manana SioSvili - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/22268/1/Leksebi.pdf · manana SioSviliს ლექსები გამთბარია მზის სხივებით,

0

manana SioSvili

1

manana SioSvili

მე გესტუმრებით ლექსის ზღვაში რითმად

დაღვრილი

ლ ე ქ ს ე ბ ი

თბილისი 2013

2

UDC 821. 353. 1-1

შ-678

manana SioSviliს ლექსები გამთბარია

მზის სხივებით, იის სინაზით, სამშობლოს

სიყვარულით, სახელოვან წინაპართა

მონატრებით, დედური ალღოთი და, რაც

მთავარია, გულწრფელობით. იმედია,

მკითხველი გულთბილად მიიღებს პოეტი

ქალის ლექსების პირველ კრებულს.

ლამზირა კვირკველია

რედაქტორი და დიზაინი - მანანა შიოშვილი

© საავტორო უფლება დაცულია

ISBN 978-9941-0-5894-3

3

Cemo mkiTxvelo

es krebuli mokrZalebuli cdaa im

grZnobebis gamoxatvisa, romelsac

guliT vatareb, iqneba es leqsis

siyvaruli Tu dauviwyari mogonebebi,

iis sinaze Tu Semodgomis ferebi,

CitiCioras WikWiki Tu bulbulis

galoba mTvaris Suqze, winandlis

monatreba Tu tirifis cremlebi.

Sevecade, lamazad meTqva Cemi

saTqmeli, - siyvarulia is Zala,

dedamiwis RerZs rom atrialebs.

manana SioSvili

4

leqsi nabijia Cemi

leqsis Tqma bavSviviT miyvars...

leqsiT mivuyvebi aRmarTs,

taZramde leqsiT Tu mivalT,

leqsi agvaridebs warRvnas!

leqsia simSveniT mzeri,

Tundac ekliani buCqi,

leqsia, SaSvi rom mReris,

leqsia, xma mindvris sunTqvis!

leqsi Sveba da lxenaa,

leqsi gulisTqmaa Cemi,

leqsi alersiT xvevnaa,

budeSi Citebs rom SveniT!

sicocxlis ankara wyaro,

Smagi siyvarulis fesvi,

yvavili, qvazec rom xarobs,

leqsia, qarTuli leqsi!

5

sasoeba erTgzis xmobis

mTvaris Suqze

mogonebebs vewafebi,

sasTumalze vercxlis sxivi

Tvalebs nabavs,

Ramis stumars

saTnoebiT vekafebi,

sasoeba erTgzis xmobis ki

suls Rafavs...

mTvaris Suqze

mogonebebs vewafebi,

Semodgoma zarebs masmens

da guls Ralavs,

me maisur mogonebebs veZalebi,

sasoeba erTgzis xmobis ki

suls Rafavs...

6

***

me CaveSvebi uZiro zRvaSi,

gedebi naRvels

gamayoleben,

fiqri boboqrobs

molurjo navSi,

talRebi napirs

damaSoreben!

me CaveSvebi ufskrulis piras,

iq, sevdis baRSi

binas davideb

da SeaCerebs

lurji zRva

grgvinvas,

roca vedrebas

Cemsas gaigebs.

7

xmelo foTolo

narinji aTovs quCebs,

prospeqtebs,

maRnars, bilikebs, skverebs,

moednebs.

ra Tvalsaamod cvlian

movlenebs sikvdil-sicocxlis,

erTi moxedeT!..

ar enaRvlebaT uTqmeli xvedri

darSi, avdarSi,

movardnil qarSi...

da mainc gkiTxav, xmelo foTolo,

roca eSvebi,

ras fiqrob maSin?

8

***

daikvnesa mwuxris

zarma,

naRvlis wamlad

moiRvara,

Rrublebs miRma mTvarem

zantma

vercxlis Subli

moixara.

cis tatnobis binadarma

suli Tvisi

momabara,

locvis cremlma modinarma

ganTiadi

momitana.

9

***

mzem sisxam diliT

maxara,

SenTan momaqvso

aprili!..

samaxaroblod vuboZe

Cemi sicocxlis

nawili,

an valSi viT davrCebodi,

xom aRara var

ymawvili...

glexis sibrZne

es xvavrieli qveyana

visi ra sarCeniao,

gaxedeT velebs, mTa-gorebs...

mtrisganac saqebiao.

SromiT vuwamloT samSoblos,

davrdomils, Tvalcremlianso,

10

egeb wamodges sabralo,

sxvebzedac ukeT iaros.

wyalni wavlen da wamovlen,

qviSani darCebiano,

xelic CavkidoT samoyvrod,

vidre ar aris gviano,

gulic gavuTboT erTmaneTs,

meti ra dagvrCeniao!

***

mivuyvebi sanapiros,

fexakrefiT momdevs mTvare,

es talRebis wveTebia,

Tu cremli sdis obol mTvares?..

varskvlavebi damalulan,

daTalxula aremare,

martodmarto darCenili

usaSvelod mosTqvams mTvare..

11

CioraCiti mzewvia

TuTis xes Semosjdomoda

CioraCiti mzewvia,

cis nami cremlad Svenoda,

WikWiks masmenda sevdians.

dabindebamde afrqvia

TuTis xes cxeli cremlebi,

ZiriT vardis Sto javrobda,

uqmad rom esxa mxrebs frTebi.

“gafrindi, gailaJvarde!”-

Caibutbuta yvedrebiT.

...TiTqos ismina vardis Tqma,

Citma SeiSro cremlebi,

Semdeg kamaras gaxeda,

gafrinda sveneb-svenebiT.

12

9 aprili 1989 weli

leqss ar mogiZRvni, aprilo,

Rirsad ara gTvli magisad,

gmirTa simravlec geyofa,

marto Tamari rad Rirsa...

biZina, Salva, elizbar...

gadagvaviwye lamisa,

marabda, didgor-krwanisis...

xsovnis naTeli gabindda!

hei, Tqven, aragvelebo!

ar mogiSuSdaT iara?

aprilis kvnesa ar gesmiT?!

kerZad CavvardiT mtrisada,

daCexes yrmani ramdeni,

isini mzem miiTvala,

nugeSsac ver gavubedavT

sisxlisfer Cvens Tbilisqalaqs...

gamoimZRvareT cxra Zmani,

mters moevlineT risxvada,

13

magaT Tu ar vebralebiT,

“Cven SevibraloT risada?!..”

...glovisfer kabiT mosilo,

SoTa rusTvelis gamziro,

mimZims, cremlis zRvad gixilo,

ulmobeli xar, aprilo!

***

iferfleba SuaRame,

CasTvlemia mTvares,

samijnuro RaRadisi

dasruldeba male,

cis tatnobze

mbrwyinav varskvlavs

ucimcimebs mkerdi

da bulbulic SuaRamis

sagalobels mReris!

uZilobiT Cems iadons

14

mienavla feri,

anda ra qnas,

gulis satrfos

ra xania elis...

palmis CrdilSi

palmis CrdilSi

sunTqavs

celqi sio,

sapovnela

umRers

ameTvistos,

suro

yelze momexveva

albaT...

RiRiloebs

gaSlis fiandazad...

15

Cemi sulis sanTlebi

Cemi sulis sanTlebi,

pawawina Svilebi,

qalbatoni Tamari,

beqabagrationi,

xan Tu gamajavreben,

gulsac xom mixareben?..

maT sasTumals vdarajob,

vfxizlob, TiTqmis dilamde.

ucnauri titiniT

maniWeben siames,

Tamar mefe vin iyo? -

mTxoven, - Cqara, gviambe!

rad ebrZodnen Turqebi

daviT aRmaSenebels?

mSvidad rad ar eZinaT

gorgasals da erekles?

rad moaWres marjvena

16

sveticxovlis mSenebels?

rad mihyavdaT cxireTSi

urjuloebs Tevdore?

brZolis velze gmirebi

“Savlegos” rad mRerodnen?

Cvenodena bavSvebis

dedebi rad kvnesodnen?..

“saakaZis far-xmali,

miTxar, axla sad aris?

-ambobs beqabagrati,-

minda, gavxde sardali.

nu, nu stiri dediko,

unda giTxra marTali,

me vuSveli qarTvelebs

uzarmazar laSqariT!”

“netav rad ar mTavrdeba

istoria wyeuli...”-

icremleba Tamari,

17

muxlebze dacemuli.

da vuyvebi patarebs,

simarTles ar vumalav,

Torem ar damileven

sayvedurebs, uTvalavs.

bolos... imeds viZlevi, -

ver ixilavT iarebs,

sikeTis gziT Tu ivliT,

mamuls pativs miagebT...

patarebi mimzeren

gamowvdili xelebiT -

”rad ar gavCndiT im droSi,

roca gaCnda wyneTeli,

cxra Zma xerxeuliZe,

qarTvelT gmiri cotne,

samasi aragvli,

an rusTvelis moyme?

-saakaZis laSqarSi movxvdebodi myisve!

-me Tamars Sevficavdi

18

erTgulebas mtkiced!...”

-beRurebo, damSviddiT,

arc axlaa gvian,

Tqvens dros iamagdareT,

dros gisurvebT mzians,

erTguleba swyuria ers, miwamadlians,

rom kvlav aRsdges qveyana bednieri

xanis _

gorgaslian – daviTian - Tamarian

amin!

Telavs

Cveno sakargymo qalaqo,

erekles jvari gdarajobs,

salocavebi gars gertymis

TviT salocavo taZaro!

es uZvelesi ubnebi

mtrisTvisac saamuria,

Seni alersiT daRlil guls

19

batonis wyali swyuria!

zafxulis papanaqeba

ver SeaSinebs Telavels,

wava, nadikvars dajdeba,

erT mwvel striqonsac Seawevs!

Zveli Wadari isev dgas,

arakebs yveba, ar cxreba,

siberis Zrwolas mifantavs

uberebeli saxeba!

mTidan momaval alazans

RimiliT xvdeba Telavi,

uambobs ZmaTa avs da kargs

mdinare daudegari!

Sens soflebs gulSi ixuteb,

ZiriT dascqeri amayad,

loculob imaT saxelebs:

iyalTos, fSavels, arTanas...

winandlis baRSi saamod

gulSi salbuni meRvreba,

20

ar gaCenila poeti,

am walkotze ar emRera.

mze da mTvaresTan gatoleb

Sen, Cemo tkbilo alago,

erTi poema ar kmara

SeyvarebulTa qalaqo!

uleqsod rogor dagSordes

studenti,

sulis lamparo,

Sen vin ar gagiTavisebs,

sibrZnis da codnis taZaro!

jildoa Telaveloba,

qarTuli sulis marmaSi...

WeSmariteba, namusi,

ai, mTavari qalaqSi!

me mesmis Seni CurCulic,

Seni sxivebi gamaTbobs,

me Sen miyvarxar, Telavo,

Seni fesvebiT vamayob!

21

sul ubralo

sul ubralo qali var,

sul ubralo deda,

arc mTvares vutoldebi,

arc viswrafvi mzesTan.

me RvTis madliT aRvsilvar,

movlenili leqsad,

minda, viqce sikeTis

da Rimilis fesvad!

Cemi cremli Sevmato

mtkvars, alazans, rions,

gavyve riTmis morevSi

sulmnaT galaktions!...

rom SevuSro cremlebi

saqarTvelos sulmTlad,

dumils gadavarCino

griSaSvilis muza,

rom xidi aRvudgino

22

mTlad dakuwul mamuls,

kvlav gvenaxos gaSlili

Tavrizidan arzrums!

rom Crdili “ar estumros”

qarTvlis dedis mandils,

rom rogorme vuSvelo

gulSi daWril arwivs...

sul ubralo qali var,

sul ubralo deda,

minda viqce sikeTis

da Rimilis fesvad!

axla mxolod

dRes ratomRac uCveulod vaRameb

da kvamliviT mivacileb wamebs,

dRes ratomRac lurji aRar maxarebs

da Tvalebi momixatavs mwvaned.

dRes vixseneb balaxisfer arakebs,

23

wyarod vaqcev Cemi Tvalis namebs,

ver vpoulob ocnebaTa samanebs,

Rirdes mainc es Zieba ramed...

axla mxolod Seni riTma maxarebs -

“mesaflave”, Tundac “me da Rame”.

***

umSvenieresi

vixile zmaneba -

keTili elfebi

rokavdnen mTvaresTan...

uxmod davloce

Suqmfinaroba

mSvenierebis

lurj caTa Sina!

24

vendoT dedis gulisTqmas

vuZRvni usayvarles da ukeTilSobiles

dedas

dali gurielis asul xaliCaSvils

dedas ra uxaria?

is, rom Svilma ilxinos...

da dedebis TvalTagan

cremlma rom ar idinos,

vendoT dedis gulisTqmas,

Tundac avcdeT gulisswors,

dedis tirils sjobia,

isev Svilma itiros...

***

sicocxlisTvis sam dRes kmarobs,

wuTisofels stumrobs sam dRes,

misi xilviT yvela xarobs,

silamazes nazad afrqvevs...

25

sam dRisTvis cocxlobs pepela,

cxovrebas trfobiT atarebs,

zambaxs, SroSans da enZelas

alersiT Tavsac ayvarebs!

***

zRva da talRebis ritmuli

rokva,

lotosi surnels afrqvevda

navSi,

sivrces aryevda lomTa

godeba

da maTi brdRvinva ismoda

caSi!

TeTri CanCqeris ukvalav biliks

Semoxveoda mzis sxivis mklavi,

leTas zvirTebSi iZireboda,

iZireboda, viTarca mTvrali.

26

Ramis xibli

mTvaris SuqiT dacxrilula

wamwamebis Cero,

sakeklucod emzadeba

varskvlavebis mdelo,

cicqna cicinaTelebi

Sefenilan ferdobs,

Ramis xibliT mTvrali sio

aRma-daRma celqobs,

moiRvara ZilsakrTobi

WriWinebis eqo,

Cinarebis xeivanSi

mSvidad fSvinavs Sxero...

winandals

ar uSindebi mgoni JamTa svlas,

arc mimofantvas nedli kvirtebis,

me Sens baRnarSi rarig vmSviddebi...

27

Seni alersiT davitvirTebi!

ra Segedreba leqsis samreklos,

ra gaaxunebs tatos gulisTqmas,

ratom mamzadebs sulis samzeod

Zvel roialTan zeRvTiuri xma?

gulsevdianTa unjad RaRadeb,

aq samijnurod yvavis RiRiloc,

winandals qveynad ras Sevadareb,

ar esveneba maranSi Rvinos!

taxti maspinZlobs muzas mgosnisas,

eCurCuleba suro parmaRebs,

da uaRresad TviT sazomisa,

getrfi, rameTu mzesTan gadareb!

28

usiyvarulod

“TviT ukvdavebac ar arsebobs usiyvarulod.”

galaktioni

erTi miTxar, es cxovreba

rad Rirs usiyvarulod,

rad mosulxar, Tu isurveb

yofnas usiyvarulod,

rad Rirs, roca mogogmanobs

mTvare sasiyvarulod,

CurCuleben varskvlavebic,

albaT sasiyvarulod...

rad dagvnaTis mze, cxoveli,

miTxari, RvTis gulisTvis,

rad mimoRvris cacxvi surnels,

iqneb siyvarulisTvis?

rad gviqargavs gazafxuli

enZelebis xaliCas,

erTi muWa xalxi qveynad

29

ra Zalam dagvarCina?

siyvarulma, me ar vambob

tyuils, sadRac naambobs,

mcxeTis sueticxoveli

siyvarulma aago!

yuri ugde Wadris CurCuls

da gomboris natvris xes,

gadaxede alaznis vels,

siyvaruliT aRivse,

dauyevi, dauyevi

Cveni qveynis mTa-gorebs...

erTi miTxar, RvTis gulisTvis,

siyvaruls ar gagonebs?

mipasuxe,

es cxovreba rad Rirs

usiyvarulod?!

rad mosulxar,

Tu isurveb yofnas

usiyvarulod.

30

mamuls

erTxl kidev aRorZindi,

erTxel kidev aRsdeq,

erTxel kidev SemosZaxe

“Conguro” da “Savleg,”

erTxel kidev gagvaxsene

“urmuli” da “rero”,

glova gveyo, dagvaviwye

xviCa, goCa, qeTo...

erTxel kidev damaZine

Sens mklavebze mSvidad,

“mravalJamier” masmine

aRzevebis niSnad!

erTxel kidev gamiSale

kaxeTuri sufra,

sadRegrZelo maTqmevine,

rom daglocos gulma.

ero, bero, SevkraT piri,

jaWvi aRar gawydes,

31

ZmaTa mtroba-SuRli Sewydes,

RmerTi rom ar gawyres,

mamuls xeli nu movakleT,

kvlav gavuTboT guli,

vadRegrZeloT vardis sunTqva,

galoba bulbulis,

vaSenoT da valamazoT

es ZirZveli miwa,

vinc erisTvis ar izrunos,

ar movakloT risxva!

gagimarjos, saqarTvelo,

muxav, wvdilo camdin,

idRegrZele, ikaSkaSe, iciskrovne,

amin!

32

megobrebs

elbaqiZis aRmarTze

mivyvebodi gzas,

lixs iqiT da lixs aqeT

megobarTa razms,

imereli gogona

mimSvenebda mxars,

vumRerodiT siyvaruls,

wminda gulisTqmas.

mTawmindaze ismoda

Cumi locvis xma,

valagebdiT krZalviT

mixaksa da vards,

“mziur qalaqs” vaRmerTebT,

dumbaZis niWs, madls,

gulwrfelad viziarebT

erTmaneTis dards.

rusTavelze, qviSaze

yava duRda nela,

33

rom “fskerze wagvekiTxa

Cveni bediswera...”

nariyalas kalTebze

ismis “lales” mRera,

qvac mReroda, _ qarTvelno,

erTad, erTad, erTad!

qarTlis dedas vuCoqebT,

gorgasalis kvals,

fics viZleviT umtkicess,

Cvenc movixdiT vals!

veres baRSi idumal

Canaxatebs vTxzavT,

Zvel Tbilisur aivnebs

ver vaSorebT Tvals,

qvaSveTSi ki sanTlebi

gizgizebdnen mwvelad,

RmerTTan vtovebT sindisis

da namusis mZevlad...

mtkvari nanas dudunebs,

34

Tan “Savlego” grgvinavs...

netav ra damaviwyebs

im sanukvar dilas?!

dRes faqizad gavSale

mogonebis Zafi,

momawvdineT eg xmebi,

Torem vkvdebi dardiT.

mamulis margalitebo

xoxbis yeliviT lamazi

qalebi Riran samzerad,

gmir winaparTa gvarebis,

Telavelebi _ saxelad!

dahyvebaT madli RvTaebis,

erekles jvari mfarvelad,

silaRe _ alaverdisa

da winandluri saxeba!..

mamulis margalitebo,

35

Cauqrobelo sanTlebo,

amravleT eg silamaze,

Telavis turfa qalebo.

bebo Tebroles

kabis kalTaze ocnebaSi

gekauwebi,

Sens nafexurebs Rrma fiqrebSi

Tvalyurs vadevneb,

bednieri var,

vidre qveynad Sen megulebi,

Sens daRlil mklavebs, Sens wminda

guls

ufals vavedreb.

uZvirfasesi samkauli garguna bedma,

arc ra aris ra misi fasi,

sadaro qveynad,

mandilosani, madlmosili

36

RmerTs emsaxure

da Sens naTel suls wminda sanTels

vin ar daunTebs?!

“vin icis kvlavac ramden Taobas

daafrTianebs

Cemi akvani”, -

rwmenas RaRadeb Senebr amayad,

Tovli ki bardnis

vercxlisfer TmaSi...

es meramdened mRerixar “nanas”,

es meramdened artaxebs uWer,

es meramdened

Svilebze locviT

salocavebs rom

kelaptrebs unTeb?...

ara aris ra am qveyanaze,

rom mag dakoJril xelebs merCios,

me mag xelebiT asi wlis Semdeg

msurs, mofereba kvlavac meRirsos...

37

me minda, gerqvas dedaTa Soris

WeSmaritebis didi medroSe,

qancgawvetilo, akvanTan SromiT,

fesvebZliero, bebo Tebrole!

Cemo kargo qveyana

zamTars arasdrod daugviania,

zafxuli molodiniT gvavsebs,

warmogidgenia? _ gaxrCobdes lodini,

Tan umzer gayinul Tvalebs!

o, salocavo!

nislis marmaSSi gaxveula

taZris gumbaTi,

cremlad iRvreba kelaptari

RvTismSoblis xatTan,

o, salocavo, TeTro gedo,

38

xvdebi gumaniT,

ra gansacdeli dagvdgomia

gelaTis karTan?..

Sensken moviltvi, alaverdo,

sarekad zarTa,

SenTan movuxmob yvela qarTvels,

sabralo ZmaTa,

raTa SegTxovon patieba

mavanT da mavanT,

visac samSoblos acremleba

edebaT bralad!

39

ra mogdis?!..

Zalmileula mze Semodgomis,

arc ra anaRvlebs dalocvils,

is kvlavac mwvaved abdRvrialdeba

zamTris grZel yanws rom gamosclis,

Sen rosRa ibrwyineb, Cemo saqarTvelo,

ra mogdis,

ra mogdis,

ra mogdis?!..

***

zarbaznebidan

esvrian beRurebs,

miwa ver itevs

sulganaTlebulebs,

vai, sircxvilo!

sad agzavnian

biWebs,

sicocxliT gulanTebulebs...

40

sabralo dedamiwa

uZilo TvalebiT cis tatnobze

mze SemarTula,

sxivebi misi cremlebiT Secvarula,

mis mkrTal mzeraSi

naRveli Separula,

erTi mZlavrad amoigmina,

moTqmad CamoiRvara...

isedac gulnatkens ki

sayvedurs aRuvlenen _

“rad imalebao”...

...sabralo dedamiwa.

41

***

ise naRvlianad damixvda

eweri,

ise sayveduriT miboZa

mzera,

ise damduRroda cremlebiT

fesvebi,

sabralos xilviT dadumda

ena,

magram mitoveba

gulCvili eweris

sul Cemi bralia?

vicode, netav...

de, gamSvenos winandalma

Tvalsaamod Sefenili

civgomboris gadaRma,

gadaSlili edemiviT

42

Cans kaxeTis badaxSad,

Cans amayad mxargaSlili,

alersiT momzerali,

Tovlisferad moqarguli,

mokalmuli Telavi,

rva aseuli welia,

udarajebs Wadari,

mxcovan xes ver Selevia

brZenkacTa naakvnari,

de, gamSvenos winandalma,

Seni sulis maqmanma,

idRegrZele,

nurc mogaklos

zenaarma

manana!

43

icxovra TergiviT...

Sens saflavs altobs

cremlis merexi,

Sen mogivlia

zRva da xmeleTi

da Semodgomis quxilis feri

glovis zarebi rekavs eTerSi...

SenTvis ucxoa epitafia,

mainc mglovelTa mTeli armia

migacileben WirisuflobiT

Seni cxovrebisfer siSoreSi.

unazes suls uwamleT

“iis konebs ar iyidiT, deida?”

mevedreba iisTvala gogona,

mTavazobda iebs cicqna xeli da...

44

gulsaklavad gulTan axlos mohqonda,

gamoarTviT, vidre ia daWkneba,

vidre cremli Caudgeba lurj Tvalebs,

SeeSveleT pawawina marCenals,

pawawina, unazes suls uwamleT!

***

sanam siyvaruli SemiZlia,

sanam fantelebi maTovs,

sanam Tavganwirva SemiZlia,

sanam ocnebebi maTbobs,

sanam gaRimebul vards miZRvnian,

sanam mTvare sizmrebs maqsovs...

ra vqna, sibere ar SemiZlia,

sanam Tqveni Tavi maxsovs.

45

ias

ra gatirebs pawawina,

lurjTvaleba ia?

Tovlma xom ar SegaSina?

davuZaxeb niavs,

am fantelebs mimofantavs

da giSvelis mcivans!

gazafxuli mainc gazfxulia

gazafxulis wvima atyda am dilas,

iRvreboda wveT-wveT yinva zamTrisa,

kvirts Rimili ar acala atmisas,

daicremla ocnebebi natvrisa...

Cumi sunTqviT iZineben atmebi,

rtodamzrali, kvirtebganawamebi,

sizmar-sizmar mobilikobs aprili,

sicocxliT da siyvaruliT avsili...

gvawvims, zeca wvimad Tavgaklulia,

gazafxuli mainc gazafxulia!

46

saqarTvelo

Semodgomis foToliviT feTqav,

dagSretia sidiade miwis,

mware cremli

glovobs warsul dReTa,

qarTvlis deda Sens locvaSi iwvis!..

vin galesos gorgasalis xmali,

tatosaviT vis awylulebs bedi,

vin gviboZos imedebi xvalis,

vin Segikra zesavali gzebi...

erTo RmerTo, erTaderTi natvra

Seismine winaparTa Zvlebis,

dagvafare Seni locvis kalTa,

mouSuSe saqarTvelos FfrTebi.

47

Fფesvebi

„...არ გარგებს, თორო შენ იცი,

მთავ, ამაყობა ფრიადა!...“ ვაჟა - ფშაველა.

is qalaqia qalaqTa Soris

da Cemi sulis Tbili savane...

is monatrebis aris sazRvari,

iq miRebavdnen kabis maqmanebs...

iq menatreba yvela, yoveli,

Tundac biliki, dardis mToveli,

lurji iebi, alvis foTlebi,

naZvis girCebi, palmis rtoebi,

ulamazesi gogo-biWebi,

obeliskebze Tavmoyrilebi,

me maTi sunTqvis xma menatreba,

me maTTan minda viyo yovelTvis.

...da me tirifis xe menatreba,

uamrav mijnurs monatrebuli

da me aRdgomis dRe menatreba,

48

taZarSi xalxi mozRvavebuli,

zamTarSi ise lamazi aris,

rom mis siyvaruls guli ver itevs,

zafxulSi - ufro ulamazesi,

roca axtala stumrebs ver itevs.

giorgobisTve, baraqiani,

ise guluxvi versad ver naxoT,

viT gurjaanSi, lamaz qalaqSi,

megobrebTan da buxarTan axlos.

gurjaans xotbas mudam Sevasxam,

Cems gulSi sanTlad iwvis, cimcimebs,

me mis saqebad yvelgan mzada var,

xatTan danTebul sanTlebs vificeb.

49

მე ამ ქვეყნის...

მე ამ ქვეყნის ერთი ღვიძლი შვილი ვარ,

ხან ვაზი ვარ, სექტემბრულად გავსილი,

ხან მუხა ვარ, ამოზრდილი მიწიდან,

ხან - ყვავილი, ციცაბოზე გაზრდილი!

ხან წყარო ვარ, ცივი მთების შვილი და...

ხანაც ღვინო, მარნის ჭურში ჩაღვრილი,

ვნაღვლიანობ - შემოდგომის ბინდი ვარ,

თუ ვლხინობ და... ირემი ვარ, ლაღი მთის,

მე ამ ქვეყნის ერთი ღვიძლი შვილი ვარ!

50

ამ ხელოვნებას თოვლს როგორ ანდობს

ხუროთმოძღვარი, მყინვარე დილას,

პირველი თოვლით (არც თუ ადვილად),

ტაძარს აგებდა, უტასებურად...

ხელი რომ მოსჭრეს ხილვამუქებმა,

ვერეს ხეობას ბარდანი ახრჩობს,

ხუროთმოძღვარი ლოლოებს აქსოვს,

„ამ ხელოვნებას თოვლს როგორ ანდობს?“-

გულში გავივლე და ვთრთოდი, მახსოვს,

სინანულისგან მითრთოდა გული,

იმ ღამით თვალზე არ მქონდა ლული,

მზეს აღვუვლინე ვედრება წრფელი,

რომ არ დაედნო ტაძარი მწველი,

რაიც ააგო ხუროთმოძღვარმა,

ყინვის ოცნება, ჯერარნახული

51

და სიმბოლურად ტაძრის გუმბათზე

პირველი თოვლით მოქარგა გული.

Telavis ganTiadi

miyvars Tovlis fifqis

unazesi cvena,

bardnis ukve sulSi

es oxeri sevda

da TovliviT nela

siyvarulic dneba,

ki ar qreba, rCeba

lamaz mogonebad!..

alionze locviT

vxvdebi naTel ferTa,

ganTiadis sartyels,

gadaWimuls zecad,

52

mere, rarig Svenis

gariJraJi Telavs...

varskvlavebis jari

SeumCnevlad qreba,

an gulcivi mTvare

saiT gaqra netav?..

am fiqrebSi aRmarTs

mivuyvebi nela,

fifqebi ki nazad

aTovs, aTovs Telavs.

53

ფოთოლცვენა

სოსნისფერში გახვეულა ირგვლივ ყოველი.

ლივლივებს შემოდგომა. ფოთოლცვენა

დაისისფერ ჰანგად იღვრება. ბუნება

გასუსულა. ციური მელანქოლია ძალუმად

მოექანება ორწოხებიდან, ჩაქუხას

სახმილნადებივით დაეწაფა და კვლავ

განაგრძობს გზას სიერების ბილიკებზე;

თანაც ეძებს ადგილს დასამკვიდრებელს

ატმის ყვავილობამდე.

ცივისძირში კი დგას თეთრი მანდილის

მოლოდინში გეზად მჭვრეტელი ზურმუხტის

კორომი, მუდამ ფერუცვლელი ანთრაკი და

ჩემეული ალერსით მინაზებული უხვ ფერთა

ოკეანეში, ზუზუმბოს კონცხი.

54

ზღაპრები...

მარტის ყვავილები თოვლის სურნელით

ავსილია,

და ეს ყვავილები გულში ნაღვლიანად

მღერიან,

თვალები,

თვალები მოლოდინით გადაღლილია,

ღამით ვარსკვლავები შორეულ ზღაპრებს

მღერიან,

მარტის ყვავილები თოვლის სურნელით

ავსილია,

და ეს ყვავილები აცრემლებულ აპრილს

ელიან,

თვალები,

თვალები ზღაპრისფერ შუქად დაღვრილია,

55

ღამით ვარსკვლავები ქარვის ხეივნებში

თვრებიან.

***

...მე ვუსმენდი აივნიდან

ვარსკვლავების კამათს,

არა შენ და არა მეო,

უნდა მოვსწყდეთ ცარგვალს,

რათა ნატვრა ავუხდინოთ

შეყვარებულ ქალ ვაჟს.

ქალზე

ქალზე რა ვთქვა?

სულ ყველაფერს

ის სჯობია,

ქალზე არაფერი არ ვთქვათ.

56

ღმერთო, ჯვარი დასწერე

ვაჟი დაიბადა, თოფი გავარდა ,

ქალი დაიბადა, ია გაყვავდა,

ვაჟი გაიზარდა, მთვარე გაიბადრა,

ქალი გაიზარდა, მზე აელვარდა,

ია, თოფი... მთვარე, მზე...

??? ღმერთო, ჯვარი დასწერე...

დღეს დასვენება არ მიწერია

დღეს დასვენება არ მიწერია,

სიზმრებსაც ალბათ ვერ ვუმასპინძლებ,

რაც სიყვარულზე დამიწერია,

ვიმღერ და ჭმუნვას გულს ავარიდებ,

დღეს ვიმღერებ, რაც არ მიმღერია,

დღეს ყველა ნატვრა უნდა ამიხდეს,

57

სული ჯვარცმებით თუმც დაღლილია,

ვიცეკვოთ ვალსი და ღამე გაბინდდეს,

დღეს დასვენება არ მიწერია!

***

სიზმრად ვიხილე

კამეა სახედ,

შემეთხზა რამე -

ფიქრად ავსახე,

ქსელვა ვინდომე

მე ამ ქარგაზე,

ოღონდაც ლექსად

და... ისიც ღამე...

58

ვუძღვნი ჩემს პირველ მასწავლებელს

მაყვალა კუპრავიშვილს

როცა ანბანი ფიცად მიქციეთ,

დღემდე ამბორიც დამდევს ნუგეშად,

როცა სურნელი თქვენი ვიკმიე,

ლოცვად მიმიხმეს თვალთა შუქებმა,

სამყაროს ცნობის ის იყო ჟამი,

მინდა მადლობა გითხრათ ამაგდარს,

მე სხვა სამყარო, იმაზე კარგი,

აღარ მეგულვის ალბათ აღარსად.

59

მუნ განისაჯნენ

„რატომ ყიდიან მშობლიურ მიწას,

განა ქვეყნის სამტროდ გაჩენილან?!..“

„მუნ განისაჯნენ, ვის გამოც დღემდე

ერის სახელი გათელილა“,-

ჩურჩულებს წყენით ჩემი საქართველო და...

ვინ იცის, წელში მერამდენედ გაწყვეტილა...

რა დრო გასულა

სოფლის გაღმა,

მუხის ჩრდილში

ერთხელ,

როცა წამოწვე

და ოცნების ნაკადულში

60

დღეებს გადაამოწმებ,

მოიგონებ წრფელი ღიმით,

ვინ რომელ გზით წასულა

შენც, ბერმუხა,

მუხის ჩრდილში იტყვი,

- რა დრო გასულა...

...იმ გრძელ გზაზე გაუყვები

კელაპტრების ხეივანს,

შენს სახელზე რომ ენთება,

შვილთა შენთა ხელითა.

უსათუოდ

ვინ ამოსწევს

ხალხისათვის

61

გადამალულ მზეს?

ვინ შეიბამს

ამირანის უძლიერეს ხელს?

დაგვავიწყებს ვინმე განა

გაუსაძლის დღეს?

უსათუოდ, უსათუოდ, ხვალ თუ არა, ზეგ!..

mapatiebs RmerTi

rac davwere,

ufro meti davxie,

vxevdi furclebs

gadaRlili xeliT,

gavatane wvimas,

Tovlis fantelebs

qaRaldebi,

62

Cemi gulisferi...

marcval-marcval

mimovfante nislebSi

riTmebi da striqonebi bevri...

Rrublebs miRma,

Cemgan ltolvil

აrakebs,

mapatiebs,

mapatiebs RmerTi!

***

ar ganmeSoro, ocnebav,

uSenod ra var, ici, me?

sawuTro umal momcelavs!..

Sen avseb dReTa simcires,

63

me SenTan erTad vlaRdebi,

Seni wyalobiT vRiRineb,

xandaxan ise vmaRldebi,

varskvlavTan erTad viZineb,

...nu mimatoveb, ocnebav,

dRiTi dRe metad iwvime!

droni mefoben

zogjer TeTrebi mqonia, zogjer

– wiTeli vardebi,

zogjer fanduri yofila,

zogjer – dudukis dardebi,

zogjer – kiskisi, uzomo, zogjer

– wamwamTa namebi,

xan ivdiToba mSvenoda, xan ki -

Svlis nukris Tvalebi,

64

xan nekerCxali vyofilvar, xan ia,

bneli xevisa,

saflavis qvaze, umTvarod,

ar mSinebia mgლებისა!

ai, amis Tqma mindoda,

ai, amis Tqma meRirsa,

gangebis samarTali da madli

macocxlebs RmerTisa!

Tu “iavnana” geRiRineba

Tu gaiyole nanatri mzera

da Tu lomgulSi

kelaptrad brwyinav,

Tu alionze TeTnuldi gixmobs,

uSba gigzavnis kocnebis wvimas,

Tu dagogmanob oqros qoSebiT,

65

Tu varskvlaveTis Suqi gaRvria,

Tu rqawiTeli jixvis rqas aTrobs,

rom dagelocos guli madlians,

Tu mTvaris Suqi sizmrebs Caaqsovs

Tvalebs Taflisfers,

Tvalebs naRvlians,

Wadris CurCuli Tu gagaxsenebs

bavSvobas laRs da niavqarians,

Tu “iavnana” geRiRineba,

arRnian lxenis sinarnari xar,

maS,

rogor ar vTqva,

siyvarulisTvis

dabadebuli

minanqari xar!

66

საძიებელი

1. ლექსი ნაბიჯია ჩემი...... .................................................... 4

2. სასოება ერთგზის ხმობის .................................................... 5

3. …მე ჩავეშვები უძირო ზღვაში ............................................ 6

4. ხმელო ფოთოლო ................................................................... 7

5. … დაიკვნესა მწუხრის ზარმა .............................................. 8

6. …მზემ სისხამ დილით ......................................................... 9

7. გლეხის სიბრძნე ..................................................................... 9

8. …მივუყვები სანაპიროს ...................................................... 10

9. ჩიორა ჩიტი მზეწვია ........................................................... 11

10. 9 აპრილი 1989 წელი ......................................................... 12

11. …იფერფლება შუაღამე ..................................................... 13

12. პალმის ჩრდილში .............................................................. 14

13. ჩემი სულის სანთლები ..................................................... 15

14. თელავს ................................................................................ 18

15. სულ უბრალო ..................................................................... 21

16. ახლა მხოლოდ ................................................................... 22

17. …უმშვენიერესი ................................................................. 23

18. ვენდოთ დედის გულისთქმას ......................................... 24

19. … სიცოცხლისთვის........................................................... 24

20. …ზღვა და ტალღების რიტმული როკვა ....................... 25

21. ღამის ხიბლით ................................................................... 26

22. წინანდალს .......................................................................... 26

67

23. უსიყვარულოდ .................................................................. 28

24. მამულს ................................................................................ 30

25. მეგობრებს ........................................................................... 32

26. მამულის მარგალიტებო ................................................... 34

27. ბებო თებროლეს ................................................................ 35

28. ჩემო კარგო ქვეყანა ............................................................ 37

29. ო, სალოცავო ....................................................................... 37

30. რა მოგდის?! ........................................................................ 39

31. …ზარბაზნებიდან ............................................................. 39

32 საბრალო დედამიწა ............................................................ 40

33. …ისე ნაღვლიანად............................................................. 41

34. დე, გამშვენოს წინანდალმა .............................................. 41

35. იცხოვრა თერგივით .......................................................... 43

36. უნაზეს სულს უწამლეთ ................................................... 43

37. …სანამ სიყვარული შემიძლია ........................................ 44

38. იას ......................................................................................... 45

39. გაზაფხული მაინც გაზაფხულია .................................... 45

40. საქართველო ....................................................................... 46

41. ფესვები ................................................................................ 47

42. მე ამ ქვეყნის........................................................................ 49

43. ამ ხელოვნებას თოვლს როგორ ანდობს ........................ 50

44. თელავის განთიადი .......................................................... 51

45. ფოთოლცვენა ..................................................................... 53

68

46. ზღაპრები............................................................................. 54

47. …მე ვუსმენდი .................................................................... 55

48. ქალზე ................................................................................... 55

49. ღმერთო, ჯვარი დასწერე ................................................. 56

50. დღეს დასვენება არ მიწერია ............................................ 56

51. …სიზმრად .......................................................................... 57

52. ვუძღვნი ჩემს პირველ მასწავლებელს მაყვალა

კუპრავიშვილს ......................................................................... 58

53. მუნ განისაჯნენ .................................................................. 59

54. რა დრო გასულა ................................................................. 59

55. უსათუოდ ............................................................................ 60

56. მაპატიებს ღმერთი ............................................................ 61

57. …არ განმეშორო,

ოცნებავ...........................................................................................

..........................62

58. დრონი მეფობენ ................................................................. 63

59. თუ „იავნანა“ გეღიღინება ................................................. 64