Managing Flow: KM and FACILITATOR Trainer

Managing Flow: KM and FACILITATOR Trainer


จตพร วศษฏ�โชตองกร และ สมพงษ� เผอกเอยม1

กระบวนการพฒนาผ$อานวยกระบวนการเรยนร$ หรอทเราเรยกตดปากว*า FA (Facilitator) ในองค�กรทพฒนาด$านการจดการความร$ จากประสบการณ�การทางานพฒนาศกยภาพการพฒนา Facilitator ผมมองว*า

เรามาคยกนถงเรอง 21st Century Skills แล1วมองว3า ทกสงทเปลยนแปลงไปอย3างรวดเรวนน จาเป?นอย3างยงทจะต1อง พฒนาและสร1างกระบวนการเรยนร1ให1คนในองคHกรของเราผ3านศกยภาพของเขาเอง ในฐานะของผ1สร1างความร1 Learn How to learn โดยบทบาทFAจงไม3ใช3ผ1สอนความร1 หรอ ผ1ส3งผ3านความร1เหมอนทเราค1นชน การสร1าง “ทกษะ” การสร1างความร1จงเป?นความท1าทายอย3างยงของ FA ในการทจะจดกระบวนการเรยนร1 ทให1คนในองคHกรได1ดงศกยภาพทมออกมาใช1หลากหลาย เหมาะสมกบบรบทของคนในองคHกร

การอย*ท*ามกลางความหลากหลาย การเปลยนแปลง และการปรบวธคด ถอเป<นทางแยกทสงขนของสงคมแห*งการเรยนร$ทมป>จจยใหม*ๆเข$ามามผลต*อวถการคด การทางาน หลายคนทสบสนไปไม*ถก ซงกไม*ใช*เรองแปลก เพราะระบบการศกษากระแสหลกยงโหมกระหนาและหนกหน*วง อกทงสงคมยงให$คณค*าของคนเก*งวชา (ทไม*ได$เก*งปฏบต) อย*างทเราได$เหนกนอย* แต*ดว*าสงคมกาลงไปไม*รอด กบปรากฏการณ�ใหม*ๆทเป<นเงอนไขใหม*ของสงคมทต$องการทกษะในการอย*รอด การศกษาทเป<นเลศทางวชาทไม*ให$ความสาคญกบการปฏบตจงไปไม*ถงไหน และไม*เกดการเปลยนแปลงการทไม*เปลยนแปลง หมายถงเรากาลงยาเท$าอย*กบท และถอยหลงไปเรอยๆ ในวนหนงเมอกลบตว เราจะเหนอยจนไปต*อไม*ไหว

� การเรยนร1เพอการเปลยนแปลง จะเกดขนภายใต1 ความสข ความเท3าเทยม การยอมรบความหลากหลาย

� การเรยนร1เพอการเปลยนแปลง จะเกดขน ภายใต1การร3วมกนเรยนร1ในบรรยากาศทเหมาะสม � การเรยนร1 เพอการเปลยนแปลง มเวลาบ3มเพาะ และเวลาสาหรบการเดนทางของการเรยนร1

อย3างมจงหวะ ไม3มสดโต3ง แต3อาจมทางลดหากเราจดกระบวนการเรยนร1ทมคณภาพเพยงพอ ทงหมดเป<นเหตผลเบองต$น ว*าเราจาเป<นต$องพนาคนร*นใหม* ในการทาหน$าท Facilitator สร$างความร$ให$กบคนในองค�กร ด$วยยทธวธทไร$กรอบ ยดหย*น และสอดคล$องกบการเปลยนแปลงของสงคม

วถการจดการความร$ทผ*านมา เรารบมาเพยงแต*ศาสตร� และ KPI ดงนน การจดการความร$ในองค�กรจงเป<นชดคาสงทแขงขนต*อธรรมขาตของการขบเคลอนองค�กร

1 วทยากรกระบวนการ (Facilitator)


เราลองถอยออกมานงคดกนใหม*ว*า

“เราจะทาอย3างไร? เพอทจะสร1างความร1คนภายในองคHกร

ให1พลงความร1นน มาใช1ในการขบเคลอนองคHกร

พฒนาคน พฒนาองคHกร ยงยน งานได1ผล คนกเป?นสข”

โจทย�นจะว*ายากกยาก จะว*าง*ายกง*าย หากผ$นาองค�กรเข$าใจ มวฒนธรรมการจดการคามรทเป<นธรรมชาต กระบวนการไม*จาเป<นต$องยาก แต*ต$อง “ได$ใจ”

สคร.9 พษณโลก ได$เชญมาช*วยในการคดพฒนาบคลากรร*นใหม*ๆ ในการสร$างและพฒนาศกยภาพผ*านการเป<น Facilitator ถอว*าเป<น ก$าวทกล$าในการคดการพฒนา และให$โอกาสผ$คนร*นใหม*ๆ ได$ใช$ศกยภาพพวกเขาอย*างเตมท และคดนวตกรรมพฒนาองค�กรสดใหม*จากพลงของพวกเขาเอง อาจใช$ชอเรยกว*า “Young FA”

ผมและทมงานอกท*าน วางแผนหลกสตรทมเวลาเพยง 2 วน กบเปNาหมายใหญ*ๆ การทางานกบเปNาหมายใหญ*ๆกบเวลา เป<นปฏป>กษ�กนเสมอสาหรบวทยากร โดยข$อสรปทได$กคอ ทาอย*างไรใน 2 วนเขาจะเข$าใจแนวคด มมมองการจดการความร$อกมมหนงทไม*ยาก และ เรยนร$ทกษะแห*งการทาหน$าท Facilitator โดยเรมจาก Soft Side ส* Hard Side เพราะการทาหน$าท Facilitator เป<น ศาสตร�และศลปT อย*างยง ผมเคยใช$ชอว*า “The Art of Facilitation”

2 วนได1อะไร? และ 2 วน จะได1สกเท3าไหร3? ภาระนถกผลกไปทองค�กรทจะต$องดาเนนการสานต*อกนแล$ว และช$กระบวนการจดการความร$ในการคดงานใหม*ๆ ต*อจากน เพราะ 2 วน ได$เพยงแนวคดเบองต$น จะสาเรจได$ผลกต*อเมอ “ลงมอทา” แล$วนาผลทได$มานงคยกนอกท สร$าง “ปZญญาปฏบต” ไว$ให$เป<นต$นทนองค�กร

กระบวนการในวนท 1 เน$น การพฒนาตนเอง ผ*านการมองตนเอง โดย อ.สมพงษ� เผอกเอยม และต*อเนองไปยงวนท 2 ทผมทาหน$าทวทยากร กทา KM ให$ชด ง*าย เชอมไปยงการทาหน$าท Facilitator มการพฒนาทกษะสาคญต*างๆเพมเตม เพอให$เป<นเครองมอ (tool) ในการสร$งความร$ แต*จะประยกต�ใช$อย*างไรต*อ เป<นจรตของแต*ละคน


FA คอใคร ? คาถามนมคนถามผมตลอดว3า “Facilitator”

ทเราชอบเรยกตดปากว3า เขา(เธอ) คอใคร?

หากดจากศพท�แล$ว Facilitate จะหมายถง การเอออานวย,การอานวยความสะดวก และหากเป<น Facilitator หรอ ภาษาไทยใช$ว*า “วทยากรกระบวนการ” กจะหมายถง ผ$ทาให$เกดความสะดวก หรอผ$ททาให$เกดความง*าย ในทนเป<นความหมายกว$างๆ ไม*เจาะจงว*าอานวยความสะดวกในเรองใด หากมองไปทความหมายของการเรยนร$ น*าจะหมายถงผ$ทเอออานวยให$เกดการเรยนร$ และยงมทกษะทสาคญในบทบาทของผ$เชอมให$เกดการเปลยนแปลง (Catalyst) และหากมองในภาพรวมเพอความยงยน facilitator จะทาหน$าเป<นผ1ประสานงานให1เกดเครอข3าย (Networker) อ*านงานของ วรวรรณ วาณชญ�เจรญชย ทได$รวบรวม บทบาทของวทยากรกระบวนการ จาก Marquardt ไว$ชดเจนดงนครบ

1. เป<นผ$เป<นประสานงาน (Coordinator) เพอตดต*อกบผ$มส*วนร*วมได$มากทสดเพอนาไปส*การแก$ป>ญหา

2. เป<นผ$กระต$น (Catalyst) ให$เกดการเรยนร$ผ*านคาถามปลายเป]ด คาถามแตกองค�ประกอบ คาถามสร$างความตระหนกร$ เพอดงพลงหรอศกยภาพของผ$เข$าร*วมให$เหนถงป>ญหา สาเหต เปNาหมาย และทางออกร*วมกน

3. เป<นผ$สงเกตการณ� (Observer) ในเวทถงพฤตกรรมความร$สกและวธคดของผ$เข$าร*วมเพอปรบกระบวนการให$เหมาะสมอย*ตลอดเวลา

4. เป<นผ$สร$างบรรยากาศ (Climate Setter) ให$กล*มผ*อนคลาย เป<นกนเองและสร$างความไว$วางใจเพอให$เกดการสอสารอย*างมประสทธภาพ

5. เป<นผ$ช*วยการสอสาร (Communicator Enabler) ช*วยให$ผ$เข$าร*วมแลกเปลยนข$อมลประสบการณ� ความร$ต*างๆ อย*างเตมท เตมใจและเป]ดกว$างทจะรบฟ>งอย*างใคร*ครวญ

6. เป<นพเลยงในการเรยนร$ (Learning Coach) ให$ผ$เข$าร*วมได$เล*าถงประสบการณ�และวธการแก$ป>ญหา ซงเป<นแหล*งความร$ฝ>งลกทอย*ในตว นาไปส*การพฒนาและจดการตนเองทประสบความสาเรจ

จากนยามทเขยนมาข$างต$น เราพอจะแยกแยะกนได$บ$างแล$วว*า การขบเคลอนกระบวนการเรยนร1ในศตวรรษท 21 จาเป?นอย3างยงต1องปรบรปแบบกระบวนการเรยนร1 การสอนเพอให1เกดการเรยนร1 อาจไม3มพลงเท3ากบการเรยนร1ไปพร1อมๆกน การยอมรบและเชอมนว3าบคคลมทกษะ ความร1 ความสามารถทหลากหลาย หากเราสามารถจดการความร1เหล3านนได1 ความร1กจะเป?นพลงอนมหาศาลในการพฒนาทเกดจากการมส3วนร3วม


แล1วทาอย3างไร? ให$เกดการจดการความร$ ในการพฒนาในรปแบบองค�กร,กล*มจาเป<นอย*างยงทต$องม “วทยากรกระบวนการ” ทจะทาหน$าท Facilitate กล*ม เปลยนบทบาทตวเองจากวทยากรแบบเดม มาเป<น วทยากรกระบวนการ

การทาหน$าทวทยากรกระบวนการในสถานการณ�ทแตกต*างกนไป บทบาทของวทยากรกระบวนการกแตกต*างกนไปด$วย ขนอย*กบการวเคราะห�กล*ม รวมไปถงวตถประสงค�ในการสร$างกระบวนการเรยนร$ และ การรอคอยให$การเรยนร$นนผลดอกออกผลตามธรรมชาตของการเรยนร$ ซงอย*างหลงนต$องใช$เวลาและใช$ทกษะในการอานวยความสะดวกสงภายใต$ความ เชอทว*าการเรยนร$นนจะต$องมมตการสร$างขนภายในตนเอง เป<นความร1ฝZงลก (Tacit knowledge)

บางสถานการณ�ทจาเป<นจะต$องถ*ายทอดความร$ จะเป<นบทบาทของวทยากรความร$ หรอวทยากรเนอหา ต$องเตรยมตวด$านเนอหา กจกรรมทให$ความร$ให$กบผ$เรยน และบางครงทมการฝmก การทดลองบางอย*าง วทยากรกระบวนการจะทาหน$าทเป<นพเลยง (Mentor) บางสถานการณ�อาจเป<นครฝmก (Coach)

ความแตกต*างของ “วทยากรกระบวนการ” กบ “วทยากรทางด1านเนอหา” กคอ วทยากรกระบวนการเน$นตวกระบวนการ ออกแบบ จดวาง กระบวนการเรยนร$ทเหมาะสมกบกล*มเปNาหมาย เพอสร$างประสบการณ� หรอเรยนร$กระบวนการทางานร*วมกน(ทเราเรยกว*า “การถอดบทเรยน”) เนอหาทนามาแลกเปลยนกนกจะเป<นประสบการณ� ผลกความร$ “ปZญญาปฏบต” ทงในระดบป>จเจกและกล*ม ส*วนวทยากรทางด$านเนอหา การใช$ทกษะในการจดกระบวนการให$กล*มเปNาหมายได$เกดความร$ เน$นการถ*ายทอดความร$ และการฝmกการปฏบตเพอความชานาญ ส*วนในการทางานเรามกจะทาบทบาททง วทยากรกระบวนการและวทยากรทางด$านเนอหาสอดคล$องกนไป

โดยสรปวทยากรกระบวนการต1องพงมคณสมบตอย3างไร?

จากประสบการณ�ของการทางานกระบวนการผ*านกล*มทหลากหลาย ผมคดว*า คณสมบตทจาเป<นทสดของวทยากรกระบวนการคอ “การเป?นบคคลเรยนร1” มความร$เป<นสหวทยาการ (องค�รวม)โดยมฐานคดทว*า ความร$นนเป<นพลวต มการเปลยนแปลงอย*ตลอดเวลา ความร$ทค$นพบเมอชวโมงก*อนมาถง ณ ชวโมงนความร$นนอาจล$าสมยไปแล$วกได$ ดงนนการเป<นบคลเรยนร$ ทาให$วทยากรกระบวนการตนร$เสมอกบการเปลยนแปลงทรวดเรวของสรรพสง การทร$รอบ ร$เรวทาให$เรามองวธการออกแบบกระบวนการเรยนร$ทจะม*งให$เกดการยกระดบความคดเกดขนชดเจนไปด$วย

สงหนงทสาคญกคอ “ความศรทธา” ในทนหมายถงการเชอมนในความเป<นมนษย� ทเชอว*าทกคนมศกยภาพ มความร$ความสามารถ แต*หลายคนไม*มพนททางความคด รวมถงจากดในการสอสารออกมา วทยากรกระบวนการจงไม*ต$องร$ไปเสยทกอย*าง “ความร1เกดจากการเรยนร1ร3วมกน” และการเรยนร$ร*วมกนนาไปส*พลงทวคณและการพงตนเองทางด$านความร$ เราต$องตระหนกในข$อน แล$วออกแบบกระบวนการเรยนร$ทสอดคล$องกบความพงพอใจ ความสข ของกล*มเปNาหมาย และเชอว*าความสข ความพงพอใจ รวมไป


ถงพนทปลอดภย ทกคนพร$อมทจะแลกเปลยนความร$ได$อย*างด มประสทธภาพ การตระหนกถงความสามารถของผ$คนของวทยากรกระบวนการทาให$การแสดงออกของวทยากรกระบวนการเป<นผ$มเสน*ห� นอบน$อม และเคารพในผ$คน ละลายอตตาทงตนเองและผ$อนลงได$

คณสมบตของวทยากรกระบวนการ อนๆ เช3น

1. เป<นคนทมความรกผ$อน มความสขเมอเหนการเตบโตการยกระดบความคด จตวญญาณ อ*อนน$อม ไม*ก$าวร$าว เชอมนในความร$ของป>จเจกและกล*ม มความเชอมนพลงแห*งการอย*ร*วมกน รวมถงพลงแห*งวฒนธรรมและภมป>ญญา ความร$ดงเดมของชมชน

2. มวธคดแบบองค�รวม (System thinking) มการเชอมโยงความคดทเป<นระบบ การคดเชงบวก มความคดเชงสร$างสรรค�ไม*ตดกรอบ “กล1าจนตนาการ” ความคดเชงสงเคราะห� วเคราะห� และความคดเชงออกแบบ(Design thinking) (ความคดเชงออกแบบ(Design thinking) หมายถง วธคดเชงออกแบบเพอนาองค�กรหรอผลตภณฑ�ไปส*ความเป<นเลศและแตกต*าง เป<นการมองในเชงธรกจ แต*หากมองในเชงการสร$างกระบวนการเรยนร$ จะเป<นการคด ออกแบบทเน$นเอามนษย�เป<นศนย�กลาง อกนยหนงคอ ต$องเข$าใจถ*องแท$ในความต$องการเรยนร$ของกล*มเปNาหมาย ไม*ได$เน$นการจดการเรยนร$ทดดเฉพาะภายนอกเท*านน)

3. การทกษะวธการสอสารททรงพลง ออกแบบให$สอดคล$องกบกล*มเปNาหมาย

4. มความพร$อมทจะเรยนร$จากผ$อน รวมทงพร$อมทจะเรยนร$จากผ$เข$าร*วมกระบวนการ

ส*วนทกษะและความเป<นวทยากรกระบวนการ ภายใต$ “การนา” นน เชอว*าทกคนมอย*ในตวเองและสามารถพฒนาขนได$ วทยากรกระบวนการจะมเปNาหมายให$ได$เรมต$น เกดความร$ เกดความคดใหม* โดยให$ผ$ร*วมเรยนร$เป<นศนย�กลาง เน$นการสอสารสองทาง และตวเองเป<นเพยงกระจกทสะท$อนให$ผ$เข$าร*วมเปลยนแปลงตนเอง

หน1าทของวทยากรกระบวนการ ทาอย3างไรกนบ1าง?

จากประสบการณ�การทางานในบทบาทวทยากรกระบวนการของผมเอง ถอว*าทาหน$าทค*อนข$างหนก เหตเพราะฉนทะของตวเองทสนใจ ใคร*ร$ ดงนนการทาการบ$านอย*างหนกในช*วงแรกๆของการก$าวเข$ามาทาหน$าทน กส*งผลให$แตกฉานและมความมนใจมากขนในเวทถดๆไป ผมขอเรยบเรยงแบบเป<นลาดบเพอให$ง*ายต*อการทาความเข$าใจดงนครบ

หลงจากทได1ประสานงานกบเจ1าภาพ(บคคล องคHกรทต1องการให1ไปช3วยทาหน1าทวทยากรกระบวนการ) แล1ว ผมและทมงานทาอะไรกนบ1าง?

1. ทาความเข$าใจเปNาหมาย และจดประสงค�ของการทาเวท ว*าต$องการอะไร เพอบรรลอะไร เมอทราบเปNาหมายแล$ว การออกแบบกระบวนการจะสามารถทาได$สอดคล$องกบการได$มาซงผลลพธ�ได$ง*าย


2. ประสานงานกบผ$จดประชม เพอรวบรวมข$อมลพนฐานทสาคญเพอใช$เป<นข$อมลตงต$นในการออกแบบกระบวนการเรยนร$ อาจใช$วธการไปพบ พดคยโดยตรง (วธนหากมเวลา ผมแนะนาครบ) หรอไม*มเวลาทเหมาะสม จะใช$การส*งข$อมลทางอเมลกสะดวก ข$อมลพนฐานทต$องการคอ วตถประสงค�,เปNาหมาย,กล*มผ$เข$าร*วม,กระบวนการทผ$จดการประชมคาดหวง(ตรงนเพอการระดมความคดหากระบวนการร*วมกน), เวลาทใช$ และผลลพธ�ทต$องการ (ส�วนใหญ�ต�องการการพฒนาองค"กร ร�วมไปกบการได�บทเรยนจากการถอดบทเรยน)

3. ประสานงานเพอขอข$อมลพนฐานของกล*มผ$เข$าร*วมเวท เช*น จานวน,เพศ,ระดบการศกษา,ความสนใจพเศษ รวมไปถง บทบาทหน$าทในงานทอย*ในประเดนทต$องเรยนร$ร*วมกน

4. ประสานงานเกยวกบการออกแบบเวทเรยนร$,วสด อปกรณ� เครองเขยน เครองฉายภาพ แสง เครองเสยง ทจะสร$างสรรค�ลกษณะบรรยากาศโดยรวมทเออต*อกระบวนการเรยนร$

5. ออกแบบกระบวนการเรยนร$ไว$เป<นต$นแบบและประชมทมงาน ในการออกแบบร*วมกนอกครง ก*อนทจะประสานงานกบผ$จดการประชมเพอ ทบทวน บทบาทหน$าท เปNาหมาย ลาดบการเรยนร$ และการเตรยมตวล*วงหน$า และอาจมการปรบกระบวนการหลงจากน

6. ในวนประชม หรอ วนทจดเวท การเตรยมความพร$อมสถานทล*วงหน$าสาคญมาก ต$องไปจดการสถานทด$วยตวเอง พร$อมทงทดสอบ ตระเตรยมสงอานวยความสะดวกในการเรยนร$ให$พร$อมสรรพ

7. การเป]ดตววทยากรกระบวนการ และกระบวนการละลายพฤตกรรมนาแขง สาคญมากในช*วงแรกของการพบกน การสร$างบรรยากาศทเป<นกนเอง มความสนกสนานในการพบเจอ ในการแสดงความคดเหน การกระต$นให$เกดสมพนธภาพทดระหว*างสมาชก การใช$เวลาพอสมควรกบกระบวนการนมผลอย*างยงต*อการกระบวนการเรยนร$ทจะเกดขนตลอดทงการจดเวทเรยนร$ (ในบทต*อไปจะมรายละเอยดกระบวนการน)

8. การยดหย*นและการปรบเปลยนกระบวนการได$อย*างเหมาะสม ในระหว*างทากระบวนการ เมอเหนว*ามภารกจบางอย*างจาเป<นต$องดาเนนการต*อเนอง หรอบางภารกจทต$องป]ดลง ทงนม*งเน$นประโยชน�ทจะเกดขนจากกระบวนการเรยนร$ และความสขในการเรยนร$ เป<นสาคญ

9. หน$าทของวทยากรกระบวนการคล$ายกบ “พระยาออกรบบนหลงช1าง” เมอมสถานการณ�คบขนกสามารถใช$ยทธวถออกมาตอบโต$ให$ทนควน มไหวพรบ ปฏภาณ ดงนนเสบยงอาวธหรอต$นทนความร$ ของวทยากรกระบวนการจงสาคญมากต*อการสร$างกระบวนการเรยนร$ให$เกดกบกล*มอย*างต*อเนอง

10. วทยากรกระบวนการทาหน$าทสะท$อน สรป สงเคราะห�ง*ายๆแบบรวดเรว ในการแลกเปลยนเรยนร$ และสามารถตดสนใจทฉบไหว เข$าใจธรรมชาตของกระบวนการเรยนร$

11. ตระหนกว*า กระบวนการประชมทใช$เวลาเพยงหนงหรอสองวน กบเปNาหมายใหญ*ขององค�กรนนคนละเรองกน เวทแบบนเป<นเพยงตวเสรมความสาเรจในการขบเคลอนการทางาน เป<นเพยงจดเรมต$นของอนาคต


ทดกว*า ส*วนความยงยนต$องช*วยกนชชวนในการมองอนาคตร*วมกนและหาทางเลอกในการทางานร*วมกน ผ$ทจะทาให$ประสบความสาเรจได$คอ ผ$เข$าร*วมประชมนนเอง

12. การสะท$อนบทเรยนทงกระบวนการและผลลพธ�ของการเรยนร$ มความจาเป<นสาหรบการพฒนาผ$เข$าร*วมกระบวนการเพอให$เรยนร$ไปพร$อมๆกน หากองค�กรต$องการพฒนาบคลากร อาจต$องใช$เวลาในการอรรถาธบายแนวคด กระบวนการ จดการความร$ แบบละเอยดให$เหนภาพรวมของวธการเรยนร$แบบต*างๆ

13. สร$างพนธะสญญาในรปแบบต*างๆ ผ*านกระบวนการป]ดของเวทเรยนร$ เช*น การทาแผน(เค$าร*าง),การตงเปNาหมาย,การแสวงหาพนททหลากหลายในการแลกเปลยนในโอกาสต*อไป ทงนเพอความต*อเนองของการพฒนา

14.การเขยนสรปและสงเคราะห�ผลการทาเวทแลกเปลยนเรยนร$ในบทบาท วทยากรกระบวนการ ตรงนเป<นข$อตกลงระหว*างผ$จดงานกบวทยากรกระบวนการถงภาระหน$าทดงกล*าว

ทง 14 ข$อเป<นภาพรวมของการทาหน$าทวทยากรกระบวนการผ*านประสบการณ�ทางานของผมและ ทม รายละเอยดปลกย*อยต*างๆทเป<นป>จจยททาให$เกดความสาเรจทม ประสทธภาพ และเป<นกระบวนการเรยนร$ทมความสขนนมมากมาย เพยงแต*วทยากรกระบวนการต$องใช$คณสมบตต*างๆในการสะสมเรยนร$ประสบการณ� และมโอกาสในการแลกเปลยนกบกล*มคนทางานทเป<นวทยากรกระบวนการเหมอนกน กจะได$ประโยชน�และเพมความร$ ความมนใจมากขน

ศลปะแห3งการเป?น Facilitator

สงคมทเปลยนแปลงไปอย*างรวดเรวการก$าวผ*านทโกลาหลของสงคมทเราไม*อาจสามารถคาดการณ�ผ*านเเนวโน$มได$อกเลย ทกอย*างเปลยนแปลงไปตามสภาพสงเเวดล$อมและเงอนไขใหม*อย*างรวด เรวเเละ รนเเรง สภาพการณ�แบบน สงทเราคงต$องมานงทบทวนกนให$มากคอ การสร1างความร1 เน$นการพฒนาทกษะ น*าจะเป<นสงจาเป<นมากกว*าการสอนความร$ โดยเฉพาะความร$ทสาเรจรป เพราะทกษะเป<นเสมอนเครองมอในการเเสวงหาความร$ใหม*พอการอย*รอด ในขณะความร$ทผ*านการเรยนร$เป<นเพยงบทเรยนเพอทบทวนเท*านน เมอร$เเต*ไม*มทกษะ (Skills) ในการสร$างความร$ใหม* กเป<นเรองทน*าเป<นห*วง

แล1วเราจะสร1างความร1อย3างไร?

กระบวนการสร$างความร$ โดยหลกการคอ การใช$วธการศกษาวจย ทมกระบวนการ “ตงคาถาม” เเล$วม “วธการค1นหาคาตอบ” จากนนเราก “ได1คาตอบ” มาทดลองใช$ จากนนสรปผลการศกษา สรปได$ความร$ใหม*ๆ นาไปใช$ประโยชน�ในชวตประจาวน นเป<นแบบแผนการสร$างความร$โดยทวไปแต*หากเรามองมมของคนทางานการสร$างความร$ผ*านคนหน$างาน กมกระบวนการมากมาย แต*วธการทเหมาะสมและเป<นธรรมชาต สอดคล$องกบวถการทางาน รวมถงสามารถสร$างกระบวนการเรยนร$แบบนได$ทกทคอ การแลกเปลยนเรยนร$ ผลลพธ�จากการแลกเปลยนนอกจากจะให$ผลในด$านปรมาณขององค�ความร$ทนามา


รวมกนเเล$วในด$านคณภาพของเนอหาองค�ความร$เรากจะได$ชดความร$ใหม*ทผ*านฉนทามตผ*านประสบการณ�มมมองทหลากหลาย ถกยนยน ท$าทาย เเละรบรอง เป<นข$อมลเชงคณภาพทมพลงอย*างยงในการพฒนา

วงเเลกเปลยนเรยนร$ จาเป<นต$องม “คนกลาง” ในการสร$างพนทในการแลกเปลยน พดคย คนกลางทว*าน เราอาจเรยกว*า ผ$อานวยกระบวนการเรยนร$ หรอ Facilitator บคคลททาหน$าทนทาหน$าทออกแบบการเรยนร$ การสร$างบรรยากาศการเรยนร$ ผ*านสงเเวดล$อม เเละ เป<นคนกลางในการชวนพดชวนคยโดยมศาสตร�และศลปT และประคบประคอง ชนชมยนด จนบรรลผลลพธ�ทเป<นปลายทาง2 ของการพดคย

Facilitator ทต1องมมากกว3าศาสตรH

ผ$ททาหน$าท Facilitator อาจเรยกได$ว*าเป<น“ผ1กล1า”ททาหน$าทดเเลความหลากหลายทจะเกดขนเบองหน$าโดยทไม*สามารถหลกเลยงความรบผดชอบสถานการณ�อนเป<น ดอกผลทเกดจากกระบวนการวงสนทนาได$เลยถงเเม$ว*าทงหมดนนเป<นความรบผดชอบร*วมกนของผ$เข$าร*วมวงสนทนาทงหมดกตาม ดงนนศลปะในการสนทนาเป<นสงทสาคญ เเละ “การสนทนา”เป<นเครองมอททรงพลงในการสร$างการเรยนร$ร*วมกน

ดงนน การทาหน$าท facilitator ศาสตร�ทใช$สาคญเพยงส*วนเดยว ในความเหนของผมคดว*า สาคญน$อยมากด$วย เราสามารถอ*านทฤษฏต*างๆเกยวกบการสร$างกระบวนการเรยนร$พอให$เข$าใจ เเต*เมอไหร*กตามท ไม*ลงมอปฏบตจะไม*มความเชยวชาญใดๆเกดขนเลย เราพบเสมอๆว*า การปฏบตมรายละเอยดมากมายให$ facilitator ได$เลอกทางออกทดทสดสาหรบการสนทนาเเต*ละครง เราพบว*า การจดการโลกภายในของผ$ททาหน$าท Facilitator เองมความจาเป<นอย*างมากเพอส*งต*อถงการจดการโลกข$างนอกเพราะแรงระอจากภายในส*งพลงงานออกมาตลอดเวลา ดงนนการทเตรยมความพร$อมตนเองก*อนทาหน$าท Facilitator จงมความสาคญ

เตรยมอย3างไร? ค*อนข$างยากหากบอกวธการเตรยมตว ซงเป<นวธการเฉพาะของเเต*ละคน แต*มเเนวคดทว*า ความพร$อมทางด$านร*างกาย จตใจ เป<นพนฐานทด ความเมตตา กรณา ปรารถนาดเเละความรกต*อเพอนมนษย�ทบรรจอย*เตมเปvwยม ความรกเหล*านนจะแปรเป<นพลงเอ*อท$นออกมาให$คนรอบข$างได$รบพลงบวกนน นนกหมายถง ความผ*องเเผ$วในดวงจตของคนเป<น Facilitator ส*งผลอย*างมากกบบรรยากาศเเละพลงของการเเลกเปลยนเรยนร$ทอย*ตรงหน$า ดงนน หาก Facilitator มความทกข� กงวลใจ หรอความไม*เเน*ใจบางอย*างอดอดข$างใน แม$ว*าเบองหน$ามรอยยมเเละท*าทอนเยอกเยน พลงลบจะไหลออกมาสร$างเเรงสนสะเทอนให$กบวงสนทนา

2 ปลายทาง หรอผลลพธ�ของการสนทนา อาจไม*มความชดเจนในเเง*ของการตอบโจทย�หรอประเดนทตงไว$ก*อนการพดคย ความหลากหลายของการรบร$ในวงสนทนา

จงเป<นกระบวนการเรยนร$ทเรมต$นสาหรบบางคน เเละกระบวนการก$าวต*อสาหรบหลายคน เเละยงมบางคนได$คาตอบจากวงสนทนา ดงนนความหลากหลายจากผลลพธ�ของวงสนทนา ไม*สามารถกาหนดได$ว*าประสบความสาเรจหรอไม* อย*างไร


“คณไม3เพยงสร1างชวตด1วยความคด

เเต3ความคดของคณ

ได1สมทบเข1าเป?นพลงมหาศาลในการสร1างโลกด1วย

ถ1าคณคดว3าตวคณเอง ไม3มความสาคญอนใด

เเละไม3มอานาจใดๆในโลกน ลองคดใหม3อกท เพราะว3า

ความคดในขณะนของคณกาลงสร1างโลกรอบตวคณอย3จรงๆ

รอนดา เบรน,เดอะซเครต

ปZญหาของ Facilitator จงไม*ใช*เเค*การจดการบรรยากาศเเละการสร$างกระบวนการเรยนร$ทเหมาะสมเท*านน การจดการโลกภายในตามทกล*าวมาเเล$วสาคญยงกว*า เเละใช$เวลาในการกล*อมเกลา ฝmกปฏบต อย*เสมอ

การเรยนร$ทเก*งกาจเพยงทฤษฏเเทบจะใช$ไม*ได$เลยในการสร$างกระบวนการเรยนร$ทต$อง อาศยศลปะของการถ*ายเทความร$จากคนส*คน จากคนส*กล*ม การไหลวนของความร$อาศยเวลา ร$จกรอคอย อดทน และต$องการการจดการอย*างประณต ทฤษฏจงเป<นเพยงต$นทนทเสรมเป<นพนฐานเพอให$ร$เท*านนเอง และประสบการณ�ทเป<นปZญญาปฏบต3 ของ Facilitator จะเป<นเครองมอในการสร$างความร$ใหม*ๆอย*างมพลง

“อย3กบปZจจบน” Here and Now

ทกครงททาหน$าท Facilitator ถอว*า เราได$ทาหน$าทอนมคณค*า เเละ ตวเราเองเป<นศลป]นทพร$อมรงสรรค�ความสวยงามของงานศลปะชนเอก เมอทกอย*างลงตว (คน สถานท เวลา) และตลอดกระบวนการแลกเปลยนเรยนร$ ศลป]นจะต$อง “อย3กบปZจจบน” การอย*กบป>จจบน การมสมาธ จดจ*อกบสงทอย*ตรงหน$า ทาให$เราตน เเละร$ตวเสมอ การคดเชงระบบ เเละ การออกแบบกระบวนการแบบต*อเนองจากสถานการณ�ทกาลงเดนทางไป คอยดเเลบรรยากาศของการเรยนร$ให$เกดพลงหมนวนในกล*มสนทนา เเละคดถงกระบวนการในขนตอนต*อไปทจะรองรบอย*างต*อเนองการอย*กบป>จจบนของ Facilitator จงทาให$ทกช*วงเวลามความประณต และแก$ไขได$ทนท*วงทหากมสถานการณ�ทต$องจดการในทนท

3 ปญญาปฏบต หมายถง ผลกผลของความรอนเกดจากการปฏบตมายาวนาน หรอ ปฏบตจนไดองคความรท%เปน “ปญญา”ในการดารงชวต


เคยวจนได1ท…ถงเวลาชมอาหารรสเลศ

ในเวลาคณภาพ ซงหมายถง จดทไฟตดจนถงจดทไฟลกโชน เป<นช*วงเวลาทเกดการเเลกเปลยนเรยนร$กนอย*างเข$มข$น เเละหลากหลาย ในช*วงเวลาคณภาพนอกจาก Facilitator จะคดประเดนโยนลงในกล*มสนทนาเพอสร$างจดเชอมของการพดคยเเล$ว การสรปประเดนแบบเรวๆ ทาให$เหนกล*มก$อนความคดว*า เราเดนทางมาไกลขนาดไหน เเละเพยงพอเเล$วหรอยงสาหรบประเดนทต$องสนทนาต*อเนอง

เมฆฝนทกาลงทมน พายทกาลงรนเเรง เป?นเสมอนช3วงเวลาเรมต1นของวงสนทนา ซงเป?นเรองธรรมดารอคอยอกสกคร3เมฆฝนเหล3านนผสานตวกนได1ระดบหนงเกดเป?นสายฝนกลนมาจากเมฆหนาทเรยงตวกนอย3างเป?นระเบยบ …สายฝนกระหนาอย3างหนกหน3วง เเต3ทว3าเป?นจงหวะ มระยะเวลา ไม3นานนกท1องฟhากสดใส เป?นฟhาหลงฝน ทท1องฟhาสะอาดเป?นผนฟhาเรยบสฟhาเข1ม

ปรากฏการณ�ธรรมชาตทเกดขนเปรยบเทยบกบวถการสนทนาทเกดความย*งเหยงความ โกลาหลอย*างมากก*อนช*วงเรมต$น เเต*จะค*อยๆปรบวถการสนทนาเพอม*งเรยนร$ เหนเปNาหมายร*วมการสนทนาจะมพลงสงสดกต*อเมอทกคนพร$อมทจะถ*ายทอด แลกเปลยนความร$ทเป<นป>ญญาปฏบตถกถอดบทเรยนออกมาอย*างมากมายในวงสนทนานน…รอคอย ผลกความร$ทเป<นคลงป>ญญาของกล*ม เมอถงเวลาหรอเพยงพอสาหรบการสนทนาเเล$ว facilitator ควรสรปประเดนทเกบได$ทบทวนร*วมกนอกครง “บอกให1ร1” ไม*จาเป<นต$องมพนธะสญญากบองค�ความร$ทร$อยเรยงจากกล*มแต*เป<นเพยงผลลพธ�ของการพดคยทเเต*ละคนจะนาไปใช$ประโยชน�ในเเง*มมทต*างกน

“ในวงเรยนร1มพลงของการเรยนร1... การจดการวงเรยนร1จาเป?นต1องเข1าใจทศทางการไหลของพลง การประคบประคองพลงของการเรยนร1รวเลกๆทเกดขนตลอด เวลา เพอให1ไหลหลอมรวมกนเป?น "สายธารพลงการเรยนร1" ททรงพลงของกล3ม ทเกยวข1องทง จงหวะ เวลา เเละเพาะบ3ม ทเหมาะสม หากผ1อานวยกระบวนการเรยนร1 หรอ Facilitator เรยนร1 Managing Flow

เเละมความไวต3อการสร1างการเรยนร1เเล1ว เราจะได1พลงของความร1ทเป?นปZญญาร3วมอย3างเเท1จรง ในช3วงท1ายของวงเรยนร1 หากผ1อานวยกระบวนการเรยนร1 สะท1อนพลงของบทเรยนออกมาได1ความคดสวยงามละเอยดละออ (Elaboration)

ยงทาให1การเข1าถงปZญญาปฎบตทเป?นเนอหาการเรยนร1กล3มได1ดยงขนไป”

สงหนงทควรจะถามเพอทบทวนกล*มสนทนาเสมอๆในช*วงท$ายการสนทนาคอ บรรยากาศการเรยนร$ทเกดขน เราได$เรยนร$อะไรทเป<นสงใหม*สาหรบเรา เเละ สงใดทสนสะเทอนสร$างการเปลยนแปลงให$กบตนเอง (เป<นการเปลยนแปลงในช*วงขณะการสนทนา หรอ ฉบพลน เช*น เปลยนโลกทศน� ทศนะ หรอสร$างเเรงบนดาลใจ เป<นต$น) พดคยประเดนนให$ละเอยดพอในวงสนทนา ข$อมลชดนจะเป<นชดความคดทตกผลก


ของเเต*ละคนทได$รบจากการสนทนา ซง หากละเอยดเพยงพอ เราจะเหน”นวตกรรม” ความร$ ความคด เเละการปฏบต ทน*าสนใจ

“คนทมสตปZญญาจะปรบเปลยนความคดตามสถานการณH

ส3วนคนทโง3เขลาจะยดมนในความคดตนอย3างดอรน”

***

กระบวนการ การสร1างทกษะกระบวนการในการเป?น

ทากจกรรมให$ด ถอดกระบวนการให$เหน ให$เครองมอในการถอด และฝmกถอดบทเรยน จาลองตวเองเป<น Facilitator

ในกระบวนการสร$างการเปลยนแปลงให$เกดขนในการทางานของคน ททางานประจา และเป<นคนททางานในองค�กรของภาครฐ (ไม*จาเพาะแต*ภาครฐฝzายเดยวหรอทางานทเป<นเชงรกในการรวบรวมองค�ความร$ขององค�กรไม*ให$หล*นหาย หรอสญหายไปกบคนทจะเกษยร หรอคนทลาออกก*อนกาหนดนน

สงทจาเป<นและต$องคานกถง คอเรองแรก คอ การไปกาหนดให$เขาทา ซงเอาองค�ความร$เรองการจดการความร$ไปใส*ให$เขาอย*างเดยวนน เป<นลกษณะทดเหมอนกบการเพมงาน ทนอกเหนอจากหน$าทรบผดชอบทเขาทาอย* และในการถอดบทเรยนอนกคอ เรองของการสร$างพนทในการสนทนาพดคยกนอย*างเหนใจ เข$าใจ และจให$เกดการทางานกนอย*างเป<นทมทมความร$ใจกนประสทธภาพ และไม*มองว*าการถอดบทเรยนหรอการจดการความร$เป<นภาระเพมเตม

ในการสร$างให$เกดสงดงกล*าวข$างต$น ผ$คนโดยความกลวขนมา การพดคยกนอย*างเข$าใจและใส*ความจรงใจลงไปด$วยนน เป<นเรองทคนส*วนใหญ*ไม*นยมทากน เพราะกลวว*าสงททาลงไป ทสร$างขนมานน เป<นเรองจะทาให$คนอนร$จดอ*อนหรอ อาจจะดไม*ด ในสายตาของหวหน$าและในสายตาของเพอนร*วมงานด$วย ซงเป<นเรองทเราต$องทาความเข$าใจส*วนใหญ*มพนททเราร$สกปลอดภย พนททเราค$นชน เป<นพนททเราไม*ต$องดนรน เพอแสวงหาอะไรอก เรองของการก$าวข$ามผ*านพนททปลอดภยออกมายนในพนท ททาให$เกดกรคนจะเป<นพนทไม*เคยสมผสเลย

Managing Flow: KM a

กระบวนการ การสร1างทกษะกระบวนการในการเป?น Facilitator

ทากจกรรมให$ด ถอดกระบวนการให$เหน ให$เครองมอในการถอด และฝmกถอดบทเรยน จาลอง

ในกระบวนการสร$างการเปลยนแปลงให$เกดขนในการทางานของคน ททางานประจา และเป<นคนทไม*จาเพาะแต*ภาครฐฝzายเดยว) ให$หนมาทางานทเกยวกบการจดการความร$

หรอทางานทเป<นเชงรกในการรวบรวมองค�ความร$ขององค�กรไม*ให$หล*นหาย หรอสญหายไปกบคนทจะเกษยร หรอคนทลาออกก*อนกาหนดนน

สงทจาเป<นและต$องคานกถง คอเรองแรก คอ การไปกาหนดให$เขาทา ซงเอาองค�ความร$เรองการไปใส*ให$เขาอย*างเดยวนน เป<นลกษณะทดเหมอนกบการเพมงาน ทนอกเหนอจากหน$าท

รบผดชอบทเขาทาอย* และในการถอดบทเรยนเพอจดการความร$ ให$ออกมามคณภาพนน สงสาคญต$นๆ อกอนกคอ เรองของการสร$างพนทในการสนทนาพดคยกนอย*างเหนใจ เข$าใจ และจรงใจ ซงถ$าสร$างได$ จะทาให$เกดการทางานกนอย*างเป<นทมทมความร$ใจกน สามารถสอดประสานกนให$ทางานออกมาได$อย*างมประสทธภาพ และไม*มองว*าการถอดบทเรยนหรอการจดการความร$เป<นภาระเพมเตม

ในการสร$างให$เกดสงดงกล*าวข$างต$น ผ$คนโดยคนส*วนใหญ*ร$สกไม*ค$นชน และเป<นเรองททาให$เกดการพดคยกนอย*างเข$าใจและใส*ความจรงใจลงไปด$วยนน เป<นเรองทคนส*วนใหญ*ไม*นยมทา

กน เพราะกลวว*าสงททาลงไป ทสร$างขนมานน เป<นเรองจะทาให$คนอนร$จดอ*อนหรอ อาจจะดไม*ด ในตาของเพอนร*วมงานด$วย ซงเป<นเรองทเราต$องทาความเข$าใจ

ส*วนใหญ*มพนททเราร$สกปลอดภย พนททเราค$นชน เป<นพนททเราไม*ต$องดนรน เพอแสวงหาอะไรอก เรองของการก$าวข$ามผ*านพนททปลอดภยออกมายนในพนท ททาให$เกดกระบวนการเรยนร$ ซงในหลายๆ

อธบายได$จากภาพข$างล*าง ซงเป<นภาพทมาจากทฤษฎไข3ขาว – ไข3แดง เป<นทฤษฎทจาลองขนมาเพอทาให$เรามองเหนง*ายๆ ว*า คนเราโดยส*วนใหญ*นน มกจะอาศยอย*ในส*วนของไข*แดง ไม*ค*อยได$ออกมาสมผสในพนทของไข*ขาวเท*าไร เพราะในไข*แดงนน เป<นพนท ต*างร$สกไม*ต$องแสวงหาใด ตรงกนข$ามกบไข*ขาวทร$สกว*า ตนๆ กลวๆ ไม*กล$า ไม*ร$จะไปทางไหน แต*จะเป<นพนทแห*งการเรยนร$ และเป<นพนททจะให$เกดการเรยนร$ร*วมกน

and FACILITATOR Trainer

ทากจกรรมให$ด ถอดกระบวนการให$เหน ให$เครองมอในการถอด และฝmกถอดบทเรยน จาลอง

ในกระบวนการสร$างการเปลยนแปลงให$เกดขนในการทางานของคน ททางานประจา และเป<นคนทกยวกบการจดการความร$

หรอทางานทเป<นเชงรกในการรวบรวมองค�ความร$ขององค�กรไม*ให$หล*นหาย หรอสญหายไปกบคนทจะ

สงทจาเป<นและต$องคานกถง คอเรองแรก คอ การไปกาหนดให$เขาทา ซงเอาองค�ความร$เรองการไปใส*ให$เขาอย*างเดยวนน เป<นลกษณะทดเหมอนกบการเพมงาน ทนอกเหนอจากหน$าท

ให$ออกมามคณภาพนน สงสาคญต$นๆ อกรงใจ ซงถ$าสร$างได$ จะทา

สามารถสอดประสานกนให$ทางานออกมาได$อย*างมประสทธภาพ และไม*มองว*าการถอดบทเรยนหรอการจดการความร$เป<นภาระเพมเตม

นชน และเป<นเรองททาให$เกดการพดคยกนอย*างเข$าใจและใส*ความจรงใจลงไปด$วยนน เป<นเรองทคนส*วนใหญ*ไม*นยมทา

กน เพราะกลวว*าสงททาลงไป ทสร$างขนมานน เป<นเรองจะทาให$คนอนร$จดอ*อนหรอ อาจจะดไม*ด ในตาของเพอนร*วมงานด$วย ซงเป<นเรองทเราต$องทาความเข$าใจ ว*าคนเราโดย

ส*วนใหญ*มพนททเราร$สกปลอดภย พนททเราค$นชน เป<นพนททเราไม*ต$องดนรน เพอแสวงหาอะไรอก เป<นะบวนการเรยนร$ ซงในหลายๆ

อธบายได$จากภาพข$างล*าง ซงเป<นภาพทมาเป<นทฤษฎทจาลองขนมา

เพอทาให$เรามองเหนง*ายๆ ว*า คนเราโดยส*วนใหญ*นน มกจะอาศยอย*ในส*วนของไข*แดง ไม*ค*อยได$ออกมา

นทของไข*ขาวเท*าไร เพราะในไข*แดงนน เป<นร$สกไม*ต$องแสวงหาใด ตรงกนข$ามกบพนทใน

ไข*ขาวทร$สกว*า ตนๆ กลวๆ ไม*กล$า ไม*ร$จะไปทางไหน แต*จะเป<นพนทแห*งการเรยนร$ และเป<นพนททจะให$เกด

เมอเราทาความเข$าใจแล$ปลอดภยในพนทแห*งการเรยนร$ และกล$าทจะเผชญความยากลาบากและฝmกทจะฝ|นทาอะไรบางอย*างทไม*ค$นชน รวมถงการรบฟ>งอย*างตงใจ ในกระบวนการเลอกสรรกระบวนการนน เรากเลอกเป<น 1 2 3 4

1 สต

ก*อนเรมต$นทเราจะจดวงเพอทาการจดการความร$ของคนนน เราต$องคานงถงว*า ก*อนทแต*ละคนจะมาถง สถานทจดการความร$ทเราได$จดขนมานน แต*ละคนกต*างมเรองราวหรอการได$พบเจออะไรหลายๆ อย*างบางคนอาจจะไปเจอรถตด บางคนอาจจะไปเจอเรองทไม*คาดคด ซงเการถอดบทเรยน สงหนงทเราต$องทา คอ การสร$างสตให$กบเขาก*อน การสร$างสต กเพอ ให$เขาได$ปรบเปลยนคลนสมองจากคลนสมองทเร*งรบหรออย*ในภาวะของการตนตวอย*างเตมทมาเป<นคลนสมองททาให$เขาเป]ดรบการเรยนร$ หรอ เพอเป<นการทาให$คนได$มาถงพร$อมกน

มตของการผ*อนคลาย ไม*เร*งรบ ซงเป<นช*วงของคลนสมองทจะทาให$คนได$เกดการเรยนร$ได$อย*างเตมท ส*วนคลนทเหลอ กคอ Theta กบ Delta วป>สสนาเชงลก หรอช*วงทเราหลบลกมาก

สมอง 2 ซก

ในการทจะทาการจดการความร$ให$ได$คณภาพ เราต$องทาความเข$าใจก*อนว*า การเรยนร$ของคนนน เกดขนได$จากการทคนเราได$ลงมอปฏบต แล$วลองผดลองถก เสรจแล$วสมองของเรากจะประมวลผลออกมา เป<นรปแบบของคลนสมอง ทจะส*งสญญาณประสาทและสร$างเป<นความทรงจาระยะยาวใ

Managing Flow: KM a

เมอเราทาความเข$าใจแล$ว ต*อมาเรากต$องค*อยเลอกสรรกระบวนการมาเพอทาให$คนร$สกถงความปลอดภยในพนทแห*งการเรยนร$ และกล$าทจะเผชญความยากลาบากและฝmกทจะฝ|นทาอะไรบางอย*างทไม*ค$นชน รวมถงการรบฟ>งอย*างตงใจ ในกระบวนการเลอกสรรกระบวนการนน เรากเลอกเป<น

ก*อนเรมต$นทเราจะจดวงเพอทาการจดการความร$ของคนนน เราต$องคานงถงว*า ก*อนทแต*ละคนจะมาถง สถานทจดการความร$ทเราได$จดขนมานน แต*ละคนกต*างมเรองราวหรอการได$พบเจออะไรหลายๆ อย*างบางคนอาจจะไปเจอรถตด บางคนอาจจะไปเจอเรองทไม*คาดคด ซงเขาจะยงไม*พร$อมทนท ทจะเข$ารบการถอดบทเรยน สงหนงทเราต$องทา คอ การสร$างสตให$กบเขาก*อน การสร$างสต กเพอ ให$เขาได$ปรบเปลยนคลนสมองจากคลนสมองทเร*งรบหรออย*ในภาวะของการตนตวอย*างเตมทมาเป<นคลนสมองททา

อ เพอเป<นการทาให$คนได$มาถงพร$อมกน

ในเรองราวของคลนสมองนน ตามทได$มการศกมา ค$นพบว*าคนเรามคลนสมองอย*ด$วยกน สมอง ค ลนหลกๆ ท เ รา มกใช$ และมอย* ม ากในชวตประจาวน คอ คลนสมอง Alpha ซงคนเราจะมคลนสมองในแต*ละคเวลาทแตกต*างกน

คลนสมองทเป<น Beta อย*ในช*วงเร*งรบ หรออย*ในโหมดทต$องปกปNองตวเอง เช*น ช*วงเช$ารถตด ช*วงทโดนหวหน$าด*า เป<นต$นคลนทเป<น Alpha ซงจะเกดขนในช*วงทคนเราอย*ใน

ซงเป<นช*วงของคลนสมองทจะทาให$คนได$เกดการเรยนร$ได$อย*างเตมท ส*วนDelta นน จะมหรอเกดขนกตอนเมอทคนเราได$เข$าไปอย*ในโหมดของการทา

วป>สสนาเชงลก หรอช*วงทเราหลบลกมาก

ในการทจะทาการจดการความร$ให$ได$คณภาพ เราต$องทาความเข$าใจก*อนว*า การเรยนร$ของคนนน เกดขนได$จากการทคนเราได$ลงมอปฏบต แล$วลองผดลองถก เสรจแล$วสมองของเรากจะประมวลผลออกมา เป<นรปแบบของคลนสมอง ทจะส*งสญญาณประสาทและสร$างเป<นความทรงจาระยะยาวใ


ว ต*อมาเรากต$องค*อยเลอกสรรกระบวนการมาเพอทาให$คนร$สกถงความปลอดภยในพนทแห*งการเรยนร$ และกล$าทจะเผชญความยากลาบากและฝmกทจะฝ|นทาอะไรบางอย*างทไม*ค$นชน รวมถงการรบฟ>งอย*างตงใจ ในกระบวนการเลอกสรรกระบวนการนน เรากเลอกเป<น step ไป ตาม

ก*อนเรมต$นทเราจะจดวงเพอทาการจดการความร$ของคนนน เราต$องคานงถงว*า ก*อนทแต*ละคนจะมาถง สถานทจดการความร$ทเราได$จดขนมานน แต*ละคนกต*างมเรองราวหรอการได$พบเจออะไรหลายๆ

ขาจะยงไม*พร$อมทนท ทจะเข$ารบการถอดบทเรยน สงหนงทเราต$องทา คอ การสร$างสตให$กบเขาก*อน การสร$างสต กเพอ ให$เขาได$ปรบเปลยนคลนสมองจากคลนสมองทเร*งรบหรออย*ในภาวะของการตนตวอย*างเตมทมาเป<นคลนสมองททา

ในเรองราวของคลนสมองนน ตามทได$มการศกมา ค$นพบว*าคนเรามคลนสมองอย*ด$วยกน 4 คลนสมอง คล นห ลกๆ ท เ รามก ใช$ และ มอย* ม ากในชวตประจาวน คอ คลนสมอง Beta และคลนสมอง

ซงคนเราจะมคลนสมองในแต*ละคลน ในช*วง

Beta จะมมากในตอนทคนอย*ในช*วงเร*งรบ หรออย*ในโหมดทต$องปกปNองตวเอง

ช*วงเช$ารถตด ช*วงทโดนหวหน$าด*า เป<นต$น กบซงจะเกดขนในช*วงทคนเราอย*ใน

ซงเป<นช*วงของคลนสมองทจะทาให$คนได$เกดการเรยนร$ได$อย*างเตมท ส*วนนน จะมหรอเกดขนกตอนเมอทคนเราได$เข$าไปอย*ในโหมดของการทา

ในการทจะทาการจดการความร$ให$ได$คณภาพ เราต$องทาความเข$าใจก*อนว*า การเรยนร$ของคนนน เกดขนได$จากการทคนเราได$ลงมอปฏบต แล$วลองผดลองถก เสรจแล$วสมองของเรากจะประมวลผลออกมา เป<นรปแบบของคลนสมอง ทจะส*งสญญาณประสาทและสร$างเป<นความทรงจาระยะยาวให$กบเรา ซงก*อนท

จะไปเรยนร$ เรากลองแวะสกนด เพอดว*า สมองของเราเป<นอย*างไร มการทางานอย*างไรบ$าง ซงกพดแต*เพยงสมอง 2 ซกทอย*ในส*วนของสมองส*วนหน$าของมนษย�เรา สมองอกเยอะ) ซงเป<นการเกรนให$เหนภาทาความเข$าใจ สงทเราเรยนร$คออะไร

ในการทพดแต*เพยงสมอง แตกต*างกน สมองซกซ$ายจะควบคมร*างกายด$านขวา และสมองซกขวาจะควบนาเอาการบรหารสมองมาใช$ กจะช*วยกระต$นให$เหนภาพได$มากยงขนไปอกว*า บางครง ทเราบอกว*าเราร$จกร*างกาย หรอ ร$จกสมองของเราอย*างดนน บางท ร*างกายของเรากไม*เชอฟ>งการสงการของเราเท*าไร เราสงให$ทาอะไรในสงทเราต$องการบางท กอาจจะไม*สามารถตอบสนองเราได$

ในการบรหารสมอง กคอ การทาให$ร*างกายสองด$านของเรา คอด$านซ$ายกบด$านขวาทางานกนคนละอย*าง คนละแบบกน แต*ให$ทาพร$อมๆ กน เช*นมอหนงทบขาอกมอถขา มอหนงทาจบ อกมอหนงทารปตวแอล เป<นต$น ซงจะเป<นการช*วยให$สเมอเกดประสานกนมากขน เรากจะสามารถดงศกยภาพออกมาช*วยในการทาความเข$าใจองค�ความร$ทเกดขน และสามารถถอดบทเรยนได$ดขน

ภาพข$างล*างเป<นลกษณะของสมอง เรยนร$และทาความเข$าใจ จะได$สามารถทจะดงเอาศกยภาพทมอย*ออกมาใช$ได$อย*างเตมประสทธภาพ

Managing Flow: KM a

จะไปเรยนร$ เรากลองแวะสกนด เพอดว*า สมองของเราเป<นอย*างไร มการทางานอย*างไรบ$าง ซงกพดแต*ซกทอย*ในส*วนของสมองส*วนหน$าของมนษย�เรา (ยงมงานวจยหรอการทดลองอนๆ ทกล*าวถงซงเป<นการเกรนให$เหนภาพเท*านน ว*าเรายงไม*ร$เลยว*าเครองมอในการช*วยจดจา ตความและ

ทาความเข$าใจ สงทเราเรยนร$คออะไร

ในการทพดแต*เพยงสมอง 2 ซก กเป<นแต*เพยงให$เหนภาพง*ายๆ ว*าสมองมการควบคมร*างกายทแตกต*างกน สมองซกซ$ายจะควบคมร*างกายด$านขวา และสมองซกขวาจะควบคมร*างกายด$านซ$าย นาเอาการบรหารสมองมาใช$ กจะช*วยกระต$นให$เหนภาพได$มากยงขนไปอกว*า บางครง ทเราบอกว*าเราร$จกร*างกาย หรอ ร$จกสมองของเราอย*างดนน บางท ร*างกายของเรากไม*เชอฟ>งการสงการของเราเท*าไร เราสง

งการบางท กอาจจะไม*สามารถตอบสนองเราได$

ในการบรหารสมอง กคอ การทาให$ร*างกายสองด$านของเรา คอด$านซ$ายกบด$านขวาทางานกนคนละอย*าง คนละแบบกน แต*ให$ทาพร$อมๆ กน เช*นมอหนงทบขาอกมอถขา มอหนงทาจบ อกมอหนงทารปตวแอล เป<นต$น ซงจะเป<นการช*วยให$สมองทงสองข$างได$รบการกระต$น และมการส*งสญญาณประสาทถงกน เมอเกดประสานกนมากขน เรากจะสามารถดงศกยภาพออกมาช*วยในการทาความเข$าใจองค�ความร$ทเกดขน และสามารถถอดบทเรยนได$ดขน

ภาพข$างล*างเป<นลกษณะของสมอง 2 ซกของเราทมความแตกต*างกน และทางาเรยนร$และทาความเข$าใจ จะได$สามารถทจะดงเอาศกยภาพทมอย*ออกมาใช$ได$อย*างเตมประสทธภาพ


จะไปเรยนร$ เรากลองแวะสกนด เพอดว*า สมองของเราเป<นอย*างไร มการทางานอย*างไรบ$าง ซงกพดแต*ยงมงานวจยหรอการทดลองอนๆ ทกล*าวถง

พเท*านน ว*าเรายงไม*ร$เลยว*าเครองมอในการช*วยจดจา ตความและ

ซก กเป<นแต*เพยงให$เหนภาพง*ายๆ ว*าสมองมการควบคมร*างกายทคมร*างกายด$านซ$าย และเมอ

นาเอาการบรหารสมองมาใช$ กจะช*วยกระต$นให$เหนภาพได$มากยงขนไปอกว*า บางครง ทเราบอกว*าเราร$จกร*างกาย หรอ ร$จกสมองของเราอย*างดนน บางท ร*างกายของเรากไม*เชอฟ>งการสงการของเราเท*าไร เราสง

ในการบรหารสมอง กคอ การทาให$ร*างกายสองด$านของเรา คอด$านซ$ายกบด$านขวาทางานกนคนละอย*าง คนละแบบกน แต*ให$ทาพร$อมๆ กน เช*นมอหนงทบขาอกมอถขา มอหนงทาจบ อกมอหนงทารปตว

มองทงสองข$างได$รบการกระต$น และมการส*งสญญาณประสาทถงกน เมอเกดประสานกนมากขน เรากจะสามารถดงศกยภาพออกมาช*วยในการทาความเข$าใจองค�ความร$ท

ซกของเราทมความแตกต*างกน และทางานในหน$าททต*างกน เรยนร$และทาความเข$าใจ จะได$สามารถทจะดงเอาศกยภาพทมอย*ออกมาใช$ได$อย*างเตมประสทธภาพ

กระบวนการจดการเบองต1นกบทฤษฏ

อาศยแนวการคดตามทฤษฎตว

มนษย�เราทกคน มกจะมกระบวนการเรยนร$ และรบสารผ*านเข$ามาทางประสาทสมผสทง อาศยใจเป<นเครองมอในการตดสนตความ บอกถงความชอบและไม*ชอบ หรอทงไม*ร$ว*าชอบหรอไม*ชอบ เมอรบเอามาเข$าส*ภาวการณ�เรยนร$ คนเราจะม เมอรบเข$ามาแล$วเกดการใคร*ครวญ ทบทวน จนเกดเป<นผลกการเรยนร$เกดขนมา ผลกทเกดขนมาน เป<นรปแบบขององค�ความร$ทมอย*ในตวคน เมอเกดผลกความร$ ทอย*ภายในตวเองแล$วกถงจะสะท$อนออกไปให$คนภายนอกได$รบร$ ซงกคอการจดก

ดงนนการจดการความร$ได$นน เรากจาเป<นต$อง ตว U เราต$องเข$าไปเป]ดใจ (Open Heart)(Open Mind) เมอเขายอมรบ เขาจะเปลยนการกระทาจากททามาตลอดชวต เปลยนเป<นอกรปแบบหนงของการกระทา (Open Will) ซงต$องใช$เวลาและต$องค*อยเป<นค*อยไป ในการทาให$เกดการเรยนร$อย*างใคร*ครวญ

และในหลายๆ ครง วงของการจดการความร$ กจกต$องค*อยเป<นดงเอาความร$ออกมาจากตวคน ค*อยๆ ให$เกดกระบวนการสอสาร พดคยอย*างไว$วางใจ ค*อยๆ สร$างให$เกดการคยกนแบบธรรมชาต มการพด มการฟ>งกน ซงเมอกระบวนการเหล*านเกดขน ความร$ทหลงไหลออกมาจากวง ซงหลายคนบอกว*าเป<นป>ญญาป]�งแวบ หรอ กคอป>ญญาปฏบต ทหลายคนได$รบต*างกน แต*จะสามารถตอบคาถามบางคาถามทเกดขนจากการปฏบตได$

Managing Flow: KM a

กบทฤษฏ U

อาศยแนวการคดตามทฤษฎตว U มาช*วยเพอขบเคลอนให$กระบวนการเดนทางไป

มนษย�เราทกคน มกจะมกระบวนการเรยนร$ และรบสารผ*านเข$ามาทางประสาทสมผสทง อาศยใจเป<นเครองมอในการตดสนตความ บอกถงความชอบและไม*ชอบ หรอทงไม*ร$ว*าชอบหรอไม*ชอบ เมอรบเอามาเข$าส*ภาวการณ�เรยนร$ คนเราจะม 2 โหมด คอรบเอามาแล$วสะท$อนออกเมอรบเข$ามาแล$วเกดการใคร*ครวญ ทบทวน จนเกดเป<นผลกการเรยนร$เกดขนมา ผลกทเกดขนมาน เป<นรปแบบขององค�ความร$ทมอย*ในตวคน เมอเกดผลกความร$ ทอย*ภายในตวเองแล$วกถงจะสะท$อนออกไปให$คนภายนอกได$รบร$ ซงกคอการจดการความร$นนเอง

จดการความร$ได$นน เรากจาเป<นต$อง คานงถงเรองของกระบวนการทจะสอดรบกบทฤษฎ(Open Heart) เมอคนเราเป]ดใจ จะยอมรบความคดเหนอนๆ เข$ามาในตวเอง

เขาจะเปลยนการกระทาจากททามาตลอดชวต เปลยนเป<นอกรปแบบหนงซงต$องใช$เวลาและต$องค*อยเป<นค*อยไป อาศยสตและความช$า เป<นเครองมอ

ในการทาให$เกดการเรยนร$อย*างใคร*ครวญ

และในหลายๆ ครง วงของการจดการความร$ กจกต$องค*อยเป<นค*อยไป ไม*ต$องรบร$อนเร*งรบเพอทจะดงเอาความร$ออกมาจากตวคน ค*อยๆ ให$เกดกระบวนการสอสาร พดคยอย*างไว$วางใจ ค*อยๆ สร$างให$เกดการคยกนแบบธรรมชาต มการพด มการฟ>งกน ซงเมอกระบวนการเหล*านเกดขน ความร$ทหลงไหลออกมา

ป<นป>ญญาป]�งแวบ หรอ กคอป>ญญาปฏบต ทหลายคนได$รบต*างกน แต*จะทเกดขนจากการปฏบตได$


มาช*วยเพอขบเคลอนให$กระบวนการเดนทางไป

มนษย�เราทกคน มกจะมกระบวนการเรยนร$ และรบสารผ*านเข$ามาทางประสาทสมผสทง 5 แล$วอาศยใจเป<นเครองมอในการตดสนตความ บอกถงความชอบและไม*ชอบ หรอทงไม*ร$ว*าชอบหรอไม*ชอบ เมอ

อกไปเลย กบอกโหมดคอ เมอรบเข$ามาแล$วเกดการใคร*ครวญ ทบทวน จนเกดเป<นผลกการเรยนร$เกดขนมา ผลกทเกดขนมาน เป<นรปแบบขององค�ความร$ทมอย*ในตวคน เมอเกดผลกความร$ ทอย*ภายในตวเองแล$วกถงจะสะท$อนออกไปให$

คานงถงเรองของกระบวนการทจะสอดรบกบทฤษฎเมอคนเราเป]ดใจ จะยอมรบความคดเหนอนๆ เข$ามาในตวเอง

เขาจะเปลยนการกระทาจากททามาตลอดชวต เปลยนเป<นอกรปแบบหนงอาศยสตและความช$า เป<นเครองมอ

ค*อยไป ไม*ต$องรบร$อนเร*งรบเพอทจะดงเอาความร$ออกมาจากตวคน ค*อยๆ ให$เกดกระบวนการสอสาร พดคยอย*างไว$วางใจ ค*อยๆ สร$างให$เกดการคยกนแบบธรรมชาต มการพด มการฟ>งกน ซงเมอกระบวนการเหล*านเกดขน ความร$ทหลงไหลออกมา

ป<นป>ญญาป]�งแวบ หรอ กคอป>ญญาปฏบต ทหลายคนได$รบต*างกน แต*จะ

ฐานคด จะมการพฒนาในช*วงของ จะอธบายเรองราวต*างๆ ทตวเองสงสยได$ มการยอมรบเรองการเข$าใจผ$อนมากขน มการยอมรบในทฤษฎต*างๆ มความเข$าใจโลกมากขนผ*าน กระบวนการคดของตวเอง

ในเมองไทยเรากจะพฒนาจากฐานคดและต*อยอดยาวไปตลอด ซงในหลายครงเรามกจะพบว*า หลายคนมกชอบทจะคด และแสดงเหตและผลของตวเองเป<นหลก หรอหลายคนมกจะคดว*า การทเราได$คดออกมานน เป<นสงทถกต$องทสดแขนมาได$ในเฉพาะแต*ความคดเท*านน ทาให$เราละเลยทจะลงมอปฏบต หรอ เราปฏบตอย*แต*เรากละเลยทจะเกบข$อมล หรอทาการจดการให$เป<นระบบ เพราะเราเชอว*า ความร$ทเกดจากความคดนน หรอจากผ$อนและเราคดแล$วว*ามนถกต$องทสดแล$ว และไม*มเหตจาเป<นต$องมการจดการ

ซงในกระบวนการคดดงกล*าวยงไม*ถกต$องทงหมด เราต$องเรยนร$ก*อนว*าความร$ทมาจากตารา มาจากค*มอ มาจากผ$ร$ล$วนเป<นความร$ภายนอก หรอ ผ*านการเรยนร$ทางฐานกาย ผ*านการเข$าใจผ*านฐานใจ และผ*านการประมวลผลและตความผ*านฐานคด ของเราอย*างเป<นระบบนน เราจะเรยกว*าเป<นความร$ทอย*ในเนอในตวเรา หรอ มคณค*าในสถานททเราอย* ในสภาพแวดล$อมทเราอย*จากภายนอก ซงเมอเราร$ว*ามความหมาย เรากจะมการจดการความร$นอย*างมระบบ

Managing Flow: KM a

ปZญญา 3 ฐาน

เป<นการแนะนาเพมเตมเพอให$เกดความเข$าใจว*า คนเรามส*วนประกอบของร*างกายประกอบด$วย ด$วยกน คอ ฐานกาย ฐานใจและฐานคด แต*ละฐานมการพฒนาการอย*างต*อเนองและเป<นช*วงชวต เรมท ฐานกายจะเรมมการพฒนาท 0.1 – 7 ได$รบการพฒนาอย*างเป<นระบบเป<นระเบยบ และเป<นช*วงทจะเจบเป<น ปวดได$ และจะเรยนร$ผ*านร*างกายเป<

ฐานใจ จะมการพฒนาอย*ในช*วง ช*วงทชวต มการพฒนาด$านของความร$สกด$านของอารมณ� มการเลอกสร$างเอกลกษณ�เป<นของตวเอง ให$พ*อแม*ยอมรบในเอกลกษณ�ของตวเอง ถ$าพ*อแม*ไม*มเวลาให$กจะเข$าไปสร$างตวตนให$เพอนๆ ในกล*มสงคมอนๆ ซงเป<นช*วงทเดกๆ เปราะบางทสด

ฐานคด จะมการพฒนาในช*วงของ 14.1 – 21 ปv เป<นช*วงชวตทต$องการเหตและผล ต$องการคาพดทจะอธบายเรองราวต*างๆ ทตวเองสงสยได$ มการยอมรบเรองการเข$าใจผ$อนมากขน มการยอมรบในทฤษฎ

มความเข$าใจโลกมากขนผ*าน กระบวนการคดของตวเอง

ในเมองไทยเรากจะพฒนาจากฐานคดและต*อยอดยาวไปตลอด ซงในหลายครงเรามกจะพบว*า หลายคนมกชอบทจะคด และแสดงเหตและผลของตวเองเป<นหลก หรอหลายคนมกจะคดว*า การทเราได$คดออกมานน เป<นสงทถกต$องทสดและหลายครงเรากตดสนตความเรองการจดการความร$เป<นกรอบทเกดขนมาได$ในเฉพาะแต*ความคดเท*านน ทาให$เราละเลยทจะลงมอปฏบต หรอ เราปฏบตอย*แต*เรากละเลยทจะเกบข$อมล หรอทาการจดการให$เป<นระบบ เพราะเราเชอว*า ความร$ทเกดจากความคดนน หรอจากผ$อนและเราคดแล$วว*ามนถกต$องทสดแล$ว และไม*มเหตจาเป<นต$องมการจดการ

ซงในกระบวนการคดดงกล*าวยงไม*ถกต$องทงหมด เราต$องเรยนร$ก*อนว*าความร$ทมาจากตารา มาจากค*มอ มาจากผ$ร$ล$วนเป<นความร$ภายนอก หรอ Explicit Knowledge ซงต*างจากการทเราได$ลงมอปฏบต ผ*านการเรยนร$ทางฐานกาย ผ*านการเข$าใจผ*านฐานใจ และผ*านการประมวลผลและตความผ*านฐานคด ของเราอย*างเป<นระบบนน เราจะเรยกว*าเป<นความร$ทอย*ในเนอในตวเรา หรอ Tacit Knowledge

นสภาพแวดล$อมทเราอย* ซงจะเป<นชดความร$ทมความหมายมากกว*า ชดความร$จากภายนอก ซงเมอเราร$ว*ามความหมาย เรากจะมการจดการความร$นอย*างมระบบ


เป<นการแนะนาเพมเตมเพอให$เกดความเข$าใจว*า คนเรามส*วนประกอบของร*างกายประกอบด$วย 3 ฐานด$วยกน คอ ฐานกาย ฐานใจและฐานคด แต*ละฐานมการพฒนาการอย*างต*อเนองและเป<นช*วงชวต เรมท ฐานกาย

7 ปv เป<นช*วงชวตทร*างกายได$รบการพฒนาอย*างเป<นระบบเป<นระเบยบ และเป<นช*วงทจะเจบเป<น ปวดได$ และจะเรยนร$ผ*านร*างกายเป<นหลก

ฐานใจ จะมการพฒนาอย*ในช*วง 7.1 – 14 ปv เป<นช*วงทชวต มการพฒนาด$านของความร$สกด$านของอารมณ� มการเลอกสร$างเอกลกษณ�เป<นของตวเอง มการเรยกร$อง ให$พ*อแม*ยอมรบในเอกลกษณ�ของตวเอง ถ$าพ*อแม*ไม*มเวลาให$กจะเข$าไปสร$างตวตนให$เพอนๆ ในกล*มยอมรบ หรอสงคมอนๆ ซงเป<นช*วงทเดกๆ เปราะบางทสด

ปv เป<นช*วงชวตทต$องการเหตและผล ต$องการคาพดทจะอธบายเรองราวต*างๆ ทตวเองสงสยได$ มการยอมรบเรองการเข$าใจผ$อนมากขน มการยอมรบในทฤษฎ

ในเมองไทยเรากจะพฒนาจากฐานคดและต*อยอดยาวไปตลอด ซงในหลายครงเรามกจะพบว*า หลายคนมกชอบทจะคด และแสดงเหตและผลของตวเองเป<นหลก หรอหลายคนมกจะคดว*า การทเราได$คด

ละหลายครงเรากตดสนตความเรองการจดการความร$เป<นกรอบทเกดขนมาได$ในเฉพาะแต*ความคดเท*านน ทาให$เราละเลยทจะลงมอปฏบต หรอ เราปฏบตอย*แต*เรากละเลยทจะเกบข$อมล หรอทาการจดการให$เป<นระบบ เพราะเราเชอว*า ความร$ทเกดจากความคดนน หรอ ความร$ทมาจากผ$อนและเราคดแล$วว*ามนถกต$องทสดแล$ว และไม*มเหตจาเป<นต$องมการจดการ

ซงในกระบวนการคดดงกล*าวยงไม*ถกต$องทงหมด เราต$องเรยนร$ก*อนว*าความร$ทมาจากตารา มางต*างจากการทเราได$ลงมอปฏบต

ผ*านการเรยนร$ทางฐานกาย ผ*านการเข$าใจผ*านฐานใจ และผ*านการประมวลผลและตความผ*านฐานคด ของKnowledge เป<นความร$ท

ซงจะเป<นชดความร$ทมความหมายมากกว*า ชดความร$จากภายนอก ซงเมอเราร$ว*ามความหมาย เรากจะมการจดการความร$นอย*างมระบบ


ซงเรากจะต$องมาทาการเข$าใจก*อนว*า ฐานของแต*ละฐานในชวตของเราเป<นอย*างไร เรมทไว$วางกายผ*านต�กตาล$มลก ไว$วางใจผ*านบอดใบ$ ไว$วางความคดและฝmกฟ>งเข$าไปถงความร$สก ความต$องการทแท$จรงในการกระทาของคน ผ*านเรองเล*าวยเดก

กจกรรมตrกตาล1มลก

เป<นกจกรรมทนาเข$ามา เพอทาให1คนเราเกดความไว1วางในกายของตวเอง เอาตวเองเข1าไปลองยนและทาในพนทมความเสยง พนททอาจจะทาให1เราได1รบการบาดเจบขนมา รวมถงเป?นเรองของการสร1างความไว1วางใจอย3างไรให1เกดขนกบคนในทมของเรา ถ$าเราเป<นหนงในทมทจะต$องมการสนบสนนกนและกน เราจะสร$างขนมาอย*างไร รวมถงเราจะนาเอาความกลว

กจกรรมฉกกระดาษแตกต3าง

ก*อนเรมกจกรรมบอดใบ$ เราได$ทากจกรรมทเป<นการให$กระดาษเอสไป และให$ฉกตามคาสง โดยมกฎอย*ด$วยกนคอ ห$ามพด ห$ามลมตา และทาตามคาสงห$ามมการถาม ซงเป<นกจกรรมททาให$เหนว*าคนเรามความแตกต*างกนทางความคด แตกต*างกนในเรองของการตดสนและตความ คนเรามต$นทนชวตทแตกต*างกน การทจะทาอะไรบางอย*างตามคาสงใครบางคน บางครงกจะต$องมการสอสารทด จากหวหน$า หรอคนทส*งสาร และคนทส*งสารกจะต$องคานงถงเสมอว*า สารทจะส*งไปนนมรายละเอยดสมบรณ�ครบถ$วนหรอไม* และในการสงงาน เราจะต$องมเวลา หรอมโอกาสให$เกดการซกถามในหวข$อทเกดความสงสย ความไม*เข$าใจ เพอทงานออกมาจะได$ตรงตามความต$องการของทกฝzาย

บอด – ใบ1

เป<นรปแบบของกจกรรมทจะนาพาคนเราให$เรยนร$ทจะเป<นผ$นา ผ$ทจะนาพาองค�กรไปในทศทางทถกทควร จะสร$างความไว$วางใจอย*างไรให$เกดขนในองค�กร บางครงผ$นากไม*สามารถทจะสอสารได$อย*างตรงไปตรงมากบสมาชกในองค�กรได$ทงหมด จะทาอย*างไรให$คนในองค�กรรบสารได$ และการทจะเป<นผ$ตามทดจะต$องเลอกทจะไว$วางใจผ$นาในองค�กรทเราได$เลอกแล$วอย*างไร เช*นกน กบการทาเรองการจดการความร$ เราจะสร$างความไว$วางใจกนในกล*มคนทจะมาทางานร*วมกนได$อย*างไร เราจะยอมรบในผ$นาทบางครงตาแหน*งหน$าทการทางานทเท*าเทยมกน ได$อย*างไร และเราจะเป<นผ$นาอย*างไรททาให$คนในกล*มในทมของเรามวธการและรปแบบการจดความร$ทเป<นระบบและมการสอสารททวถงกน

จาเป<นต$องสร$างรปแบบการสอสารหรอมการสอสารกนอย*างสมาเสมอ เพอทจะได$เข$าใจกน

เรองเล3าวยเดก

เป<นกจกรรมททาเพอเป<นเรองการเรยนร$ทจะฝmกห$อยแขวนความคด ไว$วางความคดไว$ และรบฟ>งเรองเล*าเรองราวของคนตรงหน$า ว*าจะเป<นอย*างไร มอารมณ�ความร$สกเป<นอย*างไร และเป<นกจกรรมทใช$ Check ว*าตวเรามระดบการรบฟ>งอย*ในขนไหน เกนบางครงเรากอาจจะพลงเผลอไม*ปล*อยวางหรอละความคดลง เรากเอาตวคดของเราคดตามไป เรากจะไม*ได$อย*กบเรองราวทคนเล*าตงใจเล*าให$เราฟ>ง ในกระบวนการจดการความร$ การฟ>งถอเป<นหวใจของนกจดการความร$ เพราะจะทาให$ได$รบสารจากการบอกเล*าจากเล*านกปฏบตได$ และถ$าเราฟ>งอย*างเข$าถงความต$องการของคนส*งสารจะส*งให$เรานน กจะทาให$เราจดจาเรองราวได$ด การนาเอาเรองราวเหล*านนมาถอดบทเรยน กจะทาให$เกดความสมบรณ� รวมถงลดการตดสน ตความ หรอการเพมเตมเนความคดของเรา

Managing Flow: KM a

ในการส อสาร กน นอกจากออกมาทางคาพด หรอคาบอกเล*าแล$ว ยงมในส*วนของโทนเสยง สหน$า ร*างกาย การใช$อวจนะภาษา ในลกษณะอนกช*วยในการสอสารเช*นทจะสอสารโดยการใช$คาพดทเราเคยชน บางทเรากต$องลองมองและเลอกวธการสอสารแบบอนดบ$าง เหตการณ�ทเราจะพบเจอในอนาคต การส อ ส า ร ด$ ว ย ค า พ ด ก อ า จ จ ะ ไ ม* มป ระส ท ธ ผลพอ รวม ท ง ค าพ ด ในความหมายของคนกมความแตกต*างกน แล$วแต*การตความ เพราะฉะนน เรา


เป<นกจกรรมททาเพอเป<นเรองการเรยนร$ทจะฝmกห$อยแขวนความคด ไว$วางความคดไว$ และรบฟ>งเรองเล*าเรองราวของคนตรงหน$า ว*าจะเป<นอย*างไร มอารมณ�ความร$สกเป<นอย*างไร และเป<นกจกรรมทใช$

ว*าตวเรามระดบการรบฟ>งอย*ในขนไหน เรองเล*าในวยเดกของหลายๆ คนอาจจะสอดคล$องกนและกนบางครงเรากอาจจะพลงเผลอไม*ปล*อยวางหรอละความคดลง เรากเอาตวคดของเราคดตามไป เรากจะ

ราวทคนเล*าตงใจเล*าให$เราฟ>ง ในกระบวนการจดการความร$ การฟ>งถอเป<นหวใจของนกพราะจะทาให$ได$รบสารจากการบอกเล*าจากเล*านกปฏบตได$ และถ$าเราฟ>งอย*างเข$าถงความ

ต$องการของคนส*งสารจะส*งให$เรานน กจะทาให$เราจดจาเรองราวได$ด การนาเอาเรองราวเหล*านนมาถอดบทเรยน กจะทาให$เกดความสมบรณ� รวมถงลดการตดสน ตความ หรอการเพมเตมเน


ในการ สอสารกน นอกจากออกมาทางคาพด หรอคาบอกเล*าแล$ว ยงมในส*วนของโทนเสยง สหน$า ร*างกาย การใช$อวจนะภาษา ในลกษณะอนกช*วยในการสอสารเช*นกน บางครง เรากยากทจะสอสารโดยการใช$คาพดทเราเคยชน บางทเรากต$องลองมองและเลอกวธการสอสารแบบอนดบ$าง เพราะในหลายๆ เหตการณ�ทเราจะพบเจอในอนาคต การส อ ส า ร ด$ ว ย ค า พ ด ก อ า จ จ ะ ไ ม* มประ สท ธผลพอ ร วมท ง ค าพ ด ในความหมายของคนกมความแตกต*างกน แล$วแต*การตความ เพราะฉะนน เรา


เป<นกจกรรมททาเพอเป<นเรองการเรยนร$ทจะฝmกห$อยแขวนความคด ไว$วางความคดไว$ และรบฟ>งเรองเล*าเรองราวของคนตรงหน$า ว*าจะเป<นอย*างไร มอารมณ�ความร$สกเป<นอย*างไร และเป<นกจกรรมทใช$

รองเล*าในวยเดกของหลายๆ คนอาจจะสอดคล$องกนและกนบางครงเรากอาจจะพลงเผลอไม*ปล*อยวางหรอละความคดลง เรากเอาตวคดของเราคดตามไป เรากจะ

ราวทคนเล*าตงใจเล*าให$เราฟ>ง ในกระบวนการจดการความร$ การฟ>งถอเป<นหวใจของนกพราะจะทาให$ได$รบสารจากการบอกเล*าจากเล*านกปฏบตได$ และถ$าเราฟ>งอย*างเข$าถงความ

ต$องการของคนส*งสารจะส*งให$เรานน กจะทาให$เราจดจาเรองราวได$ด การนาเอาเรองราวเหล*านนมาถอดบทเรยน กจะทาให$เกดความสมบรณ� รวมถงลดการตดสน ตความ หรอการเพมเตมเนอหาให$สอดคล$องกบ

การฟZง 4 ระดบ

ในกระบวนการฝmกฟ>ง อยากจะให$เราได$ทาการตรวจสอบก*อนว*าเรามการรบฟ>งอย*ในระดบไหน แล$วเรากค*อยๆ มาพฒนาศกยภาพการฟ>งของเราให$ก$าวส*

เมอเราเรยนร$ผ*านกจกรรมทเกยวข$องกบป>ญญา แท$จรง ฝmกการฟ>งอย*างเป<นกล*ม มคนพดทเหลอฟ>ง โดยผ*านกจกรรม

เล3าเรองสายธารชวต

เรองเล*าสายธารชวต เป<นเรองราวตงแต*เรมต$นชวตนมา ผ*านการเดนทางยาวนาน เตบโตจนมาเป<นเราถงวนนได$ ซงในแต*ช*วงของสายธารเราต*างมจดเปลยนของชวตต*าง(เหมอนกบเรองราวของสตฟ จ$อจดต*อจด เป<นเรองราวทบางครงเมอตอนป>จจบนจะส*งผลมาถงเรา) แต*ละช*วงเวลาของชวตทมการเปลยนผ*านนน เรามกได$รบการสนบสนนและการดแลจากใครบางคน ทบางครงเราได$ลมไปแล$ว เมอเราได$นกทบทวน ได$เขยนหรอวาดรป เรากจะนกถงมด$วยสสนและดวงตาของเดกน$อย และเมอเราได$เขยนมนลงในกระดาษ มนกคอ เรองราวในความทรงจาทมชวตชวา มรปธรรมและจบต$องได$

Managing Flow: KM a

ในกระบวนการฝmกฟ>ง อยากจะให$เราได$ทาการตรวจสอบก*อนว*าเรามการรบฟ>งอย*ในระดบไหน แล$วเรากค*อยๆ มาพฒนาศกยภาพการฟ>งของเราให$ก$าวส* Step ทสงขนได$

เมอเราเรยนร$ผ*านกจกรรมทเกยวข$องกบป>ญญา 3 ฐานมาแล$ว กจะต*อด$วยเรองการฝmกฟ>งอย*างแท$จรง ฝmกการฟ>งอย*างเป<นกล*ม มคนพดทเหลอฟ>ง โดยผ*านกจกรรม

เรองเล*าสายธารชวต เป<นเรองราวตงแต*เรมต$นชวตนมา ผ*านการเดนทางยาวนาน เตบโตจนมาเป<นเราถงวนนได$ ซงในแต*ช*วงของสายธารเราต*างมจดเปลยนของชวตต*าง

อฟ ทไปให$โอวาทกบนกศกษาทกาลงจะจบท Stamfordจดต*อจด เป<นเรองราวทบางครงเมอตอนนน เรากไม*ร$หรอกว*า สงทเราเป<นอะไร และเราทาไปทาไม แต*

แต*ละช*วงเวลาของชวตทมการเปลยนผ*านนน เรามกได$รบการสนบสนนและการดแลจากใครบางคน ทบางครงเราได$ลมไปแล$ว เมอเราได$นกทบทวน ได$เขยนหรอวาดรป เรากจะนกถงมด$วยสสนและดวงตาของเดกน$อย และเมอเราได$เขยนมนลงในกระดาษ มนกคอ เรองราวในความทรงจาทมชวตชวา มรปธรรมและจบต$องได$


ในกระบวนการฝmกฟ>ง อยากจะให$เราได$ทาการตรวจสอบก*อนว*าเรามการรบฟ>งอย*ในระดบไหน แล$ว

ฐานมาแล$ว กจะต*อด$วยเรองการฝmกฟ>งอย*าง

เรองเล*าสายธารชวต เป<นเรองราวตงแต*เรมต$นชวตนมา ผ*านการเดนทางบนเส$นทางมาอย*างยาวนาน เตบโตจนมาเป<นเราถงวนนได$ ซงในแต*ช*วงของสายธารเราต*างมจดเปลยนของชวตต*างๆ มากมาย

Stamford เป<นเรองราวของนน เรากไม*ร$หรอกว*า สงทเราเป<นอะไร และเราทาไปทาไม แต*

แต*ละช*วงเวลาของชวตทมการเปลยนผ*านนน เรามกได$รบการสนบสนนและการดแลจากใครบางคน ทบางครงเราได$ลมไปแล$ว เมอเราได$นกทบทวน ได$เขยนหรอวาดรป เรากจะนกถงมนด$วยสสนและดวงตาของเดกน$อย และเมอเราได$เขยนมนลงในกระดาษ มนกคอ เรองราวในความทรงจาทม

ในการนาเรองเล*าสายธารชวตมาใช$ฝmก การฟ>ง เพราะว*ามนเป<นเรองของตวเอง ทเราแต*ละคนมเป<นของตวเอง เราจะเกดความภาคภมบ$าง รวมถงเป<นเรองราวทง*ายๆ ทคนจะสามารถรบร$ถงความร$สก ความต$องการของคนเล*าได$

จากการทเราต$องฝmกฟ>ง เรากมวงจรเบองต$นของการทา จาก Deep Listening, Respect, Inner Voice

ผลจากการผ*านกจกรรมดงกล*าว ทาให$หลายคนได$เข$าใจเรองการฟ>งมากขน ซงการฟ>งเป<นสงทมความจาเป<นในการรบเอาข$อมล เอาความร$ มาจากวงสนทนาแลกเปลยนกนในการทาเร

Managing Flow: KM a

ในการนาเรองเล*าสายธารชวตมาใช$ฝmก การฟ>ง เพราะว*ามนเป<นเรองของตวเอง ทเราแต*ละคนมเป<นของตวเอง เราจะเกดความภาคภมใจและบางครง เรากจะลมป>นพนท หรอให$โอกาสคนอนๆ ได$เล*าเรองราว

รวมถงเป<นเรองราวทง*ายๆ ทคนจะสามารถรบร$ถงความร$สก ความต$องการของคนเล*าได$

จากการทเราต$องฝmกฟ>ง เรากมวงจรเบองต$นของการทา Dialogue คอ เราใช$ย*อๆ ว*า Deep Listening, Respect, Inner Voice และ Suspended รายละเอยดตามแผนภาพข$างล*าง

ผลจากการผ*านกจกรรมดงกล*าว ทาให$หลายคนได$เข$าใจเรองการฟ>งมากขน ซงการฟ>งเป<นสงทมความจาเป<นในการรบเอาข$อมล เอาความร$ มาจากวงสนทนาแลกเปลยนกนในการทาเร


ในการนาเรองเล*าสายธารชวตมาใช$ฝmก การฟ>ง เพราะว*ามนเป<นเรองของตวเอง ทเราแต*ละคนมเป<นใจและบางครง เรากจะลมป>นพนท หรอให$โอกาสคนอนๆ ได$เล*าเรองราว

รวมถงเป<นเรองราวทง*ายๆ ทคนจะสามารถรบร$ถงความร$สก ความต$องการของคนเล*าได$

คอ เราใช$ย*อๆ ว*า DRIS ย*อมารายละเอยดตามแผนภาพข$างล*าง

ผลจากการผ*านกจกรรมดงกล*าว ทาให$หลายคนได$เข$าใจเรองการฟ>งมากขน ซงการฟ>งเป<นสงทมความจาเป<นในการรบเอาข$อมล เอาความร$ มาจากวงสนทนาแลกเปลยนกนในการทาเรองการจดการความร$


ผ1นาสทศ

เป<นเรองสดท$ายของการนาเสนอ เพอ ทาให$คนเข$าใจกนในเรองของความแตกต*างกนของคน บางครงการแสดงออกของแต*ละคนกมทมาต*างกน เพราะต*างกเตบโตมาต*างกน ในบางครงการทางานทต$องพบปะผ$คน และต$องทางานกบคนอนๆ กจะเกดการทางานทอาจจะไม*เข$าใจกน บางท คนเราส*วนใหญ*คดเสมอว*า คนทกคนในโลกนมความเหมอนกน มความคดเหมอนกน พอคนอนทไม*ทาตามทเราคด กจะเกดป>ญหาในความไม*เข$าใจในกนและกน


ในการจดการความร$ คนเราแม$จะลงมอทางานทเป<นงานชนเดยวกน แต*เนองจากมการมองโลกและทศนคตทแตกต*างกน เนองจากพบประสบการณ�ทแตกต*างกน ทาให$การเรยนร$ทได$จากกจกรรมกจะต*างกน พอมาทาการจดการ หรอทาการรวบรวมให$เป<นระบบกต*างกน แต*กเป<นเรองทด เพราะคนเราทมความต*างกนน กมความสามารถทต*างกนด$วย ถ$าการทางานจะให$สมฤทธผล กควรทจะเลอกเอาคนมาใช$งานให$ตรงตามศกยภาพของแต*ละคน เช*นบางคน เป<นคนทเก*งเรองการข$อมล ทฤษฎ กเอามาช*วยเรองงานเอกสาร งานข$อมล บางคนเก*งเรองการมองภาพรวม การคด กเอามาช*วยในการออกแบบโครงการ ช*วยคด ช*วยมองภาพรวมของโครงการ บางคนเก*งลงมอทา เก*งปฏบต เก*งการควบคมงานให$ตรงตามเปNาหมาย กเอามาเป<นคนทางานขบเคลอน และคอยทาให$คนอนทาได$ตรงตามเปNาหมาย แต*ทสาคญ ถ$าต*างคนต*างทา งานกจะไม*เชอมโยงกน การทมคนทเข$าใจความร$สกของทกๆ คนอย*ในทมด$วย กจะช*วยทาให$เกดความเข$าใจมากยงขน

จตพร วศษฏโชตองกร : Jatuporn Wisitchotiaungkoon,Mr

Mobile Phone : 081 8832138

FacebookFacebookFacebookFacebook : http://www.facebook.com/jatuporjatuporjatuporjatupornwnwnwnw

TwitterTwitterTwitterTwitter : http://twitter.com/jatupornlivejatupornlivejatupornlivejatupornlive

Managing Flow: KM and FACILITATOR Trainer

Documents