Maciej Ciebiada

Maciej Ciebiada

Profilaktyka alergii

• World Allergy Organization

Guidelines for Prevention of Allergy and

Allergic Asthma 2002

www.karger.com/iaa

Raport WAO/WHO : Prevention of Allergy and Allergic Asthma Genewa 1999/2002

www.who.int/respiratory/asthma/en/

„Światowa strategia rozpoznawania, leczenia i prewencji astmy” GINA 2002/2004

www.mp.pl/artykuly/?aid=12084

Environmental Protection Agency Asthma Website

www.epa.gov/iaq/asthma

Allergy and Asthma Network/Mothers of Asthmatics

www.aanma.orgAmerican Academy of Allergy, Asthma and Immunology

www.aaaai.orgAmerican Lung Association

www.lungusa.orgAsthma and Allergy Foundation of America

www.aafa.org

REPORTS

Clearing the Air: Asthma and Indoor Air Exposures, National Academy of Sciences http://books.nap.edu/books/0309064961/html

Przesłanki profilaktyki:• Aspekt epidemiologiczny-wysoka częstość występowania choroby• Aspekt etiopatogenetyczny- czynniki przyczynowe alergii:

genetyczne (niemodyfikowalne), środowiskowe (modyfikowalne)• Aspekt kliniczny- przebieg choroby niekiedy cięzki, niekorzystne

następstwa• Aspekt ekonomiczny-zapobieganie jest mniej kosztowne niż terapia

przewlekle chorych.Wzrastające koszty leczenia!!• Aspekt psychologiczno-społeczny- pogarszanie jakości zycia

(pogarszanie rozwoju somatycznego, intelektualnego, społecznego)

Rodzaje profilaktyki

• Profilaktyka pierwotna-zapobieganie alergizacji (np. dzieci zagrożone ale nie uczulone)

• Profilaktyka wtórna (minimalizacja ryzyka rozwoju alergii, osoby zdrowe, uczulone (dodatnie wyniki testów skórnych, sIgE)

• Profilaktyka późna- złagodzenie przebiegu alergii i zapobieganie jej powikłaniom (w tym farmakoterapia)

Cel: zapobieganie rozwojowi choroby u osób podatnych (zagrożonych).

przed narażeniem na znane czynniki ryzyka.

W przypadku astmy/ann nie jest jeszcze możliwa.

będzie się koncentrować głównie na interwencjach w okresie życia płodowego (do uczulenia może dojść już w życiu płodowym) i w okresie okołoporodowym

Prewencja pierwotna

Prewencja wtórna

• Cel: zapobieganie rozwinięciu się przewlekłej i utrzymującej się choroby u osób podatnych (minimalizacja ryzyka rozwoju alergii).

• po uczuleniu na alergen (lub kilka alergenów), a przed wystąpieniem objawów choroby.

• Prewencja wtórna prawdopodobnie będzie obejmować pierwszy rok lub 2 lata życia.

Prewencja trzeciorzędowaPrewencja trzeciorzędowa

• Cel: zapobieganie zaostrzeniom wywoływanym przez znane alergeny lub czynniki drażniące.

• unikanie alergenów i nieswoistych czynników wyzwalających objawy, gdy choroba już się rozwinęła.

• prewencję trzeciorzędową należy rozpocząć po wystąpieniu pierwszych objawów. Jednak coraz więcej danych wskazuje na to, że zmiany histopatologiczne są już wtedy w pełni dokonane

Ocena skuteczności działań profilaktycznych:

• Niedostateczna liczba reprezentatywnych i wiarygodnych badań klinicznych przeprowadzonych zgodnie z zasadami EMB

- różne definicje i kryteria diagnostyczne w badaniach

- krótki czas trwania badań (do 5 lat)

- brak lub zbyt krótki okres kontroli („follow up”) po zakończeniu badania

Prewencja wtórna

• Unikanie ekspozycji na alergeny przez dzieci uczulone na alergeny wziewne (klasa B)

• Zapobieganie zawodowemu narażeniu na alergeny osób uczulonych na alergeny zawodowe (klasa C)

• Właściwa farmakoterapia alergicznego nieżytu nosa w celu redukcji ryzyka rozwoju astmy. (klasa D)

• immunoterapia swoista może zapobiec rozwinięciu się astmy (badania w toku)

Prewencja trzeciorzędowa

• Identyfikacja i eliminacja czynników wyzwalających i zaostrzających przebieg choroby (alergeny, zanieczyszczenia powietrza, pokarmy, leki, czynniki fizyczne). (klasa B)

• ma na celu zmniejszenie ekspozycji na te czynniki, co poprawi kontrolę choroby i zmniejszy zużycie leków

• roztocze kurzu domowego,

• alergeny zwierząt mających sierść,

• karaluchów

• grzybów.

Unikanie alergenów występujących wewnątrz pomieszczeń

Roztocze kurzu domowego

narażenie na alergeny roztoczy kurzu domowego światowym problemem zdrowotnym (WHO).

Zmniejszenie ilości roztoczy jest trudne.

• Ok. 45 alergenów zawartych w odchodach (średnica 10-40mcm).

• Alergeny roztoczy są alergenami wszechobecnymi-nie można ich całkowicie wyeliminować Miejsce bytowania-pościel, narzuty, zasłony dywany dla roztoczy kurzu domowego, mąka, zboże dla roztoczy spichrzowych.

• Idealne warunki dla rozwoju roztoczy: temp 23-25stC,wilgotność wzglęna >70-80%, tereny nizinne

Alergeny roztoczy kurzu domowego

Alergeny grzybów pleśniowych

•Najczęsciej uczulają :Alternaria, Cladosporium,

Aspergillus, Curvularia

• Miejsce bytowania wilgotne (70%) ciepłe (16-25stC)

miejsca w mieszkaniach, produkty i odpadki

spożywcze, rośliny doniczkowe

Alergeny zwierząt• Całkowite wyeliminowanie ekspozycji na alergeny

zwierząt domowych jest niemożliwe, • Usunięcie zwierzęcia z mieszkania ma duże

znaczenie, ale może upłynąć wiele miesięcy, zanim stężenie nagromadzonego alergenu się zmniejszy

• skuteczność kliniczna domowych metod eliminacji alergenów zwierząt nie została udowodniona, a dane na ten temat są sprzeczne

• Osoby uczulone na alergeny kota lub psa, które mimo to trzymają zwierzę w domu, mogą zastosować metody zmniejszania ekspozycji

Alergeny pyłków roślin• Najczęściej uczulaja alergeny pyłków roślin

wiatropylnych (20-60mcm)• Najczęściej trawy (wiechlina, tymotka,kłosówka),

chwasty (bylica, szczaw, pokrzywa, babka lancetowata),drzewa (brzoza, leszczyna, olcha)

• Sezonowość kwitnienia – sezonowość objawów (poł II-koniec V drzewa, poł V do końca VII trawy/zboża,VIII-IX chwasty)

• Różne strefy występowania roślin• Wpływ warunków pogodowych na koncentrację pyłków

w powietrzu (największa w ciepłe, wietrzne dni)

• Dym tytoniowy• pyły, • tlenek azotu (II) i inne tlenki azotu, • tlenek i dwutlenek węgla, • dwutlenek siarki, formaldehyd

zanieczyszczenia powietrza wewnątrz pomieszczeń

Unikanie ekspozycji na alergeny pokarmowe

• Nie powinno się zalecać eliminacji określonych pokarmów z diety przed przeprowadzeniem podwójnie ślepej próby prowokacyjnej. U chorych z dodatnim wynikiem takiej próby unikanie ekspozycji na alergeny pokarmowe może zmniejszyć częstość zaostrzeń astmy.

Profilaktyka alergii-edukacja

• Edukacja pacjentów ma podstawowe

znaczenie w prewencji chorób alergicznych

(A)

Profilaktyka AZS

• Eliminacja czynników fizycznych i chemicznych wyzwalających lub zaostrzających zmian chorobowych (wilgotność poniżej 40-50%, temp w granicach 18-19 st C)

• Identyfikacja i eliminacja czynników środowiskowych wywołujących lub nasilających proces zapalny

1. Educate Patients

2. Assess and Monitor Severity

3. Avoid Exposure to Risk Factors

4. Establish Medication Plans for Chronic Management: Adults and Children

5. Establish Plans for Managing Exacerbations

6. Provide Regular Follow-up Care

1. Educate Patients

2. Assess and Monitor Severity

3. Avoid Exposure to Risk Factors

4. Establish Medication Plans for Chronic Management: Adults and Children

5. Establish Plans for Managing Exacerbations

6. Provide Regular Follow-up Care

Six-Part Asthma ManagementProgramSix-Part Asthma ManagementProgram