บทที่๕ องค์ประกอบของรัฐ
บทที่ ๕
องค์ประกอบของรฐั
องค์ประกอบของรัฐ ร ัฐค ือช ุมชน
แห่งมนุษย ์ ซึ่งต ัง้ม ั่นอย ู่ในดินแดนที่ม ีอาณาเขตที่
แน่นอน ภายใต้อธ ิปไตย
อันเป ็นอ ิสระม ีการ
ปกครองเป ็น ระเบ ียบ เพ ื่อ
สว ัสด ิภาพของชนใน
สังคม
องค์ประกอบของรัฐ “คำาว ่า ร ัฐ” ตรงกับภาษา
บาล ีว ่า รฏ ฺฐ แปลว ่า
ประเทศ หรือ แว ่นแคว ้น
ส ่วนมากแล้วในพระไตรปิฏกฉบับ
ภาษาไทยมัก จะใช้ค ำาว ่า
“แควน้” มากกว ่าค ำา
ว ่า ร ัฐ
รฐัและองค์ประกอบของรฐั
ลกัษณะรปูแบบของรฐั
ประว ัต ิศาสตร ์เอ ื้อให ้เก ิด ร ัฐในร ูปแบบต่าง ๆ
ประเทศหลาย ๆ ประเทศเคยมีการปกครองของแต่ละรัฐทีแ่ยกจากกันมาก่อนในที่สุดแล้วคอ่ยมารวมกันเป็นหนึ่งเดียว ก็จะคงเหลือรูป
แบบของการปกครองแบบท้องถ่ิน ทำาให้เกิดรัฐรวม เช่น ประเทศสหรัฐอเมริกาเริ่มจากการมีรัฐทั้งหมด ๑๓ รัฐ ภายหลังรัฐต่าง ๆ เหล่านั้นเข้ามาทำาสัญญากันว่าจะให้แต่ละรัฐอยูร่วมกันในรูปแบบของสมาพันธรัฐ (confederation)
คอืการรวมกันแบบสมาคม โดยแต่ละรัฐมีอิสระในการดำาเนินการภายในรัฐ แต่ต้องการเข้ามา
รวมกันเพือ่ความเข้มแข็งและประหยดังบประมาณในกิจกรรมบางอยา่ง เช่น กิจกรรมทางกลาโหม กิจกรรมด้านเศรษฐกิจมหภาค
เปน็ต้น
ลักษณะร ูปแบบของการ ปกครองแบบร ัฐรวม
รัฐรวมแบ่งออกได้เป็นอกี ๒ ประเภท ตามสภาพการรวมกันของรัฐ คือ
๑. สหพันธรฐั (federal state)
๒. สมาพนัธรฐั (confederation state)
ลักษณะรปูแบบของการ ปกครองแบบรฐัเด ีย่ว
ลักษณะรปูแบบของการ ปกครองแบบรฐัเด ีย่ว
ปัจจบุนัประเทศไทย
ซึง่เปน็ประเทศที่มี
การปกครองแบบรฐั
เด ีย่ว
ร ูปแบบของร ัฐแบ ่งตามล ักษณะของประม ุขแห่งร ัฐ
เราสามารถแบ่งรฐัได้ตามรปูแบบของประมุขแห่งรฐั คือ รปูแบบการปกครองแบบกษัตรยิ์หรอื monarchy มเีชื้อพระวงศ์เป็นประมขุของรฐั และรปูแบบการปกครองแบบสาธารณรฐั (republic) คือมบีุคคลทไีด้รบัเลือกจากประชาชนมาเป็นประมุขของรฐั
ร ูปแบบของร ัฐแบ ่งตามล ักษณะของประม ุขแห่งร ัฐ
หน้าท ีข่องร ัฐรัฐหรือรัฐบาลมีบทบาทหน้าทีท่ี่จะปฏิบตัิจัดทำาตามที่กำาหนดไว้ในกฎหมายรัฐธรรมนูญของแต่ละรัฐหรือปฏิบัติจัดทำานอกเหนือจากที่กำาหนดไว้นั้น แต่ไม่ขัดกับกฎหมายและ
ขนบธรรมเนียมประเพณีและความเปน็ระเบียบเรียบร้อยต่อสงัคม อันจะเป็นการบริการให้สวัสดิการและประโยชน์สขุแก่
ประชาชนสว่นใหญใ่นประเทศ หรือกล่าวอีกนัยหนึ่งรัฐบาลในระบอบประชาธปิไตยนั้นจะมีบทบาทหน้าที่ที่จะปฏิบัติการตามเจตนารมณ์ของปวงชน (General Will) ฉะนั้นถ้าพิจารณาอยา่งกว้าง ๆ รัฐบาล
ประเทศต่าง ๆ จะม ีหน ้าท ี่อย ู่ ๒ ประการคอื
หน้าท ีข่องร ัฐหน้าท ี่ของร ัฐภายในประเทศ
หน้าท ีข่องร ัฐหนา้ทีข่องร ัฐระหว่างประเทศ
ร ัฐตามแนวพระพุทธศาสนา
ร ัฐตามแนวพระพุทธศาสนา
พทุธศาสนากับระบบประชาธ ิปไตย
พทุธศาสนากับระบบประชาธ ิปไตย
พทุธศาสนากับระบบประชาธ ิปไตย
หลักการพื้นฐานของระบบประชาธ ิปไตยพอที่จะ
สร ุปได ้ ๕ ประการa.หลักการม ีส ่วนร ่วมใน
การปกครองb.หลักความเสมอภาคc.หลักเสร ีภาพd.หลักการใช้เหต ุผลe.หลักเส ียงส ่วนมาก
สังคมสงฆ์ก ับระบบสังคมนิยม
จบแล้วเด ้อบทที่ ๕