L.p. TERMIN SKRT DEFINICJA TERMIN ANGIELSKI RDO INNE
WYSTPOWANIE
1. abandon statku - instytucja zrzeczenia si na dobro
ubezpieczyciela praw do
ubezpieczonego przez niego statku w zamian za wypat
penej sumy ubezpieczenia ubezpieczonemu. UWAGA
Abandon statku moe mie miejsce w dwch przypadkach:
straty cakowitej (total loss) lub straty handlowo
uzasadnionej (compromised total loss).
abandonment of the vessel NO-01-A013:2013
2. abisal
abysal
- najgbsza strefa mrz i oceanw poniej 1 700 m i jezior
poniej 400 m wraz z dnem, do ktrej nie dociera wiato
soneczne
abyssal NO-01-A009: 2007
3. abonent - uczestnik systemu subscriber PDNO-02-A087: 2012
4. abonent - aktywny (nadawca informacji) lub pasywny
(odbiorca
informacji) albo jednoczenie aktywny i pasywny
uytkownik systemu
subscriber NO-02-A092:2013
5. abonent / uczestnik - uytkownik systemu subscriber
NO-02-A088: 2012
6. aborda - wejcie specjalnie wyszkolonych si (oddzia
abordaowy)
na jednostk pywajc w celu przeprowadzenia kontroli
dokumentw, rewizji oraz zajcia jednostki podejrzanej o
naruszanie prawa
boarding PDNO-07-A111:2013
7. aborda bez oporu - rodzaj abordau, w ktrym kapitan jednostki
stosuje si do
polece dowdcy operacji w miejscu (OSC) oraz s
spenione nastpujce dodatkowe warunki:
a) nie s zastosowane ewidentne bierne/czynne rodki
oporu;
b) nie ma danych wywiadowczych wskazujcych na
zagroenie
UWAGA W niniejszym podrczniku abordae
przeprowadzane w warunkach wsppracy oraz wejcia na
jednostk za zgod s uznawane za abordae bez oporu.
unopposed boarding PDNO-07-A111:2013
WYKAZ HASE TERMINOLOGICZNYCH STOSOWANYCH W OBOWIZUJCYCH
DOKUMENTACH NORMALIZACYJNYCH NO I PDNO - STAN NA DZIE
23.03.2015
L.p. TERMIN SKRT DEFINICJA TERMIN ANGIELSKI RDO INNE
WYSTPOWANIE
8. aborda w przypadku oporu - rodzaj abordau, w ktrym
jakikolwiek lub wszystkie
ponisze warunki s spenione:
a) kapitan jednostki odmawia zgody na przeprowadzenie
abordau;
b) rodki oporu biernego w miejscu, maj jasno na celu
wyrzdzenie krzywdy grupie abordaowej lub stworzenie
bardzo niebezpiecznych warunkw;
c) dane wywiadowcze wskazuj na moliwe zagroenie na
pokadzie podejrzanej jednostki lub jednostka jest
podejrzana o przewoenie terrorystycznej kontrabandy
opposed boarding PDNO-07-A111:2013
9. aborda w przypadku braku
wsppracy
- rodzaj abordau, w przypadku gdy nie ma danych
wywiadowczych wskazujcych na zagroenie oraz s
spenione ktrekolwiek z poniszych warunkw:
a) kapitan jednostki nie potwierdza nawizania cznoci,
nie wsppracuje dla ustalenia celu jego pobytu na akwenie
lub odmawia wsppracy w zakresie wydania zgody na
przeprowadzenie abordau;
b) bierne rodki na miejscu maj na celu opnienie,
utrudnienie, skomplikowanie i/lub powstrzymanie
abordau podejrzanej jednostki i mog by przezwycione
za pomoc rodkw przymusu;
c) rodki biernego oporu w miejscu maj na celu jedynie
opnienie, utrudnienie skomplikowanie lub
powstrzymanie przeszukania i przejcia podejrzanej
jednostki. Mog one by ominite za pomoc rodkw
przymusu
UWAGA W niniejszym podrczniku abordae bez zgody
s uznawane za abordae w przypadku braku wsppracy.
non-cooperative boarding PDNO-07-A111:2013
10. abrazja - proces niszczenia brzegw mrz i duych jezior
spowodowany cigymi uderzeniami fal i tarciem
niesionych przez nie gazw, wiru i piasku
abrasion NO-01-A009: 2007
11. absorpcja - proces polegajcy na wchanianiu substancji przez
ca
objto cieczy lub ciaa staego, charakteryzujcy si
zmian waciwoci tej cieczy lub ciaa staego
UWAGA Absorpcja zaley od waciwoci substancji
absorbowanej (absorbatu), rodzaju cieczy lub ciaa staego
(absorbentu) i warunkw rodowiskowych. [AAP-21(B)]
absorption NO-01-A006: 2010
L.p. TERMIN SKRT DEFINICJA TERMIN ANGIELSKI RDO INNE
WYSTPOWANIE
12. absorpcja dwiku - proces, w ktrym energia dwiku zamienia si
na ciepo,
przechodzc przez orodek taki jak na przykad woda
morska lub dno morskie
absorption of sound NO-01-A010: 2009
13. adaptacja wzroku - proces, podczas ktrego stan ukadu
wzrokowego jest
modyfikowany, tak by przystosowa si z poprzedniej
ekspozycji na biec ekspozycj na bodce, ktre mog
mie rne luminancje, rozkady widmowe oraz ktowe
pooenie
adaptation, visual NO-06-A062-4: 2007
14. adapter midzysieciowy - jednostka funkcjonalna, proces,
komputer, sie
komputerowa, urzdzenie fizyczne umoliwiajce
realizacj dostpu i wsppracy jednostek funkcjonalnych,
procesw, komputerw, sieci komputerowych, urzdze o
rnicej si architekturze warstwowej albo/i architekturze
funkcjonalnej, architekturze informatycznej, architekturze
fizycznej [PN-ISO/IEC 2382-18:2002]
gateway NO-01-A003: 2011
16. administracja (2) - instytucja rzdowa odpowiedzialna za
wypenianie
obowizkw wynikajcych z Konstytucji
Midzynarodowej Unii Telekomunikacyjnej, Konwencji
Midzynarodowej Unii Telekomunikacyjnej oraz regulacji
krajowych
administration PDNO-02-A108:2013 PDNO-02-A085: 2010
21. adres (5) - numer przyporzdkowany jednostce interfejsu
wykorzystywany do kojarzenia informacji i dyrektyw z
innymi jednostkami interfejsowymi lub celami zarwno
dla transmisji danych, jak i cznoci fonicznej
address NO-02-A092:2013 NO-02-A088: 2012,NO-02-A096: 2012,
PDNO-02-A087: 2012,
NO-02-A089:2013
22. adres samolotu - 24 bitowy adres samolotu wykorzystywany
do
indywidualnego adresowania zapyta do okrelonych
samolotw, ktry take jest zawarty w kadej odpowiedzi
w Modzie S w celu zidentyfikowania samolotw
wyposaonych w Mod S
Aircraft Address NO-06-A050: 2004
23. adsorpcja (1) - proces polegajcy na powierzchniowym wizaniu
czstek
cieczy, pynu lub gazu przez warstw powierzchniow
ciaa staego
UWAGA Adsorpcja zaley od powierzchni, waciwoci
czstek adsorbowanych i czynnikw rodowiskowych.
[AAP-21(B)]
adsorption NO-01-A006: 2010
24. adsorpcja (2) - zdolno wizania usuwanych czstek substancji
gazowej
lub ciekej na powierzchni ciaa staego (adsorbentu)
adsorption NO-46-A002: 2012
L.p. TERMIN SKRT DEFINICJA TERMIN ANGIELSKI RDO INNE
WYSTPOWANIE
25. aerozol - zawiesina w medium gazowym staych lub ciekych
czsteczek o rednicach w zakresie od 0,01 m do 10 m
[PN-IEC 60050-393]
aerosol NO-01-A006: 2010
26. agitacyjny niekierowany
pocisk rakietowy
- niekierowany pocisk rakietowy, przeznaczony do
rozrzucania materiaw agitacyjnych
rocket with lefleat warhead NO-13-A010: 2006
27. agitacyjny pocisk
artyleryjski
- pocisk artyleryjski przeznaczony do rozrzucania
materiaw agitacyjnych
leaflet artillery projectile NO-13-A010: 2006
28. akcelerometr
przyspieszeniomierz
- przyrzd do mierzenia przyspieszenia lub opnienia,
podstawowy element pomiarowy w inercjalnych systemach
nawigacyjnych
accelerometer NO-01-A009: 2007
29. akcja
dziaanie
- zastosowanie jednego lub wicej systemw broni
(uzbrojenia) w celu zwalczania zagroenia
action NO-01-A010: 2009
30. akcja obrony
przeciwawaryjnej
akcja OPA
- wszelkie dziaania, czynnoci bdce elementem walki o
ywotno okrtu: walka z poarem, walka z wod, walka z
zadymieniem, a take inne czynnoci majce wpyw na
bezpieczestwo okrtu: separacje elektryczne i
mechaniczne, chodzenie szotw i pokadw, utrzymanie
statecznoci okrtu i zapewnienie pywalnoci
damage control action PDNO-07-A094: 2008
31. akcja obrony
przeciwawaryjnej
akcja OPA
- wszelkie dziaania, czynnoci bdce elementem walki o
ywotno okrtu: walki z poarem i walki z wod , a
take inne czynnoci majce wpyw na bezpieczestwo
okrtu: separacja elektryczna i separacja mechaniczna ,
chodzenie szotw i pokadw, walka z zadymieniem,
utrzymanie statecznoci okrtu i zapewnienie pywalnoci
okrtu
damage control action NO-01-A013:2013
32. akronim - sowo utworzone przez skrcenie wyraenia
skadajcego
si z dwch lub wicej sw
acronym NO-06-A076: 2011
33. aktywacja - sposb wzbudzenia promieniotwrczoci [PN-IEC
60050-
393]
activation NO-01-A006: 2010
34. aktywacja wzbudzona
neutronami
promieniotwrczo
wzbudzona neutronami
- promieniotwrczo wzbudzona w gruncie lub obiekcie w
wyniku bezporedniego napromieniania neutronami [AAP-
6]
neutron induced activity NO-01-A006: 2010
35. aktywna bezkierunkowa
pawa radiohydroakustyczna
ERAPS urzdzenie przeznaczone do wykrywania okrtu
podwodnego za pomoc szerokopasmowego systemu
hydrofonw umieszczonych na linie w odpowiednio
ustalonym rozstawieniu w stosunku do gbokoci
UWAGA Zadziaanie pawy pozwala stwierdzi z duym
prawdopodobiestwem obecno OP w okrgu o promieniu
rwnym przewidywanemu zasigowi wykrycia danej
PRHA.
expendable reliable acoustic
path sonobuoy
NO-01-A010: 2009
L.p. TERMIN SKRT DEFINICJA TERMIN ANGIELSKI RDO INNE
WYSTPOWANIE
36. aktywne urzdzenia
radiolokacyjne lub radiowe
(1)
- urzdzenia emitujce promieniowanie elektromagnetyczne
w postaci pola elektromagnetycznego o czstotliwoci od
10 kHz do 300 GHz
active radar and radio
equipments
NO-07-A016: 2010 NO-07-A017: 2010
38. aktywno - oczekiwana warto liczby samorzutnych przemian
jdrowych z okrelonego stanu energetycznego w danym
czasie [PN-IEC 60050-393]
radiological activity NO-01-A006: 2010
39. aktywny - przymiotnik okrelajcy czynnoci lub wyposaenie
emitujce energi dajc si wykry (w rozpoznaniu)
active NO-16-A001: 2006
40. aktywny system
samonaprowadzania
- system, w ktrym zarwno rdo owietlajce celu
(nadajnik), jak i odbiornik, wykrywajce energi odbit od
celu w wyniku jego owietlenia, s przenoszone przez
pocisk
active homing system NO-01-A010: 2009
41. aktywny rodek
poszukiwania min (1)
- urzdzenie wykorzystywane w dziaaniach
przeciwminowych do poszukiwania min (obiektw
podwodnych), ktrego zasada dziaania oparta jest na
rejestracji znieksztace pola fizycznego wygenerowanego
przez urzdzenie poszukujce, wywoanych obecnoci
poszukiwanych obiektw i odebranych przez detektor
brak odpowiednika w
terminologii NATO
NO-01-A012: 2012 NO-07-A108: 2012
43. akustyczne poszukiwanie
min
- proces uycia sonarw do poszukiwania min znajdujcych
si w toni wodnej, lecych na dnie lub zagbionych w
jego osadach
brak odpowiednika w
terminologii NATO
NO-01-A012: 2012
44. akustyczne przedsiwzicia
ochronne
APM dziaania z zakresu walki akustycznej obejmujce
przedsiwzicia realizowane w celu zabezpieczenie
skutecznego wykorzystania widma akustycznego w
rodowisku podwodnym przez siy wasne, w warunkach
zastosowania energii akustycznej przez przeciwnika
UWAGA Dziaania realizowane w ramach APM obejmuj
przedsiwzicia z zakresu przeciwdziaania wsparciu
akustycznemu i przeciwdziaaniu akustycznemu. Nie
musz by zwizane z wykorzystaniem podwodnych emisji
akustycznych.
acoustic protective measures NO-01-A010: 2009
45. akwatorium (1) - zamknity obszar wodny w obrbie portu
aquatorium NO-01-A010: 2009
46. akwatorium (2) - zesp wszystkich akwenw portu morskiego lub
przystani
morskiej zawierajcy awanport, kanay portowe i baseny
portowe
water area of harbour NO-06-A034: 2012
47. akwatorium portowe - zesp wszystkich wydzielonych obszarw
akwenw
portw albo przystani morskich otoczonych budowlami
morskimi wraz z awanportem, kanaami i basenami
aquatorium NO-07-A018: 2010
L.p. TERMIN SKRT DEFINICJA TERMIN ANGIELSKI RDO INNE
WYSTPOWANIE
53. akwen (6) - kady dowolnie okrelony fragment powierzchni
wodnej water, water region NO-01-A013: 2013 NO-01-A009:
2007,NO-07-A002: 2010,
NO-07-A018: 2010,
NO-07-A022: 2011,
NO-06-A043: 2012
55. akwen bardzo pytki (2) - akwen o gbokoci do 10 m [AAP-6]
very shallow water NO-01-A005: 2010 NO-07-A091: 2008
56. akwen pytki - akwen o gbokoci od 10 m do 200 m [AAP-6(2010)
PL] shallow water NO-01-A013: 2013
60. akwen gboki (4) - akwen o gbokoci wikszej ni 200 m
[AAP-6(2010) PL] deep water NO-01-A013: 2013 NO-07-A091:
2008,NO-07-A002: 2010,
NO-07-A015: 2012
61. akwen niebezpieczny dla
okrtu podwodnego
SDA obszar, w ktrym zabrania si okrtowi podwodnemu
dziaa w zanurzeniu i gdzie jego dziaania podlegaj
ograniczeniom (z powodw innych ni gboko akwenu)
submarine danger area NO-01-A010: 2009
64. akwen pytki (3) - akwen o gbokoci od 10 m do 200 m
[AAP-6(2010) PL] shallow water NO-07-A015: 2012 NO-07-A091:
2008,NO-07-A002: 2010
65. akwen zwikszonego ryzyka HRA akwen morski, na ktrym
odnotowano przypadki atakw
piratw na cywilne jednostki pywajce lub odkryto
przygotowania piratw do dziaa
High Risk Area PDNO-07-A109: 2012
66. akwizycja - proces selekcji sygnaw radiowych w
automatycznym
urzdzeniu odbiorczym, odbiorniku radionawigacyjnym,
radarze itp. oraz zainicjowania ledzenia zmian sygnau
acquisition NO-01-A009: 2007
69. alarm (3) ALM sygna wzywajcy do gotowoci na wypadek
zagroenia,
ktry za pomoc rodkw akustycznych i/lub wizualnych
przekazuje informacj o niewaciwej pracy urzdze lub
stanach wymagajcych uwagi albo interwencji operatora
UWAGA Termin ten w nawigacji ma odmienne znaczenie
ni w AAP-6(2010) PL.
alarm NO-01-A013: 2013 NO-01-A009: 2007,NO-06-A043: 2012
L.p. TERMIN SKRT DEFINICJA TERMIN ANGIELSKI RDO INNE
WYSTPOWANIE
70. alarm czowiek za burt
akcja czowiek za burt
MOB dziaania podjte na statku morskim, w przypadku
wypadnicia za burt czonka zaogi lub pasaera jednostki,
a take gdy jaka osoba zostanie dostrzeona w wodzie
przez kogo z jednostki, realizowane jako:
a) akcja natychmiastowa (immediate action);
b) akcja opniona (delayed action);
c) akcja zaginicia osoby (person-missing action).
UWAGA Jest to jednoczenie nazwa manewru statkiem
i/lub rodkiem ratunkowym, polegajcego na odpowiednim
podejciu jednostki do czowieka za burt w celu
podjcia go z wody. Zalecane manewry statkiem to: zwrot
Andersona, zwrot Scharnowa, zwrot Williamsona.
man overboard alarm NO-01-A013: 2013
71. alarm drugorzdny - alarm nie bdcy alarmem krytycznym,
alarmem
zagroenia, pilnoci i bezpieczestwa ani alarmem
podstawowym
secondary alarm NO-01-A009: 2007
72. alarm faszywy - sygna wzywania pomocy zainicjowany nie w
celu
testowania sprztu, odebrany z kadego rda cznie
z urzdzeniami przeznaczonymi do przekazywania
sygnaw niebezpieczestwa, jeli sytuacja zagroenia nie
false alarm NO-01-A013: 2013
73. alarm krytyczny - alarm wskazujcy, e istnieje bezporednie
zagroenie dla
ycia ludzkiego lub dla okrtu i jego urzdze, wymagajce
podjcia natychmiastowego dziaania
emergency alarm NO-01-A009: 2007
74. alarm nawigacyjny
alarm wachtowy
system kontroli czujnoci
oficera wachtowego
BNWAS alarm przekazywany automatycznie do dowdcy okrtu,
kapitana statku, innego oficera wachtowego lub
nawigatora, w sytuacji wymagajcej ich interwencji na
wachcie bd wsparcia
bridge navigational watch
alarm system
NO-01-A013: 2013
L.p. TERMIN SKRT DEFINICJA TERMIN ANGIELSKI RDO INNE
WYSTPOWANIE
75. alarm o charakterze
ratownictwa mienia
- dziaania, wasne lub ratownikw, polegajce na udzielaniu
pomocy statkowi morskiemu znajdujcemu si w
niebezpieczestwie midzy innymi w zakresie:
walki z poarem ;
walki z wod , przeciwdziaanie napywu wody do
kaduba;
dziaania po wejciu okrtu na mielizn;
awaryjnego sterowania ;
holowania okrtu przez okrt;
zagroenia dziaaniami terrorystycznymi na morzu i w
porcie;
ratownictwa obowizkowego, tzn. narzuconego przez
administracj morsk pastwa w sytuacji, gdy niepodjcie
dziaa ratowniczych moe zagraa interesom pastwa w
jego wycznej strefie ekonomicznej, rodowisku
naturalnemu i bezpieczestwu ludzi;
dziaania z zakresu ratownictwa mienia, gdy zostan
wyczerpane inne moliwoci udzielenia pomocy ludziom
na zagroonej jednostce.
property rescue alarm (rescue
of property alarm)
NO-01-A013:2013
76. alarm oglny - dziaania podjte na statku morskim w
przypadku
wystpienia sytuacji awaryjnej, zagroenia zdrowia, ycia
lub mienia, inicjowane za pomoc systemu alarmu
oglnego i systemu powiadamiania.
UWAGA Sytuacje awaryjne na statku to: poar, wejcie na
mielizn, uszkodzenie kaduba, opuszczenie statku, akty
bezprawia.
general emergency NO-01-A013: 2013
77. alarm okrtowy - dziaania podjte na okrcie zwizane z
dziaalnoci
militarn okrtu (alarm bojowy - general quarters),
pywaniem i postojem okrtu (alarmy manewrowe), oraz w
przypadku wystpienia sytuacji awaryjnej, zagroenia
zdrowia, ycia lub mienia (alarmy awaryjne), inicjowane
za pomoc sygnau dwikowego (dzwonek, buczek,
syrena okrtowa), dublowane gosem przez rozgoni
okrtow
ships alarm NO-01-A013: 2013
78. alarm o skaeniach - sygna z dowolnego rda informujcy o
moliwym
uderzeniu broni chemiczn, biologiczn, radiologiczn,
jdrow lub wystpieniu skae spowodowanych
zdarzeniem innym ni uderzenie broni masowego raenia
[AAP-21(B)]
alarm NO-01-A006: 2010
L.p. TERMIN SKRT DEFINICJA TERMIN ANGIELSKI RDO INNE
WYSTPOWANIE
79. alarm pokadowy - stan gotowoci statku powietrznego wyraony w
minutach,
wymagany w stosunku do okrelonej liczby i typu statkw
powietrznych, ktre powinny znale si w powietrzu, od
momentu kiedy zostanie wydany rozkaz do startu
deck alert NO-01-A010: 2009
80. alarm poarowy - alarm ostrzegajcy o poarze zainicjowany
przez osob lub
urzdzenie automatyczne
fire alarm NO-01-A013:2013
81. alarm poarowy
automatyczny
- alarm poarowy zainicjowany przez system automatycznej
sygnalizacji poarowej , sygnalizowany akustycznie i/lub
optycznie
automatic fire alarm signal NO-01-A013:2013
82. alarm poarowy faszywy - alarm poarowy , ktry jest faszywy,
poniewa
sygnalizowanego poaru nie ma i nie byo; alarm ten moe
by spowodowany zoliwie, przez pomyk lub przypadek
false fire alarm NO-01-A013:2013
83. alarm przybycia - alarm przekazywany przez urzdzenie ledzce
stan
podry w przypadku, gdy obiekt (statek, samolot) zblia
si do wskazanej odlegoci punktu zwrotu, odlegoci
punktu kontrolnego lub krgu przybycia
arrival alarm NO-01-A009: 2007
84. alarm podstawowy - alarm wskazujcy stan wymagajcy
natychmiastowej
uwagi w celu zapobieenia sytuacji awaryjnej
primary alarm NO-01-A009: 2007
86. alarm wachtowy (2) - alarm przekazywany automatycznie do
dowdcy okrtu
(kapitana) lub nawigatora rezerwowego w sytuacji
wymagajcej ich interwencji na wachcie bd wsparcia
oficera wachtowego lub nawigatora
alarm transfer system NO-06-A043: 2012 NO-01-A009: 2007
87. alarm zagroenia, pilnoci i
bezpieczestwa
- alarm wskazujcy, e obiekt lub osoba jest w stanie
zagroenia albo e stacja wywoujca ma do przekazania
bardzo piln wiadomo dotyczc bezpieczestwa lub
ostrzeenie
distress, urgency and safety
alarm
NO-01-A009: 2007
93. alarmowanie w
niebezpieczestwie (6)
- powiadomienie, za pomoc dowolnego rodka, e istnieje
sytuacja zagroenia ycia i konieczna jest pomoc
[IAMSAR]
distress alert NO-01-A013:2013 PDNO-07-A092: 2008,NO-07-A012:
2009,
NO-07-A002: 2010,
NO-07-A023: 2010,
NO-07-A015: 2012
94. alarmowe urzdzenie
sygnalizacji poarowej
- urzdzenie, nie bdce czci centrali sygnalizacji
poarowej, uywane do ostrzegania przed poarem, np.
sygnalizator akustyczny poarowy lub sygnalizator
optyczny
fire alarm signaling device NO-01-A013:2013
95. alarmowy system mostka - zintegrowany system alarmowy
obejmujcy alarm
nawigacyjny, alarm oglny, central sygnalizacji poarowej
oraz inne centrale alarmowe
bridge alarm system NO-01-A013: 2013
L.p. TERMIN SKRT DEFINICJA TERMIN ANGIELSKI RDO INNE
WYSTPOWANIE
96. almanach (1)
rocznik astronomiczny
- publikacja zawierajca informacje
pozwalajce obliczy pooenie cia niebieskich na
dowolny moment UWAGA Nazwa wywodzi si od dawnej
nazwy kalendarza zawierajcego wybrane informacje
astronomiczne, na przykad wschody i zachody cia
niebieskich, kwadry ksiyca itp.
- NO-01-A009: 2007
97. almanach (2)
rocznik astronomiczny
- w technice GPS zestaw
parametrw zawartych w depeszy nawigacyjnej GPS,
umoliwiajcy przyblione wyznaczanie pooenia satelity
GPS w dowolnym momencie, obejmujcy informacje
odniesione do penej konstelacji satelitw por. efemerydy
almanac NO-01-A009: 2007
98. almukantar
almukantarat
- koo mae na sferze niebieskiej, ktrego paszczyzna jest
rwnolega do paszczyzny horyzontu; koa jednakowej
wysokoci cia niebieskich ponad horyzont
almucantar NO-01-A009: 2007
99. amplitudowy parametr
reagowania (1)
ZN-A, SAL minimalna warto cinienia akustycznego [Pa]
(parametr
statyczny) lub warto zmiany cinienia akustycznego w
czasie [Pa/dt] (parametr dynamiczny), ktre dziaajc na
ukad odbiorczy zapalnika miny w pamie jego
przenoszenia [fz], inicjuj procesy fizyczne zachodzce w
ukadach zapalnika wywoane dziaaniem tego cinienia
sweeping actuation level NO-01-A012: 2012
100. amplitudowy parametr
reagowania (2)
ZN-M, SAL minimalna warto pojedynczego impulsu elementu pola
magnetycznego lub jego zmiany w czasie niezbdna do
reakcji zapalnika niekontaktowego miny
PRZYKAD Hx, Hy, Hz, Hp parametry statyczny,
Hx/dt, Hy/dt, Hz/dt, Hp/dt parametr dynamiczny.
sweeping actuation level NO-01-A012: 2012
102. amunicja (2) - kompletne urzdzenie wypenione materiaami
wybuchowymi, adunkami miotajcymi, materiaami
pirotechnicznymi, mieszaninami zapalajcymi lub
rodkami chemicznymi, biologicznymi, adunkami
radiologicznymi lub jdrowymi, przeznaczone do dziaa
wojskowych cznie z wyburzeniami [AAP-6 (2014)]
munition, ammo,
ammunition
NO-13-A003: 2015 NO-01-A005: 2010
L.p. TERMIN SKRT DEFINICJA TERMIN ANGIELSKI RDO INNE
WYSTPOWANIE
103. amunicja badawcza - podzbir amunicji specjalnej
przeznaczony do sprawdze
charakterystyk technicznych broni lub amunicji
okrelonych w dokumentacjach technicznych
testing ammunition NO-13-A003: 2015
104. amunicja biologiczna - rodzaj amunicji, ktrej zasadniczym
adunkiem
wewntrznym jest rodek biologiczny [AAP-6]
biological munition, biological
ammunition
NO-01-A006: 2010
105. amunicja bojowa - amunicja zawierajca materia
niebezpieczny,
przystosowana i przeznaczona do wykonywania zada
bojowych
live ammunition NO-13-A003: 2015
106. amunicja chemiczna - rodzaj amunicji, ktrej zasadniczym
adunkiem
wewntrznym jest bojowy rodek trujcy [AAP-6]
chemical munition, chemical
ammunition
NO-01-A006: 2010
107. amunicja wiczebna - podzbir amunicji pomocniczej
przeznaczony do strzela
wiczebnych lub wiczebno-bojowych
practice ammunition NO-13-A003: 2015
108. amunicja detonowana
sygnaem
- amunicja zdalnie detonowana zdalnie przez osob
sprawujc nad ni kontrol [STANAG 2991 Ed. 4]
command-detonated munition NO-01-A005: 2010
109. amunicja jdrowa
amunicja nuklearna
- rodzaj amunicji obejmujcej og pociskw artyleryjskich
lub balistycznych, bomb lotniczych, torped lub min
zawierajcych adunek jdrowy
nuclear ammunition NO-01-A006: 2010
110. amunicja jdrowa burzca - urzdzenie jdrowe przeznaczone lub
przystosowane do
uycia jako amunicja burzca [AAP-6]
atomic demolition munition NO-01-A006: 2010
111. amunicja kontrolno-
pomiarowa
- amunicja nie zawierajca materiaw niebezpiecznych ,
przeznaczona do bada i pomiarw sprztu uzbrojenia lub
pojedynczych zespow konstrukcyjnych amunicji, w
procedurach technologicznych bez strzelania
measurement ammunition NO-13-A003: 2015
112. amunicja o dziaaniu
uderzeniowym
- amunicja, w ktrej czynnikiem racym jest energia
kinetyczna pocisku lub elementw amunicji nadana
podczas wystrzau lub innego sposobu miotania w kierunku
celu
impact ammunition NO-13-A003: 2015
113. amunicja o dziaaniu
wybuchowym
- amunicja, w ktrej czynnikiem racym jest fala
uderzeniowa wywoana wybuchem i/lub energia kinetyczna
elementw amunicji nadana podczas wybuchu
spowodowanego w zamiarze raenia celu
high explosive ammunition NO-13-A003: 2015
114. amunicja oglnego
wykorzystania
- amunicja przeznaczona do uytkowania przy
wykorzystaniu etatowej broni bdcej w wyposaeniu
dwch lub wikszej iloci rodzajw wojsk
general purpose ammunition NO-13-A003: 2015
L.p. TERMIN SKRT DEFINICJA TERMIN ANGIELSKI RDO INNE
WYSTPOWANIE
115. amunicja pomocnicza - amunicja bojowa przeznaczona do
wspomagania
efektywnoci wykonania zada bojowych z uyciem
amunicji zasadniczej, majca niewielki udzia procentowy
w zaopatrywaniu wojsk
w amunicj w porwnaniu do amunicji zasadniczej
support ammunition NO-13-A003: 2015
116. amunicja pozoracyjna - podzbir amunicji specjalnej
przeznaczony do
pozorowania wystrzaw, wybuchw lub celw
decoy ammunition NO-13-A003: 2015
117. amunicja rodzajw si
zbrojnych
- podzbir amunicji wojsk posiadany i bdcy w ewidencji
materiaowej poszczeglnych rodzajw si zbrojnych
ammunition of services NO-13-A003: 2015
118. amunicja rodzajw wojsk - amunicja wojskowa przeznaczona do
uytkowania w
jednym rodzaju wojsk przy wykorzystaniu broni bdcej w
jego wyposaeniu oraz amunicja o cechach
konstrukcyjnych wykorzystywanych tylko w danym
rodzaju wojsk
ammunition of Military
Branches
NO-13-A003: 2015
119. amunicja saperska (1) - amunicja stosowana do inynieryjnego
zabezpieczenia
dziaa bojowych
barrier ammunition NO-01-A001: 2011 NO-01-A005: 2010
121. amunicja specjalna - podzbir amunicji pomocniczej , ktry ze
wzgldu na
specyficzne charakterystyki uytych materiaw
niebezpiecznych i/lub odmienn zasad dziaania, powinien
by skadowany oddzielnie
special ammunition NO-13-A003: 2015
L.p. TERMIN SKRT DEFINICJA TERMIN ANGIELSKI RDO INNE
WYSTPOWANIE
122. amunicja szkolna -
amunicja odpowiadajca ksztatem i mas amunicji
bojowej, lecz nie przeznaczona do uycia lub nie uywana
razem z materiaami wybuchowymi albo w systemie
uzbrojenia [AAP-6 (2014)]
UWAGA 1 Jest uywana w czynnociach takich jak
monta, posugiwanie si, instruowanie, szkolenie,
kalibrowanie, obsugiwanie.
UWAGA 2 Dla odrnienia od innych typw amunicji
oznaczona jest innym kolorem.
UWAGA 3 Amunicja szkolna wykonana z przekrojami
podstawowych podzespow kompletujcych jako pomoc
do nauki budowy i dziaania amunicji bojowej, posiada
oznakowanie amunicji bojowej, uzupenione napisami:
SZKOLNY (na kadubie pocisku), MAKIETA (na osonie
adunku miotajcego, na zapalniku i na zaponniku).
dummy ammunition NO-13-A003: 2015
123. amunicja nie zawierajca
materiaw niebezpiecznych
- amunicja z podzespoami niezaelaborowanymi lub w
ktrej zastosowano wypenienie obojtne podzespow
zamiast zaelaborowania materiaami niebezpiecznymi
ammunition without hazardous
materials
NO-13-A003: 2015
124. amunicja treningowa -podzbir amunicji szkolnej nie
zawierajcy materiaw
niebezpiecznych, przeznaczony do prowadzenia treningw
i doskonalenia umiejtnoci praktycznych obsugi sprztu
w ramach tzw. Dziaoczynw
UWAGA 1 W amunicji treningowej nie wykonuje si
przekrojw.
UWAGA 2 Amunicja treningowa posiada oznakowanie
informujce o uyciu do jej wykonania materiaw
obojtnych, uzupenione napisami: TRENINGOWY (na
kadubie pocisku/ukadu napdowego), MAKIETA (na
osonie adunku miotajcego/napdowego, na zapalniku i
na zaponniku).
inert ammunition NO-13-A003: 2015
125. amunicja wieloskadnikowa - amunicja, ktrej uycie powoduje
rozproszenie dwch lub
wikszej liczby bojowych rodkw trujcych i/lub rodkw
biologicznych [AAP-6]
multi-agent munition NO-01-A006: 2010
L.p. TERMIN SKRT DEFINICJA TERMIN ANGIELSKI RDO INNE
WYSTPOWANIE
126. amunicja wojsk - cay zbir amunicji posiadanej i bdcej w
ewidencji u
wszystkich podmiotw gospodarczych, bezporednio i
porednio podlegych Ministrowi Obrony Narodowej
stocks munition of forces NO-13-A003: 2015
127. amunicja wojskowa - podzbir amunicji wojsk przeznaczony do
uycia przy
wykorzystaniu broni typu wojskowego
UWAGA 1 Broni typu wojskowego jest kady rodzaj
sprztu przeznaczony do miotania rodkw raenia w
kierunku celu, przystosowany do uytkowania przez
wojska, np. karabin maszynowy, granatnik, armata,
wyrzutnia, dziako lotnicze itp.
UWAGA 2 Bro indywidualna stosowana poza wojskiem
np. przez suby ochrony albo przez osoby fizyczne na
podstawie zezwolenia imiennego wydanego na jej
uytkowanie nie jest broni typu wojskowego, lecz
military munition NO-13-A003: 2015
128. amunicja wybuchowa - wszelka amunicja zawierajca materia
wybuchowy,
nuklearne materiay rozszczepialne lub fuzje oraz rodki
biologiczne i chemiczne UWAGA Pojcie to obejmuje:
bomby i gowice; pociski kierowane i balistyczne;
amunicj artyleryjsk, modzierzow, rakietow i
strzeleck; wszelkiego typu miny; torpedy i adunki denne;
adunki do wysadzania; adunki pirotechniczne; adunki
kasetowe i zasobniki rozrzucajce; naboje i urzdzenia
pobudzajce adunki napdowe; urzdzenia
elektrowybuchowe; improwizowane urzdzenia
wybuchowe; wszelkie podobne lub zwizane elementy oraz
ich komponenty majce charakter wybuchowy.
explosive ordnance NO-01-A005: 2010
129. amunicja zasadnicza - amunicja bojowa przeznaczona do
realizacji zasadniczych
zada bojowych, majca najwikszy udzia procentowy w
zaopatrywaniu wojsk w amunicj
base ammunition NO-13-A003: 2015
130. amunicja zawierajca
materiay niebezpieczne
- amunicja , w ktrej, w co najmniej jednym zespole
konstrukcyjnym znajduje si materia niebezpieczny
podatny na szybk przemian pod wpywem dowolnych
bodcw zewntrznych
ammunition including
hazardous materials
NO-13-A003: 2015
133. analiza (3) - w wywiadzie/rozpoznaniu element fazy
przetwarzania
informacji, w czasie, ktrego poddawana jest ona badaniu
w celu okrelenia znaczcych faktw i pniejszej ich
interpretacji [AAP-6: 2010 PL]
analysis NO-02-A100: 2012 NO-10-A233: 2009,NO-10-A234: 2009
L.p. TERMIN SKRT DEFINICJA TERMIN ANGIELSKI RDO INNE
WYSTPOWANIE
134. analiza operacyjno-
techniczna
- ustalenie cech szczeglnych obiektu elektronicznego
rodkami technicznymi (poprzez badanie widma
promieniowania elektromagnetycznego i struktury sygnau)
oraz logiczne uporzdkowanie wszystkich informacji, w
celu wypracowania danych o charakterze operacyjnym
technical signal analysis NO-10-A233: 2009
135. analizowanie skaonych
prbek
- analiza zmierzajca do ilociowego i/lub jakociowego
oznaczenia rodkw promieniotwrczych, biologicznych
lub chemicznych
assay NO-01-A006: 2010
136. anatomiczne odpady ludzkie - odpady zawierajce ludzkie
tkanki, organy i elementy ciaa,
z wyjtkiem zbw, wosw i paznokci
human anatomical waste NO-01-A008: 2005
137. anemograf - anemometr z urzdzeniem samopiszcym anemograph
NO-01-A009: 2007
138. anemometr
wiatromierz
- przyrzd do mierzenia prdkoci, niekiedy i kierunku
wiatru lub przepywu cieczy i ruchu gazw
anemometer NO-01-A009: 2007
139. anemoskop
wiatrowskaz
- przyrzd wskazujcy kierunek wiatru weathercock NO-01-A009:
2007
140. aneroid - przyrzd do pomiaru cinienia atmosferycznego, w
ktrym
czujnikiem pomiarowym jest puszka prniowa z falistej
blachy (tzw. puszka Vidiego) lub kilka poczonych
wewntrznie puszek, a take rurka Bourdona (aneroid
sprynowy) ktrych odksztacenia przenoszone s przez
ukad mechaniczny na wskazwk poruszajc si na
tarczy wyskalowanej w hektopaskalach lub milimetrach
supa rtci
aneroid NO-01-A009: 2007
141. antena aktywna - antena posiadajca ukady wzmacniania,
przemiany
czstotliwoci i filtrujce odbierany sygna radiowy
active antenna NO-01-A009: 2007
142. antenowy ukad z
moliwoci rozdziau
przestrzennego
- urzdzenie zastosowane w transponderach z dwoma
odbiornikami podczonymi do oddzielnych systemw
antenowych, ktre s tak zaprojektowane, aby wybra dla
odpowiedzi anten o najsilniejszym sygnale w.cz.
Antenna Diversity NO-06-A050: 2004
143. antyterroryzm AT wszelkie dziaania obronne i zapobiegawcze
podejmowane
w celu zmniejszenia podatnoci si, osb i infrastruktury na
dziaania terrorystyczne [AAP-6] UWAGA Dziaania te
obejmuj przedsiwzicia ochronne i odstraszajce,
zapobiegajce atakowi lub ograniczajce jego skutki.
antiterrorism NO-07-A035: 2011
144. anulowanie alarmu - rczne wyczenie sygnau alarmu po
usuniciu jego
przyczyny
cancel of an alarm NO-01-A009: 2007
L.p. TERMIN SKRT DEFINICJA TERMIN ANGIELSKI RDO INNE
WYSTPOWANIE
145. aparat oddechowy - aparat w wyposaeniu straaka, w skad
ktrego wchodzi:
maska osaniajca cz twarzow, przewody powietrzne
czce mask z butl powietrzn oraz butle powietrzne,
zapewniajcy moliwo pracy w cikich warunkach
(przypieszone zuycie powietrza) na okres co najmniej 15
min
breathing apparatus PDNO-07-A094: 2008
146. aparat ochrony drg
oddechowych
- aparat dostarczajcy powietrze z butli spronego
powietrza o pojemnoci co najmniej 1 200 l (lub inny
niezaleny aparat oddechowy), ktry powinien
funkcjonowa przez co najmniej 30 min
breathing apparatus NO-01-A013:2013
147. aparat ucieczkowy - aparat w wyposaeniu kadego czonka
zaogi,
umiejscowiony obowizkowo na Stanowiskach Bojowych
(SB), skadajcy si z kaptura osaniajcego gow oraz
butli powietrznej o maej pojemnoci zapewniajcej stay
dopyw powietrza o staym cinieniu bezporednio do
kaptura, uatwiajcy szybkie wydostanie si z rejonu
objtego dymem
escape breathing apparatus PDNO-07-A094: 2008
148. aparatura pokadowa
przeciwpancernego pocisku
kierowanego
- caoksztat urzdze rozmieszczonych w zespole nonym
przeznaczonych do odbioru, przetwarzania lub
wypracowania sygnaw sterowania oraz ich przekazania
do ukadu wykonawczego przeciwpancernego pocisku
kierowanego
on-board instrumentation of
anti-tank guided missile
NO-10-A010: 2007
149. aparatura sterowania
przeciwpancernego zestawu
rakietowego
- urzdzenie przeznaczone do ledzenia celu, formowania i
przesyania sygnaw sterujcych lotem przeciwpancernego
pocisku kierowanego
control system of anti-tank
missile system
NO-10-A010: 2007
150. architektura fizyczna - identyfikacja i uporzdkowanie
fizycznych elementw
architektury systemu, opisujce struktur fizyczn, funkcje
techniczne, cechy projektowe i atrybuty techniczne, ktre
mog by osignite przez kady skadnik oraz przez
system w obrbie okrelonych ogranicze
physical architecture NO-01-A003: 2011
151. architektura funkcjonalna
(1)
- elementarne skadniki funkcjonalne (funkcje) sieci
telekomunikacyjnych, czyli bloki funkcjonalne oraz styki
midzy nimi zwane punktami odniesienia
functional architecture NO-01-A003: 2011
L.p. TERMIN SKRT DEFINICJA TERMIN ANGIELSKI RDO INNE
WYSTPOWANIE
152. architektura funkcjonalna
(2)
- opis, ktry okrela powizania pomidzy nastpujcymi
elementami:
- zasadniczy UCS (CUCS);
- interfejs cza Danych (DLI);
- modu Charakterystyczny Statku (VSM);
- modu Charakterystyczny Interfejsu Dowodzenia i
Kierowania (CCISM).
functional architecture NO-02-A100: 2012
153. architektura informacyjna - sposb modelowania zasobw sieci
i mechanizmw
wymiany informacji pomidzy nimi
informational architecture NO-01-A003: 2011
154. architektura systemu (1) - elementy, logiczna struktura i
zasady funkcjonowania
systemu
system architecture NO-01-A003: 2011
155. architektura systemu (2) - opis charakteryzujcy poczenia
fizyczne, miejsca oraz
identyfikacje kluczowych wzw cznoci, sieci,
systemw, platform bojowych, itp. poczone z wymian
informacji oraz specyficznymi parametrami systemu;
skonstruowana w celu zapewnienia operacyjnych wymaga
architektury operacyjnej poprzez standardy zdefiniowane w
architekturze technicznej
system architecture NO-02-A100: 2012
156. armata - dziao artyleryjskie, przeznaczone gwnie do
strzelania
paskotorowego do celw naziemnych, morskich lub
powietrznych za pomoc naboi artyleryjskich [NO-13-
A009]
gun NO-10-A009: 2005
157. armata pokadowa - armata stanowica uzbrojenie czogw,
transporterw
opancerzonych, bojowych wozw piechoty i pocigw
pancernych
onboard gun NO-10-A009: 2005
158. armata polowa - armata przeznaczona gwnie do walki na ldzie
land gun NO-10-A009: 2005
159. armata przeciwlotnicza - armata przeznaczona gwnie do
zwalczania celw
powietrznych
anti-aircraft gun NO-10-A009: 2005
160. armata przeciwpancerna - armata przeznaczona gwnie do
zwalczania celw
opancerzonych
anti-tank gun NO-10-A009: 2005
161. armatohaubica - dziao artyleryjskie o cechach armaty i
haubicy,
przeznaczone do strzelania paskotorowego i
stromotorowego za pomoc naboi artyleryjskich [NO-13-
A009]
gun-howitzer NO-10-A009: 2005
162. armatomodzierz - dziao artyleryjskie o cechach armaty i
modzierza
przeznaczone do strzelania paskotorowego i
stromotorowego nabojami modzierzowymi [NO-13-A009]
gun-mortar NO-10-A009: 2005
164. armator (2) - osoba fizyczna lub prawna, ktra we wasnym
imieniu
uprawia eglug statkiem morskim wasnym lub cudzym
[Kodeks Morski]
vessel owner NO-01-A013: 2013 NO-07-A090: 2008
L.p. TERMIN SKRT DEFINICJA TERMIN ANGIELSKI RDO INNE
WYSTPOWANIE
165. artyleryjski
przeciwpancerny zestaw
rakietowy
- przeciwpancerny zestaw rakietowy, ktrego pocisk
rakietowy jest konstrukcyjnie przystosowany do
wystrzeliwania z lufy dziaa artyleryjskiego
artillery launched anti-tank
missile system
NO-10-A010: 2007
166. ASCII ASCII Amerykaski Standardowy Kod Wymiany
Informacji
system kodowania znakw alfanumerycznych w cyfrowych
systemach elektronicznych
American standard code for
information interchange
NO-01-A009: 2007
167. astrokompas - przyrzd uywany gwnie do okrelania
rzeczywistego
kursu lub rzeczywistego namiaru na podstawie wizualnego
namiaru na wybrane ciao niebieskie
star compass, astrocompass NO-01-A009: 2007
168. astrometr - przyrzd uywany w astrometrii do mierzenia i
okrelania
pooenia i ruchw cia niebieskich
astrometer NO-01-A009: 2007
169. astrometria
astronomia pozycyjna
- najstarszy dzia astronomii obejmujcy metody pomiarw
pooenia i ruchw cia niebieskich, wykorzystywane do
wyznaczania wsprzdnych geograficznych i kierunkw
na Ziemi oraz metody wyznaczania i rachuby czasu
astrometry NO-01-A009: 2007
170. astronawigacja - wyznaczanie pooenia i kursu obiektu
nawigacji na
podstawie pomiarw astronomicznych, tj. pomiarw
wsprzdnych cia niebieskich
astronavigation NO-01-A009: 2007
171. astronomia - nauka o ciaach niebieskich, ich budowie,
ruchach,
pochodzeniu i ewolucji oraz o materii rozproszonej w
przestrzeni kosmicznej
astronomy NO-01-A009: 2007
172. astronomiczna wysoko
obserwowana ciaa
niebieskiego
ho zmierzona sekstantem wysoko ciaa niebieskiego,
poprawiona o ktowy promie, poprawk na refrakcj
atmosferyczn, paralaks geocentryczn i obnienie
widnokrgu
observed altitude NO-01-A009: 2007
173. astronomiczna wysoko
zliczona ciaa niebieskiego
hZ, hc okrelona za pomoc zalenoci analitycznych lub tablic
redukcyjnych wysoko rodka tarczy prawdziwego ciaa
niebieskiego ponad paszczyzn horyzontu
astronomicznego
computed altitude NO-01-A009: 2007
174. asymetria temperatury
promieniowania
- rnica midzy temperatur promieniowania paszczyzny
dwch przeciwlegych stron maego paskiego elementu
radiant temperature asymmetry NO-06-A062-4: 2007
175. asymetryczny rodek
zwalczania min
- rodek zwalczania min (poszukiwania, traowy), ktrego o
diametralna wzduna charakterystyki nie pokrywa si z
osi diametraln nosiciela (jednostki przeciwminowej)
brak odpowiednika w
terminologii NATO
NO-01-A012: 2012
L.p. TERMIN SKRT DEFINICJA TERMIN ANGIELSKI RDO INNE
WYSTPOWANIE
178. asysta hydroakustyczna
(3)
- obowizek statku morskiego, okrtu lub okrtu
podwodnego przybyego do rejonu, w ktrym znajduje si
okrt podwodny w niebezpieczestwie i majcego
moliwo utrzymania cznoci podwodnej z okrtem
podwodnym w niebezpieczestwie lub odbioru jego
sygnaw
hydroacoustic assist NO-01-A013:2013 NO-07-A002:
2010,NO-07-A015: 2012
180. asystowanie (2) - w ramach wojskowej wsppracy i doradztwa
dla eglugi
morskiej, dobrowolne porozumienie, na podstawie ktrego
statki handlowe mog zosta zorganizowane w zesp
jednostek pywajcych z towarzyszeniem jednostek
wojskowych w celu bezpiecznego przejcia przez rejon
podwyszonego ryzyka
accompaniment NO-07-A035: 2011 NO-07-A022: 2011
182. atak (2) - dziaanie zmierzajce do spowodowania uszkodze,
zajcia
lub zniszczenia obiektu
attack NO-07-A022: 2011 NO-01-A010: 2009
183. atak szybki - atak wykonywany z maksymaln prdkoci na
okrt
podwodny przeciwnika, zlokalizowany na pozycji, na
ktrej stanowi on bezporednie zagroenie UWAGA Atak
bez przygotowania lub z niepenym przygotowaniem
danych do wykonania salwy.
urgent attack NO-01-A010: 2009
184. atak z naprowadzania VECTAC rodzaj dziaa wykonywany przez
nosiciela uzbrojenia
(statek powietrzny, okrt nawodny, okrt podwodny), ktry
nie utrzymuje kontaktu z celem, a jest naprowadzany na
pozycj uycia uzbrojenia lub pozycj celu przez jednostk
utrzymujc kontakt z obiektem ataku
vectored attack NO-01-A010: 2009
185. atak z penym
wypracowaniem danych
- atak w dziaaniach ZOP wykonywany na OP w warunkach
zapewniajcych maksymaln dokadno, w sytuacji, kiedy
jest zapewniony czas wystarczajcy na zdobycie
dokadnych danych niezbdnych do wykonania ataku
UWAGA W dziaaniach ZOP atak przeprowadzony z
maksymaln dokadnoci i jeeli czas na to pozwala na
podstawie najwikszej iloci zgromadzonych danych.
deliberate attack NO-01-A010: 2009
186. atmosfera - powoka gazowa otaczajca Ziemi, a take niektre
inne
planety i gwiazdy; w uyciu potocznym: powoka
powietrza otaczajca kul ziemsk
atmosphere NO-01-A009: 2007
L.p. TERMIN SKRT DEFINICJA TERMIN ANGIELSKI RDO INNE
WYSTPOWANIE
187. atmosfera kontrolowana - kontrola warunkw i parametrw
otoczenia strefy
kontrolowanej celem identyfikacji wszystkich niezbdnych
parametrw atmosfery, w ktrej wymagane jest
monitorowanie temperatury, wilgotnoci i cinienia
otoczenia, szkodliwych oparw, skadu atmosfery, jakoci
oczyszczania powietrza
controlled atmosphere NO-07-A098: 2010
188. atrybut (1) - w cyfrowej kartografii rodzaj informacji
charakteryzujcych istotne cechy obiektu zawartego w
bazie danych UWAGA Najczciej opisywany jest jako
akronim cechy oraz przypisana jej warto. PRZYKAD
Za atrybuty przyjmuje si takie cechy, jak: gboko,
kolor, ksztat znaku nawigacyjnego, kierunek i prdko
prdu morskiego w punkcie, typ osadw dennych itp.
attribute NO-01-A009: 2007 NO-06-A058-3: 2005,NO-06-A058-4:
2005,
NO-06-A058-5: 2005,
NO-06-A058-6: 2005,
NO-06-A058-7: 2005,
NO-06-A058-8: 2005,
NO-06-A058-9: 2008
196. atrybut (9) - cecha lub waciwo jednostki PRZYKAD
Waciwociami systemw telekomunikacyjnych i
informatycznych s: dostpno, niezawodno,
przeywalno, mobilno, bezpieczestwo, integralno.
attribute NO-01-A003: 2011 NO-06-A058-3: 2005,NO-06-A058-4:
2005,
NO-06-A058-5: 2005,
NO-06-A058-6: 2005,
NO-06-A058-7: 2005,
NO-06-A058-8: 2005,
NO-06-A058-9: 2008
197. atrybut (10) - cecha charakteryzujca obiekt, wyraona w
formie
zdefiniowanej etykiety/kodu atrybutu, jego akronimu,
definicji i odpowiednich dla niego wartoci
UWAGA Wewntrz struktury danych atrybut jest
identyfikowany przez jego etykiet/kod. Akronim uywany
jest tylko jako odnonik w dokumentach powizanych i
specyfikacjach produktw. Atrybuty mog by jakociowe,
bd ilociowe.
attribute NO-06-A058-1:2013 NO-06-A058-3: 2005,NO-06-A058-4:
2005,
NO-06-A058-5: 2005,
NO-06-A058-6: 2005,
NO-06-A058-7: 2005,
NO-06-A058-8: 2005,
NO-06-A058-9: 2008
198. autoklaw - aparat do zwikszenia efektywnoci sterylizacji za
pomoc
pary pod cinieniem; jest on wyposaony w urzdzenie
pomiarowe, ktre automatycznie reguluje warto
cinienia, a przez to wysoko temperatury, ktrej
dziaaniu poddawana jest zawarto UWAGA - Metoda
sterylizacji za pomoc autoklawu jest odpowiedni metod
wykorzystywan w postpowaniu z odpadami
biologicznymi powstajcymi w laboratoriach, krwi ludzk
i pynami ustrojowymi oraz zuytymi ostrzami do cicia i
innymi przyrzdami.
autoclave NO-01-A008: 2005
L.p. TERMIN SKRT DEFINICJA TERMIN ANGIELSKI RDO INNE
WYSTPOWANIE
199. automatyczna kontrola
czuoci
STC automatyczny ukad regulujcy wzmocnienie odbiornika
wraz z czasem opywajcym od wysania sygnau
sondujcego w radarze, dopasowujcy je do malejcego
poziomu sygnaw odbitych od odlegych celw, tak aby
wszystkie echa da ekranie posiaday podobn jaskrawo
sensitive time control NO-01-A009: 2007
200. automatyczna regulacja
czstotliwoci
ARC, AFC ukad stabilizujcy automatycznie czstotliwo odbiorcz
lub nadawcz w urzdzeniu radiowym
automatic frequence control NO-01-A009: 2007
204. automatyczne potwierdzenie
(4)
- komputerowa funkcja weryfikowania (potwierdzania)
komunikatu odebranego przez terminal, poprzez
retransmisj kopii tego komunikatu do nadawcy w
nastpnej szczelinie czasowej
automatic confirmation NO-02-A095:2013 NO-02-A088:
2012,NO-02-A096: 2012,
NO-02-A092:2013
205. automatyczne urzdzenie
blokujce
- urzdzenie automatycznie blokujce wylewanie wd
zzowych, jeli podczas ich przetwarzania zawarto
olejw w ciekach przekracza poziom ustalony
automatic stopping device NO-01-A008: 2005
206. automatyczne urzdzenie
holownicze
- urzdzenie holownicze, ktre utrzymuje bezpieczne
napicia na cumie podczas holowania bez dziaa ze strony
operatora
automatic towing machine NO-01-A013:2013
207. automatyczny napd
uzbrojenia
- ukad napdu uzbrojenia wozu bojowego przeznaczony do
stabilizacji i stabilizowanego naprowadzania uzbrojenia
armament automatic power
feed
NO-10-A001: 1996
209. Automatyczny System
Ratowniczy Wzajemnej
Pomocy Statkw (2)
AMVER wiatowy system meldunkowy dla celw SAR, majcy na
celu zbieranie danych o przyblionej pozycji i innych
danych statkw morskich handlowych dobrowolnie w nim
uczestniczcych [IAMSAR]
UWAGA Meldunki AMVER zawieraj:
a) plan podry (sailing plan - SP);
Automated Mutual Assistance
Vessel Rescue System
NO-01-A013:2013 PDNO-07-A092: 2008
210. automatyka dziaa
artyleryjskiego
- zesp mechanizmw dziaa artyleryjskiego, realizujcy
automatyczne lub pautomatyczne wykonanie wszystkich
lub niektrych etapw cyklu pracy broni
automatics of artillery gun NO-10-A004: 2000
211. autonomiczna kontrola
wiarygodnoci odbiornika
RAIM technika, w ktrej wszystkie dostpne w odbiorniku
informacje nawigacyjne s niezalenie przetwarzane w celu
kontroli wiarygodnoci odbieranych sygnaw
nawigacyjnych
receiver autonomus integrity
monitoring
NO-01-A009: 2007
212. autonomiczno dziaania - czas, w ktrym statek powietrzny moe
kontynuowa lot
lub pojazd naziemny albo okrt mog kontynuowa
dziaania w okrelonych warunkach [AAP-6(2010) PL]
endurance NO-01-A013: 2013
L.p. TERMIN SKRT DEFINICJA TERMIN ANGIELSKI RDO INNE
WYSTPOWANIE
213. autonomiczny podsystem
rozpoznania elektronicznego
- konfiguracja rodkw rozpoznania elektronicznego rodzaju
si zbrojnych, pracujca poza zintegrowanym systemem
rozpoznania si zbrojnych, w celu realizacji specyficznych
(dla danego rodzaju si zbrojnych) zada rozpoznawczych
independent electronic
intelligence system
NO-10-A233: 2009
214. autopilot (1) - urzdzenie zastpujce sternika, do
stabilizacji kursu
okrtu lub pozycji okrtu na zadanej trajektorii, sterujce
automatycznie
autohelm, heading control
system
NO-01-A009: 2007
215. autopilot (2) - urzdzenie naprowadzajce, w ramach ktrego
pocisk
rakietowy jest programowany przed startem, tak e
wykonuje przelot na zadanych kursach i na zadanej
wysokoci (wysokociach) przez wyznaczony okres
autopilot NO-01-A010: 2009
217. awanport (2) - akwen portowy znajdujcy si wewntrz portu,
oddzielony
falochronami od obszarw morskich, przeznaczony do
wykonywania manewrw przez jednostki pywajce
wchodzce do portu i wychodzce z niego, a take do
przeksztacania, zmniejszenia wysokoci oraz siy
oddziaywania fal morskich
outer harbour NO-06-A034: 2012 NO-07-A018: 2010
223. awaria okrtowa (6) - zdarzenie okrtowe powodujce
uszkodzenie urzdzenia
okrtowego, na skutek ktrego nastpia przerwa w jego
uytkowaniu lub w uytkowaniu okrtu w czasie duszym
ni czas okrelony stanami gotowoci oraz powstaa szkoda
w mieniu lub strata
warship breakdown NO-01-A013:2013 NO-07-A090: 2008,NO-07-A003:
2009,
NO-07-A002: 2010,
NO-06-A043: 2012,
NO-07-A015: 2012
224. awaria partykularna - okrelona strata lub wydatek
spowodowany zdarzeniem
okrtowym zdefiniowanym w ubezpieczeniowej polisie
morskiej, obejmujca szkody wasne doznane przez statek
lub obiekt
particular average NO-01-A013:2013
225. awaria wsplna - nadzwyczajne powicenie lub wydatki
poniesione
rozmylnie i rozsdnie w celu ratowania statku morskiego
handlowego, adunku na nim przewoonego oraz frachtu ze
wsplnego dla nich niebezpieczestwa
general average NO-01-A013:2013
226. awaryjna opaska zaciskajca - nieprzemakalny materia o
dowolnym ksztacie i rozmiarze,
ktry po zamocowaniu, przewanie na rurze, odpowiednim
osprztem, hamuje dopyw wody
pipe patch NO-01-A013:2013
L.p. TERMIN SKRT DEFINICJA TERMIN ANGIELSKI RDO INNE
WYSTPOWANIE
227. awaryjna radiopawa
lokalizujca
EPIRB radiopawa awaryjna, ktra jest obowizkowym elementem
systemu GMDSS dla wszystkich regionw mrz UWAGA
Obecnie uywane radiopawy EPIRB uywaj do
alarmowania systemu satelitarnego COSPASSARSAT i
nadajnikw pracujcych na czstotliwoci 406 MHz;
nadawcze urzdzenie radiowe umieszczone jest w
hermetycznym pojemniku o dodatniej pywalnoci, nadaje
identyfikator jednostki (w niektrych systemach) swoj
aktualn pozycj, dat i godzin aktywacji pawy oraz
emituje byskajce wiato, pozwalajc na odnalezienie
przyblionego miejsca katastrofy.
emergency position indicating
radio beacon
NO-42-A206: 2012
228. awaryjna radiopawa
lokalizujca
EPIRB
EPIRB urzdzenie, znajdujce si na wyposaeniu statkw
morskich, nadajce sygnay alarmujce wadze SAR i
umoliwiajce jednostkom ratowniczym zlokalizowania
miejsca wypadku [IAMSAR]
emergency position-indicating
radio beacon, EPIRB
NO-01-A013:2013
229. awaryjne blokowanie
uzbrojenia
- blokowanie uzbrojenia wozu bojowego w sytuacjach
awaryjnych - sterowane pautomatycznie
armament emergency blocking NO-10-A001: 1996
230. awaryjne ldowanie
migowca
- ldowanie migowca na pokad okrtu na skutek awarii,
bdce sygnaem dla zaogi okrtu do rozpoczcia
wykonywania procedur przeciwpoarowych
emergency landing PDNO-07-A094: 2008
231. awaryjne naprowadzanie
uzbrojenia
- przerzutowe, sterowane pautomatycznie, naprowadzanie
uzbrojenia wozu bojowego w okrelone pooenie, w
warunkach awaryjnych
armament emergency laying NO-10-A001: 1996
232. awaryjne ucieczkowe
aparaty oddechowe
EEBD aparat dostarczajcy powietrze lub tlen, ktry powinien
funkcjonowa przez okres co najmniej 10 min, uywany
tylko podczas ucieczki z pomieszcze o atmosferze
niebezpiecznej, nie powinien by stosowany przez
straakw przy zwalczaniu poarw, posiadajcy
wyranie nadrukowane zwize instrukcje i schematy, jasno
ilustrujce sposb uytkowania aparatu
emergency escape breathing
devices
NO-01-A013:2013
233. awaryjne rozpornice - osprzt awaryjny, zbudowany z dwch
stalowych rur,
zachodzcych na siebie teleskopowo, z moliwoci
regulacji dugoci, do mocowania konstrukcji, poprzez ich
wyduenie za pomoc czcego je gwintu
adjustable steel shore NO-01-A013:2013
234. awaryjne sterowanie - sterowanie statkiem morskim po
wystpieniu awarii
okrtowej, w szczeglnoci awarii systemu urzdzenia
sterowego, awarii napdu gwnego, awarii zasilania itp.
emergency steering NO-01-A013:2013
L.p. TERMIN SKRT DEFINICJA TERMIN ANGIELSKI RDO INNE
WYSTPOWANIE
235. awaryjne zrzucanie min - dziaania podjte w celu jak
najszybszego pozbycia si min
z okrtu nawet bez ich bojowego przygotowania do
postawienia (kocowego lub wstpnego i kocowego) oraz
bez wzgldu na planowan pozycj geograficzn ich
stawiania
jettisoning of mine NO-01-A012: 2012
236. awaryjne rdo zasilania - prdnica lub bateria akumulatorw
przeznaczone do
zasilania wszystkich urzdze na statku morskim, ktre s
niezbdne dla bezpieczestwa w stanach awaryjnych, o
mocy uwzgldniajcej moc zasilanych urzdze,
jednoczesno ich wykorzystania, prdy rozruchowe i
przejciowy charakter niektrych obcie
emergency source of power NO-01-A013:2013
237. awaryjny klin - kawaek mikkiego drewna nieduych rozmiarw,
o
dowolnym ksztacie, ktry po wbiciu w otwr, pojedynczo
lub w pczkach, hamuje dopyw wody
softwood wedges and plugs NO-01-A013:2013
238. awaryjny obrt wiey - przerzutowe, sterowane pautomatycznie,
naprowadzanie
wiey uzbrojenia w okrelone pooenie (w okrelon
stron) z miejsca wazu kierowcy, w poziomej paszczynie
napdzania
turret emergency traversing NO-10-A001: 1996
239. awaryjny plaster
uszczelniajcy
- urzdzenie umoliwiajce szczelne zasonicie otworu w
uszkodzonym poszyciu okrtu, o mikkiej, elastycznej,
psztywnej lub sztywnej konstrukcji
collision mat NO-01-A013:2013
240. awaryjny ruch morski - w ramach wojskowej wsppracy i
doradztwa dla eglugi
morskiej dokonywanie zmiany tras eglugi, ewakuacja z
portu lub rejonu oraz dalszy ruch w celu zapewnienia
bezpieczestwa statkom i adunkom w przypadku
zagroenia atakiem [AAP-6]
emergency movement NO-07-A035: 2011
241. awaryjny sygnalizator
pooenia
- dowolne urzdzenie radiowe uywane dla celw lokalizacji
w sytuacji awaryjnej
UWAGA Definicja rni si od definicji zamieszczonej w
AAP-6(2010).
emergency locator beacon NO-01-A013:2013
242. azymut (1) A kt poziomy okrelony w danym punkcie,
mierzony zgodnie z ruchem wskazwek zegara od
okrelonego kierunku odniesienia do drugiego punktu
azimuth NO-01-A009: 2007
L.p. TERMIN SKRT DEFINICJA TERMIN ANGIELSKI RDO INNE
WYSTPOWANIE
243. azymut (2) A dugo uku horyzontu astronomicznego
zawartego midzy pnocn poow poudnika niebieskiego
a danym koem pionowym, mierzona okrnie w kierunku
wschodnim, informujca o kierunku z punktu ziemskiego
na punkt astronomiczny w mierze ktowej, w paszczynie
horyzontu
azimuth NO-01-A009: 2007
244. azymut (3) - kt poziomy, pomidzy kierunkiem pnocy a
danym
kierunkiem, mierzony zgodnie z ruchem wskazwek zegara
azimuth, horizontal bearing NO-16-A001: 2006
245. azymut celu - kt zawarty pomidzy kierunkiem pnocy
rzeczywistej a
lini przechodzc przez cel, mierzony w stopniach lub
tysicznych
spotting line direction NO-07-A011: 2008
L.p. TERMIN SKRT DEFINICJA TERMIN ANGIELSKI RDO INNE
WYSTPOWANIE
1. badanie (1) - zesp czynnoci majcych na celu zmierzenie,
oznaczenie
ilociowe lub sklasyfikowanie charakterystyki lub
waciwoci obiektu
test NO-06-A062-1: 2007
2. badanie (2) - cile zdefiniowana metoda sprawdzenia materiau
lub
wyposaenia na zgodno z postanowieniami przyjtych
kryteriw UWAGA Inna definicja terminu badanie czsto
uywana: dziaanie techniczne, ktre polega na okreleniu
jednej lub wielu waciwoci danego wyrobu, procesu lub
usugi, zgodnie z ustalon procedur. Inny termin to
przeprowadzanie bada (testing) definiowany jako
czynno przeprowadzania jednego lub wicej bada.
Termin testing w jzyku polskim jest na og wyraany
przez rzeczownik odczasownikowy badanie. Zwykle
uywa si okrelenia np. badanie typu (type testing),
badanie zgodnoci (conformity testing), badanie biegoci
(proficiency testing), ale te angielskie testing
performance lub carry out of testing tumaczy si jako
przeprowadzanie bada.
test NO-23-A502-4: 2012
3. badanie medyczne po wypadku
nurkowym
- badanie przeprowadzone po wypadku nurkowym ,
obejmujce:
a) wywiad w zakresie rodzaju nurkowania, w jakim
przedziale gbokoci i jak dugo byo prowadzone
nurkowanie, poprzednie nurkowania oraz w zakresie
samopoczucia nurka w trakcie i po nurkowaniu, ze
szczeglnym uwzgldnieniem objaww zego
samopoczucia;
b) opis stanu fizycznego i neurologicznego pacjenta;
c) zmiany chorobowe i urazy;
d) rozpoznanie.
diving accident medical
examination
NO-01-A013:2013
4. badanie morza - dziaania podejmowane w celu poznania i opisu
zjawisk i
procesw zachodzcych w wodach morskich i wzajemnych
zwizkach midzy wodami morskimi, a skorup ziemsk i
atmosfer UWAGA - Treci oceanologii jest pene
poznanie wszechoceanu, zarwno w aspekcie fizycznym i
chemicznym (oceanografia fizyczna), jak i w aspekcie
biologicznym, ktrym zajmuje si oceanografia biologiczna
lub tzw. biologia morza.
sea research NO-07-A061: 2003
5. badanie parametrw pracy - badanie w celu potwierdzenia penej
zgodnoci z
wymaganiami normy dotyczcej danego urzdzenia
standard compability test NO-06-A062-1: 2007
L.p. TERMIN SKRT DEFINICJA TERMIN ANGIELSKI RDO INNE
WYSTPOWANIE
6. badanie wypadku lub incydentu
statku powietrznego lub pocisku
rakietowego
badanie zdarzenia
- postpowanie prowadzone w celu zapobiegania wypadkom
lotniczym lub incydentom lotniczym obejmujce zbieranie
i analizowanie informacji, wyciganie wnioskw,
okrelanie przyczyny lub przyczyn oraz, w razie potrzeby,
formuowanie zalece profilaktycznych
aircraft or missile accident /
incident safety investigation
NO-05-A005: 2010
7. badanie wypadku morskiego - ustalenie okolicznoci i
rozpoznanie technicznych przyczyn
powanego wypadku morskiego, wypadku morskiego lub
incydentu morskiego, wycignicie odpowiednich
wnioskw i wydanie zalece dotyczcych bezpieczestwa,
pozwalajcych unikn podobnych zdarze w przyszoci
UWAGA Badaniem wypadku morskiego nie jest okrelenie
odpowiedzialnoci cywilnej lub karnej.
marine casualty or incident
safety investigation
NO-01-A013:2013
8. badanie zapalnikw - wyznaczanie lub sprawdzanie dowolnych
charakterystyk
technicznych zapalnikw podczas rnego rodzaju bada
laboratoryjnych lub strzela prowadzonych wedug
ustalonej procedury badawczej UWAGA 1 Terminologia
bada zapalnikw jest zrnicowana i dostosowana do
konkretnych rozwiza konstrukcyjnych oraz do programu
bada charakterystyk technicznych podczas symulowania
warunkw obchodzenia si z zapalnikiem i podczas wystrzau.
UWAGA 2 Zapalniki s oceniane na podstawie wynikw
bada i strzela sprawdzajcych; spord wielu rodzajw bada
zapalnikw mona wyszczeglni m.in.: badanie rzucaniem,
badanie trzsieniem, badanie na stanowisku imitacji
transportu,
badanie bezpieczestwa zapalnikw nieuzbrojonych przy
zainicjowaniu dziaania acucha ogniowego, badanie pewnoci
dziaania zapalnikw odbezpieczonych i uzbrojonych przy
zainicjowaniu dziaania acucha ogniowego, badanie czasu
palenia opniacza pirotechnicznego, sprawdzenie dolnej lub
grnej odlegoci uzbrajania zapalnikw, sprawdzenie czasu
dziaania zapalnikw, sprawdzenie odlegoci dziaania
zblieniowego, sprawdzenie dziaania samolikwidacji,
sprawdzenie
zdolnoci penego i prawidowego zainicjowania
adunku bojowego w pocisku itd.
fuze testing NO-13-A001: 2010
9. badanie zgodnoci - badanie przeprowadzone w celu sprawdzenia
zgodnoci
charakterystyki lub waciwoci obiektu z ustalonymi dla
nich wymaganiami
compliance test NO-06-A062-1: 2007
L.p. TERMIN SKRT DEFINICJA TERMIN ANGIELSKI RDO INNE
WYSTPOWANIE
10. badanie z penym pokryciem dna
morskiego
- metoda systematycznego badania dna morskiego,
podejmowanego w celu wykrycia wszystkich obiektw,
obejmujca system wykrywania, procedury i szkolenie
personelu UWAGA W praktyce nie jest moliwe
osignicie 100 % pokrycia sygnaem akustycznym, czyli
okrelenie z penym pokryciem moe by mylce.
full sea floor search PDNO-06-A073: 2009
11. badawcze cinienie dziaajce na
pocisk
- cinienie w przewodzie lufy, przy ktrym pocisk jest
badany UWAGA - Zakres tolerancji tego cinienia jest
okrelony; maksymalna warto badawczego cinienia
dziaajcego na pocisk jest rwna projektowanemu cinieniu
dziaajcemu na pocisk lub odpowiedniej wartoci, zalenie od
zalece projektowania obowizujcych w danym kraju;
minimalna warto badawczego cinienia dziaajcego na pocisk
nie jest nisza ni maksymalne dopuszczane cinienie dziaajce
na pocisk. Jeeli to nie zapewni dostatecznie duej tolerancji,
by
umoliwi podczas prbnych strzela osiganie cinienia we
waciwych granicach, wwczas ustala si minimalne cinienie
dziaajce na pocisk nisze od maksymalnego dopuszczanego
cinienia dziaajcego na pocisk; w tym wypadku, maksymalne
dopuszczane cinienie dziaajce na pocisk jest obnione tak, e
jego warto odpowiada minimalnemu badawczemu cinieniu
dziaajcemu na pocisk
Projectile PP NO-10-A514: 2005
12. bagrowanie - pogbianie toru wodnego lub kanau portowego i
innych
akwenw w celu poprawienia ich eglownoci
dredging, deepening NO-07-A018: 2010
13. bagrowisko - usypisko powstae z piasku, gruzu itp.
wybieranego przez
pogbiarki, bagry, bagrownice
dredging area NO-01-A009: 2007
14. bajt - sekwencja omiu kolejnych cyfr binarnych byte
NO-02-A098: 2012
15. bakteria - mikroskopijny organizm jednokomrkowy; niektre
bakterie s zalene od komrek gospodarza, natomiast inne
mog przey w niesprzyjajcych warunkach otoczenia
[AAP-21(B)]
bacteria NO-01-A006: 2010
16. balast (1) - ciar wchodzcy w skad ciaru wasnego okrtu
lub
przyjty na okrt w celu polepszenia jego waciwoci
morskich przez zmian pooenia rodka cikoci
(balastowanie) UWAGA - balast dzieli si na: - balast stay
(beton, kamienie, kostki eliwne); - balast zmienny (woda
balastowa pobierana do zbiornikw balastowych).
ballast NO-07-A055: 2003
L.p. TERMIN SKRT DEFINICJA TERMIN ANGIELSKI RDO INNE
WYSTPOWANIE
17. balast (2) - ciar dodany do statku morskiego, w celu
zapewnienia
stabilnoci
ballast NO-01-A013:2013
18. balast czysty - balast w zbiorniku, ktry po uprzednim
przewoeniu w
nim oleju zosta tak oczyszczony, e wypyw z niego, gdy
statek znajduje si w bezruchu, do czystej i spokojnej
wody, w bezchmurny dzie, nie spowoduje widocznych
ladw oleju na powierzchni wody lub na przylegym
brzegu szlamu lub emulsji UWAGA - Jeeli balast ten jest
usuwany przez zatwierdzony przez Administracj system
kontrolno-pomiarowy wypywu, to dowd oparty na takim
systemie, wykazujcy e zawarto oleju w wypywie nie
przekroczya 15 czci na milion, decyduje, e balast jest
czysty pomimo widocznych ladw.
clean ballast NO-01-A008: 2005
19. balastowanie okrtu - obnienie lub zmiana pooenia rodka
cikoci okrtu w
celu polepszenia statecznoci lub wyrwnania przechyw,
realizowane przez odpowiednie rozmieszczenie balastu
staego lub zmiennego
ships hiking NO-07-A055: 2003
20. balastowy zbiornik okrtu - zbiornik na wod balastow
umieszczony najczciej w
czci dennej okrtu, przeznaczony do balastowania okrtu
ballast tank NO-07-A055: 2003
21. balistyczny pocisk artyleryjski - makieta pocisku
artyleryjskiego, przeznaczona do
sprawdzania wytrzymaoci luf, oporopowrotnikw i
innych zespow dzia oraz do bada balistycznych
adunkw miotajcych
artillery projectile for ballistic
tests
NO-13-A010: 2006
22. banda - opaska ochronna holu, powstaa poprzez owiniecie
liny
holowniczej pciennymi paskami
parceling NO-01-A013:2013
23. bariera ZOP
rubie ZOP
- wirtualna linia utworzona przez szereg staych lub
ruchomych platform zwalczania OP, w celu wykrycia,
utrudnienia przejcia lub zniszczenia OP przeciwnika
ASW barrier (or barrier line) NO-01-A010: 2009
24. barka - statek przeznaczony do przewozu towarw na
rdldowych drogach wodnych i wodach osonitych,
moe by cigniony, pchany (barka bez wasnego napdu)
lub porusza si samodzielnie (barka z wasnym napdem)
barge NO-07-A091: 2008
25. barka portowa - jednostka pywajca bez wasnego napdu,
obsugiwana
przez holownik, uywana do przewozu adunkw w
portach morskich
harbours barge NO-07-A018: 2010
L.p. TERMIN SKRT DEFINICJA TERMIN ANGIELSKI RDO INNE
WYSTPOWANIE
26. barkas - may statek bezpokadowy lub z czciowym pokadem,
z
wasnym napdem, przeznaczony do zada przewozowych
i prac portowych
launch NO-07-A091: 2008
27. barkowiec - statek przystosowany do przewozu towarw w
pojemnikach pywajcych bdcych rodzajem barek
UWAGA Przyjmowanie barek na pokad odbywa si
metod such (za pomoc suwnicy bramowej, dwigu) lub
mokr (za pomoc dokowania lub podnonika)
merchant ship lash / seabee NO-07-A091: 2008
28. barocyklonometr - przyrzd wskazujcy kierunek i przyblion
odlego do
centrum cyklonu
barocyclometer NO-01-A009: 2007
29. barograf - barometr zapisujcy automatycznie samoczynnie w
sposb
cigy zmiany cinienia atmosferycznego, ktrego dziaanie
jest podobne do aneroidu, jednak zmiany cinienia
zapisywane s przez pirko na specjalnie wyskalowanym
papierze, nawinitym na obracajcym si bbnie
barograph NO-01-A009: 2007
30. barogram - wykres zmian cinienia atmosferycznego wykonany
przez
barograf
barogram NO-01-A009: 2007
31. barometr - przyrzd do pomiaru cinienia atmosferycznego
barometr NO-01-A009: 2007
32. basen oceaniczny - zagbienie dna, obejmujce gbokoci od 3 000
m do 6
000 m, rozlege i paskie, ograniczone progami lub waami
podwodnymi (niekiedy wyspami)
ocean basin NO-01-A009: 2007
35. basen portowy (3) - cz portu wytyczona nabrzeami lub innymi
budowlami
morskimi, bdca miejscem postoju jednostek pywajcych,
a take przeadunku towarw albo budowy, remontu lub
wyposaania tych jednostek
harbour basin NO-06-A034: 2012 NO-07-A018: 2010,NO-01-A009:
2007
36. baszta doku - element konstrukcyjny (ciana wzduna) doku
pywajcego, w ktrym znajduj si komory balastowe,
oddzielone od siebie grodziami wzdunymi i
poprzecznymi, zapewniajcy wytrzymao wzdun i
stateczno poprzeczn doku zanurzonego
side wall NO-07-A055: 2003
37. batial
skon kontynentalny
strefa batialna
- strefa dna mrz i warstwa wd pomidzy szelfem
kontynentalnym a stref gbokiego dna, z gbokociami
od okoo 200 m do okoo 4 000 m
continental slope NO-01-A009: 2007
38. batometria - badanie laboratoryjne prbek wody, pobranych na
rnych
gbokociach mrz, jezior itp. za pomoc batometru
bathometry NO-01-A009: 2007
L.p. TERMIN SKRT DEFINICJA TERMIN ANGIELSKI RDO INNE
WYSTPOWANIE
39. batometr
batymetr
- przyrzd do pobierania prbek wody z rnych gbokoci
morza w celu okrelenia jej skadu chemicznego,
temperatury i innych waciwoci
bathometer NO-01-A009: 2007
40. batybental - strefa dna oceanicznego, obejmujca dno wd
rozpocierajce si na duej gbokoci, poza zasigiem
szelfu kontynentalnego
batybental NO-01-A009: 2007
41. batymetria - dzia hydrografii zajmujca si pomiarami
gbokoci
jezior i mrz
bathymetry NO-01-A009: 2007
42. batypelagial - obszar gbinowy otwartych wd morskich lecy
poniej
zasigu wiata sonecznego, obejmujcy gbokoci od 1
000 m do 4 000 m, element pelagialu
bathypelagial NO-01-A009: 2007
43. batysfera - kulista kabina obserwacyjna, opuszczana ze
statku na linie,
umoliwiajca badanie gbin morskich
bathysphere NO-01-A009: 2007
44. batyskaf - statek gbinowy z wasnym napdem, sucy do bada
podwodnych na bardzo duych gbokociach
bathyscaph, batysphere NO-01-A009: 2007
45. batystat - stalowa kabina w postaci pionowego cylindra,
bez
wasnego napdu, wypywajca po zwolnieniu balastu,
suca do obserwacji pod wod na gbokoci od 250 m do
300 m oraz do kierowania pracami podwodnymi
batyscaph NO-01-A009: 2007
47. baza (2) - miejsce postoju jednostek i uzupeniania zapasw
oraz
kierowania dziaaniami poszukiwania i ratowania
base NO-07-A003: 2009 PDNO-07-A092: 2008
48. baza danych - fizyczne przechowywanie w pamici danych
nalecych do
banku danych
data base NO-06-A058-1:2013
49. baza danych elektronicznej mapy
nawigacyjnej
ECDB gwna baza danych dla Elektronicznej Mapy
Nawigacyjnej, utrzymywana w formie cyfrowej przez
narodow sub hydrograficzn, zawierajca informacje
kartograficzne i inne informacje nautyczne oraz
hydrograficzne
electronic chart data base NO-01-A009: 2007
50. baza danych kartograficznych - zbir danych o terenie
zorganizowany zgodnie z ustalon
struktur, ktra umoliwia odbieranie, przechowywanie
przechowywany dostarczanie danych na danie wielu
niezalenych uytkownikw por. relacyjna baza danych
kartograficznych
cartographic database NO-01-A009: 2007
51. baza danych WECDIS WDB baza danych kartograficznych
przechowywana na okrcie,
bdca wynikiem transformacji produktw danych
WECDIS do odpowiedniego zastosowania i uaktualniania
tych produktw w urzdzeniu WECDIS, a take innych
danych wprowadzonych przez operatora. WECDIS ma
rzeczywisty dostp do tej bazy w celu wygenerowania
obrazu i realizacji innych funkcji
wecdis data base NO-01-A009: 2007
L.p. TERMIN SKRT DEFINICJA TERMIN ANGIELSKI RDO INNE
WYSTPOWANIE
53. baza morska (2) - odpowiednio urzdzony, wyposaony, broniony
i
ochraniany obszar wybrzea morskiego wraz z
przylegajcym do niego akwenem, sucy do
zabezpieczenia codziennej oraz bojowej dziaalnoci si
marynarki wojennej
naval base NO-06-A034: 2012 NO-07-A018: 2010
54. baza morska (3) - miejsce postoju jednostek i uzupeniania
zapasw base NO-01-A013: 2013 NO-07-A018: 2010
56. bazowe rodki pywajce (2) - sprzt pywajcy przeznaczony do
wszechstronnego
zabezpieczenia dziaalnoci okrtw i ich postoju w
portach i bazach morskich
naval base general support
floating equipment
NO-01-A013: 2013 NO-07-A090: 2008
57. bekerel - jednostka aktywnoci izotopowego rda
promieniowania
odpowiadajca jednemu rozpadowi na jedn sekund
(jeden kiur = 3.7 x 1010 bekereli (Bq)) [AAP-21(B)]
becquerel NO-01-A006: 2010
58. belka wietlna
poprzeczka
- trzy lub wicej lotniczych wiate naziemnych
umieszczonych blisko siebie, w linii prostopadej do osi
drogi startowej, ktre z odlegoci wygldaj jak krtki
odcinek cigej linii wietlnej
barette NO-06-A023: 2000
59. bental - drugi, oprcz wd oceanicznych, element rodowiska
morskiego, obejmujcy dno oceaniczne jako swoiste
rodowisko ycia UWAGA Bental jest dzielony, na
podstawie gbokoci, na nastpujce warstwy: - litoral
strefa rozcigajca si w granicach zasigu pywu, - strefa
gbokiego dna obejmujca warstwy dna poniej strefy
pyww; dzieli si z kolei na: sublitoral (do gbokoci 200
m lub brzegu szefu kontynenlatego), batial (gbokoci od
200 m do 4 000 m), abysal (gbokoci od 4 000 m do 6
000 m) oraz hadal (poniej 6 000 m).
benthal NO-01-A009: 2007
60. bentos - organizmy zwierzce i rolinne zamieszkujce dna
zbiornikw wodnych, przyczepione do podoa, czogajce
si po nim, tkwice w nim, nie unoszce si w wodzie
benthos NO-01-A009: 2007
61. bezpieczestwo - stan osigany, gdy okrelona informacja,
sprzt, personel,
dziaania i obiekty s chronione przed szpiegostwem,
sabotaem, dywersj i terroryzmem, jak rwnie przed
utrat lub nieuprawnionym ujawnieniem
security NO-01-A003: 2011
L.p. TERMIN SKRT DEFINICJA TERMIN ANGIELSKI RDO INNE
WYSTPOWANIE
62. bezpieczestwo komputerowe COMPUSEC wykorzystanie waciwoci
zabezpieczajcych sprztu i
oprogramowania w systemie komputerowym w celu
ochrony przed nieautoryzowanym dostpem, manipulacj
informacjami, usuniciem informacji lub odmow obsugi
computer security NO-01-A003: 2011
64. bezpieczestwo cznoci (2) COMSEC zastosowanie rodkw
bezpieczestwa w odniesieniu do
wiadomoci przesyanych w systemie cznoci w celu
zapobieenia nieautoryzowanemu dostpowi lub
zapewnienia ich autentycznoci, obejmujce: kryptografi,
zabezpieczenie transmisji i emisji, a take dotycz
bezpieczestwa proceduralnego, fizycznego, personalnego
oraz bezpieczestwa dokumentw i komputerw
communication security NO-01-A003: 2011 NO-07-A013: 2008
65. bezpieczestwo cznoci (3) - stan bdcy skutkiem przedsiwzi
organizacyjno-
technicznych zapewniajcych ochron wymiany informacji
z wykorzystaniem technicznych rodkw cznoci,
zabezpieczenie sprztu i urzdze oraz niedopuszczenie do
utraty lub ujawnienia wiadomoci stanowicych tajemnic
communication security NO-07-A107: 2012 NO-07-A013: 2008
66. bezpieczestwo morskie - wszelkie rzeczywiste lub potencjalne
warunki, zwizane z
dziaalnoci na morzu, ktre nie mog powodowa
szkody, choroby lub mierci personelu, uszkodzenia lub
utraty systemu, urzdze lub nieruchomoci lub szkd w
naturalnym rodowisku
maritime safety NO-01-A013:2013
67. bezpieczestwo zapalnika - cecha rozwizania konstrukcyjnego
zapalnika, polegajca
na niedopuszczeniu do zadziaania niezamierzonego
zapalnika lub przypadkowego dziaania zapalnika
fuze safety NO-13-A001: 2010
68. bezpieczna granica promienia
dziaania
- czas, przez ktry statek powietrzny moe pozostawa w
powietrzu, zachowujc bezpieczny zapas paliwa na
nieprzewidziane manewry, pozwalajcy na ldowanie na
lotnisku (ldowisku) gwnym lub zapasowym
prudent limit of endurance NO-01-A010: 2009
69. bezpieczna odlego wspdziaania SD minimalna odlego midzy
obiektami, przy ktrej nie
zosta przekroczony dopuszczalny poziom promieniowania
elektromagnetycznego PEL na adnym z tych obiektw
Safety Distance NO-07-A016: 2010
L.p. TERMIN SKRT DEFINICJA TERMIN ANGIELSKI RDO INNE
WYSTPOWANIE
70. bezpieczna wysoko wybuchu - wysoko wybuchu jdrowego, na
ktrej lub powyej
ktrej opad promieniotwrczy i zniszczenia obiektw
naziemnych s na poziomie wczeniej okrelonym i
moliwym do zaakceptowania przez dowdc [AAP-6]
safe burst height NO-01-A006: 2010
71. bezpieczne obcienie robocze - maksymalnie dopuszczalne
obcienie urzdzenia
zaadowczego (holowniczego lub o podobnym
przeznaczeniu), okrelone zwykle na tabliczce
znamionowej (informacyjnej) urzdzenia
safe working load NO-07-A061: 2003
72. bezpiecznik - element zamka nie pozwalajcy na odpalenie przy
nie
domknitym zamku
safety lock NO-10-A004: 2000
73. bezpiecznik pirotechniczny zapalnika - bezpiecznik zapalnika
wykonany w postaci elementu z
masy pirotechnicznej, ktrego wypalenie tworzy woln
przestrze wykorzystywan na schowanie
przemieszczajcego si staego elementu blokujcego
pyrotechnic safety-device for
fuze
NO-13-A001: 2010
74. bezpiecznik sprysty zapalnika - bezpiecznik zapalnika
wykonany w postaci elementu
staego, ktrego odksztacenie spryste jest
wykorzystywane do odbezpieczania mechanizmw
spring safety-device for fuze NO-13-A001: 2010
75. bezpiecznik sztywny zapalnika - bezpiecznik zapalnika
wykonany w postaci elementu
staego, ktrego odksztacenie plastyczne, cicie lub
zgniecenie jest wykorzystywane do odbezpieczania
mechanizmw
rigid safety-device for fuze NO-13-A001: 2010
76. bezpiecznik torowy zapalnika - cz lub zesp przeznaczony do
zabezpieczenia czujnika
kontaktowego celu przed czynnikami oddziaujcymi na
pocisk poruszajcy si na torze lotu, zanim pocisk doleci do
celu
trajectory safety-device for
fuze
NO-13-A001: 2010
77. bezpiecznik transportowy zapalnika - cz lub zesp
przeznaczony do uniemoliwienia
uzbrojenia zapalnika i zadziaania zapalnika podczas
obchodzenia si z zapalnikiem UWAGA - Bezpiecznik
transportowy jest wyczany lub usuwany przed
wystrzaem
transportation safety-device for
fuze
NO-13-A001: 2010
78. bezpiecznik zapalnika - zesp lub cz mechanizmu
zabezpieczajcego zapalnika
albo mechanizmu blokujcego zapalnika, ktra utrzymuje
ruchome czci zapalnika w pooeniu pocztkowym
(fabrycznym) wzgldem siebie uniemoliwiajc uzbrojenie
zapalnika
safety device for fuze NO-13-A001: 2010
80. bezpieczny zapas czasu dziaania (2) - okres, przez ktry
statek powietrzny moe przebywa w
powietrzu, majc odpowiedni zapas paliwa
prudent limit of endurance NO-01-A013: 2013 PDNO-07-A092:
2008
L.p. TERMIN SKRT DEFINICJA TERMIN ANGIELSKI RDO INNE
WYSTPOWANIE
82. bezpieczny zapas czasu patrolowania
(2)
- okres potrzebny statkowi powietrznemu do opuszczenia
rejonu dziaania i powrotu do swojej bazy przy
odpowiednim zuyciu paliwa w zych warunkach
atmosferycznych
prudent limit of patrol NO-01-A013: 2013 PDNO-07-A092: 2008
83. bezporedni punkt dowodzenia akcj
obrony przeciwawaryjnej
FCP miejsce umieszczone najbliej zdarzenia, z ktrego
dowodzi si akcj OPA, monitoruje czas uruchomienia
aparatw oddechowych, przekazuje na bieco sytuacj do
stacji OPA oraz do miejsca dowodzenia ca akcj OPA
forward control point PDNO-07-A094: 2008
84. bezporedni (wysunity) punkt
dowodzenia akcj obrony
przeciwawaryjnej
FCP miejsce umieszczone najbliej zdarzenia, z ktrego
dowodzi si akcj OPA, monitoruje czas uruchomienia
aparatw oddechowych, przekazuje na bieco sytuacj do
stacji OPA oraz do miejsca dowodzenia ca akcj OPA
forward control point NO-01-A013:2013
85. bezporednia ocena zniszcze - bezporednie oszacowanie skutkw
uderzenia,
dokonywane poprzez obserwacj z powietrza,
fotografowanie lotnicze lub sprawdzenie w terenie
direct damage assessment NO-16-A001: 2006
86. bezporednie wsparcie dziaa przez
okrt podwodny
- dziaania okrtu podwodnego prowadzone w okrelonym
rejonie, w celu wsparcia si morskich prowadzcych
dziaania w tym rejonie i pod taktycznym dowdztwem
dowdcy tych si
submarine direct support
operations
NO-01-A010: 2009
87. bezporednie wsparcie lotnicze (2) CAS dziaania lotnictwa
przeciwko celom przeciwnika
znajdujcym si w pobliu si wasnych, wymagajce
dokadnej koordynacji dziaa lotnictwa z ogniem i ruchem
tych si [AAP-6:2012 PL]
close air suport NO-07-A076 : 2014
88. bezporednie zagroenie wojsk
wasnych
- informacja nadana przez punkt wskazania celu lub orodek
koordynacyjny do jednostki wspierajcej, oznaczajca, e
upadek pociskw moe zagraa wasnym wojskom
danger close NO-07-A011: 2008
89. beztlenowy - cecha reakcji chemicznej lub mikroorganizmu,
ktry nie
wymaga obecnoci powietrza ani tlenu
anaerobic NO-01-A008: 2005
91. bezzaogowy statek powietrzny (2) BSP, UAV bezzaogowy aparat
latajcy o napdzie silnikowym
jednorazowego lub wielokrotnego uytku, wykorzystujcy
stay lub wirujcy pat nony w celu zapewnienia siy
nonej, ktry moe prowadzi lot w sposb autonomiczny
lub by pilotowany zdalnie. Zdolny do przenoszenia
uzbrojenia oraz adunku uytecznego
unmanned aerial vehicle NO-02-A105:2013 NO-02-A100: 2012
L.p. TERMIN SKRT DEFINICJA TERMIN ANGIELSKI RDO INNE
WYSTPOWANIE
92. bezzaogowy rodek rozpoznawczy - bezzaogowy obiekt latajcy,
naziemny, podwodny z lub
bez napdu, kierowany zdalnie, wyposaony
w urzdzenia i przyrzdy pokadowe optyczne,
fotograficzne, radarowe i inne umoliwiajce prowadzenie
rozpoznania obiektw w zakresie widzialnym i/lub w
podczerwieni i/lub radiolokacyjnym, hydroakustycznym
unmanned reconnaissance
vehicle
NO-01-A004:2013
94. bben holowniczy (2) - bben do nawijania i odwijania liny
holowniczej,
umoliwiajcy regulowanie prdkoci nawijania i
odwijania oraz posiadajcy urzdzenie do ukadania liny na
bbnie
tow drum NO-01-A013:2013 NO-07-A003: 2009
95. biblioteka prezentacji - implementacja specyfikacji
dotyczcych obrazu podanych w IHO S-52, zacznik 2 "Specyfikacje
kolorw i symboli dla ECDIS", przez
dekodowanie i przedstawianie SENC za pomoc symboli UWAGA 1
Biblioteka prezentacji zawiera: - bibliotek symboli ECDIS, cznie
z
symbolami nawigacyjnymi IEC; - tablice kolorw ECDIS do
ogldania
w cigu dnia, o zmierzchu i w nocy; - tablice przegldowe,
czce
obiekty SENC z odpowiednim kolorem i symbolik; - warunkowe
procedury symbolizowania dla: a) przypadkw, kiedy
przedstawienie
za pomoc symboli zaley od takich okolicznoci, jak wybr przez
nawigatora izobaty bezpieczestwa; b) przypadkw, kiedy
nadawanie
symboli jest zbyt zoone, eby mogo by okrelone w bezporedniej
tablicy przegldowej; - opis instrukcji nadawania symboli; -
nawigacyjne obiekty nawigatora, wyspecyfikowane w takim
samym
formacie jak obiekty mapy ze wzgldu na wygod przetwarzania w
ECDIS; - funkcje dodatkowe, na przykad wykresy badania
rozrniania kolorw ECDIS, mapa 1, i oprogramowanie kalibracji
kolorw. UWAGA 2 Biblioteka prezentacji jest dostpna w
postaci
drukowanej lub cyfrowej. Symbole powinny by odtworzone we
waciwej wielkoci i ksztacie, za pomoc jakiegokolwiek
odpowiedniego formatu. Tablice kolorw powinny by odtworzone
z
zachowaniem tolerancji podanych w S-52, zacznik 2/5.2.3.
Pozostae
elementy mog by implementowane w jakiejkolwiek wygodnej
formie, dajcej takie same wyniki jak biblioteka prezentacji.
presentation library NO-01-A009: 2007
96. biegun geograficzny Ziemi - jeden z dwu punktw, w ktrych o
Ziemi przecina
powierzchni Ziemi, gdzie zbiegaj si wszystkie poudniki
geograficzne
geographic pole NO-01-A009: 2007
L.p. TERMIN SKRT DEFINICJA TERMIN ANGIELSKI RDO INNE
WYSTPOWANIE
97. biegun magnetyczny Ziemi - jeden z dwu obszarw na
powierzchni Ziemi, w pobliu
biegunw geograficznych Ziemi, stanowicy pozorne
rdo jej pola magnetycznego UWAGA Biegun
magnetyczny pnocny - biegun magnetyczny znajdujcy
si w pobliu bieguna rzeczywistego pnocnego (Nm
Arctic pole). Biegun magnetyczny poudniowy, biegun
magnetyczny znajdujcy si w pobliu bieguna
rzeczywistego poudniowego (Sm Antarctic pole).
magnetic pole NO-01-A009: 2007
98. biegun niebieski - jeden z dwch punktw przecicia sfery
niebieskiej z osi
wiata
celestial pole NO-01-A009: 2007
99. biegun poudniowy BS punkt, w ktrym o obrotu Ziemi przebija
powierzchni
pkuli poudniowej
south pole NO-01-A009: 2007
100. biegun pnocny BN punkt, w ktrym o obrotu Ziemi przebija
powierzchni
pkuli pnocnej
north pole NO-01-A009: 2007
101. bielizna ochronna - rodzaj bielizny wykonanej z materiaw
filtrosorpcyjnych,
noszonej pod umundurowaniem, wystpujcej w postaci
podkoszulka z dugim rkawem lub bluzy z dugim
rkawem oraz kalesonw lub ewentualnie rkawic i skarpet
[PN-V-01010]
protective underwear NO-01-A006: 2010
102. bierne dziaania przeciwminowe (1) - szereg przedsiwzi,
wykonywanych bez uycia
specjalistycznego uzbrojenia przeciwminowego, majcych
na celu zminimalizowanie zagroenia minowego jednostek
pywajcych
passive mine countermeasures NO-01-A012: 2012 NO-07-A108:
2012
104. bie