NDEKLERGR.................................................................................................................................
8 1. Corafi Bilgi Sistemlerinin
Tanm...........................................................................
8 2. CBS Ne e Yarar?
....................................................................................................
8 3. CBS in Temel Bileenleri ve Grevleri
..................................................................
10 4. CBS ve CAD Yazlmlar Arasndaki Farklar
......................................................... 11 5. CBS
Veri Taban
.....................................................................................................
12 1. Verileri Grntleme
...................................................................................................
15 1.1 MapInfo Tablosu Hakknda Genel Bilgi
............................................................... 16
1.2 Verileri Grntleme:
...........................................................................................
16 1.3 Proje Kaydetme ve Ama
.....................................................................................
23 2. Harita Penceresinin Yeteneklerini Gelitirme
............................................................ 28 2.1
lek Deitir Diyalounu Kullanma
...................................................................
29 2.2 lei Deitirmek in Butonlar Kullanma
....................................................... 30 2.3 Bir
Katmann Tmn Grntleme
....................................................................
32 2.4 Yakla ve Uzakla Butonlarn Kullanma
............................................................. 32
2.5 Kaydr Butonunu Kullanma
..................................................................................
34 2.6 Seme Butonu
.......................................................................................................
34 2.7 Harita Penceresi Seeneklerini Ayarlama
............................................................. 35
2.8 Bir Tabloyu Ayn Anda ki Farkl Pencerede Grntleme
................................. 38 2.9 Kapama Alan Oluturma
.....................................................................................
39 3. Katmanlar ve Harita
.....................................................................................................
42 3.1 Katmanlarla alma
.............................................................................................
43 3.2 Katman Kontrol Kullanm
.................................................................................
44 3.3 Katmanlar Sralama
.............................................................................................
45 3.4 Katman Ekleme
.....................................................................................................
46 3.5 Z-Sralamas
..........................................................................................................
46 3.6 Bilgi Aracnn Kullanm
.....................................................................................
47 3.7 Katman kartmak
...............................................................................................
48 3.8 Katmann Grnn Deitirme
.......................................................................
48 3.9 Katman Grnm Ayarlar
...................................................................................
50
3.10 HotLink (Balant, Nesnelere Dosya Balama )
................................................. 51 3.11 Seamless
(Birletirilmi) Harita Katmanlar
...................................................... 56 4. Seim
lemleri
............................................................................................................
60 4.1 Kayt Seme
..........................................................................................................
61 4.2 statistik
butonu.....................................................................................................
61 4.3 Seme Butonu
.......................................................................................................
62 4.4 Dikdrtgen Seimi Butonu
...................................................................................
63 4.5 Daire Seimi Butonu
.............................................................................................
64 4.6 Poligon Seimi Arac
............................................................................................
64 4.7 Snr Seimi Butonu
..............................................................................................
65 4.8 Seimi Tersine evirme Arac
..............................................................................
66 4.9 Seimin eriini Grmek
.....................................................................................
67 4.10 Sorgularn Adn Deitirme
...............................................................................
68 4.11 Sorgulama le Seme
..........................................................................................
69 4.12 Seim ve Sorgulamalar Saklama
.......................................................................
74 4.13 Sorgu Tablosu Oluturma
...................................................................................
74 4.14 Sorgu ablonu Oluturma
...................................................................................
75 4.15 Sorgulamalar proje iinde saklamak
..................................................................
77 4.16 Sorgu Sonularn Saklamak
...............................................................................
78 5. Etiketleme
....................................................................................................................
81 5.1 Klikleyerek Etiketleme
.........................................................................................
82 5.2 Tm Nesneleri Otomatik Etiketleme
....................................................................
83 5.3 Etiketleri Dzenleme
............................................................................................
85 5.4 Etiketleri Silme
.....................................................................................................
86 5.5 Etiketleri Kaydetme
..............................................................................................
86 5.6 Balk Oluturma
..................................................................................................
86 5.7 Kozmetik Katman Kaydetme
...............................................................................
88 5.8 Yan Yana ve Alt Alta Etiketleme
.........................................................................
89 5.9 Etiketleme
Seenekleri..........................................................................................
92 6. Bulma
..........................................................................................................................
96 6.1 lke Bulma
...........................................................................................................
97 6.2 ehir Bulma
........................................................................................................
100 6.3 Adres Bulma
.......................................................................................................
101MapInfo Professional Eitim Kitab
2
6.4 Kesiimi Bulma
...................................................................................................
103 6.5 Mteri Bulma
....................................................................................................
103 6.6 Seileni Bul
.........................................................................................................
106 7. MapInfoda Veri Dosyalarn Ama
..........................................................................
109 7.1 dBASE (.dbf) Dosyas Ama
..............................................................................
110 7.2 MapInfo Tablosunu Anlama
...............................................................................
111 7.3 Access Veritabann Ama
..................................................................................
111 7.4 ASCII Yaz Dosyalarn Ama
...........................................................................
113 7.5 Excel Verisayfalarn Ama
................................................................................
115 7.6 Tablolarn Dzenlenebilir Versiyonlarnn Oluturulmas
.................................. 118 7.7 Veri Dntrme ( Import )
lemi
.....................................................................
119 7.8 Universal Data A
...............................................................................................
122 7.9 Pencereleri Resim Olarak Kaydetmek
................................................................
125 7.10 GeoTIFF Formatnda Dar Aktarm
............................................................... 126
8. Koordinattan Nokta Oluturma
..................................................................................
131 8.1 Enlem ve Boylam Koordinatlar Anlama
............................................................ 132
8.2 Nokta Olutur komutunu Enlem ve Boylam Koordinatlar ile Kullanma
........... 133 8.3 UTM Kordinat sisteminde Nokta Oluturma
...................................................... 135 8.4
Derece
Dntrc............................................................................................
138 8.5 Koordinat Yazdrc
............................................................................................
140 8.6 Tablonun Haritasn Yok Etme
...........................................................................
142 8.7 Kesimlerde Nokta Oluturma
.............................................................................
144 9. Corafi Kodlama / Adres le Nokta Oluturma
......................................................... 147 9.1
Adres Sahalarn Kullanarak Corafi Kodlama
.................................................. 148 9.2 Sorarak
Corafi Kodlama
...................................................................................
152 9.3 Corafi Olarak Kodlanmam Kaytlar Seme
.................................................. 153 9.4
Uyuumsuzlar Listeden Seerek Corafi Kodlama
........................................... 153 10. Tematik Harita
Oluturma
.......................................................................................
156 10.1 Aralk Tanml Tematik Harita Oluturma
........................................................ 157 10.2
Bireysel Tematik Harita Oluturma
..................................................................
166 10.3 Lejant Dzenleme
.............................................................................................
168 10.4 Tematik ablonlarn Kullanm
.........................................................................
170 10.5 Tematik Haritay Kaydetme
..............................................................................
175MapInfo Professional Eitim Kitab
3
10.6 Tematik Katmanlar Anlama
.............................................................................
175 10.7 Tablolar Eletirme: Baka Tablodaki Veriyi Kullanma
................................. 177 10.8 Corafi
Balantlar............................................................................................
182 11. leri Seviye Tematik Haritalama
..............................................................................
186 11.1 ift Deikenli Tematik Haritalarn Oluturulmas
.......................................... 187 11.2 Bar Grafii
Tematik Oluturma
........................................................................
190 11.3 Pasta Grafii Tematik Oluturma
.....................................................................
194 11.4 Nokta Younluu Tematik Oluturma
.............................................................. 196
11.5 Grid Tematik Haritalarn Oluturulmas
........................................................... 198
11.6 Grid Haritasndan 3 Boyutlu Haritalar Oluturma
............................................ 201 11.7 Noktasal Obje
eren Dosyalardan Grid Haritalar Oluturma .........................
203 11.8 Prizmatik Haritalarn Oluturulmas
.................................................................
206 11.9 Harita ve Nitelik Dzeltme
...............................................................................
207 12. Snflandrma / Blgeleme
.......................................................................................
208 12.1 Snflandrma Nedir?
.........................................................................................
209 12.2 Tablo Yapsn Deitirme
................................................................................
210 12.3 Snflama lemini Kaydetme ve Bitirme
.......................................................... 217 12.4
Sorgu > Seim Yap Komutunu Kullanarak Seim Yapma
............................... 217 13. Tampon Blge Oluturma
........................................................................................
221 13.1 Nokta Objeleri Etrafnda Tampon Blge Oluturma
........................................ 222 13.2 Snr Seimi Tuunu
Kullanma
.........................................................................
226 13.3 Oluan Tampon Blgeyi Kaydetme
..................................................................
227 13.4 Poligon etrafnda tampon blge oluturma
....................................................... 227 14. OLE
(Obje Balants ve Yerletirmesi)
..................................................................
232 14.1 Bir Pencereyi Grafik Dosya Biimlerinde Kaydetmek
..................................... 233 14.2 Kapama Alan Oluturma
.................................................................................
233 14.3 Bir Haritay Baka Bir Uygulama erisine
Yerletirmek................................. 235 14.4 Harita
Penceresini Kopyalama Tuu
.................................................................
237 14.5 Ole zelliinin Power Point Sunumlar le Birlikte Kullanlmas
.................... 238 14.6 MapInfonun OLE Destei Hakknda Baz
Notlar ........................................... 242 15. kt
Penceresinin Kullanm
...................................................................................
244 15.1 Kartografik Lejant
.............................................................................................
245 15.2 kt Hazrlama
.................................................................................................
252MapInfo Professional Eitim Kitab
4
15.3 Haritadan Direkt kt Alma
.............................................................................
253 15.4 kt Penceresini Kullanmak (Layout Window)
............................................... 254 15.5 lekli kt
Alm
...........................................................................................
257 15.6 ereveyi Tama ve Bykln
Deitirme................................................ 258 15.7
kt Penceresine Yaz Ekleme
.........................................................................
259 15.8 ktlar iin ablonlarn Kullanlmas
.............................................................. 262
15.9 Yeni Varsaylan kt Tercihleri Ayarlar
......................................................... 264 15.10
Kuzey Oku ve lek ubuu Ekleme
............................................................ 265
16. Tablo Yapsn zleme, Deitirme & Kolon Gncelleme
....................................... 268 16.1 Tablonun Adn
Deitirme
..............................................................................
269 16.2 Tablo Yapsn Deitirme
................................................................................
270 16.3 Kolonu Deitirme
............................................................................................
271 16.4 Ayr Kolonlardaki Bilgileri Birletirme
............................................................ 275
16.5 Uzunluk ve Alan Hesab
...................................................................................
278 16.6 Corafi zellikleri Kullanarak Kolonu Deitirme
.......................................... 281 16.7 Corafi
Deerlerle Kolonu Deitirme
............................................................. 283
16.8 Tabloya Yeni Kaytlar Ekleme
.........................................................................
285 16.9 Harita ve Sorgulamalarda Tarih ve Zaman Verilerinin
Kullanlmas ............... 287 17. Sorgulama lemleri SQL
........................................................................................
294 17.1 SQL Diyalog
Kutusu.........................................................................................
295 17.2 SQL Sorgularn Saklama
.................................................................................
298 17.3 Corafi Fonksiyonlarn Kullanm
....................................................................
299 17.4 Birden ok Tablodan Sorgulama Yapma
......................................................... 301 17.5
Alt Seimler
......................................................................................................
304 17.6 Contains, Intersects ve Within Operatrlerinin Kullanm
................................ 305 18. Saysallatrma &
Koordinatlandrma......................................................................
310 18.1 izim Aralar
...................................................................................................
312 18.2 Obje Oluturma
.................................................................................................
313 18.3 Otomatik zleme ( AutoTrace )
.........................................................................
317 18.4 AutoNode ( Farei Gezdirerek izim Yapmak)
................................................. 318 18.5 Yeni
Tablo
Oluturma.......................................................................................
319 18.6 izgi ile Obje Blme
........................................................................................
321 18.7 Poligon ile Obje Blme
.....................................................................................
322MapInfo Professional Eitim Kitab
5
18.8 Obje Birletirme
................................................................................................
323 18.9 Obje Ayrma
.....................................................................................................
325 18.10 Dmleri Dzenleme
....................................................................................
327 18.11 Kesiimlere Nod Ekleme
................................................................................
327 18.12 Poligon Kontrolleri
.........................................................................................
328 18.13 Temizleme
......................................................................................................
330 18.14 Yakalama/Genelletirme
.................................................................................
331 18.15 Dmleri Birlikte Hareket Ettirme
............................................................... 333
18.16 Dn Kapatma
...............................................................................................
333 18.17 Kapatma
..........................................................................................................
335 18.18 Voronoi E Uzaklk Alan
............................................................................
337 18.19 maj (Raster) Haritalarn ve Grntlerin Kullanm
...................................... 338 19. MapBasic Penceresi
Kullanm
................................................................................
349 19.1 MapBasic Penceresi
..........................................................................................
349 19.2 Sorgulama
.........................................................................................................
350 19.3 Obje ilemleri
....................................................................................................
352 19.4 ObjectGeography Fonksiyonu
..........................................................................
352 19.5 izgi Oluturma
................................................................................................
354 19.6 Pencere Bulma Fonksiyonu
..............................................................................
355 19.7 MapBasic Yardm
.............................................................................................
355 19.8 Bir MapBasic Programnn altrlmas
......................................................... 356 20.
Oracle Proje Aralar
...............................................................................................
358 20.1 Oracle Projesi ( Oracle Workspace )
.................................................................
359 20.2 Oracle Projesi Yaratmak ve Dzenlemek
......................................................... 360 20.3
Tablo Birletirme
..............................................................................................
367 20.4 Bir Oracle Projesinde Bulunan Tabloyu Yenilemek
......................................... 369 20.5 Bir Oracle
Projesi Silmek
.................................................................................
370 20.6 Bir Oracle Projesinde Bulunan Tablonun Versiyonlamasn
Kaldrmak .......... 371 20.7 Oracle Veritabannda MapInfo Saklanmas
...................................................... 373 20.8
Verilerin Yklenmesi Easy Loader
................................................................
373 20.9 Server lemleri
.................................................................................................
376 20.10 Triger ve Sequence Oluturma
........................................................................
376 20.11 Verilerin
ndirilmesi........................................................................................
377MapInfo Professional Eitim Kitab
6
20.12 Oracle puclar
................................................................................................
381 21. WMS ve
WFS..........................................................................................................
383 21.1 Web Harita Hizmetleri (WMS Web Map Service)
........................................ 384 21.2 WMS zellikleri
...............................................................................................
385 21.3 Web Corafi Obje Servisi ( WFS Web Feature Service )
.............................. 386 22. Seenekler
................................................................................................................
390 22.1 Tercihler
............................................................................................................
391 22.2 Harita Seenekleri
.............................................................................................
395 22.3 Lejant penceresi, Balang Tercihleri , Klasrler Tercihleri,
kt ve kt Pencersi Tercihleri, Web Servis Ayarlar ve maj Grntleme
............................... 398 23. Aralar
.....................................................................................................................
407 24. Ska Sorulan Sorular
..............................................................................................
411 EK-1: MapInfo Lisanlama ve Aktivasyonu
...................................................................
416 EK-2: SQL Fonksiyonlar ve rnekleri
.........................................................................
432 EK-3: Harita Projeksiyonlar ve MapInfo Professional
................................................. 441
MapInfo Professional Eitim Kitab
7
GR1. Corafi Bilgi Sistemlerinin Tanm Corafi Bilgi Sistemlerini
ksa adyla CBSyi, yeryzne ait bilgileri belirli bir amaca ynelik
olarak toplama, bilgisayar ortamnda depolama, gncelletirme, kontrol
etme, analiz etme ve grntleme gibi ilemlere olanak salayan bir
bilgisayar sitemi olarak tanmlamak mmkndr. Yeryzne ait bilgiler
genellikle corafi koordinatlar referans aldklarndan CBS, harita
sitemi olarak da alglanmaktadr. Baka bir deile, Konumsal Bilgi
Sistemleri ierisinde yer alan bilgiler, yalnzca konumsal olarak
ifade edilen bilgileri iermeyip, bu konumsal bilgileri veya
sembolojileri aklayan znitelik bilgiler de CBS olarak tanmlanr.
Veri taban ynetim sistemlerinin bilgi paylamndaki nemi, harita
destekli uygulamalarla daha fazla ortaya kmaktadr. Bu nedenle temel
altl eitli leklerde harita olan CBS, harita destekli uygulamalardan
mmkn olan en iyi ekilde yararlanmay ve analiz etmeyi salamaktadr.
Harita zerindeki bilgiler grafiksel olarak ifade edilebildiinden
konuma dayal grafik ve grafik olman nitelikleri aklayan bilgilerin
bir btn iinde ayn sistemde toplanp analiz edilmesi gerei CBSnin
ortaya kmasna neden olmutur. Bilgilerin tek bir sistem ierisinde
toplanp, depolanmas, modellenerek analiz edilmesi, eldeki bilgilere
hzl ve gvenli bir ulam salayacandan sistemin etkinlii ve
gvenilirlii daha fazla olacaktr.
2. CBS Ne e Yarar? CBS, corafi yapya sahip olan problemleri
zmeyi ama edinmekte ve aadaki basit sorularn yannda daha kompleks
yapdaki sorulara da zm arayabilmektedir: Herhangi bir yatrm iin en
uygun yer neresidir? X blgesinde veya noktasnda ne var? Benim
verilerim ne gibi bir dalm gstermekte? stanbul Ankara otoyoluna bal
tai yollar nelerdir?MapInfo Professional Eitim Kitab
8
Ne tr alanlar zmir Ankara otoyolunu kesmektedir? zmir blgesinde
A nesnesinden ka tane vardr? Herhangi bir karar aldmda hangi
alanlar etkilenmektedir? Belli gzergah olan nehir tatnda hangi
alanlar iine almaktadr? Yamur yadnda hangi alanlar, hangi derecede
erozyon riskini tamaktadr? Yerleime veya tarma en elverili alanlar
nerelerdir? Deprem riski tayan blgeler nerelerdir? Olas bir
depremde tehlike altnda olacak binalar, bunlarn yklma olaslklar ve
tehlike altnda olan kiiler kimlerdir? Yeni yaplacak okullar,
belirli yrme mesafelerine gre nerelere yaplmaldr? Bilgilerin saysal
olarak artyla bunlar kontrol etmek ve yorumlamak da doal olarak
zorlamaktadr. Buradan hareketle CBS nokta, izgi ve alan konseptine
dayandndan, kurulularn corafi tabana dayanan bilgilerinde karar
vermelerine yardmc olmay hedeflemektedir. Yani CBS hem gl bir veri
taban ynetimi, hem yksek kaliteli izim ve corafi analiz yetenei hem
de karar destek mekanizmas zelliklerinin tmn iinde barndrmaktadr.
Buda CBSsi dier tm sistemlerden bir adm ne tar. Farkl alanlarda
deiik amalar iin kullanlmakla birlikte genelde CBS aadaki amaca
ulamay hedeflemektedir: Harita ve corafi bilgileri kullanarak
retkenlii arttrmak, Corafi veri tabannda ynetimi gelitirmek, Karar
vermeyi destekleyen corafi verileri kullanacak daha iyi strateji
yollar ortaya koymak. Genel olarak gnmzde btn CBS sistemlerinin
yaplarnda bulundurduu karakteristikler aadaki gibi zetlenebilir:
Konumla ilgili olan veya olmayan verilerle ilgilenir. Geni veri
taban kullanr. zel CBS fonksiyonlar vardr: Seme, transfer,
sorgulama, analiz ve sunma. Modelleme ve analitik kabiliyetleri
bulunmaktadr. Her trl kararlar destekleme potansiyeli vardr.
MapInfo Professional Eitim Kitab
9
Farkl isteklere gre deien zelliklere sahip kaliteli kt verme
imkanna sahiptir. 3. CBS in Temel Bileenleri ve Grevleri CBS genel
anlamda bir sistem olarak drt ana unsuru iermektedir, bu unsurlar
CBSnin bileenleri olarak da ifade edilmektedir. Donanm ve yazlm
aralar, Corafi veriler, Personel ve Belirlenmi bir problem iin ama
(hedef).
VER
UYGULAMA
DONANIM
NSAN
CBS
YAZILIM
Bu drt unsur birbiriyle sk iliki halindedir ve her biri CBSnin
baars iin eit oranda nemlidir. Tanmlamalarda belirtildii zere
CBSnin bir ok unsuru ve bu unsurlarn zel amalar vardr. Sonuta
CBSnin temel grevi olduu ifade edilebilir. 1. Yeterince fazla sayda
verilerin saklanmas, ynetilmesi ve entegre edilmeleri. Konumsal
olan ve olmayan veriler, sonraki konularda detaylaryla aklanaca
gibi deiik ekillerde birbirleriyle ilikilendirip analiz edilebilme
imkanna sahip olmaktadr.
MapInfo Professional Eitim Kitab
10
2. CBSnin ikinci amac corafi tabanl verileri analiz etmektir.
Veri setleri iin istatistik hesaplamalar yaplabilecei gibi,
herhangi bir yerden baka bir yere en ksa ve en uygun bir ekilde
gitmek iin iki nokta (blge) arasndaki uzunluu hesaplanabilmesi mmkn
olmaktadr. Btn bunlarn yannda eitli mantksal ve matematiksel
modeller kullanlarak corafi analizler yaplabilmektedir. 3. CBSnin
nc nemli amac olduka fazla sayda ve eitte olan verilerin
kullanclara en uygun ekilde bilgi verebilmesi iin organize edilip
ynetilmesini salamaktadr. Doal olarak CBS ok fonksiyonlu ve
kaliteli haritalar retmek zorundadr ve buna gre tasarlanmtr.
4. CBS ve CAD Yazlmlar Arasndaki Farklar CBS sistemlerine temel
tekil eden bilgisayar destekli izim ve tasarm (CAD/CAM Computer
Aided Design/Computer Aided Manufaturing) sistemi genelde
endstriyel arlkl uygulamalar zerine younlatndan, arazi zerine
yaplacak analizler konusunda yetersiz kalmaktadr. Srekli olarak
tartlan CAD/CAM ile CBS arasndaki farkllklar veya zellikler aadaki
ekilde zetlenebilir:
MapInfo Professional Eitim Kitab
11
1. CAD/CAM
sistemleri
genellikle
endstriyel
izim
ve
tasarm
amacyla
oluturulmutur. Gnmzde bu yazlmlar izim masalarnn yerini almtr.
Yeni gelimeler, saysal harita yapm iin gerekli olan bir ok
fonksiyonlar CAD/CAM yazlmlar ierisinde bulmaya olanak salamtr. 2.
CBS nemli bir ekilde veri taban ynetim sistemine sahiptir. 3. CAD
otomatik harita ilemlerini yrtebilecek bir dzeye gelmitir, fakat
CBS bu ii daha mkemmel bir ekilde yapabilmektedir. Mimari
mhendislik tasarmlarndan farkl olarak, haritaclk iin koordinat dnm,
harita lei dnm, izgi izleme ve dier geometrik ilemler nemlidir. 4.
CBS ile CAD sistemleri arasnda uygulama alanlar asndan da
farkllklar vardr. CAD Sistemlerinin Genel Uygulama Alanlar: naat
Mhendislii naat, yap, izim Mimarlk ve Peyzaj Mimarl
CAD/CAM
CBSnin Genel Uygulama Alanlar ise: Trafik ve ulam planlamas ve
iletilmesi Tarm planlamas evre ve doal kaynaklarn ynetimi Elence
yerlerinin planlanmas Yer bulma yer tahsis etme kararlar Arazi
planlamas Pazarlama Eitim, hastane, polis, itfaiye gibi servis
hizmetlerinin planlanmas ve gelitirilmesi
CBS
5. CBS Veri Taban Corafi veriler, belirli bir konum ile
ilikilendirilen veriler olarak tanmlanabilir. CBSde nemli olan
nokta verilerin devaml olarak bir konum ile mutlaka
ilikilendirilmek zorunda olmasdr. Bu sre corafi kodlama (geocoding)
olarak adlandrlmaktadr. Kurulacak olan her veri tabannda, her bir
veri dizini mutlaka corafi konumu gsteren bir element iermelidir.
Bu element genellikle harita olmakla birlikte, posta kodlar ve
MapInfo Professional Eitim Kitab
12
adresler de bu grevi grmektedir. te veri ierisinde corafi yeri
veya konumu tanmlayan bu elemente corafi kod (geocode) ad
verilmektedir. 5.1. Vektr Veri Taban Vektr veri taban; nokta, izgi
ve poligon zelliklerindeki nesneleri belli bir koordinat sistemine
gre bilgisayar ortamnda tutan ve her bir nesneye ait znitelik
bilgilerinin de tutulabildii veri tabandr. Bu verilerin mant,
noktalar prensibine dayanmaktadr. tip vektr verisi vardr: Nokta
veriler. Elektrik direklerinin bulunduklar yerler, ehirde bulunan
bankalar, okullar gibi tek bir olguyu belirten veriler corafya
zerinde bir nokta ile ifade edilebilmektedir. izgi veriler.
Elektrik hatlar, telefon hatlar, yollar, su ve kanalizasyon
ebekeleri, nehirler gibi bir ok noktann birlemesi ile oluan
verilerdir. Poligon veya alan veriler. Her bir elektrik santralinin
kapsad veya datmn yapt blgeler, gller, ormanlar gibi noktalarn
tekrar birlemesi ile ifade edilen belirli ve bir noktadan balayp
tekrara ayn noktada son bulan poligon eklindeki verilerdir.
MapInfo Professional Eitim Kitab
13
5.2. Raster Veri Taban Grntlerin ufak olarak alglanmas ve kk
paralara ayrlp Grid denen zgaralar eklinde hcreler oluturularak
saklanmasn ngren raster veri taban, CBSnin ikinci veri sistemini
oluturmaktadr. Bu veri yapsnda her bir hcre blgenin znitelik
bilgilerinin o hcreye den deerini gstermekte olup sadece bir deer
alabilmektedir. Raster verilerin kalitesi yani znrl, hcrelerinin
boyutlaryla ilikilidir. 5.3. Corafi Olmayan (znitelik) Veriler
znitelik bilgiler, herhangi bir nesnenin zelliklerini ortaya koyan
bilgilerdir. CBSde harita zerinde yer alan verilerin zellikleri ile
ilgili detaylar ihtiva eden bilgilerdir. zellikleri belirten aklayc
bilgiler, ilikili olduu nesnenin konumunu belirten corafi bir
referansa sahip olmas gerekir. Veri tabanlarnda nesneleri grafik
olmayan nesneler ile ilikilendirecek corafi koordinatlar haricinde
posta kodu, adres, ehir kodu gibi referanslar kullanlarak
bilgilerin bulunduu veri tabannda ilikilendirmeler yaplr. Bylelikle
aklanan bilginin konumdaki nesneye ait olduu belirlenebilir.
KAYNAK: CORAF BLG SSTEMLER Harita Tabanl Bilgi Ynetimi Do. Dr.
Vahap TECM
MapInfo Professional Eitim Kitab
14
1. Verileri GrntlemeDersin AmacBu derste, MapInfonun Hzl Al
kutusunu kullanarak MapInfo tablosunu amak ilenecek. MapInfo
tablolar deiik formatlarda veri ierdiklerinden verileri grntlemenin
deiik yntemlerini de greceiz. Bazen sadece verilerin belirli
paralarn grmeye ihtiyacnz olacak. Bu durumda seim oluturacaz. alma
ortamnz saklamak iin proje oluturma da incelenecek.
Kapsanan zellikler ve Konular
Pratik Kullanm
MapInfo Tablosu Hakknda Genel Bilgi Hzl Al Kutusu kullanm Harita
Penceresi Kullanm Verisayfasi Penceresi Kullanm Kayt Seimi Grafik
Penceresi Kullanm Proje Saklama ve Ama
MapInfoda, bir veri takmna tablo denilmektedir. Bir MapInfo
tablosu satr ve stunlardan oluan tablosal veridir (verisayfas).
Tablo ayn zamanda bu tablo ile ilikili corafi bilgiler de
ierebilmektedir (harita). Bu yzden MapInfo ile bir tabloyu deiik
yollarla grntlemek mmkndr. Verisayfasi penceresi ile tablosal
verileri grntleyebilirken, harita penceresi ile de corafi bilgileri
grebilirsiniz. Ayn zamanda bu tablosal verileri grafik olarak da
grntlemek mmkndr. Mesela mteri verileri ile altnz dnn. Mteri
listesini verisayfasi penceresinde, corafi pozisyonlar harita
zerinde ve tketim alkanlklarn da grafik penceresinde grebilirsiniz.
Btn bu pencerelerin tamam tek bir tablodan oluturulabilir! Bazen
verilerin sadece belirli bir ksmn grmek isteyeceksiniz. Bu durum
tabloda ok fazla kayt olduu veya analizlerin verinin sadece belirli
bir ksm iin yaplaca
MapInfo Professional Eitim Kitab
15
durumlarda gerekli olabilir. Bunun iin de seim yaparz. Seilen
veriler, tablonun geri kalanndan bamsz bir ekilde gsterilebilir.
Oluturulan pencereleri her defasnda yeniden amak yerine, bu bazen
olduka zaman alabilir, alma ortammz saklamak iin kullandmz dosyaya
da Proje Dosyas denir.
1.1 MapInfo Tablosu Hakknda Genel Bilgi Veri dosyanz MapInfoda
atnz zaman, MapInfo bir tablo oluturur. Eer veriniz grafik obje
iermiyorsa, bu tablo en az iki ayr dosyadan oluur. *.tab: Bu dosya
tablonuzun yapsn tanmlar. Verinizi ieren dosyann formatn aklayan kk
bir yaz dosyasdr. *.dat: Bu dosya tablosal verinizi ierir. Eer
dBASE/FoxBASE, delimited ASCII, Lotus 1-2-3, Microsoft Excel veya
Microsoft Access dosyalar ile alyorsanz, MapInfo tablonuz, .tab ve
altnz dosyann uzantsndan (*.wks, *.dbf veya *.xls) oluacaktr. Eer
veriniz grafik objeleri de ieriyorsa, MapInfo tablonuz yukardaki
iki dosyann yannda aa iki dosyann eklenmesi ile oluacaktr. *.map:
Bu dosya grafik objeleri tanmlar. *.id: Bu dosya veri ile objeler
arasnda balant kuran, karlkl bir referans dosyasdr. (Microsoft
Access dosyas ile alyorsanz *.id dosyasnn yerinde *.aid dosyas yer
alacaktr.) Tablonuz ayrca, Bul komutu ile harita objelerini
sorgulamanz salayan indeks dosyasn da ierebilir. *.ind: Bu dosya
indeksleri ierir. 1.2 Verileri Grntleme:
Iller tablosunu grntlemek iin:MapInfo yu balatn. Hzl Al
kutusundan Tablo(lar) A seiniz.
MapInfo Professional Eitim Kitab
16
Aa tklaynz. A penceresi grnecektir. Blm_1 klasrnn iindeki Illeri
sein.
Dosya tr: Buradaki seiminiz neyi amak istediinize gore deiir.
Biz imdi varolan bir MapInfo tablsou amak istediimiz iin burada
MapInfo (*.tab)nseili olduundan emin olunuz.
Al ekli: Buradan tablonuzu nasl grntlemek istediinizi
seebilirsiniz.o
Otomatik: MapInfo en uygun grntleme eklini seecektir. Eer
veri
haritalanabilir ise yani veri ile ilikilendirilmi grafik
objeleri varsa ve oturumda mevcut bir Harita Penceresi yoksa,
MapInfo tabloyu yeni birMapInfo Professional Eitim Kitab
17
Harita Penceresinde aacaktr. Eer oturumda mevcut bir Harita
Penceresi varsa, o zaman MapInfo tabloyu mevcut Harita Penceresinde
aacaktr. Eer veri haritalanabilir deilse, MapInfo tabloyu
Verisayfas Penceresinde aacaktr. Eer tablo hem haritalanamyor hem
de verisayfasnda grntlenemiyorsa, o zaman MapInfo tabloyu
Penceresiz A seeneini kullanarak aacaktr. o o o o
Verisayfas: MapInfo tabloyu Verisayfas Penceresinde
amayaalacaktr.
Mevcut Haritaya Katman Olarak Ekle: MapInfo tabloyu mevcut
HaritaPenceresine eklemeye alacaktr. amaya alacaktr.
Yeni Haritada A: MapInfo tabloyu yeni bir Harita Penceresinde
Penceresiz A: MapInfo grntlemeyecektir.tabloyu aacaktr fakat
veriyi
Bu altrmamz iin al eklini Otomatik olarak sein. 1.2.1 Verileri
Grntleme: Harita Penceresi Tablomuzdaki corafi objeleri grntlemek
iin Harita Penceresini kullanrz. Iller tablosunu Harita
Penceresinde amak iin:
Aa tklaynz.Trkiyenin iller haritasn pencerede greceksiniz. Bu
pencereye Harita Penceresi denir.
Pencerenin kesindeki "X" pencereyi kapatr.
MapInfo Professional Eitim Kitab
18
Pencerenin en stne bakn. Men ubuunda Harita seeneinin olutuuna
dikkat edin. Bu men sadece Harita Penceresi aktif iken mevcuttur.
1.2.2 Yeni Harita Penceresi Ama Pencere > Yeni Harita Penceresi
A diyaloundan yeni harita penceresi aabilirsinizi. Bu pencere yeni
harita penceresine bir defada daha fazla katman ekleyebilmeniz iin
dizayn edilmitir. Mevcut harita penceresine eklemek ya da karmak
istediiniz katmanlar yaa ve sola yn tularn kullanarak
aktarabilirisiniz. Katmanlarnzn sralamasn katman kontrolnden
deitirebileceiniz gibi aa ve yukar butonlar yardmyla bu pencereden
de ayarlayabilirsiniz. Not: Aadaki diyalogta geen tablo isimleri
rnek olmas amacyla verilmitir.
1.2.3
Verileri Grntleme: Verisayfas Penceresi veritabanndaki gibi yaz
olarak grmek istediimizde verisayfas
Verilerimizi
penceresini kullanrz.
Iller tablosunu verisayfas penceresinde grmek iin: Pencere >
Yeni Verisayfas Penceresi mensn sein. Iller tablosunda yer alan
tablosal veriler grlr.
MapInfo Professional Eitim Kitab
19
Ekrann en stndeki menye gzatn. Men ubuunda Veri mensnn, Harita
mensnn yerine geldiine dikkat edin. Bu men sadece Verisayfas
Penceresi aktif iken mevcuttur. Pencere > Pencereleri De yi
sein.
Grdnz zere MapInfoda verilerinizi deiik pencerelerde deiik
grnmlerle ayn zamanda grntleyebilirsiniz. Eer pencerelerin birinde
bir deiiklik yapacak olursanz, bu deiiklik dier pencerede annda
yanstlacaktr. Ayn zamanda tek bir grnt aktif olabilir. Baka bir
pencereyi aktif yapmak iin, o pencerenin st ksmndaki balk ubuuna
tklaynz. 1.2.4 Tablo Altkmeleri ile alma MapInfoda bir defada btn
bir tablo ile ya da bir tablonun altkmesi ile almak mmkndr. Mesela
birka ilin nfus bilgilerini karlatran bir grafik hazrlamak
isteyelim. Bunun iin Iller tablosundan bir seim yapp, grafikte
grmek istediimiz illeri seebiliriz.
Se butonunun
seili olduundan emin olun.
MapInfo Professional Eitim Kitab
20
Harita zerinde veya drt ili tklayn. tuuna basp, tabloda iaretli
olan (Adana, Amasya, Bingl ve Bursa) ehirleri sein. Ayn anda
Verisayfas Penceresinde yer alan soldaki kk kutucuklarn da siyaha
dntne dikkat edin. Bu kutular tklayarak da verisayfasndan kayt
semek mmkndr.
Verisayfas Penceresine geip soldaki kutular iaretleyin.
Verisayfas Penceresinde seim yapmak iin bu kutular tklaynz.
Seilen iller selection ad verilen geici tabloya atlr. Bu tablo
geicidir, nk sadece bilgisayarn alan hafzasnda yer alr. imdi,
seilen illerin kaytlar Iller tablosundaki geri kalan illerden bamsz
bir ekilde grlebilir. Bir MapInfo tablosunda veritabanndaki
bilgiler bilgisayar zerindeki harita ile birebir ilikili olduundan,
illeri ister Harita Penceresinden, ister Verisayfas Penceresinden
sein, seim her iki pencerede de yaplm olacaktr. 1.2.5 Verileri
Grntleme: Grafik Penceresi Grafik Penceresinde istatistiki
balantlar grafik formatnda grntleyebiliriz. 3D, bar, izgi, alan
histogram, scatter, baloncuk ve pasta grafikleri olmak zere deiik
grafikler oluturabiliriz. imdi seilen illerin bilgilerinden grafik
oluturacaz.
MapInfo Professional Eitim Kitab
21
Seilen illerden grafik oluturmak iin:
Pencere > Yeni Grafik Penceresini sein Grafik Olutur
seeneklerinde Selection olduuna dikkat edin.(MapInfo en yakn
zamanda yaptnz seime gre grafik izeceinizi farzeder. Bu yzden
Selection en bata yer alr.) Tablo Kolonlar ndan NUFUS_1990 sein.
Diyolog kutusu aadaki gibi grnmeli:
Tamama basn.Grafik Penceresi aktif olduunda (grndnde), menu
ubuunda Veri seenei yerine Grafik seeneinin grndne dikkat
ediniz.
MapInfo Professional Eitim Kitab
22
Ayrca Grafik penceresinin isminin Query1 olduuna da dikkat edin.
Yaptnz seimi harita, verisayfas veya grafik penceresinde
grntlendiinizde, MapInfo seimi yeniden Query# tablosu olarak
adlandrr. Bu tablolar sral olarak numaralandrlr (Query1,Query2,
Query3, gibi). Yaptmz herhangi bir seim kmesine geri dnmek istersek
bu Query tablolarn kullanabiliriz. Bu sayede ayn seimi yeniden
yapmak zorunda kalmayz. 1.3 Proje Kaydetme ve Ama Bir proje
oluturduunuzda mevcut alma ortamn (atnz pencereleri) kaydetmi
olursunuz. Gelecek derse gemeden nce btn pencereleri kapatacaz.
Ancak bu pencere dzenini daha sonra kullanmak isteyebileceimizden
ncelikle bunu bir proje olarak kaydedeceiz. Gelecek sefer bu
pencerelere ulamak istediimizde sadece projeyi aacaz. Bylece bu
pencereleri her ihtiyacmz olduunda yeniden oluturmak zorunda
kalmayacaz. Bir projeyi saklamak iin:
Dosya > Proje Olarak Kaydeti sein. Dosya ad kutusuna Ders_1
yazn.
MapInfo Professional Eitim Kitab
23
Blm_1 klasrnn iine kaydedin.MapInfo bir proje kaydettiimizi
bildii iin, Ders_1.WOR yerine sadece Ders_1 yazdk. .WOR uzantsn
kendisi otomatik olarak ekleyecektir. imdi projemizi kaydettiimiz
iin btn pencerelerimizi kapatabiliriz.
Dosya > Btn Dosyalar Kapat sein.imdi de biraz nce
kaydettiimiz projeyi aalm.
Dosya > A sein. Dosya trnden Workspacei sein. Ders_1i seip Aa
tklayn.Ekrannzdaki pencerelerin yerleri ve grnm Ders_1 projesini
kaydettiinizdeki zaman ile ayn. Proje, MapInfo tarafndan okunan,
alma annz yeniden oluturan komutlarn yazld basit bir yaz dosyasdr.
Bu komutlar, MapInfoya hangi dosyalar aacan ve hangi pencereleri
ekranda nasl gsterecegini syleyen MapBasic adl programlama dilinin
komutlardr. Proje, altnz verileri saklamaz, sadece altnz tablolar
sizin iin yeniden aar. Aada bir projenin saklad elemanlar yer
almaktadr; Byklkleri ve ekrandaki pozisyonlar da dahil olmak zere
Harita, Verisayfas, Grafik, 3Dharita ve kt pencereleri.
Seim Yap veya SQL Seimi komutlar ile ana tablodan oluturulan
sorgutablolar (sorgulamalar kaydedilmeyecektir). Grafikler. Tematik
Haritalar. Lejant Pencereleri Kozmetik Objeler. Etiketler. Objeleri
grntlemek zere kullanlan font, sembol, izgi stilleri ve dolgu
desenleri.
MapInfo Professional Eitim Kitab
24
!Workspace !Version 600 !Charset WindowsTurkish Open Table
"Iller" As Iller Interactive Map From Iller Position (6.66667,0)
Units "in" Width 6.58333 Units "in" Height 8.38542 Units "in" Set
Window FrontWindow() ScrollBars Off Autoscroll On Set Map CoordSys
Earth Projection 3, 28, "m", 36, 25, 37.5, 40.5, 1003827.11,
-1183453.0800000001 Center (628979.7004,245043.5858) Zoom
2404.757545 Units "km" Preserve Zoom Display Zoom Distance Units
"km" Area Units "sq km" XY Units "m" Set Map Layer 1 Display
Graphic Global Pen (1,2,0) Brush (2,16777215,16777215) Symbol
(35,0,12) Line (1,2,0) Font ("Arial",0,9,0) Label Line None
Position Center Font ("Arial",0,9,0) Pen (1,2,0) With IL_ADI
Parallel On Auto Off Overlap Off Duplicates On Offset 2 Visibility
On Browse * From Iller Position (0,0) Units "in" Width 6.58333
Units "in" Height 8.38542 Units "in"
Proje, MapInfoda seim butonuyla oluturulan seimleri kaydetmez.
Daha sonraki derslerde seimlerin nasl saklanacan ayrca
reneceiz.
1.3.1 Projeyi Kaydetme ve Ama ( MapInfo Workspace MWS Destei )
MapInfo daki alma ortamnz ak tm pencereler ve ayarlarnz ile
birlikte MapXtreme ortamna aktarabilmek ve MapXtreme ortamnda bu
almanza ulamak iin yukarda anlatlan projeyi kaydetme blmnde olduu
gibi projeyi kaydetmek gerekir. Bunu yaparken dosya uzants olarakta
MWS seilmelidir. Bir MWS projesini saklamak iin:
Dosya > Proje Olarak Kaydeti sein. Ardndan gelecek olan
Projeyi Kaydet blmnde, Kayt Tr: iin MapInfo Workspace Format
(*.mws) i sein. Dosya ad kutusuna Ders_mws yazn.
MapInfo Professional Eitim Kitab
25
Blm_1 klasrnn iine kaydedin.Dosya ad iin Ders_mws yazdk ve kayt
trnde *.mws setiimiz iin MapInfo dosya uzantsn otomatik olarak
kaydetti. Projemizi kaydettiimiz iin artk pencelerimizi
kapatabiliriz.
Dosya > Btn Dosyalar Kapat sein.Artk hazrladmz projeyi
uygulamalarda kullanabiliriz. MapXtreme altnda aabilir,
hazrladmz
MapInfo Professional Eitim Kitab
26
zet Tablo Ama Dosya > A Yeni Harita Penceresi Oluturma
Pencere > Yeni Harita Penceresi Yeni Verisayfas Penceresi
Oluturma Pencere > Yeni Verisayfas Penceresi Grafik Penceresi
Oluturma Pencere > Yeni Grafik Penceresi Veri Altkmesi Oluturma
(Seim) Seim arana tklayn. Verisayfas Penceresinde istenen kaytlarn
kutularn iaretleyin veya Harita Penceresinden objeleri iaretleyin.
Birok kayd veya objeyi ayn anda semek iin, seim yaparken tuunu basl
tutun. alma Ortamn Kaydet Dosya > Proje Olarak Kaydet alma
Ortamn (*.MWS) Olarak Kaydetme Dosya > Proje Olarak Kaydet >
*.MWS Olarak Kaydet Tablo Kapat Dosya > Tablo Kapat Btn Tablolar
Kapat Dosya > Btn Dosyalar Kapat
MapInfo Professional Eitim Kitab
27
2. Harita Penceresinin Yeteneklerini GelitirmeDersin AmacBu
derste Harita Penceresindeki dijital haritalara deiik zoom
seviyelerinde yaklap uzaklamay ve haritalar kaydrmay
reneceksiniz.
Kapsanan zellik ve Konular
Pratik Kullanm
lek Dzeyini Anlama Grnt Deitirme Diyalounu Kullanma Grnm
Deitirmek in Butonlar Kullanma nceki Grnme Dnme Bir Katmann Tmn
Grntleme Harita Penceresi Seeneklerini Ayarlama Bir Tabloyu Ayn
Anda ki Farkl Pencerede Grntleme Kapama Alan Oluturma
Haritalar farkl boyutlarda ve farkl leklerde olabilir.
Bilgisayarda haritalar grntlemenin yarar, bu zellikleri
istediinizde deitirebilmenizdir. MapInfoda sk sk harita grntsn
deitirmeye gereksinim duyacaksnz. Daha yakn ve daha ayrntl bir grnt
iin byltme, daha geni bir alan grmek iin de kltme
yapabilirsiniz.
MapInfo Professional Eitim Kitab
28
Balamak
iin
nce
masastn
temizleyelim
ve
sonra
Dnya
haritasn
grntleyelim:
Dosya > Btn Dosyalar Kapat sein. Dosya > A sein. Blm_2
klasrndeki Dunya tablosunu seip, Aa tklayn.Dnya haritas, Harita
Penceresinde alr:
imdi Harita Penceresinin grntsn deitirmek iin farkl yntemleri
kefedelim. Mesafeyi Anlama: Ekrann sol altndaki Durum ubuu, Harita
Penceresinin sol ve sa kenarlarnn orta noktalarnn arasndaki
mesafeyi gsterir. Bu mesafeyi deitirerek haritaya daha fazla
yaklaabilir ya da uzaklaabiliriz (lek byltme/kltme). 2.1 lek Deitir
Diyalounu Kullanma
lek Deitir komutu haritanz grntlemek istediiniz mesafeyi
girmenize olanaktanr. Bu diyalou ayn zamanda belirli bir harita
leini ayarlamak ya da pencerenin orta noktasn ayarlamak iin de
kullanabiliriz. Bu diyaloa ulamak iin;
Harita > lek Deitiri sein.lek Deitir diyalou grntlenir:
MapInfo Professional Eitim Kitab
29
Mesafe kutusuna 10000 deerini girin. Tamama tklayn.Harita,
pencerenin sa ve sol kenarlarnn orta noktalarnn arasndaki mesafe
10.000 km olacak ekilde yeniden izilecektir. Durum ubuu mesafenin
son durumunu gsterecektir. Harita Penceresinin orta nokta
deerlerinin, siz yeni koordinatlar girmediiniz srece deimeyeceine
dikkat ediniz. 2.2 lei Deitirmek in Butonlar Kullanma MapInfonun
Ara ubuklar aralara ve diyaloglara kolay eriimi salar. Menlerde
mevcut komutlarn ouna, uygun buton zerine tek bir tklama ile de
eriilebilir. Ara ubuklar tanabilir, yeniden boyutlandrlabilir veya
pencereniz zerinde kaymasn diye ekrann st ksmna ekilebilir. izim ve
Ana Ara ubuklarn ekrann stne ekeceiz. izim Ara ubuunun balk ksmna
tklayn ve onu men ubuuna srkleyin ve mouse butonunu serbest brakn.
Ana Ara ubuu iin de bu ilemi tekrar edin.
Ara ubuklarnn grntlenmesini kontrol etmek iin Seenekler > Ara
ubuklarn kullann.
Mouse butonunu serbest braktnzda, Ara ubuklar ekrannzn st ksmna
gelecektir. ste ekilen Ara ubuu verilerinizin grnmn
engellemeyecektir. Aadaki ekran grntsnde Ara ubuklar ekrann st
ksmna ekilmitir.
MapInfo Professional Eitim Kitab
30
lei Deitirme Butonu lek Deitirme diyalouna menden eriime ek
olarak (rn. Harita mensndeki
lei Deitir ile), Ana Ara ubuundaki lek Deitir butonuna tklayarak
dalek Deitir diyalou grntlenebilir. lek Deitir butonunu tklayn lek
Deitir diyalou grntlenir. Mesafe deeri olarak 5000 girin. .
Tamama basn.nceki Grnme Dnme Haritanz son grnmne tekrar getirmek
iin nceki Ekrana Dn komutunu kullannz.
Harita > nceki Ekrana Dn sein.
MapInfo Professional Eitim Kitab
31
2.3 Bir Katmann Tmn Grntleme Bir Harita Penceresi iindeki bir
katman ile ilikili tm objeleri grntlemek iin Tm
Katman Grntle komutunu kullannz. Harita > Tm Katman Grntleyi
sein.
Katman aa alan mensnden Dunyay sein. Tamama basn.2.4 Yakla ve
Uzakla Butonlarn Kullanma Bir harita ile analiz yaparken,
uygulamanz haritadaki bir alann byltlmesini (yakla) ya da
kltlmesini (uzakla) gerektirebilir. MapInfo bu iki ilemi
gerekletirmek iin Ana Ara ubuu zerinde iki araca sahiptir. Harita
alann byltmek iin Byltme (Yakla) butonunu veya harita da daha fazla
alann grntlenmesi iin Kltme (Uzakla) butonunu kullannz. 2.4.1
Uzakla Butonu Uzakla Butonuna erimek iin: Ana Ara ubuunda Uzakla
tklayn.
mle, Harita Penceresinde eksi iaretli bir byte grntler.
Uzaklamak istediiniz alann zerine Uzakla butonu ile tklayn. Harita
objeleri kltlerek harita grntsnn daha geni bir alan iermesi salanr.
2.4.2 Yakla Butonu Yakla butonuna erimek iin: Ana Ara ubuunda Yakla
tklayn.
mle, Harita Penceresinde art iaretli bir byte olarak
grntlenecektir. Yaklamak istediiniz alann zerine Yakla butonu ile
tklayn.MapInfo Professional Eitim Kitab
32
Her tklaynzda mesafe yaklak yars kadar azalr. 2.4.3 Yakla
Butonunu Kullanarak Bir Dikdrtgen ereve Oluturma Blm_2 klasrnden
Dnya_Baskentleri ve Okyanus tab dosyalarn an. Ana Ara ubuu
zerindeki Yakla butonunu tklayn.
Yaklamak istediiniz alan zerine fareyi tklayn ve srkleyin.
Ortaya kan izgili dikdrtgen, dikdrtgen ereve olarak bilinir:
Dikdrtgen ereve serbest brakn. byyecektir:
oluturduktan
sonra
mouse
butonunu
Dikdrtgen ereve iindeki alan, tm Harita penceresini dolduracak
ekilde
MapInfo Professional Eitim Kitab
33
2.5 Kaydr Butonunu Kullanma ou kez sadece harita penceresinin
mesafesini deitirmek, sizi almak istediiniz alan zerinde
konumlandrmayacaktr. lgilendiiniz belirli bir alan grntlemek iin
Kaydr butonunu kullanarak haritay yeniden konumlandrabilirsiniz.
Ana Ara ubuu zerinde Kaydr butonunu tklayn.
mle, harita penceresi iinde hareket ettiinizde bir el olarak
grntlenecektir Harita zerinde herhangi bir yeri tklayn ve tutun,
sonra imleci herhangi bir yne ekin. Haritann hareketine dikkat
ediniz. Mouse butonunu serbest konumunda yeniden izer. 2.6 Seme
Butonu Uzakla, Yakla, Kaydr ve lek Deitir butonlarn kullandktan
sonra da kullandnz butonun aktif kald dikkatinizi ekmi olabilir. Bu
butonlardan birini kapamak iin Ana Ara ubuundan Se butonunu
tklaynz. Se butonu, MapInfoda varsaylan aratr ve harita, verisayfas
ya da kt penceresinden seimler yapmak iin kullanlr. Se butonu aktif
olduunda, imle harita zerinde dolarken Bilgi pular grntlenecektir.
brakn. MapInfo haritay yeni
MapInfo Professional Eitim Kitab
34
Ana Ara ubuundan
Se butonunu seiniz.
Bir lke zerinde imleci hareket ettirin ve durun.
Gelecek derste grntlenen bilgilerin nasl deitirileceini
ileyeceiz. 2.7 Harita Penceresi Seeneklerini Ayarlama MapInfo iinde
bir haritann koordinat, mesafe ve alan birimlerini
deitirebilirsiniz. Aktif harita penceresi iin kullanlan
projeksiyonu ve ayn zamanda durum ubuunda grntlenen zellikleri de
deitirebilirsiniz. Haritann birimlerini deitirmek iin:
Harita > Seenekleri an.Harita Seenekleri diyalou grntlenir.
Haritann koordinat birimlerini metreden dereceye deitirmek iin:
Koordinat Birimi aaya alan mensnden, dereceyi sein.Harita
Penceresi iinde imlecin X ve Y koordinat deerlerini grntlemek
iin:
Durum ubuunda Bilgi grubundan Koordinat seeneini iaretleyin.
MapInfo Professional Eitim Kitab
35
lek seenei, durum ubuunda haritann leini grntleyecektir.
Harita projeksiyonunu semek iin:
Projeksiyona basn.Projeksiyon Se diyalou grntlenir. MapInfo
Global (Earth) ve Lokal (Non-Earth) koordinat sistemlerinde
haritalar destekler. sterseniz kendi koordinat sisteminizi de
oluturabilirsiniz (Bkz. MapInfo Professional Reference Ek F:
Creating Your Own Coordinate System Kendi Koordinat Sisteminizi
Oluturma). Dnya haritasnn projeksiyonunu deitirmek iin:
Projections of the Worlde ayarlanm Kategori aaya alanmensn
tklayn. kategorilerini listeler. Kategori aaya alan mens u anda
MapInfoda kullanlan farkl projeksiyon
Alt Kategori aaya alan mensnden Mollweide (Equal-Area)ysein. Alt
Kategori aaya alan mens, Kategori aaya alan mensnden seilen
projeksiyon trne dayal farkl trde projeksiyon ve koordinat
sistemlerini listeler.
MapInfo Professional Eitim Kitab
36
Projeksiyon kresel bir yzeydeki (yeryz) detaylar dz bir yzeyde
(harita) grntlemek iin kullanlan bir yntemdir. Objeler eri bir
yzeyden dz bir yzeye aktarldklarnda deformasyon meydana
gelecektir. Verilen bir alanda deformasyon miktarn en aza
indirgemek iin farkl projeksiyonlar kullanlr. Koordinat sistemi
harita konumlarn
yeryz ile referanslandrmak iin kullanlr.
Projeksiyon Se diyalounu kapatmak iin Tamama basn. Harita
Seenekleri diyalounu kapatmak iin Tamama basn.Harita penceresi
yeniden izilir. lkelerin genel grnmlerinin deitiine dikkat edin.
Durum ubuunun sol alt kesine dikkat edin. Harita penceresi iinde
hareket ettiinizde, imlecin X ve Y konumu grntlenir. Durum ubuunda
grntlenen zellikleri mesafeyi, lei veya koordinat seerek
deitirebilirsiniz. Durum ubuunun sol alt kesini tklayn ve Mesafeyi
sein.
Grnt leme: Tavsiye edilen varsaylan ayarlarnz mevcut halinde
brakmanzdr, fakat ilemek istediiniz bir imajnz olduunda,
Map>Options dan ayarlarnz deitirebilirsiniz. Grnt ileme diyalou
iki ayr seenek kutucuunu ierir. Bunlar projeksiyon deitir ve
rnekleme metodu seenekleridir. Yeniden Projeksiyonlama; MapInfo
imajnzn pixel deerlerini yeniden hesaplayabilir ve doru bir ekilde
grntleyebilir. Herzaman Kesin bir formle dayanarak imajn
koordinatlarn yeniden hesaplanmas yoluyla her zaman yeniden
projelendirilir. En uygun Orjinal imaj alanndaki dnm kullanldk
sonra yeniden projeksiyonlanm imaj hedef dikdrtgen bakla tayin
edilir.MapInfo Professional Eitim Kitab
37
Kbik Metod orjinal imajdaki bir pixele merkezlenmi 4*4 lk bir
pixcel penceresine dayandrlm yeniden rneklenmi bir imajdaki bir
pixcel iin bir deer hesaplayan bu methodla daha doru bir imaj
yeniden rneklemesi salar. Uydu fotoraflar ya da hava fotoraflar iin
nerilir. Enyakn Komu yeniden rneklenen imaja orjinal imajdaki en
yakn pixelden ald bir deerle bir pixel atar. Bu method en hzlsdr ve
taranm imajlarn, raster gridlerin ya da dier raster imajlarn
yeniden projeksiyonlanmas srasnda nerilir. 2.8 Bir Tabloyu Ayn Anda
ki Farkl Pencerede Grntleme Bir tabloyu birden ok harita
penceresinde aadaki yntemlerden birini kullanarak
grntleyebiliriz.
Pencere > Yeni Harita Penceresi komutunu izleyebiliriz.
Pencere > Pencerenin Kopyasn kar komutunu izleyebiliriz. Dzen
> Harita Penceresini Kopyala komutunu izleyebiliriz. Ana Ara
ubuunda yer alan Haritay Kopyala aracn kullanabiliriz.Bu baka bir
Dnya Harita Penceresi oluturacaktr. Bu yeni Harita Penceresinin
balk ubuuna dikkat ediniz. Bunun ad Dnya Harita:2 olacaktr ve ayn
tabloyu grntleyen u anda ak iki pencerenin olduunu gsterir.
MapInfo Professional Eitim Kitab
38
Her harita penceresinin grnm dierinden bamsz olarak
deitirilebilir. Shift tuunu basl tutun ve F4e basn . Bu ilem
penceleri dizecektir. Birinci pencerede dnyaya genel olarak
bakabilirken, ikinci pencerede istediimiz yerin detayn grebiliriz.
2.9 Kapama Alan Oluturma Kapama alan oluturarak haritanzn bir ksmn
ve sadece o ksmn zerinde yer alan tematik haritalar veya etiketleri
kendi bana grntleyebilirsiniz ve bunlar projeye kaydedebilirsiniz.
Kapamak istediiniz alan herhangi bir seim aracn kullanarak
seiniz.
Harita > Kapama Alan Olutur komutunu izleyin veya Ana Ara
ubuundaki Kapama Alan Olutur aracn kullannz.
MapInfo Professional Eitim Kitab
39
Btn haritaya geri dnmek iin Harita > Kapama Alann Kaldr
komutunu izleyiniz veya Ana Ara ubuundaki Kapama Alann A/Kapa.
MapInfo Professional Eitim Kitab
40
zet Haritann Mesafesini Deitirmek in Harita > lek
Deitirme
lek Deitir Butonu
Yakla Butonu
Uzakla Butonu Harita Grntsn Kaydrma
Kaydr Butonu nceki Harita Grnmne Dnme Harita > nceki Ekrana
Dn Tm Harita Katmann Grntleme Harita > Tm Katman Grntle Haritann
Birimlerini Deitirme, Durum ubuundaki Bilgileri Grntleme Harita
> Seenekler Harita Projeksiyonunu Deitirme Harita > Seenekler
> Projeksiyon Butonu
MapInfo Professional Eitim Kitab
41
3. Katmanlar ve HaritaDersin KonusuBu derste, tek bir harita
penceresinin birok katman nasl ierdiini ve bu katmanlarn tek tek
nasl ilendiini reneceksiniz. Bir harita penceresini ap, katmanlar
ekleyip, kartacaz ve yeniden sraya dizeceiz. Bu katmanlara ait
ayarlar, rnein katmanlarn grnlerini, deitireceiz. Ana ara ubuunda
ki Bilgi aracnn kullanmn da renecegiz. En son olarak da pencerenin
aynsn oluturacaz.
Kapsanan zellik ve Konular
Pratik Kullanm
Katmanlarla alma Katman Kontrol Kullanm Katmanlar Yeniden
Sralama Katman Ekleme ve karma Z-Sralam Zoom Ayarlar Katmandaki Btn
Objelerin Grntlenmesi Bilgi Dmesinin Kullanm Katmann Grntsn
Deitirme Haritay Saklama Seamless Harita Katmanlar
MapInfoda birok tabloyu ayn anda tek bir Harita Penceresinde
grebilmek mmkndr. Mesela, mteri tablonuzu, karayollar tablosunu ve
il snrlarn tek haritada grebilirsiniz veya il snrlar ve yol
katmanlar ile balayabilir, daha sonra mteri tablosunu
ekleyebilirsiniz. Daha sonra karayollarn kapatp yeniden aabilir ve
daha birok katman ekleyebilirsiniz.Katmanlarn grntleri
deitirilebiliriniz. Ayrca haritann detaylarn haritann zoom
seviyesine gre ayarlayabilirsiniz.MapInfo Professional Eitim
Kitab
42
3.1 Katmanlarla alma MapInfo haritalar, Harita Penceresinde bir
veya daha fazla katmann almas ile oluturulur. Harita Penceresinde
her tablo bir katman ifade eder yani bilgisayar haritalar katmanlar
olarak dzenlenmitir. Katmanlar, birbiri stne konmu transparan
haritalar olarak dnebilirsiniz. Her katman, btn haritann paralar
halindedir. Mesela benzinciden alm olduunuz yol haritasn dnn; stnde
birok katman vardr. ou zaman katmanlar tek balarna pek birey ifade
etmedikleri iin, onlar bize daha iyi bir ereve sunacak ekilde bir
araya getiririz.
Dosya > Btn Dosyalar Kapat Sein. Dosya > A sein.Blm_3
klasrnde ile Il_Merkezleri, Iller ve Turkiye_Karayollarin
iaretleyin.
Aa basn. Dosya > A sein. ile Okyanus ve Dunya tablolarn
iaretleyin.
Aa basn.Harita grnr:
Bir tablo daha aacaz.
Dosya > A sein. Al ekli aa alan listesinde Penceresiz A
sein.MapInfo Professional Eitim Kitab
43
Yerlesimi sein. Aa basn.Harita penceresinin stndeki etiket
ubuunda bir deiiklik olmadna dikkat edin. Yerlesim ak olduu halde
bu tabloya ait herhangi bir obje de grmediniz. 3.2 Katman Kontrol
Kullanm Katman kontroln; yeni katman ekleme, karma veya katmanlarn
ne zaman ve nasl grneceklerini belirlemek iin kullanrz.
Harita > Katman Kontroln sein.Katman Kontrol kutusu
grnecektir.Grnm dmesi grnt ayarlar iin kullanlr. Etiket dmesi
etiketlerin deitirilmesi ve ayarnn yaplmas iin kullanlr.
Bunlar haritada mevcut olan katmanlar Kozmetik Katman herzaman
haritann en stnde bulunur. Yerinin deitirilmesi veya kartlmas mmkn
deildir.
Bu dmeler katman Bu dmeler katman eklemek (Ekle) ve kartmak
(kart) iin kullanlr dizimini yukarya veya aaya doru deitirmek iin
kullanlr.
Katman Kontrol iaret kutular: Grnrlk aret Kutusu: Balangta btn
katmanlar grnr durumdadr.
Katman grnmez yapmak iin kutu iindeki iareti kaldrn. izilebilir
aret Kutusu: Balangta her katman izilebilir deildir. Bunun
anlam bu katmandaki objeler zerinde herhangi bir oynama, yeniden
izme veya obje ekleme ilemi yapamayacanzdr. Katmandaki objeleri
deitirmek istiyorsanz iaret kutusunu iaretlemeniz gerekir.MapInfo
Professional Eitim Kitab
44
Seilebilir
aret Kutusu: Balangta btn katmanlar seilebilir durumdadr.
Bunun anlam herhangi bir seim arac yardm ile seim ilemi
yapabileceinizdir. Katman seilemez yapmak iin kutudaki iareti
kaldrn. Etiket aret Kutusu: Katman zerinde otomatik olarak etiket
koymak iin
iaret kutusunu iaretleyin. Etiketlerde deiiklik yapmak iin
Etiket butonunu kullanabilirsiniz. 3.3 Katmanlar Sralama Harita
Penceresine baktmzda, haritamzn Il_Merkezleri, Trkiye_Karayollari,
Okyanus, Dunya ve Iller katmanlarndan olutuunu grrz. Dunya ve
Okyanus katmanlar Iller katmannn zerinde yer aldndan illerin snrlar
haritada grnmemektedir. Katmanlar yeniden dizdiimizde Iller katmann
da grebiliriz.
Dunya katmann sein. Sralama grubundan Aa butonuna basarak en
alta indirin. Okyanus katmann sein. Sralama grubundan Aa butonuna
basarak Dunya katmannnaltna indirin.
Dnya yazsn tutup srkleyerek de ayn ilemi yapabilirsiniz.
Tamama basnz.l snrlarnn grndne dikkat edin.
MapInfo Professional Eitim Kitab
45
3.4 Katman Ekleme Yerlesim tablosunu atmz halde bu tabloyu
harita penceresine eklemedik. imdi bu tabloyu ekleyelim Katman
Kontrol butonuna tklaynz.
Katman grubundan Ekle butonuna tklayn.Katman Ekle dialog kutusu
grnecektir. Yerlesim tablosunu Eklenecek Katmanlar listesinden
sein.
Ekleye basn. Tamama basn.Harita yeni katman eklenmi bir ekilde
yeniden izilecektir.
3.5 Z-Sralamas MapInfo, Harita Penceresi olutururken ya da yeni
katman eklerken, tablolar mantksal olarak yerletirir. Bu davran,
objelerin Z-Sralamas olarak bilinir. Balang seenei olan Otomatik
ile tablolar aarken yada eklerken MapInfo tablo iindeki objelere
bakar. Eer katmanda ok miktarda yaz varsa bu katman en stte yer
alr. MapInfo daha sonra sras ile nokta, izgi ve poligonlar alt alta
dizer. Eer ayn obje tipinde iki tabloyu aarsak, nce alan tablo
altta daha sonra alan tablo ise ncekinin zerinde olur.MapInfo
Professional Eitim Kitab
46
Btn katman grmek Bir harita katmanndaki btn objeleri grmek iin
Katmann Tamamn Gster komutunu kullann.
Harita > Katmann Tamamn Gster i sein. Tm Katman Grntle dialou
grnecektir.Listede bulunan katmanlardan tamamn grntlemek
istediinizi sein. Seeneklerden birinin de Tm Katmanlar olduuna
dikkat edin.
Tamama basn.3.6 Bilgi Aracnn Kullanm
Bu button Harita > Katman Kontroln semekle edeerdir.
Bilgi Aracn objelerle ilintili tablosal bilgileri grntlemek iin
kullanrz. Eer ayncorafi alanda birden fazla obje mevcutsa bilgi
arac objeleri en stteki seilebilir katmandan balayarak seer ve
karmza gelen Bilgi Penceresinde ka tane obje olduunu ve hangi
tablolara ait olduunu gsterir. rnein, bir ehri tkladnzda ayn
zamanda eyalet ve lke bilgilerini de grrsnz.
Bilgi Butonuna
tklayn.
Harita Penceresi zerinde farenin imlecini hareket ettirdiinizde
bilgi butonu se butonunda olduu gibi bize objelerle ilgili ipular
verecektir. Bilgi Penceresini grmek iin: Harita Penceresinde bir
ehri tklayn. Bilgi penceresinde, mouse altndaki harita objelerinin
listesi grnr:
Bu objeler hakknda daha fazla bilgi iin:
Bilgi Penceresinde ilgili tabloyu tklayn.Bu kayda ait btn
tablosal bilgiler grnecektir.
MapInfo Professional Eitim Kitab
47
Bilgi Penceresini kapatn.3.7 Katman kartmak Tabloyu kapatarak ya
da Katman Kontrolndeki kart butonunu kullanarak katman
kartabilirsiniz. kinci seenekte tablo hala aktr ancak harita
penceresinde grnr olmayacaktr. Il_Merkezleri katmann haritadan
kartalm:
Harita > Katman Kontroln sein.Il_Merkezleri katmann sein.
Katman gurubundan kart butonuna basn. Tamama basnIl_Merkezleri
katman Harita Penceresinden kartld ama hala ak ve tekrar Katman
Kontroln kullanarak tabloyu amakszn pencereye ekleyebilirsiniz. 3.8
Katmann Grnn Deitirme Herhangi bir katmann grnn deitirmek
istediinizde bunu geici bir ekilde de yapabilirsiniz.
Harita > Katman Kontroln sein. Iller katmann sein. Grnm
butonunu tklayn. Iller Grnm seenei diyalou grnecektir. Bu diyalogda
haritadaki katmann kalcgrn- stil ayarlarn geersiz klabilir veya
yenisini tanmlayabiliriz.
MapInfo Professional Eitim Kitab
48
Burada yaplan deiiklikler, sadece mevcut oturum iin geerlidir.
Bunlar kalc yapmak iin alma ortamnz proje olarak kaydedin.
Kalc stili geersiz klmak iin Stil Deitir kutusunu
iaretleyin.
Alan Stili butonunu tklaynz.Alan stili dialogu ekrana gelir.
Dolgu grubundan n kutusunu sein.Renk paletinden, yeni renk sein.
Renk seimini onaylamak iin Tamama basn.MapInfo Professional Eitim
Kitab
49
Grnm seeneklerini onaylamak iin Tamama basn.
Katman Kontrol dialounu kapatmak iin Tamama basn.3.9 Katman Grnm
Ayarlar Haritanzdaki birok katman sadece belirli grnm aralklarnda
iken kullanmak uygun olur. rnein, Sokak haritasn ap ok fazla
uzaklatnzda pencerede ar derecede detay ieren bir grnt elde ederiz.
Penceredeki detay seviyesini ayarlamak iin Grnm Aral zelliini
kullanrz. Bu zellik size katmanlar grmek istediiniz aralklar
tanmlamanza yardmc olur. Haritamzda, eer ok uzaklarsak Yerleim_125
katman 80 ilin tamamn rter. Yapmamz gereken ey Yerleim_125 katmann
sadece 1000 km ve daha aa mesafelerde grnecek ekilde
ayarlamaktr.
Harita > Katman Kontrol n tklayn. Yerleim_125 katmann sein.
Grnm butonuna basn. Katman Aadaki Aralkta Gster kutusunu
iaretleyin. En yksek iin 1000 girin.
En Dk, katmann grnecei en dk mesafedir.
En Yksek, katmann grnecei en yksek mesafedir.
Grnm Seenekleri dialounu kapatmak iin Tamam dmesinebasn.
MapInfo Professional Eitim Kitab
50
Katman Kontrol dialounu kapatmak iin Tamam dmesine basn.imdi
ehirler sadece mesafe 1000 km veya daha az olduunda grnecektir.
Haritay Saklama Harita katmanlarnda yeni ayarlar yaptnza gre bu
ayarlar bir proje iinde saklamak ihtiyac duyabilirsiniz:
Dosya mensn an ve Proje Olarak Kaydeti sein.Ders_3 yazn.
Blm_3 klasrnn iine kaydedin.Not: Projeyi kaydettiinizde,
haritanzdaki btn katman kontrol ayarlarnn da saklanm olduuna dikkat
edin. Eer MapInfo 5.5 versiyonu kullanyorsanz, ayrca yaptnz
sorgulama sonular da proje iinde saklanmaktadr. 3.10 HotLink
(Balant, Nesnelere Dosya Balama ) HotLink zellii grafik objelere
adres balanmasna olanak tanr. MapInfo da harita penceresi zerinde
bulunan herhangi bir grafik objeye bir web sayfas
adresleyebilirsiniz ya da yine bir objeye yerel diskinizde bulunan
bir dosyann adresini verebilir ve MapInfo ya bu dosyay amasn
salayabilirsiniz.
Burada dikkat edilmesi gereken husus, HotLink zelliinin
alabilmesi iin mutlaka aktif bir katman olmas gerekir. Eer aktif
bir katman yok ise ya da MapInfo da ak bir tablo yok ise HotLink
zellii almayacaktr.
3.10.1 Tek Bir Obje in Birden Fazla Hotlink Oluturulmas Bu
zellik sayesinde kullanc bir harita objesinin zerine klikledii
zaman, tek bir harita objesi iin farkl tipteki ierie eriebilmesine
izin veren bir seenekler listesi ile karlar. Bir katman iin birden
fazla hotlink oluturulmas: Dosya > Yeni Tablo yu sein. Yeni
harita penceresi a kutusunu iaretleyip Olutur butonuna basn.
MapInfo Professional Eitim Kitab
51
Karnza gelen Yeni Tablo Yaps isimli diyalog da Kolon Ekle
butonuna nasn. Ad Web_adres, tipi Karakter (40) ve ad Dosya_adres,
tipi Karakter(40) zelliklerinde iki kolon oluturun. Dosya adn
Hotlink vererek Blm_3 klasrnn iine kaydedin.
MapInfo Professional Eitim Kitab
52
Oluturduunuz katmana iki tane nokta obje atayn. Verisayfasn ap
Web_adres kolonuna web adresleri ve Dosya_adres kolonuna da iki
farkl dosya iin adres girin ve yaptnz deiiklikleri kaydedin. Katman
kontrolnden etiket kutucuunu iaretleyin ve etiket butonuna basp
zellikleri ayarlayn etiket bal olarak Web_adres kolonunu sein.
Katman Kontrol altnda Hotlink isimli katman seerek Balant isimli
butona basn. Karnza Hotlink HotLink Balant Seenekleri isimli
diyalog gelecektir.
MapInfo Professional Eitim Kitab
53
Artk HotLink iin gerekli olan ilemi tamamlanmtr. Bundan sonra
balantsn yaptmz nesnelere HotLink butonu ile tklayarak verdiimiz
web adreslerine gitmelerini salayabiliriz.Hotlink diyalounu atktan
sonra EKLE butonunu kullanarak istediiniz sayda hotlink ekleyin.
Eklentilerin stne tklayp dosyaad ifadesi ksmndan eklenecek balantnn
bulunduu kolonu sein. Bir HotLink tanmlamasn dzenlemek iin,
listeden bilgiyi seiniz ve deerleri ayarlamak iin Seili hotlink
tanm bilgileri ksmndaki alanlar ve butonlar kullannz.
MapInfo Professional Eitim Kitab
54
Dosya ifadesi ksmnda tablonun hangi kolonunda web adresi tutuyor
iseniz onu belirtin. Bizim rneimizde WebAdres olacaktr. Balant
seeneklerini buradan ayarlayabilirsiniz. Etikete ya da Nesneye
kliklenince balanty aabilir. Her ikisini de ayn anda
yaptrabilirsiniz.
Bu seenek ile yaptnz ayarlamann kalc olmasn salayabilirsiniz.
Dosyaad ifadesi: Seili katmann tablosundaki bir kolonu semek iin
alan listeyi kullann. fade oluturmak iin ifade seeneini de
seebilirsiniz. Dosya yerleri tablo klasrne gre: Hotlink veriniz iin
.tab dosyalarn amak zere neresini ayarladysanz gstermek iin bu
kutucuu iaretleyiniz. Bu kutu varsaylanda iaretlenmemi olarak
gelir. HotLink aktifletirme: Kullancnn bir hotlink i aktif hale
getirmesi iin kullanabilecei butonlar gsterir. Seenekler Etiketler,
Nesneler ya da Etiket ve Nesneler dir. Etiketler seenei varsaylan
olarak seili bir ekilde gelir. Seenekleri metadata tablosuna
kaydetmek: Bu seenei Hotlink diyalog kutusunda yaptnz seimleri .tab
dosyasnn bir metafile olarak kaydetmek iin kullanabilirsiniz.
Varsaylanda eili olmayarak gelir. Ana ara ubuu mensnden butonunu
sein. Harita zerindeki objeye klikleyin eklenen hotlinklerin
listesi grntlenecektir. Listelenen balantlardan istediinizi seip
stne klikleyin.
MapInfo Professional Eitim Kitab
55
3.11 Seamless (Birletirilmi) Harita Katmanlar Seamless harita
katmann, bir grup ana MapInfo tablosunu (grid katmanlar hari) tek
bir tabloymu gibi kullanmak iin olutururuz. Bu zellii genelde
haritalarmzn arka plannda bir vektr veya raster grntlemek
istediimizde kullanrz.
Dosya > A sein. Blm_3 klasrnn iinde Hidroloji_Seamless.tabi
sein
MapInfo Professional Eitim Kitab
56
lk bakta seamless harita katman dier MapInfo tablolar gibi grnr.
Halbuki Hidroloji_Seamless tablosu aadaki tablolardan olumaktadr;
Turkiye_Nehirler.tab Turkiye_Goller.tab Her seamless katmann
yapsnda her tablonun dizini ve tablo adnn yerine gecen bir tanm
bulunur. Bir seamless katman birden ok ana tablodan olutuu iin, baz
zellikleri MapInfodaki dier normal tablolardan farkldr; Seamless
bir katman dzenlenebilir yapamazsnz. Eer birden ok objeyi semek
istiyorsanz, seeceiniz btn objelerin ayn ana tabloda yer almas
gerekir. Sadece belirlediiniz grntleyebilirsiniz. o ana tabloyu
verisayfas penceresinde
Pencere > Yeni Verisayfas Penceresini sein. Ana Tabloyu Se
diyalou ekrana gelir.
o
Verisayfasnda grntlemek istediiniz ana tablonun ismini
Description kutusuna yazn. Tamama basn.
Eer seamless katmannzn yapsnda bir dzenleme yapmanz gerekiyorsa,
ncelikle seamless katmannz kapatmanz gerekir.
Seenekler > MapBasic Penceresini A komutunu izleyin.MapBasic
Penceresine set table tabload seamless off yazn.
MapInfo Professional Eitim Kitab
57
Artk tablo yapsn dzenleyebilir, Tools > Seamless Manageri
kullanarak baka tablolar ekleyebilir, yeni seamless tablolar
oluturabiliriz. Seamless katman amak iin;
Seenekler > MapBasic Penceresini A komutunu izleyin.MapBasic
Penceresine set table tabload seamless on yazn. Eer zellikleri
mesela projeksiyonlar veya kolon saylar birbirine benzer tablolar
kullanyorsanz, seamless katman yaratmanz yararl olabilir. Kendi
seamless katmannz oluturmak iin, Seamless Manageri
kullanabilirsiniz. Bunun iin;
Tools > Ara Yneticisini sein. Seamless Table Managerin
yanndaki Ykl kutusunu iaretleyin. Tamama basn.
MapInfo Professional Eitim Kitab
58
zet Katman Kontrol
Grnrlk izilebilir Seilebilir Etiket
aret Kutusu aret Kutusu aret Kutusu aret Kutusu
Bilgi Arac
Bilgi Arac nn
Kullanm
Katmann Grnm Ayarlar Katman Kontrol > Grnm Katman Grnmn
Deitirmek Katman Kontrol > Grnm > Aadaki ekilde Gster Tek bir
obje iin birden fazla hotlink oluturulmas Seamless Harita
Katmanlar
MapInfo Professional Eitim Kitab
59
4. Seim lemleriDersin KonusuBu derste, MapInfo tablolarndaki
kaytlar seme pratii yapacaz. Seim butonlar ile harita (ekran)
zerinden seim yapmann yansra dorudan veritabanndan sorgulamalar da
yapacaz. Bu bize, veritabanndaki belirli artlar salayan kaytlar
seme-filtre etme imkan salayacaktr. Kapsanan zellik ve Konular
Seilen Kaytlarn statistii: statistik Arac Objeyi Tek Bir Defada
Seme: Se Arac Grup Objeleri Semek: Dikdrtgen Seimi Arac Yarap inde
Seim Yapma: ember Seimi Arac Poligon inde seim Yapma: Poligon Seimi
Arac Alan indekileri Seme Butonu: Snr Seimi Butonu Yaplan Tm
Seimleri Kaldrma: Seimi Kaldr Butonu
Seimi Tersine evirme Arac: Seim smi Deitirme Sorgulama le Kayt
Seme alnarak yaplan seim) Seim ve Sorgular Kaydetmek Seim Kmesini
Boaltmak (verisayfasndaki veri baz
MapInfo Professional Eitim Kitab
60
Pratik KullanmMapInfoda kullandnz tablolar ok byk olabilir. ou
zaman da bu verilerin sadece bir ksm ile alabilirsiniz. MapInfo
birka ekilde bunu bize salar. Harita zerinden veri seme (ekrandan
seme) ilemini yapan aralar olduu gibi, verisayfasndaki verilerden
sadece belirli artlar salayanlarn seilmesi filtrelenmesini salayan
sorgulamalarda yapabilirsiniz. 4.1 Kayt Seme
Dosya> Btn Dosyalar Kapat sein. Dosya > A sein. Dosya
trnden Workspacei sein. Blm_4 klasrnden Seimi sein.Grnen harita iki
tablodan olumaktadr: Iller ve Yerlesim. Bu tablolar kullanarak
MapInfoda seim yapmay reneceiz. Seme ilemi iki metod ile
yaplabilir. lk metod seme butonlarndan herhangi biri ile harita
zerinden seim yapmaktr. Bu corafi seme olarak bilinir. Dier yntem
ise bir sorgu ifadesi oluturmaktr. Bu da, veri zelliine gre seme
ilemidir. Seme butonlarn deneyerek balayalm: 4.2 statistik butonu
statistik butonu istatistik penceresini ap kapatr. Herhangi bir
seme ilemi yapldnda seim yaplan tablonun ad, seilen kayt says,
saysal alanlarn toplam ve ortalama deerleri grnr. Ders boyunca bu
pencereyi ak brakabilirsiniz. Aadaki ekran grnts Yerlesim
tablosundan seim yapldnda elde edilecektir. Penceredeki deerler
seim kmesi deitii anda deiecektir.
MapInfo Professional Eitim Kitab
61
Not: statistik hesaplamasn ayrca Sorgu mensnde bulunan statistik
Hesapla komutu ile de yapabilirsiniz. Bu komut tablodaki bir kolonu
seip bu kolonla ilgili birok istatistii yapmanz salar.
4.3 Seme Butonu Se butonu bir defada sadece bir kayd semek iin
kullanlr. Sadece semek istenen objeye veya kayda tklamamz
yeterlidir. Birden fazla kayd semek iin Shift tuuna basarak seme
ilemi yapmalyz. Seim kmesi geici bir tablodur. Seim olutuktan sonra
bu tabloyu kullanarak harita, grafik ve verisayfas pencerelerini
aabilir zerinde analiz yapabiliriz. MapInfonun birok yetenei seim
kmesinde de kullanlabilir. 4.3.1 Seim Butonunun Kullanm
Harita > Katman Kontrolnden Yerlesim tablosunun seilebilir
olupolmadn kontrol edin.
Yerlesim tablosunda yer alan noktalara tklayn. tuuna basarak
daha fazla kayt sein.
MapInfo Professional Eitim Kitab
62
4.3.2 Seim Kmesini Boaltmak Kullanlan arala harita zerindeki baz
objeleri setik. Bu seimden vazgemek isteyebiliriz. Bunun iin aadaki
yntemden birini kullanabiliriz. Tek bir kayt: Tek bir kayd sein,
tuuna basp yeniden tklayn. Seilen hereyden vazgemek iin:
Sorgu > Hibirini Semeyi sein, Bo bir yere klikleyin,
veyabutonunu kullanarak, Harita Penceresinde ki tm seimleri iptal
edin. 4.4 Dikdrtgen Seimi Butonu
Dikdrtgen Seimi butonu bir dikdrtgen iindeki objeleri semek iin
kullanlr. Basitebir dikdrtgen izin. Bu seme ilemi Harita
Penceresinde ki en stte bulunan seilebilir katmandaki kaytlar seer
Dikdrtgen seimi butonunu tklayn.
Farenin sol tuuna basarak bir dikdrtgen oluturun.
MapInfo Professional Eitim Kitab
63
Bu rnekte, seim ileminin Harita Penceresinde ki, en stteki
seilebilir katman olan Yerleim_125te gerekletiine dikkat edin. 4.5
Daire Seimi Butonu Daire seimi butonu belirli bir yarap iindeki
objeleri semek iin kullanlr. Daire seme butonunu klikleyin.
Farenin sol tuuna basarak haritada bir daire oluturun. Siz
izerken, pencerenin en altndaki durum ubuunda ekranda izilen
dairenin yarap grnecektir.
Durum ubuunda yarap grebilirsiniz
Bu rnekte de, seim ileminin Harita Penceresinde ki en stteki
seilebilir katman olan Yerlesimte gerekletiine olduuna dikkat edin.
4.6 Poligon Seimi Arac
Poligon seimi arac, harita zerine izdiiniz bir poligonun iinde
kalan haritaobjelerini seer. Ana ara ubuundan poligon seimi aracna
tklayn.
Harita zerinde herhangi bir yere tklayn. Buras poligonun balang
noktas olacaktr. stediiniz ekilde poligonun kelerini oluturmak zere
tklamaya devam edin.
MapInfo Professional Eitim Kitab
64
Poligonu kapatmak iin, olabildiince balang nokatsna yakn bir
yere tklayn. MapInfo poligonu kapatp, iindeki objeleri
seecektir.
4.7 Snr Seimi Butonu
Snr seimi butonu belirli bir alan iinde kalan objeleri seer.Alan
iinde seim butonunu klikleyin.
Iller iine klikleyin (mteri veya yerlesimlere deil)
MapInfo Professional Eitim Kitab
65
Bu rnekte, MapInfo Yerlesim katmanndaki kaytlardan, verilen alan
iindekileri seer. Iller tablosu bu pencerede alan ieren
katmanlardan en stteki katmandr. Bu yzden MapInfo verilen il
iindeki yerlesimleri seecektir. Eer alan olarak lke daha yukarda
olmu olsayd bu kez MapInfo lke iindeki yerlesimleri seecekti.
Katman kontroln kullanarak hangi tablodan seim yaplacan, neyle
seileceini deitirebiliriz.
Bu kolon hangi katmann seilip seilemeyeceini gsterir.
Yerlesim katman iin seilebilirlik zelliinin kaldrlmas seilmesi
salanabilir. 4.8 Seimi Tersine evirme Arac
, veya Iller katmannn
Yerlesim, katmannn zerinde olacak ekilde yeniden dizilmesi ile
Iller katmannn
Seimi Tersine evirme aracn kullanarak istemediiniz birka obje
dnda kalanbtn kaytlar seebilirsiniz. Se arac ile harita zerinde bir
veya iki objeyi sein Ana ara ubuu zerinde seimi ters evir aracna
tklayn.
MapInfo, bir nceki seimi iptal edip, setiiniz objelerin dnda
kalan o katmandaki btn harita objelerini seecektir.
MapInfo Professional Eitim Kitab
66
4.9 Seimin eriini Grmek Seimin ieriini grmek iin verisayfas
penceresini grntleyebiliriz. Herhangi bir seme arac ile seim
yapnz.
Window> Yeni Verisayfas Penceresini sein. Tablo Verisayfas
listesinden Selection sein.Seimin ieriini harita veya grafik olarak
da grntleyebilirsin iz. Selection daima aktif seim kmesinin addr.
Daha nceden grntlenmi seim kmeleri Query# olarak adlandrlr.
Tamama basn.
MapInfo Professional Eitim Kitab
67
4.10 Sorgularn Adn Deitirme Harita, verisayfas ya da grafik
penceresinde oluturduunuz ilk seim kmesi Query1 olarak adlandrlr.
Ayn ekilde oluturduunuz ikinci seim kmesi de Query2 olarak
adlandrlr. Bu ilemler tekrarlandka MapInfo Query3, 4, 5 eklinde
isimlendirmeye devam eder. Eer bu isimlendirme sizin iin anlalr
deil ise kendi seimlerinizi daha anlalr ekilde
isimlendirebilirsiniz. Bunun iin Sorgu> Seim Yap komutunu
kullanabilirsiniz. Karnza kan tablo, zniteliklere gre seim yapmak
iin kullanlsa da, seimlerin isimlerini deitirmek veya isim vermek
iin de kullanlabilir. sim deitirmek iin: Herhangi bir seim arac
kullanarak Karadenizdeki yerleim alanlarn sein
Sorgu > Seim yap sein. Kaytlarn Seilecei Tablo ksmnda
Selection sein. Sonu Tablosu kutusuna KD_Yerlesimleri yazn.
Sonuclari Gster kutusunun iaretlendiine emin olun. Bu durumdayaptnz
seimleri sadece tablo penceresinde grebilirsiniz. Eer Aktif
haritada bul kutusunu seile hale getirirseniz yaplan seimin harita
penceresindeki yansmasn da grntleyebilirsiniz.
Tamama basn.
MapInfo Professional Eitim Kitab
68
Pencerenin adna dikkat edin. Sorgulamalara isim vererek daha
sonraki eriimleri kolaylatrabilirsiniz.. 4.11 Sorgulama le Seme
Sorgu mensndeki Seim Yap komutu veritabanndaki belirli kriterleri
semefiltreleme imkan salar. Aadaki rnekte Yerlesim tablosundan, byk
ehirleri sorgulayacaz.
Sorgu > Seim Yap sein. Kaytlarn SeileceiTtablo listesinden
Yerlesim tablosunu sein. Koul kutusuna NUFUS_97>600000 yazn.
Sonular Listele iaretli olsun.
Tamama basn.MapInfo Yerlesim tablosundaki kaytlardan nfusu
600,000 zerindeki yerleimlerin listesini bize sunacaktr. Bu seim
Query3 tablo olarak adlandrlmtr. Burada saysal bir stunda sorgulama
yaptmz iin trnak iareti kullanlmad. Gelecek admda, seim yapmak iin
Yerlesim tablosundaki Belediye kolonunu kullanacaz. Bu kolon
yerleimlerin belediye, bykehir belediyesi, veya bucak olup olmadn
anlatr. Biz bucak olan yerleimleri seeceiz. Bu saha karakter veya
yaz bilgidir. fadenin nasl deitiine dikkat edin.
Sorgu > Seim Yap sein. Kaytlarn Seilecei Tablo ksmnda Yerleim
i sein. Koul kutusuna Belediye = B yazn.
MapInfo Professional Eitim Kitab
69
MapInfo byk/kk harf duyarlkl deildir, bu yzden veritabanndaki
ifade ile ayn ekilde yazmanza gerek yoktur. Sonucu Query# eklinde
almaktansa, hatrlayabileceimiz baka bir isim verelim:
Sonu Tablosu ksmnda, Selection yerine Bucak yazn.Ayn zamanda,
sonucu yerleim adlarna gre sralanm bir ekilde almak istiyoruz;
Sralama Kolonu ksmnda, ADI kolonunu sein.
Tamama basn.4.11.1 Like (Benzer) ve Not Like (Benzemeyen)
Komutlaryla Sorgulama SQL ile yaplan sorgulamlarda eit, farkl gibi
operatrler kullanlabilecei gibi metinsel (string) iafedelerde like
ve not like oparetrlerinde de yaralanabilirisiniz. Like operatr
metin ierikli bir kolon zerinde istediniz bir karakterin ya da
karakterlerin aranmasna olanak salamaktadr. Burada unutulmamas
gereken nokta like tan sonra yazlacak ifadenin ift trnak ierinde
yazlmas gerektiidir. Trnak iine saysal bir ifade de yazsanz artk o
metin olarak alglanacaktr. Trnak iine yazlan karakterlerde byk-kk
harf ayrm yoktur. Genellikle like operatr % iaretiyle beraber
kullanlr. % iareti herhangi anlamn tar. Not operatr sadece like ile
birlikte kullanlr ve Not like operatr seimi tersine eviren bir
komuttur, yani yazlan koulu salayan veriler dndaki tm verileri
seili hale getirir. Like ve Not Like ile yapabileceiniz
sorgulamalar u formatlar tayabilir: IL_ADI IL_ADI IL_ADI IL_ADI
IL_ADI like A like %A like A% like %A% not like A% Bu ifade de like
eittir (=) komutuna denktir. Sonu A ile biten kaytlar bulur. A ile
balayan kaytlar bulur. Her hangi bir yerinde A ieren kaytlar bulur.
A ile balamayan kaytlar bulur.
MapInfo Professional Eitim Kitab
70
Like ve Not like operatrlerinin kullanmlar iin aadaki rneklere
bakalm: ller ve Yerleim katmanlarnz an. Sorgu > Seim diyalounu
aktif hale getirin. Katman kontrolnden ller katmann seilebilir yapn
ve stanbul u sein. Harita > Kapama alan olutur seeneinde stanbul
dnda kalan tm illeri kapatn.
stanbul ilinde B karakteri ile balayan ileleri bulmak iin aadaki
sqlifadesini yazn.
Aadaki tablo ve harita penceresini greceksinizdir. stanbulda bu
koulu salayan sekiz ile bulunmaktadr.
MapInfo Professional Eitim Kitab
71
Seim penceresine geri dnp like yerine not like kullanrsak bu
seferde stanbulda ismi B karakteri ile balamayan tm ileler
sralanacaktr.
4.11.2 Ve (And) ve Or (Veya) Oparatrlerinin Kullanm Seim
ilemlerinde en sk kullanlan operatrler and ve or dur. And operatr
yazlan koullarn hepsinin ayn anda salanmas gerektii koullara
kullanlr. Or operatrnde ise yazlan koullardan en az birinin
salanmas yeterlidir. Yani ya o ya da dieri anlamn tar. imdi bu
ifadelerin kullanmlarn rnek zerinde grelim. Yerlesim ve ller
tablolarn an. Sorgu > Seim Diyalou penceresini an. Tablo olarak
Yerlesim katmann sein. Ad A ile balayan ve nfusu_97 deeri 500.000
den byk olan yerleri setirin. Bunun iin and operatrn
kullann.MapInfo Professional Eitim Kitab
72
imdi de ad A ile balayan ya da nfus_97 deeri 500.000 den byk
olan yerleri setirin. Bu sorguda da or operatrn kullann. Her iki
koulu salayan yerlerin (and) saysnn 4 iken, iki kouldan en az
birini salayan yerlerin saysnn 24 olduunu greceksiniz.
Birden fazla koul olan durumlarda and operatrnn kullanmn grmek
iin aadaki rnee bakalm: Nfus_97 deeri 1.000.000 dan byk ve
2.000.000 dan kk olan, ayn zamanda ortalama_gelir deeri 400.000.000
den byk olan yerleri setirelim. Sorgu > Seim Diyalou penceresini
an. Tablo olarak ller katmann sein. Seilen il says 14 tr.
MapInfo Professional Eitim Kitab
73
4.12 Seim ve Sorgulamalar Saklama Veriler deitiinde gncel
sonular elde etmek iin sorgulamalar yeniden altrmak gerekecektir,
bunun iin sorgulamalar saklayabilirsiniz. MapInfo bunun iin size 3
yol nerir. Sorgu tablosu oluturabilir, sorgu ablonu oluturabilir
veya
proje
oluturabilirsiniz. 4.13 Sorgu Tablosu Oluturma nce bir sorgu
tablosu oluturma balayalm. Query tablosu aldnda, hangi tablonun
alaca ve hangi sorgunun alaca bellidir. rnein Yerlesim tablosunu
baz alan sorguyu saklayalm:
Dosya > Sorgu Kaydeti sein. Il_Adlarini sein. Kaydete
basn.Tabloyu Sorgu Olarak Kaydet diyalou grnr.
Dosya Ad kutusuna IL_ADLARI_QRY yazn Kaydete basn.IL_ADLARI_QRY
isimli sorgu tablosu oluturuldu. Yeniden altralm. Sorgu tablosunu
kapatmamz gerekir.
Dosya > Tablo Kapat sein. Yerlesimi sein. Kapata basn.imdi,
IL_ADLARI_QRY sorgu tablosunu an.MapInfo Professional Eitim
Kitab
74
Dosya > A sein. IL_ADLARI_QRY.TAB sein Al ekli ksmnda
Verisayfasn sein. Aa basn.IL_ADLARI_QRY tablosundaki komutlara gre,
Yerlesim tablosunu ap hangi sorgunun altrlaca bellidir. 4.14 Sorgu
ablonu Oluturma Baka bir seenek sorgunun bir sorgu ablonu olarak
saklanmasdr. Sorgu ablonu
seim cmlesini saklar ve bu sorgu kolon yaps deimedii srece baka
tablolardaveya ayn tabloda kullanlabilir. Eer ayn yapya sahip
birden ok tablonuz varsa bu olduka kullanl bir yntemdir.
Select ifadesini oluturmakla balayalm. Sorgu > Seim Yap
sein.Diyalou aadaki gibi doldurun:
ablonu Kaydete basn. Dialou Sorgu Dosyasna Kaydet diyalou
grnecektir. Dosya Ad ksmnda Ankara_Qry yazn.
MapInfo Professional Eitim Kitab
75
Kaydete basn. ptale basn.Ankara_Qryyi baka bir tablo iin tekrar
yklemek ve altrmak iin:
Sorgu > Seim Yap sein. ablon Ykleye basn. Dialog Sorgu
Dosyasndan Ykleniyor diyalou grnecektir. Ankara_QRY i sein .
MapInfo Professional Eitim Kitab
76
Sorgu ablonunu yklerken, ilk nce sorgulama yapmak istediiniz
tabloyu an!
Aa basn. Kaytlarn Seilecei Tablo ksmnda Illeri sein. Se
diyalounu kapamak iin Tamama basn ve sorguyu altrn.Bu sorgu sadece
tablo IL_ADI kolonunu ieriyorsa alacaktr. 4.15 Sorgulamalar proje
iinde saklamak Sorgu ifadeleri proje iinde saklanabilir. rnein:
Dosya mensnden Proje Olarak Kaydeti sein.Ders_4 yazp Blm_4
klasrnn iine kaydedin..
Dosya mensnden Btn Tablolar Kapat sein. Dosya mensnden, A an ve
Ders_4 sein.Proje sadece Sorgu > Seim yap (veya SQL Seimi)
komutlar ile oluturulan sorgulamalar saklar. Seim butonlar ile
oluturulmu sorgular proje ile birlikte yeniden olumaz.
MapInfo Professional Eitim Kitab
77
4.16 Sorgu Sonularn Saklamak Herhangi bir sorgu yada seim butonu
ile oluturulmu seim sonularn da saklayabiliriz. Mesela nfusu
600,000 den byk ehirlerini sorguladmz seim sonucunu saklayalm.
Dosya > Farkl Kaydeti sein.lk diyalog kutusu hangi tabloyu
kaydedeceimizi sorar:
Query3 sein.
Yeni Ada basn. Dosya ad olarak Buyuk_Yerlesimler yazn.
MapInfo Professional Eitim Kitab
78
Blm_4 klasrnn iine kaydedin.Dikkat edecek olursanz, bu ekilde
sadece Query3 iindeki kaytlar ieren, yeni ve kalc bir MapInfo
tablosu oluturdunuz bu kaytlar oluturan sorguyu saklamadnz
Oluturduunuz yeni tablo Buyuk_Yerlesimler sadece diske yazld.
MapInfoda almad. Tabloyu amak iin:
Dosya mensn an, A sein. Al ekli ksmnda, Verisayfasn sein.
Buyuk_Yerlesimleri seip, Aa basn.
Sorgulamalar dorudan seim yaplan tabloya baldr.Uyar: Eer sorgu
tablosu