat leuk of normaal werd gevonden door de meerderheid van de bevolking -
ook wel mainstream genoemd in de Verenigde Staten, het betekent letterlijk vertaald
hoofdstroming – werd afgekeurd. De alto’s wilden afwijken van de meerderheid, en
95 B. Bailey, Emo Music and Youth Culture. In: Encyclopedia of Contemporary Youth Culture. Greenwood Press (University of Rochester, 2005) via: http://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?doi=10.1.1.693.4222&rep=rep1&type=pdf96 What is Emo - Introduction to the Emo Scene Community, https://www.soemo.co.uk/emo.php, 6 december 201797 Interview met Georgia Regnault, zie bronnen
27
keerden zich onder andere af van normen en waarden die ze van huis uit
meekregen. De alto’s kunnen dus geplaatst worden in de categorie rebellion of non-
compliance, omdat ze rebelleren tegen autoriteiten. Dit lieten ze onder andere zien
door zich als individu te uiten in kleding, dans en muziek. Het was voor iedere alto
dan ook verschillend waar zijn of haar voorkeur naar uit ging als het op één van deze
gebieden aan kwam – zolang het maar afweek van de voorkeur van de massa.
Omdat het begrip alto zo breed is, splitste de cultuur zich al snel af in andere
jeugdculturen die een andere naam kregen.98
Omdat de alto’s uit de punkers voortvloeiden, zetten zij zich ook af tegen Elvis.
In geen enkele van deze jeugdculturen is Elvis Presley direct terug te herkennen –
het zijn slechts kleine elementen van Elvis’ stijl die door de jeugdculturen
overgenomen werden. Dit kwam omdat de kern van alle bovenstaande jeugdculturen
de zelfstandige ontwikkeling van de individu is. De jeugdculturen vernieuwden zich
constant, zodat er steeds meer bij kwamen en Elvis Presley steeds meer uit het
plaatje verdween. 99
Bovendien was er in de jaren zeventig en tachtig sprake van een nieuwe generatie,
die op zoek was naar andere idolen en dat vond in de nieuw ontstane muziekgenres.
Na zijn dood verdween Elvis uit de muziekwereld en oefende dus geen invloed meer
uit op de jeugd. Hij was niet meer belangrijk, want er was een breed aanbod van
andere artiesten van over de hele wereld die de jongeren konden beïnvloeden. De
hoeveelheid invloed die deze artiesten op de jeugdcultuur had verschilde niet veel
van Elvis. De jeugd bleef inspiratie halen bij hun idolen, net zoals de greasers bij hun
idool Elvis.100
Conclusie
In hoeverre heeft de populariteit van Elvis Presley invloed gehad op de jeugdcultuur van Amerika in de jaren vijftig tot zeventig?
98 Alto’s, http://www.toulaliasi.nl/M%20wereld/pages/Altos.html, 6 december 201799 Interview met Georgia Regnault, zie bronnen100 Greasers, https://www.urbandictionary.com/define.php?term=GREASER, 6 december 2017
28
Tot de jaren vijftig was er voor de jeugd weinig ruimte om zich te organiseren en tot
een jeugdcultuur van ofwel de categorie rebellion of non-compliance of rebellion of
non-conformity te ontwikkelen. Het enige verschijnsel dat wel een jeugdcultuur
genoemd kan worden vond plaats rond 1920. Dit waren voornamelijk jonge vrouwen
die van het leven wilden genieten in plaats van zo vroeg mogelijk trouwen - de
flapper girls. Zij spraken het gemeenschappelijke beeld van de vrouw in de
Amerikaanse maatschappij namelijk tegen op verschillende vlakken, maar weken
niet genoeg af van de normen en waarden van de dominante cultuur om een
tegencultuur genoemd te worden. Een andere noemenswaardige groep die binnen
één van deze twee stromingen te plaatsen waren, zijn de Boy Spies Of America.
Elvis Presley groeide op in een arm gezin in Tupelo in de jaren dertig, na het
verdwijnen van de flapper girls door de crisis. Toch ontwikkelde hij zijn muzikale
talenten al van jongs af aan. Hij begon met het opnemen van een plaat voor zichzelf,
maar werd ontdekt door de eigenaar van de studio. Deze heeft hem geïntroduceerd
aan andere artiesten en dus ook andere genres, wat heeft gemaakt dat Elvis zijn
eigen geluid neer kon zetten. Hij kreeg langzamerhand fans, gaf meer optredens,
nam meer singles op, verdiende meer geld, en werd uiteindelijk succesvol in heel de
Verenigde Staten.
Elvis’ voorkeur ging van jongs af aan al uit naar blues, gospel en western. Dit is terug
te herkennen in al zijn muziek, maar voornamelijk in de nummers uit het begin van
zijn carrière. Elvis maakte voor en vlak na zijn nationale doorbraak vooral Rock&Roll
nummers, een aantal ballads en hij maakte hij covers - zijn eigen versie van al
bestaande nummers. Dit veranderde door de jaren heen naar steeds meer ballads,
steeds minder Rock&Roll. Later bracht hij meer popmuziek uit.
Tijdens de doorbraak van Elvis Presley waren het vooral jongeren die onder de
indruk waren van Elvis’ persoonlijkheid, uiterlijk, danspassen en muziek. Hij was
anders dan andere bekende artiesten in zo veel opzichten, dat dit hen aantrok. Als
reactie gingen zij hem imiteren qua uiterlijk. Dit gedrag werd niet geaccepteerd door
de volwassen generaties, omdat zij over het algemeen conservatiever waren dan de
29
jeugd. Zij reageerden dan ook door Elvis af te keuren. Dit ging door de media en van
mond op mond. Door de jaren heen veranderde de muziekstijl van Elvis Presley
onder invloed van verschillende gebeurtenissen in zijn leven. De afgekeurde,
ongepaste Rock&Roll nummers werden vervangen door popmuziek en ballads, wat
een groter publiek accepteerde. Zo ook de volwassenen.
De belangrijkste reden voor het afnemen van Elvis’ populariteit was dat de jeugd
meer tijd had zichzelf te ontwikkelen vanaf de jaren zestig en zeventig. Dit ging onder
invloed van artiesten die hen aanspraken dan Elvis. Er was, kortom, een nieuwe
generatie met andere interesses.
Aan de hand van de deelvragen kan de conclusie getrokken worden dat Elvis’
populariteit een aanzienlijke invloed heeft gehad bij de geboorte van het fenomeen
jeugdcultuur, in de jaren vijftig. Dit kwam dankzij zijn innovatie op het gebied van
muziek en zijn gedrag. Ook kan er gezegd worden dat Presley verder geen invloed
heeft gehad op de ontwikkeling van de jeugdculturen na de jaren zeventig; in die tijd
namen andere, populairdere artiesten dit op zich.
Elvis was echter niet de enige die invloed had gehad op de vorming van
jeugdculturen in de jaren vijftig. Fats Domino, Little Richard en Chuck Berry zijn
enkele namen die ook van invloed zijn geweest op de Rock&Roll muziek en de
vorming van jeugdculturen. In hoeverre zij invloed hadden, verschilt per artiest. Een
vervolgonderzoek dat dus aansluit bij dit onderzoek, luidt:
In hoeverre beïnvloedden andere populaire Rock&Roll artiesten uit de jaren vijftig en
zestig de jeugdcultuur?
Nawoord
De samenwerking tijdens het profielwerkstuk verliep nu en dan wat stroef. Zo werden
er aan het begin deadlines vastgesteld die niet werden gehandhaafd, zodat op zeven
30
december de laatste lootjes nog gedaan moesten worden in plaats van de
afgesproken drie december. Ook waren er wat problemen met het schrijven van de
deelvragen; voornamelijk misverstanden wat de inhoud betreft. Niet ieder groepslid
had dezelfde inzet.
Deze problemen zijn uiteindelijk goed opgevangen door controle van elkaars
deelvragen en waar nodig herschrijvingen. Het is dus echt een groepsproject
geworden, want iedereen droeg zijn steentje bij om het profielwerkstuk af te krijgen,
hoewel dit wat later was dan gepland. Ook hielpen de groepsleden elkaar bij het
verzamelen van informatie – als de één iets las dat beter bij een andere deelvraag
paste, werd die informatie doorgespeeld.
Na het krijgen van de feedback ging het verwerken hiervan zeer soepel en werden
de deadlines wel gevolgd.
Uit dit onderzoek is gebleken dat Elvis Presley invloed heeft gehad op het ontstaan
van jeugdculturen. Het was interessant om daar meer over te weten te komen. Er is
nu een andere kijk op deze jeugdculturen en de muziek van Elvis Presley. Dat was
namelijk zo veel meer dan een lage stem en een basgitaar. Dankzij dit
profielwerkstuk is dat de lezers hopelijk ook duidelijk geworden.
Logboek
Lianne
Datum Tijd Plaats Werkzaamheden Opmerkingen
31
31-8 100 min School Hoofdvraag formuleren en informatie opzoeken
7-9 100 min School Algemene informatie opzoeken
14-9 100 min School Deelvragen formuleren en informatie opzoeken
25-9 50 min School Bijwonen vwo-informatiebijeenkomst van journalist
Tips verkregen over interviewen
28-9 20 min School Briefje aan AWC The Hague schrijven Voor in hun nieuwsbrief, zodat Amerikanen diel willen worden geïnterviewd ons kunnen contacteren
28-9 80 min School Informatie opzoeken en begin maken deelvraag 1
3-10 60 min Thuis Informatie opzoeken deelvraag 1
5-10 80 min
20 min
School
School
Informatie opzoeken deelvraag 1
Interview opstellen
Voor de te interviewen Amerikaanse persoon, over Elvis Presley en jeugdculturen in de VS
12-10 50 min
50 min
School
School
Voorbereiden en perfectioneren interview
Schrijven deelvraag 1
26-10 15 min
80 min
School Kort gesprek met Claudia van Putten (beeldend vormen docent) over kunststromingen voor 1930
Schrijven deelvraag 1
Hoofdvraag: zat hier enige invloed van jongeren in? Mevrouw van Putten dacht van niet
28-10 60 min Den Haag
Interview afnemen Else Mauhslaan 137, met de in Rhode Island geboren Georgia Regnault
1-11 40 min Thuis Interview uitschrijven
6-11 80 min School Schrijven deelvraag 1
9-11 20 min School Gesprek begeleider Advies over deelvraag 1
9-11 80 min school Herschrijven deelvraag 1 n.a.v advies voetnoten zetten, aanpassen, schrappen, etc.
11-11 30 min Thuis informatie verzamelen deelvraag 4
21-11 50 min School inleiding schrijven
26-11 60 min Thuis deelvraag 4 schrijven
32
30-11 80 min school Deelvraag 4 schrijven
1-12 30 min Thuis Afronden deelvraag 4 en 1
22-1 60 min thuis Verwerken feedback en corrigeren Eigen deelvragen, inleiding en conclusie
6-2 80 min Thuis Alles nalopen
Rozamaryn
Datum Tijd Plaats Werkzaamheden Opmerkingen
31-08 80 minuten School Hoofdvraag formuleren en informatie opzoeken
7-09 80 minuten School Algemene informatie opzoeken
14-09 80 minuten School Conctact opgenomen met AWC thehaque
25-09 50 minuten School Bijwonen vwo-informatiebijeenkomst van journalist
Geoefend hoe te interviewen
28-09 80 minuten School Beginnen schrijven deelvraag 2
5-10 20 minuten School Interview opstellen Over Elvis Presley
8-10 30 minuten Thuis Informatie opzoeken deelvraag 2
12-10 100 minuten
School Schrijven deelvraag 2
15-10 60 minuten Thuis Schrijven deelvraag 2
26-10 80 minuten School Informatie opzoeken deelvraag 2
28-10 60 minuten Den Haag Interview Met Georgia Regnault
9-11 80 minuten
20 minuten
School
school
Informatie opzoeken deelvraag 2
Gesprek begeleider Advies krijgen
11-11 60 minuten Thuis Schrijven deelvraag 2
12-11 150 minuten
Thuis Schrijven deelvraag 2
30-11 120 minuten
Thuis Informatie opzoeken deelvraag 5 + schrijven deelvraag 5
33
2-12 40 minuten Thuis Schrijven deelvraag 5
3-12 40 minuten Thuis Schrijven deelvraag 1
5-12 150 minuten
Thuis Schrijven deelvraag 5
6-12 200 minuten
Thuis Schrijven deelvraag 1
27-1 60 minuten Thuis Corrigeren deelvraag 2 en begin corrigeren deelvraag 5
28-1 45 minuten Thuis Corrigeren deelvraag 5
29-1 80 minuten School Corrigeren deelvraag 5
Michelle
Datum Tijd Plaats Verplichtte werkzaamheden Opmerkingen
24-8 100 min school Overleg hoofd- en deelvragen
31-8 100 min School Nadere onderzoeken deelvragen
7-9 80 min School Onderzoek deelvraag
14-9 100 min School Onderzoek deelvragen
21-9 100 min School Goedkeuren deelvragen en verdeling ervan
28-9 100 min School Werken aan opgegeven deelvragen Afgesproken: 14. nov, 1e deelvragen van de anderen af. 25. Nov mijn deelvraag + anderen hun 2e
5-10 100 min School Informatie verzamelen over deelvragen
12-10 100 min School Interview vragen verzinnen en vaststellen
26-10 80 min School Datum afspreken interview, informatie verzamelen deelvraag
7-11 90 min Thuis Oriënteren en begin maken deelvraag
9-11 100 min School Informatie verzamelen
12-11 60 min Thuis Informatie verzamelen
13-11 120 min Thuis Aan deelvraag werken
14-11 60 min Thuis Aan deelvraag werken
16-11 90 min Thuis Aan deelvraag werken
34
18-11 70 min Thuis Aan deelvraag werken
19-11 60 min Thuis Aan deelvraag werken
20-11 90 min Thuis Aan deelvraag werken Uitstellen einddatum deelvragen
21-11 60 min Thuis Aan deelvraag werken Aantal dagen ziek thuis
24-11 60 min Thuis Deelvraag herschrijven
26-11 150 min Thuis Deelvraag herschrijven
27-11 60 min Thuis Deelvraag herschrijven
28-11 30 min Thuis Inleiding schrijven
29-11 30 min Thuis Inleiding schrijven
30-11 100 min School Deelvraag herschrijven
3-12 120 min Thuis Conclusie schrijven
6-11 80 min Thuis Nawoord schrijven
7-11 50 min school Conclusie aanvullen
2-2 20 min Thuis Kritiekpunten bijwerken a.d.h.v. feedback
3-2 50 min Thuis Kritiekpunten bijwerken
35
Bronnenlijst
Literatuur
B. Bailey, Emo Music and Youth Culture. In: Encyclopedia of Contemporary Youth Culture. Greenwood Press (University of Rochester, 2005) via: http://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?doi=10.1.1.693.4222&rep=rep1&type=pdf
Hans Malschaert en Marinus Traas, Werkboek jeugdcultuur – theorie en praktijk. HBuitgevers (Baarn, 2002, eerste druk)
J. Gould, Elvis Presley, Tomorrow Night On Television ‘The Lord Don’t Play Favorites’, in: New York Times, 16 september1956. (via http://www.nytimes.com/1956/09/16/archives/elvis-presley-tomorrow-night-on-televisionthe-lord-dont-play.html)
John Robertson, Elvis Presley – The Complete Guide to his Music (Londen, 2004, eerste druk)
Kitty de Leeuw, Sjouk Hoitsma, Ingrid de Jager en Peter Schonewille. Jong! - Jongerencultuur en stijl in Nederland 1950-2000. Waanders Uitgevers (Zwolle, 2003, eerste druk)
Marc Hendrickx, Elvis A. Presley – Mens, Muziek, Mythe. QM Publishing (Utrecht, 1998, tweede druk)
Paul Hodkinson, Ageing and Youth Cultures - Music, Style and Identity. Bloomsbury (London, 2012)
Peter Giesen, Laat me feesten - het eeuwige misverstand onder jongeren. Uitgeverij Podium (Amsterdam, 1999, eerste druk)
Peter Hedström en Peter Bearman. The Oxford Handbook of Analytical Sociology. OUP Oxford (Oxford, 2009). (via https://books.google.nl/books?hl=nl&lr=&id=Tqf718wB2CUC&oi=fnd&pg=PT383&dq=Matthew+Salganik+group+think&ots=hdPCNHgrYg&sig=w3MoR-4e3xJxCg6l0pygXwYG7Ok#v=onepage&q&f=false)
Simon J. Bronner, Youth Cultures in America. Greenwood (Santa Barbara, 2016, eerste druk) via: https://books.google.nl/books?id=SoCeCwAAQBAJ&pg=PA391&lpg=PA391&dq=disco+youth+culture&source=bl&ots=c6Z
36
6FTzqix&sig=zwLLVyQb_1HRrslCbAPdEzdA1Lg&hl=nl&sa=X&ved=0ahUKEwjksbTO3fXXAhUE6aQKHTPVBlAQ6AEIXzAK#v=onepage&q=disco%20&f=false)
Simon J. Bronner, Youth Cultures in America. Greenwood (Santa Barbara, 2016, eerste druk) 167
Tom ter Bogt en Belinda Hibbel, Wilde jaren – een eeuw jeugdcultuur. Uitgeverij LEMMA BV (Utrecht, 2000, eerste druk)
W. GRIMES, Scotty Moore, Hard-Driving Guitarist Who Backed Elvis Presley, Dies at 84, in: New York Times, 28 juni 2016 (via: https://www.nytimes.com/2016/06/28/arts/music/scotty-moore-hard-driving-guitarist-who-backed-elvis-presley-dies-at-84.html?_r=
Websites
1935 ELVIS IS BORN, http://www.elvis.com/about/timeline 4 december 2017
1956, http://www.elvis.com/about/timeline, 11 november 2017
1958 The U.S. Army, http://www.elvis.com/about/timeline 27 november 2017
1960 OFFICIALLY DISCHARGED, http://www.elvis.com/about/timeline 29 november 2017
1969 AMERICAN SOUND STUDIO, http://www.elvis.com/about/timeline, 3 december 2017
1971 ELVIS RECEIVES AN AWARD, http://www.elvis.com/about/timeline 3 december 2017
1975 HOW GREAT THOU ART, http://www.elvis.com/about/timeline 3 december 2017
40 greatest punk albums of all time, http://www.rollingstone.com/music/lists/40-greatest-punk-albums-of-all-time-20160406, 5 december 2017
About the Grand Ole Opry, https://www.opry.com/about, 9 november 2017
Alto’s, http://www.toulaliasi.nl/M%20wereld/pages/Altos.html, 6 december 2017
Betekenis Gospel, http://www.vandale.nl/gratis-woordenboek/nederlands/betekenis/gospel#.Wg3361XibIU, 20 november 2017
Bill Black, https://web.archive.org/web/20090413173239/http://www.rockhall.com/inductee/bill-black 27 november 2017
Bob Marley and rastafari, http://www.bbc.co.uk/religion/religions/rastafari/people/bobmarley.shtml, 3 december 2017
COVER That's When Your Heartaches Begin by The Ink Spots https://secondhandsongs.com/performance/31531 24 november 2017
De instrumenten, http://cigarboxblues.webs.com/de-instrumenten, 24 november 2017
Definition of screamo, https://www.urbandictionary.com/define.php?term=screamo, 6 december 2017
Early Years, https://www.elvispresleymusic.com.au/elvis-presley-1935-1953.html, 5 december 2017
37
Elvis and Racism, https://www.elvis.com.au/presley/elvis-not-racist.shtml, 22 januari 2018
Elvis In the Heart of America, http://time.com/4894995/elvis-in-the-heart-of-america/, 22 januari 2018
Elvis on The Ed Sullivan Show : The Real Story, https://www.elvispresleymusic.com.au/pictures/1956-september-9-ed-sullivan-show.html, 1 november 2017
Elvis Presley in 1956, https://www.elvispresleymusic.com.au/elvis-presley-1956.html, 30 november 2017
Elvis Presley Leaves Sun Records, http://ultimateclassicrock.com/elvis-presley-leaves-sun-records/, 7 december 2017
Elvis presley style icon, 40 years after his death, http://www.vogue.co.uk/gallery/elvis-presley-style-icon-40-years-after-his-death, 22 januari 2018
Elvis Presley, https://www.sunrecords.com/artists/elvis-presley, 25 september 2017
Elvis presley: 20 essential songs, http://www.telegraph.co.uk/music/artists/elvis-presley-20-essential-songs/crying-in-the-chapel-1965/, 29 januari mei 2018
Elvis Presley: an unlikely rebel, https://socialistworker.co.uk/art/12510/Elvis%20Presley:%20an%20unlikely%20rebel, 29 januari 2018
Elvis Presley’s Style Through the Years, https://theidleman.com/manual/advice/elvis-presley-style/, 26 november 2017
Espionage & Sedition Act, http://www.history.com/this-day-in-history/u-s-congress-passes-espionage-act, 6 november 2017
Flashback: Bill Monroe's 'Blue Moon of Kentucky' Inspires Elvis, Beatles http://www.rollingstone.com/country/news/bill-monroe-blue-moon-of-kentucky-inspires-elvis-beatles-w504993, 24 november
Geschiedenis van Blues, http://www.muziekencyclopedie.nl/action/genre/blues 24 november 2017
Geschiedenis van de radio, https://kunst-en-cultuur.infonu.nl/geschiedenis/141447-de-geschiedenis-van-de-radio.html, 23 november 2017
Geschiedenis van Rock'N'Roll, http://www.muziekencyclopedie.nl/action/genre/rock%27n%27roll 24 november 2017
Greasers, https://www.urbandictionary.com/define.php?term=GREASER, 6 december 2017
Group Think: This Is So We. https://www.psychologytoday.com/articles/200811/group-think-is-so-we, 3 oktober 2017
Hippies, punkers, skinheads, rasta’s en disco’s rond 1975, https://mens-en-samenleving.infonu.nl/sociaal-cultureel/78564-hippies-punkers-skinheads-rastas-en-discos-rond-1975.html
Hoe werd Elvis Presley The King, https://npofocus.nl/artikel/7618/hoe-werd-elvis-presley-the-king-, 30 november 2017
38
How Elvis started a riot and changed the music industry, http://variety.com/2015/music/news/how-elvis-presley-started-a-riot-and-changed-the-music-industry-1201567745/, 22 januari 2018
INSTRUMENTS IN COUNTRY MUSIC, http://countrymusichalloffame.org/education/instruments-in-country-music#.Whg0dVXibIU 24 november 2017
Loving You (1957), https://catalog.afi.com/Catalog/moviedetails/52271 25 november 2017
Marion Keisker MacInnes – Sun Records, https://www.elvis.com.au/presley/marion-keisker.shtml, 27 januari 2018
Mississippi slim early Elvis influence, http://www.djournal.com/lifestyle/arts-entertainment/mississippi-slim-early-elvis-influence-gets-cvb-spotlight/article_5b1f3d94-9a1f-56b2-b477-b98d7cd7850b.html, 4 december 2017
Muß i denn, muß i denn zum Städtele naus, https://www.lieder-archiv.de/muss_i_denn_muss_i_denn_zum_staedtele_naus-notenblatt_300352.html 29 november
Our History, https://girlsinc.org/about-us/our-history/, 6 november 2017
Punk, https://anderetijden.nl/aflevering/182/Punk, 5 december 2017
Punk, politics and youth culture, https://unireadinghistory.com/punk-politics-and-youth-culture/, 5 december 2017
Punk, politics and youth culture, https://unireadinghistory.com/punk-politics-and-youth-culture/, 5 december 2017
Rastafari, http://www.bbc.co.uk/religion/religions/rastafari/, 3 december 2017
Rebel with a Cause: Rebellion in Adolescence, https://www.psychologytoday.com/blog/surviving-your-childs-adolescence/200912/rebel-cause-rebellion-in-adolescence, 3 oktober 2017
Rebel with a Cause: Rebellion in Adolescence. https://www.psychologytoday.com/blog/surviving-your-childs-adolescence/200912/rebel-cause-rebellion-in-adolescence, 3 oktober 2017
RELIGIEUZE CHRISTELIJKE MUZIEK: ‘O HAPPY DAY!’ https://isgeschiedenis.nl/nieuws/religieuze-christelijke-muziek-o-happy-day, 24 november 2017
Rock n roll, https://www.muziekweb.nl/Link/T00000000355/rock-n-roll-rockabilly
Rock n roll, https://www.muziekweb.nl/Link/T00000000355/rock-n-roll-rockabilly
Solving the Mystery of Heartbreak Hotel, http://www.rollingstone.com/music/news/solving-the-mystery-of-heartbreak-hotel, 21 november 2017
SONG My Happiness https://secondhandsongs.com/work/116991 24 november 2017
Spies Among Us: World War I and The American Protective League, https://www.nypl.org/blog/2014/10/07/spies-among-us-wwi-apl, 6 november 2017
39
The Constitution, https://www.whitehouse.gov/1600/constitution, 9 november 2017
The King Of Rock & Roll, https://isgeschiedenis.nl/nieuws/elvis-presley-the-king-of-rock-n-roll, 7 september 2017
The last days of Elvis, https://www.express.co.uk/entertainment/music/606337/The-last-days-Elvis-drugs-obesity-and-a-nurse, 6 december 2017
The rise of the flapper. https://thesocietypages.org/socimages/2013/03/25/guest-post-the-rise-of-the-flapper/, 5 oktober 2017
The 'Savage Peace' of 1919, Relevant Today,http://www.npr.org/templates/story/story.php?storyId=9458659, 6 november 2017
The true story of Rastafari, http://www.nybooks.com/daily/2017/01/06/the-true-story-of-rastafari/, 3 december 2017
Timeline 1946, http://www.elvis.com/about/timeline, 9 november 2017
What does RCA mean in News & Media? https://www.abbreviations.com/term/30667 , 3 februari 2018
What is Emo - Introduction to the Emo Scene Community, https://www.soemo.co.uk/emo.php, 6 december 2017
WRITING FOR THE KING: The Songs That Rocked the World, and the Writers Behind Them, http://americansongwriter.com/2007/07/writing-for-the-king-the-songs-that-rocked-the-world-and-the-writers-behind-them/ 27 november 2017
Youth Culture, https://dictionary.cambridge.org/dictionary/english/youth-culture, 9 november 2017
Youth Culture, https://www.theguardian.com/theguardian/1999/dec/18/weekend7.weekend5, 16 oktober 2017
Youth culture; concluding Weekend's review of the modern age, https://www.google.com/search?q=definition+youth+culture&ie=utf-8&oe=utf-8&client=firefox-b-ab, 3 oktober 2017
40