MAKEDONSKI TEATARSKI FESTIVAL “VOJDAN …“Nekoi novi mladi sili” se dovolno isprovocirani naskoro da ponudat i dramski tekstovi za da go pobaraat obi~niot ~ovek, da gi prenesat

4 3 . M A K E DO N S K I T E ATA R S K I F E S T I V A L “ V O J D A N ^ E R N O D R I N S K I ” - P R I L E P

B I L T E N B r . 3

43.MAKEDONSKI TEATARSKI FESTIVAL

“VOJDAN ÊRNODRINSKI”

P R I L E P

0 6 - 1 2 . 0 6 . 2 0 0 8


2

N E K O I N O V I M L A D I S I L IPolno}ni pretstavi za razdviùvawe, mladi akterski reìserski potencijali za nova

teatarska vozbuda...

Zadovolna publika koja nasetuva deka doa|aat “nekoi novi mladi sili”. Tie gi vturnuvaat

emociite na scena ne {tedej}i se. Nudat svoi koncepti i umetni~ki senzibiliteti vo

tretmanot na sekojdnevieto, na problemite na lu|eto, na bitkata na individuata so

globalizacijata.

“Nekoi novi mladi sili” se dovolno isprovocirani naskoro da ponudat i dramski tekstovi

za da go pobaraat obi~niot ~ovek, da gi prenesat negovite soni{ta i me~ti.

Teatarskite sceni, publikata i festivalite gi ~ekaat.


3

I N A J DO L G I O T P A T P O ^ N U V A S O M A L ^ E KO R

So povod: BLAGOJA IVÊSKI, Nagrada za ìvotno delo

Vistinski vqubenik vo teatarska-ta umetnost. Be{e nositel na stoèrnii naslovni ulogi vo dela od sovre-menata svetska dramaturgija, dramskataklasika, doma{nata drama. Impozantenbroj ulogi (nad 130). Ima obi~aj da kaèdeka igraweto vo doma{ni drami mu e

posebno zadovolstvo. Dva pati e nagra-duvan na teatarskite igri “Vojdanêrnodrinski” za akterski ostvaruva-we. Povremeno se zanimava i so reìja.Vo teatarot ima reìrano sedumpretstvai od koi pet za deca, a vo domotna kulturata - petnaeset pretstavi sokombiniran akterski sostav od pro-fesionalni akteri i mladinci -amateri.

Poznata e negovata permanentnagrià za makedonskiot jazik. Za pot-rebite na teatarot ima prevedeno naddvaeset tekstovi od srpski, bugarski iod hrvatski jazik. Od 2002 Iv~eski e vopenzija.

Sekoja nagrada e valorizacija naodreden trud. Vrednuvawe na nekakovrezultat. Sekoj ja doìvuva i ja definirana razli~en na~in. Sepak, vo toadefinirawe ima odreden stereotip.Re~isi site dobitnici na nagradi velatdeka taa donesuva radost, dekapredizvikuva vozbuda, deka nagradatamotivira i sozdava obvrski za pogolemirezultati vo idnina. I jas sum bil vosituacija da go kaàm pribli`no istovoova.

Sega{nava nagrada, kako {to janarekle deka e za @IVOTNO DELO sepakbi imala poinakva definicija. Malkuporazli~na od prethodnata. Taa nosiradost, predizvikuva vozbuda, no nesozdava obvrska za pogolemi rezultati voidnina. Idnina!? …kade e sega na{ataidnina!?

Na{ata idnina e vo minatoto. Nieodime tamu. Odime tamu so svoite misli,so svoite spomeni, se}avawa. Odime tamui vleguvame vo eden volumenozenvremenski prostor, ~etiriesetgodi{enprostor. Ne moème da napravime idninaod toa vreme, no moème da napravimesega{nost, vo razmisluvaweto, vosporeduvaweto, vo procenkata. êsto si

velime: Zar toa i toa treba{e da bidetokmu taka?! Zar taa i taa uloga treba{eda se tolkuva na takov na~in?! Zar nemoè{e podobro?! Mnogu pra{awa, a nesekoga{ to~ni odgovori.

Lutame taka niz toj vremenskiprostor. Nekoi se}avawa se celosni,nekoizamagleni, raspokinati, nejasni. Lutamevo toj vremenski lavirint. Lutame kakobezdomnici. Go otvorame kapakot naogromniot kontejner so na{iot starbaga`. Gledame, prebaruvame vo nego. A,tamu, se i se{to. Poòlteni listovi,is~krtani stranici so reìserskizabele{ki, imiwa na mnogu avtori,naslovi na mnogu dela!! Naviraatse}avawata. Si spomnuvame za vloèniottrud, za mnogu nervoza vo barawetore{enie za nekoj lik, za mnogu radost,mnogu me|usebni breckawa. Se pri-se}avame za premierskata trema, za mnogu


4

trepetni migovi na radost i vozbuda. Iehoto na aplauzite kako da ni se pristoruvadeka go slu{ame!. I {to li u{te ne…

I kakva slu~ajnost! Samo eden denpred da razberam za dodeluvaweto na ovaanagrada, prelistuvam ne{to vo mojatanesredena arhiva. Vo edna kniga, par~evesnik od osmi mart 1961 godina ~itamnaslov: "Crnila" od Kole â{ule naprilepskata scena". Recenzijata e odpokojniot Ivan Mazov-Klime. Toj praviosvrt za pove}e segmenti od pretstavata inekade pri krajot veli: "Najvpe~atliviostvaruvawa imaa Lidija [umanovac(potoa Ivanoska) i Blagoja Iv~eski. KajLidija imponira{e prepalenosta votolkuvaweto na likot na Neda, a kajBlagoja Iv~eski (Mladi~ot) nenamet-livata naivnost koja osobeno dojde doizraz koga razbira deka go ubil \or~etaPetrov." Go ~itam ova i razmisluvam!... pa

toa be{e, re~isi, pred polovina vek. I{to bi rekol Vapcarov:

… A bevme mladibevme tolku mladi…

Toa be{e prvata recenzija vo koja gosretnav svoeto ime. Toa be{e po~etokot.I eve dokaz deka ìvotot moè da bideodli~en reìser. Eve i sega koga ne sme "tolku mladi" i koga se zatvora krugot, soLidija sme pak zaedno - i prepaleni iradosni i vozbudeni.

Entuzijazmot, neiscrpnata ener-gija i rabotnata disciplina, bea karak-teristika na rabotnoto povedenie naIv~eski. Neuspesite gi doìvuvaemotivno, a uspesite gi manifestiraskromno. Karakteristi~no za negovotoaktersko tvore{tvo e obemnosta iraznovidnosta na ulogite {to gitolkuval.

Koga bi me pra{al sega nekoj: Kogasum bil posre}en i poradosen, dali toga{,koga za prv pat go pro~itav svoeto ime vovesnik ili sega koga go dobiv ova priznaniepo tolku dolg, izoden pat? Ne znam!Navistina ne znam {to bi odgovoril. Znamsamo toa deka i najdolgiot pat zapo~nuvaso mal ~ekor.

Blagodarnost do tie {to napravileocenka deka sum go izodel toj neramen pat,od po~etokot do krajot!

NIKOLA RISTANOVSKI, akter:

KVALITETOT GO NOSATENERGIJATA I PO@RTVUVANOSTA

Ima li pravci koi vo momentov se sledatvo makedonskiot teatar?

-Mislam deka nema nekoj, generalno,specijalen koncept, nitu ima nekojspecijalen bran. Se {to se slu~uva, i lo{oi dobro, e posledica na grupi lu|e koi setrudat vo ne mnogu lesni uslovi danapravat ne{to avtenti~no, konkurentno,vistinsko, bez razlika dali vo toanekoga{ uspevaat. Toa se slu~uvahaoti~no. ne veruvam deka teatarotmoè da ima bran ili koncept vo ovaazemja. Ona {to moè da se izvle~e kakokvalitet e energijata na odredeni lu|e,poedinci ili grupi koi imaat zaedni~ki"film" i se podgotveni da se `rtvuvaat zateatarot.

Si sorabotuval so drugite teatri naBalkanot…

-Nikade teatarot sam po sebe ne esjaen. Sekoja pretstava e borba za teatarot.Nikoj ne ti garantira dobar teatar. I voberlinskite teatri sekoja nova pretstavae da se odì kvalitetot. Nema garancija.Ne zavisi od zgradata, Ministerstvoto.Zavisi samo od kreativniot moment i

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○


5

T E A T A R O T E I ] E B I D E . . .

potencijal. E sega, ako toa e poddràno -toga{ ima "polna kapa".

Veli{ deka ne se sprotivstavuva{ nareìserskite koncepcii? Bi pobaral line{to da igra{?

- Ne. Vo se {to igram nao|ammomentalno zadovostvo. Moèbi e dostaegoisti~no. jas ne go igram ona {to goposakuvam, tuku go posakuvam ona {to goigram. I vo najlo{ata dramaturgija moèda se oformi lik so svoi èlbi, me~ti,celi, filozofii, religii. Ne sesprotivstavuvam na reìserski koncepciioti sum potoleranten, tuku treba da semisli deka ima i drugi pametni lu|e.

\OR\I JOLEVSKI, akter

[tom postoi teatar, teatarotnapreduva. Teatarot ja ispolnuva svojatafunkcija da go komentira ona {to seslu~uva vo ovoj mig. A gledaj}i gorepertoarot na Festivalot, se zabeleùvadeka reìserite i umetnicite, voop{tokoi u~estvuvaat na Festivalot, semaksimalno angaìrani i go potenciraatona {to se slu~uva vo sega{n osta.

Dali napreduva ili ne, dali moè dase sporedi so ona {to se slu~uva nadvor odgranicite? Toa }e moè da presudi samopublikata koja e nadvor od Makedonija ikoja }e ja vidi makedonskata produkcija navistinsko mesto. [to zna~i deka, onie koija ureduvaat teatarskata politika treba danapravat golemi usilbi makedonskataprodukcija, makedonskite pretstavidefinitivno kolku {to moè po~esto daizleguvaat od svoite mati~ni sceni, da sepretstavat na vistinskite festivalinadvor od dràvata za da moè da senapravi komparacija. Prvo, umetnicite davidat do kade se, od edna, a od druga stranamakedonskiot teatar moè da se pretstaviso svojot jazik, identitet, tradicija,kultura i umetnost. Teatarot e vaèn seg-

ment od umetnosta, voop{to i nie bidej}isme vo taa familija, treba sekojdnevno dapravime s# ne samo da ja vr{ime na{atarabota da sozdavame, tvorime, tuku i dabideme onie koi {to }e napravat uslovitaa umetnost da se razviva i da sepromovira kako {to treba.

Imame kvaliteten teatar. Merilotoe aplauzot na publikata.

T E ATA R O T D A I Z L E G U VA O D M AT I ^ N I T E S C E N I


6

Tetovski teatar - Tetovo"Impresario od Izmir" - Karlo GoldoniReìja: Ahmet JakupiTon: Nadi AdemiGarderoba: Haqim NeziriDekorateri: Mensur [a}iri i Asip SadikuDizajn: Besart KoqowaIgraat: Muzafer Etemi, Aida Aqidemi, Elmir Sejfulai, NaimeAzi, Bukurie K~iku, Dritero Ame, Aqi ]erimi, BqerimIsmani, Burhan Amiti, Arsim Fazqia i Aqtrim Mamuti

P r e t s t a v a t a . . .Pretstava za potragata po muzi~ki glasovi. Bez moderna

scenografija, bez video efekti, ednostavno pretstavata e ~istteatarski proizvod vo koj akterite se tie koi na svoite ple}i janosat pretstavata, ja preraskaùvaat i ja izmamuvaat reakcijataod publikata.

Ahmet Jakupi, reìser:Ova e pretstava za tri dami koi sakaat

da odat vo Izmir. Prakti~no tie ne znaatnitu da igraat nitu da peat. Vo mojot konceptednata dama e ubava - visoka, bez glas, vtoratae malku ubava i ima malku glas, a tretata kojane e ubava - ima glas. No, vo potsvesta sitesakaat da bidat "prva" dama. Vo tie inaetikoi gi imaat vo srcata, se pravat intrigi koii den denes postojat me|u aktrite. Ili seraboti za "ènski" i "ma{ki " svet.Elmir Sejfulai, akter:

Mojata uloga se vika Kont Qaska, toj eitalijanec koj raboti so operski peja~i i

peja~ki i mu pomaga na Tur~inot koj do{ol vo Italija da zemepeja~ki za da pravi opera vo Izmir. Gi po~uvstvuvav reakciiteod publikata iako prevod nema{e.Naime Azi, aketer:

Ja igrav vtorata dama. Vo teatar sum igrala mnogu ulogidodeleni od Ahmeti Jakupi. "Komedija del arte" e mnogu poznatai se igra so stil, a ona {to posebno mi se dopodna ovde voprilepskiot teatar e toa {to ima{e publika koja razbira teatar.Teatarot se razbira iako ne se znae jazikot.Burhan Amiti, akter

- Mojot lik e peja~ koj nema vrska so peeweto. No znaej}ideka Impresario doa|a od Izmir i ima i dava mnogu pari zapeja~ite koi }e odat vo Turcija, se trudam da bidam eden od nivsakaj}i na sekoj na~in da vlezam vo grupata koja }e zamine. Prvpat mi e da doa|am vo Prilep i mnogu mi se dopa|a gostoprim-stvoto i teatarot koj e star, a za toa neka mislat nadle`nite, noima nekoja doma{na, prijatna, familijarna atmosfera.

P u b l i k a t a . . .- Pretstavata be{e super tolku kolku {to moèvme da jarazbereme. Glumcite se trudea da go izglumat toa vistinski {to

sakaat da go kaàt. Pretstavata ima svojataubavina.- Ni{to ne razbrav i nemam komentar zapretstavata.- Mnogu ubavo ja doìveav pretstavata. Jassum golem qubitel na teatarot, no mi pre~e-{e mnogu {to ne razbravme ni{to. Scenskiubavo be{e postaveno, reìjata be{e dobra,nemam zborovi.- Vidov uigrana akterska ekipa, se poznava{edeka pretstvata se slu~uva vo opera, ama nerazbrav {to zboruvaa. Ubava pretstava.

G l e d a v m e . . .

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○


7

Makedonski naroden teatar - Skopje" DRAKULA" od Dejan DukovskiReìja: Sr|an Jani}ievi}Kostimograf: Marjan PejoskiDramaturg: Blagica SekuloskaMuzika: Pogan PoganTon majstor: Antonio Doj~inovskiSvetlo majstor: Ilija Tar~ugovskiIgraat: Irena Risti}, NikolaRistanovski, Jordan Simonov, SenkoVelinov, Ana Kala~oska, DraganaKostadinoska, Gorast Cvetkovski,Slavi{a Kalevski. Sa{ko Kocev, JanaStojanovska, Ana Stojanovska, Natalija Teodosieva.

P r e t s t a v a t a . . ."Drakula" e poinakov, pred se, scenski izraz koj vo nikoj slu~ajne ja ostava publikata ramnodu{na. nema sredina: ili se dopa|aili ne. Dominiraat scenskiot izraz i kostimite, igrata naakterite. A tekstot?

Sr|an Jani}ievi}, reìser:- Mnogu sakam bajki. Ovaa e edna od poubavite bajki {to sum

gi sakal vo ìvotot. Lu|eto o~ekuvaat horor, no na drugo nivo.Ova e teatarski horor. Rabotevme podolgo no ne i naporno. Siteuìvevme. A znam deka }e ima lu|e {to }e ja oboùvaat i lu|e{to }e ja mrazat pretstavata.Senko Velinov, akter:

- Pretstavata, vo sekoj slu~aj, ne ja ostava ramnodu{napublikata. I vo Skopje i ovde. Ova e ne{to novo i za nas. Toa esenzibilitetot na reìserot i li~i na nego. Site uìvivme. Imaagresina na setilata. Vsu{nost e i agresivna pretstava vo sekojasmisla. Izgleda deka deluva na novata generacija. Kaj nas od

drugata generacija se ni pre~i: koga eglasno, mete`. Drugata generacija sakapointenzivni ~uvstva da ponese odteatarot. Pretstavata e pove}e namenetaza niv.Nikola Ristanovski, akter:

- Pretstavata ima razli~nakomunikacija so publikata. Ne sum do krajsiguren na koj na~in publikata ja sledi, jatolkuva, no i ne se obremenuvam. Seobiduvam mojata igra da bide celosna, dase opravdam sebesi na scena. I peeweto iscenskiot nastap se sostaven del od sekojakter. Bez toa akterot ne e ispolnet, iako

ne sum insistiral da peam na scena dosega. Interesna teatarskaforma. I mjuziklot e teatarski ~in. Za mene e novo iskustvo koezna~i ~ekor vo drug pravec.Ana Kala~oska, manekenka

Ova e, definitivno, poinakva pretstava. Mene mi e prva vokoja ja rabotam bidej}i ne sum akterka, tuku sum manekenka. Nose vklopiv.

P u b l i k a t a . . .- Voodu{evena sum od Nikola Ristanovski. Inaku ova e ne{tonovo, ~udno, interesno, prifatlivo. - Odli~na be{e scenskata izvedba, akterite, reìjata. - Voop{to ne mi se dopadna. Tekst katastrofa i celosno ne mi sedopadna. - Te{ko na kulturata koga dojde metal muzikata da bide prepoz-natliva vo teatarot. Nema{e nitu teatar, nitu jazik.Prisustvuvavme na pretstava za anglisko jazi~no podra~je. Nakoj jazik zboruva denes artistot vo Makedonija? Ova sepak eMakedonski naroden teatar, nacionalna institucija.

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○


8

Naroden teatar- Bitola"OBYRNI SE VO GNEVOT" - XonOzbornReìja: Jovan RistovskiPrevod:Qubica ArsovskaMuzika: Hristo BojaxievScenografija: Nenad @deroKostimografija: Blagoj MicevskiSvetlo: Dim~e SpasevskiProducent: Dimitar MihajlovskiTRINITI-produkcijaMentor: prof. Slobodan UnkovskiAss. Zlatko Slavenski Igraat: Ognen Drangovski, Maja Andonovska, Nikola Proj~evski,Ilina ôrevska i Elena Mo{e.

P r e t s t a v a t a . . .Ovaa piesa Ozborn ja ispra}a po po{ta na konkursot na

Xorx Devin za spisanieto "Scena". Piesata ne samo {to eizvedena vo 1956 godina, tuku, od toga{nite britanski kriti~arie proglasena za presvrt vo britanskata dramaturgija. Stanuvazbor za gnevni mladi lu|e koi vo britanskiot op{testven ipoliti~ki ìvot nastapuvaat radikalno, duri i anarhisti~ki.

Jovan Ristovski, reìser:Ovaa e kamerna pretstava i za publikata da go ima

maksimalnoto doìvuvawe treba da bide na rastojanie najmnogudo pet metri. Ovde, od nekoi tehni~ki pri~ini, akterite igraapred golemo gledali{te {to, se razbira, deka e problem za da jadoìveat pretstavata pointimno, za{to ambientot vopretstavata e samo edna soba kade dejstvuvaat mladi i nervoznilu|e.

Maja Andonovska, akterka:Zadovolna sum najprvin od na{ata

akterska energija, no, i od publikata kojaednostavno zra~e{e, bidej}i, znaete, dekatoa vo teatarot e mnogu va`na vzaemnarabota; se gleda{e deka publikata japrima pretstavata.Ognen Drangovski, akter:

Mojot lik, likot na Ximi Porter be{enose~ki vo pretstavata, a toa zna~i izgolemen anga`man, trud pri negovotodolovuvawe.Ilina ôrevska, akterka:

Spored mene, ova be{e edno od podobrite izdanija na ovaana{a pretstava, iako, posledniot zbor treba da go kaèpublikata. A, lu|eto od na{ata bran{a smetaat deka ova e ednaod pretstavite koja zasluùva{e da bide vo oficijalniot del.Elena Mo{e, akterka:

- Jas igrav edna mala, epizodna uloga vo pretstavata, no,sepak mnogu zna~ajna. Zadovolna sum od ona {to go postignavmeso ovie mladi lu|e.

P u b l i k a t a . . .- Odli~na pretstava, ne{to nevideno i mislam deka iprilepskiot teatar treba da napravi ne{to vakvo. Najmnogu meimpresionira akterskata igra na ovie mladi lu|e.- Tekstot e dobar, na dosta soliden britanski pisatel i mislamdeka moè{e da se izvle~e mnogu pove}e od toj tekst. Moèbiproblemot e vo prevodot, ne znam…- Moàm da dadam edna solidna ocenka za edni, bi rekol, mladilu|e, no, se u{te amateri vo igrata koi uspeaja da go zadràtvnimanieto na ovaa isto taka mlada publika.

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○


9

Albanski teatar - Skopje"VOJCEK" - Georg BihnerPrevede: Ardian KlosiScenografija: Betim ZekiriKostimografija: Marija Pupu~evskaMuzika: Marjan Ne~akAss. na reìja: Besfort IdriziKoreograf: Iskra [ukarovaAnimacii: Nikola StrezovskiIgraat: Musa Isufi, Mirilinda Saiti, Salaetin Bilal, AdrianHaziri, Ilber Murtezi, Muzbaxin Kamili, Osman Ahmeti, AidaAlidemi, Bekir Nuredin, Genci Mirzo i Emine Kadriu

P r e t s t a v a t a . . ."Vojcek" e metafora na ~ove~kata egzistencija. Drama kade

{to - sli~no so monumentalnosta na anti~kite drami - ~ovekotse soo~uva so bogovite, zemjata so univerzumot, sozdavaweto souni{tuvaweto… Pretstvata nema{e simultan prevod.

Ku{trim Bekte{i, reìser:Vojcek e vojnik vo najniskata hierahija koj ja ubiva ènata

bidej}i sfa}a deka taa go izneverila soeden major. Negovata pri~ina za ubistvo nee qubomorata, tuku eksperimentot koj govr{i eden doktor so nego i toj e vopsihi~ki i fizi~ki kolaps. Vo celatapretstava stanuva zbor za eden individumkoj {to se soo~uva so op{tesvoto koe ne gorazbira i go potisnuva do ludilo. Ova mibe{e glavniot motiv da go rabotam ovojtekst. Me razo~ara malku faktot dekapublikata be{e malkubrojna. Nemavmeprevod bidej}i jas napraviv pretstava od 4

verzii na dramata na Bihner, a vo makedonskiot prevod koj serabote{e vo Dramski teatar ima samo edna verzija i nemavmevreme da nara~ame nov prevod.Musa Isufi, akter:

Vojcek se bi dal edna no} da zaspie kako normalen ~ovek, notoj nema potpora nikade, ni vo svojata èna, ni vo drugarite.Negovata bolka e mnogu golema. Ima{e vibracii od publikata,jas àlam zo{to nema{e prevod toe e tehni~ka rabota. Ne sumzadovolen {to nema{a publika.Salaetin Bilal, akter:

Doktorot e eden specifi~en ~ovek koj {to preku preku`rtvuvawe na Vojcek, na ~ove~ki ̀ ivot, saka da postigne odredeniceli. Me potsetuva na Mengele od Vtorata svetska vojna.Publikata be{e malkubrojna, me|utoa elitna zatoa {to sitesceni gi prima odli~no i ja slede{e pretstavata od po~etok dokraj so odli~no vnimanie i interes.Aida Alidemi, akter:

Margarita e ̀ ena koja e prijatelka so glavniot lik Marija.Be{e zadovolstvo da se igra pred publikata vo Prilep no malkusum razo~arana {to ima{e malku publika. Lani be{e malkupodbro.

P u b l i k a t a . . .- Ne moàm da kaàm ni{to posebno zapretstvata zatoa {to ni{to ne razbrav. Mipre~i toa {to nema simultan prevod. Ona{to go videdov e deka akterite prekrasnoigraat.- Mislam deka e odli~na pretstavata.Reìserot Ku{trim Bekte{i go znam odporano, sum gi gledal negovite prethodnipretstavi.- Posebno mi se dopadna akterot SalaetinBilal.

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○


10

NT [tip"BEGALKA" od Vasil IqoskiReìja i adaptacija: Dejan ProjkovskiMuzika: Goran TrajkovskiScenografija: Vlado \oreski - RafikKostimi: Blagoj MicevskiIgraat: Pece Ristevski, Vladimir Tuliev, Kristina Atanasova- Arsova, Sowa Arsova, Rui{ Begovska, Milorad Angelov,Valentina Georgieva, Mile Vrateovski.

P r e t s t a v a t a . . .Pretstava vo koja tekstot Begalka se prepro~ituva, se

prebaruva vo kontekst na sovremeniot ekspresionizam i vototalnata poetska ̀ estokost. Vo ~as i polovina igra na akteriteod [tipskiot teatar, buntot na Begalka e vo ramkite na kontekstna totalniot teatar koj kako krik se obiduva da ne potseti zana{ata sudbina, opstojuvaweto, za na{eto begstvo od se {to ela`no.

Dejan Projkovski, reìser:Se obidovme vo 21 vek da zboruvame

za ~ovekovite prava. Sekoj ~ovek imapravo na izbor. So "Begalka" gonapravivme ona {to sekoja generacijatreba da go napravi. Starite tekstovi dagi prepro~ita i da gi postavi na scenatai da gi preispituvame moralnite iestetski kodovi. So ekipata dejstvuvamekako teatar-ska labaratorija. Celataprikazna te~e{e sinhronizirano kakosimfonija. Prezadovolen sum od priemotna publikata. Aplauzot dovolno govre{e.Goran Trajkovski, avtor na muzikata:

Ne be{e te{ko da se sozdade muzikata za pretstavata. Ona{to be{e naporno be{e ritamot bidej}i se se izveduva so golemabrzina. Samiot proces na sozdavawe na muzikata trae{e dvenedeli.Pece Risteski, akter:

Zadovolen sum {to rabotev so odli~en reìser i ekipa oddobri akteri. Napravivme brehotovski izbor, pretstavasovremena so mnogu muzika.Rui{ Begovska, akter:

Voodu{evena sum od toa kako publikata ja prifatipretstavata. Prvo be{e zanemena a potoa nastana eksplozija.Zadovolna sum {to rabotev so Projkovski.Sawa Arsovska, akter:

Vtorpat nastapuvam na festivalot. Lani nastapivme vo ofprograma. Se u{te sum pod impresija. Mnogu sum zadovolna odreakciite na publikata. Ulogata ja srabotiv vo sorabotka sokolegite bidej}i ova mi e prva profesionalna uloga.

P u b l i k a t a . . .-Edna od najdobrite pretstavi naFestivalot. Samo imam mala zabele{ka zareìserot. Moèl da skrati nekoi sceni.Vo su{tina interesno gledawe iprepro~ituvawe na Begalka.- Odli~na pretstava. Mnogu sum zadovolnaod toa {to ni go ponudi [tipskiot teatar.- Sovremena pretstava so odli~na reìja,odli~na igra na akterite. Celata ekipazasluì petka.- Interesna postavka na Begalka. Mnoguubav spoj na staroto so modernoto. - Kompleten teatarski ~in. Se be{e nasvoe mesto. Bravo za {tipskiot teatar.

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○


11

“EEG”Avtorski proekt na \or|i JolevskiTeatar Kvartet vo kooprodukcija so MNT Skopje

P r e t s t a v a t a . . .

Eden ~ovek - eden ansambal. Janarekuvaat monodramata EEC na \or|iJoleski. Zato {to uspeva da dolovikreacija na cel akterski tim na scenasamo preku sebe. Toa e tvore~ka igra imo} da se zadrì vnimanieto, da seposegne po nemo`noto preku monologda se transferira dijalog. I sogestovite, so mnogu poraki za v~era,denes i utre.

\or|i Jolevski, akter i producentOdli~no se ~uvstvuvam sekoga{

koga sum vo Prilep na MTF. Mnogu odkolegite zabeleàa, oti doa|am vopridru`na programa. Zatoa {to naMTF mnogupati sum bil nagraduvan,

sum bil vo ìrito ili vo Sovetot. Tokmu poradi toa treba dasum prisuten vo site segmeneti. Ne e prvpat da bidam vopridru`nata manifestacija. Isto taka bev so teatarat Kvarteti pretstavata Kvartet i so Faust vo 1996 i 1997 godina.Kontinuitetot prodolùva i vo 2008 godina. Treba da se bideprisuten, zatoa {to pretstavata be{e sovr{ena, pred se, poradikoncentracijata na publikata, iako po polno} koga duhovit

{etaat. Tokmu i ovaa pretstava e istraùvawe, otkopuvawe namrtvite likovi koi sum gi odigral vo karierata. Vsu{nost, triod mnogute bea na scena, povtorno zastanaa, a prethodno beanagradeni na ovoj ist Festival, se razbira vo godinite {tominale i pretstavi koi bile celosni ili likovi, se vratija nascena da se sretnat so publikata i da oìveat pak. Kompliciranoe da se raboti mononastap. Za{to se veli deka monodramata ezdodeven koncept na teatar. No, toa definitivno e najteòk ̀ anr,za{to akterot ne moè da se potpre na drug osven na sebe si. Ilikot ili likovite {to se igraat, i ednovremeno da se zadrìkoncentracijata na publikata, e potrebno golema vnimatelnostvo ~esnostata na pristapot kon deloto. EEG ili elektroensefalogram e izvedba {to ne ja razo~ara publikata i ponudine{to novo, neobi~no i vozbudlivo.

P u b l i k a t a . . .

- Boban Risteski e voodu{even od pretstavata i temata, iakoigrata ja gledal vtorpat. Toj nema zborovi da iskaè kako toaeden ~ovek da izvede tolku mnogu. Ovaa pretstava e primer, otipo~nuvam da se zanimavam so amatrsko akterstvo ve}e so dvekomedii i edna drama- Viktorija Dam~eska: Ne sakam da bidam neskromna, no ova bilonajdobrata pretstava koja ja gledala. Akterot celosno se vnesolvo ulogite. Veli deka e skoro e nevozmo`no tolku mnogu li~nostida se vklopat vo eden ~ovek. Ne be{e potreben nikoj drug nascenata, ni svetlosni, ni muzi~ki efekti. Be{e dovolen sam zakompletna vozbuda.- Stefan Mitkoski veli deka na sekoja scena, na sekoe pojavuvaweakterot napravil publikata sama da se vnesi vo nego. Pove}enemam zborovi. Prekrasno.

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○


12

F E S T I V A L S K O O P K R U @ U V A W E . . .

Promena vo programata

Denes na pladne na Scena 105treba{e da se odrì promocija nadramsite tekstovi “[MIRZLA” odSa{o Tasevski, vo izdanie na TRI.No poradi obvrski na promotorotprof. d-r Venko Andonovski,promociata ostana za nekoja drugaprigoda. Toa ne zna~i, dragafestivalska publiko da ne gipobarate dramskite tekstovi i samida otkriete{to nudat tie.

Bez muzika nema dobra zabava

Muzika, samo muzika, be{e mototo nazabavata {to sino}a se slu~uva{e voteatarskoto bife vo CK"Marko Cepenkov"po zavr{uvaweto na pretstavite.Teatarxiite re{ija, osven da ni ponudatteatar i malku da se zabavuvaat. Da zapeatnekoja omilena pesna, da pivnat prilepskodab~e. Zabava na nivo! Se pee{e, se igra{edo ranite utrinski ~asovi. Ete taka ,teatarxxiite ne znaat da "sogoruvaaat"samo koga rabotat pretstavi, tuku i kogase zabavuvaat.

Muzika i samo muzika ni treba, pora~aateatarxiite

Za ubavata pesna vo bifeto se pogriì,Elena Mo{e


13

Tribina:"DRAMSKI TEKST - ÎTAWE"Moderatori:Traj~e Kacarov i Bratislav Dimitrov

Petar Temelkovski: Se raduvam {to ovaa tema ja otvoramena Festivalot.

]e ni dadat da pro~itame ednodramsko delo i }e re~eme : "Ne me fati".

Kako da e devojka. ]e re~e i }e ti javrati. Ne treba nikoj nikogo "da go fati".Na~inot na percepcija e razli~en. Sekoj~ovek si sozdava aspekt. Koga }e se sozdadedramskoto delo, toa e svetlosna porakaispratena od eden ~ovek. Ja namalilsvojata du{a za nekolku duhovni stepeniza na okolinata da i go isprati svoeto~uvstvo. Treba da ima pove}e aspekti. Tie{to }e preovladaat so ubavina - da goverificiraat. Ne preku "bife", "baxa-

naci", "zetovi"… Dramskoto delo da imasvoj pat do scenata.

Eve dva stiha od Majakovski koi setesno povrzani so temava: "Du{ata mi jaizgazivte i mi ja zgolemivte" - zna~i ne munapravile {teta. Ili: "Propadna Pompejakoga go razdraznija Vezuv". Dramskitetvorci se kako vulkani. Vo dramskiottekst ima ogan koj lesno moè da sepretvori vo vulkan koj }e ne ogree i }e neoblagorodi.

Voveduvaj}i gi prisutnite vo temataza diskusija Traj~e Kacarov se obide nizprimeri da ukaè na toa deka ima pove}evidovi "~ita~i" na dramskiot tekst. S#zavisi od kontekstot i od celite inamerite vo teatarot kako umetnostvoop{to. Na primer: @or` Sand mupredvidela na Alfred de Mise dekanegoviot tekst }e ̀ ivee sto godini. No taabila zaqubena vo nego. Dan~enko ne eskromen so êhov no ima i svoja namera.Mu trebalo za noviot teatar.

Spored Ronald Bart se otkrivaat dva~itatelski reìmi. Za edniot tip e bitnoprostranstvoto na tekstot, a ne jazikot, adrugiot tip e celosno precizen vo~itaweto, veli Kacarov elaboriraj}i gipristapite na ~itawe na dramskiot tekstvo istoriskite konteksti.

- Mojot stav e deka ~itatelite nadramskiot tekst se delat na onie voteatarot - po~ituvaj}i gi vremeto i

prostorot i drugite nadvor od teatarotkoi na deloto mu davaat knièvnavrednost, smeta Kacarov.

Bratislav Dimitrov:- Sekoj ~ita za sebe. Komentiraj}i go

dramskiot tekst, otkrivame pove}e za sebe.Za mene dramskiot tekst e boenka. Goimame crteòt na koj gi nanesuvamesopstvenite boi. Pra{aweto zasubjektivno i objektivno ~itawe e la`nadilema.

So sekoe dramsko delo treba da sevospostavi komunikacija. Bi go ispravilterminot "~itawe" - i najlo{ata inajdobrata drama imaat svoja esetika.Klu~niot moment e pottekstot. Teoretskitoa najdobro go kaàl Gogoq: 'Nazborovite treba da im e tesno, a na mislite{iroko." Vo praktika najdobro toa goizvede Aco \or~ev na premiera pred 25-6


14

godini vo "Jas Klavdij" pronajde svoj li~enoriginalen podtekst vo izgovorot na " Meubi Brut" ( se pofali).

Sekoj dramski tekst e poseben svet.Osnovno e da go odrazi duhot na vremeto, au{te podobro e preku konkretni likovi"od krv i meso" da gi odrezi li~nite ikolektivnite drami, nadeì, stravovi.Teatarot se igra sega i ovde. Tekstot e ubavpovod za pretstava. Ne po~nuva i ni{to nezavr{uva so tekstot.

Todor Kuzmanov, teatarski kriti~ar:Scenskiot pristap nudi

presozdavawe na dramskiot tekst. Toga{imame teatar. Vo Makedonija imameprimeri na tandemi: dramski avtor-reìser.

Ana Stojanoska, teatrolog:Teatarot se menuva. Ako kon krajot na

20-ot vek bea neprikosnoveni reìserite,sega se vra}ame kon dramskiot tekst koj sepo~ituva. Sega vo Evropa ima postdramskiteatar. Teatar na tekst.

Maja Micevska, dramaturg:Zaedni~koto na sekoe umetni~ko

delo e pove}ezna~nosta. Sekoj go ~ita i gorazbira deloto. Zna~i, ne moè dagovorime za to~no i pogre{no ~itawe,nitu za to~no i pogre{no razbirawe.Te{ko na deloto ako e siroma{no so

pove}ezna~nost.No {to vo slu~ai koga reìserot

malku zema od tekstot i pravi svojapretstava. Toga{ vo pra{awe e reìserskasueta.

Petar Temelkovski:Kako pojasnuvawe: koga se spomenuva

nadgradbata, toa zna~i oblagoroduvawe nasorabotkata vo oformuvawe na deloto nascenata i razmena na kreativna energija.

Srebra Pa{oska, novinarSe e pove}e teorija. Kade se

primerite od praktikata vo makedonskiotteatar?

Rusomir Bogdanovski, avtor iprofesor

So godini na Festivalot nemadoma{ni drami. I se pomalku gi ima.Toa e problem koj ne zadira voproblemot na avtorot, tuku kajinstituciite. Na postavenosta nateatarot vo odnos na sopstveniotavtor. Od druga strana ima u{te edenaktuelen problem - postavenosta nateatarite da ima eden aparat, sistem,da ima ~ita~i. Ne postojat dra-

maturzi. Velime imamereìseri - zanaetlii, noonoj moment koga }epra{ame: Koj gi ~ita tietekstovi, gledame dekanikoj ne gi ~ita. Se odipo inercija - {to }eponudat reìserite.Glavno se poznati teks-tovi. No najte{ko e da sepro~ita nov tekst i vonego da se najde vrednostda bide postaven. Ovdeni{to ne moè dare{ime. No treba da gopostavime problemot.


15

] e g l e d a t e :

Sreda, 11.06.2008CK “Marko Cepenkov” - 20.00 ~asot

Dramski teatar - Skopje“Supernova” od Lori Anderson,

reìja: Zlatko SlavenskiNT “Vojdan êrnodrinski” - 23.00 ~asot

FDU - SkopjeIspitna pretstava po akterska igra na 2-ra godina

vo klasata na Prof.Kiril Ristoski Doc. Zoja Buzalkovska

êtvrtok, 12.06.2008Sve~eno zatvorawe na Festivalot

CK “Marko Cepenkov” - 22.00 ~asotDramski teatar

"Kom{iluk naopaku" od N.Mitrovi},reìja Neni Delmestre

Vo razgovor so studentite na dramaturgija…LI^NATA PROVOKACIJA ZA IDNITE DRAMSKIAVTORI….Gorjan Milo{evski:

Ima dovolno provokacija za mladite dramski avtori vona{eto opkruùvawe. No dramskiot tekst so pomalku zborovida provocira scenska izvedba. Sozdavaweto scenski izraz odtekstot e kolektiven proces. Mene li~no kako mlad dramskiavtor me provociraat soni{tata na lu|eto. Bi rabotel prikaznaza obi~niot ~ovek.Biljana Kren~eska:

Mene mi e provokacija estetikata na zborot i negovotooìvuvawe na scenata. Vo posledno vreme se nametnuvaat mnogutezi vo delata. Pove}e bi ja angaìrala umetnosta na dramskiottekst vo smisla na estetika.Jovana Nelkovska:

Za mene provokacija za dramski tekst koj treba da ùvee nascena e apatijata {to ne oprkuùva, nezadovolstvoto iglobalnata "dosada". Preku toa }e gi iznesam ~uvstvata na scena.Mirieta Fejzulahu:

Na fakultetot se u~i zanaet, no se zavisi od nas {to }eprikaème. Treba dase oblikuvaat scen-ski ne{ta podostap-ni za publikata. Av-torot treba da bide"naroden" a ne dasozdade tekst samo zagrupa lu|e. Ima do-volno aktuelni temida gi razberat site iso postavuvaweto nascena.


O G L E D A L O N A F E S T I V A L O T

43. MAKEDONSKI TEATARSKI FESTIVAL„VOJDAN ̂ ERNODRINSKI” – PRILEP

Pokroviteli:Ministerstvo za kultura na Republika Makedonija

Sobranie na Op{tina Prilep

Sobranie na MTF:Osman Ahmeti - Albanski teatar Skopje

Senko Velinov - MNT - SkopjeJordan Vitanov - Naroden teatar VelesBrano \or~ev - Dramski Teatar SkopjeTraj~e Kacarov - Naroden teatar [tip

Dragan Maxirov - Naroden teatar StrumicaSa{o Ognenovski - Naroden teatar Bitola

Kiril Ristoski - Fakultet za dramski umetnosti SkopjeElmir Sejfulai - Tetovski teatar Tetovo

Qubomir âdikovski - Tatar za deca i mladiToni âtleski - Naroden teatar Prilep

Naxi [aban - Turski teatar Skopje

Izvr{en odbor na MTF:Senko Velinov - pretsedatel

Osman Ahmeti - ~lenBranko \or~ev - ~len

Robert Pavlevski - ~lenSa{o Ognenovski - ~len

Umetni~ki direktor:Petar Temelkovski

16

Bilten na 43. MTF „VOJDAN ÊRNODRINSKI” - PrilepZa izdava~ot: Petar Temelkoski

Ureduva - Redakcija: Elizabeta Mitreska, Karolina Micevska,Svetlana Risteska, Karolina Durlo i Qup~o MurgoskiFotografii: Elizabeta Mitreska, Svetlana Risteska i

Karolina Micevska.Pe~ati: „TIREKS” - Prilep

Makedonski teatarski festival„VOJDAN ÊRNODRINSKI” - PRILEP

Dom na kulturata „Marko Cepenkov”7500 Prilep

tel.: 048/401-630 ili 425-520faks: 048/401-631

E-mail: [email protected]

@iri komisija:Quran Ahmeti - akter

Vase Man~ev - dramski pisatelBlagoja ôrevski - akter

Sekretar na MTF:Stojan Dam~eski

Tehni~ki sekretar:Qup~o Todorovski

Organizacija i marketing:Men~e Karaxoska

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

MAKEDONSKI TEATARSKI FESTIVAL “VOJDAN …“Nekoi novi mladi sili” se dovolno isprovocirani naskoro da ponudat i dramski tekstovi za da go pobaraat obi~niot ~ovek, da gi prenesat

Documents