8/11/2019 Liên Kết hóa học - THPT Chuyên Quốc Học Huế http://slidepdf.com/reader/full/lien-ket-hoa-hoc-thpt-chuyen-quoc-hoc-hue 1/84 Sở GD và ĐT Thừa Thiên Huế Trường THPT chuyên Quốc Học Nhóm 4 Lớp ! H"a #iên $h"a% &!! ' &!( Huế) !*&!! • Nguyễn Viết Kỳ Long • Phạm Thị Ngọc Hòa • Nguyễn Thị Khánh Vy • Nguyễn Văn Việt Văn • Nguyễn Thị Thanh Hòa • Nguyễn Thị Ph!ng Th"o • #ai T$%n Ph&c L'c • Nguyễn ()nh Thi*n Ph+ Liên +ế, h"a học WWW.DAYKEMQUYNHON.COM WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUYNHON WWW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
8/11/2019 Liên Kết hóa học - THPT Chuyên Quốc Học Huế
Lai hóa gia o=itan ,5 2I o=itan ,70000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000ED
Lai hóa 57F000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000ED
Lai hóa 57,000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000EJ
Lai hóa 5700000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000,
Lời nói đầu
Nhóm 4 lớp 10 Hóa trường THPT chuyên Quốc Hc! "ới đ# t$i ti%u lu&n c'a m(nh l$)Liên *+t Hóa Hc,! ch-ng t.i hy "ng đ/ có th% chuy%n ti nhng n2i 3ung c 5n "$
Phần 5$i t&p D L$ nhng đ# 5$i! nhng 5$i t&p m$ mi th$nh "iên tr<ng nhóm thu th&p"$ đóng góp! đi c6ng đ# 5$i l$ 5$i gii? Nhng 5$i t&p n$y! thM< ch-ng t.i nh&n Ot l$8h.ng phi 3I! nhưng cJng 8h.ng u= 8hó n+u t(m hi%u lC thuy+t 8 c$ng?
Nhóm ch-ng t.i r>t h;n hKnh nh&n đư7c GR góp S c'a thầy c. "$ 5Kn đc đ% 5: Gungnhng đi%m 8huy+t hay Ga cha nhng nhầm lUn "$ Gai Gót? @in cm n uS thầy c. "$c=c 5Kn đ/ 3$nh thời gian thM< 3Vi ti%u lu&n n$y?
Nhóm 4 lớp 10 Hóa, THPT chuyên Quốc Học Niên khóa 2010 – 2013
fau 8hi liên 8+t hóa hc đ/ h(nh th$nh m$ ` "d hóa tr_ c'a nguyên t ch có AMnhư Li! jMA
^Jng có trường h7p 8hi liên 8+t hóa hc đ/ đư7c h(nh th$nh! ` "d hóa tr_ c'a c=cnguyên t ch có Gố MlMctr<n 8h=c M "$ 8h=c AM? ThRc t+ uy tc n$y ch =p 3kngch' y+u ch< nguyên tố chu 8(
j;y giờ ta Ot c=c trường h7p h(nh th$nh liên 8+t hóa hc! =p 3kng đư7c uy tc 5=t t?
V. /l-ct0on hóa t01
/l-ct0on hóa t01 hay -l-ct0on ngo2i c3ng l$ nhng MlMctr<n ` c=c <r5ital ng<$ic6ng "$ có th% tham gia "$< c=c liên 8+t c'a nguyên t? lMctr<n hóa tr_ c=c nguyêntố nhóm chCnh nEm ` lớp ng<$i c6ng! tr<ng nguyên tố nhóm phk 8im l<Ki chuy%nti+pb MlMctr<n hóa tr_ có tKi lớp ng<$i c6ng "$ lớp 3 8+ c&n?
^=c MlMctr<n hóa tr_ có th% hay 8h.ng tham gia "$< liên 8+t c'a nguyên t! phkthu2c "$< trKng th=i hóa hc c'a nguyên t! 8hi tham gia ch-ng đư7c gi l$ MlMctr<nliên 8+t? C 3k! cl< tr<ng H^l có 1 MlMctr<n hóa tr_ tham gia liên 8+t! nhưng ` H^lo4 có MlMctr<n liên 8+t?
j? ^=c 3Kng liên 8+t hóa hc ch' y+u
I. Liên kết ion
4. Ion5 s6 t7o th2nh ion
<nB l$ nhóm nguyên t h<Xc nguyên t mang điFn tCchC 3kB NH4
! foqAe! Na! ^le!???
^ó th% ph;n l<Ki i<n 3Ra "$< điFn tCch i<n 3ưng "$ i<n ;m hay cati<n "$ ani<nbh<Xc 3Ra "$< Gố nguyên t có tr<ng i<n i<n đn nguyên t] "$ i<n đa ph;n tb
<n 3ưngBC 3kB Nguyên t Na có c>u h(nh M 1GAAGAApqG1! có nhi#u hn nguyên t NM
1G
A
AG
A
Ap
b m2t MlMctr<n! "( "&y nó 3I 3$ng nhường 1 M ` lớp ng<$i c6ng? *hinguyên t Na nhường m2t MlMctr<n! "d nguyên t ch cZn 10 MlMctr<n tr<ng 8hi đó
Gố pr<t<n tr<ng hKt nh;n "Un l$ 11! như "&y l$ 3ư ra 1 điFn tCch 3ưng "$ nguyên t Na 8h.ng cZn trung hZa "# điFn na m$ đ/ 5i+n th$nh m2t hKt mang điFn! đó l$ i<n3ưng Nab
f đ\ t:ng u=tB s sn nM
i tênB i<n tên 8im l<Ki tưng 9ng?
<n ;mC 3kB nguyên t cl< có 1M "$ 1p 1GAAGAApqGAqpvb! Ct hn nguyên t 8hC hi+m gầnnó nh>t l$ ag<n 1 MlMctr<n WrB 1GAAGAApqGAqpb! 3< đó nó 3I 3$ng nh&n thêm 1 M ch<đ' MlMctr<n ng<$i c6ng 9ng "ới c>u h(nh nGAnp? *hi nhKn thêm M! Gố M ` "d twnglên 1 tr<ng 8hi Gố p tr<ng nh;n "Un l$ 1? Như "&y l$ 3ư ra 1 điFn tCch ;m? Nguyênt cl< 8h.ng cZn trung hZa "# điFn na m$ đ/ 5i+n th$nh m2t hKt mang điFn ;m! đó
l$ i<n ;m cl<rua ^leb
f đ\ t:ng u=tB @ mM @me
i tênB i<n gốc ait tưng 9ng
8. 96 t7o th2nh liên kết ion
Y% có M ` lớp "d hóa tr_! nguyên t 8im l<Ki m>t Gố M hóa tr_ "ốn có đ% tr` th$nhcati<n! nguyên t phi 8im thu hay nh&n thêm M đ% tr` th$nh ani<n?
*hi hai i<n tCch điFn tr=i 3>u h-t nhau 5Eng lRc h-t tnh điFnb tK< ra h7p ch>tliên l+t i<n?
C 3kB Ot GR tK< th$nh liên 8+t tr<ng Na^l 8hi đốt Na tr<ng ^lA
M fR tK< th$nh i<nB Na Na 1M^l 1M ^le
M L-c n$y gia Na "$ ^le có lRc h-t tK< th$nh liMn 8+t i<n Nax^l 9ng "ới Na^lb
Na
^le
Nax^l Na^lb LRc h-t Liên 8+t i<n
M f đ\ LieuSt LMiGb
Na ^l zNa{ z ^l {
e Na ^l
M PTP|B ANa ^lA ANa^lM Ta có 8+t lu&nB
lMctr<n chuy%n t] nguyên t 8im l<Ki Gang nguyên t phi 8im tK< th$nh c=c i<n
tCch điFn tr=i 3>u! c=c i<n n$y h-t nhau tK< th$nh h7p ch>t i<nY_nh nghaB Liên 8+t i<n l$ liên 8+t hóa hc đư7c h(nh th$nh nhờ lRc h-t tnh
điFn gia c=c i<n tr=i 3>uL-c đó hiFu đ2 ;m điFn }@ ~ 1!
:. 96 "h;n c6c ion <
=1nh ngh>a< fR ph;n cRc i<n l$ GR chuy%n 3_ch đ=m m;y M ng<$i c6ng G< "ớihKt nh;n c'a m2t i<n 3ưới t=c 3kng c'a điFn trường c'a i<n 8h=c?
Hình 4.10. ! ph"n c!c i#n
[< GR ph;n cRc i<n n$y m$ c=c đ=m m;y c'a cati<n "$ ani<n 8h.ng h<$n t<$nt=ch rời nhau m$ chM ph' nhau m2t phần *h.ng có liên 8+t i<n 100•? Tr<ngliên 8+t i<n có m2t phần liên 8+t c2ng hóa tr_?
?. Các ếu t@ #nh hABng ến s6 t7o th2nh liên kết ion^ó q y+u tốBe Nwng lư7ng i<n hóae €i lRc MlMctr<ne Nwng lư7ng c'a mKng lưới tinh th%a DEng lAFng ion hóa
Nguyên t có nwng lư7ng i<n hóa c$ng nhd c$ng 3I t=ch MlMctr<n "$ trth$nh i<n 3ưng cati<nb
C 3kB Nwng lư7ng i<n hóa th9 nh>t c'a nguyên t Na! Li! jM lần lư7t l$4 8‚ƒm<l! v00 8‚ƒm<l! 00 8‚ƒm<l? ThM< đó th( nguyên t Na 3I 5i+n th$nhi<n 3ưng hn nguyên t Li "$ nguyên t Li 3I 5i+n th$nh i<n 3ưng h<nnguyên t jM
* Gi l6c -l-ct0on• Tr<ng u= tr(nh ch< nh&n MlMctr<n gia c=c nguyên t cZn có GR tda
nhiFt? Nwng lư7ng tda ra đó gi l$ =i lRc MlMctr<n?• Y_nh nghaB €i lRc MlMctr<n l$ nwng lư7ng tda ra 8hi m2t nguyên t
8+t h7p "ới MlMctr<n đ% tr` thanh i<n ;m?• Wi lRc MlMctr<n c'a m2t nguyên tố c$ng lớn th( nguyên tố đó c$ng 3I
nh&n MlMctr<n đ% trờ th$nh <n ;m?• C 3kB €i lRc MlMctr<n c'a c=c nguyên tố ^l! jr! lần lư7t l$ q
si nguyên t hi3r< "$ mi nguyên t cl< góp 1M đ% tK< th$nh m2t cXpMlMctr<n chung? Tr<ng ph;n t H^l! mi nguyên t đ#u có c>u h(nh MlMctr<nc'a 8hC hi+m
C 3k AB ^H4
H
H
HH ^
^H
HH
H ^
H
H
H
H
Y_nh nghaB Liên 8+t c2ng hóa tr_ l$ liên 8+t gia hai nguyên t 5Eng m2th<Xc nhi#u MlMctr<n chung m$ cXp MlMctr<n chung n$y l$ 3< GR góp chungc'a hai nguyên t tham gia liên 8+t?
II. Q'nh cht cJa liên kết cng hóa t011? RSc cJa liên kết
Y_nh nghaB j&c c'a liên 8+t l$ Gố cXp M góp chung 5`i hai nguyên ttr<ng m2t ph;n ta. RSc mt +cTn gọi l2 liên kết Pn
Liên 8+t có 5&c m2t 8hi ch có m2t liên 8+t gia hai nguyên tC 3kB HxH! Hx^l!
^H
H
H
H
*. RSc hai
Liên 8+t có 5&c hai 8hi có hai cXp MlMctr<n chung gia hai nguyên tC 3kB^ o ^oAb
Liên 8+t có 5&c 5a 8hi có q cXp MlMctr<n chung gia hai nguyên tC 3kB
N N NAb^ ^ ^AHAb
8. = U2i liên kết• Y2 3$i liên 8+t l$ 8h<ng c=ch gia c=c hKt nh;n c'a hai nguyên tư
liên 8+t "ới nhau• ^=c y+u tố nh hư`ng đ+n đ2 3$i liên 8+t
e *Cch thước nguyên tB *Cch thước nguyên t c$ng lớn! đ2 3$iliên 8+t c$ng lớn
e j&c c'a liên 8+tB j&c c'a liên 8+t c$ng th>p! đ2 3$i liên 8+t c$nglớn
:. óc liên kếtL$ góc tK< 5`i hai na đường thng u>t ph=t t] hKt nh;n c'a m2t
nguyên t "$ đi ua hKt nh;n c'a hai nguyên t 8h=c liên 8+t trRc ti+p "ớihai nguyên t trên?
C 3kB Tr<ng ph;n t nước! góc liên 8+t HoH…104<A†?. DEng lAFng liên kết +K' hiệu< /lk
Y_nh nghaB Nwng lư7ng liên 8+t l$ l$ nwng lư7ng tda ra 8hi tK< th$nh
m2t liên 8+t hóa hc t] nhng nguyên t c. l&p! thường đư7c tCnh 5Eng8‚ƒm<l liên 8+tC 3kB Yối "ới u= tr(nh tK< th$nh H^l t] HA "$ ^lA! nwng lư7ng tda ra l$4q1 8‚ƒm<l? Yó l$ nwng lư7ng liên 8+t Hx^l
Nwng lư7ng ph;n li! 8C hiFu l$ [! l$ nwng lư7ng cần thi+t đ% ph= "‡ m2tliên 8+t hóa hc! t=ch ph;n t th$nh c=c nguyên t?C 3kB Yối "ới u= tr(nhHx^l H ^l
Nwng lư7ng cần cung c>p l$ 4q1 8‚ƒm<l? Yó l$ nwng lư7ng ph;n li liên 8+t
Hx^l Như "&y nwng lư7ng liên 8+t 5Eng nwng lư7ng ph;n li nhưng tr=i 3>u
III. Liên kết cng hóa t01 "h;n c6c v2 khWng "h;n c6c4. Liên kết cng hóa t01 khWng "h;n c6c
Liên 8+t c2ng hóa tr_ 8h.ng ph;n cRc l$ liên 8+t c2ng hóa tr_ m$ cXp Mchung ph;n 5ố đ\ng đ#u gia hai nguyên t tham gia liên 8+t
L-c đó hiFu đ2 ;m điFn 0 ˆ }@ ˆ 0!4C 3kB HA! ^lA! oA! NA
8. Liên kết cng hóa t01 "h;n c6cLiên 8+t c2ng hóa tr_ ph;n cRc l$ liên 8+t c2ng hóa tr_ m$ cXp M chung
L-c đó hiFu đ2 ;m điFnB 0!4 ˆ }@ ˆ 1!C 3kB Tr<ng ph;n t H^l có }@…0!! "( cl< có đ2 ;m điFn lớn hn c'ahi3r< nên cXp MlMctr<n chung G‰ 5_ lFch "# phCa cl<
Liên 8+t tr<ng cl< l$ liên 8+t có cRc! m2t đầu l$ cRc ;m! m2t đầu l$ cRc
3ưng? Người ta 8C hiFuB Š đc l$ đMn tabŠ ch m2t phần điFn tCch 3ưng‹ Še ch m2t phần điFn tCch ;m
:. Liên kết cho nhSn
V' UX 4< ,:
oo o
1b
qbAb
o
o o
ia 1b "$ Ab góp chung M h(nh th$nh cXp M chung! 9ng "ới A liên 8+tc2ng hóa tr_? s2t tr<ng hai nguyMn tư <i n$y 1 h<Xc Ab đưa m2t cXp Mch< qb 36ng chung! 9ng "ới GR h(nh th$nh liên 8êt ch< nh&n hay liên 8+t
phối tb! 5i%u 3iIn 5Eng m2t mJi tên?Y_nh nghaB Liên 8êt ch< nh&n l$ liên 8+t gia hai nguyên t 5Eng m2t
h<Xc nhi#u cXp M chung n$y l$ 3< m2t nguyên t đóng góp?i 3k AB foA
Hướng 1B f ` trKng th=i c 5n 1GAAGAApqGAqp4q30
f
o o
f
o o
Hướng AB f ` trKng th=i 8Cch thCch fŒB 1GAAGAApqGAqpqq31b
fo o
f
o o
ia f "$ o h(nh th$nh A cXp M chungIV. Liên kết cng hóa t01 v2 s6 Y-n "hJ o*itan
C 3k 1B HA
Hai nguyên t hi3r< tham gia liên 8+tB ia hai hi3r< u>t hiFn lRc đygia hai hKt nh;n "ới nhau "$ gia hai M "ới nhau! đ\ng thời cZn có lRc h-tgia hKt nh;n "ới MlMctr<n?
*hi lRc đy "$ lRc h-t c;n 5Eng! liên 8+t đư7c h(nh th$nh! cXp M chung t&ptrung ` hai "6ng Mn ph' "( tKi đó MlMctr<n ch_u lRc h-t mKnh nh>t c'a c haihKt nh;n
LRc h-t "an 3Mr aalG cJng thu2c l<Ki lRc tưng t=c y+u! nh hư`ng 3+nnhiFt đ2 G.i tưng tR như lRc H có liên 8+t "an 3Mr aalG th( nhiFt đ2 G.i ca<hn?
II. Liên kết iU0o
C 3kB HAo có ^T^T
Liên 8+t oxH ph;n cRc! ph;n t HAo l$ ph;n t ph;n cRcia c=c ph;n t HAo u>t hiFn tưng t=c tnh điFn
o H
H
H o
H
&y liên 8+t hi3r< đư7c h(nh th$nh 5Eng lRc h-t tnh điFn gia H mang
m2t phần Šb c'a ph;n t n$y "ới @ mang m2t phần Šeb c'a ph;n t 8ia! "ới@ có đ2 ;m điFn ca< như “! o! ^l! N! ???b• Yi#u 8iFn u>t hiFn liên 8+t hi3r< gia c=c ph;n t
e Phi có H liên 8+t "ới nguyên t @ o! “! ^l! Nbe @ phi cZn cXp M 8h.ng liên 8+t
C 3kB ji%u 3iIn liên 8+t hi3r< tr<ng anc<l Mtylic
o
^AHv
H o H
^AHv
• ”nh hư`ng c'a liên 8+t hi3r<Be L$m nhiFt đ2 G.i! nhiFt đ2 nóng chy twng ca<e ^h>t có th% h(nh th$nh liên 8+t hi3r< "ới nước th( tan 3I tr<ng nước
^? ^=c lC thuy+t "# liên 8+tI. Qhuêt VR +Qhuết liên kết hóa t01
phần trên ta Ot liên 8+t c2ng hóa tr_ thM< uan niFm c'a thuy+t liên 8+thóa tr_ thường gi tt l$ thuy+t jb? s2t tr<ng nhng lu&n đi%m c 5n c'athuy+t j l$B si liên 8+t hóa hc gia hai nguyên t đư7c đm 5< 5`i m2t
đ.i M có Gpin đối G<ng 3< hai nguyên t đó góp chung? [Ra "$< uan niFmn$y! HMilMre L<n3<n đ/ gii thCch đư7c m2t c=ch đ_nh lư7ng liên 8+t hóa hc
tr<ng ph;n t hi3r<? fR th$nh c.ng đó cJng l$ m2t th$nh tRu lớn c'a hóa hc"$< nhng nwm A0 c'a th+ 8 n$y
Tuy nhiên 8hi m` r2ng "iFc =p 3kng 8+t u đó đ% gii thCch liên 8+t hóahc tr<ng c=c hF 8h=c th( 8+t u 8h.ng ph6 h7p? ^hng hKn ph;n t HAo!
thRc nghiFm đ< đư7c góc liên 8+t HoH 5Eng 104!v<
? N+u gi thi+t rEng tr<ngHAo! nguyên t <i đưa ra hai <5itan p Mn ph' "ới hai <5itan 1G c'a hainguyên t hi3r< th( góc liên 8+t đó phi l$ 0<? –V r$ng GR gii thCch đó8h.ng ph6 h7p "ới thRc nghiFm? Nguyên nh;n có th% l$ ` chB *+t u thuđư7c "ới HA l$ 8+t u c'a m2t trường h7p đn gin nh>t! "( H có c>u h(nh Ml$ 1G1! tr<ng HA có GR Mn ph' AWo D 1G tK< liên 8+t? Trường h7p HAo th( ocó AWo D Ap 8h=c a "# nhi#u mXt "ới Wo D 1G?
Y% =p 3kng đư7c thuy+t j ch< c=c hF 8h=c HA! có c=c lu&n đi%m haythuy+t đư7c 5: Gung "$< thuy+t j? Thuy+t lai hóa l$ m2t tr<ng Gố c=c
thuy+t 5: Gung đóLiên kết sigma + v2 liên kết "i +—
Liên kết sigma l$ liên 8+t hóa hc đư7ch(nh th$nh 3< GR Mn ph' trkc! 3< đó hainguyên t ` hai đầu liên 8+t có th% uayuanh trkc m2t c=ch tR 3<?
Liên 8+t n$y r>t 5#n nên r>t 8hó y ra c=c phn 9ng ph;n ct liên 8+t Gigmatr] trường h7p nhiFt đ2 r>t ca<b?
ia hai nguyên t ch có tối đa m2t liên 8+t Gigma? N+u u>t hiFn thêm m2tliên 8+t th( đó l$ liên 8+t pi hay liên 8+t 52ib?
e fR ph;n cRc c'a liên 8+t Gigma *hi hai nguyên t đ\ng nh>t liên 8+t "ớinhau 5Eng liên 8+t Gigma th( 8h.ng y ra GR ph;n cRc? 3B HeH‹^le^l?
e Tr=i lKi! 8hi A nguyên t 8h.ng đ\ng nh>t "ới nhau m$ liên 8+t "ới nhau 5Eng liên 8+t Gigma th( G‰ y ra GR ph;n cRc "# phCa nguyên t c'a nguyên tốn$< có GR ;m điFn lớn hn? L$m u>t hiFn m2t đầu mang điFn tCch ;m Gigma
eb! "$ m2t đầu mang điFn tCch 3ưng Gigma b?
Tr<ng hóa hc! liên kết "i hay liên kết db l$ liên 8+t c2ng hóa tr_ đư7c tK<nên 8hi hai th6y c'a m2t MlMctr<n <r5ital tham gia Mn ph' "ới hai th6y c'aMlMctr<n <r5ital 8h=c tham gia liên 8+t GR Mn ph' như th+ n$y đư7c gi l$ GRMn ph' 5ên c'a c=c <r5italb? ^h m2t tr<ng nhng mXt phng n-t c'a <r5italđi ua c hai hKt nh;n tham gia liên 8+t?
*S tR Hy LKp — tr<ng tên c'a liên 8+t n$y =m ch c=c <r5ital p! "( GR đối 9ng<r5ital tr<ng c=c liên 8+t pi cJng l$ GR đối 9ng c'a c=c <r5ital 8hi Ot 3c
thM< trkc liên 8+t? ^=c <r5ital p thường tham gia "$< l<Ki liên 8+t n$y? Tuynhiên! c=c <r5ital 3 cJng có th% thRc hiFn liên 8+t p?
^=c liên 8+t pi thường y+u hn c=c liên 8+t Gigma 3< GR ph;n 5ố MlMctr<n mang điFn ;mb t&p trung ` a hKt nh;n nguyên t tCch điFn 3ưngb! "iFc n$yđZi hdi nhi#u nwng lư7ng hn? T] góc nh(n c'a c hc lư7ng t! tCnh ch>t y+uc'a liên 8+t n$y có th% đư7c gii thCch 5Eng GR Mn ph' "ới m2t m9c đ2 Ct hngia c=c <r5italep 5`i đ_nh hướng G<ng G<ng c'a ch-ng?
sXc 36 5n th;n liên 8+t pi y+u hn m2t liên 8+t Gigma! G<ng liên 8+t pi l$th$nh phần c>u tK< nên c=c liên 8+t 52i! c6ng "ới liên 8+t Gigma? fR 8+t h7pgia liên 8+t pi "$ Gigma mKnh hn 5>t 8( 5n th;n m2t liên 8+t n$< tr<ng hailiên 8+t >y? f9c mKnh đư7c gia twng c'a m2t liên 8+t 52i 8hi đMm G< "ới m2tliên 8+t đn liên 8+t Gigmab có th% đư7c 5i%u th_ 5Eng nhi#u c=ch! nhưng rV
rFt nh>t l$ 5`i GR c< đ2 3$i c'a c=cliên 8+t? C 3kB tr<ng hóa hc huc ! đ2 3$i c'a liên 8+t car5<necar5<n c'a MthanM l$ 1v4 pm! MthylMnM l$ 1qq pm "$ acMtylMnM l$1A0 pm?
Ng<$i m2t liên 8+t Gigma! m2t đ.i nguyên t liên 8+t ua liên 8+t đ.i "$ liên8+t 5a lần lư7t có m2t h<Xc hai liên 8+t pi? ^=c liên 8+t pi l$ 8+t u c'a GRMn ph' c=c <r5ital nguyên t "ới hai "6ng Mn ph'? ^=c liên 8+t pi thường l$nhng liên 8+t tri 3$i tr<ng 8h.ng gian hn c=c liên 8+t Gigma? ^=c MlMctr<ntr<ng c=c liên 8+t pi thường đư7c gi l$ c=c MlMctr<n pi? ^=c mng ph;n t liên8+t 5`i m2t liên 8+t pi 8h.ng th% <ay uanh liên 8+t c'a ch-ng m$ 8h.ng l$mg/y liên 8+t pi >y! 3< "iFc l$m n$y ph= h'y đ_nh hướng G<ng G<ng c'a c=c<r5ital p c>u th$nh?
II. 96 lai hóa
fR lai hóa c=c <5itan nguyên t l$ GR t: h7p m2t Gố c=c <5itan tr<ngnguyên t đ% đư7c ch]ng >y <5itan lai hóa giống nhau nhưng đ_nh hướng8h=c nhau tr<ng 8h.ng gian?
C 3kB Tr<ng ph;n t ^H4! 8hi nguyên t cac5<n ^b tham gia liên 8+t "ới 5ốn nguyên t H tK< th$nh ph;n t ^H4 th( <5itan AG đ/ tr2n lUn "ới 5a <5itanAp tK< th$nh 5ốn <5itan mới giống hFt nhau gi l$ 5ốn <5itan lai hóa Gpq? jốn<5itan lai hóa Gpq Mn ph' "ới 5ốn <5itan 1G c'a 5ốn nguyên t H tK< th$nh
5ốn liên 8+t ^ e H giống nhau?
Nguyên nh;n c'a GR lai h<= l$ c=c <5itan hóa tr_ ` c=c ph;n lớp 8h=c nhaucó nwng lư7ng "$ h(nh 3Kng 8h=c nhau cần phi đ\ng nh>t đ% tK< đư7c liên8+t 5#n "ới c=c nguyên t 8h=c?
*hi <5itan AG c'a nguyên t cac5<n t: h7p "ới 1 h<Xc nhi#u <5itan Ap th(G‰ y ra 5a trường h7p GauB
/i&an 2 1 /i&an 2p A ,*itan lai hóa s" A /i&an 2p cZn lKi
/i&an 2 A Qi&an 2p q ,*itan lai hóa s"8 1 /i&an 2p cZn lKi
/i&an 2 q /i&an 2p 4 ,*itan lai hóa s":
o5itan lai hóa G‰ đư7c 36ng tr<ng liên 8+t Gigma "ới nguyên t 8h=c! c=c<5itan cZn lKi đư7c 36ng ch< liên 8+t pi? o5itan lai hóa Gp thường đư7c 36ngđ% liên 8+t "ới A nguyên t h<Xc nhóm nguyên t! <5itan lai hóa GpA thườngliên 8+t "ới q "$ <5itan lai hóa Gpq thường liên 8+t "ới 4 nguyên t h<Xc nhóm
nguyên t?
Lai hóa s":
4 #i&an lai hóa p3
Lai hóa Gpq l$ GR t: h7p 1 <5itan G "ới q <5itan p c'a m2t nguyên t thamgia liên 8+t tK< th$nh 4 <5itan lai hóa Gpq đ_nh hướng t] t;m đ+n 4 đnh c'ah(nh t9 gi=c đ#u! c=c trkc đối 9ng c'a ch-ng tK< "ới nhau m2t góc ˜ 10?v™
Lai hóa Gpq đư7c gXp ` c=c nguyên t o! N! ^ tr<ng c=c ph;n t HAo! NHq!^H4 "$ c=c an8an?
C 3kB ph;n t mMtan ^H4
^>u h(nh MlMctr<n c'a nguyên t ^ ` trKng th=i 8Cch thCchB
o5itan AG lai hóa "ới q <5itan Ap tK< th$nh 4 <5itan lai hóa Gpq
Lai hóa GpA l$ GR t: h7p 1 <5itan G "ới A <5itan p c'a m2t nguyên t thamgia liên 8+t tK< th$nh q <5itan lai hóa GpA nEm tr<ng m2t mXt phng! đ_nhhướng t] t;m đ+n đnh c'a tam gi=c đ#u? óc liên 8+t l$ 1A0™?
Lai hóa GpA đư7c gXp tr<ng c=c ph;n t j“q! ^AH4???
^>u h(nh MlMctr<n c'a nguyên t ^ ` trKng th=i 8Cch thCchB
o5itan AG lai hóa "ới A <5itan Ap tK< th$nh q <5itan lai hóa GpA
ja <5itan lai hóa GpA tK< 1 liên 8+t Gigma gia hai nguyên t cac5<n "$ Aliên 8+t Gigma "ới hai nguyên t hyđr<? si nguyên t cac5<n cZn 1 <5itan p
8h.ng tham gia lai hóa G‰ Mn ph' 5ên "ới nhau tK< liên 8+t pi?
Lai hóa s"
); hình ph"n & 5 2 H 2
Lai hóa Gp l$ GR t: h7p 1 <5itan G "ới 1 <5itan p c'a m2t nguyên t thamgia liên 8+t tK< th$nh A <5itan lai hóa Gp nEm thng h$ng "ới nhau hướng "# A
phCa! đối 9ng nhau? óc liên 8+t l$ 10™?
Lai hóa Gp đư7c gXp tr<ng c=c ph;n t jMHA! AHA! jM^lA???
C 3kB ph;n t ^AHA
^>u h(nh MlMctr<n c'a nguyên t ^ ` trKng th=i 8Cch thCchB
o5itan AG lai hóa "ới 1 <5itan Ap tK< th$nh A <5itan lai hóa Gp
Hai <5itan lai hóa Gp tK< 1 liên 8+t Gigma gia hai nguyên t cac5<n "$ 1liên 8+t Gigma "ới A nguyên t hyđr<? Hai <5itan p cZn lKi Mn ph' 5ên "ớinhau t]ng đ.i m2t tK< ra A liên 8+t pi?
Ng<$i q 8i%u lai hóa thường gXp trên! cZn có m2t Gố 3Kng lai hóa thườnggXp như Gpq3! Gpq3A
1 <5tian G q <5itan p 1 <5itan 3 v <5itan lai hóa hướng "# v đnh c'am2t t9 3iFn đ#u! góc lai hóaB 1A0< tK< 5`i trkc c'a c=c <5itan lai hóa nEmngangb! 0< tK< 5`i <5itan lai hóa trkcb
C 3kB P^lvB PB 1GAAGAApqGAqpqq30 ^ŒB 1GAAGAApqG1qpqq31
Lai hóa s":U8
1 <5itan G q <5itan p A <5itan 3 <5itan lai hóa hướng "# đnh c'a
c'a ph;n t Bm n … A ph;n t thngm n … q ph;n t phng tam gi=cm n … 4 ph;n t t9 3iFnm n … v ph;n t th=p đ.i đ=y tam gi=c lư‡ng th=p tam gi=cbm n … ph;n t th=p đ.i đ=y "u.ng 5=t 3iFnbm n … ph;n t th=p đ.i đ=y ngJ gi=c
? MW hình liên kết *1 u@n cong5D E F+ G"y $!n' m; hình n6y l6 c;n' nhn 5 có hóa &I 4J ! FInh hKớn'c<c hóa &I n6y &*# a &L $iMn Fu m6 &"m l6 n'uyên & 5 FKOc G&J &Lc 5 cólai hóa p3 @€p 3kng c G` n$y đối "ới c=c liên 8+t tr<ng c=c ph;n t an8an thu đư7c 8+tu hi%n nhiên ph6 h7p thRc nghiFm?Yối "ới c=c ph;n t có liên 8+t 52i 8Opb! cần đưa "$< 8h=i niFm liên k& Iuốn c#n' ? ^ần lưu S l$ mi hóa tr_ đ_nh hướng nói trên c'a ^ tưng đưngnhư m2t Wo?Y% tK< ra liên 8+t gia hai nguyên t ^ tr<ng ^AH4! mi nguyên t ^ 36ng Atr<ng 4 hóa tr_ đ_nh hướng t9 3iFn tK< A liên 8+t "ới AH? si ^ cZn lKi A hóatr_ t9c AWob‹ c=c Wo n$y 5_ 5i+n đ:i đ% tK< ra A liên 8+t 5_ uốn c<ng gia A
@ ); hình liên k& I uốn c#n' cVn' G& =ới 5 2 H 4V. Qhuết ,*itan "h;n t! +Qhuết M,
a. Di Uung cP *#n cJa "hAPng "há" M,<
• ThM< thuy+t so th( ph;n t phi đư7c Mm l$ m2t hKt thống nh>t 5a< g\m c=chKt nh;n "$ c=c M c'a c=c nguyên t tưng t=c? Tr<ng đó mi MlMctr<n G‰ chuy%nđ2ng tr<ng điFn trường 3< c=c hKt nh;n "$ c=c MlMctr<n cZn lKi g;y ra?
• Tưng tR như tr<ng nguyên t! trKng th=i c'a MlMctr<n tr<ng ph;n t đư7c =cđ_nh 5Eng c=c so? si m2t so cJng đư7c =c đ_nh 5Eng t: h7p c=c Gố lư7ngt đXc trưng ch< nwng lư7ng! h(nh 3Kng’c'a <r5ital?
• fR tK< th$nh c=c so t] c=c Wo có th% 5i%u 3iIn 5Eng gin đ\ nwng lư7ng
• =iều kiện cJa các , tham gia t hF" có hiệu u#<
o ^=c Wo tham gia t: h7p phi có m9c nwng lư7ng 5Eng h<Xc gần 5Engnhau ?
o ^=c Wo phi có m&t đ2 MlMctr<n đ' lớn?
o ^=c Wo phi có c6ng tCnh đối 9ng đối "ới trkc nối hKt nh;n ?
• fR ph;n 5ố M trên c=c so cJng tưng tR như tr<ng nguyên t đa M!
tu;n thM< c=c nguyên lS "ng 5#n! ng<Ki tr] Pauli "$ uy tc Hun3?*. Các Oc t0Ang liên kết<
• Liên 8+t đư7c uy+t đ_nh 5`i c=c M liên 8+t M nEm trên c=c so liên8+tb m$ 8h.ng 5_ triFt tiêu? ^9 m2t cXp M liên 8+t 5_ triFt tiêu 5`i m2t cXp M phnliên 8+t tưng 9ng
• s2t 5&c liên 8+t 9ng "ới m2t cXp M liên 8+t 8h.ng 5_ triFt tiêu
RSc liên kết tCnh ch< liên 8+t A t;mbBA
∑∑ ∗
−=
(( S^,
lk
j&c liên 8+t twng th( nwng lư7ng liên 8+t twng "$ đ2 3$i liên 8+t gim?
• fau 8hi ph;n 5ố M "$< c=c so m$ "Un cZn c=c M đ2c th;n th( ph;n t có tCnhthu&n t] paramagnMtic! có t] tCnhb! ngư7c lKi t>t c M đ#u ghOp đ.i th( ngh_ch t]3iamagnMtic! 8h.ng có t] tCnhb?
_` Tóm l*i, =iMc m; &U c>u &c ph"n & 'bm c<c Kớc
o jước 1B @Ot GR tK< th$nh so t] c=c Woo jước AB fp +p c=c so tK< th$nh thM< th9 tR nwng lư7ng twng 3ầno jước qB @+p c=c M "$< c=c soo jước 4B @Ot c=c đXc trưng liên 8+tB 5&c liên 8+t! t] tCnh?
• Các "h;n t! hai nguên t! khác lo7i cJa nh\ng nguên t@chu k IIB ^=c so tK< th$nh tưng tR trường h7p ph;n t A nguyên t c6ng l<Ki chu8£ ? 5h cn có m& n'uyên & có <n k-nh lớn ^i N@ &hì ph"n & có G<# &n nXn'lKOn'.
t! 8im cưng có đ2 c9ng lớn nh>t G< "ới c=c ch>t 8h=c?Than ch( graphitb*im cưng "$ than ch( đ#u đư7c c>u tK< nên t] nhng nguyên t cac5<n?
Tinh th% 8im cưng có c>u tr-c như đ/ Ot ` trên! tinh th% than ch( có c>utr-c lớp?
5>u &c &inh &h+ &han chìTr<ng mi lớp! c=c nguyên t cac5<n liên 8+t "ới nhau 5Eng liên 8+t c2nghóa tr_ thM< 8i%u GpA góc liên 8+t ^^^ 5Eng 1A0<b?
Liên 8+t tr<ng mi lớp r>t 5#n "ng? Tuy nhiên liên 8+t gia c=c lớp lKir>t y+u l$m ch< c=c lớp có th% trư7t lên nhau! 3< đó m$ than ch( m#m "$ 3It=ch ra th$nh "y nhd?
Tuy c6ng đư7c tK< nên t] nhng nguyên t cac5<n nhưng 3< c=ch Gp+p 8h=c nhau tr<ng mKng lưới tinh th% m$ 8im cưng "$ than ch( có tCnhch>t 8h=c hn nhauB 8im cưng th( tr<ng Guốt! than ch( th( đMn‹ 8im cưng th(c9ng! than ch( th( m#m
II. Qinh th& "h;n t!Tinh th% ph;n t đư7c tK< nên t] c=c ph;n t! liên 8+t "ới nhau 5Eng
tưng t=c "an đMc "an?Ta l>y tinh th% nước l$m "C 3k?Tr<ng tinh th% nước đ=! mi ph;n t nước liên 8+t "ới 5ốn ph;n t nước
l;n c&n nEm trên 5ốn đnh c'a m2t t9 3iFn đ#u? si ph;n t nước ` đnh lKiliên 8+t "ới 5ốn ph;n t l;n c&n nEm ` 5ốn đnh c'a m2t t9 3iFn đ#u 8h=c "$c9 ti+p tkc như "&y?
( lRc h-t gia c=c ph;n t y+u hn nhi#u G< "ới liMn 8+t c2ng hóa tr_ "$
lRc h-t tnh điFn gia c=c i<n y+u hn h$ng chkc lầnb ch< nên nước đ= 3I
nóng chy! 3I 5ay hi? 0<^! nước đ= đ/ 5_ ph;n h'y m2t phần? ^=c ph;n tnước 3_ch chuy%n lKi gần nhau l$m ch< t 8hối c'a nước ldngb lớn hn t8hối c'a nước đ=! "( "&y nước đ= n:i lên mXt nước ldng?
[< liên 8+t hi3r< nên tinh th% nước đ= có c>u tr-c t9 3iFn! m$ c>u tr-c t9
3iFn l$ c>u tr-c rngB Yó l$ đXc đi%m c'a nước đ= th.ng thường 8hi c=c ch>tđ.ng đXc! ch>t ` trKng th=i rn có t 8hối lớn hn ch>t ` trKng th=i ldngb?
ab ( W! –! @ 8h.ng c6ng chu 8(! ªW ª– ª@ "$ t:ng Gố lư7ng t chCnh 5Eng
⇒ MW có n … 1! M– có n … A! M@ có n … q? T:ng Gố lư7ng t phk 5Eng A! tr<ng đó l
c'a MW phi l$ 0 "( n … 1b ⇒ l c'a M– "$ M@ đ#u 5Eng 1 "( – "$ @ ` chu 8( nhd!8h.ng th% có l … Ab? T:ng Gố lư7ng t t] 5Eng eA! tr<ng đó m c'a M W … 0 "( l …0b!
⇒ m c'a M– "$ M@ đ#u 5Eng e 1 "( 9ng "ới l … 1 th( m có gi= tr_ e 1! 0! 1b? T:ng
Gố lư7ng t Gpin 5Eng e1ƒA! tr<ng đó G c'a MW 5Eng 1ƒA gii thi+tb …ž G c'a M– "$
M@ đ#u 5Eng e1ƒA? &y c>u h(nh MlMctr<n c'a q nguyên t như GauB
WB 1G1 W l$ hiđr< Hb
–B 1GA
AGA
Ap4
– l$ oi ob
@B 1GA AGA Ap qGA qp4 @ l$ Lưu hu£nh fb
5b Ph;n t WA– hay HAob "$ ph;n t WA@ hay HAfb đ#u l$ ph;n t có gócB
Tr<ng đó HoH … 104< lớn hn HfH …
A< "( o có đ2 ;m điFn lớn hn! m;y
MlMctr<n liên 8+t tr<ng ph;n t HAo đy
nhau nhi#u hn?
cb ^.ng th9c LMiG! 3Kng h(nh hc!
trKng th=i lai hóa c'a nguyên t trung t;m c'a HAfoq "$ i<n foAe4 như GauB
Œ HAfoqB
3Kng th=p tam gi=cB f lai hóa Gpq
Œ foAe4B 3Kng t9 3iFn đ#uB f lai hóa Gpq
R2i 8:<
@ có t:ng Gố pr<t<n "$ ntr<n 5O hn qv! có t:ng Gố đKi Gố <i hóa 3ưng cRc đKi
s. t 8i%u liên 8+t tr<ng c=c h7p ch>tB ^ao! ^a^lA! ^aoHbA! Na^loq! NaAfoq
i#i<
^aA o
Ae
Liên 8+t tr<ng a< l$ liên 8+t i<n
Tưng tR gii c=c hớp ch>t cZn lKi
R2i 8 <
@Ot liên 8+t cac5<ne<i tr<ng “<mal3Mnhit HA^o "$ tr<ng ac5<n <it o tr<ng ph;nt n$< liên 8+t cac5<ne<i ngwn hn¥ 5#n hn¥ ( Ga<¥
i#i<
Ta cóB liên 8+t tr<ng ^oB ^¬o
HA^oB
o
H ^ H
Liên 8+t cac5<ne<i tr<ng ^o l$ liMn 8+t 5a! liên 8+t cac5<ne<i tr<ng HA^o l$ liên8+t đ.i?
Nên ph;n t ^o liên 8+t cac5<ne<i ngn hn "$ 5#n hn "( hai hKt nh;n ` gần nhauhn! lRc h-t gia MlMctr<n "$ hKt nh;n mKnh hn! =cc nguyên t 8O< lKi gần nhau "$ 8hót=ch ra hn?
R2i : <
f< G=nh liên 8+t nitenit tr<ng hi3ra¡in HA NNHA "$ tr<ng 8hC cười NAo
Tr<ng ph;n t n$< liên 8+t nitenit ngn hn¥ 5#n hn¥ ( Ga<¥
A? [R đ<=n l<Ki liên 8+t tr<ng c=c ph;n t Gau! "$ Gp +p thM< th9 tR twng 3ần đ2 ph;ncRc c'a liên 8+t H^L! ^aHA! Wljr q! ^a^lA! NA?
q? Tr(nh 5$y liên 8+t ch< nh&n tr<ng c=c ph;n t "$ i<n Gau ^o! Hqo! HNoq?
4? Th+ n$< l$ nwng lư7ng i<n hóa c'a m2t nguyên t¥ Nguyên t W có nwng lư7ng i<nhóa lớn hn nwng lư7ng i<n hóa c'a nguyên tố j? Hdi nguyên t n$< 3I m>t MlMctr<nhn?
fau 8hi mi nguyên t góp chung hai MlMctr<n! o đXt c>u h(nh 5#n c'a 8hC hi+m m$ ^ch mới có G=u MlMctr<n lớp ng<$i c6ng nên o G‰ ch< ^ m2t cXp MlMctr<n Tr<ng hai cpMlMctr<n chưa G 3kngb "$ h(nh th$nh liên 8+t ch< nh&n ^
Tưng tR ch< c=c ph;n t "$ i<n cZn lKi
4? Nwng lư7ng i<n hóa c'a m2t nguyên t l$ nwng lư7ng tối thi%u đ% t=ch m2t MlMctr<n `trKng th=i c 5n ra 8hdi nguyên t? Nguyên t có nwng lư7ng i<n hóa c$ng nhd c$ng 3I
nhường MlMctr<n?
v? j&c liên 8+t l$ Gố liên 8+t c2ng hóa tr_ gia hai nguyên t?
C 3kB f…^…fB j&c liên 8+t gia hai nguyên t ^ "$ f l$ A?
He^¬NB j&c liên 8+t gia hai nguyên t ^ "$ N l$ q
fố liên 8+t c'a m2t nguyên t l$ Gố liên 8+t c2ng hóa tr_ c nguyên t đó "ới c=cnguyên t 8h=c tr<ng ph;n t
Wni<n c$ng 3I 5i+n 3Kng 8hiB 5=n 8Cch c'a ani<n c$ng lớn "$ điFn tCch ani<n c$ng lớn
? fR chuyên ti+p t] liên 8+t c2ng hóa tr_ Gang liên 8+t cZn đư7c gii thCch 3Ra "$< GRchênh lFch đ2 ;m điFn c'a hai nguyên tB 3R chênh lFch c$ng lớn th( đ2 ph;n cRc c$ngtwngB liên 8+t c2ng hóa tr_ chuy%n 3ần Gang liên 8+t i<n?
fR chuy%n ti+p t] liên 8+t i<n G=ng liên 8+t c2ng hóa tr_ đư7c gii thCch 3Ra "$< 5iFn3Kng i<n? *hi cati<n có 5=n 8Cch c$ng nh` "$ điFn tCch c$ng lớn th( liên 8+t mang nhi#utCnh ch>t c'a liên 8+t c2ng hóa tr_?
R2i :H<
*hi 8h< G=t hal<gMn người ta thư đư7c c=c 3 liFu GauB
Hal<gMn @ A “A ^lA jr A A
^hi#u 3$i liên 8+t Ÿ b 1!4A 1! A!A A!a?ii thCch GR tK< th$nh liên 8+t tr<ng ph;n t Hal<gMn?
5? ii thCch GR 5i+n thiên đ2 3$i liên 8+t
c? [R đ<=n nhiFt đ2 nóng chy! nhiFt đ2 G.i c'a c=c hal<gMn thay đ:i như th+ n$<¥ TKiGa<¥
i#i<
a? ^=c nguyên t hal<gMn có c>u h(nh MlMctr<n nGA
npv
lớp MlMctr<n ng<$i c6ng có MlMctr<nb "$ c>u h(nh MlMctr<n trên c=c <r5itan l$B
a? HAo có đ2 G.i ca< hn H“? Y2 ;m điFn c'a “ lớn hn c'a o nên gia c=c ph;n t H“có mối liên 8+t hi3r< 5#n "ng hn? Tuy nhiên! m2t ph;n t H“ ch liên 8+t hai liên 8+thi3r< "ới hai ph;n t H“ 8h=c cZn m2t ph;n t HAo liên 8+t đư7c 5a liên 8+t "ới 5a
f< G=nh cường đ2 lRc an 3Mr ®aalG tr<ng mi h7p ch>t Gau đ;yB
a? HA "$ H^l
5? Hjr "$ H“
c? jr A "$ ^l
i#i<
LRc h-t an 3Mr ®aalG l$ liên 8+t gia ph;n t n$y "ới ph;n t 8ia! có ngu\n gốc tlRc h-t tnh điFn đư7c gii thCch 5`i GR ph;n cRc c'a c=c ph;n tB
LRc an 3Mr ®aalG tr<ngB
a? HA "$ H^l
Liên 8+t H D ^l ph;n cRc thường trRc tr<ng 8hC HA H D Hb 8h.ng 5_ ph;n cRc thườngtrRc? H^l có 8hối lư7ng ph;n t lớn hn HA? &y lRc an 3Mr ®aalG tr<ng H^l cócường đ2 lớn hn tr<ng HA?
5? Hjr "$ H“
H“ 5_ ph;n cRc nhi#u hn Hjr! tuy nhiên 8hối lư7ng ph;n t c'a H“ nhd h<n G< "ớiH^l nên ta chưa th% 8+t lu&n đư7c?
c? jr D jr 8h.ng ph;n cRc tr<ng 8hi cl 5_ ph;n cRc "# phCa ^l? &y cl có cường đ2mKnh h<n jr A?
R2i :<
? Th+ n$< l$ liên 8+t hi3r< ph;n t¥
Tr<ng c=c ch>t Gau đ;y ch>t n$< có mối liên 8+t hi3r< ph;n t "ới chinh nó? ji%u th_c=c mối liên 8+t đó raB NHq! HAf! AHvoH! Hjr
i#i<
Liên 8+t Hi3r< ph;n t l$ mối liên 8+t y ra gia c=c ph;n t "ới nhau 8hi H linh đ2ngc'a ph;n t n$y 5_ h-t 5`i nguyên t có đ2 ;m điFn mKnh “! o! N! ^lb c'a ph;n t 8ia?sối liên 8+t hi3r< ph;n t thường đư7c 5i%u th_ 5Eng 5a ch>m? si liên 8+t hi3r< ph;nt y+u hn mối liên 8+t tK< ph;n t c2ng hóa tr_! i<nb?
Ta th>y 3< N "$ o có đ2 ;m điFn lớn hn f "$ jr nên c=c nguyên t H tr<ng NH q "$nguyên t H tr<ng oH c'a ^AHvoH l$ linh đ2ng "( "&yB NHq "$ ^AHvoH có mối liên8+t hi3r< ph;n t "ới chCnh nóB
R2i ? <
^h< 5i+t 3Kng h(nh hc "$ gii thCch GR lai hóa c'a nguyên t trung t;m tr<ngzNi^Nb4{Ae
i#i<
<n trung t;m NiA ª Ni … Ab có c>u h(nh MlMctr<n +p thM< ph;n m9c nwng lư7ngbl$B 1GAAGAApqGAqp4GAq34p0
^=c i<n phối t ^Ne t=c đ2ng mKnh lên i<n trung t;m nên t>t c c=c MlMctr<n 3 ghOpđ.i lKi "ới nhau GR 3\n MlMctr<nb? z@Mm h(nh "‰ 1{
[< đó c=c i<n phối t G‰ 36ng cXp c=c <r5ital "ới cXp MlMctr<n c'a m(nh Mn ph' "ớic=c <r5ital trống q3! 4G "$ 4p c'a NiA …ž TrKng th=i lai hóa c'a NiA l$ 3GpA z@Mm h(nh"‰ A{?
f< G=nh "$ gii thCch góc liên 8+t ph;n t o“A "$ o^lA ‹ o^lA "$ f^lA?!i"i:
e óc liên 8+t tr<ng ph;n t o“A "$ o^lA B Nguyên t trung t;m l$ o ` trKng th=i laih<= Gpq ! ph;n t 3Kng ch ? [< liên 8+t oe“ ph;n cRc "# phCa “ nên A đ.i MlMctr<n liên8+t c=ch a nhau cZn liên 8+t oe^l ph;n cRc "# phCa o nên A đ.i MlMctr<n liên 8+t gầnnhau 3< đó lRc đy c=c đ.i M n$y mKnh hn l$m góc liên 8+t tr<ng ph;n t o^lA lớn hngóc liên 8+t tr<ng ph;n t o“A?
e óc liên 8+t tr<ng ph;n t o^lA "$ f^lA B Nguyên t trung t;m l$ o "$ f đ#u `trKng th=i lai h<= Gpq! ph;n t có 3Kng ch ? [< liên 8+t oe^l ph;n cRc "# phCa o nênA đ.i MlMctr<n liên 8+t gần nhau cZn liên 8+t fe^l ph;n cRc "# phCa ^l nên A đ.i MlMctr<nliên 8+t a nhau 3< đó lRc đy gia c=c đ.i M n$y y+u hn l$m ch< góc liên 8+t tr<ng
ph;n t f^lA 5O hn góc liên 8+t tr<ng ph;n t o^lA? góc liên 8+t tr<ng c=c ph;n to“A! o^lA "$ f^lA lần lư7t l$ 10v0! 1110!10q0b?
C;u r. s2t nguyên t @ có t:ng Gố MlMctr<n lớp ng<$i c6ng l$ ? ^.ng th9c ph;n t c'a h7pch>t gia nguyên tố n$y "ới hiđr< l$B
W? HA@ ^? @H4
j? @Hq [? H@C;u . ^hn c;u đ-ng nh>tBY2 ;m điFn c'a m2t nguyên t đXc trưng ch<
W? 8h nwng nhường MlMctr<n c'a nguyên t đó 8hi h(nh th$nh liên 8+t h<= hc?j? 8h nwng h-t MlMctr<n c'a nguyên t đó 8hi h(nh th$nh liên 8+t h<= hc?^? 8h nwng tham gia phn 9ng mKnh hay y+u c'a nguyên t đó?[? 8h nwng tK< th$nh liên 8+t h<= hc?
C;u . ^hn c;u Gai tr<ng c=c c;u GauBW? Tinh th% i.t l$ tinh th% ph;n t?j? Tr<ng tinh th% ph;n t! c=c ph;n t liên 8+t "ới nhau 5Eng lRc tưng t=c y+u gia c=c
ph;n t?^? LRc liên 8+t gia c=c ph;n t tr<ng tinh th% ph;n t r>t lớn?[? Nước đ= thu2c l<Ki tinh th% ph;n t?
C;u 4. ^hn c;u đ-ng nh>t tr<ng c=c c;u GauBW? Liên 8+t c2ng h<= tr_ 8h.ng ph;n cRc ch đư7c tK< th$nh t] c=c nguyên t giống nhau?j? Tr<ng liên 8+t c2ng h<= tr_! cXp MlMctr<n 36ng chung 5_ lFch "# phCa nguyên t có đ2
;m điFn nhd hn?^? Liên 8+t c2ng h<= tr_ có cRc đư7c tK< th$nh gia hai nguyên t có hiFu đ2 ;m điFn lớn
hn 0!4?[? Liên 8+t c2ng h<= tr_ tr<ng đó cXp MlMctr<n chung 5_ lFch "# phCa nguyên t có đ2 ;m
điFn lớn hn đư7c gi l$ liên 8+t c2ng h<= tr_ ph;n cRc?C;u 44. Wni<n @Ae có c>u h(nh MlMctr<n giống – có c>u h(nh MlMctr<n lớp "d ng<$i c6ng l$Apb th( c>u h(nh MlMctr<n c'a nguyên t @ l$B
W? 1GA AGA ApA j? 1GA AGA ApqGA
^? 1GA AGA Ap4 [? 1GA AGA Apv
C;u 48. *+t lu&n n$< Gau đ;y GaiBW? Liên 8+t tr<ng ph;n t NHq ! HAo ! HAf l$ liên 8+t cng hóa tr_ có cRc?
j? Liên 8+t tr<ng ph;n t ja“A "$ ^G^l l$ liên 8+t i<n?
^? Liên 8+t tr<ng ph;n t ^af "$ Wl^lq l$ liên 8+t i<n "( đư7c h(nh th$nh gia 8im l<Ki "$ phi 8im?
[? Liên 8+t tr<ng ph;n t ^lA ! HA ! oA ! NA l$ liên 8+t cng hóa tr_ 8h.ng cRc?
C;u 4:. ^h< c=c ph;n t GauB Li^l! Na^l! *^l! –5^l! ^G^l? Tr<ng c=c ph;n t trên! liên 8+ttr<ng ph;n t n$< mang nhi#u tCnh ch>t i<n nh>t?
W? G^l j? Li^l "$ Na^l ^? *^l [? –5^l
C;u 4?. Nguyên t @ có c>u h(nh MlMctr<nB 1GA AGA Apv th( i<n tK< ra t] nguyên t @ G‰ có c>u
M <ch 'i<# kh#a hóa học 10 n"n' ca#M T6i liMu 'i<# kh#a chuyên hóa học Tp 1@ – 6# Hu rinh, n'uysn uy
ziM )& ố =>n F chọn lọc cBa hóa học Tp 1@ – N'uysn uy zi, N'uysn
Tinh un', Tn Th6nh Hu, Tn Quốc Dn, N'uysn rXn Ttn' M S6i &p hóa học F*i cKDn'
M Hóa học cD Un =6 n"n' ca# 10M Tuy+n &p 10 nXm #lympic 30 &h<n' 4 Hóa học 10M iUi &#<n hóa học 10 – N'; N'ọc Rn, Ph*m ThI )inh N'uyM& M Tuy+n &p F+ &hi #lympic 30q4 m;n Hóa học lớp 10 ln &hL rf M Hóa học =; cD Tp 1@ – H#6n' Nh"mM Hóa học c<c n'uyên &ố Tp 2@ – H#6n' Nh"mM 5"u hYi l- &huy& =6 6i &p hóa học 10M )*n' in&(n(& {{{.&aili(u.=n , {{{.{ikip($ia.#' ,