Top Banner
1 A a prep. a - a abbadia sf. baìa; abbaìa - abaïa abbagliare v. ësbalunâ - esbalunar abbaiare v. japâ - japar abbaiata; lungo abbaiare sf. japassiagna - japasseanha abbaino sm. usel - usèl, lusernier abbaio sm. jap - jap abbandonare lo stazzo loc. dësjassâ - desjaçar abbandonato agg. a l' abandoun - a l' abandon abbandono sm. abandoun - abandon abbassare v. bassâ - baissar, abaissar abbastanza; basta avv. prou - pro abbeverare v. biourâ; abiourâ - beurar; abeurar abbicare: sistemare i covoni in mucchi ordinati v. ëncapalâ - encapalar abbindolare v. ëmbabouinâ - embaboinar abbondante agg. boundoùs - bondós abbondanza sf. fousoun - foson abbondare; fruttare v. fousounâ - fosonar abbottonare v. boutounâ - botonar abbracciare v. ëmbrassâ - embraçar abbuffata sf. tripagna - tripanha abburattare: passare la farina nel buratto v. buratâ - buratar abete sm. sap - sap abile; pratico; esperto di un lavoro agg. amanà - amanat abitare v. ëstâ; istâ - estar; istar abitualmente avv. d'abitude - d'abitude abituare; avvezzare v. atarissâ - atarissar abituato agg. coustumà; coustrumà - costumat abitudine sf. abitude; pedata - abitude; pedata abortire v. avourtâ - avortar aborto sm. avourtoun - avorton accalappiacani sm. chapachan - chapachans accarezzare v. carëssiâ - carecear accatastare legna v. ënlëgnerâ - enlenherar accecare v. ëmbourgnî - embornhir accendere v. aluvâ; avuvâ; luvâ; uvâ - aluvar; avuvar; luvar; uvar accendino sm. briquèt - briquet accennare; inserire nel discorso v. tracampâ - tracampar accesso sf. ramâ - ramaa accetta sf. apiot - apiòt acchiappare v. chapâ - chapar acciaccato agg. baròs; abarrounà - baròs; abaronat acciaio sm. assel - acèl accigliato agg. ranfrougnà; rënfrougnà - ranfronhat; renfronhat acciuga sf. anchoua - anchoa accoccolarsi v. couchounà-se; acouchounà-se - cochonar-se; acochonar-se accoccolato; coccoloni agg. couchounà; acouchounà - cochonat; acochonat accoglienza sf. acuiënsa; acuèi - aculhença; acuelh accogliere v. acuèie; acuhî - acuèlher, aculhir accoltellare v. ëscoutëlâ; coutëlâ - escotelar; cotelar accomodamento; aggiustamento sm. aranjamënt; aranjamën - arranjament acconto sm. acônt - acòmpte accorciare v. ëscurchâ - escurchar accorgersi v. ësdounà-se; avisà-se; afà-se - esdonar-se; avisar-se; afar-se accostare; socchiudere v. arrambâ - arrambar accozzaglia; moltitudine di persone sf. chourmerâ - chormeiraa accudire v. greâ; gouvernâ; agreâ; chadëlâ - grear; governar; agrear; chadelar accudire; assistere v. cudî - cudir accumulare v. archampâ - archampar, rechampar accumulo di materiale loc. buriagna; buriana - burianha acerbo agg. aspre; asèrp - aspre; asèrb acero campestre sm. usarabi - usarabi aceto sm. asì - asit acetoso agg. asilioùs - asiós achillea sf. pëvrina - pevrina acidità sf. aigrour; aigroû - aigror acidità di stomaco loc. brusacœr; brusacœ - brusacòr acido agg. aigre - aigre acqua sf. aiva - aiva, aiga acqua melmosa sf. bouiaca - bolhaca acquavite sf. branda - branda acquazzone sf. ëslavàs; raissa - eslavàs; raissa acquazzone di breve durata sm. ësbabèch - esbabèch acquazzone; rovescio di pioggia sm. roui - rolh acquerugiola sf. nebiabagna - neblabanha acquisto; compera sm. achat - achat acquitrino; palude sm. sagna - sanha acquitrinoso agg. sagnoùs - sanhós adagio; lentamente avv. adasi - adasi addensare; ispessire v. liâ - liar addolcire v. ardoussî; adoussî - ardocir, redocir; adocir addormentare v. ëndurmî - endurmir addosso avv. acol - a còl adoperare v. douvrâ - dovrar, adobrar adornarsi; agghindarsi v. poumpounià-se - pomponear-se adulare v. flatâ - flatar adulterare v. traficâ - traficar afa sf. toufa; toufour; toufoû - tofa; tofor
50

Lou Vërnantin - Lo Vernantin - Dizionario Occitano di Vernante

Feb 22, 2016

Download

Documents

Carlo Zoli

di Rino Giordan (Adorino Giordano)
Welcome message from author
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
Page 1: Lou Vërnantin - Lo Vernantin - Dizionario Occitano di Vernante

1

A a prep. a - a abbadia sf. baìa; abbaìa - abaïa abbagliare v. ësbalunâ - esbalunar abbaiare v. japâ - japar abbaiata; lungo abbaiare sf. japassiagna -

japasseanha abbaino sm. usel - usèl, lusernier abbaio sm. jap - jap abbandonare lo stazzo loc. dësjassâ - desjaçar abbandonato agg. a l' abandoun - a l' abandon abbandono sm. abandoun - abandon abbassare v. bassâ - baissar, abaissar abbastanza; basta avv. prou - pro abbeverare v. biourâ; abiourâ - beurar; abeurar abbicare: sistemare i covoni in mucchi ordinati v.

ëncapalâ - encapalar abbindolare v. ëmbabouinâ - embaboinar abbondante agg. boundoùs - bondós abbondanza sf. fousoun - foson abbondare; fruttare v. fousounâ - fosonar abbottonare v. boutounâ - botonar abbracciare v. ëmbrassâ - embraçar abbuffata sf. tripagna - tripanha abburattare: passare la farina nel buratto v. buratâ -

buratar abete sm. sap - sap abile; pratico; esperto di un lavoro agg. amanà -

amanat abitare v. ëstâ; istâ - estar; istar abitualmente avv. d'abitude - d'abitude abituare; avvezzare v. atarissâ - atarissar abituato agg. coustumà; coustrumà - costumat abitudine sf. abitude; pedata - abitude; pedata abortire v. avourtâ - avortar aborto sm. avourtoun - avorton accalappiacani sm. chapachan - chapachans accarezzare v. carëssiâ - carecear accatastare legna v. ënlëgnerâ - enlenherar accecare v. ëmbourgnî - embornhir accendere v. aluvâ; avuvâ; luvâ; uvâ - aluvar;

avuvar; luvar; uvar accendino sm. briquèt - briquet accennare; inserire nel discorso v. tracampâ -

tracampar accesso sf. ramâ - ramaa accetta sf. apiot - apiòt acchiappare v. chapâ - chapar acciaccato agg. baròs; abarrounà - baròs;

abaronat acciaio sm. assel - acèl accigliato agg. ranfrougnà; rënfrougnà -

ranfronhat; renfronhat

acciuga sf. anchoua - anchoa accoccolarsi v. couchounà-se; acouchounà-se -

cochonar-se; acochonar-se accoccolato; coccoloni agg. couchounà;

acouchounà - cochonat; acochonat accoglienza sf. acuiënsa; acuèi - aculhença; acuelh accogliere v. acuèie; acuhî - acuèlher, aculhir accoltellare v. ëscoutëlâ; coutëlâ - escotelar;

cotelar accomodamento; aggiustamento sm. aranjamënt;

aranjamën - arranjament acconto sm. acônt - acòmpte accorciare v. ëscurchâ - escurchar accorgersi v. ësdounà-se; avisà-se; afà-se -

esdonar-se; avisar-se; afar-se accostare; socchiudere v. arrambâ - arrambar accozzaglia; moltitudine di persone sf. chourmerâ -

chormeiraa accudire v. greâ; gouvernâ; agreâ; chadëlâ - grear;

governar; agrear; chadelar accudire; assistere v. cudî - cudir accumulare v. archampâ - archampar, rechampar accumulo di materiale loc. buriagna; buriana -

burianha acerbo agg. aspre; asèrp - aspre; asèrb acero campestre sm. usarabi - usarabi aceto sm. asì - asit acetoso agg. asilioùs - asiós achillea sf. pëvrina - pevrina acidità sf. aigrour; aigroû - aigror acidità di stomaco loc. brusacœr; brusacœ -

brusacòr acido agg. aigre - aigre acqua sf. aiva - aiva, aiga acqua melmosa sf. bouiaca - bolhaca acquavite sf. branda - branda acquazzone sf. ëslavàs; raissa - eslavàs; raissa acquazzone di breve durata sm. ësbabèch -

esbabèch acquazzone; rovescio di pioggia sm. roui - rolh acquerugiola sf. nebiabagna - neblabanha acquisto; compera sm. achat - achat acquitrino; palude sm. sagna - sanha acquitrinoso agg. sagnoùs - sanhós adagio; lentamente avv. adasi - adasi addensare; ispessire v. liâ - liar addolcire v. ardoussî; adoussî - ardocir, redocir;

adocir addormentare v. ëndurmî - endurmir addosso avv. acol - a còl adoperare v. douvrâ - dovrar, adobrar adornarsi; agghindarsi v. poumpounià-se -

pomponear-se adulare v. flatâ - flatar adulterare v. traficâ - traficar afa sf. toufa; toufour; toufoû - tofa; tofor

Page 2: Lou Vërnantin - Lo Vernantin - Dizionario Occitano di Vernante

2

affabile loc. avv. a la man - a la man affaccendarsi in cucina loc. ëscasserouliâ -

escaçairolear affaccendato; affannato agg. cassidrà - cassidrat affamato agg. ësgurà - esgurat affascinare v. ëncharmâ - encharmar affastellare v. ënjavëlâ - enjavelar affastellare: riunire in un mazzo v. amassoulâ;

massoulâ - amaçolar; maçolar affastellare fieno in fasci cilindirici loc.

ëmbarriounâ - embarrionar affaticare v. fatigâ - fatigar afferrare saldamente v. ëmpignâ; ëngrifâ -

empinhar; engrifar affetto sm. grinour; grinoû - grinor affettuoso agg. grunoùs - grunós, grinós affezione; affetto sf. afessioun - afeccion affibbiare v. crouchëtâ - crochetar affienare v. fënâ - fenar affiliare; adottare v. afihâ - afilhar affiliazione sf. afihassioun - afilhacion piccolo affioramento d'acqua loc. armuèi - armuelh affratellare v. afreirî - afrairir affrettarsi; sveltirsi v. dësgajà-se - desgatjar-se afoso agg. ëstoufì; toufoùs - estofit; tofós agente della guardia di finanza loc. përpousée;

parpusée - parposier; parpusier agevole agg. asià - aisiat agghindare v. souagnâ - soanhar aggiungere v. jountâ - jontar aggiustare; riparare v. ranjâ; arranjâ - ranjar;

arranjar aggiustare qualcosa v. ëmpatagnâ - empatanhar aggrandire v. ëngrandî - engrandir aggredire; cacciar via v. abruvâ - abruvar aggrovigliare; attorcigliare v. ënvërtouiâ -

envertolhar aggrovigliare; ingarbugliare v. ënfërtoubiâ; ënfriâ;

ënfroubiâ - enfertobiar; enfriar; enfrobiar agguato sm. afust - afust agiato agg. asià - asiat, aisiat agile; svelto sm. lest; ëslinde; ëslindou - lest;

eslinde agio, comodità sm. asi - asi, aise agitare l'acqua lavando v. ëslavassiâ - eslavassear aglio sm. ai - alh agnello sm. beroulin - berolin ago sm. uia - ulha, agulha agonia sf. angounìa; ëngounìa - angonia; agonia agosto sm. aoust; avoust - aost; avost agriotta sf. grioutera - griotiera aguzzo; appuntito agg. ahùs; pounchù - aús;

ponchut aia sf. era - iera

aioli: maionese con componente d'aglio sm. aioli - alhòli

aiutare v. ajutâ; jutâ - ajutar; jutar aiuto sm. ajut - ajút aiuto! int. ajut! - ajut! alberello sm. arbourèt - arboret albergo sm. oubèrge; ubèrge - aubèrge albero; pianta sm. arbre - albre albero da frutta selvatico loc. sarvage - salvatge Alberto nome proprio Bèrtou - Bèrto alcuni pron. dountrei - dos trei, dos tres alimento fatto di latte e uova loc. cavalée - cavalaits alito di vento loc. but - but allargare v. ëslargâ - eslargar allegro agg. alegre - alegre allentare v. arlascâ; arlamâ - arlascar, relascar;

arlamar, relamar allentato agg. lam - lam allevare v. ënlëvâ - enlevar alleviato; sollevato moralmente agg. soulajà -

solatjat all'imbrunire loc. avv. d' bassoura - de bassora all'indietro; a ritroso loc. a l' arculoun - a l'

arculon, a reculon alloggiare v. loujâ; aloujâ - lotjar; alotjar allontanare v. dësdaluegnâ - desdalunhar allora; in quel tempo avv. aloura - alora allungare v. ësloungâ - eslongar allungato agg. dëstëndù - destendut almanacco sm. armanà; armanac - almanac almeno avv. soumënda - somenda alone sm. rœ - ruèl, ròl piccola alpe sf. arpiola - alpiòla alpe: pascolo di alta montagna sf. arp - alp altalena sf. biraut - biraut altalenarsi; dondolarsi v. birautà-se - birautar-se altare sm. outal - autar alterare v. virâ - virar alterigia; arroganza sf. soure; assoure - sobre;

alsobre altezza sf. autour; autoû; taia - autor; talha altezzoso agg. prëtëndù - pretendut altisonante agg. arsounant; arsounan - arsonant,

ressonant alto agg. e avv. aut - aut alto, grande, esteso agg. grant - grand altro agg. e pron. aute; autre - aute, autre altura sf. autour; autoû - autor alveare sm. brusc - brusc alzare v. lëvâ - levar alzare; sollevare v. aussâ - auçar alzarsi v. aussà-se; lëvà-se - auçar-se; levar-se amante, innamorato sm. sochou - sòcho amarena sf. griota - griòta

Page 3: Lou Vërnantin - Lo Vernantin - Dizionario Occitano di Vernante

3

amarognolo agg. marriant; maresant; amaresant - mareant; maresant; amaresant

amicizia sf. amistà - amistat amico sm. amìs - amís ammaccare v. ëndourgnâ - endornhar ammaccato agg. fiacà - flacat ammaccatura sf. dorgna - dòrnha ammaestrare; correggere v. drissâ; ardrissâ -

dreiçar; ardreiçar, redreiçar ammalato agg. malavi - malavi ammanicato agg. ënmanià - enmaniat ammassare v. abarrounâ; barrounâ; ëmbarrounâ -

abaronar; baronar; embaronar ammazzare v. massâ - maçar ammiccare v. clignâ - clinhar ammiccare; strizzare l'occhio v. guinchâ - guinchar ammicco; battito di palpebre sm. clign; clin - clinh ammollare v. amuiâ; muiâ - amulhar; mulhar in ammollo loc. a muèi - a muèlh ammontare: nevicata particolarmente abbondante in

montagna e scarsa a bassa altitudine v.

mountagnâ - montanhar ammorbidire v. arcoutî - arcotir, recotir ammucchiare v. acuchâ; ëncuchâ - acuchar;

encuchar ammucchiato agg. abarrounà - abaronat ammuffire v. mufî - mufir ammuffito agg. fiourì; mufì - florit; mufit anatra sf. ania - ànea anca sf. ancha - ancha anche; pure cong. dëcò - decò anchilosato agg. dur; dû - dur ancora avv. ëncô - encar andare v. marchâ - marchar andatura, impeto sm. andi - andi Andrea nome proprio Drea; Dreiou, Drein - Drea angelo sm. ange - àngel angioletto sm. angelèt - angelet angolo; canto sm. cantoun - canton angolo; spigolo sm. caira - caira angusto agg. ënchifounià - enchifoneat animale femmina sm. fumel - fumèl Anna nome proprio Nin; Ninin; Neta - Nin; Neta annacquare il vino v. batiâ - batear annaffiatoio sm. bagnour; bagnoû - banhor annata sf. anada - annada annegare v. negà-se - negar-se anno sm. an - an annoiarsi v. ënuià-se - enuiar-se annunciare punteggio v. cusâ; acusâ - cusar;

acusar annuncio sm. anounsi - anonci annusare v. nasustiâ - nasustear annusare: tirare su col naso v. arniflâ - arniflar,

reniflar

annuvolarsi; oscurarsi v. achaboutì-se - achabotir-se

ano sm. cul - cul ansante; sfiatato agg. ësbouf - esbof ansimare; ansare v. boufâ - bofar anticipare; risparmiare v. avansâ - avançar antipatia sm. guignoun - guinhon antipatico; dispettoso agg. dëspiasent - desplasent Antonio nome proprio Ninou; Tounin; Tounièt,

Touninèt; Toni - Nino; Tonin; Tòni ape sf. aviha - avilha, abelha apertura sf. uvërtura - uvertura appaiare v. coubiâ - coblar apparire v. parësse - paréisser appassionato, bramoso agg. ëncharmà - encharmat appassire v. brouâ; passî - broar; passir appena avv. just - just appeso; impiccato agg. pëndù - pendut appestare; ammorbare; infettare v. ëmpestâ -

empestar applaudire loc. picâ di man - picar di mans appoggiare, addossare v. arpilâ - arpilar, repilar appollaiarsi v. ënjoucà-se - enjocar-se appollaiato agg. a jouc - a joc appostarsi v. afustà-se - afustar-se apprendista sm. ëmprëndìs - emprendís apprendistato sm. ëmprëndissage - emprendissatge apprensione sm. gruit - gruit appresso avv. apreis - apreis approfittare v. proufitâ - profitar appropriato, adatto agg. ëndicà - endicat appuntire v. ahussâ - aüssar aprile sm. avril; ouril - avril, abril; auril aprire v. druvî; drueve - druvir, durbir aprire azionando la "crica" v. dëscricâ - descricar aprire con chiave v. dësquiavâ - desclavar aquila sf. aiguia; orguia - aigla; òrgla arabo sm. arabi - arabe arancia sf. pourtigal - portigal arare v. lourâ - laurar aratro sm. ëslouira - eslaoira arcata sf. arcada - arcada arcigno agg. argnù - arnhut arco sm. arc - arc arcobaleno sm. arcansel - arc en cèl arcolaio sm. vindou - víndol ardesia sf. lausa - lausa arditezza nel parlare o presentarsi sf. ëncala -

encala arganello sm. bartavel - bartavèl ariete; montone sm. arrigou; arrè - arigo; aret armadio sm. armari; arquivi - armari; arquivi armamentario sm. bataclan - bataclan arnica sf. majourana - majorana

Page 4: Lou Vërnantin - Lo Vernantin - Dizionario Occitano di Vernante

4

far arrabbiare v. fâ danâ - far damnar arrabbiato agg. ënrabià - enrabiat arrendersi v. rënd-se - rénder-se arricciato agg. arìs - ariç arrivare v. arruvâ - arribar arrivederci int. arveire - a reveire arrochire v. ënrauchî - enrauchir arroganza sf. arrougansa - arrogança arrostire v. rustî - rustir arrotare v. moulâ - molar arrotino sm. mouleta - moleta arrotolato; avvolto agg. ënroulà - enrotlat arruffare; scompigliare v. arbufiniâ; arbufinâ -

arbufinear, rebufinear arruffato: con penne o capelli in disordine agg.

ësparmussà; ësparmussì - esparmussat arrugginire v. ënruiâ - enrulhar arrugginito agg. ënrouià; ënruià - enrolhat;

enrulhat arruolarsi, impegnarsi v. ëngajà-se - engatjar-se articolazione sf. doubiura - doblura artificiale agg. artifissial - artificial artificio sm. artifissi - artifici artigiano sm. mësterant; mësteran, mestierant,

mestieran - mestierant artigliere sm. artihée - artilher ascesso; foruncolo sm. poustëmma - postema ascia con il taglio ricurvo sf. ësquiaroura -

esclaraora ascia; scure sf. apia - àpia asciugamano sm. suaman - suaman, eissuaman asciugare v. sure; suie; suâ - suire; súier; suar,

eissuar asciutto agg. suit - suit ascoltare v. ëscoutâ - escotar asinello sm. asnèt - asenet asineria sf. asnada - asenada asino sm. ase - ase grosso asino; grosso somaro sm. asnàs - asenàs aspettare; attendere v. ëspeitâ - espeitar aspetto sm. mina - mina aspro; acido agg. brusc - brusc aspro; rigido agg. cru - cru assaggiare v. tastâ - tastar asse per lisciare il terreno sm. suliour; sulioû -

suliaor asse per impastare sf. tabia - tabla asse per lavare loc. lavoura; lavouira - lavaoira assembramento sm. arrouagna - arroanha assenzio sm. mege - mètge asserire; affermare con forza v. fourtî; afourtî -

afortir assestare, ficcare v. foutre - fotre essere assetato loc. avê la papìa - aver la papia

assicella sf. poustèi; poustëtta; poustihoun - postelh; posteta; postilhon

assopito agg. ënsëgnouquì - ensenhoquit assumere personale v. ëmbouchâ - embochar Asteggiano cognome Astejan - Astejan astuccio sm. ëstuch - estuch attaccaticcio; apiccicaticcio agg. taquìs - taquís attecchire v. apihâ; tacâ - apilhar; tacar attendere lungamente v. apeirâ; peirâ - apairar;

pairar attento; accorto agg. ëntivist - entivist attenzione sf. atensioun - atencion attimo sm. clign d'uëi - clinh d'uelh attimo; breve periodo di tempo sm. briou; brif -

briu; brif, brieu attizzare v. tisouniâ; ëstisouniâ - tisonear;

estisonear attorcigliato agg. ëntourtihà - entortilhat attorno; intorno prep. ëntourn - entorn attraversare; percorrere trasversalmente v. travërsâ

- traversar attraverso loc. a travèrs - a travèrs attrezzo sm. outìs - otís attutire v. ësmourtî - esmortir audacia; coraggio; sfrontatezza sf. courpèt - corpet autentico; schietto agg. genic - genic autunno sm. outoun - auton avanti avv. anant - anant avantieri loc. avv. anantier; nënt-er-l'aute -

anantier; nent-ier-l'autre avanzare; procedere v. avansâ - avançar avanzi; rimasugli sm. avansum; vansaium; vansum

- avançums; vançaiums d'avanzo loc. avv. d'avantage - d'avantatge avaro agg. avar - avar avere v. avê - aver avere capogiro; barcollare v. lourdihâ - lordear avo; antenato sm. raire - reire avuto part. pass. agù - agut avvallamento sm. crœs; coumbal; founza; bassa -

cruès; combal; fonza; baissa avvenire; futuro sm. avënî - avenir avviare sulla buona strada loc. ënraiâ - enralhar avvicinare v. avësinâ - avesinar avvicinarsi alla morte loc. achavounà-se -

achavonar-se avvilito; abbattuto agg. dësmountà - desmontat avvitare v. ënvisâ - envisar avvizzire v. pachourî - pachorir avvizzito agg. passaroui - passarolh avvolgere v. ënrouâ - enroar avvolgere su rocchetto v. ëmboubinâ - embobinar avvolgere; imbacuccare v. ënrouatagnâ;

arrouatagnâ - enroatanhar; arroatanhar

Page 5: Lou Vërnantin - Lo Vernantin - Dizionario Occitano di Vernante

5

avvolgersi a spirale v. ëncournioulà-se - encorniolar-se

azione sf. asioun - accion azzardare; rischiare v. asardâ - azardar azzuffarsi v. ëmpignà-se; ëmpignoucà-se -

empinhar-se azzurrino agg. bluèt - bluet

B babau sm. babau - babau bacato agg. vërmënoùs; fahì - vermenós; falhit baccano; chiasso sm. tabèrnou; tabèrou; tapage -

tabèrno; tapatge baccello sm. tea; dorsa - tea; dòrsa bacinella sf. bassina - bacina baco; vermiciattolo della frutta sm. babanèt -

babanet baffi sm. barbìs - barbís baffone sm. barbisoun - barbison bagaglio sm. bagage - bagatge baggiano; citrullo sm. bachichou - bachicho bagnare; innaffiare v. bagnâ - banhar bagnare fino alle ossa loc. nissâ - nissar bagnato; inzuppato agg. trëmpà; muià - trempat;

mulhat bagnato di rugiada loc. navaià - nevaiat balbettare v. barboutiâ; barbutiâ - barbotear balbuziente sm. barboutiée; barbutiée - barbotier;

barbutier balconcino sm. tris - tris baldoria sf. ribota - ribòta balera: area piana in campagna dove si balla sf.

balour; baloû - balor balia sf. baila - baila ballare v. balâ - balar ballatoio sm. lobia - lòbia balli della val Vermenagna sm. p. balèt; courenta -

balet; correnta ballotta acquosa sf. badera; badouera - badera balma; grotta sf. barma - balma balordo sm. tabèrou - tabèro bambagia sf. coutounina - cotonina bambino sm. pichot; ëpchot - pichòt bambino dato a balia loc. bailou; belot - bailo;

bailòt bambino vivace sm. fourfoui - forfoi bambino, ragazzino sm. rau - rau bamboccio agg. babachou - babacho bambola sf. chicha - chicha banca sf. banca - banca banco da lavoro sm. banc - banc banderuola sf. giroueta - giroeta bandita: bosco in cui è vietato il taglio degli alberi sf.

bandìa - bandia barattare v. baratâ - baratar

baratto sm. barat - barat barba sf. barba - barba barba di becco sm. barbabouc - barbaboc barbabietola sf. biarava - blearava barbagianni sm. janavel - janavèl barbuto agg. barbù - barbut barcollante agg. trantouliù - trantoliut barcollare v. trantouliâ - trantolear bardare; agghindare v. bardâ - bardar barella sf. souvera; sivera - çuvera, civiera bargigli sm. magei - magelhs bariletto sm. barlèt - barilet barra; sbarra sf. barra - barra barricata sf. barricada - barricada basso agg. e avv. bas - bas basso e tracagnotto agg. trapounù - traponut basta! int. là!; bon!; prou! - la!; bòn!; pro! bastare v. bastâ - bastar bastian contrario: chi è contrario a tutto per principio

sm. Bastian countrari - Bastian contrari bastonare v. bastounâ - bastonar bastonata sf. bastounâ - bastonaa bastoncino sm. bastounèt - bastonet bastone sm. bastoun - baston batacchio sm. batai; tabùs - batalh; tabús battaglia sf. bataia - batalha battagliare; lottare v. bataiâ - batalhar battagliero agg. bataiée - batalhier battaglione sm. bataioun - batalhon battere v. bate - bàter battezzare v. batiâ - batear battifalce sf. martëlure - martelaüras Battista nome proprio Tita; Titèt; Batista; Batistin,

Batistinetou - Tita; Batista, Batistin battola: asse con ferri battenti usata nella settimana

santa sf. tëneble - tenebla baule dell'auto loc. cofre; cofe - còfre bavaglino; bavagliolo sm. baverœl - baveruèl,

baveiròl bazzecola sf. chaprin; bricola; babiola - chaprin;

bricòla; babiòla beccare v. pitâ - pitar becchettare v. ëspitassiâ - espitassear becchettato agg. ëspitassà - espitassat, espitasseat becchino sm. soutrour; soutroû - soterraor munito di becco loc. bëcù - becut becco; monte sm. bèc - bèc beccuto agg. becarù - becarut belare v. bësëlâ - beselar Beltrando cognome Bertrant; Beltrant - Beltrand benda sf. binda - binda bendaggio sm. bëndage; bindage - bendatge;

bindatge bendare v. ëmpatagnâ; bindâ - empatanhar; bindar

Page 6: Lou Vërnantin - Lo Vernantin - Dizionario Occitano di Vernante

6

bene avv. ben - ben benedire v. benesî - benesir benedizione sf. benedissioun - benediccion beni; possedimenti sm. ben; avê - bens; avers beninteso avv. benëntëndù - benentendut benvenuto agg. benvëngù - benvengut bernoccolo; protuberanza sm. bunha; gnoca -

bunha; nhòca berretto sm. bounèt - bonet berretto; copricapo sm. barèt; barëtta - berret;

berreta Bertaina cognome Bërtaina - Bertaina bestione sm. gojou - gòjo betulla sf. bioula - beula beverone sm. bourrounâ - boronaa biada; avena sf. biava - blava Biagio nome proprio Bias; Biasin, Biasot - Biàs bianchissimo agg. candi - càndid biancospino sm. bossou - bòssol bica: mucchio di covoni sf. capala - capala bicchiere sm. bichée; goublèt - bichèl; gobelet bidente sm. magau - magau bidone sm. bidoun - bidon bietola sf. costa - còsta bietta; cuneo sf. cala - cala biforcazione sf. fourc - forc biforcuto agg. bëssù - bessut biglia sf. biha - bilha biglietto sm. bihèt - bilhet bigotto agg. e sm. bisoc - bisòc bilancia sf. balansa - balança bilia: strumento di legno per stringere funi sf. fouela

- foèla, fuvèla bilico, sbilanciamento sm. valambre - valambre bimbetto sm. braguettou - bragueto binario; rotaia sm. raia - ralha bisaccia: sacchetto legato alla cintola sf. quihour;

quihoura; tasca - culhor; tasca biscia sf. gaiassa - galhassa bisestile agg. bissest - bissèxt bisnonno sm. raire parsée; raire parsel - reire

parsier bisogno loc. avv. da manca - de manca bitorzoluto agg. groutoulù - grotolut bloccaggio sm. bloucage - blocatge blu agg. blœ - bleu, blòi blusa di tela loc. bloda - blòda bobina sf. boubina - bobina bocca sf. boucha - bocha bocciata sf. palèt - palet boccone sm. boucoun - bocon Bodino cognome Boudin - Bodin bofonchiare v. boumbouniâ; boufouniâ -

bombonear; bofonear

bollente; cocente agg. buhiënt - bulhent bolletta sf. bihëtta - bilheta bollire v. buhî; buie - bulhir bollore sm. bui - bulh bombato; convesso agg. boumbù - bombut bontà sf. bountà - bontat borbottare; farfugliare v. barboutâ - barbotar borbottone agg. boumbouniée - bombonier borbottone: chi parla con voce bassa e monotona sm.

dourouniée - doronier borgata sf. ruâ; rouâ - ruaa; roaa borgo sm. bourc - borg boscaglia sf. bousquina - bosquina boscaglia; piccolo bosco sf. tousca - tosca boschetto sm. bouscarat; bouscarà - boscarat bosco sm. bosc; bos - bòsc boscoso agg. bouscarù - boscarut bosso sm. bouis - bois botola sf. trapa - trapa botte sf. boutal - botal bottega sf. butea - botea Bottero cognome Boutée - Botier bottiglia sf. bouta; boutelia; boutìa - bota; botelha;

botilha botto; colpo secco sm. bot - bòt bottone sm. boutoun - boton Boves nome di luogo Bœvës - Bueves bozzima: impasto per pollame sf. pastoun - paston bozzolo sm. coucoun - cocon a braccetto loc. a brassëtta - a braçeta braccialetto sm. brassalèt - braçalet bracciata sf. brassâ - braçaa braccio sm. bras - braç braccio; bracciata: misura di lunghezza sm. brassa -

braça brace sf. brasa - brasa braciere sm. brasée - brasier bramoso; avido agg. abrasamì - abrasamit branco sm. troupel; ëstrop - tropèl; estròp brancolare; andare a tastoni v. tastouniâ -

tastonear branda sf. branda - branda brav'uomo; bonaccione sm. bonome - bònòme brenta: misura di capacità per liquidi sf. brinda -

brinda briciola; piccola quantità sf. brisa; frisa - brisa;

frisa briciole; minuzzaglia sf. ësbrisum - esbrisum briglia sf. brila - brila brillante agg. brihant - brilhant brillare; splendere v. brihâ - brilhar brillo, alticcio agg. bëvù - bevut brindare v. brindâ - brindar brivido; tremito sm. frigoulàs; frëgoulàs - frigolàs;

fregolàs

Page 7: Lou Vërnantin - Lo Vernantin - Dizionario Occitano di Vernante

7

brivido; tremolio sm. tramouloun - tramolon brocca sf. douia - dolha brodaglia sf. ëslavàs - eslavàs brodaglia; intruglio; vino cattivo sf. pitrouia -

pitrolha brodo sm. brœ - brued, bròd broncio sm. musou; bodou - muso; bòdo brontolare v. ramougnâ; ramouniâ; rougnâ -

ramonhar; ronhar brontolone sm. ramougnée; ramouniée; rougna -

ramonhier; ronha brontolone; seccatore agg. tavaniée - tavanier brucare v. broutâ - brotar bruciacchiare v. rimâ; rimatâ - rimar; rimatar bruciacchiatura di vivanda: parte attaccata sul fondo

e sulle pareti di un recipiente loc. rim - rim bruciare v. brusâ - brusar bruciare ardentemente v. brandâ - brandar bruciore sm. brusour; brusoû - brusor bruco; millepiedi sm. taiapé - talhapè brulichio sm. furmihée; fourmihée - furmilher;

formisier brusco agg. brusc - brusc bruscolo; particella di pulviscolo sm. borda - bòrda bruto; persona brutale agg. brutàs - brutàs bruttezza sf. brutour; brutoû - brutor brutto agg. brut - brut bucare; forare v. përtusâ - pertusar bucato sm. lëssìa - leissia bucato; quantità di panni da lavare in bucato sm.

muiagna - mulhanha buccia sf. plaia - pelalha buco; foro sm. përtùs - pertús grosso buco, grosso scavo sm. garbadan - garbadan budella sm. tripàs - tripàs budello sm. bouel - buèl budino sm. flan - flan bue sm. bœ - bueu, buou bugliolo sm. bouiœl - bolhòl buio sm. ëscur; ëscû - escur bulletta sf. broca - bròca bullone sm. bouloun - bolon a buon mercato loc. a bon pat - a bònpat in buona salute; in gamba agg. ardì - ardit buonasera sf. bona-sèra - bònasera, bònsera buonasera! int. bona! - bòna! buono agg. bon - bòn buono, gentile agg. braf - brav, brau buonumore sm. bonumour; bonumoû - bònumor buratto sm. burat - burat burro sm. burri - burri, burre burrone; forra sm. gourjoun - gorjon bussare; battere con forza v. tabussâ - tabussar buttare via; gettare loc. campâ via - campar via

butterato: coperto di pustole agg. pitoucà; pitouquià - pitocat

C cacarella sf. caguëtta - cagueta caccia sf. chassa - chaça cacciare v. chassâ - chaçar cacciarsi v. ficà-se - ficar-se cacciatore sm. chassadour; chassadoû - chaçador cacciavite sm. tournavìs - tornavitz caccola sf. tarloca; tërloca - tarlòca cacherello: escremento di conigli, ovini, caprini sm.

bërlëcca - berlecca cadavere sm. cadavre - cadavre cadenza; movimento sf. cadansa - cadança cadere v. grouâ; calâ - groar; calar cadere; capitare v. toumbâ - tombar pesante caduta loc. ëstramàs - estramàs caduta sf. grouâ - groaa caglio sm. prësura; cai; caièt - presura; calh;

calhet cagnaccio sm. chanùs - chanús cagnaccio; lupo sm. souirou - soiro cagnolino sm. chanet - chanet calabrone, tafano sm. tavan - tavan calcagno sm. garèt - garet calce sf. caussina - caucina calcinacci sm. caussinàs - caucinàs calcio sm. caus - cauç calcolare v. calculâ - calcular caldaia sf. choudera; chaudera - chaudiera caldarroste sf. moundai - mondalh caldo agg. chaut - chaud callo sm. agassin; aiassin - agacin; aiacin calore; caldo sm. chaut; chalour; chaloû - chaud;

chalor caloroso agg. chalouroùs - chalorós calpestare v. charpisâ; garpinâ - charpisar;

garpinar calpestio sm. garpinagna - garpinanha calza sf. chaussa - chauça calzare v. chaussâ - chauçar calzettoni sm. chaussëtoun - chaucetons cambiare v. virà-se - virar-se cambio sm. cambi - cambi camicia sf. chamisa; camisa - chamisa; camisa camino; ciminiera sm. fournel; chaminea - fornèl;

chiminea camminare v. chaminâ - chaminar camminare ondeggiando v. dandaniâ - dandanear camminata sf. chaminâ; chaminada - chaminaa lunga camminata sf. chambâ; chambada -

chambaa cammino; strada sm. chamin - chamin

Page 8: Lou Vërnantin - Lo Vernantin - Dizionario Occitano di Vernante

8

camomilla sf. camamiha; camoumiha - camamilha zona di pascolo dei camosci sm. chamoussée -

chamocier camoscio sm. chamoùs - chamoç campana sf. choca - chòca, clòca grosso campanaccio sm. toupina - topina campanaccio sm. sounaia - sonalha campanile sm. chouquée - choquier, cloquier campanula sf. chouquin - choquin, cloquin campo sm. champ - champ canaglia sf. canaia - canalha canale di irrigazione loc. bialera; bial - bealiera;

beal canaletto di scolo loc. rigola - rigòla canapa sf. chavna - chauna, chàrbol canapa pettinata loc. rista - rista canapaio: luogo dove si lavora la canapa sm.

chanavera - chanaviera canapo sm. souastre - soastre cancellare v. ësbachâ; barrâ - esbachar; barrar cancello sm. pourtai - portal Candelora sf. Candlera - Candeliera cane sm. përrou; souirou; chan; ves - pèrro; soiro;

chan; vèç canestro sm. cavagn - cavanh canestro; cesto sm. gorba - gòrba cannella: tipo di rubinetto collocato sulla parte bassa

della botte sf. pouioulina - poiolina canniccio: traliccio su cui si fanno seccare le castagne

al calore e al fumo della brace sf. quea - quea cantante sm. chantour; chantoû - chantor cantare v. chantâ - chantar canterino sm. chantarin - chantarin canticchiare v. chantouliâ - chantolear cantina sf. crota - cròta canto solenne sm. chant - chant cantoniere sm. cantouniée; cantounée - cantonier canzone sf. chansoun - chançon capace agg. bon - bòn capanna sf. cabana - cabana capanna; ricovero provvisorio sf. barraca - barraca capannone sm. cabanoun - cabanon capatina sf. ëscapada; ëscapagna - escapada capellaio: negoziante di capelli femminili sm. chaviée

- chavelhier capello sm. chavèi - chavelh capezzolo sm. pupin - pupin capire; comprendere v. capî - capir capocciata sf. rudagna - rudanha capogiro sm. viramënt d'testa - virament de testa capolino sm. chuchù - chuchut capovolgere v. arvirâ - arvirar, revirar capovolgere; mettere sottosopra v. chavirâ -

chapvirar

capovolgere; ribaltare v. dounâ la vira - donar la vira

cappella sf. capela - capèla cappotto sm. palëtò - paletò capra sf. crapàs; chaura - crapàs; chaura, chabra capraio sm. chabrée - chabrier capretto sm. chourì; bimou; bimot - chaurit,

chabrit; bimo capriccio sm. caprissi - caprici caprino ermafrodita sm. chabrabouc - chabraboc capriola sf. virabarquin - virabaraquin caprone sm. bouc - boc Caraglio cognome Carai - Caralh caratteraccio sm. subi - subi carbonaia sf. charbounera - charboniera carbonaio sm. charbounée - charbonier carbone sm. charboun - charbon carciofo sm. archichò - archichòc cardo sm. cardoun - cardon carestia sf. famina - famina carezza sf. carëssa - careça caricare v. carriâ - cariar carice: erba dura sf. baucha - baucha carico sm. carria - cària Carletto cognome Carlèt - Carlèt Carlo nome proprio Carlin - Carlin carne sf. carn - carn carnevale sm. carnaval - carnaval carnivoro; che ama mangiar carne sm. carnassiée -

carnassier caro; costoso agg. char; châ; coustoùs - char;

costós carradore sm. sarrounée - sarronier, charronier carrettata sf. carroussâ - carroçaa carrettiere sm. cartounée - carretonier carretto a braccia loc. carroùs - carroç carrettone monoasse sm. cartoun - carreton carriola sf. carrëtta - carreta carro massiccio a quattro ruote loc. bourga - borga carro ribaltabile monoasse sm. toumbarel -

tombarèl carta sf. papée - papier casa sf. casa - casa caseggiato sm. casei - casei caso; combinazione; possibilità sm. asart; asard -

azard in caso di pericolo; in caso estremo loc. a la malparâ

- a la malparaa casolare di campagna; gruppo di case in campagna

loc. teit - teit cassapanca sf. cofre; cofe - còfre casseruola sf. casserola - caçairòla cassetto sm. tirèt; tirour; tiroû - tiret; tiraor cassone; madia sm. archa - archa varietà di castagna loc. siria - síria

Page 9: Lou Vërnantin - Lo Vernantin - Dizionario Occitano di Vernante

9

castagna seccata e sbucciata loc. crua - crua castagna bacata sf. mourach; groula - moràch;

grola castagna bollita sf. papùa - papua castagna grossa sf. grum - grum castagna primaticcia sf. tëmpouriva - temporiva castagna seccata sf. bëscuèt - biscueit castagno sm. arbou - àrbol castello sm. castel; chastel - castèl; chastèl castigare v. chastiâ; castiâ - chastiar; castiar castrare v. sanâ - sanar castrato sm. sanà - sanat casupola sf. casot; chabota - casòt; chabòta catapecchia sf. chabaleri - chabaleri catarro, secrezione sm. jalivàs - jalivàs catasta di fascine loc. fassinée - faissinier catasta di legna loc. lëgnée - lenhier catechismo sm. doutrina - doctrina catena sf. cadèna; cheina - cadena; chaena catenina sf. cheinëtta - chaeneta Caterina nome proprio Nota; Catlina; Catlinin; Rina

- Nòta; Catalina; Rina caterva sf. përfount; prëfount - perfond; prefond cattivo agg. marrì - marrit cattolico sm. catoli; catòlic - catòlic cava di ardesia; zona rocciosa formata da ardesia loc.

lausera - lausiera zona cava di pietre da mulino loc. moulera - molera cavalletto sm. cavalèt - cavalet cavallino sm. poulin - polin cavatappi sm. tiraboussoun - tirabosson,

tirabochon caverna sf. barmassa - balmassa cavicchio; chiavarda sm. chaviha - chavilha caviglia sf. chaviha - chavilha cavo, svuotato agg. crœs - crues, cròs cavolo sm. chol - chaul cazzuola sf. cassola - caçòla cedere leggermente; essere leggermente elastico v.

prëstâ - prestar ceffo sm. ësbifa - esbifa cella: locale fresco dove si conservano latticini e

alimenti sf. sela - cèla cena sf. sina - cina cenare v. sinâ - cinar aver cenato loc. esse sinà - èsser cinat cencio; strofinaccio; brandello di stoffa sm. pata -

pata cenere sf. sëndre; sëngre - cendre, cenre; cengre centenario sm. sëntenari - centenari centinaio sm. sëntèna - centena cento num. sënt - cent ceppaia sf. suca - suca grosso ceppo sm. trulou - trulo

ceppo sm. topa - tòpa cera sf. sira - cira cercare v. sërcâ - cercar cerchio sm. sèrch; sèrchi - cèrch segmento di cerchione di ruota loc. gavèi - gavèl cerchione in ferro sm. lamoun - lamon cerimonia sf. serimonia - cerimònia cernere v. dëstriâ - destriar cernita; scelta sf. trî; sërnìa - tri; cernia cerotto sf. patagna - patanha cervella; materia cerebrale sf. sërvela - cervèla cervello sm. sërvel - cervèl cespugliato agg. boussounù - boissonut cespuglio sm. boussoun - boisson cessare di covare loc. dëscouvâ - descovar cesso: piccola costruzione addossata o separata dalla

casa sm. chabota - chabòta cesta; gerla sf. gourbina - gorbina cesto; cesto munito di coperchio sm. cavagna -

cavanha che pron. que - que chetare; tranquillizzare v. fâ quietâ; quietâ - far

quietar; quietar chi; quelli; quei pron. qui - qui chiacchierare v. bacaiâ - bacalhar chiacchierare, discorrere v. pricâ - preicar lunga chiacchierata sf. bacaiagna - bacalhanha chiacchiere sf. pric - preic chiacchierone sm. bacaiée - bacalhier chiamare v. chamâ; sounâ - chamar; sonar chiamare; dare nome v. dî - dir chiamata; appello sf. chamada - chamada chiarire; decifrare v. dëschifrâ - deschifrar,

dechifrar chiaro agg. quiar; quiâ - clar chiarore sm. quiarour; quiaroû - claror chiarore; barlume sf. lusour; lusoû; luour; luoû -

lusor; luor chiasso, confusione sm. chadel - chadèl chiave sf. quiaf - clau chiave di volta loc. guioua - glova chiavistello sm. froui - ferrolh chicco; granello sm. grana - grana chiesa sf. gesia - gésia, gleisa chinarsi; abbassarsi v. quinà-se; clinà-se - quinar-

se; clinar-se chioccia sf. chous - chos chiocciare v. cusse - cússer chiodini sm. famihola - familhòla chiodino; piccolo chiodo sm. brouquin - broquin chiodo sm. quiò - clò chissà loc. avv. va-savê - va saver, va saber chiudere v. sarrâ - sarrar chiudere con la "crica" v. cricâ - cricar

Page 10: Lou Vërnantin - Lo Vernantin - Dizionario Occitano di Vernante

10

chiudere con chiave v. quiavâ - clavar chiudere con una sbarra loc. barrâ - barrar chiunque loc. n'ëmporta qui - n'empòrta qui chiusa sm. sarrai - sarralh ci pron. pers. nou; nous - no; nos ci, vi avv. i - lhi ciabatta, pantofola sf. patërla - patèrla cianfrusaglia sf. ramadan; rafataia - ramadan;

rafatalha ciarlare v. bartavëlâ - bartavelar ciarpa; cosa di poco valore sf. froubi - frobi ciascuno pron. pr'un - pr'un ciascuno, ognuno pron. chascun - chascun cicala sf. sihala; sigala - cigala cicatrice sf. sicatrìs - cicatritz cieco sm. borgn - bòrnh cielo sm. sel - cèl ciglia sf. sèi; sil - celh; cilh varietà di ciliegia loc. grafioun - grafion ciliegia sf. cheresa - cheresa, cereisa ciliegio sm. chërësée - cheresier, ceresier cilindro sm. silindre - cilindre cimitero sm. sëmënteri - cementieri cimosa sf. chimoussa - chimossa cincischiare v. blimbliniâ; bambliniâ - blimblinear;

bamblinear cincischione; sornione sm. blimblin - blimblin cinghia; cintura sf. courrea - correa cinghiale sm. puèrc sarvage - puerc salvatge cinquanta num. sincanta - cinquanta cinque num. sinc - cinc cintola sf. sëntura - centura cintura; cinghia sf. sëntura - centura ciò pron. lo - lò ciò, questa cosa pron. so - çò cioè loc. avv. val-a-dî - val a dir ciotola; insalatiera sf. grilèt - grilet grossa ciotolata sf. grilëtagna - griletanha ciotolata sf. grilëtâ - griletaa ciottolato sm. calatà - calatat ciottolo; ghiaia sm. grava - grava cipolla; bulbo sf. sioula - ceula circolare v. sirculâ - circular circolare; in tondo agg. a l' ariounda - a l' arreonda circolazione sf. sirculassioun - circulacion circondare v. ënvirounâ - environar circostante ënvirounant - environant cispa sf. cracha - cracha citare v. nouminâ - nominar citrullo sm. trulou - trulo città sm. sità - citat ciuffo; cespo sm. bouch - boch ciuffo di capelli loc. brin - brin

civetta sf. suìtla; suvitou; suvìtoula - cevítola; çuvíto

clacsonare v. troumbëtiâ - trombetear clamore; schiamazzo sm. criour; crioû - crior clistere sm. cristeri - cristeri coagulare, guastarsi v. fruitâ - fruitar coccio: scheggia di pietra sm. quiap - clap coccolare v. poumpounâ; poumpouniâ - pomponar coccoloni loc. avv. a couchoun - a cochon coda sf. coua - coa parte terminale della coda della mucche loc. panai -

panalh coetaneo; coscritto sm. couscrit; couscrì - coscrit cofanetto; cassetta porta bottiglie sm. canavëtta -

canaveta cogliere; raccogliere v. cuhî; cuèie - culhir; cuélher cognato sm. cugnà - cunhat colare v. coulâ - colar colino sm. coulin; coulour; couloû - colin; colaor collare in legno loc. gambisa; caneula - gambisa;

canaula colle sm. col - còl piccolo colle; ripiano erboso su un'altura sm. truc -

truc piccolo colle, poggio sm. sarèt - saret collegio sm. coulege - collège, collègi collinetta; piccolo rialzo del terreno sf. truquèt -

truquet collottola sf. coupioun - copion colmo sf. courme; courmâ - colme; colmaa colmo fino all'orlo agg. a ras; a randa - a ras; a

randa colonnello sm. courounel - colonèl colorare v. coulourâ - colorar colore sm. coulour; couloû - color colostro sm. bèt; cavalée - bet; cavalait colpire; azzeccare v. tacâ - tacar colpo sm. patela; crèp - patèla; crèp colpo battuto col sedere loc. culatâ - culataa coltellata sf. coutlâ - cotelaa coltellinaio sm. coutlée - cotelier coltellino sm. coutlèt - cotelet coltello sm. coutel - cotèl coltello vernantese sm. vërnantin - vernantin coltro: lama dell'aratro sm. coutre - cotre comando sm. coumant - comand combriccola rumorosa sf. rimbambela; ribambela -

rimbambèla; ribambèla come avv. couma; coume; 'ma - coma come mai? avv. elò? - e lò? cominciare v. tacâ; coumënsâ - tacar; començar commosso agg. ësmouvù - esmovut compagnia, combriccola sf. ëscarampla;

ëscaràmpoula - escaràmpola companatico sm. coumpanage - companatge

Page 11: Lou Vërnantin - Lo Vernantin - Dizionario Occitano di Vernante

11

compattare v. samblâ; assamblâ - samblar; assamblar

comperare v. chatâ - chatar competere; tener testa v. adî - adir compiangere, lamentare v. piagne - plànher completamente, di seguito avv. arrè - arré compratore sm. achatour; achatoû - achataor compresso agg. carcà; ëncarcà - calcat; encalcat comprimere v. choupinâ - chopinar comprimere, pigiare v. carcâ - calcar comunque, ad ogni modo avv. tantoutun - tantotun con prep. coun - con concia agg. acoumoudâ; coumoudâ - acomodaa;

comodaa conciliazione sf. counsiliassioun - conciliacion concorrere v. councourre - concórrer concorso; gara sm. councours - concors condire v. cundî - cundir condividere v. partajâ - partatjar confezionare sigarette loc. tourchâ - torchar confezione, foggia sf. fassoun - façon conficcare v. ënfounsâ - enfonsar confinare loc. fâ partìa - far partia confine fra proprietà sf. partìa - partia confusione, trambusto sm. dëstravi - destravi congiungere, unire v. jougne; counjougne - jónher;

conjónher coniglio sm. couchou; lapin - cocho; lapin conoscenza sf. counoussensa - conoissença conoscere v. counousse - conóisser considerare; ipotizzare, supporre loc. fâ cônt - far

còmpt in considerazione; prezioso loc. da cônt - da còmpt consigliare v. counseiâ - conselhar consigliere sm. counseiée; counsiée - conselhier consiglio sm. counsèi - conselh consolare v. counsoulâ - consolar consuetudine; usanza; abitudine sf. coustuma;

coustruma - costuma consumare, logorare v. lurâ - lurar contare; far di conto v. couentâ; countâ - comptar nel contempo avv. ëntant que - entant que contenuto di un carrettone loc. cartounâ -

carretonaa contenuto di un fascio di fieno loc. barriounâ -

barrionaa contenuto di un mestolo loc. cassulâ - caçulaa contenuto di un piatto loc. piatlâ - platelaa contenuto di un telo loc. linsoulâ - linçolaa contenuto di una bacinella loc. bassinâ - bacinaa contenuto di una carriola loc. carrëtâ - carretaa contenuto di una tasca loc. sacouchâ - sacochaa continuamente loc. avv. d' countuni - de contuni continuare v. countuniâ - contuniar continuare, proseguire v. sëguitâ - seguitar

di continuo; a dirotto loc. a la filarota - a la filaròta conto sm. cônt - còmpt contraffare i tratti del viso; scimmiottare qualcuno

loc. ëngaugnâ - engaunhar contrario agg. countrari - contrari al contrario; al rovescio loc. avv. a l' ënvèrs - a l'

envèrs convolvolo sm. courriola - correòla coperchio sm. courënsela; courënsel; cruvënsèl -

corencèla, cubercèla; corencèl, cubercèl; cruvercèl

coperta sf. cuvërtura; cuvèrta - cuvertura, cubertura

coperta; panno per bambini che si mette nella culla sf.

lani - lani coppia sf. coubia - cobla coprire v. cruvî; crueve; couatâ - cruvir, curbir;

coatar coraggio sm. courage - coratge coraggioso agg. courajoùs - coratjós Cordero cognome Courdée - Cordier cordicella sf. fissela - ficèla coriaceo agg. gourègn - gorenh coricare v. coujâ - cojar cornacchia sf. cournaia - cornalha cornata sf. cournâ - cornaa corno sm. corn; côrn; cuèrn - còrn cornuto agg. cournù - cornut persona o oggetto corpulento loc. judé - judeu corredo; corredo da sposa sf. fardel - fardèl correggiato: coppia di bastoni legati ad una estremità

da una correggia per trebbiare sm. cavalie - cavàlias

correre v. courre - córrer corrodere v. manjâ - manjar corrompere v. chatâ - chatar corrucciato, triste agg. incri; incre - incri, incre corteggiare v. calignâ; parlà-se - calinhar; parlar-

se corteggiatore; moroso sm. calignaire - calinhaire cortile sm. court - cort corto agg. curt - curt corvo sm. croubàs; cournaiàs; crouàs - crobàs;

cornalhàs; croàs cosa piccola loc. charafi - charafi coscia sf. cuèssa - cueissa così agg. e avv. parèi - parelh così; in questo modo avv. perparèi - perparelh così-così loc. mitoun-mitena - miton-mitena cosparso, ricoperto agg. ësternì - esternit Costanzo nome proprio Tanchin - Tanchin costare v. coustâ - costar costipato, raffreddato agg. coustipà - costipat costola sf. costa - còsta costone roccioso sm. sèrre - sèrre

Page 12: Lou Vërnantin - Lo Vernantin - Dizionario Occitano di Vernante

12

costretto, obbligato agg. foursà - forçat cotenna sf. couënna - coena cotica erbosa sf. tëppa - tepa cotone sm. coutoun - coton a cottimo loc. a bota - a bòta cotto agg. cuèt - cueit covare v. couvâ - covar covata: chiusura in un sacchetto delle caldarroste

appena cotte per ammorbidirle sf. cuvâ - cuvaa covone sm. couàs - coàs cozzare con la testa loc. rudâ; arudâ - rudar; arudar crampo sm. granfi; tiranerf; ranfi - granfi;

tiranèrv; ranfi credere v. creire - creire essere creditore v. avansâ - avançar crema; panna sf. fiour; fioû - flor crepare: forare v. crëpâ - crepar crepare: morire v. crëpâ - crepar crepitare; sfrigolare v. guërzihâ; grësihâ -

guerzilhar; gresilhar crepuscolo sm. bassoura - bassora crescere v. poussâ; crësse - possar; créisser crescione sm. crëssoun - creisson crivello, setaccio sm. sërnai - cernalh croce sf. crous - crotz crocifisso sm. crussifìs - crucifix crosta sf. croustel - crostèl crudele agg. cruel - cruèl crudeltà sf. crueltà - crueltat crudo agg. cru - cru crusca sf. brènn - bren cucchiaiata sf. cuierâ - culhieraa cucchiaino sm. cuiarin - culharin cucchiaio sm. cuiée - culhier cucina sf. cusina - cusina cucina economica sf. poutagée - potagier cucinare v. cusiniâ; ëscusiniâ - cusinear;

escusinear cucire v. cuse; cusî - cúser, cusir cuculo sm. coucù - cocut cugino sm. cusin - cusin culla sf. cuna - cuna cullare v. cunâ - cunar cumulo sm. archamp - archamp, rechamp cumulo di covoni loc. bacuc - bacuc cuneo; bietta sm. cugn - cunh cunetta trasversale loc. avalée; avalœ - avalier cuocere v. cuère - cuère, còire cuocere a fuoco lento loc. mitounâ - mitonar cuoco sm. cusinée - cusinier cuoio sm. couram - coram, cúer cuore sm. cœr; cœ - còr cura, attenzione sf. souègn - suenh curare v. souagnâ - soanhar

curare minuziosamente v. cubitâ - cubitar curato sm. curà - curat curiosare; ficcare il naso v. nasustiâ - nasustear curioso; interessante agg. curioùs - curiós curiosone agg. ficanàs - ficanàs curva; tornante sf. arvinca; virour; viroû - arvinca,

revinca; viraor curvare v. arvincâ - arvincar, revincar cuscino sm. cussin - cuissin cuscino cilindrico sm. traversin - traversin custodire v. vardâ - vardar, gardar

D da prep. da - da da, da allora avv. dëspé; dëspì - despuei Dalmasso cognome Dalmàs - Dalmàs danneggiare v. arguerâ - argairar, regairar danno sm. darmage - dalmatge dappertutto; ovunque avv. ëmpërtout; përtout - en

pertot; pertot dare; donare v. dounâ - donar può darsi loc. la puel dounà-se - la pòl donar-se davanti, prima avv. dënant - denant davvero loc. avv. da bon; d'ën bonne - da bòn; d'en

bònas debito sm. pouf - pof debole agg. deble - deble defecare; andare di corpo v. cagâ - cagar deglutire v. gode; godde - gòder dei, degli, delle prep. di - di, de lhi del prep. dal - dal delicatamente avv. doussëman - doçament delizioso agg. delissioùs - deliciós della prep. d'la - de la demoralizzato agg. dësmouralisà - desmoralizat denso, compatto agg. gnac - nhac denso, poltiglioso agg. poutihù - potilhut denso, spesso agg. ëspès - espés dente di forcone o rastrello sm. blua; bua - blua;

bua dente di leone; girasole loc. virasoulèi - virasolelh dentro prep. ëndins; dëdins; dins - endins, dedins;

dins denunciare v. dënounsiâ - denonciar deporre le uova v. uvâ - uvar depressione, conca sf. van - van deragliare v. dësraiâ - desralhar deretano sm. tafanari - tafanari deridere v. ësfoulassiâ - esfolassear desiderare v. gruitâ - gruitar desiderio sm. gruit - gruit desideroso loc. ën gruit - en gruit desolato agg. dësoulà - desolat destra sf. dreita - dreita

Page 13: Lou Vërnantin - Lo Vernantin - Dizionario Occitano di Vernante

13

destro agg. drissée - dreicier deteriorato agg. ësbuì - esbulhit detestare; prendere in avversione v. ënirâ - enirar detto; il dire sm. dita - dita devastare v. dëvastâ - devastar devoto agg. dëvot - devòt di prep. de - de di ciò, di quella cosa pron. n'ën - ne'n di là avv. dëlae - delai al di sopra (di); più in alto (di) loc. ën amount (d') -

en amont (de) al di sotto (di); più in basso (di) loc. ën aval (d') - en

aval (de) di, degli, delle art. partit. dë - de diarrea sf. cagagna - caganha diarrea; dissenteria sf. fouira; frous; frus;

courrënsa; fus - foira; fros; frus; corrença; fus diavolo sm. diau - diaul dicembre sm. dësëmbre - desembre diceria sf. dita - dita dichiarazione: annuncio di punteggio nel gioco a carte

sf. acùs - acús diciannove num. disnuèf; disnœf - dètz-e-nuev diciassette num. dissèt - dètz-e-sèt diciotto num. disuèt; disiœt - dètz-e-ueit; dètz-e-ueit dieci num. des - dètz diecina sf. dësèna - desena dietro avv. darrée; apreis - darrier; apreis difendere v. dëfënde - defénder difettoso agg. fahì - falhit differenza sf. dëvarietà; dëvari sm. - devarietat diffidare; stare in guardia v. pèrre varda; vardà-se

- prene varda, gàrdia; vardar-se, gardar-se diffidente agg. dësfià - desfiat difterite sf. croup; group - grop digerire v. paî - païr digestivo che si beve dopo il caffè sm. poussacafé -

possacafé digiuno, a digiuno loc. avv. a jun - a jun dileggio: spandimento di crusca agli sposi sm. bërnâ

- brenaa diluviare; piovere a catinelle v. rouiâ - rolhar dimagrire v. maigrî - maigrir dimenticare v. ëspèrde - espèrder dintorno sm. arviroun; ënviroun - aviron; environ dio sm. diou - diu dipanare v. davanâ - davanar dipanare; svolgere v. dësdavanâ - desdavanar dipendere v. dëpënde - depénder diradare v. ësquiarî - esclarir diramazione stradale sf. dësjoura - desjora dire v. dî - dir dirigere, amministrare v. masëntâ - masentar il diritto sm. ëndreit - endreit

diritto, in piedi agg. e avv. dreit - dreit dirupo: zona aspra e impervia sm. malavèrs -

malavèrs disabituare v. dëstarissâ - destarissar disaccordo sm. dësacort; dësacordi - desacòrd disaffezionare v. dësamourâ - desamorar disaffezione sm. dësafessioun - desafeccion disarticolato agg. dësnoudà - desnodat disastro sm. dësastre - desastre disboscare v. dësbouscâ - desboscar in discesa loc. a la calâ - a la calaa discesa sf. calâ - calaa disciplina sf. orde; ordre; ardrìs - òrdre; ardreiç,

redreiç disconoscere v. dëscounousse - desconóisser discordare; essere in contrasto v. dëstagne -

destànher discorrere v. dëscourre; discourre - descórrer discorso sm. dëscours - descors lungo discorso sm. epìstoula - epístola discorso lungo e confuso loc. ëspichagna;

pichouquiagna - espichanha; pichouqueanha discosto agg. foraman - fòraman discredito sm. dëscrédit - descrédit lunga discussione sf. dëspicagna - despicanha discutere v. dëscute - descúter discutere a lungo e animatamente v. dëspicâ -

despicar disdire v. dësdî - desdir disegno sm. dëssegn; dissen; dëssen - dessenh;

dissenh diserbare v. dëserbâ - deserbar disertore sm. dësertour; dësertoû - desertor disfare v. dësbëlâ - desbelar disfare i fasci e sistemare il fieno nel fienile loc. eigâ

- eigar disfare i mucchi loc. dëscuchâ - descuchar disfogliare; sfogliare v. dësfuiâ - desfulhar disgelo sm. dësjal - desgèl disgiungere v. dësjougne - desjónher disgrazia sf. malœr; malœ - malaür disgraziato, infelice agg. maluroùs - malaürós disintorpidire v. dësgourdî - desgordir disinvolto agg. dësgenà - desgenat dislivello sm. dësnivel - desnivèl disoccupato agg. dëspiassà - desplaçat disonore sm. dësounour; dësounoû - desonor disordine sm. malardrìs - malardreiç disorientato agg. dësourientà - desorientat in disparte; da parte loc. avv. a l' ëscart - a l' escart dispendioso agg. dëspëndioùs - despendiós dispeptico: con stomaco rivoltato agg. ësmouvù -

esmovut disperazione sf. dësësperassioun - desesperacion disprezzare v. dëspressiâ - despreciar

Page 14: Lou Vërnantin - Lo Vernantin - Dizionario Occitano di Vernante

14

disseminato; cosparso in grande quantità agg. unì - unit

disseppellire v. dësënterrâ - desenterrar disserrare una fune v. dësbihâ - desbilhar disserrare; allentare v. dëssarrâ - dessarrar dissotterrare v. dëssoutrâ - dessoterrar distendere v. dëstënde - desténder distesa; estensione sf. ëstëndùa - estendua distillare v. dëstilâ - destilar distinguersi dagli altri v. dësmarcà-se - desmarcar-

se distorcere v. dëstorze - destòrzer districare v. dësfriâ; dësvërtouiâ - desfriar;

desvertolhar disturbare v. dësranjâ - desranjar disturbo sm. dësranjamënt; dësranjamën -

desranjament ditale sm. dial - deal dito sm. dè - det dito del piede loc. artèi - artelh dito mignolo sm. marmëlin - marmelin divenire; diventare v. dëvënî; dëvene - devenir diventare insipido loc. avanî - avanir diventare mite v. arcoutì-se - arcotir-se, recotir-se diventare soffice v. arcoutì-se - arcotir-se, recotir-

se divertente agg. amusant - amusant divertire v. amusâ - amusar documenti sm. ëscartari; papée - escartaris;

papiers dodici num. douse - dotze dolce agg. dous - doç dolce natalizio sm. couloump - colomb dolcezza sf. doussour; doussoû - doçor dolore acuto sm. babouìn - baboïn dolore alla milza loc. arfiai - arflalh, reflalh dolore, reumatismo sm. doulour; douloû - dolor doloroso agg. doulouroùs - dolorós domani avv. dëman; douman; ëdman - deman domenica sf. dumìnica; diamenge - dumínica,

diamenja domestico; mansueto agg. doumesti - domèstic Donato nome proprio Netou; Dounà - Neto; Donat donazione sf. douna - dona donna sf. frëmma; frëma - frema donna lunatica; sgualdrina sf. trala - trala donna noiosa sf. pepia - pépia donnaccia sf. chanforgna; chospa; tadora; chorgna

- chanfòrnha; chòspa; tadòra; chòrnha donnaccia; donna trasandata sf. groula - grola donnola sf. bëddla - bédola dopo avv. apreis - apreis dopodomani loc. avv. passa dëman; apreis douman

- passa deman; apreis deman doppio agg. doubi - doble

dormiglione sm. durmihée - durmilhier dormire v. durmî; duerme - durmir dorsale sf. truquera - truquera dotato di udito fino loc. ëscoutrì - escotrit dotto sm. savèrou - savero, sabero dottore sm. doutour; doutoû - doctor dove avv. mounte; ounda; ounte - monte, onte;

onda da dove; di dove loc. d'ounda - d'onda, onte dovere loc. dëvê; avê da - dever; aver da dozzina sf. dousèna - dotzena drappo: stoffa grossolana sm. drap - drap drizzare; raddrizzare v. drissâ - dreiçar due num. dui - dui durante prep. durant - durant durare v. durâ - durar durare; prolungare nel tempo v. fousounâ - fosonar durata sf. durâ - duraa duro agg. dur; dû - dur durone sm. durihoun - durilhon

E e cong. e - e ebreo, giudeo sm. judé - judeu eccezionale agg. foravìa - fòravia eccitato agg. abrasamì - abrasamit ecco! int. valà!; ecà! - valà!; ecà! eco sm. arsoun - arson economico; poco costoso loc. dar bon pat - bònpat edificare una casa v. casiâ - casear educato; cortese agg. prudent - prudent effetto sm. efet - efèct egli; esso, lui pron. pers. quièl - quiel elegantone agg. ësperlicà - esperlicat elemosina sf. limosna - limòsna ella; essa pron. pers. clit. i - ilh ella; essa, lei pron. pers. quihe - quilhe elogio sm. eloge - elòge, elògi emozionare v. emoussiounâ - emocionar enorme, smisurato agg. dësmësurà - desmesurat Entracque nome di luogo Ëntraigue - Entraigas entrare v. nintrâ; intrâ - nintrar; intrar entrata; ingresso sf. intrada - intrada entro; fra avv. ëntre - entre epilessia sf. maltoumba - maltomba erba corta e dura; festuca loc. pëloun - pelon erbato, inerbito agg. atepì - atepit erboso agg. tëpù - teput erica; brugo sf. bruvera - bruviera ermafrodita sm. mouni - moni erodere, smangiare v. ësgourjounâ - esgorjonar errore sm. errour; eroû - error esagitato agg. dëguèrs; dëguèrt - deguèrs

Page 15: Lou Vërnantin - Lo Vernantin - Dizionario Occitano di Vernante

15

esca avvelenata sf. boucoun - bocon dare in escandescenze; fare il matto v. ësmatassià-se

- esmatassear-se escoriare, spellare v. ësgarougnâ - esgarronhar esoso: chi vende a prezzi alti sm. charivënt -

charivend espiare v. ëspiâ - espiar espiazione sf. ëspiassioun - espiacion espressamente; apposta avv. ësprés - exprès espropriare v. esproupriâ - espropriar esse; le donne in genere pron. pers. lourète -

lorautas, lorautras essere v. esse - èsser essere fantastico sm. candi - candi essi; esse pron. pers. i; lour; loû - ilh; lor essi; gli uomini in genere pron. pers. loureiti - lorauti,

lorautri essiccatoio sm. sëcour; sëcoû - secaor esso pron. pers. clit. al - al estate sf. istà - istat vasta estensione di terreno loc. largura - largura estrarre; tirare a sorte v. tripâ - tripar estremità; bandolo sf. chavoun - chavon età sf. age - atge evaporare v. ësvapourâ - esvaporar evitare v. avansâ - avançar

F fa i à - lhi a faccia arcigna; ceffo sf. guigna - guinha facciata sf. fassada - façada faggio sm. fo - fau fagiano sm. fasan - faisan fagiolo sm. fasœl - fasòl fagotto sm. balissoun - balisson fagotto; fardello sm. fagot - fagòt faina sf. fouìn - foin falce sf. ses; dagn; dai - ses; danh, dalh falcetto; falce messoria sm. massoura; massouira -

massoira falciare v. sihâ; seâ - sear falciata: erba falciata in una singola passata sm.

ëndagn; andagn; andan - andanh falciatore sm. seatour; sehatoû; sihatour; sihatoû -

seator falco sm. farquèt - falquet falegname sm. mënusiée; mestre da bosc -

menusier; mestre da bòsc fallimento, bancarotta sf. fahita - falhita falò sm. farò - falò falsamente avv. faussamënt; faussamën -

faussament falso, infruttuoso agg. faus - faus fame sf. fam - fam

famiglia sf. famiha - familha familiarizzare v. famiharisâ - familharizar famoso agg. famoùs - famós fanghiglia sf. fraugna - fraunha fango; fanghiglia sm. pauta - pauta farabutto sm. salop - salòp fare, compiere v. fâ - far farfalla sf. parpaioun - parpalhon farfallina sf. parpaiola - parpalhòla farinoso agg. farinoùs - farinós farmacista sm. ëspessiari - especiari fasciare v. fassâ; ënfassâ - faissar; enfaissar fasciato agg. ënmaioutà - enmalhotat fascina sf. fassina - faissina fascio sm. fas - fais fascio cilindrico di fieno: due sbarre unite da funicelle

tra loro intrecciate per avvolgere il fieno loc.

barrioun - barrion fascio, mazzo sm. malin - malin fastello sm. javela - javèla fattezza; forma sf. fatëssa - fatessa fatuo, vanesio agg. fat - fat fazzoletto da naso; moccichino loc. mouchour;

mouchoû - mochaor febbre sf. fref; frev - frèu fecondare le uova v. freiâ; freâ - frear fecondato agg. galà - galat fegato sm. fëgge - fetge felce sf. berteula - berteula felice agg. uroùs - aürós femmina sf. fumela - fumèla fendersi; screpolarsi v. grignâ - grinhar fermare v. fërmâ - fermar fermezza sf. fërmëssa - fermessa fermo agg. fèrm - fèrm fermo impalato agg. ëmbicoucà - embicocat ferraglia sf. ferraia - ferralha ferravecchio: raccoglitore e venditore di oggetti usati

di ferro sm. ferramiœ - ferramieu ferro sm. fèrre - fèrre ferro da maglia loc. uiëtta - ulheta ferro per stringere funi loc. biha - bilha fertile agg. dru - drut fessura sf. fissura - fissura stretta fessura sf. filura - filura grande festa sf. fëstassa - festassa festa campagnola sm. fëstin - festin festa di addio al celibato loc. juraie - juralhas festa di battesimo; dolci distribuiti in occasione del

battesimo loc. batiaie - batealhas fetta sf. tai; trancha - talh; trancha fiammata; vampata sf. fiamerâ - flameraa fiammifero sm. briquèt - briquet fidarsi v. fià-se - fiar-se

Page 16: Lou Vërnantin - Lo Vernantin - Dizionario Occitano di Vernante

16

fidato, affidabile agg. fià - fiat fiducia sf. counfiansa - confiança fienile sm. fënera - feniera imbocco del fienile sm. eigù - eigut fieno sm. fën - fen mole di fieno all'aperto loc. fënée - fenier figlia sf. fiha - filha figliare v. agnelâ; bouchinâ; chouriâ; vëlâ -

anhelar; bochinar; chauriar; veelar figlio sm. fî - filh figlioccio sm. fihòs - filhòç, filhòl filare sm. piuvâ - piovaa filatoio, arcolaio sm. rouèt - roet filatrice: donna addetta alla filatura sf. filatrìs -

filatritz filiforme; esile agg. filandrù - filandrut filo sm. fil - fil filo di ferro loc. filfrèt - fil-ferret filone di pane sm. grissa - grissa filtrare, sgocciolare v. përgoutâ - pergotar fin tanto che loc. avv. tant que - tant que fine agg. fin - fin fine; termine sf. fin - fin finestra sf. fënestra - fenèstra finire v. finî - finir fino; sino prep. fin; finc - fins fino a prep. fin que - fins que finocchio sm. fënoui - fenolh fiocco di neve sm. valosha; valosca - valòscha largo fiocco di neve loc. pataràs - pataràs fioco; senza consistenza agg. fios - fiòs fiore sm. fiour; fioû - flor Fiorenzo nome proprio Firënsin - Florencin dipinto a fiori; ornato di fiori agg. fiourajà - florajat fiorire v. fiourî - florir fiorito agg. fiourì - florit fiorume; particelle di piccola dimensione sm. poulìs

- polís fisarmonica semitonata sf. semitoun - semiton fiscella: recipiente forato di legno con coperchio per la

scolatura del siero di latticini sf. fushela; fussela - fussèla, faissèla

fischiare v. subiâ - sublar fischietto sm. subièt - sublet fischio sm. subi - suble fissare v. fërmâ - fermar fitta sf. pougnagna - ponhanha flaconcino sm. amoulin - amolin floscio, allentato agg. lasc - lasc fodera, copertina sf. fodra - fòdra foglia sf. fuèia - fuelha fogliame sm. fuiage - fulhatge fogliare v. fuiâ - fulhar foglie sf. chalaia - chalalha

foglio sm. fuèi - fuelh folata sm. boufâ; boufagna; ëstravënt - bofaa;

extravent Folchi nome di luogo I Fourc - Lhi Folcs folletto, silvano sm. sarvan - sarvan folto agg. ëspès - espès fondere v. founde - fónder fondo agricolo sm. foundou - fondo foraggiare con sola erba v. erbâ - erbar grosse forbici sf. ësfors - esfòrs, fòrfas forbici sf. tësouire; tësoûre - tesoiras forcata sf. trëntâ - trentaa forchetta sf. fourchoulina - forcholina forcola: pertica forcuta per sostenere alberelli, rami e

funi tese sf. poungan - pongan forcuto agg. fourchù - forchut formaggiaio sm. fourmagée - formatgier formaggio sm. froumage; fourmage - fromatge;

formatge tipo di formaggio fermentato sm. brous - bros formica sf. fourmìa; furmìa - formia, formitz;

furmia formicaio sm. furmihera; fourmihera - furmilhera;

formilhera, formisiera formoso; ben fatto loc. d'la fassoun - d'la façon fortuna sf. bounœr; bounœ; chansa - bonaür;

chança per fortuna avv. urousamënt; urousamën -

aürosament piccolo foruncolo sm. barbrusa - barbrusa foruncolo sm. boutoun - boton foruncoloso agg. boutounà - botonat forza sf. forsa - fòrça forzare, obbligare v. foursâ - forçar foschia sf. bourrina; fum - borrina; fum fossa; bacino nel suolo sf. tampa - tampa foulard; fazzoletto di seta sm. foular - folar fracassare v. fracassâ - fracassar fracasso sm. fracàs; bataclan - fracàs; bataclan fradicia agg. frasa - frasa fradicio: ammollato agg. nis - nis fradicio: eccessivamente maturo agg. nis - nis fragile agg. brasc - brasc fragola sf. miola - miòla grossa frana; rovina sf. rouìna - roïna franare in pezzi minuti v. ësmoulinâ - esmolinar franare; rovinare v. rouinâ; arrouinâ - roïnar;

arroïnar franare lentamente v. ëslavanchâ - eslavanchar Francesca nome proprio Chia - Chia Francesco nome proprio Chiquin; Chescou;

Fransouà; Checou; Chouà - Chiquin; Chesco; Fransuà; Checo; Choà

francese agg. e sm. fransés - francés Francia sf. Fransa - França

Page 17: Lou Vërnantin - Lo Vernantin - Dizionario Occitano di Vernante

17

franco agg. franc - franc frassino sm. fraisse; frasse - fraisse fratazzo sm. talocha - talòcha fratello sm. frel; frairi; frari - frèl, fraire; frairi fratta: zona cespugliosa sf. boussouneri -

boissoneri nel frattanto; nel frattempo avv. ëntramënt; ënt

l'ëntramën - entrament freddo agg. sm. freit - freid fregare v. frëgâ - fregar fremere; spazientirsi v. fresî; fërzî - fresir; ferzir frenare v. grëngâ - grengar freno sm. fren - fren freno di slitta loc. grënc - greng freschezza; frescura sf. frëscour; frëscoû - frescor fresco agg. frëscoùs; frèsc - frescós; fresc fretta sf. pressa - préssa in fretta; rapidamente avv. fit; fitou; ëmpressa - fit;

en pressa frettoloso agg. pressà - pressat friggere v. fricassâ - fricassar frignare v. grunî - grunir frignare, piagnucolare v. cusse - cússer frittata sf. fruitâ - fritaa frittella sf. bignëtta - binheta frittella di patate loc. sëbric - sebric frodo sm. ësfròs - esfròs di frodo loc. d'ësfròs - d' esfròs frondoso; rivestito di foglie agg. fouiù - folhut di fronte; in direzione loc. ën mira - en mira frottola sf. bala - bala frugalmente; in modo poco condito loc. a l' ësgèrba

- a l' esgèrba frugare v. fourjounâ; ësfourjounâ - forjonar;

esforjonar frusta sf. fouèt - foet frustare v. fouetâ - foetar frustata sf. fouetâ - foetaa frutta sf. fruita - fruita fruttificare poco e malamente v. ësfaussiâ -

esfaussear fruttificare; fruttare v. butâ - butar fucilare v. fusihâ - fusilhar fucile sm. fusî - fusilh fucina: forgia sf. forja - fòrja fucina: locale in cui si lavora il ferro sm. martinèt -

martinet mettere in fuga; stare alle calcagna v. acouarâ -

acoarar fuliggine sf. calise; calisou - calise fumare v. tubâ - tubar fumo sm. fum; tuba - fum; tuba denso fumo; polverone sm. tubaroun - tubaron fune sm. tirai - tiralh fune per avvolgere il fieno sf. troussa - trossa

fune per stringere i fasci di fieno sf. dësjouira - desjoira

fungo sm. boulè - bolet fungo porcino sm. coucoun - cocon grande fuoco; pietra del focolare sm. fougagna -

foganha fuori avv. fora; dëfora - fòra; defòra in fuori; lontano loc. ënfora - en fòra fuoriuscire vistosamente v. bruiâ - brulhar furbacchione agg. farinel - farinèl furbo; scaltro agg. fouinù - foinut furioso; furibondo agg. ëmbrutì - embrutit furioso, acceso agg. ënviscà - enviscat furterello di frutta loc. bèrta - bèrta fuscello; virgulto sf. vërzela - verzèla fusciacca: fascia lunga di panno che serve da cintola

sf. fassa - faissa fuso sm. fus - fus fuso; sciolto agg. foundù - fondut in futuro loc. a l' avënî - a l' avenir

G far uscire dalla gabbia; liberare v. dësgabiâ -

desgabiar galaverna sf. galavèrna - galavèrna coperto di galaverna loc. galavërnà - galavernat gallare v. capounâ - caponar galleria scavata dalla talpa sf. trapounera -

traponiera, darboniera gallina sf. jalina - jalina gallinaccio sm. ourihina; garìtoula; bouleìna -

aurelhina; garítola; boleïna gallinella sf. poula - pola gallo sm. gal - gal gamba sf. chamba - chamba a gambe larghe; a terra lungo e disteso agg.

ëstrampalà - estrampalat gambuto agg. chambarù - chambarut ganascia sf. ganassa - ganassa gancetto; fibbietta sm. crouchèt - crochet gancio, uncino sm. croc - cròc ganghero: perno su cui gira la porta sm. pivot -

pivòt garbato; ammodo agg. amuèt; amœt - a mued garbo; grazia sm. duèt; dœet - dueit garbuglio; groviglio sm. ënfrougnagna -

enfronhanha garza sf. gasa - garza garzone, apprendista sm. garsoun - garçon gattaccio sm. chatàs - chatàs gattino sm. chatoun; chatin - chaton; chatin gatto sm. chat - chat gazza sf. bèrta - bèrta gelare v. jalâ - jalar

Page 18: Lou Vërnantin - Lo Vernantin - Dizionario Occitano di Vernante

18

gelare leggermente v. jaloutiâ - jalotear gelare leggermente la superficie v. cremâ - cremar gelare, rapprendere v. sesî - sesir gelo sm. jal - gèl gelone sm. tignola - tinhòla gelso sm. mourée - morier gemello sm. bëssoun - besson gemere, frignare v. gëmiâ; gëmî; gëmme - gemear;

gemir; gémer gemito sm. gëm - gem gemma sf. uèi; boura - uelh; borra gemma; bocciolo sf. boutoun - boton gemmare v. boutounâ; ësbouriâ - botonar;

esborrear gemmato agg. boutounà - botonat generare; produrre spontaneamente v. coungreâ;

coungriâ - congrear genere sm. gënre - genre genero sm. gëndre; gëngre - gendre generoso; prodigo agg. andant; ëndant - andant gengiva sf. gëngivia - gengiva gentaglia sf. racaia; gëntassa; genœria - racalha;

gentassa; genuèria gente sf. gënt - gent gentilezza sf. gëntihëssa - gentilessa genzianella sf. ësquioupèt - esclopet gerbido: terreno incolto sm. gèrp - gèrb germogliare v. bruiâ; gitâ - brulhar; gitar germoglio sm. but; brœi - but; bruelh germoglio della patata sm. uèi - uelh gestacci sm. manès - manès gestazione sf. pourtâ - portaa gesti sconvenienti sm. gëstàs - gestàs gesticolare v. gëstouliâ - gestolear gesto; verso sm. gest - gest gettare, buttare v. campâ - campar getto sm. get - get ghetta, uosa sf. garauda - garauda ghiacciato; coperto da un sottile velo di ghiaccio agg.

oulivà - olivat ghiaccio sm. guiassa - glaça ghiaccio sottile loc. jalubre - jalubre ghiacciolo sm. jalée; jalei - jalat ghiaia sf. jaira - jaira ghiaia fine sm. jairin - jairin ghiaione sm. gravàs - gravàs ghiaioso agg. jairinù - jairinut ghianda sm. ajan - ajand, agland ghiandaia sf. gae - gai Ghibaudo cognome Guibaut - Guibaud ghiottone sm. galup; lefre - galup; lefre ghiro sm. lirou - liro ghironda sf. vioula - viola giacca sf. courpèt - corpet

Giacomo nome proprio Jacou; Jacoulin - Jaco giallo agg. e sm. jaun - jaun giallognolo agg. jaunastre - jaunastre giallognolo, giallino agg. jaunèt - jaunet giammai; mai avv. jamai - jamai ginepro sm. geneura - geneura ginocchiata; altezza uguale ad un ginocchio sf.

gënouiâ - genolhaa ginocchiera sf. gënouiera - genolhera ginocchio sm. gënoui - genolh in ginocchio; ginocchioni loc. avv. ën gënouioun; ën

gënoui - en genolhon; en genolh giocare v. juâ - juar giocatore sm. juadour; juadoû - juador giocatore incallito loc. juarela - juarèla giocattolo sm. doumoura - domora gioco sm. jœ - juec tipo di gioco di bocce loc. petanca - petanca giogaia sf. panouia - panolha giogo sm. jouèt; jou - joet; jog gioire; divertirsi v. argalà-se - argalar-se, regalar-

se Giordanengo cognome Jourdanenc - Jordaneng Giordano cognome Jourdan - Jordan Giorgio nome proprio Jouchèt; Joursin; Joursinèt;

Jors - Jochet; Jorsin; Jòrs giornata sf. journada - jornada giornata piemontese sf. journâ - jornaa giorno sm. journ; dì - jorn; dí giorno festivo; domenica sm. festa - fèsta giorno lavorativo sm. sousmana; mincadì -

sosetmana; mincadí Giovan Battista nome proprio Tot; Tistot; Tita - Tòt;

Tistòt; Tita giovane agg. e sm. joue; jouve - jove Giovanni nome proprio Jan; Jann; Janetou; Jouanin

- Jan; Janeto; Joanin giovedì sm. juèvës - juèves giovenca sf. manza - manza giovinetta, adolescente sf. mëndìa - mendia giovinetto, adolescente sm. mëndì - mendí giovinezza; gioventù sf. jouinëssa - joinessa gira e rigira loc. vira e vëntoula - vira e ventola giramento sm. viramënt; viramën - virament girare v. virâ - virar girare in senso contrario loc. dësvirâ - desvirar Giraudo cognome Giraut - Giraud giro sm. vira - vira in giro; a zonzo loc. për iquì - pr' aiquí giro, passeggiata sm. vir - vir gironzolare v. viroundouliâ; virouiâ; vindouniâ -

virondolear; virolear; vindonear gironzolone agg. e sm. virandouliée; virouiée;

vindouniée; viroundouliée - virandolier; virolier; vindonier; virondolier

Page 19: Lou Vërnantin - Lo Vernantin - Dizionario Occitano di Vernante

19

girovagare per furterelli di frutta loc. ën marode - en maròdas

in giù; in basso loc. ën aval - en aval giù; in basso avv. aval - aval giù di là loc. iquiaval; iliaval - aiquí aval; ailaval giugno sm. jun; jugn; San Jan - junh; Sant Jan Giuliano cognome Julian - Julian Giulio nome proprio Juli - Juli giumella: manciata; piccolo quantitativo sf. boustâ -

bostaa giunco sm. jounc - jonc giunco; tipo di erba lunga sm. lësca - lesca giunco, vimine sm. bioussam - biossam giunto sm. jount - jont giuramento sm. juramënt; juramën - jurament giurare v. jurâ - jurar Giuseppe nome proprio Notou; Bep; Bepe; Pin;

Pinou, Pinotou; Jusep; Jusepin, Juspin - Nòto; Bèp; Pin; Pinòto; Jusèp; Jusepin

Giuseppina nome proprio Pina - Pina giusto agg. just - just gli, le, li pron. i - lhi gli, le, loro pron. pers. -ie - -lhi, lor gnocco sm. couiëtta - colheta gobbo agg. güèp - guèb goccia sf. ëstissa - estiça gocciolare; cadere gocce di pioggia v. ëstissiâ;

ëstissiniâ - esticear; esticinear periodo di godimento di un bene loc. goudùa -

godua goffo, zoticone agg. gadanù - gadanut gola sf. goula - gola gola di montagna loc. gorja - gòrja goloso, ingordo agg. goulù - golut gomito sm. coudre; goudre - codre, code; godre gomitolo sm. gramussel - gramucèl, gromeicèl gomma sf. gouma - goma gonfiare v. gounfiâ; ënfiâ - gonflar; enflar gonfio agg. ënfià; ënfi; ounfi; gounfi - enflat; onfle;

gonfle gonfiore, rigonfiamento sm. gounfiour; gounfioû -

gonflor gonna sf. fauda; cota - fauda; còta gorgoglio sm. gourgoui - gorgoulh governo sm. masënt - masent governo, amministrazione sm. gouvèrn; gouvèr -

govèrn gozzo sm. gouitre - goitre gozzovigliare loc. fâ marode - far maròdas gozzuto agg. gouitrù - goitrut gracchio sm. choa - chòa gradino di scalinata sm. ëshalée; ëscalin - eschalier;

escalin gradire v. agradâ - agradar graffiare v. ësgrafignâ - esgrafinhar

graffio sm. ësgrafignura - esgrafinhaüra gramigna sf. liounsa - lionça granaglia sf. granaia - granalha non granato; mancante di grani agg. prì - pri grandezza; estensione sf. grandour; grandoû -

grandor grandinare v. tëmpëstâ - tempestar grandinata sf. tëmpesta - tempèsta grandine sf. grane - granas granire; formarsi del seme v. granâ - granar grano saraceno sm. fourmëntin - formentin grano, frumento sm. gran - gran grappolo sm. rapa - rapa grasso sm. gras; grassa - gras; graissa grattugia sf. gratusa - gratusa grattugiare v. gratusâ - gratusar gravida agg. prëgna - prenha gravidanza sf. prëgnâ - prenhaa gravina: piccone con un'estremità a zappa e l'altra a

punta sf. marapicca - marapica grazioso agg. grassioùs - graciós gregge sm. ëscabot - escabòt grembiulata sf. foudilâ - faudilaa grembiule sm. foudil - faudil in grembo loc. ën fauda - en fauda grida; bando sf. cria - cria gridare v. braiâ; criâ - bralhar; criar grido sm. crî - crit grigio agg. e sm. gris - gris grigio scuro agg. e sm. bourre - borre griglia; rete metallica sf. griha - grilha piccolo grillo sm. grihèt - grilhet grillo sm. grî - grilh grondaia sf. gorja - gòrja grossezza sf. groussour; groussoû, groussëssa -

grossor grosso agg. gros - gròs grossolano agg. groussée; desduèt; dësdœet -

grossier; desdueit groviglio sm. vërtoui; fërtoubi - vertolh; fertobi grumo sm. caiàs; caioun; grum - calhàs; calhon;

grum guadagnare v. vagnâ - vanhar, ganhar guaìme: secondo fieno sm. rëssa - ressa, riesa guaire v. gasouliâ - gasolear guancia sf. jota; jauta - jauta guancia cascante sf. panouia - panolha guardare v. bucâ - beicar guardare, osservare v. vardâ - vardar guardia sf. varda - varda, gàrdia guarire v. varî - varir, garir guarnire v. garnî - garnir guastare v. gastâ; vastâ - gastar; vastar guastarsi della frutta v. marinâ - marinar

Page 20: Lou Vërnantin - Lo Vernantin - Dizionario Occitano di Vernante

20

guasto agg. vast; marinà - vast, gast; marinat guazzare; agitare un liquido v. bachassâ;

ësbachassiâ - bachassar; esbachassear guazzo: strato di neve fradicia sm. pacharina -

pacharina guerra sf. guèrra; vèrra - guèrra gufo sm. dusou; dugou; chouc - duso; dugo; choc guscio sm. gruèia - gruelha

I i, gli, le art. det. i - lhi, las icona sf. mistâ - mistà identico loc. tal cal - tal qual idiozia; balordaggine sf. sarvanada; sarvanarìa -

sarvanada ieri avv. er; ier - ier persona ignorante sm. subidoubi - subidobi il, lo art. det. lou - lo illuminato agg. ënluminà - enluminat imballaggio sm. ëmbalage - embalatge imballare v. ëmbalâ - embalar imbarazzante agg. gënànt - genant imbarazzare; mettere a disagio; mettere in soggezione

v. genâ - genar imbarazzo; disagio sm. gena - gena imbattere v. ëmbate; ëscountrâ; rëscountrâ -

embàter; escontrar; rescontrar imbecille agg. tiroulirou; toupin - tiro-liro; topin imbestialito agg. ëmbëstià - embestiat imbevere v. ëmbibî - embibir imboccare v. ëmboucâ - embocar imboccatura; apertura sf. boucha - bocha imboschire v. ëmbousquî - embosquir imbottigliare v. ëmbouteliâ - embotelhar imbottire v. ëmboutî - embotir imbottitura sf. ëmboutidura - embotidura imbrattare v. ëmpatiflâ - empatiflar imbrogliare v. couiounâ; ëmbruiâ - colhonar;

embrulhar imbroglio; ingarbugliamento sm. ëmbruèi -

embruelh imbronciato agg. ëngrufì; ëmboudounì - engrufit;

embodonit essere imbronciato loc. boudâ - bodar imbrunire sm. ëmbrunî - embrunir imbuto sm. ëmboutour; ëmboutoû - embotor,

embotaor immagazzinare agg. ënmagasinà - enmagasinat immagine sf. image - image immaturo agg. vèrt - vèrd immondizia sf. mënìs; ramassum; vënìs - menís;

ramassum; venís impacchettare v. ëmpaquëtâ - empaquetar impagliare v. ëmpaiâ - empalhar

impappinarsi; confondersi v. ëmpapinà-se - empapinar-se

impastare v. ëmpastâ; pastâ - empastar; pastar impasto sm. pastoun - paston impedire, ostacolare v. ëmpachâ - empachar impiastrare v. ëmpiastrâ - emplastrar impiastro sm. ëmpiastre; papin - emplastre; papin impigliare v. ëmpignâ - empinhar impilare; accatastare; sovrapporre v. ëmpilâ -

empilar imporre v. ëmpoune - empóner importunare v. tisouniâ; ëstisouniâ - tisonear;

estisonear importunare; seccare v. ësgounfiâ; ënmërdâ -

esgonflar; enmerdar impossibile agg. d'ëmpoussible; d'ëmpoussibou;

ëmpoussible; ëmpoussibou - d' empossible; empossible

in; dentro prep. ënt; ënte; ën - ent, ente; en in passato loc. avv. l' autr'an - l' autr'an inacidire v. aigrî - aigrir incamminarsi v. ënchaminà-se - enchaminar-se incantare v. ëncantâ - enchantar incanto sm. ëncharme - encharme incanto: vendita pubblica sm. ëncant - enquant incapace; buono a nulla sm. lapabrœ - lapabrued,

lapabròd incarnito agg. ëncarnà - encarnat incartapecorito agg. ratatinà - ratatinat incavato, cavo agg. garbënù - garbanut incenso sm. ënsens - encens incerare v. ënsirâ - encirar inchiostro sm. ënchostre - enquiòstre inciampare; incespicare v. ënchambouslà-se -

enchambocelar-se incisione sm. ëntaia; ëntai - entalha; entalh inclinare sul fianco v. ëncantëlâ - encantelar incolto; gerbido agg. ëngerpì; agerpì - engerpit;

agerpit persona inconcludente agg. ramadaniée -

ramadanier incontrare v. ëncountrâ - encontrar incontro sm. rëscontre; ëscontre - rescòntre;

escòntre incoraggiare v. ëncourajâ - encoratjar incornare v. ëncournâ - encornar incrinare v. fëlâ - felar incrinato; fessurato agg. fëlà; ëscrussì - felat;

escrussit incrinatura sf. fëlura; seula; siola - felura; ceula;

ceòla incrinatura, crepa sf. faia - falha incrociare v. ëncrousiâ - encrosear incrocio sm. crousera; crousiera - crosiera

Page 21: Lou Vërnantin - Lo Vernantin - Dizionario Occitano di Vernante

21

indaffarato agg. achamperà; achampeirà; champerà; champeirà - achampeirat; champeirat

indagare: ficcare il naso v. fouinâ - foinar indebolire v. avanî; ëndeblî - avanir; endeblir indennizzo; differenza a compenso sm. arfaita -

arfaita indicare v. moustâ; ëndicâ; moustrâ - mostrar;

endicar, mostrar indietreggiare v. arculâ - arcular, recular indietro avv. ën darrée; arrée - en darrier; arrier indietro; all'indietro avv. ën darrée - en darrier indigestione sf. ëstoumiâ - estomiaa indispettire v. biscâ - biscar indisposto; con la testa pesante agg. bachoc -

bachòc indolenzimento sm. ësbrounura - esbraonaüra indolenzito agg. ëndoulourì - endolorit indolenzito dalla fatica agg. ësbrounà - esbraonat indossare abito nuovo; usare qualcosa per la prima

volta v. dësnuvëlâ - desnuvelar indossare i pantaloni; mettere la camicia o flanella nei

pantaloni v. ëmbragâ - embragar indugiare v. limouchâ - limochar indurire v. ëndursî; dursî - endurcir; durcir indurre v. mënâ - menar inerbire v. ëntëpî - entepir lasciar inerbire v. ëngerbî - engerbir inezia sf. bërguign; brëguign - berguinh; breguinh infagottato; vestito pesantemente agg. ëngibassì;

ënfagoutà - engibassit; enfagotat infangare v. ëmpautâ - empautar infastidire, impensierire v. tracassâ - tracassar infatti cong. ën efet - en efèct infatuarsi v. ëncharmà-se - encharmar-se infatuazione sf. caplina - caplina, capelina infeltrito agg. ënchassì - enchassit infetto agg. ënfet - enfect infezione sf. ënfessioun - enfeccion infilare v. ficâ - ficar infilzare v. ënfilâ - enfilar infilzare, trafiggere v. pounchâ - ponchar infiorescenza; amento sf. chatin - chatin infischiarsene v. ënfout-se - enfóter-se informare v. ënfourmâ - enformar infornare v. ënfournâ - enfornar infradiciare v. nissâ - nissar infrascare: mettere paletti di sostegno v. ënramâ -

enramar infuocato; infiammato agg. afarà - afarat infuso sm. ënfusioun - enfusion inghiaiare v. ënjairâ - enjairar ingiallire v. jaunî; ënjaunî - jaunir; enjaunir inginocchiarsi v. ëngënouià-se - engenolhar-se ingiungere v. ënjougne - enjónher

inglese sm. ënglés - anglés ingombrare; imbarazzare v. ëmbarrassâ -

embarrassar ingombro; imbarazzo sm. ëmbarràs - embarràs ingordo; ghiottone agg. ëngourt - engord ingorgare v. ëngourjâ - engorjar ingozzare v. aboucounâ - aboconar ingrandire v. ësgrandî - esgrandir ingrassare v. ëngrassâ - engraissar ingravidare v. ëmprëgnâ - emprenhar ingraziarsi qualcuno loc. fa-se benveire - far-se

benveire ingrigire v. grisouliâ - grisolear inguine sf. ëngounaia - engonalha iniziare v. prënsipiâ - prencipiar iniziare; intaccare v. ëntamënâ - entamenar iniziare con slancio loc. anandiâ - anandiar inizio sm. coumënsamënt; coumënsamën -

començament innestare v. ëntâ - entar innevato agg. nuveroùs; nëveroùs - neverós insalata sf. salata; salada - salata; salada insaponare v. ënsavounâ; savounâ - ensavonar;

savonar, sabonar insegnare v. moustâ; moustrâ - mostrar inseguire loc. courre apreis - córrer apreis insetto sm. baraboia; baboia - barabòia; babòia insieme; con prep. ënsen - ensem rendere insipido v. ësfatî - esfatir insipido: annacquato agg. ëslavà - eslavat insipido: senza gusto agg. van - van insipido: senza sale agg. ësfatì; fat - esfatit; fat insolazione sf. souleìna - solelhina insozzare v. ënmërdâ - enmerdar insultare v. benesî - benesir intaccare; incidere v. ëntapâ - entapar intagliare; incidere v. ëntaiâ - entalhar intagliare legno loc. bouscâ - boscar intaglio; intaccatura sm. ëncrënna; ënquërna -

encrena; enquerna intanto avv. ëntant - entant intasare v. ëngourgâ; ëmbuschâ - engorgar;

embuschar intelligenza, mente sf. mënt - ment intemperie sf. tëmperi - temperi intero agg. ëntée - entier interrare; infossare v. ëntampâ - entampar intiepidire v. dëroumpe; ëstëbiâ - derómper;

esteblar intirizzire v. tranzî - tranzir intirizzito agg. tranzì - tranzit intonacare v. ëmbouchâ - embauchar intoppo; intasamento in una tubazione sm. ëstoup -

estop

Page 22: Lou Vërnantin - Lo Vernantin - Dizionario Occitano di Vernante

22

intorpidito agg. ëngourdì; ëmbessì; gourt - engordit; embessit; gord

intrallazzo, trucco sm. coumbina - combina intravedere v. ëntraveire - entreveire intubare v. ëncournâ - encornar inumidire v. umidî - umidir invaghirsi; prendere una cotta v. ëncaplinà-se -

encaplinar-se invecchiare v. vieî; ënvehî; veî - vielhir; envelhir;

velhir invece di loc. avv. ën luèa de - en luea de inventare v. ënvëntâ - enventar inventario sm. ënventari - inventari inverno sm. uvèrn; uvèr - uvèrn invito sm. ënvit - envit io; me pron. pers. mi - mi ipoteca sf. ëmpouteca - empoteca, ipoteca ipotecare v. ëmpoutecâ - empotecar, ipotecar irrigare i campi v. bialâ - bealar isolare una località v. barrâ - barrar isolato; scartato agg. isoulà; ëscartà - isolat;

escartat ispessire v. ëspessî - espessir isterico agg. isteri - istèric istruire, indottrinare v. ëndoutrinâ; adoutrinâ -

endoctrinar; adoctrinar istruito; colto agg. ënlitrà - enlitrat itterizia sf. jaunissa - jaunissa

L la art. det. la - la là avv. là; alae - lai, ailai; ailai in là avv. ënlae - enlai là lontano avv. iquiouta - aiquí òuta labbra sf. bouche - bochas labbro sm. lavre - lavre, labre con labbro sporgente loc. bef - bèf laborioso agg. travaiadour; travaiadoû -

travalhador, trabalhador laccio sm. las - laç laccio; stringa sm. liassèt - liacet lacrima sf. agra; grima; larma - agra; grima; larma ladro sm. ladre - ladre laggiù avv. alaval - ailaval laggiù in basso avv. alaval-bas - ailaval bas laghetto sm. laguèt - laguet lago sm. lac - lac lama sf. lama - lama lamiera, latta sf. tola - tòla lampeggiare, sfolgorare v. ëslussiâ - esluciar lampo, fulmine sm. ëslussi - esluci lampone sf. àmpoua - àmpola lanciare v. lansâ - lançar languire; annoiarsi v. fousounâ - fosonar

lapazio sm. lapàs - lapàs lappare: mangiare con avidità v. lapâ - lapar larghezza sf. larguëssa - larguessa largo, ampio agg. larc - larg larice sm. merze - mèlze lasciar cadere pagliuzze v. ëspaiussiâ -

espalhussear lasciar perdere v. lassâ istâ - laissar istar lasciare v. lassâ - laissar lasciare indifferente; non avere importanza loc. fâ ni

chaut ni freit - far ni chaud ni freid lassù avv. alamount - ailamont lassù in alto avv. alamount-aut - ailamont aut lastrone di ghiaccio loc. guiassoun - glaçon laterizio forato loc. tavela - tavèla lato, fianco sm. cantel - cantèl latte sm. lait - lait latticello: siero del burro sm. laitin - laitin lattoniere sm. toulée - tolier lavaggio sm. lavage - lavatge lavanda sf. isop - isòp lavare v. lavâ - lavar lavatoio sm. lavour; lavoû - lavaor lavorare in modo raffazzonato v. tapassiâ -

tapassear lavorare col piccone v. ësmarapicâ - esmarapicar lavorare, coltivare v. travaiâ - travalhar, trabalhar lavoratore sm. travaiadour; travaiadoû -

travalhador, trabalhador lavoricchiare v. bricoulâ; charafiâ; bërguignâ;

chapriniâ - bricolar; charafiar; berguinhar; chaprinear

lavoricchiare; armeggiare v. ramadaniâ - ramadanear

lavoricchiare; lavorare svogliatamente v. gamachâ - gamachar

lavoricchiare; rovistare v. frouniâ; frougnâ - fronear; fronhar

lavoro sm. travai - travalh, trabalh lavoro fatto in gruppo per un'opera comune loc.

ruèda; rœèda - ruèda, rueida lavoro mal fatto loc. chapoustrou - chapostre leccare v. bërlicâ; lëcâ - berlicar; lecar legame, impegno sm. ëstacha - estacha legare v. liâ; groupâ - liar; gropar legare, impegnare v. ëstachâ - estachar legatura; rametto flessibile per legare sf. liura -

liaüra leggero agg. lëngée - lengier legna sf. lëgna - lenha legnaia sf. bousquiera - bosquiera legname sm. bouscamënta - boscamenta legno sm. bosc; bos - bòsc legno da ardere sm. baquèt - baquet legno spaccato sm. chapoun - chapon

Page 23: Lou Vërnantin - Lo Vernantin - Dizionario Occitano di Vernante

23

lendine: uovo di pidocchio sf. lëndre - lendre lenire il dolore; calmare dolori v. ësbardâ -

esbardar lenticchia sf. lëntiha - lentilha lentiggine sf. lëntiha - lentilha lentigginoso agg. lëntihà - lentilhat lento agg. mœsi - muesi lenzuolo rustico; telone per il trasporto del fieno sm.

fiarée - florier lenzuolo, telo sm. linsœl; ninsœl - linçuèl, linçòl leone sm. lioun - leon lepre sf. leure - leure lésina sf. lèsna - lesna lessare brevemente v. brouâ - broar letamaio sm. liamée - leamier lettera sf. litra - litra lettiera sf. leitera - leitiera letto sm. leit - leit levatrice sf. couchœsa; acouchœsa - cochuesa;

acochuesa lezione sf. lessioun - lecion, leiçon lì; là avv. iquì - aiquí li, le pron. pers. -ie - -lhi, -las liberare v. viassâ; delibërâ - viassar; deliberar libero agg. libre - libre in libertà, sciolto loc. avv. a viàs - a viàs libretto sm. libret - libret libro sm. libre - libre licenziato agg. lissensià - licenciat lievitare v. lëvâ - levar lievitare; rigonfiare v. ëspoumpâ - espompar limare v. limâ - limar limatura sf. limaia - limalha limo sm. nita - nita Limone Piemonte nome di luogo Limoun - Limon limpidezza sf. ësclantour; ësclantoû - esclantor limpido agg. panaià; linde; lindou - panalhat; linde linfa sf. sava - sava, saba linguaggio sm. lëngage - lengatge liquame sm. suguèt - suguet liquefare v. dësjourâ - desjorar liquore sm. licour; licoû - liquor liquore a base di anice loc. pastìs - pastís lisciare v. suliâ - suliar lisciare con il fratazzo loc. talouchâ - talochar liscio, calmo agg. sœli - sueli listello; assicella stretta e sottile sf. lista; listel -

lista; listèl listello di legno sm. lata - lata litigare v. rusâ - rusar litigare, bisticciare v. plinà-se - plinar-se litigio sm. rusa - rusa litro sm. litre - litre livellare v. egalisâ; ivalâ - egalizar; eivalar, eigalar

livellare: misurare con la livella v. nivëlâ - nivelar livello sm. nivel - nivèl livello: bastoncino piatto per livellare la misura della

granaglia sm. randa - randa livido sm. nissoun - nisson lo pron. lou - lo lodare v. laudâ - laudar logorare v. frustâ; frëgâ - frustar; fregar logoro agg. lisou; lise - liso; lise logoro, usato agg. frust - frust lontano avv. luègn; da luègn - luenh, da luenh Lorenzo nome proprio Lenchou; Lourens - Lencho;

Lorenç il, la, i, le loro pron. lour; loû - lor lotta sportiva sf. couja - coja luccicare v. luie - lúier luccichìo; debole chiarore; raggio di sole sm. lui-lui

- lui-lui lucciola sf. massouquëtta - massoqueta luce; lume sf. quiar; quiâ - clar lucente; brillante agg. lusent - lusent lucerna, lampada ad olio sf. lume - lume lucertola sf. lasarda - lasarda Lucia nome proprio Lussìa; Choutina; Lissiota -

Lucia; Chotina; Liciòta lucicare v. luse; lusî - lúser luglio sm. lui; Sant'Ana; San Jacou - lulh;

Sant'Ana; Sant Jaco Luigi nome proprio Vigi; Louìs; Louisin; Vijou;

Lusin - Vigi; Loís; Vijo; Luïsin lumaca; chiocciola sf. limassa - limaça lumachina sf. limassola; chiou - limaçòla; chiu lumacone sm. limassoun; limassa gara - limaçon;

limaça gara tipo di lume a petrolio loc. quinqué - quinquet lumino sm. lumnin - lumenin luna sf. luna - luna lunatico agg. tantalœri; tërluc - tantalueri,

tantalòri; terluc lunedì sm. lunës; lunësdì - luns lunghezza sf. loungour; loungoû - longor lungo agg. arlonc; lonc - al lòng; lòng lungo e disteso a terra agg. ëspatarrà - espatarrat lungo il, la… prep. lonc - lòng lungo, lungo il ... loc. avv. al suslonc - al suslòng luogo; posto sm. luèa; post - luea, lueia; pòst luogo di riposo diurno loc. choma - chauma luogo, zona, lato sm. cant - cant lupo sm. louf; lou - lop lutto sm. dœl; dœi - duèl, dòl

M Macario cognome Carin; Macari - Carin; Macari macchia sf. macha - macha

Page 24: Lou Vërnantin - Lo Vernantin - Dizionario Occitano di Vernante

24

macchiare v. machâ - machar macchiato agg. gar - gar macchiettato; macchiato agg. pitacà - pitacat macchinazione sf. machinassioun - machinacion macello sm. masel - masèl maceratoio sm. nasour; nasoû - nasaor, nais macina sf. mola - mòla macinare v. moulinâ; muèle; mœle - molinar;

mòler, muéler Maddalena nome proprio Madlena; Madlenin,

Madlenota - Magdalena madia sf. mastra - mastra madre sf. mâre - maire madrina sf. mirina - mairina maestro di scuola loc. magistre - magistre magagna; difetto sf. magagna - maganha magazzino sm. magasin - magasin maggio sm. mach; mai - maj, mai maggiociondolo sm. lambourn; ambourn; ëmbourn

- alborn maggiolino sm. coucouara - coacoara maggiore agg. e sm. majour; majoû - major maglia sf. maia - malha maglia; maglione sf. tricò - tricòt maglione sm. maioun - malhon magrezza sf. maigrour - maigror magro agg. maigre; sèc - maigre; sec magro; sottile agg. ëstrise; ëstrisou - estrise mai avv. mai - mai malagevole agg. malasià - malaisiat malamente; in modo trascurato avv. a l' ëscagassa -

a l' escagassa malandato; malconcio agg. malfoutù - malfotut malandato; rotto agg. ëscarcassà - escarcassat malaticcio agg. malaviù - malaviut di malavoglia loc. d'ëstracœr; d'ëstracœ - d'

extracòr malazzare: essere affetto da malanni v. malatiâ -

malatear malcalzato agg. groulù - grolut maledire v. malesî - malesir malga; baita sf. maira - meira malgaro sm. marguée - marguier malinconico agg. malënconi - malencònic malinteso sm. malëntëndù - malentendut malizia sf. malissia - malícia malizioso agg. malissioùs - maliciós mallo sm. rola - ròla malore sm. malœr; malœ; mancamënt; mancamën

- malaür; mancament maltempo sm. tëmpàs - tempàs malumore sm. marrimour; marrimoû - marrimor malva sf. rioundela - reondèla mammella sf. pupa - pupa

mancanza; carenza; bisogno sf. manca - manca mancare, essere privo v. mancâ - mancar mancia sf. bonaman - bònaman manciata sf. pignâ - pinhaa mandibola; mascella sf. gaugna - gaunha spaccare la mandibola; sfigurare loc. dësgaugnâ -

desgaunhar mandria sm. cavial - caveal maneggiare v. masëntâ - masentar maneggiare: saper servirsi di un attrezzo v. maniâ -

manear mangiare v. manjâ - manjar mangiare avidamente v. ësbalafrâ - esbalafrar mangiatoia sf. grëppia - grépia mangione agg. ësgoulajà; dësfounzà - esgolajat;

desfonzat mangiucchiare: mangiare poco v. manjoutiâ -

manjotear mangiucchiare: mangiare svogliatamente v.

machouliâ - macholear manica sf. mania - mània manico sm. mani - mani mettere il manico ad un attrezzo loc. ënmaniâ;

maniâ - enmaniar; maniar manico di recipiente loc. ansa - ansa manifesto funebre; locandina sm. tilèt - tilet maniglia sf. maniha - manilha mano sf. man - man mantenere, sostentare v. mantënî; mantene -

mantenir mantenimento sm. gouvèrn; gouvèr - govèrn mantenimento, sostentamento sm. manten - manten marcare, annotare v. marcâ - marcar marciare v. marchâ - marchar marcio agg. mars - març marcire v. marsâ - marçar marciume sm. marsum - marçum mare sm. mar - mar Margherita nome proprio Guitin; Rita; Garitin -

Guitin; Rita; Garitin margine; estremità sm. broundana - brondana Maria nome proprio Marieta; Maìn; Ieta; Ioucha;

Marìa - Marieta; Maïn; Ieta; Iocha; Maria Marianna nome proprio Mariana - Mariana marito sm. ome - òme marmaglia sf. marmaia - marmalha marmocchio sm. babièt - babiet Marro cognome Marou - Maro martedì sm. martës; martësdì - martes, mars martellare: affilare la lama della falce con il martello

v. martëlâ - martelar martellatura sf. martëlura - martelaüra martello sm. martel - martèl martinetto sm. cric - cric martinicca: freno del carro sf. martinica - martinica

Page 25: Lou Vërnantin - Lo Vernantin - Dizionario Occitano di Vernante

25

martora sf. martou - marto marzo sm. mars - març maschio sm. masqui - masqui massaggiare v. froussâ - frossar massaggio sm. massage - massatge massaro: persona designata temporaneamente dal

parroco per la cura di una cappella o di un altare

sm. massée - massier funzione di massaro; l'insieme dei massari e massare

loc. masserage - massieratge massiccio agg. mastoc; massìs - mastòc; massís masso sm. baus - baus grosso mastello loc. sioun - selhon mastello sm. sibre - cibre mastello in legno; tinozza loc. sia - sea masticare v. mastiâ - mastear masticare lentamente v. mastrouiâ - mastrolhar mastice sm. masti - màstic matassa sf. marela; moutera - marèla; motera matita sf. craioun; cravioun - craion; cravion matricina sf. couinta - qüinta matrigna sf. merasta; merastra - mairastra matrimonio; sposalizio sm. mariage - mariatge mattana sf. matuègna - matuenha Matteo nome proprio Materin; Maté - Materin matterello sm. lasagnour; lasagnoû - lasanhaor mattinata sf. matinâ - matinaa mattino; mattina sm. matin - matin matto; pazzo agg. mat - mat maturare v. murâ - maürar maturo agg. mur; mû - maür Maurizio nome proprio Mourissi; Mourìssiou -

Maurici mazza sf. massa - maça mazzata, batosta sf. savatagna - savatanha mazzeranga sf. dama - dama mazzetto sm. massèt - macet mazzo sm. bouquèt - boquet medaglia sf. midaia - midalha medaglione sm. midaioun - midalhon medicare v. masinâ - meisinar medicina sf. masina; misina - meisina medico sm. mege - mètge medio; di dimensione media agg. mësan - mesan mela sf. pouma - poma mela renetta sf. carpëndù - carpendut melma sf. pachoca - pachòca melmoso, acquitrinoso agg. nitoùs - nitós melo sm. poumée - pomier menare, condurre v. mënâ - menar meno male! int. ëncô prou! - encar pro! mensilità sf. mësada - mesada a mente, presente loc. avv. a mënt; da mënt - a ment mento sm. mëntoun - menton

mentre avv. mentre; d'aloura; dal tëmp (que); tout; d'ënloura - mentre; d'alora; dal temp (que); tot; d' enlora

meravigliarsi v. ësmaravihà-se - esmaravilhar-se mercanteggiare v. marchandâ - marchandar mercato sm. marcà - mercat mercato coperto sm. ala - ala merciaio ambulante sm. marsée - marcier mercoledì sm. mèrcou; mercre; mercredì - mèrcre;

mèrcres merenda sf. marënda - marenda meritare v. mëritâ - meritar essere meritevole loc. avê d' mérit - aver de mérit merito sm. mérit - mérit meschino; poveretto agg. mësquin - mesquin mescolare v. mësquiouliâ - mesclolear mescolato, miscelato agg. barbarià - barbareat mese sm. mès - mes mestatoio sm. vëntoulour; vëntouloû - ventolaor mestolo sm. cassul - caçul mestolo di forma troncoconica sm. cassa - caça metà sf. mità - meitat metro sm. metre - mètre mettere al riparo loc. soustâ - sostar mettere in un angolo loc. ëncantounâ - encantonar mezzaluna sf. chapoulour; chapouloû - chapolaor mezzanotte sf. mesanuèt - mesanueit mezzo agg. mes - metz mezzo, modo sm. mouien - moien mi; a me pron. pers. me - me miagolare v. miaulâ - miaular Michele nome proprio Miclin; Miclot; Clin;

Clinetou; Quelou - Miclin; Clin; Quelo midollo sm. mioula; muèla - miola; meula i miei agg. e pron. mèi - mi, lhi miei miele sm. mel - mèl mietere v. meire - meire miglioramento sm. mihouramënt - milhorament migliorare v. mihourâ - milhorar miliardo num. miliart; miliard - miliard millanteria sf. blaga - blaga minaccia sf. mënassa - menaça minatore avv. minœr; minœ - minaor mingherlino agg. maigroulin - maigrolin minuto; piccolo; gracile agg. mënù - menut il mio agg. e pron. mè - me, lo miu mirtillo sm. ëmbrouna; ëmbrounée - embrona;

embronier miscela sf. mësquiura; mësquium; mëstura -

mesclura; mesclum; mestura mischiare v. mësquiâ - mesclar miscredente; di religione protestante sm. barbèt -

barbet miscuglio sm. mësquiouliagna - mescloleanha

Page 26: Lou Vërnantin - Lo Vernantin - Dizionario Occitano di Vernante

26

mistero sm. misteri - mistèri misura sf. mësura - mesura misura fino all'altezza della cintola sf. courrea;

couriâ - correa misura di capacità loc. umina - umina misurare v. mësurâ - mesurar mite agg. coti - còti mitigare v. adoussî; ardoussî - adocir; ardocir,

redocir vecchio mobile sm. balandran - balandran moccio sm. mouch; mourvel - moch; morvèl moccioso, bimbetto agg. mourvëloùs - morvelós moccioso, merdoso agg. mërdoùs - merdós moccolo sm. mëchelin; mouch; michelin -

mechelin; moch; michelin moda; usanza sf. moda - mòda moderarsi v. arcounoussë-se - arconóisser-se,

reconóisser-se modiglione sm. moudihoun - modilhon modo sm. manera - maniera modo di sciare loc. a raspa - a raspa in un modo o nell'altro loc. d' rif o d'raf - de rif o

de raf mogio agg. coti - còti moglie sf. frëmma; frëma - frema mole; grande quantità sf. farrage - faratge molenda: prezzo pagato per la macinazione sf.

moutura - motura Moletto cognome Moulèt - Molet molino sm. moulin - molin mollaccione sm. patamola; poufiàs - pata mòla;

pofiàs molle; lento agg. mol - mòl mollica sf. moulea - molea molto avv. ben - ben momento; lasso di tempo sm. vòuta - vòuta monaca sf. mounia - mónia monca: vacca mancante di un capezzolo agg.

mancha - mancha monco di una mano loc. manocha - manòcha mondare v. sërnî; sèrne - cernir mondo sm. mount - mond monello sm. dësbela; diaulèt - desbèla; diaulet moneta sf. pessa - pèça moneta, soldi spiccioli sf. mounea - monea montagna sf. mountagna - montanha monte sm. mount; moun - mont montuoso agg. mountagnoùs - montanhós mora sf. moura - mora morbillo sm. roussai - rossaris mordere v. morde - mòrder morire v. murî; muère - murir; muérer morire; tirare le cuoia v. tirâ i balandran - tirar lhi

balandrans moro, negro agg. e sm. morou - mòro

morsicchiatura sf. moursura - morsura violento morso sf. mourdagna - mordanha morso sm. mors - mòrs morte sf. mort - mòrt mortificare, umiliare v. mouchâ - mochar mortificazione sf. mouchada; nasâ - mochada;

nasaa essere morto; diventare terra loc. fâ tèrra - far tèrra mosca sf. mousha - moscha moscaiola sf. mousquera; moustiquiera -

mosquiera; mostiquiera moscerino sm. moushioun; mousquin -

moschilhon; mosquin mostro sm. moustre; moustrou - mostre in movimento; indaffarato loc. d' cadansa - d'

cadança mozzare v. ënsucâ - ensucar mozzo di ruota loc. bout - bot mucchio sm. cucha - cucha mucchio di fieno disposto a cordolo loc. rousœl -

rosuèl, rosòl mucchio longiforme sm. couagna - coanha muffa del vino loc. fiour; fioû - flor muffola: guanto di lana con il solo dito pollice

indipendente sf. manipla - manipla muggire v. burlâ - burlar, brular mugnaio sm. moulinée - molinier mugugnare v. rounchounâ; rounchouniâ -

ronchonar mulo sm. mula - mula mungere v. mouse - móser iniziare a mungere loc. biachâ; leâ - blachar; lear municipio sm. coumuna - comuna muovere v. boujâ - bojar muraglione sm. muraioun - muralhon murare v. murâ - murar muratore sm. muradour; muradoû - murador muretto sm. murèt - muret costruire muretto a secco loc. ënquiapeirâ;

ënquiaperâ - enclapeirar disfare muretto a secco loc. dësquiapeirâ;

dësquiaperâ - desclapeirar muretto di pietra a secco loc. quiapée - clapier muro sm. muraia; mur - muralha; mur musco sm. moussa - mossa museruola sm. musel - musèl muso sm. musou - muso musone; persona scontrosa sm. bodou - bòdo mutandina sf. braiëtta - braieta mutare: cambiare o perdere pelo o penne v. përmuâ;

parmuâ - permuar muto agg. e sm. mut - mut

Page 27: Lou Vërnantin - Lo Vernantin - Dizionario Occitano di Vernante

27

N nanerottolo sm. caganchou; nièrou; gnèrou -

cagancho; nhèro nanerottolo: persona o animale piccolo e rachitico sm.

ëscranchou - escrancho nanetto sm. nanèt - nanet nano sm. nan - nan varietà di narciso loc. troumboun - trombon nasata sf. nasâ - nasaa nascere v. nasse - nàsser, nàisser nascita sf. nassensa - nassença, naissença nascondere v. ëscounde; ëstrëmâ - escónder;

estremar nascondere; proteggere qualcuno v. couatâ - coatar nascondiglio sm. ëscoundoun; ëstrëmma -

escondon; estrema di nascosto loc. d'ëscoundoun; d'ëstrëmà - d'

escondon; d' estremat nasino sm. nasèt - naset naso sm. nas - nas nasone sm. nasàs - nasàs nastro sm. bindel - bindèl nausea sm. avai - avalh né cong. ni - ni né ... né ... cong. ni…ni… - ni…ni… nebbia; nuvola sf. nebia - nèbla nebbiolina sf. fumèt - fumet nebbioso, grigio agg. bourrù; bourrinù - borrut;

borrinut negare, rifiutare v. negâ - negar negoziare, commerciare v. negoussiâ - negociar negozio, bottega sm. negossi - negòci neo peloso sm. vëssa - vessa neppure; neanche avv. manc - manc nero agg. née - nier nervo sm. nèrf - nèrv nervoso agg. nërvoùs - nervós netto; pulito agg. nèt - net neve sf. nuvera; nëvera - nevera neve leggera e polverosa sf. pouvrin - polvrin neve sporgente dal tetto loc. palâ - palaa nevicare v. nëvâ - nevar nevicare a larghi fiocchi v. ëspatarassiâ -

espatarassear piccola nevicata sf. bërlacha - berlacha nevischiare v. nëvësquiâ; bourdiniâ - nevesquear;

bordinear nicchia sf. nicha - nicha nicchiare; trovare scuse; cercare di convincere v.

ëstouriâ - estoriar Nicolao nome proprio Letou; Couletou; Couletoun,

Coulinou; Coulà - Leto; Coleto; Coleton; Colino; Colà

nidiandolo: uovo di legno che si lascia nel luogo dove

si vuole che la gallina deponga le uova sm. nial - nial

nidiata sf. niâ - niaa nido sm. nì - ni fare niente loc. fâ rebilia - far rebília nipote sm. nëvout - nevot, nebot nitido; limpido agg. ësclant - esclant nitrire v. arsignouliâ - arsinholear nitrito sm. arsignouliagna - arsinholeanha nocciola sf. ninsola - ninsòla nocciolo sm. ninsoulée; linsoulée - ninsolier,

aulanhier nocciolo, gheriglio sm. garî - garilh noce sf. nousa - nosa noce sm. nousée; nousala - nosier; nosala nodo sm. group; nœ - grop; nued, nòd nodo del legno loc. signoun - sinhon nodo molto stretto sm. groupin - gropinh noi; noialtre pron. pers. nousète - nosautas,

nosautras noi; noialtri pron. pers. nouseiti - nosauti, nosautri non avv. pa; nënt - pas; nent non ancora avv. pa-ëncô - pas encar nonno sm. parsée; parsel - pairsier nostrano agg. noustral - nostral nostri, i nostri agg. e pron. nuèsti - nuèsti, nòstri nostro, il nostro agg. e pron. noste - nòstre notaio sm. noudar; noudal - nodar notare; puntare qualcuno col dito v. remarcâ -

remarcar notizia sf. nœva - nueva, nòva notte sf. nuèt - nueit nottolino sm. nia - nia novanta num. nouvanta; nouranta - novanta;

noranta nove num. nuèf; nœf - nuev, nòu novello, novizio agg. nouvel - novèl novembre sm. nouvëmbre - novembre novena: riti religiosi della durata di nove giorni sf.

nouvèna - novena novizio, novello agg. e sm. nouvìs - novís nozze sf. nosse - nòças nudo agg. patanù - patanú nullità sf. zerou - zèro numero sm. numbre - numbre numeroso agg. numbroùs - numbrós nuora sf. nora - nòra nuovo agg. nuèf; nœf - nuev, nòu di nuovo; nuovamente avv. tourna - torna nuvoloni sm. nebiàs - neblàs irregolarmente nuvoloso agg. nivouliù - nivoliut nuvoloso agg. nivou; nivouloûs - nívol

Page 28: Lou Vërnantin - Lo Vernantin - Dizionario Occitano di Vernante

28

O obbligare v. oubligâ - obligar obliquamente; di sbieco loc. avv. ën bëscalìs - en

bescalís

bescalís obliquo; sbieco agg. ën bëscalìs - en bescalís oblungo agg. loungarù - longarut occhiata sf. uiâ; uiada - ulhaa occhiello sm. uièt - ulhet occhio sm. uèi - uelh occorrere, bisognare v. falê; vëntâ - faler; ventar odiare v. oudiâ - odiar odio sm. odi - òdi odioso agg. oudioùs - odiós odore sm. oudour; oudoû - odor offesa sf. oufënsa - ofensa offeso agg. nec; oufëndù - nec; ofendut offrire v. oufrî; uefre - ofrir oggi avv. ëncœe - encuei ogni agg. chasque - chasque ogni tanto avv. mincatant - mincatant ognissanti sm. tuitissant - tuiti sants oleoso; untuoso agg. oulioùs - oliós oliare v. ouliâ; uliâ - oliar; uliar olio sm. œli; uèli - ueli oliva sf. ouliva - oliva olmo sm. ourme - olme oltrepassare v. dëspassâ - despassar oltrepassare, superare v. soubrâ - sobrar omaccione sm. magou; lefre - mago; lefre omaggio sm. oumage - omatge ombelico sm. broca - bròca ombra sf. oumbra - ombra ombreggiato; ombroso agg. oumbroùs - ombrós ometto; ometto di capriata sm. oumnèt - omenet ondata di temperatura mite loc. moulum - molum onorare v. ounourâ - onorar Onorato nome proprio Nouretou - Noreto onore sm. ounour; ounoû - onor onta; vergogna sf. ounta - onta ontano montano sm. vëroùs - verós ontano nero sm. vèrna - vèrna opaco: versante nord o poco soleggiato sm. ibae;

ibai; ubae; ubai - ibae, ubac; ubae operaio sm. ouvriée - ovrier, obrier ora sf. oura - ora ora; adesso avv. ura - aüra d'ora innanzi loc. d' ura ënlae - d'aüra enlai oratorio sm. ouratori - oratòri orazione; preghiera sf. ourassioun - oracion orbettino sm. orgüèi; argüèi; ourgüèi; arangüèi -

orgüelh; argüelh; arangüelh orco sm. magou - mago

ordinare; disporre v. ardrissâ - ardreiçar, redreiçar ordine sm. ardrìs; orde; ordre - ardreiç, redreiç;

òrdre orecchino sm. ourëchin - orechin orecchio sm. ouriha - aurelha orecchioni sm. gifie - giflas orgoglio sm. ourgüèi - orgüelh orgoglioso agg. ourgüeioùs - orgüelhós orina sf. pis - pis orinatoio sm. pissadour; pissadoû; pissour; pissoû -

pissador; pissaor orlo, bordo sm. orle - òrle orma sf. peâ; piâ - peaa ornamento, decorazione sm. ramage - ramatge ornato con disegni loc. ramajà - ramatjat oro sm. or; ô - òr orologiaio sm. arlougée - arlogier, relogier orologio sm. moustra - mostra orrendo, orribile agg. afroùs - afrós orrore, angoscia sm. afre - afre orso sm. ours - ors ortaggi sm. ourtoulaia - ortolalha ortica sf. ourtiha - ortilha orto sm. ort - òrt orzaiolo sm. vërzœl - verzuèl orzo sm. œrdi; uèrdi - uerdi osare v. ëncalâ - encalar ospedale sm. ëspial - espital ospizio sm. ouspissi - ospici ossario sm. oussari - ossari ossicino sm. oussèt - osset osso sm. os - òs ossuto agg. oussù - ossut ostaggio sm. oustage - ostatge oste sm. oustée - ostier osteria sf. ostou - òsto, òste piccolo otre; piccola quantità sm. bagot - bagòt ottanta num. outanta; uetanta - oitanta; ueitanta otto num. uèt - ueit ottobre sm. outoubre - octobre ottone sm. outoun - oton ovunque; in ogni dove loc. për cantée - per quartier oziare v. joucâ - jocar

P pacato agg. pousà - posat pacco sm. paquèt - paquet pace sf. pas - patz pacifico, mansueto agg. pasi - pasi padella sf. peila - paèla padellata sf. peilagna - paelanha padre sm. pâre - paire padrino sm. pirin - pairin

Page 29: Lou Vërnantin - Lo Vernantin - Dizionario Occitano di Vernante

29

paesaggio sm. paisage - païsatge paese sm. paìs - país pagare v. pagâ - pagar paglia sf. paia - palha pagliaccio agg. e sm. paiassou - palhasso pagliaio sm. paiée - palhier pagliericcio sm. paiassa; paiassoun - palhassa;

palhasson pagliericcio: giaciglio nella stalla sm. paioun -

palhon paglietta sf. paiëtta - palheta pagnottella sf. toupounin - toponin paio; coppia sm. parèi - parelh paiolata: contenuto di un paiolo sf. parœlâ -

paruelaa, pairolaa paiolo sm. parœl - paruèl, pairòl paiolo in ghisa loc. fëràs - ferràs pala; badile sf. pala - pala palanchino sm. palanquin - palanquin palata: contenuto di una pala sf. palâ - palaa palettata: contenuto di una pala sf. palëtâ - paletaa paletto sm. piquèt - piquet palla sf. bala - bala palla di neve loc. mouta - mota pallidissimo agg. ësvirouià; ësvirà - esvirolhat pallidissimo; disfatto; smorto agg. ësbaì - esbaït pallido agg. ëspali - espali pallino sm. balin - balin pallone sm. baloun - balon pallottola sf. bala - bala palo sm. palouc - paloc di palo in frasca loc. avv. d'ën bric ën broc - d'en

bric en bròc palpebra sf. parpera - parpelha palpeggiare v. tripoutâ - tripotar panata: zuppa di pane ricotto sf. panada - panada panca sf. banca - banca pancia; intestino sf. tripa - tripa pancione sf. bëddra - bedra panciuto agg. vëntrù; tripù; tripassù; pansù -

ventrut; triput; tripassut; pançut tipo di pane loc. brut e bon - brut e bòn pane sm. pan - pan pane di frumento e segale loc. barbarià - barbareat panettiere sm. panatée - panatier pantaloni sm. brague - bragas pantofola sf. pantoufla - pantofla papirame; lungo documento sm. papassal - papassal pappa; poltiglia di farina e acqua sf. pastëtta -

pasteta paradiso sm. paradìs - paradís parafulmini sm. tiratroun - tiratron paraggi, dintorni sm. parage - paratges parente sm. parënt - parent

parere sm. avìs - avís parete divisoria sm. ëstibi; ëstramìs - estibi;

estrametz pari agg. quite; coubi - quite; coble parlare v. parlâ - parlar parlare in modo indistinto loc. mastrouiâ -

mastrolhar parlata; lingua; modo di parlare sf. parlâ - parlat parlottare: parlare con voce bassa e monotona v.

dourouniâ - doronear da parte; di riserva loc. d'archamp - d'archamp, de

rechamp parte terminale sm. culassoun - culasson parte, porzione sf. part - part le parti intime del corpo loc. vërgougne - vergonhas partire v. partî; parte - partir partita sf. partìa - partia partita catastale sf. partìa - partia partito; partito politico sm. partì - partit parto gemellare sm. bëssounâ - bessonaa pascolare v. pasturâ - pasturar pascoli o baita di alta montagna loc. arbèrc - albèrg pascolo sm. pastura - pastura pascolo; zona da pascolo sm. pasturage; pasturif -

pasturatge; pasturiu Pasqua sf. Pasca - Pasca passaggio sm. passage - passatge passaggio in una cresta rocciosa sf. bèrcha - bèrcha passaggio stretto sm. passel - passèl passare v. passâ - passar passeggero agg. e sm. passagée - passatgier passeggiare v. ëspassëjâ - espassejar passeggiata sf. ëspassëjada - espassejada passerella sf. passarela - passarèla passerella di legno loc. piancha; pianca; plancha -

plancha passero sm. passerot; passarot - passeròt passetto sm. passèt - passet passo sm. pas - pas pasta di forma quadrata fatta in casa sm. crousèt -

croset pasta acida per la lievitazione sf. crëssensa; lëvura -

creissença; levura pastasciutta sf. pastassuita - pasta eissuita pasticciare v. pastissâ - pastissar pasticciare: lavorare malamente v. baratouliâ -

baratolear pasticciare; indugiare v. pichouquiâ - pichoquear pasticciere sm. pastissée - pastissier pasticcio sm. pastìs; pachoustrou - pastís;

pachostre pasticcio, sgorbio sm. pachoc - pachòc pasticcione sm. pichouquiée; baratouliée;

pastissoun - pichoquier; baratolier; pastisson pastiglia sf. pastiha - pastilha

Page 30: Lou Vërnantin - Lo Vernantin - Dizionario Occitano di Vernante

30

pastore sm. bërgée; pastour; pastoû - bergier; pastor

pastorello sm. pastourèt - pastoret patapum: onomatopea di una detonazione o di una

pesante caduta loc. patapoun - patapon patata sf. tartifla; tartìfoula - tartifla piccola patata sm. balin - balin patereccio sm. panarìs - panarís patimento; sofferenza sm. patimënt; patimën -

patiment patire, soffrire v. patî - patir patrigno sm. peraste; perastre - pairastre patrono sm. patroun - patron pattino della slitta loc. lioun - leon pattuglia sf. patrouia - patrolha paura sf. pour; poû - paor pauroso agg. ëspourachì - espaurachit pavimento di legno loc. parquèt - palquet pavone sm. pavoun - pavon paziente agg. passientoùs - pacientós pazzoide, squilibrato agg. mataran - mataran peccato int. pëcà; darmage - pecat; dalmatge pece sf. pega - pega pecora sf. fea; bèrou - fea; bero pedale sm. caousègn - caucènh pedule: parte inferiore della calza sm. ëscapin -

escapin pelandrone, sfaccendato agg. fanian - fanhant pelare, sbucciare v. pëlâ - pelar pelle sf. pel - pèl pelle d'oca loc. granèt - granet Pellegrino cognome Pelegrin - Pelegrin pellicina sf. pëlëtta - peleta Pellissero cognome Pelissé - Pelissier pelo sm. pel - pel peloso agg. pëloùs; vëloùs; vëlù - pelós; velós;

velut pendere, appendere v. pënde - pénder pendio, scarpata sf. broua - broa penoso agg. greu; grèf - grèu, grèv pensiero sm. pënsée - pensier pentirsi v. pëntì-se; arpëntì-se - pentir-se; arpentir-

se, repentir-se pentola sf. ramina - ramina pentola di terracotta munita di manico sm. fouiot -

foiòt pepe sm. pèvre - pevre peperonata sf. pouvrounâ - povronaa peperone sm. pouvroun - povron per prep. për - per varietà di pera loc. sitroun - citron pera sf. përùs - perús perderci, rimetterci v. pèrd-i - pèrder-lhi perdere v. pèrde - pèrder

perditempo sm. pistapauta; musiquiée - pistapauta; musiquier

perdono sm. përdoun - perdon permaloso agg. mousquin - mosquin permesso sf. përmissioun - permission pero sm. përussée - perussier perso agg. përdù - perdut persona dai modi affettati loc. patèt - patet persona di sesso femminile loc. lëccha - lecha persona ignorante sm. sëbric - sebric persona noiosa sf. piœva - plueva, plueia persona operosa sm. rafëgou - rafego persona ripetitiva sm. repipiaire - repipiaire persona scontrosa sm. souirou - soiro persona vestita in modo strano loc. sargala -

sargala personaggio sm. përsounage - personatge personaggio leggendario vernantino loc. Jan

Putadé - Jan Pitadé pertica per sostenere loc. fasulée - fasolier pertica sottile sf. vrima - vrima pertosse sf. toussësnina; tussësnina - tos asenina;

tuis asenina pesante agg. pësant - pesant pesare v. pësâ - pesar pescatore sm. pëscadour; pëscadoû - pescador pesce sm. pès - pès, pèis peso sm. pès - pes peso; pesantezza sm. pësantour; pësantoû -

pesantor pestare v. pistâ - pistar peto; scoreggia sm. pèt - pet peto; scoreggia silenziosa sf. lofia; loufia - lòfia;

lófia Pettavino cognome Pëtavin - Petavin pettinare v. pënchënâ - penchenar pettine sm. pënche - penche pettinella sf. pënchenëtta - pencheneta pezza; lembo sf. pessa - peça pezza; rammendo sf. tacoun - tacon pezzo sm. toc - tòc pezzo, tratto sm. fioc - flòc piacere sm. argal; goi - argal, regal; gòi piagnone agg. gasouliée - gasolier piagnucolare v. bëdavëlâ; cussavëlâ; piuravëlâ -

bedavelar; cussavelar; ploravelar piagnucolone agg. e sm. bëdavëlaire; pus;

cussavëlaire - bedavelaire; pus; cussavelaire piallare v. raboutâ - rabotar pialletto sm. rabot - rabòt pianeggiante agg. pianès - planés pianella sm. patin - patin piangere v. piurâ - plorar piano; ripiano di scaffale e armadio sm. mian -

mean

Page 31: Lou Vërnantin - Lo Vernantin - Dizionario Occitano di Vernante

31

pianoro sm. quiot - clòt pianta; albero sf. pianta - planta pianta di poco valore loc. arbouleri - arboleri pianta stentata sm. sarrin - sarrin piantaggine: erba di forma lanceolata sf. coutlina -

cotelina pianto sm. piœr; piœ - pluer, plor pianura sf. piana - plana piatto sm. tount; toundin; piat - tond; tondin; plat piatto di legumi cotti loc. ratatouia - ratatolha piatto grosso; piatto da forno in terracotta sm. piatel

- platèl piazza; strada principale del centro abitato sf. piassa

- plaça piazzola: breve allargamento di strada per consentire

l'incrocio di due mezzi sf. ësquivour; ësquivoû - esquivaor

picchettare v. piquëtâ - piquetar picchiare v. bimbâ - bimbar picchiare con la mano aperta v. patëlâ - patelar picchiare di santa ragione v. ënlardâ - enlardar picchiare, battere v. picâ - picar picco; roccione a punta sm. bric - bric piccone sm. pios; pic - piòs; pic pidocchio sm. poui - peolh pidocchioso agg. pouiée - peolhier piede sm. pé - pè piegare v. doubiâ - doblar piemontese sm. piemountés - piemontés nel pieno avv. dos - dòs pietanza sf. pitansa - pitança pietra sf. pera; peira - peira pietraia; ammasso di pietre sf. quiapera - clapiera Pietro nome proprio Petou; Petoulin; Pierin; Pietrou

- Pèto; Pierin pietroso agg. përoùs - peirós piffero sm. pifre - pifre piffero; flauto sm. piva - piva pigliare v. pihâ - pilhar pignolo; schizzinoso; di modi affettati agg. caguèt -

caguet pigro, fannullone agg. e sm. pigre - pigre pino mugo sm. cheinàs; chënàs - cheinàs pinza sf. pinsa - pinça pinzare v. pinsâ - pinçar pioggia sf. piœva - plueva, plueia piolo di scala loc. gravioun - gravion piovasco: periodo di piogge intermittenti sm. piuveri

- pluveri piovigginare v. rousiniâ; piuviniâ - rosinear;

pluvinear pipa sf. fuma - fuma pipì sf. pissa - pissa pipistrello sm. ratalouira; rataloûra - rataloira, rata

volaoira

pipita: malattia del pollame che costringe a bere

sovente sf. papìa - papia pisello sm. pois - pòis pista: traccia sulla neve tracciata camminandovi sf.

trassera - tracera pittore sm. pitour; pitoû - pitor pittore, decoratore sm. pintre - pintre più avv. pi - pus più, di più loc. dëpì - de pus piuma; penna sf. piuma - pluma pizzicare v. pëssouâ; pëssuâ - peçuar pizzico; manciata sm. pëssouâ; pëssuâ - peçuaa pizzo; barbetta sm. barbarot - barbaròt placenta sf. jas - jaç platano sm. platana - platana pluviale sf. groundana - grondana poco, pochi avv. vaire - vaire, gaire poi avv. pe - puei poiana sf. poundrâ - pondraa polacco sm. poulounés - polonés pollaio sm. jalinée; poulaiée - jalinier; polalhier pollame sm. poulaia - polalha lungo pollone sm. touel - toèl pollone sm. arbut - arbut, rebut pollone; getto sm. git - git pollone per innesto sm. ënta - enta polmone sm. poumoun - polmon polmonite sf. pountura - pontura polpaccio sm. boutèi - botelh polso sm. pous - pols poltiglia sf. pichagna; papocha - pichanha;

papòcha poltiglia, farinata sf. poutiha - potilha poltrone agg. garc - garg polvere sf. pouvre - povre polveroso agg. pouvrinù - polvrinut pomata sf. poumada - pomada pomeriggio sm. apreis disnâ - apreis disnar pomodoro sm. toumàtica - tomàtica ponte sm. pont - pònt ponteggio sm. pont - pònt ponticello sm. pountèt - pontet poppare v. pupâ; tëtâ - pupar; tetar porcheria; canagliata sf. salouperìa - saloperia porco; maiale sm. puèrc - puerc porro sm. pôrre - pòrre portabagagli sm. portabagage - pòrtabagatge portacote: fodero di legno contenente la cote con

l'acqua sm. couée - coier portafogli sm. portafuèi - pòrtafuelh portare v. pourtâ - portar il portare; porto sm. port - pòrt porticina sf. ussèt - uisset porzione sf. poursioun - porcion

Page 32: Lou Vërnantin - Lo Vernantin - Dizionario Occitano di Vernante

32

posare momentaneamente v. trapousâ - traposar posare, depositare v. pousâ - posar posatoio sm. jouc - joc in posizione precaria loc. avv. a dëspouê - a despoer possibile agg. poussible; poussibou - possible posto sm. piassa - plaça potare v. pouâ - poar potere v. pouguê - poguer poveraccio sm. bounoumàs; bougre - bonomàs;

bogre poveraccio, indigente agg. e sm. pouvràs - povrèas,

pauràs povero agg. e sm. povre - pòvre, paure pozione sf. poussioun - pocion pozza sf. nasour; nasoû - nasor, nais pozza d'acqua; gorgo sm. gourc - gorg pozzanghera sf. gourguèt - gorguet pozzetto sm. toumbin - tombin pozzo sm. pous - potz pranzare v. disnà-se - disnar pranzo sm. disnâ - disnar pranzo di nozze loc. nossa - nòça prateria di montagna sf. piaja - plaja praticello sm. prachoun - prachon prato sm. pra - prat prato ghiaioso; ghiaieto sm. gravera - graviera precipitatamente avv. afrandià - afrandeat avvenire di precipitazione atmosferica loc. tëmperiâ

- temperiar precoce, primaticcio agg. tëmpourif - temporiu preferire v. avê pì char; avê pì châ - aver pus char premere, pigiare v. pichâ; ëspichâ - pichar;

espichar premio sm. premi - premi prendere v. pèrre; prënne - pèrrer; prene prendere in prestito loc. ëmpërmiâ - empermiar,

empremiar preoccupare agg. sagrinà - sagrinar preoccupazione; cruccio sf. crussi; sagrin - cruci;

sagrin preparare; apparecchiare v. prountâ - prontar preparare, allestire v. apariâ; pariâ - aparear;

parear pressappoco avv. apouprés; ëmpouprés - a pauc

près; empoprès prestare v. prëstâ - prestar presto avv. fit; fitou - fit prete sm. preve - preve, preire pretendere v. prëtënde - preténder prevedere v. preveire - preveire prezzemolo sm. pënënsëmmou; persil -

penensémol; persil prigione sf. prësoun - preison prigioniero sm. prësounée - preisonier primavera sf. prima - prima

primula sf. durmihousa - durmilhosa priore sm. priour; prioû - prior privato sm. particulà - particular privo di corna loc. mout - mot privo di maniche; con braccia nude; in canottiera loc.

dësbrassà - desbraçat privo di manico loc. dësmanià - desmaniat probabile avv. proubable - probable problema sm. proublema - problèma procedere v. ësbouâ - esboar processione sf. proussessioun - procession produrre v. proudurre - produire produzione sf. proudussioun - produccion profitto sm. proufit - profit profitto, vantaggio sm. prou - pro profondità sf. founzour; founzoû - fonzor profondo agg. founs; prëfount - fons; prefond profumato agg. përfumà - perfumat progresso sm. prougrés - progrès proibire v. pruibî; dëfënde; prouibî - proïbir;

defénder; proïbir prolunga sf. ëslonga - eslònga promettere v. ëmpërmëtte; ëmproumëtte -

emprométer prono; con ventre a terra prep. abòs - abòs, abaus pronto agg. prount - pront pronunciare v. prounounsiâ - prononciar proporre, offrire v. ësmoune - esmóner, semóner proprietà pron. lo - lò proprietario sm. prouprietari - proprietari proprio, davvero avv. franc - franc prosciutto sm. jamboun - jambon prosperare, abbondare v. fâ farrage - far faratge prossima al parto loc. prounta - pronta prossimo venturo avv. que ven - que ven proteggere v. proutëgî; proutege - protegir proteggere: riparare qualcuno v. soustâ; assoustâ -

sostar; assostar protestare, mugugnare v. rouspetâ - rospetar protuberanza nel legno sf. bossou - bòssol provare v. pruvâ; prouvâ - provar provocare vergogna v. necâ - necar provvisorio agg. prouvisori - provisòri prudente agg. prudent - prudent prudere v. dësmanjâ; ësmanjâ - desmanjar;

esmanjar prurito sm. dësmanjassioun; ësmanjassioun -

desmanjassion; esmanjassion pulce sf. nièrou; pula - niera; púlia, púlitz pulire a fondo raschiando v. ësgurâ - esgurar pulire, lucidare v. poulidî - polidir pulire, tergere v. panassâ - panassar pulsante sm. boutoun - boton pungere v. pougne - pónher

Page 33: Lou Vërnantin - Lo Vernantin - Dizionario Occitano di Vernante

33

punire v. punî - punir puntellare v. pountaiâ - pontalhar puntura d'insetto sf. moursura - morsura punzecchiare v. pougne - pónher punzone sm. pounsoun - ponçon può darsi; forse loc. avv. i a luèa - lhi a luea pupazzo sm. chichou - chicho pupilla sf. chichëtta - chicheta pupillo: orfano affidato ad un tutore sm. pupil -

pupil purgare; scontare malefatte v. purgâ - purgar puro agg. pur - pur pus sm. materia; pous - matèria; pos pustola sf. boussëtta - boceta pustoloso agg. boussëtù - bocetut putiferio; scenata sm. ësclandre - esclandre puzza sf. frënta; fiairour; fiairoû; fiaira; fiarœgna

- frenta; flairor; flaira; flairuenha puzzare v. fiairâ - flairar puzzola sf. chat put; chat pitois - chat put

Q di qua; da questa parte avv. dëssae; ën sae - deçai;

ençai qua e là; in giro; in modo sparso avv. a rage; arrage

- a ratge quaderno sm. ëscartari - escartari quadrato sm. cadrà; cadre - quadrat; quadre quadrettato loc. a cadrèt - a quadrets quadrettato, a quadri agg. cadrëtà - quadretat quadro; dipinto sm. cadre - quadre quadro piccolo sm. cadrèt - quadret quaggiù avv. issiaval; issibàs - aicí aval; aicí bas quaglia sf. caia - calha quagliare v. caiâ - calhar qualche pron. carque - qualque qualcuno pron. carcun - qualqu'un quale? agg. e pron. car? - qual? qualità sf. calità - qualitat qualora; nel caso in cui avv. viremai - viremai quando avv. coura; cant - quora; quand quantità sf. cantità - quantitat grande quantità loc. patela; pourchatâ - patèla;

porchataa piccola quantità d'erba falciata loc. patagna -

patanha quantità importante sf. jœsia - juésia quanto pron. cant - quant quanto; quanta; quanti; quante loc. que de… - que

de… a quanto sembra loc. a la mina - a la mina quaranta num. caranta - quaranta quaresima sf. carèsma - carèsma quartetto: gruppo di quattro sm. catrèna - quatrena

quasi avv. ësquèsi - esquasi quasi, d'un tratto avv. tramënté - tramentier quassù avv. issiamount - aicí amont quattordici num. catorze - catòrze quattro num. catre - quatre quella cosa lì pron. lo-iquì - lò aiquí quelli agg. qui - quilh quelli lì pron. qui-iquì - quilh aiquí quello pron. que; quèl; aquèl; lo - quel; aquel; lò querceto sm. rourera - rorera quercia, rovere sm. roure - rore querciolo: posizione delle gambe divaricate sollevate

in alto loc. arbre fourchù - albre forchut da queste parti avv. issiouta - aicí òuta questi pron. quisti - quisti questi qui pron. quisti-issì - quisti aicí questione sf. questioun - question questo agg. ëste; quèst; aquèst; ëstoù - este,

aqueste; quest questuare; domandare l'elemosina v. passâ chamant

- passar chamant qui avv. issì - aicí di qui a; fra loc. avv. d'issì a - d'aicí a quietanza sf. quitansa - quitança quieto, silenzioso agg. quiet - quiet quindici num. quinze - quinze quindicina sf. quinzèna - quinzena quintale sm. quintal - quintal

R rabbia sf. fouìn - foin racchette da neve loc. chastre; castre - chastras;

castras raccogliere v. ramassâ - ramassar raccogliere offerte in chiesa tra i fedeli v. passâ

cuiant - passar culhent raccoglitrice di frutta loc. cuiarìs - culharitz raccolta sf. ramassage - ramassatge raccontare v. couentâ; countâ - contar racconto sm. cônt - cònt raddoppiare v. ardoubiâ - ardoblar, redoblar radente agg. rasant - rasant radere v. rasâ - rasar radiare; cancellare; eliminare v. dësmarcâ -

desmarcar radice sf. ris - raïtz radunare, raggruppare v. arrouâ - arroar raffermo agg. rassì - rassit raffica sf. ramâ - ramaa raffio: uncino per trascinare tronchi sm. sapin -

sapin rafforzare con un'asse loc. poustihâ - postelhar rafforzare, rinforzare v. rënfoursâ - renforçar

Page 34: Lou Vërnantin - Lo Vernantin - Dizionario Occitano di Vernante

34

raffreddare v. ësfreidâ; arfreidâ - esfreidar; arfreidar, refreidar

raffreddato agg. ënfreidà - enfreidat raffreddore sm. ënfreidour; ënfreidoû - enfreidor raganella sf. crina - crina ragazza; donna nubile sf. fiha - filha ragazzetto sm. cachourrou - cachorro ragazzina, bambina sf. fihëtta - filheta ragazzino, bambino sm. fihèt - filhet ragazzo discolo sm. rascàs; rascassoun - rascàs ragazzo, giovanetto sm. bardàs; bardassoun -

bardàs, bardasson ragazzo, scapolo sm. fî - filh raggelare; paralizzare per uno spavento v. ësbuî -

esbulhir raggelato, di stucco agg. arsaià - arsalhat raggio sm. rea - rea raggio di ruota in legno loc. fus - fus raggiungere; mettersi in contatto v. abrâ - abrar raggrinzito, rugoso agg. arrupì; rupì - arupit; rupit ragionare v. rasounâ - rasonar ragione sf. rasoun - rason ragliare v. braiâ; raiâ - bralhar; ralhar ragnatela sf. aragnâ - aranhaa grosso ragno sm. aragnàs - aranhàs ragno sm. aragn - aranh ramaglia sf. brancaia - brancalha ramarro sm. ouriœl - oriuèl ramatura: il complesso dei rami di un albero sf.

ramura; ramera - ramaüra; ramera rame sm. aram - aram rametto sm. busseia - busséia rametto; pollone sm. brout - brot rametto, sterpo secco sm. brocha - bròcha rammaricato agg. malincouroùs; marincouroùs -

malincorós rammendare v. ënsarzî; sarzî - ensarzir; sarzir rammendo sm. ënsarzidura; sarzidura -

ensarzidura; sarzidura rammollito agg. papù - paput ramo sm. rama - rama ramo biforcuto; biforcazione sm. bëssa - bessa ramo con le foglie; fronda loc. brounda - bronda grande ramo d'albero loc. branca - branca ramoso, ramificato agg. ramù - ramut rampognare v. ësbrumatâ - esbrumatar rampone, sperone sm. rampoun - rampon rancido, stantio agg. rans; ransi - ranci randello sm. vërlée - verlier ranno: miscuglio di acqua e cenere per fare il bucato

sm. lëssiàs - leissiàs rannuvolarsi v. grisouliâ - grisolear rannuvolarsi; oscurarsi v. achabanì-se - achabanir-

se ranocchio, bimbetto sm. granouia - granolha

rantolare v. rangouiâ - rangolhar rantolo sm. rantalèt; rangoui; rangouioun -

rantalet; rangolh; rangolhon rapa sf. rava - rava, raba rappacificare, calmare v. pasiâ; apasiâ - pasiar;

apasiar rappezzare, riparare v. tacounâ - taconar rapprendere v. jourâ - jolar rappreso, ghiacciato agg. sesì - sesit raramente loc. da rar; râ - da rar raro agg. rar; râ - rar raro; scarso agg. quiar; quiâ - clar raschiare v. rasquiâ - rasclar raschiare, grattare v. ësgarabuchâ - esgarabuchar rasentare v. rasâ - rasar rasentare; asportare strisciando v. ësbroulâ -

esbrolar raso agg. ras - ras rasoio sm. rasour; rasoû - rasor raspa; lima sf. raspa - raspa raspare; razzolare v. raspâ - raspar raspo sm. rapa - rapa rasserenarsi v. aussà-se; ësveà-se - auçar-se;

esvear-se rastrellare v. rastëlâ - rastelar rastrelletto sm. pic - pic rastrello sm. rastel - rastèl rattrappire v. ëngrëpëtî; ëngroupëtî - engrepetir;

engropetir raucedine sf. rauchour; rauchoû - rauchor rauco agg. rauch - rauch rauco; arrochito agg. ënrouà - enroat ravanello sm. ravanin - ravanin raviolo sm. raviola - raviòla razione sf. rassioun - racion razza sf. rassa; rasa - raça razzo sm. fusëtta - fuseta razzolare v. gaspâ - gaspar re sm. rei - rei recinto elettrificato per bovini sm. vachée - vachier recinzione sf. quiounzura - quionzura, clausura ampio recipiente di terracotta sf. gavia - gàvia recipiente di terracotta sf. pignata; toupin; oula -

pinhata; topin; ola grosso recipiente in bronzo loc. brounza - bronza redarguire v. arvirâ - arvirar, revirar regina sf. reina - reina registrare v. ëscrive - escríver regolizia; liquirizia sf. argalissia - argalícia,

regalícia rendere: fruttare v. rënde - rénder rendere: restituire v. rënde - rénder rendere insipido v. afatî - afatir rendere soffice o molle v. imoulî - imolir rendere, fruttare v. rapourtâ - raportar

Page 35: Lou Vërnantin - Lo Vernantin - Dizionario Occitano di Vernante

35

rendita sm. raport - rapòrt rene sm. ren - ren repulsione per un cibo loc. nufia - nufla resistenza sf. resistensa - resistença resistere v. tënî bota dura - tenir bòta dura ressa; accumulo sf. buria - búria ressa, accumulo sf. muria - múria resto sm. resta - rèsta restringere v. rëstrëgne - restrénher rialzare v. reaussâ - reaussar riapparire del terreno loc. tarrënâ - terrenar ribaltamento sm. culaussa - culaussa ribaltare loc. fâ culaussa - far culaussa ribattere; controbattere v. arbate - arbàter, rebàter ribellarsi; rivoltarsi v. arvirà-se - arvirar-se, revirar-

se ribes sm. uvëtta - uveta provare ribrezzo v. ësjaiâ - esjalhar ribrezzo sm. ëscœr - escuèrn ribrezzo; ripugnanza sm. sarrùs - sarrús ribrezzo, raccapriccio sm. ësjai - esjalh riccio sm. arìs - ariç riccio di castagna sm. pënìs - penís ricciolo, truciolo sm. rissoulin - riçolin riconoscere v. arcounousse - arconóisser,

reconóisser ricoprire di cespugli loc. ëmboussounâ;

ëmboussounî - emboissonar ricordare v. aroardâ; arcourdâ - arcordar,

recordar ricordarsi v. avisà-se - avisar-se ricordo sm. arcort - arcòrd, recòrd ricotta sf. seràs; seiràs - seràs; seiràs ricoverare i bovini nello stazzo; giacere dei bovini loc.

ajassâ; jassâ - ajaçar; jaçar ricrescere v. arbutâ - arbutar, rebutar ridacchiare v. grignoutiâ - grinhotear ridere v. grignâ - grinhar riempire v. ëmpinî - emplenir rientrare a casa propria v. arcampà-se - arcampar-

se, recampar-se rifarsi v. arpatà-se - arpatar-se, repatar-se rifinire accuratamente v. bijouliâ - bijolear rifiutare v. arfusâ - arfusar, refusar rigetto sm. goumitum - gomitum rigido, fibroso agg. rèch; rege - rege rigonfiamento sm. cucala; bourfìa; burfìa - cucala;

borfia; burfia rigurgito di latte sm. cavalée - cavalait piccolo rilievo del terreno loc. coma - còma rimbalzare v. arboutâ - arbotar, rebotar rimbalzo sm. arbot - arbòt, rebòt rimbeccare v. arbëcâ - arbecar, rebecar rimboccare v. argauchâ - argauchar, regauchar

rimboccarsi v. artroussà-se - artrossar-se rimbombare v. arsounâ; arboumbâ - arsonar,

ressonar; arbombar, rebombar rimbombo sm. arboumb - arbomb, rebomb rimessa sf. garage - garatge rimestare, rigirare v. vëntoulâ; touirâ - ventolar;

toirar rimettere, perdere v. jountâ - jontar rimpiangere; rammaricarsi v. argrëtâ; rëgretâ -

argretar, regretar rimpianto sm. rëgrèt - regret rimpicciolire v. arpichoutî; archoutî - arpichotir,

repichotir; archotir, rechotir rimpinzarsi v. gavà-se; gavià-se - gavar-se; gaviar-

se rimproverare v. arprouchâ; truvâ da dî; rëprouchâ

- arprochar, reprochar; trovar, trobar da dir rimprovero sm. rëproche - repròche rinascere v. arnasse - arnàisser, renàisser rincagnato, camuso agg. nach - nach rincalzare v. archaussâ - archaussar, rechaussar rinchiudere nella stalla loc. ëstabiâ - establar rincorrere v. achamperâ; achampeirâ; champerâ;

champeirâ - achampeirar; champeirar rincrescere; procurare disagio v. grevâ - grevar rinfrescare v. rënfrëscâ - renfrescar ringraziare v. armersiâ - armerciar, remerciar rinnegare: non rispondere con carta dello stesso seme

v. arnià-se - arnear-se, renear-se rinnovare v. renouvëlâ; arnuvëlâ - renovelar;

arnovelar rintocco sm. bot - bòt rinvenire v. arvënî; arvene - arvenir rinverdire v. rënvërdî - renverdir rinvigorirsi v. arvigoulì-se - arvigorir-se, revigorir-

se rio, torrentello sm. riou - riu ripa; campo stretto e inclinato sf. riva - riva ripa, orlo sf. broua - broa ripagare; vendicare v. arpagâ - arpagar, repagar riparare in una balma loc. barmâ - balmar riparare, proteggere v. parâ - parar riparo sf. sousta - sosta riparo; capanna; fienile sm. granja - granja ripetere monotamente v. repipiâ - repipiar ripido, scosceso agg. dreit; rabest; ëscarpà; rost -

dreit; rabest; escarpat; ròst ripiegare; tornare indietro loc. arbate arrée -

arbàter arrier, rebàter arrier ripieno sm. ëmpium - emplum riportare nella stalla gli animali loc. ënquiore -

enclaure riposare v. choumâ - chaumar riposo; inattività sm. choumage - chaumatge ripostiglio sm. dësbarràs; malardrìs - desbarràs;

malardreiç

Page 36: Lou Vërnantin - Lo Vernantin - Dizionario Occitano di Vernante

36

ripostiglio; cantinetta sm. croutin - crotin riprendere fiato v. arfià-se - arflar-se, reflar-se riprendere il lavoro v. dëschoumâ - deschaumar ripulire v. rabalâ; ëspachâ; dëspachâ - rabalar;

espachar; despachar ripulirsi, lavarsi v. dësbarbouià-se - desbarboiar-

se, desbarboirar-se ripulito, ben messo agg. asticà - asticat riputazione sf. reputassioun - reputacion risanare v. arsanî - arsanir rischiare: essere sul punto di v. fahî - falhir rischiare; risicare v. risquiâ; riscâ - risquiar; riscar rischio sm. risc; risqui; arzig - risc; risqui, risque;

arzig rischioso agg. risquioùs; riscoùs - riscós risollevare un problema; portare alla luce una

questione riservata v. dësgatâ - desgatar piccola risorgiva melmosa loc. ranchan - ranchan rispetto sm. rëspet - respèct rispondere v. rësponde - respònder Risso cognome Ris - Ris risvolto sm. ësvèrtia - esvèrtia ritaglio; scarto; cascame sm. ritai - ritalh ritenere v. couentâ; countâ - comptar riunire v. reunî - reünir riuscire; farcela v. arnëssî; arnesse; abinâ; reussî -

arnessir, renessir; abinar; reüssir riuscita sf. reussìa - reüssía rivedere v. rëveire - reveire riversare v. dësvërsâ - desversar rivestimento in legno loc. përlinage - perlinatge rivincita sf. arvënja - arvenja rivoltare v. arvërtiâ - arvertear, revertear Roaschia nome di luogo Rouascha - Roascha Robilante nome di luogo Roubilant - Robilant robusto, forte agg. groué - groés robusto, temprato agg. trëmpà - trempat robustone sm. groueràs; doubiassoun - groeràs;

doblasson Roccavione nome di luogo Roucavioun - Rocavion roccione sm. rouchàs - rochàs roccioso agg. rouchoùs - rochós Rocco nome proprio Roc - Ròc rodere v. rousihâ - rosilhar rodimento; rodìo; dolore sordo e continuo sm. rousî

- rosilh rododendro sm. artesin - artesin Romana cognome Roumana - Romana rompere v. roumpe - rómper rompicapo, rebus sm. trigou-migou - trigo-migo roncola sf. tranchèt - tranchet ronzare v. zounzounâ; zounzouniâ; bourdouniâ -

zonzonear; bordonear ronzare; brontolare fra i denti v. tavaniâ - tavanear ronzio sm. zounzoun - zon-zon

rosa canina sf. gratacul - gratacul rosario sm. rousari - rosari roseto selvatico sm. bossou - bòssol rosicchiare v. grësihâ; guërzihâ - gresilhar;

guerzilhar rosicchiato dai topi agg. jarrià - jarriat rosolare, soffriggere v. arvënî; arvene - arvenir,

revenir rospo sm. babi - babi rossiccio agg. roussèt; baroùs - rosset; barós rossiccio, fulvo agg. chart - chard rosso agg. rous - ros rosticcio: scorie di ferro fuso e di carbone sm.

machafèrre - machafèrre rosume: rimasuglio del fieno sminuzzato sm. bium -

bium rotaia: solco lasciato dalle ruote sf. rouera - roera rotolare v. ribatâ - ribatar rotolone sm. ribatoun - ribaton a rotoloni loc. a ribatoun - a ribaton rotonda stradale sf. ariounda - arreonda rotondo agg. riount; ariount - reond, arreond rotto agg. roumpù; rout - romput; rot rovente; ardente agg. afougà - afogat rovente; in fiamme agg. ëmbrasà - embrasat roveto, pruneto sm. rounsoulée - ronçolier rovistare v. rafëgâ; ëscamaniâ; fouiâ - rafegar;

escamanear; folhar rovo sm. rounsa - ronça rubare v. roubâ; arroubâ - robar; araubar rubinetto sm. roubinèt - robinet ruga sf. rupia - rúpia ruggine sf. rui - rulh rugiada sf. navai; sërèna; rousâ - nevai; serena;

rosaa rullo sm. rouleou - roleu ruminare v. roumiâ; rumiâ - romiar, rumiar rumore; diceria sm. rumour; rumoû - rumor ruota sf. roa - roa ruota del mulino loc. roundoun - rondon russare v. ranfiâ; rounfiâ - ranflar, ronflar ruttare v. routâ; routiâ - rotar rutto sm. rot - ròt ruvido agg. raspù; roge; rojou; groussée - rasput;

ròge, ròjo; grossier ruzzolone sm. trabuquèt - trabuquet a ruzzoloni loc. avv. a bot - a bòt

S sabato sm. sabadì - sabadí sacchetto sm. saquëtta; caièt - saqueta; calhet sacco sm. sac - sac saccone sm. brissaca - brissaca sacrificio sm. sacrifissi - sacrifici

Page 37: Lou Vërnantin - Lo Vernantin - Dizionario Occitano di Vernante

37

salamandra sf. lambërna; lambrënna; alambërna; alambrënna - lambèrna; alambèrna

salario sm. salari - salari salassare v. sagnâ - sanhar sale sm. sal - sal tipo di salice; giunco sm. gourin - gorin salire v. mountâ - montar tipo di saliscendi: chiusura a nottolino con pulsante

per lo sgancio sm. crica - crica in salita loc. a la mountâ - a la montaa salita sf. mountâ - montaa salita dolce e regolare loc. a tësée - a tesier salsiccia sf. sausissa; sautissa - saussissa; sautissa saltare v. sautâ - sautar saltellare, correre v. trëpâ - trepar salto sm. saut - saut salvarsi, svilupparsi v. gandì-se - gandir-se salvia sf. savia - sàlvia sangue sm. sanc - sang sanguinaccio sm. boudin - bodin sanguinare v. sagnâ - sanhar sanguinolento agg. sagnoùs - sanhós sanguisuga sf. sansua - sansua sano, genuino agg. franc - franc sansa: residuo di olive o noci frantumate per ricavare

olio sf. truiëtta; trouia - trulheta; trolha santo agg. e sm. sant - sant sapere v. savê - saver, saber sapone sm. savoun - savon, sabon sapore sm. savour; savoû - savor, sabor avere sapore v. savê - saver, saber saporito; gustoso agg. savourì - savorit, saborit saputo part. pass. soupù - sauput sarchiare v. sërbiâ; sèrbiâ; arserî - serbear; arserir sarchiello: piccola zappa a due rebbi sm. binëtta -

bineta sarto sm. sartour; sartoû - sartor sbadato, sventato agg. ëstourdì - estordit sbadigliare v. baiâ - balhar grosso sbadiglio sm. baiagna - balhanha a sbafo loc. avv. a oufa - a ofa sbagliare qualcosa v. fouelâ - foelar, fuvelar sbagliare, fallire v. fahî - falhir sballare v. dësbalâ - desbalar sbalordito agg. ësbabutì - esbabutit sbancare v. dësbancâ - desbancar sbandato; separato dal gruppo agg. dësbandà -

desbandat sbarazzare v. dësbarrassâ - desbarassar sbarazzo sm. dësbarràs - desbarràs sbarbare v. dësbarbâ - desbarbar sbarcare v. dësbarcâ - desbarcar sbarramento, chiusa sm. barrage - barratge sbattere v. ësbate - esbàter

sbavare v. ësbavassiâ - esbavassear sbendare v. dësbindâ - desbindar sbevazzare v. chimpâ; trincâ - chimpar; trincar sbiadito agg. ësbarrà - esbarrat sbigottito agg. ësburdì - esburdit sbilanciato agg. valambrù; valambriù - valambrut sbilanciato, storto agg. ësbësancà - esbesancat sbirciare v. guinchâ; guichâ - guinchar; guichar sbloccare v. dësbloucâ - desblocar sblocco sm. dësbloucage - desblocatge sboccato, volgare agg. malparlant - malparlant sbocconcellare v. ësboucounâ - esboconar sbollentare v. ësbuiëntâ - esbulhentar sborsare v. dësboursâ - desborsar sbottonare v. dësboutounâ - desbotonar sbracato agg. dësbragà - desbragat sbracciare: alzare minacciosamente il braccio v.

arbrassà-se - arbraçar-se, rebraçar-se sbrecciare v. ësbërchâ - esberchar sbrigativo agg. ëspedient - espedient sbrogliare v. dësbruiâ - desbrulhar sbrogliarsi, cavarsela v. dësmërdà-se; dësbruià-se -

desmerdar-se; desbrulhar-se sbronza sf. cuèta - cueita sbucciare v. ësplaiâ - espelalhar sbuffare v. ësbroufâ; ësbroufiâ - esbrofar sbullonare v. dësboulounâ - desbolonar scabbia sf. rougna - ronha scabbioso agg. rougnoùs - ronhós scabro agg. trusp - trusp scadenza sf. ëscadensa - escadença scaffale sf. ëstagera - estatgiera scaglia, scheggia sf. ëscaia - escalha scala sf. ëshala; ëscala - eschala; escala scalare, defalcare v. dëscalâ - descalar scaldaletto sm. preve - preve, preire scaldaletto; contenitore di acqua calda sm. bouiota -

bolhòta scaldare v. ëshaudâ - eschaudar scalinata sf. ëscalinada - escalinada scalmanato, esagitato agg. ësbravajà - esbravajat scalpello sm. ëscoupel - escopèl scaltrirsi; svegliarsi v. dësgroupà-se - desgropar-se scaltro agg. dësvihà; dësgroupà - desvelhat;

desgropat scaltro, astuto agg. astussioùs - astuciós scalzare: togliere le scarpe v. dëschaussà-se -

deschauçar-se scalzo agg. dëschaus; dëschaussà - deschauç scambio sm. ëscambi - escambi scamiciato agg. dëscamisà - descamisat scampanato agg. campanà - campanat scampanio: suono di campane a festa sm. boudëtta -

baudeta

Page 38: Lou Vërnantin - Lo Vernantin - Dizionario Occitano di Vernante

38

scampare v. ëscampâ - escampar scampo, salvezza sm. ëscamp - escamp scanalatura sf. reinura - reinura scandalo sm. ëscandale; ëscandou - escandale scandaloso agg. ëscandaloùs - escandalós scapaccione; ceffone sm. lourdoun; ësjafloun;

patoun; ëscoupàs; ësmourfloun - lordon; esjaflon; paton; escopàs; esmorflon

scapecchiatoio sf. bustia - bústia scappare v. ëscapâ - escapar scarica di botte loc. rousta - rosta scaricare v. dëscarriâ - descariar, descharjar scarico, scaricato agg. dëscarrià - descariat,

descharjat scarnificato; a carne viva agg. dëscarnà - descarnat misura della scarpa loc. choussura - chauçaüra scarpa; scarpa bassa sf. choussura - chauçaüra scarpaccia sf. groula; savata - grola; savata scarpata scoscesa e brulla sm. rivanée - rivanier scarpone sm. choussée - chaucier scartare dal percorso normale v. ëstravià-se -

estraviar-se scartare: buttare via v. dëscartâ - descartar scartare: togliere l'involucro v. dëscartâ - descartar scartina: carta da scartare nel gioco sf. lëccha -

lecha scarto sm. ëscart - escart scavare v. garbâ; ëscavâ - garbar; escavar piccolo scavo sm. garbèt - garbet scavo, cavità sm. garp - garb scazzone sm. bota - bòta scegliere, selezionare v. sërnî; sèrne - cernir scegliere, separare v. triâ - triar scemo agg. tardoc; tardouquiée - tardòc scena sf. sena - scena scenata, litigio sf. sena - scena scendere; essere in discesa v. calâ - calar far scendere dal posatoio loc. dësjoucâ - desjocar scervellato sm. tartavel - tartavèl scheggia di legno loc. buscaia - buscalha scheggiare v. ëscaiâ - escalhar schernire; beffeggiare v. ësbërfiâ; ëscarnî; ësquernî

- esberfiar; esquernir; esquernir schiacciare v. ëscrasâ; ëscracagnâ; ësbignâ;

ëspichâ; ësgnacâ - escrasar; escracanhar; esbinhar; espichar; esnhacar

schiaffeggiare v. ësjaflâ - esjaflar schiaffo, smacco sm. ësjaf - esjaf schiamazzare v. fracassiâ - fracassear schiamazzatore, urlatore sm. criassiée - criassier schiarire, chiarire v. ësquiarî - esclarir schiarirsi v. arlevà-se; ësquiarì-se - arlevar-se,

relevar-se; esclarir-se schiarita sf. ësquiarisâ - esclarizaa

schiarita temporanea sf. charda; ëscharda - charda; escharda

schiena sf. ëshina; ësquina - eschina; esquina schifiltoso agg. ëspessioulënt - especiolent schifo sm. ëstrì - estrilh schiodare v. dësquioudâ - desclodar schiudere v. dëschode - deschòder schiuma sf. ëscuma; moussa - escuma; mossa schiumare v. ëscumâ - escumar schivare v. ësquivâ - esquivar schizzare v. ësbrinchâ - esbrinchar schizzinoso agg. ëstrioùs; dëfissioùs; difissioùs -

estrilhós; deficiós; dificiós schizzo sm. ësbrinch - esbrinch sci sm. liounèt; ësquì - leonet; esquí sciabolata sf. sabrâ - sabraa sciacquatura: acqua di risciacquo delle stoviglie sm.

lavaium - lavalhum scialacquatore; sperperatore sm. mangeiràs;

mangeràs - mangeiràs scialbo, scolorito agg. ëslavà - eslavat sciamare v. samâ - samar, eissamar sciame sm. assam; sam - eissam sciancato, sfiancato agg. ësdërnà - esdernat sciare v. alià-se - aliear-se scintilla sf. bëlùa; valosha; valosca - belua;

valòscha sciocco agg. sarëmbou; badagou - sarembo;

badago sciocco; buono a nulla sm. pifre - pifre sciogliere, diluire v. dësliâ - desliar sciolto agg. a l' abandoun; linde; lindou; ëspitoulà

- a l' abandon; linde; espitolat scioperato; debosciato sm. lingera - lingiera sciorinamento: insieme di cose stese sf. dëstëndagna

- destendanha sciroppo sm. sirop - siròp sciupare v. abimâ - abismar scivolare v. ësguihâ - esguilhar scodella sf. bola; ësquiela - bòla; esquièla, escuèla scoiattolo sm. ëscuriœl; siriœl - escuriòl; siriuèl,

siriòl scolare v. ëscoulâ - escolar scolaro sm. ëscoulée - escolier scolatoio sm. ëscoulour; ëscouloû - escolaor scolatura: liquido che rimane nel fondo di un

recipiente; ultime gocce sf. ëscoulum - escolum scollacciato agg. ësbadarinà; dësbadarinà -

esbadarinat; desbadarinat scollare, staccare v. dëscoulâ - descolar scolorire v. ëscoulourî; dëscoulourî - escolorir;

descolorir scomandare; annullare l'ordine v. dëscoumandâ -

descomandar scombussolare; impressionare fortemente v. arvërsâ

- arversar, reversar

Page 39: Lou Vërnantin - Lo Vernantin - Dizionario Occitano di Vernante

39

scommettere v. juâ - juar scompagnato agg. dëscoumpagnà - descompanhat scomparsa; sparizione sf. dësparissioun -

desparicion scompigliatamente avv. a la dësbandada - a la

desbandada sconclusionato sm. tapassiée - tapassier sconforto sm. dëscounfort - desconfòrt sconquassato agg. dëscantërnà - descanternat sconquassato; scompigliato agg. dëscountërnà -

desconternat sconsigliato agg. dëscounseià - desconselhat sconsolato agg. dëscounsoulà - desconsolat scontento agg. dëscountënt - descontent scontroso, ignorante sm. sëbouc - seboc scontroso, taciturno agg. e sm. tusou - tuso sconvolto agg. ëstrafait - extrafait scopa sf. ramassa; ësvìa - ramassa; esvilha scopare v. ramassâ - ramassar scoperchiare v. dëscourënselâ - descorencelar,

descubercelar scopertamente; allo scoperto avv. al dëscuvèrt - al

descuvèrt, descubèrt scoperto agg. dëscuvèrt - descuvèrt, descubèrt scoppiare v. ësquioupâ - esclopar scoppio sm. ësquiop - esclòp scoprire v. dëscouatâ; dëscruvî; dëscrueve -

descoatar; descruvir, descurbir scoraggiare v. dëscourajâ; dësamusâ - descoratjar;

desamusar scorciatoia sf. ëscurcha - escurcha scoreggiare v. pëtiâ - petear scorpacciata sf. fodra; foura - fòdra; fora scorrere v. ëscourre - escórrer scorrere; scivolare; franare lentamente v. ësbouâ -

esboar scorso agg. passà - passat scorza sf. rusca - rusca scossone, sobbalzo sm. soupatoun - sopaton scostumato agg. dëscoustumà - descostumat scotta: siero del cacio sf. laitâ - laitaa screditare; insultare v. ësmërdâ - esmerdar scremare il latte v. ësburriâ - esburrear screpolare v. sioulâ - ceular screpolato agg. lasardà; sioulà; roulà; seulà -

lasardat; ceulat; rolat screpolatura sf. rola - ròla screpolatura della pelle sf. seula; siola - ceula,

ceòla screziato; variegato agg. ësbigarrà - esbigarrat scricchiolare v. crussî; crusse - crussir scritto; atto legale sm. ëscrit - escrit scrittura; documento sf. ëscritura - escritura scrivere v. ëscrive - escríver scroccare v. ëscroucâ - escrocar

scrofa sf. truèa; truèia - trueia scrostare v. dëscroustâ - descrostar scrostato agg. dëscroustà - descrostat scucire v. dëscuse; dëscousî - descúser sculacciare; prendere a calci v. savatâ - savatar scuola sf. ëscola - escòla scuotere; agitare v. sangouiâ - sangolhar scuotere; battere v. ësbrumatâ - esbrumatar scuotere, scrollare v. soupatâ - sopatar scura agg. moria - mòria scurire; annottare v. ëscurî - escurir scuro agg. ëscur; ëscû - escur scusa sf. ëscusa - escusa scusare v. ëscusâ - escusar sdentato agg. ësdëntà; dësdëntà - esdentat se cong. se - se se no, altrimenti cong. dësnò - de se nò Sebastiano nome proprio Tian; Bastian; Bastianin -

Tian; Bastian seccante agg. taquìs - taquís seccare v. sëcâ - secar seccare; infastidire v. ënuiâ - enuiar seccare; innervosire v. ënnervâ - ennervar seccatore sm. nuioùs; ësgounfioun; ënuioùs -

nuiós; esgonflon; enuiós seccatura; fastidio sm. ënuèi - enuei secchiello sm. toulin - tolin secchio sm. segelin - segelin secco agg. sèc - sec sedano sm. séleri - sèleri sedere; didietro sm. darrée - darrier sedersi v. setà-se; assëtà-se - setar-se; assetar-se sedia sf. carea - carea sedici num. sëse - setze sega sf. ressia - rèssea segale sf. sel - sèel segantino sm. rëssiaire - resseaire segare v. rëssiâ - ressear segatura sf. rëssiura - resseaüra seghetto sm. rëssièt - resseet segnarsi: farsi il segno della croce v. sëgnà-se -

senhar-se segno sm. marca - marca segone a due manici loc. trouplour; trouploû -

troplaor segreto sm. sëcrèt - secret seguente avv. d'apreis - d'apreis seguire; badare loc. istâ darrée - istar darrier sei num. ses - seis sella sf. sela - sèla selvatico; selvaggio agg. sarvage - salvatge sembrare v. parutâ - parutar sembrare, parere v. parësse - paréisser

Page 40: Lou Vërnantin - Lo Vernantin - Dizionario Occitano di Vernante

40

seme; semenza sm. ësmëns; ësmënsa; sëmënsa - esmenç, semenç; esmença, semença

seminare v. sëmënâ - semenar semplicione agg. bounoumeri; giroumeta; gasepiou

- bonomeri; girometa; gasepio sempliciotto sm. tabalœri; arlœri; arleri; sëmbi -

tabalueri, tabalòri; arlueri, arlòri; arleri; semble senno; buon senso sm. sust - sust seno, petto sm. sen - sen sensale di matrimoni loc. bachalée - bachalier in senso contrario loc. a l' arviroun - a l' aviron senso, significato sm. sens - sens sentiero sm. viassola; viassœl - viassòla; viassòl,

viòl sentire: avere o provare sensazione v. sëntî; sënte -

sentir sentire nausea loc. venî avai - venir avalh senza prep. sënsa - sensa non ancora sepolto; in attesa di sepoltura loc. soure-

terra - sobre tèrra sepoltura; funerale sf. sipourtura; ënterramënt -

sepoltura; enterrament seppellire v. ënterrâ - enterrar sera sf. sèra - sera serio agg. sërioùs - seriós serpe sf. sèrp - sèrp serpente sm. serpënt - serpent serratura sf. sarradura - sarradura serva, domestica sf. sèrvënta - serventa servire, essere utile v. sërvî; sèrve - servir servitore sm. sèrvitour; sèrvitoû - servitor servizio sm. servissi - servici sessanta num. sessanta - seissanta sessola: paletta concava a manico corto sf. palot -

palòt seta sf. seda; sea - seda; sea setacciare v. siassâ - seassar setaccio sm. cruvel; siàs - cruvèl; seàs sete sf. sè - set settanta num. sëtanta - setanta sette num. sèt - sèt settembre sm. ëstëmbre; sëtëmbre - setembre settimana sf. ësmana; sëmana - setmana settimino sm. setmin - setmin sfacciataggine; faccia tosta sf. moutria; toupé -

mótria; topé sferruzzare; far maglia v. tricoutâ - tricotar sfiato sm. arfiai - arflalh, reflalh sfigurato; con sembianze alterate agg.

dësfisounumià - desfisonumiat sfigurato, alterato agg. dësfigurà - desfigurat sfilacciare v. dësbrî; ësbrî - desbrir; esbrir sfilacciato agg. ësfranjà - esfranjat sfiorire v. dësfiourî - desflorir sfoderato agg. dësfoudrà - desfodrat

sfogliarsi v. dësfuià-se - desfulhar-se sfondare v. dësfounzâ - desfonzar sfondato; senza fondo agg. dësfounzà - desfonzat sformato agg. dësfourmà - desformat sfornare v. dësfournâ - desfornar sfortunato agg. dësfourtunà - desfortunat sforzarsi v. ësfoursà-se - esforçar-se sforzarsi, impegnarsi v. avê bel - aver bèl sforzo sm. ësfors - esfòrç breve sforzo; breve viaggio; tappa sm. ëstrëppa -

estrepa sfrigolare; fremere di acqua che comincia a bollire v.

fresihâ; fërzihâ - fresilhar; ferzilhar sfrondare; togliere gli appoggi ai legumi v. dësramâ

- desramar sfrontato; spudorato agg. ësmoutrià; dësmoutrià -

esmotriat; desmotriat sgabello sm. tabourèt - taboret sgabuzzino; bugigattolo; vano piccolissimo sm. guich

- guich sganciare, sfibbiare v. dëscrouchëtâ - descrochetar sgarbugliare; districare; sgrovigliare v. dëstourtihâ

- destortilhar sgelare v. dësjalâ - desjalar sgelare: sciogliersi della neve a causa di un rialzo

della temperatura v. dësmarinâ - desmarinar sgobbata; periodo di lavoro intenso sf. bruida -

bruida sgombrare v. dësgajâ - desgatjar sgombro, sereno agg. dësgajà - desgatjat sgonfiare v. dësgounfiâ; dësënfiâ - desgonflar;

desenflar sgranare v. ësgrunâ; dësgrunâ; ësgranâ -

esgrunar; desgrunar; esgranar sgranare; sfaldare v. ësgrunâ; ësgranâ; dësgrunâ -

esgrunar; esgranar; desgrunar sgranare gli occhi v. ësberlucâ - esberlucar sgrassare v. dësgrassâ - desgraissar sgridare v. rusâ; braiâ; criâ - rusar; bralhar; criar sgrossare v. dësgroussâ - desgrossar sgrovigliare v. dësfërtoubiâ; dësfroubiâ -

desfertobiar; desfrobiar sgualcire, spiegazzare v. ravioulâ - raviolar sgualdrina sf. jorsa - jòrsa sguardo sm. buca - beica sguarnito agg. dësgarnì - desgarnit si pron. pers. ën; se - én; se sì avv. ai; bo; si; ae - ai; bò; sí; ae siccità sf. sëcarëssa; suitina - secaressa; suitina sicuramente avv. sëguramënt; sëguramën -

segurament sicuro, certo agg. e avv. sëgur; sëgû - segur sigaro sm. sigala - sigala sigillare v. cachëtâ - cachetar signora sf. magna; madama - manha; madama signore sm. moussù - monsú

Page 41: Lou Vërnantin - Lo Vernantin - Dizionario Occitano di Vernante

41

signorotto medievale sm. dusou - duso silenzio sm. silensi - silenci silenzio! int. quiet!; chut!; chutou! - quiet!; chut! silenzioso agg. chut; chutou - chut simpatico agg. piasent - plasent singhiozzare; avere singulti v. sangutâ - sangutar singolo agg. e sm. sëmbi - semble singulto, singhiozzo sm. sangut - sangut sinistra sf. gaucha; manchina - gaucha; manchina sistemare v. aloujâ; loujâ - alotjar; lotjar situazione ingarbugliata sm. pachoc - pachòc slanciare v. anandiâ; ënandiâ; afrandiâ - anandiar;

enandiar; afrandiar slanciarsi v. ëslansà-se - eslançar-se slanciato, di corsa agg. anandià - anandiat slancio sm. ëslans - eslanç slancio; esaltazione sm. ëstrambort - estrambòrd slegare v. dësgroupâ; dësliâ - desgropar; desliar slitta sf. lea - liea slitta a fondo piatto loc. lioun - leon slittino sm. liëtta - lieta slogare v. dëspiassâ; dësloujâ - desplaçar;

deslotjar slogarsi v. pougnì-se - ponhir-se sloggiare v. dësloujâ - deslotjar smaliziato agg. dësviassà - desviassat smaliziato, furbo agg. ësmalissià - esmaliciat smaltire una sbornia v. dëschoucâ - deschocar smarrito agg. ëspërdù - esperdut smemorato agg. dësmemourià - desmemoriat smettere, cessare v. quitâ - quitar sminuzzare v. ësbrisâ; ësfrisâ - esbrisar; esfrisar sminuzzare: tagliare a pezzi con l'accetta v. chaputâ

- chaputar sminuzzare, sbriciolare v. dësfrisâ - desfrisar smontare, disfare v. dësmountâ - desmontar smuovere v. ësmuève - esmuéver smussare v. ësmourtî; arbouchâ - esmortir;

arbochar, rebochar smussato, ottuso agg. mout - mot snervato agg. dësnervà - desnervat snidare v. dësniâ - desniar sobrio: in possesso delle proprie facoltà mentali sm.

bonsantour; bonsantoû - bònsantor socchiudere v. ëntrebiâ; ëmbaiâ - entrebiar;

embalhar socchiuso agg. ëntrebià - entrebiat soccorso sm. soucours - socors socio sm. sochou - sòcho sofferenza sf. soufrimënt; soufrimen; soufrënsa -

sofriment; sofrença soffermarsi v. trafërmà-se - trafermar-se soffiarsi il naso v. mouchà-se - mochar-se soffice agg. coti; ourfre; ouvre; carfre - còti; olvre;

calfre

soffio sm. ësbouf; briou; brif; buf - esbof; briu; brif; buf

soffocante agg. ëstoufì - estofit soffocare v. ëstëgne; ëstravënà-se - esténher;

extravenar-se soffrire v. sufrî; suefre - sufrir soggezione; timore sf. tëmma - tema soglia sf. suèi; sœi; suèia - suelh; suelha sogno sm. sogn - sònh solaio sm. soulée - solier solco sm. rea - rea soldato sm. sourdà; soudà - soldat soldato di fanteria loc. fantoch - fantòch soldo sm. sòu - sòud soldo, valore sm. pié - pié sole sm. soulèi - solelh mettersi al sole; prendere il sole v. soulià-se -

solelhar-se soleggiare; esporre al sole v. souliâ - solelhar soleggiato; esposto al sole agg. ënsouleià -

ensolelhat solitario agg. soulitari - solitari solleone sm. souleìna - solelhina solleticare v. gatihâ - gatilhar solletico, prurito sm. gatî - gatilh sollevare v. dëstërrâ - desterrar solo agg. soulèt - solet soltanto, solamente avv. pur - pur somaro sm. bourric - borric somigliare; sembrare v. ësmiâ - esmelhar, semelhar sommità sf. simaioun; sima - cimalhon; cima sonnecchiare v. chouquiâ - choquear sonnellino sm. chouquiagna - choqueanha sonno sm. sogn - sònh, sòn sopportare v. supourtâ; soupourtâ - suportar;

soportar sopra avv. dëssù - dessús sopra, di sopra avv. dëssoure - dessobre sopracciglia sf. soursil - sorcilh soprannome sm. ëstranom - extranòm soprano, più alto agg. souran - soran, sobran tipo di sorbo sm. frassinela - frassinèla sordo; duro d'orecchio agg. chorgn; sourt; assurà -

chòrnh; sord; assurat sorella sf. sœr; sœrra, sœrre - sòrre sorgente sf. adoùs - adotz sornione sm. chorgn - chòrnh sorpassare, sopravanzare loc. passâ dënant - passar

denant sorridente agg. sourient - sorrient sorso; boccata sm. goulâ - golaa sorteggio loc. tirage a sort - tiratge a sòrt sorteggio per la coscrizione militare loc. tirâ i bihèt

- tirar lhi bilhets sorteggio giocoso di coppie loc. parissia - parissia

Page 42: Lou Vërnantin - Lo Vernantin - Dizionario Occitano di Vernante

42

sorvegliare v. surveiâ; survihâ - survelhar sospeso agg. suspëndù - suspendut sospirare v. souspirâ - sospirar sospiro sm. souspir - sospir sosta; pausa sf. sousta - sosta sostegno sm. sousten - sosten sostenere v. soustënî; soustene - sostenir sottana, sottoveste sf. coutin - cotin sottano; più in basso agg. soutan - sotan sotterrare v. soutrâ - soterrar sottile agg. prim; sutil - prim; sutil sotto prep. sout - sot sotto, di sotto avv. dëssout - dessot sottomettere sf. soumëtte - sotméter sovente; spesso avv. souèn; souvënt - soent; sovent spaccare v. ësquiapâ - esclapar spaccatura sf. ësquiapura; ësquiapadura -

esclapaüra; esclapadura spacchettare v. dëspaquëtâ - despaquetar spacciato, rovinato agg. foutù - fotut spagliare v. dëspaiâ - despalhar spagnolo sm. ëspagnœl - espanhòl spago; cordicella sm. courdin - cordin spago da calzolaio sm. trâ - traa spaiato agg. dëscoubi - descoble spalancare v. ësbalansâ - esbalançar spalare v. palâ - palar spalla sf. ëspala - espatla spandere v. sampâ; shampâ - sampar spappolare v. ëspoutihâ - espotilhar sparare v. tirâ; ësparâ - tirar; esparar sparato dei pantaloni; brachetta sm. braguëtta -

bragueta sparecchiare v. dësprountâ; dëspariâ - desprontar;

desparear spareggio sm. bona - bòna spargere v. ëspatarrâ; ëspantiâ - espatarrar;

espantear spargere letame v. ënliamâ - enleamar sparire, scomparire v. dësparësse - desparéisser sparlare v. ësparlâ - esparlar sparpagliare v. ësparpaiâ; ësparpihâ; savardâ -

esparpalhar; esparpilhar; savardar, sabardar spartineve sm. lesoun - leson spauracchio sm. babouìn - baboïn facilmente spaventabile agg. ësjaioùs - esjalhós spaventare v. ësbravajâ; ësbarrouâ - esbravajar;

esbarruar spavento sm. ëspavënt; ësbuèi - espavent; esbuelh spazio sm. ëspassi - espaci spazioso agg. ëspassioùs - espaciós spazzacamino sm. ëspachafournel - espachafornèl spazzaforno sm. pënàs - penàs spazzare il forno v. pënassâ - penassar

spazzatoio per forno loc. panai - panalh spazzatura sf. roumënta - romenta spazzola sf. ramassëtta; brossa - ramasseta;

bròssa spazzola dura sm. tribi - tribi spazzolare v. broussâ; panaiâ - brossar; panalhar spedire v. ëspedî - espedir spedito: svelto agg. ëspedì - espedit spegnere v. tupî; tupe; ëstupî; ëstupe - tupir;

estupir spellare, scorticare v. ëspëlâ - espelar spellato, scorticato agg. ësplà - espelat spendere v. ëspënde; dëspënde - espénder;

despénder spennare v. dëspiumâ; piumâ - desplumar; plumar spennato, calvo agg. dëspiumà - desplumat speranza sf. ësperansa - esperança sperare v. ësperâ - esperar sperperatore sm. lapa - lapa spesso, tarchiato agg. doubi - doble spessore; distanziatore; tramezzo per distanziare due

oggetti sm. ëspessour; ëspessoû - espessor spettacolo sm. ëspetacle; ëspetacou - espectacle spettinare v. dëspënchënâ - despenchenar spettinato; arruffato agg. dëscarpentà -

descarpentat spezzatino di carne loc. fricandò; fricò - fricandòt;

fricòt spianata sf. pianâ - planaa spiare v. ëspiâ - espiar spiazzare, spostare v. dëspiassâ - desplaçar spicchio sm. fisca - fisca spiegazzare v. chifouniâ - chifonear spiegazzato; sgualcito agg. ënchifounià -

enchifoneat spiegazzato, accartocciato agg. chifounià -

chifoneat spiga sf. ëspì - espic spigare v. ëspiâ - espiar spilla di sicurezza loc. uia baila - ulha baila spilungone sm. planchapan; sëcatoun; granjoulan -

planchapan; secaton; granjolan spina sf. ëspina - espina spinacio selvatico di montagna sm. orla - òrla spingere v. choupinâ; poussâ - chopinar; possar spinoso agg. ëspinoùs - espinós spintonare v. ësbussouniâ; ësboussouniâ -

esbussonear; esbossonear spintonare, spingere v. bousculâ - boscular spione sm. ëspioun - espion spirare v. ëspirâ - espirar spirito sm. ëspìrit - espírit, esperit splendore sm. ësplendour; ësplendoû - esplendor spogliare v. dëspuiâ - despulhar spopolato agg. dëspoupoulà - despopolat

Page 43: Lou Vërnantin - Lo Vernantin - Dizionario Occitano di Vernante

43

sporcaccione agg. pourcachoun - porcachon sporcare v. ëscrousî; ëmbërlachâ - escrosir;

emberlachar sporcizia sf. cracha - cracha sporco agg. ëscroùs - escrós sporco; sudicio agg. ëngretì - engretit sporco di fuliggine loc. ënmagninà - enmanhinat sporco di sterco bovino loc. ëmbousà - embosat sporgenza del tetto loc. pantalera - pantaliera sport sm. ësport - espòrt sposa; donna sposata sf. mariâ; ëspousa - mariaa;

esposa sposare v. mariâ; ëspousâ - mariar; esposar sposo sm. ëspoùs - espós spostare v. amerâ; merâ; boujâ - ameirar; meirar;

bojar sprazzo sm. ramâ - ramaa sprecare v. gaspihâ - gaspilhar spreco sm. gaspihage; gaspî - gaspilhatge; gaspilh spremere v. ësquichâ - esquichar sommaria spremitura loc. ëspichagna - espichanha sprofondare v. founjâ - fonjar sprofondare; distruggere; rovinare v. prëfoundâ;

përfoundâ - prefondar; perfondar sproposito sm. dësprouposi - despropòsit spruzzata di neve loc. ëmbërlachagna -

emberlachanha spruzzo sm. ësbruf; esbrouf - esbruf; esbrof spumeggiante agg. moussoùs - mossós spuntare; sfrondare v. bërtounâ - bertonar spuntone; parte sporgente di roccia sm.

ëspounchoun - esponchon spuntone di roccia loc. bèc - bèc sputare v. ëscupî - escupir sputo sm. ëscup - escup squarciare; rompere strappando v. ëscarsâ -

escarsar squillante agg. ësclant - esclant sradicare v. dësrisâ - desraïsar sragionare v. dësrasounâ - desrasonar staccare, distaccare v. dëstachâ - destachar stadera sf. ëscandai - escandalh stagnaio sm. magnin - manhin stagnare v. ëstagninâ - estanhinar stagno sf. ëstagn - estanh stagno, bacino sm. muèia - muèlha stalla sf. ëstala; ëstabi - estala; estable stamigna: tela rada sf. rerola; reirola - rairòla stampella sf. crocha - cròcha stantio, muffito agg. archùs - archús, arclús stappare, sturare v. dëstoupâ - destopar stare v. istâ; ëstâ - istar; istar stare per ... loc. esse iquì për - èsser aiquí per starnutire v. ësternuâ; ëstranuâ - esternuar;

estranuar

starnuto sm. ëstranù; ësternù - estranut; esternut stasare, sturare v. dësbuschâ - desbuschar stasera avv. ësta-sèra - esta sera stato; situazione; condizione sm. ëstat - estat statuto sm. ëstatut - estatut stazione sf. ëstassioun - estacion stazzo: ricovero all'aperto sm. jas - jaç stecchire; ridursi a pelle e ossa v. ëstequì-se -

estequir-se stecchito; ridotto a pelle e ossa agg. ëstequì -

estequit Stefano nome proprio Ësteve; Teu; Teulin, Teve -

Esteve; Teu; Teulin; Teve stella sf. ëstèla - estèla stellato agg. ëstëlà - estelat stendere, estendere v. ëstënde - esténder stentare v. ëstëntâ - estentar stentare: faticare (a) loc. avê d' mal - aver d' mal stentare; faticare (a) loc. avê travai - aver travalh,

trabalh sterco di bovini sm. bousa - bosa sterile agg. turch - turj stia sf. biou - bilho stile: modo di fare o di parlare sm. guëddou - guedo stillare v. reâ - rear stillare: fuoriuscire di un liquido da una parete non a

tenuta stagna v. daniâ; dagnâ - danhar stima sf. trabucâ - trabucaa stima, valutazione sf. ëstima - estima stimare; calcolare approssimativamente v. trabucâ -

trabucar stimolare v. ësvihâ - esvelhar stingere, scolorire v. dëstëgne - desténher stipare il suolo con la mazzeranga v. damâ - damar stipato agg. chifounià - chifoneat stiracchiare; trascinare con fatica v. ëstirassiâ;

ëstirouniâ - estirassear; estironear stirare; stendere v. ëstirâ - estirar stizza sf. flin; fout - flin; fot stoffa sf. ëstofa - estòfa stomacare v. ëscœrâ - escuerar stomacato agg. ëstoumacà - estomacat con stomaco gonfio loc. counfi - confle stomaco, petto sm. ëstomi - estòmi stoppia: stelo dei cereali rimasto nel campo dopo la

mietitura sf. ëstoubia - estobla stoppino sm. bambàs - bambàs storcere, piegare v. guërsâ - guerçar stordito agg. ënsuquì - ensuquit stordito; in preda a capogiro agg. e sm. chouc - choc stordito, intronato agg. lourt - lord storia; racconto sf. ëstoria - estòria storno sm. ëstournel - estornèl storpio, sciancato agg. ëstroupià - estropiat storto, sbilenco agg. guèrs - guèrç

Page 44: Lou Vërnantin - Lo Vernantin - Dizionario Occitano di Vernante

44

strabico agg. barich; galœs - barich; galuès stracciare v. ëstrassâ - estraçar straccio sm. chifoun - chifon straccio, cencio sm. pataràs; ëstràs - pataràs;

estraç straccione sm. ëstrassoun - estraçon straccivendolo sm. ëstrassée - estracier stracolmo agg. acuch - a cuch strada sf. carrera - carriera strada trasversale sf. travèrsa - travèrsa strambo; mutevole agg. baravantan - baravantan strambo, balzano agg. farfëlù - farfelut strame loc. jas; paium; ëmpaium - jaç; palhum;

empalhum strangolare v. ëstrangoulâ - estrangolar straniero; forestiero sm. ëstrangée - estrangier strano agg. gaia; drole; drolou - galha; dròlle strappare v. ëschancâ - eschancar strappare rompendo v. trouplâ - troplar a strappi; a più riprese loc. a ëschancoun - a

eschancons strappo, strattone sm. ëschancoun - eschancon strascico sm. rabel - rabèl strato sm. sœl - sòl sottile strato di ghiaccio loc. lama - lama strato di ghiaccio; zona ghiacciata loc. poustera -

postera strattonare v. ëschancouniâ - eschanconear stravagante agg. ëstravagant - extravagant stravaganza sf. ëstravagansa - extravagança stravedere v. ëstraveire - extraveire stravolto; disorientato agg. arfantà; ourfantà -

arfantat; orfantat stravolto, scombussolato agg. arvèrs - arvèrs,

revèrs strega sf. masca - masca stregare v. ënmascâ - enmascar stretto agg. ëstrent - estrent stretto; serrato; teso agg. bandà - bandat stretto, serrato agg. sarrà - sarrat striglia sf. ëstriha - estrilha strigliare v. ëstrihâ - estrilhar strillare, gridare v. ësgariâ - esgariar strillo sm. ësgari - esgari stringere v. samblâ; ëstrëgne - samblar; estrénher stringere; compattare v. sëmblâ - samblar stringere; serrare v. bandâ; sarrâ - bandar; sarrar stringere le funi loc. bihâ - bilhar l' stringimento di funi loc. bihage - bilhatge striscia di terreno loc. ëslinda - eslinda strofinaccio sm. ëstourchoun; tourchoun -

estorchon; torchon strofinare v. frëtâ; froussâ - fretar; frossar stronzo sm. tourtoun - torton

stropicciato; spiegazzato; sgualcito agg.

ëstourchounà - estorchonat strozza sf. gorja - gòrja strozza, laringe sf. gargamela - gargamèla struggersi; avere nostalgia v. languì-se - languir-se strumento, rogito sm. ëstrumënt; ëstrumën -

enstrument studiare v. ëstudiâ - estudiar studio sm. ëstudi - estudi studioso agg. ëstudioùs - estudiós stufa sf. ëstuva - estuva stufare v. ëstoufiâ - estofiar stufo agg. ëstoufi - estofi stupidaggine; cretinata sf. tavanada - tavanada stupido agg. janavel; ëstùpit; ëstupi - janavèl;

estúpid stupidone sm. ëmpiastre - emplastre stupire; sorprendere v. ëstounâ - estonar stuzzicare v. chicoutiâ; ëschicoutiâ - chicotear;

eschicotear stuzzicare l'appetito v. dësganassâ - desganassar su; in alto avv. amount - amont in su; in alto loc. ën amount - en amont su; sopra prep. su - sus su di là loc. iliamount; iquiamount - ailamont;

aiquí amont subentrare in attività; dare il cambio loc. arlevâ -

arlevar, relevar subentro; cambio sm. arleva - arleva, releva subito loc. avv. subit; d' lonc - subit; d' lòng succhiare v. chuchâ - chuchar succhiello sm. taravela; biroun - taravèla; biron suddividere v. partajâ; partî; parte - partatjar;

partir suddivisione di beni loc. partage - partatge sudicione sm. gerlée; salop - gerlier; salòp sudiciume; sporcizia che si forma sulla testa dei

bambini sm. grèt - gret sugo sf. bagna - banha suo; il suo; il loro agg. e pron. so - son, lo siu a suo tempo; a tempo debito loc. a tëmp e oura - a

temp e ora suocera sf. mâre madona - maire madòna i suoi agg. e pron. i suèi - si, lhi siei suola sf. sola - sòla suolo sm. sœl - sòl suonare v. cournâ; sounâ - cornar; sonar suonare la tromba loc. troumbëtiâ - trombetear suonatore sm. sounadour; sounadoû - sonador emettere suoni indistinti v. ëscacaroutiâ -

escacarotear suono sm. son - sòn suono a morto di campane loc. passâ - passaa superficiale: poco profondo agg. sount - sont

Page 45: Lou Vërnantin - Lo Vernantin - Dizionario Occitano di Vernante

45

superficie; facciata superiore di un oggetto sf. soure - sobre

in superficie, a galla loc. a soure - a sobre supino, rovesciato agg. arvèrs - arvèrs supporto sm. suport - supòrt susina sf. ramassin - ramassin suvvia! int. alé! - alé! svaligiare v. dësvalisâ - desvalisar svanire v. ësvanî - esvanir svantaggio sm. dësavantage; dësvantage -

desavantatge svasato agg. ësvasà - esvasat svegliare v. dësvihâ; ësvihâ - desvelhar; esvelhar sveglio, attento agg. alèrt - alèrt sveglio, in gamba agg. dëgourdì; digourdì -

desgordit svelare v. dëssëlâ - decelar sveltire v. dëgourdî - desgordir sventrare v. ësvëntrâ - esventrar sventrare, sbudellare v. ëstripâ - estripar svergognato agg. dësvërgougnà - desvergonhat svergolo, contorto agg. bidois - bidòis svestire; spogliare v. dësvëstî; dësveste - desvestir svezzare; slattare v. dëspupâ - despupar sviare, deviare v. dësviâ - desviar sviluppo sm. dësvëlup - desvelup svitare v. dësvisâ - desvisar svolgere v. dësrouâ; dësdoubiâ - desroar;

desdoblar svolta; giro, curva sf. arvinca; virour; viroû -

arvinca, revinca; viraor svoltolare v. dësroulâ - desrotlar svuotare v. dësvuidâ; dësvuedâ - desvuidar

T tabaccheria; privativa di sale e tabacchi sf. assensa -

acensa tacca; intaglio sf. ëntapa - entapa tacchino sm. pitou; dindou - pito; dindo tacco sm. garèt - garet tacere v. tase - tàser tacere, stare in silenzio loc. istâ quiet - istar quiet tafano sm. asî - asilh taglia: statura sf. taia - talha taglia: tassa sui terreni comunali dati in enfiteusi sf.

taia - talha tagliafieno sm. taièt - talhet tagliare v. coupâ; taiâ - copar; talhar tagliare in pezzi loc. dëspessâ - despeçar tagliatella sf. taiarin - talharin tagliere sm. tabiot; taiour; taioû - tablòt; talhaor da taglio: idoneo ad essere trasformato in assi loc. da

trancha - da trancha taglio; filo della lama sm. tai - talh

grosso taglio; profonda ferita sm. fërlefa - ferlefa tagliola per la cattura di uccelli sf. grif - grif talpa sf. trapoun - trapon, darbon tanto agg. e avv. tant - tant tappare, turare v. ëstoupâ - estopar tappeto sm. tapìs - tapís tappezzare v. tapissâ - tapissar tappo, turacciolo sm. ëstoupoun; bouchoun -

estopon; bochon tara: difetto sf. dëccha - decha tardi avv. tart; tard; foraoura - tard; fòraora tardo agg. tart - tard tarlare v. arnâ - arnar tarlato agg. vërmoulù - vermolut tarlo; tarma; tigna sm. arna - arna tasca sf. sacocha - sacòcha taschino sm. sacouchin - sacochin tassa; imposta sf. tassa - taxa tasso sm. tassoun - taisson a tastoni loc. a tastoun - a taston tavola, asse sf. post; plancha - pòst; plancha tavolaccio sm. taulùs - taulús grossa tavolata sf. taulagna - taulanha tavolo; tavola sm. taula; tau - taula; taul tazza sf. tassa - tassa tazzone sm. tassoun - tasson teatro sm. tiatre - teatre tecnico sm. ténic; ténic - tècnic tedesco sm. alman - alemand tegamino sm. peilin - paelin tegola sf. teula - teula togliere le tegole dal tetto loc. dësteulâ - desteular telaio sm. tëlée; chambrana - telier; chambrana telone; tela sm. telou - telo temere v. crëgne; ësjaiâ; tëmme - crénher;

esjalhar; témer tempera, tempra sf. trëmpa - trempa di temperamento riservato loc. sëcretoùs - secretós tempie sf. suègn - suenhs avere disponibilità tempo v. apairâ - apairar da molto tempo loc. avv. d'ënloura; d'aloura - d'

enlora; d'alora tempo sm. tëmp - temp tempo fa loc. avv. l' autr'an - l' autr'an tempo oltre il termine di filiazione loc. ëstraport -

extrapòrt temporale sf. avèrsa - avèrsa tenaglie sf. tënaie - tenalhas tendere v. tënde - ténder tendina, cortina sf. ridò - ridò, ridèu tenere v. tënî; tene - tenir tenerezza; pena sf. fée - afet tenero agg. tëndre; tëngre - tendre teppaglia sf. cracha - cracha

Page 46: Lou Vërnantin - Lo Vernantin - Dizionario Occitano di Vernante

46

Teresa nome proprio Gin; Gina, Ginota - Gin terminare; finire v. achavounâ - achavonar termine di confine fra proprietà loc. tèrme - tèrme termometro sm. termoumetre - termomètre terra sf. tèrra - tèrra a terra; in malora loc. a rabel - a rabèl terrazzamento: stretto ripiano di terra coltivata sm.

fassa - faissa terreni comunali sm. coumun - comuns terreno sm. tarrën - terren stretta striscia di terreno loc. quintana - quintana terreno tufaceo sm. tèrc - tèrc terribile agg. terrible - terrible territorio sm. territori - territòri terso; limpido agg. ësplurà; ëspluì; ësbluà -

esplurat; espluit; esbluat tesatura di una fune sf. tësâ - tesaa teso agg. tëndù - tendut tessere v. tësse - téisser testa, zucca sf. suca - suca testardo, cocciuto agg. tëstigou; tëstù, tëstoun -

testígol testé avv. adeis - adeis testimone: ognuna delle due pietre messe a fianco dei

termini di confine sm. testimoni - testimòni testimoniare v. tëstimouniâ - testimoniar testone; duro di comprendonio agg. tëstoun - teston tetto sm. cuvèrt - cuvèrt, cubèrt ti pron. te - te tiepido agg. tëbbi - tèbi appena tiepido agg. dërout; chèp - derot; chèp tiglio sm. tihœl; tèi - tiuèl, telh timbro, francobollo sm. timbre - timbre timone della slitta sm. mantënai - mantenalh timoroso, timido agg. tëmouroùs - temorós tinaia sf. tinage - tinatge tingere v. tëgne - ténher tino sm. tina - tina tiraggio sm. tirage - tiratge tirare, tendere v. tirâ - tirar tiro; sparo sm. tir - tir tisico, tubercolotico agg. tisi - tísic titolo sm. titre; tìtoul - titre tizzone sm. tisoun - tison toccare v. touchâ - tochar toccare appena; appoggiare di misura le due estremità

v. bëchâ - bechar togliere dalla terra loc. dëstërrâ - desterrar togliere i germogli v. dësbruiâ - desbrulhar togliere il basto v. dësbastâ - desbastar togliere il manico v. dësmaniâ - desmaniar togliere la cotica erbosa loc. dëstëpâ - destepar togliere le bende v. dëspatagnâ - despatanhar

togliere le castagne dal riccio loc. ëspitoulâ - espitolar

togliere le fasce v. dësfassâ - desfaissar togliere, cavare v. gavâ - gavar togliersi i pantaloni v. dësbragà-se - desbragar-se toma; cacio freso sf. touma - toma tomaia sf. toumaira; tija - tomaira; tija tomba sf. toumba - tomba Tommaso nome proprio Toumà; Toumalin; Minetou

- Tomà; Mineto tonfano; pozza d'acqua profonda in un torrente sm.

toumpi - tomple tonno sm. toun - ton tonto agg. ëntée; ëndurmì - entier; endurmit topaccio sm. jarriàs - jarriàs topica sf. gafa - gafa topo sm. jarri - jarri topolino sm. jarrièt - jarriet toppa: pezza di stoffa per rammendo sf. roumënda -

romenda, remenda torbido; melmoso agg. boudriù - bodriut torbido, fosco agg. trëbboul; trëbbou - trébol torcere v. torze - tòrzer torchiare v. tourchâ - torchar torchio per la produzione di olio di noci sm. truèi -

truelh torcinaso: fune con i capi annodati ad un pezzo di

legno per stringere il muso dei bovini sm. sëbouc - seboc

tordo sm. griva - griva tormentare v. rousihâ - rosilhar tornante in strada di montagna sm. liassèt - liacet tornare utile loc. vënî a ben - venir a ben tornare, ritornare v. tournâ - tornar toro sm. tor; tô - tòr torrentello sm. valoun - valon torsolo sm. rousî; trous - rosilh; tros torta di piccole dimensioni sf. tourtoun - torton torta di zucca loc. gratin - gratin tortiglione, spirale sm. tourtihoun - tortilhon torto sm. tort - tòrt torto, ritorto agg. tors; tourzù - tòrs; torzut tosare v. tousounâ - tosonar tosare; tagliare i capelli v. tounde - tónder tosse sf. tous; tus - tos; tuis tossire v. tussî; tusse; toussî; tousse - tussir; tossir tovaglia sf. mantil - mantil tovagliolino sm. sarviëtta - sarvieta tozzo di pane loc. crouchoun - crochon tozzo, rigonfio agg. cucalù - cucalut tozzo, tracagnotto agg. toupounù - toponut tra poco avv. mënté - mentier traboccare; rigurgitare v. argourgâ - argorgar,

regorgar

Page 47: Lou Vërnantin - Lo Vernantin - Dizionario Occitano di Vernante

47

trabucco: misura lineare di circa 3 metri sm. trabuc - trabuc

traccia, orma sf. trassa - traça tracciare; tracciare un percorso nella neve

camminandovi v. trassâ - traçar tracciato per scendere fieno e legna sf. tirera - tirera a tracolla; in bandoliera loc. a l' ëscarsela - a l'

escarsèla tradurre v. traduî; tradure - traduir traduttore sm. tradutour; tradutoû - traductor traduzione sf. tradussioun - traduccion trafficare v. traficâ - traficar traino a più animali loc. treina - treina tramortire; stordire v. ënsucâ - ensucar tramortito agg. ëstramourtì - estramortit tranciare v. troussâ - trossar tranquillamente; silenziosamente avv. quietamënt;

quietamën - quietament trappola sf. chapouira - chapaoira trascinare v. rabëlâ - rabelar trascurato; malandato agg. ëscagassà - escagassat traslatare: portare da un posto all'altro v. trambalâ -

trambalar traslocare v. merâ; tramudâ; amerâ - meirar;

tramudar; ameirar trasloco sm. tramut - tramud trastullarsi v. doumourà-se - domorar-se trattare v. tratâ - tractar a tratti; man mano che ce n'è la possibilità loc. a

ëscapagne - a escapanhas tratto di strada loc. trota - tròta tratto ghiacciato loc. sola - sòla travasare v. trasvasâ - trasvasar travasare vino nella botte v. ëmboutalâ - embotalar trave sm. lègn - lènh trave in legno loc. chëntée - chantier, chantèl traviare v. dëstraviâ; dësviassâ - destraviar;

desviassar travicello sm. cantée - cantier tre num. trei - trei, tres trebbiare v. bate - bàter treccia sf. trëssa - treça trecento num. trësënt - tres cents tredici num. trëse - tretze treggia: slittone da trasporto sf. grëppa - grepa tregua; pausa sf. arlasca - arlasca, relasca tremare; traballare v. tramoulâ; tramblâ -

tramolar; tramblar treno sm. tren - tren trenta num. trënta - trenta trequarti: attrezzo appuntito per sgonfiare il ventre di

animali sm. fourèt - foret tribolare v. trëboulâ; trëbulâ - trebular tridente; forcone sm. trënt - trent trifoglio sm. trafuèi - trefuelh

tritare v. tritâ; chapoulâ - tritar; chapolar tronco sm. bihoun; trounc; fust - bilhon; tronc;

fust parte bassa del tronco loc. peroun - peron troncone sm. topou - tòpo troncone, pezzo sm. tros - tròç troppo agg. e avv. trop - tròp trota sf. truita - truita trottare v. troutâ - trotar trotto sm. trot - tròt trovare v. truvâ; trouvâ - trovar, trobar truccare, imbellettare v. maquihâ - maquilhar tu pron. pers. ti - tu tubo sm. corn - còrn tugurio sm. cabanoun - cabanon tugurio; spelonca sm. chabourna - chaborna tumore sm. tumour; tumoû - tumor il tuo agg. e pron. to - ton, lo tiu tuonare v. trounâ - tronar tuono sm. troun - tron turbine; tromba d'aria sm. turbî - turbilh turgido agg. ëmbinà - embinat tutela sf. tua - tua tutore sm. tutour; tutoû - tutor tutti pron. tuit - tuit tutti indistintamente loc. chan e puèrc - chans e

puercs tutti quanti loc. tal cal - tal qual tutt'intorno loc. a l' ëntourn - a l' entorn tutto agg. e pron. tout - tot a tutto spiano loc. al bon pi dreit - al bòn pus dreit

U ubbidiente loc. d'bon coumant - de bòn comand ubriaco agg. chouc; lourt - choc; lord ubriacone sm. lourdoun - lordon uccello sm. usel - usèl, aucèl uccidere a coltellate v. sagnâ - sanhar udire v. sëntî; sënte - sentir uguale, lo stesso agg. parèi - parelh ulivo sm. oulivée; oulivié - olivier ultimamente avv. darreramënt - darrierament ultimo agg. darrée - darrier umidiccio agg. moussoùs - mossós umidità sm. imour; imoû - imor, umor umiliazione sf. umiliassioun - umiliacion umore sm. imour; imoû - imor, umor un, uno art. ind. ën - un una art. ind. na - na, una uncinato agg. crouchù; croucù - crochut; crocut undici num. ounze - onze ungere v. ougne; ounchâ - ónher; onchar unghia sf. ounja - onja, ongla

Page 48: Lou Vërnantin - Lo Vernantin - Dizionario Occitano di Vernante

48

unguento sm. ëngüent - engüent unione sf. unioun - union unire v. jountâ; unî - jontar; unir unito agg. unì - unit universo sm. univèrs - univèrs uno num. un - un unto agg. ounch - onch untuoso agg. ounchoùs - onchós uomo sm. ome - òme uomo basso e panciuto sm. tripetou - tripeto uomo malvagio sm. judé - judeu uomo strambo sm. sarvan - sarvan uovo sm. œf - uev, uou uovo per rammendare loc. nial - nial uovo senza guscio loc. avre - alvre urgere, sollecitare v. pressâ - pressar urlare v. ësbraiassiâ - esbralhassear urlo sm. brai - bralh usanza, tradizione sf. usansa - usança usare; mettere per la prima volta v. ëstrënâ -

estrenar usciere sm. ussiée - uissier uscio sm. us - uis uscire v. nessî; nesse; surtî; suerte - nessir; surtir uscire nuovamente v. arnëssî; arnesse - arnessir uscita; uscita di funghi sf. surtìa - surtia usignolo sm. rounsignœl - rossinhuèl, rossinhòl uso sm. usage - usatge usufrutto sm. usufrut; usufrù - usufruit essere utile; servire loc. vënî a tai - venir a talh

V vacca sf. joura; vacha - jora; vacha vaccaio sm. vachée - vachier vagone sm. vagoun - vagon valanga sf. lavancha; chalancha - lavancha;

chalancha zona soggetta a valanghe sm. chalanchée -

chalanchier valere v. valê - valer valerianella sf. sarzèt - salzet valico sm. coulëtta; pas - coleta; pàs valico; ampia dorsale pianeggiante sm. cola - còla valigia sf. valisa - valisa Vallauri cognome Valauri - Valauri valle sf. valada - valada valletta; vallone profondo e stretto sf. coumba -

comba valletta, valloncello sf. valoun - valon vallone stretto e ripido sm. valouneri - valoneri valore sm. valour; valoû - valor valzer sm. valsa - valsa vangare v. cavâ - cavar

vaniglia sf. vaniha - vanilha vanitoso agg. gaboùs - gabós vanitoso, megalomane agg. blagœr; blagœ -

blagueur, blagaire vano sm. masaquin - masaquin vantaggio sm. avantage; vantage - avantatge;

vantatge vantare; lodare v. gabâ - gabar vantarsi v. gabà-se; blagâ - gabar-se; blagar a vanvera, a casaccio loc. a vatàs - a vatàs vapore sm. vapour; vapoû - vapor vapore acqueo sm. aluf - aluf variopinto, variegato agg. gai; gaioulià - galh;

galholeat vasca di legno sf. arbi - arbi vasca di pietra o muratura sf. bachàs - bachàs vasca; bacino sf. bassin - bacin vasetto sm. vasèt - vaset vaso sm. vas - vas vaso da notte loc. toupin - topin vassoio sm. cabarèt - cabaret vecchiaccio agg. e sm. veiàs - velhàs, vielhàs vecchiaia sf. veiëssa - velhessa vecchio agg. e sm. vei - velh, vielh dall'aspetto vecchio agg. veiscù - viscut vederci chiaro; essere sicuro loc. avê lou cœr nèt -

aver lo còr net vedere v. veire - veire in veglia loc. ën vihe - en velhaa veglia: serata passata in gruppi in una casa o in una

stalla sf. vihâ - velhaa vegliare v. vihâ - velhar vegliatore: chi prende parte alla "vihâ" sm. vihour;

vihoû - velhaor veleno sm. tossi - tòssic vello sm. tousoun - toson velluto sm. vëlù - velut vena; venatura sf. vèna - vena vendere v. vënde - vénder vendere in blocco; svendere loc. basardâ - basardar vendita sf. vënta - venta venditore sm. vëndour; vëndoû - vendeor venerdì sm. vendre; vendredì - vendres, vendredí venire v. vënî; vene - venir ventaccio sm. vëntàs - ventàs ventaglio sm. vëntahina - ventalhina venti num. vint - vint venticello sm. vëntèt - ventet ventilabro: setaccio a forma di conchiglia sm. vann;

van - van ventina sf. vintèna - vintena vento sm. vënt; ariàs - vent; ariàs vento caldo, favonio sm. marin - marin vento di tramontana loc. bisa - bisa

Page 49: Lou Vërnantin - Lo Vernantin - Dizionario Occitano di Vernante

49

ventosa sf. vëntousa - ventosa ventre; pancia sm. vëntre; pansa - ventre; pança veramente avv. prou - pro verde agg. vèrt - vèrd verdura; ortaggi in genere sf. vërdura - verdura vergogna; onta sf. vërgougna - vergonha vergognoso agg. ountoùs; vërgougnoùs - ontós;

vergonhós verità; vero sf. ver; vê - ver verme sm. vèrm - vèrm vernacolo: l'insieme dei dialetti delle zone di cultura

occitana sm. patouà - patoà Vernante nome di luogo Lou Vërnant; La Vila - Lo

Vernant; La Vila vernantese agg. vërnantin - vernantin vernice sf. vernìs - vernís verniciare v. ënvërnisâ; vërnisâ - envernisar;

vernisar verniciatura sf. vernissage - vernissatge vero agg. ver; vê - ver verruca sf. pourèt - poret versaccio; smorfia sm. vèrs - vèrs versante soleggiato sm. adreit - adreit versare v. vërsâ - versar verso prep. vèrs - vèrs vertigine; capogiro sf. lourdisou; lourdisoun;

lourdiour; lourdioû - lordison; lordior verzura sf. vërdura; vërdour; vërdoû - verdura;

verdor vescia: tipo di fungo sf. pèt d'louf - pet de lop vescica sf. burfìa; bourfìa - burfia; borfia vescicola sf. ëmpoula; ampoula - empola; ampola vespa sf. vëspa - vespa vespaio sm. vëspée - vespier veste, abito da donna sf. vesta - vesta vestire v. vëstî; veste - vestir vestito agg. tapà - tapat ben vestito; bene acconciato agg. ëstringà -

estringat vestito completo sm. muda - muda vestito da uomo; abito completo sf. vëstimënta -

vestimenta veterinario sm. veterinari - veterinari vetro sm. vedre - vedre vezzeggiare; fare moine v. chichouliâ - chicholear vi pron. pers. vou - vos via; strada sf. via - via viaggiare v. viajâ - viatjar viaggio sm. viage - viatge viale sf. alea - alea vicino sm. d' preis; vësin - d' préis; vesin vicino, accanto avv. dapé; dacant; arramba - da

pè; da cant; arramba vicolo sm. quintana - quintana vicolo, stradina sm. viœl - viòl

vigilare, sorvegliare v. guëtâ - guetar, gaitar vigoroso, robusto agg. dru - drut vinello sm. piquëtta - piqueta vino sm. vin - vin viola, violaceo agg. vioulèt - violet vipera sf. vripa - vripa, vipra viso, faccia sm. môrre; mourre - morre vista, apparenza sf. vista - vista vite sf. vis - vitz vitellone sm. manzoun - manzon Vittorio nome proprio Toiou - Tòio vivo agg. vif - viv, viu viziare v. vissiâ - viciar viziato agg. vissià - viciat vizio sm. vissi - vici vizioso agg. vissioùs - viciós voce sf. vous - votz voglia sf. ënvuèia; vuèia - envuelha; vuelha voi; voialtre pron. pers. vousète - vosautas,

vosautras voi; voialtri pron. pers. vouseiti - vosauti, vosautri voi, lei pron. pers. vous - vos volare v. voulâ - volar volenteroso agg. voulënteroùs; voulounteroûs -

volonterós volentieri avv. voulëntée; voulountée - volentier volere v. vourguê; voulê - volguer; voler volo sm. vol - vòl volontà sf. voulëntà; voulountà - volontat volontario sm. voulountari - volontari volpe sf. vourp - volp volta sf. bot; vira; vinca - bòt; vira; vinca volta; soffitto sf. vòuta; voutin; vòut - vòuta; votin;

vòut vomitare v. goumitâ; campâ via - gomitar; campar

via vomito sm. vomi; gòmit - vòmit, gòmit vostri, i vostri agg. e pron. vuèsti - vuèsti, vòstri vostro, il vostro agg. e pron. voste - vòstre votare v. voutâ - votar votazione sf. voutassioun - votacion vuotare v. vuidâ; vuedâ; vueidâ - vuidar; vueidar vuoto agg. vuèt - vueit zabaglione sm. sambaioun - sambaion zafferano sm. safran - safràn zampillo d'acqua dalla gronda sm. ëstrousègn -

estrosènh

Z zangola sf. burriera - burriera tipo di zappa sf. ëstampa - estampa zappa sf. sapa - sapa zappare v. sapâ - sapar zappetta sf. sapin - sapin

Page 50: Lou Vërnantin - Lo Vernantin - Dizionario Occitano di Vernante

50

zendado: velo leggero da mettere sul capo sf. couefa - coefa

zeppo loc. bourrà; a cuch - borrat; a cuch zero num. zerou - zèro zia sf. magna - manha zinco sm. zinc - zinc zingaro sm. singre - singre zio; persona anziana sm. barba - barba zoccolo sm. socla - sòcla zoccolo di quadrupede sm. unjoun - onjon, onglon zoccolo, basamento sm. socle - sòcle zolfo sm. sourfre - solfre zolla di terra loc. mouta - mota zona; estremità di un luogo sm. caire - caire zona acquitrinosa sm. sagnàs - sanhàs piccola zona circolare sm. rœ - ruèl, ròl zona priva di neve loc. tarrën - terren zone in versante soleggiato loc. i dreit - lhi dreits a zonzo loc. ën virounda; al brandou; ën

viroùndoula - en vironda; al brando; en viróndola

zoppicare v. tirâ d'na chamba; soupiâ - tirar d'una chamba; sopear

zoppina: malattia dei bovini sf. soupina - sopina zoppo agg. sop - sòp zotico sm. gadan - gadan zoticone agg. groulée - grolier zucca sf. cougourda; coucourda - cogorda;

cocorda zuccherare v. sucrâ - sucrar zuccherato, dolce agg. sucrà - sucrat zuccheriera sf. sucrera - sucrera zucchero sm. sucre - sucre zuccone sm. sucàs - sucàs zuccone, testone sm. suc - suc