Meðferð sjúklinga með fjölkerfa æðakölkunarsjúkdóm Hlutverk heimilislæknis Emil L. Sigurðsson Heimilislæknir Heilsugæslustöðin Sólvangi Hafnarfirði www.hi.is/~emilsig
Meðferð sjúklinga með fjölkerfa æðakölkunarsjúkdóm
Hlutverk heimilislæknis
Emil L. Sigurðsson
Heimilislæknir
Heilsugæslustöðin Sólvangi Hafnarfirði
www.hi.is/~emilsig
Hlutverk heimilislæknis• Almennt um hlutverk heimilislæknis
• Fyrsta stigs forvörn• 50 ára Hafnfirðingar
• Annarsstigs forvörn• Sjúklingar með þekktan
kransæðasjúkdóm
• Hvernig tökum við á áhættuþáttum eins og háþrýsting?
Hlutverk heimilislæknis• Fjölkerfa æðakölkunarsjúkdóm
• Almenn nálgun• Forvarnir • Meðferð sjúkdóms og áhættuþátta
• Sérhæfð nálgun• Útæðasjúkdómur, fótasár• CHD, hjartabilun.• TIA, Stroke-endurhæfing
Hlutverk heimilislæknis
1. STIGS FORVÖRN 3. STIGS FORVÖRN
2. STIGS FORVÖRN
HEIMILISLÆKNIR
REYKINGAR
1. STIGS FORVÖRN
Hvernig er staðan hjá 50 ára Hafnfirðingum og Akureyringum?
Emil L. Sigurðsson, Kristín Pálsdóttir,
Sigríður Jónsdóttir og Bragi Sigurðsson
Vilmundur Guðnason
Primary prevention of CHD in Iceland
SMOKING
9
16
14
17
0
2
4
6
8
10
12
14
16
18
Hafnarfjordur Akureyri
%
Men
Women
Sigurdsson et al: Icelandic Medical Journal 2003;89:859-64.
AkureyriKonur Karlar
meðalgildi SD meðalgildi SD
Þyngd (kg) 77.3 16.3 88.1 15.4LÞS (kg/m2) 28.6 5.9 28.4 4.1Mittisummál (cm) 101 12.3 99 11.6Slagbilsþrýstingur (mmHg) 130 16.9 131 13.7Hlébilsþrýstingur (mmHg) 81 10.1 84 8.9Kólesteról (mmól/L) 5.9 1.09 5.9 0.88HDL (mmól/L) 1.5 0.43 1.23 0.33Þríglýceríðar (mmól/L) 1,21 0.83 1,48 1,05Blóðsykur (mmól/L) 5.4 0.9 5.6 0.5
HafnarfjörðurKonur Karlar
meðalgildi SD meðalgildi SD
Þyngd (kg) 71.9 12.8 88.2 12.6LÞS (kg/m2) 25.9 4.3 27.4 3.6Mittisummál (cm) 80 13.1 96 10.8Slagbilsþrýstingur (mmHg) 122 19.6 127 13.1Hlébilsþrýstingur (mmHg) 79 7.4 82 8.1Kólesteról (mmól/L) 5.8 1.05 6.3 1.05HDL (mmól/L) 1.7 0.4 1.31 0.36Þríglýceríðar (mmól/L) 1,25 1,03 1.57 1,01Blóðsykur (mmól/L) 5.3 0.6 5.8 1.1
Primary prevention of CHD in Iceland
MEAN WEIGHT
88.2 88.1
71.977.3
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
Hafnarfjordur Akureyri
Kg Men
Women
Sigurdsson et al: Icelandic Medical Journal 2003;89:859-64.
Primary prevention of CHD in Iceland
Waist circumference
9699
81
101
0
20
40
60
80
100
120
Hafnarfjörður Akureyri
cm Men
Women
Sigurdsson et al: Icelandic Medical Journal 2003;89:859-64.
Hlutverk Heimilislæknis
• Algert tóbaksbindindi• Auka hreyfingu meðal almennings• Heilbrigt mataræði – koma í veg fyrir
offitu og ofeldi• Greina þá sem eru í mikilli áhættu • Taka á þekktum áhættuþáttum í
samvinnu við einstaklinginn
2. STIGS FORVÖRN
Meðhöndlun og eftirlit með kransæðasjúklingum í Hafnarfirði og Garðabæ
Emil L. Sigurðsson, Jón Steinar Jónsson,
Guðmundur Þorgeirsson
Annars stigs forvörnWhere do you seek medical control for your CHD?
15
31
23
11
20
0
5
10
15
20
25
30
35
Family Physician Cardiologist Both No-control No-response
%
E. Sigurdsson et al. Scand J Prim Health Care 2002;20:10-5.
Annars stigs forvörn
0
5
10
15
20
25
30
35
40
45
50
Family physicians Cardiologists Both No physician No response
%
MI CABG
PTCA AP
E. Sigurdsson et al. Scand J Prim Health Care 2002;20:10-5.
Annars stigs forvörn
Hlutfall læknabréfa send eftir sérfræðingum
3338
26
49
65
33
65
24
11
87
24
6360
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
A B C D E F G H I J K L M
Annars stigs forvörnProportion of those treated with ASA
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
MI CABG PTCA AP
DIAGNOSTIC GROUPS
%
E. Sigurdsson et al. Scand J Prim Health Care 2002;20:10-5.
REYKINGAR
0
10
20
30
40
50
60
70
MI CABG PTCA AP ALLS
%
Aldrei
Hættur
Reykir
Do you know your cholesterol level?
19
4336
12
81
5764
88
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
MI CABG PTCA AP
%
No
Yes
Sigurdsson et al: Scand J Prim Health Care 2002;20:10-15.
Annars stigs forvörn
E. Sigurdsson et al. Scand J Prim Health Care 2002;20:10-5.
Mean value (mmol/L) of serum cholesterol in different diagnostic groups of coronary heart disease
6.36.0 5.9
6.5
0.0
1.0
2.0
3.0
4.0
5.0
6.0
7.0
MI CABG PTCA AP
Diagnostic groups
mm
ol/L
Annars stigs forvörn
0
10
20
30
40
50
60
MI CABG PTCA AP
%
E. Sigurdsson et al. Scand J Prim Health Care 2002;20:10-5.
Hlutfall þeirra sem eru á kólesteróllækkandi lyfjameðferð
USE OF STATINS IN THE NORDIC COUNTRIES
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002
DD
D/1
000/D
AY
Iceland
Denmark
Finland
Norway
Sweden
Hlutverk heimilislæknis• Bæta meðferð á áhættuþáttum
• Reykingum• Hækkuðum blóðfitum• Lyfjanotkun sbr magnyl• Vinna með öðrum sérfræðingum við
eftirlitið, þannig fær sjúklingurinn mesta gagnsemi
Háþrýstingsmeðferð
• Meðferð og eftirlit háþrýstings í heilsugæslu
• Jóhanna Ósk Jensdóttir, Emil L. Sigurðsson, Guðmundur Þorgeirsson
• Allir sjúklingar með greininguna háþrýstingur-Hgst. Sólvangi
• 982 sjúklingar
Háþrýstingsmeðferð-Karlar
Fjöldi Meðaltal SD
Kólesteról 322 5.9 1.1
HDL 293 1.3 0.4
LDL 222 3.7 1
TG 225 1.8 1.3
Sykur 269 6.0 1.8
Mælieiningar í mmol/L
Háþrýstingsmeðferð-Konur
Fjöldi Meðaltal SD
Kólesteról 401 6.1 0.9
HDL 362 1.6 0.5
LDL 283 3.8 0.9
TG 301 1.8 0.9
Sykur 365 5.7 1.4
Mælieiningar í mmol/L
Fjöldi lyfja
26%
35%
39%
1 lyf
2 lyf
3+ lyf
Single Drug Treatment For Hypertension
Calciumchannel blockers5%
Antiotension Receptor Antagonists
14%
Diuretics27%
ACE Inhibitors+Thiazids4%
Beta blockers39%
ACE Inhibitors10% Antiotension Receptor
Antagonists+Thiazids1%
434 429
187 185161
3318
4
0
50
100
150
200
250
300
350
400
450
Number
Diuretics
Beta blockers
Angiotensin Receptor Antagonists
Calcium channel blockers
ACE inhibitors
ACE inhibitors+thiazides
Angiotensin ReceptorAntagonists+thiazides
Alpha Receptor Blockade
Blóðþrýstingur
70%
27%
3%
< 140/90
> 140/90
Ekki mælt
Blóðþrýstingsgildi
• Slagbilsþrýstingur• ≤ 140 mmgHg 51%• >140 og ≤160 mmHg 38%• >160mmHg 11%
Blóðþrýstingsgildi
• Hlébilsþrýstingur• ≤90 mmHg 76%• >90 en ≤ 100 mmHg 16%• >100 en ≤ 110 mmHg 3%• >110 mmHg 5%
Meðferðarmarkmið• Fleiri konur en karlar ná
meðferðarmarkmiðum• 35% vs. 28% (p=0.04) slagbilsþrýsting• 66% vs. 50% (p<0.001) hlébilsþrýsting
• Fleiri sjúklingar ná ekki meðferðarmarkmiðum hvað varðar slagbilsþrýsting
• 465 (47%) vs. 195 (20%)
CVD-RISK FACTORS• 982 sjúklingar með háþrýsting
• 86 Höfðu greininguna DM
• 54 Höfðu BS > 6.4 mmol/L
• Þannig 14% með DM
• 133 (14%) höfðu CHD greiningu
• Þar af 23 (2%) bæði CHD & DM
• Alls 480 (49%) • CHD, DM, Cholesterol >6.0 mmol/L og
auk þess höfðu 29 (4%) obesity dx.• Reykingar?
Ályktanir• 75% sjúklinganna á lyfjameðferð
• Meirihlutinn sem fær meðferð er á meðferð með þvagræsilyfjum og betahemlum
• Lítill hluti nær meðferðarmarkmiðum
• Skýringar?• Læknar• Sjúklingar
• Fjöllyfjameðferð
• Fræðsla
Samantekt• Hlutverk heimilislæknis
• Fjölþætt• Sérlega mikilvægt varðandi forvarnir og
meðferð á fyrstu stigum
• Til að bæta árangur• Betra upplýsingaflæði og aukin
samvinna meðferðaraðila• Upplýsa sjúklinga betur og um leið fá þá
meira til að taka ábyrgð – motivera• Tala þeirra tungumál þegar við miðlum
upplýsingum