RENÉ DESCARTES (KARTEZJUSZ) (1596-1650) mal. Frans Hals (1648)
NAJWAŻNIEJSZE DZIEŁA
Discours de la Méthode (Rozprawa o metodzie) 1637
Meditationes de prima philosophia (Medytacje o filozofii pierwszej) 1641
METODA
Podstawowe założenia metody Kartezjusza
1. trzeba uważnie unikać pośpiesznych i gotowych sądów
2. w każdym sądzie trzeba ograniczyć potwierdzenie prawdziwości do tej części przedmiotu, którą umysł postrzega jasno i wyraźnie jako prawdę
3. podążać z refleksją we właściwym porządku.
4. na koniec należy przeprowadzić przegląd całego dowodzenia
proste i łatwe złożone i trudne
METAFIZYCZNE KONSEKWENCJE METODY
Galileusz pokazał, że wszystkie uciążliwe problemy astronomii i fizyki dadzą się zredukować do traktowania ich na sposób matematyczny.
Kartezjusz stwierdził, że wszelkie możliwe przedmioty poznania mogą być potraktowane tak jak matematyk traktuje przedmioty matematyki.
Twierdzenia, że wszystkie przedmioty poznania muszą być jasne i wyraziste nie można rozciągnąć poza granice
matematyki bez założenia, że wszystkie przedmioty poznania mogą być postrzegane w taki sposób.
METODYCZNE WĄTPIENIE
Wiedza pewna i wyrazista musi oprzeć się najostrzejszym argumentom sceptyków:
złudzenie zmysłów, które wprowadzają nas w błąd
brak różnicy między jawą i snem
złośliwy demon, który nas oszukuje
ORYGINALNOŚĆ KARTEZJUSZA???
Kartezjusz myśli, że udowodnił istnienie duszy - (res cogitans)
Dusza jest tu definiowalna przez jej działanie (myślenie) Ale czy dusza nie wykonuje jeszcze jakichś innych czynności???
Już Św. Grzegorz z Nyssy (IVw.) poddawał w wątpliwość możliwość zdefiniowania substancji wychodząc od jej działania…. (przykład kowala)
Czy więc Kartezjusz udowodnił tylko, że istnieje myślenie?
Św. Augustyn staje 1000 lat wcześniej przed tym samym problemem…
„Co do tych prawd nie ma żadnej obawy wobec takich zarzutów akademików, gdy pytają: a cóż będzie jeśli się mylisz? Jeśli się mylę - to dowód, że jestem. Ten co nie istnieje, nie może się mylić, skoro więc ja się mylę, to jakże się mogę mylić w tym, że jestem, skoro pewnym jest, że istnieję, gdy się mylę? (O państwie Bożym XI, 26)
Kartezjusz uważa, że jest oryginalny…
DOWÓD NA ISTNIENIE BOGA
Rozróżnienie tego co wątpliwe i tego, co konieczne.
doskonałośćniedoskonałość
Pojęcie doskonałości w moim umyślepochodzi od doskonałego bytu.
Musi istnieć doskonały byt = Bóg
ISTNIENIE RZECZYWISTOŚCI MATERIALNEJ
Postrzeżenia zmysłowe nie mogą pochodzić z umysłu,ale w nim są.
Umysł musi być związany z postrzeganiem zmysłowym.
Postrzeżenia zmysłowe nie mogą być fałszywe, ponieważ Bóg nie jest wielkim zwodzicielem.
NOWA FIZYKA
Konsekwencje nowej fizyki:1. Poza res cogitans istnieją jedynie inne rzeczy rozciągłe.
rozciągłość
2. Materia jest całkowicie zrozumiała dla intelektu.
IDEE W RZECZY MYŚLĄCEJ
Skąd w naszym umyśle biorą się idee?
Idee są wrodzone (innatae), ale także mogą być przez nas nabyte (advenia)
Z idei wrodzonych nasz umysł może konstruowaćkolejne bardziej złożone idee (a me ipso factae)