Top Banner
ធានជាប ទ ជនជបបរជាសជាសវ ប់ ុត�ិធម៌ ុវជា ឆ ១៩៨៥ តិ ផាកាី ១ េគាប ....................................................................... ផាកាី ២ បេបុ ជេង ត ាិបេរាសជ............................................... ផាកាី ៣ បវ ាិប បេបេបក�ី ......................................................... ផាកាី ៤ បសជាសេសជ់ា ............................................................... ផាកាី ៥ បសជាសក រ ជ់ា................................................................. ផាកាី ៦ បរវសនវ បេធក ផាប បក បតាេគាេត ាិ បបត ..........................................................................................................................
36

matika · វធានជាបទិ ា ជនជប្បបរាសំជជាសំវ្ប់្ិ. ្ុត ិធម៌្ុវជា ឆាប ១៩៨៥

Jan 21, 2020

Download

Documents

dariahiddleston
Welcome message from author
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
Page 1: matika · វធានជាបទិ ា ជនជប្បបរាសំជជាសំវ្ប់្ិ. ្ុត ិធម៌្ុវជា ឆាប ១៩៨៥

វធានជាបទ ាជនជបបបរជាសជាសវប

ត�ធមវជា ឆា ប ១៩៨៥

ែផាកា១ េគាបរ ាេ .......................................................................

ែផាកា២ បេបជេងត ាបេរាសជាា ...............................................

ែផាកា៣ បវាច ាបបេបេបក� .........................................................

ែផាកា៤ បសជាសេសេ រ ជា ...............................................................

ែផាកា៥ បសជាសកា រ ជា .................................................................

ែផាកា៦ បរវសនវ បេធកែផាប បកបតាេគាាេត ា បបតប

ៃា ..........................................................................................................................

Page 2: matika · វធានជាបទិ ា ជនជប្បបរាសំជជាសំវ្ប់្ិ. ្ុត ិធម៌្ុវជា ឆាប ១៩៨៥

វធានជាបទ ាជនជបបបរជាសជាសវប

ត�ធមវជា ឆា ប ១៩៨៥

ជ��ត� សកក េជប ប

ាមតេបក�បបេបបជបាមហបាាតេាេ ៤០/៣៣ ះៃថ�ា ២៩ វ ច ១៩៨៥

ែផាកា ១

េគាបរ ាេ

១. ាបាននមាបទ ា ១.១. បដទនបជកសតវសជវែសជេធកងេា បេបាបេានបជបាវជា ា

សគបបជបាេរបជសម ផាសជេតជារាេៃាបដទាមរៗ ។ ១.២. បដទនបជកសតវេាះែេាជេងតាកតេខ ែដាាវធដាាវជាងេ

ាជវតាាេយកា

បហមារ ែដាាវជបបញដបេបបមរៃាប បេបាាតបាស ាាេ�រា ា

បជាប បងេបរផតន ឧសកដទកមម ា េេបកមមែដាដេធកេា ែដាេយកា

បឡេនា ៃាជវតេះវជាងាវ ាារាដកជនកបតេបនធមមស ។

១.៣. សតវកត�ាកបកាងេាសជាសគាាដាាវធាបនវជាាែដាាកានាាាវបសជមាផ�បធាធា េបបាែដាា បរមាសគបាកបមសត� ាសកកម

េផេាទតបជបាបហមារ សនមេប េបទា ា រ ជាេផេាទតបជបា

បហមារកាេគាជបេាកបសរបេានវជា េដមនតាជារ

េបក�សតវបា�រមារនពជា ាកាេគាជបរតាបវជាែដាេធក

ផសាវ ពជា េបាសជបាានេបត�ធម ាកាននមាប ។

១.៤. ត�ធមវជាសតវាជេងតេឡនែផាកផបមរៃាដបេបបរវរអារនតបជបាសជេាបាមរៗ េយ កាសកជេខ ាាបាៃាត�ធមបសមបបរជាវ

ជាេបបា ដេាះាាសវមគា េាះបរម បែកកាប បាបមាបេកម ាប

បកបោ� ជាធា ជាបេា�េយកាបសម ។

១.៥. វធាេបេាះសតវាវត�េយកាជបជាៃាាកតេខ េបដទក� បសម ា វជនធម

ែដាាេយកាបដទន បជកាមរៗ ។

Page 3: matika · វធានជាបទិ ា ជនជប្បបរាសំជជាសំវ្ប់្ិ. ្ុត ិធម៌្ុវជា ឆាប ១៩៨៥

១.៦. េបបកមមែផាកត�ធមវជាសតវែតាជេងតេឡេបាែជជែផា ាបបបជបបបរាកាេគាជប េាកបសរ ាសាសា ាបមតរនបជបាជសាែដាាកា

នាាេយកាេបបកមមេះ បរមាវធផ�វេបះរ ា ឥបតជថបជបាេ ។

េបក�ធជព

ាបានមាបទ ាាាបាេបេាះាដាាេគាាេតបសមាាបាន

ាេ េហាេគាេា េាកបសរបេានវជាកាកបបតធបជបផតែដាដេធកេ

ា ែដាាវជារនរប ាៃាា�រមារនសជនាា ត�ធមវជាងេេយតនជនជប

េហកជរជារបជបះាាាែដាជោ� ាមកនបា�រមារោមរ ។ វធាបក

ត�ាកបកា បេាះមាបេកមែជជេាះ ះនេបក�សតវបនជ ស ាាៃាេគាាេត

ែដាកបតាេឡ េដមនេទបបមារប ាាវតរវធាេបាកាឧជកបរ េាះ ។ វធា

១.១ ដាា ១.៣ េាជបា កាតរាបបសាា ៃាេគាាេតបសមសជកជេប រ ជបប

រជាវជា នដាកាបជងង ឧសកដទកមម ា េេបកមមបជបាវជា។ វធា ១.៤ កបតាថ ត�ធមវជានែផាកផបមរៃាត�ធម បសមបបរជាវជា បែកវធា ១.៦ បបេាដាា នរប ាៃាបេាកបសរ នសជរបដាាត�ធមវជា េបមាងេដ� តឆ� េសប

រវរអារេគាាេត បសមេជឿាេាឿាបបរជាវជានាេ ាេបរបាកកាត�

ាវេបក�សតវបងេាបែកាបនេាទេតាាវ េបបកមមបជបាជសាក ។ វធា ១.៥ កត�ាកបកាេាាកតេខ ែដាាេយកាបដទនបជកែដាាវជោ� ាងេ បេជទជាវត�

វធានេបបោមរេបនបេជទជែដាសជាាកេយកាបដទដៃាេាទត ។

២. វ ានៃាវធា ា ាមាែដាេសជ ២.១. វធានជាបទ ាជនជបសតវាវត�េបឥតាបេទ បេាះវជាេាមប

េបមាសជាាសជេរា កេបបា ដននជបារ នបមនប េរា

ប មតាេត យមតេផៗេាទត សជរនបមនត� យបសម សានេ

បមនត� រ ានកបេត យ រ ានដៃាេាទត ។

២.២. បបរជាេគាជបៃាវធាកាឧជកបរ េាះ បដទនបជកសតវាវត�ាមាដតេេាះកា ែជជមរ ែដាសតវគា ាវសជនាា ពជា ាេគា បាតពជា

បជបាបដទាមរៗេបទៗេ�រា ៖

Page 4: matika · វធានជាបទិ ា ជនជប្បបរាសំជជាសំវ្ប់្ិ. ្ុត ិធម៌្ុវជា ឆាប ១៩៨៥

(ក) វជានកប យ េកម ែដាដាារាបរតាបេយេសមសជនាាពជាៃាបដទាមរៗកា បេជទជេផនមាបេនញវ បេាះជាេាមបមរ

ែដាេាសជសនវត�

(េ) ជាេាមបនដកជនកបតោមរ (នបេន យបមាាេធក) ែដាដបកាាខ កមមសមផ�វ ពជាេយេសមសជនាា ពជាៃាបដទាមរៗ

() វេេបកប ះនកប យេកមែដាសតវាេរាថាសជសនវត� យែដាាបកេេញថា សជសនវត�ជាេាមបមរ ។

២.៣. េយកាសរ ធបនតាមរៗ សតវសជវែសជជេងតបបប ពជាមរ បារា វធា

ាជ��ត�ែដាដ ាវត�ា បេាះែតវេេបកប សនមេប រ ជា ាស

បែដាេសជាាមេងបេដសជាស វបត�ធមវជា ា ែដាជេងត

េឡ ៖

េដមនតសមវសមេបក�សតវបេបៗគា បជបាវេេបកប ាាសវមគា ាវបបាបបាា

មាបទ ាបជបាេ

(ក) េដមនជបេនញេបក�សតវបបជបាបសម (េ) េដមនាវត�វធាដតេេាងេាហមតាតា ាសតវមសតវត�ធម ។

េបក�ធជព

វធានជាបទ ាជនជបសតវាេបទជ បេបេត េដមនេដដាវត�ាេយ

កាសជនាា ពជាេផៗ េហាាសវមគា េាះ េដមនកបតាជាបទ ានជនជបេ�ះបបរជា

សជាសវេេបកប េសមាមាោមរៃា ាកេវជា ាេសមសជនាាោ

មរបបរជារតាបវេេបកប ។ េសតវាវត�វធាេបេាះ េបឥតាបេទ នា�េប

មាែជែកសជេរាោមរេឡ ។

ដេាះវធា ២.១ បងតាេាបនបបសាាែដាថ វធាកាឧជកបរ េាះសតវែតាវត�េបឥតាបេទនា� ា េបគម ាបែជែកសជេរាកេបបា ។ វធាេាះរបជសម

បកបតាេគាបរ ា ២ ៃាេបក�ែថ� បរ បន បាាកប ។

វធា ២.២ េដាមាៃាាកេ បវជា នប ា ជបាេាមប នប ថនធតផបេដមនាានាកេ បវេេបកប នប ែដាកមមវតរ បជៃាវធានជាបទ ាជនជប (ជបែា�បមេមា

Page 5: matika · វធានជាបទិ ា ជនជប្បបរាសំជជាសំវ្ប់្ិ. ្ុត ិធម៌្ុវជា ឆាប ១៩៨៥

វធាា ៣ ា ា៤) ។ របកតាបបគាាថ កបបតដ ាសតវដរបេាសជនាា ពជាាមរៗ េហដេាះសតវេគបនតបេនញេាញ បេាះសជនាាេបដទក� បសម ាេត វជនធម

ា ពជាបជបាបដទនបជក ។ េហតេាះ បងេាដេបៗគា េសាេសមាមាៃា

ាកេ បវជា នប ះារជាន ៧ឆា ប ដាា ១៨ឆា ប យេាបេាះកា ។ បែដាាដេ

បៗគា េាះ ហកាដនមាដេជទបបា េាេជតេដាាសជនាា ពជាបជបាសជេាបេផ

ៗគា េហមាជារឥាានាៃាវធានជាបទ ាជនជបេបេាះេា ។

វធា ២.៣ ាាតបននរប ាសតវជេងតពជាោមរនកាកាបជបាសជេាប

េដមនាវត�វធា នជាបទ ាជនជបងេាសជេបបជបផត េបសមផ�វពជាេបសមផ�វា

វត� ។

៣. បតបាាវៃាវធាៃាឧជកបរ េាះ ៣.១ ជ��ត�ែដាាកានាាេបាៃាវធាេបេាះ មាសតវាវត� បេាះែតវ

េេបកបជបេោណ ះេា ជបែា� សតវាវត�ផែដប បេាះវជាែដាដបបរតា

បសមផ�វពជា េបបបសជសនវត�ដកជនកបត នកាកាោមរ េហ

ដកជនកបតេះេជបានសជសនវត�េបមាបេនញវ វញ ះមាដផ� ស

េេបាេា ។

៣.២ សតវេធកក�សជវែសជេដមន តបាាវេគាបរ េបា ែដាាេយកាវធាេបេាះេដាា វជាេបបាែដានជាាកានាាេយកាាតវធរតាប

េបឿបេាន ាបែថេប ។

៣.៣ សតវេធកក�សជវែសជេដមន តបាាវេគាបរ េបា ែដាាេយកាវធាេបេាះេ ដាាជាេាមបនមាបេនញវ េកមៗ ។

េបក�ធជព វធាា ៣ តបាាវបបាបែដាផ�ាាេបវធាជាបទ ាជនជបបបរជាប

សជាសវបត�ធម វជាេដមនសជដ� ជា ៖

(ក) ជាេាមបែដាេេហថ ជបាេាមបេបបបមនត�បជបាាកសជសនវត� នប ែដាាែេយកា សជនាា ពជាបជបាសជេាបេផៗ ែដាេយកាេះ

វ ានៃាដកជនកបត ែដាសតវរតាាកន ជាេាមបមរាាបហបធបបបរជា

Page 6: matika · វធានជាបទិ ា ជនជប្បបរាសំជជាសំវ្ប់្ិ. ្ុត ិធម៌្ុវជា ឆាប ១៩៨៥

វជានបបរជាមាបេនញវ (ឧេហបរ បេេវបេបទា បមា

� ជាជងស ជាេបទា ាសគប បផវករបវ វ េយាធបន ទ) (វធា ៣.១)

(េ) ាតវធរតាបនជបប បេាន ាបែថេប (វធា ៣.២) () ាតវធរតាបជាេាមបេនញវ ែដាដរបេាកបបតដ ែដាសជនាា ពជា

ាមរៗកបតា (វធា ៣.៣) បតបាាវវធាេបេាះេដមនសជដ� ជាវបជេបេាះ ហកាដនាផ�ាា

េហតផាជបា កាេហ ។ វធា ៣.១ ផ�ាាបធនជនជបេយកាវបេបេះ េហវធា ៣.២ សតវារតាាកថ នជបហា របងេ ាាេឆច ះេបកាបេាៃាត�ធមាាែតសតវមសតវបមបមេ ាសជកជេបក�េមស� េឡបបរជាវជាេបបា ែដាេធកផសាវ

ពជា ។

៤. ដែដាាបាារាេបសតវែផាកសនហមាខ ៤.១. េយកាសជនាាពជាេបាោ ែដាាារា ស ាាេគា បាតៃាដែដា

ាបាារាេបសតវ ែផាកសនហមាខ បរជាេផ�មាដេះ មាសតវ

កបតាដេយេជេនកេា េបសតវតដាា នរបាាបែផាកដេវ (បប បេរជ យប បជរាត�) ែផាកបត ា ជប� ។

េបក�ធជព ដជនជបែដាាបាារាេបសតវែផាកសនហមាខ េបគា នមរេមរ

ដរបេាសជវត�ប� ា វជនធម ។ បាតបមាបេាជាវនរបោថ េតកបដ

ឈាដាាកបបតបាធម ា ត� ប�ាមមេដាារា េបសតវែផាកសនហាាខ ា យេយ

ាាថ កប ា កាេបដរបបាាដវ ាបេះនរបោេតេដងេ កប

េះាារាេបសតវ បេាះដកជនកបតសជឆបាវបសមាែដបយេា ។ េជបានដែដា

ាបាារាេបសតវ ែផាកសនហមាខ សតវាកបតាងេេជេនក យេជគម ាកបតាដេជ

ជបផតេះេាេះ កបបតៃាបាារាេបសតវេះ មេនគម ាាកេបបា ។ នាេ ា

ាបកាាបាជតបាាបាបបកបបតៃាបាារាេបសតវ បេាះដកជនកបតន េេបកមម យសនហម

Page 7: matika · វធានជាបទិ ា ជនជប្បបរាសំជជាសំវ្ប់្ិ. ្ុត ិធម៌្ុវជា ឆាប ១៩៨៥

ាខ សនមេបបាា ាបាារាេបសតវែផាកបសមដៃាេាទត (ដន រ ាន

ដាហរនាហរ ាតនែផាកបដទជនេវ ទ) ដេាះ សតវេធកក�សជវែសជេដមនសនមេសនពេាកបបតេជជបផតែដាបមបមេែដាដា

វត�ានា�បនត ។

៥. េគាេាៃាត�ធមវជា ៥.១. សជនាាត�ធមវជាសតវេ� តេេាបេានបជបាវជា េហសតវ

ធថសជតកមមោមរ បេាះវេេបកបសតវបសតនា�េាវ

ានេាបនៃាវេេបកប ា ជាេាមប ។

េបក�ធជព វធា ៥ បបេាដាាាបេានបកាជោ� ាបេាបបសាាៗជបផតៃាត�ធមវជា ។ ាប

េាាមរ ះបេាកបសរ បេានបជបាវជា ។ េាះន បេ� ត បជៃាសជនាា

ពជាេបា ែដាេយកាសជនាាេះវេេបកប សតវារតាបេបតបសគ ប

យដនជ ធបបដទា ជបែា� កសតវេ� តេាបេានបជបាវជាែដប េយកា សជនាាពជា

េបាោែដាេសជបេបប បបតបសនហមាខ ដេាះេហបេាះបរម បែកកា

បេទបប ាខ កមមែដាាាកតនសតវមែតសជេាវជា (បមេមាវធា ១៤) ។ ាបេាានប ះ េគបាបរ ៃានបសត នប ។ េគាបរ ាេឈម ះានថ ន

ឧជកបរ បបរជាាជាាខ កមម ែដាាាកតននបសជេា ែដាេសាេេហថប

ាារាកែដាបមាវាារាេធទជេាវាម�ាាៃាជាេាមប។ បេេ�តជ បេាះវេេបកប

សតវាមាបទ ាៃាបនរបោមាសតវមែតេាាម�ាាៃាជាេាមបជបេោណ ះេា ជបែា�េា ាន

េាបនស ាាេ�រាផែដប ។ ានេាបនស ាាេ�រាបជបាវេេបកប ា កាៗ (ឧេហបរ ានបសម រ ាន សគប បេសតជោ� ាមកនជាេាមប យកស� ដៃាេាទតែដាាផា

ជបះាាាដាាានេាបនស ាាេ�រា) សតវា ឥាានាេានបសតៃាសជតកមម

(ឧេហបរ េបតដាាបេាះែេាបជបាវេេបកបេដមនជរបជាប េសតបជបាជាបេសគះ យ បេាសនបជបាេកាបសតឡជាមកបកជវតសតវមសតវ ាាសជេតជារ) ។ កាបេជទជដគា ែដប សជតកមមែដាបបេាធបេានបជបាជាេាមបវ េកម

ដហរបននរប ា េហេហតេាះប បេរជបាាេាបាានមាបទ ាមាបេកម ដេ

ាបេងតេេញេយកាសជនាាត�ធមវជាេ�ះ ។ េយាេាះ សតវបាបនបសតៃា

Page 8: matika · វធានជាបទិ ា ជនជប្បបរាសំជជាសំវ្ប់្ិ. ្ុត ិធម៌្ុវជា ឆាប ១៩៨៥

សជតកមមេាវានេាបនៃាជាេាមប ា ជាេាមបេហសតវបាបជា បេសគះផែដប

នបបសាាវធា ៥ បាវវបបកបងេាសជតកមមតន ាធបន សជតកមមបមបមេេយ

កាកបៃា េេបកមម ាឧសកដទកមមបជបាវជា ។ ជបប ែដាជ�� ាេយកាវធា

ដជរជបបញងេេកតាេបឿេបនប ៖ សជេរាៃាសជតកមមថម ាែជ�កាមមាវាារាកា

នបសជតាាកនមាាជាាាាាវបនសកមាសតវមសតវាវបក ា សតគតសសផ�វបបជបាបសម

េាវជា ។

៦. វ ានៃាេ ស ាបាា ៦.១. េបនរបោេេញថ េបក�សតវបនេបបេបៗគា បជបាវជាសនមេប

វធាបរ ែជ�កៗគា ែដាាវ ានបមរបជបបរជាាវត�េ ស ាបាា

សតវែតាាប� តងេា េយសជាដបោកាាេបបាៃាាតវធ េហា

េយាបបជាថា កាេផៗៃាបសជាស វបត�ធមវជាបរមាបេបជ

េងតបេរាសជាា បវាច ាបាវត�ារ េបក�បបេប ។

៦.២. កជបែា� សតវសជវែសជធេដាបាារាេបសតវសជាសគាាេយសជា

ដបោកាា ា ាបបជាថា កាេបបាកាបាវត�ារេ ស ាបាាេះ ។

៦.៣. ាកែដាាវត�េ ស ាបាាសតវាបមនត� យាារាបហកវកហកះាននេបប េដមនាវត� េ ស ាបាាេះេបវរបប� ា របជសមមេងប ា

បោែដាេសជាាេដេ�រា។

េបក�ធជព

វធា ៦.១, ៦.២ ា ៦.៣ បរមជ�� ាគា ាវាកតនបបសាាៗនេសាៃាបសជាសត�ធមវជា សជកជេបសជបាានសតវមសតវ ាកាននមាប ៖ បរប ាសតវ

ាប� តងេាវត�បោេ ស ាបាា េយសជាាបបជាថា ការតាបបបសាាៗេបបា េដមនងេ

ាកែដាេធកេបក�បបេបដរតាវធាបោែដារតា ាកថបមរបជជបផតេយកាកប

ាមរៗ េហបរប ាសតវផ�ាាបសតគតនាតេ ាថ�វែថ� គា េវញេមក េដមនាជាប

ប បេរជបាាបោេ ស ាបាា ាេដមនបកបាបបាាបជបាជាេាមបវ េកម ។ ប

ាារា េបសតវ ាាកតនបមនត�សវនា ជវន ះនឧជកបរ សជេបបជបផតដាជាាាាាវ

េ ស ាបាាាាបា ។ ដេាះាកតនបមនត�សវនា ជវន ាបហកវកហកវាងេេនាក

Page 9: matika · វធានជាបទិ ា ជនជប្បបរាសំជជាសំវ្ប់្ិ. ្ុត ិធម៌្ុវជា ឆាប ១៩៨៥

ជបញ ះន ប បបសាាែដារតាាកន មេធាតបៃា េដមនធបាវត�ារ

េ ស ាបាាសជកជេបវរបប� កាជបប វេេបកប ។ (បមេមាវធា ១.៦ ា ២.២) ។ បកបតាេគាបរ ែ បនកាកា ប�នបាវត�ារេ ស ាបាា ាបផ�ាា

ងេាសជនាានាតេេឡវញ បេធកឧាាបរ ាសជនាារបេដទគា េាះ េដមនដនា

តេន េបក�បបេប ាបាារាេបសតវ ះាេាជបា កាេយកាជបជាេាះ ។ ា�ប

ែជជេះមាាជបា កាេយ ាេាះេា េសាះា�បេបេាះមាងាវជ�� ាេកា

វធានជាបទ ា ជនជបា�បនតាេា េសាះបមាដសជដ� ជាេានេបគា បប

សជនាាត�ធមមរ េសជនាា មរេាទត ។

៧.បាាបជបាវជា ៧.១. ក�បាបសមាតវធនមាបទ ា ដនប�ធបរ ៃាាបេេប បាាសតវា

បជាដបវ ន បេរាសជាា បាាមាាតប� បាាាាកផ�ាា

េតជាា បាាាវត�ាបជបាបនក/ � យដោនា បាាេដមនតាាា

ាបរបតសបក ាបាាេធកឧាាបរ េដនជ ធប ថា កាេានេដម សតវែតា

ធេយសជាដបោកាាេបបាៃាាតវធ ។

េបក�ធជព

វធា ៧.១ េាជបា កា បបបសាាេ�ះៗ ែដាតបោងេធតផបបបសាាបបរជាបជបាប

ជបបះសតវមសតវ ា ត�ធម េហែដាសតវាាារា ស ាានា�បនតេយកាឧជកបរ បាា

មាប ែដាាមកេហ (បម េមាវធា ១៤) ។ ឧេហបរ ប�ធបរ ៃាាបេេបាេយកាសស ១១ ៃាេបក�ែថ� បរ បកា បនបាាមាប ាេយកា សស ១៤

កថេខ ២ ៃាកតបប� ា�បនតប�នបាានាបដទ ាាេត។

វធា ១៤ ៃាវធានជាបទ ាជនជបេាះ ជបា កានជបប ែដាាបនបបសាាន

នេបបដាាាតវធ កា កបវជា បែកឯវធា ៧.១ ធះដក� បាបសមាតវធនមាបទ ាេយកាែជជជរន ាេ ។

៨. បបាបននឯកជា

Page 10: matika · វធានជាបទិ ា ជនជប្បបរាសំជជាសំវ្ប់្ិ. ្ុត ិធម៌្ុវជា ឆាប ១៩៨៥

៨.១. បាាបជបាវជាកាននឯកជាសតវាេគបនេយសជាដបោកាាេប

បា េដមនេទបបប េសតដាាវជា េបបែតបផនកផមា

បមបមេ យេបបបជន។

៨.២. នេគាបរ មាសតវេះនមចផនតាែដា បេដេ ស ាាវេេប

កបេឡ ។

េបក�ធជព វធា ៨ បងតាស� បេាបនបបសាាៃាបបាបបាាននឯកជាបជបាវជា ។

មាបេកម ៗងា វ ដជាេដាេឈម ះ ។ បរវសនវសមែជជឧសកដទវាបនបជ

នាជងប ញរប�សេដ េេញផាមាាម េធកេដេសជេតជារេកម ៗ ែដាេកត

េញនបបបគាាេកម ៗេះន េេបបកប នប យ ឧបសកដទជា នប ។

វធា ៨ បងតាធ�ាាេាបនបបសាាៃាបបាបវជាេដបរ ផតនផាមាាម ែដា

ដេកតេញនប េះនមចផេយកាសជនាាផនកផនតា បននតាេកាាាាវ

េបឿក� (ឧេហបរ េឈម ះបជបាវេេបកប ែដាសតវាេរាសជាាក� យសតវាតាេេបបរ េេហក� ) ។ ផាសជេតជារ បជបាជសាសតវែតាបាប ាគបសាតបេហោបាកាាកតននេគាបរ ែដប (េ�វមបាេៃា វធា ៨ ាជបា កាតេេាទតកាវធា ២.១) ។

៩. េជងង

៩.១. កេបបាេយកាវធាេបេាះ មាសតវជករេដមនសរាេរាបាវត�ារជ��ត�នជាបទ ា ជនជប ប�នបសជាសាកេេបែដាាមតេប

បហសជននត េហាឧជកបរ បាា មាបដៃាេាទត ា ជាបទ ា

ែដាាារា ស ាាេបបហមារា�បនត ា ែដាេកាាេ ាវបែថេប

ាបបាបេកម ។

េបក�ធជព

វធា ៩ ាេដេទបបបាាេបោមរកាបជករ ាាវត�វធា

កាឯកបេាះ របជសម េគាបរ ែដាាេយកាឧជកបរ បាាមាបា�បនត

Page 11: matika · វធានជាបទិ ា ជនជប្បបរាសំជជាសំវ្ប់្ិ. ្ុត ិធម៌្ុវជា ឆាប ១៩៨៥

ែដាាមកេហ យ កបនែតេាេឡ ាជាបទ ា ដនេបក�ែថ�បរ នប

កាប�បនបាាមាប កតបប� ា�បនតប�នបាា េបដទក� បសមក� ាវជនធម ា

កតបប� ា�បនត ប�នបាានាបដទ ាាេត ាេបក�ែថ� បរ បនបាាកប

ាេបក�សា ាបប� បនបាាកប ។ េសតវាាថបាវត�ារវធាេយកាឯកប

េាះ ះគម ាជបះាាាេធកេដេសជេតជារ ៃាឧជកបរ ា�បនតោមរ ែដាាជ��ត�

បបរជាាវត�ាាបានេាះេឡ ។ (បមេមាវធា ២៧) ។

ែផាកា ២

បេបជេងត ាបេរាសជាា

១០. បេនជសជាះេដមដបជ ១០.១. េយេនារជាេ�រាវជាោមរ� ម សតវជាដបវ នជ ស ាាដាាបនក � យ

ដោនាវជាេះ េដាដវនបរជាេ�រា េហកាកបមា

ដផ�ាាដបវ េាះនជ ស ាាសតវជាដបវ ដាាបនក � យដោនា

កាបនេនាតបេ�ជបផតែដាដេធកា រជានេនារជាេ�រាេះេ ។

១០.២. េចសកម យ ដនជ ធបាបមតរក� យសបេផេាទត សតវនរបោេាជបប

េបះែាេបគម ា ជម ា ។

១០.៣. បេនជសជាះបបាា កាងបាវត�ពជា ាវេេបកប សតវេធកកាែជជ

ោមរែដាេគបន រ ាន តត�បជបាវជាេាកបសរបេាន

បជបាវជា ាេទបបបជបះាាាដាាបជេ េប នរបោងេដតដាា

េេាានេាបន ៃាកបបជបាវជាេះ ។

េបក�ធជព

វធា ១០.១ នេគាបរ បរតេយកាវធា ៩២ ៃាជ��ត�នជាបទ ាជនជបបបរជាសជាសាកេេប ។ ជបប េបះែា (វធា ១០.២) សតវនរបោេបគម ាជែមជម ា

េបេចសកម ា កា យមា�ាបមតរក�ដៃាេាទត។ មា�ាបមតរក�េាះបបេាដាាជា

ោ ា កា យ រ ជាោមរកាាាាបា បរមានកមមបបហមារ យ ដនជ ធប

ាបាែដាាបោេបះែាជាែដាសតវារជាេ�រា ។ (បមេមាកតបប�

Page 12: matika · វធានជាបទិ ា ជនជប្បបរាសំជជាសំវ្ប់្ិ. ្ុត ិធម៌្ុវជា ឆាប ១៩៨៥

ា�បនត ប�នបាា នាបដទ ាាេតសស ៩ កថេខ ៣) ។ វធា ១០.៣ េកាាាវាដទននមាបទ ាេ�ះៃាាតវធ ា ដកជនកបតបជបាាបា ាមា�ាវត�ពជា

ដៃាេាទតកាកបាឧសកដទកមមបជបាវជា ។ ាកេថ េ បទបប កបេដជបះាាា យេធក

េដេសត នប ះនាកេដជតាែជាាមាែមាប វ កបសនវបេា េហាកេេាះសជដ

� ជា សា ាសេនេសាែដាដាមកនបជេប� ញបកមមនបកគា េវញេមក

(ឧេហបរ បេសជ បេរះ- បេប បេធកបេនហវេាបជ យបជរជសជាះ

ជបតបជបវញ) ។ ាោាបាកានាាេយកាដបេបប ត�ធម វជាបដាវ

ាប ជបាប ះាា យ េសត នប ដាាវជា ។ ដេាះ ាកេ េ បទបបកបងេជបះាាា យប

េសតសតវជករងេាាាបា ះេធកតបោេដបជបះាាា យបេសត

េះេដេយតជបផត ែដា ដេធកេាេយសគដបជ ។ បជបះាាាេសមកេាទត យ

បជបះាាាែដាមាសតវមសតវដៃាេាទតកសតវជារងេ េយតជបផតែដប ។ បេាះបបសាា

ោបា ននេបបេយេនាែដាវជាាេធកេនជសជាះាា កាងបាវត�ពជាដបជ ែដា

ដជះឥាានាដេសដាាឥបតជថវជា បេាះបដទ ាបសម ។ នេាះេេាទត

េនជៃាបេធកា�រមារ េយេាកេសតេេាទតដរបតបស� បេាបេនជ

សជាះដបជេាះ ។ េបក�េមស� ានមះ បតា ះនប បបសាាកា រ ាបេបេាះ ។

១១. បជែកេញនដបេបបតប ១១.១. កាកបែដាដេធកេាសតវនរបោេបះរេបឿវេេបកប េប

មា ាកេជបាបជបបះ នផ�វបេបដនជ ធបាបមតរក� ដែកាវធា

១៤.១ សេសម ។ ១១.២. សតវាកបោេដាបាេប យាា កាងបដៃាេាទត ែដាេបះ

រេបឿបជបាវជា បបេបេបឿេះសមេ ស ាបាាបជបាេ េបមា ា

បកផ�វេបះរសមបវាបនផ�វប េប ាេមសមាកតនវាច

ែដាាែេយកាសជនាាពជាបជបាសជេាបាមរៗបបរជាេគាជប

េះ ារបជសមេគាបរ ែដាាកាវធាេយាេាះែដប ។

១១.៣. បជែកេញនដបេបបតបេដេបហមារ យ េបបកមមដៃា

េាទតែដាបមរបជ សតវែត ាបាាសនមនវជា យ បនក � យ ដោ

Page 13: matika · វធានជាបទិ ា ជនជប្បបរាសំជជាសំវ្ប់្ិ. ្ុត ិធម៌្ុវជា ឆាប ១៩៨៥

នាបជបាេ េហាះសសែតបបបេបជែក េញនដបេបបតប

េះេជកេដដនជ ធបាបមតរក�នាតេបាេយេនាបកាាកេបបជែក

េញ ។

11.4> េដមនជរបបបរាបបបេបជ�� ជាេបឿបជបាវជាេបេ ស ាបាា សតវ

សជវែសជជេងតកមមវធបជបា បហមារដនបសតគតនាតេ ាបែ បនជ

េោ� ះដបាា បជរបជាេឡវញ ាបាេតា បេសតដាាជាបេសគះ

េបក�ធជព

បជែកេញនដបេបបតប ែដាាកានាាាវបដកេញនដបេបបជបាបជបបះ

ជាសនហមាខ ានញវកជា េាកេបឿេេដេបបកមមគបសាបជបាបហមារេបះ

រវញ េះ ះនបែដាេាវត�នាេសមែជជ ផ�វបផ ាមាផ�វបផេយកា

សជនាា ពជានេសា ។ បាវត�ារេាះបបរជាជាសកជងម កាផានវជាានាតវធ ជបាបជបបះជា�

ជ ស ជាេយកាបសជាសវបត�ធមវជា (ឧេហបរ បងេដវបបនបផ�ស េេប) ។ កាកបនេសាបមាេធកា�រមារ ះនដបេោះរដាមជបផត ។ ដេាះ

បជែកេញនដបេបបតបេយន េដមាមា ាេាកេបឿេេដេបបកមម

(បសម) េបះរជបារបតបដន បេានាគជាត� ។ ប េាះាមបបរជាេបឿ

ែដាាជាេាមបមាធ�ាាធ�ប េហសគ ប យ រ ជាេបសមាផ�វបដៃាេាទតបជបាបសម

ា ជេប� ញសជតកមមបរ េហ យ ាបានាវជេប� ញសជតកមមកាបេជទជមរដបមរបជ

ាេប រ ជ ។

ដាែថ�កាវធា ១១.២ បរ មកេហថ បជែកេញនដបេបបតបដេសជេយ បោកា ៃាបបបេបត�បជបាាបា េប យ ាា កាងបដៃាេាទត

ដតបជបាបជបបះក� យសកកមសជវក ។ ប ជែកេញនដបេបបតបេាះ ដ

ាវត�ាេបដនជ ធប ា កា យេសាកា យេបបាគា របជេសមវធា ាេគា

ាេតបជបាសជនាាសជេាបាមរៗ ារបជសមវធាជ�ជនាាេាះ ។ បជែកេញន

ដបេបបតប មារប ាបបរជាែតេបឿតសេះេា ដេាះេធកេដបជែកេបឿន

ឧជកបរ មរដបបសាា ។

វធា ១១.៣ េាបបសាាេាបតសមវងេាបាាសនមនវេេបកប (យបនក � យដោនា) បេាះវធាបជែកេញនដបេបបតបែដាាេបាេឡ ។

Page 14: matika · វធានជាបទិ ា ជនជប្បបរាសំជជាសំវ្ប់្ិ. ្ុត ិធម៌្ុវជា ឆាប ១៩៨៥

(បជែកេេដេធកក� បជបេបបហមារ េបគម ាបាាសនមនវេេបកប ះផសាវាបប� េដមនជបតាបងបេបជតប) ។ ជបែា�បាាសនមេាះ មាសតវជេោ� េបគម ាបតបបេះេា េសាះថ ជរាាវជាាាសនមេបសជថសជថា ។ វធាេាះប

ជបា កាថ េសតវកត�ាកបកាតាជារប � ានាៃាបជតតជតបេដេយតតរជបផត

េយសជាកបបតេបបាៃា ដបេបបជែកេញនដបេបបតប ។ វជាមាសតវដតបម

េបដបមមរ សតវេេកទជបងតាេឡ (ឧេហបរ ដនេដមនេទបបបេឡេតប) យមាសតវាារាបេកទជបងតាងេាាសនមាារាសមកមមវធជាប បេសេ តប ។ ដេាះបមប បាវកថ ជ��ត�ៃាវធាបេាះសតវាវត�េបាបបតៃម�នបតាមតេា

ន បមរបជៃាបបបេបបជបា ដបនជ ធបាបមតរក�េយេនាបកាាកេេបាបប នប ាកា

នាាាវវេេបកប ។ ( ដបនជ ធប ាបមតរក� នប ដេផនកែដាាេាាកាវធា ១៤) ។ វធា ១១.៤ េបាងេបកមេធជបារបែដាដេធកេាបបរជារតាបត�ធមវជា កាបេជទជនប ជែកេបឿងេេជបេបបហមារ ។ កមមវធែដាាកានាាាដបេោះរ

េប � បាាានជាបេសគះ ាាកែដា នតមេទបបាបបាតេតនមរ

ាវពជាសមបនបសតគតនាតេនជេោ� ះដបាា ាបែ ប របែត នរបោេធក ។ េជ

េបឿោបមាវជែកនប របៗែតជែកបមនែតជាេាមបែដាាសជសនវត�េះធ�ាាតបោ

កេប (ឧេហបរ ជាេាមបេាជែតសជសនវត�េាកាមរបសជសនវត�េសមបេកទជបងតានកា ទ) ១២. ឯកេាបកាសនាបា ១២.១. េដមនជបេនញមេងបបជបាេងេាសជេបបជបផត មា�ាបាែដាេកាាាន

េបឿៗ យ េកាាា ែតនមរេបឿវជា យ មា�ាបាែដានជាាកានាា

ននេបប កាេបឿាជា ង តាឧសកដទកមមបជបា វជា សតវាារាបែ ប ា

ហកវកហកវាននេបប ។ េយកាសកក ធបៗ សននេបបៃាាបា សតវែតា

ជេងតេឡបបរជាេគាជបេាះ ។

េបក�ធជព

Page 15: matika · វធានជាបទិ ា ជនជប្បបរាសំជជាសំវ្ប់្ិ. ្ុត ិធម៌្ុវជា ឆាប ១៩៨៥

វធា ១២ បបងេកត�ាកបកាដាានរប ាៃាបហកវកហកវាឯកេាបដាាមា�ាវត�

ពជាថមៗេបបាែដា ាកានាាាវបសជាសត�ធមវជា ។ េបបាបាន

បេនជសជាះដបជនមរសជនាាត�ធមវជា នបបបសាាជបផតែដាាបាេធក

បកមមនកាបេជទជមរដបមបមេ ា េបាបាាដវ ។ កាេនែដា ាបកា

ាបាបបជវនាសកក ា ឧសកដទកមមនតនាាកតនបមស ម ញែមាេះ បេកាេឡ

ៃាឧសកដទកមមបជបា វជាា បេកាាាវបបកដះបាៃាាសកក ធបៗ ននេបបប

ដះបាេាឿាេហែដាគម ាែផាប ។ ដេាះ សនាាបាឯកេាប នតនសតវ

ជេងតងេាេបសាមាាមាសតវមែតេដមនាវត�េគាបរ នកាកា ែដាាេយ

កាឧតជកបរ េាះេា (ដន វធា ១.៦ នេដម) ជបែា�នាេេដមនជេងតបសតគតសសឧសកដទកមម វជា ាបរតាប ាសជាសវេេបកប ។

១៣. បេបេ�រាេដមនប ារបបជបាបជបបះ ១៣.១. បេបេ�រាេដមនប ារបបជបាបជបបះ សតវេសជនវធាបេសជមបា

ជបេោណ ះ េហបបរជាែត បនេនាេ�ជបផតែដាដេធកេា ។

១៣.២. កាកបោែដាដេធកេា បេបេ�រាេដមនប ារបបជបាបជបបះ សតវ

ជបារបេបវធាេផ ដន បដ� បេមាេបដតដាាបែថេបហមតាតា យ

បបកាងេេយនមរសគ បមរ យេយកាាកែា� យ ផសះបបរជាជាប ប ។

១៣.៣. វជាែដាសតវេបេ�រាេដមនប ារបបជបាបជបបះ សតវាារាាបាា ាប

ធរបជាបេបបាៃា ជ��ត�នជាបទ ាជនជបបបរជាសជាសាកេេប

ែដាាមតេបសបបហសជននត ។

១៣.៤. វជាែដាសតវេបេ�រាេដមនប ារបបជបាបជបបះ សតវាកងេេយប ានមាបធប

េនញវ េហសតវេបាក កាស វះ រ ាេបែឡក យេយកាែផាកោមរប ា

េបែឡកនស វះ រ ាែដាេបមាបធបេនញវ ែដបេះ ។

១៣.៥. កាេនែដាបរតកាបេបដប វជាសតវាារាបែថេបបបាប

ាបាបាកជបប ស ាាេ�រា េបបាែដារប ា ដនបាបាកជបប ែផាកបសម

Page 16: matika · វធានជាបទិ ា ជនជប្បបរាសំជជាសំវ្ប់្ិ. ្ុត ិធម៌្ុវជា ឆាប ១៩៨៥

ជាប ប វនា ជវន ត�ប�េនាេ ាផ�វ ែដា េដសតវបេបេតាេ

េាដ េរា ា ជសាកាកតន ។

េបក�ធជព េមាសតវមាតដាាបេសគះថា កាៃា ប បសជាកាសជឡកសឧសកដទកមម នប ដាាវជា

កាេនាេបដប េដមន ប ារបបជបាបជបបះេះេា ។ ដេាះ នបបបសាាសតវកត�ាកបកា

ស� បេាេបក�សតវបងេាវធាបរ ជបារប ។ េដមនេធកដេាះាវធា ១៣.១ េាកាវកត�េដមនផ�រេផ�មវធាបថម ា បែកាបេដមនេទបបបេបដបកា ផាសជេតជារៃា

បេានបជបាវជា ។

វជាែដាសតវេបដបេដមនប ារបបជបាបជបបះសតវាារាាបាា ាបធរបជាប

េបបាៃាជ��ត�នជាបទ ា ជនជបបបរជាសជាសាកេេប សនមេបកតបប� ប�ន

បាានាបដទ ា ាេត ននេបប សស ៩ ា សស ១០ កថេខ ២ (េ) ា ៣ ។ វធា ១.៤ មាាររប បដទមាងេរតាវធាបដៃាេាទតាជាាាាាវឥាានាវជាាៃាជាេាមបន មាបេនញវ ែដានវធាបតបេហោបាាសជបាាន

េបមាវវធាបែដាាជបា កាកាវធាេាះេា ។

បជរឧជតរមមាបាកជបប ែដាាាសម ាេផៗែដាដរតាាកថរប ា សតវា

េបទជរជាេដមនេញប កត�ាកបកាដាាេបក�សតវបនេបបមរ បារាធបបជបាេកម ៗ

ែដាសតវេបដប (ឧេហបរ េកមរប យេកម សជកប ាកេញពា ាកផវករ វជាែដាាវជត� ម បត េកមែដាាារាបរះរជា ឧេហបរ នបរជាេ�រានេដម ទ) ។ ាកតនេបៗគា សផ�វាត� ប�ៃាេកម ែដានជាេបដប ដតសមវងេា

វធាបជបែជកសជេរា ះថ េកមេ�ះសតវាកងេេយេបែឡកេយេនាប ារបបជបាបជបបះ ដេាះ

េដេទបបកបាកងេេកម � នាកបេសគះ នបេបដប េះ េហកាាកតនេាះ

ដងេាបជរាបាកជបប ដបមរបជដាាេកម ៗេបេះផ ។

បជេាកា ៦ ៃាបហសជននតប�នបជងង ឧសកដទកមម ាបសជាសជាេាមប

េយកាេបក�បបេបេាេ ៤ ប�នជាបទ ាត�ធមវជាាេាជបា កាថ វធាកាតរជា

Page 17: matika · វធានជាបទិ ា ជនជប្បបរាសំជជាសំវ្ប់្ិ. ្ុត ិធម៌្ុវជា ឆាប ១៩៨៥

េាះនដា សតវេ�ះជប� បងេេេញនេគាបរ មាបទ ាថ បេបដបមាេនាជបាបជបបះ

សតវេសជបបរជាែតកាមេធេសជមបាជបេោណ ះ ះគម ាាតជាោ ា កាសតវេប

ដបាកកាាកែា� ែដាងាវាារាឥាានាវជាានមាបេនញវ ែដានជាេប

ដបដគា េា ា សតវកត�ាកបកាេាេបក�សតវបបបរជាដបោកាាបកដះបា

បជបាេ ។

ែផាកា ៣

បវាច ា បបបេបេបក�

១៤. ដនជ ធបាបមតរក�វាច ១៤.១. កាកបែដាេបឿបជបាវេេបកប ា កាមាាជែក (សមវធា ១១) េា

េះ វេេបកបេះ សតវរតាបេបដនជ ធបាបមតរក� (តប ជបបះក�សកកមសជវក ទ) េតសម េគាបរ ៃាបជបាបជបបះសតវមសតវ ាត�ធម ។

១៤.២. ាតវធជបាបជបបះសតវបបេាជបេបឧត�មសជេតជារបជបាវជា េហសតវសជសនវត�េកាជបតប េតាាគា ែដាេជកងេវជាាបរមកាាតវធេះ េហ

ងេេាជេប� ញមតបជបាេេប េបប ។

េបក�ធជព

ាបនកកាបកបតាាមាៃាាកេសប យ ជាាបមតរក� ែដាេហ

នកាថ នដនជ ធប វាចេបក� ។ ដបនជ ធបាបមតរក� នប សតវរជាជ�� ាជាោ

ែដាេធកនធជតេាតប យ ជបាបជបបះក� (ាបបនេចសកម ា កា យេសាកា) បរមាមា�តបែដាាវនា ជវន យមា�ធមមស សនមេប នកមមបបដទា

ផែដប (ឧេហបរ កាសជនាាបជបាបដទបងតឡា ា បង ារោវ) យាា កាងបមាផ�វបបជបា បហមារ ាាា កាងបេបះរជេ � ះដៃាេាទតែដាាាកតននាកវាច

េបក� ។

ាតវធបបរជារតាបវេេប េេះកាកបោកេប សតវរបជសមជាបទ ាជនជប

ែដាាវត�ាន កា បេាះេរាសនហមាខ េយេសមាតវធែដាេហថ ាត

វធសតវមសតវសមពជា នប។ របជសមាតវធ សតវមសតវ ប បជបាបជបបះសតវមសតវ ាត�ធម នប បរម

ាក�បាបនមាបទ ា ដនប�ធបរ ៃាាបេេបបជងប ញ ា បកបរបក

Page 18: matika · វធានជាបទិ ា ជនជប្បបរាសំជជាសំវ្ប់្ិ. ្ុត ិធម៌្ុវជា ឆាប ១៩៨៥

មេធបាបសមផ�វពជាបាាេយេប�ពមមាាតប� បាាាបបមនបេស

េយ កាបវប បាាជ�វឧាាបរ ទ (បមេមាវធា ៧.១) ។

១៥. ាសជវកពជា បនក � ាដោនា

១៥.១. េយកាបឡេនាាតវធវជា សតវាបាាងេាសជវកពជាេធកនតបោងេេ�

ា យ ាបាាេបាបប ជបារែផាកពជាេបឥតតៃថ�កាកបែដាា

ជបារែផាកពជាេយកាសជេាបម ។

១៥.២. បនក � យដោនាសតវាបាាាបរមកាាតវធ េហដនជ ធបា

បមតរក�ដតបបវងេ បនក � យដោនាាបរមកាាតវធេដមន

សជេតជារបជបាវជា ។ កជបែា� ដនជ ធបា បមតរក�ដជដេបធបនក �

យដោនាមាេដាបរមសជបាេជាេហតផាបាមតាថ ប

ជដេបធេះនបរប ា េដមនផាសជេតជារបជបាវជា ។

េបក�ធជព

វធា ១៥.១ េសជាកេរបេដទគា ាវាកេែដាេេេញេយកាវធា ៩៣ ៃាជ��ត�នជាបទ ាជនជប បបរជាសជាសាកេេប ។ បែកឯាសជវកពជា ាជបារែផាកពជា

េបឥតតៃថ�នបរប ា េដមនធ េដវជាាាារាបជរាបាកជបប ែផាក

ពជា េហបាាបជបាបនក � យដោនាេដមនាបរមកា ាតវធែដាាែថ�

េបទជរជាកាវធា ១៥.២ សតវរតាាកនជបារែផាកត�ប� ា ផ�វដបមមរ ដាាវជា ។ ជបារេាះសតវាបហតេយកាដបោកាាៃាាតវធ ។

បេតេបបកបបបេបក�ងេាបនកសជានបបោកាដនជ ធបាបមតរក� ដាមកន

នេបបនបហសជតជត�ប បជបាាកតបោែផាកពជាបជបាវជា (យាកជរស ាាេ�រាដៃាេាទតែដាវជាដា ាាកត�ា បេាះេបឿ េាះ) ។ បេតេបបកដបេោះរ

េដបនកសជាេាះដបាបបេវញសជបាេជវត�ាបជបាបនក � យ ដោ

នាេយកាបវបាតរានវជាា ឧេហបរ េជាកេបេះជងប ញ

ឥបតជថនបសតវ បេាះ វជា ដេាះសតវជដេបធវត�ាបជបាេ ។

១៦. បបរ បនសជវត�ែផាកបសម

Page 19: matika · វធានជាបទិ ា ជនជប្បបរាសំជជាសំវ្ប់្ិ. ្ុត ិធម៌្ុវជា ឆាប ១៩៨៥

កាសជាកបេបបា េាកែាែតកបាកានាាាវជាេាមបតស មាាវដនជ

ធបាបមតរក�េញ េបក�បបេបេសជបផតមាបផ� ស េេបសជវត� ា ានេា

បនែដាវជាកបនបបាេយ យាកតេខ ៃាជាេាមប ែដាាសជសនវត�សតវែតាេបជ

េងតងេាសតវមសតវ េដមនជរបបបរាបវាចេបឿនបបោកាដនជ ធបាបមតរក� ងេ

ាសតវមសតវ ។

េបក�ធជព

បបរ េបជេងតែផាកបសម (បបរ បសម យបបរ មាបផ� សេេប) ះនជបារសាមា ាេយកាាតវធផ�វពជាេសាេកាាាាវវជា ។ ដនជធបាបមតរក�សតវដវសេហតេកាាបជបាវជា ដនសជវត�បសម ាសគប បងប

េយ បនេធារកាបជាប ប ទ បបរជាេគាជបេាះ ស� ធប េ�ះេសជសបា

េបបកមមបសម យ ជសាកមតប យ នកមមបបហមារ ។ ជសាកដៃាេាទត បរម

ាមា� ាារាជាសកបនេរបេេបដជបេបមេងបេាះដគា ។ ដេាះ េគាបរ ាេ

តសមវងេេសតពមេបបកមមបសម សជាសគាា បបរជាេធកបបរ េបជេងតែផាកបសមែដា

ាាកតនបមរបជ ។

១៧. េគាបរ ែ បកាបវាច ាបបបេបេបក�

១៧.១. បបបេបេបក�បជបាដនជ ធបាបមតរក� សតវេតាេសមេគាបរដតេេាះ ៖

(ក) សជតកមមែដាានា�នា សតវេដបសតាវសតវមែតាវ

ានេាបន ាាបាាៃា ជាេាមបជបេោណ ះេា ជបែា�កសតវងេបសត

េាវានេាបន ាេបក�សតវបបជបា វជា សនមេបបសមផ

ែដប ។

(េ) បបកាកបបតេាេបបនស ាាេ�រាបជបាវជា សតវេធកាជ ស ជានប

នរបោហមតាតាជបេោណ ះ េហសតវកបបតកាជនជបែដាដេធកា

Page 20: matika · វធានជាបទិ ា ជនជប្បបរាសំជជាសំវ្ប់្ិ. ្ុត ិធម៌្ុវជា ឆាប ១៩៨៥

() បេានបជបាវជានកស� បមេកាបនរបោកបបជបាេ

១៧.២. បផ� ស េេបសជហបជវតមាសតវេាជាសនហមាខោមរ ែដាសជសនវត�

េបវជាេឡ ។

១៧.៣. វជាមាសតវាារាបេធកាខ កមមេាបជរេឡ ។

១៧.៤. ដនជ ធបាបមតរក�សតវាបោជ�ចជាាតវធេយសជាេនា ។

េបក�ធជព

បាបកន បជេយកាបកបតាេគាបរ បបរជាបវាចវជាេកមេា

េញមកនេបឿែដាថ ា ាបបាែផាកាបានវនា ែដាេបះរមាេញដន ៖

(ក) ាតបមនេនាវេេបែដាេបមាវាារា (េ) បជរឧជតរមមនាវបជងង ជ ាបបកាាខ កមម () សជតកមមេតេសមននេបបៃាកបាមរៗ នាវសជតកមម

េតេសមបបាប បសមាេ ។

(េ) បេធកេដបដនាេនាវបេធកេដជសាែដាាបមតរនេធកកមរេកត ។

ាបបាបប បាតេបេាះាពជាេយកាកបវជានកាកបមាបេនញវ

។ េបាមាេហត ា សជតកមមេផៗគា ែដាបបែដនៃាកបបជបាវជា បក

បាតមរេជបារប បាតមរេាទត � េន បរកាេរបះតបបមស ម ញ ។

វធានជាបទ ាជនជបបបរជាសជាសវបត�ធមវជា មាាមេងបបកា

កបតាវធាោមរែដា សតវសជតជត�សមេា ជបែា� ាមេងបមាជងប ញវធោមរ

ែដាាបានរបជគា េសាាវេគាបរ ែដាាារា កានា�បនត ។ ដេាះ ធត

ផបបបសាាដាកបតាកាវធា ១៧.១ ននេបប កាាកថេខ (ក) ា () សតវាេាាថនេគាបរ ែ បនកាែប� ែដាាវធេដា បរជាេផ�មបរម

។ េជេគាបនរ េបេាះសតវាកត�ាកបកាហមតាតានដនជ ធបែដាាកានាា (បមេមាវធា ៥) េគាបរ េបេាះបរម បែក តបបេមនមកាបធថ បាានមា

Page 21: matika · វធានជាបទិ ា ជនជប្បបរាសំជជាសំវ្ប់្ិ. ្ុត ិធម៌្ុវជា ឆាប ១៩៨៥

បទ ាបជបាវជាសតវាបាបននេបប បាាមាបទ ាៃាប បេបា ាតបាស ាាេ�រា

ា បជាប ប ។

វធា ១៧.១ (េ) បងេេេញថ វធេបះរេបបបកាាខ កមមមាែមានវធបមរបជេា ។ បែកឯ កាកបវជាេនញវ វញ េហសជែហានកាកបៃាជា

េាមបធ�ាាធ�បបជបាវជាផែដប បរតាបេសម េេបែដាវជាបមាវាារា ា

បបកាាខ កមមនបបបវកវញដរតាាកថនប របមរែដប ។ េយកា កបែដា

វជាបនរបោកវធេាះ សតវែតកនធបផាសជេតជារបាបបេាន ា

តបជបា វជាេកម ៗ ។

របជគា ាវេបក�បបេបេាេ ៨ ៃាបជបហសជននតេាកា ៦ វធា ១៧.១ (េ) េាកាវកត�េដេសជ វធជបារបបបកាេបដបកា រ ជាោមរងេានតជនជប

ែដាដេធកា េបរបកាត�ាវនរប ា េដមនេេ�តជាវេបក�សតវបនកា

កាបជបាមាបេកម ។ ដេាះ បេសជវធជបារបេបេនញាបហវ សតវេធកកា បក ាៃាវធបកា

ាខ កមមជបារបែដាា េហសតវជេងតវធបកាាខ កមមជបារបថមៗេាទត េបរបកា

ត�ាវបវតរន ធបន ។ បេបះែាសមែជជកាន សតវបបេបងេកាកបបតធប

េធ ែដាដេធកេាសមបនបនេរប េេបេបាាកតេខ ជបា បជបានកមម

បេបះែា េបាាកតេខ ាបបបេបដៃាេផៗេាទត ។

វធា ១៧.១ () សតវគា ាវេគាបរ មរៃាេគាបរ ែ បកាេបក�បបេប

េាេ ៤ ៃាបជេាក ា៦ ែដាាេគាេាេទបបបបកាកកាកបវជា

េាកែាែតគម ាបេេ�តជេផេាទត ែដាបមរបជ ែដាាវបាបបវតរនធប

ន ។

ជ��ត�ែដាហមសមបផ� ស េេបដាាជវតកាវធា ១៧.២ របជគា ាវសស ៦ កថេខ ៥ ៃាកតបប� ា�បនត ប�នបាានាបដទ ាាេត ។

ជ��ត�សជឆបាវបបកាាខ កមមដាាបជររបជគា ាវសស ៧ ៃាកតបប�

ា�បនត ប�នបាានាបដទ ា ាេត ាេបក�ែថ� បរ ប�នបបាបមាបេប

បានបេធកេបកមម ាបសជសនវត�េដបេេ ែជជមាបនត យែដា បេដតាជ ា

តៃម�នមាប សនមេបាបប� សជឆប េបកមម ាបផ� ស េេប យ បសជសនវត�

Page 22: matika · វធានជាបទិ ា ជនជប្បបរាសំជជាសំវ្ប់្ិ. ្ុត ិធម៌្ុវជា ឆាប ១៩៨៥

េបាែដាេដបេេមាបធម យែដា បេដតាជ ាតៃម�នមាប ាេបក�

សាាបប� ប�នបាាកប ។

បោេដមនជ�ចជាាតវធេយេនាោមរ (វធា ១៧.៤) ះនាកតនមរែដាេ ស ាសមបរតាប វេេបកប ះផសនបរតាមាបេនញវ ។ េយេនាោមរ

ានេាបនដដវដាាដនជ ធបាបមតរក� ែដាាវ បេដបជ�ចជាា�រមារ

េបរបក េនបបបេបេបក�ាមជបផតបបរជាេបឿបជបាវជា ។

១៨. វធាបេផៗបបេបេបក� ១៨.១. វធាបបបេបេបក�មរ បារាធប សតវាបបរជាដនជ ធបាបមតរក�េសជ ះ

ដជតាែជាកវធា ោមរេសជកា េដមនេទបបបេបដបាកកា

រ ជាោមរងេានតជប ែដាដេធក េា ។ វធាបែជជេះ

ែដាេ�ះដនវធាបបរមជ�� ាគា បរមា ៖

(ក) បែថេបបែ បផ�វ ា ជបា េដសមដ� បេមា

(េ) បេបះែាេបាាកតេខ () ជបា េដជបេនញេបបកមមបបរជាសជេតជារបហមារ (េ) បនាែផាកហប��វតរ បបបេសត ាបជរបជាេឡវញ () បែកែសជេយកបបតមធេមជបា េផៗេាទតេដកេែកែសជ

() ជបា េដាបរមកាបនេសគះេតជាានសកកម ាបកមមនរបេដទគា

(េ) ជបា េកាាាវបបកាេដេយនមរសគ បេផ បហមារែដាាម យជបតបជាប ប ដៃាេាទត ។

(ជ) ជបា េផៗេាទតែដាាកានាា ។ 18.2> គម ាវជាោមរសតវាដកេញនបសតគតនាតេបជបាបនក � េា

េេះជមរែផាកក� យេបរបក ក� េាកែាែតានេាបនៃាកបបជបាវ

ជាេះនបរប ាសតវេធកដេាះ ។

េបក�ធជព

Page 23: matika · វធានជាបទិ ា ជនជប្បបរាសំជជាសំវ្ប់្ិ. ្ុត ិធម៌្ុវជា ឆាប ១៩៨៥

វធា ១៨.១ នតមេបទជរជាសជតកមមេ�ះៗៃាសជតកមមបបសាាៗ ា បបកាាខ កមមែដាាាវត�កា�មក េហមកាាាេនាេាះេេញថាារាាេនជេយកាសជនាា

ពជាេផៗ ។ បបជមកបេបេាះនមតាមៗ ែដា បមាវេធកេដបក ាេធកេដ

បេបាតេេាទត ។ វធាេាះមាាេបទជរជាបនាកតនតបបវេដមនេបទជ ប ជសាកេា េសាះ

មកនដាបេកះសតជសាក មាសជាសគាាេយកាតបជាាេ�ះ ។ តបជាាេបេះវធាប

ែដាសតវ បជសាកតដសតវាកាន យជេងតេឡវញ ។

ឧេហបរ ែដាផ�ាាកាវធា ១៨.១ ា បបរមធបជបផតេាបហមារបនវែផមកេា ាបបាវវដាា បហមារេដមនាវត�ងេាសជបាានាវេបក�បបេបជបារបប

បកាក ។ បែកែសជេយាកែា� បហមារស ាា នវធាបនសជៃនមរ ែដាារកា

ជជបកាាដទនតបេសា ។ របេាមាបទ ាេាះ ដនជ ធបែដាាកានាា សតវែតាេាក

ាវកត�េដផ�ាាេបបកមមេយបហមារស ាា ។

វធា ១៨.២ មាជបា កាបបបសាាៃាសគ បែដាសមសស ១០ កថេខ ១ ៃាកតបប� ា�បនត ប�នបាាេបដទក� បសម ា វជនធម ះន ឯបកសធមមនត ាស វះៃា

បសម នប ។ េយកាសគ បបនក � មាែមា ាបាាជបេោណ ះេា ជបែា�កាបាារាេប

សតវកាបជ ាបក ា សតគតនាតេកាែដប ។ ដេាះ វធា ១៨.២ ែដាតបបវេដជបែជកកានបនក � ះនវធាបមរែដាសតវេធកេយសគេសជមបា ។ េដនវែផមកេា

វធាបេាះែតាោដបេបេបឿាប� តេដសជាាកជបហបតវប វ េាះ

(ឧេហបរ បជបាជបាាេា កប) ។

១៩. បបកាេកម ងេេយកា រ ជាមរសតវាវត�ងេតជបផតែដាដេធកា

១៩.១. បបកាវជាេយកា រ ជាមរ នា� នេបក�បបេបេសជមបា ា

បបរជាបនេនា ជនជបែដារប ាជបេោណ ះ ។

េបក�ធជព

ឧសកដទវាេជឿាេាឿា ាមគបសាបែកែសជេយេសេ រ ជាននបែកែសជេយកា រ

ជា ។ េបេងត េេញាបេបគា តោបា យគម ាែតម� បបេនជៃាបបកាវ

ជាកា រ ជា ាបបកាេយេសេ រ ជា ។ ឥាានាវជាានេសាេាជសា ា កា ែដា

Page 24: matika · វធានជាបទិ ា ជនជប្បបរាសំជជាសំវ្ប់្ិ. ្ុត ិធម៌្ុវជា ឆាប ១៩៨៥

ហកាដនមាដេទបបាេយកាជបតប រ ជានកាែប� ា ាជាេាក�សជវ

ែសជែកែសជ ។ បេាះនតដេាះ ននេបបកាកបវជាែដាងាវាារាឥាានា

វជាា ។ នេាះេេាទត ផាវជាាមាសតវមែតជោ� ាមកនបតាជ ាេបបន

ជបេោណ ះេា ជបែា� កជោ� ាមកនប ែជកេញនជបតបធមមសបជបាបសមែដប េហ

ផាវជាាេបេាះនតនធ�ាាធ�បបបរជាវជានមាបេនញវ េបមកនដបោកាា

ដបជៃាប បេបាាតបាបជបាេ ។

វធា ១៩ បបេាដាាបបកាកបបតេាបបកាវជាកា រ ជាកាាដទននបតប ៖

េសមជប ( វធា បេសជមបា នប) ាេសមេនាេវ ( ប ប នេនាជនជបែដារប ា នប) ។ វធាា ៩ េ�ះជប� ប េគាបរ មរៃាេគាបរ មាបទ ាៃាេបក�បបេបេាេ ៤ ៃាបជេាកា ៦ ៃាស បបហសជននត ៖ វេេបកបមាសតវ

បកាកេា េាកែាែតគម ាវធាបោេផេាទតោែដាបមរបជ ។ ដេាះ វធាេាះ

បាវវថ សជបាេជវជា ា កាសតវកេបកាេបដបកា រ ជាមរ បតាជ ាេបប

នបជបាវជាេះ រប ដកហតកាកបបតមរ ែដាតជបផតែដាដេធកា េបា

បេបទជ បននេបបបបរជាេបេ�រាវជា េហេប របកាត�បននេបគា បន

សជេរាៃាជាេាមប ជាេាមប ា រ ជា ។ សមនតេេសតវផ�ាាដានដាា រ ជា បប

ហប នប េចបាន រ ជាែដា ជា នប ។ តមកេាទតាកែា�េបដប េះសតវាាកតននា

កែា� ែកែសជ យ ជាប បននាកែា�ែដាាសជេរាននាាគប ។

២០. បេទបបនាេនាមារប ា

២០.១. កបាមរៗសតវរតាបេដបរបរាា រជានាេបគម ាបនាេនាែដាមារប ា ។

េបក�ធជព

បដបេបបបរបរាាៃាាតវធនផ�វប កាកបវជា ះនេបឿែដាសតវរជា

ដបមមរ នាជបផត ។ េជនប ដេរា ះេា ដបេបបាមៃាាតវធ ាបបបេបេបក�ដាវ

េថ� ះេធ� ា ។ េបបេនាេវេះែតកា� េ វជាាវបរតកា រ ានមរបត

ែតាបកស� បេឡ (សជបាេជមាែមាមាដ) កាបកបតាាបកាាបាាតវធ ា េបក�បបេបេាវជាេាមបេបផ�វជប� ាេបផ�វត�ប� ។

Page 25: matika · វធានជាបទិ ា ជនជប្បបរាសំជជាសំវ្ប់្ិ. ្ុត ិធម៌្ុវជា ឆាប ១៩៨៥

២១. បកតាសសេបឿ

២១.១. បកតាសសេបឿបជបាវេេបកប សតវបកាកនបបងតាជបផត េហមាសតវេដាជដវផ ។ បាាេមាេបក�កតាសសេះ សតវកបបត បេាះែតជាោ

ែដាាកានាាេបស ាានមរាវេបក�បបេប េបឿេះ យជាដៃាេាទត

ែដាាបាប� តសតវមសតវ ។

២១.២. បកតាសសេបឿបជបាវេេបកប មាសតវកមកេសជកាាតវធបបរជាមាប

េនញវ េយកាកប េសៗមកេាទត ែដាាកានាាាវជាេាមបដែដាេា

េបក�ធជព

វធាេាះនតមបបេបាតាេនបបផាសជេតជារាបបាគា នជាេកាាាវេប

ក�កតាសស យឯកប ាដនជ ធបដៃាេាទត កាបសតគតនាតេេដាាមសជេបបេឡ

ផសាវផាសជេតជារបជបាវេេបកប ។ (បមេមាវធាា ៨ ផែដប) ។ ជបាដៃាេាទតែដាាាប� តសតវមសតវ នប នាេបរមជ�� ានដាាករវសនវ ។

២២. បេមេបេដាននាកវនា ជវន ាបហកវកហកវា ២២.១. បជាប បវនា ជវន បហកវកហកះាេយេនាជបេនញតរាេយកាសកបរ វសបកវសក

តប ាវធជេសពា ដៃាេាទត ែដាបមរបជសតវកមកេសជ េដមនជេងត

ាែថជបជបាបមតរនវនា ជវនែដារប ាដាា ជសាក ែដាេកាាាាវកប

វជា ។

២២.២.បបនជសាកសវបត�ធមវជា សតវេដរបជគា ាវន បបះៃាវជា ែដាាមក េកាាាាវសជនាាត�ធមវជា ។ សតវសជវែសជធ

េដប� ាជានតតាតរាន តបោបមបមេេយកាាា កាងប

សវបត�ធមវជា ។

េបក�ធជព

Page 26: matika · វធានជាបទិ ា ជនជប្បបរាសំជជាសំវ្ប់្ិ. ្ុត ិធម៌្ុវជា ឆាប ១៩៨៥

ដនជ ធបែដាាបមតរក�បបរជាបបបេបេបក�ដនមាបែដាាសជវត�េបៗ

គា (មា�តបេយកា សករន ាេ�ប ាេទឡ ាសេជ ាកាតបជាាែដា

ាារាឥាបានានសជនាាពជា Common Law ។ េចសកមែដាាារាបហកវកហកវាសពជា

កាសជេាបែដាេសជពជាប ប ប ា តបជាាែដាាារាឥាានានសជេាប េបេះ ។ ាេយ

ាកែា� េផេាទត ែដាាាសជវកសជនជា យាកពជាែដាេសជបសប យែតសប

បជក បជបានកមម បបហមារ ទ) ។ បេាះដនជ ធបេបបាេាះ តបេហជបផតសតវាបហកវកហកវាសពជា បសមវា ត�វា ឧសកដទវា ា វាប�ស

សជតកមម ។ សតវរតាាកេបឿេាះនេបឿបបសាា ដគា ាវ ឯកេាបកមម ៃាសប ា ឯករជេ

នៃាដនជ ធបាបមតរក� ។

បេាះាកេធកបជបេបបសម ា មា�សបបេបបេបះែាាាកតេខ បេមេប

េដាឯកេាបកមម នាកតេខ ដបជបបរជាជបេនញមេងបេកាាាាវវេេបកបេះ

ះសជែហានមាដេធកេបរ េា ។ ដេាះ ប ជងប តាជេសពាេយេនាកបនជបេនញក�ប ះ

នបមនត�េជជបផតែដាសតវជបេនញ ។

បមនត�សវនា ជវន ះនធតផបដបបសាាកាបធបសជាសេបឥត

ាបេទ ាាសជបាាន កាវបត�ធមវជា ។ េតេសមាកតនេាះ រប ា

សតវែកាបបេជទជេសជបេបបជសាក បតេម�បបក� ាបហកវកហកះាសវនា ជវនដាា

នរកេ ារប ាសតវផ�ាាេដាកេបេាះាវមេធរប ា េដមនេដេដ ជបេនញ

មេងបបជបាេេដាសតវមសតវ ។

បេបបេេបបាែផាកាេត បសម េរា នជបារ ប វជនធម ា

សជេរាេបបេដៃាៗ េាទត េយកាបេសជបេបបបែតសប ា បតេម�បបក�ដាា

ជសាកែផាកត�ធម វជាសតវេទបបេដមន េដបបេបាាវនមាាបេទកាប

សជាសវបត�ធមវជា ។ បេាះសតវាេបាេឡេបបជ េាកា៦។ នេាះ

េេាទត បជេាកា ៦ បាវវេដបដទនបជកធប បរតាាកប�េដា

េបម នគា ា េបបមបមេនជសាកបបរជាវបត�ធមសសនហមាខ ាាេាក

មតេបាេដសជាាកវធា បនេបបៗ េដមនេសជបេបប ហកវកហកះា ា ជរបបបរាបត

េម� បបក�ដាាជសាកប�េរាេយកាបសជាស វបត�ធមវជា ។

Page 27: matika · វធានជាបទិ ា ជនជប្បបរាសំជជាសំវ្ប់្ិ. ្ុត ិធម៌្ុវជា ឆាប ១៩៨៥

ែផាកា ៤

បសជាសេសេ រ ជា

២៣. បាវត�ារេបក�បបេបងេាសជបាាន

២៣.១. សតវេធកជាជ��ត�បមរបជបបរជាាវត�ជបា បជបាដនជ ធបាបមតរក�

ដាេាាកាវធា ១៤.១ សេា េបដនជ ធបេះេ�រាឯែតម� យេបដនជ ធបដៃាេាទតេសមានេាបនតបបវ ។

២៣.២. ជាជ��ត�េះសតវបរមជ�� ាបោ េដមនែកែសជជបា េរបែតដនជ

ធបាបមតរក�ាាេេញថ នបរប ាេសមេនាេវ េហ

ាសវកោែតបែកែសជេះេធករបជេសមេគាបរ ែដា ាេយកាវធា

ៃាឧជកបរ េាះ ។

េបក�ធជព

បបបេបេបក�េយកាកបវជាាា ា បជះឥាានាេាជវនបជបាជាេាមប

បបរជាបនេនាបន កបបជបាមាបេនញវ ។ ដេាះ នបបបសាាដនជ ធបា

បមតរក� យសបឯករជេមរ (នកមមប េបះែាេបាាកតេខ បតាេបះែាកាន រ ជា បេានវជា យ រ ជាដៃាេាទត) ែដាាបមនត�េបមាវដនជ ធបាបមតរក�ែដាបបេបេបក�នដបជ សតវសមបាេមាបាវត�ារ

េបក� បបេបេះ ។ េយសជេាបេ�ះេចសកមាវត�េេបសតវាបកាងេជបេនញក�បេាះ

បបនបោ ាមេងបបជបាដនជ ធបសតវមែតជតាែជា ។ េបេាះសតវា

ននកាាាាបា េយកាវធា ២៣ េដមនធបាារាកាតបាាប

ា ។

២៤. បផ�ាាជបារែដាសតវប ២៤.១. សតវសជវែសជផ�ាាជបាររប ាដាាវជាេយសជាដបោកាាេបបាៃា

ាតវធ ដនាកែា� ា កាេយ បជាប ប យបហកវកហកះាវនា ជវន បងប យ

Page 28: matika · វធានជាបទិ ា ជនជប្បបរាសំជជាសំវ្ប់្ិ. ្ុត ិធម៌្ុវជា ឆាប ១៩៨៥

ជបារដៃាេាទតែដាាសជេតជារ ាកេ េសជបា េដមនជរបបបរា

ដបេបប � បាតបមនេេឡវញ ។

េបក�ធជព

បេាកបសរបេានបជបាវជា ះនបសតវនរបោេដាដតដាា ។

ដេាះ វធា ២៤ បងតាេា បនបបសាាៃាបផ�ាាកែា� េបបកមម ា ជបារដៃាេាទតែដា

រប ា ែដាដេាកតេមងឧត�មសជេតជារបជបា វជាេយកាដបេបប � បាតបមនេ

េឡវញ ។

២៥. កបែាាកបមសត� ា េបបកមមដៃាេាទតៃាបហមារ ២៥.១. ាកបមសត� សបបមសត� រ ជាមាបទ ា ា ធាធាដៃាេាទតបជបាបហ

មារ សតវសជមាមក េដមននវេាាសជបាានេដមន � បាតបមនេ

េដវជាេឡវញ េយកាជបតបមរ ៃាបហមារ េហេជដេធក

ាេយកាេងង មសគ ប ។

េបក�ធជព

វធាេាះេ�ះជប� ប េបក�សតវប តបប ាាបបបរជា � បាតបមនេដាាវេេបកបេយ

សជាក�បេបបា ។ បហសជតជត�បនមរបហមារ ះនបរប ាសាមាា

សជបាេជេសតវាវត�េបក�ែ បបជបាដនជ ធបា បមតរក�េដាសជបាាន ។

ាកបមសត� ា េបបកមមបមសត�ាជងប ញេដេេញថ នធាធាដា តៃម� ជបែា�

េយេនាេាះេេសជមាេាាដាាកបបតេយកាេនាេ�ះ បហសជតជត�បបជបាតតជាេាមប

(បរមាតត ាកេញពាថា ប) ដនជបារដធប ។ វធា ២៥ ាសជរនេញមកនេគាបរ ែដាែកាវធា ១.១ ដាា ១.៦ ាាវត�សមជ��ត�ែដា ាកានាាៃាាបប� ា�បនត ប�នបាានាបដទ ា ាេត ។

ែផាកា ៥

បសជាសេយកា រ ជា

២៦. េគាេាៃាបសជាសកា រ ជា

Page 29: matika · វធានជាបទិ ា ជនជប្បបរាសំជជាសំវ្ប់្ិ. ្ុត ិធម៌្ុវជា ឆាប ១៩៨៥

២៦.១. េគាេាៃាបហកវកហកវា ាសជាសវជា ែដាបកាេដេយកា រ ជា ះ

េដមនផ�ាាបែថេប បបាប បជាប ប ាជបញសវនា ជវន កាាបានជរ

នរកេេដាារាកតរា រ ជ ា ាសជេតជារេយកាបសម ។

២៦.២. វជាេយកា រ ជាសតវាារាបែថេប បបាប ា បជរឧជតរមមេប

បាែដារប ាដន បជរឧជតរមមសបជាប បវនា ជវន ត�ប� េនាេ

ាបមចាា ែដាវជាេបេះដសតវ ប េសាះមកនដ េរា ា

ជសាកាកតនបជបាេ ា កាផាសជេតជារៃាប បេបា ាតបា

េបមាបជបាេ ។

២៦.៣. វជាេយកា រ ជាសតវាកេយេបែឡកនមាបេនញវ េហេប

ាកកា រ ជាេបែឡកមរ យេយកាែផាកោមរេបែឡកៃា រ ជា

ែដាបកាមាបេនញវ ែដបេះ ។

២៦.៤. វេេបកបនប ែដាបកាេដេយកា រ ជាមរបមាវាារាាាវ

បកត�ាកបកនា ននេបប េបបេបក�សតវប ា ជបប ស ាាេ�រា

បជបាេ ។ េេះនកាកបោកេប េ មាសតវាារាបែថេប បបាប

បជរឧជតរមមបសជាស ាបហកវកហកវាតនវេេបកប នជបប

េឡ ។ សតវធេដាបសជាសដបមបមេបបរជាាកេបេះ ។

២៦.៥. កាផាសជេតជារ ា បេានបជបាវជា ែដានជាេយកា រ ជាមរ

បនក � យ ដោនាបជបាេ សតវាបាាាជរជនមរេ ។

២៦.៦. បហសជតជត�បា�បសកបរ ា�បមាសប សតវែតាជបបញងេាកាេគាជបផ�ាាបហកវកហកះាស បបកសជាសគាា យសជបាេជបមរបជបហកវកហកវា

វនា ជវនដាាវជាែដានជាេយកា រ ជា កា ាបានធថ នរកេមា

តាជ ាតរសជេតជារៃាបជាប បេយេនាេេញន រ ជាេះ ។

េបក�ធជព

េគាេាៃាបសជាសកា រ ជា ដាែកាវធា ២៦.១ ា ១៦.២ ាវដាារាកា បេាះ សជនាាោមរ ាបសមវជនធមោមរ ។ កជបែា�េយសជាាកែា�េ

Page 30: matika · វធានជាបទិ ា ជនជប្បបរាសំជជាសំវ្ប់្ិ. ្ុត ិធម៌្ុវជា ឆាប ១៩៨៥

មាាដាាេគាេាេាះេា េហាក�ប េសាេាទត ែដាសតវេធកេដមនេដាបបេប

េគាេាេាះ ។

បជរឧជតរមមែផាកេនាេ ាត�ប� ននេបបាបនបបសាានាជបផតបបរជា

ាកេញពាថា ប មាបេកម ហវ ាវជត� ម បតែដានជាេយកា រ ជា ។

បេទបបឥាានាវជា ានជាេាមបេនញវ ាវធាបបាបបេាន

បជបាវជាេយកាជបត បៃា រ ជាមរ ដាែកាវធា ២៦.៣ ះរបជាវេគាបរ មរៃាេគាបរ ែ បនមាបទ ាៃា វធាសកកេជប បេាះ ដា

កបតាេបបជេាកា៦ កាេបក�បបេបេាេ ៤ ៃាបជ ។ វធាេាះ មាររប បដទ

េបាេដរតាវធាបដៃាៗេាទត សជឆបាវឥាានាវជាាបជបាជាេាមបេនញវ

េា ះបដទដរតាវធា បតបេហោបាាសជបាានដវធាបែដាជបា កាកា

វធាេាះែដប ។ (បមេមាវធា ១៣.៤) ។ វធា ២៦.៤ េេ�តជ បេាះេហតែដាែថ ជាេាមបនប�សមធមមស ាារាបកត�ាកបកាតនជា េាមបជបប ដាបជបា កាេបបជេាកា៦ ។ ន

នេបបេបក�បបេបេាេ ៩ ៃាបជេាកា ៦ បាវវ បបេដាបសជាសបម

បមេ បេាះជាេាមបនប�េយរាាដបោកាា ៃាដបេបបត�ធមសសនហមាខ ាបប

េដាបកត�ាកបកា ននេបបដាាជបប ាេបក�សតវបនេបបបជបាេកា

េនានជាេបដប ។ នេាះេេាទត វធាេាះ កានរបោរបជសមេបក�ែថ� ប

សកក របបា ៃាបជេាកា ៦ ែដានដា បាវវ បបេដាបសជាស ាក

ត�ាកបកាេបមគា េយកាបសជាសវបត�ធមសនហមាខ ាសជវត� ៃាេបក� ែថ� ប

ប�នបជបតាបេបបេសជឆបាវប� ាាបប� ប�នបជបតារាាាបប ាេបបាៃា

បេបប េសជឆបាវប� ។

បាាាជរជវជា (វធា ២៦.៥) របជសមជ��ត�ៃាវធា ៧.១, ១០.១, ១៥.២ ា ១៨.២ ។ បហសជតជត� បា�បសកបរ ាា�បមាសប (វធា ២៦.៦) ាបនបបសាា ននេបបកាផាសជេតជារ េាកតបេកនាេាវ នៃាបសជាស ាហកវកហកះាកា

រ ជា ។

២៧. បាវត�ារជ��ត�នជាបទ ាជនជបបបរជាសជាសាកេេបាមតេបសបបហសជននត

Page 31: matika · វធានជាបទិ ា ជនជប្បបរាសំជជាសំវ្ប់្ិ. ្ុត ិធម៌្ុវជា ឆាប ១៩៨៥

២៧.១ ជ��ត�នជាបទ ាជនជបបបរជាសជាសាកេេប ាាប�ែដា

េកាាាវជ��ត�េាះ សតវ ាវត�ារាេដែតេកាា ាវបសជាសវ

េេបកប បរតកា រ ជាបរមាវេេបកប បរត កាបេបដប េដមនប ារប

បវាច ។

២៨.២ សតវសជវែសជាវត�ារេគាបរ ែដាេកាា ែដាែកាជ��ត�នជាបទ ាជនជបបបរជា សជា សាកេេបកាកបបតាាបានាជបផត ែដាដេធក

ា េដមនជបេនញេបក�សតវបេផៗ បជបាវជារបជសមដ េរា ា

ជសាកាកតនបជបាេ ។

េបក�ធជព

ជ��ត�នជាបទ ាជនជបបបរជាសជាសាកេេបបរតកា បេោមឧជកបរ ដបជ

ែដាាសជេរាែជជេាះ ែដាាវសជបេដេសជេបបហសជននត ។ ាបសនម

េសនពនាេថ ឧជកបរ េបេាះាឥាានាា េបនរនេក ។ េេះជនេយា

សជេាបែដាា បាតសតវមែត ាាវត�នាវត�ែតម� េះកេប ជ��ត�ន ជាបទ ា

ជនជបេបេាះ េយែតាឥាានាបបសាាកាបសជាស សជកជេបមាបធម ា

បមធមាវ រ ជា ែកែសជ ។

បបាបបបសាាេ�ះែដាសជដ� ជាេាវជាេេបកប នជាកា រ ជាែដាាែ

កាជ��ត�នជាបទ ាបបរជា សជាសាកេេប (ាកែា� ា កាេយ រ ជតេកមម សជបជាសជប

េដក បបេាទកជបាកា បេមេប ាបបមនប ប ជរជនមរាកេយសេសេ បដហប

បែថេបសេនាេ េបបកមមប បជបែជកបបាេយនគា េសមដ ប េបទជ ប

ជសាកបងប ទ ) ដគា ាវជ��ត�េកាាាវបបកាាខ កមម ាបេសជពាសជេា ាបកបបតេា ជាេាមបសជកជេបេសគះថា កាែដប ។ នបមាបមរបជែដាេសតវែកែសជ

ជ��ត�នជាបទ ាជនជបេបេះ េតាេសមាកតននេបបៃា រ ជាបបរជាវ

េេបកបេយកាបក ាវ ាន ៃាវធានជាបទ ាជនជប បបរជាសជាសវបត�ធម

វជា ។

វធា ២៧ េ� តេាាកតេខ តសមវរប ាបបរជាវជានជាកា រ ជា (វធា ២៧.១) សនមេបេ� តេា េបក�សតវបេផៗរបជេសមដ េរា ា ជសាកាកតនបជបា

Page 32: matika · វធានជាបទិ ា ជនជប្បបរាសំជជាសំវ្ប់្ិ. ្ុត ិធម៌្ុវជា ឆាប ១៩៨៥

េ (វធា ២៧.២) ។ ដេាះេគាេាា េ�វមបៃាវធាបេាះ េកាាគា េវញេមក នមរាវជ��ត�ែដាាកានាាៃាជ��ត�នជាបទ ាជនបជបបរជា សជាសាកេេប ។

២៨. បែបក បកនញវកជាាដបជៃាបេបះែាេបាាកតេខ ២៨.១ បេបះែាេបាាកតេខ េញន រ ជាមរ សតវែបក បកេបដនជ ធ

បបមរបជេដា នតជបែដាដេធកា េហបេបះែាេាះ សតវ

បបេបេដាដបជៃដជបផតែដាដេធកា។

២៨.២ វជាែដាសតវាេបះែាេបាាកតេទ េខញន រ ជាមរសតវាារា

ាបជរឧជតរមម ា បសតគតនាតេេបដនជ ធបបមរបជ េហសតវាារា

ក�១គបសាេនញាបហវនបហមារ ។

េបក�ធជព

បោេញជបា េដេបះែាេបាាកតេខ បរតេយេាដនជ ធបាបមតរ

ក� ដាជបា កាកា វធា ១៤.១ យេយេាដនជ ធបដៃាេាទតេ�ះ ។ កាាបេាះនបសជាសគាាែដាេសតវេសជាកេ “ បមរបជ ” ន នេសជាកេដនជ ធប “ាបមតរក� ” ។

េជានេាបនាប� តេដ របេសជបេប កបេបះែាេបាាកតេខ ន

នបេដេយនជាេេប េយកា រ ជាបហតដាាជា ។ ដរបេារប�សថ ា

បេជឿាេាឿា របនាេនញត�េឆច ះេបកាតបមនេ ជាេាមបដេបះេបាាកតេ

ខ ាេយេនាោែដាដេធកា េេះជនជាេាមបេះ សតវរតាាកថ េសគះថា កាេយ

េនាបកាកា រ ជាកេប ។ ដគា ាវបេបះែាេបកានែដប បេបះែា

ាាកតេខ េាះ ដរបេាបជបេនញាកតេខ តសមវ របនាេនញត� ែដាដនជ ធ

បាកានាាាេាជបា កាបបរជាបនេនា មរបបរជាេធកបបបេបត� ឧេហបរ េកាាាវ

“ កបតបតាាម” បជបាជាេាមបបាកាកមមវធជបេប បហមារ បេដេយកា

មជចមខ ាបបរជាហតាេបទាបបាេឡវញ ។ ា។

កាកបជាេាមបែដាសតវាេបះែាេបាាកតេខ េញន រ ជាមរ សតវ

ផ�ាាបជរឧជតរមម ា បសតគតនាតេេមានបបោកាមា�សតគតេមាបកានេបះ

ែា យ មា�ដៃាេាទត (ននេបបកាកបមាេាា បបេបេដាបេបះែាកាន) េហសតវាបេាកាវកត�េដាបគបសានបហមារ ។

Page 33: matika · វធានជាបទិ ា ជនជប្បបរាសំជជាសំវ្ប់្ិ. ្ុត ិធម៌្ុវជា ឆាប ១៩៨៥

២៩. បេបទជ បេដាបសជាសាកាកោ� ា រ ជា ២៩.១ សតវសជវែសជេធកបេបទជ បេដាបសជាសាកាកោ� ា រ ជា ដន

មជចមខ ាបបរជា ហតាេបទា បបាេឡវញ មជចមខ ាជាប ប មជចមខ ា

ហកវកហកះាេយេនាៃថ� ា ាកែា� បមរបជ ដៃាេាទត ែដាដជរេដវ

ជាាាបបាេយកាបសមេឡវញេបសតវមសតវ ។

េបក�ធជព

បបបសាាៃាបែថេបជ ស ជានបនេនានជាេយកា រ ជា មាសតវេមារាេា ។

វធាេាះបងតាេាន រប ាៃាបជេងតជោ� ញាកែា� ាកាកោ� ា រ ជា ។

វធាេាះ កបងតាេាបេមេបេដាាកែា� េផៗេបៗគា េដមនេដរបជ

សមេបក�សតវប េផៗគា ៃាវេេបកប ែដាាមកបរមបបាកាបសមេឡវញ ា

េដមនផ�ាាេបក�ែ ប ា ក�គបសាេដា បមរបជេសមប� បាជ�បបបមចាា

បហមារ ែដានជបហាបបសាាេឆច ះេបកបបរមបបាកាបសមេឡវញ េបេនជ ។

ែផាកា ៦

បរវសនវ បេធកែផាប

បកបតាេគាាេត ា បបតៃម�

៣០. បរវសនវនមាបទ ាបបរជាេធកែផាប បកបតាេគាាេតាបបតៃម�

៣០.១ សតវសជវែសជេបទជ ប ាេាកបសរបរវសនវរប ាេដមននមាបទ ា បបរជា

បែផាប ាប កបតាេគាាេតេដាសជបាាន ។

៣០.២ សតវសជវែសជនាតេេមា ាបតៃម�កាបនេនាេាទេតាាវា ា បជបប ាមាេហត ៃាវ េេបកមម ាឧសកវដទកមម សនមេបេបក�សតវបេបក�សតវ

បេផៗោមរបជបាវជាបរតេយ កាបេបដប ។

៣០.៣ សតវសជវែសជជេងតា� ប បរវសនវេាទតេតាមរ េដមនបតៃម�េយសកាសជនាាសជាស វបត�ធមវជា ាសតវសជមា ាវាាាា ាន

តា ែដាាកានាាបបរជាបបតៃម� បមរបជ ាបែកាប ាែក

ាសម ាបសជាសេយេនាត ។

Page 34: matika · វធានជាបទិ ា ជនជប្បបរាសំជជាសំវ្ប់្ិ. ្ុត ិធម៌្ុវជា ឆាប ១៩៨៥

៣០.៤ សតវេធកែផាប ាាវត�េបាបេជទជាវបជបេនញេបបកមមេយកាប

សជាសវបត�ធម វជា ែដាាកនែផាកផបៃាក�សជវែសជរវរអារ

នត ។

េបក�ធជព

បេសជបរវសនវនមាបទ ាបបរជាេគាាេតត�ធមវជា ែដាែផមកេាន

តាែដាសជមាា សតវាាារា ស ាានាេថ នា�បបបសាាមរេធកេដប

ាវត�េដបេាាបេជឿាេាឿាស បេះដវ ា បរវរអារកបនសជសនវត�េ ាបែក

ាបសជនាាត�ធមវជា ។ បផ�ាានតាេវញេមកបបបរវ សនវ ាេគា

ាេតាបបបសាា នេបបេយកាតប�ធមវជា ។ េបាប� បាជ�បតប

ឆជាបហប ាញវកជាេយកាបេជទជបបាេយបជបាេកមៗ ាេយកាាសម ា ាាបហបៃាឧសកវដទ

កមមវជា បេេ�តជែផាកបសម ាត�ធម បេាះឧសកវដទកមមវជា ាវេេបកមម

� េនបហរបបមតបឆជាបហប ាមាសជាសគាា ែដប ។

ដេាះ វធា ៣០ កបតាជាបទ ាបបរជាបរមជ�� ាបរវសនវេកាដបេបៃាប

កបតាេគាាេត ា បាវត�េយកាបសជាសត�ធមវជា ។ វធាេាះ េញ

កបកត�ាកបកា ននេបប បេាះបេមេប េដាបនាតេបេឡវញ ា

បបតៃម�នសជសកត ាវកមមវធ ាវធាបែដាាមកេហ ាប េមេបេដា

បេធកែផាបេយកាជបជាាាបាៃាេគាេារវរអារេបមា ។

បបតៃម�នសជរបាវេបក�សតវបបជបាវជា សនមេបាាាប ាជបប េេបកមម

នបេមេបមាេ បបរជាែកាបវធកបតាេគាាេតបមរបជ ាបបរជាកបតា

បេធកា�រមារសជាសគាាកាកបបតផ�វប ា េសេផ�វប ។ កាាេាះ បរវសនវេប

មាប ាសបឯករជេ សតវែតាជរបបបរាេបាា កាងប ែដាាារាេបសតវ េហ

បរវសនវេាះ ដាតៃម�េជា ា វកត�ាកបកាេាាបានបជបាវជាេប

ា មាសតវមវជាែដាាជបប នមរសជនាា ត�ធមជបេោណ ះេា ។

ដបេបបេធកែផាបសតវបងតាននេបបេាសជនាាាសជបាាន ាបមធមេចបាបប

រជាបជបេនញេបបកមម រប ា ។ េឆច ះេបកេគាេាេាះ សតវាបបតៃម�ាាប

ានសជសកតាវេបក�សតវប ាជបប នេបបៗ ាាាបាបជបាវជា ាសតវ

Page 35: matika · វធានជាបទិ ា ជនជប្បបរាសំជជាសំវ្ប់្ិ. ្ុត ិធម៌្ុវជា ឆាប ១៩៨៥

បកេដេេញដានពបាៗ ។ កាាេាះ កសតវាបបបបជបបបរាេយកា បេសជ

ធាធាែដាាែដបបរមា មេធជបារប ាក�គបសាបជបាបហមារ ែដាបមរបជ

កាបជេងតាត វធនកាកាេដមនាវត� ាសមដ� បេមាកមមវធែដាាជេងតមក ។

Page 36: matika · វធានជាបទិ ា ជនជប្បបរាសំជជាសំវ្ប់្ិ. ្ុត ិធម៌្ុវជា ឆាប ១៩៨៥