1 TRƯỜNG ĐẠI HỌC B\CH KHOA H[ NỘI VIỆN CÔNG NGHỆ THÔNG TIN V[ TRUYỀN THÔNG Phạm Ngọc Hưng Bộ môn Kỹ thuật Máy tính [email protected]LẬP TRÌNH WINDOWS Lập trình Windows • Mã số: IT4781 • Thời lượng: 2 (2-1-0-4) – Lý thuyết: 30 tiết – Bài tập: 15 tiết • Học phần tiên quyết: – Ngôn ngữ lập trình C, C++ 2 Lập trình Windows Nội dung • Chương 1. Tổng quan lập trình Windows (4LT + 1BT) • Chương 2. Lập trình Windows VC++/MFC (15LT + 6BT) • Chương 3. Một số chủ đề nâng cao – Tạo thư viện liên kết động (DLL) (3LT + 2BT) – Luồng (Thread) (3LT + 2BT) – Windows Socket (2LT + 2BT) • Chương 4. X}y dựng ứng dụng Windows Form (3LT + 2BT) • Bài tập lớn 3 Lập trình Windows Tài liệu tham khảo • 1. Ivor Horton’s, Beginning Visual C++ 2010 • 2. Programming Windows with MFC 2 nd • 2. VC++ and MFC Programming 2 nd • 3. Sams teach yourself VC++ 6 in 21 days • 4. MSDN • 5. http://www.functionx.com/visualc/ 4 Lập trình Windows
84
Embed
LẬP TRÌNH WINDOWS - dulieu.tailieuhoctap.vndulieu.tailieuhoctap.vn/books/cong-nghe-thong-tin/lap-trinh-ung-dung/... · 5 Microsoft Style (3) –Tiền tố tên biến Tiền tố
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
1
TRƯỜNG ĐẠI HỌC B\CH KHOA H[ NỘIVIỆN CÔNG NGHỆ THÔNG TIN V[ TRUYỀN THÔNG
• Ứng dụng thân thiện với người sử dụngthông qua giao diện đồ họa Windows.
• Các ứng dụng có giao diện tương tác giốngnhau:– Windows, title bar, toolbar, menu bar, status bar
– Thanh thực đơn: File, Edit, Tool, Help…
– Hộp thoại: thường chứa các điều khiển chung: Edit Control, Button Control, Checkbox….
6Lập trình Windows
Các thành phần của một cửa sổ
7Lập trình Windows
Cơ chế lập trình Event-driven
8Lập trình Windows
3
Thông điệp (Windows Messages)
• Hệ thống (Windows) ghi lại mỗi sự kiện xảy ra(event) trong một thông điệp (message) và đặttrong hàng đợi thông điệp (messages queue)
• Thông điệp phát sinh:
– Từ hệ thống (Windows OS)
– Từ ứng dụng
• Ví dụ: click/drag chuột, ấn phím, minimize/maximize/close cửa sổ, thay đổi kíchthước cửa sổ, …
9Lập trình Windows
Windows Message (cont.)
• HĐH Windows đảm nhiệm việc truyền tất cả các thông điệp của ứng dụng vào các cửa sổ khác nhaucủa ứng dụng đó.
• Một chương trình Windows phải chứa một hàmđặc biệt để xử lý các thông điệp gọi là hàm xử lýcửa sổ WinProc (hoặc WindowProc):
– Được gọi khi có bất kỳ thông điệp được truyềnđến cửa sổ (thông qua con trỏ hàm)
– Xử lý các thông điệp đó và trả điều khiển về chohệ thống.
• Nhiều thông điệp trả lại cho Windows xử lý, gọihàm DefWindowProc( )
10Lập trình Windows
Windows Message (cont.)
11Lập trình Windows
Windows API
• Application Programming Interface: Giaodiện lập trình ứng dụng
• Cung cấp các hàm truy cập tài nguyên tronghệ thống (Windows) chứa trong các thư việnliên kết động DLL.
• Các ứng dụng có thể truy cập đến các hàmAPI
• Các hàm GDI (Graphics Device Interface) chophép ứng dụng làm việc với nhiều kiểu thiếtbị đồ họa.
12Lập trình Windows
4
Windows Data Types (1)
• Định nghĩa nhờ từ khóa typedef trong các tập tin (windef.h; winbase.h, winuser.h được include trong windows.h).
• Ví dụ:
– typedef int INT;
– typedef unsigned int UINT;
– char * PSTR
• WPARAM (UINT) và LPARAM (LONG) đều 32 bit
• LRESULT: kiểu LONG
• HANDLE: Một gi| trị 32bits không dấu (unsigned) do HĐH tạo ra để l{m định danh cho 1 đối tượng (file, cửa sổ, vùng nhớ, menu, toolbar…). Ví dụ : HWND, HINSTANCE, hPrevInstance
13Lập trình Windows
Windows Data Types (2)
Kiểu Ý nghĩa
HANDLE Số nguyên 32-bit, định danh.
HWND Số nguyên 32-bit, định danh.
BYTE Giá trị 8-bit không dấu.
WORD Số nguyên 16-bit không dấu.
DWORD Số nguyên 32-bit không dấu.
UINT Số nguyên không dấu 32-bit.
LONG long 32-bit.
BOOL Kiểu logic True/False
LPSTR Con trỏ chuỗi. (char *)
LPCSTR Hằng con trỏ chuỗi.
WPARAM 32-bit.
LPARAM 32-bit.
BSTR Giá trị 32-bit trỏ đến kí tự.
LPVOID Con trỏ 32-bit đến một kiểu không xác định.
LPTSTR Giống như LPSTR nhưng có thể chuyển sang dạng Unicode và
DBCS.
LPCTSTR Giống như LPCTSTR nhưng có thể chuyển sang dạng Unicode và
DBCS.
14Lập trình Windows
Microsoft style (1)
• Tất cả c|c kiểu dữ liệu mở rộng của windows , tên class, tên struct, tên hằng số định sẵn đều được viết in hoaVí dụ :Tên kiểu dữ liệu : UINT , ATOM , HANDLE, HWND, BYTE,….Tên cấu trúc : MSG, PAINSTRUCT, WNDCLASS ,....Tên hằng số định sẵn : NULL, IDI_APPLICATION, CS_VREDRAW,…..
• Tất cả c|c method (c|c h{m, c|c phương thức) đều được viết hoa (pascal notation). Ví dụ : LoadIcon(…)LoadCursor(…)SomeOtherName(…)
15Lập trình Windows
Microsoft Style (2)
• Qui ước: bắt đầu (tiền tố) chữ thường thểhiện kiểu dữ liệu biến.
• Ví dụ: szCmdLine là một biến lưu chuỗi nhậptừ dòng lệnh, sz là thể hiện cho biến kiểuchuỗi kết thúc ký tự 0,
• hInstance và hPrevInstance, trong đó h viếttắt cho kiểu handle.
16Lập trình Windows
5
Microsoft Style (3) – Tiền tố tên biến
Tiền tố Kiểu dữ liệu
c char, WCHAR, TCHAR
by BYTE
n short
i int
x,y biến lưu tọa độ x, y
b BOOL
w WORD
l long
dw DWORD
s string
sz chuỗi kết thúc bởi kí tự 0
h handle
p pointer
Lpsz con trỏ dài chuỗi ký tự kết thúc kí tự 0
17Lập trình Windows
Microsoft style (4) - Calling convention
• Định nghĩa kiểu h{m gọi bởi Windows OS#define CALLBACK __stdcall#define WINAPI __stdcall#define APIENTRY WINAPI#define APIPRIVATE __stdcall#define PASCAL __stdcall
• Thêm vào trước tên hàm để chỉ ra chocompiler rằng hàm này có cách tổ chức phụcvụ cho việc gọi đến như thế nào.
18Lập trình Windows
1.2. Cấu trúc của chương trình Windows
19Lập trình Windows
1.2. Cấu trúc của chương trình Windows
• Chương trình Windows đơn giản (dùng hàm API) gồm 2 hàm WinMain() và hàm xử lý cửa sổWinProc().
• WinMain() thực hiện các chức năng:
– Tell Windows what kind of window the program requires
– Create the program window
– Initialize the program window
– Retrieve Windows messages intended for the program
• WinProc(): xử lý các thông điệp liên quan đến cửasổ của nó.
20Lập trình Windows
6
1.2.1. Hàm WinMain()
• Hàm chính của ứng dụng trên Windows
• Program entry point
• hInstance, is a handle to the instance of the program you are writing.
• hPrevInstance, is used if your program had any previous instance. If not, this argument can be ignored.
• szCmdLine, is a string that represents all items used on the command line to compile the application.
• nCmdShow, controls how the window you are building will be displayed.
int WINAPI WinMain(HINSTANCE hInstance,
HINSTANCE hPrevInstance,
PSTR szCmdLine, int iCmdShow)
21Lập trình Windows
Hàm WinMain (cont.)
• Tìm hiểu hàm WinMain mẫu:
int WINAPI WinMain(HINSTANCE hInstance, HINSTANCE hPrevInstance,
PSTR szCmdLine, int iCmdShow)
{
static TCHAR szAppName[] = TEXT("HelloWin"); // tên ứng dụng
HWND hwnd;
MSG msg;
WNDCLASS wndclass; // biến để định danh một cửa sổ
/* Ðịnh nghĩa kiểu cửa sổ */
wndclass.style = SC_HREDRAW | CS_VREDRAW;
wndclass.lpfnWndProc = WndProc; // Hàm thủ tục cửa sổ
wndclass.cbClsExtra = 0;
wndclass.cbWndExtra = 0;
wndclass.hInstance = hInstance; // Ðịnh danh ứng dụng
Tìm hiểu hàm WinMain mẫu (cont.)wndclass.lpszClassName = szAppName; // tên ứng dụng
/* Ðăng ký lớp cửa sổ */
if (!RegisterClass(&wndclass)) return 0;
/* Tạo thể hiện lớp cửa sổ đã định nghĩa */
hwnd = CreateWindow(szAppName, // Tên cửa sổ
"Hello Program", // Tiêu đề
WS_OVERLAPPEDWINDOW, // Kiểu cửa sổ
CW_USEDEFAULT, // Toạ độ x
CW_USEDEFAULT, // Toạ độ y
CW_USEDEFAULT, // Chiều rộng
CW_USEDEFAULT, // Chiều dài
NULL, // Cửa sổ cha
NULL, // Không có menu
hInstance, // Ðịnh danh ứng dụng
NULL); // Tham số bổ sung
/* Hiển thị cửa sổ */
ShowWindow (hwnd, iCmdShow);
UpdateWindow (hwnd);
/* Chu trình xử lý các thông điệp*/
while (GetMessage (&msg, NULL, 0, 0)) {
TranslateMessage (&msg);
DispatchMessage (&msg);
}
return msg.wParam;
}
23
Lập trình Windows
Định nghĩa lớp cửa sổ WNDCLASS
• Windows cung cấp một cấu trúc WNDCLASS (file winuser.h) gọi là lớp cửa sổ.
• Lớp này chứa các thuộc tính tạo thành một cửa sổ
typedef struct _WNDCLASS
{
UINT style;
WNDPROC lpfnWndProc;
int cbClsExtra;
HINSTANCE hInstance;
HICON hIcon;
HCURSOR hCursor;
HBRUSH hbrBackground;
LPCSTR lpszMenuName;
LPCSTR lpszClassName;
} WNDCLASS, *PWNDCLASS;
24Lập trình Windows
7
Định nghĩa lớp cửa sổ WNDCLASS
• Ý nghĩa thuộc tính lớp cửa sổ WNDCLASS: Thuộc tính Ý nghĩa Ghi chú
style Kiểu lớpKết hợp nhiều kiểu giá trị khác nhau bằng toán tử OR.
lpfnWndProc Con trỏ đến thủ tục xử lý cửa sổ
cbClsExtraSố byte được cấp phát thêm sau cấu trúc window-class
Mặc định
cbWndExtraSố byte được cấp phát thêm sau một instance của window
Mặc định
hInstanceĐịnh danh chứa thủ tục cửa sổ của lớp window
hIcon Định danh của biểu tượng Dùng hàm LoadIcon
hCursor Định danh của con trỏ chuột Dùng hàm LoadCursor
hbrBackground Định danh của chổi tô nềnDùng hàm GetStockObject
lpszMenuName Tên thực đơn
Tên thực đơn gắn với cửa sổ, thực đơn này được khai báo trong tập tin tài nguyên.
lpszClassName Tên lớp25
Đăng ký lớp cửa sổ
• Sau khi định nghĩa lớp cửa sổ phải đăng kýbằng hàm RegisterClass:
ATOM RegisterClass(CONST WNDCLASS * lpWndClass);
26Lập trình Windows
Tạo cửa sổ
• Lớp cửa sổ thể hiện đặc tính chung cửa sổ. Cho phép tạo nhiều thể hiện cửa sổ của lớp
• Dùng hàm CreateWindow, chỉ định các đặc tínhriêng của cửa sổ, và phân biệt nó với các cửa sổkhác tạo ra cùng một lớp.
HWND CreateWindow(LPCSTR lpClassName, // Tên lớp cửa sổ đã đăng ký
LPCSTR lpwindowName, // Tên của cửa sổ
DWORD dwStyle, // Kiểu của cửa sổ
int x, // Vị trí ngang ban đầu
int y, // Vị trí dọc ban đầu
int nWidth, // Ðộ rộng ban đầu
int nHeight, // Ðộ cao ban đầu
HWND hWndParent, // Ðịnh danh của cửa sổ cha
MENU hMenu, // Ðịnh dang của thực đơn
INSTANCE hInstance, // Ðịnh danh thể hiện ứng dụng
PVOID lpParam // Các tham số ban đầu
);
27Lập trình Windows
Hiển thị cửa sổ
• Sau khi tạo cửa sổ định danh cửa sổ HWND
• Để xuất hiện cửa sổ gọi hàm ShowWindow
BOOL ShowWindow(HWND hWnd, // Ðịnh danh của cửa sổ cần thể hiện
int iCmdShow // Trạng thái hiển thị
);
• Một số trạng thái hiển thị (iCmdShow):
SW_HIDE: Ẩn cửa sổ.SW_MAXIMIZE: Phóng cửa sổ ra toàn bộ màn hình.SW_MINIMIZE: Thu nhỏ thành biểu tượng trên màn hình.SW_RESTORE: Hiển thị dưới dạng chuẩn.
28Lập trình Windows
8
1.2.2. Hàm xử lý thông điệp WinProc
• Có thể có nhiều hơn một hàm xử lý thông điệp
• Luôn đi kèm cửa sổ của nó
• Giao tiếp với hệ thống (Windows), toàn bộ cácthông điệp gửi tới được xử lý qua hàm này
• Thường khai báo như sau:
• Trong đó tham số đầu tiên là định danh của cửa sổ, tham số thứ 2 là định danh thông điệp, và cuối cùnglà 2 tham số WPARAM và LPARAM bổ sung thôngtin kèm theo thông điệp.
LoadIcon Nạp một biểu tượng để sử dụng trong chương trình.
LoadCursor Nạp một con trỏ chuột cho chương trình.
GetStockObject
Nhận một đối tượng đồ họa, trong trường hợp của chương trình thì lấy một chổi tô để tô lại nền của cửa sổ.
RegisterClassĐăng ký một lớp cửa sổ cho cửa sổ ứng dụng trong chương trình.
MessageBox Hiển thị một thông điệp.
CreateWindow Tạo một cửa sổ dựa trên một lớp cửa sổ.
ShowWindow Hiển thị cửa sổ lên màn hình.
UpdateWindow Yêu cầu cửa sổ vẽ lại chính bản thân nó.
GetMesssage Nhận một thông điệp từ hàng đợi thông điệp.
TranslateMessage Dịch thông điệp bàn phím.
DispatchMessage Gởi thông điệp đến hàm xứ lý cửa sổ.
BeginPaint Khởi tạo chức năng vẽ của cửa sổ.
GetClientRect Lấy hình chữ nhật lưu vùng làm việc.
DrawText Hiển thị một chuỗi văn bản.
EndPaint Kết thúc việc vẽ cửa sổ.
PostQuitMessage Đưa thông điệp thoát vào hàng đợi thông điệp.
DefWindowProc Thực hiện việc xử lý mặc định các thông điệp.43
1.3. Microsoft Foundation Classes (MFC)
• MFC = Microsoft Foundation Classes
• Thư viện c|c lớp đóng gói c|c h{m Win32 API
• Tập hợp các lớp C++ (methods, members) và hàm toàn cục
• Phát triển ứng dụng Windows dễ dàng, rútngắn thời gian (so với lập trình Windows API).
• Program user interface
44Lập trình Windows
12
MFC và Win32 API
• Win32 API: tập hợp các hàm, cấu trúc, thôngđiệp, macros và interfaces
– Cho phép phát triển ứng dụng Win32 platforms.
– Program low-level, tiêu tốn thời gian.
• MFC:
– Tái sử dụng code (reuse) và phát triển các thưviện.
– Đơn giản hóa và tăng tốc phát triển ứng dụngbằng cách cung cấp một tập các lớp C++ đóng góicác đặc điểm của Win32 API
45Lập trình Windows
MFC và Win32 API – Ví dụ
• Khái niệm Win32 của một cửa sổ (window) đượcđóng gói bởi lớp CWnd trong MFC.
• CWnd chứa 1 biến thành viên kiểu HWND (kiểu dữliệu định nghĩa Win32 biểu diễn một cửa sổ).
• CWnd chứa các phương thức đóng gói gọi đến cáchàm Win32 mà dùng HWND như 1 tham số.
• Ví dụ:
– Hàm: BOOL ShowWindow(HWND hWnd, int nCmdShow);
– Được đóng gói trong MFC:BOOL CWnd::ShowWindow(int nCmdShow);
46Lập trình Windows
MFC Application Framework
• Ngoài việc đóng gói của Win32 API, MFC còn địnhnghĩa một nhóm các lớp để biểu biễn các object ứngdụng chung và thiết lập mối quan hệ trong nhómnày để thực thi các hành vi của ứng dụng.
• Application Framework: một nền tảng để xây dựngcác ứng dụng.
• Dùng MFC Wizard để tạo ra tập hợp các lớp dẫnxuất từ các lớp của framework.
• Hoặc xây dựng các lớp mới theo yêu cầu sử dụng
47Lập trình Windows 48Lập trình Windows
13
Cấu trúc ứng dụng MFC
• Ứng dụng MFC cung cấp:
– Một lớp biểu diễn ứng dụng (Application Class)
– Một lớp biểu diễn cửa sổ chính của ứng dụng (Main Window)
– Triển khai h{m WinMain() (được ẩn đi) (WinMain() Function)
49Lập trình Windows
1.4. Lập trình Windows với VC++ 2008
• 3 c|ch tạo ứng dụng Windows với VC++:
– Ứng dụng sử dụng trực tiếp Windows API
(Win32 Project)
– Ứng dụng sử dụng MFC
(MFC Application)
– Ứng dụng Windows Form
(CLR/Windows Form Application)
50Lập trình Windows
Môi trường phát triển tích hợp VC++ (2008)
IDE:
• The Solution (Workspace)
• Output Pane
• Editor Area
• Menu Bar
• Rearranging on the IDE
51Lập trình Windows
VC++ 2008 Developer Studio Environment
-Solution Explorer-Class View-Resource View
Properties
Editor Area
Output
ToolBox
52Lập trình Windows
14
The Solution
• Solution Explorer: allows you to view and navigate all the files that make up your application.
• Class View allows you to navigate and manipulate your source code on a C++ class level.
• Resource View: allows you to find and edit each of the various resources in your application, including dialog window designs, icons, and menus.
53Lập trình Windows
Output Pane & Editor Area
• Output Pane:
– Cung cấp thông tin cho người lập trình
– Compiler progress statements
– Warnings, error messages
– Thông tin debugger:
– Current values of variables when step through code. (Cửa sổ Watch)
• Editor Area:
– Soạn thảo m~ lệnh
– Thiết kế giao diện (Design mode)
– Icon Editor
54Lập trình Windows
Menu Bar + Rearranging IDE
• Menu bar + Tool bars
• Standard toolbar
• Build toolbar
• Text Editor
• ….
• Add/remove Toolbars
• Kéo thả, bố trí c|c cửa sổ l{m việc
• Floating, Dock, Auto hiden, ….
55Lập trình Windows
C|c th{nh phần ứng dụng ph|t triển với VC++
56
15
Character Sets, và _T macro (1)
• Old Windows: Tập ký tự ANSI 8 bit
• Windows NT: Tập ký tự Unicode 16 bit (bao trùm ANSI).
• Biên dịch ứng dụng VC++ trên Windows NT có thể chọn sử dụng Unicode hoặc không.
• Nếu một chuỗi “Hello” thì trình biên dịch sẽ thể hiện dạng ANSI (8bit/1 ký tự).
• Nếu chuỗi L”Hello” thì trình biên dịch sẽ thể hiện dạng chuỗi Unicode.
57Lập trình Windows
Character Sets, và _T macro (2)
• Dùng macro _T (của MFC) cho chuỗi dạng
_T(“Hello”) thì kết quả sẽ được thể hiện dạng Unicode nếu ký hiệu tiền xử lý _UNICODE được định nghĩa (chọn kiểu chuỗi ký tự Unicode cho ứng dụng), nếu không mặc định l{ ký tự ANSI.
58
Character Sets và _T macro (3)
• Kiểu TCHAR (dùng thay cho kiểu char):
– L{ wchar_t (Unicode 16 bit) nếu _UNICODE được định nghĩa
– L{ char (ANSI 8 bit) nếu _UNICODE không được định nghĩa
• Tương tự, nên dùng TCHAR* hoặc LPTSTR (con trỏ chuỗi) thay cho wchar_t*, hoặc char*.
• LPCTSTR: con trỏ tới chuỗi hằng
• Sử dụng sizeof(TCHAR) để x|c định độ rộng ký tự (8 hay 16 bit)
• Sử dụng c|c macro trong thư viện tchar.h thay cho c|c h{m xử lý ký tự/chuỗi của thư viện C-runtime.
Ví dụ: _tcscpy thay cho h{m strcpy( ) 59
Exercises Chapter 1.
• Ex1-1. HelloWorld
– Tạo project Win32 Project như ví dụ lý thuyết
– Triển khai h{m WinMain, WinProc, cơ chế thông điệp
• Ex1-2. HelloMFC
– Tìm hiểu sử dụng IDE Visual studio
– Tạo project MFC appllication, sử dụng Wizard
– Code view, design view
– Compile, debug, run
60Lập trình Windows
16
Create a project
Tên ứng dụng
61Lập trình Windows
Sử dụng Wizard
62Lập trình Windows
Chọn kiểu ứng
dụng
Sử dụng thư viện
Unicode
Thiết kế giao diện ứng dụng (Dialog)
63Lập trình Windows
Add code to greeting (1)
• Button “Hello”: Right Mouse/Add Event Handler
Chọn sự kiện, tên hàm xử lý
64Lập trình Windows
17
Add code to greeting (2)
void CHelloMFCDlg::OnBnClickedButtonHello(){
// TODO: Add your control notification handler code here
MessageBox(L"Xin chào ! Lập trình Windows", L"First MFC Application");}
Ví dụ gọi hộp thoạithông báo
65Lập trình Windows
Compile, Build, Debug, Run
Compile (Ctrl+F7),
Build (F6),
Debug (F5),
Run without Debug (Ctrl+F5)
Set Breakpoint (F9) and Run Debug
Chương 2. Lập trình Windows VC++/MFC
• 2.1. \nh xạ thông điệp trong MFC
• 2.2. Document/View trong MFC
• 2.3. Menu và Toolbar
• 2.4. Xử lý vẽ (Drawing)
• 2.5. Giao tiếp b{n phím/chuột
• 2.6. Hộp thoại (Dialogs)
• 2.7. Sử dụng các điều khiển (controls)
67Lập trình Windows
2.1. Message Map trong MFC (1)
• Lập trình MFC cho phép viết c|c h{m để xử lý c|c thông điệp (messages) mong muốn. (Ngo{i c|c xử lý mặc định được MFC cung cấp).
• Gọi l{ c|c message handlers (hoặc handlers). (cũng l{ h{m th{nh viên của lớp v{ được ph}n biệt bằng tiền tố afx_msg).
• Cơ chế liên kết giữa thông điệp v{ h{m xử lý được x|c định bởi Message Map (\nh xạ thông điệp)
68Lập trình Windows
18
2.1. Message Map trong MFC (2)
• Mỗi lớp có xử lý thông điệp sẽ triển khai một Message Map. Sử dụng c|c macro:
– DECLARE_MESSAGE_MAP() trong file .h
– Cặp BEGIN_MESSAGE_MAP() v{ END_MESSAGE_MAP() trong file .cpp
(Cặp n{y bao một danh s|ch c|c h{m xử lý tương ứng với c|c thông điệp)
69Lập trình Windows
2.1. Message Map trong MFC (3)
• Xét một ví dụ ứng dụng MFC đơn giản:
70Lập trình Windows
Message Map trong MFC (2)
71Lập trình Windows
Qu| trình xử lý thông điệp trong MFC
72Lập trình Windows
19
Ph}n loại thông điệp trong MFC
MessageCategory
Description
WindowsMessages
Thông điệp chuẩn của Windows, bắt đầu với WM_ (Ngoại trừ c|c thông điệp WM_COMMAND)Ví dụ: WM_PAINT, WM_LBUTTONUP, …
Control NotificationMessages
Các thông điệp WM_COMMAND được gửi từ c|c điều khiển (Controls) như Button, CheckBox, … đến cửa sổ chứa chúng, hoặc từ cửa sổ con đến cửa sổ cha.Tham số đi kèm (IDs) cho biết gửi từ controls n{o
Command Messages
Cũng l{ c|c thông điệp WM_COMMAND nhưng được từ c|c th{nh phần giao diện người dùng như menu items, toolbar buttons. (Được MFC định nghĩa c|c IDs chuẩn, người dùng có thể tạo thêm)
73Lập trình Windows
Add Message Handlers
• Có thể l{m thủ công (Manual) (Viết trong Message Map).
– SDI (Single Document Interface): Hiển thị một t{i liệu (Document) mỗi lần trên một cửa sổ (view)
– MDI (Multiple Document Interface): Cho phép mở nhiều t{i liệu một lúc
• Đều được hợp th{nh bởi c|c th{nh phần CDocument và Cview
• Có thể tạo ứng dụng MFC kiểu kiến trúc SDI/MDI
76Lập trình Windows
20
Khung ứng dụng dạng SDI
• Chỉ mở một t{i liệu
77Lập trình Windows
Khung ứng dụng dạng MDI
• Cho phép mở nhiều t{i liệu
78Lập trình Windows
Ứng dụng MFC based Document/View
• Trong qu| trình tạo ứng dụng dạng SDI v{ MDI, c|c class được tạo ra hầu hết được kế thừa (dẫn xuất) từ c|c class như:
– Với dạng SDI: CWinApp, CFrameWnd, CDocument, CView
– Với dạng MDI: CWinApp, CMDIFrameWnd, CMDIChildWnd, CDocument, CView
79Lập trình Windows
Ứng dụng MFC based Document/View
• Kiểu SDI
80
21
Mô tả vai trò các class
81Lập trình Windows
Cấu trúc Document/View dạng SDI
82Lập trình Windows
Cấu trúc Document/View dạng MDI
83Lập trình Windows
Sự tương tác giữa Document và View
• Với cả 2 dạng SDI v{ MDI, sự liên kết thể hiện thông qua 1 biến pointer kiểu đối tượng lớp CDocument (biến n{y thường có tên l{ pDoc). Thông qua biến n{y, có thể điều khiển thao t|c chuyển thông tin (từ lớp CView sang CDocument) hay lấy thông tin về (từ lớp CDocument sang lớp CView).
• Thông thường, với cả ứng dụng dạng SDI hay MDI thì trong lớp CView luôn có h{m GetDocumentnhằm hỗ trợ việc lấy biến con trỏ n{y.
– InsertMenu: thêm một đối tượng menu tại một vị trí x|c định
– ModifyMenu: chỉnh sửa một đối tượng menu x|c định.
– CheckMenuItem: thêm/bỏ dấu check phía trước mộtmenuitem
– EnableMenuItem: thiết lập menuitem c|c trạng th|i enable (MF_ENABLED), disable (MF_DISABLED), gray(MF_GRAYED).
101Lập trình Windows
Popup (Context) Menu
• 2 cách:
– Thiết kế một menu đặc biệt dùng làm context menu (bỏ qua top level)
– Sử dụng một thành phần drop-down menu (submenu) từ menu chính
102Lập trình Windows
Tạo pop-up menu
• Hàm xử lý CWnd::OnContextMenu
• Hiển thị một menu pop-up nổi– BOOL CMenu::TrackPopupMenu(UINT nFlags, int x, int y, CWnd*
pWnd, LPCRECT lpRect=0);
• nFlags: cờ vị trí trên màn hình (TPM_CENTERALIGN , TPM_LEFTALIGN , TPM_RIGHTALIGN), cờ chỉ phím nhấn của chuột(TPM_LEFTBUTTON, TPM_RIGHTBUTTON)
• Viết hàm xử lý:
103
Tạo lập menu cho dialog
• Tạo một tài nguyên menu cho ứng dụng
• Chọn menu cần gắn vào dialog trong hộpthoại Dialog Properties.
• Hoặc sử dụng h{m
CMenu::LoadMenu()
104Lập trình Windows
27
Ex2-3a. Menu
• Tạo lập Menu cho ứng dụng Sketcher trong Ex2-2 có c|c th{nh phần:
– Element chứa c|c menu items: Line, Rectangle, Circle, Curve
– Color chứa c|c menu items: Black, Red, Green, Blue
• (Phục vụ việc vẽ c|c hình với m{u sắc kh|c nhau)
105Lập trình Windows
2.3. Menu và Toolbar (cont.)
• 2.3.2. Toolbar
– Một số dạng Toolbar
– Thiết kế Toolbar resource
– Thêm Toolbar v{o ứng dụng
– Xử lý thông điệp c|c nút lệnh trên Toolbar
– Xử lý một số dạng toolbar đặc biệt
106Lập trình Windows
Một số dạng Toolbar
107Lập trình Windows
Thiết kế Toolbar Resource
• Với ứng dụng kiến trúc SDI/MDI: tạo sẵn toolbar mặc định.
• Có thể sử dụng Toolbar Editor (Mở Resource/Toolbar) để sửa đổi toolbar đ~ có hoặc tạo toolbar mới.
• Có thể sử dụng ảnh bitmap (thêm v{o Resource) để thiết kế toolbar. (Sử dụng h{m LoadBitmap( ) của lớp CToolbar để nạp)
108Lập trình Windows
28
Sử dụng toolbar editor
• Resource/Toolbar
109Lập trình Wndows
Thêm Toolbar vào ứng dụng
• Sử dụng lớp CToolBar:
(Hoặc CMFCToolBar)
– Khai b|o đối tượng lớp
– Gọi h{m tạo lập cửa sổ Toolbar
– Nạp Toolbar resource đ~ thiết kế
– Thiết lập thuộc tính cho toolbar
– Gắn toolbar v{o cửa sổ chính
110Lập trình Windows
Khai báo đối tượng lớp CToolBar
111Lập trình Windows
Xử lý trong hàm OnCreate – Minh họa 1
112Lập trình Windows
29
Xử lý trong h{m OnCreate – Minh họa 2
113Lập trình Windows
Toolbar Style
114Lập trình Windows
Xử lý trong h{m Oncreate – Minh họa 2 (tt)
115Lập trình Windows
Toolbar docking style
116Lập trình Windows
30
H{m xử lý cho c|c nút lệnh trên toolbar
• Nếu toolbar là chức năng từ menu item: Chọn ID cho button trùng ID của menu item tương ứng (tham chiếu đến h{m xử lý của menu items)
• Nếu không có menu item tương ứng, thêm viết hàm xử lýthông điệp (vào MESSAGE_MAP). Ví dụ ID_BUTTON_BOLD
117
Xử lý một số dạng toolbar đặc biệt
• Có nhóm button dạng checkbox
• Có nhóm button dạng radio
• Có Combo box trên Toolbar
118Lập trình Windows
Nhóm button dạng checkbox và radio
• Dạng checkbox: Cho chọn nhiều button trong 1 nhóm
• Dạng radio: Chỉ chọn 1 button trong 1 nhóm
• Giải ph|p: Đặt c|c biến cờ trạng th|i, phối hợp xử lý sự kiện UPDATE_COMMAND_UI của c|c button tương tự như với menu items
119Lập trình Windows
Ví dụ xử lý button kiểu check box (1)
120Lập trình Windows
31
Ví dụ xử lý button kiểu check box (2)
121Lập trình Windows
Ví dụ xử lý button kiểu radio (1)
122Lập trình Windows
Ví dụ xử lý button kiểu radio (2)
123Lập trình Windows
Enable/Disable button
124Lập trình Windows
32
Combo box trên toolbar
• Nguyên lý tạo cửa sổ con (Combox box) gắn v{o cửa sổ cha (Toolbar)
125Lập trình Windows
Khai báo đối tượng combo box
126Lập trình Windows
Gắn combo box vào toolbar
127Lập trình Windows
Ex2-3b. Toolbar
• X}y dựng toolbar cho ứng dụng Sketcher. Toolbar triển khai c|c lệnh của menu items chọn Element v{ Color tương ứng.
• Modify từ Toolbar có sẵn của ứng dụng MDI
128Lập trình Windows
33
2.4. Xử lý vẽ (Drawing)
• 2.4.1. Cơ bản về vẽ trên Windows
• 2.4.2. Truy xuất ngữ cảnh thiết bị
• 2.4.3. Một số thao t|c vẽ cơ bản
• 2.4.4. Sử dụng c|c đối tượng vẽ
129Lập trình Windows
2.4.1. Cơ bản về vẽ trên Windows
• Hệ tọa độ cung cấp cho xử lý vẽ trên cửa sổ ?
• Vùng ứng dụng của cửa sổ (client area) ?
130Lập trình Windows
GDI ?
• Windows cung cấp GDI (Graphics Device Interface) – giao diện thiết bị đồ họa, giúp thực hiện thao tácvẽ dễ dàng hơn, không phụ thuộc vào phần cứng đồhọa của hệ thống.
• Một chương trình ứng dụng (WindowsApp) khôngvẽ trực tiếp ra màn hình, máy in … mà chỉ vẽ trên“bề mặt luận lý” thể hiện bởi ngữ cảnh thiết bị(Device Context – DC).
• Ngữ cảnh thiết bị chứa các thông tin về hệ thống, ứng dụng và cửa sổ của WindowsApp cũng như cácđối tượng đồ họa đang được vẽ trong WindowAppđó.
131Lập trình Windows
Cơ chế vẽ trong MFC
• Ứng dụng MFC (kiến trúc Document/View) chứa lớp dẫn xuất từ lớp CView (quản lý việc hiển thị dữ liệu lên vùng l{m việc (client area) của cửa sổ ứng dụng).
• C|c xử lý vẽ trên vùng hiển thị n{y được thực hiện trong hàm OnDraw( ) (h{m override đ|p ứng thông điệp WM_PAINT được gọi bất cứ khi n{o vùng cửa sổ cần được vẽ lại). Minh họa:
132
34
2.4.2. Truy xuất ngữ cảnh thiết bị (1)
• Lớp CDC:
– Chứa 1 ngữ cảnh thiết bị (device context – dc) và c|c phương thức cần thiết để xử lý vẽ trong ứng dụng. (~ 100 h{m).
– Ví dụ: Vẽ đường (LineTo), vẽ hình chữ nhật (Rectangle), vẽ hình Ellipse, …
– L{ lớp cơ sở
133Lập trình Windows
Truy xuất ngữ cảnh thiết bị (2)
• Ngo{i ra MFC cung cấp một số lớp ngữ cảnh thiết bị chuyên biệt (kế thừa từ lớp CDC):
– CPaintDC: Sử dụng cho việc vẽ trong vùng ứng dụng của cửa sổ (chỉ thao t|c với sự kiện OnPaint)
– CClientDC: Sử dụng cho việc vẽ trong vùng ứng dụng cửa sổ (vẽ bất kỳ nơi n{o nhưng chỉ thao t|c với sự kiện OnPaint)
– CWindowDC: (Sử dụng cho việc vẽ trong cửa sổ, bao gồm cả vùng không l{ vùng ứng dụng cửa sổ)
– CMetaFileDC: (Sử dụng cho việc vẽ một GDI metafile)
134Lập trình Windows
Truy xuất ngữ cảnh thiết bị (3)
• Để lấy ngữ cảnh thiết bị, khai b|o biến đối tượng lớp, dùng:
CDC dc(this);
• Hoặc biến con trỏ CDC *pDC = GetDC( );
• Để giải phóng ngữ cảnh thiết bị, dùng:
ReleaseDC(pDC);
delete pDC;
135Lập trình Windows
Truy xuất ngữ cảnh thiết bị (4)
• Tọa độ vẽ hiện thời (current position):
– Tọa độ điểm trên vùng vẽ
– Quan hệ tương đối, có thể thay đổi khi thực hiện vẽ c|c thực thể (line, circle, rectangle, text…)
– Có thể thiết lập bằng phương thức của lớp CDC:
136Lập trình Windows
CPoint MoveTo(int x, int y); // Move to position x,yCPoint MoveTo(POINT aPoint); // Move to position defined by aPoint
35
2.4.3. Một số thao t|c vẽ cơ bản (1)
• Vẽ đường thẳng (Lines): từ vị trí hiện tại đến vị trí (x,y)
• Ví dụ:
137Lập trình Windows
BOOL LineTo(int x, int y); // Draw a line to position x,yBOOL LineTo(POINT aPoint); // Draw a line to position defined by aPoint
CDC *pDC;pDC->MoveTo(50,50); // Set the current positionpDC->LineTo(50,200); // Draw a vertical line down 150 unitspDC->LineTo(150,200); // Draw a horizontal line right 100 unitspDC->LineTo(150,50); // Draw a vertical line up 150 unitspDC->LineTo(50,50); // Draw a horizontal line left 100 units
Một số thao t|c vẽ cơ bản (2)
• Vẽ đường tròn (circle):
• Vẽ cung (Arc):
• Ví dụ:
BOOL Ellipse(int x1, int y1, int x2, int y2);BOOL Ellipse(LPCRECT lpRect);
BOOL Arc(int x1, int y1, int x2, int y2, int x3, int y3, int x4, int y4);BOOL Arc(LPCRECT lpRect, POINT startPt, POINT endPt);
CDC *pDC;pDC->Ellipse(50,50,150,150); // Draw the 1st (large) circle// Define the bounding rectangle for the 2nd (smaller) circleCRect rect(250,50,300,100);CPoint start(275,100); // Arc start pointCPoint end(250,75); // Arc end pointpDC->Arc(&rect, start, end); // Draw the second circle
Một số thao t|c vẽ cơ bản (3)
• CDC::Polygon
• CDC::Rectangle
• CDC::Draw3dRect
• CDC::DrawText
• …
139Lập trình Windows
virtual int DrawText(LPCTSTR lpszString,int nCount,LPRECT lpRect,UINT nFormat
);int DrawText(
const CString& str,LPRECT lpRect,UINT nFormat
);
2.4.4. Sử dụng c|c đối tượng vẽ (1)
• L{m thế n{o để:
– Vẽ c|c đường vẽ có m{u sắc, phong c|ch (style) khác nhau
– Tô m{u c|c đối tượng vẽ với m{u sắc, kiểu tô khác nhau
– Vẽ chữ với c|c m{u sắc, kiểu c|ch kh|c nhau
• Cần sử dụng c|c đối tượng vẽ (bút vẽ, chổi tô m{u, font chữ)
140Lập trình Windows
36
Sử dụng c|c đối tượng vẽ (2)
• Bút vẽ (Pen): dùng để vẽ đường
• Chổi vẽ/cọ vẽ (Brush): dùng tô m{u
• Font
• C|c đối tượng n{y đều được quản lý bởi c|c lớp MFC tương ứng.
• Ví dụ như sau tạo bút vẽ mới v{ chọn l{m bút vẽ hiện thời, dùng:
143Lập trình Windows
Sử dụng bút vẽ (3)
• Có thể tạo bút vẽ dùng h{m CPen::CreatePen
• Ví dụ minh họa c|ch dùng n{y:
144Lập trình Windows
// Declare a pen object and initialize it as// a red solid pen drawing a line 2 pixels wideCPen aPen;aPen.CreatePen(PS_SOLID, 2, RGB(255, 0, 0));CPen* pOldPen = pDC->SelectObject(&aPen); // Select aPen as the penpDC->Ellipse(50,50,150,150); // Draw the 1st (large) circle// Define the bounding rectangle for the 2nd (smaller) circleCRect rect(250,50,300,100);CPoint start(275,100); // Arc start pointCPoint end(250,75); // Arc end pointpDC->Arc(&rect,start, end); // Draw the second circlepDC->SelectObject(pOldPen); // Restore the old pen
37
Sử dụng cọ vẽ (1)
• Lớp Cbrush
• Có thể tạo cọ vẽ bằng c|ch dùng h{m tạo, hoặc dùng hàm CreateBrush
145Lập trình Windows
CBrush( );CBrush(
COLORREF crColor );CBrush(
int nIndex,COLORREF crColor
);explicit CBrush(
CBitmap* pBitmap );
Sử dụng cọ vẽ (2)
• Ví dụ tạo cọ vẽ mới v{ chọn l{m cọ vẽ hiện thời:
146Lập trình Windows
GDI Fonts và Lớp CFont
• Ngo{i việc sử dụng font chữ mặc định, người dùng còn có thể tạo font chữ trong chế độ đồ họa tùy chọn.
147Lập trình Windows
Ex2-4. Vẽ trong ứng dụng Sketcher
• Thực hiện các thao tác vẽ cơ bản trên ứng dụng Sketcher:
– Vẽ đường thẳng, hình tròn, hình chữ nhật
– (C|c đối tượng vẽ tại vị trí hiện thời)
• Thay đổi bút vẽ (CPen), chổi vẽ (CBrush) khác nhau
148Lập trình Windows
38
2.5. Giao tiếp với chuột, b{n phím
• 2.5.1. Giao tiếp với chuột
• 2.5.2. Giao tiếp với b{n phím
149Lập trình Windows
2.5.1. Giao tiếp với chuột
• Cần xử lý sự kiện chuột gì ?
– Phím chuột tr|i/phải được ấn/nhả (down/up)
– Giữ phím tr|i v{ di chuột (mousemove)
– Phím chuột giữa, phím chuột mở rộng (nếu có)
– Ấn phím chuột kèm phím chức năng (Control, Shift)
• Xử lý gì ? (phụ thuộc v{o ứng dụng)
• Nơi n{o (lớp n{o) nhận xử lý sự kiện chuột ?
• Ví dụ: Với ứng dụng sketcher:
– Muốn vẽ đối tượng bắt đầu khi ấn chuột tr|i (down), giữ + di chuột (move), ho{n th{nh khi nhả chuột (up).
– C|c đối tượng được vẽ trên lớp CSketcherView, cần bắt sự kiện chuột trên lớp n{y.
150Lập trình Windows
Thông điệp từ sự kiện chuột
• Chọn lớp cần xử lý thông điệp từ chuột
• Chọn mouse messages muốn xử lý (trong Properties)
• Chọn h{m xử lý (message handlers) trong cột bên phải tương ứng message muốn xử lý
151Lập trình Windows
Mouse Message Handlers (1)
Thông điệp(Messages)
Sự kiện(Events)
Hàm xử lý (Handlers)
WM_LBUTTONDOWN Nút tr|i chuột được nhấn xuống OnLButtonDown
WM_LBUTTONUP Nút tr|i chuột được nhả ra OnLButtonUp
WM_LBUTTONDBLCLK Nút tr|i chuột được nhấn kép OnLButtonDblClk
WM_MBUTTONDOWN Nút giữa chuột được nhấn xuống OnMButtonDown
WM_MBUTTONUP Nút giữa chuột được nhả ra OnMButtonUp
WM_MBUTTONDBLCLK Nút giữa chuột được nhấn kép OnMButtonDblClk
WM_RBUTTONDOWN Nút phải chuột được nhấn xuống OnRButtonDown
WM_RBUTTONUP Nút phải chuột được nhả ra OnRButtonUp
WM_RBUTTONDBLCLK Nút phải chuột được nhấn kép OnRButtonDblClk
WM_MOUSEMOVE Con chuột được di chuyển OnMouseMove
152Lập trình Windows
39
Mouse Message Handlers (2)
• C|c h{m xử lý thông điệp có dạng:
• Ví dụ h{m xử lý thông điệp nút chuột tr|i được nhấn trên vùng cửa sổ hiển thị
• Lập trình xử lý hoặc gọi đến handlers tương ứng của lớp cơ sở.
153Lập trình Windows
void CSketcherView::OnLButtonDown(UINT nFlags, CPoint point){// TODO: Add your message handler code here and/or call default
CView::OnLButtonDown(nFlags, point);}
afx_msg void OnMsgName(UINT nFlags, CPoint point)
Mouse Message Handlers (3)
• 2 tham số:
– CPoint point: Tọa độ chuột lúc xảy ra sự kiện
– UINT nFlags: Cờ (32 bit) cho biết nút chuột được nhấn v{ nhận biết c|c phím Control/Shift nếu được bấm kèm.
– Có c|c gi| trị hằng mặt nạ (Mask) được định nghĩa phục vụ cho x|c định nFlags n{y.
154Lập trình Windows
nFlags
• Để nhận biết gi| trị cờ n{y, dùng phép & (bitwise) với mặt nạ. Ví dụ nhận biết phím Ctrl có được nhấn cùng chuột:
155Lập trình Windows
if ((nFlags & MK_CONTROL) == MK_CONTROL) {…}
Ví dụ giao tiếp với chuột (1)
void CVdMouseView::OnLButtonDown(UINT nFlags, CPoint point) { // TODO: Add your message handler code here and/or call default
• Thực hiện thay đổi con trỏ tương ứng với cácphím chọn
• Xử lý sự kiện:
OnKeyDown(UINT nChar, UINT nRepCnt, UINT nFlags)
163Lập trình Windows
2.6. Hộp thoại (Dialogs)
• 2 loại:
– Dialog (Hộp thoại thông thường/tùy biến)
– Common Dialog (C|c hộp thoại chuyên dụng)
164Lập trình Windows
42
2.6.1. Hộp thoại (Dialogs)
• Dialog box:
– L{ một cửa sổ (window)
– Ứng dụng thường dùng dialogs chứa c|c điều khiển (controls) (bản chất cũng l{ cửa sổ)
• 2 yếu tố của 1 dialog trong ứng dụng MFC:
– Diện mạo vật lý của dialog (được định nghĩa trong file resource)
– Đối tượng lớp dialog (dùng để quản lý c|c hoạt động của dialog v{ c|c điều khiển đặt trên nó)
• MFC cung cấp lớp cơ sở CDialog, có thể sử dụng lớp dẫn xuất từ nó cho c|c dialog sau khi đ~ tạo ra resource (diện mạo thiết kế).
165Lập trình Windows
Thiết kế dialog (resource)
• Mở Resource View, cho phép:
– Thiết kế 1 dialog trên vùng l{m việc
– Lấy c|c điều khiển (control) từ ToolBox
– Tạo dialog mới bằng Insert Dialog
• Định danh dialog: IDD_DIALOG
166
Lập trình cho dialog (1)
• Gồm 2 khía cạnh cần giải quyết:
– Hiển thị (gọi) dialog đó lên
– Lập trình xử lý sự kiện cho c|c điều khiển đặt trên dialog đó
167Lập trình Windows
Lập trình cho dialog (2)
• Gắn lớp quản lý cho dialog sau khi đ~ thiết kế resource bằng c|ch chọn Add Class (chọn chuột phải trên dialog cần add)
168Lập trình Windows
43
Lớp quản lý dialog – minh họa
169Lập trình Windows
// CPenDialog dialog
class CPenDialog : public CDialogEx{DECLARE_DYNAMIC(CPenDialog)
public:CPenDialog(CWnd* pParent = NULL); // standard constructorvirtual ~CPenDialog();
// Dialog Dataenum { IDD = IDD_PENWIDTH_DLG };
protected:virtual void DoDataExchange(CDataExchange* pDX); // DDX/DDV support
DECLARE_MESSAGE_MAP()};
Modal và Modaless Dialogs
• Có 2 loại dialogs: kiểu modal v{ modaless (kh|c nhau về c|ch hoạt động)
• Modal dialog:
– Khi hiển thị l{m tất cả c|c cửa sổ kh|c của ứng dụng sẽ treo cho đến khi nó được đóng (thường l{ chọn OK, Cancel)
– Tạo bằng c|ch khai b|o đối tượng lớp quản lý dialog, v{ gọi h{m DoModal().
• Modeless dialog: (ngược lại)
– Khi hiển thị nó, vẫn có thể chọn v{o c|c cửa sổ kh|c của ứng dụng.
– Có thể tạo bằng c|ch dùng h{m CDialog::Create
170Lập trình Windows
Hiển thị dialog
• X|c định khi n{o muốn hiển thị dialog (phụ thuộc v{o ứng dụng). Ví dụ: khi chọn một menu item, click v{o một nút lệnh, …
• Viết m~ lệnh gọi hiển thị dialog đ~ chuẩn bị tại nơi đ~ x|c định. Minh họa:
• Chú ý: Cần #include header file của lớp quản lý v{o file m~ nguồn chứa khai b|o đối tượng lớp quản lý dialog.
171Lập trình Windows
// Handler for the pen width menu item void CSketcherDoc::OnPenWidth(){
CPenDialog aDlg; // Create a local dialog objectaDlg.DoModal(); // Display the dialog as modal
}
Đóng (close) dialog
• Nút lệnh OK, Cancel
• H{m ảo (virtual) tương ứng:
– CDialog::OnOK() trả về ID nút OK (mặc định IDOK)
– CDialog::OnCancel() trả về ID nút Cancel (IDCANCEL)
• Có thể thiết kế, Override lại h{m xử lý sự kiện click c|c nút n{y để thực hiện những h{nh xử thích hợp
172Lập trình Windows
44
Hàm MessageBox (1)
• nType: what buttons display ?
173Lập trình Windows
Hàm MessageBox (2)
• nType: button OR Icon
174Lập trình Windows
2.6.2. Common Dialogs (1)
• MFC cung cấp c|c hộp thoại chuyên dụng hỗ trợ những thao t|c phổ biến trong c|c ứng dụng trên Windows: chọn Font, chọn m{u, Open/Save file, In ấn, …
• C|c loại hộp thoại n{y đều có lớp MFC quản lý
175Lập trình Windows
Common Dialogs (2)
• Nguyên tắc gọi các dialogs chuyên dụng:
– Tạo đối tượng thuộc lớp Dialog cần dùng (cungcấp các thông tin cơ bản)
– Gọi hàm DoModal() để hiển thị
– Lấy các giá trị quan tâm từ đối tượng đ~ khai báo (Sau khi tương t|c với người dùng)
176Lập trình Windows
45
CFileDialog (1)
• Lớp đóng gói làm việc với hộp thoại tập tin thôngdụng của Windows (Open, Save As, …)
• H{m khởi tạo CFileDialog::CFileDialog
• Khởi tạo một đối tượng hộp thoại tập tin Windows chuẩn.
177Lập trình Windows
CFileDialog( BOOL bOpenFileDialog,
LPCTSTR lpszDefExt = NULL,
LPCTSTR lpszFileName = NULL,
DWORD dwFlags = OFN_HIDEREADONLY |
OFN_OVERWRITEPROMPT,
LPCTSTR lpszFilter = NULL,
CWnd* pParentWnd = NULL );
CFileDialog (2)
• bOpenFileDialog:– TRUE: Open
– FALSE: Save As
• lpszDefExt:
– Đuôi mở rộng mặc định của tên tập tin. Nếu người dùng không nhập kèm đuôi mở rộng trong ô edit box của File name, phần mở rộng được chỉ định bởi lpszDefExt sẽ được tự động thêm v{o tên của tập tin. Nếu gi| trị n{y l{ NULL, sẽ không có phần mở rộng được thêm v{o.
• lpszFileName:
– Tên tập tin khởi tạo sẽ được xuất hiện trong ô edit box của File name. Nếu gi| trị n{y l{ NULL, sẽ không có tên tập tin n{o xuất hiện.
178Lập trình Windows
CFileDialog (3)
• dwFlags:
– Một phép kết hợp của một hay nhiều biến cờ cho phép tùy chỉnh hộp thoại. Khi chỉnh sửa biến th{nh viên cấu trúc m_ofn.Flags, dùng một to|n tử OR trong những thay đổi để giữ những thiết lập mặc định không bị ảnh hưởng.
• lpszFilter:
– Một d~y c|c cặp chuỗi chỉ định những bộ lọc bạn có thể |p dụng cho tập tin. Nếu bạn chỉ định bộ lọc tập tin, chỉ những tập tin có trong bộ lọc mới xuất hiện trong list box.
• pParentWnd:
– Một con trỏ trỏ tới đối tượng hộp thoại tập tin l{ cha hay cửa sổ chủ. 179Lập trình Windows
Các phương thức lớp CFileDialog
• CFileDialog::DoModal()
- H{m trả về IDOK hay IDCANCEL. (tương ứng người dùng chọn nút OK hay nút Cancel).- Khi người dùng click nút OK hay Cancel, hay chọn chức năng Close từ đều khiển menu của hộp thoại, quyền điều khiển được trao lại cho ứng dụng. Sau đó, có thể gọi c|c h{m th{nh viên kh|c để nhận về c|c thiết lập hay c|c thông tin m{ người dùng nhập v{o hộp thoại.- DoModal l{ một h{m ảo kế thừa từ lớp CDialog.
180Lập trình Windows
46
Các phương thức lớp CFileDialog
• GetFileExt: lấy phần mở rộng của tập tin được chọn
• GetFileName: lấy tên tập tin được chọn
• GetFileTitle: lấy phần tên (không có phần mở rộng) của tập tin được chọn
• GetFolderPath: lấy thư mục của tập tin được chọn
• GetPathName: lấy đường dẫn của tập tin đượcchọn
181Lập trình Windows
CFileDialog - Open
182Lập trình Windows
TCHAR szFilters[] = _T("Text files(*.txt)¦*.txt¦All files *.*)¦*.*¦¦"); CFileDialog dlg(TRUE,_T("txt"),_T("*.txt"),OFN_FILEMUSTEXIST¦OFN_HIDEREADONLY,zFilters); if(dlg.DoModal() == IDOK) { filename = dlg.GetPathName(); // Open the file and read it.
• Parameters:– lplfInitial: A pointer to a LOGFONT data structure that allows you to
set some of the font's characteristics.
– charFormat: A pointer to a CHARFORMAT data structure that allows you to set some of the font's characteristics in a rich edit control.
– dwFlagsSpecifies one or more choose-font flags. One or more preset values can be combined using the bitwise OR operator. If you modify the m_cf.Flags structure member, be sure to use a bitwise OR operator in your changes to keep the default behavior intact. For details on each of these flags, see the description of the CHOOSEFONT structure in the Platform SDK.
– pdcPrinter: A pointer to a printer-device context. If supplied, this parameter points to a printer-device context for the printer on which the fonts are to be selected.
– pParentWnd: A pointer to the font dialog box's parent or owner window.
• Lựa chọn điều khiển muốn dùng trong Toolbox. Thao t|c click hoặc kéo thả.
• Thiết kế c|c điều khiển đặt trên dialog (sắp xếp, căn chỉnh)
190Lập trình Windows
Thiết kế điều khiển trên hộp thoại (2)
• Thiết lập c|c thuộc tính cho điều khiển tại thời điểm thiết kế.
• Cửa sổ Properties của điều khiển
191Lập trình Windows
• Sử dụng Tab Order:
– Format/Tab Order (Ctrl+D): Thiết lập thứ tự chọn (focus) bằng phím Tab cho các điều khiển
– Click chuột để chọn thứ tự.
192
Thiết kế c|c điều khiển trên hộp thoại (3)
49
• Sử dụng Mnemonics:
– Dùng để thao t|c với điều khiển bằng phím tắt (Alt + ?)
– Ký tự gạch chân trong caption của điều khiển
• Ví dụ:
– Button: “Show &Message” Alt+M
• Kiểm tra: Format/Check Mnemonic
193Lập trình Windows
Thiết kế c|c điều khiển trên hộp thoại (3) 2.7.3. C|c vấn đề chính với c|c điều khiển (1)
• Dữ liệu được lưu trên c|c điều khiển là gì ?
(Cần lấy/input hay hiện/output dữ liệu)
• Lấy/hiện dữ liệu của c|c điều khiển bằng cách nào ?
• Dữ liệu lấy v{o từ điều khiển có hợp lệ ?
• Loại sự kiện gì cần dùng khi tương t|c với điều khiển ? (h{m xử lý sự kiện cần dùng)
• Có nhu cầu thao t|c vật lý đối với điều khiển đó không ? (Thay đổi chữ, di chuyển, enable/disable, show/hidden, …)
194Lập trình Windows
C|c vấn đề chính với c|c điều khiển (2)
• Để lấy/đưa dữ liệu từ/đến c|c điều khiển cần thông qua biến quản lý (loại Value) được đăng ký (gắn) với điều khiển.
• Cần sử dụng h{m cho phép đồng bộ dữ liệu giữa gi| trị biến nắm giữ v{ nội dung hiển thị trên điều khiển (khi tương t|c với người dùng)
• Để thực hiện thao t|c vật lý với điều khiển cần gọi c|c phương thức thích hợp (của lớp cửa sổ). Thông qua biến loại Control được đăng ký với điều khiển.
• Khai b|o v{ viết h{m xử lý sự kiện cho điều khiển
195Lập trình Windows
Đăng ký biến cho điều khiển (1)
• Có 2 loại biến có thể gắn với điều khiển tùy mục đích:
– Để tham chiếu đến điều khiển (thay đổi diện mạo)
Dùng biến loại Control
– Để nhận/đưa dữ liệu từ/đến điều khiển
Dùng biến loại Value
• Thực hiện:
– Chọn điều khiển muốn đăng ký biến
– Format/Add variable
Hoặc Right Mouse/Add variable
196Lập trình Windows
50
Đăng ký biến cho điều khiển (2)
Chọn loại biến: Control/Value
Chú thích xuấthiện trong code
Tên, kiểu dữ liệu của biến
197Lập trình Windows
Tên biến
Đồng bộ dữ liệu giữa điều khiển/biến
• Mục đích:
– Đồng bộ giá trị của một điều khiển với biến loại giá trị của nó
– Cập nhật khi cần nhận dữ liệu từ điều khiển hoặcđưa dữ liệu ra điều khiển.
• Thực hiện bằng h{m:
– bSaveAndValidate = TRUE (1) : Dữ liệu trên điều khiển được cập nhật v{o biến.
– bSaveAndValidate = FALSE (0) : Dữ liệu lưu giữ trong biến được đưa ra điều khiển.
BOOL UpdateData(BOOL bSaveAndValidate)
198Lập trình Windows
Đăng ký hàm xử lý sự kiện (1)
• Có nhiều sự kiện khác nhau với c|c điều khiển
– Mouse down/up, DBClick, Move, …
– Key down/up, pressed, …
– Init, create, paint, …
• Thêm h{m xử lý sự kiện mong muốn
– C1: Right Mouse/
Add Event Handler
– C2: Properties Window/
Control Events
199Lập trình Windows
Đăng ký h{m xử lý sự kiện (2)
• Ví dụ: Button ShowMSG Add Event Handler
Chọn sựkiện
200Lập trình Windows
Chọn lớp nhận thông điệp tương ứng
Tên h{m xử lý được gợi ý
51
Thao t|c vật lý với c|c điều khiển
• Cho phép/không cho phép (enable/disable) tương t|c với điều khiển.
BOOL CWnd::EnableWindow(BOOL bEnable)
• Ẩn/Hiện (Hidden/Show) điều khiển
BOOL CWnd::ShowWindow(int iCmdShow)
• Hàm: CWnd* CWnd::GetDlgItem(int nID)
//Lấy con trỏ đến điều khiển/cửa sổ con trong cửa sổ cha. Ví dụ
• Bản chất c|c điều khiển (controls) cũng l{ c|c cửa sổ đặc biệt. C|c lớp của điều khiển dẫn xuất từ lớp cơ sở CWnd. Do đó có thể sử dụng đến c|c h{m thích hợp của lớp n{y.
• Ngo{i tạo điều khiển lúc thiết kế (Resource), có thể tạo điều khiển bằng h{m Create (lớp cơ sở CWnd) lúc thực thi.
202Lập trình Windows
2.7.4.1. Lớp CEdit (1) – Khởi tạo
• Quản lý hộp nhập, xử lý hoạt động nhập liệu, thông tin về tình hình nhập liệu cho cửa sổ cha.
• H{m tạo: CEdit()
• H{m Create: Khởi tạo đối tượng hộp nhập với c|c tham số.
ES_PASSWORD, ES_READONLY)const RECT& rect, // Tọa độ v{ kích thước hộp nhậpCWnd* pParentWnd, // Con trỏ tới đối tượng cửa sổ chaUINT nID // Định danh hộp nhập);
Lớp CEdit (2) – Hàm thành viên
• 3 nhóm hàm thành viên:
– CEdit Attributes: Nhóm h{m về thuộc tính của hộp nhập. (kích thước, vị trí, số dòng, undo, …)
– CEdit Operations: Nhóm h{m về hoạt động của hộp nhập
– CEdit Clipboard Operations: Nhóm h{m về thao t|c soạn thảo trên hộp nhập (Copy, paste, cut, clear, undo)
• Ví dụ một số h{m:– void GetRect ( LPRECT lpRect);
– BOOL GetModify( );
– void SetModify(BOOL bModified = TRUE);
– BOOL SetReadOnly( BOOL bReadOnly = TRUE );
– void SetPasswordChar (TCHAR ch);
– (Xem thêm MSDN)204Lập trình Windows
52
Lớp CEdit (3) – Xử lý sự kiện
• C|c thông điệp sự kiện trên hộp nhập liệu được gửi đến cửa sổ cha.
• Mục xử lý thông được được thêm v{o |nh xạ thông điệp (Message Map) trong lớp cửa sổ cha có dạng:
CButton myButton1, myButton2, myButton3, myButton4; //Khai báo trong .h
//Thường tạo điều khiển trong OnCreate của lớp cha// Create a push button. myButton1.Create(_T(“Push button"), WS_CHILD|WS_VISIBLE|BS_PUSHBUTTON, CRect(10,10,100,30), pParentWnd, 1);
// Create a radio button. myButton2.Create(_T(“Radio button"), WS_CHILD|WS_VISIBLE|BS_RADIOBUTTON, CRect(10,40,100,70), pParentWnd, 2);
// Create an auto 3-state button. myButton3.Create(_T(“3-state button"), WS_CHILD|WS_VISIBLE|BS_AUTO3STATE, CRect(10,70,100,100), pParentWnd, 3);
// Create an auto check box. myButton4.Create(_T(“Check box button"), WS_CHILD|WS_VISIBLE| BS_AUTOCHECKBOX, CRect(10,100,100,130), pParentWnd, 4);
IDC_LISTBOX); //ID định nghĩa trong resource.hm_listbox- >AddString( "Ong A" ); m_listbox- >AddString( "Ba B" ); m_listbox- >AddString( "Co C" );
//Tạo một edit box (dùng để hiện phần tử được chọn từ listboxm_edit->Create(WS_CHILD | WS_VISIBLE | WS_TABSTOP | WS_BORDER, CRect(200, 100, 280, 120), this, 1010);return 0; }
Lớp CListBox – Ví dụ (tiếp)
216Lập trình Windows
void CControlDemoDlg::OnLbnSelchangeListBox(){CString info; int iSel = m_listbox->GetCurSel(); if (iSel == LB_ERR) // Không có lựa chọn
iSel = 0; // Thì chọn mục đầu tiên
m_listbox->GetText(iSel, info ); m_edit->SetWindowText( info);}
55
2.7.4.4. Lớp CComboBox (1)
• Lớp quản lý combo box (hộp nhập v{ phần hỗ trợ nhập với danh s|ch c|c phần tử cho trước)
• H{m tạo CComboBox()
• Hàm Create()
• dwStyle: C|c dạng Combo Box kh|c nhau:– CBS_DROPDOWNLIST: Gi| trị nhập chỉ được chọn từ danh s|ch.
– CBS_SIMPLE : Như Drop list m{ danh s|ch hiển thị thường trực
– CBS_DROPDOWN: Như drop list v{ có thể nhập nội dung mới
//Ấn định phạm vi gi| trị biến thiên của thanh tiến độ
• void GetRange ( int &nLower, int &nUpper);
• int SetPos( int nPos ); //Đặt gi| trị vị trị tiến độ
• int GetPos( int &nPos);
• int SetStep(int nStep); //Thiết lập bước tăng
• int GetStep();
• int OffsetPos( int nPos ); //Ấn định mức tăng giảm trên một đơn vị th{nh tiến độ bằng nPos, đồng thời cập nhật thanh tiến độ theo gi| trị ấn định mới.
• int StepIt(); //Thay đổi chỉ mục tiến độ một bước227Lập trình Windows
CProgressCtrl (3) – Ví dụ
228Lập trình Windows
static CProgressCtrl myCtrl;
// Create a smooth child progress control.myCtrl.Create(WS_CHILD|WS_VISIBLE|PBS_SMOOTH, CRect(10,10,200,30), this, 1012);
// Set the range to be 0 to 100. myCtrl.SetRange(0, 100); // Set the position to be half, 50.myCtrl.SetPos(50);
// Offset the position by one-fourth of the total range. int nLower, nUpper; myCtrl.GetRange(nLower, nUpper); myCtrl.OffsetPos((nUpper-nLower)/4);// Advance the position to the next step. myCtrl.StepIt();
58
2.7.4.8. Lớp CScrollBar
• Lớp quản lý điều khiển thanh cuộn
• Hàm Create()
– dwStyle: SBS_HORZ, SBS_VERT, ….
• Các hàm thành viên:
– void SetScrollRange ( int nLower, int nUpper);
– void GetScrollRange ( int &nLower, int &nUpper);
• Sự kiện n{y được gửi đến lớp cửa sổ cha chứa điều khiển (kế thừa từ lớp CWnd)
• 2 h{m xử lý sự kiện l{ chung cho
c|c điều khiển có dạng cuộn
(Spin, Progress, slider, scroll),
cần x|c định điều khiển n{o g}y ra
bằng c|ch kiểm tra ID
230Lập trình Windows
2.7.5. Bài tập – Common Controls (1)
• Ex2-7a. Sử dụng một số điều khiển thông dụng
231Lập trình Windows
Thiết lập thuộc tính cho các control
• Ví dụ: Button “Show Message”
– ID: IDC_BT_SHOWMSG
– Caption: Show &Message
232Lập trình Windows
59
Thiết lập thuộc tính cho các control
• Ví dụ: Combo box
– ID: IDC_CB_PROG
– Data: Notepad;Spider;Solitaire
233Lập trình Windows
B{i tập Common Controls (2)
• Ex2-7b. UserProfile :
– Combo box
– Listbox
– Radio button
– Spin
– Slider
234Lập trình Windows
Chương 3. Một số chủ đề nâng cao
• 3.1. DLL
• 3.2. Thread
• 3.3. Windows Socket
235Lập trình Windows
3.1. Dynamic Link Libraries - DLLs
• 3.1.1. Giới thiệu DLL ?
• 3.1.2. Ph}n loại DLLs
• 3.1.3. C|ch thức gọi DLL trong ứng dụng
• 3.1.4. Viết DLL
• 3.1.5. Ứng dụng sử dụng DLL
• B{i tập
236Lập trình Windows
60
3.1.1. Giới thiệu DLL
• DLL (Dynamic Link Library): Thư viện liên kết động.
• L{ một file nhị ph}n chứa một hoặc nhiều h{m thực thi. Cho phép ứng dụng kh|c sẽ có thể gọi đến.
• Một DLL có thể được nhiều ứng dụng sử dụng đồng thời.
• C|c h{m trong DLL được chia l{m 2 loại:
– Export (h{m xuất: c|c h{m cho phép ứng dụng bên ngo{i sử dụng).
– Internal (h{m nội bộ: những h{m chỉ sử dụng trong nội bộ của DLL)
237Lập trình Windows
Static Library
• Thư viện liên kết tĩnh (statically link library) ?
• Ví dụ: h{m ceil() thư viện to|n học cmath.h
238Lập trình Windows
How DLL Works ?
• DLL chỉ được nạp v{o bộ nhớ khi chương trình thực thi.
239Lập trình Windows
Ưu điểm sử dụng DLL
• L{m kích thước ứng dụng nhỏ.
• Nhiều ứng dụng có thể dùng chung 1 DLL, tiết kiệm bộ nhớ. (C|c ứng dụng có bộ dữ liệu riêng, nhưng có thể chia sẻ m~ lệnh).
• Khi không còn sử dụng, có thể giải phóng DLL khỏi bộ nhớ
• Khi cần n}ng cấp, chỉ cần thay thế file DLL, c|c file chương trình kh|c không bị ảnh hưởng.
• Có thể viết bằng nhiều ngôn ngữ lập trình
• Nhược điểm: Lập trình xử lý nhiều thao t|c phức tạp hơn.
240Lập trình Windows
61
Nội dung DLL
• M~ lệnh của c|c h{m (functions)
• C|c lớp (Classes)
• Biến to{n cục (global variables)
• Resource (bitmap, font)
• Ví dụ: Solitaire game sử dụng Cards.dll chứa cards images + functions
• Chỉ những thành phần được export của DLL mới có thể được truy xuất từ bên ngoài.
241Lập trình Windows
Hàm DllMain()
• DLL không thực thi như một chương trình độc lập, nhưng có chứa h{m main đặc biệt gọi l{ DllMain().
• Được gọi bởi Windows khi nó được nạp v{o bộ nhớ lần đầu tiên. Để thực hiện khởi tạo trước khi sử dụng nội dung của DLL.
• Cũng được gọi khi giải phóng khỏi bộ nhớ để thực hiện những giải phóng cần thiết.
242Lập trình Windows
3.1.2. Ph}n loại DLLs
• Có 3 loại: (trong MFC)
– DLL mở rộng (MFC Extension DLL)
– DLL thông thường với liên kết tĩnh MFC (Regular DLL with MFC statically linked).
– DLL thông thường với liên kết động MFC (Regular DLL with MFC dynamically linked)
243Lập trình Windows
MFC Extension DLL
• Cho phép sử dụng c|c lớp (trong DLL) dẫn xuất từ c|c lớp MFC.
• Cho phép ứng dụng dùng DLL có thể sử dụng c|c lớp của nó.
• MFC Extension DLL liên kết với c|c DLL của MFC theo dạng liên kết động.
• C|c DLLs dạng n{y chỉ sử dụng cho ứng dụng MFC có tính năng “Use MFC in a Shared DLL”
• Không dùng được bởi c|c ứng dụng sử dụng liên kết tĩnh đến thư viện MFC (Statically linked to MFC)
244Lập trình Windows
62
Regular DLL – Statically linked to MFC
• L{ c|c DLL sử dụng c|c lớp của MFC dưới dạng liên kết tĩnh. (c|c đoạn m~ trong DLL của MFC được chèn v{o Regular DLL mỗi khi h{m tương ứng được sử dụng đến). L{m cho Regular DLL kiểu n{y có kích thước lớn.
• Có thể được sử dụng bởi c|c ứng dụng MFC hoặc Win32 Application (không cần môi trường MFC)
• Chỉ cho export c|c h{m, không cho export c|c lớp có trong DLL.
245Lập trình Windows
Regular DLL – Dynamically linked to MFC
• L{ DLL sử dụng c|c lớp MFC dạng liên kết động (không thêm m~ lệnh của lớp MFC v{o DLL n{y, chỉ gọi đến khi được dùng).
• Kích thước giảm so với kiểu Regular DLL liên kết tĩnh MFC.
• Có thể được sử dụng bởi ứng dụng MFC hoặc bất kỳ ứng dụng Win32 (nhưng cần có DLL của MFC tương ứng đi kèm)
246Lập trình Windows
3.1.3. C|ch gọi DLL trong ứng dụng
• 2 kiểu:
– Gọi lúc ứng dụng được nạp (load time dynamic linking hay early binding).
– Gọi lúc thực thi (runtime dynamic linking hay late binding)
247Lập trình Windows
Gọi lúc ứng dụng được nạp (load time)
• DLL được nạp v{o bộ nhớ khi ứng dụng sử dụng nó được nạp v{o bộ nhớ để thực thi.
• DLL được nạp ngay từ đầu bất kể ứng dụng yêu cầu nạp nó có sử dụng đến c|c h{m của nó trong qu| trình thực thi hay không.
• Liên kết đến c|c h{m DLL muốn dùng được thiết lập ngay từ đầu.
• Có thể bất tiện: Tốn bộ nhớ nạp DLL, ứng dụng có thể không hoạt động nếu DLL yêu cầu nạp không tồn tại.
248Lập trình Windows
63
Gọi lúc thực thi (run time)
• Lập trình viên quyết định khi n{o cần nạp DLL lên bộ nhớ. (Được nạp khi có một h{m của DLL được ứng dụng yêu cầu sử dụng).
• Khó khăn: Tốn công sức lập trình cho việc nạp DLL, gọi h{m DLL.
– Cần dùng h{m API LoadLibrary() để nạp DLL khi nó được yêu cầu.
– Hàm GetProcAddress() để lấy địa chỉ h{m (con trỏ h{m) của h{m DLL cần dùng.
– Hàm FreeLibrary() để deattach DLL khi ứng dụng không còn dùng đến. (DLL sẽ được giải phóng khi không còn ứng dụng n{o dùng đến)
249Lập trình Windows 250Lập trình Windows
Minh họa gọi DLL lúc thực thi ứng dụng
3.1.4. Viết DLL
• Minh họa x}y dựng một Regular DLL (dạng liên kết động với MFC)
• DLL n{y chứa 2 h{m tính to|n (cộng v{ nh}n) cho phép ứng dụng kh|c gọi đến.
• Tạo Project MFC/MFC DLL
• Chọn kiểu Regular DLL using shared MFC DLL
251Lập trình Windows
Minh họa viết DLLRegular
252Lập trình Windows
64
Khai b|o h{m xuất
253Lập trình Windows
• Khai b|o h{m xuất đặt trong tệp tin .cpp hoặc .h
• H{m nội bộ của DLL khai b|o v{ triển khai như h{m của ứng dụng thông thường
254Lập trình Windows
Thực thi h{m xuất
• Đặt macro AFX_MANGE_STATE đầu tiên trong thân hàm.
255Lập trình Windows
//TODO: If this DLL is dynamically linked against the MFC DLLs,// any functions exported from this DLL which call into// MFC must have the AFX_MANAGE_STATE macro added at the// very beginning of the function.//// For example://// extern "C" BOOL PASCAL EXPORT ExportedFunction()// {// AFX_MANAGE_STATE(AfxGetStaticModuleState());// // normal function body here// }
Thực thi h{m xuất (minh họa)
• Phần thực thi h{m cộng:
• Phần thực thi h{m nh}n:
256Lập trình Windows
65
Biên dịch DLL
• Như biên dịch ứng dụng thông thường
• Tập tin kết quả: .dll v{ .lib
• C|c ứng dụng sử dụng dll n{y cần dùng đến 2 tập tin trên.
257Lập trình Windows
3.1.5. Minh họa ứng dụng sử dụng DLL
• Gọi DLLRegular đ~ viết lúc nạp ứng dụng (load time)
• Tạo ứng dụng đơn giản (kiểu dialog base)
• Chứa tập tin .dll v{ .lib cùng thư mục project
• Add tập tin .lib v{o Project
258Lập trình Windows
Khai b|o c|c h{m import trong ứng dụng
• Muốn sử dụng h{m xuất (export) n{o từ DLL, ứng dụng sẽ khai b|o import cho h{m đó.
• Dạng khai b|o tổng qu|t
259Lập trình Windows
Viết m~ thực thi cho c|c chức năng
• Viết m~ xử lý nút cộng, nh}n gọi h{m cong, nhan tương ứng của DLL
• Ví dụ: H{m xử lý sự kiện click chuột nút cộng
260Lập trình Windows
66
Minh họa ứng dụng gọi DLL kiểu runtime
• C|ch thức nạp h{m từ DLL:
– Nạp DLL bằng h{m LoadLibrary. Kiểm tra xem DLL có tồn tại không bằng c|ch xem kết quả trả về có kh|c NULL hay không
– Nạp h{m cần thiết bằng h{m GetProcAddress. Kiểm tra việc gọi h{m th{nh công hay không.
– Giải phóng DLL khỏi bộ nhớ bằng h{m FreeLibrary.
261Lập trình Windows
Ứng dụng gọi DLL kiểu Run time
• Khai b|o con trỏ h{m cho h{m muốn import v{o ứng dụng. (Phụ thuộc v{o h{m export trong DLL)
• Với ví dụ DLLRegular, h{m xuất có dạng:
• Định nghĩa con trỏ h{m cho 2 h{m n{y:
262Lập trình Windows
C|ch thức nạp h{m từ DLL
263Lập trình Windows
Ví dụ: Gọi h{m nh}n
264Lập trình Windows
67
Thử nghiệm cho c|ch gọi kiểu run time
• Không chép file .dll v{o cùng thư mục ứng dụng sử dụng dll. Chạy ứng dụng được không ? Có thực thi được c|c chức năng (cộng, nh}n) của ứng dụng không ?
• Không tắt ứng dụng, chép file .dll v{o cùng thư mục ứng dụng. Thực thi được c|c chức năng của ứng dụng không ?
265Lập trình Windows
Ex-3.? DLL
• Viết một Extension DLL cho ứng dụng Sketcher
266Lập trình Windows
3.2. Thread (Tiểu trình/Luồng)
• 3.2.1. Một số kh|i niệm
• 3.2.2. Lập trình đa luồng
• 3.2.3. Tạo Worker Thread
• 3.2.4. Tạo UI Thread
• 3.2.5. Kết thúc một Thread
• 3.2.6. Đồng bộ c|c Thread
• 3.2.7. Ví dụ minh họa
267Lập trình Windows
3.2.1. Một số kh|i niệm (1)
• Trên Windows, mỗi ứng dụng đang chạy l{ một tiến trình (Process)
• Một tiến trình có thể chứa một hoặc nhiều tiểu trình/hay luồng (thread) thực thi. (path of execution)
268Lập trình Windows
• Main Thread/
Primary Thread: là thread chính/mặc định của một ứng dụng.
• Secondary Thread: các thread kh|c (nếu chương trình được lập trình tạo thêm thread)
68
Một số kh|i niệm (2)
• Multithreading: Nhiều thread cùng chạy đồng thời (Được Windows lập lịch - schedule)
• Hệ điều h{nh ph}n chia thời gian CPU cho c|c thread – cơ chế đa nhiệm (multitasking)
• Tại sao cần đa luồng ?
– Ứng dụng muốn thực hiện nhiều nhiệm vụ đồng thời.
– Thường c|c nhiệm vụ xử lý được chạy “hậu cảnh” (background) trong khi c|c xử lý tương t|c người dùng chạy “tiền cảnh” (foreground)
– Ví dụ: ứng dụng MS Word với thread check spelling grammar.
269Lập trình Windows
3.2.2. Lập trình đa luồng
• Lập trình đa luồng (multithreading programming):
– Multithreading in pure C
– Multithreading in Win32 API
– Multithreading in MFC
• Lớp CWinThread: lớp cơ sở đóng gói c|c hoạt động thực thi của thread.
• MFC ph}n biệt 2 loại thread:
– Worker Thread (Tiểu trình xử lý nội): hỗ trợ thực hiện c|c xử lý bên trong, “hậu cảnh” (background).
– User Interface Thread (Tiểu trình giao diện): trực tiếp tiếp nhận yêu cầu người dùng (cơ chế Windows Messages)
270Lập trình Windows
Lớp CWinThread
• Data members– m_hThread: The current thread handle
– m_nThreadID: The current thread ID
– m_bAutoDelete:
(TRUE/FALSE) thread được thiết lập tự động giải phóng hoặc không.
• Data Functions:– CreateThread: Bắt đầu thực thi thread
– SuspendThread: Tạm dừng/ngưng một thread (tăng biến đếm số lần suspend)
– ResumeThread: Tiếp tục một thread bị tạm dừng (giảm biến đếm số lần suspend).
– SetThreadPriority: Thiết lập mức độ ưu tiến của thread (tương đối so với mức độ ưu tiên của process) ( LOW, BELOW LOW or HIGH)
– GetThreadPriority: Lấy mức độ ưu tiên của thread.
271Lập trình Windows
CObject
CCmdTarget
CWinThread
CWinApp
3.2.3. Tạo Worker Thread
• H{m to{n cục AfxBeginThread, bắt đầu một thread trong MFC
• Có 2 dạng cho 2 kiểu thread.
• Cú ph|p dạng tạo Worker Thread:
– 2 tham số đầu: quan trọng
– 4 tham số sau: tùy chọn (có thể sử dụng hoặc không)
ThreadProccontrolling function, cannot be NULL. This function must be declared as follows: UINT MyControllingFunction( LPVOID pParam );
pParamParameter to be passed to the controlling function as shown in the parameter to the function declaration in pfnThreadProc.
nPriority Thread priority.
nStackSizeSpecifies the size in bytes of the stack for the new thread. If 0, the stack size defaults to the same size stack as the creating thread.
dwCreateFlags
additional flag and can be any of these two CREATE_SUSPENDED or 0. CREATE_SUSPENDED starts the thread with a suspend count of one. The thread will not execute until ResumeThread is called. 0 Start the thread immediately after creation.
lpSecurityAttrsPoints to a SECURITY_ATTRIBUTES structure. See SECURITY_ATTRIBUTES for more details.
Thread Function (1)
• H{m thực thi của một thread (Thread Function/ThreadProc)
• L{ h{m callback (Được gọi bởi hệ điều h{nh), cần khai b|o static hoặc to{n cục (bên ngo{i c|c lớp).
• Có dạng:
• pParam l{ con trỏ đến 1 cấu trúc dữ liệu của thread do người lập trình định nghĩa. Được truyền cho h{m thông qua tham số thứ 2 của h{m AfxBeginThread
– wVersionRequested l{ phiên bản thư viện Winsock muốn nạp. Sử dụng Macro MAKEWORD(x,y) sử dụng để tạo ra WORD cần thiết, với x l{ byte thấp, y l{ byte cao của số hiệu phiên bản.
– lpWSAData l{ con trỏ tới cấu trúc WSAData (ý nghĩa xem MSDN)
294Lập trình Windows
int WSAStartup(
WORD wVersionRequested,
LPWSADATA lpWSAData);
Giải phóng Winsock
• Khi ứng dụng đã sử dụng xong Winsock, nó có thể giải phóng Winsock bằng lệnh WSACleanup. Lệnh n{y sẽ giải phóng mọi t{i nguyên Winsock sử dụng, hủy c|c lệnh v{o ra còn dang dở.
• Nguyên mẫu hàm:
int WSACleanup(void);
Trả về 0 nếu th{nh công, tr|i lại trả về SOCKET_ERROR (chi tiết lỗi dùng h{m WSAGetLastError)
295Lập trình Windows
Ví dụ khởi tạo Winsock
296Lập trình Windows
#include "stdafx.h"
using namespace std;
int _tmain(int argc, _TCHAR* argv[])
{
WSADATA SData;
int iResult = WSAStartup(0x0202,&SData); //MAKEWORD(2,2)
if (iResult!=0){
cout << "KHONG THE KHOI DONG WINSOCK";
return 1;
}
cout << "KHOI TAO SOCKET THANH CONG: \n";
cout << "Phien ban: "<< SData.wVersion << "\n";
cout << "Phien ban co the ho tro: "<< SData.wHighVersion <<
• Winsock cung cấp cấu trúc để chứa thông tin địa chỉ:
297Lập trình Windows
struct sockaddr_in {
short sin_family; //=AF_INET họ địa chỉ IP u_short sin_port; //Số hiệu cổng kết nối đếnstruct in_addr sin_addr; //Địa chỉ IP m|y đíchchar sin_zero[8];
};
Ví dụ x|c định địa chỉ
298Lập trình Windows
SOCKADDR_IN InternetAddr; // Khai báo cấu trúc
địa chỉ
INT nPortId = 8888; // Khai báo cổng
InternetAddr.sin_family = AF_INET;// Họ địa chỉ
Internet
//Chuyển xâu địa chỉ 136.149.3.29 sang số 4 byte dạng
network-byte order và gán cho trường sin_addr
InternetAddr.sin_addr.s_addr =
inet_addr("136.149.3.29");
//Chuyển đổi cổng sang dạng network-byte order và gán
cho trường sin_port
InternetAddr.sin_port = htons(nPortId);
Tạo Socket
• Sau khi đã có đầy đủ thông tin về máy đích, viêc đầu tiên cần làm để kết nối đến l{ tạo một socket (tạo một cổng kết nối ảo từ m|y cục bộ nối tới máy đích)
• Cú pháp:
299Lập trình Windows
SOCKET socket ( int af, int type, int protocol
);
Tạo socket (tt)
• C|c tham số:
– af (Address Family) xác định họ socket,
AF_INET cho IPv4
– type: Kiểu socket có 2 loại: SOCK_STREAM cho TCP/IP và SOCK_DGRAM cho UDP/IP.
– Protocol: x|c định giao thức sử dụng cho tầng giao vận, với TCP sẽ l{ IPPROTO_TCP, với UDP l{ IPPROTO_UDP.
• Ví dụ tạo socket TCP
300Lập trình Windows
SOCKET s; s = socket(AF_INET,SOCK_STREAM,IPPROTO_TCP)
76
Truyền nhận dữ liệu
• C|c bước tiếp theo để truyền nhận dữ liệu phụ thuộc v{o loại giao thức Socket được khởi tạo (TCP hay UDP), ứng dụng phía Server/phía Client.
• Sử dụng c|c h{m tiếp theo Winsock:
301
Hàm Winsock Ý nghĩa
Bind attach a local address to a socket
Listen announce a willingness to accept connections
Accept block the caller process until a connection attempt arrives
Connect actively attempt to establish a connection
Send send some data over the connection
Recv receive some data from the connection
Close release the connection (the port)
Mô hình truyền nhận dữ liệu với Socket TCP
Mô hình truyền nhận dữ liệu với Socket UDP
Hàm bind( )
int bind(SOCKET s, const struct sockaddr FAR* name, int namelen
);
Tác dụng dụng của BIND là sẽ giúp cho SOCKET củaSERVER biết rằng nó sẽ chờ đợi kết nối và nhận dữliệu trên IP nào và PORT bao nhiêu?
Hàm Bind gồm có 3 thông số: - SOCKET s: Socket được thiết lập- sockaddr name: Cấu trúc ADDR bao gồm địa chỉ IP và PORT- int namelen: Kích thước của cấu trúc sockaddr
304Lập trình Windows
77
Hàm listen( )
• int listen(SOCKET s, int backlog
);•
Kể từ khi gọi hàm này thì SERVER sẽ bắt đầu lắngnghe kết nối của mình.Hàm LISTEN gồm có 2 thông số: - SOCKET s: Socket đ~ được thiết lập IP và PORT.- int backlog: Số kết nối cho phép chờ trong hàng đợikhi Server chưa chấp nhận kết nối. (vì đôi lúc có thểcó tới 2 hay 3 client kết nối tới cùng 1 lúc). Giá trị tốtnhất là khoảng từ 5 – 10.
305Lập trình Windows
Hàm Connect
• H{m được gọi từ CLIENT nếu nó muốn kết nối tới SERVER- SOCKET s: Socket đ~ được khởi tạo.- sockaddr *serv_addr: IP v{ PORT của Server.- int addrlen: Sizeof của cấu trúc sockaddr.
306Lập trình Windows
int connect(SOCKET s, struct sockaddr *serv_addr, int addrlen );
Hàm Accept
• Chấp nhận một kết nối đến
• Tham số:- SOCKET s: Socket lắng nghe của SERVER.- sockaddr addr: Là cấu trúc sockaddr lưu địa chỉ IP và PORT của CLIENT kết nối tới SERVER.- int addrlen: Kích thước cấu trúc địa chỉ IP này.
• Trả về: 1 SOCKET mớiSocket mới được tạo này đại diện cho 1 Connection (kết nối) mới giữaServer và Client. Sau khi đ~ truyền dữ liệu thì ta phải đóng SOCKET nàylại bằng hàm close như closesocket(connect);
307Lập trình Windows
SOCKET accept(SOCKET s, struct sockaddr FAR* addr, int FAR* addrlen
);
Hàm send
• Gửi dữ liệu giao thức TCP
SOCKET s: L{ SOCKET được tạo ra khi Server chấp nhận kết nối từ CLIENT
int flags: Một số cờ hiệu đi kèm (thông thường l{ 0).
308Lập trình Windows
int send(SOCKET s, const char FAR * buf, int len, int flags
);
78
Hàm recv
• Nhận dữ liệu trên giao thức TCP
- SOCKET s: L{ SOCKET được tạo ra khi Server chấp nhận kết nối từ CLIENT- char FAR* buf: L{ bộ đệm dữ liệu (dạng BYTE – char) nhận.- int len: Kích thước của dữ liệu.- int flags: Một số cờ hiệu đi kèm (thông thường l{ 0).
int recv(SOCKET s, char FAR* buf, int len, int flags
);
309Lập trình Windows
REVCFROM/SENDTO
• Được sử dụng trên giao thức UDP
• Các thông số: - SOCKET s: Là SOCKET được tạo ra ban đầu.- char FAR* buf: Là dữ liệu (dạng BYTE – char) nhận- int len: Kích thước của dữ liệu nhận.- int flags: Một số cờ hiệu đi kèm (thông thường là 0).- sockaddr *from: IP và PORT từ bên gửi.- int *fromlen: Sizeof cấu trúc addr.
310Lập trình Windows
int recvfrom(SOCKET s,char FAR* buf,int len,int flags,struct sockaddr *from,int *fromlen);
REVCFROM/SENDTO
• - SOCKET s: Là SOCKET được tạo ra ban đầu.- char FAR* buf: Là dữ liệu (dạng BYTE – char) gửi- int len: Kích thước của dữ liệu gửi.- int flags: Một số cờ hiệu đi kèm (thông thường là 0).- sockaddr *to: IP và PORT tới bên nhận.- int tolen: Sizeof cấu trúc addr.
311Lập trình Windows
int sendto(SOCKET s,const char FAR *buf,int len,int flags,const struct sockaddr* to,int tolen
);
Close/Shutdown
• int shutdown(SOCKET s, int how
);• int closesocket (SOCKET s);
Hủy SOCKET sau một kết nối hoặc kết thúc chươngtrình.Tham số how của shutdown:- SD_RECEIVE: Đóng SOCKET, không cho phép NHẬN nhưng cho phép GỬI.- SD_SEND: Đóng SOCKET, không cho phép GỬI nhưng cho phép NHẬN.- SD_BOTH: Không cho GỬI và NHẬN (giống gọi hàmclosesocket).
public ref class Form1 : public System::Windows::Forms::Form{
public:Form1(void){InitializeComponent();////TODO: Add the constructor code here//}
……}
• InitializeComponent() ?
84
Tìm hiểu ứng dụng Windows Form
• How to Application starts ?
333Lập trình Windows
using namespace HelloWindowsForm;
[STAThreadAttribute]int main(array<System::String ̂ > ^args){// Enabling Windows XP visual effects before any controls are createdApplication::EnableVisualStyles();Application::SetCompatibleTextRenderingDefault(false);
// Create the main window and run itApplication::Run(gcnew Form1());return 0;}