LUẬT HIẾN PH 11/12/2016 ĐẠI HỌC LU HÁP VIỆT NAM UẬT TP.HCM
LUẬT HIẾN PHÁP VIỆT NAM
11/12/2016 ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM
LUẬT HIẾN PHÁP VIỆT NAM LUẬT HIẾN PHÁP VIỆT NAM
ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM
LUẬT HIẾN PHÁP VIỆT NAM
BÀI 2
CHẾ ĐỘ CHÍNH TRỊ NƯỚC CHXHCN CHẾ ĐỘ CHÍNH TRỊ NƯỚC CHXHCN VIỆT NAM
BÀI 2
CHẾ ĐỘ CHÍNH TRỊ NƯỚC CHXHCN CHẾ ĐỘ CHÍNH TRỊ NƯỚC CHXHCN VIỆT NAM
NỘI DUNG CHÍNH
I. KHÁI NIỆM CHẾ ĐỘ CHÍNH TRỊ
II. CÁC HÌNH THỨC THỰC HIỆN QUYỀN
LỰC NHÀ NƯỚC
III. HỆ THỐNG CHÍNH TRỊ NƯỚC CHXHCN
VIỆT NAM
NỘI DUNG CHÍNH
I. KHÁI NIỆM CHẾ ĐỘ CHÍNH TRỊ
CÁC HÌNH THỨC THỰC HIỆN QUYỀN
III. HỆ THỐNG CHÍNH TRỊ NƯỚC CHXHCN
I. KHÁI NIỆM1. Chính trị
Chính trị là hoạt động liêngiữa các giai cấp, dân tộcgiữa các giai cấp, dân tộcmà cốt lõi là vấn đề giànhdụng quyền lực NN
NIỆM CHẾ ĐỘ CHÍNH TRỊ
quan đến các mối quan hệtộc, tầng lớp XH, quốc giatộc, tầng lớp XH, quốc gia
giành chính quyền, duy trì và sử
I. KHÁI NIỆM2. Chế độ chính trị
NIỆM CHẾ ĐỘ CHÍNH TRỊtrị
Chế độ chính trịcủa ngành luật
Định nghĩa: Chế độ chínhphạm của luật hiến pháp đểphạm của luật hiến pháp đểvấn đề về chính thể và chủchất và mục đích của nhàhiện quyền lực nhà nước vàtổ chức và hoạt động của hệsách đối nội, đối ngoại củaNam.
là một chế địnhluật Hiến pháp
chính trị là tổng thể các quyđể xác lập và điều chỉnh cácđể xác lập và điều chỉnh cácchủ quyền quốc gia, về bản
nước, về tổ chức và thựcvà quyền lực nhân dân, vềhệ thống chính trị và chínhcủa nước CHXHCN Việt
II. CÁC HÌNH THỨC THỰC HIỆN QUYỀN LỰC NHÀ NƯỚC
Hình thức nhân dânHình thức nhân dânthực hiện quyền lực
nhà nước
Điều 6 HP 2013
CÁC HÌNH THỨC THỰC HIỆN QUYỀN LỰC NHÀ NƯỚC
Dân chủ trực tiếp
Dân chủ đại diện
1. 1. DânDân chủchủtrựctrực tiếptiếp
Bỏ
trựctrực tiếptiếp
ThamthảovàCQNN
Bầu cử đại biểu QH, HĐND (Điều 27)
Bỏ phiếu bãi nhiệm đại biểuQH, HĐND (Điều 7)
Bỏ phiếu trưng cầu ý dân(Điều 29)
Tham gia quản lý nhà nước,thảo luận các vấn đề cả nước
địa phương, kiến nghị vớiCQNN (Điều 28)….
Luật trưng cầu ý dânngày 25/11/2015 có
Người có quyền
Công dânVN đủ 18 tuổi tínhngày trưngcầu ý dânNgười có quyền
bỏ phiếu
Trừ
(K1 Đ 25 L)
dân được thông qua có hiệu lực 1/7/2016dân18
tính từtrưngdân
Người bị kết án tửhình đang trong thờigian chờ thi hành án
Người đang phải
(K1 Đ 25 L)
Người đang phảichấp hành hình phạttù mà không đượchưởng án treo
Người bị Tòa ántuyên bố mất nănglực hành vi dân sự
Nội dung Luật trưng
Vấn đề trưng
Toàn văn Hiến pháp hoặc một số nội dung quan trọng của Hiến pháp;
Vấn đề đặc biệt quan trọng về chủ quyền, lãnh thổ quốc gia, về quốc phòng, an ninh, đối ngoại có ảnh hưởng trực tiếp Vấn đề trưng
cầu ý dân
(Điều 6)
an ninh, đối ngoại có ảnh hưởng trực tiếp đến lợi ích của quốc gia;
Vấn đề đặc biệt quan trọng về kinh tế xã hội có ảnh hưởng lớn đến sự phát
Vấn đề đặc biệt quan trọng khác của đất
trưng cầu ý dân được
Toàn văn Hiến pháp hoặc một số nội dung quan trọng của Hiến pháp;
Vấn đề đặc biệt quan trọng về chủ quyền, lãnh thổ quốc gia, về quốc phòng, an ninh, đối ngoại có ảnh hưởng trực tiếp an ninh, đối ngoại có ảnh hưởng trực tiếp
đến lợi ích của quốc gia;
Vấn đề đặc biệt quan trọng về kinh tế -xã hội có ảnh hưởng lớn đến sự phát
triển của đất nước;
Vấn đề đặc biệt quan trọng khác của đất nước.
Nội dung Luật trưng
Phạm vị tổ chức
(Điều 7)
trưng cầu ý dân được
Cả nước
Nội dung Luật trưng
Hiệu lực của trưngHiệu lực của trưng
cầu ý dân
(Điều 11)
trưng cầu ý dân được
Có giá trị quyết đinh và cóhiệu lực từ ngày công bố
2. 2.
DânDân chủchủđạiđại diệndiệnđạiđại diệndiện
Tại sao? Tại sao?
2. 2. DânDân chủchủ
Quốc
DânDân chủchủđạiđại diệndiện
Quốc hội và Hội đồngnhân dân các cấp
Các Cơ quan nhànước khác
III. HỆ THỐNGCHXHCN VIỆT
Định nghĩa:Hệ thống chính trị làHệ thống chính trị làchức do giai cấp thốngcấp thống trị lập racủa mình trong xã hội
THỐNG CHÍNH TRỊ NƯỚCVIỆT NAM
là hệ thống các cơ quan, tổlà hệ thống các cơ quan, tổthống trị hoặc liên minh giai
để thực hiện sự thống trịhội có giai cấp.
III. HỆ THỐNGCHXHCN VIỆT
HỆ THỐNG CHÍNH TRỊ
Đảng cộngĐảng cộng
Nhà nước CHXHCN
Mặt trận tổ quốc Việtthành viên
THỐNG CHÍNH TRỊ NƯỚCVIỆT NAM
cộng sản Việt Namcộng sản Việt Nam
CHXHCN Việt Nam
Việt Nam và các tổ chứcviên của Mặt trận
III. HỆ THỐNG CHÍNH TRỊ NƯỚC CHXHCN VIỆT NAM1. Vị trí, vai trò của
ĐảngĐảng cộngcộng sảnsản ViệtViệt Nam Nam cócóNhàNhà nướcnước
III. HỆ THỐNG CHÍNH TRỊ NƯỚC CHXHCN
của Đảng Cộng sản Việt Nam
cócó vịvị trítrí, , vaivai tròtrò làlà lãnhlãnh đạođạonướcnước vàvà xãxã hộihội
- Thực tiễnra đời đếnminh năngmình với
III. HỆ THỐNGCHXHCN VIỆT1. Vị trí, vai trò của
a. Cơsở lýluận
mình vớithực tiễn
- Sự chọn
tiễn chứng minh: từ khiđến nay Đảng đã chứngnăng lực lãnh đạo củavới những hoạt động
THỐNG CHÍNH TRỊ NƯỚCNAM
của Đảng Cộng sản Việt Nam
với những hoạt độngtiễn
chọn lọc của lịch sử
* Hiến
Khôngpháp
* Hiến
Ghi nhậnb. Cơsở hiến
* Hiến
Ghi nhận
* Hiếnpháp
Ghi nhận
sở hiếnđịnh
Hiến pháp 1946:
Không ghi nhận trong Hiến
Hiến pháp 1959:
nhận ở Lời nói đầu
19
Hiến pháp 1980:
nhận ở Điều 4
Hiến pháp 1992 và Hiến2013
nhận ở Điều 4
1. Đảng CSVN,mưu chiến đấuđược vũ tranglà lực lượnglãnh đạo xãđịnh mọi thắng
Hiếnpháp định mọi thắng
Nam.
2. Các tổ chứckhuôn khổ Hiến
phápnăm1980
CSVN, đội tiên phong và bộ thamđấu của giai cấp công nhân VN,
trang bằng học thuyết Mác-Lênin,lượng duy nhất lãnh đạo Nhà nước,
xã hội; là nhân tố chủ yếu quyếtthắng lợi của cách mạng Việt
20
thắng lợi của cách mạng Việt
chức của Đảng hoạt động trongHiến pháp.
1. Đảng CSVN,cấp công nhânquyền lợi củadân lao độngnghĩa MácMinh, là lựclãnh đạo xã
Hiếnpháp lãnh đạo xã
2. Mọi tổtrong khuônluật.
phápnăm1992
CSVN, đội tiên phong của giainhân VN, đại biểu trung thànhcủa giai cấp công nhân, nhân
động và của cả dân tộc, theo chủMác-Lênin và tư tưởng Hồ Chí
lực lượng lãnh đạo Nhà nước,xã hội.
21
xã hội.
chức của Đảng hoạt độngkhuôn khổ Hiến pháp và pháp
1. Đảng CSVNcông nhân,nhânnhân dândân laolaotrung thànhdân lao độngMác - Lê nintảng tư tưởng,xã hội.
Hiến2. Đảng CCSVNdân, phục vụNhân dân, chịunhững quyết
3. Các tổ chứchoạt động trongluật.
Hiếnphápnăm2013
CSVN - Đội tiên phong của giai cấpđồngđồng thờithời làlà độiđội tiêntiên phongphong củacủa
laolao độngđộng vàvà củacủa dândân tộctộc VNVN,, đại biểulợi ích của giai cấp công nhân, nhân
động và của cả dân tộc, lấy chủ nghĩanin và tư tưởng Hồ Chí Minh làm nền
tưởng, là lực lượng lãnh đạo Nhà nước và
22
CSVN gắn bó mật thiết với Nhân vụ Nhân dân, chịu sự giám sát của chịu trách nhiệm trước Nhân dân về
quyết định của mình.
chức của Đảng và đảng viên ĐCSVNtrong khuôn khổ Hiến pháp và pháp
c. Nội
dung
Đảng
Đảng đề ra đườngsự phát triểnthời kỳ nhấtđịnh pháp luậtcá nhân, tổ chức
Đảng lãnh đạo
Đảng tìm kiếmdưỡng, giới
lãnhđạo
NN &
XH
dưỡng, giớingười tiêu biểuchất vào CQNN,
Đảng kiểm trasách của Đảngcác Đảng viêncác tổ chức
đường lối, chính sách định hướngtriển nhà nước và xã hội trong từng
định. NN thể chế hóa thành quyluật, có tính chất bắt buộc đối cácchức trong xã hội.
đạo bằng công tác cán bộ
kiếm, phát hiện, quy hoạch, bồithiệu các Đảng viên và những
23
thiệu các Đảng viên và nhữngbiểu ngoài Đảng có năng lực, phẩm
CQNN, tổ chức CT – XH…
tra việc thực hiện đường lối, chínhĐảng đối với các tổ chức Đảng vàviên trong các cơ quan nhà nước,
chính trị - xã hội...
VÍ DỤ
Văn kiện Đại hội X (nămĐảng xác định: Nhà nướctrận thực hiện tốt vai tròhội
Hiến pháp 2013, Luật MTTQVNvai trò phản biện xã hội của
VÍ DỤ
năm 2006), XI (năm 2011) củanước ban hành cơ chế để Mặttrò giám sát và phản biện xã
MTTQVN 2015 đã quy địnhcủa Mặt trận Tổ quốc VN.
IV. HỆ THỐNG CHÍNH TRỊ NƯỚC CHXHCN VIỆT NAM1. Vị trí, vài trò của
d. Liên hệ thực tiễn
IV. HỆ THỐNG CHÍNH TRỊ NƯỚC CHXHCN
của Đảng Cộng sản Việt Nam
PHƯƠNG PHÁP LÃNH ĐẠO
Giáo dục, vậnđộng, thuyết
phục
PHÁP LÃNH ĐẠO
26
Bằng hành độnggương mẫu của
đảng viên
III. HỆ THỐNG CHÍNH TRỊ NƯỚC CHXHCN VIỆT NAM2. Vị trí, vai trò củaNam
Là trung tâm (trụ cột
Nhà nước là tổ chức rộng lớnNhà nước là tổ chức rộng lớndiện chính thức của toàn bộ
Nhà nước là chủ sở hữu lớn
Nhà nước có pháp luật là cônglý các lĩnh vực của đời sống
III. HỆ THỐNG CHÍNH TRỊ NƯỚC CHXHCN
của Nhà nước CHXHCN Việt
cột) của hệ thống chính trị
lớn nhất trong xã hội, là đạilớn nhất trong xã hội, là đạixã hội.
lớn nhất trong xã hội.
công cụ hiệu lực nhất để quảnsống xã hội.
III. HỆ THỐNG CHÍNH TRỊ NƯỚC CHXHCN VIỆT NAM2. Vị trí, vai trò củaNam
Là trung tâm (trụ cột
Nhà nước có hệ thống tổ chứcchẽ nhất, có những thiết chế
Nhà nước là thiết chế duy nhấtmang chủ quyền quốc giaquốc tế. Ví dụ
III. HỆ THỐNG CHÍNH TRỊ NƯỚC CHXHCN
của Nhà nước CHXHCN Việt
cột) của hệ thống chính trị
chức bộ máy quy mô và chặtchế mang tính bạo lực.
nhất trong hệ thống chính trịgia, là chủ thể của công pháp
III. HỆ THỐNG CHÍNH TRỊ NƯỚC CHXHCN VIỆT NAM2. Vị trí, vai trò củaNam
Nhà nước mang chủ
24-27/7/2013 Chủ tịch nước
6/7/2015 Tổng Bí thư Nguyễnthăm Mỹ kết quả: đưanhìn chung tạo nền tảng đưa- Mỹ phát triển.
24-27/7/2013 Chủ tịch nước chuyển từ bình thườngdiện (hợp tác 9 lĩnh vực)
III. HỆ THỐNG CHÍNH TRỊ NƯỚC CHXHCN
của Nhà nước CHXHCN Việt
chủ quyền quốc gia
nước Trương Tấn Sang thăm Mỹ
Nguyễn Phú Trong có chuyếnra các định hướng và tầm
đưa quan hệ song phương Việt
nước Trương Tấn Sang thăm Mỹthường quan hệ sang đối tác toàn
III. HỆ THỐNG CHÍNH TRỊ NƯỚC CHXHCN VIỆT NAM2. Vị trí, vai trò củaNam
Chủ quyền quốc gia thể hiệngia trong phạm vi lãnh thổquyết định về công việc đốiphụ thuộc vào lực lượng bên
III. HỆ THỐNG CHÍNH TRỊ NƯỚC CHXHCN
của Nhà nước CHXHCN Việt
hiện ở quyền tối cao của quốcthổ của mình. Nhà nước tựđối nội và đối ngoại, không
bên ngoài.
III. HỆ THỐNG CHÍNH TRỊ NƯỚC CHXHCN VIỆT NAM3. Vị trí, vai trò của
Điều 9 HP 2013, Điều 1 LMTTQVN
III. HỆ THỐNG CHÍNH TRỊ NƯỚC CHXHCN
của Mặt trận tổ quốc Việt Nam
LMTTQVN
CÁC TỔ CHỨC CHÍNH TRỊ, CT – XH, TỔ CHỨC XÃ HỘI
1.MTQVN
TỔ CHỨC CHÍNH TRỊTỔ CHỨC C.TRỊ - X.HỘI
2. CÔNG ĐOÀN
ĐẢNG CS VN
4. ĐOÀN TN
3. HỘI N. D
5. HỘI PN
6. HỘI CCB
CÁC TỔ CHỨC CHÍNH TRỊ, CT XH, TỔ CHỨC XÃ HỘI
TỔ CHỨC XÃ HỘITỔ CHỨC CHÍNH TRỊ
ĐẢNG CS VN1. HỘI LUẬT GIA
2. HỘI NHÀ BÁO
3. HỘI CHỮ THẬP ĐỎ
4. HỘI LỊCH SỬ
5. HỘI NGƯỜI MÙ VN
6. CÁC HỘI ĐOÀN THỂ KHÁC
III. HỆ THỐNG CHÍNH TRỊ NƯỚC CHXHCN VIỆT NAM3. Vị trí, vai trò của
Vị trí, vai trò:Cơ sở chính trị của chính Nền tảng để xây dựng, củng Nền tảng để xây dựng, củng
(chính quyền nhân dân)
III. HỆ THỐNG CHÍNH TRỊ NƯỚC CHXHCN
của Mặt trận tổ quốc Việt Nam
quyền nhân dâncủng cố bộ máy nhà nướccủng cố bộ máy nhà nước
III. HỆ THỐNG CHÍNH TRỊ NƯỚC CHXHCN VIỆT NAM3. Vị trí, vai trò của
Cơ sở chính trị của chínhquyền nhân dânquyền nhân dân
Tập hợp khối đại đoàn
Tuyên truyền vận độnglàm chủ, thi hành chính
III. HỆ THỐNG CHÍNH TRỊ NƯỚC CHXHCN
của Mặt trận tổ quốc Việt Nam
chính
đoàn kết toàn dân
động nhân dân thực hiện quyềnchính sách, pháp luật
III. HỆ THỐNG CHÍNH TRỊ NƯỚC CHXHCN VIỆT NAM3. Vị trí, vai trò của
Cơ sở chính trị của chínhquyền nhân dânquyền nhân dân
Tham gia công tác bầu
Tham gia xây dựng pháp
III. HỆ THỐNG CHÍNH TRỊ NƯỚC CHXHCN
của Mặt trận tổ quốc Việt Nam
chính
bầu cử
pháp luật
III. HỆ THỐNG CHÍNH TRỊ NƯỚC CHXHCN VIỆT NAM3. Vị trí, vai trò của
Tham gia công tác bầu cử
Tổ chức hiệp thương,Tổ chức hiệp thương,người ứng cử.
Tham gia tổ chức phục
Phối hợp với CQNN tổ
III. HỆ THỐNG CHÍNH TRỊ NƯỚC CHXHCN
của Mặt trận tổ quốc Việt Nam
cử
lựa chọn, giới thiệu nhữnglựa chọn, giới thiệu những
phục trách bầu cử
tổ chức Hội nghị cử tri
III. HỆ THỐNG CHÍNH TRỊ NƯỚC CHXHCN VIỆT NAM3. Vị trí, vai trò của
Tham gia xây dựng
pháp luật
Kiến nghị về chươnglệnh
Trình dự án luật, dự án
Cùng với CQNN ban hành
III. HỆ THỐNG CHÍNH TRỊ NƯỚC CHXHCN
của Mặt trận tổ quốc Việt Nam
trình xây dựng Luật, pháp
án pháp lệnh
hành văn bản liên tịch
III. HỆ THỐNG CHÍNH TRỊ NƯỚC CHXHCN VIỆT NAM3. Vị trí, vai trò của
Ví dụ: dự thảo Luật MTTQVNcủa Ủy ban trung ương MTTQVN
Ví dụ: Nghị quyết liên tịchUBTUMTTQVN Về việchợp công tác của Chínhương Mặt trận Tổ quốc Việt
III. HỆ THỐNG CHÍNH TRỊ NƯỚC CHXHCN
của Mặt trận tổ quốc Việt Nam
MTTQVN do Đoàn Chủ tịchMTTQVN trình
tịch số 19/2008/NQLT/CP-việc ban hành Quy chế phối
Chính phủ và Ủy ban TrungViệt Nam
III. HỆ THỐNG CHÍNH TRỊ NƯỚC CHXHCN VIỆT NAM3. Vị trí, vai trò của
Cơ sở chính trị của chínhquyền nhân dân
Tham gia tố tụng: tuyểnthiệu Hội thẩmthiệu Hội thẩmMTTQVN 2015)
Tham dự các phiên họp
Thực hiện hoạt động
MTTQ VN còn có vai
III. HỆ THỐNG CHÍNH TRỊ NƯỚC CHXHCN VIỆT NAM
của Mặt trận tổ Việt Nam
chính
tuyển chọn thẩm phán, giớinhân dân (Đ20 Luậtnhân dân (Đ20 Luật
họp của cơ quan nhà nước
động giám sát nhân dân
vai trò “phản biện xã hội”
III. HỆ THỐNG CHÍNH TRỊ NƯỚC CHXHCN VIỆT NAM3. Vị trí, vai trò của
Khoản 1 Điều 32 Luật MTTQVNPhản biện xã hội của Mặtlà việc Ủy ban Mặt trậnlà việc Ủy ban Mặt trậncấp trực tiếp hoặc đề nghịcủa Mặt trận Tổ quốc Việtgiá, nêu chính kiến, kiếnvăn bản pháp luật, quy hoạch,trình, dự án, đề án (sau đâyvăn bản) của cơ quan nhà
III. HỆ THỐNG CHÍNH TRỊ NƯỚC CHXHCN
của Mặt trận tổ quốc Việt Nam
MTTQVN 2015Mặt trận Tổ quốc Việt Namtrận Tổ quốc Việt Nam cáctrận Tổ quốc Việt Nam cácnghị các tổ chức thành viên
Việt Nam nhận xét, đánhkiến nghị đối với dự thảo
hoạch, kế hoạch, chươngđây gọi chung là dự thảo
nhà nước.