Page 1
การพฒนาและปรบปรงโลจสตกสและโซอปทานในอตสาหกรรมหนงสอของไทย
อ.ไอ.สแควร พบลชชง 1
สารบญ
การศกษาการดาเนนงานการจดการโลจสตกสและโซอปทาน ............................................................................................................. 3
การความเปนมาและการดาเนนการของแตละประเทศ ...................................................................................................................... 9
1. สหราชอาณาจกร: .............................................................................................................................................................. 9
a) การวจย The Book Industry Unlocking the Supply Chain’s Hidden Prize .................................................................... 9
ผลการศกษาโดยสรป: .............................................................................................................................................. 10
ขอมลหลกๆ บางสวนทไดจากการวจย: ...................................................................................................................... 11
ทางออกทผวจยไดระบไว: ......................................................................................................................................... 12
ทางออกทไดผลเรว (Quick Win Solution): .............................................................................................................. 12
b) องคกรกลาง BIC – Book Industry Communication ....................................................................................................... 13
c) โครงการรเรมเพอการปรบปรง .......................................................................................................................................... 14
ขอมลผลตภณฑ/ขอมลหนงสอ .................................................................................................................................. 14
การคาอเลกทรอนกส /การแลกเปลยนขอมลทางอเลกทรอนกส (EDI) .......................................................................... 14
การใหการรบรอง (ไดมาตรฐาน) Accreditation ......................................................................................................... 15
การบงชผลตภณฑ (Identifier & Bar Codes) ............................................................................................................ 16
พฒนาแนวทางทแนะนา/วธปฏบตทดทสด ................................................................................................................. 16
2. สหรฐอเมรกา .................................................................................................................................................................. 17
a) องคกรกลาง BISG - Book Industry Study Group ........................................................................................................... 17
b) โครงการรเรมเพอการปรบปรง .......................................................................................................................................... 18
ขอมลอตสาหกรรมหนงสอ BookStats ...................................................................................................................... 18
ขอมลผลตภณฑ/ขอมลหนงสอ .................................................................................................................................. 19
การคาอเลกทรอนกส /การแลกเปลยนขอมลทางอเลกทรอนกส (EDI) .......................................................................... 19
การใหการรบรอง (ไดมาตรฐาน) Accreditation ......................................................................................................... 20
การบงชผลตภณฑ (Identifier & Bar Codes) ............................................................................................................ 20
พฒนาแนวทางทแนะนา/วธปฏบตทดทสด ................................................................................................................. 20
c) การวจยเกยวกบโซอปทานหนงสอ โดยองคกรกลางอน ........................................................................................................ 21
การวจย CBA Back Room Study (2005) ................................................................................................................ 21
การวจย Core-Inventory Best Practices (2006) .................................................................................................... 22
Page 2
การพฒนาและปรบปรงโลจสตกสและโซอปทานในอตสาหกรรมหนงสอของไทย
อ.ไอ.สแควร พบลชชง 2
d) การวจยอนๆ ................................................................................................................................................................... 24
การวจยเกยวกบ การไมมหนงสอ (Shortages) และมหนงสอเกนจาเปน (Surpluses) .................................................... 24
3. แคนาดา: ........................................................................................................................................................................ 26
a) องคกรกลาง BOOKNET CANADA .................................................................................................................................... 27
b) การวจยอตสาหกรรมเกยวกบการพฒนาโซอปทานในอตสาหกรรมหนงสอของแคนาดา ........................................................... 29
c) โครงการรเรมเพอการปรบปรง .......................................................................................................................................... 30
ขอมลผลตภณฑ/ขอมลหนงสอ .................................................................................................................................. 30
การคาอเลกทรอนกส /การแลกเปลยนขอมลทางอเลกทรอนกส (EDI) .......................................................................... 30
การใหการรบรอง (ไดมาตรฐาน) Accreditation ......................................................................................................... 31
d) โซลชนทใหบรการ ............................................................................................................................................................ 31
4. ออสเตรเลย: .................................................................................................................................................................... 32
a) องคกรกลาง BISG: Book Industry Strategy Group ......................................................................................................... 32
b) การวจย/รายงานทเกยวของกบโซคณคา/โซอปทานหนงสอ .................................................................................................. 33
การวจยหนงสอ Ad Rem – The Australian book industry: Challenges and opportunities ................................. 33
การวจยเกยวกบอตสาหกรรมหนงสอ Book Industry Strategy Group ....................................................................... 34
5. ญปน .............................................................................................................................................................................. 36
a) การวจยแนวโนมของอตสาหกรรมและความทาทายของการจดจาหนายหนงสอ (ญปน) โดย Nomura Research Institute
(2007) .................................................................................................................................................................................. 37
b) การวจยการปรบปรงองคประกอบแวดลอมตางๆ เพอการทาขอมลบรรณนกรมในยคใหมใหเปนมาตรฐาน (2011) ..................... 37
c) โครงการรเรม .................................................................................................................................................................. 37
6. อฟรกาใต: ....................................................................................................................................................................... 38
7. เกาหลใต: ........................................................................................................................................................................ 39
8. จน: 40
Page 3
การพฒนาและปรบปรงโลจสตกสและโซอปทานในอตสาหกรรมหนงสอของไทย
อ.ไอ.สแควร พบลชชง 3
การศกษาการดาเนนงานการจดการโลจสตกสและโซอปทาน ของอตสาหกรรมหนงสอในระดบโลก (World Class)
ผวจยไดศกษาคนควาหาขอมลจากแหลงขอมลตางๆ อาท หนงสอ บทความทวไป บทความวชาการ และ
อนเทอรเนต พบวา อตสาหกรรมหนงสอในตางประเทศประสบปญหาตางๆ คลายกบสภาพทพบในอตสาหกรรมหนงสอ
ไทย กลาวคอ มระดบสนคาคงคลงสงมาก1 มอตราการคน (Return Rate) สง2 แมวาจะเปนระบบการขายขาดทมการคน
ไดบางสวน หรอเปนระบบฝากขาย (Consignment) ทสามารถคนหนงสอได เรองอตราการคนทสงนแมถกยอมรบวาเปน
เรองปกตของอตสาหกรรมหนงสอ กไดมการศกษาวจยและสรปวาเกดจากการขาดการรวมมอในการทางาน
(Collaboration) ในการวางแผน พยากรณ การจดการความตองการ (Demand) และการวเคราะหการขาย การ
พยากรณยงทาไมไดอยางมประสทธผล เพราะขาดขอมลและขาดความสามารถเหนและรบรขอมล (Visibility) ของความ
ตองการและสถานะของการจดเกบแบบวนตอวน ยอดขายทรบรถกบดเบอนเนองจากกระบวนการทางบญช หรอการ
ชาระเงน นอกจากน กระบวนการคนหนงสอทขายไมได กซบซอน ใชตนทนการดาเนนการสง แมจะมการนาการคา
อเลกทรอนกส (E-commerce) มาใชในบางราย แตอตสาหกรรมหนงสอในตางประเทศกเลงเหนถงความจาเปนในการ
ปรบปรงประสทธภาพดวยการมขอมลในรปแบบ (Format) เดยวกนทเปนเฉพาะของอตสาหกรรมหนงสอ ระดบสนคาคง
คลงทมากเกนไปเปนผลใหมตนทนในการดาเนนงานมาก หนงสอลาสมย มการชารด เสอมคา ทงกระบวนการการจดการ
สนคาคงคลงยงขาดประสทธภาพ การรวมกนใช/แบงปนทรพยากรการขนสงและกระจายหนงสอยงไมมประสทธภาพ จง
ขาดความคมคา (Economy of Scale) ในการดาเนนงาน ตนทนโลจสตกส3 ของสานกพมพอยท 13% ของยอดขาย
(ในขณะทตนทนโลจสตกสของสนคาอปโภคบรโภคทวไปอยท 6%)
ผลสรปทมกพบเปนไปในทศทางเดยวกน คอ โครงสรางโซอปทานของอตสาหกรรมหนงสอมลกษณะททงซบซอน
และมตนทนสง แตกเปนสวนยอยๆ (Fragmented) มการใชประโยชนจากการประหยดจากขนาด (Economies of
Scale) ในการกระจายหนงสอตา และการดาเนนธรกรรมครงละมากๆ ความสมพนธระหวางองคกรในโซอปทานปนแบบ
“คคา” ทซบซอน (หลายฝาย ตอ หลายฝาย) มการวางแผนรวมกนในโซอปทานนอยมาก
1 ระดบสนคาคงคลงเฉลยอยท 60 สปดาหในสหราชอาณาจกร (1998) 43 สปดาหในสหรฐอเมรกา (2001) 2 อตราการคนทประมาณรอยละ 40 ในสหรฐอเมรกา (2001) และในญป น (2006) 3 ตามการวเคราะหอตสาหกรรมหนงสอของในสหราชอาณาจกร โดยบรษททปรกษา KPMG (1998)
Page 4
การพฒนาและปรบปรงโลจสตกสและโซอปทานในอตสาหกรรมหนงสอของไทย
อ.ไอ.สแควร พบลชชง 4
บรรดาประเทศตางๆ ทมสภาพปญหาเชงการจดการโลจสตกสและโซอปทานในธรกจหนงสอเชนเดยวกบไทยนน
ลวนเรมดวยความการรวมมอกนจากบรรดาหนสวนในโซอปทานเพอแกไขปญหา และพยายามคนควาวจยอยางเปน
ทางการ บางประเทศไดรบการสนบสนนจากภาครฐ บางประเทศเปนความรวมมอระหวางภาคเอกชนจากสมาคมการคา
ดวยกน ในประเทศหลกๆ ทการศกษานคนพบนน เปนการจดตงองคกรกลางขนมา (นอกเหนอจากสมาคมการคาของ
อตสาหกรรม) เพอดาเนนการในการพฒนาโซอปทานเปนหลก อาท ในสหราชอาณาจกร ไดมการจดตง BIC - Book
Industry Communication โดยมวตถประสงคหลก เพอสรางโซอปทานหนงสอทมประสทธภาพ ในสหรฐอเมรกา ม
การรวมตวกนเพอจดตง BISG - Book Industry Study Group โดยมวตถประสงคหลกเพอกาหนดมาตรฐานในโซ
อปทาน ทาการคนควาวจยและคนหาขอปฏบตทดทสด เพอทาใหเกดโซอปทานหนงสอทมประสทธภาพ ในแคนาดา
BOOKNET CANADA ไดรบการสนบสนนจากภาครฐ เพอประสานงานการพฒนาโครงสรางพนฐานของมาตรฐาน
สาหรบการคาอเลกทรอนกส ในอตสาหกรรมหนงสอและวารสาร เรยกไดวาเปนศนยประสาทโซอปทานของอตสาหกรรม
หนงสอแคนาดา ในออสเตรเลย ดวยการสนบสนนจากภาครฐ กไดมการจดตง BISG - Book Industry Strategy
Group เพอพฒนายทธศาสตรสาหรบอตสาหกรรมหนงสอในยคดจทล และปรบปรงประสทธภาพของโซอปทานหนงสอ
บางประเทศ แมไมไดมการระบไวอยางชดเจนวามวตถประสงคเกยวกบการพฒนาโซอปทาน แตกจกรรมตางๆ ท
ทานน แสดงทศทางทเนนถงการเชอมโยง (Connection) ซงในทสดแลวกจะมประโยชนและสนบสนนการจดการโซ
อปทานหนงสอ เชน ในเกาหลใต ไดมการจดตง Book Trade Promotion Center ดวยความรวมมอของภาครฐ และ
องคกรตางๆ ทเกยวของกบการจดพมพและการจดจาหนายหนงสอ โดยมหนาทวจยมาตรฐานของการจดจาหนายหนงสอ
และสงพมพเพอใหทนสมย พฒนาและการสรางขอมลบรรณานกรม ฐานขอมลและการแจกจายขอมล การแลกเปลยน
ขอมล และการใหความร เปนตน ในญปน สมาคมการคาตางๆ ในอตสาหกรรมหนงสอและสงพมพ ไดจดตง Japan
Publishing Organization for Information Infrastructure Development: JPO (องคกรเพอการพฒนา
โครงสรางขอมลสารสนเทศของอตสาหกรรมหนงสอญปน) โดยมเปาหมายเพอรวบรวมขอมลและรายงานวจยเกยวกบ
ขอมลสงพมพและกาหนดมาตรฐานสาหรบขอมลสงพมพ สนบสนนการพฒนาระบบการแลกเปลยนขอมลสาหรบสงพมพ
อเลกทรอนกส และพฒนาโครงสรางพนฐานระหวางสานกพมพและผคาสง รานหนงสอ และหองสมด และพฒนาระบบ
การตดตาม (Traceability) การกระจายหนงสอและสงพมพ และทาใหเกดการตอบสนองอยางรวดเรว เปนตน
องคกรตางๆ เหลาน เปนองคกรทขบเคลอนใหเกดการทางานรวมกน (Collaboration) ในอตสาหกรรม ผลของ
การศกษา วจย ประชม กอนนาไปสการประกาศใชอยางแพรหลายในอตสาหกรรม การศกษาวจยปญหาในโซอปทาน
หนงสอโครงการรเรมทดาเนนการคลายๆ กนโดยสวนใหญ เรมจากกจกรรมการทาใหเปนมาตรฐาน (Standardization)
ทงมาตรฐานการจดทาขอมลหนงสอ มาตรฐานกระบวนการ (กระบวนการสงคน กระบวนการกระบวนการแจงหน/ลด
Page 5
การพฒนาและปรบปรงโลจสตกสและโซอปทานในอตสาหกรรมหนงสอของไทย
อ.ไอ.สแควร พบลชชง 5
หน) การสนบสนนการใชการคาทางอเลกทรอนกส และใหแนวทางการรบ-สงขอมลทางอเลกทรอนกส ทเปนมาตรฐาน
(กาหนดมาตรฐาน EDI, XML สาหรบอตสาหกรรมหนงสอ) ใหแรงจงใจโดยการออกการรบรอง
(Accreditation/Certification) หรอเปนองคกรกลางสาหรบการเทยบเคยง เพอสนบสนนมการดาเนนการตามวธปฏบตท
ด เปนตน และในบางประเทศ เชน ในประเทศแคนาดา BOOKNET CANADA ยงทาหนาทเปนผใหบรการ (Providers)
ดวย
ภาพท 1 โครงการรเรมของประเทศตางๆ
UK USA Canada Korea AustraliaSouth Africa
BIC BISG CBA BookNet
Book Trade Promotion Center BISG Australia
รเรมโดยเอกชน เอกชน เอกชน รฐบาล
เอกชนทไดรบ
สนบสนนจากรฐ
เอกชนทไดรบ
สนบสนนจากรฐ รฐบาล
กจกรรมหลก
มาตรฐานขอมลผลตภณฑ
(หนงสอ) x x x x x xสงเสรม/มาตรฐานการคา
อเลกทรอนกส x x x x xการใหคารบรอง
(Accreditation) x x x xองคกร x x x xใหบรการโซลชน x
Page 6
การพฒนาและปรบปรงโลจสตกสและโซอปทานในอตสาหกรรมหนงสอของไทย
อ.ไอ.สแควร พบลชชง 6
ภาพท 2 วตถประสงคของโครงการรเรม
มาตรฐาน วธการทใช วตถประสงค
มาตรฐานการบงชผลตภณฑ ISBN
Barcodes
RFID
International Standard Text Code (ISTC)
Standard Address Number (SAN)
Global Location Number (GLN)
จะบงช เฉพาะหวเรองเฉพาะนนๆ อยางไร
มาตรฐานขอมลหนงสอ ONIX for Book ขอมลเกยวกบหนงสอมอะไรบาง และจะสงขอมลใด
แกหนสวนการคา เพอใหมขอมลหนงสอถกตอง
ครบถวน ทนเวลาตอการใช และการนาขอมลไปใช
ตอมประสทธภาพ
มาตรฐานหมวดหมหนงสอ
หมวดหมหวเรอง
หมวดหมกลมผอาน
หมวดหมเพอทาการตลาด
หมวดหมภมภาค
BISAC Subject Headings (หวเรอง)
BIC Children's books marketing classifications
BISAC Merchandising Themes (กลม/ฤดการขาย)
BISAC Regional Themes (ภมภาค)
จะจดหมวดหมหนงสออยางไร เพอใหหนสวนคคา
เขาใจประเภทหนงสอ จดหมวดหมไดถกตอง
มาตรฐานกระบวนการ BISG On Sale Date Compliance: Recommended
Best Practices
BIC Product Data Timetable
BISG Product Metadata B/P for Data Senders
BISG Product Metadata B/P for Data Recipients
BIC Returns: The Code of Practices
ใครจะทาอะไรเมอใดอยางไร เพอใหหนสวนคคา
สามารถเขาใจและคาดหวงสงทจะไดรบและ
กาหนดการจากกระบวนการ
มาตรฐานวธการทางาน Barcoding Guidelines
Binder's Pack Bar Code Label Standard
Guidelines for Shipping Container Labeling
จะมวธการทางานอยางไร เพอใหผอนททางาน
ตอเนองทางานไดอยางมประสทธภาพ
มาตรฐานการสงขอมล EDIFACT for Trade Book Supply
EDItX Trade Book Supply Transactions
(ORDERS to INVOICES)
EDItX Consumer Direct Fulfillment (CDF)
EDItX Sales Report
EDItX Inventory Report
จะสงขอมลอะไรดวยรปแบบอยางไร เพอใหการนา
ขอมลไปใชตอมประสทธภาพ
Page 7
การพฒนาและปรบปรงโลจสตกสและโซอปทานในอตสาหกรรมหนงสอของไทย
อ.ไอ.สแควร พบลชชง 7
โดยสรปแลว พบวาการดาเนนการเพอแกไขปญหาทเกดขนในโซอปทานหนงสอของประเทศตางๆ มแนวทางท
คลายคลงกน กลาวคอ:
o มโครงการรเรม (Initiatives) ซงอยบนพนฐานของการเปน “หนสวน” (Partner) และ “การทางานรวมกน”
(Collaboration) ในโซอปทาน
o ใชแนวคดการทดแทนสนคาคงคลง ดวยขอมลสารสนเทศ (Replace Inventory with Information)
o สรางประสทธภาพจากการทาใหเปนมาตรฐาน ทงมาตรฐานการสงขอมล มาตรฐานกระบวนการ มาตรฐาน
การทากจกรรมตางๆ (Gain Efficiency through Standardization) และ
o ใชเทคโนโลยเปนตวชวย (Use Technology as an Enabler)
ผวจยพบวา โครงการรเรมทพบโดยทวไป (Common) มากทสด คอ
1. จดทาฐานขอมลบรรณานกรมทบรณภาพ
a. กาหนดนยามขอปฏบตทดทสด (Best Practices) ของขอมลบรรณานกรมและขอมลการตลาด
b. มขอมลทเหมาะสมกบเวลาและแมนยา
c. แบงปนใชฐานขอมลรวมกน เพอลดความซาซอนในการจดเกบ และปรบแตงขอมล
d. ใชประโยชนจาก IT (EDI) ในการแลกเปลยน
2. ปรบปรงกระบวนการทางธรกรรม ใหมประสทธภาพ
a. ใชประโยชนจาก IT (EDI, XML)
3. ใชขอมลจาก EPOS ใหเกดประโยชนสงสด
a. รบทราบยอดขาย เมอเกดการขาย ไมใชยอดทบดเบอนเนองจากกระบวนการทางบญช/เชคยอด หรอ
เมอชาระเงน
b. รบทราบยอดและตาแหนงจดเกบของสตอค
c. ใชประโยชนจาก IT ในการวางแผน/พยากรณรวมกน
4. การรวมการกระจายสนคา
a. ใชประโยชนจากการประหยดจากขนาด (Economies of Scale) รวมการจดสง รวมคลง
b. วเคราะหประเภทหนงสอ เพอหาจดจดเกบ/กระจายทเหมาะสม
c. ตกลงรวมกนในระดบการบรการ (Service Level)
d. วเคราะหตนทนและสมรรถนะการดาเนนงาน
Page 8
การพฒนาและปรบปรงโลจสตกสและโซอปทานในอตสาหกรรมหนงสอของไทย
อ.ไอ.สแควร พบลชชง 8
5. กระบวนการคนหนงสอ
6. พฒนาขดความสามารถดานการจดการคลงขอมล (Data Warehouse Management) ทบรณาการกบ
กระบวนการการตดสนใจ
Page 9
การพฒนาและปรบปรงโลจสตกสและโซอปทานในอตสาหกรรมหนงสอของไทย
อ.ไอ.สแควร พบลชชง 9
การความเปนมาและการดาเนนการของแตละประเทศ
1. สหราชอาณาจกร:
ในสหราชอาณาจกร ไดเรมมการตระหนกถงการพฒนาใหโซอปทานหนงสอทมประสทธภาพเปนเวลากวา 15 ป
มาแลว จากหลกฐานทมรายงาน The Book Industry Unlocking the Supply Chain’s Hidden Prize โดย
บรษท KPMG (1998) ซงไดแนะนาขอเสนอในการปรบปรงไววา อตสาหกรรมหนงสอตองรวมมอกนใน 5 เรองทเกยวของ
กน เพอทจะเปลยนแปลงจากการคาทมตนทนการดาเนนการสงน ไปสความสมพนธทางการคาทมประสทธผลและ
ประสทธภาพมากขน ไดแก 1) ปรบปรงกระบวนการทาธรกรรม 2) จดการความสมพนธระหวางหนสวนคคา และการ
จดการความตองการ (Demand Management) 3) ปรบปรงการจดการสนคาคงคลง และรวมแบงปนทรพยากรการ
พมพและการขนสง/กระจายหนงสอ 4) ประสทธภาพของการจดจาหนาย 5) พยายามลดทงอตราการคนและตนทนจาก
การคนหนงสอ นอกจากน ยงควรแตงตงผบรหารระดบสงในระดบอตสาหกรรมใหทางานรวมกน เพอพยายามดาเนนการ
ขจดอปสรรคตางๆ และผลกดนโครงการใหเกดกจกรรม
หลงจากนนไมนาน ไดมการกอตง BIC - Book Industry Communication (www.bic.org.uk) โดยม
วตถประสงคหลก เพอสรางโซอปทานหนงสอทมประสทธภาพ และมการรเรมโครงการตางๆ เชน ในป 1999 ไดม
โครงการปรบปรงกระบวนการคนหนงสอ (Returns Initiative) ในป 2004 ไดเรมศกษา e-commerce ของโซอปทาน
หนงสอ และไดกาหนดวนสาหรบการเรมใช e-commerce ทงอตสาหกรรมหนงสอ (1 May 2008)
a) การวจย The Book Industry Unlocking the Supply Chain’s Hidden Prize
การวจยทดาเนนการโดยบรษททปรกษา KPMG น ไดรบการสนบสนนจาก The Publisher Association (PA)
และ Booksellers Association (BA) เพอพยายามสรางโซอปทานหนงสอทมประสทธภาพ จากการทเลงเหนวา โซ
อปทานหนงสอซบซอน และมผลตภณฑทหลากหลาย มผเลนในโซอปทานทหลากหลาย (สานกพมพ โรงพมพ ผจด
จาหนาย ผคาสง ผคาปลก) และมกระบวนการและขอมลทใชรวมกนจานวนมาก (เชน การซอ การกระจาย การขาย การ
บรการลกคา และการคน) กญแจทจะทาใหบรรลถงผลประโยชนทม จากการพฒนาปรบปรงการจดการโซอปทาน คอ
การทาใหกระบวนการทใชรวมกนนเรยบงายและเปนมาตรฐาน โดยการรวมมอกนระหวางหนสวนในโซอปทาน ทกฝาย
ทรวมจะสามารถไดรบผลประโยชนจากตนทนการดาเนนการทตาลง ปรบปรงการบรการลกคา และลดการสญเสยการขาย
ดงนน สมาคมฯ ทเกยวของเหลานจงไดมการจดตงคณะทางานขน เพอดาเนนการ
Page 10
การพฒนาและปรบปรงโลจสตกสและโซอปทานในอตสาหกรรมหนงสอของไทย
อ.ไอ.สแควร พบลชชง 10
ผลการศกษาโดยสรป:
o โครงสรางโซอปทานของอตสาหกรรมหนงสอมลกษณะททงซบซอนและมตนทนสง แตกเปนสวนยอยๆ
(Fragmented) มการใชประโยชนจากการประหยดจากขนาด (Economies of Scale) ตา ความสมพนธ
ระหวางองคกรในโซอปทานปนแบบ “คคา” ทซบซอน (หลายฝาย ตอ หลายฝาย)
โครงสรางแบบเกาทผลตหรอสงครงละมากๆ และนานๆ จงจะผลต/สงนน ไมสอดคลองกบรปแบบความ
ตองการและการสงซอทมเปนจานวนนอยๆ จานวนบอยครง
หนงสอทมอายการขายนานและเคลอนไหวชา สรางตนทนและความสญเปลาในระบบเปนสวนใหญ
หนงสอหวเรองใหมจานวนมากประสบกบความไรประสทธภาพของระบบ ทาใหสญเสยการขาย ตนทน
สง
การสงซอจานวนนอยและบอยครง ไดทาใหการสงคนลดนอยลง แตกทาใหยอดขายสญไปดวย
การจดการหมวดหมผลตภณฑ และการวางแผนความตองการไมเปนทเขาใจดในอตสาหกรรมหนงสอ
o สาเหตรากเหงาของปญหา คอ ธรรมชาตของคนผลตหนงสอ (ซงเกยวกบเนอหา หรอ Contents) และ
กระบวนการขาย
ความแตกตางระหวางกระบวนการสรางสรรคของการทาหนงสอ และกระบวนการขายและศาสตร
ในทางเทคนคของการจดการโซอปทาน
ยงไมมการใชประโยชนจากการประหยดจากขนาด (Economies of Scale) ในการกระจายหนงสอ และ
การดาเนนธรกรรมครงละมากๆ
ความสมพนธระหวางองคกรในโซอปทานซบซอน มความเปนปฏปกษกนโดยสวนใหญ มกจกรรมทเปน
“หนสวน” (Partner) กนนอยมาก
มการวางแผนรวมกนในโซอปทานนอยมาก
ภาวะการแขงขนทาใหสานกพมพพยายาม “ผลก” หนงสอเขาไปในตลาด โดยยนยอมเสยงกบการรบ
หนงสอคนหากขายไมได สวนหนงเนองมากจาก:
การพงพาการขายของหวเรองใหม
การขาดความสามารถใน “การตอบสนอง” (Responsiveness) และประสทธภาพของโซอปทานหนงสอ
ไมรนโยบายการสงซาของรานคาปลก
Page 11
การพฒนาและปรบปรงโลจสตกสและโซอปทานในอตสาหกรรมหนงสอของไทย
อ.ไอ.สแควร พบลชชง 11
รานคาปลกไมปฏเสธการรบหนงสอ เพราะความเสยงในสตอคไมไดอยทตน o มอปสรรคมากมายในการเปลยนแปลง รวมถงการไมไวเนอเชอใจของหนสวนการคา การมองประโยชนใน
ระยะสน ความยากลาบากในการเทยบผลประโยชนของตน กบผลประโยชนของอตสาหกรรม
อยางไรกตาม ความกดดนตางๆ ผลตอบแทนทางการเงนทตกตา ทาใหตองเกดการเปลยนแปลง
ขอมลหลกๆ บางสวนทไดจากการวจย:
o อตสาหกรรมหนงสอมตนทนและความสญเปลาทสง โดยเฉพาะเมอเทยบกบสนคาอปโภคบรโภค
(Consumer Goods)
ตนทนโลจสตกสของสานกพมพ อยท 13% ของยอดขาย (ในขณะทตนทนโลจสตกสของสนคาอปโภค
บรโภคทวไปอยท 6%)
o ตนทนการคนหนงสออยางเดยว อยท 100 ลานปอนดตอป (การคนแตละครง มตนทนแกสานกพมพ 1
ปอนด และแกรานหนงสอ 50 เพนน)
o ในโซอปทานหนงสอไมมการประสานงานกนในการจดการสนคาคงคลง ทาใหระดบสนคาคงคลงเฉลยอยท
60 สปดาห
o มสตอกทสญเปลาจานวนมากจากกระบวนการโซอปทานทไมด (สงถง 20% ของยอดผลต)
o ระดบการบรการ (Service Level) ทตองการอยทระดบใดไมแนชด ทาใหไมสอดคลองกนทงในแงการรบร
และการจดสงจรง
o หวเรองทขายดเพยง 3% สรางยอดขายเปนจานวนหนวยไดถง 50% ในรานหนงสอแบบดงเดม แตกระนนก
ตาม การจดการโซอปทานของหวเรองทขายดและหวเรองอนๆ ยงคงไมแตกตางกน
o การรวมกลมเพอกระจายหนงสอ (Consolidation of Distribution) ยงนอย ทาใหความสมพนธของหนสวน
คคาซบซอน (เปนแบบหลายฝาย ตอ หลายฝาย) ไมไดรบประโยชนจากการประหยดจากขนาด
รานหนงสอสามารถจดหา 80% ของหวเรอง จากผจดจาหนาย 29 ราย แตกระนน รานเดยวยงคงตดตอ
สงซอโดยตรงกบผจาหนายหนงสอจานวนมาก
Page 12
การพฒนาและปรบปรงโลจสตกสและโซอปทานในอตสาหกรรมหนงสอของไทย
อ.ไอ.สแควร พบลชชง 12
ทางออกทผวจยไดระบไว:
o อตสาหกรรมตองรวมมอกนใน 5 เรองทเกยวของกน เพอทจะเปลยนแปลงจากการคาทมตนทนการ
ดาเนนการสงน ไปสความสมพนธทางการคาทมประสทธผลและประสทธภาพมากขน
1. ปรบปรงกระบวนการทาธรกรรม
2. จดการความสมพนธระหวางหนสวนคคา และการจดการความตองการ (Demand Management)
3. ปรบปรงการจดการสนคาคงคลง และรวมแบงปนทรพยากรการพมพและการขนสง/กระจายหนงสอ
4. ประสทธภาพของการจดจาหนาย
5. การลดทงอตราการคน และตนทนจากการคนหนงสอ
ภาพท 3 5 ทางออกทเกยวของกนในการปรบปรง
o ควรมการแตงตงผบรหารระดบสงในระดบอตสาหกรรมใหทางานรวมกน เพอพยายามดาเนนการขจด
อปสรรคตางๆ และผลกดนโครงการใหเกดกจกรรม และผวจยยงแนะนาใหสรางกลไกการตดตอระหวาง
สมาคมผขายหนงสอ (BA) และผจดพมพหนงสอ (PA) เพอสรางกระบวนการโซอปทานทใชรวมกน
ทางออกทไดผลเรว (Quick Win Solution):
o ทากระบวนการคนหนงสอ (Return Process) ใหเรยบงาย
o ทากระบวนการแจงหนใหเปนมาตรฐาน (Standardized)
ตกลงรวมกนวาจะจดการอยางไรกบยอดทไมตรงกน
o ใชการคาแบบอเลกทรอนกส และมคาปรบสาหรบการไมใช
o ทบทวนเปรยบเทยบ (Benchmarking) การใชการคาแบบอเลกทรอนกส
o จดใหมการอบรม EDI แกรานหนงสอ (ทหนาราน)
o กาจด/ปดชองการเบยงเบยนในตวเลขการขายและรบคน ทเกดจากกระบวนการบญช หรอการชาระเงน
Page 13
การพฒนาและปรบปรงโลจสตกสและโซอปทานในอตสาหกรรมหนงสอของไทย
อ.ไอ.สแควร พบลชชง 13
o มงมนทจะพฒนาแหลงขอมลหนงสอ (Bibliographic Data) ทแมนยาและทนเวลา และมองคกร (Agencies)
ทดแลขอมลน
o ความตกลงกนในระหวางสานกพมพและโรงพมพทจะพมพหนงสอในขนาดมาตรฐาน เพอลดการปรบตง
เครองจกร (Small Lot) และใหใชกาลงการผลตไดเตมท
o ศกษาในกลมยอยของโซอปทาน เพอจะคนหาความตองการอนๆ
b) องคกรกลาง BIC – Book Industry Communication
สมาคมผจดพมพ (Publishers Association: PA) และสมาคมผจาหนายหนงสอ (Booksellers Association:
BA) สถาบนหอสมดและนกวชาชพทางขอมลสารสนเทศ (the Chartered Institute of Library and Information
Professionals) และหอสมดแหงชาตองกฤษ (British Library) ไดรวมตวกนเพอจดตงองคกรกลาง คอ BIC - Book
Industry Communication (www.bic.org.uk) โดยมวตถประสงคหลก เพอสรางโซอปทานหนงสอทมประสทธภาพ
และ BIC กไดมบทบาทในการรเรมโครงการปรบปรงตางๆ จานวนมากเพอปรบปรงโซอปทานหนงสอ
ภาพท 4 www.bic.org.uk
งานดานการปรบปรงการจดการโลจสตกสและโซอปทานท BIC ไดเขามามบทบาท ไดแก:
1. การกาหนดมาตรฐานขอมลสนคา (Product Information) หรอขอมลหนงสอ (Bibliographic Data)
Page 14
การพฒนาและปรบปรงโลจสตกสและโซอปทานในอตสาหกรรมหนงสอของไทย
อ.ไอ.สแควร พบลชชง 14
2. การกาหนดมาตรฐานการคาอเลกทรอนกส (E-Commerce) ระหวางหนสวนในโซอปทาน ทงผผลต
สานกพมพ) ผจดจาหนาย ผคาสง และผคาปลก (รานหนงสอ) เชน EDI, EDItX XML, และอนๆ
3. การกาหนดมาตรฐานการกาหนดชอไฟลขอมล (เพอโอนถายระหวางกน)
4. การกาหนดมาตรฐานของปายบงชตางๆ เชน ISBN, บารโคด, RFID, DOI, EAN, ISTC, ISNI, และอนๆ
5. การเปนหนวยงานกลางเพอใหการรบรอง (Accreditation) เพอแกองคกรในโซอปทานหนงสอทแสดงความ
มงมนในการปรบปรงกระบวนการในโซอปทาน และเพอเปนการกาหนดมาตรฐานสาหรบการเทยบคยง
(Benchmark) ในการพฒนาดานเทคโนโลยและนวตกรรมในอตสาหกรรมหนงสอเชน:
a. BIC Product Data Excellence Awards
b. BIC Supply Chain Excellence Awards
c. BIC e4libraries Accreditation
c) โครงการรเรมเพอการปรบปรง
ขอมลผลตภณฑ/ขอมลหนงสอ
o BIC Standard Subject Categories กลมหวเรองมาตรฐาน BIC
o Children's Books Marketing Classifications หมวดสาหรบการตลาดหนงสอเดก (ชวงอาย หวขอกวางๆ )
o E4Libraries Subject Category Headings คลายรายการบรรณานกรมรปแบบมารค (MARC) แตกาหนด
ตงแตตนทางโดยสานกพมพหรอ Bibliographic Data Agencies
o ONIX for Books ขอมลหนงสอ (Bibliographic data)
o BIC BASIC ขอมลหนงสอ (Bibliographic data) ซงจะคลาย ONIX for Book แตถอเปนขอแนะนาขนตา
กอนทจะขยบไปใช ONIX for Book
การคาอเลกทรอนกส /การแลกเปลยนขอมลทางอเลกทรอนกส (EDI)
o EDIFACT version for UK - มาตรฐาน EDI ทปรบแตงใหเหมาะกบอตสาหกรรมหนงสอ UK
o EDI Standards in Library Supply - มาตรฐาน EDI สาหรบการคาแกหองสมด
o DISCOUNT GROUP CODES - มาตรฐานเพอการสอสารสวนลด ดวย EDI ของสานกพมพตางๆ
o EDI for Book Trade Return
Page 15
การพฒนาและปรบปรงโลจสตกสและโซอปทานในอตสาหกรรมหนงสอของไทย
อ.ไอ.สแควร พบลชชง 15
o EDItEUR Filenaming Standard (FTP, EDI) - มาตรฐานการตงชอแฟมขอมล (สาหรบการสงขอมลทาง
อเลกทรอนกส )
o Return the New Process A CODE OF PRACTICE - มาตรฐานเพอกระบวนการและการสอสารการคน
หนงสอ
o EDItX - มาตรฐานธรกรรมทางอเลกทรอนกส ดวยรปแบบ XML
Trade Book Supply Transactions - ธรกรรมสาหรบการคาหนงสอ
Library Supply Transactions - ธรกรรมสาหรบการคาแกหองสมด
Consumer Direct Fulfillment (CDF) - การเตมเตมโดยตรงแกผบรโภค
o Sales Report
EDItX Sales Report - รายงานการขาย
EDItX Inventory Report - รายงานสนคาคงเหลอ
Digital Sales Report - รายงานการขายหนงสอดจทล
o Printers Dispatch Advice - มาตรฐานเพอการสอสารแจงการสงมอบลวงหนา (Advance Shipping
Notice: ASN) ดวย XML จากโรงพมพ ซงมรายะเอยดการบรรจ, นาหนก, ขนาดหบหอ, เวลา,ราคา, ISBN
ฯลฯ) เพอจะไดบนทกขอมลเขาระบบไดลวงหนา และเตรยมการการรบของและพนทการรบได
o e4books Web Services Standards - เพอทาใหการไหลของขอมลสารสนเทศและธรกรรมตางๆ ในโซ
อปทานไปไดเรวขน ดวยการใชเทคโนโลย Web Services
การใหการรบรอง (ไดมาตรฐาน) Accreditation
o BIC Product Data Excellence Awards Scheme - เพอจงใจใหสานกพมพสงขอมลหนงสอลวงหนา (16
สปดาห) อยางแมนยา และสามารถเทยบกบคแขงได
The BIC Basic award
The BIC Excellence award
The BIC Excellence Plus award
o BIC Supply Chain Excellence Awards - เพอใหการรบรองแกองคกรตางๆ ในโซอปทานหนงสอ (ทง
หนงสอเลม และหนงสอดจทล) ไดแสดงศกยภาพในการสรางประสทธภาพในโซอปทาน ดวยวธการตางๆ
เชน การใหขอมลหนงสอลวงหนา, การใช E-commerce, หรอ Automation และนวตกรรมตางๆ
Page 16
การพฒนาและปรบปรงโลจสตกสและโซอปทานในอตสาหกรรมหนงสอของไทย
อ.ไอ.สแควร พบลชชง 16
การบงชผลตภณฑ (Identifier & Bar Codes)
o International Standard Text Code (ISTC) - รหสบงชงานทเปนตนฉบบ (Texual Work) ซงจะคลาย
กบ ISBN (ซงเปนรหสบงชผลตภณฑในรปแบบหนงๆ)
o Global Location Number/Standard Address Number - รหสบงชตาแหนง (Location) เชน สถานท
จดสง
พฒนาแนวทางทแนะนา/วธปฏบตทดทสด
o BIC BASIC Recommendations and Timetable - แนวทางทแนะนาและกาหนดเวลาสาหรบการสง
ขอมลหนงสอ (BIC BASIC) ไปยงคคาและหนวยงานตางๆ
o EDI Implementation - แนวทางทแนะนาในการนา EDI มาใช
o EDI Best Practice Management Guide - แนวทางทแนะนาในการนา EDI มาใช (สาหรบผจดการ)
o BIC EDI Implementation Guidelines for Book Trade Returns - แนวทางทแนะนาในการนา EDI มา
ใชสาหรบกระบวนการคนหนงสอ
o Bar Coding for Books A GUIDE FOR PUBLISHERS - แนวทางทแนะนาในการใช Barcode (ตาแหนง,
ขนาด) แบบธรรมดา, แบบมราคา และแบบใชภายในองคกร
o Binder's Pack Bar Code Label Standard - มาตรฐานการใช Barcode สาหรบหอหนงสอ (Binder's
Packs) ทบรรจหนงสอชอเรองและ ISBN เดยวกน
Page 17
การพฒนาและปรบปรงโลจสตกสและโซอปทานในอตสาหกรรมหนงสอของไทย
อ.ไอ.สแควร พบลชชง 17
2. สหรฐอเมรกา
ระหวางการประชมประจาปของสถาบนผผลตหนงสอ (Book Manufacturers Institute) ในเดอนพฤศจกายน
1975 สมาคมการคาหลายแหงในสหรฐอเมรกาไดหารอกนในเรองความจาเปนเรงดวนในการปรบปรงขดความสามารถ
งานวจยในธรกจหนงสอ และไดรวมตวกนเพอจดตงองคกรกลาง คอ BISG - Book Industry Study Group
(www.bisg.org) โดยมวตถประสงคหลกเพอกาหนดมาตรฐานในโซอปทาน ทาการคนควาวจยและคนหาขอปฏบตทด
ทสด เพอทาใหเกดโซอปทานหนงสอทมประสทธภาพ ทงหนงสอเลมและหนงสอดจทล
a) องคกรกลาง BISG - Book Industry Study Group
BISG - Book Industry Study Group (www.bisg.org) กอตงในป 1976 เปนองคกรไมแสวงหาผลกาไร โดย
มวตถประสงคหลกเพอกาหนดมาตรฐานในโซอปทาน ทาการคนควาวจยและคนหาขอปฏบตทดทสด เพอทาใหเกดโซ
อปทานหนงสอทมประสทธภาพ ทงหนงสอเลมและหนงสอดจทล โดยเรมแรกไดจดทารายงานการศกษา Report on
Book Industry Information Needs (1976) ผลจากรายงานนเปนการยนยนความเปนไปไดของโครงการตางๆ
เกยวกบอตสาหกรรมหนงสอ นอกจากน ผลงานการศกษาวจยของ BISG ยงรวมถงการทดลองและนวตกรรมตางๆ ของ
อตสากหรรมในยคดจทล แนวโนมของอตสาหกรรมและผลกระทบตางๆ จากภาวะเศรษฐกจ การขายหนงสอมอสอง
พฤตกรรมผบรโภค (ผอาน) และตงแตป 2009 ไดเรมตพมพรายงานประจาป Book Industry TRENDS
งานดานการปรบปรงการจดการโลจสตกสและโซอปทานท BISG ไดเขามามบทบาท ไดแก:
1. การกาหนดมาตรฐานและขอปฏบตทดทสดในดานตางๆ
2. การเทยบเคยง โดยการเปนหนวยงานกลางสาหรบการเทยบเคยงสมรรถนะการปฏบตการในคลงสนคา
3. การเปนหนวยงานกลางเพอใหการรบรอง (Certification) แกองคกรททาตามและสอดคลองกบขอกาหนดท
แนะนา
a. เรองปายชอผลตภณฑ (Product Label Certification Program)
b. ขอมลผลตภณฑ (Product Data Certification Program)
Page 18
การพฒนาและปรบปรงโลจสตกสและโซอปทานในอตสาหกรรมหนงสอของไทย
อ.ไอ.สแควร พบลชชง 18
ภาพท 5 www.bisg.org
b) โครงการรเรมเพอการปรบปรง
ขอมลอตสาหกรรมหนงสอ BookStats
o ในป 2010 BISG และไดรวมกบสมาคมผจดพมพอเมรกน (The Association of American Publishers:
AAP) พฒนาแบบจาลองอตสาหกรรม BookStats (www.bookstats.org) เพอตดตามขนาดและแนวโนม
ของอตสาหกรรมหนงสอสหรฐฯ โดยในระยะแรกจะมขอมลทครอบคลมของยอดขายโดยรวม จานวน
หมวดหม และชองทางการจาหนาย
o ในป 2012 BookStats จะใหขอมลรายไดสทธของสานกพมพยอนหลงไป 4 ป ในแงมมและมตตางๆ เชน
รปแบบของหนงสอ (ปกแขง, ปกออน, หนงสอเสยง, e-book, enhanced e-books, ฯลฯ) หมวดหม
หนงสอ (นวนยาย, สารคด. หนงสอเดก, ศาสนา ฯลฯ) และชองทางการจดจาหนาย (รานเชน, รานเดยว,
รานเฉพาะดาน, ออนไลน, หองสมด/โรงเรยน, งานบคแฟร ฯลฯ)
Page 19
การพฒนาและปรบปรงโลจสตกสและโซอปทานในอตสาหกรรมหนงสอของไทย
อ.ไอ.สแควร พบลชชง 19
ภาพท 6 มตตางๆ ของขอมล BookStats
.
ขอมลผลตภณฑ/ขอมลหนงสอ
o BISAC Subject Headings - หมวดหมหนงสอ (กวา 3,700 หมวด)
o BISAC Merchandising Themes - กลม/ฤดการขาย
o BISAC Regional Themes - ภมภาค
o ONIX for Books - มาตรฐานขอมลหนงสอ หรอ Bibliographic Data รปแบบ XML (ประมาณ 230
องคประกอบ)
o Audience Codes – การกาหนดมาตรฐานการระบกลมผอานหนงสอ
การคาอเลกทรอนกส /การแลกเปลยนขอมลทางอเลกทรอนกส (EDI)
o EDIFACT version for USA (X12) - มาตรฐาน EDI ทปรบแตงใหเหมาะกบอตสาหกรรมหนงสอ USA โดย
BISAC, Supply Chain EDI Committee: SCEDI
o EDItEUR Filenaming Standard (FTP, EDI) - มาตรฐานการตงชอแฟมขอมล (สาหรบการสงขอมลทาง
อเลกทรอนกส )
o EDItX - มาตรฐานธรกรรมทางอเลกทรอนกส ดวยรปแบบ XML
Trade Book Supply Transactions - ธรกรรมสาหรบการคาหนงสอ
Library Supply Transactions - ธรกรรมสาหรบการคาแกหองสมด
Consumer Direct Fulfillment (CDF) - การเตมเตมโดยตรงแกผบรโภค
Sales Report
Page 20
การพฒนาและปรบปรงโลจสตกสและโซอปทานในอตสาหกรรมหนงสอของไทย
อ.ไอ.สแควร พบลชชง 20
- EDItX Sales Report - รายงานการขาย
- EDItX Inventory Report - รายงานสนคาคงเหลอ
- Digital Sales Report - รายงานการขายหนงสอดจทล
o XBITS (XML Book Industry Transaction Standards) - มาตรฐานธรกรรม XML ในอตสาหกรรมหนงสอ
เพอสอสารระหวางสานกพมพและผผลต (ใช papinet เปนพนฐาน
http://www.papinet.org/user-groups/xbits-book/)
การใหการรบรอง (ไดมาตรฐาน) Accreditation
o Product Data Certification Program (PDCP) - เพอจงใจใหสานกพมพใหขอมลหนงสอทด (ขอมลทม
คณภาพ) เขาสตลาด
o Product Label Certification Program (PLCP) -
Approved Barcode Suppliers - แนะนาผจาหนาย/ใหบรการ Barcodes ทไดรบการรบรอง
การบงชผลตภณฑ (Identifier & Bar Codes)
o ISBN, Barcode, DOI, EAN, ISTC, ISNI, RFID etc.
o International Standard Text Code (ISTC) รหสบงชงานทเปนตนฉบบ (Texual Work) ซงจะคลายกบ
ISBN (ซงเปนรหสบงชผลตภณฑในรปแบบหนงๆ)
พฒนาแนวทางทแนะนา/วธปฏบตทดทสด
o On Sale Date Compliance: Recommended Best Practices - บอกวธการทดสาหรบการออกหนงสอ
ขายในวนเดยวกนทวประเทศ ทกราน
o Pallet Header Guidelines - ใหแนวทางทเปนมาตรฐานในการตดปายแพลเลต เพอบอกวาบรรจอะไรบาง
o Product Metadata Best Practices for Data Recipients - บอกขอปฏบตทดสาหรบผรบขอมลหนงสอ
o Product Metadata Best Practices for Data Senders - บอกขอปฏบตทดสาหรบผสงขอมลหนงสอ
o Guidelines for Shipping Container Labeling - แนวทางสาหรบการตดปายบรรจภณฑ
o Barcoding Guidelines for the U.S. Book Industry- แนวทางการใช Barcodes สาหรบอตสาหกรรม
หนงสอ
Page 21
การพฒนาและปรบปรงโลจสตกสและโซอปทานในอตสาหกรรมหนงสอของไทย
อ.ไอ.สแควร พบลชชง 21
c) การวจยเกยวกบโซอปทานหนงสอ โดยองคกรกลางอน
การวจย CBA Back Room Study (2005)
การวจยนรเรมโดยสมาคมผขายหนงสอครสเตยน (Christian Booksellers Association: CBA) และ
ดาเนนการโดยองคกรวจยเชงปฏบตการ Systems View ไดวจยโซอปทานหนงสอทางศาสนา (ครสเตยน) ซงเปน
หนงสอทขายตามรานหนงสอครสเตยน แทนทจะเปนรานหนงสอทวไป
o เพอระบและวเคราะหกระบวนการธรกจทรานคาปลกมกใชในธรกรรมแบบธรกจ-ธรกจกบผจดสงวตถดบ (ผ
จดจาหนาย) ของพวกเขา
o พจารณาศกยภาพในการปรบปรงกระบวนการปจจบนผานทางการเรมใชงานเทคโนโลยในดาน:
มาตรฐานเทคโนโลยสาหรบการสงซอ รบสนคา จดทาใบแจงหน ชาระเงน ฯลฯ
แนะนาหลกปฏบตชนนาในการรบสนคา จดทาใบแจงหน ชาระเงน และสงคนสนคา
ระบบสารสนเทศทเปนมาตรฐานอยางเชน EDI และธรกรรมบนอนเทอรเนต
สรางมาตรวดและการเทยบวดสาหรบนวตกรรมและการปรบปรงในอนาคต
ผลการวจยเสนอแนะวา การปฏบตตามมาตรฐานอตสาหกรรมในวงกวางมากขน ผคาปลกอสระจะได
ประโยชนจากความเรวในการดาเนนการคาสงซอและรอบเวลากระบวนการทเรวขน ผลลพธคอ ตนทนบคลากร
ทตาลงในการดาเนนการคาสงซอ ใชสนคาคงคลงนอยลงในการขายไดเทาเดมหรอมากขน และหมนเวยนสนคาคง
คลงดขน นอกจากน ระบบทเปนมาตรฐานยงจะชวยประหยดเวลาและเงนในการฝกอบรมพนกงาน เพราะ
กระบวนการทเรยบงายจะสามารถเรยนรไดงายขน
ผวจยไดระบแนวทางการปรบปรงทเปนไปไดไว อาท:
o โครงการควบคมสนคาคงคลงทปรบปรงใหม ทเปนอตโนมต ซงชวยในดานการวางแผน พยากรณและการเตม
เตมสนคารวมกน (Collaborative Plannning, Forecating and Replenishment: CPFR)
o การปอนขอมลผลตภณฑใหมเขาสระบบ POS โดยอตโนมต โดยใช EDI และมการออกการรบรอง
(Certification) แกผจดสงวตถดบ (สานกพมพ/ผจดจาหนาย)
o มงมนอยางตอเนองทจะปรบปรงกระบวนการ ตดตามผลการไหลของงานและกระบวนการใหดขน และ
พยายามทากระบวนการทตองทาดวยมอ ใหเปนอตโนมต
o กญแจขอหนงในการลดตนทนการขนสง คอ การลดปรมาณการสงคนสนคาในโซอปทาน ซงการควบคมและ
การวางแผนสนคาคงคลงทดขนตลอดโซอปทานทงสายจะชวยใหผคาปลกซอผลตภณฑทถกตองในปรมาณท
Page 22
การพฒนาและปรบปรงโลจสตกสและโซอปทานในอตสาหกรรมหนงสอของไทย
อ.ไอ.สแควร พบลชชง 22
ถกตองและในเวลาทเหมาะสม การทาเชนนจะชวยลดตนทนการถอครองสนคาคงคลงเพอทผคาปลกจะได
ผลตอบแทนจากการลงทนกบสนคาคงคลงสงมากขนดวยสนคาคงคลงนอยลง และหากถอครองผลตภณฑทม
อปสงคสงกวา กจะสามารถลดอตราการสงคนและตนทนของอตสาหกรรมได
การวจย Core-Inventory Best Practices (2006)
การวจยนรเรมและสนบสนนโดยสมาคมผขายหนงสอครสเตยน (Christian Booksellers Association:
CBA) เชนกน และดาเนนการโดยคณะทางานเฉพาะกจของ CBA เพอบงชเหตผลทชองทางการขายของกลมตนม
อตราของขาด (out-of-stock rates) สาหรบกลมสนคาทถอเปนผลตภณฑหลก (Core-Inventory) ทนายอดขาย
มาสรานคาในอตราทสง ดวยเหตผลทวา การแกปญหานได จะเปนกลยทธหลกทสาคญอยางเดยวในการทาให
ชองทางการขายมผลประกอบการทางการเงนทดขน
คณะทางานไดตระหนกวาการทสามารถกาหนดรวบรวมประเดนและสรางวธการทเปนมาตรฐานและ
ภาษาทใชแลวเขาใจรวมกนไดในระหวางหนสวนธรกจนน จะสามารถปรบปรงการวางตาแหนงของสนคาคงคลง
ได (วางไวใจตาแหนงใดของโซอปทาน) และทาใหธรกจประสบความสาเรจ
อนง Core-Inventory หรอผลตภณฑทนามาซงยอดขายและความสามารถในการทากาไรอยางม
นยสาคญตอชองทางการขายนนๆ เชน ดวยหลก 80:20 หรอ 90:10 นน ควรเปนขอมลทไดมาจากจดขาย โดย
ทแตละรานจะตองพจารณา Core-Inventory ทเหมาะสมกบพนทขายและกลมลกคาของรานตน
รายงานวจยนไดแนะนาโครงการรเรมเพอปรบปรงสมรรถนะ (Performance) ดานสนคาคงคลงและเพอ
พฒนาโปรแกรม Core-Inventory โดยการสรางระบบคาปลกทมประสทธผล ซงรวมถง:
o ระบบ E-commerce (การคาอเลกทรอนกส ) ทเปนมาตรฐาน (ใชการแลกเปลยนขอมลทาง
อเลกทรอนกส หรอ EDI) ทาใหระบบธรกรรมเปนอตโนมต ทาใหเวลาทใชในการสงซอสนลง ทาให
ธรกรรมมความแมนยา และในทสด กจะทาใหกระบวนการธรกรรมตางๆ รวมถง การวเคราะหขอมลและการ
รายงาน ไปสการสงซอ การรบ การกระทบยอด และการจายเงน เปนอตโนมต
o ระบบหมวดหมผลตภณฑมาตรฐาน (Christian Product Category Codes) ซงจะชวยในการวเคราะห
ขอมลสนคาคงคลงตามหมวดหม ทาใหรานคาและผจดจาหนายมเครองมอในในการวางกลยทธ
o เครองมอการจดการคาปลก (Retail Management Tools) โดยท CBA และอกหลายบรษทไดรวมมอ
พฒนาเครองมอใหสามารถมองเหนและรบรขอมลสนคาคงคลง (Visibility) เครองมอสาหรบการตดสนใจ
และเครองมอสาหรบการจดการใหสนคาคงคลงมปรมาณเหมาะสมทสด (Optimization) ซงเครองมอ
Page 23
การพฒนาและปรบปรงโลจสตกสและโซอปทานในอตสาหกรรมหนงสอของไทย
อ.ไอ.สแควร พบลชชง 23
(Tools) ตางๆ มมากมาย อาท Above The Treeline, Triunison, EyeOnInventory, Spring Arbor
Distributors’ CoreValues and Collaborative Inventory Management services
o การวจย Core-Inventory (สนคาคงคลงทเปนผลตภณฑหลกสาหรบการขาย)
o การวจยธรกรรมและการดาเนนการในกระบวนการในหลงราน (Back-Room Transaction and
Processing) เพอปรบปรงกระบวนการธรกจและลดตนทนการดาเนนการ พรอมทงลดสนคาคงคลง ซงการ
วจยนไดบงชถงขอจากดของวธการจดการสนคาและการพยากรณทรานคาปลกเผชญ และบงชปญหาการ
ดาเนนการและการเตมสนคาททาใหอตราความพรอมของ Core-Inventory ลดลง
นอกจากนน คณะทางานยงไดรวมกนอภปรายเพอเหนรวมกนในการพฒนา โดยมความเหนวา เพอทจะ
ปรบปรงได:
o รานคาปลกควรนา โปรแกรม Core-Inventory มาใช โดยเรมจากการเปรยบเทยบ Core-Inventory ของ
อตสาหกรรมกบ Core-Inventory กบของรานคาตน
o รานคาปลกควรวเคราะหรปแบบ (Pattern) ของการขายสตอคทมอยในปจจบน เพอพจารณาวาสนคาใดไม
สามารถขายไดในเวลาทเหมาะสม
o ใชเทคโนโลยคอมพวเตอร เพอเปนเครองมอในการเกบขอมลสารสนเทศและเพอสรางรายงานทจาเปนเพอให
จดการสนคาคงคลงไดอยางมประสทธผล
o นบสนคาคงคลงแบบวนรอบ (Cycle Count) ทกไตรมาส เนองจากขอมลทแมนยาเปนองคประกอบทสาคญ
ในการจดการสนคาคงคลง
o รานคาปลกควรใชรายการ Core-Inventory มากกวา 1 รายการ (กลาวคอ ใชรายการของอตสาหกรรม
รายการของราน รายการของผจดจาหนาย รายการทสรางโดยระบบ POS เปนตน)
o พฒนาวธการทางานรวมกนระหวางหนสวนการคา ซงคณะทางานไดนยามระดบการทางานรวมกนไว และ
สงเสรมใหมการใชเอกสารอเลกทรอนกส ทเปนมาตรฐานเพอประโยชนในการแลกเปลยนขอมลระดบสนคา
คงคลง ยอดขาย และราคาไว
o สาหรบในชวงเวลาทยอดขายตกตาหรอเศรษฐกจไมด หนสวนการคาควรมเปาหมายและแผนการรวมกน
(เชน จะระบเปาหมายไปท รอบการหมนของสนคาคงคลง (Inventory Turn) หรอ อตราผลตอบแทนจาก
Page 24
การพฒนาและปรบปรงโลจสตกสและโซอปทานในอตสาหกรรมหนงสอของไทย
อ.ไอ.สแควร พบลชชง 24
สนคาคงคลง (Return on Inventory) นอกจากน ยงตองแบงปนขอมลกน เพอสรางการพยากรณทมฐาน
จากทงขอมลอดตและขอมลปจจบน ...
d) การวจยอนๆ
การวจยเกยวกบ การไมมหนงสอ (Shortages) และมหนงสอเกนจาเปน (Surpluses) การวจย Finding & Testing a solution to SHORTAGES & SURPLUSES within Book
Publishing (2009) ของสหรฐอเมรกาน ดาเนนการโดย Goldratt Research Labs โดยสานกพมพ Random
House ประเทศสหรฐอเมรกา เปนผรเรมใหมการวจยนดวยทฤษฎขอจากด (Theory of Constraint: TOC) จาก
ขอมลพนฐานทวาอตสาหกรรมนไดรบความกดดนจากการมยอดขายตกตา มยอดหนงสอคนสง (อตราการคน
โดยทวไป คอ 30-50%) โดยคดวาเกดการไมมหนงสอตามความตองการของลกคาตา และหลายๆ สานกพมพ
รวมถงรานคาตางคดวา การคนคอตนทนทตองมเพอไมใหสญเสยโอกาสขาย อยางไรกตาม สวนใหญกยงเหน
โอกาสปรบปรงในเรองน แมวา สานกพมพ Random House จะไดรบการพจารณาวาเปนสานกพมพทจดการ
เรองการคนไดดทสด กยงมหนงสอคนประมาณ 28% เพอนามาทาลาย
งานวจยนตงคาถามวา จะสามารถลดการคนหนงสอโดยไมกระทบยอดขายหรอไม การคนทสงนเปน
ตนทนเดยวของการมสนคาสวนเกนทผคาปลกหรอ ระดบของการไมมสนคาตามทลกคาตองการทผคาปลกท
แทจรงแลวเปนเทาใด และมหนทางใดทสามารถปรบปรงใหดกวานหรอไม และถามเราควรจะจดการโซอปทาน
หนงสอเลมนอยางไร เราตองเปลยนแปลงอยางไร
ประเดนทสรางความทาทายใหกบเรองน ไดแก:
o การไมเหนยอดความตองการทรานคาปลกอยางแทจรง เนองจากแมวาจะมขอมลการขายจากระบบ POS
ของรานคาปลกโดยสวนใหญ สานกพมพกยงคงเหนหรอรบรขอมลทผดเพยนไปวา การไมมหนงสอพอตาม
ความตองการหรอการมหนงสอเกนทแทจรงเปนเทาไร เนองจากรานคาปลกสามารถซอโดยตรงจากหลาย
แหลง เชน ซอจากสานกพมพ (เพอไดราคาทด) หรอจากผคาสง (เพอไดรบการตอบสนองอยางรวดเรว)
o ความตองการหรออปสงคไมแนนอน สวนใหญไมไดมการบนทกการสญเสยโอกาสการขายไว
o โครงสรางการขายของสหรฐเมรกาทชกจงใหมการสงมากไวกอน
o ผจดจาหนายและรานคาปลกตางกเกบสนคาคงคลงไวเปนกนชน (Buffer) สาหรบยอดความตองการเดยวกน
o การพมพหนงสอทตองการการพมพในปรมาณมาก เพอจะไดราคาตอเลมถกลง
Page 25
การพฒนาและปรบปรงโลจสตกสและโซอปทานในอตสาหกรรมหนงสอของไทย
อ.ไอ.สแควร พบลชชง 25
o มความเชออยางหนกแนนวา การมหนงสอใหลกคาเหนจะเปนแรงผลกดนใหเกดความตองการซอ (แตกไมได
มการวจยมากนกทจะตความสมพนธนออกมาในเชงปรมาณ)
o ขอจากดในโซอปทาน เชน ทตงของคลงเกบหนงสอ และการพมพซา (Re-print) ททาไดชา
คาแนะนาจากรายงานการวจยนระบวา:
o การเตมหนงสอรายวนตามอตราการซอจรง จะสามารถลดการไมมหนงสอตามความตองการของลกคาและ
หนงสอเกนทตองคนไดอยางมาก จะเพมยอดขายไดโดยการลดการไมมหนงสอประมาณ 2.5-10% และเพม
ยอดขายโดยการทาใหมหนงสอเกนขายไมไดใหนอยลง ประมาณ 5-20%
o การจดการสนคาสารองแบบพลวต (Dynamic Buffer Management) (ทมจานวนหวเรองมากๆ) และ
ถงแมวาจะมการตดสนใจทผด กจะเพมยอดขายไดมากขนอก
o แทนทจะมหนงสอในปรมาณทเกนตองการ ใหวางหนงสอทสามารถขายได กจะเพมยอดขาย
o โอกาสพลกผนทสาคญทจะลดการมหนงสอทเกนจาเปนและการไมมหนงสอทตองการ คอ หวเรองทขายได
เรว และหวเรองทขายไดชา...
Page 26
การพฒนาและปรบปรงโลจสตกสและโซอปทานในอตสาหกรรมหนงสอของไทย
อ.ไอ.สแควร พบลชชง 26
3. แคนาดา:
ในประเทศแคนาดา การผลกดนไดแรงสนบสนนจากภาครฐ โดยกรมประเพณและวฒนธรรมของประเทศ
แคนาดา (Department of Canadian Heritage) ไดจดตงและสนบสนน BOOKNET CANADA (www.booknetcanada.ca)
องคกรทไมแสวงหากาไร ในเดอนธนวาคม ป 2002 ผานโครงการพฒนาอตสาหกรรมหนงสอ (Book Publishing
Industry Development Program: BPIDP)
โครงการพฒนาอตสาหกรรมหนงสอ (BPIDP) ม 4 โครงการรเรม ไดแก โครงการชวยเหลอสานกพมพ โครงการ
พฒนาโครงสรางพนฐาน (ทางการตลาด การพฒนาบคลากรวชาชพ การวจย การวางแผนธรกจ การฝกงาน) โครงการ
ชวยเหลอดานการตลาดสตลาดตางประเทศ และโครงการรเรมดานโซอปทาน (Supply Chain Initiative) ซง
โครงการดานโซอปทานนทไดรบเงนสนบสนนจากรฐบาลกลาง 2.6 ลานเหรยญสหรฐฯ
ภาพท 7 www.booknetcanada.ca
Page 27
การพฒนาและปรบปรงโลจสตกสและโซอปทานในอตสาหกรรมหนงสอของไทย
อ.ไอ.สแควร พบลชชง 27
ภาพท 8 ความเปนมาของโครงการรเรมโซอปทานสาหรบอตสาหกรรมหนงสอแคนาดา
ทมา: The Canadian Book Industry Supply Chain Initiative: The Inception and Implementation of a New
Funding Initiative for the Department of Canadian Heritage
a) องคกรกลาง BOOKNET CANADA
BOOKNET CANADA (www.booknetcanada.ca) เปนองคกรทไมแสวงหากาไร จดตงขนในเดอนธนวาคม ป
2002 ผานโครงการพฒนาอตสาหกรรมหนงสอ (Book Publishing Industry Development Program: BPIDP) เพอ
ประสานงานการพฒนาโครงสรางพนฐานของมาตรฐานสาหรบการคาอเลกทรอนกส ในอตสาหกรรมหนงสอและวารสาร
บรการสมาชกดวยงานวจย มาตรฐาน และคาแนะนาในหลายๆ ดาน เรยกไดวาเปนศนยประสาทโซอปทานของ
อตสาหกรรมหนงสอแคนาดา (the book industry's supply chain nerve centre)
Page 28
การพฒนาและปรบปรงโลจสตกสและโซอปทานในอตสาหกรรมหนงสอของไทย
อ.ไอ.สแควร พบลชชง 28
BOOKNET CANADA ทไดอทศตนสาหรบนวตกรรมในการจดการโซอปทานน ดาเนนการ:
1. สนบสนนและดแลแนวทางเชงยทธศาสตรสาหรบการจดการโซอปทาน
2. ใหการฝกอบรมและชวยเหลอแกหนสวนการคาระหวางระยะเวลาเปลยนไปใชระบบอเลกทรอนกส
3. คดเลอกมาตรฐานขอมลหนงสอ (Bibliographic) และมาตรฐานการสงขอมลทางอเลกทรอนกส ทเปน
สากล เพอนามาใชในอตสาหกรรม และสรางกระบวนการใหการรบรอง (Certification) เพอใหแนใจวา
สอดคลองกนทงอตสาหกรรม
4. ดแลสมาชก และเขารวมกจกรรมกบองคกรมาตรฐานสากล
5. ดแลและใหการอนมตในการทางานของคณะกรรมการใหคาปรกษาระบบอตสาหกรรมหนงสอแคนาดา
(Canadian Book Industry Systems Advisory: CBISAC)
6. รวมองคกรตวแทนการคาหนงสอทางโทรศพท (Canadian Telebook Agency: CTA) ไวในขอบญญตการ
ทางานดวย
7. บงชอยางตอเนองถงหนทางในการบรรลสการมโซอปทานทมประสทธภาพ
ในป 2005-2006 โครงการรเรมดานโซอปทานไดลงทนในการสรางเครอขายการสอสารในอตสาหกรรมหนงสอท
มประสทธภาพ โดยใหความสาคญกบการนาวธการปฏบตและมาตรฐานทเปนสากลมาใช สาหรบขอมลหนงสอ
(Bibliographic Data) และการแลกเปลยนขอมลทางอเลกทรอนกส (Electronic Data Interchange: EDI) และไดให
BOOKNET CANADA มบทบาท ดงน:
1. ขอมลหนงสอ (Bibliographic) เพอปรบปรงความแมนยาและความครบถวนของขอมลหนงสอ
2. การแลกเปลยนขอมลทางอเลกทรอนกส (EDI) เพอสงเสรมการสอสารทางอเลกทรอนกส ทมมาตรฐาน
3. การวเคราะหขอมลการขาย (Sales Data Analysis) เพอเพมความสามารถในการเขาถงขอมลการขายท
ทนเวลาและแมนยา
4. การใหคารบรอง (Certification)
ประเดนท BOOKNET CANADA มบทบาทแตกตางไปจากองคกลางทดแลประสทธภาพของโซอปทานหนงสอ
คอ BOOKNET CANADA ทาหนาทเปนผใหบรการโซลชนสาหรบเรองทเขามามบทบาทดวย เชน:
1. สาหรบเรองขอมลหนงสอ ม BNC BIBLIOSHARE, BNC DATASYNC, BNC CATALIST
2. สาหรบเรองการวเคราะหขอมลการขาย ม BNC SALESDATA, BNC PROSPECTOR
Page 29
การพฒนาและปรบปรงโลจสตกสและโซอปทานในอตสาหกรรมหนงสอของไทย
อ.ไอ.สแควร พบลชชง 29
นอกจากน ยงเขาไปเกยวของในการวจยเพอประโยชนแกอตสาหกรรมหนงสอ มาตรฐานสากลในดานตางๆ และ
การจดหาเทคโนโลยและการบรการตางๆ เพอทาใหประสทธภาพโซอปทานหนงสอมการปรบปรง
b) การวจยอตสาหกรรมเกยวกบการพฒนาโซอปทานในอตสาหกรรมหนงสอของแคนาดา
การวจย Book Distribution in Canada’s English-Language Market (2008) โดย Turner-Riggs ซง
ไดรบการสนบสนนจากกรมประเพณและวฒนธรรมของประเทศแคนาดา (Department of Canadian Heritage :
PCH) เพอนาไปสความเขาใจในเรองการคาหนงสอ ดวยการนาเสนอภาพรวมของการจดจาหนายหนงสอในตลาดของ
หนงสอภาษาองกฤษในประเทศแคนาดา และโดยการสารวจประเดนและแนวโนมของตลาดทเกยวของกบโซอปทาน
หนงสอในปจจบน โดยพจารณาหนงสอทกประเภทหลกๆ ทมการตพมพ แตจะเนนหนงสอประเภท Trade Book (หนงสอ
ทวไปทจาหนายผานชองทางรานหนงสอเปนหลก) เปนสวนใหญ
งานวจยนไดใหความเหนวา การทสานกพมพสามารถควบคมการขายและการกระจายหนงสอไดดวยตนเอง เปน
สภาพทวาดหวงในอดมคตของหลายๆ สานกพมพ อยางไรกตาม สานกพมพสวนใหญจะทาสญญาในรปแบบทผสมผสาน
บางอยางกบผจดจาหนาย ระหวางการเปนตวแทนการขาย และการบรการจดจาหนายหนงสอ
รายงานนยงสารวจจานวนของปญหาและแนวโนมในคณลกษณะกวางๆ ของการกระจายหนงสอ ดงตอไปน:
o กาลงความสามารถ (Capacity) ในการจดจาหนาย ทงในแงของความสามารถของผจดจาหนายแตละราย
และในแงของความสามารถของระบบการจดจาหนายหนงสอในภาพรวม ทง 2 อยางนมผลโดยตรงตอ (1)
ตวเลอกของผจดจาหนายทมสาหรบสานกพมพแคนาดา (2) ตนทนในการจดจาหนาย และ (3) หวเรอง
หนงสอทจะถกเลอกเกบไวในสตอก และถกสงมอบอยางรวดเรวไปยงลกคาและผบรโภคในแคนาดา
o ขนาด (Scale) ตองมการลงทนอยางสงมากสาหรบสงอานวยความสะดวกและระบบในการจดจาหนาย
หนงสอ ดงนนจงหมายความวา ผจดจาหนายและผคาสงทจะประสบความสาเรจ คอผทสามารถปนสวนและ
กระจายตนทนคงทเหลานไปใหกบยอดการขายไดมากทสดทจะเปนไปได การทาใหคมคาหรอทาให
ประหยดตอขนาด (Economies of Scale) เปนแรงผลกดนอยางมากในการรวมศนยการกระจายภายในโซ
อปทานหนงสอ
o การมงเฉพาะทาง (Focus) ผจดจาหนายและผคาสงไดสรางความเชยวชาญพเศษทแตกตางกนในโซอปทาน
ผตอบแบบสอบถามของการศกษาจานวนมากกลาววา “การมงเนน” (Focus) เปนปจจยความสาเรจท
สาคญสาหรบผจดจาหนายหนงสอ ซงหมายความวา พวกเขาใหความสาคญตอความมงมนอยางตอเนองเพอ
Page 30
การพฒนาและปรบปรงโลจสตกสและโซอปทานในอตสาหกรรมหนงสอของไทย
อ.ไอ.สแควร พบลชชง 30
ลดขอผดพลาด ปรบปรงกระบวนการ ลงทนในระบบ และการสงสมความเชยวชาญดานการใหบรการโลจ
สตกสสาหรบหนงสอ
o เงนสด (Cash) ตามสญญาโดยทวไป ผจดจาหนายผกพนทจะจายชาระหนแกสานกพมพภายในกรอบเวลา
ทกาหนด ดวยเหตน ความสามารถในการเกบชาระหนและจดการเงนสดอยางมประสทธภาพของผจด
จาหนาย จงเปนมความสาคญอยางมากตอความอยรอดของผจดจาหนาย
o สวนตางกาไรขนตน (Margin) สานกพมพทมหนงสอทขายไดในปรมาณสงกวา (Higher Volume) และม
ความสามารถในการทากาไรมากกวา (Profitability) จะไดรบการสนใจมากกวาลกคาสานกพมพทมปรมาณ
การขายตากวา และมตนทนการใหบรการสงกวา
นอกจากนงานวจยยงตองขอสงเกตไววา สานกพมพขนาดเลกมผจดจาหนายใหเลอกคอนขางจากด และ
ความสามารถในการเขาถงระบบการจดจาหนายทมประสทธผลเปนอปสรรคสาคญในการตพมพหนงสอเพอใหหนงสอท
จดพมพสามารถเปนทพบหาไดโดยงายโดยผบรโภคชาวแคนาดา
c) โครงการรเรมเพอการปรบปรง
ขอมลผลตภณฑ/ขอมลหนงสอ
o BISAC Subject Headings - หมวดหมหนงสอ (กวา 3,700 หมวด)
o ONIX for Books - มาตรฐานขอมลหนงสอ หรอ Bibliographic Data รปแบบ XML (ประมาณ 230
องคประกอบ)
o The Canadian Bibliographic Standard – มาตรฐานขอมลหนงสอ (Bibliographic Data) คลาย ONIX
for Book ซงมาตรฐานนถอเปนขอแนะนาขนตา กอนทจะขยบไปใช ONIX for Book
การคาอเลกทรอนกส /การแลกเปลยนขอมลทางอเลกทรอนกส (EDI)
o Core EDI Document - CBISAC EDI - มาตรฐาน EDI ทปรบแตงใหเหมาะกบอตสาหกรรมหนงสอแคนาดา
โดยม 4 รายการทเปนหลก คอ:
o EDIFACT version for USA (X12) มาตรฐาน EDI ทปรบแตงใหเหมาะกบอตสาหกรรมหนงสอ โดย
BISAC, Supply Chain EDI Committee: SCEDI
Page 31
การพฒนาและปรบปรงโลจสตกสและโซอปทานในอตสาหกรรมหนงสอของไทย
อ.ไอ.สแควร พบลชชง 31
การใหการรบรอง (ไดมาตรฐาน) Accreditation
o Canadian Bibliographic Standard Levels - เพอจงใจใหสานกพมพใหขอมลหนงสอทด (ขอมลทม
คณภาพ) เขาสตลาด โดยมหลกเกณฑสาหรบ 3 ระดบ ไดแก Bronze, Silver, Gold
d) โซลชนทใหบรการ
o BNC SalesData เปนผใหบรการรวมการขายหนงสอจากรานหนงสอกวา 1000 แหง ทวแคนาดา รวมถง
การคาผานเวบ รานคามหาวทยาลย และรานขายหนงสอทไมใชแบบดงเดม
BNC SalesData for Publishers, Distributors and Wholesalers BNC SalesData สาหรบ
สานกพมพ
BNC SalesData booksellers - ขอมลการขายสาหรบผขายหนงสอ
BNC SalesData for Libraries - ขอมลการขายสาหรบหองสมด
BNC SalesData for Agents, etc. - ขอมลการขายสาหรบตวแทน ฯลฯ
o Biblioshare เปนศนยกลางขอมลสาหรบขอมลหนงสอ (ONIX)
BNC BiblioShare for Publishers - ศนยกลางขอมลหนงสอสาหรบสานกพมพ
BNC BiblioShare for Aggregators - ศนยกลางขอมลหนงสอสาหรบผรวบรวมขอมล
BNC BiblioShare Wordpress Plugin - สาหรบชวยใหบลอคเกอรหนงสอ สามารถโพสตเกยวกบ
หนงสอใบบลอคไดสะดวก
o BNC Prospecto - เปนโมดลหนงของ BNC SalesData ทชวยวเคราะหใหแกรานหนงสอเดยววารานกาลง
ขายหนงสออะไร และขาดหนงสอประเภทใด
o BNC CataList - ชวยสานกพมพในการทาแคตาลอกอยางมประสทธภาพ และปรบแตงใหเปนแบบเฉพาะ
Page 32
การพฒนาและปรบปรงโลจสตกสและโซอปทานในอตสาหกรรมหนงสอของไทย
อ.ไอ.สแควร พบลชชง 32
4. ออสเตรเลย:
ในป 2001 ไดมการศกษาวจยทขบเคลอนโดย คณะกรรมการของสานกพมพและโรงพมพจากสมาคมผจดพมพ
แหงออสเตรเลย (The Australian Publishers Association: APA) และสมาคมอตสาหกรรมการพมพแหงออสเตรเลย
(The Printing Industries Association of Australia: PIAA) และไดรบการสนบสนนเงนทนโดยภาครฐฯ เพอเปนแหลง
ทรพยากรสาหรบอตสาหกรรมการพมพของออสเตรเลย (http://www.printnet.com.au /pages/our_industry/
industry_reports_sub_pages/book_production__jis.html) หนงในการศกษาวจยไดศกษาเกยวกบโซคณคา
(Value Chain) ของอตสาหกรรมการพมพ ซงอตสาหกรรมหนงสอกเปนสวนหนงของโซคณคานน การศกษานได
ดาเนนการตงแตเดอนกนยายน 2001
จนกระทง ในเดอนกมภาพนธ ป 2010 วฒสมาชกและรฐมนตรกระทรวงนวตกรรม อตสาหกรรม วทยาศาสตร
และการวจยของออสเตรเลย (Department of Innovation, Industry, Science and Research) ไดรเรมการจดตง
กลมยทธศาสตรอตสาหกรรมหนงสอ หรอ BISG: Book Industry Strategy Group โดยมวตถประสงคเพอ:
1. พฒนายทธศาสตรสาหรบอตสาหกรรมหนงสอในยคดจทล และ
2. เพอปรบปรงประสทธภาพของโซอปทานหนงสอ
a) องคกรกลาง BISG: Book Industry Strategy Group
BISG: Book Industry Strategy Group (http://www.innovation.gov.au/ INDUSTRY/BOOKSANDPRINTING
/BOOKINDUSTRYSTRATEGYGROUP/Pages/default.aspx)
ภารกจใน 2 ระยะ ของ BISG (ออสเตรเลย) ไดแก:
1. การศกษาวจยและใหคาปรกษา
a. เทคโนโลยดจทล
b. การประชมโตะกลมของอตสาหกรรม
c. การรบฟงขอเสนอแนะจากสาธารณะ
d. เวรคชอปของผมสวนไดสวนเสยในอตสาหกรรม โดยแบงกลมความสนใจของผมสวนไดสวนเสยใน
อตสาหกรรม ไดเปน Authors/agents, Booksellers, Book Supply Chain, Printers, Libraries,
Educators, Publishers
Page 33
การพฒนาและปรบปรงโลจสตกสและโซอปทานในอตสาหกรรมหนงสอของไทย
อ.ไอ.สแควร พบลชชง 33
e. การวจยวเคราะหตลาด
2. การพฒนา/สรางคาแนะนาจากทงอตสาหกรรม
ภาพท 9 http://www.innovation.gov.au/INDUSTRY/BOOKSANDPRINTING/
BOOKINDUSTRYSTRATEGYGROUP/Pages/default.aspx
b) การวจย/รายงานทเกยวของกบโซคณคา/โซอปทานหนงสอ
การวจยหนงสอ Ad Rem – The Australian book industry: Challenges and opportunities
การวจย Ad Rem ทดาเนนโดยบรษททปรกษา Accenture (2001) ทาการวเคราะหโซคณคา (Value
Chain) ของอตสาหกรรมหนงสอทงหมด ตงแตผเขยน สานกพมพ โรงพมพ และรานหนงสอ โดยไดพบวา
อตสาหกรรมน มยอดขายคงทในตลอดชวงปทผานๆ มา แตมความสามารถในการทากาไร (Profitability) ลดลง
และไดสรปไววา เพอทจะทาใหอตสาหกรรมนมความสามารถในการทากาไรไดสงขนนน จะตองมการดาเนนงาน
ดงน
o ในระดบอตสาหกรรม
การทางานรวมกน (Collaboration) ในการวางแผนความตองการ ซงจะลดตนทนในเรองการคนหนงสอ
ลง 47 ลานเหรยญออสเตรเลยตอป
การปรบปรงวธการจดการสนคาคงคลงจะสามารถลดตนทนสนคาคงคลงลง 48 ลานเหรยญออสเตรเลย
ตอป
Page 34
การพฒนาและปรบปรงโลจสตกสและโซอปทานในอตสาหกรรมหนงสอของไทย
อ.ไอ.สแควร พบลชชง 34
o ในภาคสวนของสานกพมพ
การรวมการกระจายหนงสอ (Consolidation of Distribution) จะสามารถลดตนทนการกระจายได
อยางนอย 50 ลานเหรยญออสเตรเลยตอป
o ในภาคสวนของโรงพมพ
อตสาหกรรมจะสามารถประหยดได 10 ลานเหรยญออสเตรเลยตอป จากการทางานรวมกนในการจดหา
กระดาษ
การทางานรวมกนอยางใกลชดระหวางโรงพมพและสานกพมพ และใชวธวางแผนภายในทดเปนกญแจใน
การเพมประสทธภาพในโซอปทานของภาคโรงพมพ
การรวมตวกนเพมขนในกลมโรงพมพจะเพมความสามารถในการแขงขนของกลมโรงพมพได
นอกจากน ยงไดใหคาแนะนาทเจาะจงในแตละเรองไวอกดวย...
การวจยเกยวกบอตสาหกรรมหนงสอ Book Industry Strategy Group
ในเดอนกนยายน 2011 BISG ไดนาเสนอรายงานทจดเตรยมโดยบรษททปรกษาธรกจและการบญช
PwC แกกระทรวงนวตกรรม อตสาหกรรม วทยาศาสตรและการวจยของออสเตรเลย โดยรายงานนไดนาเสนอ
ขอแนะนาในการแปลงสภาพ (Transform) อตสาหกรรมหนงสอออสเตรเลยเพอใหแขงแกรงในยคของตลาด
หนงสอดจทลไว โดยมแนวทางขอแนะนาใน 6 ดาน คอ:
o การบรณาการโซอปทานหนงสอ
o การตอสอยางมประสทธผลในตลาดหนงสอโลก
o การปรบปรงประสทธภาพโซอปทาน
o การปกปองและใหรางวลแกความคดสรางสรรค
o การสนบสนนสภาพแวดลอมเชงธรกจ
o การสนบสนนวฒนธรรมออสเตรเลย
ในแนวทางทเกยวของกบโซอปทานนน รายงานนแนะนาใหมการจดตงสภาการทางานรวมกนสาหรบ
อตสาหกรรมหนงสอ (Book Industry Collaborative Council) จากทกสวนของโซคณคาหนงสอ (Value
Chain) เพอกาหนดลาดบความสาคญในการแปลงสภาพอตสาหกรรมทแนะนาในขอเสนอนและเรองใหมๆ ทจะ
Page 35
การพฒนาและปรบปรงโลจสตกสและโซอปทานในอตสาหกรรมหนงสอของไทย
อ.ไอ.สแควร พบลชชง 35
เกดขน โดยควรมภารกจครอบคลมในเรองตาง รวมถง การแปลงสภาพเครอขายการกระจายหนงสอใน
ออสเตรเลยใหมประสทธภาพ และการกาหนดมาตรฐานอตสาหกรรม (วาระเรงดวน)
Page 36
การพฒนาและปรบปรงโลจสตกสและโซอปทานในอตสาหกรรมหนงสอของไทย
อ.ไอ.สแควร พบลชชง 36
5. ญปน
องคกรเพอการพฒนาโครงสรางขอมลสารสนเทศของอตสาหกรรมหนงสอญปน (Japan Publishing
Organization for Information Infrastructure Development: JPO) (http://www.jpo.or.jp) ทจดตงโดย
สมาคมผจดพมพหนงสอแหงประเทศญปน (Japan Book Publishers Association: JBPA) และสมาคมองคกรใน
อตสาหกรรมหนงสออนๆ (เชน สมาคมผจดพมพนตยสารญปน สมาคมผคาสงสงพมพ สหพนธผขายหนงสอ และสมาคม
หองสมดญปน) ในเดอนเมษายน 2002 เปนองคกรทมเปาหมายเพอ:
1. รวบรวมขอมลและรายงานวจยเกยวกบขอมลสงพมพและกาหนดมาตรฐานสาหรบขอมลสงพมพ
2. สนบสนนการพฒนาระบบการแลกเปลยนขอมลสาหรบสงพมพอเลกทรอนกส และพฒนาโครงสรางพนฐาน
ระหวางสานกพมพและผคาสง รานหนงสอ และหองสมด
3. พฒนาระบบการตดตาม (Traceability) การกระจายหนงสอและสงพมพ และทาใหเกดการตอบสนองอยาง
รวดเรว
4. วจยการใชทรพยสนทางปญญาและดแลระบบการบรหารลขสทธ
ภาพท 10 http://www.jpo.or.jp
Page 37
การพฒนาและปรบปรงโลจสตกสและโซอปทานในอตสาหกรรมหนงสอของไทย
อ.ไอ.สแควร พบลชชง 37
ญปน โดย JPO ไดเขารวมเปนสมาชก EDItEUR โดยมแผนการนามาตรฐานการสอสารสงขอมลหนงสอ ONIX
for Book ไปใช
a) การวจยแนวโนมของอตสาหกรรมและความทาทายของการจดจาหนายหนงสอ (ญปน) โดย Nomura
Research Institute (2007)
b) การวจยการปรบปรงองคประกอบแวดลอมตางๆ เพอการทาขอมลบรรณนกรมในยคใหมใหเปนมาตรฐาน
(2011)
c) โครงการรเรม
o ศนยสารสนเทศขอมลพนฐานของสงพมพ (Publication Basic Information Center: PBIC)
คณะกรรมการการวจยสารสนเทศขอมลสงพมพ (Publication Stock Information Research
Committee) ของสมาคมผจดพมพหนงสอแหงประเทศญปน (JBPA) ไดนาเสนอในป 2004 ใหมฐานขอมลกลาง
สาหรบอตสาหกรรมหนงสอ เพอรวบรวมสารสนเทศทจาเปนตอการจดจาหนายหนงสอ และเพอเผยแพรแกผคา
สงและรานหนงสอดวย จงไดมการจดตงศนยสารสนเทศขอมลพนฐานของสงพมพ (Publication Basic
Information Center: PBIC) ขนในป 2006 ในความดแลของ JPO ซงศนย PBIC นเปนผดแลเซรชเอนจน เพอ
สบคนหนงสอจากฐานขอมลในเวบไซต http://www.books.or.jp/ โดยสานกพมพทสงขอมลเพอเผยแพรใน
ฐานขอมลนตองชาระคาบรการแก JPO 500 เยนตอชอเรอง
Page 38
การพฒนาและปรบปรงโลจสตกสและโซอปทานในอตสาหกรรมหนงสอของไทย
อ.ไอ.สแควร พบลชชง 38
6. อฟรกาใต:
ขอมลจากรายงาน The South African Publishing Industry Report โดยกระทรวงศลปวฒนธรรม
วทยาศาสตร และเทคโนโลย (Department of Arts, Culture, Science and Technology: DACST) ในเดอน
พฤศจกายน 1998 ไดใหขอมลถงการจดตงคณะทางานซงเปนตวแทนจากสมาคมตางๆ ในโซอปทานหนงสอ (เชน Paper
Manufacturers Association of South Africa (PAMSA), the Publishers Association of South Africa (PASA),
the Printing Industries Federation of South Africa (PIFSA), the South African Booksellers Association
(SABA), the Print Media Association (PMA)) รวมถงภาครฐบาล คอ กระทรวงการคาและอตสาหกรรม
(Department of Trade and Industry) และกระทรวงศลปวฒนธรรม วทยาศาสตร และเทคโนโลย (Department of
Arts, Culture, Science and Technology: DACST) เพอทางานปรบปรงประสทธภาพของโซอปทานหนงสอ
เปาหมายคอปรบใชกระบวนการปรบปรงตามแบบทใชใน U.K. โดยจะสารวจศกยภาพการ:
1. ทากระบวนการสงซอ กระบวนการแจงหน และกระจายสนคาใหเปนมาตรฐานทวทงอตสาหกรรม
2. จดการการกระจายสนคาและการจดการคลงสนคาใหมประสทธภาพ
3. คาดหมายและจดการความผนผวนในอปสงคและอปทานของหนงสอ
4. จดทางานวจยการตลาดทดขนเพอทาใหองคกรสามารถเรมมการพฒนาผลตภณฑทด
ในป 2005 สภาคลสเตอรอตสาหกรรมการพมพ (Print Industries Cluster Council: PICC) ซงตอมาในปจจบน
คอ สภาพฒนาหนงสออฟรกาใต (South African Book Development Council: SABDC)
(http://www.sabookcouncil.co.za) ไดเสนอรางนโยบายหนงสอแหงชาตแกกระทรวงศลปและวฒนธรรม
(Department of Arts and Culture: DAC) ซงบงชประเดนตางๆ ในโซคณคาหนงสอ (Book Value Chain) และ
แนะนามาตรการแทรกแซงเพอทาใหภาคสวนในทองถนเขมแขง
ตอมา สภาพฒนาหนงสออฟรกาใต (SABD) ไดจดทารายงานวจยทไดรบการสนบสนนทางการเงนโดยกระทรวง
ศลปและวฒนธรรม (DAC) ในเดอนตลาคม ป 2008 โดยทรายงานนไดพยายามบงชและอธบายโครงการรเรมทไดมการ
นามาใชในประเทศตางๆ และบงชวธการปฏบตทดทสด (Best Practices) ทเปนแนวทางสาหรบการพฒนาหนงสอของอฟ
รกาใต
Page 39
การพฒนาและปรบปรงโลจสตกสและโซอปทานในอตสาหกรรมหนงสอของไทย
อ.ไอ.สแควร พบลชชง 39
7. เกาหลใต:
เดอนเมษายน 2003 ไดมการจดตงศนยสงเสรมการคาหนงสอ (Book Trade Promotion Center)
www.booktrade.or.kr โดยภาครฐ สานกพมพ และองคกรทเกยวของกบการจดจาหนาย เพอพฒนาอตสาหกรรมการ
พมพผานการวจยมาตรฐานของการกระจายสงพมพเพอใหมความทนสมยมากขน พฒนาฐานขอมลและการกระจาย
ขอมลหนงสอ (Bibliographic Information) การแลกเปลยนขอมลและการศกษาในเรองดงกลาว
นอกจากนน ยงไดพยายามทสดทจะนาเสนอบรการตางๆ เพอเสรมความสามารถในการแขงขนของชาตทเปน
สงคมฐานความร (knowledge-based society)
เกาหลใตไดเขารวมเปนสมาชก EDItEUR โดยมแผนการนามาตรฐานการสอสารสงขอมลหนงสอ ONIX for
Book ไปใช
Page 40
การพฒนาและปรบปรงโลจสตกสและโซอปทานในอตสาหกรรมหนงสอของไทย
อ.ไอ.สแควร พบลชชง 40
8. จน:
ในการกระจายหนงสอในประเทศจน การสอสารไดอยางไมมประสทธภาพเปนประเดนสาคญทถกยกมากลาวถง
(2007) กลาวคอ ขอมลสารสนเทศกระจดกระจาย ไมครบถวน ไมมรปแบบเดยวกน เปนผลใหหนงสอขายไดยากขน มการ
จดสงทไมทราบขอมล สนคาคงคลงสง ตลาดไมมมาตรฐาน และอนๆ อกมาก สาเหตรากเหงากคอ การไมมมาตรฐาน
ขอมลสารสนเทศทใชรวมกนเพอสอสารกนทางเทคนค ดงนน จงไดมการทางานเพอสรางความตระหนกถงความจาเปน
และกาหนดมาตรฐานเพอใหสานกพมพ ผคาปลก ผจดจาหนาย ผคาสง ผขายหนงสอทางอนเทอรเนต หองสมด และผใช
ปลายทางรายอนๆ ในโซอปทานหนงสอ สามารถแลกเปลยนขอมลระหวางกนได
1. มาตรฐานการแลกเปลยนขอมลผลตภณฑหนงสอ
2. มาตรฐานของกระบวนการธรกจอเลกทรอนกส ของอตสาหกรรมหนงสอ
จนเพงเขารวมเปนสมาชก EDItEUR ในป 2011 เปนประเทศลาสดในเอเซย โดยมแผนการนามาตรฐานการ
สอสารสงขอมลหนงสอ ONIX for Book ไปใช
นอกจากน ในประเทศจนยงมการดาเนนการทแสดงถงพฒนาการของธรกจในการใชประโยชนจากขอมล
สารสนเทศทแบงปนกน กลาวคอ มบรษทเอกชน OpenBook เปนผใหบรการขอมลสารสนเทศสาหรบการขายใน
อตสาหกรรมหนงสอ และยงใหบรการการเปนทปรกษาและความตองการดานขอมลแกทงรานหนงสอและสานกพมพดวย
บรการของ OpenBook จะรวบรวมขอมลการขายหนงสอจนทขายผานผคาปลกรายใหญ 1800 แหง ในเมองขนาดใหญ
และขนาดกลาง โดยครอบคลมทกหวเรองและทกสานกพมพในตลาดหนงสอประเทศจน จากการบรณาการขอมลและ
วเคราะหขอมลทไดมาจากผคาปลกทเขารวม OpenBook สามารถจดทารายงานเกยวกบบตลาดคาปลกหนงสอใน
ประเทศจนหลายๆ แบบ สาหรบสานกพมพ ผจดจาหนาย ผคาปลก และรายอนๆ ในอตสาหกรรมหนงสอ รายงาน
เหลานชวยเปนขอมลในการตดสนใจดาเนนการแกสานกพมพ ทงยงชวยใหขอมลแกผจดจาหนาย และผคาปลกในการ
ตดสนใจเกบสนคาคงคลงอกดวย