Magazine van Natuurpunt regio Meanderland, afdelingen Netebronnen-Mol, Balen-Nete, Geel-Meerhout en Ham . Een tijdschrift boordevol schitterend beeld en interessante weetjes over de natuur in je buurt.
Welcome message from author
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
Driemaandelijks magazine van Natuurpunt - regio Meanderland - Afdelingen Netebronnen, Balen-Nete, Geel-Meerhout en Ham Afgiftekantoor: Geel 1 - P209043 • v.u. An Gijs - Weidestraat 11 2490 Balen
Belgie -BelgiqueP.B.-2440 Geel 1
BC1323
MEANDER2015 Januari | Februari | Maart • Jaargang 14 nr. 1
Meander 12 |
NatuurpuntNatuurpunt, vereniging voor natuur en landschap in Vlaanderen, telt
meer dan 91.000 gezinnen als lid. De vereniging stelt zich tot doel om
de natuur te beschermen door aankoop en beheer van natuurgebieden
en door beïnvloeding van het overheidsbeleid inzake natuurbehoud en
ruimtelijke ordening. Natuurpunt heeft de symbolische kaap van 20.000
hectare beheerd natuurgebied overschreden, 68% daarvan is eigendom
van de vereniging, het overige gedeelte wordt gehuurd. Daarnaast
wil de vereniging ook een voortrekkersrol vervullen op het vlak van
natuurstudie en natuur- en milieueducatie.
Lid wordenDoor overschrijving van 27 euro op rekening BE17 2300 0442 3321
met vermelding ‘nieuw lid’. Als lid ontvangt u automatisch het nationaal
contactblad ‘Natuur.blad’. Extra abonnementen: Natuur.focus (natuurstudie
en -beheer) en Natuur.oriolus (vogelstudie), afzonderlijk elk 8,5 euro, beide
extra abonnementen 14,5 euro.
MeanderMeander is het gratis driemaandelijks contactblad voor de leden van
Natuurpunt in de afdelingen Balen-Nete, Geel-Meerhout, Ham en
Netebronnen (Dessel-Mol). Andere geïnteresseerden kunnen een
jaarabonnement op Meander nemen door overschrijving van 8 euro
op rekening BE31 0015 6350 0055 van Meander.
De Meander is gratis te raadplegen op www.issuu.com/meanderland.
Oplage: 2.000 exemplaren.
RedactieAn Gijs, Jef Sas, Frans Emmerechts, Jeannine Simonis, Marc Verachtert,
Jan De Schepper, Tom Schildermans, Goedele Reyniers, Jan Albrecht,
LIGERSHet is vandaag 11 november, herdenkingsdag van de
‘Groote Oorlog’. Ook in onze regio heeft die zijn sporen nagelaten. Getuigen daarvan zijn de vele monumenten en
de tentoonstellingen die in onze gemeenten lopen met verhalen over ‘onze’ soldaten aan het front, maar ook over de mensen hier die geconfronteerd werden met de bezetter en zijn ‘Dodendraad’ op de grens met Nederland. Vrijwilligers van heemkundige kringen en andere enthousiaste verzamelaars hebben een schat aan informatie weten te verkrijgen over die duistere tijdsperiode.
De Liereman is onze achtertuin, onze voortuin en onze wandeltuin. Een biotoop vol wereld. Met vijfentwintig kilometer wandelwegen. Je kunt er de dagen zien opknappen in lengte van dagen, je ziet het altijd met andere ogen. Niets blijft er hetzelfde. Dit landschap is als een schatkamer van levende juweeltjes.
tekst: Achilles cools
Maar er zitten dieven! In de zomer wes-
pendieven, in de herfst kiekendieven,
in de winter gageldieven. De koper- en
goud kleurige struiken trekken struikro-
vers aan. Gagel is voor fortuinzoekers een
verlokkelijk goedje. De sierlijke gageltak-
jes met roodbruine katjes halen op de
bloemenveiling hogere prijzen dan een
roos of een tulp.
Vorig jaar werd hier nog een gageldief
op heterdaad betrapt. Vanuit de hoge
observatietoren werd hij ontdekt door
wandelaars die onmiddellijk de toezich-
ter verwittigden. Die was snel in het
veenmoeras om de dief terecht te wijzen.
Maar het liep uit op een zwaar incident.
De toezichter kreeg een harde klap waar-
bij hij een breuk opliep en de gageldief
zette het op een lopen. De politie werd
meteen opgeroepen, en het toeval trof
dat een politiehelikopter in de buurt een
proefvlucht hield. Deze zette de achter-
volging in en de pikker werd gesnapt. De
dief had al honderden busseltjes gagel
gestapeld op een verborgen plek.
Maar gagel schiet in het voorjaar weer op
en kleurt het veenmoeras helemaal rood.
Gagel is een rode lijst soort, een zeld-
zame plant en beschermd. Met slechts
een klein areaal. Hij houdt van laagland
en zeeklimaat op zure gronden. Daarom
heeft gagel een ‘amfiatlantisch’ versprei-
dingsgebied, beperkt tot pleistocene
streken, heide, veen en moeras. Met de
voeten in het water, maar hij heeft water-
knolletjes waarmee hij stikstof bindt en
adem haalt.
Zijn wereldkundige naam is Myrica Gale,
afgeleid van het Keltische woord gal,
wat zoveel betekent als balsem. Bij ons
was de plant bekend als ‘Brabantse mirt’.
Veel gebruikt en verwerkt. Kempense
toponiemen en volksnamen getuigen
van zijn faam, Mierthout, Miert, Mierdse
Heide, Hoge en Lage Mierde, Mierlo. Of
Gruitrode, Gruiter. Grutman omwille van
de gagelgrutten. Maar nog beter kende
de volksmens deze plant als vlooienhout
of vlooienbossie. Bundeltjes gageltwij-
gen en bladeren werden gebruikt om
muggen te verdrijven en tegen motten
in kleerkasten. Tussen het linnengoed gaf
het een prettige reuk. Er zitten haarvlok-
jes en harsklieren op de jonge blaadjes
die een sterke lauriergeur verspreiden.
Deze puntjes produceren etherische olie.
Aromatisch geurend als zoete parfum.
Vooral bij windstil weer ruikt de hele
omgeving rondom de heesters als een
snoepwinkel.
Gagel is tweehuizig: man en vrouw wo-
nen dus in een verschillend huis. Dat wil
zeggen in twee aparte struiken van een
meter hoog. In het voorjaar zwellen de
mannetjes als rosse katertjes, daarna
volgen de katjes in vurig karmijnrode
toefjes, klein en fijn alsof ze zich willen
verbergen. Naar vrouwtjes moet je zoe-
ken. Mannetjes zijn er in overvloed en
vallen op. In hele struwelen beginnen die
na Nieuwjaar zacht rood te kleuren en
ontploffen in april.
Gagel is een toverplant. Al in de oudheid
kende men de kracht van deze plant.
Kruidenbundels werden gevonden bij
veenlijken. Plunderende Noormannen
nuttigden het gemixt met gedroogde
vliegezwam om hun angsten te bedwin-
gen tijdens rooftochten op onbekend
terrein.
In vroeger tijden werd extract van gagel
voor alles en nog wat toegepast. Als
verfstof en fijnolie, tegen huidziekten,
kiespijn, om pijnen aan handen en benen
te verzachten. De bast werd gebruikt bij
leerlooierijen. De vruchtjes waren het
waardevolst als voornaamste bestand-
deel voor het bekende gruit: een kruiden-
mengsel met ook rozemarijn, wat dui-
zendblad, laurierbessen, dennenhars en
salie. Dat de handel in gruit in de vroege
Middeleeuwen belangrijk was bewijst
de weelde van één van de rijkste families
van Brugge: Gruuthuuze. Hun vermogen
haalden ze uit de commercie in gruut en
bijhorende accijnzen. ‘Iene miene mutte,
tien pond grutten’. Wie is de baas?
Gagel bracht veel op. De aromatische
olie uit de harsklieren is giftig en roesver-
wekkend. Honderden jaren werd gagel
gebruikt om in plaats van hop het bier te
kruiden. Het werd verboden bij het begin
van de achttiende eeuw omdat bleek dat
mensen van dit bier agressief werden.
Als zodanig heette de plant: Porst, Posse,
Poster, Postel en Posterholt. In tal van
drankjes is het aroma van gagel verwerkt.
Er werd ook zachte gageljenever ge-
maakt: de Porsesnaps.
Brouwen is een oude traditie van Belgen.
In de Liereman gingen enkele bollebozen
op zoek naar het oude recept van het
gruttenbier. De enthousiastelingen lieten
een brouwsel gagelbier bereiden en bot-
telden het in heuse flesjes met een etiket.
De ‘Gageleer’ was geboren. Meteen had-
den ze de smaak te pakken en besloten
om er een bescheiden handeltje van te
maken. Ze wilden met de verdiensten
nog een schraal graslandje aankopen in
het reservaat. Maar de Gageleer smaakte
naar meer en de bedenkers lieten nog
twintig brouwsels trekken. Het biobier
veroverde de bierdrinkende Belgen,
bierkenners die zo’n goedje niet versma-
den. Het gerstenat vloeide! Natuurpunt
schonk het uit op iedere manifestatie of
vergadering. Van Gageleer krijg je rode
kaken, blinkende ogen en een vergezicht.
In de Liereman ontplooide Charel Grillet
zich als de bezieler die de Gageleer be-
kendheid gaf tot over de landsgrenzen.
Hij levert het heidebier tot in Amerika.
Er worden nu dagelijks vaten getrokken.
Het recept is beschermd en de gagel is
veilig. De opbrengst gaat naar het reser-
vaat De Liereman. Het landschap onder-
ging de laatste jaren een hele verande-
ring. Boomleeuweriken neuriën boven de
heide alsof ze jubileren. Wulpen jodelen
tierig over de weides en langs de gagel-
struwelen. Kieviten lopen als pimpelaars
pieren te trappen. Er vliegen nu blauwe
kiekendieven, dansend als engelen. De
Liereman is als een hemel op de hei. Want
in de hel is geen bier, daarom drinken wij
het hier. Proost!
Verschijnt bij ATLAS-CONTACT, Amsterdam.
Meander 16 |
HET SELGUISEen stukje Grote NeteWoud
Het natuurgebied Selguis ligt in Geel-Sint-Dimpna, langs de Molse Nete, tussen de Voort en de Molseweg, en strekt zich uit tot over de grens met Mol-Ezaart. De Molse Nete is een belangrijke zijrivier van de Grote Nete.
tekst: Frans emmerechts en martin Geboers
Hij ontspringt in Lommel-Kat-
tenbos. Op Geels grondgebied
stroomt hij eerst door het Selguis
en vervolgens langs de noordkant van
het Malesbroek, waar hij uitmondt in de
Grote Nete. Aan de rand van het Selguis,
langs Molseweg en -Nete, bevinden zich
de restanten van de oude watermolen
van Kievermont (15de eeuw). Hij werd
gerenoveerd voor bewoning. Het water-
rad en de sluizen zijn verdwenen. Om een
vismigratieknelpunt weg te werken werd
er in 2008 door de Vlaamse Milieumaat-
schappij een kronkelende vishelling aan-
gelegd. Omwille van de hoge ecologische
waarde van het gebied ging Natuurpunt,
kort na de millenniumwisseling, in het
Selguis gronden aankopen. De vereniging
bezit er ondertussen 10 hectare en heeft
daarbij nog 1,2 hectare in beheer.
Hoe was het vroeger?De naam Selguis is afkomstig van Sel-
Referenties 1 Rutger Barendse, Manu Büscher, Martin
Geboers e.a., Selguis op waarnemingen.be, september 2012 tot september 2014.
2 Karel Cools, Toponymie van Geel, Boek I, Katholieke Universiteit Leuven, 2007, p.1039.
3 Steven De Jaeger, Kristijn Swinnen en Goe-dele Verbeylen, ‘De Bever verovert Vlaande-ren’, in Natuurbericht.be, maart 2012.
4 Martin Geboers, Vallei van de Molse Nete aan de oostelijke oever van het Selguis te Geel, terreinstudie Natuurgids, 2005, 58 p.
5 Kanunnik G. Janssens, Gheel in Beeld en Schrift, Turnhout, 1900.
6 Jan Loos, ‘Vallei van de Molse Nete’, in Meander, Natuurpunt regio Meanderland, jg. 10, nr. 2, 2011, p. 2-6.
7 Louis Pals, persoonlijke mededeling.8 Jef Sas, persoonlijke mededeling.9 Paul Wouters en Marianne Horemans, Eco-
logische Werkgroep Meanderland, Selguis juli 2009, juli 2010 en augustus 2011.
Meander 110 |
CursusWilde bijenDe honingbij is waarschijnlijk het best onderzochte insect ter wereld, maar de kennis van onze 350 soorten wilde bijen is bij de meeste mensen onbestaande. Toch heeft Geel alles in huis om een grote diversiteit aan soorten te herbergen. De heides van Bel, de bloem-rijke wegbermen langs het kanaal en uitbundige wilgenstruwelen langs de Grote Nete...
tekst: JeAnnine simonis
Ook in parken en tuinen kan je
tussen maart en oktober al gauw
tientallen soorten vinden. Naast
interesse bij onze leden is er interesse
vanuit de stad Geel, de gemeente Kas-
terlee, de imkerbond Sint-Ambrosius, de
Bijengilde Kasterlee, de volkstuinders
van ‘Tuinhier’ en de Thomas More Ho-
geschool. Natuurpunt Educatie brengt,
samen met de NP-afdelingen Geel-Meer-
hout en Kasterlee, al deze mensen samen
en organiseert een leerrijke en kleurrijke
cursus over de bloemetjes en de bijtjes.
Joeri Cortens, enthousiast lesgever bij
Natuurpunt Educatie wil zijn kennis en
ervaring graag met ons delen.
Wat moeten we ons voorstellen bij pluim-
voet- of slobkousbijen? Hoe onderscheid
je roodgatjes, geeltipjes en zilveren
fluitjes? Leven er zandbijen in de leem-
streek? Helpen vosjes aan de bestuiving
van fruitbomen? En vooral… wie kan wat
doen voor een gezondere bijenstand?
Dit en nog veel meer komt aan bod op
deze unieke cursus van 3 theorielessen
en 3 praktijklessen.
Info-avond bijen in de moestuinHet ideale voorsmaakje voor de cursus
Gefoptdoor een vlieg!tekst: PAul Wouters & mAriAnne horemAns
Meander 112 |
Mijn interesse voor vleermuizen, die ‘minder aaibare soort’, is begon-nen tijdens een cursus natuurgids. In de jaren die volgden groeide een hobby uit tot een ware passie die bovendien oversloeg op ons hele gezin. In het begin legden we de nadruk vooral op educatie en bescherming. Meer en meer werden er thuis echter gewonde vleermuizen binnengebracht. En ook al vertegenwoordigen deze vliegende zoogdieren zowat een vierde van de bij ons aanwezige zoogdiersoorten, snel bleek dat er in Vlaanderen weinig geweten was over het verzorgen en revalideren van gestrande exemplaren.
tekst: kris Boeckx
Werking VleermuizenopvangEen volgende stap was dan ook het ver-
Iedere natuurliefhebber is van harte welkom op deze digi-avond (aansluitend op de algemene ledenvergadering) van NP-Netebronnen, op vrijdag 6 februari om 20 u in Ecocentrum De Goren, Postelsesteenweg 71, Mol.Om te beginnen laten Paul Wouters en Marianne Horemans
ons bijzondere en fraaie natuurfenomenen ontdekken in onze
Meanderland-reservaten. Verrassende natuur van dichtbij onder
de loep! Vervolgens bezorgt Fred Nevelsteen ons een korte im-
pressie uit de Franse Alpen.
Na de pauze nemen David Verdonck, Hans Van Gompel en
Michel Huysmans ons mee naar het natuurrijke binnenland
van Turkije. Van het Aladag-hooggebergte met bruine visuil en
Kaspisch berghoen naar de Goksu-delta, ging het verder over
steppen en halfwoestijnen naar Birecik aan de Eufraat. Niet enkel
zeldzame vogels, maar ook libellen en vlinders kwamen aan bod.
Na het fotograferen van doelsoorten zoals Perzische woestijnpa-
trijs, pijpbloemapollo, rode korenbout en Koerdische tapuit nabij
het culturele Nemrut Dagi, reden ze verder naar de afgelegen
hoogplateaus van Koerdistan, aan de grenzen van Georgië en
Armenië. Indrukwekkende vulkaanlandschappen vol met bloe-
menweiden brachten hen aan het slot van hun reis in de Ponti-
zondag 11 januari › Voorbereiding vogelweekend in BC De Watermolen
• Kom één week voor het grote telweekend van 13 tot 17 u langs in Bezoekerscentrum Grote Netewoud in Meerhout en ontdek hoe je de meest voorkomende tuinvogels observeert en herkent, hoe je met eenvoudige recuperatiematerialen perfecte voederplaatsen maakt, hoe je de mooiste voeder-taarten maakt (wordt een echte vogelchef!), leer voeder-plankjes en nestkastjes timmeren en nog veel véél meer. Dit is de perfecte gelegenheid om met het hele gezin af te zakken naar de gezellige ruimtes van het Bezoekerscentrum. Er is een heel divers aanbod aan kinderanimatie, onze gidsen geven je vogeltips en uiteraard zijn er ook biobiertjes en warme dranken te verkrijgen. Iedereen welkom!
zondag 18 januari › Internationale watervogeltelling op alle Molse (zand)put-
ten• Op zoek naar grote zaagbekken en nonnetjes, echte gasten
uit het noorden. • Afspraak: 8.30 u parking dokterspraktijk Warande (brug Mol-
Donk). Einde ca. 12 u op De Maat. • Meer info: [email protected], tel.014/31 26 57 of gsm 0499/34
62 60.
woensdag 21 januari › Lokale algemene ledenvergadering NP Geel-Meerhout
• Werking van het voorbije jaar, plannen voor het nieuwe jaar met inbreng van leden en oproep voor nieuwe vrijwilligers. Kandidaatstelling (via mail aan voorzitter [email protected]) voor bestuursfuncties bij Geel-Meerhout. Heb je plannen en voorstellen voor onze werking, probeer er dan zeker bij te zijn!
• Afspraak: om 19.30 u in Ontmoetingscentrum Winkelom-heide, Kemeldijk (nabij de kerk) in Geel.
• Info: Marc Verachtert, tel. 014/58 39 71 of [email protected]. We kijken uit naar je komst!
zaterdag 24 januari › Poelenwerkgroep Waterleven
• Wateranalyse van verschillende poelen. Wie graag meegaat met Louis Pals komt om 9 u naar Aqua Ski, aan het Albertka-naal, Kemeldijk, Geel-Winkelomheide. Eric Stoffelen vertrekt om 9 u aan de oude pastorij van Sint-Jozef Olen, Lichtaartse-weg 200. Info: [email protected].
zaterdag 24 januari › Lokale algemene ledenvergadering NP Balen-Nete
• Geen saaie vergadering, maar een terugblik op 2014 en een vooruitblik op het nieuwe jaar met aansluitend nieuwjaars-receptie.
• Afspraak: de Kruierie, Bevrijdingsstraat 1, Balen om 20 u. • Info: Tom Schildermans, 0473/66 10 99.
zondag 25 januari › Winterwandeling NP Ham met Nieuwjaarsborrel
• Wandeling met gids door gebied Veldhovenheide dicht bij de dorpskernen van Kwaadmechelen en Oostham.
• Uitstekende gelegenheid voor belangstellenden van het project Cultuur in de Natuur 2015 kennis te maken met het projectSgebied.
zondag 25 januari › Capreolusexcursie in de Molse Netevallei
• Op zoek naar reeën en hun sporen. • Afspraak: 9 u Mol-Gompel, Kerk. Einde tegen 12 u. Laarzen! • Info: [email protected] of tel. 014/31 71 54.
zaterdag 31 januari › Cafe Winterwoud in Meerhout
• Gast Koen Leysen van Natuurpunt Educatie. Over de nach-telijke activiteiten van vogels is nog relatief weinig geweten. Toch is het bijzonder boeiend, want wie slaapt er dan en wie niet? Hoe komen ze levend die gevaarlijke nacht door? Sla-pen ze dan zomaar ergens op een takje? En slapen ze alleen of liefst in groep, en waarom? Welke vogels vliegen ’s nachts rond en zijn ze dan op zoek naar voedsel? Welke vogels trek-ken ’s nachts, hoe pakken ze dat aan en hoe weten we dat.
• Info: Deuren open vanaf 19 u, gratis toegang, beperkt aantal plaatsen. Graag een seintje als je komt: [email protected] of 0485/62 86 76 (Zita Snellinx). Bezoekerscentrum, Wa-termolen 8, Meerhout.
zondag 1 februari › Nieuwjaarswandeling rond Breeven in Geel
• Gedurende drie uurtjes op wandel op de oude Aard in een uitgestrekt en afwisselend landschap. Veel bos met land-schappelijk waardevolle gebieden eromheen. We komen samen om 14 u aan café Sportvriend, Aardseweg in Geel-Ten Aard.
zondag 1 februari › Jaarlijkse busuitstap naar Zeeland
• Wandelschoenen, kijker en/of telescoop en knapzak mee-brengen. Soepje mogelijk onder de middag.
• Afspraak: 6.45 u gemeentehuis Oud-Turnhout of 6.30 u bij garages Marcel Cars Dessel. Prijs 14 €, JNM en kinderen 9 €, niet-leden 18 €, vóór 24 januari op rek.nr. 001-1785968-80 tnv NP-Turnhoutse Kempen, Klein Engeland 20, 2300 Turn-hout. Wel eerst Ronny Jansen telefonisch verwittigen na 18 u. op 014/88 29 72.
• Meer info bij gids Paul Prinsen: 014/43 73 63 of Jef Sas: 014/31 26 57.
zondag 1 februari › Feestelijke algemene ledenvergadering NP Ham
• Wandeling, evaluatie 2013, plannen 2014, verkiezing be-stuur, hapje en drankje en Film De nieuwe Wildernis.
• met inbreng van leden en oproep voor nieuwe vrijwilligers. Graag ook kandidaatstelling voor bestuursfuncties zoals secretaris, penningmeester, activiteitencoordinator, etc. Heb je ideeen, suggesties of voorstellen, probeer er dan zeker bij te zijn!
• Afspraak: 14:00 Natuur.huis De [email protected] of 014/31 26 57 of 0499/34 62 60. We verwachten je!
dinsdag 3 februari › Info-avond Bijen in de moestuin
• Van 20 tot 22 u in het Stadhuis, Werft, te Geel. • Info: [email protected] of 0495/64 11 99. Meer info el-
ders in dit nummer.
vrijdag 6 februari › Lokale algemene ledenvergadering NP Netebronnen
• Werking van het voorbije jaar, plannen voor het nieuwe jaar met inbreng van leden en oproep voor nieuwe vrijwilligers. Kandidaatstelling (ook via mail aan voorz. jefsas@skynet) voor bestuursfuncties bij Netebronnen. Heb je plannen en voorstellen voor onze werking, probeer er dan zeker bij te zijn!
• Afspraak: om 19 u (met aansluitend de digi-avond!) in Eco-centrum De Goren, Postelsesteenweg 71, Mol.
• Meer info: [email protected] of 014/31 26 57 of 0499/34 62 60. We verwachten je!
vrijdag 6 februari › Digi-avond NP-Netebronnen in Ecocentrum De Goren
• Paul en Marianne laten ons bijzondere en fraaie dingen ont-dekken in onze Meanderland-reservaten. Fred Nevelsteen bezorgt ons een korte impressie uit de Franse Alpen en Mi-chel Huysmans en kompanen nemen ons na de pauze mee op natuurreis door oostelijk Turkije met het natuurschoon van de hoog-plateaus van Koerdistan (met uitzonderlijke vo-gels en vlinders) en de indrukwekkende vulkaanlandschap-pen (bloemenweiden!) in de Pontische Alpen aan de Zwarte Zee als blikvangers. Een aanrader voor elke natuurliefhebber!
• Afspraak: 20 u in Ecocentrum De Goren, Postelsesteenweg 71, Mol.
• Meer info: [email protected] of 014/31 76 33. Elke natuurliefhebber welkom! Gratis inkom!
zaterdag 7 februari › Spaghetti-avond Geel-Meerhout
• Weet je ’t nog van vorig jaar? Dat was smullen hé? En het is ten voordele van onze natuurgebieden… schrijf je nu in. Doen!
• Afspraak: Ontmoetingscentrum Winkelomheide, Kemeldijk (nabij de kerk) in Geel. Tussen 17 en 20 u.
• Info: Marc Verachtert, tel. 014/58 39 71 of [email protected]. Meer info elders in dit nummer.
zondag 8 februari › Winterexcursie door het Buitengoor in Mol
• Kom kennismaken met dit unieke moerasgebied in de win-ter. Laarzen wel verplicht!
• Afspraak: 14 u op parking Ecocentrum De Goren, Postelse-steenweg 71, Mol. Einde: ca. 16.30 u.
• Info: Frans Michiels 0472/56 39 75.
dinsdag 10 februari › Vormingsavond over waarnemingen
• Vanaf 19.30 u in de Asberghoeve in Zoerle-Parwijs (Asberg). Lesgever Koen Leysen van Natuurpunt Educatie. Deze avond staat open voor alle leden van Natuurpunt. Wellicht een kleine prijs, nog te bepalen (enkele euro’s).
januari - maart 2015 | 17
zondag 15 februari › Watervogeltelling op de Molse zandputten
• Bij vriesweer kans op grote concentraties watervogels in de wakken.
• Afspraak: 8.30 u parking dokterspraktijk Warande (brug Mol-Donk). Einde: ca. 12 u op De Maat (Jagershof).
• Info: coördinator [email protected] of 014/31 26 57 of 0499/34 62 60.
zondag 22 februari › Winterwandeling in De Vennen in Balen
• Rode neuzenwandeling, wie geen rode neus krijgt van de winterse koude kan na de wandeling eens proberen met je-never of erwtensoep. Laarzen zijn onmisbaar.
• Afspraak: parking FC Cools, Peer Luytendijk te Balen om 13.30 u.
• Info: Jan Mallants, 014/81 70 09.
zaterdag 28 februari › Poelenwerkgroep Waterleven
• We komen met een leesgroep samen om het pas uitgeko-men boek over Aquatische ecologie te bestuderen. Omdat chemie een belangrijk deel uitmaakt van dit werk worden wij hierin bijgestaan door ons medelid Louis Pals, gewezen docent chemie aan de Katholieke Hogeschool Kempen. Van 9 tot 12 u.
zullen we u de te lezen tekst bezorgen om u de kans te ge-ven deze al eens door te nemen. Prijs: gratis voor leden, niet leden betalen 7 €. De activiteit staat open voor iedereen. Ook beginners zijn welkom.
zaterdag 28 februari › Café Winterwoud in Meerhout
• Gast Bas Van Der Veken. Waar liggen de échte grenzen van de Kempen? Waarin onderscheiden we ons van andere re-gio’s? De Kempen blijkt Zandland, Randland en – in meerde-re opzichten – het gedroomde land te zijn. Een verhaal met een sterk landschappelijk –historische inslag en een open blik op de toekomst, i.s.m. met RLKGN, VALK en Cultuurraad voor de Kempen.
• Deuren open vanaf 19 u, gratis toegang, beperkt aantal plaatsen. Graag een seintje als je komt: [email protected] of 0485/62 86 76 (Zita Snellinx). Bezoekerscentrum, Wa-termolen 8, Meerhout.
zondag 1 maart › Winterwandeling in Geel-Bel
• Heeft de natuur zich al wat hersteld na de ingrijpende na-tuurinrichtingswerken? Hoe ziet het Torfven er nu uit? En waar zitten de uilen?
• Afspraak: kerk Geel-Bel om 14 u. Einde rond 16.30 u. • Info: Gaston Dams, tel.0479/86 17 01 of Juliennehoremans@
telenet.be.
zondag 8 maart › Vroege voorjaarsexcursie langs en door de Reuselse Moe-
ren • Een bijna klassieke voorjaarsuitstap juist over de grens: mis-
schien laten de heikikkers zich weer horen? • Afspraak: 9 u aan de Postelse Hofstee (grensovergang Postel/
Reusel). Einde: ca. 12 u. • Info: [email protected] of 014/31 33 74.
zondag 15 maart › Laatste winterwatervogeltelling op de Molse zandputten
• De eerste lentevogels en -geluiden zijn alweer terug! • Afspraak: 8.30 u parking dokterspraktijk Warande (brug Mol-
Donk). Einde ca. 12 u op de Maat (taverne Jagershof). • Info: coördinator [email protected] of 014/31 26 57 of
0499/34 62 60. Laatste kans om mee op pad te gaan!
donderdag 19 maart › Cursus wilde bijen
• Lesgever Joeri Cortens van Natuurpunt Educatie. In het Stad-huis op de Werft te Geel, van 19.30 tot 22.30 u. Eerste les in een reeks theorie- en praktijklessen. Meer info elders in dit nummer.
zaterdag 21 maart › Poelenwerkgroep Waterleven
• Cursus Watertreders. Van 9-12 u in grote zaal Teunenberg 51B, Olen.
• Inschrijven [email protected] met vermelding of je al dan niet in het bezit bent van een binoculair. Zo niet zorgen wij er voor één.
• Iedereen welkom, ook beginners! Meer info elders in dit nummer.
maandag 23 maart › Poelenwerkgroep Waterleven
• 14 u: 1ste bemonstering poel 677a met voorjaarsbloeiers. Marlybrug, komend van Westerlo net voor de Netebrug. Van 18 tot 22 u determinatie waterdiertjes in lokaal Natuurpunt, Teunenberg 51B, Olen.
• Christel Verheyen: ‘Eenvoudig op weg naar een natuurlijke voedingswijze’. Wat is echt gezond en wat hebben we echt nodig? Hoe kan je (terug) naar een dagdagelijkse natuurlijke voedingswijze zonder honderd kookboeken te moeten ko-pen, zonder een fortuin uit te geven, zonder ingewikkelde studies en zonder veel poespas?
• Deuren open vanaf 19 u, gratis toegang, beperkt aantal plaatsen. Graag een seintje als je komt: [email protected] of 0485/62 86 76 (Zita Snellinx). Bezoekerscentrum, Wa-termolen 8, Meerhout.
zondag 29 maart › Speenkruidwandeling in het Griesbroek in Balen
• Ontdek de voorjaarsbloeiers die het Grote Netewoud kleur geven.
• Afspraak: parking taverne De Waterhoek, Olmensebaan 126, Balen om 14 u. Info: Dirk Geenen, 0472/47 96 20.
maandag 6 april › Poelenwerkgroep Waterleven
• 14 u: 1ste bemonstering poel Wilders met voorjaarsbloeiers. Aqua ski, Kemeldijk aan het Albertkanaal, Geel-Winkelom-heide. Van 18 tot 22 u determinatie waterdiertjes in lokaal Natuurpunt, Teunenberg 51B, Olen.
zondag 26 april › Vroege morgenexcursie in en om reservaat De Maat in Mol
• Met mogelijkheid voor een lekker ontbijt achteraf in taverne Het Jagershof. Luisteren naar vroege lentevogels met als or-kestmeester de nachtegaal.
• Afspraak: 6.30 u op parking taverne Jagershof, Waterstraat 43, Mol. Einde ca. 9 u. Ontbijt vanaf 9.15 u. Inschrijven hier-voor aan 8,50 €/pers. bij Jos van Het Jagershof, 014/43 60 73 of bij [email protected] of 014/31 26 57 of 0499/34 62 60.
woensdag 21 januari Algemene ledenvergadering NP GEEL-MEERHOUTWe verwachten de leden van de afdeling Geel-Meerhout op een gezellige bab-belavond bij een hapje en een drankje. We bespreken het voorbije jaar, bekijken de plannen voor 2015 en uiteraard reserveren we tijd voor opmerkingen en vragen.Daarnaast kiezen we een nieuw bestuur. Het huidige
bestuur is ontslagnemend. Stel je kandidaat voor een
bestuursfunctie via mail aan voorzitter marc.verach-
Afspraak: om 19.30 u in Ontmoetingscentrum Winkel-
omheide, Kemeldijk (nabij de kerk) in Geel. Info: Marc
Verachtert, tel. 014/58 39 71 of marc.verachtert@skynet.
be. We zien uit naar je komst!
zondag 1 februari 14:00Feestelijke ALVNP HAMKom meer te weten over Natuurpunt in Ham! De algemene ledenvergadering is een informatieve en vermakelijke bijeenkomst voor alle leden en vrijwilligers. Een uitste-kende gelegenheid kennis te maken met onze gevarieerde bende vrijwilligers.
Programma:
• Wandeling
• Natje en hapje
• Terugblik 2014
• Bestuurverkiezing
• Plannen 2015
• Film De nieuwe Wildernis
Natuur.huis De Rammelaars, Broekstraat z/n, ligt langs
het kanaal naar Dessel. Volg in Kwaadmechelen vanaf
de N141 tussen de 2 kanalen in Kwaadmechelen de
bruine bordjes “De Rammelaars”. Na ongeveer 2 km zie
je links tussen de bomen het houten Natuur.huis.
zaterdag 24 januari Algemene ledenvergadering NP BALEN-NETEGeen saaie vergadering, maar een terugblik op 2014 en een vooruitblik op het nieuwe jaar met aansluitend nieuwjaarsreceptie.Afspraak:
De Kruierie, Bevrijdingsstraat 1, Balen om 20 u.
Info: Tom Schildermans, 0473/66 10 99.
vrijdag 6 februari Algemene ledenvergadering NP NETEBRONNENWerking van het voorbije jaar, plannen voor het nieuwe jaar met inbreng van leden en oproep voor nieuwe vrijwilligers.Kandidaatstelling (ook via mail aan voorz. jefsas@skynet)
voor bestuursfuncties bij Netebronnen. Heb je plannen
en voorstellen voor onze werking, probeer er dan zeker
bij te zijn!
Afspraak: om 19 u (met aansluitend de digi-avond!) in
Ecocentrum De Goren, Postelsesteenweg 71, Mol. Meer
Natuurpunt Balen-Nete organiseerde in samen-werking met een groep geocachers een CITO-event in het Griesbroek. Titel en eerste zin vragen al onmiddellijk om een woordje uitleg.
TekST: Rudi RademaekeRSfoTo’S: diRk Geenen
Dat heideherstel niet altijd eenvoudig is, hebben de deelnemers aan de cursussen Natuurbeheer en Grote Netewoud verkenner het afge-lopen jaar meermaals te horen gekregen. Grote herstelwerken zoals in de Belse bossen leveren weliswaar spectaculaire veranderingen op, maar ook kleinschalig natuurbeheer kan het gewenste resultaat opleveren. Halverwege de jaren 2000 kregen we in
FUTUUR NATUURCultuur in de Natuur Ham 2015Voor deze 2e editie van Cultuur in de natuur nodigt Natuurpunt
Ham kunstenaars en vrijwilligers uit om ideeën en projecten uit te werken rond het thema Futuur•Natuur.Hoe ziet de toekomst er uit ? Zijn er dan plastic panda’s?Wordt de natuur een schuilplaats ? Zal de wereld overgenomen worden door mieren? Wat voor bloemen zullen we zien bloeien?Futuur•Natuur wil mensen uitdagen en aan het denken zetten rond ontwikkelingen in de natuur door bezoekers en wandelaars op een speelse manier te verrassen.
In natuurgebied
De 1ste editie ‘Cultuur in de natuur’ in
2014 ging door in Natuurgebied De Ram-
melaars. In 2015 kiest Natuurpunt Ham
voor een natuurgebied dichter bij de
dorpskernen van Oostham en Kwaad-
mechelen. Het nieuwe gebied draagt de
naam Veldhovenheide en wordt de ko-
mende jaren verder ontwikkeld.
Tussen het voorjaar en eind 2015 zullen de
kunstwerken in het natuurgebied Veldho-
venheide tot stand komen en te zien zijn.
Er zullen workshops, tentoonstellingen
en evenementen plaatsvinden en er komt
een bewegwijzerde wandeling doorheen
het natuurgebied.
DiversHet cultuurproject Futuur Natuur is een
initiatief van Natuurpunt Ham. Geïnteres-
seerde kunstenaars, vrijwilligers en per-
formers worden uitgenodigd om mee te
werken en ideeën te ontwikkelen.
Futuur.Natuur wordt een palet van sculp-
turen, performances, land-art, vertellin-
gen, kunstzinnige installaties, constructies
en poëzie.
We plannen activiteiten voor klein en
groot en denken hierbij aan het samen
bouwen van grotere en kleinere artistieke
constructies, kunstworkshops met natuur-
lijke materialen, activiteiten rond poëzie
en taal. Ook individuele ideeën en kunst-
werken zijn welkom.
Feestelijke opnening
In het weekend van zaterdag 27 en zon-
dag 28 juni 2015 wordt het evenement
feestelijk geopend in de Oude Pastorij
in Oostham. Daar start ook de Futuur-
natuur-wandeling. Ook tijdens de zomer-
maanden zal de Pastorij regelmatig open
zijn. De Futuur.Natuur route is permanent
toegangklijk
DeelnemenIedere geïnteresseerde die actief wil deel-
nemen is welkom op onze winterwan-
deling op zondag 18 januari 2015. Dan
maken we een verkennende wandeling
doorheen het projectgebied, een uitste-
kende gelegenheid om Veldhovenheide
onder begeleiding van een gids te leren
kennen.
Uitgebreide informatie over deelname
en programma kan je vinden op onze
website: www.natuurpuntham.be/
cultuurindenatuur.
We nemen dan zo snel mogelijk contact
met u op om afspraken te maken
Mi familia muerta, Adrian Vilar Rojas, Segunda Bienal del fin del mundo, ArgentinaOnderzoekers proberen panda in kooi te krijgen
24 | Meander 1
Zaterdag 24 meiOnze natuurreis van 2014 werd een hele
Natuur.cafe De Rammelaarsopent vanaf zondag 29 maartNatuur.huis De Rammelaars in Ham opent elke zon- en feestdag van 13u tot 18 u zijn deuren. Je kan er terecht voor een flinke wandeling, een frisse pint bio-bier op ons schitterende terras en een gezellig babbeltje.De vrijwilligers ontvangen je met open armen en geven graag
advies als je een korte of langere wandeling wil maken in het
mooie kleinschalige landschap met bloemrijke hooilanden en
broekbossen in een prachtige Kempische beekvallei.
In het Natuur.huis verkopen we kaarten, Natuurpunt-artikelen,
boeken, verse honing. Voor de kinderen is er een leuke speel-
hoek met interessante (natuur)boekjes en verrassingen.
Groepen en scholen zijn erg welkom in ons natuurgebied. We
stellen graag een aangepast programma op maat voor. Het Na-
tuur.huis is ook beschikbaar voor cursussen en kleine feestjes.
Voor de tarieven en meer info kan je terecht bij:Voor info over
Zin in een gezellig samenzijn? Dan kan je op zaterdag 7 februari vanaf 17 u (tot 20u) terecht in het ontmoetings-
centrum van Winkelomheide (Kemeldijk, nabij de kerk) voor een spaghettimaaltijd ingericht door afdeling Geel-Meerhout ten voordele van de natuur in de regio. En we willen alle leden oproepen om familie, vrienden en buren mee te brengen…
De vleeseters krijgen een speciale spaghetti à la Galloway
geserveerd met vlees van de Schotse runderen uit onze
Natuurpuntgebieden. Voor vegetariërs is een apart sausje
voorzien. De prijs bedraagt €10 per persoon, een kinder-
portie kost €5. En voor een nagerechtje zorgen we natuur-
lijk ook!
Om alles in goede banen te kunnen leiden, zouden we het
erg op prijs stellen indien de liefhebbers op voorhand zou-
Tijdens de wintermaanden, wanneer het te koud is om buiten aan de slag te gaan en beestjes te scheppen, houdt de Poelenwerkgroep zich binnen bezig. Zo richt ze ook een bijscholing in waar een specifieke groep van waterkevers belicht wordt door Nobby Thys.
De watertreders zijn een familie kleine kevers, een halve centi-
meter groot, die in zoet water leven, maar niet echt goed kun-
nen zwemmen. Ze bewegen zich met afwisselende bewegin-
gen van de achterpoten, waardoor ze onhandig lijken. Vaak zie
je hen kruipen aan de waterkant. De slanke larven voeden zich,
net als de volwassen kevers, voornamelijk met algen. Een twin-
tigtal geslachten zijn in België inheems. Met de hulp van Nobby
leren we de verschillende kevertjes te onderscheiden met de
binoculair. De activiteit staat open voor iedereen.
Cursus WatertredersZaterdag 21 maart van 9 tot 12 u in de grote zaal, Teunenberg 51B, Olen.
ding of je al dan niet in het bezit bent van een binoculair.
Zo niet zorgen wij er voor één. Prijs: 7 € op rekening BE18
0015 5921 3665.
januari - maart 2015 | 29
VoedselveiligheidHet TTIP-verdrag, het Trans-Atlantisch Partnerschap voor Handel en Investeringen.Nog nooit van gehoord?Dat kan, want de onderhandelingen erover gebeuren achter gesloten deuren. Het gaat om plannen voor een verdrag over vrijhandel tussen de VS en de EU.
Hinderlijke consumentenbeschermingTTIP is een verdrag dat vooral bedoeld is om de regels voor
producten van beide te harmoniseren. En op die manier het han-
delsverkeer tussen beide markten uit te breiden. Dit verdrag zou
volgens de officiële verklaringen leiden tot meer groei en meer
werkgelegenheid.
Verschillende niet-gouvernementele organisaties vrezen echter
dat de huidige strengere wetgeving ter bescherming van het mi-
lieu, de gezondheid en de consument, van de EU, als hinderlijk
voor de handel wordt gezien en dus afgezwakt zal worden.
Hormonen, GGO, chemie in het eten...Zo zijn er momenteel in Europa meer dan 1.300 chemische stof-
fen verboden in cosmetica, in Amerika slechts 11. Daar zijn hor-
monen en genetisch gemanipuleerde gewassen niet verboden,
bij ons in Europa wel, enz.
Het zijn nog maar onderhandelingen, de argumenten om het
verdrag goed te keuren zijn zwak. Maar er is een risico dat er
grote campagnes opgezet zullen worden om het verdrag aan de
burger te ‘verkopen’. Het kan worden voorgesteld als de oplos-
sing om de Europese economie aan te zwengelen…
Wat kunnen wij doen?We kunnen alvast bewust beginnen consumeren, meer lokale
en biologische producten gebruiken. Lokale producten hebben
minder verpakkingsmateriaal nodig, minder transport en ze
zorgen voor een lokale economie. Biologische producten ver-
zekeren ons niet alleen dat de voeding veilig is maar ook dat ze
geproduceerd is met respect voor de natuur. Kortom, wij kunnen
zelf beslissen dat het TTIP-verdrag overbodig is.
Bio van hierWe willen je hierbij graag een handje helpen, daarom
organiseren wij ook in 2015 onze leveringsrondes met
overheerlijke biologische producten van hier, waaronder vlees
van vee dat graasde in natuurgebieden. De eerstvolgende ronde
is voorzien in februari. Voor meer info of bestellingen kan je