Lesson1

บทที่ 1 เทคโนโลยีสารสนเทศ

1.1 บทบาทความสําคัญของเทคโนโลยีสารสนเทศ การเปลี่ยนแปลงสังคมความเปนอยูของมนษุยเปนไปอยางรวดเร็ว กลาวกันวาไดเกิดการเปลี่ยนแปลงใน

ลักษณะ ที่เรียกวา การปฏิวตัิมาแลวสองครั้ง คร้ังแรกเกดิจากการที่มนษุยรูจักใชระบบชลประทาน เพื่อการเพาะปลูกสังคมความเปนอยูของมนุษยจึงเปลี่ยนจากการเรรอนมาเปนการตั้งหลักแหลง เพื่อทําการเกษตร ตอมาเมื่อประมาณรอยกวาปทีแ่ลว กอนสงครามโลกครั้งที่ 1 หลังจากที่เจมสวัตต (James Watt ) ประดษิฐเครื่องจักรไอน้ํามนุษยรูจักนํา เอาเครื่องจักรมาชวยในอุตสาหกรรมการผลิต และชวยในการสรางยานพาหนะ เพื่องานคมนาคมขนสง ผลที่ตามมาทําใหเกิดการปฏิวัตทิางอุตสาหกรรม สังคมความเปนอยูของมนุษยจึงเปลี่ยนจากสังคมเกษตรมาเปนสังคมเมือง

สังคมสารสนเทศที่มีการนําเทคโนโลยีสารสนเทศมาใชงานในทกุวงการ

การปฏิวัติอุตสาหกรรมยุคแรก เร่ิมจากการใชเครื่องจักรกลแทนการทํางานดวยมือ พลังงานที่ใชขับเคลื่อน

เครื่องจักรมาจากพลังงานน้ําพลังงานไอน้ํา และเปลี่ยนเปนพลังงานจากน้ํามันมีการขบัเคลื่อนเครื่องยนตและมอเตอรไฟฟา

การปฏิวัติอุตสาหกรรมไดเกิดขึ้นอีก โดยเปลีย่นแปลงระบบการทํางานจากการทีละขั้นตอนมาเปนการทํางานระบบอตัโนมัติ การทาํงานเหลานี้อาศัยระบบควบคุมดวยคอมพวิเตอรทั้งสิ้น

บทที่ 1 เทคโนโลยีสารสนเทศ 1

โรงงานประกอบรถยนตที่ใชแขนหุนยนต

มีผูกลาววาการปฏิวัติคร้ังที่สามกําลังจะเกดิขึ้น โดยส่ิงที่เกิดใหมนี ้ ไดแก การพัฒนาทางดานความคิด การ

ตัดสินใจ โดยอาศัยหลักการของคอมพิวเตอร ในอนาคตกลุมคนเพยีงกลุมเดยีวอาจทํางานทั้งหมดโดยอาศยัระบบคอมพิวเตอรควบคุม ทําการควบคุมหุนยนตคอมพิวเตอร และใหหุนยนตควบคุมการทํางานของเครื่องจักรอีกตอหนึ่ง ความเจริญกาวหนาทางอุตสาหกรรมเกือบทุกแขนงมีคอมพิวเตอรเขามาเกี่ยวของดวยเสมอ ระบบการผลิต สวนใหญตองใชคอมพวิเตอรและอิเล็กทรอนิกสแทรกเขามาเกือบทุกกระบวนการ ตั้งแต การควบคุม การขนสงวตัถุดิบ กระบวนการผลิต และการบรรจุหีบหอ

ในระดบัประเทศประเทศไทยสั่งซื้อสินคาเทคโนโลยีระดบั สูงเปนปริมาณมาก ทําใหตองซื้อเทคนิควิธีการ ตลอดจนเครื่อง มือเครื่องจักรเขามาในปริมาณมากไปดวย ขณะเดยีวกันเรายัง ขาดบุคลากรที่จะพัฒนาเครื่องจักรเครื่องมือเหลานั้น ใหมีประ สิทธภิาพ การสูญเสียเงินตราเนื่องจากสาเหตุนี้จึงเกดิขึ้นมิใชนอย หลายโรงงานยังไมกลาใชเครื่องจกัรที่ใชเทคโนโลยีใหม เพราะ หาบุคลากรใน การดําเนนิการไดยาก แตในระยะหลงัคาจางแรง งานสูงขึ้น และการแขงขัน ทางธุรกิจมีมากขึน้ จึงตกอยูในสภาวะ จํายอมที่ตองนําเครื่องมือเหลานั้นเขามา เนื่องจากเครื่องมือดังกลาว ใหผลผลิตที่ดีกวาของเดิมและทําใหราคาตนทุนการผลิตสินคาต่ํา ลงอีกดวย

ในยุควิกฤตการพลังงาน หลายประเทศพยายามลด การใชพลังงาน โรงงานพยายามหาทางควบคมุการใช พลังงานใหมปีระสิทธิภาพสูงสุดเพื่อจะลดคาใชจายลง จึงมีการนําคอมพิวเตอรมาชวยควบคุม เชน ควบคุมการเดิน เครื่องใหเหมาะสม ควบคุมปริมาณการเผาไหมของ เครื่องจักรในกระบวนการผลิต ควบคุมการจัดภาระงาน ใหเหมาะสม รวมถึงการควบคุมสิ่งแวดลอมตางๆ ดวย

เมื่อคอมพิวเตอรเขามาเกี่ยวของกับการดําเนินชีวิตของมนุษยมากขึ้น ไดมีการพัฒนางานทางดานเทคโนโลยีสารสนเทศขึ้น และในปจจบุันเทคโนโลยสีารสนเทศไดเขามามีบทบาทตอชีวิตประจําวันของมนษุยมากขึน้ สังเกตไดจากการนําคอมพิวเตอรสวนบุคคลมาใชในสํานักงาน การจัดทําระบบฐานขอมูลขนาดใหญ การใชอุปกรณอํานวยความสะดวกที่ประกอบดวยช้ินสวนอิเล็กทรอนิกส แสดงวาเทคโนโลยีสารสนเทศเพื่อการคํานวณและ เกบ็ขอมูลได แพรไปทั่วทกุแหง เทคโนโลยีสารสนเทศมีบทบาทสําคัญตอการแขงขันดานธุรกิจและการขยายตวัของบริษัท สงผลตอการใหบริการขององคการและหนวยงาน และมีผลตอการประกอบกจิในแตละวัน

เทคโนโลยีสารสนเทศเริ่มใชงานในประเทศไทย เมื่อไมนานมานีเ้อง โดยในป พ.ศ. 2507 มีการนํา


คอมพิวเตอรเขามาใชในประเทศไทยเปนครั้งแรก และในขณะนั้นเทคโนโลยีสารสนเทศยังไมแพรหลายนัก จะมีเพียงการใชโทรศัพทเพื่อการติดตอส่ือสารและนําคอมพวิเตอรมาชวยประมวลผลขอมูล งานดานสารสนเทศอื่น ๆ สวนใหญยังคงเปนงาน ภายในสํานักงานที่ยังไมมีอุปกรณและเครื่องมือดานเทคโนโลยีมาชวยงานเทาใดนัก

เมื่อมีการประดิษฐคิดคนอุปกรณชวยงานสารสนเทศ เชน เครื่องถายเอกสาร โทรสาร และไมโครคอมพิวเตอร อาชีพของประชากรกป็รับเปลี่ยนมาสูงานดานสารสนเทศมากขึน้ สํานักงานเปนแหลงที่มีการใชเทคโนโลยีสารสนเทศมากทีสุ่ด เชน การใชคอมพิวเตอรทําบัญชีเงินเดอืนและบัญชีรายรับรายจาย การติดตอส่ือสารภายในและภายนอกโดยโทรศัพทและ โทรสาร การจัดเตรียมเอกสารดวยการใชเครื่องถายเอกสารและคอมพิวเตอร

งานดานสารสนเทศมีแนวโนมขยายตวัทีค่อนขางสดใส เพราะเทคโนโลยีดานนี้ไดรับการสงเสริมสนับสนุนอยางเต็มที ่มีการวิจัยและพัฒนาใหเกิดผลิตภัณฑใหม ออกมาตอบสนองความตองการของมนุษยอยูตลอดเวลา

การใชคอมพิวเตอรทาํงานในสํานักงาน

เทคโนโลยีที่ใชในระบบสารสนเทศที่กําลังไดรับความสนใจอยางมากในขณะนี้ คือ เทคโนโลยีส่ือประสม

(multimedia) ซ่ึงรวมขอความ ภาพ เสียงและวดิีทัศนเขามาผสมกัน เทคโนโลยีนี้กาํลังไดรับการพัฒนา ในอนาคตเทคโนโลยีแบบสื่อประสม จะชวยเสริมและสนับสนุนงานดานสารสนเทศใหกาวหนาตอไป เปนที่คาดหมายวาอัตราการเติบโตของ ผูทํางานดาน เทคโนโลยีสารสนเทศจะมีมากขึ้น

แนวโนมของเทคโนโลยีสารสนเทศคอยๆ กลายมาเปนระบบรวม โดยใหคอมพิวเตอรระบบหนึ่งทํางานพรอมกันไดหลายๆ อยาง นอกจากใชประมวลผลขอมูลดานบัญชีแลว ยังใชงานจัดเตรียมเอกสารแทนเครื่องพิมพดีด ใชรับสงขอความ หรือจดหมายกับคอมพวิเตอรที่อยูหางไกล ซ่ึงอาจอยูคนละซีกโลกในลักษณะที่เรียกวา ไปรษณียอิเล็กทรอนิกส สําหรับเครื่องถายเอกสาร นอกจากจะใชถายสําเนาเอกสารตามปกตแิลว อาจเพิ่มขีด ความสามารถใหใชงานเปนเครื่องพิมพ หรือรับสงโทรสารไดอีกดวย

การพัฒนาทางเทคโนโลยีสารสนเทศเปนไปอยางรวดเรว็ ทั้งดานฮารดแวร (hardware) ซอฟตแวร (software) ดานขอมูลและการติดตอส่ือสาร ผูใชจึงตองปรับตัวยอมรับและเรียนรู เทคโนโลยีใหมที่เกิดขึ้นอยูเสมอ โดยเฉพาะขอมูลและ การติดตอส่ือสาร (communication) ซ่ึงเปนหัวใจสําคัญของ การดําเนินธุรกิจ หากการดําเนินงานธุรกิจใชขอมูลซ่ึงมีการบันทึกใสกระดาษและเก็บรวบรวมใส แฟมการเรียกคนและสรุปผลขอมูลยอมทําไดชา และเกิดความผิดพลาดไดงายกวา การประมวล ผลขอมูลดวยเครือ่งคอมพิวเตอร เทคโนโลยีสารสนเทศจะชวย


ใหทํางานไดงาย สะดวก รวดเร็ว และถูกตองขึ้น และที่สําคัญชวยใหสามารถตัดสินใจดําเนินงานไดเร็ว

1.2 ขอบเขตของเทคโนโลยีสารสนเทศ คําวา เทคโนโลยี หมายถึง การประยกุตเอาความรูทางดานวิทยาศาสตร ความจริงเกี่ยวกับธรรมชาติและ

ส่ิงแวดลอม มาทําใหเกิดประโยชนตอมวลมนุษย เทคโนโลยีจึงเปนวธีิการในการสรางมูลคาเพิ่มของสิ่งตางๆ ใหเกิดประโยชนมากยิ่งขึ้น เชน ทรายหรือซิลิกอน (silikon) เปนสารแรที่พบเห็นทัว่ไปตามชายหาด หากนํามาสกดัดวยเทคนิควิธีการสรางเปน ชิป (chip) จะทําใหสารแรซิลิกอนนั้นมีคณุคา และมูลคาเพิม่ขึ้นไดอีกมาก

ชิป

สําหรับสารสนเทศ หมายถึง ขอมูลที่เปนเรื่องเกี่ยวของกับ ความจริงของคน สัตว ส่ิงของ ทั้งที่เปนรูปธรรม

และนามธรรม ที่ไดรับการจดัเก็บรวบรวม ประมวลผล เรียกคน และสื่อสารระหวางกัน นํามาใชใหเกิด ประโยชนได ซ่ึงนักเรียนจะไดเรียนเพิ่มเตมิตอไป

เทคโนโลยีสารสนเทศ (IT : Information Technology) หมายถึง การนําวิทยาการที่กาวหนาทางดานคอมพิวเตอรและ การสื่อสารมาสรางมูลคาเพิ่มใหกับสารสนเทศ ทําใหสารสนเทศ มีประโยชนและใชงานไดกวางขวางมากขึ้น เทคโนโลยีสารสนเทศ รวมถึงการใชเทคโนโลยีดานตางๆ ในการรวบรวม จัดเก็บ ใชงาน สงตอ หรือส่ือสารระหวางกัน เทคโนโลยีสารสนเทศเกีย่วของ โดยตรงกบัเครื่องมือเครื่องใชในการจดัการสารสนเทศ ไดแก เครื่องคอมพิวเตอรและอุปกรณรอบขาง ขั้นตอนวธีิการดําเนิน การซึ่งเกี่ยวของกับซอฟตแวร เกี่ยวของกบัตัวขอมูล บุคลากร และกรรมวธีิการดําเนินงานเพื่อใหขอมูลเกิดประโยชนสูงสุด

เทคโนโลยีสารสนเทศจึงเปนเทคโนโลยีทีค่รอบคลุมเรื่องเกี่ยวกับการประมวลผล ขอมูล ซ่ึงไดแกการใชเทคโนโลยีคอมพิวเตอร การติดตอส่ือสารระหวางกันดวยความรวดเร็วการจดัการขอมูล รวมถึงวิธีการที่จะใชขอมูลใหเกิดประโยชนสูงสุด

1.3 ความกาวหนาของเทคโนโลยี

ในภาวะสังคมปจจุบัน หลายสิ่งหลายอยางที่เกดิขึ้นรอบตัวเปนตวัช้ีบอกวา ประเทศไทยกําลังกาวสูยุคสารสนเทศ ดังจะเห็นไดจากวงการศกึษาสนใจใหความรูดานคอมพวิเตอรและสงเสริมการนําเทคโนโลยีคอมพิวเตอรมาประยุกตงานตางๆ มากขึ้น การบริหารธุรกิจของบริษทัหางรานตางๆ ตลอดจนหนวยงานของรัฐบาลและรัฐวิสาหกจิมีการพัฒนาระบบสารสนเทศเพื่อใชในองคการดวยการเก็บขอมูล ประมวลผลและวิเคราะหขอมูล


แลวนําผลลัพธมาชวยในการวางแผนและตัดสินใจ ระยะเริ่มแรกที่มนุษยไดคิดคนประดิษฐคอมพิวเตอรที่มลัีกษณะเปนเครื่องคํานวณอิเล็กทรอนิกส

คอมพิวเตอรไดถูกใชทํางานดานการคํานวณทางวิทยาศาสตรเปนสวนใหญแลวจึงนํามาใชเก็บรวบรวมและประมวลผลขอมูลทางดานธุรกิจในเวลาตอมา ระยะแรกนี้เรียกวาระยะการประมวลผลขอมูล (data processing age) ขอมูลที่ไดมาจะตองผานการประมวลผลใหไดเปนสารสนเทศกอน จึงนําไปใชใหเกิดประโยชน วิธีการประมวลผลขอมูลจะเริ่มตั้งแตการรวบรวมจัดเก็บขอมูล เมื่อไดขอมูลแลวตองไดรับการตรวจสอบความถูกตอง แบงกลุมจัดประเภทของขอมูล เชน ขอมูลตัวอักษรซึ่งเปนชื่อหรือขอความก็อาจตองมีการเรียงลําดับ และขอมูลตัวเลขก็อาจตองมีการคํานวณ จากนั้นจึงทําสรุปไดเปนสารสนเทศออกมา ถาขอมูลที่นํามาประมวลผลมีจํานวนมากจนเกินความสามารถของมนุษยทีจ่ะทําไดในเวลาอันสัน้ ก็จําเปนจะตองนําคอมพิวเตอรมาชวยเก็บและประมวลผล เมื่อขอมูลอยูภายในคอมพวิเตอร การแกไขหรือเรียกคนสามารถทําไดงายและสะดวก ขณะเดียวกนัการทําสําเนาและการแจกจายขอมูล ก็สามารถดําเนินการไดทันท ี

งานที่เกิดขึน้จากการประมวลผลขอมูลมักเก็บในลักษณะแฟมขอมูล ตวัอยางเชน การทําบัญชีเงินเดือนของพนักงานในบริษัท ขอมูลเงินเดือนของพนักงานทีเ่กบ็ในคอมพิวเตอรจะรวมกนัเปนแฟมขอมูลที่ประกอบดวยช่ือพนักงาน เงินเดือน และขอมูลสําคญัอื่น โปรแกรมคอมพิวเตอรจะเรยีกแฟมเงินเดอืนมาประมวลผลและสรุปผลรวมยอดขั้นตอนการทํางานจะตองทําพรอมกันทีเดียวทั้งแฟมขอมูล ที่เรียกวา การประมวลผลแบบกลุม (batch processing)

แตเนื่องจากระบบงานที่เกิดขึ้นภายในองคการคอนขางซับซอน เชน รายไดของพนักงานทีไ่ดรับในแตละเดือน อาจไมไดมาจากอตัราเงินเดือนประจําเทานั้น แตอาจมีคา นายหนาจากการขายสินคาดวย ในลักษณะนี้แฟมขอมูลการขาย จะสัมพนัธกับแฟมขอมูลเงินเดือน และสัมพันธกบัแฟมขอมูลอ่ืนๆ เชน คาสวัสดิการ การหักเงินเดือนเปนคาใชจายตางๆ ระบบขอมูลจะกลายเปนระบบที่มีแฟมขอมูลหลายแฟมเชื่อมสัมพันธกัน และโปรแกรมคอมพิวเตอรเรียกแฟมขอมลูเหลานั้นมาจดัการใหเปนไปตามที่ตองการ ระบบนี้เรียกวา ระบบฐานขอมูล (database system)

การจัดการขอมูลที่เปนฐานขอมูล จะเปนระบบสารสนเทศที่มีประโยชนซ่ึงนําไปชวยงานดานตางๆ อยางไดผล ระบบขอมูลที่สรางเพื่อใชในบริษัทจะเปนระบบฐานขอมูลของ กิจกรรมที่เกดิขึ้น เพื่อแสดงสารสนเทศที่เปนจริงของบริษัท สามารถนําขอเท็จจริงนั้นไปวิเคราะหและนําผลลัพธไปประกอบการตัดสินใจของผูบริหาร เพื่อการวางแผนและกาํหนดนโยบายการจัดการตาง ๆ

ในปจจุบนัการนําคอมพิวเตอรไปใชงาน ของประเทศตางๆ ทั่วโลก อยูที่การใชสารสนเทศเปนสวนใหญ แนวโนมของระบบ จัดการขอมูลของยุคนี้ เร่ิมเปลี่ยนจากระบบ งานการประมวลผลแบบกลุมมาเปนระบบ ตอบสนองทันที ที่เรียกวา การประมวลผล แบบเชื่อมตรง (online processing) เชน การฝากถอนเงินของธนาคารตางๆ ผานเครื่องรับ – จายเงนิอัตโนมัต ิ(Automatic Teller Machine: ATM)

ขณะที่ประเทศตางๆ ยังอยูในยุคของ การประมวลผลสารสนเทศในบางประเทศ เชน สหรัฐอเมริกาและญ่ีปุน ไดพฒันาเขาสูการประมวลผลฐานความรู (knowledge base processing) โดยใหคอมพิวเตอรใชงาย รูจัก


ตอบสนอง กบัผูใช และสามารถแกปญหาที่ตองอาศัย การตัดสินใจระดับสูงดวยการเก็บสะสมฐาน ความรูไวในคอมพิวเตอร และมีโครงสราง การใหเหตผุล เพื่อนําความรูมาชวยแกปญหาที่สลับซับซอน

การประมวลผลฐานความรูเปนการ ประยกุตหลักวิชาดานปญญาประดษิฐ (Artificial Intelligence : AI) ที่รวบรวมศาสตรหลายแขนง คือ คอมพิวเตอร จิตวิทยา ปรัชญา และภาษาศาสตร เขาดวยกัน ตวัอยาง ช้ินงานไดแก หุนยนต และระบบผูเชี่ยวชาญ (expert system) ปจจุบนัมีซอฟตแวรที่เปนระบบผูเชี่ยวชาญ ชวยในการวินิจฉยัโรคตาง ๆการสํารวจ ทรัพยากรธรรมชาติและการอนุมัติใหกูยืมเงนิ

1.4 ประโยชนท่ีไดจากเทคโนโลยี

ชีวิตความเปนอยูในปจจุบันเกี่ยวของกับสารสนเทศตางๆ มากมาย การอยูรวมกนัเปนสังคมทําใหมนุษยตองส่ือสารถึงกัน ตองติดตอและทํางานหลายสิง่หลายอยางรวมกันสมองของเราตองจดจําสิ่งตางๆ ไวมากมาย ตองจดจํารายช่ือผูที่เราเกี่ยวของดวย จดจําขอมูลตางๆ ไวใชประโยชนในภายหลัง สังคมจึงตองการความเปนระบบที่มีรูปแบบชัดเจน เชน การกําหนดเลขที่บาน ถนน อําเภอ จังหวัด ทําใหสามารถติดตอสงจดหมายถึงกันได ที่อยูเปนสารสนเทศอยางหนึ่งทีใ่ชงานกัน

เพื่อใหสารสนเทศที่เกี่ยวของกับมนุษยเปนระบบมากขึ้น จึงมีการจดัการสารสนเทศ เหลานั้นในลกัษณะเชิงระบบ เชน ระบบทะเบยีนราษฎร มีการใชเลขประจําตวัประชาชน ซ่ึงประกอบดวยเลขรหัส 13 ตัว แตละตวัจะมีความหมายเพือ่ใชในการตรวจสอบ

การเขารับการตรวจรักษาในโรงพยาบาลกต็องมีการลงทะเบียน การสรางเวชระเบยีน ระบบเสียภาษีก็มีการสรางรหัสประจําตัวผูเสียภาษี นอกจากนี้มกีารจดทะเบียนรถยนต ทะเบียนการคา ทะเบียนโรงงาน ฯลฯ

การใชสารสนเทศเกี่ยวของกบัทุกคน การเรียนรูเกีย่วกับเทคโนโลยีสารสนเทศจึงมีความจําเปน ปจจุบันเราซ้ือสินคาดวยบัตรเครดิต เบิกเงินดวยบตัรเอทีเอ็ม โอนยายขอมูลในลักษณะอิเล็กทรอนิกส

เทคโนโลยีสารสนเทศจึงเปนเทคโนโลยีแหงศตวรรษนี้ ที่ใชในการจัดเก็บรวบรวม ขอมูล ขอมูลจํานวนมากไดรับการบันทึกไวในสื่อกลางที่สามารถนํากลับมาใชได เชน อยูในแถบบันทึก แผนบันทึก แผนซีดีรอม ดังจะเหน็เอกสารหรือหนังสือ บรรจุในแผนซีดีรอม หนังสือทั้งตูอาจเก็บในแผนซีดีรอมเพียงแผนเดียว

การสื่อสารขอมูลที่เห็นเดนชดัขณะนี้ และมีบทบาทมากอยางหนึ่ง คือ ไปรษณยีอิเล็กทรอนิกส หรือการสงขอความถึงกันผานเครือขายคอมพวิเตอร กลาวคือ ผูใชนั่งอยูหนาจอคอมพิวเตอร พิมพขอความเปนจดหมายหรือเอกสาร พิมพเลขที่อยูของไปรษณยีอิเล็กทรอนิกสของผูรับและสงผานเครือขายคอมพิวเตอร ผูรับก็สามารถเปดคอมพิวเตอรของผูรับ เพื่อคนหาจดหมายไดและสามารถตอบโตกลับไดทันท ี


จอภาพแสดงการสงไปรษณียอิเล็กทรอนิกส

เทคโนโลยีสารสนเทศที่เกี่ยวของกับชีวติประจําวนัเปนสิ่งที่ตองเรียนรู เปนเรื่องที่รวมไปถึงการรวบรวม

ขอมูล การจัดเก็บขอมูล การจัดการขอมูลและการประมวลผลขอมูล ขอมูลที่จัดเก็บ ตองตรวจสอบเพื่อความถูกตอง จัดรูปแบบเพือ่ใหอยูในรูปแบบที่ประมวลผลได เชน การเก็บนามบตัรของเพื่อนหรือบุคคลที่มีการติดตอซ่ึงมีจํานวนมาก เราอาจหากลองพลาสติกมาใสนามบตัร มีการจัดเรียงนามบัตรตามอักษรของชื่อ สรางดัชนีการเรียกคนเพื่อใหหยิบคนไดงาย แตเมื่อคอมพิวเตอรเขามามีบทบาท ทําใหมีการเปลีย่นรูปแบบของการจัดเก็บในลักษณะบัตรมาเปนการจัดเก็บขอมูลไวในแผนบันทึก โดยมีระบบการจดัเก็บและประมวลผลลักษณะเดยีวกับที่กลาว เมื่อตองการเพิ่มเติมปรับปรุงขอมูลหรือเรียกคนกน็ําแผนบันทึกนัน้มาใสในคอมพิวเตอรทําการเรียกคน แลวแสดงผลบนจอภาพหรือพิมพออกทางเครื่องพิมพ

การใชโปรแกรมไมโครซอฟตแอกเซสเกบ็ขอมูล

การจัดการขอมูลดวยคอมพวิเตอรทําไดสะดวก คอมพิวเตอรจึงเปนที่นิยมสําหรับการจัดการขอมูลในยุค


ปจจุบัน ขณะเดยีวกันคอมพิวเตอรมีราคาลดลงและมีขีดความสามารถเพิ่มขึ้น จึงเชื่อแนวาบทบาทของการจัดการขอมูลในชีวิตประจําวนัจะเพิ่มมากขึ้นตอไป

โครงสรางและรูปแบบของขอมูลที่ประมวลผลดวยคอมพิวเตอร เปนโครงสรางที่จะตองมีรูปแบบชัดเจนและแนนอน การจัดการขอมูลจึงตองมีการกําหนดกฏเกณฑเฉพาะ เชน การกําหนดรหัสเพื่อใชในการจําแนกขอมูล รหัสจึงมีความสําคัญ เพราะคอมพิวเตอรสามารถจําแนกขอมูลดวยรหัสไดงาย ลองนึกดวูาหากมีขอมูลจํานวนมากแลวใหคอมพวิเตอรคนหาโดยคนหาตั้งแตหนาแรกเปนตนไป การดําเนินการเชนนี้ กวาจะคนพบอาจไมทันตอความตองการ การดําเนินการเกีย่วกับขอมูลจึงตองมีการกําหนดเลขรหัส เชน เลขประจาํตัวประชาชน รหัสเลขทะเบียนคนไข ทะเบยีนรถยนต เลขประจําตัวนกัเรียน เปนตน การจัดการในลักษณะนี้จงึตองมีการสรางระบบเพื่อความเหมาะสมกับการทํางานของคอมพิวเตอรเปนสําคัญ

นอกจากเรื่องความเร็วและความแมนยําของการประมวลผลขอมูลดวยคอมพิวเตอรแลว การคัดลอกและการแจกจายขอมูลไปยังผูใชก็ทําไดสะดวก เนื่องจากขอมูลที่เก็บใน รูปแบบอิเล็กทรอนิกสสามารถเปลี่ยนถายระหวางตัวกลางไดงาย เชน การสําเนาขอมูลระหวางแผนบันทึกขอมูลสามารถทําเสร็จไดในเวลารวดเร็ว

ดวยความกาวหนาและการเปลี่ยนแปลงโครงสรางสังคมในยุคของสารสนเทศ การปรับตัวของสังคมจึงเกิดขึ้น ประเทศที่เจริญแลวประชากรสวนใหญจะอยูกบัเครื่องจักรเครื่องมือตางๆ ที่เกี่ยวของกับสารสนเทศ มีเครือขายการใหบริการใหมๆ เพิ่มขึ้นหลายอยาง ขณะที่เราอยูบาน อาจใชโทรทัศนติดตอเขาระบบเครือขายอินเทอรเน็ต (internet) เพื่อขอเรียกดูราคาสินคา ขอดูขาวเกีย่วกับดินฟาอากาศ ขาวความเคลื่อนไหวเกีย่วกับการเมือง อัตรา แลกเปลี่ยนเงินตรา นอกจากนี้ยังมรีะบบการสั่งซื้อของผานทางเครือขายคอมพิวเตอร แมบานใชคอมพิวเตอรสวนตัวที่บานตอเชื่อมผานเครือขายสายโทรศัพทไปยังหางสรรพสินคา เพื่อเปดดูรายการสินคาและราคา แมบานสามารถสั่งซื้อไดเมื่อตองการ 1.5 เทคโนโลยีกับแนวโนมโลก

เทคโนโลยีสารสนเทศ ทําใหสังคมเปลี่ยนจากสังคมอตุสาหกรรมมาเปนสังคม สารสนเทศ สภาพของสังคมโลกไดเปล่ียนแปลงมาแลวสองครั้ง จากสังคมความเปนอยู แบบเรรอนมาเปนสังคมเกษตรที่รูจกักับการเพาะปลูกและสรางผลิตผลทางการเกษตรทําใหม ี การสรางบานเรือนเปนหลักแหลง ตอมามีความจําเปนตองผลิตสินคาใหไดปริมาณมากและ ตนทุนถูก จึงตองหันมาผลิตแบบอุตสาหกรรม ทําใหสภาพความเปนอยูของมนษุยเปล่ียนแปลงมาเปนสังคมเมือง มีการรวมกลุมอยูอาศัยเปนเมือง มีอุตสาหกรรมเปนฐานการผลิต สังคม อุตสาหกรรมไดดําเนนิการมาจนถึงปจจบุัน และกาํลังจะเปลี่ยนแปลงเขาสูสังคมสารสนเทศปจจุบันคอมพวิเตอรและระบบสื่อสารมีบทบาทมากขึ้น มีการใชเครือขาย เชน อินเทอรเนต็เชื่อมโยงการทํางานตาง ๆ การดําเนนิธุรกิจใชสารสนเทศอยางกวางขวาง เกิดคําใหมวา ไซเบอรสเปซ (Cyberspace) มีการดําเนนิกจิกรรมตาง ๆ ในไซเบอรสเปซ เชน การพดูคุย การซื้อสินคาและบริการ การทํางานผานทางเครือขายคอมพิวเตอรทําใหเกิดสภาพทีเ่สมือนจริงมากมาย เชนหองสมุดเสมือนจริง หองเรียนเสมอืนจริง ที่ทํางานเสมือนจริง ฯลฯ


เทคโนโลยีสารสนเทศ เปนเทคโนโลยีแบบสุนทรียสัมผัสและตอบสนองตาม ความตองการ ปจจุบันการใช

เทคโนโลยีเปนแบบบังคับ เชน การดูโทรทัศน การฟงวิทย ุ เมื่อเราเปดเครื่องรับโทรทัศน เราไมสามารถเลือกตามความตองการได ถาสถานีสงสัญญาณใดมา เราก็จะตองชม ดังนั้นเมื่อเปดวิทยุจะมเีสียงดังขึ้นทนัท ีหากไมพอใจกท็ําไดเพยีงเลือกสถานีใหมแนวโนมจากนีไ้ปจะมีการเปลีย่นแปลงในลักษณะที่เรียกวาออนดีมานด (on demand) เราจะมี ทีวีออนดีมานด (TV on demand) มีวิทยแุบบตามความตองการ เชน เมื่อตองการชมภาพยนตรเร่ืองใดก็เลือกชม และดูไดตั้งแตตนรายการ

หากจะศึกษาหรือเรียนรูก็มกีารศึกษาออนดีมานด (education on demand) คือสามารถเลือกเรียนตามตองการได การตอบสนองตามความตองการ เปนหนทางที่เปนไปได เพราะเทคโนโลยีมีพัฒนาการที่กาวหนาจนสามารถนําระบบสื่อสารมาตอบสนองตามความตองการของมนุษยได

เทคโนโลยีสารสนเทศทําใหเกิดสภาพทางการทํางานแบบทุกสถานที่ และทุกเวลา เมื่อ การสื่อสารแบบสองทางกาวหนาและแพรหลายขึน้ การโตตอบผานเครือขายทําใหเสมือนม ีปฏิสัมพันธไดจริง เรามีระบบประชุมทางวดีิทัศน ระบบประชุมบนเครือขาย มีระบบการศึกษาบนเครือขาย มีระบบการคาบนเครือขาย ลักษณะของการดําเนินธุรกิจเหลานี้ทาํใหขยายขอบเขตการทํางาน หรือดําเนินกิจกรรมไปทุกหนทุกแหง และดําเนินการไดตลอด 24 ช่ัวโมง เชน ระบบเอทีเอ็ม ทําใหมีการเบิกจายไดเกือบตลอดเวลา และกระจายไปใกลตวัผูรับบริการมากขึ้น แตดวยเทคโนโลยีที่กาวหนายิ่งขึ้น การบริการจะกระจายมากยิ่งขึ้นจนถึงทีบ่าน ในอนาคตสังคมการทํางานจะกระจายจนงานบางงานอาจนั่งทําที่บานหรือที่ใดกไ็ดและเวลาใดกไ็ด

เทคโนโลยีสารสนเทศทําใหระบบเศรษฐกจิเปลี่ยนจากระบบแหงชาตไิปเปนเศรษฐกิจโลก ความเกี่ยวโยงของเครือขายสารสนเทศทําใหเกิดสังคมโลกาภิวัฒน (globalization) ระบบเศรษฐกิจซึ่งแตเดิมมีขอบเขตจํากัดภายในประเทศ ก็กระจายเปนเศรษฐกิจโลก ทั่วโลกจะมกีระแสการหมุนเวยีนแลกเปลี่ยนสินคาและบริการอยางกวางขวางและรวดเร็ว เทคโนโลยี สารสนเทศมีสวนเอื้ออํานวยใหการดําเนินการมีขอบเขตกวางขวางมากยิง่ขึน้ ระบบเศรษฐกจิของโลกจึงผูกพันกับทกุประเทศ และเชื่อมโยงกันแนบแนนขึ้น

เทคโนโลยีสารสนเทศทําใหองคกรมีลักษณะผูกพัน หนวยงานภายในเปนแบบ เครือขายมากขึ้น แตเดิมการจัดองคกรมีการวางเปนลําดบัขั้น มีสายการบังคับบญัชาจากบนลงลาง แตเมือ่การสื่อสารแบบสองทางและการ


กระจายขาวสารดีขึ้น มีการใชเครือขายคอมพิวเตอรในองคกรผูกพันกนัเปนกลุมงาน มีการเพิ่มคณุคาขององคกรดวยเทคโนโลยีสารสนเทศ การจัดโครงสรางขององคกรจึงปรับเปลี่ยนจากเดิม และมีแนวโนมทีจ่ะสรางองคกรเปนเครือขายที่มีลักษณะการบังคับบัญชาแบบแนวราบมากขึน้ หนวยธุรกจิจะมีขนาดเลก็ลง และเชื่อมโยงกันกับหนวยธุรกิจอื่นเปนเครือขาย สถานะภาพขององคกรจึงตองแปรเปลี่ยนไปตามกระแสของเทคโนโลยี เพราะการดําเนินธุรกิจตองใชระบบสื่อสารที่มีความรวดเร็วเทากับแสง กอใหเกิดการแลกเปลี่ยนขอมูลไดงายและรวดเร็ว

เทคโนโลยีสารสนเทศกอใหเกิดการวางแผนการดําเนินการระยะยาวขึน้ อีกทั้งยังทําใหวิถีการตัดสนิใจ หรือเลือกทางเลือกไดละเอยีดขึ้น แตเดิมการตัดสินปญหาอาจมีหนทางใหเลือกไดนอย เชน มีคําตอบเพียง ใช หรือ ไมใช แตดวยขอมูลขาวสารที่สนับสนุนการตัดสินใจ ทําใหวถีิความคิดในการตัดสินปญหาเปลี่ยนไป ผูตัดสินใจมีทางเลือกไดมากขึ้น มีความละเอยีดออนในการตดัสินปญหาไดดขีึ้น

เทคโนโลยีสารสนเทศ เปนเทคโนโลยีเดียวที่มีบทบาททีใ่นทุกวงการ ดังนั้นจึงมีผลตอ การเปลี่ยนแปลงทางสังคม เศรษฐกิจ และการเมอืงไดอยางมาก ลองนึกดูวาขณะนีเ้ราสามารถ ชมขาว ชมรายการโทรทัศนที่สงกระจายผานดาวเทยีมของประเทศตาง ๆ ไดทั่วโลก เราสามารถรับรูขาวสารไดทันที เราใชเครือขายอนิเทอรเน็ตในการส่ือสารระหวางกัน และติดตอกับคนไดทัว่โลก จึงเปนทีแ่นชัดวาแนวโนมการเปลี่ยนแปลงทางวัฒนธรรม เศรษฐกิจ สังคม และการเมืองจึงมีลักษณะเปนสังคมโลกมากขึ้น

1.6 ระบบสารสนเทศ จากความสําคญัของสารสนเทศ และการหาหนทางที่จะใชเทคโนโลยีในการจัดการ สารสนเทศ ใน พ.ศ. 2538 รัฐบาลไทยไดประกาศอยางเปนทางการใหเปนปแหงเทคโนโลย ีสารสนเทศไทย รัฐบาลไดเห็นความสําคญัของระบบขอมูล ที่มีเทคโนโลยีทางดานคอมพิวเตอร และระบบสื่อสารเปนตัวนํา และจะมีบทบาทสําคัญในการพัฒนาและผลกัดันใหเกิดการใชทรัพยากรของประเทศอยางมีประสิทธิภาพสูงสุด ทั้งในดานทรัพยากรมนุษย วัสดุอุปกรณ และเวลา รัฐบาลไดลงทุนใหกับโครงการพื้นฐานทางดานเทคโนโลยีสารสนเทศเปนจํานวนมาก เชน การขยายระบบโทรศัพท การขยายเครือขายส่ือสาร การสรางระบบฐานขอมูล ทะเบียนราษฎร การสรางระบบการจัดเก็บภาษี และระบบศุลกากรดวยคอมพิวเตอร

ไมเพียงแตประเทศไทยเทานั้นที่ใหความสําคัญเรื่องเทคโนโลยีสารสนเทศ หลายประเทศทั่วโลกก็ใหความสําคัญเชนกัน แตละประเทศไดลงทนุทางดานนี้เปนจํานวนมาก ทั้งนี้เพราะขอมลูเปนกลไกสําคัญในเชิงรุก เพื่อพัฒนาประเทศใหสามารถแขงขันในระดบัสากลได อีกทั้งยังเพิ่มคณุภาพชีวิต กระจายความเจริญสูชนบท และสรางความเสมอภาคในสังคม

สังคมความเปนอยูและการทาํงานของมนุษยมีการรวมกลุมเปนประเทศ การจัดองคกรเปนหนวยงานของรัฐบาลและเอกชน และภายในองคกรก็มกีารแบงยอยลงเปนกลุม เปนแผนก เปนหนวยงาน ภายในหนวยงานยอยก็มีระดับบุคคล

เมื่อพิจารณาระบบสารสนเทศที่เกี่ยวของในองคกรพอที่จะแบงการจดัการสารสนเทศขององคการไดตามจํานวนคนที่เกีย่วของ ตามรูปแบบการรวมกลุมขององคกรได 3 ระดับ คือ ระบบสารสนเทศระดบับุคคล ระดับ


สารสนเทศระดับกลุม และระบบสารสนเทศระดับองคกร

1.6.1 ระบบสารสนเทศระดับบุคคล ระบบสารสนเทศระดับบุคคล คือ ระบบที่เสริมประสิทธิภาพและเพิ่มผลงานใหแตละบุคคลในหนาที่ที่

รับผิดชอบ ปจจุบันคอมพิวเตอรสวนบุคคลมีขนาดเล็กลง ราคาถูก แตมีความสามารถในการประมวลผลดวยความเร็วสูงขึน้ ประกอบกบัมีโปรแกรมสําเร็จที่ทําใหผูใชสามารถใชงานไดงาย กวางขวางและคุมคามากขึ้น เชน ซอฟตแวรประมวลผลคํา(word processor) ซอฟตแวรนาํเสนอ(presentation) ซอฟตแวรกราฟก (graphic) ซอฟตแวรการทําสิ่งพิมพ (desktop publishing) ซอฟตแวรตารางทํางาน(spread sheet) ซอฟตแวรจดัการฐานขอมลู(database management และซอฟตแวรบริหารโครงงาน(project management) เปนตน และชุดโปรแกรมที่ไดรับความนิยมในปจจุบัน เปนโปรแกรมที่ไดรวบรวมโปรแกรมประมวลคํา โปรแกรมนําเสนอ โปรแกรมตารางทาํงาน โปรแกรมจัดการฐานขอมูล รวมเปนชุดเขาไวดวยกัน

ขอมูลที่ชวยใหการทํางานของบุคลากรดีขึ้นนั้น ตองขึ้นอยูกับหนาที่รับผิดชอบของแตละคนตางกนัไป

ตัวอยางเชน พนักงานขายควรมีขอมูลเกี่ยวกับลูกคาเปนอยางด ีซ่ึงจะทําใหติดตอซ้ือขายไดผลเลิศ บริษัทควรมีการเตรียมอุปกรณคอมพิวเตอรไวใหพนักงานขายไดใชในการจัดเก็บขอมลูลูกคา เชน ช่ือ ที่อยู และความสนใจในตัวสินคา หรือขอมูลอ่ืนๆ ที่จะสนับสนุนการขาย พรอมกับระบบที่จะชวยพนกังานแตละคนในการเรียกคนหาขอมูลตามเงื่อนไขเพือ่วางแผน จัดการ และควบคุมการทํางานของตัวเองได เชนระบบวเิคราะหขอมูลการขาย เปนตน 1.6.2 ระบบสารสนแทศระดับกลุม

ระบบสารสนเทศระดับกลุม คือ ระบบสารสนเทศที่ชวยเสริมการทํางานของกลุมบุคคล ที่มีเปาหมายการทํางานรวมกนัใหมีประสิทธภิาพมากขึน้


ตัวอยางของการใชระบบสารสนเทศเพื่อสนับสนุนงานของแผนก คําวาการทํางานเปนกลุม (workgroup) ในที่นี้หมายถึง กลุมบุคคลจํานวน 2 คนขึ้นไปที่รวมกันทํางานเพื่อใหบรรลุเปาหมายเดยีวกัน โดยทั่วไปบุคลากรในกลุมเดียวกันจะรูจกักันและทํางานรวมกนั เปาหมายหลักของการทํางานเปนกลุมคือ การเตรียมสภาวะแวดลอมที่จะเอื้ออํานวยประโยชนใน การทํางานรวมกนัเปนกลุมไดอยางมีประสิทธิภาพ และชวยเหลือเกื้อกูลซ่ึงกันและกัน โดยทําใหเปาหมายของธุรกิจดําเนินไปไดอยางมีประสิทธิผล

แนวทางหลักก็คือการทําใหเกิดการใชทรัพยากรรวมกันโดยเฉพาะขอมูลและอุปกรณเทคโนโลยพีื้นฐาน การนําเอาคอมพิวเตอรสวนบคุคลมาเชื่อมตอกันดวยเครือขายทองถ่ิน (Local Area Network : LAN) ทําใหมีการเชื่อมโยงและใชทรัพยากรของคอมพิวเตอรรวมกัน เชน เครื่องพิมพรวมกัน ขอมูลที่ใชรวมกันในแผนกจะบรรจไุวในระบบคอมพิวเตอรที่มีหนาที่ควบคุมการจัดเก็บแฟมขอมูลกลางที่เรียกวาเครื่องบริการแฟม (file server) ถามีการแกไขขอมูลในฐานขอมูลกลางนี้โดยผูใชคนใดคนหนึ่ง ผูใชคนอื่นที่อยูบนเครือขายคอมพิวเตอรนีก้็จะไดรับขอมูลที่ผานการแกไขแลวนั้นเชนกนั

การประยกุตใชงานคอมพิวเตอรในลักษณะของการทํางานเปนกลุม สามารถใชกับงานตางๆ ได ตัวอยาง

ระบบบริการลูกคา หรือการเสนอขายสินคาผานทางสื่อโทรศัพท พนักงานในทีมงานอาจจะมีอยูหลายคนและใชเครือขายคอมพิวเตอรในการเก็บขอมูลกลางของลูกคารวมกัน กลาวคอื มีขอมูลเพียงชุดเดียวที่พนกังานทุกคนจะเขาถึงได ถามีการเปลี่ยนแปลงหรือเพิ่มเตมิ พนักงานในกลุมจะตองรับรูดวย เชนลูกคาโทรศัพทมาถามคาํถามหรือ ขอคําปรึกษาเกี่ยวกับสินคา พนักงานอาจจะชวยเตือนความจําเมื่อถึงเวลาตองโทรศัพทกลับไปหาลกูคา แมพนกังานที่รับโทรศัพทคร้ังที่แลวจะไมอยู แตพนักงานที่ทํางานอยูสามารถเรียก ขอมูลจากระบบคอมพิวเตอร แลวโทรกลับไปตามนัดหมาย ทําใหธุรกิจดําเนินตอไปไดโดยไมหยดุชะงกั เปนตน อันจะเปนการเพิม่คุณภาพการบริการ หรือเปนกลยุทธที่ชวยทางดาน การขาย

ระบบสารสนเทศของกลุมหรือแผนกยังมแีนวทางอื่นๆ ในการสนับสนนุการบริหารงานและการปฏิบัติงาน เชน การสื่อสารดวยระบบไปรษณียอิเล็กทรอนิกส การประชุมผานเครือขาย ซ่ึงอาจจะประชุมปรึกษาหารือกันไดโดยอยูตางสถานที่กัน การจดัทําระบบแผงขาว (Bulletin Board System : BBS) ของแผนกการประชมุทางไกล การชวยกันเขยีนเอกสาร ตํารา หรือรายงานรวมกันผานเครือขายคอมพิวเตอร การทําตารางทํางานของกลุม ระบบสนับสนุนการตัดสินใจของกลุม ระบบจัดการฐานขอมูล ระบบการไหลเวียนอัตโนมตัิของเอกสาร ระบบการจัดการ


เก็บขอความ ระบบการจดัตารางเวลาของกลุม ระบบการบริหารโครงการของกลุม ระบบการใชแฟมขอความรวมกันของกลุม และระบบประมวลผลภาพเอกสาร เปนตน

1.6.3 ระบบสารสนเทศระดับองคกร

ระบบสารสนเทศระดับองคกรคือ ระบบสารสนเทศที่สนับสนุนการดาํเนินงานขององคกรในภาพรวม ระบบในลักษณะนี้จะเกีย่วของกับการปฏิบัติงานรวมกนัของหลายแผนก โดยการใชขอมูลที่เกี่ยวของ รวมกันดวยวิธีสงผานถึงกันจากแผนกหนึ่งขามไปอีกแผนกหนึ่ง ระบบสารสนเทศดังกลาวนี้สามารถสนับสนุน งานในระดับผูปฏิบัติการและสนับสนุนการตัดสินใจ เนือ่งจากสามารถใหขอมูลจากแผนกตาง ๆ ทีเ่กี่ยวของ มาประกอบการตัดสินใจ โดยอาจนําขอมูลมาแสดงในรูปแบบสรุป หรือในแบบฟอรมทีต่องการ บอยคร้ังที่ การบริหารงานในระดับสูงจําเปนตองใชขอมลูรวมกันจากหลายแผนกเพือ่ประกอบการตัดสินใจ

ระบบการประสานงานเพื่อการสรางรายไดใหกับธุรกจิการคา ตัวอยางระบบ สารสนเทศระดับองคการใน

ธุรกิจที่เกี่ยวของกับการขายสินคา โดยมีฝายตาง ๆ ที่เกีย่วของในองคการหลาย ฝาย เชน ฝายการขาย ฝายสินคาคงคลัง ฝายพัสดุ และฝายการเงนิ แตละฝายอาจจะมีระบบขอมูลหรือคอมพิวเตอร ที่สนับสนุนการปฏิบัติการ และยังมีระบบการสื่อสารหรือเครือขายคอมพิวเตอรเพื่อการเชื่อมโยงคอมพิวเตอร ระหวางฝายได เพื่อใหเกิดการแลกเปลี่ยนขอมูลไปตามสายการเชื่อมโยง

เนื่องจากจุดประสงคของการทําธุรกิจก็เพือ่สรางผลกําไรใหกับบริษัท ถามีการแลกเปลี่ยนขอมูลระหวางฝายอยางมีประสิทธิภาพแลว ยอมทําใหเกิดการขาย สินคา และการตามเกบ็เงินไดอยางรวดเรว็ เชน ทันที่ที่ฝายการขายตกลงขายสินคากับลูกคา จะมีการปอนขอมูลการขายสินคาลงในระบบคอมพิวเตอร ฝายอื่นที่เกีย่วของจะไดรับขอมูล การขายนี ้และสามารถปฏิบัติหนาที่ของตวัเองไดอยางตอเนื่องทันที เชน ฝายสินคาคงคลังจัดตรวจสอบเตรียมใบเบิกสินคาเพื่อสงใหฝายพัสดุไดทันที ฝายการเงินตรวจสอบความถูกตองของการขายสินคาแลวดําเนินการทําใบสงสินคา และดแูลเรื่องระบบลูกหนี้โดยอัตโนมัต ิและสุดทายฝายพัสดุดําเนนิการจัดสงสินคาไปใหลูกคาแลว ก็จะดําเนนิการติดตามการคางชําระจากลูกหนี้ตอไป


หัวใจสําคัญของระบบสารสนเทศในระดับองคกร คือ ระบบเครือขายคอมพิวเตอรภายในองคกรที่จะตองเชื่อมโยงระบบคอมพิวเตอรของแตละแผนกเขาดวยกัน เพื่อใหเกิด การใชขอมูลรวมกัน นอกจากนีย้ังสามารถใชทรัพยากรรวมกันไดดวย ในเชิงเทคนิคระบบสารสนเทศระดับ องคกรอาจจะมีระบบคอมพิวเตอรที่ดแูลแฟมขอมูล มีการเชื่อมโยงคอมพิวเตอรหลายระบบเขาดวยกันเปนเครือขายแลน หรืออาจจะมีเครือขายคอมพิวเตอรในระดับกลุมอยูแลว จงึเชื่อมโยงเครือขายยอยเหลานั้นเขาดวยกัน กลายเปนเครือขายของ เครือขายคอมพิวเตอร ในกรณีที่มีจํานวนผูใชในองคกรมาก เครื่องมือพื้นฐานอกีประการหนึ่งของระบบขอมูลก็คือ ระบบจัดการฐานขอมูล ซ่ึงเปนโปรแกรมสําคัญในการดแูลระบบ ฐานขอมูล 1.7 องคประกอบของระบบสารสนเทศ

องคประกอบของระบบสารสนเทศซึ่งเปนระบบสนับสนุนการบริหารงาน การจัดการ และการปฏิบัติการของบุคคล ไมวาจะเปนระดับบุคคล ระดับกลุมหรือระดับองคการไมใชมีเพียงเครื่องคอมพิวเตอรเทานั้น แตยังมีองคประกอบอื่น ๆ ที่เกี่ยวของกับความสําเร็จของระบบอีกรวมเปน 5 องคประกอบ ซ่ึงจะขาดองคประกอบใดไมไดคือ ฮารดแวร ซอฟตแวร ขอมูล บุคลากร และขั้นตอนการปฏิบัติงาน 1.7.1 ฮารดแวร

ฮารดแวรเปนองคประกอบสําคัญของระบบสารสนเทศ หมายถึง เครื่องคอมพิวเตอร อุปกรณรอบขาง เชน เครื่องพิมพ เครื่องกราดตรวจ รวมทั้งอุปกรณส่ือสารสําหรับเชื่อมโยงคอมพิวเตอรเขาเปนเครือขาย 1.7.2 ซอฟตแวร

ซอฟตแวร หรื อโปรแกรมคอมพิวเตอร เปนองคประกอบที่สําคัญประการที่สอง ซ่ึงก็คือลําดับขั้นตอนของคําสั่งที่จะสั่งงานใหฮารดแวรทํางาน เพื่อประมวลผลขอมูลใหไดผลลัพธตามความตองการ ของการใชงาน ในปจจุบันมีซอฟตแวรควบคุมระบบงาน ซอฟตแวรสําเร็จ ทําใหการใชงานคอมพิวเตอรในระดบั บุคคลเปนไปอยางกวางขวาง และสงเสริมการทํางานของกลุมมากขึ้น สวนงานในระดับองคกร สวนใหญมักจะม ีการพัฒนาระบบตามความตองการโดยการวาจางบริษัทที่รับพัฒนาซอฟแวร หรือโดยนกัคอมพิวเตอรที่อยูในฝาย คอมพิวเตอรขององคกร เปนตน 1.7.3 ขอมูล

ขอมูล เปนองคประกอบที่สําคัญอีกประการหนึ่งของระบบ สารสนเทศ เปนตัวช้ีความสําเร็จหรือความลมเหลวของระบบได เนื่องจากตองมีการเก็บขอมูลจากแหลงกําเนิด ขอมูลจะตองมคีวามถูกตองและทันสมัย มีการกล่ันกรองและตรวจสอบแลวเทานัน้จึงจะมีประโยชน โดยเฉพาะอยางยิ่งเมื่อใชงานในระดับกลุมหรือระดับองคกร ขอมูลตองมีโครงสรางใน การจัดเก็บที่เปนระบบระเบยีบเพื่อการสืบคนที่รวดเรว็มีประสิทธิภาพ 1.7.4 บุคลากร

บุคลากรในระดับผูใช ผูบริหาร ผูพัฒนาระบบ นักวเิคราะหระบบ และนกัเขียนโปรแกรม เปนองคประกอบสําคัญในความสําเร็จของระบบสารสนเทศ บุคลากรมีความรูความสามารถทางคอมพิวเตอรมากเทาใด โอกาสที่จะใชงานระบบสารสนเทศและระบบคอม พิวเตอรไดเต็มศักยภาพและคุมคายิ่งมากขึ้นเทานั้น โดยเฉพาะระบบ


สารสนเทศในระดับบุคคลซึ่งเครื่อง คอมพิวเตอรมีขีดความสามารถมากขึ้น ทําใหผูใชมีโอกาสพัฒนาความสามารถของตนเองและพัฒนาระบบงาน ไดเองตามความตองการ สําหรับระบบสารสนเทศ ในระดบักลุมและองคการ ที่มีความซับซอนมากอาจจะตอง ใชบุคลากรในสาขาคอมพิวเตอรโดยตรงมาพัฒนาและดูแลระบบงาน 1.7.5 ขั้นตอนการปฏิบัตงิาน

ขั้นตอนการปฏิบัติงานที่ชัดเจนของผูใชหรือของบุคลากร ที่เกี่ยวของก็เปนเรื่องสําคัญอีกประการหนึ่ง เมื่อไดพัฒนาระบบงานแลวจําเปนตองปฏิบัติงานตามลําดับขั้นตอน ในขณะใชงานกจ็ําเปนตองคํานึงถึงลําดับขั้นตอนการปฏิบัติของคนและความสัมพันธกับเครื่อง ทั้งในกรณีปกตแิละกรณีฉุกเฉิน เชน ขั้นตอนการบนัทึกขอมูล ขั้นตอนการประมวลผล ขั้นตอนปฏิบัติเมื่อเครื่อง ชํารุดหรือขอมูลสูญหาย และขั้นตอนการทําสําเนาขอมูลสํารองเพื่อความปลอดภัย เปนตน ส่ิงเหลานี้จะตองมีการ ซักซอม มีการเตรียมการ และการทําเอกสารคูมอืการใชงานที่ชัดเจน 1.8 ตัวอยางการใชเทคโนโลยีสารสนเทศ 1.8.1 ระบบเอทีเอ็ม

ระบบเอทีเอ็ม (Automatic Teller Machine : ATM) เปนระบบที่อํานวยความสะดวกสบายอยางมากใหแก

ผูใชบริการธนาคาร และเปนตัวอยางเทคโนโลยีระบบสารสนเทศที่ไดรับการนํามาใชเปนกลยุทธในการแขงขันทางธุรกิจ โดยในปพ.ศ. 2520 เปนปที่มีการใชเอทีเอ็มเครื่องแรกของโลก ธนาคารซิตี้แบงคในเมือง นวิยอรกเริ่มใหบริการฝากและถอนเงินโดยอัตโนมัตแิกลูกคา ซ่ึงสามารถใหบริการไดตลอด 24 ช่ัวโมง รวมวนัเสารอาทิตยดวย ในขณะที่ธนาคารอื่น ๆ ที่ตั้งอยูใกล ๆ บนถนนสายเดยีวกันใหบริการลูกคาในเวลาปกติเทานั้น คอื เฉพาะจนัทรถึงศุกร เวลา 8.00 - 14.00 น. หลังจากบายสองโมงก็หมดโอกาสไดรับบริการฝากถอนเงนิแลว เมื่อวิเคราะหมุมมองในการแขงขันของธนาคารในการใหบริการลูกคา กลาวไดวา ระบบเอทีเอม็ของ ธนาคารซิตี้แบงคเปนบริการใหมทีท่ําใหลูกคาไดรับความสะดวกสบาย และคลองตัว ไดดึงดดูลูกคาจากธนาคาร อ่ืนมาเปนลูกคาของตัวเอง และเพิ่มสวนแบงการตลาดขึ้นมาเกือบสามเทาตัวในชวงเวลาประมาณ 6 เดือน กอนที่ธนาคารคูแขงจะไหวตวัทนั และหันมา


ใหบริการเอทีเอ็มบาง การนําเอาเทคโนโลยีเอทีเอ็มเขามาใชกอนเปนรายแรก สรางความไดเปรียบเชิงธุรกิจเหนือคูแขงเกิดขึ้นซ้ํา

แลวซํ้าอีกในเมืองใหญทั่วโลก ไมวาจะเปนซิดนีย โตเกยีว ปารีส และรวมทั้งกรุงเทพฯดวย กลาวคือ ธนาคารใดในเมืองเหลานั้นที่ประยุกตใชเทคโนโลยีเอทีเอ็มไดกอนและใหบริการที่เหนือกวา ก็สามารถดึงสวนแบงการตลาดไดสูงมากเหนือคูแขง เนื่องจากไดใชระบบคอมพิวเตอรมาเปนกลยุทธการแขงขันในแงการปรับปรุงการบริการแกลูกคา เชน ปรากฏการณที่ธนาคารไทยพาณิชยนําระบบคอมพิวเตอรแบบเชื่อมตรงมาบริการการใช เอทีเอ็ม และประสบความสําเร็จไดกอนจึงมีโอกาสดึงสวนแบงการตลาดไดสูง

เทคโนโลยีที่อยูเบื้องหลังความสําเร็จของระบบเอทีเอ็ม กค็ือ ระบบคอมพิวเตอร ที่รวบรวมขอมูลบัญชีเงิน

ฝากของลูกคาธนาคารไวในฐานขอมูล กับเทคโนโลยีส่ือสารขอมูล ทําใหสามารถเชื่อมโยงระบบคอมพิวเตอรออกไปทั่วเมือง ทั่วประเทศ หรือทั่วโลกได ผูใชบัตรเอทีเอ็มสามารถเบิกเงินจากธนาคารไดจากตูเอทีเอ็มที่ติดตั้งอยูทั่วไป ทุกครั้งที่ลูกคาใชบัตรเอทีเอ็มจากตูเอทีเอ็มจะมีการสื่อสารขอมูลไปยังฐานขอมูลกลางที่สํานักงานใหญของธนาคารที่เก็บขอมูล ยอดเงนิฝากและรายการฝากถอนเงนิของลูกคา ฐานขอมูลนี้จึงมีลักษณะสําคัญที่เรียกวาเปนฐานขอมูลกลาง ในความหมายที่วา ลูกคามีบัญชีเงินฝากในธนาคารแหง นั้น ๆ จะมีขอมูลอยูที่ฐานขอมูลกลางเพียงชุดเดียว และดวยระบบการสื่อสารขอมูลในลักษณะเครือขายคอมพิวเตอร ทําใหเขาถึงขอมูลไดจากระยะไกล นอกจากนี้คอมพิวเตอรยังชวยจดัการประมวลผลรายการเปลี่ยนแปลงตาง ๆ เชน การฝาก การโอน และการถอน ที่เกิดขึ้นโดยอัตโนมัติ

เทคโนโลยีฐานขอมูลกลางทําใหสามารถเก็บขอมูลตางๆ ไวเพยีงชุดเดียว ไมจําเปนตองสําเนาหลายชุด สามารถเรียกใชและแกไขไดจากระยะไกล และเมื่อมีการแกไขแลวทุกคนที่เขามาใชขอมูลในภายหลังก็จะไดรับขอมูลที่ทันสมัย การประมวลผลอัตโนมัติดวยเครื่องคอมพิวเตอร และเทคโนโลยีการสื่อสารขอมูลในระบบเครอืขายนี้ เปนตวัอยางที่แสดงใหเหน็ความสําคัญของระบบเทคโนโลยีสารสนเทศ ที่สามารถนํามาประยกุตในงานตางๆ ที่เปนประโยชนตอองคการและธุรกิจไดอีกมากมาย 1.8.2 การลงทะเบียนเรียน

การลงทะเบียนเรียนในมหาวิทยาลัยแหงหนึ่ง นักศกึษาแตละคนสามารถเลือกเรียนวิชาที่สนใจได แตตองเปนวิชาทีก่ําหนดไวในหลักสูตร การลงทะเบียนแตละวชิามีขอจํากัดคอื จํานวนนักศกึษาแตละหองมีจํานวนจํากดั ดังนั้นการลงทะเบียนเรียนจึงตองอาศัยขอมูลจากการประมวลผลแบบเชื่อมตรง เพื่อใหสามารถตรวจสอบการลงทะเบียนไดทันทีวา มวีิชาอะไรเปดสอนบาง วิชาใดมีผูสมัครเรียนเตม็แลว ถาเต็มแลว สามารถเปลี่ยนกลุม หรือวิชาอื่นใดแทนไดบาง


ขั้นตอนของการลงทะเบียนเรียนของนักศกึษาของมหาวทิยาลัยแหงหนึ่ง มีดังนี ้

1. นักศึกษานํารายวิชาที่ตนเองสนใจจะเรียน ปรึกษากับอาจารยที่ปรึกษา เพื่อขอความเห็นชอบจากอาจารยที่ปรึกษา จึงนําไปลงทะเบียนเรียนได

2. นักศึกษานําเอกสารการลงทะเบียนที่มีลายมือช่ืออาจารยที่ปรึกษา มาพบกับเจาหนาที่ลงทะเบียน เจาหนาที่ลงทะเบียนปอนขอมูลเขาคอมพิวเตอร โปรแกรมคอมพิวเตอรจะทําการตรวจสอบวิชาที่บันทึกแตละวิชวาติดขดัขอกําหนดใดหรือไม เชน มีผูลงทะเบียนวิชานั้นเต็มแลว ไมสามารถลงทะเบียนได ตองใหนักศกึษาเปล่ียนกลุมเรยีน หรือหากตองการลงทะเบียนวิชาใหม ก็ตองกลับไปขอความเห็นชอบจากอาจารยที่ปรึกษาอีกครั้ง

3. โปรแกรมพิมพรายการที่นกัศึกษาลงทะเบยีนทั้งหมด พรอมทั้งคิดคาใชจายที ่ นักศกึษาตองจายเปนคาลงทะเบียนเรียน

4. นักศึกษาจายเงนิและรับเอกสารใบเสร็จที่พมิพดวยคอมพวิเตอร 5. เมื่อลงทะเบียนเสร็จเรียบรอยแลว จะมีขอมูลในฐานขอมูลที่บงบอกไดวา แตละวิชามนีกัศึกษาผูใด

ลงทะเบียนเรียนบาง นักศกึษาลงทะเบยีนรวมทั้งสิ้นกีค่น พรอมทั้งพิมพรายงานการลงทะเบียนเรียนของนักศึกษาในแตละรายวิชา แจงใหอาจารยผูสอนวิชานั้นๆ ทราบ

6. ในกรณีที่นักศกึษาตองการเพิ่ม ถอนการลงทะเบียนในภายหลัง ซ่ึงอยูในระยะเวลาที่อนุญาต นักศกึษาสามารถดําเนินการโดยขออนุญาตการเพิ่มหรือถอนจากอาจารยที่ปรึกษา และอาจารยประจําวิชา แลวนําเอกสารมาใหเจาหนาที่ปอนรหัสวิชาที่เพิ่มหรือถอน โปรแกรมจะตรวจสอบกับฐานขอมูล และพิมพรายการทางดานการเงนิ พรอมทั้งปรับปรุงฐานขอมูลใหถูกตองอยูเสมอขอมูลในระบบการลงทะเบียนของสถานศึกษา มีการเปลี่ยนแปลงและทาํใหทันสมยัอยูตลอดเวลา สามารถเรียกใชหรือตรวจสอบขอมูลไดทันที ขอมูลเหลานี้จะนําไปใชประโยชนในการจัดการศึกษาตางๆ เชน การจัดตารางสอน การจัดหองสอบ การปรับปรุงขอมูลคะแนน รวมถึงการรายงานผลตางๆ


1.8.3 การบริการและการทําธุรกรรมบนอินเตอรเน็ต การเติบโตของเครือขายอินเทอรเน็ต ทําใหมีผูใชงานกนัอยางกวางขวาง เครือขายอินเทอรเน็ตเชือ่มโยงถึง

กันทั่วโลก ทําใหการสื่อสารระหวางกันบนอินเทอรเน็ตทําไดงายและมีคาใชจายที่ต่าํกวาระบบการสื่อสารแบบอื่น การสื่อสารที่นิยมบนอินเทอรเน็ต ไดแก การรับสงขอมูลทําการแลกเปลี่ยน โอนยายแฟมขอมูลระหวางกัน การสงอีเมล การกระจายทําการในรปูแบบเว็บพจ ตลอดจนการโตตอบสื่อสารแบบสงขอความ และการประยุกตในเรือ่งธุรกิจอีกมากมาย

การประยกุตทีน่าสนใจบนเครือขายอินเทอรเน็ตอยางหนึง่ คือ ระบบพาณิชยอิเล็กทรอนิกส หรือ อี

คอมเมิรซ (electronic commerce : e-commerce) หรือการคาขายบนเครอืขายอินเทอรเน็ต มีการตั้งรานคาบนอินเทอรเน็ตจาํนวนมาก ผูตั้งรานคาใชเว็บเพจนําเสนอสนิคาและบริการตางๆ ซ่ึงทําใหผเขาใชบริการสามารถเขาถึงไดจากทกุที่ ทกุประเทศ เปนการเปดรานคาที่มีลูกคาเขาเยีย่มชมจากแหลงตางๆ ไดทั่วทุกมุมโลก

ตัวอยางเชน รานหนังสือหลายแหงที่อยูบนอินเทอรเน็ต นําเสนอรายการ และหนังสอืบนเครือขาย มีหนังสือที่ทางรานนําเสนอหลายแสนเลม มีระบบเครือขายคนหาหนังสือเลมที่ตองการ และหากสนใจติดตอส่ังซื้อก็กรอกลงในแบบฟอรมการสั่งซื้อ มีระบบการชําระเงินไดหลายแบบ เชน ระบบชําระเงินผานบัตรเครดิต ระบบการโอนเงินผานธนาคาร ระบบการนําสนิคาสงถึงที่แลวจึงคอยชําระเงิน การจัดสงสินคาก็ทําไดรวดเรว็ มีเครือขายการสงสินคาไดทั่วโลกผานทางบริษัทจัดสงสินคาแบบเรงดวน ระบบการคาขายบนอินเทอรเน็ตจงึเติบโตและมผูีนิยมเพิ่มขึ้นอยางมาก ทั้งนี้เพราะขอดีคือ สามารถนําเสนอสินคาใหกับลูกคาไดอยางกวางขวาง สินคาบางอยางเปนสินคาที่มีมากและราคาถูกในทองที่หนึ่งแตอาจเปนที่ตองการในอีกทีห่นึ่ง เชน คนไทยสงปลาทูขายผานระบบอีคอมเมิรซไปยังผูบริโภคแถบประเทศตะวันออกกลาง โดยระบบบรรจุหบีหอแชแข็งขนาดเล็ก สงผานบริษัทจัดสงสินคาเรงดวนไปยังผูบริโภคได นอกจากนี้สินคาประเภทหัตถกรรมไทยจํานวนมากก็เปนที่ตองการของตางประเทศ การนําเสนอสินคาผานทางเครือขาย จึงเปนหนทางของการเปดตลาดใหกวางขวางมากยิ่งขึ้น จนในปจจุบันมีผูตัง้รานคาบนเครือขายมากมาย โดยเฉพาะกลุมอุตสาหกรรมขนาดยอม


นอกจากการทาํการคาบนเครือขายอินเทอรเน็ตแลว บริษัท หางราน และหนวยงานราชการตางๆ ก็หนัมาดําเนินกิจการ หรือใหบริการทางอินเทอรเน็ตมากขึ้น ทําใหผูใชบริการสะดวกสบายขึ้น โรงแรมและการทองเทีย่วเสนอบริการ และการจองเขาพักโรงแรมหรอืการซึ้อตั๋วเครื่องบินผานทางอินเทอรเน็ต

กรมสรรพากรเสนอบริการใหผูเสียภาษียืน่แบบรายการการเสียภาษีผานทางเครือขายอินเทอรเน็ต ทําใหผูคน

หลายแสนคนที่มีหนาที่ตองยื่นแบบรายการเสียภาษไีมตองเดินทางไปที่สํานักงานสรรพากรพื้นที ่ผูเสียภาษีสามารถยื่นแบบรายการเสียภาษไีดจากที่ทํางาน หรือที่บาน ทําใหลดปญหาเรื่องการเดินทางและการจราจรไดมาก

บริษัทและหนวยงานทางธุรกิจจํานวนมากใชระบบการแลกเปลี่ยนขอมลูกันทางอิเล็กทรอนิกส เชน การสงใบสั่งซื้อสินคาในรูปแบบอิเล็กทรอนิกส การตรวจสอบรายการสินคาตามหางรานคาปลีกแบบออนไลน การโตตอบธุรกรรมตางๆ ทําใหลดการใชกระดาษและทําใหการดําเนนิการเปนไปดวยความรวดเร็ว ลดคาใชจายโดยรวม เพิ่มประสิทธิภาพการดําเนนิการ

รัฐบาลมีเปาหมายใหทกุหนวยราชการดําเนินกิจกรรมตางๆ บนเครือขายอินเทอรเนต็เชนกัน การแลกเปลี่ยนขอมูลทํางานบนเครือขายทาํใหเกิดการดาํเนินกจิกรรมทีเ่รียกวา "อีกอปเวอรเมนต" (e-Government) เชน เมื่อประชาชนติดตอกระทรวงตางประเทศเพื่อขอหนังสือเดนิทาง กระทรวงตางประเทศตองการตรวจสอบบุคคล ก็สามารถเชื่อมโยงเรียกใชขอมูลสําเนาทะเบียนบานและบัตรประชาชนไดจากสํานักทะเบียนราษฎร กระทรวงมหาดไทยไดโดยตรงและทันที ทาํใหการตรวจสอบบุคคลแมนยําถูกตอง โดยประชาชนผูขอใชบริการไมตองถายสําเนาและการแลกเปลี่ยนขอมูลระหวางหนวยงานของรัฐทําใหการบริการประชาชนมีความรวดเร็ว และเปนที่ปรารถนาของประชาชน นอกจากนี้รัฐบาลยังสงเสริมใหหนวยงานราชการดําเนนิกจิกรรมตางๆ กับบริษัท หางราน เชน การประมลูซ้ือสินคาผานทางอินเทอรเน็ต โดยหนวยงานรัฐจะเสนอรายการซื้อสินคาผานทางอินเทอรเน็ต และใหบริษัทผูขายเสนอราคาผานทางอินเทอรเน็ต ทําใหการประมูลจัดซื้อของทางราชการมีความรวดเร็ว สะดวก และมีความนาเชื่อถือมากยิ่งขึ้น


Lesson1

Education

automatic teller machine

atm

demand