Local Planting Method: The Useful Process of Police Senior Sergeant Major Wichai: ปลูกต้นไม้ฉบับชาวบ้าน:...

วารสารวชาการคณะสถาปตยกรรมศาสตร สจล.81

ภมทศนสรรสรางจากตนไมปลกโดยดาบต�ารวจวชย สรยทธ

Landscape Built from Trees Planted by Police Senior Sergeant Major

Wichai Suriyuth

นนทชย ไตรรตนวงศ1

บทคดยอ

การวจยนมจดมงหมายเพอศกษาลกษณะการปลกตนไมและวเคราะหการปลกไมยนตนของดาบต�ารวจวชยสรยทธ

ตอภมทศน พนทอ�าเภอปรางคก จงหวดศรสะเกษ การเกบขอมลการปลกตนไม การเลอกพนทปลก วธการปลก วธการ

สมภาษณ การเกบขอมลลกษณะทางภมทศนท เกดขนจากตนไมปลกโดยดาบต�ารวจวชยดวยวธการสงเกต พนทศกษา

ไดแก 1)พนทรมทางหลวงชนบทศก. 4020 (อ�าเภออทมพรพสย –อ�าเภอปรางคภ) 2)พนทรมน�าบรเวณคลองหวยวะ

และ 3) ปาชาวดบานระหาร ซงเปนตวแทนของพนทสาธารณะ จากนนท�าการวเคราะหสภาพปจจบนของลกษณะภมทศน

ในพนทศกษาผลของการวจยพบวาดาบต�ารวจวชยเรมท�ากจกรรมการปลกตนไมดงกลาวโดยการเกบเมลดจากตนไมทองถนเดม

ทรวงอยมาปลกพนททปลกเปนพนทสาธารณะซงชาวบานสามารถน�าตนไมมาใชประโยชนไดโดยไมผดกฎหมายไดแกพนท

รมถนน พนทรมน�า โรงเรยน วดและปาชา ประโยชนจากตนไมปลกของดาบต�ารวจวชยในดานภมทศน ไดแก การสราง

ความสวยงามเปนธรรมชาตชวยใหเกดการรบรต�าแหนงสถานทรวมทงใหความเปนเอกลกษณแกชมชนในดานสงแวดลอม

เปนการอนรกษและขยายพนธกรรมพชทองถน

ค�าส�าคญ: ดาบต�ารวจวชย การปลกตนไม อ�าเภอปรางคก จงหวดศรสะเกษ

Abstract

This research aims to study the work of Police Senior Sergeant Major Wichai Suriyuth in changing

the landscape, especially in PrangKu district, Si SaKet province.Data on his inspiration, planting locations,

plantingmethodsandpost-plantingmanagementwerecollectedbyinterviews.Dataoncharacteristicsoflandscape

created by Police Senior Sergeant Major Wichai’s planting were collected by field survey. Study areas are

1) areas along Highway No. 4020 (Uthumphon Phisai district – Prang Ku district) 2) areas along Huai Wa

canal and 3) Ban Rahan temple cemetery. Landscape was physically analyzed together with other benefits

from the plants. The research found that Police Senior SergeantMajorWichai started tree planting activities

by collecting falling seeds from local trees and planting in areaswhere local people gain benefits, from them

such as along the streets, rivers, schools, the temples and Cemetery. The landscape advantages of Police

Senior Sergeant Major Wichai’s planting were the environmental beautification, the creation of locality and

community uniqueness, the local plants conservation and propagation.

Keywords: Police Senior SergeantMajorWichai, Tree Planting, Prang KuDistrict, Si Sa Ket Province

1 ภาควชาภมสถาปตยกรรม คณะสถาปตยกรรมศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

Arch Journal Issue 2017

Vol. 25 82

1. บทน�า

การสรางสรรคภมทศนชมชนผานการปลกตนไมตลอดระยะเวลา30ปของดาบต�ารวจวชยสรยทธทผานมาภายใน

อ�าเภอปรางคกจงหวดศรสะเกษนบเปนวธทนาสนใจและนาศกษาเนองจากเปนการเพมพนทสเขยวแบบประหยดสะดวก

รวดเรวกอใหเกดประโยชนไดอยางเปนไปไดสงในทางปฏบตรวมทงเปนการสงวนรกษาสภาพแวดลอมทครบวงจรซงตนไม

มความสมพนธเกยวของกบการพฒนาชมชนและเมอง โดยจดเปนองคประกอบทางภมทศนทส�าคญอยางหนงของเมอง

นอกจากประโยชนดานความงามแลวตนไมยงมประโยชนในดานอน เชน ชวยควบคมสภาพอากาศทศนยภาพการมองเหน

การสญจร การแบงพนทตามประเภทของกจกรรมและการควบคมการพงทลายของดน เปนตน

ดวยหลกฐานเชงประจกษตลอดระยะเวลา30ปทผานการท�ากจกรรมปลกตนไมดงกลาวจงไดจดท�าโครงการวจยน

ขนมาเพอท�าความเขาใจผลกระทบจากการปลกตนไมของดาบต�ารวจวชยสรยทธตอการพฒนาพนทสาธารณะและสภาพแวดลอม

ของชมชนอยางยงยน

2. วธการศกษา 1.พนทศกษา ต�าบลตม ต�าบลสมอ อ�าเภอปรางคก จงหวดศรสะเกษ

2. วธการศกษา ใชวธการวจยเชงคณภาพ (รปท 1)

2.1 เกบขอมลวธการปลกตนไมโดยการสมภาษณดาบต�ารวจวชย สรยทธ

2.2 เกบขอมลการเลอกพนทปลกตนไมโดยการสมภาษณเชงลกผใหขอมลส�าคญคอดาบต�ารวจวชยสรยทธ

2.3 สรปขอมลเชงพรรณนาเกยวกบลกษณะภมทศนทเกดขนจากการปลกตนไมของดาบต�ารวจวชย สรยทธ

โดยการตความจากขอมลการสมภาษณ

รปท 1 ขนตอนการศกษา

ทมา: ภาวณ ศรสขวฒนานนท (2549)

3. ผลการศกษา

อ�าเภอปรางคก จงหวดศรสะเกษ การตงชอของอ�าเภอปรางคก ไดถกตงตามโบราณสถานทส�าคญในทองถน คอ

พระปรางคสามองคซงตงอยทบานกต�าบลกไดรบการยกฐานะขนเปนอ�าเภอเมอวนท17กรกฎาคม2506อ�าเภอปรางคก

ตงอยทางทศตะวนตกเฉยงใตของจงหวดศรสะเกษพนทประมาณ282.475ตารางกโลเมตรหรอ178,421.87ไรอยหางจาก

ตวจงหวดศรสะเกษตามเสนทางหลวงแผนดนหมายเลข220จากจงหวดศรสะเกษถงบานตะรางสวายระยะทาง40กโลเมตร

และแยกเขาอ�าเภอปรางคกตามเสนทางหลวงแผนหมายเลข 2167 ระยะทาง 20 กโลเมตร รวมระยะทางจากตวจงหวดถง

อ�าเภอปรางคก60กโลเมตรพนททวไปเปนทราบลมไมมภเขาพนดนสวนใหญเหมาะแกการท�านาลกษณะดนเปนดนปนทราย

ไมมแมน�าไหลผาน มเพยงล�าหวยและหนอง (Watnakkharin, 2010)


ประวตของดาบต�ารวจวชย สรยทธ

ดาบต�ารวจวชยสรยทธ (รปท 2) เกดเมอวนท 3สงหาคมพ.ศ.2489ทบานนาโนนต�าบลล�าโขง (ปจจบนคอ

ต�าบลหนองโฮ)อ�าเภออทมพรพสยจงหวดศรสะเกษพอแมมอาชพท�านาฐานะทางบานยากจนตองรบจางท�างานเปนกรรมกร

กอสรางกระทงไดศกษาตอทโรงเรยนอทมพรพสย โรงเรยนศรสะเกษวทยาลยและหลงจบจากโรงเรยนพลต�ารวจ3จงหวด

นครราชสมาไดเขารบราชการต�ารวจเมอปพ.ศ.2511ประจ�าสถานต�ารวจภธรเมองศรสะเกษตอมาในปพ.ศ.2513ยายมา

ประจ�าสถานต�ารวจภธรอ�าเภอปรางคก ต�าแหนงธรการงานสอบสวนกอนจะเกษยณอายราชการในป พ.ศ. 2549 โดยไดรบ

การเลอนยศเปนนายต�ารวจชนสญญาบตรในต�าแหนงรอยต�ารวจตร

แรงผลกดนในการปลกตนไม

ดาบต�ารวจวชยสรยทธเลอกประกอบอาชพต�ารวจกอนทจะพบกบจดเปลยนครงส�าคญของชวตเมอไดรบการเสนอชอ

ใหเขารวมอบรมในโครงการ “แผนดนธรรม แผนดนทอง” ในป พ.ศ. 2531 โครงการอธบายวาปญหาของชาวชนบท คอ

“โง จน เจบ” โง คอ การทชาวชนบทมการศกษานอย การหางไกลความเจรญ จน คอ ชาวอสานอาศยอยบนทราบสงและ

แหงแลงพงพาไดซงแลวแตฟาฝนจะเปนใจเมอฝนไมตกกไมสามารถประกอบอาชพไดจงเกดความยากจนเจบคอเมอเรา

เจบปวยแลวเราจนเรากไมมเงนจะมารกษามนกวนเวยนเปนวฏฏะ โง จน เจบ เรอยไป เมอจบการอบรมดาบต�ารวจวชย

จงเกดส�านกขนภายในใจวา เราสามารถท�าอะไรใหผอนไดบาง ท�าอยางไรเราจงจะใชทรพยากรทมอยใหเกดประโยชนสงสด

ท�าอยางไรชาวบานจงจะมความรกและหวงแหนภมล�าเนาทผานมาชาวบานจ�าเปนตองออกจากบานเกดเมองนอนไปท�างานทอน

เพราะปญหาความแหงแลงและความยากจนเมอมาบวกกบความรทไดจากโครงการ“แผนดนธรรมแผนดนทอง”และการพจารณา

ถงลกษณะภมประเทศของอ�าเภอปรางคกซงเปนทดอน เมอถงฤดฝนน�าจะไหลเขาทวมนาขาวสวนในฤดรอนอากาศจะรอน

และแหงแลงจดไมมตนไมไมมความรมรน ดาบต�ารวจวชยจงมแนวความคดทจะท�าทงใหเปนปา เปลยนนาใหเปนสวนตนไม

ท�าไรนาสวนผสมซงสอดคลองกบพระราชด�ารของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวคอเศรษฐกจพอเพยงและค�าตอบคอการปลก

ตนไม (นนทชย ไตรรตนวงศ, 2553)

หลงจากนนดาบต�ารวจวชยจงเรมปลกตนไมดวยจตใจทแนวแนเรมจากการเกบลกตาลทรวงหลนตามหวไรปลายนา

มาปลก ในชวงแรก (ปพ.ศ.2531)ชาวบานในหลายๆต�าบลของอ�าเภอปรางคก จงหวดศรสะเกษดจะไมคนเคยกบภาพ

ของชายคนหนงทเทยวเกบเมลดไมตนตางๆใสถงปยพรอมดวยจอบเสยมขนจกรยานยนตคนเกาๆขบตระเวนไปปลกตามท

สาธารณะตางๆ ตามทนา รมถนน หวย ฯลฯ ในทซงไมใชทดนของตนเองและกวาทเมลดจะงอกงามเจรญเตบโตออกดอก

ใหผลตองใชเวลาไมต�ากวาสบปไมนาแปลกใจทชาวบานจะตงค�าถามกบการกระท�าดงกลาววา “จะบาหรอจะปลกไปท�าไม”

วธการปลกตนไมของดาบต�ารวจวชย สรยทธ

จากขอมลวธการเตรยมพนธไมส�าหรบปลกวธการปลกการจดการภายหลงการปลกและการเลอกพนทปลกตนไม

โดยการสมภาษณเชงลกดาบต�ารวจวชย (นนทชย ไตรรตนวงศ และอลศรา มนะกนษฐ, 2557) สรปไดดงน

1.ชนดตนไมเลอกปลกตนไมทมอยในทองถนทใชประโยชนไดและสามารถเจรญเตบโตไดดในสภาพแวดลอมทเปนอย

โดยเลอก “การปลกไมยนตนทองถน”จากการสงเกตพฤตกรรมของชาวบานทไดใชประโยชนจากใบดอกผลและล�าตนจาก

ไมยนตนทองถน ตงแตเรมปลกในป พ.ศ. 2531

2. วธการปลกเลอกเกบเมลดไมยนตนทองถนทรวงอยโคนตนไมเพอไมตองลงทนและ/หรอใชเวลาในการหาตนพนธ

3.พนทปลก

3.1 เลอกพนทสาธารณะเพอใหคนในชมชนใชประโยชนได

3.2 เลอกพนททมการขดลอก หวย หนอง คลอง บงหรอบรเวณทมการสรางหรอตดถนนใหมๆ เพอใหดน

ไมอดแนนหรอยบตว สะดวกตอการขดหลมหยอดเมลดและเหมาะสมตอการเจรญเตบโตของเมลด

4.ชวงเวลาทปลก เลอกปลกในชวงตนฤดฝน (เดอนกรกฎาคมถงเดอนตลาคม) เพอใหมน�าเพยงพอตอการเจรญ

เตบโตของเมลดและตนกลาท�าใหเปอรเซนตการรอดตายสง


Vol. 25 84

รปท 2 ดาบต�ารวจวชย สรยทธ

ทมา: ผวจย (2557)

ลกษณะทางภมทศนจากตนไมปลกของดาบต�ารวจวชย สรยทธ

พนททเลอกท�าการศกษาการปลกตนไมของดาบต�ารวจวชย คอ บรเวณทวางทวไปทเกดจากการพฒนาและม

ประโยชนใชสอยของชมชน(FunctionalOpenSpace)สวนใหญเปนแบบเกษตรกรรมคอพนทการท�านารวมทงบรเวณวาง

ทเกดจากการพฒนาตางๆ ซงมลกษณะพนทโดยรวมเปนทวางกลางแจงทยงคงสภาพทางภมทศนทชดเจนอยในปจจบน

และรองรบการใชงานของบคคลทเกยวของกนทกกลมรวมกบค�าแนะน�าในการเลอกตวอยางพนทศกษาจากดาบต�ารวจวชย

การเลอกพนทศกษาใชวธการสม (Random) พนทวางสาธารณะ 3 จาก 5 บรเวณ โดยใน 3 บรเวณทเลอกจะเลอกพนท

กรณศกษาอยางละ 1 ตวอยาง ไดแก

1.ทวางบรเวณสาธารณปการ ไดแก ทางหลวงชนบท ศก. 4020 (อ�าเภออทมพรพสย – อ�าเภอปรางคก) เปน

ทางหลวงทชมชนใชสญจรหลกและยงไมมการขยายความกวางของถนนบรเวณสองขางทางยงมตนไมทคอนขางสมบรณและ

มความตอเนองของลกษณะทางภมทศน

2.ทวางบรเวณรมน�า ไดแก คลองหวยวะ ต�าบลตม เปนคลองขดซงไมใชคลองน�าทเกดขนเองตามธรรมชาต

จงท�าใหในชวงทมการกอสรางคลองสงน�าขาดการเกบและแผวถางตนไมเดมในพนทออกซงตางจากพนทรมน�าธรรมชาตอนๆ

ทดาบต�ารวจวชยท�าหนาทปลกเสรม แตในขณะทพนทรมคลองหวยวะเปนการปลกตนไมใหมเกอบทงหมด

3.ทวางบรเวณปาชาไดแกปาชาวดบานระหารต�าบลสมอซงมการปรบเปลยนหนาทเพอใหเกดประโยชนใชสอย

สงสดโดยมเงอนไขของกจกรรมทางพทธศาสนาของพระสงฆเปนตวก�าหนดการใชพนทท�าใหมลกษณะทางภมทศนของพนท

แตกตางจากพนทวางอนๆ

กรณศกษาทวางสาธารณะ

1.ทางหลวงชนบทศก. 4020 (อ�าเภออทมพรพสย – อ�าเภอปรางคก)

ศนยบรการวชาการ คณะสถาปตยกรรมศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย (2550) จ�าแนกประเภททางหลวง

ในเชงภมทศนส�าหรบทางหลวงในเขตชนบทวาจะเนนการเดนทางโดยรถยนตทอาจจดใหเปนเสนทางใหรถแลนผานพนทไปได

อยางรวดเรวหรออาจจดใหเปนเสนทางชมธรรมชาตกไดหากเปนกรณเสนทางชมธรรมชาตลกษณะในเขตทางจะมบรรยากาศ

ผอนคลายกลมกลนไปกบธรรมชาตสองขางทาง หากเปนพนททก�าหนดใหรถแลนผานเรวมกจะเปนเสนตรง แตโดยทวไป

พนทชนบทจะมสภาพเปนธรรมชาตมากกวาเมอง การออกแบบจงตองค�านงถงผลกระทบตอธรรมชาตเปนหลกโดยเฉพาะ

ในเรองของดน น�า พชและสตว

ทางหลวงชนบทศก.4020ขนาดสองชองจราจร(รปท3)บรเวณสองขางทางเปนทงนาโดยตลอดดาบต�ารวจวชย

เลอกใชไมยนตนทองถนทมความหลากหลายปลกบรเวณรมถนนทงสองฝงเพอสรางขอบเขตปดบงมมมองสรางรมเงาใหกบ

บรเวณวางทมไมใหญปกคลม(CanopiedSpace)และมรมเงาตกทอดยาวหลายกโลเมตรส�าหรบผใชถนนเนองจากไมยนตน


ทปลกมความสงทตางกนจงสามารถสรางความรสกปดลอมไดแตกตางกนไมกอใหเกดความนาเบอส�าหรบชมชนทอยรมถนน

ระนาบตง (Vertical Plane)ทเกดจากตนไมปลกของดาบต�ารวจวชยแยกสวนจากถนนชาวบานและผขบขจงรสกปลอดภย

(รปท 4)

การใชไมยนตนทมเรอนยอดแผกวางปลกรมถนนบรเวณจดตดถนนเพอเนนความเปนเอกภาพของพนทไดชดเจน

ไมปดบงมมมองของการขบขยวดยานพาหนะทอาจกอใหเกดอนตรายไดโดยดาบต�ารวจวชยไดจ�าลองลกษณะการเจรญเตบโต

แบบแขงกนสงของตนไมในธรรมชาตเนองจากตนไมยนตน1ตนมความกวางและความหนามมวลกนทวางทหนง(Space)

การปลกตนไมของดาบต�ารวจวชยเปนการปลกแบบเรยงแถวตดๆกนมลกษณะเหมอนก�าแพง(Fenestration)เกดเปนกลมกอน

(Mass)ท�าใหพนทปลกดหนาแนนต�าแหนงการปลกมระยะหางกนอยางมระเบยบโดยทตนไมยนตนแตละชนดทน�ามาปลก

มรปราง (Form) ผวสมผสทละเอยดและหยาบ (Fine & Coarse Texture) ในทนหมายถงความละเอยด หยาบของใบท

ประกอบเปนทรงพมของตนไม ขนาด (Size) ความแตกตางกนตามชวงเวลา (Time) เมอตนไมโตเตมท การใชขนาดของ

ตนไมไดสดสวน (Proportion) กบสภาพแวดลอม เนองจากพนทรมถนนเปนพนทกวาง (ทงนา) การเลอกปลกไมยนตนทม

ขนาดใหญเมอโตเตมทจะไดสดสวนกบถนนไมท�าใหเกดความอางวางแกผทสญจรและชาวบานสามารถใชรมเงาของไมยนตน

เปนทพกผอนในชวงการท�านาหรอหาปลา

จามร อาระยานมตสกล (ไมระบปทพมพ) กลาวถง การเลอกใชพรรณไมทอยพนถนวา เปนแนวความคดหลก

ทจะตองค�านงถงโดยเฉพาะงานภมสถาปตยกรรมทอยในพนทธรรมชาตและการรวมกลมกนของพชเพอใหคงอยไดดวยตวเอง

และไมเปนภาระในเรองการดแลรกษานาจะเปนผลลพธทถกตอง ความรเรองการรวมกลมไมพนถนมาจากการเรยนรและ

การสงเกตสงคมพชในบรเวณนน การปลกไมยนตนหลายชนดสองขางทางหลวงชนบท ศก. 4020 ของดาบต�ารวจวชยน

ยงกอใหเกดความหลายหลายทางชวภาพทตามมานนคอการกลบมาของทอยอาศยของสตวตางๆในระบบนเวศพนถนเดม

รวมทงผลกระทบทเกดขนตอวถชวตของชมชน

รปท 3 ทางหลวงชนบทศก. 4020 อ�าเภออทมพรพสย – อ�าเภอปรางคก


รปท 4 ตนตาลสองขางทางหลวงชนบทศก. 4020 อ�าเภออทมพรพสย – อ�าเภอปรางคก

สรางขอบเขตของถนนและมรากชวยยดเกาะดนบรเวณไหลทาง



Vol. 25 86

2.คลองหวยวะ ต�าบลตม

คลองหวยวะเปนคลองชลประทานเพอการเกษตรจากเขตอ�าเภอปรางคก อ�าเภอหวยทบทนและไหลไปบรรจบ

หวยส�าราญในเขตอ�าเภออทมพรพสย โดยการกอสรางฝายน�าลนใหมทดแทนฝายเดมทไดกอสรางไวเมอป พ.ศ. 2520 ทม

สภาพช�ารดเสยหายเนองจากไมสามารถรบน�าในฤดน�าหลากไดและปญหาความแหงแลงในพนทซงประสบภยแลงซ�าซาก

พนทรมหวยเดมสองฝงเปนพนทโลงและตดกบทงนาซงในบรเวณรมหวยหลายจดไมมตนไมยนตนขน รวมทงการพงทลาย

ของดนรมตลงจากสาเหตธรรมชาต ไดแก ฝนเปนปจจยหลก ศศยา ศรพานช (2544) กลาวถง การพงทลายของหนาดน

ทเกดจากลมและน�าวาถาผวดนไมมตนไมปกคลมเพยงพออาจสญเสยหนาดน7-8นวขนอยกบสภาพอากาศความลาดเอยง

และความยาวของความลาดเอยงยงชนและยาวมากโอกาสของการพงทลายกสงตามไปดวยวธปองกนงายทสดคอการปลก

ตนไมหรอหญาทมระบบรากตนชวยเกาะยดดนไว

จากการเฝาสงเกตท�าใหดาบต�ารวจวชยไดตระหนกถงเหตการณปญหาดงกลาวและพจารณาถงประโยชนใชสอย

และการใชงานของไมยนตนในดานสภาพแวดลอมนอกจากจะใหรมเงาแลวยงชวยลดการพงทลายของดนโดยทรากของตนไม

ยนตนจะอยในระดบลกจะชวยยดโครงสรางของดนใหแขงแรงจากการปลกไมยนตนทองถนทหลากหลายของดาบต�ารวจวชย

มความสมพนธกบการใชตนไมในแงวศวกรรม (Engineer Control) เพอควบคมการพงทลายของหนาดน (Soil Erosion

Control) ในดานตางๆ (รปท 5-8) ดงน

2.1 ไมยนตนทปลกมความหลากหลายในดานคณสมบตทางกายภาพ พมใบของตนไมทตางกนชวยดกน�าฝน

ลดความแรงของการกระแทกของน�าฝนโดยเฉพาะไมยนตนทใบมขนาดใหญปองกนไดดกวาพวกใบรปเขม(ศศยาศรพานช,

2544) เชน ตาล (Borassus Flabellifer L.) ยางนา (Dipterocarpus Alatus Roxb.ex G.Don) ขเหลก (Senna siamea

(Lam.)Irwin&Barneby.)เปนตนไมยนตนจะปองกนน�าฝนในระดบแรกน�าฝนทตกผานลงมาจะถกกกดวยไมพมในระดบต�า

หรอหญาในระดบลาง

2.2 คณสมบตของราก(RootCharacteristics)ของไมยนตนหลายชนดทสานกนแนนชวยยดหนาดนไมยนตน

จะมรากแขนงและรากฝอยจ�านวนมากทจะยดเกาะประสานบรเวณผวดนระบบรากยงชวยใหดนไมแนนเกดความหลวมและรวน

เมอรากเดมตายจะมการผลดรากใหมเปนการเพมอนทรยวตถใหกบดน

2.3 การชวยเพมหนาดนใหแกบรเวณใบไมหรอสวนอนๆของตนไมทรวงลงสดนชวยเพมหนาดนและอนทรยวตถ

แกดนท�าใหดนรวนมประสทธภาพและชวยใหน�าซมลงสใตดน (Permeability) ไดดขน ชวยลดอตราการไหลของน�าทระดบ

ผวดน (SurfaceWater RunOff) และลดการพงทลายของดน

รปท 5 รากของตนตาล ชวยยดโครงสรางของดนรมตลง



รปท 6 ตนยางนา เมอโตขนจะใหรมเงาและทรงพมชวยลดแรงกระแทกของน�าฝน


รปท 7 แนวตนขเหลกรมน�า ชวยบอกขอบเขตของถนนและรากชวยยดตลง


รปท 8 ชาวบานเหนถงประโยชนจากตนไมปลกของดาบต�ารวจวชยจงไดตดแผนปาย “เขตปาชมชน”



Vol. 25 88

3.ปาชา วดบานระหาร ต�าบลสมอ

ปาชาวดบานระหารมสภาพเดมเปนปาละเมาะประกอบดวยตนไมขนาดเลกขนหางๆกระจดกระจายพนลางม

เถาวลยแนนทบมตนไมขนาดใหญขนไมกชนดเชนมะคาแต(SindoraSiamensisTeijsm.ExMiq.)ยางนา(Dipterocarpus

Alatus Roxb.ex G.Don) และเปนทฌาปนกจเดมของชาวบาน หากไมมการฌาปนกจพนทดงกลาวกดเหมอนเปนทรกราง

ขาดการเขาไปใชงานซงดาบต�ารวจวชยไดมองเหนศกยภาพของพนทในการพฒนาโดยปรกษากบพระครสารกจวมลเจาอาวาส

และด�าเนนงานรวมกบหลวงตาอนทรในการพฒนาพนทใหเปนสวนปาในลกษณะของการปลกตนไมแบบการปลกปา(Forestation)

ซงหมายถงการเปลยนแปลงสภาพการใชทดนทกระท�าโดยมนษยจากพนททไมเคยเปนปามากอนในระยะเวลา50ปใหกลายเปน

ปาโดยการปลกดวยเมลดและการสงเสรมใหเกดการขยายพนธตามธรรมชาต(องคการบรหารจดการกาชเรอนกระจก,2553)

โดยการแผวถางบรเวณพนทใหสามารถปลกตนไมได ปรบระดบของหนาดนใหเรยบคงเหลอแตไมยนตนเดมของบรเวณไว

โดยดาบต�ารวจวชยใหความเหนวา “เมอวดปลกเปนแบบอยาง ชาวบานจะปลกตาม” (รปท 9-11)

วธการปลกภายหลงจากปรบพนทใชวธการปลกดวยการหยอดเมลดใหมระยะชดลกษณะในแปลงปลกเปนแบบ

สเหลยมจตรสมความเปนระเบยบสะดวกในการปฏบตงานดแลรกษามระยะระหวางแถวโดยประมาณ3x3เมตรการปลก

ระยะชดหรอถนเปนการปลกโดยใชระยะระหวางตนหรอระยะระหวางแถวนอยกวาระยะททรงพมทพชนนจะเจรญเตบโต

ออกดอกออกผลไดเตมทตามปกต (รว เสรฐภกด, 2544) พนธไมทดาบต�ารวจวชยเลอกเปนพนธไมโตเรว เชน ยางนา

(DipterocarpusAlatusRoxb.exG.Don)ตะเคยนทอง (HopeaOdorataRoxb.)สก (TectonaGrandisL.f.) และเขลง

(DialiumCochinchinensePiere)เปนตนใชระยะเวลาเพยงไมกปจะไดความสงของล�าตนความกวางของเรอนยอดแผขยาย

ออกไปเบยดบงกบตนไมทปลกขางเคยงทงยงเปนการชวยเรงความสงใหกบตนไมระยะหางทเหมาะสมนจะชวยใหระบบราก

ของตนไมเจรญเตบโตเตมท มการตดตงระบบใหน�าชลประทานแบบฉดพน (Sprinkler) รดน�าใหแกตนกลาในชวงแรก

ภายหลงจากการปรบปรงสภาพรกรางของพนทปาชาภายในวดบานระหารของดาบต�ารวจวชย สภาพภมทศน

มความเปนระเบยบ สะอาด พนทมความนาใชและเกดประโยชนตอพระสงฆจากการใชพนทดงกลาวเปนพนทปรวาสกรรม

ส�าหรบพระสงฆจ�านวน 200 รปจากจงหวดอบลราชธาน จงหวดสรนทรและจงหวดมกดาหาร (ปรวาสกรรม เปนระเบยบ

ปฏบตส�าหรบภกษทตองอาบตสงฆาทเสสแลวปกปดไวทงทเกดโดยความตงใจหรอไมไดตงใจและอาจจะรตวหรอไมรตวกตาม

จงตองประพฤตเพอเปนการลงโทษตวเองใหครบเทากบจ�านวนวนทปกปดอาบตไวเพอใหพนมลทนและเพอความบรสทธ

ในการบ�าเพญเพยรในทางจตของพระภกษสงฆตอไป) ชาวบานไดเขามาปฏบตธรรมถอศลแปด (เนกขนมะ – ผวจย) และ

เขามาเกบเหดในชวงฤดฝนวดบานระหารไดรบรางวลปลกปาดเดนป2550จากศนยคฤหสถวดราชการอ�าเภอปรางคก

จงหวดศรสะเกษ โดยมเจาคณะอ�าเภอปรางคกเปนประธาน

รปท 9 กลมตนสกในการปลกแบบระยะชด



รปท 10 มมมองจากภายนอกมองเขามาภายในวดจะมความรมรน


รปท 11 หลวงตาอนทรและดาบต�ารวจวชยกบพนทปาชาภายในวดบานระหารทผานการปรบภมทศนแลว


4. สรปผลการวจยและขอเสนอแนะ

การทดาบต�ารวจวชยวชย สรยทธ ซงเปนชาวศรสะเกษโดยก�าเนด ไดเหนถงปญหาการท�ากนทเกดขนกบชมชน

มาเปนเวลาหลายปตงแตมารบราชการทสถานต�ารวจภธรอ�าเภอปรางคกและดวยสภาพแวดลอมในอดตของอ�าเภอปรางคก

จงหวดศรสะเกษทไมเหมาะแกการท�าการเกษตรประเภทอนนอกจากการท�านาปภายหลงการท�านาชาวบานจงอพยพไปท�างาน

ยงทอนเพอเลยงปากทองกอนทจะกลบมาเกยวขาวในชวงปลายปอกครงหนงดาบต�ารวจวชยจงพยายามศกษาหาทางแกไข

เพอใหชมชนสามารถพงพาตนเองไดโดยไมตองออกไปประกอบอาชพยงทองถนอนเมอหนวยงานตนสงกดไดสงใหทานเขารวม

อบรมในโครงการ “แผนดนธรรม แผนดนทอง” จงเปนแรงผลกดนใหเกดการคดแกปญหาเรองความยากจนภายในทองถน

ดวยการใชทรพยากรทมอยในทองถนมาใชประโยชนใหสงสดอยางยงยน

ดาบต�ารวจวชยเรมปลกตนไมในชวงตนฤดฝนซงมสภาพแวดลอมทเหมาะสมตอการเจรญเตบโตของเมลดและเลอก

ปลกในพนทสาธารณะอนเปนพนททชาวบานจะสามารถใชประโยชนไดโดยไมผดกฎหมายไดแกพนทรมถนนพนทรมน�า

ตางๆปาชาวดและโรงเรยนภายใน10ต�าบลของอ�าเภอปรางคกจงหวดศรสะเกษรวมทงเขตรอยตอจงหวดสรนทรเรมลงมอ

ปลกครงแรกในปพ.ศ. 2531 สรปขอดของการปลกไมตนดวยเมลดของดาบต�ารวจวชย ดงน

1.ท�าไดงาย รวดเรว ไดจ�านวนตนมาก

2.สามารถท�าไดดในชวงฤดฝน


Vol. 25 90

3. เมลดมขนาดเลก ไมแหงตายงาย สะดวกในการเกบเพอปลกในครงตอไป

4.ตนกลามรากแกวสามารถหยงในดนไดลกหาน�าและธาตอาหารไดด

5.ตนกลาเมอเจรญเตบโตขนมโอกาสไดตนทดกวาตนพอแม

ภมทศนสรรสรางทเกดจากการปลกตนไมของดาบต�ารวจวชย สามารถสรปออกไดเปน 2 ดาน

1. ดานภมทศนลกษณะทางภมทศนทเกดขนจากตนไมปลกของดาบต�ารวจวชยชวยสรางความผอนคลายเพลดเพลน

และความรมรนส�าหรบสองฝงถนน ตนไมทหลากหลายท�าใหภมทศนบรเวณสองขางทางไมนาเบอ โดยเฉพาะชวงทตนไม

ออกดอกรวมทงกอใหเกดการจดจ�าหรอรบรบรเวณตางๆ เชน ทางแยก ทางเขาหมบาน บรเวณชมชน การเลอกใชตนไม

ทองถนเปนการรกษาสภาพแวดลอมหรอลกษณะทางภมทศนเดมเสรมความเปนทองถน เชน วดบานกระโดนมตนกระโดน

(BarringtoniaAcutangula(Linn.)Gaertn.)ปลกบรเวณวดโรงเรยนพอกพทยามตนมะพอก(ParinariAnamenseHance.)

ขนอยจนสามารถเรยกเปนชอเฉพาะของโรงเรยน

2. ดานวศวกรรมและสภาพแวดลอมบรเวณรมถนนหรอคลองน�ามกเปนททดนมการอดแนนทเกดจากการกอสราง

และเปนดนทมความอดมสมบรณต�า หลงจากงานกอสรางเสรจสนจะไมพบตนไมขนในบรเวณพนท การปลกตนไมของ

ดาบต�ารวจวชยในพนทดงกลาวจะชวยใหพนทไดรบความชมชน ตนไมทเจรญเตบโตขนจะมการรวงหลนของใบและกงกาน

ซงชวยเพมหนาดนเมอมการทบถมนานเขาจะกลายเปนอนทรยวตถเพอใหเมลดพนธทรวงหลนเจรญเตบโตเปนตนใหมตอไป

อกทงการปลกพชทองถนตระกลถว ไดแก ขเหลก (Senna Siamea (Lam.) Irwin & Barneby.) ในระยะยาวจะชวยตรง

ไนโตรเจนและเพมแรธาตอาหารในดน การปลกตนไมหลายชนดทมผวใบและทรงพมทตางกนจะชวยกรองฝน เพมปรมาณ

ออกซเจนรวมทงปองกนการชะลางของผวดน

จากการสรางสรรภมทศนผานการปลกตนไมทปฏบตไดจรงของดาบต�ารวจวชย สรยทธ นบเปนแรงขบเคลอน

เพอใหหนวยงานทเกยวของและองคกรทองถนควรเขามามสวนรวมในกจกรรมดงกลาวเพอชวยสรางแรงจงใจสรางความส�านก

ใหแกชมชนโดยใหความส�าคญเกยวกบการปลกตนไมทองถน ชใหเหนถงประโยชนของการปลกตนไมในดานตางๆ ไดแก

แหลงอาหาร ยารกษาโรค การสรางอาชพและการรกษาสภาพแวดลอมเพอน�าไปสการพฒนาทยงยนของชมชน

5. กตตกรรมประกาศ

บทความนเปนสวนหนงของโครงการวจยเรอง“การปลกตนไมของร.ต.ต.วชยสรยทธกบการเปลยนแปลงภมทศน

ชมชน” ซงไดรบการสนบสนนทนวจยจาก สถาบนวจยและพฒนาแหงมหาวทยาลยเกษตรศาสตร (สวพ.มก.) ป 2553

เอกสารอางอง

จามรอาระยานมตสกล.ไมระบปทพมพ.เอกสารการสอนชดวชา Plant and Design.กรงเทพฯ:ภาควชาภมสถาปตยกรรม

คณะสถาปตยกรรมศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ภาวณ ศรสขวฒนานนท. (2546). คมอโครงการวจย หกสบปมหาวทยาลยเกษตรศาสตร: ศาสตรแหงแผนดน. กรงเทพฯ:

มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

นนทชยไตรรตนวงศ.(2553).การปลกตนไมของ ร.ต.ต.วชย สรยทธ กบการเปลยนแปลงภมทศนชมชน.กรงเทพฯ:

มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

นนทชยไตรรตนวงศและอลศรามนะกนษฐ.(2557).ปลกตนไมฉบบชาวบาน:กระบวนการท�าไดจรงของดาบต�ารวจวชย.

วารสารการจดการสงแวดลอม Journal of Environmental Management (JEM). 10(2), 39-51.

รว เสรฐภกด. (2544).หลกการพชสวน. กรงเทพฯ: คณะเกษตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

ศศยา ศรพานช. (2544).หลกการพชสวน. กรงเทพฯ: คณะเกษตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.


ศนยบรการวชาการคณะสถาปตยกรรมศาสตรจฬาลงกรณมหาวทยาลย.(2550).แนวทางการออกแบบปรบปรงภมทศน

ทางหลวง. กรงเทพฯ: คณะสถาปตยกรรมศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

องคการบรหารจดการกาซเรอนกระจก. (2553).การปลกสรางสวนปา. เขาถงไดจาก: http://www.tgo.or.th.

Watnakkharin. (2010). อ�าเภอปรางคก. เขาถงไดจาก: http://www.watnakkharin.com/wat-2014/index.php/2014-05-

18-05-23-31.

Local Planting Method: The Useful Process of Police Senior Sergeant Major Wichai: ปลูกต้นไม้ฉบับชาวบ้าน:...

Documents