Letras galegas 2014

LETRAS GALEGAS 2014

LETRAS GALEGAS 2014

1

A infanciaNado en 1914 na parroquia dos Vilares en Guitiriz,

cursou as primeiras letras nunha escola “habanera”,é dicir, promovida polos

emigrantes na Habana para o desenvolvemento da xuventude

da súa parroquia.

LETRAS GALEGAS 2014 BiografíaBiografíaBiografíaBiografía

da súa parroquia.

LETRAS GALEGAS 2014

2

Adolescencia

e xuventude

Como moitos fillos do

rural, continuou estudos

no seminario conciliar de

LETRAS GALEGAS 2014

no seminario conciliar de

Mondoñedo e alí

permaneceu ata o ano 36

no que se suma á contenda

desde o seu posto no

Hospital militar de

Pontevedra.

LETRAS GALEGAS 2014

3

Tempo de

formación,

lecturas e amigosA formación clasicista que

proporcionaba o marco académico

eclesiástico completouse co pouso que

LETRAS GALEGAS 2014

eclesiástico completouse co pouso que

deixaron nel algúns autores galegos

de fonda raigame popular como Leiras

Pulpeiro ou Noriega Varela e trabou

coñecemento con autores coma el

ligados ao seminario ou vinculados á

vila de Mondoñedo como Crecente Vega,

Cunqueiro, Aquilino Iglesia Alvariño

ou Xosé Díaz Jácome.

4

LETRAS GALEGAS 2014

Os primeiros

pasos na

poesíaDa primeira etapa mindoniense

LETRAS GALEGAS 2014

Da primeira etapa mindoniense

son algúns poemarios que non se

deron a coñecer ata

os anos oitenta:

Follas verdes e Follas ó aire. Desde o punto de vista

editorial, foi un poeta serodio

e, ata o momento en que se

revela, desenvólvese na súa

faceta intelectual e humana.

5

LETRAS GALEGAS 2014

Ao remate da

guerra exerce

como docente

nun colexio

privado de

Vilagarcía de

Arousa, onde

permanecerá ata

LETRAS GALEGAS 2014

permanecerá ata

que consiga

praza de

funcionario

público en

Madrid como

tradutor do

Ministerio da

Gobernación.

6

LETRAS GALEGAS 2014

As primeiras publicacións demóranse moito e, aínda que se

sente apoiado por moitos dos seus

LETRAS GALEGAS 2014

sente apoiado por moitos dos seus amigos e compañeiros de pluma para

que publique un poemario, este virá precedido pola edición dalgún

dos seus poemas na revista da posguerra “Alba”, onde dará a

coñecer sete poemas, entre eles o seu famoso “Penélope” e pola

inclusión dalgúns poemas seus na escolma de Francisco del Riego.

7

LETRAS GALEGAS 2014

Non será ata 1961 cando apareza “Nimbos”, con trinta e dous poemas de temática varia que tivo varias edicións distintas nas que se corrixiron tanto cuestións de estilo como de lingua e que

lle valeu a consideración xeral de gran figura da poesía galega de posguerra.

LETRAS GALEGAS 2014

8

LETRAS GALEGAS 2014

Malia vivir boa parte da súa vida en Madrid

exercendo como funcionario público en diversos

LETRAS GALEGAS 2014

público en diversos organismos oficiais

(Instituto de Cultura Hispánica, Consello

Superior de InvestigaciónsCientíficas), retorna nos

mediados dos oitenta a Galiza e retírase aos seus

eidos de Guitiriz, ondemorrerá en 1990.

9

LETRAS GALEGAS 2014

NimbosTrátase dun texto que ofrece o

contrapunto de equilibrio entre o intimismo tan presente na poesía

galega do interior e a tendencia á reivindicación cívica da literatura

do exilio, sendo o elemento máis

LETRAS GALEGAS 2014

do exilio, sendo o elemento máis persoal, a súa dimensión cristiá e

unha visión da terra case panteísta.

10

LETRAS GALEGAS 2014

Nimbos

o deseño

editorialOs poemas

organízanse en sete apartados:

LETRAS GALEGAS 2014

sete apartados:

"Pórtico“

"Noite“

"Lus“

"Espranza“

"Milagre“

"Sono“

"Ferida"11

LETRAS GALEGAS 2014

Nimbos:

a metapoesía

Poemas

nos que

LETRAS GALEGAS 2014

nos que

reflexiona

sobre a

propia

poesía e o

peso que

esta ten na

súa vida

12

LETRAS GALEGAS 2014

Nimbos: a metapoesía

Coma ventos fuxidos

Estes non son poemas, nin cimentos

LETRAS GALEGAS 2014

nin cimentos

de poemas sequera. Son fragmentos

de min mesmo perdidos,

coma ventos fuxidos,

por antigos camiños esquecidos(…)

13

LETRAS GALEGAS 2014

Nimbos: a metapoesíaLETRAS GALEGAS 2014

NimbosSe é que o poema é só un nimbo de lus

que os ollos cegos póñenlles ás cousas

soñadas, ou amadas nas teebras,

das cousas que xa foron e se foron

Pro seguen sendo e non se van xa máis (…)

14

LETRAS GALEGAS 2014

Nimbos: a metapoesía

Coma brasasPoeta ou non, eu cantarei as cousas

que na soleira de min mesmo agardan.

Alumarei con fachas de palabras,

LETRAS GALEGAS 2014

ancho herdo meu, o mundo que me deron(…)

15

LETRAS GALEGAS 2014

Nimbos:

sentindo a Deus

LETRAS GALEGAS 2014

Alfa e OmegaFoi o comezo do tempo un berro de sede dende a lus

(…)

A esperanza do mundo é o amor consumido de sede

na consumación da crus (…)

16

LETRAS GALEGAS 2014

Noite no mundoNoite do mundo, oco

Nimbos:

sentindo a Deus

LETRAS GALEGAS 2014

Noite do mundo, oco

de estrela arrincada,

onde teimo verte

de repente arder

sobre a miña vida

xa case consumida

na ourela da nada!

(…)

17

LETRAS GALEGAS 2014

O verme e a estrela

Esta sede infinita de pureza

Nimbos:

sentindo a Deus

LETRAS GALEGAS 2014

purezaabsoluta, esta sede de

xustizaque nos queima, esta

sede de beleza…baixo as alas de pedra

da preguizae a paga do pecado en

cada esquinae a herbiña sobre a foia

e a ruína…

18

LETRAS GALEGAS 2014

Vese a Deus relucindo nos ollos dos que

esperan

Nimbos:

sentindo a Deus

LETRAS GALEGAS 2014

esperane nas linguas que

alampan, tremendo como lapas,

un Pan feito de lúa, perdón e beixo eternopra aló das andoriñas e o bafexar dos bois!

(…)

19

LETRAS GALEGAS 2014

E, cando apalparon a Morte, viron que era unha mau moi

donda que mataba

Nimbos:

sentindo a Deus

LETRAS GALEGAS 2014

donda que mataba unha lus e acendía outra lus,

e, moi ledos,chegáronse, a modiño, á

soleira do Reino,mesmo que o paporrubio nos

días de gran nevese acurrrucha cantando nas

portas dos labregos…

20

LETRAS GALEGAS 2014

Nimbos:

o paso do Tempo

QuizaisNon sei por qué me deron

esta mañá vidrada

LETRAS GALEGAS 2014

Non sei por qué me deron esta mañá vidrada

chea de alas de pomba(…)Non sei por qué me deron

esta tarde tan cenzacunha fonte no medio (…)

E esta noite baixiña con mil ventás acesas,

e baixo dela un leito! (…)

21

LETRAS GALEGAS 2014

Terra do tempoHora e lugar me deron, nau e

portos,

Nimbos:

o paso do Tempo

LETRAS GALEGAS 2014

portos,e a gloria de levar esta

inmortal ferida,e a de alterar a historia dos

vivos e dos mortos.Terra do tempo, miña escada

escura,Rocha de sombra onde o mencer

aniña.Admitido fun na esperanza pura,E a morte que me mata non é

miña.

22

LETRAS GALEGAS 2014

Sinto ás veces

Nimbos:

o paso do Tempo

LETRAS GALEGAS 2014

Sinto ás veces as horas nos meus ombros

e digo que me pesan coma un

reino.

23

LETRAS GALEGAS 2014

Nimbos: o peso da

Historia

O berro das pedrasIrios ou ártabros, bergantiños

ou caránicos, ei!

Ninguén veu a Lumieira, mesturada coa lus

LETRAS GALEGAS 2014

mesturada coa lus

do cotián mencer!

O milagre veu a vós coma o vento que vén pisando a herba,

Ge as vacas de Breogán nin siquera ergueran a cabeza!

Sant Iago esvarou para Galiza coma o sangue dentro dunha vea…(…) Druída, nas fragas de Deus

coma un niño enleado o o corazón,

Celtas! Tiñades os ollos axeitados á medida da verdá (…)

24

LETRAS GALEGAS 2014

Nimbos:

Galiza, a cerna e

a feridaA cerna

Hase de amar a cerna

LETRAS GALEGAS 2014

Hase de amar a cerna ata que sangue

O verdadeiro amor enferra en neve,

ara nun mar de rosas suco leve,

ai pro acadulla en sangue

25

LETRAS GALEGAS 2014

Terra achaiadaEi, o sol, o niño ardendo nos

loureiros!

Nimbos:

Galiza, a cerna e

a ferida

LETRAS GALEGAS 2014

loureiros!Ei, ledicia do agro cheo de homes!Nos meus ollos de neno lapas, hoxe

terra rebada.(…)

Sobor da lapa das espigas, ei!un son de frauta ou chafarís de

ameixas.Muiñeiras de anxos polos trigos,

hoxesombras alleas.

26

LETRAS GALEGAS 2014

Terra sucadaTerra sucada, poema

de cen versos na outonía!

Nimbos:

Galiza, a cerna e

a ferida

LETRAS GALEGAS 2014

de cen versos na outonía!orballa na cal, no escurocamiño de tantas vidas…

Ferve o grau, pulo enterradoda espranza, nena dormida.Terra do ceo arrincada!

Chora a terra desterrada,terra arada, nai perdida.

27

LETRAS GALEGAS 2014

PenélopeUn paso adiante e outro atrás, Galiza,e a tea dos teus soños non se move.

A esperanza nos teus ollos se espreguiza.

Nimbos:

Galiza, a cerna e

a ferida

LETRAS GALEGAS 2014

A esperanza nos teus ollos se espreguiza.aran os bois e chove.

Un bruar de navíos moi lonxanosche estrolla o sono mol coma unha uva. Pero ti envólveste en sabas de mil anos,

e en soños volves escoitar a chuva.Traguerán os camiños algún día

a xente que levaron. Deus é o mesmo.Suco vai, suco vén, Xesús María!

e toda cousa ha de pagar seu desmo.Desorballando os prados coma sono,o Tempo vai de Parga a Pastoriza.

Vaise enterrando, suco a suco, o Outono.Un paso adiante e outro atrás, Galiza!

28

LETRAS GALEGAS 2014

Nimbos:

a percepción da vidaComa un río

Coma un río quixera eu ser: cantar

con estrelas no lombo cara ó mar,

deixando unha chorima en cada pedra,

e unha bágoa de Deus en cada herba.

LETRAS GALEGAS 2014

(…)

E eu coma a néboa sobre os altos montes

que lles cobre a ferez e mailas bágoas;

e eu coma a estrela que entra polo oco

do lousado do pobre na agonía.

(…)

E eu coma un fondo río de recendos,

de voces e de luces: coma o aire,

que beixa todo e non se apousa en nada

Máis que no sangue, na raíz do sangue…

29

LETRAS GALEGAS 2014

Monumento á ausenciaAdeus ó amigo que non tivo tempo

de me enganar, pra sempre xa querido.Adeus á nena de ollos coma pregos

Nimbos:

a percepción da vida

LETRAS GALEGAS 2014

Adeus á nena de ollos coma pregosque será nena dentro de mil anos.

Adeus ás portas, xa pra sempre fieles;adeus ós montes, todos urizados

de estrelas de ouro vivo para sempre;

adeus ás pedras, coma rosas xa,adeus ás maus, quentiñas para sempre.

Que quente é agora o seo desta noitechagado pola lus daquel mencer

que pra sempre se foi e non se vai!

30

LETRAS GALEGAS 2014

LETRAS GALEGAS 2014

31

LETRAS GALEGAS 2014

Departamento de Lingua Galega e Literatura

Equipo de Dinamización Lingüística