Marii Hawaasa Gabbataa Guyyoota 1000 Jalqabaa · akka baratan marii idileedhaan (hawaasaan) adeemsifamu dha. Kanaan dura hawaasa keessatti mariin ... Mariin Hawaasaa dhimma sirna

1

Marii Hawaasa Gabbataa Guyyoota 1000 Jalqabaa

Qajeelfama Wabii Haala Mijeessitootaaf Qophaa’e

2

3

Waa’ee Piroojektichaa

Sagantaan USAID /Growth Through Nutrition sirna nyaataa qindaa’aa waggaa shaniif hojiirra oolu yammuu ta’u, galmi isaas hojiilee fulla’ina qaban, hunda galeessaafi qindaa’aa ta’an akkasumas kan ragaa qabatamaarratti hundaa’an hojiirra oolchuudhaan, haala sirna nyaataa dubartootaa, daa’imman reefu dhalataniifi daa’imman jabaatanii fooyyessee akka isaan jireenya fayya-qabeessaafi bu’a-qabeessa ta’e jiraatan gargaaruudha. Sagantaa Sirna Nyaataa Biyyoolessaaf deeggarsa taasisuu keessatti, ittigaafatamummaan Growth Through Nutrition qabu, ajandaa barnootaa cimaafi raawwii hojii kalaqawaa, kan sirna nyaataa sadarkaa olaanaaf akkasumas Walquunnamtii Jijjiirama Hawaasummaafi Amalaa ragaarratti hundaa’eef gumaacha taasisu of keessaa qaba.

Growth Through Nutrition hooggansa Save the childreniin, qindoomina Yuunivarsiitii Tufts, Land O’Lakes, PSI, World Vision akkasumas deeggarsa teekinikaa Manoff Group fi Valid Intarnaashinaarraa argamuun hojiirra oola.

Contents

Waa’ee Piroojektichaa 3

Galata 7

JECHOOTA KOTTOONFATAA 7

1. SEENSAA FI GAAFFILEE IRRA DEEDDIIN GAAFATAMAN 8

2. IBSA WALII GALAA MARII HAWAASA GABBATAA GUYYOOTA 1000 JALQABAA 10 (Kurnan) 12

3. MARII HAWAASA GABBATAA HUNDAAF QOPHII DURSA TAASIFAMU 18

4. IBSA WALIIGALAA HOJIILEE MARII HAWAASA GABBATTAA ATI HOOGGANTUU 20

5. HOJIILEE MARII HAWAASA GABBATAA HOOGGANUU 22

a. Hirmaattotaan baga nagaan dhuftan jechuu 23

b. Marii Hawaasa Gabbataa Kutaa Darbee deebisanii gabaasuu hoogganuu 23

c. Ibsa Sirna Nyaataa Kenuu 24

d. Marii hoogganuu 24

e. Hirmaattota garee xixiqqaatti ijaaruu(qooduu) 24

f. Taphni sirna nyaataa akkamitti akka taphatamu agarsiisuu 25

g. Dandeettiiwwan Mari’achuu fi Waliin Murteessuu akka gabbifatan gargaaruu 26

h. Tapha qooda fudhannaa mari’achuu fi waliin murteessuu haala mijeessuu 27

i. Namoonni miira gaariin yaada isaanii akka qoodanii fi hojiilee hojjechuun akka itti gammadan gargaaruu 29

j. Meeshaalee fi hojiillee gara manatti fudhatanii galan ibsuu 30

6. GABAASA MARII HAWAASA GABBATAA DHIYEESSUU 32

a. Unkaa/Waraqaa galmee maqaa hirmaattotaa guutuu 33

b. Unkaa Gabaasa MHG Guutuu 33

7. HOOGGANAA DHOO yookaan SUUPARVAAYIZARA WALIIN HOJJECHUU34

IBSA DABALATAA 1: Ibsa Waliigalaa Waa’ee Meeshaalee Guyyoota 1000 Jalqabaa

a. Meeshaaleen Guyyoota 1000 Jalqabaa maali; eenyuuf barbaachisu hoo? 35

b. Haalluuwwanii fi Mallattoowwan Sadarkaa Abaaboo Suufii 36

c. Ibsa Meeshaalee Guyyoota 1000 Jalqabaa fi Akkaataa itti Fayyadama Isaanii 39

IBSA DABALATAA 1: GUCA /UUNKA GABAASAA FI HORDOFFII HIRMAATTOTA MARII HAWAASA GABBATAA 55

7

Galata

Qajeelfamni Wabii Marii Hawaasa Gabbataa kun kan qophaa’e deeggarsa maallaqaa uummanta Ameerikaa USAID karaa pirojectii Growth Through Nutrition walii galtee lakk AID – 663 – A – 16 – 00007dhaani. Qabiyyeen qajeelfama kanaa ejjennoo dhaabbata Save the childreenii fi Manoff Group ti male Dhaabbata Gargaarsa Misoomaa Adduynaa Ameerikaa (USAID) yookan mootummaa US Ameerikaa kan calaqisiisan miti.

JECHOOTA KOTTOONFATAA

HEQ Hojjettoota Eksiteenshinii Qonnaa

MHG Marii Hawaasaa Gabbataa

HEF Hojjettoota Eksiteenshinii Fayyaa

USAID United States Agency for International Development

PSI Population Service International

8

SEENSAA FI GAAFFILEE IRRA DEEDDIIN GAAFATAMAN1

9

Qajeelfamni Wabii Haala Mijeessitoota Guyyoota 1000n Jalqabaa kun kan qophaa’e Haala Mijeessitoota Marii Hawaasa Gabbataafi. Qajeelfamni kuni haala mijeessitootni mariiwwan hawaasaa gabbataa 10 (kurnan) waa’ee Guyyoota 1000 Jalqabaarratti xiyyeeffatan mijeessuu isaaniin dura ofii akka qophaa’an gargaaruuf qophaa’ee. Kanamalees, qajeelfamichi to’attootni Dhaabbileen Miti-mootummaa biyyaalessaa akkaataa qajeelcha mariiwwan hawaasaa gabbataa ilaalchisee haala mijeessitootaaf hooggansaa fi deeggarsa kennuu akka danda’an isaan gargaara.

Qajeelfamni kun waa’ee Filiipichaartii, meeshaalee guyyoota 1000 jalqabaa fi unkaawwan mariiwwan hawaasaa gabbataa hundaaf barbaachisane odeeffannoo of keessaa qaba.

1. “Guyyoonni 1000 Jalqabaa” maali?

Guyyoonni 1000 jalqabaa Sirna nyaata haadholii ulfaa fi daa’iimmanii, guyyaa daa’imni gadamessa haadhatti hafee(umamee) jalqabee hanga dhalatee waggaa lama guututti kan jiru dha. Daa’imni tokko dandeettii sammuu olaanaaf i fayyaa gaarii horachuuf akkasumas bori milkaa’ina olaanaarra gahuudhaaf, sirni nyaataa sirriin inni guyyoota 1000 jalqabaa keessa argatu carraa deebi’ee hin argamnee dha.

Guddinni daa’ima akkuma guddina Abaaboo Suufii suuta suuta. Daa’imman jireenya isaanii keessatti keessumaayyuu guyyoota 1000 jalqabaa keessa jaalala, kunuunsaa fi nyaata madaalamaa isaan barbaachisa.

Sirni nyaataa guyyoota 1000 jalqabaa keessa daa’immaniif barbaachisu akkuma sadarkaa guddina Abaaboo suufii sadarkaalee guguddoo 4 (afuritti) qoodama:

Sadarkaa 1: SANYII (ulfa)___guyyoota 275

Sadarkaa 2: BIQILTUU (Dhalootaa hanga ji’a 6) ___guyyoota 180

Sadarkaa 3: KICHUU (ji’a 6 hanga 12) ___ guyyoota 180

Sadarkaa 4: ABAABOO (Ji’a 11-24) ___guyyoota 365

Isaan kana yeroo idaanu guyyoota 1000 ta’a jechuu dha.

“Sadarkaalee guddina Abaaboo Suufii” afran kana keessatti, nyaata madaalamaa haati soorattuu daa’imaaf baay’ee barbaachisaadha. Sababiin isaa yeroo kanatti daa’imni gadameessa keessa yookan harma hodhaa jira waan ta’eef.

2. Haala Mijeessitootni Marii Hawaasa Gabbataa Eenyu?

Haala Mijeessitoota marii hawaasa gabbataa jechuun fayyaa fi nageenya hawaasaa fooyyessuuf jecha nama fedhii ofiin miseensota hawaasaa biroo gargaaruuf yeroo isaa/ishee aarsaa godhu dha.

Akka Haala Meessaa/tuutti, hojiie guguddooo sadi raawwatta:

Hojii 1: Marii Hawaasa Gabbataa guyyoota 1000 jalqabaa 10 (kurnan) haal-mijeessita.

Hojii 2: Hojiilee Marii Hawaasa Gabbataa ilaalchiseegabaasa dhiheessita.

Hojii 3: Hoogganaa (Suupparvaayizara) kee waliin hojjetta.

10

Waa’ee hojiilee kanaa qajeelfama kana keessatti bal’inaan barattu. Hojiilee keessan yaadachuu fi marii hawaasaaf duursitee qophaa’uuf, qajeelfama kana dubbisuu dandeessu. Wayita gaaffilee gaafatamu qabaattan suupparvaayizaroota keessan waliin haasa’a. Kanamalees, haala mijeessitoota biroo waliin mari’adhaa akkasumas Hojjettoota Eksiteenshinii Fayyaa yookan Hojjettoota Eksiteenshinii Qonnaa naannoo jiran gorsa gaafadhaa.

3. Mariin Hawaasaa Gabbataa (MHG) Maali?

Marii hawaasaa gabbataan, namoonni gareedhaan walgahanii odeeffannoofi dandeettiiwwan haaraa akka baratan marii idileedhaan (hawaasaan) adeemsifamu dha. Kanaan dura hawaasa keessatti mariin hawaasaa taa’amaa kan turedha. Mariin hawaasaa gabbataan garuu marii hawaasaa duraan turerraa karaa aemaan gadiin garaa garummaa qaba:

1. Gareeleen marii hawaasaa yeroo baay’ee hirmaattota 20-30 qaba. Gareeleen marii hawaasa gabbataa garuu yeroo hedduu garee xiqqaa, namoota 15-20 ta’an qofa qabu dha.

2. Marii hawaasaarratti dhiirrii fi dubartoonni umrii hundarra jiran iddoo tokkotti walgahu. Marii hawaasa gabbataa keessatti garuu namoota dhimmoota walfakkaatu qaban qofatu bakka tokkotti walgaha.

3. Mariin Hawaasaa dhimma sirna nyaataarratti haasa’a, mariifi seenaawwan sagalee ol fuudhuudhaan hirmaattotaaf dubbifaman of keessaa qaba. Marii Hawaasa Gabbataas hojiilee kanneen of keessaa qaba, garuu mala biroo namoonni odeeffannoo sirna nyaataa ittiin barachuu danda’anillee dabalataan ni qaba. Isaanis: Tapha qooda-fudhannaa, taphoota adda addaa, fi kkf of keessa qaba. Kanamalees, mariin hawaasa gabbataa namoonni beekumsa qofa odoo hin taane dandeettiiwwan haaraa akka argatanillee ni gargaara.

Marii Hawaasa Gabbataa isin hooggantan maatiiwwan guyyoota 1000 jalqabaa keessatti daa’imman isaaniif sirna nyaataa gaarii ta’e kennuu dhaan jireenya daa’imman isaanii haala baay’ee gaarii ta’een jalqabsiisuu akka baratan gargaara.

11

12

1IBSA WALII GALAA MARII HAWAASA GABBATAA GUYYOOTA 1000 JALQABAA 10 (Kurnan) 2

13

Ibsi waliigalaa Marii Hawaasa gabbataa kurnan guyyoota 1000 jalqabaa hooggantan kan itti aanan kana:

Maqaa fi Lakkoofsaa

Marii Hawaasa Gabbataa

IbsaOdeeffannoo sirna nyaataa ijoo fi dhaamsawwan Marii

Hawaasa Gabbataa

1. Seensa guyyoota 1000 jalqabaa

Ibsa waliigalaa Guyyoota 1000 Jalqabaa

Guyyoota 1000n jalqabaa keessa guddinni daa’immanii sadarkaalee guddina abaaboo suufii keessa darba: SANYII, BIQILTUU, KICHUU fi ABAABOO

Sirna nyaataa gaarii haadha ulfaafi daa’imaa nyaachisuudhaan daa’imman keenya fayya-qabeessa, ciccimoofi qareessa ta’anii akka guddatan gargaaruuf Guyyoonni 1000n jalqabaa carraa hin argamne dha.

Nyaata haadholeen ulfaafi daa’imman guyyoota 1000n jalqabaa keessa nyaachuu qaban fooyyessuuf akka haadhatti, abbaatti akkasumas akka akkootti hundi keenya gahee qabu

2. Sanyii JalqabaaSirna nyaataa haadholii akkuma jalqaba ulfaa’aniin barbaachisu

Daa’imni SANYIIN daa’ima gadameessa keessa jiru.

Dubartoonni ulfaa mootiiwwan kanniisaati. Nyaata baa’ee nyaachuuf, sirriitti boqachuufi kiniinii aayiren fooleetii fudhachuuf gargaarsa abbootii warraafi maatiiwwan isaanii barbaachisa

Mootiiwwan kanniisaa keenya nama lamaaf jedhanii nyaatu (ofiifi daa’ima sanyii gadameessa keessa jiruuf). Kanaaf mootiiwwan kanniisaa keenya bifa tursiistuun, yeroo bilcheessan baay’isanii dhadhamuufi yeroo maatiin isaanii nyaatan sirriitti nyaachuun baay’isanii akka nyaatan jajjabeessina.

Mootiiwwan kanniisaa keenya nyaata abbaa urjii guyyaa guyyaan nyaachuuf deeggarsa maatii isaanii barbaadu:

Nyaanni abbaa urjii sadii nyaata beeyiladarraa argamu yoo ta’u, yoo xiqqaate guyyaatti nyaata abbaa urjii 3 tokko barbaachisa;

Nyaanni abbaa urjii 2 fuduraaleefi muduraaleedha; nyaata hundatti nyaata abbaa urjii 2 maki.

Jalqaba ulfaarrattii, mootiiwwan kanniisaa keenya nyaata xixiqqeessanii amma amma nyaachuudhaan haqqee (ol olii garaa) ittisuu danda’u.

Daa’imni keenya fayya-qabeessa, cimaafi qareessa akka ta’u, mootiiwwan kanniisaa keenya kiniinii aayiren fooleetii guyyaa guyyaan rafiitii dura tursiistuu xiqqoo erga nyaataniin booda fudhatu.

3. Sanyii gara boodaa

Sirna nyaataa haadholii yeroo ulfaa gara boodaatti barbaachisu

Mootiiwwan kanniisaa keenya cimina qaamaa argachuuf nyaachuu akka qabaniifi dahumsaarratti akka miidhamne akkasumas daa’imni gadameessa keessa jiru haala baay’ee gaarii ta’een jireenya isaa akka jalqabu lagannaa nyaataa akka dhiisan jajjabeessina

Mootiin kanniisaa keenya cimina qaamaa argachuuf, nyaata baay’ee akka nyaatan akkasumas yoo xiqqaate nyaata abbaa urjii-3 tokko guyyaa guyyaan akka nyaatan jajjabeessina

14

Maqaa fi Lakkoofsaa



Hawaasa Gabbataa

4. Biqiltuu

Haala sirna nyaataafi bishaanii, qulqullina dhu-unfaafi naannoo guyyaa daa’imni dhalatee kaas-ee hanga ji’a jahaatti jiru

Daa’imni BIQILTUUN reefu dhalate aannan harmaa kan jalqaba bahu(silga) akka kennaa simannaa isa jalqabaatti argachuusaa mirkaneessuu qabna. Aannan harmaa jalqaba bahu kun daa’ima BIQILTUU jirurraa dhukkubaafi dhibee ittisuuf gumaacha qaba.

Daa’imni BIQILTUUN akkuma dhalateen sa’aatii tokko keessatti gogaa qaama haadhatti maxxanee harma qabachuun hodhuu qaba. Kunis mootiin kanniisaa deesse dhiigni ishee akka dhaabbatuufi aannan harmaa ishee dafee akka bahu gochuuf gargaara.

Daa’imni BIQILTUUN dhalate hanga ji’a 6 guutee gara KICHUU(BUD) itti cehutti aannan harmaa qofa hodhuu qaba malee, waan dhangala’aas ta’ee nyaata biraa kenniifi hinbarbaachisu.

Dubartoonni harma hoosisan mootiiwwan kanniisaa keenya. Boqachuuf, nyaataafi nyaatawwan abbaa urjii sirriitti nyaachuuf deeggarsa abbootii warraafi maatiiwwan isaanii isaan barbaachisa. Sababiin isaas, nama lamaaf jedhanii waan nyaataniifi.

Mootiiwwan kanniisaa keenya erga dahaniin booda ji’a sadiif kiniinii aayiren fooleetii odoo addaan hinkutiin galgala galgala fudhachuu qabu.

Daa’ima BIQILTUU reefu dhalate huccuu qulqulluu ta’een qabuufi kosii beeyiladaafi titiisota jarmiiwwan kosiirra jiran baachuu malan irraa eeguu qabna

Bobbaa(albaatii) daa’ima BIQILTUU jiruu haalan qabnee erga gatneen booda kan nuti gochuu qabnu:

Teessoo (hudduu) akkasumas harka daa’imichaa bishaaniifi saamunaadhaan dhiquu

Harka keenya bishaaniifi saamunaadhaan dhiqachuu

Saamunaan yoo hinjiraanne, harka keenya bishaaniifi daaraadhaan dhiqachuu dandeenya.

Daa’ima BIQILTUU keenya dugudatti baanna yookan huccuu qulqulluu ta’een qabna; akkasumas kosii beeyiladaafi titiisota jarmiiwwan kosiirra jiran baatan irraa eegna.

5. Hojii sirna nyaataa, Qon-naa , Bishaanii fi qulqullina naannoo fi ee-gumsa fayyaa

Odeeffannoo dabalataa aa’ee Bishaanii, qulqulli-na naannoo fi eegumsa fayyaa, sirna nyaata haadholii fi daa’immanii fi qonnaa

Oomishaa fi hormaata nyaatawwan abbaa urjii-3 dabaluuf (nyaatawwan gosa beeyiladaarraa argaman) akkasumas nyaatawwan abbaa urjii-2 (fuduraaleefi muduraalee oomishuuf, mala qonnaa fooyya’aa hojiirra oolchina

Mootii kanniisaa, KICHUUfi ABAABOO keenyaaf baay’ina nyaataafi nyaataawwan abbaa urjii mana olkaawwannu dabaluuf mala olkaawwannaa fooyya’aa ajajamu fayyadamna.

Oyiruu keessaa hojjechaa akkasumas beeyilada keenya faana erga tureen booda, harka keenya bishaaniifi saamunaadhaan dhiqachuu dabalatee gochoota BISHAAN, QULQULLLINA DHUUNFAAFI NAANNOOn ajajaman hunda hojiirra oolchina.

Meeshaalee qonnaa, xaa’oofi dhiheessiiwwan qonnaa gara biroo daa’ima keenyaafi iddoo tapha isaatii fageessina

Mootiiwwan kanniisaa, KICHUU fi ABAABOO keenyaaf sirna nyaataa barbaachisu, akka warraa fi maatiitti hundi keenya waliin mari’anna.

15

Maqaa fi Lakkoofsaa



Hawaasa Gabbataa

6. KICHUUf qophaa’uu

Daa’ima ji’a jaha guuteef haala bishaanii, qulqullina naannoo fi eegumsa fayyaa rratti, hojii maatiin hojjechuu qabu

Daa’imni keenya BIQILTUUN ji’a jahatti gara KICHUU itti yeroo cehe, jijjiirraawwan mul’an hedduudha. Isaan keessaayis:

Marqaa furdaafi nyaata daakame nuuf nyaachuuf qophii ta’a

Bishaan danfe yookan isa qulqullaa’e dhuguuf qophii ta’a

Ol ka’ee taa’uu, daa’imuuf harkaan waa qaqqabuu jalqaba

Waan adda addaa afaan isaatti geessuun maalummaa isaa sakatta’uu jaallatu.

Jijjiiramoota guguddoo mul’achaa deeman kanaaf, kanneen itti aanan raawwachuun of qopheessina:

Bishaan dhugamu water gaardii, bishaan gaariifi kkfn… qulqulleessuu

Ujummoon yookan baaldiin bishaan qabufi saamunaan iddoo nyaanni itti bilchaatu, mana fincaaniifi iddoo kaan jiraachuu isaa mirkaneessuu

Beeyiladoota iddoo daa’imni taphatuu, rafuufi nyaata itti nyaatuu fageessanii iddoo biraatti galchuu

Meeshaalee qonnaan iddoo daa’imni gahuu fageessuu

Bobbaafi kosii manarraa yookan iddoo daa’imni taphatuu, rafuufi nyaata itti nyaatuu fageessuu

Mana fincaanii erga fayyadameefi beeyiladoota harkaan qabneen akkasumas erga oyiruu keessa hojiirra turree deebineen booda, nyaata tuquun dura harka keenyaafi kan daa’imaa bishaaniifi saamunaadhaan dhiquu qabna.

Meeshaalee jarmoota kosiirra jiraniin faalamuu malan, daa’imni akka harkaafi afaan isaan hintuqne irraa fageessuufi daa’imni akka ittiin taphatu meeshaalee qulqulluu ta’an kennuufi.

Nyaatawwan abbaa urjii gara garaa marqaa, nyaatafi tursiistuu daa’imaatti guyyaa guyyaan dabalamu akkamitti dhaabuu, horsiisuu yookan bituu danda’an akka warraafi maatiitti waliin mari’annee murteessina

16

Maqaa fi Lakkoofsaa



Hawaasa Gabbataa

7. KICHUU xiqqoo

Sirna nyaataa haadholii fi daa’immanii ji’a 6-7f barbaachisu

Daa’ima KICHUU(BUD) xiqqoo keenya marqaa furdaa, nyaata daakamaafi nyaata abbaa urjii nyaachuu barsiisna

Daa’imni keenya yeroo fedhe isaatiin harma hodhuu akka itti fufu taasisna

Daa’ima keenyaaf bishaan danfee qabbanaa’e yookan bishaan qulqullaa’e kennina

Fayyaa daa’ima keenyaa eeguufi jarmoota kosiirraa dhufan jalaa baraaruuf amala BISHAAN, QULQULLLINA DHUUNFAAFI NAANNOO gaggaarii hojiirra oolchuu itti fufna

Daa’ima keenyaa xiqqoof nyaatawwan abbaa urjii dhaabuu, horsiisuufi bituu ilaalchisee waliin mari’achuufi murteessuu.

8. KICHUU Guddaa

Daa’imni ji’a 8-12 wayita guutu sirna nyaataa haadhaafi daa’imichaaf barbaachisu

Nyaatawwan abbaa urjii daakuudhaan nyaata daa’imaa guguddoofi tursiistuu isaatti makna.

Nyaataafi tursiistuu daa’imni KICHUUn keenya nyaatu baay’ina dabaluufi daddafanii nyaachisuu

Mootiin kanniisaa keenya boqannaaf, ofii nyaachuufi daa’ima ishee s nyaachisuuf hojiidhaan ishee furuu

Daa’ima keenyaa KICHUU guddichaaf nyaatawwan abbaa urjii dhaabuu, horsiisuufi bituu ilaalchisee waliin mari’achuufi murteessuu

Fayyaa daa’ima keenyaa KICHUU guddichaa eeguufi jarmoota ko-siirraa dhufan jalaa baraaruuf amala BISHAAN, QULQULLLINA NAANNOO fi EEGUMSA gaggaarii hojiirra oolchuu itti fufna

9. ABAABOO Sirna nyaataa daa’immanii ji’a 12-24 gidduu jiranii

Daa’ima keenya ABAABOOF nyaata kenninu xixiqqeessinee mummuruu, baay’inaa nyaataafi tursiistuufi yeroo deddeebinee kenninuuf dabaluu

Daa’imni keenya ABAABOON yoo dhukkubsatte, tursiistuu xiqqoo dafnee dafnee kennuufi, harma hodhuu akka itti fuftu gochuufi bishaan qulqullaa’e akka dhugdu kennuufi qabna.

Daa’ima dhukkubsate dafnee wal’aansaaf gara buufata fayyaatti geessina

10. Guduunfaa fi waadaa seenuu

Oduu gaarii walii qooduuf odeeffannoo Guyyoota 1000n Jalqabaa keessa- deebi’uufi hojiif waadaa galuu

Mariiwwan Hawaasaa Fooyya’aa saglan darban keessatti waan baranne keessa deebina

Oduu gaggaarii waa’ee guyyoota 1000n jalqabaa ilaallatu akka tamsa’uufi maatiiwwan biroon gochoota kana akka fudhatan gargaaruuf waan raawwachuu qabnu.

Waadaa hirmaattotni seenan

17

18

MARII HAWAASA GABBATAA HUNDAAF QOPHII DURSA TAASIFAMU 3

19

1. Paakeejii MHG kee banuun Filiippi chaartii qophaa’e fudhadhu.

Filiippi chaartiiwwan MHG kudhanitu jiru: MHG tokkoof tokko barbaachisa. Filiippi chaartonni kun Hojjettoota Jijjiirama Hawaasaaf, odeeffannoo waa’ee sirna nyaataa, toorii MHG, akkasumas mariiwwaniifi hojiileen gareelee MHG akkamitti akka mijeessamu qajeelchota gulantaa gulantaadhaan qophaa’an mul’isa.

Filiippi chaarticha dursiiti ilaali. Innis odeeffannoo sirna nyaataa, fakkiiwwanfi toorii gulantaalee MHG of keessaa qaba.

2. Meeshaalee kee Guyyoota 1000n Jalqabaaf oolan qindeeffachuu

Meeshaaleen guyyoota 1000n jalqabaaf oolan, kaardota tapha qooda-fudhannaa, geemota, barreeffama gaggabaabduu ykn kaardota seenaa, weedduuwwaniifi meeshaalee manatti fudhatanii galan of keessaa qabu. Yeroo tokko tokko meeshaalee sagaleefi sagalee waraabanillee argachuu maltu. Filiippichaartiin marii hawaasa gabbataa hundaaf oolu, fakkiiwwan meeshaalee si barbaachisanii qabaachuu danda’a.

Meeshaalee marii hawaasa gabbataaf si barbaachisan hunda qabaachuu keefi duursitee qindeeffachuu kee mirkaneessi. Meeshaalee guyyoota 1000n jalqabaaf fayyadamtu hudaaf tarreeffama, ibsaa, fakkiiwwaniifi ajajawwan qophaa’an Ibsa dabalataa 1 Qajeelfama wabii kanaa ilaali.

3. Waan jettuu fi hojjettu shaakali.

Kutaalee MHG tokkoon tokkoof Filiippi chaartota dubbisuudhaan waa’ee sirna nyaataa akkamitti akka haasoftu, akkanitti gaaffilee akka gaafattuufi ajaja kennitu shaakali.

4. Gargaarsi yoo si barbaachise hoogganaa (Suupparvaayizara) kee argadhu

Gaaffilee yoo qabaatte yookan waa’ee odeeffannoo sirna nyaataa wanti akka ifa siif ta’u yookan deeggarsa biraa MHGf qophaa’uuf si gargaaru yoo barbaadde, suupparvaayizara keef bilbili yookan qaaman argadhu.

5. Miseensota MHG guyyaa fi sa’aatii mariin itti adeemsifamu yaadachiisi

6. MHG eegaluun dura iddoo isaa qopheessi.

a. Yeroo MHGn jalqabuu qabu dursuun argami

b. Namni hundi iddoo qulqulluu taa’u argachuu isaa mirkaneessi

7. MHGn dura waraqaa galmee maqaa hirmaattoota qopheeffadhu

a. Waraqaa galmee maqaa hirmaattotaarratti maqaa kee, maqaa ganda keefi gosa garee MHG hooggantuu barreessi.

b. Maqaa garee marii hawaasa gabbataa uunka galmee marii hawaasa gabbataa irratti barreessaa

c. Guyyaa MHG jalqabaa naqaa Marii Hawaasa Gabbataa kutaa 1 irratti mataa duraan barreessi

d. Ibsa dabalataaf qajeelfama kana kutaa 6A ilaali.

8. Unkaa Gabaasa MHG fayyadamtu dursii qopheeffadhu

a. Unkaa gabaasa MHG sirrii ta’e barbaadi. Unkichi maqaafi lakkoofsa MHG barreeffama ofirraa qabaata.

b. Unkaa gabaasa MHG irratti maqaa kee, maqaa ganda keefi gosa garee MHG hooggantuu barreessi.

c. Guyyaa MHG jalqabaa naqaa Marii Hawaasa Gabbataa kutaa 1 irratti mataa duraan barreessi

d. Ibsa dabalataaf qajeelfama kana kutaa6B ilaali.

20

4 IBSA WALIIGALAA HOJIILEE MARII HAWAASA GABBATTAA ATI HOOGGANTUU

21

Mata-dureewwannifi odeeffannoon MHG 10n guyyoota 1000n jalqabaa adda adda haa ta’uuyyu malee, hojiileen waliigalaa muraasni MHG hunda keessatti bifuma tokkoon hojjetamanillee ni jiru.

Hojiileen ati MHG hedduu keessatti raawwattu kunooti:

k. Hirmaattotaan baga nagaan dhuftan jechuu

l. Marii Hawaasa Gabbataa Kutaa Darbee deebisanii gabaasuu hoogganuu

m. Ibsa sirna nyaataa taasisuu

n. Mariiwwan hoogganuu

o. Hirmaattota gareelee xixiqqaadhaan gurmeessuu

p. Taphni sirna nyaataa akkamitti akka taphatan namootatti agarsiisuu

q. Dandeettii waliin mari’annaa fi murteeffannaa akka gabbifatan gargaaruu

r. Taphawwan waliin mari’annaa fi murteeffannaaf haala mijeessuu

s. Namoonni miira gaariin yaada isaanii akka qoodanii fi hojiilee hojjechuun akka itti gammadan gargaaruu

t. Meeshaalee fi hojiillee gara manatti fudhatanii galan ibsuu

22

HOJIILEE MARII HAWAASA GABBATAA HOOGGANUU 5

23

Ajajawwan waliigalaa armaan gadi jiran kun hojiilee kanneen akkamitti akka hooggannu agarsiisu. Mata-dureen sirna nyaataa MHG hunda keessa jiru adda adda waan ta’eef, hojiilee kanneen hoogganuu ilaalchisee odeeffannoo kallattii filiippichaartii MHG keerra jiru ilaali.

a. Hirmaattotaan baga nagaan dhuftan jechuu

1. Hirmaatonni wayita gahan maqaa isaanii barreessi yookan waraqaa galmee maqaarratti mallattoo maqaa isaa/ishee bira kaa’i

2. Hirmaattonni gara caalaan erga dhufaniin booda, baga nagaan dhufatan jedhiiniiti walgahii keessan akka jalqabdu itti himi.

3. Of beeksisi

b. Marii Hawaasa Gabbataa Kutaa Darbee deebisanii gabaasuu hoogganuu

1. Hirmaattonni hojiileefi meeshaalee manatti fudhatanii galanirratti maatii isaanii waliin wayita mari’atan haala ture deebisanii akka gabaasan haala mijeessi. Gaaffileen mursaasni gaafachuu dandeessu kunooti:

Meeqan keessantu meeshaalee fudhattanii galtan miseensota maatii keessaniitti agarsiistan?

Meeqan keessantu odeeffannoo haaraa barannerratti maatii isaa/ishee waliin mari’ate?

Meeqan keessantu amalawwan Guyyoota 1000n jalqabaa mari’annee yookan shaakallee ture manatti yaale eenyu?

Meeshaaleefi hojiileen guyyoota 1000n jalqabaa wayita maatiin walii qoodddan haala mana ture maal fakkaata?

Miseensonni maatii keessanii maal jedhan?

Haalli gaariin ture maali?

Meeshaaleefi hojiilee guyyoota 1000n jalqabaa ilaalchisee namoota rakkooleen manatti isaan qunname gargaaruuf miseensonni biroo gorsa yookan yaada kennan qabuu?

2. Unkaa gabaasaa MHG keessatti hirmaattonni hangamii meeshaalee kana mana isaanitii maatiif qooduu akka yaalan galmeessi. Unkaalee Gabaasaa MHG kutaa1-10f Qajeelfama kana Kutaa 6B ilaali.

3. Gabaasa MHG keessatti rakkoolee hirmaatonni gabaasan hanga dandeesse hunda barreessi.

Atiis taatee gareen deebii kennuu yoo hindandeenye, suupparvaayizara kee, HEF yookan HEQ gorsa gaafadhu. Gorsa argattes walgahii itti aanurratti kaaniif ibsi.

4. Hirmaattonni odeeffannoo Guyyoota 1000n Jalqabaa fudhatanii galuun maatiif ibsuu yaaluu isaaniif galateeffadhu.

5. Odeeffannoo yookan sirna nyaataa ijoo ta’an cimsi.

24

c. Ibsa Sirna Nyaataa Kenuu

Marii Hawaasa Gabbataa hundaaf waa’ee sirna nyaataa ibsa kennuu akka dandeessan leenjii, fi odeeffannoo barbaachisu hunda ni argattu. Waa’ee sirna nyaataa yeroo haasoftuu fi odeeffannoo wayita kennitu, wantoonni ati yaadachuu qabdu kunooti:

1. Odeeffannoo sirna nyaataa MHGn dura qoradhu. Odeeffannoo sirna nyaataa filiippi chaartiirraa argatta.

2. Wanti siif hingalle yoo jiraate, suupparvaayizarri kee duursitee qophaa’uuf akka si gargaaru gaafadhu.

3. Walgahiirratti haasawa sirna nyaataaf odeeffannoo filiippichaartii keessa jiru fayyadami. Namoonni sirriitti akka si dhagahan sagalee kee kaasii dubbadhu.

4. Namootaaf odeeffannoon kennaafi jiru galuufi isaa yookan gaaffiilee yoo qabaatan yeroo yeroon gidduu gidduutti xiqqoo dhaabuudhaaf gaafadhu.

5. Yoo namni gaaffiilee ati akkamitti akka deebistu hinbeekne si gaafate, gaaffilee kana barreeffattee deebiii isaa walgahii itti aanurratti akka fidduuf itti himi. Walgahii booda, deebii isaa suupparvaayizara kee gaafadhu.

6. Waa’ee sirna nyaataa hedduun mariiwwan, tapha gabaabaa odeeffannoowwan kennaman cimsan of keessaa qaba. Haasaa waa’ee sirna nyaataatti aanee hojileen dhufan maal akka ta’an filiippichaartii ilaali.

d. Marii hoogganuu

Marii Hawaasa Gabbataa hundarratti mariiwwan miseensota garee MHG waliin taasisaman ni hoogganta. Wayita marii kana hooggantus wantoonni yaadachuu qabdan kunooti:

1. Mata-duree marii beeksisi

2. Gareelee gaaffilee tokko tokko gaafadhu

3. Namoonni yaadaafi muuxannoo isaanii gareef akka qoodaan jajjabeessi

4. Namoonni yeroo yaada isaanii kaaniif qoodan galateeffadhu

5. Odeeffannoo sirna nyaataa ijoo ta’an yookan barnoota mariirraa argaman cimsi

Gaaffilee akkamii akka gaafattuufi odeeffannoo sirna nyaataa cimsuu qabdu filiippichaartii MHGf qophaa’e ilaaltee beekuu dandeessa.

e. Hirmaattota garee xixiqqaatti ijaaruu(qooduu)

1. MHG hundi kan jalqabamu namoonni garee nama 15-20n bakka tokko taa’aniiti. Yeroo tokko tokko namoonni ka’anii garee namoota gareelee xixiqqaa sadii (3) qabuun gurmaa’anii akka mari’atan yookan hojii hojjetan gaafachuu qabda.

2. Galmi mariiwwan garee xixxiqqaa, namni hundi yaadaa yookan muuxannoo isaanii bal’inaan akka ibsan taasisuufi. Galmi hojiilee garee xixxiqqaa immoo namni garee keessa jiru hundi dandeettiiwwan yookan amala haaraa akka shaakaluufi namoota kaaniirraallee deebiifi gorsa akka argatuufi.

25

3. Yeroo mariin yookan shaakalliin garee xixiqqaa gahe, jalqaba nama hundaaf ajaja barbaachisu ibsuu hindagatin. Hirmaattonni gareedhaan gurmaa’uu isaaniitiin dura gaaffilee garee isaanii itti himi; yookan hojiin hojjetan maal akka ta’e itti agarsiisi. Gaaffilee yookan ajajawwan kennituuf filiippchaartii MHG irraa argachuu dandeessa. Qajeelfama Filippi chaartiirra jiru yoo sirriitti hordoftee, maricha haala gaariin xumurta.

4. Gareelee xixiqqoo keessatti hojiin hojjetamu maal maal akka ta’e erga ibsiteefiin booda, hirmaattotaa gareelee xixiqqoo sadiitt qoodi.

5. Hirmaattonni hundi garee isaanii erga hundeessaniin booda, iddoo mijaawaa taa’anii mari’atan akka barbaadan affeeri. Akka walhinjeeqne gareen tokko kan baraarraa fagaatee taa’uu qaba.

6. Gareeleerra naanna’uun yeroo tokko ajajawwan irra deebi’ii ibsiif akkasumas marii yookan hojii isaanii akka jalqaban gargaari. Marii qabu taanaan gaaffilee irra deebi’iif. Tapha jalqabuu isaaniin duras, yeroo tokko geemii yookan tapha qooda-fudhannaa irra deebi’ii ibsiif

7. Gareeleerra naanna’uu itti fufi. Haala marii gareelee dhaggeeffachuu yookan akkamitti akka isaani tapha qooda-fudhannaa taphatan daawwachuuf yeroo xiqqoo bira taa’i. Tarii wanta isaanii hingalle yoo argite yookan jalqabuuf yoo rakkkatan, ajaja irra deebi’uun ibsiifiiti akka jalqaban jajjabeessi.

8. Mariiwwanfi hojiilee gareelee xixxiqqaa gara daqiiqaa 20-30 fudhata. Gareeleen kun xumuruu isaanii yookan yeroo dabalataa kan barbaadan ta’uu isaanii yeroo yeroo hordofuun mirkaneessi. Hirmaattonni garri caalaan yeroo xumuran, hojiin gareelee hundaa akka xumuramu murteessuu dandeessa.

f. Taphni sirna nyaataa akkamitti akka taphatamu agarsiisuu

1. Tapha sirna nyaataa MHG irratti taphataman sadiitu jiru:

Tapha Karoora yaadannoo nyaata guyyee

Tapha Argachuu fi Bitachuu

Tapha Qooda Fudhannaa ti.

2. Taphcha dura meeshaalee barbaachisan hunda qabaachuu keessan mirkaneessaa. Meeshaaleen kun kaardota taphaa afaa irratti taphatamuu of keessaa qabaatu

3. Qajeelfama kana duubarra ajajani waa’ee tapha geemota ibsu taa’eera. Ibsaafi ajajawwan gtaphootaa MHG jalqabuun dura qoradhaa.

4. Tapha sirna nyaataa kanaaf meeshaalee gahaan yoo jiraate, hirmaattota gareelee xixxiqqaa afuritti qooduudhaan gurmuu meeshaalee geemii tokko tokko qoodiif.

5. Gareelee xixxiqqaan akkamitti akka gurmeeffamu ajajawwan dabalataa Kutaa E jala ilaali.

26

g. Dandeettiiwwan Mari’achuu fi Waliin Murteessuu akka gabbifatan gargaaruu

Hirmaattotni dandeettii waliin mari’achuu fi murteessuu hirmaattotni Marii Hawaasa Gabbataa Guyyoota 1000 jalqabaa keesstatti Abbaa warraa, haadha warraa yookan Akkoowwan waliin mari’achuuf ofitti amanummaa akka horataniifi dandeettii odeeffannoofi amala haaraa miseensota maatii isaaniitiif ibsuu isaan dandeesisu akka horatan isaan gargaara.

Hirmaattotni dandeettiiwwan waliin mari’achuu fi murteeffachuu akka gabbifatan kanneen armaan gadii taasisaa.

1. Hirmaattotni Marii Hawaasa Gabbataa rakkoolee waliin mari’achuu fi murteessu barataman haa ibsani

“Dubartootaafi haadha warrooti ta’uu keenyarraa kan ka’e tarii yaada keenya ibsuu qaana’uu malla. Akkasumas nama safuu hin beekne fakkaachuu hin feenu ta’a. Dhimmoota murteessaa Guyyoota 1000 Jalqabaa keessatti barannuu akka Dammafi Bishaanii, nuti dubartoonni dandeettiiwwan waliin mari’annaa fi murteeffanna kanneen armaan gadii shaakaluu qabna:

a. Dubbannee yaada keenya kaaniif ibsina, kanas yeroo hunda haala kabaja qabuun raawwanna

b. Abbaa warraa yookan haadha/amaatii keenya waliin haasofnee, yaada isaan qaban gaafanna

c. Waa’ee Guyyoota 1000 Jalqabaa odeeffannoo haaraa arganne maatii keenyaafillee ibsuu akkasumas maatiiwwan keenya meeshaalee haaraa akka fayyadaman obsaan amansiisuu fi

amaloota MHG irratti baranne akka isaan fudhatan gorsuu.

“Akka dhiiraafi abbootii warraatti, gaheen nuti qabnu maatii keenya eeguu, waan barbaachisu dhiheessuufi murtii murteessuudha. Haadholiin warraa keenyas ta’anii miseensonni maatii keenyaa kan biroon gaaffii tokko malee kan nuti jennu akka raawwatan irraa eegna. Haadhotii warraa keenya yaada isaanii gaafachuun yookan murtiirratti akka hirmaatan affeeruun dadhabaa nu fakkeessa jennee yaaddofna. Dhimmoota murteessaa Guyyoota 1000 Jalqabaa keessatti barannuu akka Dammafi Bishaanii, nuti warri dhiiraa dandeettiiwwan waliin mari’annaa fi murteeffanna kanneen armaan gadii shaakaluu qabna:

a. Waa’ee Guyyoota 1000 Jalqabaa odeeffannoofi meeshaalee haaraa arganne maatii keenyaafillee ibsuufi haati warraafi maatiiwwan keenya sirriitti akka hubatan obsaan gargaaruu.

b. Haati warraa keenya waa’ee kana maal akka yaaduu gaafachuu

c. Haati warraa keenya yaada isheen qabdu gaafachuufi kan isheen jette mirkaneessuufi

d. Sirna nyaataa maatii keenyaaf qabeenya barbaachisu murteessuurratti haati warraa keenya akka hirmaatan gaafachuu

e. Haadha warraa yookan haadha/amaatii keenya wajjiin mari’achufi yaada qaban gaafachuu

f. Waa’ee Guyyoota 1000Jalqabaa odeeffannoo haaraa arganne maatii keenyaafillee ibsuu akkasumas maatiiwwan keenya meeshaalee haaraa akka fayyadaman obsaan amansiisuufi amaloota MHG irratti baranne akka isaan fudhatan gorsuu.

27

7. Kaardota tapha qooda-fudhannaa sadeen kana hirmaattotatti argarsiisuudhaan karaawwan guguddoo sadeen namoonni maatiiwwan isaanii wajjiin waliigaluu danda’an akka agarsiisan ibsi:

a. LEENCI baay’ee lola gaadaafi obsa hinqabneedha. Ni iyya; yaada isaa/ishee humnaan kaan fudhachiisuu barbaada/ddi. Yeroo hunda lolaaf amuummata/tti.

b. HARREEN baay’ee ofgattuufi callistuudha. Yaada isaa/ishee yookan odeeffannoo qabdu kaaniif hinqooddu. Hiree isaa’ishee fudhateetuma deemti. Murtii murteessuurrattis ofii harka keessaa fudhatee/ttee warra kaaniitti dabarsa/iti.

c. DAMMII fi BISHAAn ofitti amanummaa qaba; yaada isaa/isheellee kaaniif ni qooda; garuu karaa obsaafi gara laafina qabuun raawwata. Namni DAMMII fi BISHAAn dandeettii ogummaafi surraa qabuuf/qabduuf ni dinqisiifatu; ni kabaju.

4. Hirmaattonni yeroo waa’ee Guyyoota 1000 Jalqabaa maatii isaanii waliin mari’atan isa kam fakkaachuu akka hawwan gaafadhu.

5. Qabxiilee guguddoo namoonni namni hundi akka DAMMAA fi BISHAANII ta’anii mar’achuu fi waliin murteessuu akka qaban cimsi. Sababiin isaas haalli kun namoonni biroon waan nuti jennu akka dhaggeeffatan, yaada isaanii akka kaaniif qoodan akkasumas akka walhubatan jajjabeessa waan ta’eefi.

h. Tapha qooda fudhannaa mari’achuu fi waliin murteessuu haala mijeessuu

Mariiwwan Hawaasa Gabbataa hedduu keesatti hirmaattonni dandeettiiwwan waliin mari’achuu fi murtessuu shaakaluudhaaf taphoota qooda-fudhannaa ni tpahatu. Dandeettiiwwan shaakalan kunis waa’ee odeeffannoo Guyyoota 1000 Jalqabaa haadha warraa/abbaa warraa, haadha yookan amaatii isaanii waliin mari’achuufi murtiiwwan gamtaa sirna nyaataa haadha ulfaafi daa’imaa fooyyeessauu dandeesisan murteessuuf, isaan gargaaru.

1. Mata-duree tapha waliin mari’annaafi murteeffannaa beeksisi

2. Namni hundi taphicha keessatti hirmaachuuf carraa akka argatuufi odeeffannoofi meeshaalee akkamitti akka qoodan, akkasumas waa’ee sirna nyaataa haadholee ulfaafi daa’imaa gareedhaan haadha warraa/abbaa warraa, haadha yookan amaatii isaanii waliin akkamitti akka mari’ataniifi murteessan kan shaakalan ta’uu isaa ibsiif.

3. Kaardota tapha qooda-fudhannaafi akkaataa keewwannaa isaanii (kaardii tokko ofii keetii mormatti keeyyadhu) nama hundatti agarsiisuudhaan ajajawwan tapha waliin mari’annaafi murteeffannaa kenniif.

4. Taphni qooda-fudhannaa akkamitti akka raawwatamu ibsi:

Taphanni waliin mari’annaafi murteeffannaa garee xiqqaa sadiin hojjetama

Namni lama yoo walin taphatan, miseensonni garee kuun immoo ni daawwatu

Taphataan tokko eenymmaadhuma isaa/ishee qabatee taphata/tti:

Hirmaataan/ttuun manatti HAADHA WARRAA/HAADHA isheedhuma dhugumaa yoo taate, namni sun kaardii HAADHAA keewwachuun akka haadhaatti taphata: akkuma mana isheetti hojjettutti taphatti.

28

Hirmaataan/ttuun manatti ABBAA WARRAA/ABBAA isuma dhugumaa yoo ta’e, namni sun kaardii ABBAA keewwachuun akka abbaatti taphata: akkuma mana isaatti hojjettutti tapha.

Hirmaataan/ttuun manatti AKKOO isaanuma dhugumaa yoo ta’an, namni sun kaardii AKKOO keewwachuun akka akkootti taphatu: akkuma mana isaanitti raawwatanitti tapha.

Hirmaattotni kaardii filatan nama bakka bu’u fakkeessuun taphatu.

1. Namoonni biroon garicha keessa jiran taphicha taa’anii daawwatu. Taphichi erga dhumeen booda, namicha taphachaa tureef yaadaafi gorsa kennu.

2. Nama taphicha taphataa ture wayita duub –deebii kenninu kanneen armaan gadii raawwachuu akka qaban hirmaattotatti himaa:

Jalqaba, waan gaarii hojjetame dinqisiifadhu

Lamaffaa, namni taphicha hojjete akkamittin hojjedhe jedhee akka yaadu gaafadhu

Akka DAMMAAFI BISHAANIItti waan barbaadamu sirriitti dabarseeraa/tti?

Akka LEENCAA garmalee dheekkameera/tti jettanii yaadduu?

Akka HARREE garmalee ofgattuu ta’eera/tti jettanii yaadduu?

Sadaffaa, waan namichi jedhe yookan hojjete keessaa osoo bifa biraatiin hojjetee irra caalaa akka DAMMAAFI BISHAANII ta’uu mala akkasumas haadha warraa/abbaa warraa yookan haadha/amaatii waliinillee haala gaariin walii galuu danda’a jettee waan yaaddu kaasi.

Arfaffaa, gorsa, duub-deebii fi hordoffii isaaniif hirmaattota galateeffadhu

Tapha qooda fudhannaa taphachuu akka eegalan namoota fedhii qaban gaafadhu

Hirmaattotni garee guddaa wayita namni lama tphicha taphatan, taa’anii akka daawwatan ibsiif.

Daqiiqaa 5 booda namoonni lamaan taphachaa turan galateeffachuun taphicha akka dhaaban gaafadhu

3. Duub- deebii gaarii fi faayidaa qabeessa akkamitti akka kennamu gochaan agarsiisi.

Namicha of ta’uun fakkeessee taphateef duub-deebii fi gorsa kenni

Odeeffannoo Walii galtee akka Dammaa fi bishaanii sana fooyyessuuf gargaaran hirmaattota biroof qoodi.

4. Hirmaattota gareelee xixxiqqaan gurmaa’an keessaa nama lama fedhii isaaniitin ka’anii taphachuudhaan namoota kaanitti akka agarsiisan gaafadhu. Namoota fedhiin ka’an lama yeroo taphicha agarsiisan, hirmaattotni biroon taa’anii taphicha haa hordofani. Daqiiqaa 5 booda, miseensonni garee taphicha daawwachaa turan namicha taphachaa tureef yaada qabaniifi gorsa akka kennan gaafadhu.

29

5. Tapha qooda fudhannaa walfakkaataa atii fi namoonni fedhii isaaniitin ka’an agarsiisan akka taphataniif hirmaattota gareelee xixiqqootti qooduun akka shaakalan affeeri.

6. Gareewwanirraa naanna’uudhaan taphicha ilaaluun deeggarsa kenniif.

7. Daqiiqaa 5 booda, miseensonni garee taphicha daawwachaa turan namicha taphachaa tureef yaada qabaniifi gorsa akka kennan gaafadhu

8. Daqiiqaa 2 booda, gareeleen iddoo waljijjiiruudhaan namoonni haaraan lama taphicha akka agrsiisan gaafadhu

9. Hojii tapha agarsiisuu ittifufaa: taphni daqiiqaa 5 itti aanee yaadaafi gorsa daqiiqaa 2f kennamutu dhufa. Itti aansuudhaan immoo, namni haaraan haaluma wal fakkaatuun waliin taphatan taasisaa.

10. Namni hundi tapha isaa agarsiisee erga xumureen booda gara garee waliigalatti akka deebi’an affeeri. Hirmaattotni garri caalaan isaanii dabaree dabareedhaan akka taphataniif daqiiqaa 40-45 fudhachuu eeyyamaa.

11. Marii tapha Waliin Mari’annaafi Murteeffannaa hooggani. Gaaffileen muraasni ati gaafattu:

Tapha qooda-fudhannaarraa maal barattan?

Yaadniifi gorsi muraasni isin namoota biroorraa argattan maali?

Yaadniifi gorsi argattan akka DAMMAAFI BISHAANII haala gaariidhaan waliigaluuf isin gargaareeraa?

Mata-dureewwan dursitanii shaakaltan abbaa warraa/haadha warraa yookan miseesnota maatii keessan waliin mari’achuuf irra caalaa qophii taaneerra jettanii yaadduu?

12. Waa’ee odeeffannoofi amaloota haaraa qabxiilee ijoo ta’an cimsii hubachiisi

i. Namoonni miira gaariin yaada isaanii akka qoodanii fi hojiilee hojjechuun akka itti gammadan gargaaruu

Waa’ee Marii Hawaasa Gabbataa 10 Guyyoota 1000n jalqabaa odeeffannoofi dandeettiiwwan barbaachisaa ta’an kennuuun gummacha taasisu. Isaanis maatiiwwan daa’imman ciccimoo, fayya-qabeessafi qareessa mana barumsattia ta’ee jireenya isaa keessatti milkaa’uu danda’u akka horatan gargaaru. MHGn meeshaalee haaraafi hojii kanneen akka geemotaafi taphoota qooda-fudhannaa waan namoonni duraan beekanirraa adda ta’an of keessaa qabu. MHGn beekaa gammachiisaafi bashannansiisoo akka ta’an taasisaman. Sababiin kanaas, namoonni yeroo hedduu haala hawwataa ta’e keessatti irra caalaa baratu waan ta’eefi. Namoonni yeroo bashannanan yaada isaanii qooduuf, gaaffilee gaafachuuf, marii rakkoolee isaanii furuu danda’an keessatti hirmaachuuf miira itti tolu horatu. Naannoo gammachuu jiruufi mukuu hinqabne, namoonni odeeffannoo haaraa akka barataniifi yaadatan akkasumas odeeffannoo argatanillee maatii isaaniif akka qoodan onnachiisa.

Iddoo wanti haaraan tokko jirutti, namoonni yeroo tokko tokko akkamitti akka itti seenuu qaban hinbeekan. Tarii nama biratti gowwaa fakkaatinnaa jedhanii waan yaadaniif, dafanii keessatti

30

hinhirmaatan. Akka hoogganaa gareetti, miseensonni garee kee odoo hindhiphatin bashannanaa akka baratan gargaari.

Namoonni biroo itti tolee bashannanaa MHG keessatti akka hirmaatan gochuuf karaa baay’ee filatamaa ta’e, waan sana fakkaatu raawwachuudha:

Duursii qophii fi shaakala raawwadhu:

Haala gaariidhaan yoo qophoofte; akka gaariitti ni bashannanta

Suupparvaayizara kee grgaarsa gaafadhu:

MHGf qophaa’uurratti naasuun yoo si qabe, fedhii olaanaan yoo keessa jiraate yookan gaaffilee yooyoo qabaatte, suupparvaayizara kee dubbisi.

Qoosaa fayyadami:

Qoosuufi namoonni akka kolfan gochuun namooni akka of gadhiisan baay’ee gargaara

Haala jiru faana deemi:

Yeroo tokko tokko mariin yyokan hojiin shaakallii akka karooratti deemuu dhiisuu mala. Karoora MHG irraa hanga hinfagaatinitti, hirmaattonni mata-duree tokkorratti mari’achuu yookan hojii tokko raawwachuu barbaadnaan, haala jiru faana deemuun gaarii ta’a.

Deebii hunda yookan odeeffannoo argachuu dhabuu keetiif hingaddin:

Duursitee itti qophaa’uun kee barbaachisaa ta’ullee, yeroo tokko tokko gaaffilee gareen kee kaasan deebisuuf rakkachuu dandeessa. Yeroo haalla akkanaa uumame, deebii isaa akka hinbeekne itti himiiti, barbaaddee walgahii itti aanurratti fiddee akka dhuftu beeksisi. Gaaffilee gaafataman yookan rakkoolee ka’an barreesuu hindagatin. Walgahii itti aanuun duras supparvaayizara kee gargaarsa gaafadhu.

j. Meeshaalee fi hojiillee gara manatti fudhatanii galan ibsuu

Xumura MHG hundaa booda hirmaattonni meeshaalee Guyyoota 1000n Jalqabaa akka qoodan, odeeffannoo Guyyoota 1000n Jalqabaa irratti akka maatii waliin mari’ataniifi amaloota Guyyoota 1000n Jalqabaa maatii isaanii waliin akka shaakalngaafadhu. Hirmaattotaaf meeshaalee manatti fudhananii galan raabsitaaf.

1. MHGn dura, meeshaalee hirmaattonni fudhatanii galan gahaa qabaachuu kee mirkaneessi. Meeshaalee gahaa ta’an yoo hinqabaanne, MHGn dura suupparvaaizara kee dubbisi. Qajeelfama wabii kana duubaan maqaafi fakkiiwwan meeshaalee hirmaattonni manatti fudhatanii galanii argatta.

2. Xumura MHG irratti Odeeffannoo sirna nyaataa ariitiidhaan akka keessa deebitu hirmaattotaaf ibsi.

3. Keessa deebii odeeffannoo sirna nyaataa guddicha MHG irratti baratamee hooggani

31

4. Meeshaalee manatti fudhatanii galan hirmaattota barbaachisuuf qoodi. Filiippichaartiin MHG tokkoon tokkoonii, maqaa meeshaaleefi eenyuuf akka kennaman tarreessu.

5. Namoonni meeshaalee manatti fudhatanii galan akkamitti akka fayyadaman itti agarsiisi.

6. Hirmaattonni meeshaalee kana miseensota maatii isaanii waliin akka irratti mari’atan jajjabeessi.

7. Hojiilee manatti fudhatanii galuun hojjetaman ibsi. Filiippichaartonni MHG maqaa hojiilee manatti hojjetamanii tarreessanii qabu.

8. Namoota fedhiidhaan walgahii dhufurratti gabaasa dhiheessan gaafadhu. Meeshaalee manatti fudhatanii galan erga isaanii qooddeefi odeeffannoofi amala haaraa erga isaan yaadachiistee booda, namoonni wayita manatti maatiiwwan isaaniif ibsan haala ture akka walitti himan affeeri.

9. Hirmaattonni meeshaalee, odeeffannoofi amaloota kana wayita maatii isaaniitiif dhiheessan haala isaan quunnamee ture deebisanii gabaasuuf kutannoo isaan agarsiisan barreessi. Odeeffannicha galmee yaadannoo kee keessatti barreessi.

10. Walgahiin MHG itti aanu yoom akka ta’e hirmaattota yaadachiisi.

11. Hirmaattonni hirmaannaa hoo’aa taasisaniif galateeffadhuuti nagaatti jedhiin.

32

GABAASA MARII HAWAASA GABBATAA DHIYEESSUU6

33

Akka haala mijeessaa/tuu hawaasaatti hojiin kee MHGn kee haala akkamiin deemaa akka jiru gabaasuullee of keessaa qaba. Hoogganaa (Suupparvaayizarri) kee gabaasa dhiheessitu si waliin qoratee jijjiiramaafi rakkoolee jiranillee si waliin mari’ata.

A. Unkaa/Waraqaa galmee maqaa hirmaattotaa guutuu

Waraqaa gabaasaa MHG hunda mijeessitu guutuun qabda. Kooppii waraqaa galmee maqaa hirmaattotaaf ibsa dabalataa 4 ilaali.

1. Maqaa namoota hirmaatanii galmeesitee olkaawuudhaaf waraqaa galmee maqaa fayydami

2. Unkaa Suupparvaayizarri kee waraqaa galmee maqaan hirmaattotaa irratti barreeffame siif kennu irratti hirmaattotaa kee galmeessi.

3. Iddoo duwwaa waraqicharra gara gubbaan jirurratti kanneen itti aanan kana barreessi:

Maqaa kee

Maqaa suupparvaayizara kee

Maqaa gandaa, aanaafi naannoo kee

Lakkoofsa hirmaattota MHG keef galmaa’an

Lakkoofa barnoota MHG (1,2,3,4,5,6,7,8,9 ykn 10)

Guyyaa MHG itti gaggeeffame

4. Hirmaattonni wayita dhufan waraqaa galmmee maqaarratti maqaa isaanii fuulduratti mallattoo(tiikii) kaa’i.

5. Suupparvaayizarrii yeroo daawwannaaf dhufe, galmee maqaa hirmaattotaa guutame kenniif.

B. Unkaa Gabaasa MHG Guutuu

Walgahii MHG mijeessite hundaaf unkaa gabaasa MHG guutuu qabda. Kooppii unkaa gabaasaa MHG1-10-4 jiraniif ibsa dabalataa 5 ilaali. Walgahii biroof akka ta’u unkaa gabaasa MHG kana dabalii kooppii godhadhu.

Maqaa kee, maqaa suupparvaayizara kee, maqaa gandaa, aanaafi naannoo kee, lakkoofsa hirmaattota MHG keef galmaa’an iddoo duwwaa kennametti barreessi.

A. Maqaan barnoota MHG kanaa siif barreeffameera

B. Guyyaa banoonni MHG kun itti adeemsisame bareessi (JI’A, GUYYAA, WAGGAA)

C. Lakkoofsa hirmaattota MHG kanarratti hirmaatanii barreessi

D. Baay’ina namoota meeshaalee maatii keenyaaf ibsineerra, yookan hojii fudhatanii galan yookan amaloota

maatii isaanii waliin yaallee jirra jedhan saanduqa keessatti barreessuudhaan kutaa gabaasa deebii guuti

Meeshaalee yookan amala gabatee keessatti tarreeffaman hundaaf, baay’ina hirmaattotaa walgahii

dhumaan booda mana isaanitti deebi’anii itti fayyadamanii yookan yaalanii barreessi.

E. Saanduqa keessatti hojiilee tokkoon tokkooniif naqaa(column) sadeen keessaa tokkotti tiikii gochuun haala MHGn itti raawwatamaa jiru galmeessi.

F. Yaada qabdu hundumaa barreessi.

G. Suupparvaayizarri rakkoolee qabdu furuuf yookan deebii deebisuuf akka si gargaaru barbaadda yoo ta’e, “Eeyyee” isa jedhutti mari. Yeroo kanatti deeggarsa suupparvaaizaraa si hinbarbaachisu yoo ta’e, “lakkii” kan jedhutti mari.

H. Unkaalee Gabaasa MHG yeroo daawwannaa suupparvaayizara keetti kenni.

34

HOOGGANAA DHOO yookaan SUUPARVAAYIZARA WALIIN HOJJECHUU 7

35

Suupparvaayizarri kee walgahii MHG tokko dawwachuuf wayita dhuf ykan dhuftu simadhu. Suupparvaayizarri kee kan dhufuuf, deeggarsa barbaachisu siif gochuufi milkaa’uuf beekumsaafi dandeettiiwwan barbaachisan qabaachuu kee mirkaneessuufi.

1. Unkaalee galmee maqaa hirmaattotaafi Unkaalee Gabaasa MHG guutaman suupparvaayizara keetti agarsiisuudhaan irratti mari’adhaa.

2. Waa’ee MHG adeemsistee suupparvaayizara keetti himi. Haala gaarii turaniifi rakkoolee mariiwwaniifi hojiilee shaakalliirratti qunnaman itti odeessi.

3. Hirmaattonni manatti galanii meeshaalee, odeeffannoofi amaloota Guyyoota 1000n Jalqabaa, maatii isaanii waliin wayita mari’atan waan umame jedhanii sitti himan suupparvaayizara keetti himi.

4. Yaaddoo qabdu suupparvaayizara keetti himiiti yeroo si barbaachisu akka si gargaaru/tu gaafadhu.

5. Gaaffilee gaafadhu.

6. Meeshaaleen haaraan yeroo si barbaachisan akka siif kennaman suupparvaayizara kee gaafadhu Qalama, meeshaalee hirmaattonni fudhatanii galan, kkf.)

36

IBSA DABALATAA 1: Ibsa Waliigalaa Waa’ee Meeshaalee Guyyoota 1000 Jalqabaa

A. Meeshaaleen Guyyoota 1000 Jalqabaa maali; eenyuuf barbaachisu hoo?

Meeshaaleen Guyyoota 1000 Jalqabaa kan of keessaa qabu, odeeffannoo sirna nyaataa, kaardota qooda fudhannaa fi kaardota seenaa waa’ee warraafi akkoowwanii ilaallatu, taphoota dandeettiiwwan sirna nyaataa gabbisuuf gargaaran, taphoota qooda-fudhannaa Waliin Mari’annaafi Murteeffannaa fa’i. Meeshaaleen kun haadholiif, abbootiifi akkoowwanii daa’imman guyyota 1000 keessa jiran (gadameessatti guyyaa umamanii kaasee hanga waggaa lamaatti kan jiran) qabaniif qophaa’an.

Meeshaaleen kun hedduun isaanii walgahii MHG irratti gareelee gitootaa waliin fayyadamuuf tajaajilu. Meeshaaleen kun miseensonni garee waa’ee Guyyoota 1000 Jalqabaa akka barataniifi dandeettiiwwan, amalootaa fooyya’aafi gahee koorniyaa sirna nyaataa haadholeefi daa’immanii fooyyessuuf gumaacha taasisan akka shaakalan gargaaru.

Meeshaalee kana keessaa tokko tokko hirmaattonni walgahiin booda mana isaaniti fudhatanii galuun haadha warraa/abba warraa akkasumas miseensota maatii isaanii biroo waliin akka irratti mari’ataniif qophaa’an.

37

B. Haalluuwwanii fi Mallattoowwan Sadarkaa Abaaboo Suufii

Meeshaaleen Guyyoota 100n Jalqabaa mallattoo waa’ee maalii akka ta’an daftanii adda baasuuf isin gargaaran ofirraa qabu. Mallattooleen kunneen maal akka fakkaatan kunooti:

Mallattoolee Guyyoota 1000 Jalqabaa

Kun mallattoo sanyiiti. Halluun isaa dhiilgee yammuu ta’u, ofirrattis fakkii SANYII fi dubartii ulfaa ofirraa qaba. Mallattoo kana yammuu argitan, meeshaaleen sun waa’ee sirna nyaataa dubartoota ulfaa fi daa’imman sadarkaa SANYII irra jiranii (daa’imman gadameessa keessa jiran) ilaallatu jechuudha.

Meeshaalee Waa’ee SANYII hundi mallattoo SANYII ofirraa kan qaban yammuu ta’u, bifti isaaniis dhiilgee dha.

Kun immoo mallattoo BIQILTUU ti. Halluun isaa magariisa yammuu ta’u, fakkii BIQILTUU sanyiifi daa’imma harma hodhu ofirraa qaba. Mallattoo kana yammuu argitan, meeshaan sun waa’ee sirna nyaataa haadholee ulfaafi ijoollee isaanii guyyaa dhalatanii kaasee hanga ji’a jahaa gidduu jiranii agarsiisa. Meeshaaleen BIQILTUU hundi mallattoo BIQILTUU ofirraa kan qaban yammuu ta’u bifti isaanii immoo magariisa.

Kun immoo mallattoo KICHUU ti. Halluun isaa cuquliisa) yammuu ta’u, fakkii KICHUU daa’imma marqaa nyaatu ofirraa qaba. Mallattoo kana yam-muu argitan, meeshaan sun waa’ee sirna nyaataa haadholeefi ijoollee isaanii ji’a 6-12 gidduu jiranii mul’isa. Meeshaaleen KICHUU hundi mallattoo KICHUU ofirraa kan qaban yammuu ta’u bifti isaanii immoo cuquliisa.

Kun mallattoo ABAABOO ti. Halluun isaa keelloo yammuu ta’u, fakkii ABAABOO(abaaboo) fi daa’immaa ofirraa qaba. Mallattoo kana yammuu argitan, meeshaan sun waa’ee sirna nyaataa haadholeefi ijoollee isaanii ji’a 12-24 gidduu jiranii agarsiisa. Meeshaaleen ABAABOO hundi mallattoo ABAABOO ofirraa kan qaban yammuu ta’u bifti isaanii immoo keelloodha.

38

C. Ibsa Meeshaalee Guyyoota 1000 Jalqabaa fi Akkaataa itti Fayyadama Isaanii

Walgahiiwwan MHG kurnaniif mata mataatti paakeeji meeshaalee Guyyoota 1000 Jalqabaa fudhattu. Meeshaalee gosa saditu jiru:

Filiippichaartoota: Isaan kana MHG irratti itti fayyadamna. Tokkoon tokkoo MHGf Kutaalee filiippichaartii (1-10) qajeelfamootaa fi mallattoolee mul’atan ofirraa qabu. Kutaalee kurnan Filiippichaartiichi tokkoo qaba. Filiippchaarticha wagahiin dura qoradhu. Duursitee qorachuun MHGf qophaa’uuf si gargaara. Walgahii MHG wayita adeemsistu immoo filiippichaartichi odeeffannoo sirna nyaataa yaadachuuf akkasumas hojiilee shaakallii hunda akkamitti akka hoogganuu qabdu si qajeelchuun si gargaara.

Meeshaalee yookan Taphoota Hojii garee: Isaan kana MHG irratti itti fayyadamna. Walgahii MHGn booda meeshaalee kanneen hirmaattotarraa walittiqabuudhaan gara paakeejii MHG deebisi. Meeshaaleen kun hirmaattota biratti kan hafan yookan kan isaan manatti fudhatanii galan miti.

Meeshaalee fi Hojiilee gara manattiin fudhatamanii galan: Isaan kun meeshaalee hirmaattotaaf qoodamaniifi yeroo walgahii MHG hirmaattotaaf ibsamaniidha. Meeshaalee kana hirmaattonni of bira kaa’uu, manatti fudhatanii galuufi maatii isaaniitti agarsiisuu danda’u. Hirmaattonni meeshaalee kana amaloota waa’ee sirna nyaataa Guyyoota 1000 Jalqabaa mana isaaniitti hojjetan yaadachuudhaaf fayyadamu.

Armaan gadi kan jiru kun, ibsa Guyyoota 1000 Jalqabaa, isa MHG kurnaniif mata mataatti kennamu kan agarsiisuudha.

.

39

Meeshaalee Marii Hawaasa Gabbataa Kutaa1: Ibsa Waliigalaa Guuyyota 1000 JalqabaaMeeshaaleen kun walgahii Marii Hawaasaa Idilee waa’ee Guyyoota 1000 Jalqabaa yeroo duraaf taa’ameef kan ooluudha. Walgahiin haala waliigalaa ibsuu

qophaa’ufi meeshaaleen kun sadarkaalee afran Guyyaa 1000 (SANYII, BIQILTUU, KICHUU(BUD), ABAABOO) gabaabbinaan agarsiisu

IBSA AKKAATAA FAYYADAMA ISAA MAAL AKKA FAKKAATU

Filiippichaartii -MHG Kutaa 1MHGf qophaa’uuf akka si gargaaru itti fayyadami. Kutaan kun odeeffannoo sirna nyaataa yaadachuufi akkaataa mariiwwaniifi hojiilee shaakallii hoogganuuf si gargaara.

Poostara Guyyoota 1000 Jalqabaa

Meeshaa Hojii manatti Galamu dha. Hirmaattota dubartoota ulfaa yookaan dubartii ulfaa warra qabaniif tokko tokko kennaa. Galanii keenyaan manatti akka fannisan itti himi. Akka yaadatti poostarichi silaa iddoo namni hundi maatiiwwan Guyyoota 1000 Jalqabaa ta’uu keessan arguu danda’utti fannifamuu qaba!

Daa’imman keenya jire

enya addaa

akka qabaatan guyyoota 1000

jalqabaa kessatti b

u’uura ni keenya

Biqiltuu - Ji’a 0-6 Kichuu - Ji’a 6-12 Sanyii - Ulfa Abaaboo - Ji’a 12-24

GUYYOOTA 1000 JALQABAA

40

Meeshaalee Marii Hawaasa Gabbataa Kutaa 2: Sanyii Jalqabaa (Jalqaba yeroo Ulfaa ) Meeshaaleen kun waa’ee sadarkaa sanyii jalqabaa (Sirna nyaataa haadholee ulfaafi daa’imaa jalqaba yeroo ulfaarratti barbaachisu), ilaal-

chisee walgahiiwwan Marii hawaasaa gabbataa taa’amaniif qophaa’an.

IBSA AKKAATAA FAYYADAMAA MAAL AKKA INNI FAKKAATU

Filiipichaartii MHG Kutaa 2

MHGf qophaa’uuf akka si gargaaru itti fayyadami. Kutaan kun odeeffannoo sirna nyaataa yaadachuufi akkaataa mariiwwaniifi hojiilee shaakallii hoogganuuf si gargaara.

Yaadannoo Maatii- Qajeelfama Akkaataa Ijaarsa Mana hindaaqqoo/lukkuu ammayyaa

Meeshaa Hojii Gareefi Meeshaa Hojii Manatti galamu dha. qajeelfamni kunn namni tokko mana isaatti akkamitti mana hindaaqqoo ijaaruu akka danda’u gulantaalee hojii ibsa.

Barreeffamni gabaabaan fayyadamuuf gulantaaleen bu’uuraa kunooti:

1. Qajeelfama Akkaataa ijaarsa Mana Hindaaqqoo ammayyaa” ibsu yaadannoo maatii keessaa hirmaattotatti agarsiisaa

2. Gulantaalee hunda gareeleedhaaf dubbisi

3. Gareeleen hubachuu isaanii mirkaneessuuf dhaabiiti waa’ee seenaafi gulantaalee gaa-fadhu

4. Qajeelfama kanarraa maal akka baratan gaafadhu

5. Hirmaattotaa waa’ee amaloota kanneen mana isaaniitti yaaluu akka mari’atan haala mijeessi.

41

Kaalendara Yaadachiiftuu Kiniinii Aayiren

Meeshaa Hojii manattii galamu dha. Hirmaattota hundaaf kennaa. Dubartootni ulfaa kiniinii aayiranii akka fudhatanii fi nyaata dabalataa akka argataniif maatiiwwan akka jajjabeessuu danda’aniif keenyaan manaatti akka maxxanfamu taasisaa

Kaardii wabii Muuxannoo dhuunfaa akkaataa fudhan-naa Kiniinii Aayiranii

Meeshaa Hojii manattii galamu dha. Hirmaattota hundaaf kennaa. Dubartootni ulfaa kiniinii aayiranii akka fudhatanii fi nyaata dabalataa akka argataniif maatiiwwan akka jajjabeessuu danda’aniif keenyaan manaatti akka maxxanfamu taasisaa

42

Meeshaalee Marii Hawaasa Gabbataa Kutaa 3: Sanyii gara booddee (Yeroo Ulfaa gara booddee ) Meeshaaleen kun waa’ee sadarkaa sanyii gara booddee (Sirna nyaataa haadholee ulfaafi daa’imaa yeroo ulfaa gara boodaarratti barbaachisu), ilaal-

chisee walgahiiwwan Marii hawaasaa gabbataa taa’amaniif qophaa’an.


F i l i i p p i c h a a r t i i MHG Kutaa 3

MHGf qophaa’uuf akka si gargaaru itti fayyadami. Kutaan leenjii kun odeeffannoo sirna nyaataa yaad-achuufi akkaataa mariiwwaniifi hojiilee shaakallii hoogganuuf si gargaara.

43

Tapha waa’ee Qophii Karoora akaakuu nyaataa guyyee Mootii Kannisaa

Meeshaa Hojii garee. Hirmaattota gareelee sadiitti qoodaa.

Tapha waa’ee qophii karoora akaakuu nyaataa Mootii kanniisaa taphachuuf, duursaan garee afata geemii lafarra kaa’uu qaba. Miseensonni garee afata kana marsanii lafa yookan teessoorra taa’uu danda’u.

Gundoo yookan tirii guddaan afatarra jiru kan mootiin kanniisaa guyyaa guyyaan nyaata irratti nyaat-tuudha. Qabee xiqqaan immoo kan tursiistuu itti nyaattu: Yoo xiqqaate guyyaatti tursiistuu lama nyaachuu qabdi.

Kaardota nyaataa baasiiti miseensonni arguu akka danda’an naannoo afata faffacaasii kaa’i. Kaardonni nyaataa urjii hinqabne nyaata idileeti. Isaanis: dheedhii, midhaan akka baaqelaafi ataraafa’i. Mootiin kanniisaa nyaata kanneen akka nyaata idileetti akkasumas akka tursiistuutti nyaatti.

Kaardonni nyaataa tokko tokko immoo urjiiwwan ofirraa qabu:

Nyaatawwan abba URJII-3: Kaardota Diimaa- isaan kun nyaatawwan gosa beeyiladaa gara garaarraa argamiidha. Mootiiwwan kanniisaa guyyaa guyyaan yoo xiqqaate nyaatawwan abbaa URJII-3 tokko nyaachuu qabu. Nyaata abbaa URJII-3 nyaata idilee tokkotti maktee nyaachuu yookan akka tursiis-tuutti nyaachuu dandeessi.

Nyaatawwan abba URJII-2: Kaardota keelloo- isaan kun fuduraaleedha. Mootiiwwan kanniisaa yoo xiqqaate fuduraa tokko-nyaata abbaa urjii lamaa, nyaata ishee hundatti makuun nyaachuu qabdi. Akka tursiistuutti nyaata abbaa urjii lamaa nyaachuu dandeessi.

Nyaatawwan abba URJII-2: Kaardota magariisa- isaan kun muduraaleedha. Mootiiwwan kanniisaa yoo xiqqaate muduraalee tokko-nyaata abbaa urjii lamaa magariisa, nyaata ishee hundatti makuu qabdi. Akka tursiistuutti nyaata abbaa urjii lamaa nyaachuu dandeessi.

Miseensonni gareelee mootiiwwan kanniisaa isaanii guyyaatti yeroo adda addaa nyaata kam nyaa-chuu isaanii akka barbaadan akka mri’ataniifi kaardota nyaataa tokkoon tokkoon keessaa filanii tirii adda addaarra akka kaa’an gaafadhu. Gareeleen dabareedhaan shoortuu(spinner) gidduu isaanii jiru naannessuudhaan nyaataawwaniifi tursiistuuwwan guyyaatti yeroo gara garaa nyaatamanitti ceesisuu qabu.

Miseensota garee waliin waa’ee akaakuu nyaataa Mootiin kanniisaa isaanii guyyaa guutuu nyaat-tu mari’achaati, bashannanaa. Miseensonni gareelee odoo hinfakkeessiin mootiin kanniisaa isaanii guyyaatti nyaata guddaa sadiifi tursiistuu lama akka nyaattu mirkaneessanii fi `waan humni isaanii danda’uu raawwachuuf akka itti yaadan jajjabeessi.

Akaakuun nyaataa guyyaa tokkorraa gara guyyaa itti aanuutti jijjiirama.

44

Yaadannoo Maatii: Qajeelfama akkaataa nyaata lukkuu qophaa’u

Meeshaalee fi Hojiilee Manatti galamu dha. Hirmaattotaaf tokko tokko kenni. Abbaa warraa/haadha warraa isaanii waliin akka irratti mari’atan akkasumas mootiin kanniisaafi daa’imman isaanii buuphaa/hanqaaquu guyyaa guyyaan akka nyaatan, hindaaqoo/lukkuu horsiisuuf akka karoorfatan jajjabeessi.

Poostara nyaataa madaalamaa haad-holii

Meeshaa fi Hojii manatti Galu dha. Dubartoota ulfaaf yookan abbaa warraa haadha warraa ulfa ma-naa qabuuf tokko tokko kenni. Galanii keenyaa manatti akka fannisan itti himi. Akka yaadatti poos-tarichi silaa iddoo namni hundi maatiiwwan Guyyoota 1000 Jalqabaa ta’uu keessan arguu danda’utti fannifamuu qaba!

Yaadannoo Maatii: Kaardii wabii muuxannoo dhuunfaa lubbuu lamaaf nyaachuu fi deeggarsa abbaa warraa

Meeshaa fi Hojii manatti Galu dha. Hirmaattrota hundaaf tokko tokko kenni. Dubartootni ulfaa lubbuu lamaaf waan nyaataniif maatiin nyaata dablataa akka argatan jajjabeessaa

45

Meeshaalee Marii Hawaasa Gabbataa kutaa 4: BIQILTUU (Guyyaa dhalootaati hanga ji’a 6 ) Meeshaaleen kun waa’ee Sirna nyaataa haadholee fi daa’imaa akkasumas muuxannoo hoosisa harmaa gaarii, sadarkaa BIQILTUU irratti (dha-

loota hanga ji’a 6 itti) barbaachisu ilaalchisee walgahiiwwan Marii hawaasaa gabbataa adeemsisamuuf qophaa’an.


F i l i i p i c h a a r t i i MHG Kutaa 4

Filiippichaartii. MHGf qophaa’uuf akka si gargaaru itti fayyadami. Kutaan kun odeeffannoo sirna nyaataa yaadachuufi akkaataa mariiwwaniifi hojiilee shaakallii hoogganuuf si gargaara.

Tapha Argachuu fi Bitachuu

Meeshaa fi Hojii garree. Hirmaattotni garee sadiitti akka qoodaman taasisi. Gareeleen xixxiqaan mata mataatti gurmuu geemii ofii (afata 1 fi kaardota maallaqaa 56) ittiin taphachuuf ni argatu.

Tapha Argannaa fi bitannaa taphachuuf duursaan garee afata lafarra kaa’uu qaba. Miseensonni garees afata kana marsanii lafarra yookan teessoorra taa’uu danda’u.

Meeshaalee manaa, nyaataawwan abbaa urjiifi meeshaaleen qonnaa, afata geemichaarratti karaa alaatiin tarreeffaman, meeshaalee maatiin BITANIIDHA. Giingoon keessaa afata geemichaarra jiru immoo, iddoo gabaa maatiiwwan omisha qonnaa isaanii itti GURGURATANIIDHA. Kaardonni maallaqaa iddoo gabaa keessa kaa’amu.

taphicha taphachuuf, taphattoonni hundi midhaan gabaatti gurguraanii gatii oomisha gurguranii fudhachuu qabu. Taphat-toonni ‘maallaqa’ ARGATANIIN, wantoota afata geemichaa karaa alaatiin tarreeffaman kan fedhan bitachuu danda’u.

Taphataan duraa dabaree isaa erga xumureen booda, taphataa itti aanuuf kaardota maallaqaa hunda afata geemichaarra kaa’u. Taphataan hundi maallaqa isaanii waan barbaadan ittiin bitatu; namoonni biroon immoo taa’anii filannoo isaanii ilaalu.

Taphattoonni “Argachuufi Bitachuun’ dabareen hunda isaanii erga walgaheen booda, gareen xixxiqqaan waan taphat-toonni dura aansaniifi bitatanirratti mari’atu.

Miseensonni garee nyaata mootiiwwan kanniisaa, yookan biqiltuuwwaniifi Abaaboowwan isaaniif bituu barbaadan akka mari’atan gaafadhu. Taphattoonni maallaqa argataniin meeshaafi nyaaata gosa kam akka bitan akka ilaalan gareewwan keessa naannessaa.

Gareewwan wajjiin meeshaaleefi nyaaatawwan dura aanan murteessuuf isaan kam maatiiwwan isaaniif barbaachisaa akka ta’an mar’achaatii xiqqoo bashannanaa. Gareewwan hundi sirna nyaata mootiiwwan kanniisaa, daa’imman biqiltuuwwan-iifi Abaaboowwan isaanii fooyyessuuf, maallaqa argatan silaa akkamitti baasuun akka isaan irra ture itti agarsiisi.

Miseensonni gareelee waan humni isaanii danda’uu gochuufi waan qaban gabaatti gurguranii waan argataniin nyaatawwan abbaa urjii bituuf akkamitti akka karoorfatan akka iiti yaadaniifi yeroo itti aanus filannoowwan fooyya’an akka filatan jajjabeessi.

Yaadannoo Maatii: Qajeelfama akkaataa nyaata lukkuu qophaa’u

Meeshaalee fi Hojiilee Manatti galamu dha. Hirmaattotaaf tokko tokko kenni. Abbaa warraa/haadha warraa isaanii waliin akka irratti mari’atan akkasumas mootiin kanniisaafi daa’imman isaanii buuphaa/hanqaaquu guyyaa guyyaan akka nyaatan, hindaaqoo/lukkuu horsiisuuf akka karoorfatan jajjabeessi.

Poostara nyaataa madaalamaa haad-holii

Meeshaa fi Hojii manatti Galu dha. Dubartoota ulfaaf yookan abbaa warraa haadha warraa ulfa ma-naa qabuuf tokko tokko kenni. Galanii keenyaa manatti akka fannisan itti himi. Akka yaadatti poos-tarichi silaa iddoo namni hundi maatiiwwan Guyyoota 1000 Jalqabaa ta’uu keessan arguu danda’utti fannifamuu qaba!

Yaadannoo Maatii: Kaardii wabii muuxannoo dhuunfaa lubbuu lamaaf nyaachuu fi deeggarsa abbaa warraa

Meeshaa fi Hojii manatti Galu dha. Hirmaattrota hundaaf tokko tokko kenni. Dubartootni ulfaa lubbuu lamaaf waan nyaataniif maatiin nyaata dablataa akka argatan jajjabeessaa

46

Yaadannoo Maatii: Gaargaarsa abbaa warraa-Kaardii muuxannoo nama dhuunfaa

Meeshaa gara manaatti fudhatamanii galan:

Hirmaattota hundaaf keennaa. Dubartootni harma hoosisan lubbuu lamaaf waan nyaataniif, nyaata dabalataa akka nyaataniif jajjabeessuudhaaf akka yaadatamuuf keenyaan manaatti yoo maxxanfame filatama.

Yaadannoo Maatii-Akkaataa jalqabbii harma hoosisa sirrii

Meeshaa Hojii garree fi Meeshaa Hojii manattigalu dha. Qajeelfamni kun daa’imni akkuma dhalateen sa’aatii tokko keessatti harma hoosisuun gulantaalee ittiin jalqabsiisamuu ibsuuf akkasumas BIQILTUUN reefu dalatte aanna harmaa dura bahu (silga) argachuu isaa mirkaneessuuf gargaara. Barreeffama tokko tokko, haadha, abbaafi akkoo daa’ima reefu dhatateef kenni. Haadha warraa/abbaa warraa isanii waliin akka irratti mari’atan jajjabeessi.

Yaadannoo Maatii– Qajeelfama Akkaataa loon itti elmaman

Meeshaa Hojii garree fi Meeshaa Hojii manatti galu. Qajeelfamni kun, gulantaalee loon ittiin elmamanii ibsuufi haadholeen reefu dahan wayita manatti bayyanachaa jiran aannan baay’ee dhuguu akka danda’an mirkaneessuudhaaf gargaara. Barreeffama tokko tokko, haadha, abbaafi akkoo mootii kanniisaa reefu deesseef kenni. Haadha warraa/abbaa warraa isaaniif akka ibsaniifi waliin irratti mari’atan jajjabeessi.

Meeshaalee Marii Hawaasa Gabbataa Kutaa 5: Sirna nyaata haadholii fi daa’immanii, bishaanii fi qulqullina naannoo fi eegumsa fayyaa: Meeshaaleen kun sirna nyaata haadholii fi daa’immanii guyyoota 1000 jalqabaa fooyyessuuf maatiiwwan bishaan, qullqullina naannoo fi

eegumsa fayyaa gaggaarii qindeessuuf kan gargaaru dha


Filiipchaartii MHG Kutaa-5

Filiippichaartii. MHGf qophaa’uuf akka si gargaaru itti fayyadami. Kutaan kun odeeffannoo sirna nyaataa yaadachuufi akkaataa mariiwwaniifi hojiilee shaakallii hoogganuuf si gargaara

Poostara bishaanii fi qulqullina naannoo

Meeshaa hojii gara manaatti fudhamanii galu dha.Hirmaattota hundaaf kennaa. Maatiiw-wan Hojiilee qulqullinaa gaggaaruu raawwachuuf akka yaadachuu danda’aniif keenyaan manaatti fannisaa.

Iddoo harka dhiqannaa kuufata Bishaan qusatu bakkeewwan barbaachisoo adda addaatti hojjennee ol keenya

Daa’imman bobba’anii

teessuma isaanii erga dhiqnee fi

bobbaatii isaanii gatneen booda

Daa’imman yeroo taphatanii fi daa’iman afata qulqullaa’aa irra ni keenya

Qonnaa fi hojii qonnaa erga hojjenneen

booda

Daa’imman keenya nyaata

nyaachisuu keenyaan dura

Mana fincaanii booda

Faltii erga falteessinee fi

Kuboota xuqneen booda

Nyaata qopheessuu

keenyaan dura

YEROOWWAN MURTEESSAA TA’AN KANATTI HARKA KEENYA BISHAANII FI

SAAMUNAADHAAN NI DHIQANNA

Yaadannoo Maatii: Qajeelfama iddoo harka qusannaa bishaan qusatu tolchu agarsiisu

Meeshaa hojii gara manaatti fudhamanii galu dha.Hirmaattota hundaaf kennaa. Iddoon har-ka qusannaa bishaan qusatu akkamitti akka hojjetamu itti agarsiisaa. Saamunaa funyoodhaan sirriitti hidhame qabaachuu akka qabus hirmaattotatti himaa. Kunis maatiwwan yeroo barbaachisaa ta’etti harka isaanii saamunaafi bishaaniin dhiqachuu akka danda’an isaan gargaara Maatiin ishee iddoo dhiqannaa qophaa’e kanatti harka

isaanii bishaaniifi saamuudhaan dhiqachuu isaaniis ni hordofti. Isheen mana fincaanii erga fayyadamtee fi kosii loonii erga harteen booda yeroo hunda harka ishee ni

dhiqatti

Galaaneen maatiin ishee akka argee fayyadamuuf jarikaanicha bishaan wajjiin mana fincaanii biratti

akkasumas iddoo harki dhiqatamu hundatti fanniste.

Itti aansuun Galaaneen jarikaanichatti bishaan guutte. Bishaan akka yaa’ee hindhangalaane immoo qadaada

iskibiriittoon cufte.

Itti aansuudhaan mismaara hoo’een jarikaanicha jalaa isaarraa gara cm 2 ol siquudhaan cinaachaa

isaarra urte

Kana booda, jalqabas fiixee mismaaraa abidda kasalaar-ratti daqiiqaa tokkoof hoo’iste. Mismaarichi gubuu

waan danda’uuf of eeggannoo barbaachisa.

Isheenis jalqaba jarikaanii dulloome, mismaaraa fi wadaroo/tushaa/Funyoo qopheessite.

Galaaneen Diidhaa iddoo harka dhiqannaa (kan bishaan qusatu) ofiifi maatii isheef qopheessuu

barbaaddi.

Kana booda immoo ujummoo iskibiriittoo ulaa jarkaanichaatti suuqxe.

Samunaas wadaroodhaan hiitee jarikaanicha cinaatti fanniste. Isheenis harka ishee nyaata qopheessuun

dura, nyaata nyaachuufi daa'ima isheellee nyaachisuun dura ni dhiqatti.

Meeshaalee Marii Hawaasa Gabbataa Kutaa 6: KICHUUf qophaa’uu Meeshaaleen kun walgahiiwwan Marii hawaasaa gabbataa waa’ee bishaanii, qulqullina dhuunfaafi naannoo gaariii laalchisee taa’amuuf kan

qophaa’e yammuu ta’u, kunis maatiin daa’ima isaanii sadarkaa KICHUUitti cehuun taa’uu, deemuu, daa’imuu, taphachuufi waa kaasee afaan kaa’achuu jalqabuuf qophii taasisanirratti akka fayyadamaniif yaadame: Sadarkaan KICHUU (ji’a 6-12 ti).




Meeshaalee Marii Hawaasa Gabbataa Kutaa 7: KICHUU Xiqqoo (ji’a 6 hanga 7)Meeshaaleen kun walgahiiwwan marii hawaasaa gabbataa waa’ee sirna nyaataa daa’imaafi muuxannoo harma hoosisaa gaggaarii sadarkaa

KICHUU (ji’a 6-12) irratti barbaachisan ilaalchisee adeemsisamuuf qophaa’an.



Filiipichaartii. MHGf qophaa’uuf akka si gargaaru itti fayyadami. Kutaan leenjii kun odeeffannoo sirna nyaataa yaada-chuufi akkaataa mariiwwaniifi hojiilee shaakallii hoogganuuf si gargaara.

Poostara yaadachiistuu nyaata maadaalamaa KICHUU xiqqaa nyaachisuu

Meeshaa Hojii Manattiin Galamu. Hirmaattota daa’ima ji’a 6 fi ji’a 7 gidduu jiru qabaniif tokko tokko kenniif. Fudhatanii galuun maatii isaanii waliin akka irratti mari’atanillee gaafadhu. Kanamalees, marqaa furdaafi nyaatawwan daakamaan, nyaatawwan abbaa URJII hedduu faanaa daa’ima isaanii Kichuuf akkamitti akka qoheessan yaadachuuf, keenyaa (gidgid-daa) itti dhoobuu qabu.

Ciree Laaqana Irbaata

Ji’a 6-7

SIRNA NYAATAA DAA’IMMAN KICHUU XIQQAA

Baay’ina isaa suuta suuta daballa




Daa’ima keenya

kichuu isa

xiqqoo marqaa

furdaa lallaafaa

nyaachisna

Torb

ee 1

Torb

ee 2

Torb

ee 3

To

rbee

4

Siinii½

Siinii½

Siinii½

Fal’aana guddaa 1 hanga 2



Siinii¾

Siinii¾

Siinii¾

Siinii 1

Siinii 1

Siinii 1

Marqaan erga ibidda irraa bu’ee booda soogidda Aayoodinii qabu itti dabalaa

Meeshaalee Marii Hawaasa Gabbataa Kutaa 6: KICHUUf qophaa’uu Meeshaaleen kun walgahiiwwan Marii hawaasaa gabbataa waa’ee bishaanii, qulqullina dhuunfaafi naannoo gaariii laalchisee taa’amuuf kan

qophaa’e yammuu ta’u, kunis maatiin daa’ima isaanii sadarkaa KICHUUitti cehuun taa’uu, deemuu, daa’imuu, taphachuufi waa kaasee afaan kaa’achuu jalqabuuf qophii taasisanirratti akka fayyadamaniif yaadame: Sadarkaan KICHUU (ji’a 6-12 ti).




Tapha Argannaafi Bitannaa

Meeshaa Hojii Garee. Hirmaattota garee sadiitti qoodaa. Gareen xixxiqqaan mata mataatti gurmuu geemii ofii ittiin taphatan (afata geemii 1 fi kaardota maallaqaa 56) ni argatu.Geemii Argannaafi bitannaa (Earn & Buy Game) taphachuuf duursaan garee afata geemii lafarra kaa’uu qaba. Miseensonni garees afata kana marsanii lafarra yookan teessoorra taa’uu danda’u.Meeshaalee manaa, nyaataawwan abbaa urjiifi meeshaaleen qonnaa, afata geemichaarratti karaa alaatiin tarreeffaman, meeshaalee maatiin BITANI. Giingoon keessaa afata geemichaarra jiru immoo, iddoo gabaa maatiiwwan omisha qonnaa isaanii itti GURGURATANI. Kaardonni maallaqaa gabaa keessa kaa’amu.

Geemicha taphachuuf, taphattoonni hundi midhaan gabaatti gurguraanii gatii oomisha gurguranii fudhachuu qabu. Ta-phattoonni ‘maallaqa’ ARGATANIIN, wantoota afata geemichaa karaa alaatiin tarreeffaman kan fedhan bitachuu dan-da’u.

Taphataan duraa dabaree isaa erga xumureen booda, taphataa itti aanuuf kaardota maallaqaa hunda afata geemichaarra kaa’u. Taphataan hundi maallaqa isaanii waan barbaadan ittiin bitatu; namoonni biroon immoo taa’anii filannoo isaa-nii daawwatu. Taphattoonni “Argachuufi Bitachuun’ dabareen hunda isaanii erga walgaheen booda, gareen xixxiqqaan waan taphattoonni dura aansaniifi bitatanirratti mari’atu.

Miseensonni garee nyaata mootiiwwan kanniisaa, yookan kichuuwwaniifi Abaaboowwan isaaniif bituu barbaadan akka mari’atan gaafadhu. Taphattoonni maallaqa argataniin meeshaafi nyaaata gosa akkamii akka bitan akka ilaalan gareewwan keessa naannessaa.

Gareewwan wajjiin meeshaaleefi nyaaatawwan dura aanan murteessaniifi isaan kam maatiiwwan isaaniif barbaachisaa akka ta’an mar’achaatii xiqqoo bashannanaa. Gareewwan hundi sirna nyaata mootiiwwan kanniisaa, daa’imman kichuu-wwaniifi Abaaboowwan isaanii fooyyessuuf, maallaqa argatan silaa akkamitti baasuun akka isaan irra ture itti agarsiisi.

Miseensonni gareelee waan humni isaanii danda’uu gochuufi waan qaban gabaatti gurguranii waan argataniin nyaataw-wan abbaa urjii bituuf akkamitti akka karoorfatan akka iiti yaadaniifi yeroo itti aanus filannoowwan fooyya’an akka filatan jajjabeessi.

Yaadannoo Maatii: Akkaataa Qophii Nyaatawwan Madaalamaa

Meeshaa manattiin galamu. Hirmaattota daa’ima ji’a 6 fi ji’a 7 gidduu jiran qabaniif tooko tokko kenni. Manatti fud-hatanii galuun maatii isaanii waliin akka irratti mari’atan gaafadhu. Kanamalees, marqaa furdaafi nyaatawwan daakamaan, nyaatawwan abbaa URJII hedduu faanaa daa’ima isaanii Kichuuf akkamitti akka qoheessan yaadachuuf, keenyaa (gidgid-daa) itti fannisuun itti fayyadamuu qabu.

Yaadannoo maatii: Waliin marii’achuu fi murteessuu

Kaardii muuxannoo nama dhuunfaa

Meeshaalee gara manaatti fudhatamanii galaman

Hirmaattota hundaaf raabsi. Sirna nyaataa maatii fooyyessuuf, abbaan warraa fi haati warraa galii fi baatii isaanii waliin mari’atanii murteessuuf akka isaan yaadataniif, keenyaan manaa irratti yoo maxxanfamee gaarii dha.

Meeshaalee Marii Hawaasa Gabbataa Kutaa 8: KICHUU Guddaa ( ji’a 8hanga ji’a 12)Meeshaaleen kun waa’ee sirna nyaataa daa’imaafi muuxannoo harma hoosisaa gaggaarii sadarkaa KICHUU (ji’a 7-12) irratti barbaachisan

ilaalchisee Mariiwwan Hawaasaa Fooyya’aa adeemsisamaniif qophaa’an.




Tapha qophii karoora akaakuu nyaata guyyee daaimman kichuu

Meeshaa Hojii Garee. Taphicha taphachuuf hirmaattotaa garee sadiitti qoodi. Gareen xixxiqqaan mata mataatti gurmuu geemii ofii ittiin taphatan (afata geemii 1 fi kaardota nyaataa 56) ni argatu.

Geemii karoora akaakuu (meenuu) nyaata Kichuuwwaniifi Abaaboowwanii (Buds and Flowers Menu Planning Game) taphachuuf duursaan garee afata geemii lafarra kaa’uu qaba. Miseensonni garees afata kana marsanii lafarra yookan teessoorra taa’uu danda’u.

Gundoo yookan tirii guddaan afatarra jiru nyaata sadi daa’imman kichuufi abaaboon guyyaa guyyaan nyaatani. Sahaanii xiqqaan immoo kan tursiistuuwwan itti nyaatani: Yoo xiqqaate guyyaatti tursiistuuwan lama nyaachuu qabu.

Kaardota nyaataa baasiiti miseensonni arguu akka danda’an naannoo afata geemichaatti faffacaasii kaa’i. Kaardonni nyaataa urjiiwwan hinqabne nyaata idileeti. Isaanis: midhaan dheedhii, midhaan akka baaqelaafi ataraafa’i. Kichuuwwan-iifi Abaaboowwan nyaata kanneen akka nyaata idileetti akkasumas akka tursiistuutti nyaatu.

Kaardonni nyaataa tokko tokko urjiiwwan ofirraa qabu:

Nyaatawwan abba URJII-3: Kaardota Diimaa- isaan kun nyaatawwan gosa beeyiladaa gara garaarraa argamiidha. Kichuu-wwaniifi Abaaboowwan guyyaatti yoo xiqqaate nyaatawwan abbaa URJII-3 tokko nyaachuu qabu. Nyaata abbaa URJII-3 nyaata idilee tokkotti makuun yookan akka tursiistuutti nyaachuu danda’u.

Nyaatawwan abba URJII-2: Kaardota magariisa- isaan kun muduraaleedha. Maatiiwwan yoo xiqqaate nyaata abbaa urjii lamaa tokko nyaata Kichuuwwaniifi Abaaboowwan isaanitti makuu qabu. Knaamlees, nyaatawwan abbaa urjii lamaa akka tursiistuutti Kichuuwwaniifi Abaaboowwan isaanii kennuu qabu.

Nyaatawwan abba URJII-1: Kaardota keelloo- isaan kun coomaafi zayitiidha. Haadholiin yoo xiqqaate nyaatawwan abbaa urjii tokkoo tokko, nyaata Kichuuwwaniifi Abaaboowwan isaanitti makuun nyaachuu qabu.

Miseensonni gareelee Kichuuwwaniifi Abaaboowwan isaanii guyyaatti yeroo adda addaa nyaata isa kam nyaachuu isaa-nii akka barbaadan akka mari’ataniifi kaardota nyaataa filanii sahaanii adda addaarra akka kaa’an gaafadhu. Gareeleen dabareedhaan shoortuu (spinner) gidduu isaanii jiru naannessuudhaan nyaataawwaniifi tursiistuuwwan guyyaatti yeroo gara garaa nyaatamanitti ceesisuu qabu.

Miseensota garee waliin daa’imman kichuuwwaniifi abaaboowwan isaanii guyyaa maal nyaachaa akka oolan mari’achaati bashannanaa. Miseensonni gareelee waan humni isaanii danda’uu raawwachuufi Kichuuwwaniifi Abaaboowwan isaanii guyyaatti nyaata guddaa sadiifi tursiistuuwwan lama akka nyaatan meenuu guyyaa guyyaa akkamitti akka karoorfatan haala dhuga-qabeessa ta’een akka itti yaadan jajjabeessi.

Akaakuun nyaataa (meenuu) guyyaa tokkorraa gara guyyaa itti aanuutti jijjiirama.

Poostara yaadachiistuu waa’ee nyaata maadaalamaa KICHUU guddaa nyaachisuu

Meeshaalee Hojii Manattiin galamuu. Hirmaattota daa’imman yookan akaakilee ji’a 8 fi ji’a 12 gidduu jiru qabaniif tokko tokko kenniif. Poostaar kana marqaa furdaafi nyaatawwan daakamaan, nyaatawwan abbaa URJII hedduu faanaa daa’im-manii isaanii Kichuu guguddoof akkamitti akka qoheessan yaadachuuf, keenyaa (gidgiddaa) itti dhoobuu qabu.

Ji’a 8-12


SIRNA NYAATAA DAA’IMMAN KICHUU GUDDAA

Daa’imman keenya Kichuu isa guddichaaf MARQAA FURDAA nyaatawwan ABBAA URJII daakamaa waliin qopheessinaaf.

Daa’ima kichuu

keenya guddichaaf

guyyaa guyyaan

tursiistuu(Eebelles

oo) 1-2 kenninaaf.

Nyaatawwan ABBAA URJII-1 kanneen keessaa yoo xiqqaate tokko itti makna


Nyaatawwan ABBAA URJII-3 kanneenkeessaa yoo xiqqaate tokko daakuudhaanguyyaatti yeroo tokko marqaatti itti makna.

Nyaatawwan ABBAA URJII-3 kanneenkeessaa yoo xiqqaate tokko daakuudhaan

guyyaatti yeroo tokko marqaatti itti makna.


Meeshaalee Marii Hawaasa Kutaa 9: ABAABOO ( ji’a 12 hanga ji’a 24)Meeshaaleen kun waa’ee sirna nyaataa daa’imaafi muuxannoo harma hoosisaa gaggaarii sadarkaa ABAABOO (ji’a 12-24) irratti barbaachisan ilaalchisee Mariiwwan Hawaasaa

Fooyya’aa adeemsisamaniif qophaa’an



Filiippichaartii. MHGf qophaa’uuf akka si gargaaru itti fayyadami. Kutaan kun odeeffannoo sirna nyaataa yaadachuufi akkaataa mariiwwaniifi hojiilee shaakallii hoogga-nuuf si gargaara.

Tapha Qophii Karoora Akaakuu nyaata Guyyee daa’imman ABAABOO

Meeshaa Hojii Garee. Akka yaadatti garee keessaa namoota 4-5 geemii kana taphatan qabdu. Gareen xixxiqqaan mata mataatti gurmuu geemii ofii ittiin taphatan (afata geemii 1 fi kaardota nyaataa 56) ni argatu.

Geemii qophii karoora akaakuu (meenuu) nyaata Kichuuwwaniifi Abaaboowwanii (Buds and Flowers Menu Planning Game) taphachuuf duursaan garee afata geemii lafarra kaa’uu qaba. Miseensonni garees afata kana marsanii lafarra yookan teessoorra taa’uu danda’u.

Gundoo yookan tirii guddaan afatarra jiru nyaata sadi daa’imman kichuufi abaaboon guyyaa guyyaan nyaatani. Sahaanii xiqqaan immoo kan tursiistuuwwan itti nyaatani: Yoo xiqqaate guyyaatti tursiistuwan lama nyaachuu qabu

Kaardota nyaataa baasiiti miseensonni arguu akka danda’an afata geemichaa qarqara faffacaasii kaa’i. Kaardonni nyaataa urjiiwwan hinqabne nyaata idileeti. Isaanis: midhaan dheedhii, midhaan akka baaqelaafi ataraa fa’i. Kichuuwwaniifi Abaaboowwan nyaatawwan kanneen akka nyaata idileetti akkasumas akka tursiistuutti nyaatu.

Kaardonni nyaataa tokko tokko urjiiwwan ofirraa qabu:

Nyaatawwan abba URJII-3: Kaardota Diimaa- isaan kun nyaatawwan gosa beeyiladaa gara garaarraa argamiidha. Maatiiwwan guyyaatti yoo xiqqaate nyaatawwan abbaa URJII-3 tokko Kichuuwwaniifi Abaaboowwan isaaniif kennuu qabu. Nyaata abbaa URJII-3 nyaata idilee tokkotti makuun yookan akka tursiistuutti kennuufi danda’u.

Nyaatawwan abba URJII-2: Kaardota Magariisa- isaan kun muduraaleedha. Maatiiwwan yoo xiqqaate nyaata abbaa urjii lamaa tokko nyaata Kichuuwwaniifi Abaaboowwan isaanitti makuu qabu. Knaamlees, nyaatawwan abbaa urjii lamaa akka tursiistuutti Kichuuwwaniifi Abaaboowwan isaaniif kennuu qabu.

Nyaatawwan abba URJII-1: Kaardota Keelloo- isaan kun coomaafi zayitiidha. Haadholiin yoo xiqqaate nyaatawwan abbaa urjii tokkoo tokko, nyaata Kichuuwwaniifi Abaaboowwan isaanitti makuun nyaachisuu qabu.

Miseensonni gareelee Kichuuwwaniifi Abaaboowwan isaanii guyyaatti yeroo adda addaa nyaata isa kam nyaachuu isaanii akka barbaadan akka mari’ataniifi kaardota nyaataa filanii sahaanii adda addaarra akka kaa’an gaafadhu. Gareeleen dabareedhaan shoortuu (spinner) gidduu isaanii jiru naannessuudhaan nyaataawwaniifi tursiistuuwwan guyyaatti yeroo gara garaa nyaatamanitti ceesisuu qabu.

Miseensota garee waliin daa’imman kichuuwwaniifi abaaboowwan isaanii guyyaa maal nyaachaa akka oolan mari’achaati bashannanaa. Miseensonni gareelee waan humni isaanii danda’uu raawwachuufi Kichuuwwaniifi Abaaboowwan isaanii guyyaatti nyaata guddaa sadiifi tursiistuuwwan lama akka nyaatan meenuu guyyaa guyyaa akkamitti akka karoorfatan haala dhuga-qabeessa ta’een akka itti yaadan jajjabeessi.

Akaakuun nyaataa (meenuu) guyyaa tokkorraa gara guyyaa itti aanuutti jijjiirama.

Poostara ABAABOO

Meeshaalee Hojii Manattiin galamuu. Hirmaattota hundaaf tokko tokko kenniif. Galanii keenyaa manaatti fannisuu akka danda’an itti himi. Akka yaadatti poostarichi silaa iddoo namni hundi maatiiwwan daa’ima ABAABOO qaban ta’uu keessan arguu danda’utti fannifamuu qaba!

Nyaatawwan ABBAA URJII-3 kanneen keessaa yoo xiqqaate tokko daakuudhaan


Nyaatawwan ABBAA URJII-1 kanneen keessaa yoo xiqqaate

tokko itti makna:


tokko itti makna

Muu

zii yookan avokaadoo

Dabaaqula fooniin

Hanqaaquu daabbo

on

Din

nich

a da

mmee

aannan waliin

Shiroo Raafuudhaan

Ciree

Laaqana

Irbaata

Ebellesoo

SIRNA NYAATAA DAA’IMMAN ABAABOO

Tursiistuu

Meeshaalee Marii Hawaasa GabbataaKutaa 10: Guduunfaa fi waadaa galuuMeeshaleen kun haala mijeessitootni fi hirmaattonni waan MHG irratti baratan qorachuuf, jajjiirama maatii isaanii keessatti mul’aterratti

mari’achuuf, oduu gaggaagii waa’ee Guyyoota 1000n jalqabaa namoota biroof qooduuf waadaa galuuf isaan gargaara.


Filiipchaartii MHG Kutaa 10


55

IBSA DABALATAA 1: GUCA /UUNKA GABAASAA FI HORDOFFII HIRMAATTOTA MARII HAWAASA GABBATAA

Maqaa Qindeessaa (Animeeteraa): ____________________Maqaa Suupparvaayizaraa_______________

Ganda: _________________ Aanaa: ____________________Naanooo_____________________

Baay’ina Hirmaattota Galmaa’anii: _______________

Guca/Uunka gabaasaa fi hordoffii hirmaattota Marii Hawaasa Gabbataa

Sagantaa Marii Hawaasa Gabbataa KUTAA __________

Guyyaa: _______________

Lakk. Maqaa namoota galmaa’anii

Marii HawaasaaGabbataa kanarrattiargamtaniittu yoota’eef mallattoo √

godhaa

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

56

Unka Gabaasaa Marii Hawaasa Gabbataa Kutaa 1: Ibsa Waliigalaa Guyyoota 1000 Jalqabaa Maqaa Haala Mijeessaa/tuu: __________________ Maqaa Suupparvaayizaraa______________

Ganda: _____________________Aanaa: __________________

Naannoo: ___________

Gosa Hirmaattotaa (tokkotti mari): Haadholii/abboolii/akkoowwan


Guyyaa: ___________________________

Baay’ina Hirmaattota kutaa kana irratti argaman dimshaashaan: ________

Baay’ina Hirmaattotaa Abbaa/ Haadha/ Akkoowwan ______________________ta’an:

Daa’imman SANYII (daa’imman gadameessa keessa jiran): ______________________

Daa’imman BIQILTUU (daa’imman dhalootaa hanga ji’a): ________________________

Daa’imman KICHUUWWAN XIXIQQAA (daa’imman ji’a 6-7): _____________________

Daa’imman KICHUUWWAN GUGUDDOO (daa’imman ji’a 8-12): ________________

Daa’imman ABAABOO (daa’imman ji’a 12-24): _______________________

Raawwiilee Marii Hawaasa GabbataaRaawwiin kun haala gaari-in adeemeera (Kan sirrii ta’e hundatti tiik godhi)

Raaawwiin kana hojjechuun rakkisaa

ture (sababa isaa ibsi)

Hirmaattota simachuu

Waraqaa galmee maqaa hirmaattotaa guutuu

Ibsa Sirna Nyaataa taasisuu

Marii Garee qajeelchuu

Filiipichaartii fayyadamuu fi qajeelfamoota hordofuu

Hojiilee manatti fudhatanii galan ibsuu

Unkaa gabaasaa kana guutuu

Hirmaattota meeqatu amalootaa kana torbee kana keessa mana isaanitti shaakaluuf fedhii qabu?

Baay’ina hirmaattota raawwachuuf fedhii qabanii dimshaashaan:

1. Poostara Guyyoota 1000 Jalqabaa miseensota maatii isaanitti kan agarsiisa-nii fi sadarkaalee guddina abaaboo Suufii afuran kan ibsan.

Hirmaattonni amaloota Guyyoota 1000 Jalqabaa kana mana isaanitti hojiirra oolchuuf wayita yaalan rakkoolee nu qunnaman jechuun gabaasan: _______________________________

Rakkoolee furuuf deeggarsa suupparvaayizaraa ni barbaaddaa? EEYYEE/LAKKII ______________________

Turtii Marii Hawaasa Gabbataa kanaa: __________________________________

57

Unka Gabaasaa Marii Hawaasa Gabbataa Kutaa 2: SANYII Jalqabaa (Yeroo Ulfaa Gara Jalqabaa)

Maqaa Haala Mijeessaa/tuu: ___________________ Maqaa Suupparvaayizaraa______________

Ganda: _____________________Aanaa: ______________________

Naannoo: ___________



a. Guyyaa: _________

b. Baay’ina Hirmaattota kutaa kana irratti argaman dimshaashaan: ________ _________

c. Baay’ina Hirmaattotaa Abbaa/ Haadha/ Akkoowwan______________ta’an:

Daa’imman SANYII (daa’imman gadameessa keessa jiran): ______________

Daa’imman BIQILTUU (daa’imman dhalootaa hanga ji’a): _________________

Daa’imman KICHUUWWAN XIXIQQAA (daa’imman ji’a 6-7): ________________

Daa’imman KICHUUWWAN GUGUDDOO (daa’imman ji’a 8-12): ___________


D. Hirmaattota meeqatu/hagamitu wantoota kana torbee darbe keessa (MHG Kutaa 1 booda) mana isaanitti raaw-

watan?

Baay’ina dubartoota

ulfaa raawwatanii

Baay’ina hirmaattota raawwatanii

dimshaashaan

1. Miseensota maatii isaaniitti poostara Guyyoota 1000 Jalqabaa kan agarsiisanii fi sadarkaalee guddina Abaaboo Suufii afuran kan ibsan akkasumas poostaricha keenyaa manaatti kan fannisan.

Hirmaattota meeqatu amalootaa fi raawwiilee kana torbee kana keessa mana isaanitti yaaluuf fedhii qabu?

Baay’ina dubartoota

ulfaa raawwa-chuuf fedhii

qabanii

Baay’ina hirmaattotaa raawwachuuf fedhii qabanii dimshaashaan:

1. Sadarkaa SANYII miseensa maatii isaaniif kan ibsan

2. Kaalaandara yaadachiistuu Kiniinii Aayiran Fooleetii abbaa warraa/haadha warraa fi miseensota maatii isaanitti kan agarsiisan akkasu-mas akkaataa fayyadama isaa kan ibsanii fi kaalandaricha keenyaa manaatti kan fannisan

3. Mootiin Kanniisaa Kiniinii Aayiran Fooleetii galgala galgala rafuun dura nyaata xiqqoo nyaattee akka fudhattu deeggarsa kan taasisan

4. Qajeelfama “Akkaataa ijaarsa mana lukkuu” ibsu miseensota maatii isaanitti kan agarsiisanii fi akkaataa fayyadama isaa kan ibsan.

5. Mootiin kanniisaa galgala galgala Kiniinii Aayiran Fooleetii akka fud-hattu deeggarsa abbaa warraa fi miseensonni maatii taasisan ilaal-chisee Kaardota muuxannoo dhuunfaa kan agarsiisan.

58

Hirmaattonni amaloota Guyyoota 1000n Jalqabaa kana manatti hojiirra oolchuuf wayita yaalan rakkoolee nu qunnaman jechuun gabaasan: _______________________________

Rakkoolee furuuf deeggarsa suupparvaayizaraa ni barbaaddaa? EEYYEE/LAKKII ___________________________

Turtii Marii Hawaasa Gabbataa kanaa: __________________________________

Unka Gabaasaa Marii Hawaasa Gabbataa Kutaa 3: SANYII Gara Boodaa

Maqaa Haala Mijeessaa/tuu: ____________________ Maqaa Suupparvaayizaraa______________

Ganda: _____________________Aanaa: ________________

Naannoo: ___________



a. Guyyaa: _________

b. Baay’ina Hirmaattota kutaa kana irratti argaman dimshaashaan: ________

c. Baay’ina Hirmaattotaa Abbaa/ Haadha/ Akkoowwan__________________ta’an:

Daa’imman SANYII (daa’imman gadameessa keessa jiran):________________


Daa’imman KICHUUWWAN XIXIQQAA (daa’imman ji’a 6-7):______________

Daa’imman KICHUUWWAN GUGUDDOO (daa’imman ji’a 8-12):___________


D. Hirmaattota meeqatu raawwiilee kana torbee darbe keessa (MHG Kutaa 2 booda) mana isaanitti raawwachuuf

yaalan?

Baay’ina dubar-toota ulfaa raaw-

watanii

Baay’ina hirmaat-tota raawwatanii

dimshaashaan

1. Sadarkaa SANYII miseensa maatii isaaniif kan ibsan

2. Kaalaandara yaadachiistuu Kiniinii Aayiran Fooleetii abbaa warraa/haadha warraa fi miseensota maatii isaanitti kan agarsiisan akkasumas akkaataa fayyadama isaa kan ibsanii fi kaalandaricha keenyaa manaatti kan fannisan

3. Mootiin Kanniisaa Kiniinii Aayiran Fooleetii galgala galgala rafuun dura nyaata xiqqoo nyaattee akka fudhattu deeggarsa kan taasisan

4. Qajeelfama “Akkaataa ijaarsa mana lukkuu” ibsu miseensota maatii isaanitti kan agarsiisanii fi akkaataa fayyadama isaa kan ibsan

5. Mootiin kanniisaa galgala galgala Kiniinii Aayiran Fooleetii akka fudhattu deeggarsa abbaa warraa fi miseensonni maatii taasisan ilaalchisee Kaardota muuxannoo dhuunfaa kan agarsiisan.

59

Hirmaattota meeqatu amalootaa fi raawwiilee kana tor-bee kana keessa mana isaanitti yaaluuf fedhii qabu?

Baay’ina dubar-toota ulfaa

raawwachuuf fedhii qaban:

Baay’ina hirmaat-totaa raawwa-

chuuf fedhii qaban:

1. Poostrara Akaakuuwwan Nyaata Madaalamaa Haadholii abbaa warraa/haadhaw warraa fi miseensota maatii isaanitti kan agarsiisanii fi akkaataa fayyadama isaa kan ibsan akkasumas poostaricha keenyaa mana isaanitti kan fannisan

2. Waa’ee sirna nyaataa Mootii Kanniisaa fi Mootiiwwan Kanniisaa nyaatawwan abbaa urjii gahaa guyya guyyaan akka argatan karaa gargaaruun danda’amu kan ibsan

3. Mootiiwwan Kanniisaa yeroo gahaa argatanii akka boqatanii fi nyaata akka nyaatan, hojii mana keessaa gargaaruun akka barbaachisu kan himan

4. Qajeelfama“Akkaataa nyaanni lukkuuwwanii itti qophaa’u” miseensota maatitti kan agarsiisanii fi Mootiin Kanniisaa hanqaaquu baay’inaan akka nyaattu maatii gargaaran.

5. Kaardota Muuxannoo namoota dhuunfaa Mootiiwwan Kanniisaa lubbuu lamaaf jedhanii akka nyaatanifi abbootiin warraa immoo mootiiwwan kanniisaa isaanii hojii mana keessaa gargaaruu akka qaban ibsu miseensota maatiitti kan agarsiisan

Hirmaattonni amaloota Guyyoota 1000n Jalqabaa kana manatti hojiirra oolchuuf wayita yaalan rakkoolee nu qunnaman jechuun gabaasan: _____________________________


Turtii Marii Hawaasa Gabbataa kanaa: ____________________________

60

Unka Gabaasaa Marii Hawaasa Gabbataa Kutaa 4: BIQILTUU

Maqaa Haala Mijeessaa/tuu: _______________Maqaa Suupparvaayizaraa______________

Ganda: _____________________Aanaa: ________________

Naannoo: ___________



a. Guyyaa: _______

b. Baay’ina Hirmaattota kutaa kana irratti argaman dimshaashaan: ______

c. Baay’ina Hirmaattotaa Abbaa/ Haadha/ Akkoowwan------------------------------------ta’an:

Daa’imman SANYII (daa’imman gadameessa keessa jiran): __________________

Daa’imman BIQILTUU (daa’imman dhalootaa hanga ji’a): __________________

Daa’imman KICHUUWWAN XIXIQQAA (daa’imman ji’a 6-7): ______________

Daa’imman KICHUUWWAN GUGUDDOO (daa’imman ji’a 8-12): ________________


Hirmaattota meeqatu raawwiilee kana torbee darbe keessa (MHG Kutaa 3 booda) mana isaanitti raawwatan?

Baay’ina dubar-toota ulfaa raawwatanii

Baay’ina hir-maattota

raawwatanii dimshaashaan

1. Poostrara Akaakuuwwan Nyaata Madaalamaa Haadholii ab-baa warraa/haadhaw warraa fi miseensota maatii isaanitti kan agarsiisanii fi akkaataa fayyadama isaa kan ibsan akkasumas poostaricha keenyaa mana isaanitti kan fannisan

2. Waa’ee sirna nyaataa Mootii Kanniisaa fi Mootiiwwan Kanni-isaa nyaatawwan abbaa urjii gahaa guyya guyyaan akka argatan karaa gargaaruun danda’amu kan ibsan

3. Mootiiwwan Kanniisaa yeroo gahaa argatanii akka boqatanii fi nyaata akka nyaatan, hojii mana keessaa gargaaruun akka bar-baachisu kan himan

4. Qajeelfama“Akkaataa nyaanni lukkuuwwanii itti qophaa’u” mi-seensota maatitti kan agarsiisanii fi Mootiin Kanniisaa hanqa-aquu baay’inaan akka nyaattu maatii gargaaran.

5. Kaardota Muuxannoo namoota dhuunfaa Mootiiwwan Kan-niisaa lubbuu lamaaf jedhanii akka nyaatanifi abbootiin warraa immoo mootiiwwan kanniisaa isaanii hojii mana keessaa gar-gaaruu akka qaban ibsu miseensota maatiitti kan agarsiisan.

61

Hirmaattota meeqatu amalootaa fi raawwiilee kana tor-bee kana keessa mana isaanitti yaaluuf fedhii qabu?

Baay’ina haad-holee harma hoosisanii

yaaluuf fedhii qabanii

Baay’ina hir-maattotaa

yaaluuf fedhii qaban dim-shaashaan

1. Maalummaa Daa’ima BIQILTUU miseensa maatii isaaniif kan ibsan

2. Kaardii muuxannoo namoota dhuunfaa, waa’ee abbaa warraa mootii kanniisaa isaa harma hoosistuuf deeggarsa taasisuufi hojiilee mana keessaallee gargaaraa jiru ibsu, miseensota maatii isaaniitti kan agarsiisan

3. Qajeelfama “Akkaataa jalqabbii hoosisa harmaa” ibsu, abbaa warraa/haadha warraa fi miseensota maatii isaaniitti kan agarsiisanii i ibsan.

Hirmaattonni amaloota Guyyoota 1000 Jalqabaa kana manatti hojiirra oolchuuf wayita yaalan rakkoolee nu qunnaman jechuun gabaasan: ___________________________________


Turtii Marii Hawaasa Gabbataa Kutaa kanaa: ______________________

Unka Gabaasaa Marii Hawaasa Gabbataa Kutaa 5: Hojii Qindaawaa sirna nyaataa, Qonnaa, Bishaanii fi qulqullina naannoo fi eegumsa fayyaa

Maqaa Haala Mijeessaa/tuu: ______________ Maqaa Suupparvaayizaraa______________

Ganda: _____________________Aanaa: ______________ _____

Naannoo: ___________



a. Guyyaa: _________

b. Baay’ina Hirmaattota kutaa kana irratti argaman dimshaashaan: ____


Daa’imman SANYII (daa’imman gadameessa keessa jiran): _____________

Daa’imman BIQILTUU (daa’imman dhalootaa hanga ji’a): ______________

Daa’imman KICHUUWWAN XIXIQQAA (daa’imman ji’a 6-7):_______________



62

D. Hirmaattota meeqatu raawwiilee kana torbee darbe keessa (MHG Kutaa 4 booda) mana isaanitti

raawwatan?

Baay’ina haadholii harma hoosisan

raawwatanii

Baay’ina hirmaattota raawwatanii

dimshaashaan

1. Maalummaa Daa’ima BIQILTUU miseensa maatii isaaniif kan ibsan

2. Kaardii muuxannoo namoota dhuunfaa, waa’ee abbaa warraa mootii kanniisaa isaa harma hoosistuuf deeggarsa taasisuufi hojiilee mana keessaallee gargaaraa jiru ibsu miseensota maatii isaaniitti kan agarsiisan

3. Qajeelfama “Akkaataa jalqabbii hoosisa harmaa” ibsu, abbaa warraa/haadha warraa fi miseensota maatii isaaniitti kan agarsiisanii ibsan.

Hirmaattota meeqatu amaloota kana torbee kana keessa mana isaanitti yaaluuf fedhii qabu?

Baay’ina hirmaattotaa fedhii qaba-nii dimshaashaan

1. Maatii isaaniif mana lukkuu ijaaruuf kan gargaaru qajeelfama akkaataa ijaarsa mana lukkuu MHG Kutaa 2 keessa jiru kan fayyadaman

2. Maatii isaaniif kuufata bantuu fi cuftuu bishaan harkaa ijaaruuf, qajeelfama akkaataa iddoo harka dhiqannaa bishaan qusatu hojjechuu jedhu MHG Kutaa 5 keessatti raabsame kan fayyadaman.

3. Poostara bishaanii, qulqullina naannoo fi eegumsa fayyaa abbaa warraa fi miseensota maatii isaaniiitti kan agarsiisan, kan ibsanii fi poostarichas keenyaan manaa isaaniitti kan fannisan

4. Samunaa fi Iddoo harka dhiqannaa bishaan qusatu yookaan bishaan Joogiitti iddoo namni hundi argee yeroowwan murteessa ta’anitti harka isaanii itti dhiqachuu danda’an akka jiraatu kan taasisan.

5. Daa’imman erga bobbaa taa’anii fi teessuma isaanii erga qulqulleessanii booda harka isaanii saamunaa fi bishaaniin kan dhiqatan.

6. Ofii isaanii mana fincaanii erga fayyadamanii booda yookan bobbaa namaa kaasanii erga boollatti gatanii booda harka isaanii saamunaa fi bishaaniin kan dhiqatan.

7. Dhoqqee looni yookan kuboota gogaa erga tuqaniin booda, harka isaanii saamunaa fi bishaaniin kan dhiqatan.

8. Oyiruu yookan oddoo keessa hojjechaa erga turanii booda yookan lukkuuwwan yookan beeyiladoota waliin turanii erga deebi’anii booda, harka isaanii saamunaa fi bishaaniin kan dhiqatan

63

9. Nyaata qopheessuun dura, waciitii fi meeshaalee nyaanni itti bilchaatu/nyaatamu tuttuquun dura harka isaanii saamunaa fi bishaaniin kan dhiqatan.

Hirmaattonni amaloota Guyyoota 1000 Jalqabaa kana manatti hojiirra oolchuuf wayita yaalan rakkoolee nu qunnaman jechuun gabaasan:____________________________________________________

Rakkoolee furuuf deeggarsa suupparvaayizaraa ni barbaaddaa? EEYYEE/LAKKII

Turtii Marii Hawaasa Gabbataa Kutaa kanaa: ___________________________

Unka Gabaasaa Marii Hawaasa Gabbataa Kutaa 6: KICHUUf Qophaa’uu

Maqaa Haala Mijeessaa/tuu: ______________ Maqaa Suupparvaayizaraa______________

Ganda: _____________________Aanaa: ________________

Naannoo: ___________



a. Guyyaa: _________



Daa’imman SANYII (daa’imman gadameessa keessa jiran): ____________

Daa’imman BIQILTUU (daa’imman dhalootaa hanga ji’a): ________________




Hirmaattota meeqatu wantoota kana torbee darbe keessa (MHG Kutaa 5 booda) mana isaanitti raawwatan?

Baay’ina hirmaattotaa raaw-watanii dimshaashaan

1. Maatii isaaniif mana lukkuu ijaaruuf kan gargaaru qajeelfama akkaataa ijaarsa mana lukkuu MHG Kutaa 2 keessa jiru kan fayyadaman

2. Maatii isaaniif kuufata bantuu fi cuftuu bishaan harkaa ijaaruuf, qajeelfa-ma akkaataa iddoo harka dhiqannaa bishaan qusatu hojjechuu jedhu MHG Kutaa 5 keessatti raabsame kan fayyadaman.

3. Poostara bishaanii, qulqullina naannoo fi eegumsa fayyaa abbaa warraa fi miseensota maatii isaaniiitti kan agarsiisan, kan ibsanii fi poostarichas keenyaan manaa isaaniitti kan fannisan

4. Samunaa fi Iddoo harka dhiqannaa bishaan qusatu yookaan bishaan Joogiitti iddoo namni hundi argee yeroowwan murteessa ta’anitti har-ka isaanii itti dhiqachuu danda’an akka jiraatu kan taasisan.

5. Daa’imman erga bobbaa taa’anii fi teessuma isaanii erga qulqulleessa-nii booda harka isaanii saamunaa fi bishaaniin kan dhiqatan.

64

6. Ofii isaanii mana fincaanii erga fayyadamanii booda yookan bobbaa namaa kaasanii erga boollatti gatanii booda harka isaanii saamunaa fi bishaaniin kan dhiqatan.

7. Dhoqqee looni yookan kuboota gogaa erga tuqaniin booda, harka isaanii saamunaa fi bishaaniin kan dhiqatan.

8. Oyiruu yookan oddoo keessa hojjechaa erga turanii booda yookan lukkuuwwan yookan beeyiladoota waliin turanii erga deebi’anii booda, harka isaanii saamunaa fi bishaaniin kan dhiqatan.

9. Nyaata qopheessuun dura, waciitii fi meeshaalee nyaanni itti bilchaa-tu/nyaatamu tuttuquun dura harka isaanii saamunaa fi bishaaniin kan dhiqatan.

Hirmaattota meeqatu amaloota kana torbee kana keessa mana isaanitti shaakaluuf fedhii

qabu?

Baay’ina namoota daa’imman KICHUU

qabanii

Baay’ina hirmaattotaa yaaluuf fedhii qaban

dimshaashaan

1. Daa’imman isaanii wantoota kosii fi bobbaa tuttuqan afaan kaa’atanii akka hin faalamne eeguu ilaalchisee miseensota maatii waliin kan mari’atan

2. Bobbaa daa’imman BIQILTUU akkamitti akka gatan/awwaalan miseensota maatii isaanii waliin kan mari’atan

3. Bobbaa namaa yookan kosii beeyiladaa erga tuqaniin booda harka saamunaa fi bishaaniin dhiqachuu akka barbaachisu abbaa warraa/haadha warraa fi miseensota maatii wajjiin kan mari’atan

4. Qajeelfama “Akkaataa ijaarsa bantuufi cuftuu bishaan harkaa” ibsu, abbaa warraa/haadha warraa fi miseensota maatii isaanitti kan agarsiisanii fi akkaataa itti fayyadama isaas kan mari’atan

5. Waa’ee Tapha Tatamsa’ina Jarmii kan mari’atanii fi jarmoonni harka namaa, uffataa fi meeshaalee adda addaa tuquudhaan akkamitti akka daddarbuu danda’an kan ibsan

6. Yoo xiqqaate bantuufi cuftuu bishaan harkaa tokko manatti ijaarrachuuf kan karoorfatan yookan Joogii bishaanii bakka bakkatti socho’uu fi saamunaa kan qopheessanii fi abbaa warraa/haadha warraa fi miseensota maatii isaanii waliin kan mari’atan

Hirmaattonni amaloota Guyyoota 1000 Jalqabaa kana manatti hojiirra oolchuuf wayita yaalan rakkoolee nu qunnaman jechuun gabaasan: ______________________________



65

Unka Gabaasaa Marii Hawaasa Gabbataa Kutaa 7: KICHUU Xiqqaa

Maqaa Haala Mijeessaa/tuu: __________ Maqaa Suupparvaayizaraa______________

Ganda: _____________________Aanaa: ________________

Naannoo: ___________



a. Guyyaa: _________







Daa’imman ABAABOO (daa’imman ji’a 12-24): ____________

Hirmaattota meeqatu wantoota kana torbee darbe keessa (MHG Kutaa 6 booda) mana isaanitti raawwatani?

Baay’ina namoota daa’im-man KICHUU qabanii kan

raawwatan

Baay’ina hirmaattotaa raaw-watanii dimshaashaan

1. Daa’imman isaanii wantoota kosii fi bobbaa tuttuqan afaan kaa’atanii akka hin faalamne eeguu ilaalchisee miseen-sota maatii waliin kan mari’atan

2. Bobbaa daa’imman BIQILTUU ak-kamitti akka gatan/awwaalan miseen-sota maatii isaanii waliin kan mari’atan

3. Bobbaa namaa yookan kosii beeyiladaa erga tuqaniin booda harka saamunaa fi bishaaniin dhiqachuu akka barbaachisu abbaa warraa/haadha warraa fi mi-seensota maatii wajjiin kan mari’atan

4. Qajeelfama “Akkaataa ijaarsa ban-tuufi cuftuu bishaan harkaa” ibsu, ab-baa warraa/haadha warraa fi miseen-sota maatii isaanitti kan agarsiisanii fi akkaataa itti fayyadama isaas kan mari’atan

5. Waa’ee Tapha Tatamsa’ina Jarmii kan mari’atanii fi jarmoonni harka namaa, uffataa fi meeshaalee adda addaa tuquudhaan akkamitti akka daddarbuu danda’an kan ibsan

66

6. Yoo xiqqaate bantuufi cuftuu bishaan harkaa tokko manatti ijaarrachuuf kan karoorfatan yookan Joogii bishaanii bakka bakkatti socho’uu fi saamunaa kan qopheessanii fi abbaa warraa/haadha warraa fi miseensota maatii isaanii waliin kan mari’atan

Hirmaattota meeqatu amaloota kana torbee kana keessa mana isaanitti

shaakaluuf fedhii qabu?

Baay’ina namoota daa’imman KICHUU Xiqqaa

qabanii

Baay’ina hirmaattotaa fedhii qaban dimshaashaan

1. Miseensa maatii isaaniif maalummaa da’ima KICHUU kan ibsan

2. Poostara nyaata dabalataa kichuu xiqqaa miseensota maatii fi abbaa warraa isaanitti kan agarsiisan akkasu-mas poostaricha keenyaa mana isaan-itti kan fannisan

3. Qajeelfama akkaataa Nyaata Da-balataa waa’ee marqaa furdaa, lallaa-faa nyaatawwan ABBAA URJII wajjiin qophaa’u ibsu miseensota maatii isaanitti kan agarsiisanii fi akkaataa fayyadama isaas kan ibsan

4. Marqaa furdaa, lallaafaa nyaataw-wan ABBAA URJIIn kan badhaadhe Daa’imman Kichuu Xixiqqaaf (ji’a 6 - 7) gidduu jiraniif kan qopheessanii fi nyaachisan

5. Daa’imman Kichuu Xixiqqaan nyaatawwan idilee guyyaatti yeroo sadi kan nyaachisanii fi akka fedhii isaanitti harma hoosisuus kan itti fufan

6. Daa’imman xixiqqoo fi haadholi-in karaa nyaatawwan ABBAA URJII guyyaa guyyaan argachuu itti danda’an miseensota maatii isaanii waliin kan mari’atan

7. Mootii Kanniisaaf qofa: Yeroo gahaa kan boqochuu fi nyaata nyaachuud-haaf isaan gargaru argchuuf akkasumas dhibbaa hojii hir’isuuf gargaarsa kan gaafatan

8. Miseensa maatii mootiin Kanniisaa boqachuu fi nyaata nyaachuuf yeroo gahaa akka argattu hojii kan gargaaran

Hirmaattonni amaloota Guyyoota 1000 Jalqabaa kana manatti hojiirra oolchuuf wayita yaalan rakkoolee nu qunnaman jechuun gabaasan:________________________________



67

Unka Gabaasaa Marii Hawaasa Gabbataa Kutaa 8: KICHUU Guddaa

Maqaa Haala Mijeessaa/tuu: _______________ Maqaa Suupparvaayizaraa______________

Ganda: _____________________Aanaa: ______________ _____

Naannoo: ___________



a. Guyyaa: _________



Daa’imman SANYII (daa’imman gadameessa keessa jiran): ____________




Daa’imman ABAABOO (daa’imman ji’a 12-24): __________

D. Hirmaattota meeqatu wantoota kana torbee darbe keessa (MHG Kutaa 7 booda) mana isaanitti

raawwatan?

Baay’ina namoota daa’im-man KICHUU xiqqaa qabanii fi raawwatanii

Baay’ina hirmaat-totaa raawwatanii

dimshaashaan

1. Miseensa maatii isaaniif maalummaa da’ima KICHUU kan ibsan

2. Poostara nyaata dabalataa kichuu xiqqaa miseensota maatii fi abbaa warraa isaanitti kan agarsiisan akkasumas poostaricha keenyaa mana isaanitti kan fannisan

3. Qajeelfama akkaataa Nyaata Dabalataa waa’ee marqaa furdaa, lallaafaa nyaatawwan ABBAA URJII wajjiin qophaa’u ibsu miseensota maatii isaanitti kan agarsiisanii fi akkaataa fayyadama isaas kan ibsan

4. Marqaa furdaa, lallaafaa nyaatawwan ABBAA URJIIn kan badhaadhe Daa’imman Kichuu Xixiqqaaf (ji’a 6 - 7) gidduu jiraniif kan qopheessanii fi nyaachisan

5. Daa’imman Kichuu Xixiqqaan nyaatawwan idilee guyyaatti yeroo sadi kan nyaachisanii fi akka fedhii isaanitti harma hoosisuus kan itti fufan

6. Daa’imman xixiqqoo fi haadholiin karaa nyaatawwan ABBAA URJII guyyaa guyyaan argachuu itti danda’an miseensota maatii isaanii waliin kan mari’atan

7. Mootii Kanniisaaf qofa: Yeroo gahaa kan boqochuu fi nyaata nyaachuudhaaf isaan gargaru argchuuf akkasumas dhibbaa hojii hir’isuuf gargaarsa kan gaafatan

8. Miseensa maatii mootiin Kanniisaa boqachuu fi nyaata nyaachuuf yeroo gahaa akka argattu hojii kan gargaaran

68

E. Hirmaattota meeqatu amaloota kana torbee kana keessa mana isaanitti shaakaluuf fedhii qabu?

Baay’ina namoota daa’imman KICHUU GUGUDDOO fedhii

qaban

Baay’ina hirmaattotaa fedhii qaban dimshaas-

haan

1. Poostara Nyaata Dabalataa Kichuuwwan Guguddoo (daa’imman ji’a 8 fi 12) gidduu jiran abbaa warraa/haadha warraa fi miseensota maatii isaanitti kan agarsiisanii fi odeeffannoo isaas kan ibsan

2. Daa’imman kichuu guguddoo nyaachisuu ilaalchisee gochaalee gaggaarii hojiirra ooluu qaban miseensota maatii hunda yaadachiisuuf akka gargaaru, poostara Kichuu Guddaa keenyaa mana isaaniitti kan fannisan

3. Abbaan warraa/haati warraa fi miseensota maatii isaanii nyaata guyyaa guyyaan daa’ima isaanii kichuuf barbaachisu karoorsuurratti akka isaan gargaaran kan gaafatan

4. Galii maatii irraa muraasa nyaata daa’imman KICHUU fi ABAABOOf oolu guyyaa guyyaan nyaata abbaa urjii bittaaf kan oolu irratti abbaa warraa fi miseensa maatii waliin kan mari’atan

5. Daa’imni keessan KICHUUn guyyaatti yoo xiqqaate nyaata ABBAA URJII-3 tokko (hanqaaquu, baaduuii manatti qophaa’uu, foon, foon lukkuu, aannan) karaa argachuu danda’an, abbaa warraa/haadha warraa isaanii waliin kan mari’atan

6. Daa’ima kichuu guddaa, marqaa nyaatawwan ABBAA URJII waliin qophaa’e akkasumas nyaata idilee 3 fi tursiistuu 1 guyyaa guyyaan kan nyaachisan

Hirmaattonni amaloota Guyyoota 1000 Jalqabaa kana manatti hojiirra oolchuuf wayita yaalan rakkoolee nu qunnaman jechuun gabaasan:_____________________________



69

Unka Gabaasaa Marii Hawaasa Gabbataa Kutaa 9: ABAABOO

Maqaa Haala Mijeessaa/tuu: ________________ Maqaa Suupparvaayizaraa______________

Ganda: _____________________Aanaa: ________________

Naannoo: ___________



a. Guyyaa: _________


c. Baay’ina Hirmaattotaa Abbaa/ Haadha/ Akkoowwan: ________________ta’an:

Daa’imman SANYII (daa’imman gadameessa keessa jiran): ______________





D. Hirmaattota meeqatu wantoota kana torbee darbe keessa (MHG Kutaa 8 booda) mana isaanitti raaw-

watan?

Baay’ina namoota KICHUU GUD-DAA qabanii fi raawwatanii

Baay’ina hir-maattotaa

raawwatanii dimshaashaan

1. Poostara Nyaata Dabalataa Kichuuwwan Guguddoo (daa’im-man ji’a 8 fi 12) gidduu jiran abbaa warraa/haadha warraa fi miseensota maatii isaanitti kan agarsiisanii fi odeeffannoo isaas kan ibsan

2. Daa’imman kichuu guguddoo nyaachisuu ilaalchisee go-chaalee gaggaarii hojiirra ooluu qaban miseensota maatii hunda yaadachiisuuf akka gargaaru, poostara Kichuu Guddaa keenyaa mana isaaniitti kan fannisan

3. Abbaan warraa/haati warraa fi miseensota maatii isaanii nyaata guyyaa guyyaan daa’ima isaanii kichuuf barbaachisu karoorsuurratti akka isaan gargaaran kan gaafatan

4. Galii maatii irraa muraasa nyaata daa’imman KICHUU fi ABAABOOf oolu guyyaa guyyaan nyaata abbaa urjii bittaaf kan oolu irratti abbaa warraa fi miseensa maatii waliin kan mari’atan

5. Daa’imni keessan KICHUUn guyyaatti yoo xiqqaate nyaa-ta ABBAA URJII-3 tokko (hanqaaquu, baaduuii manatti qophaa’uu, foon, foon lukkuu, aannan) karaa argachuu dan-da’an, abbaa warraa/haadha warraa isaanii waliin kan mari’atan

6. Daa’ima kichuu guddaa, marqaa nyaatawwan ABBAA UR-JII waliin qophaa’e akkasumas nyaata idilee 3 fi tursiistuu 1 guyyaa guyyaan kan nyaachisan

70

E. Hirmaattota meeqatu amaloota kana torbee kana keessa mana isaanitti shaakaluuf fedhii qabu?

Baay’ina namoota daa’imman ABAABOO

qaban

Baay’ina hir-maattotaa fedhii qaban dimshaas-

haan

1. Miseensota maatii isaaniif maalummaa ABAABOO kan ibsan

2. Waa’ee tapha Argannaa fi Bitannaa abbaa warraa/haadha war-raa fi miseensota maatii isaanii birootti kan himanii fi akkaataa itti fayyadama isaas kan ibsan

3. Galii maatii keessaa hanga tokko nyaatawwan ABBAA URJII daa’imman KICHUU fi ABAABOOn guyyaa guyyaan nyaatan bituuf akkamitti akka fayyadaman abbaa warraa/haadha warraa fi miseensota maatii isaanii waliin kan mari’atan

4. Daa’imman nyaata isaanii nyaatanii akka fixan obsaan jajjabees-suu ilaalchisee gochaalee MGH kana keessatti baranne, daa’im-man KICHUU fi ABAABOO irraatti hojiirra kan oolchan

5. Daa’imman ABAABOO guyyaatti nyaata idilee sadii fi tursiis-tuuwwan 2 kan nyaachisan

6. Daa’imman KICHUU fi ABAABOO guyyaa guyyaan nyaataw-wan ABBAA URJII kan nyaachisan

7. Daa’imman dhukkubsatan nyaata hanga isaa baay’isanii nyaachisuu fi mallattooleen dhukkubaa hamaan yoo irratti mul’atan immoo gara dhaabbata fayyaatti kan geessan

Hirmaattonni amaloota Guyyoota 1000 Jalqabaa kana manatti hojiirra oolchuuf wayita yaalan rakkoolee nu qunnaman jechuun gabaasan:_____________________________________________________



71

Unka Gabaasaa Marii Hawaasa Gabbataa Kutaa 10: GUDUUNFAA FI WAADAA SEENUU

Maqaa Haala Mijeessaa/tuu: ____________ Maqaa Suupparvaayizaraa______________

Ganda: _____________________Aanaa: _____________

Naannoo: ___________



a. Guyyaa: _________


c. Baay’ina Hirmaattotaa Abbaa/ Haadha/ Akkoowwan________________ta’an:


Daa’imman BIQILTUU (daa’imman dhalootaa hanga ji’a): _______________

Daa’imman KICHUUWWAN XIXIQQAA (daa’imman ji’a 6-7): _____________



D. Hirmaattota meeqatu wantoota kana torbee darbe keessa (MHG Kutaa 9 booda) mana isaanitti

raawwatan?

Baay’ina namoota daa’imman ABAA-

BOO qaban

Baay’ina hirmaattotaa raawwatanii dim-

shaashaan

1. Miseensota maatii isaaniif maalummaa ABAABOO kan ibsan

2. Waa’ee tapha Argannaa fi Bitannaa abbaa warraa/haadha warraa fi miseensota maatii isaanii birootti kan himanii fi akkaataa itti fayyadama isaas kan ibsan

3. Galii maatii keessaa hanga tokko nyaatawwan ABBAA URJII daa’imman KICHUU fi ABAABOOn guyyaa guyyaan nyaatan bituuf akkamitti akka fayyadaman abbaa warraa/haadha warraa fi miseensota maatii isaanii waliin kan mari’atan

4. Daa’imman nyaata isaanii nyaatanii akka fixan obsaan jajjabeessuu ilaalchisee gochaalee MGH kana keessatti baranne, daa’imman KICHUU fi ABAABOO irraatti ho-jiirra kan oolchan

5. Daa’imman ABAABOO guyyaatti nyaata idilee sadii fi tursiistuuwwan 2 kan nyaachisan

6. Daa’imman KICHUU fi ABAABOO guyyaa guyyaan nyaatawwan ABBAA URJII kan nyaachisan

7. Daa’imman dhukkubsatan nyaata hanga isaa baay’isanii nyaachisuu fi mallattooleen dhukkubaa hamaan yoo ir-ratti mul’atan immoo gara dhaabbata fayyaatti kan gees-san

72

E. Hirmaattonni Raawwiilee Guyyoota 1000 Jalqabaa Mana Isaanitti Hojiirra oolchuuf waadaan seenan maal maali? Armaan Gaditti barreessaa:

Turtii Marii Hawaasa Gabbataa Kutaa kanaa: ___________________

73

74

Mootiin kaannisaa keenya guyyaa guyyaan Kiniinii Aayiranii fudhachuu ishee mirkaneessuufgeengoo irratti gurraachessaa.

KINIINII AAYIRANII FUDHACHUU

KEESSANIIN DURA CIREE/TURSIISTUU

NYAADHAA

KINIINII AAYIRANII FUDHACHUUKEETIIN DURAA FI ERGA

FUDHAT TEEN BOODA SA’AA TOKKOGIDDUUT TI BUNA YOOKAAN

SHAAYEE HIN DHUGIIN.

MOOTIIN KANNIISAA KEENYA Kiniinii Aayiranii, YEROO ULFAAFI ERGA DEESSEEN BOODA JI’A 3f YEROO

HUNDA GALGALA GALGALA AKKA FUDHATTU YAADACHIISNA.

Wiix

ata

Kibx

ata

Roob

ii

Kam

isa

Jimaa

ta

Sanb

ata

Dilb

ata

Wiix

ata

Kibx

ata

Roob

ii

Kam

isa

Jimaa

ta

Sanb

ata

Dilb

ata

Wiix

ata

Kibx

ata

Roob

ii

Kam

isa

Jimaa

ta

Sanb

ata

Dilb

ata

Wiix

ata

Kibx

ata

Roob

ii

Kam

isa

Jimaa

ta

Sanb

ata

Dilb

ata

Wiix

ata

Kibx

ata

Roob

ii

Kam

isa

Jimaa

ta

Sanb

ata

Dilb

ata

Wiix

ata

Kibx

ata

Roob

ii

Kam

isa

Jimaa

ta

Sanb

ata

Dilb

ata

Wiix

ata

Kibx

ata

Roob

ii

Kam

isa

Jimaa

ta

Sanb

ata

Dilb

ata

Wiix

ata

Kibx

ata

Roob

ii

Kam

isa

Jimaa

ta

Sanb

ata

Dilb

ata

Wiix

ata

Kibx

ata

Roob

ii

Kam

isa

Jimaa

ta

Sanb

ata

Dilb

ata

Wiix

ata

Kibx

ata

Roob

ii

Kam

isa

Jimaa

ta

Sanb

ata

Dilb

ata

Wiix

ata

Kibx

ata

Roob

ii

Kam

isa

Jimaa

ta

Sanb

ata

Dilb

ata

Wiix

ata

Kibx

ata

Roob

ii

Kam

isa

Jimaa

ta

Sanb

ata

Dilb

ata

Wiix

ata

Kibx

ata

Roob

ii

Kam

isa

Jimaa

ta

Sanb

ata

Dilb

ata

Ji’a 8-12


SIRNA NYAATAA DAA’IMMAN KICHUU GUDDAA

Daa’imman keenya Kichuu isa guddichaaf MARQAA FURDAA nyaatawwan ABBAA URJII daakamaa waliin qopheessinaaf.

Daa’ima kichuu

keenya guddichaaf

guyyaa guyyaan

tursiistuu(Eebelles

oo) 1-2 kenninaaf.



Nyaatawwan ABBAA URJII-3 kanneenkeessaa yoo xiqqaate tokko daakuudhaanguyyaatti yeroo tokko marqaatti itti makna.

Nyaatawwan ABBAA URJII-3 kanneenkeessaa yoo xiqqaate tokko daakuudhaan



Nyaatawwan abbaa urjii 1 soorata qophaa’u hundatti makaa

Nyaatawwan abbaa urjii 2 kuduraa fi mu-duraa soorata qophaa’u hundatti makaa

Yoo xiqqaate nyaatawwan abbaa urjii 3 tokko nyaadhaa


Ji’a 6-7

SIRNA NYAATAA DAA’IMMAN KICHUU XIQQAA





Daa’ima keenya

kichuu isa

xiqqoo marqaa

furdaa lallaafaa

nyaachisna

Torb

ee 1

Torb

ee 2

Torb

ee 3

To

rbee

4

Siinii½

Siinii½

Siinii½




Siinii¾

Siinii¾

Siinii¾

Siinii 1

Siinii 1

Siinii 1


SIRNA NYAATAA HAADHOLII

Irb

aa

ta

C i r e e

Laaqa

n a / d h i h e e n a

Tu

rs

i i st

uu

O o l c h a a (E b e l

leso

o)

Mootiiwwan kaannisaa keenya:

Cimina argachuuf akka nyaatanLamaaf jedhanii akka nyaatanNyaatawwan abbaa URJII 3 guyyaa guyyaan akka nyaatan ni jajjabeessina.Nyaata yeroo idileetti nyaatawwan abbaa URJII 2 akka nyaatan ni jajjabeessina.

Nyaatawwan abbaa urjii 1 soorata qophaa’u hundatti makaa

Nyaatawwan abbaa urjii 2 kuduraa fi muduraa soorata qophaa’u hundatti makaa

Yoo xiqqaate nyaatawwan abbaa urjii 3 tokko nyaadhaa

MOOTIIWWAN KAANNISAA DUBARTOOTA ULFAA

YOOKAAN KANNEEN HARMA HOOSISAA JIRANI DHA.

Nyaatawwan ABBAA URJII-3 kanneen keessaa yoo xiqqaate tokko daakuudhaan



tokko itti makna:


tokko itti makna

Muu

zii yookan avokaadoo

Dabaaqula fooniin

Hanqaaquu daabbo

on

Din

nich

a da

mmee

aannan waliin

Shiroo Raafuudhaan

Ciree

Laaqana

Irbaata

Ebellesoo

SIRNA NYAATAA DAA’IMMAN ABAABOO

Tursiistuu

Iddoo harka dhiqannaa kuufata Bishaan qusatu bakkeewwan barbaachisoo adda addaatti hojjennee ol keenya

Daa’imman bobba’anii

teessuma isaanii erga dhiqnee fi

bobbaatii isaanii gatneen booda

Daa’imman yeroo taphatanii fi daa’iman afata qulqullaa’aa irra ni keenya

Qonnaa fi hojii qonnaa erga hojjenneen

booda

Daa’imman keenya nyaata

nyaachisuu keenyaan dura

Mana fincaanii booda

Faltii erga falteessinee fi

Kuboota xuqneen booda

Nyaata qopheessuu

keenyaan dura

YEROOWWAN MURTEESSAA TA’AN KANATTI HARKA KEENYA BISHAANII FI

SAAMUNAADHAAN NI DHIQANNA

Kaardota Tapha Qooda fudhannaa

Daa’imman keenya jire

enya addaa

akka qabaatan guyyoota 1000

jalqabaa kessatti b

u’uura ni keenya

Biqiltuu - Ji’a 0-6 Kichuu - Ji’a 6-12 Sanyii - Ulfa Abaaboo - Ji’a 12-24

GUYYOOTA 1000 JALQABAA

Marii Hawaasa Gabbataa Guyyoota 1000 Jalqabaa · akka baratan marii idileedhaan (hawaasaan) adeemsifamu dha. Kanaan dura hawaasa keessatti mariin ... Mariin Hawaasaa dhimma sirna

Documents