Les Bibliothèques Virtuelles Humanistes

Les Bibliothèques Virtuelles Humanistes

Extrait de la convention établie avec les établissements partenaires :

- ces établissements autorisent la numérisation des ouvrages dont ils sont dépositaires (fondsd'Etat ou autres) sous réserve du respect des conditions de conservation et de manipulationdes documents anciens ou fragiles. Ils en conservent la propriété et le copyright, et les imagesrésultant de la numérisation seront dûment référencées.- le travail effectué par les laboratoires étant considéré comme une « oeuvre » (numérisation,traitement des images, description des ouvrages, constitution de la base de données, gestiontechnique et administrative du serveur), il relève aussi du droit de la propriété intellectuelle ettoute utilisation ou reproduction est soumise à autorisation.- toute utilisation commerciale restera soumise à autorisation particulière demandée parl'éditeur aux établissements détenteurs des droits (que ce soit pour un ouvrage édité sur papierou une autre base de données).- les bases de données sont déposées auprès des services juridiques compétents.

Copyright - © Bibliothèques Virtuelles Humanistes

Les Bibliothèques Virtuelles Humanistes

Extrait de la convention établie avec les établissements partenaires :

- ces établissements autorisent la numérisation des ouvrages dont ils sont dépositaires (fondsd'Etat ou autres) sous réserve du respect des conditions de conservation et de manipulationdes documents anciens ou fragiles. Ils en conservent la propriété et le copyright, et les imagesrésultant de la numérisation seront dûment référencées.- le travail effectué par les laboratoires étant considéré comme une « oeuvre » (numérisation,traitement des images, description des ouvrages, constitution de la base de données, gestiontechnique et administrative du serveur), il relève aussi du droit de la propriété intellectuelle ettoute utilisation ou reproduction est soumise à autorisation.- toute utilisation commerciale restera soumise à autorisation particulière demandée parl'éditeur aux établissements détenteurs des droits (que ce soit pour un ouvrage édité sur papierou une autre base de données).- les bases de données sont déposées auprès des services juridiques compétents.

Copyright - © Bibliothèques Virtuelles Humanistes

i t i n e r a r i a C a m u f f i Le!igtofimmi patrie arttu acfacrè pagine

Ceffone 0ariuen.magiftri3oì)anis l&au Juuceleberrimi ojoinis £lun.coimte p?eci* puetcqmplectee étórmonestie^emtétta et eius parttb*. cotritionebitielieet cófcfltone: fatiffactionetac ojatione.opus equine^ fui merito $ eccelletia orni lattDc fubltmt9.aD ce lette parauifum recto tramite per iter triti tuerumairigens. * fLxxi a&iuctt funt n6 min 9 coméMjoi termo*" neséinCbemgr^uiirtmijjatrisiJematrimo^

-4K

motactntmttate.

f - J

^cnanatut^anfi9mt)tcot)mt5acobtrub 2lilio aureo àjo^anneparuo.

• ;

x

&wtö£ttbottttiije C a a d l a ftrctymanttt ftmác.

Hçc font amia quìbus cçb ГеГе inclyta tolli't Nobdïtas generis o lodoice toi.

émeroft(ttmo:fapten ttdìmoq? tnroteje fcetttftifltmo pioaxu imi cojttfangume p2ogemtotmo£ut)omcot»e <5?autUa atctytmanno jf rancie tugnitìtmo Johannes Eauim^paupctmonac^us mt fertcotfita &etmt>tgé$.è>alute ab co qutcft falus erernatet tetiéptuTtoere noftra.

<Eta teremtc tefttmomo no cft viri via efrneqs hommis vt dirigat greflus fu* osinoftròtcftanteapoftoIo.HocnoncflevoIé* tis/neq? airrentis:fcddei mifcrcntistqui dixit moyfi.Mifereborcui vofciero:&demés ero in qué mi"hi placuerit. Propter q3 mortale homi* nem/& in hoc loculo peregre profiafeétem/cé*

fuimusmaximeindigerevt'viamfcrutetur qua arnbulettnefor* tedeuians:cum falutare fuum de prcpe arbitrato erit attingere: a tergo falutem inuemattaut cu confummare putauerit/tunc ina piakfitq? fibideuiàdoiuxta Ariftotelé. Paruus error in pricipio/ magnus infincTu autéoptimearchimarinefatis noftùquia de­anime, tu? falute folicitus &palam/& fecreto fepenumero perai* ctatus es a me:fi qua viadominifacilis & compédiofa:qua domi-flum den tuum cum femore animi 8C appropinquare/&: apprehé* dere valeres:fi forte polì curiales anfractus 8i huoresmauem aut faltem tabulam aliquam muenires:fuper qua inter naufragia fai* uaripones.Q.uaobremvoIumenparuulii(qd itinerarium para* difi diximus) quo greflus tuos illue rapti'm dirigeres:tue_ amatif* fime dignitari dedicauimusJllic eni haurire poteris aquas de fon tibusfakiatoris:quibusepotatis/non dubiumquinfiét intefons aque falientis in vitam §tcmaJIIic item fi efuriastfuaueviatiair immo veri? vinu & lac/gratis & abfqs vlla cómutatione inuenies Iilicetiàfatubre antidoti! aduerfus animi morboshippocratis 8C galieni medicamentis pr^ccllens/abiìde colliges. Illic infuper 8C venadi opina»m difceregcitiusvalebis:in quocrudeliffimovi* tioru fere fidei fpiculo ocairrent feriendg/ mébratimq? difeerpéde. Immo verius ibi nobile illud aucupiu experierisnn quo non mo* do ardeas 8i aquilas:fed etiani grifes hoaendosimonftra liquide

aa ii

pcccatowmhowcndatnon a!ib falcone autaccip&cqtuotatum Fupcraolatfli animo deprehendes.Et fi (qi abfit) exurgat aduer« fitmtepreftunrciUiccóperiesaureorum armoram fplédorem:&

3ua tutus cw's /omms generis loricarum armatura. Ibi ctiam vis ebis&audiestonafttes bucanas;fulgura/voces/&: chomfcitia

tonitruatqbus pertem'ti hoftes animeyaut opprimenf/aut fubito terga dabuntConfiderauimus quippe 8i luce cìarius perpcdim'V vitiontm congrefius q antea nunc wolentiorestnefàndoruq; mo* mrhimpetusactrbiores:aaesinfuper eorurn fupraraodum ex* crefcercquibus obuiam ire oipientestmachinas/tormenta/aries tes/ferpenti'nas/falfipetrofofq? puIueres:exaduerfoin hoc opere inftituimusmonquidem nosipfì:fedmagisipfe fcientiarum do« minustcui preparato tu§ cogitati ones &noftr§:qui omnia opes ra noftra operatus eft in nobisnpfi glòria infecula. Amen. i£ Vera etia quia ex multis annis noumV? te viduitaté poli Iegi* timu matrimonia longis téporibus obferuaffe:qct de matrimònio acfancta viduitaté olim fcripferam9 in lucem editum tu? fapien* tiffimenobiTitatitaanfmifimustquo tuas femitas dirigerei ad regnum quo tendere dcfideras/& illic cum chrifto regnare: fàcile penienias.De manu igitur oratoris tui hoc munufadum fereno/ ac beniuolo animo fufripias optime Ludouice t quem in vifceri* bus domini iefu amplectimur & deiìderamus.Neqj enim ingras ti effe poflumus vt tui fimus imemores:qui noftri memor factus esnobisconfoIator&benefactoKimmo refugium in opportuni* tatibus/in tn'bulationibus quae nuper inuenenit nos nimis. Bene igitur valeas:viuaf$ fcelix in chrifto iefu. Amen.

t

Tabula ferm onü de prria. TjSequftur tabula Sermo inhmusfecuJifoUàidineJcfmi), num grauiflirni patris niagiftri Io: hannis Raulin (qui Iü'nerarin para* diu dicütur) fm ordinem alphabeti digefta.mfertis in eademfentétiis/ inprefatis fermonibus côprehéns. Et primo quo ad litteram.A.

Abfobtio. Q2 facerdotis eft abfolucre peccato

rem.fer.xxtiii.H. Aduerfarius.

De trib'aduerfarüs quos habet pec cator cötra fe.fer.xxv.B.

Adulatiö. Q,uomodo debem*deoadulari 8C . eiuscaptiuare beniuölentia'.fer.

xxxix.G. ' • 'i ) Aduocatus.

Q,uathioraduocatiirnpediétes ne débite conhteantur pénitentes. fer.xiii.C. i-'

• Amor. J \ Multa quç inflammäre poflunt cor1

petöris ad amoré dei.ier.xxv. E.' Q.uomodo amor dei in hbrnine aç

cendipoteft.fer.xxxv.E. 5 ' Angelus. " .

De multiplici fefto qd facint angeh in cöuerfione pctoris.fer.i.E.

Anima. Q.uare medicinâ ànimç deus vena

lern non fecit.fermo.xxviü. A... 1

Appetttus. i* C£ appetitus fpiritualis qttuor mo

dis queri (blet exemplo appétit* corporalis.fer.xLN.* *

' Aqua.] . _ ; ; • Septem conditionèsaquç «ôtritio*1

' niff.fer.üü.D. • " ' Qiaquafapiétiç falutaris vtiliseft

xxxuü.Ä. Ariditas. *

Septem caufae ariditatis cordisSf indeuotio nis.fer.xl.Q.

. , . Ättehtio. Vtrum adorationem requuafat*

tenü'o.fer.xxxvii.E. QX quis poteft multipliciter n5 ate

tendere ad orationem.ibidfcF.'' Q £ oportet omnern orationem ab

actualiattentione procedereibj dem.k. f " <

Carmen. De duplici carmine peregrini. fer.

xxix.A. De forma efficiente & ffne carmt

nisperegriniubidern.B. . " * Geatasmentis.

Cecitasmentts caufaturexquinq?. fer.xviii.G. ' • ' , < ».

v f i.l Circaftantia..' ' . sjL. Q.uomodo cognofcunöira^cuftan

ti? notabiliter aggrauantes.fer. »x£L i' «'• >' u' „«.'I. .uz

Clatnare. ' ' \ . Deduobus clamatorflrtpro nobis'

addeum.fer.xl.D. •- J • > ^ ? i Cogitatio. ' > Decogitationibiis cohntedumeß.

fermo.xi.D. • > x

Q.uomodo variiscogitatiömb^do i jnin?inquietatur inpofleflione

cordis noftri.fer.xxv.CL1 t Qfc mufeasmorientes funtvag? 8c'

improb? cogitationes. fer.xxv.t Columba.

Q? exemplo columba? oratio deuj ' placat/& in altis euolaL fermöe.

XXXVÜ.B. f — _ N » aa iii

Tabula Sci morra de pnla>

* \

Adquidvalet generalis tonfèmb. ibidem.F.

Vt ra ficte cófefTus iterò teneaf ola peccata Tua confrterì.ibidé.G.

Q,f confeffio facienda eft in partici! . lari: no in vniucrfali.fer.xi.B. ,

(ì(vtìeefletpenitenti primo pctà grauia conn'teri.fer.xi,C.

C^(pctmpubIicn:etiàconfefforinQ tu' eft conn'tcndn.ibidé.£.

Q,( peccata occulta funt renelanda. ibidem.F.

Q.f circnftantie notabih'ter aggra* uàtesfunt confftédae.ibidem.G.

QLuare confefTio debet efleaccufa* toria.fer.xii.B.

(Xuaremultiph'citer feexcufantco fitentes.ibidé.£.

Q_uattuor aduocatiimpediétesne pctóres debite cófiteanf.f.xin'.G

Q,no confefTio plurib? modis debet effedifcreta.ier. xiiiùB.

Q.uid debet facere penités: fi facer* doti ignoranti confeffus faexit.' ibidem.C

Quid fifaccrdos dormitetaudien< do cófefliones. ibidé.D.

Q_ualis facerdos debet eligi in con* feflioncibidem.E.

Q.uóqiiispoteft cófiteri aliena pec cata:& quo non.ibidé.F.

Q_uattuor modis cótin^t métiri in confeffibne.fer.xiii).G.

Qfcófités Tua maIaconn'teatur:Sf - fuabonataceatibidé.H.

Q.noconfefrorcognofat boiemeé vere confèffum.fer jcvii.B.

QX triplici figno penités cognofces-re poteft feeffe vere coufefliim. fer.xvnX. " , o

, a *r Confefluv V t m confefTio fine contritionc va»

Ieatad falutem.fcr.v.I Q/perconfeffionéintraf in ùmidi

ctionc airi? mie/er.vii. A . QT beneprouidit de*hoi dereme

dio confeflìonis.ibidem.C. Q,iìo a prirìpib mundi confefTio vi*

debaf ad faluté cóferre.ibi.D. dC in legevetcri pfeflio aliqn vide

batur effe fub praecepto.ibidé. E. Q.IÌO confeffionódebuitinlegeve

ceriinftitui,ibidé\F. Q.f confefTio non ed de iure huma • no.ibidem.G.

QiconfeflTo ed ex xpiinfiitubone fer.vii.H. t «

Q i confefTio debuit infatui tempo regratia?.fer.vii.I.

Q.f facerdoti facienda eft confeflfo proprer mu!ta.fer.viii.B.

Q.uid debet curatus tacere: fi mas i gnupeccati! regnet in parrochia . wa.fer.vùi.C.

In nullo eafu confitendum eft laico fer.viii.D.

QX quilibet jCatholic? tene? canteri proprio facerdotùfer.vùi.£.,

Propt' multa multi fpernunt facra* m enti! confeffionis.ibidé.F.

De dupliciconfeflione: làudis fcj 8C peccatorn.ferjx.A.

Q J confefTio fit pr§deliberatiua.ibi dem.C. . . *

Impedimenta ne quis fufndenter recogitet peccata fua.fer.ix.F.

QX confcffio debet effe integra pro ptermuIta.fer.x.C.

Q_uattuormcdisftfconfeffionóih tegreobidem.E . ' . J

Tabula Serr onS depnìa. Q.£ gaudi» pcnitéùs iti cófeffione

exquattuorcaufaturabìdé.D. Signò vere cófeflY ed qn fadliter ad?

implet mandata dei.ibidé.E. Q.[confeffiofìtndepleitt.ferinone.

xviii. B . Q i confeflìo debet effe fidelis a fide

Ii'tate.i*bidé.E. Q.no confeflìo cUuditosconfefforis

fer.xix.B. Quanto quis maibra peccata cónte

tur :tanto magis a confeflbre dite genduseft.ibidé.C.

Q, confeflìo claudit osifemì& ape rìt portasparadiu.fer.xix.D.

Q_( confeflìo obftruit os dyaboli 8C aperit eius fecretó.ìbidé.E.

QXconfeflìo obftruit osdei& ape* rìt peccatori latus faluatorìsabi* dem.E. *

Q. cófeflio claudit os pem'tètis:ne amph'us reuelet qua; dieta funt in confeflì'one.ferjcix.G.

Q.[ cófeflio aperit apoftema cordis peccatoris.fer.xix.H.

Q_confeflìo claudit osconfeientia? murmurantis.ibidé.I.

Q_l cófeflio aperit portas ecch'e. pec* catorì.fer.xix.L.

tj> confeflìo debet effe fppntanea.fer. xx. B.

Triafigna fpontaneae confefli'onfs. ibidem.C.

Multiplex ratio quare confeflìo de* beteffevelox.ibidé.D. '

De frequentia facraméti confeffióìs ibidé.F.

Qjiqjfrequétandaefl: confeflìo. fer. xxi.B.

5 1 non ed bonus fcholarìs xpùquinó

V

nìfifemelvaditad cwtfefubnê ù, anno.fer.xxi.C

<p fdentia conn'tendi prae caeteris eft vtilior ibidem. D .

tf fréquenter confitendo diminuitili pena & augetur gratia.ibidé.G.

QX dilata confeflìo eft multa penai IofaproptermuIta.fer.xxii.C.

Secura eft ato poil petm confiteli. ibidem.D.

Quando quis oblìgatur ad confuten dum.ibidem.E.

qj fi quis vult effe in fiata falutistde* bet flatìpoft peccata conten vel confi'teri.fer.xxu.F.

q> tria maxime inducunt ad confiten dum.ibidem.G.

A n lili qui timorç géhenne accédât ad confeflïonetn debite confitean tur.fer.xxv,F.

Q.uinq* officia penitentis in confef* fione.fer.xxv.G. , .

Í Confeflbr. t -Tría pericula confefforisin confef;

ñones audíendo.fer.xxiiü.C. * Dehis jjcófefloragerc debet arca

dim'cultates emergentes. ibi í dem.D. i ' -,

De modo interrogandi penitentes in confeffione.fer.xxmí.E. -

Q.uomodo cófeffor debet confolari penitentem poftq confeffus eflr, ibidem.E.

q>periculumimminet cófefíbriquá do pro magnitudine virorà quos audit parcit eismecaudet dicere quic§.fer.xxiüi.I.

Q.uomodo non debet confeflbr ad vultumrefpicere penitentis. ibi' demJk.

aa iiii

Tabula S e r m o n û .

QjSâ fagax debet effe confeffor in Vtrûoporteàt pemtété firmiter tè> peni'tentia inùîgenda.fer.xxx.C.

" Quomodo confeffor eft coqu?dei. fer.xxxi.H.

' 1 Confciertti'a. Q t f u m m e n e c e f f a r i H e t l ftudercin

uTwconfdentiç.fer.vii.B. . Qjjà diligétiâ débet quis apponere

vt fuffïcienter examinet confcien* tiam fuam.fer,ïx.D. *

Q_uarepeecatornorivult redire ad fuam confcientiam.ibidë.G.1

Q.itadruplexdiffj'ailtas in examîa* rioneconfcientiç.fer.ix.H. .

Q Î confcientia murmurât ab onere/ fetore/& famç.fer.xix.k.

Contritio. Culti contritio fit grandedeidonn.

quo tâ facilit' pot obtineri.fer.i.D Q„uid eft contritio.fer.ii.B. Q_uare dolor requirif ad contrition

nem.feraï.C. r • J ' Vtn î dolor contritionis debeat effe

i continuus.ibidé.E. ' ' ' " Vtriî dolor contritionis'debeat effe

T* . maximus.ibidé.G. Vtrneôtrilùsdoleat qtiâtiï' dolere

debeatfermo.ii.H. • • i - 1

QLf in'cbntritioné oportet effe fuffi . t d é t é p c t 6 r a d i f c u f Ì i o n é . f e r . Ì H . B .

Vtra teneaf quis contende morta lioblito.fer.nï.C.

, Anrcquiraturgeneralisvetparticu bris peccatorû deteftatio in con* tritione.fer.inï.B. »

nere tq? de cazteronon peccabit fer.v.D. !

Qjiando quis tenef conteri. ibi. E. Cluattuor ipediméta ne quis conte

. ratur de peccato fuo.ibidé.E.' De fex noib^cótritionisIer.viX. duattuor figna hois vere contriti.

fer.vi.E. Vtn i cótritio fufficiat ad delédupe

nam&aUpam.fer.vi.Js. • Vtrum incontritióeah'quiddeleaf

depena debita pctó.i'bidé.L. Q u o contritio cótritione cura£.fer.

xxxi.B. Conuerfio. f

Q.u?caufi£ propter quasdiffertpec • catorconHertt:&rquibusvtif dns

ad ed conuertendii.fer.ii. A . Q,uattuor caufg .ppter quas debet

ho cito cóuerti ad deu.fer.vi. A . • * • ' ' Derelinquere. ' * . Ql trib? de caufis quis a deo dereli

quitur.fer.xxxv.M. Q.f quandoq? pro tpe no eft main a ' deoderelinqui.ibidé.N.'

Detractor-. ' j Ì ; Q_(prdpter detractores no e dimit

tenda conuerfió maloruj. fermo. xxxi.N. n *

Deuotio. • Q X impfecta deuotio ex trib* debe*

ret precedere confefltone'rquf he* ' Iy§ contigenmt priufq'ei occUrre

ret domin9.fer.xvi.C. Vtrapeccator.debeatdeteftaripec ^fpertriadepraeherdi'turdeuotio

catiî:ficq>provitaferuâdanôde* nisferuor.fer.xxxvi.C. beretveliepeccare.fer.iiri.C. >' • ' 2 Deus. r 7 : > J

OXincótritióedebeat effe^pofitii Ç^deo^pinquioresdeiïexcelfioré ceffandia pctóJfer.v. & - videntmon adifta"tfer.xxxvi.D.

. ' Depenit Dyabolus,

Qjaodyabolri accufamus excufa donos.fer.xii.F.

Q u o dyabolus obturat oranesfens fuspecatoris.fer.xiii. A .

Q . 1 1 0 . dyabor? accufat peccatores I N

curia iufticiae.ibide.B» Dyabor? obftruit os peccatoris. fer.

xv.B. Dies.

Triplex eft dies illuminans:fc5 con* triti'o/ ?feflio/8i fariffactioi.i. A

QJ queh'bet di'etaillicnoiatanoha bet nifi tres breues leucas.ibi. B .

De crib? dietis peni'teti'?: luxta pro* phetiam Efa.fer.iu.A»

Triainatantadambulandum iter trindiei^pemtentie^fer.xv.A.

Q.( K A N E R I trid iftora di'e^2 multiter gavertuntfer.xx.A.

D e triduo creationis nuidt compa* rato triduo peniteti^iecxxxi. A

Dolor. * QjZo dolor cotriti eft quafi parturie

tis.fer.v.H. Effundere.

Q,uo dicnturpeccata eftuncb' coram dno,fer.xii.C. , ..i.

Erubefcetia. > : De duplici erubefcetia.fermo.x.H.

Item.fer.xv.C. Exquattuor conringerepot erube* - fcesttia.fer.x.1. * * ; • Rationes quare erubefcentia no de

bet claudereos peccatoris.fermo xiii.D. -

Q J no debent enibefcere penitetes propter circnftantes'.ibide.E.

OPropter' fep'tem erubefot peccator. fermo.xv.E>' .

QX erubefcentia eft magna pars fa tiífáctíoms.feí.xxi.F. \ > ' '

Feraor. •. . QJ pertria^eprehéditur déuòtióis

feruor.fer.xxxvi. C . ­Fides.

Per audita cognofcútur ea que. font fidei.fer.viii.A.

Tríplices caufe. confi'dentium in re* miffione peccatora.fer.xviii.C,

Fomicatio. Q_[ frequés coif? maxíe oí nó fua €

periculofus.fer.xxiiii.G. Fructus.

Q.uareRapimur faceré dignos fro* ctus penitentieier.xxvi.B.

De tribus conditionib'rructus peni tenti§.ibidé.C.

Gratiarú actio. De gratiarú actionepro liberatióe

apeccato.fer.xvi.F* Hereditas»

.Q.uinq? hereditarias condirióesde reliquit nobis prim*par.ens..fer. xv.D.

Ignorantia. De quadruplici ignoran ria. fermo»

, xv.G. . i •/ , - i Q.tquadrupriciterr cctingit ignora

, repeccatü.fer.xviii.F* Impius.

Q,no impü a deoadmoniti & pter[ riti perfeuerát in malicia, fermo. ú'iúE i .r .•• •

Indignatio. Vnde caufatur indignatici noma* - chicófcienti?.fer.xxii.H^

Iniquitas. d u o iniqm'tates fupergredMtor ca patfer.vi.B. .

Tabula fermons de pnîa. Intelfeetus.

Q.Uomodoìntellectusdebet cSùm giauditui.fer.xxviii.F.

$duplidter intenditurdepr§catù>. fermo.x!.P.

Ira dei. Q.uomodoirada' feuitìn populuj

et miù'gatur.fer.xxxv.B. Qjuomodo potent placati de? iraf

ibidem.D. Labium.

Q > dupliriter pofllmt dia Iabia dolo* fa.femio.xxxv.H.

Lachryma. 5>Iachrym|molIificät dea. fer.ii.D

. Latus. De duobus lateribus anime, noftrg.

fermo.xxxvi.E t Litteratus.

butterati vix frequétant facramen* tum confeffionis.fer.xxi.E.

Locufta. Qjiomodoquidaexaitùintur fìcut

iocufte/er.xxvii.C. Maria.

Q.uotnodo beata virgo maria pecs catoresiuuatad conhtenddi&Q militar omes fanctCfer.xvi.G.

Memoria. Q.uattuor Valeria ad memoràdum

peccata preterita.fer.ix.E. Mifericordia. 9

De triplici mifericordia quam facit dominus peccatori.fer.xvi.B.

De triplici mifericordia comitante penitentem.fer.xvi.D.

Q,uomodo differì: ftilus procedere di in curia iuftitix/& in curia mi fericordiae dei.fer.xxv. A .

qjrrulericordiadei cóparaturmoiv

r£fer.xxxii.H. Q> mifericordia eft de genere gram«

um.fer.xxxiiii.B. Mufca.

Q > nobmffimn eft certare cS. mufcis cogitationum.fer.xxxvJk.

Q.uomodoab improbitatemufca< rum/id eft cogitationumvagara nos defendimus.ibidem.L.

. Nundus. Q> nundus qui eft oratio debet efle

agilis.fer.xxxvii.B. q> nundus ifte debet efle cautus&

prudens.fer.xxxvii.D. qsnncius ifte fit patiens& benign*

et modeftus.ibidem.E. Q,uomodonifcius ifte debet caute

folicitare prinripes curi§ regis ce. leftis.fer.xxxviii,C.

f nundus iftedebetefle fi'deli's.ibis dem.H.

q? nundus ifte debet efle cognitus: et ab his qui de curia funtdilect? fer.xl.B.

De multiplidbus contradictoribus huicnunrio in ccelefti curia.ibi« dem.C.

3 > nundus ifte debet efle feruens 8i ' diliges in profequedo negodum

fuum.ibidem.L. Q ? nundus ifte no debet apparere co

ram deo vacuus bonis operibus ibidem.M. i

Obedientia. Deobedientia quam debet penites

confeflbri.fer.xvi.E. ' Ocddere.

Detribus perfonis folenibus quas oeddit (aiomon.fer.xxii. A

Tabula fèrmon O P U S .

Q.uomodo opera facta in peccato mortali funt ad fex vnlia.fermo. xxvi.F.

Oratio. Qjiomodo oratio dirigitur/appro*

pinquat/& intrat coramdeo.fcr. xxxii.A.

9 > fex funt motiua ad orandum den ibidem.B.

q> officium oradiefl: nobiliflimum. ibidem.C

tf oratio eft maxùni boni Iucratiua fer.xxxiùD.

3 > fadliter haben poteft oratio, F E R . xxxù'.E.

q> oratio eft exenin deo plaeens.ùu* dem.F.

3 > oratio eft contra pericula F U M M O

remedium.ibidem.G. De trìplid genere orantium. ferm.

xxxùì'.A. Tria preparatala ad oraabnem.ibi

dem.G. Vtrum deus fit orandus a nobis.

fer.xxxùi.D. Cófundit deum & cofunditur a deo

qui deum orat impehitens.ibi* dem.E. * .*

Vtrum peccatora orationes apud deum aliqiu'd impetrét ibidé.F.

fpmaliquädoqs exaudiunturadfuà damnationém.ibidern.GL

q> oratio peccatorìs multum debet effe clamofa.fer.xxxiri.H.

Q,uattuor impedimenta ne mens eleueturindeu.ferjcxxuii.fii..

Q_uomodoorà"dumefthoftio dau fo.ibidem.C. i JJ

Vorn oratio debeat effe diuturna.

ide penitetia. ibidem.D. ". "

q> expeditoratione Angularis pttfo ne. vocalem effcibidem.E.

q? propter multa abbreuiäda eft ora tio comunis.fer.xxxini.F.

q> nihil grande fine oran'one debet inchoari.ibidem.G. ,

Qjiomodo oportet fine interrniflfc oneorarcibidem.H.

9 propter multa difficile eftanimi leuarefurfum.ibidem.I.

De tribus generibus oranünVfcj la» biis triitcorde tantn/labüs 8 T cor» de fimuLfer.xxxv. A .

Q.uomodomufce. cogrtationranfe dantorationis famndä.ibide.G

Q.UÖ ftat qnqs homine deuotii effe in oratiene: & imediate poft A D hoc puenire nö poffe. ibidem.H.1

Q.uomododifterat oratio/poftula nb/obfearario/8F gratiara actio.' fer.xxxvi.A*

q> oratio cor inflämat 8c fpirituale effidt.ibidem.B.

g> ofo multum eft fatiffactorik&q» nihil laboriofius eft gorarejer.

. xxxvi.E. ' ii -cpinorao'onefitlucta cum deoa'bi*'

dem.G. , A n liceat dicere horas vt alias ora)

ti'onesdnaudif mifla:aii?audis tio eft de RceptoJerjoaevLh

Q.uomodo oratio llluminat intelle1

ctum & mfla"mat.fer.xxxvii. A . Q.uöoratiodidfnundus.ibide.G. q> magna funt &arduaque. per ora«

tionem expediuntur ncgoda.fer. >xxxvii.B.

Qjiando quis tenef orabbne repe tere/et quaiidonö.ferjcxxvii.G,

V

Tabula fèrmonû de penftêtia*. Q , U A R E os/ungua/mms/fmfus/vi* Q, $ iufti's multiplia râfaone O R A T I

•^«damaredcbcnti'tioratìócve » curnieftJfer.xLL deusexaudiatibidem.1. ' (ifimprçcatl'onesmrnàlimiccTrj'a

Q£ oratio homme comi'taf in foli* nmicos facte quadmpha'ter pofc tudinehui'fecüh'.fer.xxxviii.Ä uintrectefieri.ß)idem.k.

OXoratweftarmatara pctôriscon Q.( oratio deuota maxime diurni* tradeum.ibidem.B. ' - . - natwteUectom.ibidern.O.

Sifanctifintorandùibidê.D. Organum. Q.uare ad illosfanctos qui funtin Q.uid deorganis quas refanant in - rpurgatorio nô dirigiturioratiotfi ecclefia :fi homo fit abfolutus ne

cut ad ûlos quifuntincçlo. fesm. dicat yèrfumquemrefonantfery . xxxvnùE. ••;> « ; XXXVUÌ.G. i

Vtrftorattövocahscadatfub prae Pax. ; — • cepto.ibidem.E. Septem modi's foletrefórmari pax

Q.uare deus differt dare id quod ab . inter difcordes.fer.xxiii.C. ( Meopetimus.ibidemX ' Peccatum. Q.uotmodisoportetorationë effe C£f m'HA aliud deodifplicet g pecca ' agilem.fe&xxxix,G. turn propter multa.fer.xv.i. A . QX propter quattuor oportet humi Q.uomodo aliena peccata nf a fuît,

U'tatéoranuseffeRclarâ.ibidé.D fer.xviü.H. Qimmodoin plurib*orans debet QT peccatum ed limits 8C Iutam.

effemodeftus.ibidera.F. v < . fer.xxi.A. • \ > . Q/oiovaletcótofroftesvifiMes Q.t-homo per peccata depauperafì

&inuifibiles.ibidem.I. et tri hoc ignorât fer.xxx.G. Vtrti oro fit tanti boni quâtû peti* ' Penitentia. I

; turmeritoria.fer.xxxix.k. Pluribus rationibus oftédit* penité De duplia" virtute oronis.ibidéX. < tiam piacere deo.fer.iiu; A^ •>

* QXorario exaudif fi fitperfeuerâs Q.(penitétia angelisdef placefcSf pro fe pie/8£ de his quç ad falutë. angelis dyaboli DIFPLIC3.fer .v . A .

; ibidem.M. -. \ u « . De his qui expectant in fenectute' Vtrâpro aliisdebeam?orare deiì. . penitentiamfacere.fer.v.C.

ferm.xl.E. Q^propterquattuor penitentia eft QJ mali pro bonis exaudiüte.ibP magna mifericordia,fer.x.ß. .idem.E, - ' , ' • Propter quattuor debent peccato*

0 _ ( ,p ßdeftinatis exaudif oro non ' res velociter agere penitentiam. j>prefcitis.ibidem.G, fermo.xùA.

Q.( orario bonorum pro cóuerGone De trib'comitibustrium partium malorumfacta/nómultumpro* * penitentiaB.fer.xii. A . i

* deft maus nifi fe adiiiuenLibi^ Quomodo penitentia eftfcala qua denuH.. . . mc§lumaTcendit^fermo.xiüi.Ä

Tabula Sermona depníá. -De his quae confringitpotentiape*

nitentis.fer.xxit. B . QX propter quinqs agenda eft peni

tentia.fer.xxi'ii. A. .Qjiomodo iniiigéda eft penitétia

in numero.fer.xxviii.D. "Q„f contra hoftes vifibiles & inuifi* s biles tres partes penitentiae funt

neceffarias.fer.xxix.A. Q_f ita penitentia iniiigatur t vt per

earn peccatum nullo modo dete* - gatur.fer.xxx.F. J Q_[ facerdos grandem non ìponat

penitentiam.fer.xxxi.D Si fponte faciat penitens penitétia:

quidindiget facerdotcimponen . teeam.fer.xxxi.E. Sifaccrdos difcrete taxetpeniten* . tiam:anfaciens earn fit totalitei?

liberatus.ibidem.F. Q,uomodo facerdos dulciter &be*

nigne tractare debet penitentem ibidem.Q.

Q.( multi vel propter timoremvel propter.auaritiam non iniungirt

. penitentiamficutdebent,fermo. xxxi.1.

Peregrinus.

Primogenitum. p De interëptione trió primogenito*

rum çgypti fe? pharacuiis/anailç & iumentorum.fer.xvii. A .

Puteus. De quattuor puteis hauriuntut

contritioms.fer.ùï.D. Qjiaerere. i

Qjtiomodo iubet domiuus quçrere quod vult a nobis impetran", fer. xl,A.

(Xuam'monia De trib* quaerimoniis quas format . dominus contra peccatorerrufer.

xxv.C. Reddiuum.

dfrecidiuifufpitio multes impe* dit a fuiconuerfione.fer.xv.I.

Reddere. Q.uinqj conditiònes mali reddito* , risvel pagatoris.fer.xxviü,D.

Reprobus, Q_l reprobi ambulant viam fatuo

rum.fer.xvùï.A. .Q,uomodo reprobi Vadunt viam

trium dierum ad infermati.fer. • xix.A. 1

Reftitutio, De duplici carminé peregrini, fer. De reftituendo in integrum deum

xxix.A. De forma efficiente & fine carmi*

nisperegrini.ibidem.B, • pons.

Q.f per pontem penitentiae tranfen dum eft periculum huius f culi. fer.xxviii.B.

Poftulatio. Q.uomodo cu'fferant oratio/ poftu*

latio/obfecratio/& gratiarà actio fer.xxxvi.A.

fpoliatum.fer.xxv.D. Reuerti. .

De quattuor modis reuertendi ad dominum.fer.xviii.D.

. Sacerdos., Q.uid intelligitur per proprium fa*

cerdotem.fer. viii.E.' C¿.uomcdo facerdos exercet O F Ï Ï A N

iudicis.fer..xxiù'.B. Q.f in confeffione facerdos exercet

officium medici,ibidem.D-

Tabula Sei nonüdepnía. da omnia in pcdere/numero/8£ menfura ordinare.fer.xxviii.C.

Q 2 fatiffactio debet peccata cófume re.ibidcm.E.

Q_f tribuía tióes inuite veniétes fut inùigende penitenti.ibidé.G.

Q.[ fatiffactio debet fpótane? 8i cá volitate libera penitétis accepta ri.fcr.xix.C.

Multiplexvtflitasexfpótanea fa* tiffactione ^ueniés.ibidem. D.

Vtn i vnus pofiì't pro alio fatifface* rcibidem.E. 1

Q.ueTimtrationesdefperandi ade bita fatiffactione:& que. remedia fer.xxx.A.

Q„ño faccrdos debet pniam ipone* re in pondere.ibidem.B.

Vtrumquis poffit deb fatiffacere. ibidem.D.

Vtni^maiori culpa fit femp ipo* nédamaior pcnitétia.ibidé.E.

VtnJpenitétiinarticfomortis de* beat iniungipnia vel fatiffactio. fcr.xxx.H.

Q u o facerdos in méfura debet im* poneré pniam.fer.xxxi.C.

Q u o debet miungi penitétià cótra recidiuñ.fer.xxxi.k.

•Vtni cañones in pnia inùmgenda fint imitandi.ibidern.L»

Q ( facile eft illam penitétiam Ca* nonum:etiam.vii.annorum ad* implere.ibidem.M.

Scholaris. Quomodo fcholares parifìusveni

entes declinai peromnescafus.. fer.xx.E.

Societas. De siculo mala; fodetatis.fcr.v.G.

QJ[facerdos gerit officia obftetri* cis.ibidem.E.

Q_( facerdos in confeffione gerit of ficiii ama'tifli'mi patris.ibidé.F.

Q_( offidiì facerdofis eft fanctifica* re populum.fer.xxiiii.B.

• Sacrificium. Detribus generibusfacrificiora in

antiqualcge.fer.ix.B. Qjiomodo in facrificio oratióis ac

cenditur ignis.fenxxxv.E.-Satiffactio.

Q, timor fatiffaciendi & penitétià agendi debet abfcidi.fer.xv.E.

Q.uomodo fatiffactio dici? fructus procedés ex radice cótritionis/& trunco/& ramis confeffionis.fer. xxv. A .

Q.( exiftens in peccato mortali pót fatiffacedepctó" fuo.fer.xxvùQ.

fatiffactio eft de iure naturali/ et diuino.fer.xxvii. A .

QJfructus fatiffactionis debet effe guftnidelectabilis.fer.xxvii.B. fatiffactio fitvoluntarie affnpta

• ferjcxvii.D. De triplia fatiffactionis afflictione

fcr.xxvii.E, Quomodo volatane acceptari po*

teft fatiffactio.ferjcxvii.F. QJ duplex eft ratio leta"teracccptà" > «if»tiffoctioné.fer.xxvii.G

Q.ua"toc?urior fatiffactio cu difere» tionettato deo fuauior. ibidé.H.

Q. f oratio eft multum fatiffactoria fèrjcxxvi.E.

Q,uo pfalmi inùfgunf p fatiffactio . ne :qn nihil vidétur ad rem perti

nere.fer.xxxvi.H. Q£ oportetfecerdote" in pnia iponé

Tabula Seri» nû depnîa*

ÇExpIidt tabula fermonnde pe* nitentia probatiffimi facrae theolo* giae profeubris Parifien. magiftri Iohânis Raulin.inter celeberrimi ordis Clun.pfesvelutfulgétim'mii fydusemicâtis.Sit.p òmibus laus et gloria chrifto. Amen.

Spcs. Spcs log? vite cft multis cauta difc

forato cóuerfion&fer.xv.H. Stataria.

De quadruplici ftultiria in deaerici* bus peti curandis.fer.xxvi.E.

Talentum. QJ talétaa deo nobis eredita exé*

pio naturaliu rem a nobis multi* plicada funt.fer.xxiiii.A.

Tegere. Q.uóde* tegit triplr pctriLfer.x.D.

Temporale. Veni temporalia fint a deo petéda.

fer.xxxix.H. Terremotus.

De quinqj motib? ai? fl fieri folét in cótririonefer. vi. D.

Tribulatio. De duplici trit>ulatióe:exteriori fcj

& interiori.fer.xxxv.C.

Tundere. Q.uid fit rùdere pectus.fer.xii.D.

Veniale. Qjffufncit attrin'o ad delcdum ve*

niale peccatum.fer.ii.F. Q,uomodo de veniali^ cófitendu"

eft/&qu5 non.fer.xii.k. Via.

Q.fvia ad cçlu abbreuiata efbita <j» no fiìt nifi très dietç.fer.xx. A

QJ reprobi ambulât via faoiorum» rer.xviii.A.

< ' ¿ 3

.r

1

. í '

SermonesDeperritentia. Fo.L

$?obattfftm*artttt acfacre ttjcolo-gie #feflbus ^artftefis/magtlW 3foanms ifAaulin. in­ter celeberrurrt ojdinis Ouniaceri. patres noiatiffimi Sermonesbe^miteW4iti^ ni verbipconibueaccomoasatiflimi/ ad quadrageuma? Ic tempueCptout vnufquifqp fofuo fenfu abundauertt) facile appltcabtieafeli]c fo:tiutur imtium. ,

fßt pzimo t>e jbemtentta Sermo pumus cuius tbema eft tale.

^

ißimtts tna tcmm nteru in (bit* Dies. tudine.Exodi.iii.Per tres diesitur inco2ln.In Triplex e tertiadiechrift9refurrexitadgloriä\Rom.vi. dies ühis Q.UÖ xps furrexit a mortuisata & nos i nouita minas.fcs te vite ambulem^.i.in noua femita ad viti e ta contritio/ nam duoftcTres hiidies funt cota'tio/pfeffio/ ?feffio/& etfatiflqctio.Si eni effent trcs diet? vfq* ad fan faa'ffaca'o

ctum dionyfiä:quipficeret vnä/et in duab? deficerefcnunq ad ter* minnintetäpiieniret:ficquiinaIiquo predictonidierii defifceret. Ofee..vi. Viuificabit nos poft duos dies:& in die tera'a fufdtabit nos.Prim^ dies eft c5tritionis.de quo Hieremfe.xvii. Indue fup eos die afflictionis:& duplici cotritione cötere eos.fcj de comiffis et omiffis.Q_ue_ ideo dies dicn?:ga nullus doles de petö pterif :nifi ad cognofcendii ftatii fini et peri incömoda p gratia illuftref :& fic. dies orif illi.ps.Tenebr^.i.pctöresnon obfeurabntur a tedeo illu* minatcfed illuminabiitur vt dicit glo.et tue nox.i.pct6r ficut dies illuminabif ad cognofce^iifeipfum/ftatnfun/pericula/Si pcta" vt de eis doleat Mala eni incognita nö plorä"tur.Eccfe.i. Q_ui addit fcientia" addit & dolore. C Sectidadieta eft cöfeffionis q illumiat facerdote vt videat pctm qd ante no videbat.De quo did poteft il lud.ps.Dies diei.i.cötrit* üluminat9 gratia dei facerdoti illumia* to p fdentiäteruetat verba peti in pfeffione:et nox.i.pctör nocti.i. pctöriihdicat fcienü'äpctmfuäreuelädo.Sicutcüfapieseäm fuä etincomodafua reuelatadiuuätib* 8£#mouetib9 &nö nocetib* etipedietib^.ps.Reueladnoviätuii.cöfefforiquieftlocodm^ fpera in eo et ipe faciet qd queris fcj liberatione ai? tu?. <£ Tertia dieta dicif fatiffactio que didf dies quia $ximii iÜuminätRom. xiii,Nox prgcem't fcj pcü:dies a

v„*^ a *

De penitentia. ergo opera tcnebrarafcjpcta&c.Noxfui'tqn homo fnftm peto: dies cu penitet abiìdes peti per còtritioné 8i pfefli'oné/et fic in die honefte ambulat cu penitentia fua facit.Opus eni borni et pem'té tia .pximii illuminat quid agendii fìt/etquo eudiim/ficut candela in manu vel inlatema no fold portantétfed etiaaftates illuminat Matth.viXucea"t opera veftra bona cori hcminih^.Hocant net mediate ilia quae eft porta lucis fulgida:qne lucè dedit f§culo:fine qua nihil lucet.Vt ergo de lucerna fua lumen accipiamusa'pfam

В falutemusdicentes.Aue. Dies. С Peregrin^recedés ab §gypto.i .a tenebra peri iftar filio^ ifracl

Qt flhhet pergere debet via tmìdieracctritionisfc3?feffiora's/&fati'ffacti* dieta hic onis in folitudine pni§ д funt tres diet? breues feictib'? iter.Q_u§li iioiata no bet eni dieta nó habet nifi tres leucas breues:nó magnas ficut ille habet nifi dealuerniatfed funt quali gaIhc3n3r.Q.tiienivelletiread fancta tres bre* dionyfiii de parifi* nó inueniret nifi duas breues lcticas. Sed fi nes ues leu* fciens via iretperfetm marcclló7&? hienifalé/&damafoi longif eas.. lima eflet via:fic breuiffima eft via paradifi feicntib1? &: ire volen

tittf.Filii ifrael cii peregrini efTent in terra miflionis p qdragita annos circuienit monte vnii:fed ad vltimii ita remoti frrernt ficut erat in primo anno.Q„ui auté fdret via prime, dietefc$ ?ti itionis farilitereàfacerepcfletetcitius g equ9 veloxvna leucà.Q.uiau< tem ire vellet per purgatorium via effet longiffimaXectioné er* goifìamftiideamus:etcumfiliis ifrael fariliter ibim? via trium dierum in foh'tudiné. C J n hoc fermone dicem* g breuis et g faciTis eft dieta contritio*

С nis.In fequétibus fermonibusdecóditionibusipfius cótn'tionis. Peccata., f£ Dieta igif ptritionis tres paruas leucas habet fm q> petm tria De tribusmala operai in hoie:a quib^ fi velitfaciliter liberate contritus. Biahs я CPrimoenim peccatum hominem obligatfeuadiudicat infer* fecit pctrfi nipatibuio.Homo quippe in mortali exiftens eft in forefacto ma

nifefto: quia coram deo & angelis cms.PfalmiftaJn орегиУ ma nuum fuaram compr^henfus eft peccator.Non eni eft peccatum apertius factum g coram iudice factum. Hebre.xi. Omnia nuda & aperta funt oailiscius adquem nobis fermo glo.i.cuioportet reddere rationéJ£t hoc nos multum debereta peccaris retrahere ficutpr^fentiaiudias,c6traiurtum:magiftri cétra oda puerortu fponfi contra fpófe adulterili. £cci.iii.Sapiens cor et intelligibile abftinebit feapeccatis.et ftatim fequif.Q.mde^profpector efi eft.Pfal.Seruaui mandata tua et teftimonia tuatquia omes via? mee^nconfpcdutoo.Exemplu deùlofcholarifolidtatoa mulie

Sermo primus. Fo.II. re qua antea dilexeratxn reuerfus eft a fchoh's itera fohataf eft ab eadé: qui duxit eà" ad foni et dixit vt ibife pararet mulier:quae renuit «ppter hominii afpectAEt ego(inquit) «ppter dei/angeloni/ et íanctora pmníií fpectacuhLEx his ergo manì&fte cóprehendi* tur in furto/et quia hoc negare non poteft/iam fentétia lata eft in ama iuftitiae cótta peregrinó1 tattonem.Rom. vi, Stipédia pecca ti mors.i.patibulii i11femi.E5echielis.xnn. Anima § peccauerit/ ipfamorief.Hefter.vi.dixitrex. Aman fufpendite in patíbulo. Lata eft igif fententia fed fufpéfatet nifi appellane ad curia mi* fericordia? infra tépus debitu/fcj prefentis vite, dabif executioni: et hoc in cófefTione quae eft curia mifericordia?. V ñ Auguft. fup illud RoriUi. An diuitias bonitatis et patiently eiuscontemnis ait cótta pani feftinátes appellarcDii tépus eft vnufquifqs praui* tate fai com'gat fi dei patientiá pti'mefcatme qui nunc tranquillii defpicituratii poftmodii iudicé nequag euadere poflìt Poffumus auté ad hoc poneré excmplu vt peregrin* vadat prima leucá huí* diet?.Ná quidá captus in latrocinio ita manifefto q> nó poteftnc gare iudicatus eft:ligatus/& velatis omlis feu bédatis dudtur ad patibulii.Obuiat eirex dicens. Amice quo duceristrefpódit Do¿ mine jjpterforefactum etlatrociniùmeumducor adpatibulum. Dicit rex. Amice códoleo et mifereor tui. Q„á audiens latro àicit Dñe:fupplico vt me iuuetis.Refpondet rex.Si vis credere muli/ et faceré quod dica tibúliberabo tcdoleas q>fèceris propter quod ducerísadpatibulúeterisliberatus.Facillimu efletei dolere et dto doleret.Nec ita cito curreret equus quàtócunqs velox leucam vnáfiaitiftedoleretetdeoappropinquaretQí auté peccator pe* regn'nus fit in furto cóprehenfus pattn't Sed q> fit ligatus et oculis bédatis duca£ ad fufpendium fimé habés in collo patet per Pfal. Funes peccatorá drcñplexi funt me.Prouerb.v. Iniquitates fuae capiuntimpiá:etfunibus peccatori fuorumvnufquifq; cóftringi tur. Auguftuv? lib.cófeflionii.JLigatus eram non ferro alienotfed mea ferrea volntate Vel ie meó" tenebat im'micftet inde mihi ca thena" fecerat ferrea vnde me cóftringebat Si enim latro cento ca thenis ligatus eflet ruptis aliisvnafolatenereteumfortiter:fic eft de peccatis mortalibus. Item ficut latro qua'do bédatus dacie ad patibulum nekit quido eft prope/vel quando eft lóge : fie é de peccatorcGregori? in homeKSifciret quifq; quàdo de prefetti tè poreexirettalùtd tempos voluptatibusialiud pcenitentia? daret Sed qui venia fpopondit:dié craftinii non repromittitDucu: au* tem ad fufpédium quia quoù'die appropinquat patíbulo inferni.

De Penítentia. Seneca.Q.uotidie niorimur:quotidie aliqua ps vit? dcmiffct di ffeiam^/vitadecrcfcitSedobijiateidnsSi loquíf eí/qñ facitea de tahl»9 cogitare quo ÍC3 indicai :quó ad patibulum dud£:in quo ftatuú qüo periculo moraf :ficut fecit ad ad i Gsñai'i. Ada vbi es, Q,uia ení fe no videt pctóriideo nó doletDicif cóiter.NuUus vi* det dánií finí quin doleat.Berñ.O homo fi te videres tibí difplice res 81 mihi placeres.Sed quia te nó vides:tibi places & mihi dite plices. Ventet dies qñnec mihi/nec tibí placebis.Mihiquia pecs caftittibi quia in eterna ardebis.Ideo dicit dñs peregrin? ai? pecs cattici. Hierem.iii.Leua oculos tuos in directii:& vide vbi nric $ ftrata fis.f.in iferno vbi nulla é redéptio.Loqf ergo dñs pctóri co* gitati de hmói dices ei. Doleas q> vadis in iferntr.et q> male vadis vbi fufpédet te dyabol*:et ego liberabo te.Ezechiei.xviii.Si im= pius egerit pniam ab oíbuspctís g operatus eft:et cuftodierit vili* uerfaRceptamea:etreceritiudidii& iuftitiá/vitaviuetet nomo rief.Óim iniquitatu etfquas operaceli nórecordabor.Et in fine capituli.Etquaremorieminidom^ ifrael.¿quianolo morte morie tis dicit domin^.Reuertimini Si viuite:ecce fentétia reuocata eft C " Secnda leuca prim? diei peregrini ih hierufalé eft ex hoc q> ho mop cótritioné liberai a ìpo malo qd fadt p ctriv.quia fpoliat ho rtu'né orni bono grati? in pr?fenti & glori? in futuro.ExempIum Ecce homo fedés in equo et denarios habés:& orñia neceífaria fi* bi/ftultitia fuá peregrinado incidit in latrones: qui .pftrauenit cu ad terrá:& abftulerunt ei equu/frenn/feUá/cingulií:& etiá multis pkgisafflixemt/&femiumureliquenit:&:fpoliauerat eii omib* bonis fuis:et fact9 pauper 8¿ nudusobuiat regi.Rex dicit. Amice vnde venis:quomodo tibí eft.¿Rñdet Spoliat9 fum in terra via: ' omia bona mea amili:quia p ftultitiá mea incidi in latrones. Di* dit eirex.Doleas q> tua bonaamififti':et ego omia tibi reftituà:et adhuc ampliora tibi dabo.Nó eft dubiii quin efíet ei facillimù do lerede amiffis.NulIus eniperditquindoleatNec eft equ9 ita ve lox in mundo qui ita ato iret p vná leuca fiait ifte doleret Homo ante pdmdiues eft multntquia qui dei! habet/habet omia bona. Auguftm9.Promififti mihi omia bona fi amem te:da mihi te fo lum et fuffidt mmi.Bernard9.Nimis auar9 eft cui ho fufficit de"? et ecóuerfo.Q.uinó habetdeú/nibil habetAug^Oiñis copia 3 nóeftde9meusegeftaseft.Iftefc3 gdenhabetiedet iequo:quia aia fe habet ad corpus ficut fefior ad equii qñ dña£ corpori:fed in* ddit in latrones qñ incidit in peti mortalia :et aufenit ei oía bona fiia.Treñ.úüVLtfit maná fuá hoftis ad omnia defiderabilia eius.

Sermo Primus. Fo.IIL -O fauiat autc ci rex qn eà de paupertate ac nuTeria fua cogitare fa* cit et aduertere. <TJ Tertialeuca prim? diet? fcjcótritionis ex hoc furgit q> homo 1 1 beraf a tertio malo qà facit pctm:FC3 quia facit ho mine incutrere dei offenfam.Exempld. Aliqs cleric? diu feruiuit fumo pótificùhabebat beneficili magmi in manu fua qd debebat eidarerdeliquit ifte cleric* et offendit dnmfudmultd.propterqd irat* dns nó vult ti dare beneficia qd" vacatTandem venit ad ed dictus epifcop*fua benignitate. Amice me offendifti:fed fi vet les facere vohmtaté meà pax effet inter me 8i te/& dare tibi quic* quid retraxitibi.Hoc fold facias:doleas q> me offendifti. Homo feruiensdeo expectat magna Rbendàgloriae:etferuiendoeitang regi expectat magnu donii.fcj regna nó tranfitorid fed aeternum. Daii.vii. Poteftas ei? potcflas aeterna :et regna ei* qd nó corrdpe tur. Ifte offenditur per petm: et per illud petóres oditps.Iniquos odio habui:et legé tua dilexi.et leparat a confortio dei, Efaiclix. Iniquitates noftra; di|/iferut inter nos & dei! noftnùn. Sic obuiat fumm*pótifexxps peccatori fuauiterfonàsvtei difpliceat quod fibi difpliaiit/et fibi dabit gratiam qua ab eo fubtraxit D <£Sed pritur cu cótritio videaf effe gride dona dei.*quomodo t i Cótritio. facile(vt dicim*)obtincri potette Ad ipfum eni habendd oportet Cu cótrù cómoueri terrà cordis noftri: qd nó eft facile:fed folli illius eft qui tio fit grà> refpicit terrà et facit ea tremerequi tàgit mótes.i.fupbos:et fumi de dei da» gàt.i.ftimii?tritióis emittat Rndet 0uius pifiéfis q> trib* modis. nii quo ta Primo tantdmodo gratuito dono:hoc eft nulla cooperatione/nul fadle pót lo merito .pprio vel alieno:fed fola dei miferentis vifitatione:hoc obtineri.3 auté ex fola fancti fpiis opatione .pcedit.Iohi.HI. Spirit* vbi vult fpiratideo bene didtps.Cómouifti terrà et cóturbafti ea.Q,ct fit exduplidrefpecmpemtétisinfpiratoadeofcjad carétta glia» et cófiderationé offenfejvt fit exéplo axe duplex irrigua fibi: wperi* E F C 5 et inferire Sedo exfuffragiis ecdefiae et fanctord.Nà fancti Angelus, angeliintercediitetorant,ppctónb*etgaudétiheordcóuerfione De multi multiplex feftii inea fadétes.Primo feftanatalistquia in contri plidfefto rione nafcifxps in corde pctóristvel ipfemetnafdf filius dei ad* qdfaciut optiu*pgram fibitóc coUatà.Scdopafcha^ptertràTìtiidnÌ:quia angeli ini ad cótritd tràfit parcés ei/et aegyptios vitiord ocddés in eo. Vel puerfione ideo ga dies refurrectionis dies eft pafch§.Tiic ant a morte vitio petóris. rd ad vita gfae refurgit Vel etia df refurrectio gnalistqa fiori dei virtutea qttuor vétis puluis ùidneratord corpora colligù? ad re* formationé corpora et ad iuffum dei:fic puluis cogitationd/affes ctiond/verbord: et opera colligif hic etcóglutinaf invndadhoc

^a iii

Depenítcntía. vtrefbrmefnou'hóadiuffujdeimouétiscor. Iob. v. Venitho ra & núc eft qñ mortui audiét vocé nlii dei:&g audíeritvuient: 8i deídc exeiít de tumulís.i.de reb? male amatis.Prouerb.xii.Deíi deriiiimpii.í.res defiderata monumétif é peíTímoní. Ité in íllo ad utv.ta filüdeiin cor hois penitétis vt dr.i.Corinth.mi.IIlurninᣠabfccdita tenebraiy.i. oes feditates & defbrmitatespeccátis quas príus non videbat 8¿ manifeílanf confilia cordium per reuelatio nem cófefli'óis cora confefiore tangcorápraetore & tribunali. Et ficut tune da'na'di venint tang tremétes/dolétes/8¿ embefeétes an te tribunal iudicátis:fic penitétes ad fedé cófeflbris. Ftficut dabn tur danádi in morté e,terná: fie oía petá & mébra veteris hois taq quidá impiorá cetus ptáte íudiciaria 8¿ virarte clauúi in mortem ejernam abfqs vlla refurgendi fpe dada funt Q_d fi't oí propofitñ nung de cetero relabédi virtute clauiá:&: minifterio facerdotis pe nitenti ífundif.Et ficut íuílí aíTumntur invita eterná;fic virtutes & dona tanq electora cet? nutrienda / augéda/& roboranda funt Tercio eft eis fefto" péthecoftes jppter receptioné fpns fancti ex q eft ipfa cótritio ¿j fepté opatióes in ipfo cótrito ífundit q funt fepté eius dona: 8¿ quafi feptem ofeitationes quas feat puer dú eú hely feus fufcitauit:& feprima hora qua puerum reguli reliquitfebris. Prima eft recogitatio bononi a deo largitorereceptoni/& malo rum eidé redditorá.Scda eft recordatio bono^ promifiorii & pnj paratorá deií diligentib9& querentibus:& malorá minatortí Si f¿ paratorá cótumacib* & ad den rediré nolétib^.Tírcia é iqtiifitio & pr^uifio vi§ qua ab his malis effugiat Se ad den rediés embona recupet. His trib* cogitationúV? quafi trib? ofeitationib* velut os cordisaperit fpiritualiterfufatádusvt fpmfctmattrahatqttuor fequétesfuntinvolutate:fc5 tímor /dclor/ira/pudor:& aqua^pót incipe fpns fanctus femiationé virtutó motiuani ad bono" fm bñ¡> plácito" eftQjiarto eft eis afcéfiorga per eá afeédit penités de pro fundo vitioru in fublime virtutú 8¿ £ f§ :& qfi ab inferis in ipm ce lo eccb'ae hoc é in puritaté ccuerfatióis feté: h§ funt qttuor folléni* tates qb^in cejü refonát ágeli íup puerfióe pctóris.Sj ficut gandió" magna é ágelisdei fupvno petóre pníaj agéte:ita gaudñimagnii eft a'gehs fathan? fupvno iufto bbete.Eccft.xviii.Si pftiteris aíg-tu^peupifeétias fuas faciet teí gaudiú íimicis tuis.ps.Q_ui tribu* fa't me exultabiít fi moffiíero. Econtra triftitia é qñ pdut magna petaré: ga pda qná multo tpe 8¿ labore acgfierát fubito defoucib* eoiy eripif .Iud¿ch.vii.Panis fubcíerici^ordeace^fubuertit cafira tíiadiá &.IuJich.x.Poft piüaj 8c fl etuvicit oIoferné.Sap.xú'.D ó

.

Scrmo Secundus. Fo.IIII. difciplinà nob das immicos tiros multiplicit? flagellas. Gregorio vade bonus profiat/íuiduscontabefcit.Tágitetiamqñq5corda eonï ex pus opib9 in patipes: fiait q bonis fibi datis bñ vtunt* de? fupaddit ad taléta. Terjft'ohaeccótritio pót cótigere ex veheméti conatu petórf :quoqdêinô in tali coopaé deo:maxîç ant conamur ex ipfa magnitudie ethorrore prtórá.PIeráqs eí q minora no fettí tint nec terrêtur eis î móftrifi'ca fcçlera/& abhoîatiôes ignominio fiiïïmas labi pmittûfîqrû magnitudie ftitünó folû illa (5 etiá mi* ñora g no videbâf necfentiebâtfiudiofiiïïecomgût.Qjiîêadmoi du modica labé í peplo fuo mulìcr lauare negligés/itcrdiï aliq ma gna forde fupuecta nô foliîillà (5 etiá minores qspri9, negligebat ftud iofiffime diluit &r abílergit Sic Si p modica fcifiura/veíl( no ftatí reficififj poílq icreuerit/ei9 reparatio feílinaf. Sic p leui do Iorecapitisnóíiatíadif medic^îfîiuxtaillips/Multipliatçfut infirmitates eorá:poílea accelauenít ad medíaim:8¿vix pót capí ílrenu9 miles in Rliomifi oí grauiter vulnerata é.Sic nec in petís fJbrenu9:nificágrauipctóvulnerat9é.Ezectíelis.iii.Invulneribus eorii capt9 é.Et non obliate q>fit conat9 magn 9 a prícipio: in fine , tñ cóuertif in gaudiii. In vitis patini feti Sindetica dicit In his g eóuertútur ad deii labor é Si certame: & poílea ineffabile gaudio. Sicut eni qui voliît igné accedere primo fumai : Si ex fumi mole ftia Iachrymantur:& fie obtinêt qd volebâtata opj nos ciï lachry* mis Si laboribus innobis diuinûigné accèdere: vt a deo quiignis confumens eil/quod volumus obtinere valeamus.

CSermo feendus depenitétia per thema praecedens. Bimusviá tria diera Sic. Licet dñs iubeat cuilibj petó* R. ri vt eat via triti diera in folitudine penitétie: nihilomií CôuerfiW nusldiffert mifer pdôr illd Rceptû adiplere: vifus dicere Q_uç eau* ilId.Efa.xxviü.máda/remáda/máda/remáda/expecta fae ,ppt* qâ

reexpecta/expecta/reexpecta:m°dicû ibi/modicûibi : vbi qter dr differì pec, expecta vel reexpecta.Expectappter vitç lógitudiné quá nobisp cator ?ueï mittim9:reexpecta ,ppter miîdi dulcedinë quá diligim9 : expecta ti:& qbus itenî,ppi labore pniç quá memiYn9:reexpecta#ptyfiifioné &#ecû vtif dñs diâ quá í pfeflìóe formidam9. Q,uç qttuor retrahtît petóré a pnïa. ad cu con* S3 qd rñdebit eis dñs qñ requirét eii in die tribulatióís.¿ Certç illd uertendû. qd poílea fequif .Et erit eis verbiî dnumâda remanda: mâda t& mada:expecta:reexpecta:expecta/reexpecta:modiaiibimodiciî ibi: vt vadát/& cadát retrorfuj/8¿ cóteráf ¡Si illaqueeni/& capian tur. Per g verba qdrupliciter vocat dñs mif icorditer petóré. Pri* moincefiantervocandoauerfum.Efa.xxx.Aurestuçaudiêt^biî polì terga monentis, Sedo letanter redpiédo cóuerfum: vt patuit

a ü ü »

De Penitential m filio jpdigo an data eft prima ftola/anuIusy& calaame'ta.Tcr* tio amicabiliter com'gendo puerfum.Ejechiel'.xviii. Nolo morte pctoris:fed vt magi's puertaf et viuatEt quare moriemini dom* ifrael.Q_uarto leganimiter fuftincdo fubuerfif .Efai?.xxx.Propte reaexpectatdns vtmifereaf vfi.Propterhoc famuelquater vo* eatusteraicurritad hely:et quarta vice rndit. Loquere drie&c. Samuel dormies dormiente in pctofignificat Hiic dns ter vocat fed femp omit ad hely.i.fortitudine cogitas & dice's. Adhuc fum uiuenisetfortis:adbucbnpoffummudi delectationib^etlufibus vacarejet adhuc poffum ad agenda pniam te'pus recuperare. Sed qnpoft trinavocatione.fc5 mfpirado/per pdicatoresmonedo:8£ per infi imitate robur corporis auferedo:dd vocat en quarto m orte et iudidn extremn cominadottuc neceffe eft vt refpodeat illnd fas miielisa'.Reg.iiiXoquerednequiaauditferuustuus.Tifcenim no potampltfrecurreread hely.i.fortitudine fua:quia fiait dici£ Iob.ix.Si fortitudo flrif robuftifTim'? eft.Cluis eni reftitit ei & pa cem habuit£q.d.nulIus:Sicpaulus inuenis,pftrat^et infrrmatusj dixitDiiequidmevisfacere^Hocautenemo dicerepot nifigfa deiadiuuante.Roma.vi. Spiritus adiuuat infirrnitate noftram. Q_ua quidem a beata virgine poftulabim9 dicentes Aue.

B C Ad perabuladu aute prima dieta fcjptritionis videdu eft quid €6tritio. fit ptritio/& de coditionib? etf.Vn fm magfm fnjaiy in qrto. Co

t Qjrid eft tritio eft dolor p pctis volutarieaffuptuscu,ppofito cofitedi&fa* contrition tiffadedi.Exqcolli'gipnt qttuor coditionesadcotritioneregfita?.

C Prima eft q> fit in ea dolor vel triftitia cordis.puer eni et fi of de Dolor. lectationecckipifmontnfineamaritudineparitur.Mebru extra

Q_uare iuctura fi reitegrari debeat neceffe eft vt doleat:fic pctor g eft ex dolor reg* tra corpus xpi.Vnmultis decaufisregrif iftedolor.Primo quia rif ad con mebru(vt dictueft) reitegrari no pot/nec corpori reuniri a quo fe* tna'one. paratn eft abfqs doloregradi.Duo metalla diuerfa niiq pfectevni

unturnifivtruqs vel altera molle fiat &lic]fiat:et qn fimulvtraqs tiic optime iugntur.Reparatio ante cordis humanifit in coinctioa

r ne ad den.De? quatii eft ex parte fua femp lipfcit & moflefdt per miamndeono reftatnifiq* peter h'afiatpcotritionis doIore.E3e* chielis.xxiiH.Liquefiat es etf.i.duritia pcti/& cofletef in medio etf inquinametii ei^:8c cofumaf rubigo ei9.Crifoft.fup M a t N e mo aliqrl fles ad deu acccffit:g no qct poftulauit accepit. Sicut eni ignis dura lignoru materia diffoluit:fic ptntio dura corda emollii 4LSc£to ga pctm eftrubigotideo pmultas attritioncs&cotritio* »es oportet ifm expelli.Greg.E errii metis axq ad fubtilitate non

Sermo Secùdus. Fo.V. dudf nifi frequéter afperitate malora eli'mihe£\Sed freqnter mul tum atterit de 9 hoiem flagellis & tribulationib9 vt ad eii per con* tritibnem redeat:f3refiigith6.EzecbieIis. xxinimultolaboreui^v data é:nó exiuit ex ea rabigo.Tercio qaficut in corporali fic in fpi • ritualimedicina:medidha ptraria debjeé caufa» morbi.Caufa au tem cuiuflicet morbi peti eft libido feu voluntas iproba q vult ho delectari,ppter fe i creatura:» nil mini fi remediu huius morbi de beat eéptritióis dolorj-oppofit9 libidini. Auguftin9Boj|a eft lex que. dii cócupifcltia jphibet/oia mala #hihet.Q_uia€ni peccata in cipùit a cordis pcupifcétianullu é q> ois eora remifiio icipiat a coir* dis cótritione.Q.uarto qa offenfo principe debj ei in Iocovbi fàcta eft offéfa /fierifatilractio. In corde auté é pctrii pmo ppetratu ergo in corde deb3 eé pma fatifiactio.Hcc ant eft dolor cordis: & cu pec cator habeat ad dea iimicitias pax fieri nó pót nifi foluat cótritio* nis amaritudinem. Efaie. xxxviii. ecce in pace amaritudo. &c. <TQ_rienihó corà leone fe^fternit/parciter.quatomagis coram D leone de tribù iudaé Apd mudanos cu aliqs poft forefactu lachri* Lachri* matur dia foletille fatis pót fiere: hchrimae ei9nihilpfant fj apd ma. deum nó ficps.Pofuifti lachrimas meas in cófpectu tuo. Q.uatu Qz lachri* cuqseni peccauerithóindeiifiex corde Iacbrimef fempde9illud m? molli* acceptat.No enidubitabat thobias quinde9lachrimas 8i fjces ei9 ficatdeuV admififl"ct:habét ei helachrimevim mollificatiuà : nà eis Itati pia catur de 9 q petóri erat dui^.Eft eni cctritio vnguétrx quo vngutur pedes dm' & lenif ip§ vt pcta dimittatSicut pluuia poft itéfuj'fer uorem defeendens mirabilitcr aere tépat & refrigerat:fìcde .pfùn* do cordis exeutcslachrimarupluui? iradeimitigat. Sic fecit da* uid dices Tibi foli peccaui.ps.Eulgura in pluuia" fecitùrà dei fui* guraté in pluuia cótritióis cóm utauit CI Circa qd jjrutur tria. Pri mum eft vtru dolor cótn'tióis debeat effe cótinuus.Seciidiivtni de beat effe maxim9. Terriii vtra minim9dolor poffit effe cótritio & ad peccati deletioné fufficiat.^E-Adprimuvidetur q fic Hiere* E mie.ix.fcribif.Q_uis dabit apiti meo aquà" & oculis mcis fonte là Cótritio.. chrimarum:&: plorabointerfectospph'meidieacnocte.i. affidue Vtni do* Ad cuius refpófioné fit Prima Veritas. PraeJatis &capitib9pplb lor ptritio rum j> peccatis eora cótinuo videretur eé lugédii:cótinuà eihàbét nisdebeat occafionem 8C materia luct9.Hocptj ex auctoritate ià allegata.ca eécótinu?. put fiquidé lugere habj ,p feparatióe fingulora fuoru mébroru.Cu ergo mébra ei 9 affidile p petnì abfcindatur a cómunioneeccftetfeq tu r qj eis debet effe cótinu9Iuct9.SiTiter pf pro cótinua interfectióe

> fiu'orafuorii.Siaaiónonpotuitofferrefacrift'a'ummenteliigubri

Depem'tentia. prò mterephonc fuord duordfiliora:qua"tomagìs pater fpóaus ,p affidua mutilatióe fuord tot* deberet effe Iuctuofu?£Preterea na­tura foiiti's eli vt aq interior pellat exterioré/& q ali'am expellebat iterdcedatipellfti:8ific?tinu*flux*afontenunq recedi t Sic doV* lorcótritionislachrymas exteri* exirecópellittet culpa fubditord A eli materia doloris ad dolédd cópellittet qa illa culpa ed q(i coti* nua videf talib* opus effe coturno Iuctir.his tri tpib* videf capiti* bus q> mébra eoiy ad ipfos nó ptineat:& patri q> nihil ei* intere!!: defilù's:neq?paftorideouib*.Induratifimtad luos qfi nó fintfui. Iob.xxxix.H?c eft cà" quare ineccfia pondtur oua ftmtionis pédé* tia:i fignd q> ficut ftratio fuord obliuifcif oiiorànta Rlati fubditoJji <CSecd|a veritas.Nó eli opus pctóri/affidiio lugerep pctis.Pro bat Alexà".in qrto.qa pctór tenef mald qd fecit detellari.et cu prae ceptd fit aftìrmatiud/obligat ad femp fed non ,p femp rimo ^ loco ^ et tpe cu recogitat mala fua quib* ded offendit Ideo illa obligatio eft ppetua fed nóppetuo exequéda:f5 qrl penités recordaf pctórd/ tdc eni tenef ea vel deteftari/vel in eis nó cóplacere.Berfi. Dolor bon* eli fi nó fit cótinu*. IVlel eni abfinthio admifcendd eft. Moli fiqdé debet xpian* iter duas molas fcj fpem 8£ timoré.SiTit' difere ta charitas nó femp mouet ad dolorémec femp ad gaudid: qnqs fic/S: qnq? nó.Habét eni alalia fancta oailos an 8C retro. Per ante» riores pfiderat gaudia §tha:p pofteriores] fua pcta. Sjm Hugoné dns folués penitente ligat ed vinario ppetu? deteftationis culpa?. Grego.fup illud Iob.xiiiùAiaipfiusfup femetipfo lugebit didt. Dignd ed vt in fe femp merores iueniat/q in fe gaudia relieto ere atoreqrebat.CTertia v*eritas.Bond eftpetóri frequéter reduce* re peti fua ate oculos fuostvt ea fepe deteftef maxie gradia:ticet nó fit neceffaPrimapspatettqamaxiep hoc homo humilia£ 8£ auertit fe a peto.Per hoc eni q> petnì deteftaf fe elógat ab eo et ei? amicitia/& tatomagis quato plus & plurib* vicib* ipm deteftaf. Naturale eft cuilibet aiali fepe videre vel tagere locd fui doloris/ et ad méorià rcuocare:fic petóri qfi naturale debet effe fepe redirc ad cor vbi eft loc* vu!nen's/& vbi fdt pdetiones pctórd vt fepe tan gat ipm dolore ptritióis.CuItor eni vince, ed fpina iuenit in vinea nó .piicitdj ponit in fepetvt de ea claufuràfadat ne beftiis def in* greffus:fic cdqs petnì iuenit in pfdétia dj de eo facere fepé freqnt! cogitàdo/& fup K dolédo ne p pplacétià hofti pateat ingreffus.ì' i* lii ifrael poft trafitd maris rubri(vt inq't Hiero.iu lib.de .xlii.ma"* fionib* Jpoft fufceptà" Iegé/poft deguftatd mana:iteru ftationé fe* jcerut fupra mare rubra fj nó inde toafierat, Sic poft cuàgelicà difd

Sermo Secudus. Fo.VL plinà" & cifcos dulciffimos triBphora i tétationib9:bonu eft iterdu

jiobis appere mare.i.difcrimia pctójj? i gb^ fleti'm9:nó vt iteni ad tlla trafeanV':fj vt eafugiam* & deteftemur.Sj tn iftud nó é necef

«^vf^imo nec ìuxta qh'tates pfonard expcdit:ficut i timorata pfciétiis g .ppt' K fép fut in Iuctu & timotel&jppi E agitanf in fuis pfciétiis. & auertuf a mftf bonis fadédis.Q_inb<?pfulédd eét vt oino fe auer terét a cogitatiónV? hmói:& fic qà vni é borni alteri nó eftvtile nec F cómodii.CCQ.uarta itas.Suppofito q> velit pctór ab oipeto pur Veniale, gari.vidercf ipm oporté pene, afljfduo pteri vel falté alterila ficut Qì fum* àicit AIexa.in qrto.NuIr7 adulffcft g nó addatveniaù'a.Ecds.vii cit attri* 3Nió eft iuft* i terra g faciat bonu'et nó peccetet Prouer.xx.Q_uis tio ad de* pót dice:miidn é cor meii:pur^um a pctó.^Ideo polito q» nulld fup Iédii veni* adderet actuale mortale qfi ?@nuà oporteret effe attritioné.Et no ale pctrii. tàter dicim'attritfoné:qa nóiportat £pofitócófrtédi ficut contri c'ornò eft eni neceffe cófiteri de venialib^.Ideo ad deletioné peto* ni venialidnó eft neceffaria cótritio fed fola attritio.delem? tn eo ni plurima aliquàtuladeuotióe vel elemofinis/vel afpfione aqu§ bi5dict§/velgnalicófeffione;&JBiiuIti'saliismodis gb'fàcris non effet affidue. atterendum. C Secdda pftio vtrd dolor de pctis in có G tritione debeat effe maxim^Etvidefqmóiga ex quadrate effe? Cótritio. ctus indicaf qntitas caufftfjlachrym? flit effect^dolorisjergo qns V t n i do* titas lachrymani qnritaté doloris indicat.S; ptrilfl qnqs nó tm la* lor cótritis chrymaf ,p pctis ficut smorte amici/ vel lefionealiq'corpali.ergo onisdebe Rndeo f m Duràdu in qrto difxvi. Duplex pót eé dolor ptn'tióis. at effe mar. Vn* gé difplicétia voldtatis i q é effentiah't' ptritio. Ali*? é g é do* ximus. lor fenfitiu? ptis g fegf ad cótritioné. <C Seda ftitas. Loquédo de p*mo dolore dicendu eft q? pót ad duo cóparari.Prio fi cóparef ad dolore g habef de aliis a peto fic d; effe m aior. Patet primo g a f m Àug.Ois dolor in amore fadaf. Ex E eni q>aliqd amam* dolem* de ei? amiffione:& fic f m quadrate amoris d$ eé qntitas doloris i amorefudati.Sjdolorptritionis fiidaf in amorecharitatis.ExB eni dolem* de peto pmiffo ga fepat a deo cui piugimur p charitaté ergo co amor ebaritatf ad dea debeatoém alili excellere amoré:dì cète dno.Q,ui amat patré aut rnatré plufg me/nó é me dign"?.Re b'quif ergo q> dolor ptritióis debeat oém alid dolore excellere.vii H ierem. viXuctd vnigeniti:fac tibi plachi amaru.Cluàtd aiit do feat mf de morte vnigeniti dard eft:& hó vix dolet de morte aiae fu?.F orfita poffet eé occafio nó dolédi fi plures haberct aias quarti <vna' faluaret aliisvpditis.f3 hj tmmó vnàJó diceba t Iob.iii.Q.uafi Hindates agficrugit? me^ps.Exftf? aqparu deduxerdt oculimeù.

DePenítentía. <E Terdavíritas.Null* cótrít9 tene? apud fe faceré cóparatiohé iftá cogitado fcj an pl* doleat de petó cómiflb q fi pf fu*effet mor* tu* 8C fie de ahis.Si tñ fadatitenet* ex electione volutatis pídete ilari petm cómiflii3 g quodciiqj aliüd dániiNec d$ cófeffor huiufs móicóparationé faceré pentiteti/ aut ab eoexigere. Sufficit ei(vt dicitGuil.parif. libro de facramétis)(p dolor petóratátus fit :g fa dat egra querere pníalis facraméti medicina ¡tradereq? fe regédó ac medicada fpirituali medico fc5CÓfefibri,Et qd min^habj mot' iíle de mortificatione veteris hoís fupplet & fupaddít efficacia fa craméti pníalis. <CQ_uarta veritas.Si cóparetur dolor contritios rus devno peccato ad dolore de alio: fie non quih; dolor contritióis debet effe maximus:quia ficutvnú peccata eli graui*altero:fic do lor contritioms devno g de altero.fkCl^itaveritas.Loquédo de dolorepartis fenfitiue qui fequif ad contritioné talé dolore nó op3 effe maximn:quia facili* mouéturvires interiores qñ ró deliberat de corporalib* g qñ deliberat de fpiritualib* ppter maioré propina quítate ad eoij; obiecta. Et fi talis dolor poffet effe maxim* nó tñ deberet effe:quiaoís adusa virtute imperaras debethabere me furam vt non recedat a rectitudine rónismec etiá deficiat fed flet* qué in fe exritat cótrit*é ìmperat^avirtute penitéti?:ergo nó deb excederé méfurá rónis. Ideo fi triffitia vel flet*fit tit* q> fubiecfai corrapat:vrnotabilif^)ílernat é irrónabiT ptra illd Rom.xi.Róna bile fitobfequñi veftrá. Et fíe dolor qui fequif pté fenfitiuánóde» bet effe maxim* fed moderat*-Ft ió dolor vel odia vel difplicétia peccadfpiritualis ebdta a gfa fuffidt ad deletioné peccati fuppos fito q? nuli* in corpe dolor feflref. Vnde videnf aliq pro reb* hna nis itatriflari q> fepe rónis vfum amittiit:8¿ qñq? ad defpationé in ducdf.CSextaverftas.Dolor ifte fenfitiu*g ad Iachrimas prouo cat nó eft ad cótritioné neceffari* : maxime viris perfectis vt dicit Bemard*fup cática.Primo ga lachriefiit effect*triftitia? vfdolor[ fenfitiui:ió maior flet*é fignii maiorf doloris fenfitiui:& ga nó fòt immediate & de p fe effect*triftitiae volutati ió nó flit argumétá maibritatísvltainoritatis ei9:cn qnqs hó fleat ùiit*& qñq? flerenó poffit volens.Prafterea fm Iohané de gerfono penes hunc dolore nó femp é méfuráda bonitas penitétis. Stat eni duos effe(vt fepe videm*)qni vn*ex cóplexióe naturali cor h$ ftrénuu 8c virile : nec Iachrimis ydoneóata vt vel vix vel niig Aere poffitErit aiit altei cordis feminei mollis adoéjmiferatióis occafionélachrimislax' velpronus.Primus eliciet deteftationem pecari' fui intenfius ih animo fortius;&Iaudabuuis in cafugaliusmcc appra?hendet

Sermo Secüdus.. Fo .VlI . illiï fapietis verbo". Cor dura male habebit in nouiffimo.Neqj enï dura cor fed molle habere diced9 eft.E it tn(vt fepe)rediïdâtia do loris cordialis in corpus/nifi fiftat fe libere mens ne fiuat iniferio ra:ficut in xpo fuit:& ficut in adam effe poteràfcqui nulliï motum habés preveniente vfum rationis iperabat vt placebat in corpus. Hçc Gerfon.CSeptima^eritas. Scam Aluffiod.iin.par. coïter plusdoletaiadepterito^cto in memoria retétoqdeprçfentùqa meli9 fentit dolore peti qn dimiffuj eft q qn no eft dimiffum:quia qn dimiffum eft habet penitens odorata fpiritualé bene difpofitä ' ita q> poteft fentire fetore peti et per hoc ipfum abhorrere: fèd qn eftm pctonó fentitDemones eni odore fpiritualé eiabftulemnt: dicétedno perEzechielé.xiii.Nafum tuiï Si aurestuas ßfdndet. Fetid 9 homo no poteft fentire fetore fuiì:et aia exiftens in fetore peccati p via naturae vix fe fentire poteft. Sicut àiàì Amos.ini. Afcédere fed putredine caftronìveftro^ ad naresveftrastet no rediiftisadme. £ Tertio prif vtnï côtritusdoleatquàtiî dole* H re debet: vel quâtiî dolédii fitfRefpófio. Hoc dupliciter poteft in* Cótritio. telligi. Vno modo q> min 9 doleat q dolédum fit ei ex debito:& fie Vtn ï co* no plus quis tenef dolere q requirat mortificatio pctóiy :feu cóue* tritus do* nienSRparau'oadmortifi'cauonë.SiveK)tattéda£' adcódignitaté leat qtu pctûtûc vera eftq>min9doIetvniifquifqjipct5r depctis fuismor* dolere de talib9 incóparabiliter q digniifiteidole#è.Nec virt9 humana fufs beat ficcret dolore illd portare &fiinderelachrymas in ifta mortah'ta* te quib9 digna funt ei 9 pdâ mortalia. Ad hoc eft exempliî. Cum eni de 9 fit in infinità" dign9 diligi:& dign9vt diligaf in inn'nitó":& • dilectione infinitamullus tn peccat ex co q> no dili'git en" in infini* tum.Sic longe maiori luctu digna funt peti mortalia q lugeâtur etiâ a digne penitétibus:nó tn peccät qui de eis non dolent quâtû fufficitadabolitionéeorû/et quatódeofatiseft.Hutfeftexéplu",. Eft vir dignitatis eminétis:qué fi honorares eovfq* vt dignus eft/ totû qd habes expéderes/nec adhuedignitaté ei 9 honore çquares Nûquid .ppter hoc qj totu illud no facis/peccas in eiî minus hono rado eiiqdebeas.^Abfitimmo dico q>abfoluiste fi honoras qtu debes & teneris.Ç Seciîda veritas.Non eft neceffe corporale de pctôhaberedolorétantuquâ^fbrtaffe effet detéporali malo vel incômodo:fed fufficit q> cômiffum petnï fibi difpliceat:& nequaq in limili cadi deu offenderevellet Neq? oportet malle dânari/mo* ri/aut oïbus bonis fpoliari q peccaffe/aut hoc modo peccare. Nec talé hûc oportet effe dolorem quale de fe diuina pofttflat ïméfitas ciihocfit ïpoflïbile:qaip"a eft inffnita:&noftradolore oportet effe:

Depenítentía. finità. Vera è tñ q> hie dolor tato eft m elior quito in aia et corpe eftmaiordómóaffitquo ad corporale dolore debita difaetio:vt ex eo corp*? deftrui / aut ratio ledi no poffitEt per haec multe vi* tantur tétatióes 8i fcrupuli cñ gs nimiii vere? nóg fatis penitere/ aut fuá non faceré debitn-Nequag eni debita fecere pofium9 qui ed dittina altitudo depofeit: пеф fm bñficia qu? ab ipfo recepirne nec hoc a nobis requirit pius pater:fed $ mira gratiae fue benigni tate íibi uifficerevult:& nos in amicos paratifi; habere/fi ea quej in certo numero certis agenda dieb9midata nobis tradidit/cóple uerimus : quae fub interminatióe mortis aetern? nobis mandauit quaj continétur in duob9 mádatis:diliges dñm dea tuii:& diliges proximii tuii ficut teipfum. Diligere auté ipm fup oía eft vt nullo pacto quodlibet aliud quis amare velit perqdpderet dei amore: & diligere próxima ficut feipfum eft ei finaliter viti optare eter* nam:gratiam in prefentifefo: Si id ei facerevelle quod ratfonabi* liter Si iurte in fimilieafu fibi quifquis fieri vellet haec Gerfon,

<E Sermo tertius per idem thema. -A 51f raNumquéq5 noftriivocat dñs ad penitentiá fácicndá:cui

^ l c S* Hk W M r efp°ndemus ìllud fepe propofitu. Ibimus viam triura De tribus ^Л^ж^1е™In

folitudiné, Efa. xxii. vocauit dñs ad fleta & ad dietis рег ÍJ!!Lg^pIanctií Si caluitiá Si ad cingulá facci. In quibus verbis nitéti? ut» tanguntur tresdiet? penitenti? adquas domina vocatPrimaeft: xta .pphes cordis contritio : ibi ad fletti. Nullus eni fane mentis fine dolore ila Efaig. cordis Sdachrimisattenditfe cómififfe facto" vnde debeat morti

&fufpendioadiudicari. SiceftquipmifitpeccatñXucxix. Si co gnouiffes Si tu &c.i.fi я tibi adiudicata funt &ventura attenderes fleres. Vnde. Lucxxii. Petrus quimterpretatur agnofcés flenit amare. Scctm eft oris gemés Si amara corano cii dicitur ad plan* ctii.Mater eni de morte vnid fìlii fui qui debet effe heres magni regni non loquitur fine dolore. Sic nec quis de peccato fuo per qd . perdidit regnò" dei debet fine gemitu log í cófeffióe. Terdá eftvos Juntaría fatiffàctio : qua? primo eft per elemofinas: cum fubditur ad caluitium.i. ad temporalium abdicationem.Nullus eni debet haberecarum aliquid contra fui redéptioné a carcere Si tormento Sic eft Ф per elemofinas redim itur quis a purgatorio frequ enter 8i a carcere ífemi.Dañ.iiii.peccata tua elemofinis redime.Capii* lieitéporaliafunt:fe ergo decaluat qui te'poraliapaupib^admitu* flratEfaiae. vi.Erit pro crifpáti crine caluitiií.i.pro glia tpalipaii perras 8¿elemofina.Vndealuitiii eftamotiocapillorádecapíte non de manu:& ita eft g> elemofína 8i abdicatio tempotaüu debj

Sefmo Tertíus. Fo.VIIL fieri de mente 8£ volitate g eil caput anim? non opere tanta. V n de.iin.Reg.ii.dicn? de helyfeo qiiioIeiimuItiplicauit.i.op9 mí? fe cit q> caluus eratltem caluitúí eft fubtractio capilloiyab anteriori fic habere debemus téporalia a parte polì: non a parte ante : ficut paulus qui dicebat philipp. in. pofteriorutn oblitus ad anteriora meextendo. Sedo hecfatiffactio eft per camismortifi'cationécn fubditur ad angula facd.Per hac eni libido cóftringitur. Catulus enim rabidus ligatur ne noceatCorpus eni eft quali cam's rabíae píen9 : qá cum volutati &hhertati fue dimittitur/animá rational lem oeddit ió coarctandum é.Iob.xvi.Cófuifaccií fupercuté mea: res enim confuitur vtdiu maneatSaccóergo confuit qui peniti? tiam diu et perfeueranter agitlob.xxvú". Iuftificationé mea quá tneepi tenere non deferáan hoc ení honoratur d e 9 cii iuftida cons tinuatur in regno fuo: inhonoratur auté qñ in eodé iuftida de ma lefactoribus negligif'.Sic cu de nobifmetipfis fcj in .ppriis corporí bus ficut in terra nobis ab eo tradita iuftida de peccatis non exei cerh9.ps.H onor regf iudidu diligit:fc3 iudiciaj penitétieJudich» ii.Nonmortuiquifunt in inferno dabut honorem 8i iuftifi'catio* nem deo/ fed anima que. triftis eft fup magnitudine peccatorufej de peccatis dolendo: 8i incedit curua: & ih infi'mis feilieet in con* fefiione fe humillando 8i oculus defid'ens fcj pr§ Iachrimis:& aia efuriés in ieiunio fatiffaciédo. Illa ei dat honoré deo. Q_d vt fimi liter faciamusad deumrecurramus medio Mariedicétes. Aire. ^Pnusdixim9iuxtadim'nitionécótritioius de prima eiusqua* _ B lítate feu códirioncNuncdicédu eft de feaída. Seda auté cóàitio Cóta'tícv eft q> in dolore contritionis fit fufficiens peccatora & jjprie cefeié Q2 in cort tiedifcuíTio. Sicutenímagnus calor in mufto facit tota vini fub* tritume ftantiam ebullire virtute cuius pimi ab impuro diuiditur:& avini oportet ef fubftantia tota fètulentia purgatur& adfundiidoliidefcendens fefuffides tota vini fubftantia reddit puram:fic fcraor cópunctionis in corde té petórn Facitipfum ebullire per contritionem:&purum ab impuro diuidi difeuffios-turp difciifTioné:8¿feces ipas ad,pfadiT cordis defcéderepiugéme nem. - . morià.Sic fe cóuertit Ezechias ad pi'eté.i. ad fuoiy petóra cófides rationé & fic meruit idulgétiá Preterea didt hermes in libro alki mie q> fi fup pliibii ponat' acetó deftruif plúbú qa acetó" penetrat. fiibfta'tià ei9:& cóuertit in pulueré & in colore albú tráfmutat.Sic ácetiidolorf cótriticis plúbii.i.pctóré podere petóra grauatu.Exo. xv.fubmcrfi funt qfi plúbú in aqsvehemétib9:penetratptigés vfqj< ad itima cordis: ecuertés ip; in pulueré.i.vfqs ad mimas petóra cit cúftátias refolués:cot fini difcutiédo:&: í colore m albii.i.in honeft£

De Penitent/a. cóuerfationé tranfminado.Et bona homini conila effet fero dum

* tédit ad Iectä fe recolligere et videre quomodo per die vixit:et fic cóteridepctìsfiqaiUodieinuematperpetratn:& dicere duo tres .ppofitiones in quib* cófiftit tota cótritionis virtus vt ti dimittaf pctm. Si eni de corde ea deo dixcrit/ei remittefmec ,ppter hoc d i nabif fi nópfeflus fuerit. Dànaref tri fi $ tepore & loco ab ecdefia difpofitis no conterei: maxie p illa negligétia.Sero eni diligéter prudéshomopputat expéfas&fcribit easvtmemoriterteneat.

C ffj Circa hoc querif vtrii de mortali oblio) requiraf cótritio.^ Re* Cótritio. fpcyitÄIexä.q3pctmdupliciterinteIligif oblitn. V n o modo fic Vtrii te* qj actus peccati fit oino tradii obliuionùhabef tri notitia cómif* neat* gs fionis pcti.Sicut aliqn accidit aliati q> obliti eft pctm ludibri tu fi* cóteride bicóftatq»pctm cómifit:etq>illud aliqn fciuitEt hocmodo dolé* mortali dum eft in generali de ipfo pctó/et in fpea'ali de ipfa obliuione q oblito. fuae negligétia» iputanda eft.Spina in pede extrahi no poteft nifi

cnaculeomecfpinapctìde pede affectionis/velde manu opens nifi cu aculeo cótritionis. Aut ita eft oblitiiq> actus peti et notitia cómiflionis tradita funt obu'uionnvt qrl quis ficut nec cogitat vcl cognofa'tfe peccaffetficnecrecordatur fe fduiffevnq peccalTe/.et fic teneturconteri in generali diodo, Delieta iuitentutis mea?/& ignorantias meas'ne memineris.Tenef tri rm Bon.iiii.dif.xvi, làcere qd in fe eft vt pcfifa'at 8C recognofcat.Q_.nqj eni cómittun*

. tur peccata p ignorantià* iuris:& toc cognito iure fcit fe peccafie: yt puta fi fornicata eft ignoràs illud effe pctm.Cómittiitur età p ignoràtia" facti qnq? diligétia no adhibita ad méoriter retinédd:& tóc tenetur vt fi qua? talia fint orare deum vt ei parcat et reuelet.

D Sed dices.Q.uomodo &vbi haurià" has ptritionis lachrymas? Puteus. Rndef qjinqdmph'a'puteo.fc3Ìnputeoaquaruviuétiii:inputeo De qttu* intmtfnnputeofaipture/an puteomiferi^cordis.Inputeo aqua or puteis ràviuentiii qui de? eft hauriéda eft aqua cótritionis in fitula cor* haurium? disnoftri corda triplid fumario cótexta/oratione/meditatione/ aque, con* et amoris femore.Cd eni cótritio fit domi dei maxima quo petór tritionis. in fcipfurn redit qui a feipfo prius recefferattoratione petendo eft

domi iIlud.Ioha.iiii. Si fares donàdeùet quis eft qui dixit tibi:da mihi aqua bibere:forfitan ab ipfo periiffes/&dediffet ribiaquam viui.Qß patet ex fimilitudine et cxéplo natura?. SiTitudine. Nà qfi viget ficdtas maxima in terra:defidera£ pluuia/et ad hoc fiat prices & .pceffiones.Sic ai peccatrix aia eft fieut terra fine aqua/ debet petere a deo aqua illà ai lob di'cédo. Dimitte me vt pianga paululii.i.da mihi vng refpit:quia vt vulgo dia'tur. V n g iour de

. Sermo Tertius. Fo.IX. refpit/cent fouls vault. Ad hoc é excmplu ùltfcj indircias pem't in morte:& tamé non obtinuit:vtrecitat.G^e2ori*in.iiii.diaIogoie vt pianga" paululd/nó vt gaudei:aut vt mala qua? gefli cum gau* dio iteru faaatficut fit de porco qui dimittitur vt impingue? & oc cidatunvel ficut for qui femel vìbis dimifius:iterii infarto dephé fus fufpédi?tateq vada & no reucrtar: qa ifern* é ficut dom* deda Ii:cuius facilis eft ingreflus ct exitus dimdlis aut null*:ficut nana in quam intrant de facili pifces. Terraarida ad qui nó pot deduci aqua:omnino fterilis eft & infructuofa:& ad cultura inutilis : nec germinat nififpinas&tr&ulos. Orid*eftigiturdeus:vtmittat pluuia defup. Efa.xlv.Rorate ceh' defuper:& fic nubes pluant iu* ftum. Exéplo in natura id apparetNà f m philofop. viii.de aiali* bus: in ?gypto é quedi beftiolap pugnatura cn ferpente prius da mat: & timens morfum ferpétis:pri? fe mergit in aquii&poftea pugna t Sic ciipctis pugnatori & ai antiquo ferpéte : prius habét ad deii per orationé clamare.Orandi etii funt fancti.Qjn ehi hau tire aquam foli nó fufficim*:hauriétes nobifcu aduocam*:maxie quando puteus altus eft.Sic egit quida quia magdalena gram la* chrymarii ipetrauit.Et ad hoc figuraliter inducere? illud folini(fi veni eft) de quoda puteo profondo: in quo dà deeffet aqua/verut virgo ad os putei & fuo clamore aqua edux/t Sic aia p orationé fanctoru fiait axa.i. vir fanctus ipetraf im'gun contritionis fupius & infcrius.i.in aia 8£ fenfitiua parte terr? arid? cordis noftri,Sccto meditatione beneficiora: & maxie paftìonis xpi. Neqs eni eft ita dura rupes:qui in ea fodiédo poflìt quis puenirè ad aquiviaà. Sic non eft cor ita duni qui fi dauis & Iacea xpi penetrare?:& in after na corporis eius 8£ i vulnerib*intrarct:qui mollefceret & iueniret aquilàchrimani in abundatia, Sic moyfes pcuflit petra virga fcj cruris : 8C fluxenitaque. largiflime. Q_uis e n i prpfunde cogitare* q> pro peccatis fuis xps fanguiné fun fudit:&'non inde pro mis la* chrymareturéEt hec aqua cótritionis tanto duldor quanto ama* rior : & quanto deduriori corde prpcedit : ficut aqua de profimdo fcaturiens vel de rupe vel de loco alto: multotiens eftfrigidior 8é fapidior.Terti^uniculus eft femes amor deùquo hauri? abunde fons Iachrymani.Dicit philofo.i.metheorora:q> per calore fob's in alta eleua? fum*quiconuerti?inpluuià. Sic per femore charitas fas elcuatur in altitudine cordis ira & deteftatio fumigans contra pcti:a cito cóuertif in aqui Iachrymani.Etficut p calore igneum in capfella rofacea ipfe rofe difibluuntur in liquore odoriferi!; fic p amorem per foramina palloni ftùlat aqua lachry mani. Et ficut

Depenftentia. perpondus Iapidis ex oìim's & nucib? folet oleu*duiillare: & ficut per alorem inctufum in nube folent vapores diffolui : ita q> inde foletpluuia emanare: ficquado pond1? amorispr^mitcorhumas num:&caIorei?ipmcoarctat;tuncpercópimctionéqnq3ÌtadiiTol aitar/ q> inde plimia & liquor lachrymani diftiltaf :ex quo aer cc* fciétiae ferenatur:& terra corporis noftri bonis opibus feciidatur. C Sedo haim'enda eft ha?c aqua in puteo intent? de quo.ps. De* duces eos in puteum inj:eritus.&hoc corda timoris/fitula fancte. meditationis.H^cvero corda triplici nine cóficif; fcj timore ignis etemi:timore fapr^mi iudicis & diuini iudicii:& timore perditio nis etemipremii.Timor eni inferni eft contritionis cauta & funi cui? prim?:quia ignis fumofus: 8i nimiufrigus/cóiter plorare fas ciuntClu? oia in inferno repiunf. Math.xiii.Ibi erit flet? et ftri* dor dentium.fletus,ppter fumti:ftridor dentili propter fngusJob xxiiii.Tràfibntabaquisniuiii ad calorenimiii.Ponat ergo quis oculos cordis ad fumri infernalis ignis:&ad gelufrigorisperfre* quentem cogitationé:& fluent lachrym % /falté ab interiorib?oat< lis.ps. Afcendit fam? inira eius. Eumus eft contritionis dolor q afcendit in cor peccatoris ex cöfideratione iredei/faciésrtlachrys mari.Et licet fum? videatur oculos madefacere: tri fm Auicéna": omnes fumifunt exiccàtes.hinc eft q> turn? ift§ extrahédo lachrys mas per oculos exiccat iriaiaipfa torrétes iniqtatis:vt ipfis exics catis valeat ipfa aia diuino amore fuccédi. IE Seda eiufdé cótritio nis cauh & funiculus feoidus eft timor ùrdicis & inaiaidei.Siqs feceret cn'mé cera terribili iudice clariflime illud vidente:& eu fei ret facile placabile/ fi eum praeueniret cum lachrym is 8i fuauibus verbis :non differret quin ad eii accederei. Deus auté feit crimen peccatoris. Hcbre.xi.Oia nuda & aperta funt oculis ei?.&.psJn operibus marnili fùani cópr§ henfus eftpctór.Sepeenicóprf hen* ditur in crimine qn nó credit fe cópr^hendi: vt docet expientia in moriéuhus morte fiibita:velpi^uétis per ipam.EccK.xin.Sapiés cor 8£ intelligibile abftinebit fe a peccatis:qrii deus profpector il* bus eft.ps. Seruamoia mandata tua & teftimonia t«a:qm omes vie mee incófpectu tuo.Sic tamé debét effe ifti ti'mores modems b':vtmf fpem Si meta femp maneatcctrit?.Diciteniphilofoph* tertio metheoroniq> arcuscejeftis pro materia & fubiecto in quo recipitur: habet nube actualitcr rorantem. Et ficut ibidé dicit A l bertus non apparet mfi.qn ibi parti fit turbidii 8i parti ferenii:tur* bidum ex parte mibisifereniiex ptefolis vt folpoffitin nube abfq? ejniu'impedànétD dirigere radios. Sicquiplangitinßfentipcta,

Sermo Tcrtíus. Fo .X. fua/cíl quali nubesrorida guttas lachrymai^ diTlans.Iob.xxví. Eftundet pluuià ad inflar gurgitiijqui de nubíbus fluút Arcus ve ro cejeftis/diuini infpiratìoné íignifícatGeñix. Arai meii poni innubibusceji/infignufederisinter medite. Aráis folum appa ret in nube rorida: quia diuina propitiatio fola apparet in mente lachrymofa.Opjaiit.effepri túrbida fcjex ptenubisqdfitqñaia confíderis feueritaté diuini iudia'i: 8i multitudiné 8i magnitudi nem peccatoni fuoni:tota inde turbatur.ps. Turbatus eil a furo* re oailus me?:&pti ciani fcj ex pte folistqa necefle eít vt i deo ?fi dat/cófiderismia5dei:& ficlumé gf§deilucebitinaiaifignáfe< deris iter den 8i petóré: vt no fit deiceps dilumu diíTipis oej aiam viui.Publican9 ei fperis de mia dei cti ex timore no auderet oai* los ad cela leuare:potuit ipj cejii 8i ceji dñj ad feidinare.ps.Incli* nauit celos 8i defcéditTerd^eiufdé fùniair? é timor pditióis eter. . ni Rtnii. Valde timet opari^ fua mercede priuari.Fugit Iacob a libane pderet mercede tpalé:quito magis nos a fcKhui* vanita* tibus:ne pdam^temá.^ Tercio aq ptritióis hauriéda é in puteo fa ere. fenptur?. Amos. iii. Q_uó fi eruat paftor de ore leonis extre* mñauricule^vfqsad extremaauricul? adyabolo deuoratiiteluga tur in qb? oía bona gf ? détuV? dyaboh'ds.i,tétationib? et pctis co* fumpta funt.Hoc.folo excepto <j> aliqd(ü'c3 ad modica) de dei M)[ 8i facris exhortatióiflibéter audiiit:qs qfi p extremii auricul? pa flor pdicans eripit.Sap. xvi. Neqj herba/ neqj malagma fanauit

' eos Í5 f mo tu? dñe q fanat oía Si in eodé:i memoria f monii tuoni exterminabát\Sermo dei é tyriaca ptra oé venena fpirituale già di^acutiffim^cótraoém beftiiHebre. \ìii.\[ivfl éfmo dei& effi cax.Sonitu q ppe vods hñaii? reptilia fugan£,:&<ppt' hoc faluber* rimúé fmonédeiaudire. Actii. Hisauditis cópiicdfuntcorde, lile é pute^abúdátie/.de q abiide haurifvñ ró faturef.Haurif aut hec aq corda multiplidfilo.i.multiph'ci.vl' qdruplia'féfu fcriptur? ptexta.S3 ex eo p uerfi haimre noluntj^ n £ £ aligd audire p qá tVe na eorà leticia p tu rbef :fj illos libéter aufcultàt qplacétia loquiif.. De qb? apls.ii.Tim.iiii.Coaceruabút libi mgros pruriétes auri* W'Si Efa.xxx.,ppheta exeoiyvoceloqmfninobfplacé'tia.Sjdñs difcipurtalib*? Si mgñs tVibilit: pminaf diccs.Et q btificit&gbtf ficifeftRcipitati.Efa.ix.Ait ei dñs.Q.uime audierit/abfqs frore q'efcet.Prouer.i.ec5tra p Efa.i.Q2 fi no audierit[ me gladtf'deuo* rabitvos.Q^gratumfitaüt cóminationé dei audire reueréter:& q ííuriofii fit ti pténe :i fetis Iofie regi's& Ioachi demolirà t\ d u i lofias audito legis voluie tremuit:cui midauit de 9: Pro eo q> au*

De Penítentia. diftfóba íegis irt ptcm'tñ eft cor turn et ego atidiui ait dñs: íccircó colligá tcinpaceJoachíverogn6fo!¿nóünuiít:f3étiávolumen Hierem.cóbuflit:diuiná inuectioné .pmeruittcj ei dictú é. Nó erit ex eo qui fedeat fuper folium daiíid .fed cadauer eius^iio'etur ad eíhim per diemtet ad gelu per noctem. CJO-Uarto aqua ptritionis hauríéda eft ín puteo cordis .pfundifli mo.Hierem.xvii.Profundñ eft cor hoís et infcrutabíle Jfte eft pu teushnmo&limoreplet*aphuifteis:quéIacobmndabat:vt ab* iecta terra manaret libero cóductu vena puriflì'ma.Q_uotiés iple* turala nía limo et terra.i.terrenis affectib*&defideriis:talib*ob ftraifmeatfcordismeibifluantaqu? priitiom's.Haürii:autéh?c aqua corda multiplici filo cótexta:quafi fepté refpectib*.Vbiciiqi enipctórrefpidat ibi videt materia doloris & amaritudinis.Si furfum refpiaat'.videtfe .ppter pctá fua exheredatci bonis etemrè: videt fe indigna fupemoni auid felici aiTociatione: prillata fupn? patri? poffeffioneandignu corporis 8¿ animas glorificatióe:éxclu* fum a corón? etern? linceptione:& a digne laborantiñ gloriofa 8¿ £ipeffluentiRmiiaccumulatione.Q-uistot& tátavideat fe ami fìffe:& nonIugeat.¿CScdofiintraferefpiaat:videtfeppctá fua doras gratie fpoliatií.cóionefanctifpiís&matrisecclefia? priuaí tmcaeleftis patris cohabitatione orbatum :a fi'deli fpófo aíaní xfo. viduatii:bonis operib* ineptiían bonis natur? vulnerato. Videt oes vires ai? ignorátia/?cupifcétia/& malitia deprauatas.videt i tra tépla" cordis .pprii erecta idola horrédaamagines diuerfas de* teftabiliú cnminii fuoní.videt aíam fuá ad imaginé et fimili'tudi nem creatoris facta multis tarpitudinib* deturpatá:& diuiná pul chritudiné in porrina cómutatámec cam quae de ccelo eft in cenò timuit vokrtareámq vidédo tanta aí§ nobilitate erubefait ex cóli deraabne limi fui:quia corpus humana de limo facto" lineaméta fiia? rectitudinis feraat:& alma ad pctá fe miferabiliter icuruauit. Vndeindigne habitat humanu corpus brut*& beftialis fpùs«Vi det itera aíam fuá nó folli languere infirmá:fed etiáiacere mora tua irreparabiliter:nifi de excelfo eá fummus medíais afpiciat:& maná ei ae mifericordi? porrigafcet ad vita gratia? reducat. Vi* detetiáoés fuosamicosmortuosa.omia fua bona operamortua Videt dormí fuá ülicitis defideriis vndiq? fuceéfam:et pluribus & maiorib*exponédá:nifi de* qué aduerfariii libi ferit homo peccan do.hoc auertaL Ait eni Aug*.Pctór et homo duo funt.de* homi nem fecit:homo vero petóré. Dele ergo qdfeciftivt de*faluet qd fecuvTertio videt fubtus fe.Prim.ofm exigentíá petóni iuoqi libi -

Sermo Tertíus. Fo.XI. debitum çtemû inferni fuppliria":nifi digne peniteatrvel fi petu'tj fibi purgatom incendió paratúmifi pniam hic pfecte côpleat^yi det etíáfub fe fibi parata fepulchni: 8i nefcit qua hora ipm fufdpi at& includat. Videt luto qd calcatfub pedib? fuis: quo nobüecoir pus fuum vilúis fieri debeat 8C cóculcari. Videt cprp? fuá appro*. pinquare vfq? ad portas mortis:& nefdt quo tédat Q_uarto refpt rit ante fe 8C videt dñm Iefum innocété propter culpa fuá morte , condénatáídiuerfis iniuriis/c5tumelüs/a¿ fupplidis atHictúxruci affixô. Videt vite termina Si diéexitíalé ad quéinceffanterfeftí* nat fibi praefi'xâ. Videt ante fe diuine feueritatis diftrictñ iuAiáá in quo oportj oía facta fuá iudicari 8i ventüari. Videt iudicê furct mií fibi offenfum/fibiqj cótrariú.Q_uinto reípicit hó retro fe 8i vis det vitç fue'Rteríte iutiIitaté:bonomvacuitaté. téponí amifforü jj ciofitaté:opení cómiffoní prauitaté: moró acqfitora affuetá puer* fitatem. Videt cótra fe extenfaj Si fibi oppofitá fere tota Rteritâ fuá etaté annoní/ diera Si fere fingidora momentorá. Videt infe quenti fe inftanter Si inceffanter mortís^pinqtaté. Sexto refpidt ad finiftrá &videt ibi ífinita mala pñtis aduerfitatís: videtvifióe intellectuau' holies inuifibiles tétâtes feipm deúcere:& pugnátes Si laborantes vt a bono ftatu eñ deiiciát in pctm. Videt hoies jw uerfos íiuftidc amatores: oppreffores effe iuftorá : videt oppreflï ones irmocétiû:gemit? 8i afuictiones patíétiii: .pfpitaté maligno ra. Videt corpales ifirmitates 8i fpñales defectus 8c neceffitates, Videt carné níaj affiduu laqueó &pedicá 8¿domefticáhofté8¿ tanq carcere pcnofuj 8c penurious SÍ pediculofuj. Videt mundá iftâ exilia nÍ3 plena piailis 8c minis :qs no folií i fuo cordis puteo/ fedin^ximorá puteis ad pleniíhaunrepót Séptimo ad finiftrá refpidt bona jjfentia tá fpirítualia q corpalia quib? frequéter abu* fus eft:8¿ ipfis eonï largitorem frequenter impugnauit:câ tamert quanto plura quis a deo acdpit/ tanto ad maiorê rationé reddédâ fit obh'gatus, Videt fm peccatoram exigentiam irritatam dei mifericordiam.&caîlefté curia. Abiecim? a nobis virtutes 8i: gra tiam.eccKa; partidpíu:confortúí beatora 8i com adiutorió & cria fuffragium, Q_uis er^o eft in tern's peccator: qui fi ifta debite re* fpiceret(nifi mfenfibilis effet)quinondoIeret¿Satis enimin orto noftro haerbae amariffimç inueniunturvnde conficiatur vnguen* nnncentritionis. Melius autem Si fortius fit Ivàuiû de pungiti* iiis herbis: vt vrb'cis Si fpinis.Sic quanto peccator interiusvndiqj pungitur melius anima afordibus purgatur.

De penitentiá.

CScrmo quartus de eodem per thema praecedens. A

Pnia. i ^ K ' t f f i R e viam trium dierum in folitudinem. i. penitentiam Plurib?ró | f i 11Jfacere:nilmimfiadeoiubeto:aimeímuImmplaceat nib?oñdi£ J I F ^^qiiodexrriultisppenclipót CPrimoexeoq>defumí pnía place Mr.i!wmis & term's delia'is venit ad pnjfétes miferiasrde di redeo. mtiisadpenunas:dehonorib?adcontiimeIias:vt homofactus/

hoíes ad penitétiávwaretminis/r)miffis/donis/flagellis/& fuis exem plis: & breuiter oía jjaiq; fecit in nitido illa fecit vt peccate^ res a pctís rcuocaret: & ad penitétiá induceret Mat.ix,& Lucv. Non veni vocare iuftos : fed peccatores ad penitentiá. Ione. iii. Rex niniue. i.xps furrexit de folio paterne, gfi'ae: & indutus facco humanitatis noftrt» fedifc.in ciñere mortalitatis nfe : vt fuos ad pe nitétiá fuo exépIo,puocaret. <TJScdo ex hoc jpatet q> ita care emit penitentiá noftrá fcj regnú ceJomm.Mat.iii. Р Г А А З agite appro* pinquabit eni regnú сфгй. V ñ pehitere eli pene regnü calora te nere. Et per hoc etiá eft figlili qao ones fuas a non fuis difeernit. ]Viat.xvi. Si quis vult venire poll m e abneget femetipj. Gal.v. Q u i xpi funteamé fuá cracifixenit cuvitù's 8i conmpilcentiis cru eefc3penitentia7.Sirnilitermediante hacadulteras aias recipit: &fibieas reconcilias fponfasincótaminatasfacit.Ofe§.ii.Spore» iàbo te in H-ìfliata & iudicio fcj cófelTionis Si fatiflàctt'onis. Vnde aiiditii a qtrodam fratre q> rex qtridá curia conuocauit: 8i promifit Q > illi daret filiam fuam qui manus haberet pulchriores. Audiés bpcquijdáfaberniger fectus mxtafabricá:totam foam curam pos füitad hoc vt manus fuas foliate lauaret & mundaret: 8Z vendi¿ tis omnibus fuis emit anulos & cirothecas vt eas ornaret. Cum

'autern veniflet adoiriam i8i omnes eti,ppter exterioré nrgrediné expellerent & irriderent:denudatis eius manibas 8i anulis/inué te funt man? pulchriores : 8i ficregis filia 8i regnú obtinuit .. Hic Ìàber eft penitene per peecatum denigrat?:rex deusteurà ei^'udi cium ei'usifìfia eius /gloriai quam m iudicionó habebunt nifi qui per penitentiá manus fuas mundauerint:& per opera bona orna* «erirtt.racobiVv.Emiidàte man?vefiras peccatores. Tercioex-eo patet q? tanta eàdotauft & ditauit: q>dedit ei loca omnia 8¿ p* fonas 8¿ temporainpraefentiii» quibus voluitq>fuas pofletexer* cere virtutest vt in omniloco inpre/entipoflìt valere:& oitépo* re Stfomnibus hoibus: in quibus vbi<i?&femp pót virtutéfuáex* «jxere ùihac V U A I I U F I ipieiuavirturi pr«beantigediraatto\Sap..

Set mo Qùartus. Fo .Xl I . xii.Das lnfmids oris o dominatom'rtutis tépus 8i locumrp quae px>uTn.trnutariamaIia'afua. Iob.xxi'iiù dedit cibai penitcti?: at ipeabutitur eo i fupbia.<TJQ..uarto quia exquo erucéafcédit:nec corporalibus paflionùy/n ec iudeoni promiflionuVfynec fuoni pr? aljusautflrtibuscadimittcrcvoluit qdiuineofuit € Q - u m t 0

quia nullus vnq adultus ita deo difplicuit:qui aim hac ei piacere potuerittnec vflum vnq ita peffimumvitium habuit qui per hanc amidflim9 eius fieri pofTit : Si per hanc quil5 hoftts dei eii vincit &amiaimraat&patrem.Bemardus.O humilitas penitétiurrt. o beata fpes conntentium:quantd vales apud oipotenté:qcito vi* a s inuinribilem: qcito tremédd iudicem conuertisuidemcntiffi mum patrem. Eius virtus maxime patet inhora mortis 8i in iii dido denquado faluabuntur cum hac qui fine hac fanctorum ora» nium(fi fieri pofTet) piraecibus nonfaluarétur. Sub hac protectus quali fub clipeo / non timebit iaailum diuin? danationis qui etia ti'mere pofiet fub pallio beat? virginis. Sine hac in iudicio nulli eum offenderit parcit.Ezechielis.ix, Omnem fuper quem non vi. den'tis thau/interficite. <TJ Scxto.quia cibus gratiflim9 eft quo fe* deus in peccatore reficit.Genefis.xviii. Didt abraham fare volés refi'cere dominum: accelera Si commifee tria fata farin? fcj contri h'onis/confeflìonis/8£ fatiffactionis.Haec eft venatio deo gratifli ma quae peccatore tanq ferameaptam paratdeoficutnouitdeum patrem velie. Q.uod vt fieri valeateam quae maxime voliitatis deiconfeia eft falutcmus dicentes. Aue. CITerda autem conditio contritionis eft vt quis deteftetur om* m'afuapeccatatilachrymiscordisabluatea.Propter quod Pri* mo dicendo" eft de deteftatione peccati qualis requiratur.Secùdo de lachrymis cordis quales 8i cuius conditionis effe debeant. <TJ Primo igitur dicendum ad cótritionem requiritur detefta* B tio omnium peccatomm falte^ in generali.Vnde AIex.in quarta Cótritic*. par In reparationepeccatorisordodiuinaeiufticiajexigitvtpri* Anreqra mo puniatfepenitens dolendo vcl nolendo peccaffe : Si fic venitturgnaivi" ad penitentem dominus vt ei conferat gratia.ps. In mari via tua pticularis i.in amaritudine cótritionis peruenit deus ad animam.ps. lufti* pctóiy de* eia ante eum ambulabit.Glo.Prima hominis iufticia eft vt puni teftario in atfe malum Si fadat fe bonum.Q_ui enim peccata fua odit/inci* cótrftióe, pit effedeo fimilis;& fimilitudo attrahitdeum. praeterea vnum peccatum mortale fine alio non remittitur: ergo necefle eft fimul habere de oib9 cótritioné vniuerfalé:& hoc iportat iftud nome co tritio qfi fimul 0 1 3 pminutio. Sudor eni ad hoc <j> ifirmitas t?mief

b iixi

1 DePeriitentia. rcqumf genet all's no in vno tanta mébro fed in omibus.Et fi dica tur q> in glo.fup illud.ps.Lauabo per fingulas noctes lectii meir.in telfigit p fingulas noctes lìngula pcta:& fic fup lìngula pcta parti* culariter ffendri eft vt deleatur.Rridit Thoma'iii.dif.xvii.q>c5tris tio quatri ad furi principiri.fcj cogitationé ilia qua quis cogitat dc peto dolore attritionis:& fìccómemorat,' illoni petóni/tenef dole re/vel difplicétia haberede fingulis f m q> in memoria vennit/ vel faltem ei non placere.ps.C2.ui fanat/nó elatos corde qui fibifran* gut collirfed cótritos corde q in minutas partes fràgrit cor diuidé* . do pcta & fingulis aflignando pena & laboré.Ezechielis.xviii.Sì impi* egerit penitentià ab omiW pctis fuis q operate eft/et cullo dieritomiapce'fftkmea^vita viuet&nomorief.Et notater dicit cótritos eordetquia ex corde debet deteftari.ps.Rugieba a gemi* tu cordis mei.Nà eft gemit9carnis q eft de exteriorib* malis: & eftgemit? cordis qui de interiorib* eft/ qui ad cótritioné requirit? eo q> in Corde initio" fit malora omniir.et ibi ponéda eft medicina vbicaufamorbi.Etin hoc fufn'citq> de pctis ob!itis& ignotis/qa particulariter no poteft/in generali cóteraf dices ctf.ps. Delicta qs intelligittab occultis meis munda me drie.Q_uàtri tri ad termina cotritionistvt dicit Thomas$ui eft qfi dolor ille gratia informar* fufficit qj fit toc vna cóis de oibus cótritio.Tunc eni illemot9agit invioim difpofttionripcedentia.Velmeli9 dia'f fm de Argen. i'iii.dift.xvii.q> licet homo gratia infbrmat9 cito & fine magna dif ficulta te cóteraf de oibus pctis fuis in geiierali:qua cótritioné con fequif remiflìoné oim petórri fuorri:tri ad recept? gratie confema tioné valde vtile videf tali homini vt actus cótritionis in ipfo ho mine cótinuef :et q? de fingulis pctis quorri poteft habere memo* ria figillatim cóteraf.Na infufa gratia in prima ptritione licet ex pellat pctrirnó tri expellit indinationé ad peccandum.Et ideo nifi hmói morbida inclinano tollaf per frequente difplicentià" qua cor cótritii lìngula pctafingulariterdeplorafcde fàcili penités recidi* iiabit in pctmtet errit nouifiima hois illius peiora priorib'.In hoc eni eft aliqualiter limile cri medicina corporali:quia ficut in ea ita videf q> poft fanitaté in aliquo mébro remanet debilitastficut ca* lefactio epatis/vel aliqd hmci'.et tri dia medicina expelh't febrem fìcfpiritualis medicina cótritionis eflentia 8£ maculam peti tollit: nó tamen pfuetudiné et habitri/vel indinationé nifi fepius iteref Eccres.x.Siretufum rueritferra:multo laboreexacuef.Non eni tpllit oe'm fequelam peccatitficut fol expellere poteft tenebras no cti's;nc tamen tenebras nubecula:qufa maic ris adherentias funt.

Serfno Quartus Fo .XIII . *' CScdqu?nT.Nuquidoportetvtta^fitdetcftatibvtnolIetpro _ C

toto mudo/vel vita obferuada l'tera mortaliter peccareret iterum Cótrìtio, Q 5 mallet danari/velanihilarig mrfuspecare.^Refpódeo.Diat' Vtn i de« primo q> he_ cóparatfones funt periculofe. Si fufpecta? de pTumptio beat dete* ne/vel médacio.Nefcit eni homo vires fuas:& ideo omittenda?. ftare pecs Nechanccótritionisqiiatitaté debetcófeflbr a penitente exigere catii fic q> dà cora fe cófiteaf •.nectenef penités ilia habere.Si tri haberet:di $ vita ob* citurcu Gerfon q> min' bona femp debet velie amittere ne mai 9 feruanda amittatDe^emùiinfinitàmaiusbonàefttoto mudo:qui tamé nondebe* amittif p mortale.Ideo fi pcnl'te's .ph'teaf fe effe in tali propofito ret morta amplectédus eft:quiavalida habetcótrìtioné.Sedfiin ambiguo literpec* profi'teafvtni fubiretvel fuftfneret morte anteqpeccaret morta care, liter vel nó:adhuc fbuédus eft/no abiiciédus. Sufficit eni iftud am . biguii eo q> nemo certus eft an cederet vel fuftinéretvt dicit Ali* . \ guftin9 hb.de virginitate.Sed fi ex deliberata pfciétia dicat fe cer turn effe q> prius peccaret mortaliter q" cederet tori mudo/vel mor té paterefmulla videf habere remiffioné pctónì eo q> no fit ptrit9. C In feoida parte videndu eft de lachrymis cordis quales 8i cui'' D códitionis effe debeat. Prima auté códitio eft q> aqua contritionis Aqua, debet effe calidaqd" fit per conuerfionéaddeàquieft ignis confa* Septé co* mens peccata.Sicut homo auertés feadeoet cóuertensad crea* ditiones turas fordes ?trahit/& efficit* frigid9 8i indeuot9:fic ecótra miida aquae cori tur.Et hoc eft qct a doctorib9 dicif q> quattuor requifita funt in con tritionis. tritioncCcuerfio ad deum, Auerfio a creatura.Inrufio gratia?/& Expulfio culpa?. Iftae flint aqu? calide. quas inuenit Ana in folitu dine.Genef.xxxiiii.Ha?ceftaqiiabndictadecoquina cordis qua excalidaf et eiici'£ dyaboRiii. Reg.xviii. Dicit helyas regi achab perqué fignifi'caf dyabol9 quieftrexfuperoriies filibs fuperbfì>. Iunge currutunnetzocaipet pluuialachrymarà.perquapluuià amagdaIenaeiectafuntfeptév»c«nonia.Hisaquis delef fcriptu* radyaboli de corde/et extinguif ignis inferni. His aquis fugatur dyabolus ne tentet Iob.iii.Nemo loquebaf ei verbii.i.nullus ten* tauit ed. Videbant eni dolore effe vehémenté.OH? bullienti non infidétmufc§:ficnec intrat dyabolus in aliquem nifi vbi fit ei pul cher vultus:qd in cótrito nó inuenitur.Hunc calore no habet aqua illomm qui dolét de peccatis folo timore poenaeificut fit in fa dam nan's et in códemnàdis:ficut cómuniter euenit in morte vbi affé* ctio comodi qu§ gelida eftnÓMftidominatXPropterquodfequff expediens effe hom ine preuen ire hora mortis ad hauriendà hanc aquam/et calefacièdu ex bona 8i quotidiana meditatione. Signii

D e penítentia., frígiditatis eft fi homo crederei: dia viuere/& .pptef ea velfet pef* mancre m peccato.Non fiedle qui dicebat fé non minus feruitu* rum deo fi cóftaret cernfli'me q> mille annona Jbaci'o protracturus effet vitá.Sic illa quaecogitans de inferni fuppliciis/et de odio re* guate in damnatis fupplicabat etià fi dânaref vt tamen deum di ligeretSicIob.xiti.Etiam fimeocdderit:tamen in ipfofperabo. (£Seciïdoq> fit aqua muda et mundans.Lacb.ryma; maria? ma* gdalenae de meretrice fecenitfanctá:etlachryma; Auguftinifub arbore de herético feceruut fancrii. F adt eni ha?c aqua munda de fanodyaboli templii dei.de pàtheon.i.téplo omnia idolorà tem* plum fpirit9 fancri.Efaiae.xxxv.In cubilib* in quitus habitabant draconesvirorcalamietiunaorief.Rom.v.Vbiabundauitdeli ctumfuperabndauit etgratiaJnvitaloanniselemofinarii legit* Qjiçdam mulier peccata enorme cómiferat quod prç turpitudi* ne nullicófi'teriaudebatCu ad dictum Joanne veniffet/et prç ve* reciidia confiten' nó poffet/dixit q> illud' fcrîberet & figillaret/& ei claufum deportaret:promittés eiq> nùnSreuelareturrqd ilia fecit, Occupatus tamen cu fcedulam in burfa Tua repofuiffet afil'gnauit eidiem quaveniésadeum pcnitétiam iniungeretQ_ui interim mortuus eft & fepultus.mulier quafi amens effecta timës ne pec* cató fuum publicatii effet et inuentum ad fepulchrum Iugens cu* airrit.Terria die vifum eft eiq> fanctus Iohannes & duo epifeopi qui iuxta eum iacebát exibant de fepulchris fuis induri pontifica* libus quitradebant eilitteras quas ei tradiderat integras & bulla* tas dicétes pecca turn fuum effe fìbi dimiffumtet q> non potuerant tâtam fuftinere lachrymarum rigarioné quin ad eas furgerét:qui* bus pertriduiirigaueratftolasfuastquibusdictis intrauerunt fé* pulchra fuaeavidéte.lpfaautemlitteras daufas aperiens/inue* nit eas intus aqua contritionis deletas. Torrentes fluentes pur* gant vicos.et ficut de anere & aqua fit lixiuium ad mundandas fordes capitis & veftis:fic de contn'tionis amaro anere 8i lachry* fliatum aqua fit anima; purgatio.Hanc aquam miidam non ha* bent qui cum lachrymis fuis mifcentpropofitum delinquendi:vel in volúntate peccati hui*/vel illiusmanenrivela mani'feftispec* cati occafionibus non déclinant vt in facerdotibus fornicariisqui quotídie celebrát/& quotidie peccatrice túrbida aqua eft nó mû dans:fed inqnans.Nec mini.Nó eni miidat aqua lutofa:fed poti* fordidat & inqnatpctm auté luta eft îmiîdiffimn.Iuxta illud.ps. Eduxit me de lacu miferiç & de luto fecis.Et alibi.Infi'xHS fum in timo ,pfundi,& nó eft fubftátia.Q,uis ergo mirabíf :fi nó mundet

Setmo Quartus. Fo.XIIII. aq Iacbrymara: voliitah' peccàdivelut luto fordidiuìmo admixta.2 ftTertio q> fit amara:qui habebat g dixit Recogitabo tibioés annos nieosin amaritudine aide mese, Amarus enieftdolorex vulnerib* corporis.quäto magis ex ai§ vulneribus^Dulcis fuit ra dix peccati vtpote in cdcupifcétia fuaui. Amar* ante eft fractus il lius verme generis cófciétiae.Ecótra amanis eft dolor cótritionis qui radice attingit pctì:fed fructus ei* dulcis pax cófcientieyet gau . diu in fpiritu fancto.Propterea dolor ifte debet effe in volutate et affectionevtapponaf emplaftni ad morbo" qdquidoq? imo fepe rediidat in fenfualitate fed non eft neceffe.No eni eft in poteftate rifa femp fiere co volum*:& in aliquib* dolor ifte tendit ad excef* fum vt in mulierib* aliquib*/aut in melicoliris habentib* ex leui caufa lachrymas etiam vfqs ad turbarioné cerebri & oculorum ca liginem. Aliquido plus meritorium eft velie fiere & non pofle g fìetibusabundare:et hiceft verum qä diatur.Dole q> non doles. Q2 fi quisquerathabensfilium ex adulterio fi tenetur dolere de n'ito tali et velie ipfum non habuiffe.Refpondeo fm Gerfon.Hic facienda eft diftinctio filli et peccati.Diligédus eft filius/& odiew dum peccató.Non eft deteftidus fili* fed q> tali modo cócept*env <CQ_uarto q> aqua ilia fit fapida contrito. Deuteronomii.xxxii. Inundationes maris quali lac fugent.Q_uito enim contririo ma* ìor/titoadueniens diurna confobtio eft duIaor.Patet quia deus a bono medico nihil differtQ.uito autem medicina amariortti* to ibi de zucara aut dulci mifcet fapiens medicus:& fic facit dolo* rem penitenti* non fenrire.Bernard*.Nihil eft o boneiefu quod pro te facio:et fi aliquid eft pre amore non fentio. In confecrario* -ne ecclefi? dura crux inungif :fimiliter in cófi'rmarione frons dura. Pfat,Q,uiemittisfbntesin conuallibus.id eft dulcedinem cordi contrito Shnmiliato.Exiftéti de die in altum non apparet clari* tas ftellanim:fedftanüinprofundoputei.Sicnonnifi ftantiin p rondo peccatorumfuomm per cófiderationem et dolorem appas retdeus ecJumenconfolationis eius.Sic appaniitabrah? in cons ualle mibre:fic petro in fofTa penitentiae.Canticorum. v..Mifcui niirram ni earn mm aromatibus meisad eft afperitatem peniten tiaecumpfolàrionibus diuinisquefuntvere aromata.Vnde.ii».. Reg.xix.Pouq vidit Helyas fpiriui fortem conterentem petras/ et fubuertenté montes fecata eft aura leuis/et in, aura erat domi* nus:quiapoftglpiritusfortifscontritionis pr cefiì't qui petras ob* ßinaüonis & métes elatas cófregit.fequu? aura leuis diuin? cóTo-lauonis 8i confctenu? pacatejn quatcquiefcit, dns.Prouerb.xiiu.,

c DePenítentía. Cor quod nouitamaritudiné àiae fue in gaudio ei* no mtícebioir extrañe'. Hancaquá non bibunt qui continue in dehciis viuunt; qui ignorant фрег laboremperuenitur ad requiem :per bella adì pacem:per dolori ad gaudio: per tenebras ad luce^Sicut in mari nutn'tur pifcis dulcis:fic in amaritudine penitéti? dulcedo mentis CQ.uinto requirif q> fitaqua viua,i.'crebro Si quali iugiter fcaüi riens: hancoptabat .ppheta dicens. Q.uis dabit capiti meo aqui; & oculis meis fontem lachrimarum.aQ.dfit fi mox Si femp vt Et actuahs recogitatio de peccato dolet homo deteitans illud oibus modis & dictis :aiioqui videtur illud approbare Si nouiter delinq re: &ficquiiuímseftiull:ifi'cabitiiradhuc:&qui fordiduseftfor* defcet adhucPreteréa quia quotidie Venialiter peccam^opus eli vt iugiter fluátlachrym? vtdeleanf.Sumattñ virtualis cótn'tio. dumfcj quisdetefteiin generali quodlj peccatum & ad deii con* uertitur, Praeterea quádiu mébra eft extra locum non quiefdt ho nec cefiat dolor quoufq? in loca fuum reponatur.Loc^hois de9;effc Auguftin? .Fediti nos dñe ad te:& inquieti! eft cor noitrum do* nec requiefcat in te.Ci.uádiu autem in peccato fuo iacet hcyno eft extra loca fuum quia non eft in deo nec deus in eo. Nil mini ergo fi aflidu'eft dolor maxime in tenerisconfcientiisquas peccatum verentur Si horrent Dolor tamen ille facile vertitur in gaudin.ps. Conuertifti pianeta mai in gaudio" mihi. lobi, xvi. Trifticia via vertetur in gaudiii.Cum eru'm in camino igru's dixiffent tres pue ri in fpiritu humñitaü's Si in aie contrito fufeipiamur a te dñe:rac fedt dominus medium fbrnacis quali venta roris flantc:quia ad ueniente contririone dñs ignem afflictionis Si tribulationis mis tigat aqua contritionis:& quali ventum roris fiante in cordib?eo< rum fadt quando mitigatus Si placatus pacem Si tráquillitatem mentis indudt. Nulla enim encenia magis poflunt placare 8i mi rigare deum § libi dare cor contn'tii.ps.Cor contrita Si humiliatii deus non defpides. Q.uanto enim magis anima atteritur Si pus nit fe:tanto magis habetpacem in fe:& tue fefe ofculanf iuftida Si pax.PerIudum enim vemturad'mundiciam:permundidam ad cordis pacem.Nihil aiit magis placai deum q faceré iudidum 8i iuftidam. ps. Honor regís iudicium diligit. Cum ei de natura peccati fit Ф fecum defert vexationem & afflictionem fm Augii fhnum.Iuilifti domine &fic eft vt penafibi fitormsinordinat? anim*.Hinceft ф de volúntate dei pmceditvt peccatum fecum ferat falfam fuam diftempatam felle amaritudinis.Hieremi?.ü. Scito&vide quia amará eft te reu'quiffe dominimi deum toum

Sermo Q_uartus Fo.XV.

J

Oportuit ergo vt gratia p contn'tiohè indnctà feed afferai: gaudio métis.Cu ergo hecfitlnaturapcti qui polì: pctmnófentitdolorem \ et amaritudine in aia fua/feiat fe effe paraliticri.Sunt enitalia me bra inarrabilia quia nó habét virtuté aliquid fentiédi: ideo nec ad fanitatem reuertédi.Et quia cótritio expellit pctm/cófequés eft vt ' expellat oém triftitià métis.CCSexto q> fit aqua falutaris.Ecci.xv Aqua fapiéti? falutaris potabit illri.Eft aliqua aqua p fapit fed nó eft falutaris. Aqu? eni mudan? 9 font fou'citudines et cure, tépora Iiu reni cu cordi bene difpofito fint oino infipidejmundanis tri vi* détur effe multa fapid? fed nó funt falutares. Multi eni ,ppter di* uitias perierritvt dia't Arifto.i.?thicoru.Ha?cauté/apit vt dieta eft et falubris efbquia hic dolor medicina eft ai? a corporali me* diana diftàs:quia mediana corporalis nó femp lanat egruimnec medic9 femp pfens eft quifanetHaec auté medicina contritionis imbibita femp fanatEfaie.xxxviii.Recogitabo tibioriies annos meos in amaritudine ai? me?.Et fequif .Dnc fi ficviuif :fi p quia quia ficviuif et in talib9 vita fpusmei.Sed&de9 medie9 femper pfens eft.de quo Luc.i'iii.Mifit me fanare cótritos cordcMorit? auté ania cri ab ea feparaf ifte mediais:viuit auté cu pfens eft.Si amico alicui9 mortui dicere£:fi haberes tales herbas prigitiuas'& mrimortudineisinuoIueresetpungerescitoreniuifceret.Si iìlu diligeret non dubiri quin illri prigeret et inuoIueret.Sic mortuam aiam neceffe eft cótritióe cóprigitalioquin nó viuet. Vr i dolor cor poralis ,p reb9 mridanis fepe facit hoiem cadere in infìrmitaté :vt experti videm9 q> multi pr? triftitià moriiitur.Sediftedolor fem perfanat.ps.Q_uifanatcctritcscorde:&alligat cótritiones eorùT alli'gatura falutari & vinculis penitéa'?.Quid eni eft'calor córriti* onis nifi quidafudor cordis quo terminaf egritudo mentis? CSeptimo aqua ifta contritionis eft renouatiua.Renouat enim vetcré hoiem et devetefe nouinet de fene et inueterato dieni ma lordamene facit et forte ad bene operandu.Eft enÌ2qua illaquae vulgo dicif deiuuéta.Voxturturisfignu eftnouitati'stpis. Sic tótritord gemit9 fignrirenouanonfsmétis.Càtico^.iù Vox tur turis audita eft in terra noftra:tempus putationis aduenit.ps.Re nouabif vtaquil?iuuétustua:flfractoroftroad lapide fe mergit in aqua:et fic iuuenefa'tSic fracta duritie cordis ad lapide xpm ddfeimergitaiainlachrymis cótritiònis noudinduit hominem et mutai: in alteni virri.Et ficut in renouati'one hominis reftituif onus virtus eius qu? prius ablata erat per f«nectuté:fic et in cótri* Itone refu'tuif cmne damnu et onìis virtus ad bene operandurn..

Depenitentia. i\Regn,xi.Cras erit vobisfalus co mcaIucritfoLi.o! ardor contri tionis exarferit in cordcSic tn. reftituit oia q> in maiori gfa refur* git.Samfon reftituta virtute duab9 manib9 duas. colnnas palatii phdiftinorn concutiens/eiiertit:ficq> plurcs hoftmqanteainterfe cent Sic per cótritioné peni'tés reftituta libi diuinae grati? virtute toni dyabolicà edifiaii hoc eft pcccatrids céuerfationis carcere & dyabolifànu cócuffione& comodone pmitudinis euertit:etoriie mébriale dyabolfin aqua lachrymani proiicitde qua proiectione Mich.viùProiidet in .pfundii maris.i.in «pfiid? amaritudinis la* chrym as onìia pcta nfa. Hae funt aqua? amariffima? qb 9 facerdos tuifus eft dolere maIedictamulieriszelotipe.Numeri.v. .

E fESed qd eft q> ipu a deo frequéter terrorib9 concutiuntur et tn in Q.UÓ ìpiì malo fuo pfeueratfRndet ad hocps.Diffi'pati funt neccópuncti. adeocom Triplidter autédifTiparifoIet belloniexercit9. Primo terrore/& moniti & fic diflipaf exerdt? vitioni.Cócuriutur eni pctóres terrore diuino pterriti p* ni iudidoni & ferro horroris vulneraùir:et ne iugiter defluat peti feuerat in fanies ferro fecandii eft mébrn.Ferra eni vt ait Aug9fupeplatn malitia. - Iohanis Corid tranfforat vt limi intrare pofli't Sic neceffe eft vt ti

mor mente tràfffgatIuxta illud.ps.Cófigè timore tuo carnes me as.quaten9 facto foramine qfi per ferra terroris fubintret filli chari tatis colligas petóré ciideo.Sed difffpaf anim9 fieut folet belili dif

. fipari.Bellii auté diffipaf et fuperaf.Primo animo deficiente qn no eft fati's vehemens conafXicet eni in tali terrore mali attera tur no tamen cótenitur.Neqj eni eft foramen fufffcies vt per ìllud trafeat ipfum filli charitatis ad cor pctórisJnquit eni Duràdus irt qrto Solus timor no fuffidéter difpenit nomine ad fallite et fuftifi cationé.Iftiautéfolo terrore penaepenitentudeo h?cdifpofitio di df attritio.Si auté no folli timore pena; fed quia eft córra reueré* tiam & obedientià deo debità:et quia feparat a cófortio dei quem fumme debet diligere diceref cótritio.Dicdmr eni attririo 8C con tritio per fimilitudìné ad ea qu? inueniutur in corporaIib9:in qui* busaliquid dicif attritùqnictu fortioris premiftet cótrituqriùi partes rainutas frangif.Similiterqnwlutas hois adherens peto pmitur timore ex cófideratione pen? debite, pctótet ob hoc refilit/ didf attrita:fed quàdo nó folum timore pen? fed amore vit? eter najtotaliter refilit a peccato deteftàdo piene ipfum dici? cótrita. 4ESecudodjfTipaf exercitusquadofpargif adpdam veldelitias fic qj auertif ab vnitatcSic diflipaf animus blanditiis 8i delitiis. Plus enim pfentia mouent fenfus beftiales homis q abfentia vel njturaJPIus prefentes delitiae 9 rutura?,Sicutautem triftitxa cor

Setmo Quintus. Fo.XVI. ftringifcfic delectatio ani'miim fpargitvt vbiq* vagetar. CCTcrtio diiTipatur exerdtiis per mobedientiam ad ducemeoqs non fequuntureius confibumetmotum.ps. Ab eoautem comò* ueatur fcj a deo/oriies inhabitates orbe. V t enidicit Gregori? ho meli'a.x.fup Ezechiele Duae funt córnotióes quibus corda noftra cómouétur a deo.Vna ex timore. Alia ex charitate. vna ex luctu penitétiae.alia ex femore amicitiae.Cómouéti autédeo eleca'obe diunttreprobi nó:fed femp refiftétes ipiritm fancto maliit in fliis fecib? requiefcere.Dirit Auicen.v.de aialib? q> omne aial impin* guaf per moderato delitiofum exerdtid praeter porco qui magis impingua? .ppter ilare in luto.Sic vbi elecdmoderato & delitio* fo vfu impinguato virtutib? et bonis operib?:foIi porcigulofi 8C luxuribfiimpingua'turinluto.Didf'autédns cómoueretam bo* nos q malos dulci infpiratióe quali dormiétes vt eos afomno pec catiexdtet.

C Sermo Q.uintus de eodem per diema precedens. A Re viam trio diera in folitudiné penitétia? multi! pia* Peniriria? cetangelisdei/&difplicetangelis dyaboh.Qz placeat Qspnia angelisdeioflendit faIuatorLuce.xv.dicens.Gaudiuà2el» dei eft angelisdeifupervno peccatore penitentià agente, placet/et

Sicut ptingit milituVquado recuperàt caftrum quod amiferat:& angeh's hoftes frauduléter furripuerant:èt quod fub eord cuftodia rex co? dyaboli dì rniferatQ„d probauit dns Luccxv.tn'plid exemplo:fc$ ouis per* fplicet-dita>:quà inuétam fupcr humeros ad ouile paftor reportauit gau* dens:et dragma? perdite qua inueniensmuliercóuocauitvidnas . ) fuas vt cógratularétur ei.et exemploprodigi redeutis ad pattern: propter cui? reditran cednit chorus 8c fimphonia.Secddo gaudét tanq cóméfales dei de encenio vini miraefiiauitatis &fragra'tia? quo potatur:quod vind funt lachrymappenitétiae peccatord quib? de<?inebriatv.Efa.xvi.Inebriabo te Iachryrna mea.Et ia pót dicere cceleftiscunaillud.ps.Potaftinosopenités vinocópdctionis ita vt iniùri? deo in cóipectu nfo iilate/ ia" obliuifcamur. Tertio quia • maior materia gaudii eft agricol? ve! patrifamilias de agro qui prius diu incultus portauit ipinas 8C tribulos 8c poftmodd cultus plus reddiditvno anno q alius in multis i quo nuq huiufmodiye* pres creuerdt Sicut patet in Paulo 8i Magdalena. Io angeli bo ni iuuant eos qui pemtentia agunt nobis dicentes. Eftote fortes ùi bello: iuuant enim eos quorum optant victoria" vt ih ea delecté tur. Secddo penitentià maxime angelis dyabolidifplicetPrirno :, qiuapraeda qui multo & logo labore acquilierat &diutenueràt

- , D e Penitentia. eis fubíto fum'pit & de fauaVeora erípit: vt dicere pofTit qd Iob. xxix. Conterebá molas iniqui:& de détibus eius auferebam pre* dam. Sedo difplicet dyabolo quia entela inurilia reddit.Eft emití penitentia fami veritatis triangulii qd tela eius ignea & fulphu* -, reareíicit&extínguit.ps. Srato droídabit te ventas ei*.i„vera penitentia:& fequiturmon timebisa timore nocturno.Iudich.vii Pañis fubdericius 8C ordeace* in quo penitentia defignatur fub* uertit caftra madian.'Et Iudich.x. poft penitentiam 8i fleta vidfc Oloferne 8c Ezechias Efa.xxxvii. Àrmatus olido angelo coope* rante vidt fennacherib. Fortior eni eft miles armatus q inermis & magis tímetur ab hoftibus. Hieronim* cinis 8C dlidum arma

, funt penitétíiiii.Coríth.vi.Per arma iuílidevirtutf dei a dextris &a finiítn's vtfcjnódeponam^arma penitenti? ne firn* inermes in dextris,pfpitatisvh'nfíniftris aduerfitans.fimiles militi q diffi dat? ab aduerfario fuo nunq deponebat arma die ac noctcTercio ei difplicet: quia hec penitentia eú* affligit & Hagellat Gregoríus

s- ( V ñ bonus profidt/inuidusc6tabefcitSap.xii.Dúdifdpliná no* + bis das/inimicos nfosmultipliciterflagellas.Etmaxi? in hocfla

geüatur: quia ibihomo per penitentia afcendit vnde ipf? per cui* pam cecidit:flágellaturq? prasferti per mulieré d funiculü duplíds

. cordea.dupkcisfubñátí?adenflageUáduproduxitfc5deá8¿ho# '« - <• ' minem.Vndeinimiddasponáinterte&muIieréGeña'iii.i\d

quam recurremusdicentes. Aue. k B ICIn hoc fermone dicendo" eft de quarta conditione requifita ad

Cotritio. contritionem qu? eft propofitú triplex. Primo" ceflandi a peccato Qi in con Scdm confitendipctm:& Tercia fatíífaciédi pro peccato.Primn tritióe d5 ergo .ppofitú eft ceflandi a peccato 8¿ cauédi in futuro etiá ab oíb* eéjjpofitá occafionib* peccatorá. Non eni fufficit exterior dolor fj 8C oportj ceflandi a interiorem vt emplaftrá ponatur fupra morbi radicéaì.Cori. vii. peccato. Q_u? fm deum trulitiaeft faluté ftabilem operatur.Necdidtps.

folum felauare fed etiam rigare.Loti'o enim licet fíat exterius:ri gario tamen vfq? ad interiora .pcedit Dñs terren*non remitteret eiqui fedicitdolere decrimine:et tñ videretq? volutati haberet itera eó impugnádúquáto min'deus qui intuef cor^Propter hoc rex Antiochus q videbaf de peccatis fuis m ultii dolere:8í multa deo ,pmiferat.ii.Mach.ix.Q.uia nò erat ita in corde ficut preten* debat in ore:nó eft venia cófecutus.Sic Saul a famuele reprehen fus.C?fariusquidáiuueniscanonicus Parifieñ. incontínenter8i delicate, viués/grauiter infirmaras ai cófeffione emendatfonéjj* tnifit/et viatica recipiés mortuus poft paucos dies aifdam fuo fa*

c

Sermo Quíntus Fo.XVII . miliari appat*ens:8¿ fe dánatnanercnsfubíuiixítLicct<»nrcírus rùerim vnum tñ ornili fine quo caetera nihil profunt fcj contritio* nem.Dicebat enim mihi confcientia q> fi euaderé non continerej io fine contririonedecefli. Siit enim multi quibus nihil dimittit; quia necipfi peccata dimittunt fed eaquodámó legare videntire quemadmodii alias res Iegant carda mortis qua tùnent ai intétio ne eafdé res rehabendi fi fanitaté recuparauerint Sunt Si ahi qui C _ t

non contenuti eoq> volúntate habeantiuuentutemfuápeaatíspemtétía exponer e: & fenectuté deo dedicare qui in fine dedpintur q'a nag De his 3 eli bonus miles in fenectuté vel in vltima debilitate: qui femp ve expectát i cors fuit Se fugitiuus in iuuétutcNec credendo" é q> arbor g nunq fenectuté firit viridis necflomitnecfructificauit:pofi:multosaiinosqn igni penitéti* adùidicatur 8i incipit fdndi virefeere/ florere/ & fiructá ierre ina? am faceré piat:& cótra comune ratióis curfum eil q> Iectioné feiat fenex quá^ nunq antea didicit Multos aiit folet haec ferotùta prua decipere: quia aliqñ infi'rmitatis grauitas non folum potentiáaufert loqué* di 8c confítendñverumetiá de huiufmói multa cogitádi: quia co* tingit frequenterò» tales plus circa medicos folicitantur corpora per quorum auxüiii hie remanere poflent q arca medicos aiarä p quorum confiliiihmcfearrepoiTOTttranfire.Proptereavitupatut Rex Aza de quo.ii. Paralip.xvi. legitur O J in ifirmitate fua non qu^fiuit dñm fed magis in mediconi arts confi'fus eil. D lESed circa hoc queritur an ne oporteat contrita firmiter crede* Cótritiò re q> de caetero non peccabit Rñdit Gerfon q> no : imo fbnnidádá Vtrum eílderuina:alioquítemeritas efTet qtis in petro. Aliud eni eil ,p* oporteat poneré & velie non peccare in futuro: aliud de hoc ipo Rfumere. penitente SufFiateifm doctores negatiuefe habere hocé no habere actúa firmiti te* le propofitii peccandi : maxime cu addii confeflio. Alii tarnen Si né q> de ce melius dicunt qj oport^ deteilari petm 8C de meliori vita propone tero non *e:quodquidéppoñtú tremore de cafu patitur (5 no amore peceádi peccabit. f£ Scio querii qñ tenef cóteri petór. Rñdei ai durado dif. xvii. E quarti q> teneri ad contritioné pót duplidter itelligi. Vnomo fub Cótritióe códitióefivulteéinilatufalutis&gf?:&fic nóédubùiquipctór Q.ñqste Ìlari poft petrñ teneaf cóteri eo q> fine contritióe nó é in ilatu falu* nei cóteri tis. Aliomó pót qsintelligi teneri ad cótritioné ex RCeptoita q> peccat mortalit' tanq tràfgrefibr Rcepti: 8C fic peecator nó tenef re gulariter cóteri poftq peccauit : quia pfeuerare in eodem'pctó frrt reatum non inducit nomi peccatii:peccator auté fi non conteratui ilatim poftq peccauit/fola perfeuerat in peccato per eu cornino neceftaliquod Rceptumquodipfumobliget adconterenda* (lati

c

Depenitentia. in duobtis tam en cafibtts fub pena noni peccati tenetur cóteri : fcj Gim confiteli tenetur quia in contritione induditur propofita con fi tendi igitur non obligaf ad ipfa3 contritione nifi ficut ad cófefli* onem.Secddus cafus eftqn recordatur fuora peccatora.Timc eni tenetur ea deteftari: alioqui videtur eis confentire. Dicattnaliq (& mtlfi) qjfum'cit in talicafu q> einó cópIaceantHoc enifedus 8i pactum init deus nobifcu & nos cii eo/q> cu meminerim9pecca torum noftronnvel nobis difpliceant/vel no cóplaceanti.efdre.x Si eft penitentia in ifrael pcutiam9fedus cora diio. Raro tri inue nitur qui tale agat penitétia:maxime de his quom peccata fueràt hicratiuatficutvfurario^/fÌTrurn/raptora/piuratoru & fic de aliis. vel de his q peccatis praecedentibus mediantib9 prole habent qua

F diligunt ^Quattoortninueniuf ipedimétaqrequisdiffertcó* Contritio teri. Vnii é negociatip tpalùi: hinc Chain occidit abel j . poffefiio Q,uattu* luctum.Chain quippéinterpretai poflefii'o: abel fuctus. Haec eni or impedi caufant inquietudinem mentis jj impedit ficut in aqua torbida ne menta ne videatpctór maculasinfacieconfrientia>fue.Sicutautmot9in* gs cóteraf: fi'rmorum qvulgo diamtur degoutes impediunt fudoré corporis: de pecca* fic inquietalo mentis fudoré contritionis. Et fic non contemntur tofuo. hiemulticu tamédederit eislexpenitentia? lociivbideliquenit

fcjin hoc mudo Job.xxiiii.Dedit eide9Iocii pnie & ili? abutif eo infuperbia". Scctm ipjÉdimétii eft ignorantia peti & piarli in quo

< iacet peccatore datìi ei 9 quod pdit. Vulgo dfquod oculus no vi detcor no dolet: et quia nóvidet peccati! neq? dami pcti/ió no còte ritunlicet eni act9 peti cito tranfeat:tn ad fupern? hereditaris pdi tionem & ad pena eternajp femp obligat:ficut per véditioné bre* uem quis hereditaté fui prò femp a fe alienat:& fiait pes plaga ei Alata femp ai viuit dolet.Nec ita faciliter hereditas & fanitas re*

, . cuperaturficutamittnttir.necitabreuiseftcótract9reaiperatióis ficutaIienationis:quiavbicontract9alienatióisqnq?ébreuis: re? aigati'o nónuq eft im poflìbilis.Sic in cótractu peti cui9 op 9 breue

' eft recupatio tamen illi9qd per petnì amittii eflet peccati ipcfiìbi lismifi deus ex fua mia via & loca ordinaffet penitcntia?.Tef:iri impedimentum eft longa pecca'di confuetudo.Bernardus. Li.ù adeugeniu. Sciolongeafalute abfifteremcbru3qdobfiupuit&. egnim fefenonfentientépericulofius laborare. Hancautéinfenfi bilifatem faa'tconfuetudopeccandiJsIaficutihidicitBem.plaga recens dolorenon caret vbivetus no curatur & ipletur illud. EccK. xx vii. Conterei cum delinquete delictii. Huius auté rationé vide

tangere Crifofto Jug. Matth..q? afliietipeccatis no fecilitetad

Sermo Quintas. Fo.XVIII . deum redeunt: quia qui bonaevit? ignorant dukediné no facilitcr de peccato ad deum per pniam redenfcquia borni nefdut quod no guftaueruntSed quiguftauenit fi peccantes cadantdefadli peni tentiam agunttcontrarionihabétes experientiiiferuitiifcj dei Su dy aboli recordantes bonam dèi armadi qua pdidenit 8i peflimá dyaboli ferufmtem qua incurrenitldeo ad dei amiciciá rebaben* dam cu gemitibus anhelanL Eft eni de eis ficut de amico qui ali* cuius amicitiam grati & dulcé prfrexpiebaf: : talis citi9 ad amici* tiam reditqqui talem ciieodénóqprius habuitamidü'anooindi tatem.De quo Rom.ii.Benignitas dei.i.recordatio benignitatis dei ad penitentià te addnxit CCQuarhi ißedimentü eft cóicatio G cum malis q fiigiéda efbquiavulgo diciturímalú domicilili 8i ma Societas." la vidnitas mutare fadiit mori/femitin/feu domicilium: quia in De piado malo dominio fifcus oía rapir. Vñ.ps.Cií iniqua gerétib^non in male fo* troibo.Sup quo.Gregorius.Necefle eft vt eora imiteris viti quo detatís. rum diligis cóuerfationé hinc poftq difceflit iacob a labi vidit an* gelos:&loth non poterai faluari nifi exiretdefodomis.Etqaha* bitabat in fodomis captus eft ai omni fubftantia eius a quattuor regibus. Nec moyfesadmixtus egyptiis audiuit vocem dui. S3 quécumqjviderat faul fortemvirumfociabat libi. Vnde propter Pauli focietatem liberati funt a naufragio qui erant ai dio. Hinc yfidorus. Melius eft habere malorum odium g confortili. Sicut multa bona habet communis vita fanctorii:fic mala multa aftert fodetas malorum Inde aiebatps. Confi'tebor tibi in populo gra* ui: Si iterum confi'tebor tibi domine in toto corde meoa'n cócilio iuftorum 8i congregatione. CCSecundum propofitii quod debet habere contrítus eftcófi'ten* H di pro loco 8i tempore f m ecclefia? praeceptum de his de quib9 no Dolor, eft legitime confefTus. Patet primo per fcripturá.ps. Ibidolores CLuódo* vt parturientis.polorienimparturientis affimilatur dolor .cótri* Ior ptriti é tionis.Sicut enim qui concepit Si appropinquat ad parta damat quafi poi* in doloribus :fic nondii habet anima dolorem vt parturientis qu§ rientis. non tantum doletvtperueniatad damoremconfeffionis.ps.Con cepit dolorem Si peperit imquitatem.Scdo quia dolor paramen* tis grauis eft fjvtüis :qa íde fruct9i uenitEfa.xxvi. A timore tuo dñe cócepim9 Si pturim'm9& pepim9 fpiij falutis. Parturire eni é ai dolore eniti vt fruct ad lucè per pfeflioné educarne ydola labi abfcondantur fub fimo/ 8i filatería eorutn fuffodiantur fub terebi to: Si egyptius abfcondatur fub fabulo. Sed vt vitulus conflatilis ex toto redigatur in pulueré Si anathema hierico totñcóaemef.

cii.

D e Penítentia. ps.Cor cótríüi Bí humillara" de*non defpides.cótrihi per cctritios né:humiliatii per cófeffioné.Scdo hoc idem patet ex fimilitudine Nam ignis in nubecaufat tonitruií gràdetet cognito igne cito eia ma? ad igné:et cognito latrone ad latronéxt aqu? que. currant cu ímpetu tumulto feciiit Sic lachrymani abundátia confeffioné in* duatCTertiobocidé patet innaturalib*.Nà Albert* dicitlib. de aialibus q> bos filuefter currit ad aquas/ et ad os vfqs fe mergit jjpter calore /anguinis ipfum cócitantis.Sic peccator pctis iratus propter femore corripiécli qd errata eft in aquis penitenti? vfqs ad os contendo fe imergere debetJtem hoc idé patet Ná Plini* lib. viii.didt q» qñqs leena adultera? ai pardo.aii* adulterili leo fenti* ens per odorem vi infurgit in le?ná.ideo leena ne apprehéda? cu leoni appropinquai feabluitSicaíacñ pardo dyabolo adultera?, dequo Apocal'.xm.Beftia qua vidi fimiliserat pardo. Cómitti? vero adulterili qñ fibi pfenti? in pctm.Sed fi leo de tribu iuda hoc apphendat:nifi fe per pniam abluat tota vi infurgit in adulteram. |£Q_uarto hoc idem ,pba? exéplo cuiufdá vetulae cui* cófdentia torqueba? .ppter enorfnitaté alicui* peti qd in iuuentute fua comi feratjjpterqdinecdefia lachrymas multas fundebatnó,pponés

^ ilIudcófiteri.Tuncquidádemoniac* ibidé ligatuscepitvehemen tiffime «dere:quicaufam rifus vtdiceretadiurat*. Rñditq>vides ratquédádemonemfodiifuiíridétem ddachrymis illius vetulae inutilibus.quia credebat propter eas peccata fibidimitti fine con* feflioneJtem.iiii.dyalogoni.cxlix.de fratre Anthonio.

I CE Circa hoc pntur vtra cófeffio fine coninone valeat ad faTuté? Confèflìb Rñdeoq>adverá cófeíTibnéreqiririf cótritio pr?cedensvel cocos "Vtra con mitás.Ná ante cófeffioné fuffidt fola attritio quae cófitendo fi'tccs» feffio fine tritio.Etq>requiraf patet primo per fcriptura.ps.In inferno.ün cótritione petó qui eft maxim* infemus torques cófcientiá petóris quis cófis valeat ad tebif tibtfquafi diceret nulIus.Ecci.xvii. A mortuo quali qui non falutem. eft pent cófeffio.Ideo Efai?.xxxviii.dici? Viués viuens ipfe cófi'

tebif tibi.viuensfcjnonfola vitanatura?fed gratia?.Aug*.Nifi eni veteris vita? peniteattnouá" ÍHchoare nó poteft.Siít eni multi fluiti qui fe fine aqua radere voliitxxtirpare fcj peccata per confef fioné fine aqua cótn'tionis.Scdo hoc idem patet rationefm Qui . parif.quia in petcre multitudo peccatoni eft quali multitudo ver* mium/ferpentiu/etfcorpionii cónnuo cófdentia piigétium.Sunt eni ibi lubrici multi piigentes.ps.Illic reptilia quoni nó eft nume* rus.aíatía pufilla ai magnis.parua vida ai maioribus:qu? tñ exh pio in mediana fnpto rumg exeiit de vétre cordis nifi premortila.

,Sermo Quintas., Fo .XIX. nee euomi poffimt qdiu vuiutPropter hoc vt euomátur mors co ni £curanda eítPotionibus ení 8¿ medirinis occidátur lóbridín ventre páhiuloni vt abfinthio vel aceto.Sic amaritudine copan* ctionis interimütur peti. <EScdo mulier cá cócipit in gaudio:pa* rere nó poteíl fine doIorcNü mini ergo fi petór qui cócepit iniqui taté in voluptate fija q> eá pariat cum triñitía. Tertio cótritio eft quafi queda maloni humorum comotio.ps.Sana cótritiones eius quia cömota eft.Sed medicina laxatiuá receptums prius medid* nam^pr^paratiuá et humorum cómotiuá acdpitCófeflio antera Iaxatiua eft mediana qua corde cómoto euomátur oía pctá'.ergo neceffe eft eá ßcedat cotritio vocaf cómotio.Q_uarto dicit Aui céna.iiii.cañ.q> in morfu venenatoni .phibefcófolidatio vulneris vfq? ad hora fanationis egri a veneno & malicia efrMorfus ho* ftis antiqui eft vulnus pcti.Iftud auté vulnus cófolidat* qñ qs ami fit propofitú cófi tendùfed tenet ipfum apertii falté in mente qdùi habet tale ,ppofitn.Licet eni per remiifioné precedente in cotritio ne fit aliqualiter expulfum venena peti:tñ aliquid adhuc reftat de üü'9 malicia: quia,ppter obligationé ad cófeffionéetvereciidiam exhumilitate cófitétis etpenáexabfolutionerelaxandánó opor tet ftatim fieri cófolidationé quafi no oporteat de cetero confiten',

- Sicut eni in re que. content* ftatim apparetqd intrinfecuslatet:fic cor cotrim" per cófefli'oné vere oftédit quicqiiid priuS occultauerat. Ideo quere? petm ilìi9 et nó inuenief :quia cótritio cum cófeífi'one ficpeccatiiflbolet q> fimpliciternon apparet. ¿Tertia* .ppofitu eft fatiffaciédi fi loco 8c tepore 81 poiTibilitate penitétis.Contritioné eni fequi debet fatiffactio.Non eni fumeit velie fe aquitare de debitomifi fequaf debitifolutiomec domin? * bene póderat vini fine alio .ps. Vides qm tu labore et dolorem co* fideras.Doloré enim cordis et labore fatiffactionis cófiderat pon derator fpirituii.Hieremie.viii. Dolor fuper dolorem et in me cor men merens.Bisdicitdoloré:quiadoloricontritionis fuperaddi debet dolorfatiffactionis.Etfiobiiciaf"q>in valida cótritione de* k letur poena 8¿culpa.Cá igitur cófeífio 8¿fatíffactio pcen?fint/tá* Cótritio. ta poterit effe cótririoq? neutra fequentí Vtn i có* Gerfon.Nemonouit talé fe habere cótririonemqu§ delere poífit tritio fuffi totale pamam.Neigi£feqs cómittat difaimini oportetq>quis dat ad de habest validacótritíonem/habeatmMomin? jjpofitumcófitédi lendú pe* et fatifiadédùmaxie ai ifta lint in ßcepto dei 8C eccfiaeiet nó pare * ná $C culi re RCepto/ tráfgreífio 8C petm mortale é. Diátfcáo fm ende q> co* pam. tritio fola in articulo mortis vbinóapparet au fieri poffitpfeffio

c üi.

D e penitentia. füffidt ad faluté.Sed qrii ùicertii eft vtm tiic cotritio poflit haberìr ftultii eft iTlird tépus expectare 8£ tato fe diTcrimihi exponere.

L 4 E S e d queriian in cótritione aliquid dimittatur de pena debita Contritio petó. Arguii q> non.Iuftitia humana exemplata eft a diuina*. fed V tn i i co f m iuftitiä humanä no dimittii aliquid de pena peto debita fi pec tritione cans peniteattquia no minus punitur homicida fi peniteat c[ fi no aliqd Av peniteat:ergo fimiliterfm iuftitiä diuinä.ppter ptritionépeti vel mutai de difplicentià" nihil dimittii de pena debita.Rrldeo Prima propoli pena debi tio.Pena debita petóri no cótrito eft eterna.Patet per illud;Mat* ta peto, thei,xxv.Ibù"t hi in fupplicium etermi.Nec cóiter eis pena tépora

lisinfligiiadeo:quiabenceftomi'busquipreuaricatur et inique agüt.Hieremie.xii.&.ps.Iiilaborchoium nonfunt/et ciihoibus no flagellabütur.Secdda .ppofitio.Contrito debei pena téporalis non eterna. Matt.iiii,Penitentià agite:appropinquabit enim re» gnum ccriorü.Et ratio efbquia cótritio habet gratta" cócomitanté per qua homo emeii amicusdeùfed penaexterminàs acófortio dei &fanctoruqualis eft pena inferni non debeieiqui iä reconci hatus eft ad amicitià:fed folum in peto pfeueranti/& qui in inimi atta pfeueratldeo per cótritionédeletur tota pena petóri debita prius:quia libi debebaipena eterna/nó téporalis qu? (ibi dimitti tur in contritione:itaq>nüq experiei illänecintoto/necinparte. Ideo rationabm'terdidiqj in cótriti'one pena eterna mutai in té poralé.SimiIe eft exemplii.Nähomidd? debei pena fufpédiirm dulget ei rex Si ubi fuffirit q> fadat emenda honorabilem :et parti farilìàciat'.tota pena fufpendii fìbi dimittitur:& in alia téporanea

' cómutai.Tertia propofitio.Triplexeftcótritio:minor/maior/& maxima. Minim 9 dolor qui eft jjpter amore deicn.ppofito confi tendi/fatifraciédiy&ceJtTandiapctìsfumdtad deletioné culp§:& delet culpa et reato"pena; eterna?.Sed fi maior fuerit:tunc penam habet adümctä: qu§ vt plurimo redridat in vires fenfitiuas ex rnv* perio voliitatis dupenités in feipfo tale dolore exdtat/vel volmt* tarie/vel ex neceflitate natura per quem vires fenfitiu? fequiitar moto viriü fupiorü: Si per tale pena dimittii aliquid de pena té* • poralipctóridebita:tato plus qua'to dolor cótrftionis&dolor fens fualis maior eftata vt poflibile fit tanni effe dolore fenfitiu? par* ris Si volùtatis q» dimittai tota pena téporalis pctódebita:vtpa* toit in magdalenat&talisvocai maxima cótritio .QLuaeauté ta

~. Iis fit nefeiotde9 feit. CefarftM ulier quaedä de pprio fih'o peeptri infante vfq$ roma ,ppriis brachiis portans cn mulris lachrymfs SC ßngultib* pctmfuü" papae uuiocério &cardinalib* eil cefefia. Cui

Sermo Quintus. Fo .XX. iniurtxit papafr in cade vette in craftino Cora eo cópareret in qua ad pctni ad fura accedebat Deponés ergo ceteras veftes ih carni* fia fola ad papa venitquaciiqs pniara tacere parata.Q.d vidés pa* pa dixit ei. Dimiffum eft tibi petnì tuu.Hoc audiés cardinalis qui dam murmurare c?pit q> infumaéter iudicaflet. Ad qué papa.Si male iudicaui intretdyabol* in meni auté bene:fimile tabi contùt gattet ftatim ciictis vidétib*dyabol* cardinale vexauit: 8C fiede' petm mulieri dimilTumdeclarauit Item Cefarius.In angliaqdà dericus maioris ecdefia? canonie*/& epi cóTanguineus quada pu* ellam fpedofam iudei filia ad amore futi indinatut Dicente auté illa q> intantu a patre fuo diligebaf 8i cuftodiebaf q> nó poflent lì mul cóuenire nifi in nocte parafceues:quia tue iudei fluxu fangui nis patiétes minus circa alia occupatur.Illa igi£ nocte canonicus immemor dnica? paffionis cu ea dormit vfq? ad matutinu. Pater vero fntràs vidés ad Iatus vini cogitauit oeddere. Cognofcés au* tem q> cognat* eflet epi timuit hoc faceretfed cum multa ira exda mauit.Q.uid hic facis o male xpianetvbi eft fides tua £ Traditus es iufto dei iudido in man* noftras.Si nó timeré epìn.ftatim in* terficeré te:& cu magna cófufione de domo eiectus eft.Cii autem talis effet hoc eodé die cu epo in mifla lectur* epEam:timuit tanto die alteri fuu officia cómittere .ppter nota.Timuit edam fe facris ai tato peto ingercre:et etia timuit confiten'.victus ai erubefeétia et faais veftibus indut* cu ftaret ante ep"m:ecce pre&ctus iudeus cu magno fuoniftrepitu ingredif querimonia factur*.Qjt vidés predictus ùmenis tremés ac pallens dixit in corde fuo.Dne deus libera me in hac hora/et ego^mitto q> de ifto peccato fatiffadani tibi.&decetero te nó offenda. Admiràs epifcop*quidin ecdefiar vellent iudei 8i maxime tali die/iuflit eos ftarejlli auté moxvt horaaccufationisderici apparueriit:virtute diurna obmuweriit. Videns auté epifeopus ora iudeorà cótra fe hiantia:& nullu ver* bum refona"tia:putàs q> ad hoc veniffent vt diuinis illuderent:eos aiindignatione expelli iuffitClericus in fe diuinam expertus de mendà:pctm furi epifeopo cófeffus eft:et poftea ordine dftercien. inùrauit:&pudlabaphfatadauftrdfanctimonialiu.Ha?cCefari^ De hoc aut qdhic dicif q> iudei patiiitur fluxu fanguinis in die pa? rafeeues dubiii eft/nec inuenù? in aliquo doctore autentico. 4ECluartayeritas.Remifl"io peccatonimagis eft opus mificor* dia; q iuftiti? qua; eft in actib* humanis:in quibus tn poteft pn'n ceps ex mifericordiapenam relaxare/velinaliam commutare ex caufarationabili, ( _ t

c ini

DePeni entia. €C Sermo Sextos de eodem perthema praecedens.

- i&^?Sf^^0CItcr a c c e ' e r a n d d eft iter trio di erri, i. pniae propter Cóuerfio. m. LÈ Jfquattuor. Prirrfo propter periculd cófuetudinis peccàdi Q_uattu* ^JlT^^qwiavt dicit Ariftoteles i libro de méoria Confuetudo or caufe $ Ig^ilÉf eft altera natura:& difficile eft affueta relinquere.Q.ui pterqs dj crii lapide confuetudinispraemit* ed lajaro quali qtriduan?fetet: hó cito co* nec faale refurgit nifi clamet Iefus lajare veni foras. Hieremia?. uerti ad xiii. Si pót ethiops mutare pelle 8C pardus varietates & vos pò* deum. term's bri làcere ed didiceritis maid. Ifti funt de quib?.ps. Q_uos

vix dris ad fe retrahit qui diamt** vincti in media'tate & ferro : & de quib9 itera.ps.Ci.ui edux.it vinctos in fortitudine.!*, ai violétta

B quord vn^dicebatn'niquitates me? fupgrefie funt caput med. Nà" Iniqaitas. eft peccatricui refiftitur 8i non confentitur & illud é fub capite id é Q,uó ii'q * ratiòne dequo.Gen.iiii.fubter te erit appetii tu9& tu driaberis il tates fup * lius.Scdb eft peccata cui confentitur fed tn ex paffióe magis q ex grediutur electione Si iftud peraenit vfq? ad caputa', rationé e] eft caput ani* caput. m?.Terdus eft gradus peccati qn homo confentit in ipm ex habì

tu & electi'óe / qué babitri generat confuetudo praua:& tdc iniqui taj? fupgreditur caput:& ita paulatim gradir" donee fupgrediat*" ip fum ad modd aquard currentiri & crefcétid & rapientid vfqs in in* remttm.Q.uord vnus dicebatlonc. ii.pelagus operuit caput meii & Tren.iii.Inundauerut aqu? fup caput med dixi/perii.Seoa cau fa velodtatis eft quia qui diu iacet in peccato fàcile nu't de peto in peccatum.Nam vt dicit Gregorìus pecca tri quod per pniam non diluitur mox fuo pondere in aliud trahitSicut qui graue on 9 por tat/facile cadit ficut lepus currés verfus vallé.Faaìe eni cadrit qui verfus valle inferni fempvadunttde quib^.ps.Hi in oirruWcs fup bi? 8i hi in equis luxurien'piobligati funt & ceciderunti.thefTa.ii. vt impleant peccata fua femp, Ofeea'iii. fanguis fanguinem teti* git i.peccatd fequitur peccatd tang pena ipftfpeccati.O ppreflì' eni a tyranis affi'duo nouis exactionib9 opprimrif.Q,uéadmodri egi* ptiiirridebant populridni. Exodiqui .ppterea veloater exierunt Inde Efa.v.ve eis qui trahrit léga refté fcj pcccatoiy.Ió Ecdì. xxi I ilipcccaftine adiicias iterri:fed & de p ftinis deprearevt tibidi mittantur. Tera'a é piculd mortis fubit?/intempeftiue7& incerte. Ma t . xxìiii. fi feiret pffamilias $ horà fur veniret: vigilaret vti<p & nófineret pfodidomd fuà & Mar.xfii. Vigilate & orate: nefd ti's eni qua hora dns vf venturus fitme forte fluito dormienti dica tur illud Lucxii.fìulte hacnocterepetétà teanima tua".Dormidt eifiaithdyas fub vmbra iuniperide quo legif tp opurneaiftodit

Sermo Sextus. F o . X X L ignem: ita vt quadoq. fub anenV ei* fine extictice ignis p annà feruatur.Inde iuniperus dicitur quali gignés pir. Sic illi dormiiit fub vmbra peccatori!qui anima?.peccatriciferuant igne aeternn. Sed & fi egrotàti detur fpaciii penitendi & deliberandi: vis tri 8i pondus egritudinis ita totii illd abforbet vt vix poffitnifi morbo intendere-Inde egrotus priusvocat mediai corporale § fpiritualé & plus gaudet de aduentu eius aim tri medicina corporalis fit ca rior medicina fpirituali qua? gratis offer? : qua dns folo verbo cu* rat iuxta itld Sap.xvi.neqs herba neqs malagma fanauit eosjfj fer mo tuus domine.Q_uajfta ratio é diffiailtas vere penitendi:quia dimale eft inueteratu dierum malorum effe iùuené diera bono* rum propter antiqua confuetudiné. Eftenim de tali ficut de nutrì tis in delidis & bonis morfellis in curiis & domib* prinapinrug* bus antiquatis & de curia licétiatis gram's eft panis durus &par* ca dieta:veftis exilis/& dom^parua. Antiqua eni gule & fupbie: ceteroraqm'tiorii confuetudo per qua fua natura eli quali alterata feat eum abftinentiam/humuitatem/& ceteras virtutes quali ré contra natura abhorrere:ita vt ficut dii iuuenes flint abflinere nó pofliint propter nature calidita<tem:fic nec in fenectute propter ed iuetudinem contrariam. Cuius caufam reddit Gregorius dicens. Vfitata culpa ita obligat mente qj nequaq furgere poflit ad recti* tudinem.Q.uaproptervelociter redendii eft ad penitentia.qd net medio gloriofe. virginis qu£ cómifenit tria fata ferine, i. tres;ptes pnia?. vt efficeref panis lachrymani.de quo.ps.Cibabis nos pane Ìachrymara.Etvt nobis porrigat ilium panem dicamus. Aue. CCVltimodicturide contritione Primo dicem^dequalitateix-effectibus eius.Secundo eie fignis vere contriti. <C Circa primii fciédn q> f m fex effect1* cótritióis ipfa cótritio fex C fortitur nomina.Primo vocatur contritio quia ficutvnguétti fana Contritio tiuum confiatur ex multfs herbis inmortariolo contritis: lie con* De fex no tritionisvnguentii ex herbis peccatoni qua? nafeuntur in terra no minibus tira duconterunturin mortariolo confdenti§.Hec Bernadusfup cótritióis. Cantica Sedo f m Boii.& Alex, quia qd content* écor peccatons quod eft tanq vas fictile repletumveneno peccati'.Deutero.xxxii. Fel draconum vino" eorum:& venemi afpidu ifanabile: & duplici mola content? Vna eft furfum eleuàs fcj fpes venie ex confiderà* rione diuin§ mifericordi^ralia eft deprimens deorfum que_ eft nV mor pene proueniens ex confideratione durine iudiciq de quibus Deutero.xxiiii.Nó accipies loco pignorf iferioré & fuperioré mo lam.Iftudvas #circohic contenti»: quia diBiimvt emollefcafcvel

D e penítentía. magis vt peccati delectatío totaliter effundatur, 15 didn» contri* tío non fracrio: quia fractío cft in maiores partes: contritio in mi ñores. Et quádo eft fracrio in maiores fapor aliquo mó remane*, vt autem non remaneat nec fapor nec veritas/in partes mínimas conteritur. Haec ant delectatío totaüter amittíf & hic & ín infer> no: hic per gratiam/& in íferno per pena ?terna". Vtrobiq? eni eíl contritio in pena eterna ECCH.XIM. Conterei* ai deliquete defiera; &.ps.Contritio & ínfeliatas inviis eoni.& hic de quo.ps.Cor con fritura &c.Sed aliter & aliter: quia in inferno conteritur in pulue remmon vt aliudvas fiat quia de impiisdidf.Non fie impii non fie/ fed tanq puluís quem proiicít ventos a facie terr?. Sed in con tritume grati? eft contritio ad fàdendu 8C generando" vas nouü 8C folidum per humorem grati? 8i lachrymara. 16 recte df contritio non attritio quali parrium tritaruvniovtfiatvasinhonorej fm ilkid de paulo vas electionis eíl mihi iftcCSecudo vocatur feif* fio. Vnde quattuor feindenda funt Primo corda peccatorti tang vtresidiaboli vt tota fetulentia totiiqs ius peccatoni inde effluat vt nulla in eis ftilla remaneat Secudo fdndenda eft veftis peccati 8C atterenda & anichùada. Et tune f m Auguílinií libro de doctrina xpiana Timor q cft carnifex anim? debet punire 8¿ torquere ani s má vt ab ea exeat mal* fangufs:fc3 peccati, de quo.ps.Libera me de fanguinib*. Tercio quando dimiflum eft peccata 8i deftructii per contritionem&diuifum in minutas círcúílantías fdndenda eft fequ?la peccati macula fcj a pena.vt macula femper fit in pro* polito deteílanda : 8¿ pena fatiffàctoria amplectéda. Peccatom ei dum in culpam & penam diuiditur ad modum pomi putridi cui* pars putrida abfcila dimitritur & pars fana referuaf .Q.uarto fein denda eft carnalitas quae remanet vt fiat hó magis ac magis fpi* ritualis. Corp*ei qd corrupn? aggrauat aias. V ñ petór ex toto car nalis eft:fcti q funt in patria ex toto fpirituales: q funt in via parti camales/ parti fpiiales: & pót in eis magis ac magís cóteri cama* litas.Sicutdidtap&.Morrifi'catemébravfaàfuntfup tra: 8C mia hi miid*audfix*é et ego mudo.H?c carnalitas femg fddéda é: 8C fddendo eáp timore carnificé.aliqñ exeiit lachrym? exteriores. Aliqñ ei corp*ppatn; ai? & ?cóuerib.Hec altiffido q ad tria vicia. Ci Tercio didtur compunctío fm Guíl. tribus de caufis. primo quia in contritione tune primo fentiunturípine & aculei peccato* rum aim fpiritus fanctus cor peccatoris infufione gratiasviuificat ps.Conuerfus fum in erúna mea dum configura: ipina. Ante eni

aduentumipiìusviuifiaim corde ftupidovel potius mortificato

Sermo Sextus. Fo .XXII . Vdmorbiotnecvulnus peccati necfermm invulnere fenn'ebatur: ftecaculeipeccatorumaiec punitionesipforum .ps.Q.uaedidtÌ3 incordibus veftris &c.Multa enidicuntur in cordibus.ps. Dixit infipiens in corde fuo non eft deus.Et itenim Ex abundantia cor dis os loquitur mala. Cubilia vero funt confcienti? in quibus ho» mo fepe requiefdt quali in fecibus.Poft igitur aduentum eius co pungimini in his qu? diciti's in cordib'veftris.Scdo. Q_uia pecca tor eftfioitbos velafWin lutuß merfus.Vel ficut quivulgo didf? infangatus cui aculei 8i calcarla adhibentur vt de luto exiìiat Sic demétifiim9 pater peccatores de lacu miferie Si de luto fecis edu cere volens pungit: vt fupra petram uhriftum dominum : vel fan*, rteccuerfatiöis foliditatem exiliant. Etquianonfumcit diuina ptìctio nifi etiam homo ex pte fua fe pùgat per timoris aculeum/ i6didmrcompunctioquafifimulpunctiaTerdoquiaficutarbo= res thuris Si mirre fudibusferreis vulnerane :Si ipf? vulnerati» ve

• lut lachrimat? aromata mirr? 8i thuris proferunt.Thus enim & mirra lachrim? funt huiufmodi arborn coaguläd?. Sic compieta corda penitentium thus deuot? orationis Si mirra intern? amari catibnis proferuntHaec Guillermus. IEQ.uarto dicitur conuerfiopeccatons.'quiapcccatordumeftin

Ì>eccatis fubuerfus habet fub quod debet fupra habere Si econuer b qurafpiritum habet fub carne Si carnem fupra cum effe debeat

econuerfo : Si faciem vbi debet habere dorfum 8i econnerfo:quia habet fadem ad pofteriora.i. temporalia& terrenaJta enim ocu los habet ad eavtnonvideat eterna.Prouerb.xvii. oculiftultorù infihibus terr?. Aures edam fic habet ad illa vt ?terna audire no poffit.Prouerb.xviii.Non redpit ftultusverba prudentieJSJares etiam ita habet ad eadem vt nihil redoleat fuaue nifi ftercora tem poralium. Efai?. ni. Erit pro fuaui odore feto* : Si fame 8i pala* tum non habet nifi ad üla : & propter hoc non comedit nec fapo= ratnifi iIIa.Similiter diuerfus eft habés in dextera quod debet ha* bere in finiftra & econuerfo.Ecco'.x.Cor fapientis ih dextera eius 8i cor ftulti in finiftra illius, 8i ìbidem fexto. Cor fapientis vbi tri ftida eft:& cor ftultorum v biletida Sirailiter eft euerfus habend extra quod debet habere intra Si econuerfo. Eft enim extra plen* „ Si intus vacuus:extra diuesn'ntus paupertextra veftitus:intus nu diis:extraniridus/mtusfordidus:extradomimisahtrafenms/exs trahomo:iht?iiimentum dyabcli/extrahomo: intus brutura/ex trafanctiistintus execrabilis/extra monachus& clauftralis.int9

omni'Iafduia 8c ùiordinatione fecularis/extrarex coronatusu'nt?

DePem'tèntia. " latro fpmtiiàuTufpendìo dânatus. extra epiïopus pontin'au'bus omamentis decoraws.inmsdyabolicaîwrpitudinis ùifignîbus deturpat^.Ideo merito didf cóuerfio ab ifta puerfitate et deordi* natione ad debito ordine et cóuenientem difpofitionem. CCluintodiatf famïïaiî.ps.Sacrinciiîdeo fpiïs côtribulat'.Et fin RayTOndnhTj.iiu.cde fatif.TripJexeftmifericordia.Vnaad fximu dâdofua.Scda incôpafïïone Jjximitang tofh'âpadficaih dado cor fun.Tertia vero in cordiscôtçitione quo ad feipfum : qn fcjmiferef aise fax iâdepauperâtarr/vulnerata»/ 8i morti adiudi* catç.Primaeft magna mifericordia 8i magna facrinaa. Secuda eilmaius.Tertia efl: maximû:quiain prima offert foin fua deo. In feda cor per compaffioné.In terna feipm offert deo in holoeau ftum.Cor fcj cotritu et humùïatii qd efl facxiiidû valde acceptabi ledeo.ps.Tac aceeptabis facrifi'dum îuftitiae. Ad qd opus monet dns.Ecci.xxx. Miïerere aïç tuç placens deo.ùfl vis piacere deo & exaudiriab eo.Aug 9. Rogat deus vt tui miferearis 8C non vis. Q_uomodo exaudiet te dris in die neeeffitatis iupplfcanté: cum tu ed $ teipfo no audis rogante? Vnde fup illud JLuccxi. Date eie* mofinâ\gIo.Prima elemofina efl mederiaiabus noflris.Sine ifta nô valent aliaîelemolïnaî.DicitenïIob.xv;de pctore.No credat fruftra errore decept9 q> aliquo precio redimendus fit. Aug 9 in en chiridion.Q,mvult elemofina ordinate dareta feipfo débet ina* pere:aliter crudelis eft et non miïericors.Ecci.xinï.Q.uifibineg cft'.cui bonus eritfCato.Semper tibi praximus efto.

D Sexto voaf terremota fiuecomotio.ps. Cóinouifti terra et co Terremo turbarti eâ.fana côtritiones ei^.Cómouefp dolore : côturbaf prç tu . iniquitahï Se malora multitudine:& ideo fequiffanftas. Vident? D e quîq? auté fm Guilteffe quinç mot? aïae cétra pctm.Prim9 eft motus motibus timoris.Ecci.i.Tïmordniexpeuïtpctm.Sienïadeofbrtis fùerit aîefl fieri ipfetimorvtip'mtimentê fiigereraciatadpnïalisfacraméti refu folét in co giù et intra illud recipûmanireftû eft hmôi timore mortificata ra trilione, dia't? veteré hoîem Si tà affïxn patibulo pniali.Nô eni intrat pç

nîtétialisfacramétirefùgiauiifi g pretorifpnaIi.i.córefTori ferra* diditaucepenftéti|cmcifi"gyiiVn fin Pm1ofo.ii.metheororà: terremot9eftqno^caufaduuuiiet magna? inudatfom'sfup terrât Sicmot 9 timoris tremore fàcies pctôrê/fupuenireradt diluuiûla chrymarà.Seaïd9 eft mot 9 pudorisrg fi fbrtis fiierit erubefeété de peto fuo abfcódi fàcit operimelo pfeffionis 8C latibulo. V n f m AI berta fon9 gdâcôcomitaf- tremoto" g nôgefdt donect'ra fitntpta; a^tuc exit'ventai magno fono.Sic motus pudorispfdam agitât

Sermo Q_uartus Fo .XXIIL vfqjquoore aperto forms exeat cófeffionis et exeant exalatibnes peccatora g terr?motu animae facmtps.Pemt memoria eorii ed fonitu/eord fcj petórd qu? nó ceffat donee terra oris fcindaf /& cor aperiaf/etvétus luperinflationis expiret CTJTertiuseft motus ir? et ìndignarionis q tatus effe debet et t i fuccéfus vt ùixta pfih'd -ecclefiae vindicare aggredì'a£ m femetipfo dei contumelia et pro* priasiniuriasquaspeccido l'pfemetfibiirrogauitluxta quémo tiara ìmpaf in.ps,Irafcimini & noIi'tepeccarcSed ih quib* irafei tur^in his fl diciris in cordibus veftris.Tata etii debet effe indi* gnatio ptra fordes petórd fua nobilitate idigniflì'mas:et cétra iu* gum dyabolic? feruitutis: vt dicat illud Efa. lxiii.Indignatio mea ipfa auxiliata eft mihi. t£Q_uart* motus abominationis. Latri* ria eni et véter human* iudicida eftpfcientia p, abominabile pcc* catoni fetulentia potius retinere et cuftodire q vomitu cófeffionis euomere eligit Tantus ergo debet effe abominationis motus vt naufeam pur? et integr? cófeffionis inducat Tren.iii.Magna eft velut mare cótritio tua.Q_uéadmodd eni mare fe purgat immun diciis &mortuis fubmerfismecquiefcitquoufqscadauera eordad ripi .piecerit Sic cótrit*qrl voluntas peccidi in eo morata eli qui* efeere nó debet quoufqs cu abominatione eiiciat peti in cófeffione qu? i i mortua funt et fubmerfa in mari rubro ptritionis. Vnde 8C filli ifrael qn trafierdt mare rubra nófuerdt feairi:donec viderunt cadauera aegyptiord fubmerforunVin mari venire ad ripam. |£Ci.uint*moniseIthorrorisqnhonetit2forritervitiavt a pec catis tig a mortiferis et venenatis:imo tanq ab ipa morte reliliat. 8£ velut ferpétes & bufones a fe ;piicere:et tanq paruultì ad maire" ccdefia/& parié,cófefforé/etfindeiusrecipifefaciaLCluadiir eni placet nomini feces petórd et aia delectaf in ipfis tidiu feces refi dent in fundo cófcientiae quali imobiliter.Sed qn incipit reuolue* re et difeutereiniquitaté et turpitudine pctórd:tdc quali de .pruda ina'pidt feces moueri/et cófcientia agitari et turbari.ps. Anxiat* eft in me fpds meusa'n me turbatd eft cor meum. CCIn feedda parte dicturiium* de fignis vere contritord quorum _ E prima eftfpontanea lachrymard eftxifio.Q.neniputaf vineaetCótriticv exit lachrymafignueft vitae.Charitasautem caloreft vitalisai? Quatto* quae fudarefacitlachn/mascótntiomsexringuentes igne inferni or figna etacccndétesignécceh'quévenitdnsmittere interri qui eft fer* hois vere: uor charitatis.Sfmilescuidam fonti qui did? effeinepiroinquo cótriti.. £jces ardétes extingudtur et extinct? accéddtur.Hac eni aqua cor infiama? vtfliratficut cera a facie igmscharitatis.de quo. p"s,Ea*

D e penitentfa. cairn eft cor meo" tang cera liquefcés in medio vétris т еШес efl: aqua qua raforiii cófefli'onfs facile difponif ad pfcindedum crines pctóra, Hic eft infup fiim9 caminorri cordis qui eli fignum magni ignis et magni hofpitis illuc fupueniétis.fESecridri fignri elide* fideriii & fitis flendi fi no poflì't haberi fpóte .Licer eni aqua fit in* fipidattn dulcis efl fitiéti.Sicdolor hcet fit cordi humano infipid9

tn fitienti & defiderati faluté fua dolere & fiere p pctìs dulce efl ac defiderabile.QE dulce erat illi fiere g dicebatEucrrit mini Iachry* mae mese panes:ga dolore et fletu refi'cfebaf/et in dolore delecta baffiaedo^priafaIuté.Prouer.xxvii.Aiaemriensenaamarà^» dulci furnet Нес eft pluuf a volritaria qua fegregauit de 9 volunta ri?hereditatifuae:poftgredit ferenitas métis in qua de 9 habitat ^uia.ps.In pace fact9 eft loc9 etf.&.ps.In mari via tua.i.in amari tudine cótritionis .Placar* eni de 9 ptritione. In fignri cui9 videm9

poftperactapniaminquadragefima9frequéter de 9 pulchni Iar* gif tépus /& fole tribuit optatu quali oftédés fe pnia placati!. Sed ecótra qri poli pafcha/vel in eftate ad pcta rederit hoies tàq canes ad vomitri:pefli'ma dat tépora pluuiara & téporri intéperié/infir* mitatesetpeftes:ficutfactueftRom? inqtiafceffioppter tales dei vltiones fuit ordinata in fefto fancti M a r c i a in Viéna p fili" caufa fuenitordinatidies rogationn.Inde Iob.xxiiii.Dedit ei lo* cum pnie. fcj in ecclefia tpe quadragefimae:et ipfe fepe poft pafcha abutif eoinfuperbia.^Terriufignneftfolicitudograndis fefer uadi a pctó.Toc eni maximu fignu eft q> a peccatis ceflare .pponft Homo eni poft Iotioné magisfolicitefe cuftoditabimmiidiciis. Canticora.v.Laui pedes meos:quomodo inquinabo ìllos^Sicut dolia qua'do piena funt vino fludiofius religàturtfic qn. anima pie na eft amaritudine cótritionis vt redundet vfф ad fummo" fcilicet ad oailos/ligno eft plenitudinis:et ф melius preferuaf a recidiuo peccati:et fi cótingat recidiuare ficut fepties in die cadit iuflus:ci* to currit ad medela" cótritionis habens fpinae pricturam fi viu9 fit primo die illàextraherenitif. Sic de mufca intrateoculum eius. Si vero mortuus fit nihil Ьоцг vel fentit/vel extrahit. CQ_uar* tum fignu" eft quàdo nulla penam corporale fuftmere formfdat: Sf ad oriie opus bonum faciendri paratus efbomnéq* penam mode* ratam,ppter peccata fua portare.Vnde quadriga benevncta fa* cilitertrahif/etei imponif maiusonus fine ftrepituet damore. Siccriperfona permittitfevngi&duciadlibitu portansgratan* ter о т п е т penitentià libi iniunctaimfigno eft q> eft vncta gratta dei:lìcut coriri bene vnctum extéditur:& vndecriqs trahitur.Si ta*

Sermo Septimus. Fo.XXIIII . men no fe permittat regi vt aliquid pro deo fuftìneat : fignum eft: qj male eft vnctaJnde de ròta bri vncta dici? Ezechi'elis.i. Quo* cria? ibat fpiritiis rota; pariter alcuabantur. Spiritiis eni vita» erat in rotis.Haecauté eft natura iftamm lachrymarucctritionis etià ad opera bona feoindare.Philofoph<,.xvii.de aialib^ dicit q> aqu$ pluuiales magis q fon talcs conueniuntplantismec aliqua earum ita bene crefcit ficut cu imbibi? aqua pluuie> Aqua fontis quae ex terra procedit lachrymae funt feculares quae ex amilTione terreno rum procedut/& ilJ^nómultum fecudant. Aque vero pluuie que, de furfum veniiit/lachrymae funt fpiritales deuotionis & cótritio vis fine quib? non bene riga? anima ad fructifieandu.ps. Euerunt mihilachrymaemeaepanes.Noneni fueriit panes formaliter a i fint aque fed virtualiter:quia fic terrà noftram feamdant/q? panes nobis ad fuftcntationem vita; producunt. Efaiae.lv.C_uomodo defcendet imber et nix de cedo/et illicvltra non reuertitur:fed in* ebriat terram et perfundit eam:fic eritverbum meum.Pfalmifta Quoniam ego in flagella paratusfum:& dolor meus in confpe* ctu meo femper.C§farius.Q.uodà viro predicante de peccatisi pccnis infernimulierquedàexclamauitad eum.Diie quid fi'etde . concubinis facerdotum^Ille fciens ipfam fimplicé in ioco refpon* dit.Nung faluabiitur nifi clibanii ardentem ingrediàtur.Illa auté non ioco fed ad cerni accipiens verba:die quodam accéfo dibano et nullo ibi pr§fente:daufoq? oftio flàmas clibani ingrelTa/ftatim eft extincta.Deoreautem cubani vifa eft a multisprope loaim aftantibus columba alba afcendere in ccelum.Stupefacti de villo ne patentibus eìs floribus ingrefli fceminam extinctam de flam mis extrahentes tanq proprii corporis interfectricem in campo fepelieruntVt autem deus mortem fic fimpliciter fibi illata ofté deretq>nonexmaliciaet defperatione:fedexobedientia fùiflet. de notte multisvidentibus candelisardentibusipfius tumulum illuftrauit.

C SermoSeptimus de Penitentia/& fpeciafiter De cófeflìone primus per thema pr^cedens. A

E^lfM Bimus viajtriiidierii&c.CTresergodi^ift^funt Confeflib Ì 2 J | contritio/ confeflib/ & fatiffactio. Per prima exit pecca per co*

|2pf Wé tor extra terram &iurifditioné iuftiti§:& per confeflib cófeflìone Cwàffinfó nem intrat curiam miae.ps Jntroite portas eius in con itraf in ili feflìone Alieauté funtleges& ali§confuetudinesin curia iufti* rifdictióe tèe.: & alia; in curia mia?..ió aliter iudicatur peccator in hac &: in airie, mie.

DePenitentia. illa.Illae auté fadt bona" dieti(vt vulgo df)qui pót exire de prifius fed meliorem qui exit de drn'o iuftitiae vbi erat condénatus. Sed non fufncit nifi perueniat ad curiam mia? per confeflionem: ficut non uifndt peregrino q> vadat pervnam dieta ad peruenicndu ad locum fuum 8i ibi remaneat : led oportj prima 8i feciidà Se fic de aliisvfquequo perueniat pagere .15 male fàdiit qui expectant hac dietam faceré vfq? ad anno" vel etia vfq? ad fenectutéteum pani er rans a via in principio erroris adviam fuam redire poteft:quod fa cere non poteft diu errans.ps. In matutino interficiebamomnes peccatores terr? : vt difperderé de duitate dni omnes operantes iniquitatem.In terra erti vel duitate in qua non fit iuftitia/ abun* dantIatrones.Et mirabile eft q> fic decipiiitur fperanteslorigam vitam ad emédationem cum quotidie oculis fuis cema't q> de eis qui nafeuntur vix media vel tertia pars peruenit ad etatem qdra* ginta annoru:& de magna prole homis vix tertia pars expectat ìenectutem. Feftinemus igitur ingred i mifericordi? curii Si hoc mediate regina iluus curi? fcj mia? qua falutabim9 dicétes. Aue.

_B | £ Multi auté ignorant dietam iftamconfeffionis.Bernardus in Cófciétia. meditarionibus. Multi multa fdimt& feipfos nefeiunt. grunt Qz fumé deum per exteriora relinquentes fua interiora quibus interior é iiecefTariii deus cum tamé irta feientia maior fit &fuper omnes alias : quia eftftude* nuUus quantomeni litteratus eft vere fapiensqmcurrit ad infer re in libro num .Et tales funt ignorantes viam ifti? diet? quia nulla alia fda cófdenti? poteft faluare anima fineifta. Q.uid em'm profunt h'tterae erudi*

tionis prifdani 8i leges ftudere iuftiniani in pelb'b^caprinis nifie. de libro confdenti? deleat litteras mortis?Q.uid profunt haec le* età 8£ intellectatfi teipfum non legas SC intelligas* Legere eni Sù non itelligere negligere eft: legere in pellibuscaprinis &n6iteu» gerci.intus legere in libro confeienti? /negligere eft:imo potius tnfanire:quia magna infania eft ilium confeienti? libra negligere in quo t i ftricte debem9 examinari in die iudicii: Si no in aliis li* bris. Bernardus Stude cognofeere teipfum:quia multo meli'or Si laudabilior eris fi teipfuj cognofeas Si in libro confeienti? tu? ftu deas : q fi te neglecto cognofeeres curfus fideni : fundaméta tiara vires herbani:cópIexiones hoim :haberes etii notidi omniii ter* reftrin/cceleftiii/& infernorum.Et fic apparet q» neceffària eft ifta fdétia ad faluté:et .ppterea diligéter ftudendù eft in libro cófdéti? Sicut dauid tanq bon* fcholaris furgebat ad ftudendd in ifta fcié* tia dicens.Media nocte furgeba ad cófi'tédum tibnet frequétabat fcholas confefTionis. Vnde dicebat.Gonfitebor duo mmis ut ore

Sermo Septimus. F o . X X V . mcò.Nó potèft effe bon* clericus & fcholaris g femel m feptima* na vadit ad fcholasmec bon* artifex mechanic* qui no diligit arti ficiii futi. Sic q femel in anno'cófitef&quafi coacc*/iperit*in hac fciétia dicèdus eft.Et ficut ille dicere 1; maior clericus q fciret mde re in difputatione comuni Cora maiorib* clericis de mudo vbt oés ahi effent ftupefadùfic erit de ilio qui bene ftuduerit in hoc libro. Bene eni rndebit corà" fumo cacellario paradifi/& cora illis magi* ftris fc5 angclis/aplìs/&: martyrìb*/& aliis fanctis no de vniuerfi* tate parifien.fed paradifi Jllifiit qui tres iftas dietas velodter ope recóplentquiaaftinum nonexpectat:quidicunt illud Exodi.iii. Ibimus viam trium trierum in folitudiné. 4CQ.uia materia de cófelTione tractanda venit:hic duae pftiones trartabiitur.Primo fi teneaf homo nomini cón'teri:& virtute cu* iusobligatur.Secddoaufàcienda eft confeffio.lTj Ad primiiqu? _ C fiturefpcyendofitprima^pofitio.Benepuiditde'homini defa CófeflTo. aaméto cófeffionis ad fuà faluté operadum .Probat GuilTs parif. Qt bn,piu triplia'ratfone.Prima efbquia fi natura arboni & piantarli potés dit de* ho eft in reparationé & reftitutionéoim eorum qu§ vis 8i cótrarietas mini de hyémalis eis abftulitln verno enim tepore reaiperat quecuqs eis remedk» afperitas hyemis abftulerat flores 8c tródes/S: denuo fe veftiunt/ pfefliomsi quato forti* natura hrìana eo vfq? deferi nò debuit vt abfip fpe vlla iurgendi caderet in pctnì : bene ergo prouidit ei deus de remedio Secrifda ratiorfi ferpéti 8C multisauib* vtaquilis & acapitribus SC ceruis virtute fuiipfonirenouatiuà/vetuftatii/Si deformitatii ex* terminatiuà" durine fapiétiae bonitas dedit:quomodo incóparabi* hter magis hmói virtute homini indigenti de illa non prouidit Tertia ratio:fi corpori humano vires dedit quib* a cafu fuo corpo ralirefurgerepotTittqualitermifericordifli'mus deus aiam hois a tàneceflaria/tàqj falubrivirtutenudamdereliquit.^ Etfi reddiuo corpora dei jjuidétia mediana .puidit: quomodo no multo forti* reddiuis ammanirsi eni corpora non funt curada nifi fpter aias: ga nec vtilia nifi j>pter aias :quomó non fuit aire creatori oim deo vt morbis aiara fiue pmitiuis/fiue recidiuis medicina ,puideret£ D CSeoida .ppofitio. A prindpib generis humaniquodamodo ad ConfeiTio faluté videba? vocalis cófelTio cóferrcProbat Petrus cator: quia Q.uóa P« primi parentes poft culpa a drìo funt requifiri de culpa: vt pctm qd cipio mii* tràTgrediédocómiferàtcófitédodeIerét.Serpésauté de culpa non dicófeflia eftregfit^:qiiiapc5felTionénórcuocabaf advita.Chayn fifr poft videbaè fratricidio" a dno requifit* vbi eft abel frater tu* :quia fupb* pctnì ad faluté cófiterinolm't;fedpoU*médaatetnega'dodrìm fallete conat*eft cóferre,

&

DcpenitcntiV. dicens.Nunquid cuftos fratris mei fum egotvema mdignus iudi eatus eft. Propter quod fm AIex.de hall.quarta par.trac.de peni. Licet ante lege fcripti nulliifuerit iftitutii facramétii nihilomin^ erant tunc quedä figna jj gerebantin fignii peni'tétia? q habebant ex inftinctu non ex l'nftitutione vt pt3 in exéplis eoni qui no habe bant lege Ione.iii'.Peruenit verbo" ad rege niniue & furrexit de fo lib fuo:& abiecitveftimetaTuii: SC idutus eft facco: Sc (edit in cine re,Et dicit ibi glo.duioffenderàtdeii luxu & ambitióe/ eoni cos dénatione placant p qu§ prius offenderant. Prius quidej ieiuniii quod deo in occulto offertur: deinde faccus qui extern hoib1' exhi

_ E betur.Similiter lob offerebatpro pctis filiomm Iob.i. CTercia Cófeffio. ^p6,ConfembvocalisinIegefcriptaquodäm5videbaf eflb'precc Qs i lege pti in aliquib? cafibus.Patet per illud Efa.xliii.Narra fi qd habes veteripfef vtiüftiTicerisivbiträflatiofeptuagita habet die petätuavt itiffcifi fio aliqnvi ceris.Et in lege pcepat dns vt lepra onderei: facerdotib^ ad quos debaf? té pertinet difcernere inter lepra Sc lepra. Lem.xiii.Et pron.xxviii. fub prece Q.m'abfconditfcelerafuanondirigetiir:quiaut c6reiTusfuerit& pto. reliquerit ea miaj confequetur.Et Eccli.iiii.non cófiindaris pecca

ta tua confi'teri. Sc itern.Eccfi.xvii. Ante morte confitere. A mor tuo eni velut ab eo q non é perit confefiio. Difibluat igitur pecca* tor coUigau'óesipietatis.Efa.Ivni.Etnueri.v. "Viri lìuemulieres

' cum fecerint ex oibus pctis quae folét hoib? accid ere: & per negli* gentiam tranfgrefli fiierit mandato dni/atfdeliqtierit/pctm futi eonntebunf. Inde Matii i . Venieba't ad Iohané confi'rétes pecca ta fua Sc Acfcxix Multi credétiii veniebät ad petrii pfitétes & an nundätes actus fuos -Hec tamé confcflio no eratita particularis Ficutnoftra.fed velingenerali/velper oblatibné/imo &circiiftan tias videbantur confi'teri Leui. iiii.v.Sc.vi. V n in fupradicta au* ctoritate numeri.v.cófitebótur petm SC reddét ipm caput : quitaq? parte defuper ti in qué peccauerntEcce q> de jjeepto legis tenebä" tur confi'teri fertii qd reftitueba? cii additióc quit? ptis. H?c tri c&> feflìb vt didt Eon SC Alex.n6 erat facramétalis. primo quia no lì'ebatfacerdoti eccli'aftico habétipoteftaté dauiii in fperemifiib* nis peecatüScdo quia fiebat in generali folli» Tunc eni fiebat qu§ dam oblationes quib^confi'tebaf gen 9 peti fervei q> erat petm ex ignorantia vel ex maliriatvel q> peccata erat principis vliacerdo*

< ti's/ vel fimplids aia». In noua auté lege fpedalia peti Se fpeciales drciiftatie content* eo q> fpecialia magis m oueät erubefcétià" g ge neraIia.Tercio quia taliscófeflioexopere ©pato gram nó córere batlicet exopereopanteetexobediétia & deuotióelàdétishoc:

Sermo Septimus. Fo .XXVX faeeret.Qjuarta .ppó.Nódebuit huiufmóì c#effio lacrarnentalis mftitui in veteri lege fed tanta in noua.Hoc duplia'terpbat Bori _ F in.iìii.di.xvii. <C Primo qa pfeffio pricipaliter iftituta é,ppter peti Cófeffio. deteftationé.Peccator adt dd male agit odit lucem : & no vult vt Q2 pfeffio ad lucem veniant ne arguätur opera eius ab in reuerfione ad iufti no debuit ciam oport? redarguì" infructuofa opa tenebrard.Q.uae aut arguii i legevete tur a lumie manifeftani.Eph.v.qd' fit p cófeffioné hoc aiit debuit ri Ùtituù inftitui in ilia lege in q maxie facta é mamfeftatioveritatis qiiver bum caro factii é vt intelligibilefieretfenfibile. Trie ei tenebrofa & occulta debuerat manifeftari:8£ verba cordis forma vocis idue retvt ficut de 9 inin'fibilis fe nobis vifibilé oftédit: fic occulta verbà cordis fenfibili fedeo,pdatfermone.Hocadt factiieftin lege'gra b'ae.ergo. C Scdo quia cófeffio ordinai ad recondliationé petóris; faa'endäcädeo:mediäte tnhumano arbitrioa'tavt homo fit ius dex & arbiter inter deii 8£ hominé.Arbiter auté talis debet effe g poffit ponere manumin ambobus/vel inter vtriiquqtt effe no pos tuit quoufq? de 9 fact9 fit homo:& tiichomo deificatus dat 9 eft ne» bis'mediator xp's :qui fc; potuit mand ponere in vtrdq? relinquens in eedefiaad hoc officia miniftros fibifucceffores.Vnde Duraci* dif.xvii.iiii.Sicut lex vetus fiiit vmbra et figura legis nouae:& fis cut in fide veterd implicite cótinebaf fides modernorinfic in ve* teri lege cófeffio fiiit inftituta implicite in vmbra 8i in figura. <CQ,uinta .ppofitio.Cófeffio nó eft de iure humano.Probat Du G radus.iiii.dif.xvii.quia nulla lex poteft Rcipereactd cui9nó poteft Cófeffio. tràfgrefforéiuftepunire.Fruftraem ferréturlegesmifi tràfgreffo Qzpfeffio res poffent puniri.Ideo dirit Philofoph9,x.ethicoiy q> ois lex ha« nó é de iu* bet coactiuä vim p penà:fed nulla lex humana poffet iufte punire re hnano. ilhi qui nó cófitef petm fibi foli notu.Tu ex defectu pbatóis ga de illis null9teftifi'cari pót. Tu ex defectu auctoritatis:ga fol9 de9é g nouit corda fili'ord hoim:ergo nó eft de iure humano.^TjSexta p pofitio. Cófeffio iuri naturali xima efttquia naturale ius hab3 vt fi quis nos offendat ipf? pri 9 poffit defeipfo ius exhibere g dame mus ad alium iudicé.Clui ergo offendit deum/ ipfe primo eft ius dexfuper dia offenfa: ita q> qdiu viuit homo tempus habet indica di de illa. QLUÌ ergo tim et iudicium dei de offenfa prius iudicat/ ne tempore tranfacto iudicetura deo. ps.Cum accepero tempusy ego iufticias iudicabo. CPra?terea fmgeometrasrectdeft cuius medium non exit ab extremis : 8i hoc eft quaficonnaturale t cctitudini. Homo a utem naturaliter nafeitur cu pena & montar aim pena: ergo ne media

dii

•x 3 DePem'tentia.

excat ab extremis naturale eft ei vt viuatin labore & penitenza. Ite naturale é q> pr?fentatus regi fordibus & fetulentiis careat Sic Daru.pcepit Nabuchodonoforvt cófpectui fuo repritarétur iuue nes de femie regio forma decori. Sic Iofeph actiofus &veftemu5 tata pr?fentat9 efi: pharaoni.Oportet ergo vtpriufq accedami ad regem glori? tergamus faciem confcienti?.ps.Prasocaipem9rV dem eius in confeflione.

H CSeptima^póSacramétnc5felTionisefi:exxpiinftitutióe&p Cöfefli'o. cöfequens ex iure dnuno.Pt3.i.theffa.iiii. ha?c eft volritas dei fan Q2 pfeffio rtincatfoveftra:fed.ps.Facta eft iudea.i.cöfelTio fanetificatio ei 9. eft ex xpi ergo de voluntate dei eft confefli'o. Vi i tho.iii.Par.q.lxxxiiii.ar. iftitutióe. v.in refponfione.Sacramétii penitenti? eft ex inftitutione xpihic

dominus in principio fu? predicationis no folli dick hominib9 vt peniteant fed etiamvt pniam agant:fignàter determinäs modos actuumquirequirun6adhocfacramétii.Miniftros etiädetermi* nauit JVlat.xvi.vbi dixit petro. Tibi dabo claues regnic?Ioni.Ef fi'catiamverohuius facraméti 8i origine virtutis eiusmanifefta uit poft refurrecti'oné L u c viti, vbi dicit q> oportebat xp3 pati & re furgere a mortuis: & pr?dicari in nomine eius penitentiam in re* miftionem peccatorum in omnes gentes. V b i polita refurrectio* ne 8i paffionexpi immeditatevirtute nominis xpi patientis & re furgétishocfacramétiibaberevidet"" efficatià" ad remiffioné pecca torii.Modus auté remittédipeccata per miniftros tägit-'. Ioh.xx. Quorum remiferitis peccata remittuntf eist ergo a contrario fen fu quorum non remiferitis non remittuntur eis. Sed facerdotes non remittunt nifi confi'tentibus & fe pntitibus eis: ergo cófeffio eft ex praecepto xpi. Néc eft credendum q> eccli'a & apoftoli illud lugum impofuiffent hoibus ra periculofujmifi xpsverbaliter apo ftolis iftud pceptum dediffetló fallit glo. de pe.8i re.di.i.c.in pe= nitentia quae didt confeffionem folli effe de iure pofitiuo hiiano. Fallit etiä hiftoria tripartita quae dicit q> gr?cinon cófitentur.Na" & Crifoftomuspatriarcha Hierofolimitan^oródoctorconfeffio nem deferiplit q? eft fai9 animarri/remiffio peccatorii:recuperatio virtutum:fùga demonri;obftructio oris inferni: & aptio paradifi. Q_uod non itaferiffet nifi gr?ciconfiterentur. Q_uod etiam expe rimento difeitur quia gr?ci confitentur ficut 8i latini. Et fidicatur tp per aucton'tatem illxquorri remiferitis peccata &c.foIum ordi nauit miniftros ecdeiiae ad remittendii peccata: nec inftituit aut pra?cepitvt peccatores accederent ad eos in pfeffione rndet Bori. uii^i.x\ùVSufficit$?grotoexponaturmedicus.& mediciafibi

Sermo Septimus. Fo .XXVII . neceffaria.Vnhugo de fancto V i c t dixit medicis vt curarét.fecl non dixit infi'rmis vt ad m edicos curandi caufa venirent : hoc eni quali certti effe voluif.quia egri Iibenter faluté grerent SC fe curan dos offerrent fi medicos inuenirent.ha?c illaPropter hoc xpiano multò* debet effe cómédabilis confeffio ab ei? auctoritate q eà ad* duxitfcj fi'lius dei. Ciide^anteaduétdfuum multa bona mundo mandauerit per nuncios fuos:ipfe tn jjdà in perfona propria atta* lit mundo:vt eft ßceptii de dilectione inimiconi : de pace feruàda cum his qui oderüt pace. Et confeffio peccatora hoi figillati facta appàret effe optima quia optimi eà attulit. Optimi eni eft optìa adducerevtdicitDyonifius.Gfaeniiftaquàdeus hominiin fa* cramento ifiro facit eil vna de propriis gratiis ad tépus gre, pei* nent.Non eni in véteri lege remittebatur perni his quicófitebait tur vt patuit i achor Iofucvii. qué poli cófeffioné lapidauit ois po puIusJó àplectéda é confeffio tempore gratia? tanq mìa dni buie plenitudini téporis refeniatat&tanq res optima ab optimo addu cta.Et hanc rite ördinauit quia in periodo mortis in bello ita vul nerari potefl dominus ficut fubditus: Se fagitta ita fortiter regias cames. perforat ficut ruflicanas. Et io prudés dux debet aliqué vi* ces eius gerente ordinare vt fi contigerit en mori/ ille Iocii duci? teneatDux dirigens nos contra dyaboló" Se vitia/é diuina gratia A b eo enim nobis efl Rfidiuj qdiu talis dux in nobis vigebit fem per vincimus hofles.Sed rex ille in nobis mortalis eft ex culpa a nobis cómiffa. Ió dns vice regis ordinauit pura confeffioné ne in peccato adyabolo capiamur : dices inda rex meusXconfeffio. CiOctauapropofitìo.Sacramétiiconfeffiom'smaximeaxpoin* I ftitui debuit in tepore gratia? : hoc eni maxime requirebat temp' Confeffio plenitudinis Se abundanti^ in quo maxime debuit abundare mia pfeffio eius triplici ratioite. Prima ad homimi attractioné ad quod mul* debuit in* turn valet mia Sc manfuetudo. iuxta illud.Canticorci.i.Olea" effu ftitui tpe fumnométuiud adolefcétule, dilexertittenimis. Nome dei fuit gratia?, oleii eftìifum qn fm fuà miam faluos nos fecitPropter qui mife* ricordià praecipue mundus poli eücucurrit. Bemardus.Oino pro pter manfuetudiné q in te pra?dicatar cumm* polì: te due Ielìi au dientes q> non fpernis pauperé peccatoré/nonhomufti confitente Iatronem /no lachrymàté peccatrice/ no fupplicanté chananeà/nó depryhéfam in adulterio/ non fedente in theloneo/ non fupplican* tem publicanii/nó negante difcipulu/nó pfecutorédifcipulorum/ no ipfos pfecutores tuos.In odorevnguétoni horó" currirn?. Sedo vt exemplo fuo hoies ad miam deo maxime placente Se homini*

Depenítenha. bus maxime vtilé inuitaret. V n flip illud ofeù" efiufum àkk glo. Sponfus a píe mifiìis ad fponfam venit vndusvtfponfamvngat vnguento.Terdavt peccatii defperationis deus a mudo tolleret & expelleret.Vnde qñ fili^deiconfummauit opus falutis nfe.: ne aliquis locus defperatióis remancret: hoi indigno oí dono q latro cinio danationé mei uerat tá tpalé g eterna : cuius culpa certa erat qiu'iam fufpenfus erat tpali morti &etern?propinquiffim9regnii celidediteadé diepcflìdendu.De quoAug9. Confiderabat latro fadnora fuá 8¿ p magno babebat fi eiviin fine parceref.Dñs aut ait continuo, A mé dico tibi hedie mecum eris in paradifo. Mia obtub't quod miferia difìulit.

<E Sermo octau9 de penitentia:& icdus de confeflione.

K 1 ^*^ Actatins iftitutionu diuinarúlibro tercio re£hédit pis A Eg É^MI tbagoram dicenté nos natos effe caufa folis vidédi:fcd

Fides. gj ^^^magisnosnatoseííecaufalaudádideum.Indein.ps. Q u ó p au Ojánnmmi cxlviii.cnfitmentiodecreatione oím creaturarn:&de ditum cosenumerationeearaflatìoésadmonenflaHdaredeutacfiefletris gnofeunf? nis carri. Sed qui non cognofeif corporeis oculis vix laudari pót ea à funt a corporea creatura nifi per audita cognofeatur eius bona fama & fideù de eo opinio habcatur.Propterea non cognofdm9 dea nifi ex au*

ditu fidei.ps. Q_uanta audiuim9 SC cognouimus & patres nn an* nunciauerút nobis.Ic fiíii iTraef ex auditu per moyfen cognofeen* tes furi liberatore vt ad eii puenirét dicebant pharaoni.Ibim9 via triu dierum in folitudine vt faenficem^deo noftro. Per via crii il*

' lommtnùdieru&uóaliteraddeiipuenif. Cluod fignifi'catúeft -per duas tabulas moyfi quaru primis fructisfueiutfede refiitutf quia fracta innocéti'a perpeccaUnfolii refiatpnia q eft feda tabula

*. - • poft naufragar. Earn 9 ign? via trió dieni aim regia faba cui no fa tis fuit audirefàma falomonis nifi rpfa in propria perfona en vide ret &T audiret:&: fic letata eft benedicens deii: nunc auté audim'p-fide & timem9quóti'mebantfilii ifrael audientesvocé dñiterribi* lem in méte finaynon audentes tangere mótem. Audiuitadá & timuitíaudíuitÁbachuc&timuit.Domineinquit audiuiaud¿5 turn tuum & timui. Venit aiít Salomon pacificus mitis& hu* milis corde :& in tribus dicbus accedunt ad eum peccatores & pub!icani:iuuenes8¡: fenes: pauperes & diuitesthabeamus igitur acceffum ad cum per quern acceditad noa:virginé fcj gloriofam. oiidicamus.Aue,.

Sermo Octauus. Fo .XXVIIL Cfohocfermonedicturifum'qa^^^ m В facienda eft confeffio. С P«> cuius refponfioue fit prima propoli* Cófeuì'o. tio.Sacerdotifarienda eftconfeffio:hocapparetquattuordecau* Qfcfacer fis principaliter.Prima quia facerdos paftoris f.3 officia* proü.xii doti facié* Nouit iuftus iumétorafuorumanimas.uprçlatus animas fubdi*da eft pfef torum fuorum.Vnde Bonaùi'.dift.xvii. Ne forte lupi abfconde* fio propri rentur in grege qui manducarent agnos inftìtutum cft vt vult*có multa, fdentiarum maro" facerdotibus oftenderét: invultu eniagnofcitur agnus vellupus. Et fi quçratur.Q.uïd debet tacere facerdos cura* С tus vel vicarius fi cognofcat magna peccata regnare in fua parrò Cófeffio. chia.Refpondetur primo q> non debet ipfum reuelare in particu * Quid dj Iarimecverbo/necfigno/necnutu/autaliquo alio móquo poffet p tacere cu* ticulariter agnofci vel etià fufpicari de quacdq? pcrfona parodila* raffi ma* ri. Dicitar feciìdo q> finodus epifcoporum ad hoc ordinatur vt ma gnùpctm ior prslatus ìnduftria &donis fibiadeo datis:& confiliofapiétu regnet iti faluti periclitantiumanimarumfubueniat Io tue debet epifcop*fua parrò* vel ei* vicari* idoneus fingulos curatoru ìterrogare jj peccata ma chia. xitneregnant in parrochiis fuis: Si illiin generali poffunt dicere vel peccatumluxuriç/ vel peccatum inceftus &c. Quibus dictis Si omnibus comparatis:tunc fapiéter aduerfus diaboli machinas machina poteft erigere non inducédo mulctam pecunia» quia( vt ait Cyprian*) non timetur quod emitur.Emunt multi Si facerdo tes Si laici concubinas fuas :redimunt vfuras:& ad omne facinus laxantur. Ohm irta cognofeebant epifeopi dum actualiter vifita* bât Si pridpales cafus ref uatos audiebàt : tue aut Sic. <TjScda ró; quia difpenfatoris habet officid.Ereni dfiïcç pecunie. Si talenterò eius difpenfatio eredita eft/& multiplicario iniucta.Ex quo tene mur nos peccatoresreddere rationêmaioribus difpenfatoribus & camerariis xpi.Minores eni fuperioribus difpenfatorib*ratio nem redderetenentur:illi vero domino vtfieri confueuitin curiis regumvel principum.Sic facerdotes fuperiores camerariiqui* busomnes mefauricçleftescômiffifuntindie iudidicôputabiït de animabusfibi commiffis tanqde fuis villicationibus.Etio nunc videamus quomodo compotum rcddemus.Nunc per vica* rium audit ipfum in fine feipfâ auditurus.Primus computus faci lior. Tum quia illequicompotum audit nihil feit demifns&fa* ctis nifi quantum dicis.Tum fecundo quia fit in fecreto nec feit au ditor defectus tuos. Deusautem omnia nouit 8i in publico согаз omnibus defectus tui compoti audiet/& totus mundus videbit. Melius eft ergo aggredì* primum compotum j£ expectare feeddù

d ini

DePenitentia. Vnde Cafffodor9 fuper illudi. ps.Cófitearn? tibi pph' dc^.IIlis non eft iudex fed aduocat^eft chriftus qui fe ,ppria cófeffi'one danarat. C Tetti a ratio.quia officiò" gerit l'udici's.Et ideo quia aim deo in euria noftra & foro iufticià" de nobifipfis faceretenemur.fua inter* eft ne per errore noftrum aut incuria caufa fua qua contra nos ha* bet perfclitef.ideo $uidit libi 8i nobis de alTefiòrefacerdote dim* ni iuris perito:quicaufe_ fueexaminationiinterfit:& cutfcófihb ci illa examinef Si terminet"*. Hoc enim tacere folét in curiis alienis hti'gaturi fcj mittere p fe qui videat ne forte in iudicio ilio iniufte grauetur.fkSecudo vtait Guil.pif.Si iniuri? &particulares ini* quitates habent particulates iudices et fpàles.Ita q> rex eis no in* tendit nifi per fubditos: a fortiori prouidebit libi dris confiliarios & iudices ad iudicàdu.Oportetauté iudices cognofcere leges fm quas iudicantQjiis auté magis habet cognofcere leges euàgeli* cas q facerdos qui habet docere pplm Si dilcernere inter lepra 8i le pram? <TJTertio fi fubditus fgcularis vel feru"? videat dànificatio* -nem regisata q> cognofcataliquej quiprodat aliquam duitatem regi ptinentéjnuquid tenet* in abfentfa regis mittere procuratori eius?Siergo in iftis corporali^ qu? no funtfpfritualibus cóparà* da talis fit diligentia.fequif q> ho qui per pctrii Si abhoiationes fa etas terra qua in homagio tenebat de deo .pdidit Si alteri contulf t fed dyabolo maxime hoc tenet"" accufare curatori regis qui eft fa cerdos difpenfans bona dni fui:& procurans tanq róné redditurus CCQ.uarto fi quis in ciuitate videat ccbuftioné incédii/aut depre dationé in aliqua parteciuitatismonne cito clamat ad igne vel ad tatrones:&nnciabitvtfuccurrat%:& qua'to magis ad euj attinebit damabit?Cccupifcétiae qs habes icédut aiam tua'.pcta furanfea deo 8i tradnt dyabolo exactori 8i tyrano:& tu no clamabis ad au xiliuad eum qui pót.Et ille facerdos tefte dnodicéte. Q_ctdiqs fol* ueris eritfolutiì.i.quicquid extinxeriseritextinctu. C.Q_uinto fi fit aliquis turbator pads qui contradicat mandato regis;vel velit mobediens*effe màdato regismóne quilibet debet eum ftatùn ac* cufare ludici vel procuratori:& maxime quàto turbatio fibi.ppin* quior.Et ecce impius inter deii & anima fua" ponit lité.Efa.xlvfn. "Non eft pax impiis dicit dfìs.& inter feipfum Si cófcfentiam fua. Vndepeccatiì manifeftumpacemexterioremturbat &iteriorét , quia pacemexterioremturbat/idco iudicio oculari corrigif tergo quia pace interiore turbat'iudicio fpirituali aie dimittitur. Si quia pacem fpiritualem tantémodo turbafctantcmodo fpirituali ani? m^iudido derelinquif.Et ficutperabcnamaccufationé" corapu*

bermo Octauus F o . X X l X . fclicispbteftatfbusemendan? mahifefta peccatale per propriam acctifationem in confeffione emendan? occulta.Non enimfas eft vtfnemudatamaneitoccuIta.Si ergo quis teneturquerere corre ctioné fraternam monne plus tene? feipfum non negligere/ 8i pro priam querereS CSecunda propofitio. Soli facerdoti faci enda eft confeffio.Patet primo.quia exàtiqua legaL quid & ambigui! ortum fuerit/ibis ad facerdotes leuitici generis: qua'to magis in his qu§ ambigua font ad faluté anim? eddd eft ad fold facerdoté. Hinc & oés ciuitates rejfugii flierunt leuitard id eft facerdotd in quo oftendi? q> ed quis peccat ad facerdotes refugere debetVhde ait dns pctórf.Cant".ii.Sonet vox tua in aurib*meis A ures dei funt facerdotes qb* verba metis reuelàda fdt. Q_d fi ea nó audierint/audiet ea de* ad maid noftrd ficut fecit filiis ifrael de

, gb*.ps. Audiuit de* & fpr?uit eos:& ad nichfld redegit valde ifrf. CTert ia .ppofitio.In nullo neceflitatis articulo tenet? quis laico D confi'teri.quia fm durandd.iiii.dift.xvii.Ceffante principali ceflat Confeflio accelToriu.fed confeffio fit princf paliter .ppter abfolutioné. ergo li In nullo defit copia facerdotis qui folus pot in foro penitenti? abfoluere/ab cafu confi folutus eft penitens ab obligatione.Vnde Altif .recitat q> cu que tendd eft dam nam's periclitaret? in mari:& quida magnus peccator timore laico, mortis fmine'tis horrenda confitere? in publico periata vt quidi eorum aures obturarè*t,ppter horroré.fedata temperiate nullus eo rum qui in naui degebant meminit eord qu? confeffus erat in par ticulari preter facerdotem quendam qui tunc cum illis erat in na* ui:ad infinuandd q> foil's facerdotib* fub claue defideratae abfolu* tionis reuelada funt pcccataXicitumtamen hoc effe poffet fi ex fola humilitate ad habendd confilid/vel ad verecundiam propter ded hoc quis facerettcum verecundia fit pars fatiffactionis:dum* modo confités non fubiiciat fe laico vt miniftro.Hoc enim eft il* licitum tquia ficut non facerdos peccaret fi fe gereret pro miniftro huius facramenti& irregularis effetalc peccaret qui fefubiiceret no facerdoti vt miniftro. Quatto ppofitio. Q_inlibet catholic* E adult* tene? orni anno jjprio facerdoti/auteius vicario cófiteri fi Confefiib affiteiopportunitas.Patetpenili dccretalé.Omis vtriufqs fex*. Q2 qlibet •VndeDeutero.xxii.Siquisopprefferitpuelli etclamauerit da* catholic* to q> nó audita fuerit/ipfa nullaten* morief.Si vero non clamaue tene? cófi rifccdfuo oppreffore occidef.Clamoreftconfeffioflqnqsnonaus teri,pprio

. di? quido fold flat interi* in fola cordis cctririone:quidoqs audi? facerdoti. in verbali ,plociitione.C"Lu3do auté dyabol* aliqui animi p perni opprimit:tucfi vere per cófeflibnem clamauerittdato a? facerdoté

D e petiftentia. -» quietimaudieritnoninuenenfcmortem perpcfcuam ho mamit, Suffia'temrn peccatori clamor cordistlinon fit facefdos qui au* chat verbum oris.PfaImifta.Clamauemut ad domiuum cd tribu Iarétur/& deneceflïtatibuseorum Iiberauiteos.Propterqachri* ftiams quifunt inter faracenos captiuifatis eft q> côfiteantur deo cum propofito confitédi facerdoti offerente fe opporcunitate.Si autem anima fit per peccatum oppreffa et non damauerittet cla* morem in confezione contra dyabolum opprefforem non emife* rit:illa cum fuo oppreflbre in cternum peribit.

F 4E Sed multi .ppter multa fpemunt côfeubrem/nec ei côfitentur. Confeffio Primo ^ptermalam vita facerdotis qui uullo modo incitât pec* Propter catores ad penitentia,Non cófi'dit cger in medico qui libi no fub* mita mulucnitSaiptû eft enim.Medice cura teipfum.Nec querere poteft ti fpemdt quis mei gratiç vbi fellis et peti amaritudo inuenif. Alii fpemdt facerdotë facerdotem .ppter bona vitam facerdotis.Ci,uia enî vident ei' vi* côfeuorë. tamoptimâ:&fuâ vitam peffimâ in cóparatione ad viti bona fa

cerdotis 8C nimis ab ea diftare/fibi embefeut confiteri.Tâta enim eft aliqn vitahoni facerdotis q» fold fuae vita» exemplum percutit tMfiia;interiorapctóris.C5fidéra ergo quid faciatverbii eiusqrifo la apprehenfio fie eu terret 8c embefeere facit. Sed taies erubefciit de optimo medico lab eo prere fanitatë ed tn nó erubefeât coquini. a magno diuite jjrere elemofinâVVhde talidfeptë funt fatuitates Prima q? talcs noldt facere vt aïam libèrent a morte çtema:qd fa cerent vt corpus liberarer? ab infirmitate corporali.Libéter enim eis côfiterëtur fi fe feirét a morte corporali liberàdos. Secunda eft: quia #pter infirmitate corporale care códucdt medicos etiâ inex* pertos 8c medianas d ah'qii eis nihil .pfunt/nec .plongant viti:& inarca certa animae falutë medica expertd qui nihil petit nifiq» morbd ei oftédas:qui etiâ medicina certam dabit que, etiâ côferet vitam çternâ/etiam fepe vfq? ad fine quadragefimç fugùmt & de clinant.Et fi quâdoq; fe offerat mediare fpiritualis gratis:dicetve! alius circa ed exiftens. Adhuc fbrtis eft:bene côualefcet. Si libi Io queremur de côfeflïone/efiet triftior/vel offendere? 8c aederet q» citius deberet mori:iterd veniatis.Item dicet. Modo eft in fudo* re/vel in calorcltem dicet q> modo non poteft Ioqui. Item modo mortuus eft 8C fepultus ininferno.Tertiafatuitas eft:quia fi mil* le libris vel regno téporali habédo cófiteretur:& no vuk hoc face* re pro regno cœIord.O_uarta eft:quia lì quis effet ligat^ aut cape* et clamore poffet liberali ftultus effet fi non clamaret Clam et er* goa5tradyabold.dicêsilIudThob.xiii.Egoautëin terra çaptiuî

Sermo Octauus. Fo,XXX< bíis meaefcfTtcbor íTIi.Cluiritaeítjquia aliena peta t\5 erubefeit diccre detrahédo ad fui dánationé:et erubefeit fuacófi'teriad fuá faluté.Sexta.quia qño? plus facrt oftédere ebrietas g tota doctrina eccieíi? /vel falus aíae.Sicut de quadá muliereg oí frequéter fufpi* raret:& caufaj fui fufpirii nullo modo fobria voluiflet fuo narrare marítottandem ebriaaperuitcaufamilliusforevnii pctrñdcquo núg cófefla erat/& pctni ncminauit:de quo cuín crafiíno eircme* morarefcet ad ecdefiá ire faceret vt cófi'teretur/ccfiteri noluitfed nocte fequenti praefcidit guttur fuum. Séptima : ex hoc q> plus ea vohit confiten coram toto mudo q cora vno homine. Agat igitut homo muliens exéplo qaq in fpeculo fe refpidens prtf tergit ma* culas quas habet in fade q exeat domumme cora populo diffame tur.Sic prius tergendae fnnt macul? in fpeculo vitae boni facerdo« tis g exeat domum corporís.Sunt & tertii qui fanicótemnunt fa* cerdotem fed infirmi ad cum velociter mittunt.de quibus Genef xlvi.^gyptiideteftátur paftoresouiii.Ifti funt fimiles benadas quipnus in .pfpentate pofitus helyfeu mandauit occidi:& in infi* mirate cóítitut? ipm honorari preeepit. Tales eni in profperitate fanetos viros etreligiofos cótemnnt:& in infrrmitate/& tribuía* tíonib'pofitiadeoseteoníorationeshumuiter recurnit.Cn eni funt fani pani dehejyfeo id eft medico curantanfirmiveroeum cum muneribus queruntvt confi'tentur. ^Cluinta .ppofitio.Per aprili facerdotem intelligimus fummn G pontifi'cé/epifcopH dyocefanu/pfbyteni panochialé/& eoni vica* Sacerdos riosfcuccmifibs.Ettalisfacerdospanochialiseftproprius facer Q.uid in* dos cmnùi vagabundoni/& eoniquinonhabét propria domici* telligifp hùqdiu in eiusparcochia inueniiiturtvtfuntmercénarii/mercato propria la; res/milites/fiipédiarii/&peregrini.Securius tarnen eilet quadocerdotèV. peregnharívoluntlicentiamacciperea^prío epifcopovel facer* dote parrochiali vbilibet cófitendi & peregrinando quia vt habet de pe.& remif.c.fi epifcopus.nulla cófuetudine poteft introduci vt quis eligatfibi cófefibrem fine fui fuperioris licentia aut tadta: vt puta quia vident et tolerant cum poffintprohiberetautexpref* fa.Si tarnen pofli'nt habere copiam fuipropriifacerdotis pofiunt ti confiten' etiam in aliena parrocbia:quia proprii facerdotes pof funtvbiqsaudire fuosfubditos/&abfoIuere in foro penitentiali: quia vtdicitlex.In his qu? fi'unt fine firepftu&fub filentio nul* lius ledif territorial Et fi praf an facernos prochialis debeat fa diiter dare licentiä fuis fubdiris alteri ?fitédi.Rñdeo fm Thomi gito dif.xviù q? mftifut adeo ifi'rmi q? poti? fine pfeffióe decedere^

DePenitentfa. g confitercnt? tali prefibitero.i6 iquirere debj cuivuIt'confitcm& fi fit bonus 8c timens deddebet ei concedere.fihaute no. Vnvt didt idem doctor Sunt aliqui qui funt nimis foliciti vt cöfdentias fdä% fubditora:& tales multis dänationis laqued iniidunt & per confe quens fibiipfis. Si tn confeffor ad que vult ire habet alio mo aucto ritateaudiedi&no lit idone?fpvirib9iducatedvtnövadat.Sinau te relinquat ed arbitrio fuo :ga libi n5 iputabif fi male cöfiteatur. Cfj Sexta propofitio. In cafu neceffitatis extrem? oi facerdoti pot quis confitere. Tunc enf ßfumftur effe fuus facerdos cd proprius haberi no pot 8i hoc intelligendd eft fi non fit exc5icat*exc5muni catione maiori: quia fi abfolueret? excöicatus inde fcandalum ori retur in ecclia. Tu fcdo quia excöicato cofcare non licet. Non eni fadendd eft illidtum propter quodcifqs bonum quod exinde pro* uenire creditur. ergo .ppter bond confeffionis no eft excöicato cö* munfcandd.Et hoc eft intelligendd fi fciat eus effe taliter excöica* tum tanta certitudine quata requiritur ad hocvt vitetur excoicat* quia tunc nö debet ei confiteri.Et quia poflet quis dicere qj pot c6i cari Iidte propter bond tpale excöicati ergo a fortiori pro falutep pria fpiritualmb ptra hoc lie arguit\Q_ui fufpefus c maiori excöi* catione fufpenfus eftab vfu clauid etia" in quoedqs cafu.Etia' cd fa* cramenta debeantconfem'in eccfi? vnitate ab illis recipi non de* bent qui funt ab ilia vnitate feparati vt funt exc6icati.Et hoc tan* git Auguftinus li.de vera & falfa penitential habetur de pe.di. vi.Nemo penitere digne poteft: quern no fuftineat vnitas eccli'?. I6q? non petant facerdotes per aliquam culpam ab ecdefi? vnitate diuifos. Iudas penitens iuit ad pharifeos: reliquit aplbs: nihil in* uenit auxiliinifi augmentddefperatiöis.Ex quib^verbis apparet q> excöicato non eft facienda confeflio quiadiuifus ab ecctta. Et Ii arguatur de baptifmo qui pot recipi in neceffitate ab hereticis 8i excöicatis ddmodo feruent forma ecclefias. Dicitur q? non eft tan* t? neceffitatis confeflio ficut baptifm* qui eft ianua facrametord. Suffidt enim in neceffitaris articulo confeflio in voto vel in pro* pofito.Si yero facerdos fit tantdmodo excöicatus excömunicatio-ne minori tenetur ei confiteri quia tunc non eftvitädus.Licet eni fitfeparatus a facramentord peeptione: non tarnen ab eorum col latiöe maxfme in cafu neceffitatis. nec talis fic excommunicatus eft ab vnitate eccliae feparatus & communicatione fidelium fj fo lumapceptionefacramentorum.Siautemeffet excömunicatus excommunicatione mafori:nec effet publice notatus:poffet ei cö fiteriintalineccffftatetraro tarnencafusifteaeddit

Sermo Norms. F o . X X X L C Senno Non'de prua & de confeflìbne tertìus p thema pcedés. ^ " •g^ j j Bimus via trìii dieru &c. <C Seciida dieta ih folitudine A Wà. mm penitentiae eft confefìì'o quae video» duplex ìuxta ìllud Confeflio fflh ^Sps.Confitemini dno qriibonus: qm in feculu mia eius. De dupli* t^Li i&lv i ia enim eft confefiio laudis qua cófi'temur dno qmci pfeflióe

bonus.Scda eft confeflio peti vt deleatur.'qua cófi'temur qui in fé* laudis^ FC3 culum mia eft Prima eft propter d eu. Seda propter noftrà vtili* & petóris. tatem ió feda quodàmodo ordinai ad prima: quia feda quodàmó mercenaria eft.In hoc eni q> quis confi'tei pctà ma fe reddit dignn laudareded.ps.Pr?occupem,?tacié eius in cófefiione :8i ficin pfal mis iubilemus ei.Indignii eni eft vt rufticus 8i vùìs hó male odo B - ^ rans & fetens vììibus indutus laudaret imperatore. Prima ni con Sacrifidii teffio tripliciter fi'tcorde/ore/& opcre/fm tria genera facrin'riorti De tribus ohm in antiqua lege fieri confuetoru.Primu facrificiu erat hoftia gnibus, fa) pacificoni. Scdm oblatio pro pctó:& terciu olocauftu.In primo p*crifi'dora i tévnà habebat offere's: fecudà facerdos : t'eia $ deo cremabaf. Inanriqlege feda vna pté habebat facerdos :refiduu p deo cremabai In t'eia to* tòpico cremabai:quod vocabai olocauftuhocétotuincenfum. Prima p s corrndet cótritiom g fit in folo corde:de q.ps.Sacrifiad deo fpiritus cótribulat*. Vnà patte hofti? habet ofterens cu nódd peccata per confeffioné euomuit. Sedam cum ilia euomet expe* ctatfacerdos:terciam vero partem ignis diuiniamorisfuccenius -flabello timoris cremat& incendit."Vnde & Thob.vi.ifta eft par ticula cordis qua fi fup carbones ponas fùm^ei* extricat oé genus demonioru. Seda vero hoftia ptinet ad cófeflioné in qua parte ha bet facerdos cu afportàtur ci pcta: refiduii vero cremaiignedeuo tionis.Terciavero hoftia eft fatiffactionis qu§ manu fit fatiflàdè" do pro delicris:& cuncta operàtur igne diuini amoris fuccenfaa'ta 5» omnia propter deum & ad gloria eius fiimtHec triplex hoftia quae facrificattir in confeffioné peccatoni ordinatur ad confefiioné laudis:quianon eft fpeciofa laus in ore peccatoris.Ecch'.xv. Hiuc Seneca, ta turpe eft laudari a turpibus q ob t«rpia:hoc ei eft offer* re incéfum dignum in vafe immudo in odore fetida peccatorum non in odorem fuauitatis. Et vt ei digne confi'teamur vtraq? con* fefiioneeamperquam magnificata eft per orbe vtraqsconfefiì'o: falutem us dicentes. Atte. fLConditionesvere confefiibnis fan's inueniuntur exdictis in ps.Dixi confitebor aduerfum me iniuftidam mea dno:& tu remi fifti impietatem peccati mei. In quibus fex tanguntur. Primo q> fit deliberati'ua quia dixùScdo 9 fit integralo fubdit confi'tebor.i.

D e perritentta. fimul orina fetebor.Tertio q> fit acculatala nò exdrfatiua ed diri£ adaerfu3'me.Q„uarto q> fitdifcreta:cd dicìt miutb'ua meà:n5 alie nam.Q_uinto q> fit jppterbond fine 8C fincera.ideo fubditodno. Sexto qj fit fidelis ed fide remiflìonis pctórd.ideo fubdit\et tu re* mififli ipietaté peti meùLieet Rter iflras fex alia; multa; ponan? a dodorib^vt q> fit fpótanea/qj fit freqns/q> fit vebx:& fic de ah'is:

4 tri oés hmói coditiones pofiimt ad ifias fex reduci de quùV" oibus pofteavidebitur.Ndcautédicemus de prima conditione.

C CiPrima igifpditiopfèflioniseftqj fit pdehberatiuavtanteqad Confeflìo facerdoté accedat* fuffi'cie'ter fit difeufia & examinata cófcictia:8£ Qz confef pr^cedatRCogitatio oim petórd mortatiu ed circuftantiis mortali fio fit pre, ter aggrauàtibustvt dicat petór apud fe ed fponfa in Càticis canti deliberati cord,iii.Surgà eteircuibo ciuitaté.!.c<5fdentià meà: querà qué dili «a, git anima mea Ics xpm.Sicut eni in corporis refurrecrione oés in 1 vnd cineres viles colligétur:fic in refurrectione aiae omnia perà in

vnd colligi debét.ps.Oifpfiones ifraelis pgregabit. difperfiones.i. peti difperfa in cóTcicntia.Et ad hoc nos hortantur quinq?.Primo fcripturafacra.Efaia;.xxiii.Sume dtharà.i.age pniam.In citha* ra eni téddturcorda; ad fond:fic mébra extédi oportet ad pniam. eircui ciuitaté.i.cófcientià ne dyabolus ibi lateat per pctm.bn cane Bene canit qui bene c5fite?:frequéter cantica illud meretrix obli uioni tradita vt memoria fit tui.Cl.uia eni oblita es creatoris cui: ideo obliuioni tradita es.Item ps.Cogitatio hois cófitebit" tibi.& reliquia cogitationis.i.pctà memorata p cogitationes et in vnam confefiionéredacta.diéfeItu.i.diem folenné&acceptadno agent

. tibi.Item.ps.O_m iniquitaté meà anndciabo:et cogitabo# peto meo.<fjScdo hoc idem oflédit natura ferpentd.Efl:ote(inqtdns) prudétes ficut ferpentes.Mattx.Serpens nullo modo le bene re* gerepotefi: nifi caput habeaterectdvndevideat totd corpus fini. Sic homo in pTenti vita no poteft bene regi nifi feperefpiciat cor fud:&cófcientiàfuàdiligentercófideret:& cófequétercaudam.i. morté.ps.Anninoftrificutaraneameditabdtur.i.ad modum ti* qet fecit àranea.Sicut eni aranea in medio tela» fuae refidens oém motd factum in quaedq? parte tela; fentit:& ftatim vbi fuerit fra* ctura orditura reparattfic anima in cétro cordis quali in medio fui omnefectd in quaedq? parte corporis fui&animae/vel etiàin qualibet alia parte dcprehédit:& fi ibidem homo fuffidéter ftude retrcaufani fuaehumilitatisillic fuffidenter inueniret. Mich.vi. Humiliatio tua in medio cui.CCTertio ad hoc nos incitat natura fuis exemplis.Philofoph'.iii.gthicora/vuItconfiIium & delibera

Sermo Nonus. Fo .XXXII . tionem precedere actu virtualità q> ad actuvirtuofum requirn* q> fit deliberat9:et genus deliberatimi Rcedit genus demonftrati* uum. Vnde lib.de nugis curialiu dici? q> Plato fàcié fuam fepe vi debat in fpeculo:non curiofitatis gratia:fed vt videret quatri p fer* uorem fludii de naturali difpofitione ex faciei indicio fuiflet dirai nutus:vt feruaret naturam ne forte labore imoderato dieti corra* peref.Sicnos ftatum cófciétie. noftrae in fpeculo aniniae cófidera* re debem9:n6 curiofitatis gratia:ficut illi quim libris cótemplan* • turftatiihominisetnihilinde cómouétunvtvideat quàtum fibi ablatii eft de naturali difpofitione anime, per Iabores inordinatos quib9 laborant hoies vt inique agant:& vt fernet anima ne inordì natis laborìb9 corriipatur.ps.Cogitaui vias meas:& conuertipe* des meos in teftimonia tua.LQLuarto ad hoc nos eradit pruden tia feculariii hominii.Primo aduocatora.Sicut eni aduocatus al* Iegationes fuas ordinat anteg corà iudice compareat:fic tu anteg appareas corà facerdote tang fub iudice delegato a fummo iudice deo debes allcgationes petóra tuoni contra teipfum allegarcNà in foro cófcf entia? tato debet effe allegano efficatior: quàto caufa grauior & periculofior.ltem ad hoc erudit andlla? prudétia:que. te ces domus primii feopit quercns eas vbiq? : & pofìmodii in vnum colligit angulutet fic perpalà eas extra domum eiicitps.Medita bar nocte oicorde meo peccata mea/& exercitabar ea lugendo 8i in vnucolligédot&tunc fcopebàfpfritumeuvndiqjfeces perqui* redo: et perpalà lingue, in cófeffione eiiciendo.ps.Sicut oculi an* alla? in manib? id eft operib9 driae fue/.ita oculi noftriad domimi dea noftrd/id eft ad opera eius donec mifereat" noftn.Inter omia opera quae deo placet eft cófideratio et cófefiio peccatorà. Siit tri aliqui fimiles anelila; pigra? quaefordes cógregatas reponit in a» gulo dom9 8i ibi putrefiimt & fedant doma.Sic multi pr§ vereca diapoftexaminationéibidimittunt peccata/nec confitenti».. <£Q_uintonos erudit ars multiplex. Primo medicineJnfi'rmus eni purgàdus prius Rparationem accipitquaeprauos humores co moueat:vt mediana fequés humores cómotos eiidat. Sic volés prauos humores anime, per cófeffione purgare neceffe eft vt per diligente examinationé & confiderationé eos ftudeat cómouere.. Scàohocdocetars ratiocinii.Sicutem qvocàtur adcópohidili* géter expéfas in fcriptis poniit/& loca/8i vilIà/& te'pus/& negocia. drcaàexpéfasfecerat antegadcópotiiaccedanepluries perla pillos piiaut:fic in cópòto fpiiali diligcntercóputàdii eft quo poft vltimà córeflioné vita expédim9:fl plus valet g pecunian'n q.loccc

DePeñítentía. ili qua villa/in qua forietateviximusjquç peti îllï hoïcs aïquib'*' habitabam* facerefolebit:& fi in illis malis focietatêvel côfenfug prçbuùn*.Ratio cnî vniufcuiufq; dictât q> fiait ai magna delibes ratione cogitât hoies peti et malítias 8c defideria fuá ipIere/& cû magna diligéria:ficcôfideraredebét diligéterquomodo emédam

' fadât dicétes illud Efaiç.xxxvnï.Recogitabo tibi oés inos meos in amaritudine animç meçmon fold ait cogitabo fed recogitabo nófolti vnnanniî fed oés anuos meos.nôïn delectatione ficut qdâ qui cogitât de petis fuisvtineisdelectétur:fimiles brutis quçfta tim nares ad feces fuascôuertiît Sic ifti poftcôfeflïoné recogitàt peti vt delectétur in eis no in amaritudie aiç fuç.Ratio enidictât q> ai maiori folicitudine effet coelii pquirédii q infem*:8¿ fanitas <j

D morbus.CICircahocc|rifoIetprimoqualé&qiiitidiIigentiâde Côfciétia beo, faceré vt feiam me fuffidéter preparara7& fuffidéter cogitai Q.ui dili fe&examinaffecôfdentii mei vt débite côfi'tear. Rñdeo primo gentii de f m Scotìi in.mï.dift. q> homo debet tati diligétii apponere i fem bet qs aps tínio côfcientiç fuae ininquirédo mortalia a fe cómifla: quita dili« poneré vt gendiapponeret virprudés arca aliqdmultii arduoqdvalde efe fuffidéter fet fibi cordi.Sed côftatq> hoies ,p téporalib* arduis acqrendis quç< examinet runt ftttdiofiffime amicos & media. Vnde Aug*.ct allega? a ma côfdentii giuro dift.xvi.inï.fit paratus p recuperada aîae vita faceré/ quç fa fuam. ceret pro euitâda corporis mortcEt fubdit.Ciï gaudio eni debet

faceré imortalis fiitur*:fl faceret pro differenda morte moritums. Sedo dicit? q> in no frequéter côfitétibus et raro côtritis maie viuê tibus multû neceffaria eft diuturna deliberatio.Q.ui eni intrit do mum tenebrofam & obfcuri nô ftarim bene vidét ea quç ibi funt fed oportet eu multû immorari.Sic qui trifeûdo nimis feftiniter fui côkientii tenebrofam refpiciiit nô vident quç ibi latent. Mo* ramigi? faciitinrefpiaédo.Cûpertotûannûiméfa vis aquaró" collecta fuerit in vnu ftagmi :nó cito poftea tòta, defluit Sic colle* età per tota annii peti in vni menté vix fluere póffunt in cófeffib* ne nifi mpto obftaculo euagationis mentis circa terrenanegoria etadiutorio deivtdicatquihmóieft.Saluúme faede^qm intra

E uerutaquçvfq3adanimimei.CSeddices.Hçcdiligétiaquidi 2VLéoria. ds effe mihi neceffaria qui per totû annuamo forte per toti vita Q_uatt» no benecófeffus fumteft mihiipoffibilis et pauciad ei perueniiit or valétia ai tñ viç dñi fint faciles et late.Iuxta ülud.ps.Latü mandata tua ad méori mmfs.cû etii memoria mea fitlabilis p tot et titonï pctôiy fimul dum peti reminifei no poteft.Rñdeturq> ad memoria habendi de oibusq Rterita. pmiïït homo quattuor valere poffunt,Primá eft frequéter audire

Sermo Nonus. . . Fo .XXXIIL verburri dei : in pradicatione eni reprashendutur vitia 8i declarà tur drcriftanti? et modi peccidi.ps. Dedaratio fermonri tuoni il* luminat tenebf ofam cófdenti'a: 8i intellectii dat paradiso, in co* felTione hriiliatis.Scdm adiutoriii eft debita memoriae fu? difpo* fitio/qu? in confideratióe quattuor cófiftere debet Primo téporis quo diftulit confitróvidelicet quid in tali vel in tali mele fello vlf feria facieba t boni vel mali. Sedo beoni in quib? fùit vel habita* uitlonge vel prope: & quid in eis fecit Terdo foderata cjs frequé tauit : Si quid in eis aut ed eis Iocutione aut ope ppetrauitQ.uat* to cófideret ftatri in quo militat cui9 open's eft artifex : fi fraudes: fi dolos: fi médada in eis cómifit: fi matrimonio idetus Si quid in • eo cómifit Si fic de aliis. In remifeétia iftord qttuor qplurima fari fedliterpoffunt tq a memoria hois exdderdtQz fi ifta nó fuffidàt Terdd adiutoriu é vt hó fcriptis redigat qu? fedt vt memori? la* bilitatem fuppleat et cuagationé effugiat: nó q> fcripto confiteaf: mittens cófeffori abfenti: quia nec effetvereedda cófeflio; 8i a per tis litteris poffet figilld confeffionis reuelari fed etii ante confeffo rem g fcripta funt legat & pro m emoria videat Q,d fi no fufn'dt qu?reredcbetquartdadiutoriumfc5 ydoneri&prudété confeffo* rem : ita vt fi non fufficienter cogitauerit /fadat diferetus confef* for quod in fe eft diligenter informando/& ordinado/iqufrédo/8£ examinando confeienrja.Confeffor enidebet effe ficutadiutor co poti.non ad ed inuòluédri/& obligandd/fed ad ed liberandri:& ne defraudet dea in draiftantiis 8i periculis petórd. Auditor eni co* potorum pro rege ddigéter infpidt ne quid debitord omittat villi cus regis/fed dicitthoc nó pofuiftis in cópoto vfo: oportet vt illud . apponatis. Secddo debet effe confeffor vt nauta refpectu illi9 qui efirextra naué &vulti'ntrare. Tabuli enim 8i planci exponit per quam facilius intret Si ne de planea cadat/ mand ei porrigit ulurn. tenendo :& fic in naui introducit Siccófeffor ei qui eft extra naué ecdefiae per peccata exponit fedarn tabuli poft naufragio oftendl do quante fit virtutis.quó de filiis dyaboli 8i heredibus inferni fa dtfilios dei& heredes c?li:& ne in via defiaat:manriabfoIutiófsi 8i c?leftis confolationis 8i recócdiatibis ad dedt& debite interro* gationis confeienti? 8i fcmtinii ei porrigit Sicut noe extendendo manu/colubi in arca introduxitritavt poffit dicere confi'tens illud p's.Salud mefedt dextera tua.Propter quod qui timet ne cófden . tiam fuam nimis tranfitori? examinauerit;qu?rere debent fden* tem Si exptd confefforé qui fui fuppleat negligerla Debet eni con fefforvtdicit Anfelmiislikodefimditudim'bus effe ficutvectctf

e.

Depem'tentia. Cenouexie quç a duobus piena fimo deportatur ,Nec enî ab vno tantum portarì pot. 16 facerdos diferete ferutans interiora cordis & confi'tens libere 8C veradter ad interrogata refpondens/ fadle omnemfimum peccatomm extra confeientiàdeportant.

3? fESecundoquçnturquasfuntobrtaculaquepeccatorëimpediat Confeflïo ne ftudiofe recogitet apud fe q fecen't Rndet* q> funt quattuor im Impedì'* pediméta.Primd eft nimia mentis euagatio & circa aliena occit* mentane pan'otvtpatet in illisqra fello & feria demanevfqjadvefperam gsftudiofe merdbus 8c aliis negociis occupantur fola bona exteriora cófide* recogitet rantes/et bona aia? poftponentes.Ió in eonì anima nulla eft bo* petâ fua. nd.ps. Efurientes & fitientes fc5 exteriora bona:aìa cord in ipfis

defëcifchabétes enî omnia bona extra/nihil int? boni habét:& tn illa exteriora bona mirabiliter affligunt hoiem i acquirédo / in co femido/in litigando pro eis 8c in pdendo ea.Propterqddeberét magis lacere ficut limax q ed pdgit* feretrahit infra teftâ fuâ.i. in fra confeientiam fuâ.F acit enî dyabolus petóri qd venator tigridi Dum ei venator rapit fetus fuos:poft ed veloriflïme cum't tigris

. Sed venator volés eâ retardare ponit in via fpeculaah quib? dd fa riè fuâituef credit fub eis effe catulos fuos & morari eos fub eis: & fic paulatì & fùcceflì'ue retardât* qufqt venator ad tuta loco ve* mat & fet'ei auferat.Sic petórvidés fe amififle bona q fecerat/vo lens ea p pniam recupare carrés ad cófeflìbné retardât* p diuerfas ocaipatides & occalìóes qs ei fubmìftrat dyabol'donec morte fu* bita irniente q prifecerat oìiio amittat S3 ad hoc é vnd remédia frilicetmeditatiomortispquâoîa pditurus faite faciat faluàanì ma fua'.Secddd bonord téporalid peid nulld îquib'acgrëdis vane occupât totd tép^fud.Tereid meditatio circa mala & peccata quç ccmittdf in eis qrédis/amâdis/& côferaâdis/& pdendis/& omit tendo faltibria epa pro aia fua.Multi enî frequéter bn vifitant fua tpalia ne in eis dânifi'cétunfj de fe nulla aut puâ cura habét : dolia fua fepe refpicidt fi forame inueniât p qd modica vini exeat vt il* bid obftruantSi îuemat fepévineç difîipatâ reparât: vili tit biada & prataJté ornata fud ne fit qd dedeceat.fjfi animi fui danifica* fcç inueniât pos/aures veloculos nihil ei îpéddt opis4 Johi . V i dete vofmetipos ne pdaris q ©pati eftis. Sailf* eft g obliuifeit* fut & g curiofioreftdealio qdefeipo. Iôdns Marcùxu'i. videte vof* Bietip"os nôdiuitias : nôpoffeflïôes:nô vitesifjvofmetipos. At t i detibi-ybi potior es. Propter bçctria dicitrex Ezechias Efaia?.. xxxviii.De mane vfq? ad vefperà finies me:ecce primd: ficut puî* lus bJHÎdïaficdamabo. âdamat £V«%^ebQiiistpaIib^eccefcdiii

Scrmo Nonus. F o . X X X I I I L meditabor vteoluba en gemitu mala ä propter huùifmóì corniti ttmf.CScd3Ìpedimétaémultitadomah'ti? >

uus eni obligat' mulü's róa'niis fagi'ta drio fuo: Sc magn' fim'8£ Cófdetùt, per longd tépus ih vnii coaceruaf non cito extra deporta?, Qjri Q.uare cä petörvidet cófdétiifuimultitudine Si magnitudie petóra one peccatori rataj/ nó vult redire ad cófdentii fui ppter qttaor.Primo ga nul nóvult re* In bona ibi reperit ficut hiftrio vNiellator g inuitf habitat clomn due ad fu* fui Si liberi' frequétat alienala in domo fua nihil é bonùNeq? ei am confa eft ibivas ad ignémec fcutella lotamee ignis deuotóis nec fcutella entiam. cordis lota lachris cótritionis vel deuotionisu'ó no libéterjredit ad cófdétia fuà ga nihil ibi iuenit nifi malitiiló pót dicere illud lob vii.& nó reuerter* ocul' me'vt videat bona.Sccto ga ibi vxoré fui fcj cófcientii litigante iuenit Si murmurité:g cópellit hoiej exire a domo fua.Tercio ga ibi iuenit nimiii obftacuhx Si afflictioné Si laboré.ió vix pmanet in domo cófciétie. fu^.Sicut ei fpina afHigit puctmfic ex quolibj peto reUquif qdä" puctio qfi jjdi fpina hoie3 af fligens.& ficut fi aliqua dorn' effet vndiqj circiidata ìpinis vix eà poffet gs igr edi qui pugeref :fic cófciétia petóris ita é vndiq? dred nata petóra piictionib'q> nó pót in donili fui recurrere qui ledaf g conftiéti? remorfum: Si inde fe retrahit vnde fe poti' inhabitare deberet iuxta illu d.ps.Cóuerfus fum in cruna mea fcjdom' me? da configitur fpina peeeati.Inhabitata aätdomus/cito corruit Si comipif. Turpe é aiit patrifamilias qn é extra doma fui: maxie in magmsfolénitatib'. In tahb'eni maxie vifitare& inhabitare H t

debet confeientü fuam,Q_uarto fi cófdentiam ingrediatur itera Cófdétia in cognofeendo ea quae in domo fua funt difficultatémagnani in Q.uadru« ueniet Dimdleeniiitelliguturpeccata.ps. Delieta quisitelligit.2 plexdirn> aut quia homo habet peccata qu? nefeita. cot.iüi. Nihil mihi co* cultas i e* das fum:fed nó in hoc iuftifi'cat' fum.Hieremi?. xvii. prauii cor amiatióe hominis Si ifcrutabile : &gs cognofeet illudéMulta delieta habe cófcientie] bat quae non intelligebat pharife' ille qui dicebat intra fe: hic fi er fet propheta feiret vtiqs &c.quem tarnen domin' ad fuonl delieto rum cognitioné reuocans aitlntraui in dormirai aquam pedib* meis non dedifti.i.contritionis aquam nó mihiobtuIifti.Scdb ga & fi illa fat nó tri feit ea effe peccata. Rom. vii. Concupifcentiam nefeiebi nifi lex diceret : nó cócupifces. Puta barn ei non effe peti quae tri erant peccata : quia putabam lege cohibere manu nó aim Tercip ga & fi cognofeàt ea eé peti putit tn ea effe minora g finfc ,Mat.xxiii.Colites culicé camelli aut glutiétes.Sic miora reputa

, jaätfuadeüctageffentqb'pani'dicebat.gal".v.Sidrcncidamiru eii

DcPenitentia. xps~nih.il vobis prodèrit. duar to quia fi cognofcant magnitudi* nem peccati: non tamen apponiit diligentia vt ipm euacuét & bn agantps.Noluit intelligere vt bene agereti.Thiiri.vlti. A veri tate quidé audita auertent ad fabulas act conuertétur. Impedit ei dyabolus iftud ftudfri.Praeceptri eni dei eft Efài?.xlvi. Redite R uaricatoregad cot. recordamini prion's fcn'.Sed e diuerfo pr?cipit dyabolus ne priora fera videamus dicens illud Efai?.xIiii.Ne me mineritis priora:& antiqua ne intueamini.Contra p qrendus eft ydoneusfacerdos qui fciat difcemere inter lepra & lepra. Tercius impedimétum principale eft mem ori? labilitas. Dri eni peccator vnri peccata confiderat/ alteri*" obliuifritur.ió vel defperatvfq? ad

i>rofundum iniquitatn fuani penetrare vel falté faftidit:vt dicat il* ud.ps.Iniquitates me? fupgreffe funtcaput men. i. memoria vel

intellectumvt fit fenfusnniquitates me? lie mulriplicatefunt q> ex ceduntmemoriàmeameepoflum oim recordari.ps.Cóprehende rat me iniquitates me? 8i nó potuivt videré : & hoc eft periculum magnu eti'a quantricriq; peti fint pania: g'a ipfa multitudo fupplet defectri magnitudis.vnde Ouidtf.Parua necat morfu fpadofum vipera taunt. A cane no magno fepe tenetur aper. CQ.uartri ipedfmétri é vita deliciis abudas.ps.Ego dixi fu abd* datia mea nó mouebor ineternu. Abridàtia eni delibarli excecat hominé ita vt credat eas femp fibi durare.DyaboIus eni ita caut? eft vt dri occupat peccatore ed nó affligat ne clamet p cófeffioné & (latri furi cófideretSoIét eni affi irti damare ficut filli ifrael oppffi a pharaone. Tanta eni .peurat?quri petórq>de fefibre nihilcurat cogitare. Oues eni in pafeuis pinguib9/ domiciliifui obliuifcunf: Pincerna in delfdis exiftés oblitus eft interpraetis fui. Sic in de* lidisviuétes obli'uiTori? interptari archana cófciéti? fu? 8c Iofeph faluatoris mddi.Q.uieni eft in aqua vfq? ad os fubmeriiis eft.Sic dum delicievfqj ad daufionem oris perueniunt/ piclitatur homo. Propter quod qui in curiis regd funt vt dfrit magifter fenté. lùiii vix poffunt tacere penitentia a ut cófi'teri. Vri ficut ?bri9 nefeit có* putareexpenfas:fic qui amore mundi deli'ciarum multimdinefli; calice babilonis ebrii fdt:ante facerdotem peccata computare ne* fount Vnde confulendu eft q> fero qri oculus circa varia non va* gatur.'iX de mane quando fàntafia munda eft a varfiscogitatfoni bus: qj fit vacandum cogitationi peccatomm fuorum & vit? fue H ine fm hieronimu in epla contra mfi'num.pithagore praKeptd efhduorri tem pcrum maxime habenda eft cura mane & vefpenj eorum fej qua; gefffmus 8c acturi fumus.

Sermo Decímus. Fo.X X X V* C Sermo decim* de penitenti^: 8C de cófeffione quartus perthe mapraecedens.

A .

^

Agna eft dei mía q> itineris vfq$ ad cçld lógitudiné ab Vìa» breuiauerit dns.Nà fmgeometras & aftrologosvia via adi a terra vfqs in firmamétd côputatur quafi octo miliiì ari cela abbre noru3:& tñ Efa.x. Abbreuiationê faciet dñs in medio uiata é ita

vniuerfç terrç: quia pro tot milibusannonîfumdât tres dictçfcj q>nôfunt contrítionis / côfeffionis/& fatiffactibis/vt dicamus:ibim* viam nifi tres trium dierum.Et vere magna mía dei:quiavbi iâ pctôr defeende diete, ratininferniïquieftfubtus terram:adhucfufFiciunt tres dieta; in caelum. ps.Magna é mìa tua fup me:eruifti anima mea ex infer* noinfenbri\EtqjmagnafitilIamíaofl:óJiturexquatoor.Prim B _ propter dei foefetaté 8C magnam confolationê quam facit his qui Penititía portant penitentiam : quia cum ipfis ipfe portât onus penitentiç. Q¿ «ppter Vnde ait Mat.xxíüi.Suftinete Si vigilate mecd.Secddo df ma qttuor pe* gna quia neminé refpuit ad pniama'ta fenes fiait iuuenes rea'pit nitétia eft Siquis decrepitus intrare vellet religionem no reciperetur. Dñs magna autem fenem languidd & decrepita ad penitentiam rea'pit: ed tñ mia. mundus abiia'at eos poftq feruierdt ei vt pp¡ in morte his qui fer* uierunt mudo oía aufert mundus. Sioit de puero çgiptio legitT.i. Regd.xxx.Q„ui in neceflìtate derelict* eft a dño fuo led a Dauid receptus/refocillatus eft.Tercio dicitur fuauis mifericordia domi ni:quia leue eft iugum penitentiç in comparatione ad gehennç et purgatorii ignem :quia in inferno nunq ignis extiguitur in purga torio fm Auguftind ignis cradelior eft q gcumq? pena quae poffit hic excogitari.Q_uarto magna S£ fuauis eft propter magnam re* rnunerarionem quae ad iftud iter trid dierum confequitur. ii. cor. iii.ià quod in praefenti eft mométaneum & leuç tribulationis no* ftrç fupra moda in fublimitate eterna gloriae pond* operatur in nobis. V t ergo in illa fuaui mifericordia nos recipiatu'uxta illud Exodi.xiin. dux fuifti in mifericordia tua populo quej redemifti , ad eâquç huí*ducis eft mater conuertam*orationé dicétes. Aue. tfj Hic confequétervidédum é de feda conditione cofeflïonis quç eft q> fit integra. Vb i tria videnda funt.Primo quare confeffio de C bet effe integra.Secddo quotmodis pot fïerinon integra.Tercio Confeflïo de impedimétis integre confeflïonis. C^pfeflïo C Primo igitur dicimus q> confeflïo debet efle integra ita q> vna deb3 eê ite confeffione confiteatur penitens omnia peccata fua. Hoc patet p gra .ppter ilMps.Confi'tebor tibi domine in toto corde meo.i.in toto quod multa.

ein>

Depenitentía. eft in corde meo. Eft eni confeffio ficut aratri! quod euertés terra omnia eius interioradenudatSic cófelTio euertitcor petóris a fus perbia in humilitaté/a malitia in bonitaté:& denudai oia interio ra eiusívtdicatilIud.ps.Bñdicaia mea dño:& oiaq intra mefunt

- _ noi fancto etfexeúdo 8i cedendo habitatiói ei9.Leuitici.xiiii.Le : profus qui mundabat* radebat oes pilos camis fu?.Debet aiit inte • ' gra fieri confeffio propter quattuor. Primo propter mortis & di­

urni iudicii íminés piculii.Patet exéplo: quia cauta adulteralícet in fecreto dom 9 fu? locatore finí abfconderit:fciens tñ aduétii viri fui RCurrit domü vt locatore emittat.Sic petrñ abfcóditií in domo confeienti? deponat hó ante aduétum dñi ad i'udiciií.Eccri.xxxii. Pr?curre prior in donni tuá: Si ibi aduocarcSimiltf fur fciés t'udì cem venturum vt eú ícrutetv :pr?occupat eú furtii deponédo: quia fiír cum turto inuentus dánat\ Scmtabitur auté oía peccata de9in iudicio.Sopb.i.ScutaborHierufaleminlucernisardétib9: qatiíc nihil abfeondipoterit: &vifitabo flip viros defi'xos in fecib9fuis,i. qui fi'naliter pmanferint in pctis.I6.ps. Pr?occupem9 tacié eius in confeffione.Ci.uod fi fie fecerit:exultabiít fili? iud?.i. confeffiom's in futuro iudicio;8" hoc propter ludida tua dñe quib9 fu confeffi'o ne abfoluti flint: quia fie euaferiít iudiciii extremas difeuffiois vbi cuneta qu? fub folefiunt adducet de"" in iudiciá Eccn'aftesvltimo. Secada ratio vtdiuinápietatéj)uocem9:debem<" oía peti nfa de tegere in fimilítudiné trutinorá qui oia fuá vutnera/& ma xíe tur piora denudant in confpectu hoím vt eos ad pietaté^uocétEt ad hoc nos admonet fapiés.Eccri.xvi'ii. In tempore infirmitatis oñs deconuerfionem tuam. Neq? defperandum eftdediuina bonitas te & dementia.

D <E Mía eni mot 9pi 9 pf/denudato" filili fini .pdigu itola pma vefti Tegere. uitCimalis eni cft domai9 vt nuditaté petóris fibi declarará opes

Q.UÓ de*? riatEzechielis.xvi.Viditenudá 8i confufione plená:&expandi tegittripli amictum meií fup te Si operui ignorátiaj tua. Aug 9 . Si hó tegit/' rat" petm » deus detegit/fi detegit/de9 tegitps.Beati quorii remifle funt ini

quitares 8i quoruj tecta funt pctá.Tegi aiit didtur peccata a deo tn'pliciter. Primo da no imputai: a deo. ió fequitur in.ps. Beatus vir cui non iputauit dñs peccatum.Seciido dii abolef macula peti extoto:iófeqriif:&infpiíei9nóédolus.DoIáei fàdtgmultapee catahabens vnumdifli'mulat confiteri.ps.Dolofe egit in confie* età eius vt inuenial? iniquitas eius ad odium. Tertio dicitur regi vtdeus ipium non videatad ?temaliterpuniendii fed ipm obliui fcatunqucd petebat Dauid dicens.Auertefacicm tua a peccatfs.

fc

F o . X X X V I . meis.Ideo dc confeflis dicit dommus p.ps. Nec memor ero noij coram per labia mea.Obliuifcar eni nomina eordquibus antea vocabàtur vt puta frires/fomicatores: & licde aliis. Iudasqncon fidenterrei feriemcorajlofephconfefluseft: lachrimasabeo ex torfitmec vltra potuit fe continere.Sic dd ventate" vie? noftra» cos ram facerdote confi'temur:non pot fe dnsvltra continere quin no# ftri em'caciter mifereatur.Tertio vt deum noftra confeflione glo . rificemus. V n Iofue interrogato achor fup furto hierico ait. Con ^ fitere & da gKam deo.Glorificat eni ded qui fe conn'tetur effe rea & deum iuftd:& qui deo reuelat pctm cui nihil chiari pot Stultus enim eflet qui vellet ei mefcontare/vel eum decipere quern fcit ef f e praefentem:& qui omnia nouit debita vfqs ad vltimum quadra tem. ps. Ipfe enim nouit abfeondita cordis. Sed adulteri credunt deum nonvidere eorum iniquitates vbi in occulto facidt dicétes il lud.ps. Nonvidebit dominusmecintelligetdeus Iacob. Contra quos riidetps. Intelligite infipientes in pplb:& fluiti ah'qn fapite Q.ui plantauit aurem nonaudiet:aut qui fi'nxit oculum non con* fiderat.Q,uafi vellet dicere. Stultum eft dicere q> deus no audiat eomm métes Se fermones : qui dedit eis aures Si facit eos audire; Si q> nóvideat q aliis oculos dedit Si facitvidere. CCQ.uarta ratio vt egro tanti anima; poflit adhibere remedium. Non enim alitet lanaripoteft peccatormifi omnia vulnera fua detegat medico ne (denti qui eft facerdos. Morietur enim ita bene faudus per vnuj mortale vulnus ficut per centum. Auguftinus. Q.uadiu ferrum eft in vulnere non eft malagma apponere. lob. xxxi. Si abfeondi quali .homo peccatum meum & caelaui iniquitatem in finu meo; 1

fi pro no. Ideo.ps. Reuela dno via tua hoc é facerdoti q é loco dm": hinc é q> in lege Rcipiebat*leprofis oiidere fe facerdotibus. Eft eni peccator infi'rmus. ps. Mifereremei drle quoniam infirm9 fum: quia ficut infirmusfaporemi'n cibisnociuisinuenit &vtiles d* bos refpuit:fic peccator non in fpiritalibus fed in vanis Si inutili* bus.Ideo omnem infirmitatem medico reuelare debet:& fi habe ret plures & vnam reuelando aliam taceret m edicus vni forte da ret remedium quod alterius eflet incentiuum /feu fomentum .Sic remedium contra vnum peccatum eft alterius incentiuum. Ideo omnia medico fpirituali detegat: vt de remedio opportuno proui deatApoftema enimaperiturvt corruptishumoribus defluert* tibus fanctas recuperetur.Sic peccata noftra aperienda funt in cò* feffione vt recuperet* fanitas fpiritualis. .Ligua eni cam's oi vulne ri fuo medef quod tàgerepót. Sed plures iudeis aflimilantur. de

DePenitentia. quibus Deuteronomii, xxiii. q?fi'mù fuum in deferto in folTa hu* mo abfcondebàt : fic achor fùrtum in terra 8c lapidatus eft. Q_uin ta ratio vt dyabolum cuius fuggeftione ha*c ppetrauit confundat denudado fecreta ei'.Nihil eni pl'offendit eii. Hoc patuit in achi tofel quireuelato cófiliofuo pChufiDauidabiitin domiifuà& fefufpenditVndequaedam mulierbone reputationis libéterfa* ciens opera mffericordie vno peto no confeflò appropinquauit ad mortem: quo tepore vnùstranfiens per congregatone demonó* quédà audiuit iactaté fe q> de ìHa cert9effet.Q_uare ait mgf demo num:quia(inquit)habeo lingua eius in burfa mea. la eni loquela amiferat.Q_tiod cu confeflbri notificata cffefcoratióe obtinuit lih gue. & loquel? tacultatemn'pfaigitur confefia ai idéqui prius vo* cem audiuit p eiidé loca tranfirettaudiuit voce qrulofa; q> praedi* ctamub'ereuafiflet Cuimagifter imodixiftiq>habuiftilingua3 eius in burfa tua:habui(inquit)fed facerdos feidit burfa; meà : re* fert Petrus Cluniacen.Cd quida Gilbertus noie conuerfus ad re * ligioné diu honefte ibivixiflettconfeflus fuit oia pctavno turpi ex cepto. Cii autélaboraret grauilTima infirmitate vidit quédàinva fe fpeciofiflimo ei aquà pulchem'ma afferente 8C dicentej. Si vis faltiari & aqua fapiéti? falutarìs potari:oportet te pri' oia integr? confi'teri:& jjapue illud peccato quod femp occultafti.Qiii poftg

E confefTuseft et quod videratreuelauititì pace defunctuseft. Confeflio | £ In fecunda parte videndum eft quomodo confefiio non fitinte Q,uattu* gra.Qiiattuor autem modis folet confefiio non integre fieri, or modis C P w m o qn tanta dicutur peccata in generali & non infpeciali: ift pfeflio hoc autem ondi pótad fimilitudiné medici quéoportet particua aó itegre. Iaritercognofcere morbum. Na Ariftoteles.i.metha. dia't q> me

diais no fanat hoiej comune fed calhà.i. prtm nó in coi fed in par ticulari. Et ideai, ethicora dia't fermones vniuerfalesin morali* bus funt inanes.Sato facerdos non pót taxare quatitaté pene nifi cognofeat quatitaté culp§:qupd fieri nó pót nifi oia dicatSi enim tantiimó lotrix abftergereth'ntheosnon explicandoeosibimul* teremanerentfeces.Praecipif cnileuit.q>cu fitfacrifidudeode tracta pelle artus in fruita conrìdantunquod faciiit quimembrati lìngula peccata confitente Jdeo non multi!curàdd eft cófi'téti di» eere illud quod folent multiconfitendo de quinq?fenfuum pecca* tis quia non habuerunt oppofita feilieet carità té p inuidià:huilita* té cétra fuperbià & fic dealiisjioc eni nó eft nifi,ptelare tépus:fed immeditate defcédédii eft ad pticularia & fida" caute fub illa gene latttateclaudnt multaparticujaria peccata de qutb' nó confi'tétur

Sermo Decimus. Fo .XXXVII . 8i credut «ppter illà generalitaté fe effe rite cófeflbs:vbi tn no fdt. Tertio curialius fdndit" corà nobili p morfellos 9 q> de pena ma* gna ftranguìef.deus auté cibaf.i.delectat* de peto cu dolore con* feffo.Qjii ergo in groffo pcta cófi'tef : vide? q> dnm velit ftrangu* larcfed debét poni per morfellos corà eo lìngula pctà et circuftan tig.Iob.xl.de vehemoth dicitXCócident ed amicùdiuident ed ne* godatores.Qui bn cófitef deo/védit ei pctrii: quiajj confeffione ei? remiffioné Si pace recipit a deo:f3 dns vult q> ti védaf a deftail nóingroffoa'deo dicit,Diuidenteunegociatores.Sed dices. Ad F quid ergo valet ilia cófeffio generate qua fedo in ecdefia£dico q> Confeflìo ad venialia remittéda:& ad laudando dea cum ceteris qui funt in Ad qd va gratia & charitatcEt fm Rpofitind bis fadt ecdefia gnalé pfeffio let pfeffio né in diefej in prima/& in ppletorio.in prima vtpuro feruiat* deo gnalis. ihcópletoriovtpurequiefcatin deo. Sedo qn quisvni facerdoti cófitef :et vnu petm fciéter celat:& tue nó fola non eft abfolut? fed etià grauiffimepeccat.Qznófitabfolut'pstqaitabn tenet* latro vna fola ferrea cathena fòrtiter ligatus ac lì centn ferreis teneref", , Similiter duces ad macella pecus fud nó femp ligat ei qttuor pe* des:fed fufficit q> p vnd pedé teneattfic dyabol9 per vnum perni. * CSecudograuiffime peccatin facramentd.Primo abutédofa*

I cramétopenitétia^dfufdpitfru ctus eft dyabolu expelleretet tri ibi remanet. Propter vna ouii in nidodimiffumauisreditetfouetilIud:et modica fermétum peti totàmaffamcornipitlàenitalem dyabolus perguttur fuffocat: lìcut lupus per guttur tenet oué ne clamettmaxime circa infirmi** tatem ad morte vt aiam ducat in defperationé.Narrat* de quoda q> ed infirmaret" et loquela amififfet/cd quidà religiofus ad ed ve* mffettet nulla verba ab eo habere poffettet oriies mirarentur quo tam cito loquela amilìffet intelligens ne forte per fpiritd maligna impedire?:adiurauit vt fi quis effet ibi fpirit? malignus ipediens q> in virtute trinitatis Si pajffionis xpi difeederet. Q_uo facto infi'r* mus dixit vulpé tenuiffe guttur ei':qua eiecta cófeffus eft:ad mo* dum Alif de quo Luce.xi.Cd eiedffetdemoniudocutus eft mut?. Et q> dyabol? eos teneat per guttur experiétia docet: quia frequé* ter cótingit q> quis peccata qd non erubefeit iactando 8i tmfando ;

narrare ad peti fui aggrauationé Si all'oc infectioné: qn debet il* lud cófi'teri ad fuiliberationé Si vtilitatéttdc embefeit et tremit ac fi effet in acceffione febris.Nó eni tam periculofa funt vincula ma nuum aut pedu ficut coIli.Semp eni fpem habet latro de vita fua quatdcuqjligaUis pedi»9 &manib?.vl"$quo collo vinculdappona

j

D e pcnitentfa. * tar'quia quàtricriq' homo fitpctór:drimodo nómiferitdyabol9fìi nemin collo ei9/fpes de cóuerfioneei9 eft.Sed qnq? frenetic9 libi fimé ad colla ponit 8C fe ftràgulat/& fufpédit:et tue nulla eft reme diri.Scdopeccat in deu qui parar? eft virtute facraméti gfamfua in eo effunderetet tn ponit obicé.QEdiu eni manet vna offenfa no habef charitastquia fi fit vna negati'uatetia fi fuerint cétd affirma tùie, inferf negatiua.Nó eni drls vnd folet demone fine alio expel lere:fedtoti legione expulit.Tertiopeccat in feipfuimquia talis vbideberet per pura & integra cófefiioné habere quiete cófciétiae redit multipuciter iuquiet9.Nec eni eft regna padficri nifi hoftib' oibus eiectismec dom9 muda nifi fordib9 omib9 expulfis: imo vi* détur habere pace ed hofte fuo dyabolo nolétes reuelare fecreturrt fini quali fint fecretarif dyaboIi:& ded timét quali accufatoré ed tn potius excufetSed K ideo eft quia no fdt de electis dei.Rom.viii. Q_uisaccufabitaduerfuselectos dei?Deusqiuftificat:quis eftgf códénetflftivero abfcódunt a diio cófilia. Vulnera daufa plus erti ciant(vt didt Càtor pari?.)fed cu putredo qu§ intus fernet eiicif :

G ad faluté dolor opera f. <C Sed qritur quid de ilio q ficte pfeffus ce ConfefTio Iam't vndvel duo pctaranteneaff itera omia peccata fua cófiteri? Vtram fi Rndeo.fi cófftés oblitus eft aliqcf pctrn:8i fufticienter rMe/vel per cte cófeff9 idoned cófefforé fecit examinationé de pctis fuis quàtd patif hu* •fterunite* mana fragilitastnó tenef fi memoref peti oblitititerd priora peti neat* oia cófiteritfed fufficit q> illud eidé facerdoti vel alteri cófi'teatur:quis fua peti ab oibus huiufcemodifùerit abfolut9 a deo:fic tn q> fi de eis recor* ionfiteri. datus fiierit tepore 8C loco teneref cofit.eri.Si vero non fecerit dili

gétem examinationé eord/& quali voluerit ea ignorantia arTecta ra ignorarettuc tenef eidé cófrteri fi copii habuerit/vel alteri oia peccata ia cófefTa ed ilio itera ronfiteli. Si vero actualiter memor peccati fui id ipfumcelauerit :hoc poteft fieri dupliciter. Aut quia celat eo q> credit cófefforé nó habere poteftatem abfoluédi ipm ab hmói delicto fed referuat ipfum vt cófi'teatur ei qui poteft ipm ab foluere:& tue quia nó fuit hoc in fraudémon tenetur itera fua pera cófiteri.Sic eni vtitur ecclelìa.Melius tn efiet vt vni lingula dice* ret:vt per hoc in foro ecdefia? tridphatis omnid abfolutionem re* portaret :& j> referuato mitteref fuperiori ad taxationé pcen? de* licti.Si vero celaueritin fraudé tdc tenef eidé confi'teri fi copii ei 9

habere poffittnectunctenef oia peti fua rememorari fi facerdos Ale memoria habuerit cófeffionis p terite:fed fe acculare de fictio* ne habitainpeeptione facraméti cófeffionis.Si auté nópoffit ei 9

habere copiaVvdnoliteicófitOTituc tenef omia de nouocófiteri

Ser mo decímus. Fo .XXXVIIL petácúfictióe illa RCedéti. Addidft ení pctm pdó.ps. A ppone ini> quítate fup iniquítaté eoni:& nó íntrét in iuftitiá taá.Q_in'a enini appoíuerát oíbus pctís fuis iniquítaté fi'ctionis 8i hypocrifistnunij intret in iuñitiá dei quá mía in hoc facf o exercetmec in talt curia míe fufcipi? eorá caula agenda fed remitti? in díftricta iuítiti? cu ria iudicáda. Narra? de quadá muliere fl cuida religiofo pfiteba? Soci* auté religión ad quodlibet pctm qd illa pfítebaf /vídebat fet? petes pariros exire de ore etf.In ore auté ipfíus ferpenté imané vi debatquialiqñvfqsadosveníebaf.fedtádé retracto ipfoad inte* riora oes ferp^tes qui exiera'tredieriit. Poftcófeffioné vero exie? nítfratres illi ab illa ciuitate.Cn vero ambo fimul peregrinando fermocinaren? adinuicé:et narraret frater ílle qd vidifíetiítupefaí ctus alter 8i irat* cur iíta citíus nó dixíffettrediit velociter ad vrbé frifeita? de muliere & iuenit eá deruncta".Orat deii vt fibi reuelet gd fibi velint illi ferpétes qs viderat foci'9ei*:nocte feqntiapparuit ei mulier tota ígnea tenes infante ignen ínter brachia fuá dicens. Ego maledicta mulier dánata fum:ga licet oía petá mea confeífa raíffem.vnu tñ .ppter horraré & verecñdiá nó ofeffa fumiga de ad u!teriocóceperá/&cóceptií fetiiextinxi.H?c mulier qa refugít iu« -dicíüin curiamíe/.iudicataeftincuria íuftiti?. CTertiononeft integra ?feffío qñqsvniynáparté/alteríalíá pfite?.Eft ení maní fefta hypocrifis:qa vt videa? iuftior vni vná partétalteri altera có fite? faefés fibi dimidiá barbá.ii.Reg.x,Rex amon rafit dimidiá barba feruoiy dauid:& veftes eo^j vfqs ad nates. "Vegetius de re militari.Ni'hilmagísinaaeaiftodiendüeítgvt oes milites in* cedédiordinéferaét:qdmeli9fíerinópótqvt in exercituceleriter 8C eqliter ambuíare difeá"t.PericuIn" ení eft fe diuidere.Sic dií cófü temur peta nfa pugnam* ptrá dyabolrí/ Sí tot iacula/& tot milites dirigim* quot petá legitime pfi'temur.Propter qd fiimopere ages dñ eft vt oes illi milites ex equo .peedát in jjliil 8i nó diuida'tur.Et fi dica? q> quáto qs plurib* reuelat cófeflíoné tanto maior eft veré cndia:8<:plushabétvndeerabefcat.RñditBoñ.iiii.dií.xvi.in ex H pofitioneq» verecúdia pót efie maior dupfr.Aut ex Kqd reputa? Erabefcéa gs petór magn* 8¿ enormis:aut ex hoc q> a plurib^pctór eé cogno tía. fa?.Primavereciídia maior eft fcdaaó^) vitada maiore beneqs Dedupli* affumitminorét&phocderogaretcófefli'onisvnitatipnó eftdiacierubeí uídéda.H?cilIe. Vñfm Aug.h^c tacitumitaspetí exfupbianaí fcentia.» fci? cordisteo q> nó vult fe talé apparere in pfpectu hoís:qlé fe ex* hibuit in pfpectu dei.Tales fcídút veftimétü pfeffionis q rhdui d3 ala pctóris.de q.ps.Cófeffioné Sé decoré iduiíb'.Hoc ení cegrif vnú

i

DePenitentfa. ÉaS factoétìvtfit ci' vn'minifter.Vrldr in.p&Cón'tebortibi no vobis. Si quis haberet vnà yeftem 8C vna pars eflet ibi: Si alia ab ifta lógc feparata/nunq tali velie ite diuifa poffet veftiri.Bern. in meditationib' fuis.Ci,ui cófelTioné fuà diuerfis facerdotibus duri dit: venia caret Execrada nàqs fictio eft peccata diuidere/& fuper* ficietenus radere né intrinfecus eradicare. Talis auté diuifio fepe fit per hypocrifim quàdo grauiora pctà dicunr? ignotis facerdotib* et illi ed quo debent fepe cóuerfari dicunt leuiora.De quib' Aug* etponif in quarto.dift.xvi.et indecretis de peni.dift.i.Q_uicófef fioné diuidit laudàdus no efbqd vni celat alteri reuelafcqd eft feip fum laudare et ad hypoaifim ridere. Tales recipiut excóicationè" pro abfolutione/& maledictionépro benedictione. Dns eni fepi* maledixit hypocritis q aliis.Matxxiii, V e vobis hypocrit?. V n Duradus.dift.xvii.G6fem'orefpóyet?tritionifiartfignufignato: quia ea qu? funt in voce funt eard quae funt in anima paffiond no t?.Etetiam per limile correfpódefcquia ficutpercótritionéfit me talis cófefTio cora deo:fic per vocale cófelTioné fit manifeftatio pec catord cora miniftro:fed contritio non poteft effe de vno peto fine aliotigitur nec cófelTio hec ille. CCluarto nó eft integra cófefTio quàdo negligit homo circuftan has notabih'ter aggrauàtes confiteri:vt fi cómiferit inceftd & fold fedia't fornicatane incumfle:& fiede aliis. Efaie.lviii. Diffolue colli'gationes ipietatis.i.mortaIia peccata:folue fafciculos depri* mentes.i.drcdftantias aggrauàtes:& fic onìe onus ddrumpe. T a les auté qui fic negligunt eas (vt dicit Guitte parif,)noIunt depart perare dyaboId:fed portioné de aVcdftantiis aliquà referaant: que admodum de ouis gallinard et anferd referuant vt illis fupponan tur&fbueàtur.SicdecauIibus etporrispars ad femen referuaf: fic pars frumenti ad feminandd.Et fic patetq fluite dyabolic? fa* luti cófulunt.Surreptitia eni videi? littera remifl*ionis:finóremes moréturin ea omes cafus 8i circdftanti? factd aggrauàtes.Moy:« fesenivitulumconflatileminpulueremredegit cófringendo na fum 8C aures vitulùSic et de circdftantiis peccati.

- €CIn tertia parte videndd eft qd fit maxima integr? confefli'onis impedimenta. Ad qd refpódef q? nihil magis impedit pfefTionis ìntegritaté q erubefcétia.Et fi arguaf p pfalmi(tà.Erubcfcàt vai* de velociter.ita;q> ed Rcipitatione Rcipitur ifta erubefcétia.Rnder; q> multiplex eft erubefeentia. V n a eft paupertatis:qn quis fe era* befeit pauperé/vel male veftitd/vel inter alios min'honoratd,» pter qdverecudanf ali'qui effe fe de infimo genere natos*.?fangui*

t

Sermo Decimus. F o . X X X I X . neos & amìcos pauperes videre cn ad pinguioré ottani vcncrint etcóràhoibus eosrecognofcere dedi'gnatur.Siccmbefceb^t pri* mi parétes cn cognouenit fe nudos effemec deum cognouenit fed ed" fuis excufationib* piipugeratSeciida eft cnibefcétia vcritatis qnquisverecridat? dicere vcritaté:quiatimet Iucra/aut gratiam/ vel vita perdere/vi" min? inde reputari:ficut noftri piati erabefait ^dicare euageliii.cótra quos apUis Rorii.i.Non erubefco euange un. Vel ficut detractor fi de aliquo médadter detraxerifcnon vult fama ei* reftituere .cétra illud Ecci.xlix.Pro aia tua ne contunda ris dicere veni.Tertfa eft embefcétia fanctitatis qn multi.cora ho minib* erubefcdt ieiunare/orare/elemofinas dare & hmói ne irti deatur ab eis.Stultus efiet miles qui feruitiu regidebitii né audes> ret ei reddereme de hoc hoies obloquerétur/vel ne de hoc vitupes» raref.Seneca.Non g multis fed quib* placeas cogites. lettor efto quotiés difplices'malis:& malora de te eftimationes vera hbi lau dat ione afcnbe.Q_uarta eft embefcétia iraquitatis qua gs de fua iniquitate erubefcit in céfeffioncEt hec duplex eli. V n a p fic pu* dorè generai q» tri de peto loquela né extinguit.de qua arguméta* tu eft in pnnctpio.Céuertanf ad deci et erabefeat de pctìs fuis vai develodter.Secudaeftqu?cIauditospctérisne fua peti integre cóftteaf.et hec eft nequuTima que. contingere poteft ex quattuor. Primo ex magnitudine peti celati 8c occultatitex q frequéter ptin git magmi petóré et manifeftti citi* accedere ad pniam g gràdem pttórem 8i occultn.Citius eni intenmit? ferpés in aperto g latens in cauerna fua:et petér manifefius ex fetore peti qd vbfq? fetet co* git? fe fentire.et cófufioné plenus cogu? ad cófufioné cófeffionis ac cedere vt conino cófufioné repellat.et dauus clami retundatE t fic eft mirabile quomodo homo erubefcit de fumma Victoria quam Gregori* admiraf.xxii.moral. Miratur qm'criq? voliit in quolibet cara'tatiscótinentiàintegernmà.miréturvifcera pietatis.ego nó min* admiror in eo céfclTioné humillima petóram g tot fublimia gefta virtucd.Sdo eniper infitrnitatis vereciidiam grauioris effe certaminis cómiffa pcta .pderetg néadmiffa vitare. h§c Gregorio Dirit Solin* q> os pfitaci eft fortiffimu intanto" q> cu fe pcipitat ex fublimi fup faxii fe exdpit:et quali quoda fundaméto vtif ipfi* ro ftri fi'rmitatcSicetpenitétis firmitas&fbrtitudoinoreiuomaft ximeeft.Vndeetlicetabaltopdpitef/etfuperpetrà xpm «ppter qd mento deberet cóquaffari.quia Matxxi.Q_ui ceddent fuper lapide ifttf/cófhngef :ni excipit fe ore fuo qn pctrii fuum cón'tetur. vtens eo tang fi'rraifluno fundaméto.Tahs eni vide? habere du*

D e pem'tentía. flirt! rot^tqufa nullo peti podere retrahit" quin'pcbñ fon pure cSs íítear\í^ocótígerepotefl;h§c vercciidia exfacerdotis fanctima nía cui pud et eófiterì petm fuii:vbi alteri malas vitae cófitere f. Sú milis ìud? editori qui bene reuelauit crimen funfcribis et phari* feis fuicríminis cófciis:fed illud celauit aph's fuis domeftia's.Snt ení multi qui bene reuelant extrañéis :fed no bis qui cognofciit ea m vitàttn hoc toleran poteft diirnodo tales lint idonei & poteftas tem habeát íurifdictionis.Tertío cótingere poteít ,ppter cafus res feruatos faperforib'"' quos érubefcft qs'cófiterine forte aliquo mos dopdpiaf ei9pctm.patethocinadulterismuIierib'':vel ga erus befeunt cora talib9 grauib9 pfoniscóparerevtpatetin iuuenib<"'as puellis <q nunq ifta pfiterentur ne remitterétur ad penitétiaríii.Et bona eflet platis vel eoni vicaríis vt vices fuas cómitteréttvel no tot cafus reíeruarétPrimo ení licet teneát clanes quib9 deberent eis aperire'.claudiit tñ eis regnn ccelom:8¿ porti lata penitétia?: & tabula fecndá poli naufragio fadátarctiCaueát ne eis dicar? ve vobis legiíperitis quiclauditis regno* cestoni ante hoíes.Scdoad dát onus oneri'pudore pudori :oi tñ primus pudor fatis lit ad clau dendii os.imo tanta ìngerit difficultaté q> vix aedi poteft.Q2 fi dis cantfi non reuelet dànabir". Vera eft fj huic danau'oni obuiádum eft modis orñibus potius g addenda fit occafio.Requfref? ení fans gin's id eft damnatio ab his qui oecafioné illam dederunt. Siit eni prelati ad pafcédum gregé domini/ non ad perdendum. Tertio q> l'iteterrorpaucosapeccatíreddíuocohibefcet innúmeros retra* hit coim'teri.Q_uarto nunc eft multitude periclftantìum. Omnis quippecaro cormpit viam fuáu'deo ecdefiae ianua debet amplias ri/no arctari:immo f m euágelicam parabola compelli deberét ins trare per bonos doctores et pdicatorestet a bonis curatisidoneisi aliqualiterdoctis & bonae vitae comittí deberentvicarii &c.SeC»" eft de peccatis publicis 8i notoriis q debent remitti vbi verfa funt in fcandalum:et illa fola antiquitùs in curia romana referuabanf: et propter flUolimfiebatfinodusmratorn&c.Q.uarto aliqua'do proceditifte pudor cófeffi'onis ex dyabolo ftringente guttur pec* catoris.Gontingit enim q> quis accedit ad cófeifionem deliberata reuelare peccata fuumoccultmettamen in actuali cófefiione nul* latenus poteft cófi'teri.Cauet enim dyabolus ne fuus incarceratus attingat ad oftiii :quia fi poflit attingere ad oftiu" quadoqj aperit il lud ingenio vel fortitudine et fic faluatur.Permittit fatis ad loca k

alia ambulare:fed nunq ad oftium.Bene permittit orare/ieiunas re/ad ecclefiá ireífed ruing cortò'teri, Aedpit enim eos íicut lupus

i

SefmoVndecimus. Fo.XL. ouespergùtairneclamentadpaftoré'quieas faluafepoflitHoe auté fedt dyabolus. Primo ne ab ei'us carcere euadat peccatone hocexmau'da.Secndoexinuidia:quia eidifplicetgaudiuj quodl habent angeli de cótierfionepeccatoris.Vnde Guills parifienlìs ad peccatoré.Sdto ad lìngula verba cófcffionis taaecceleftiu mi* litiarà refpódere cócentnm.Q_uàtri credis angeloru gaudium pro tua ereptione:quoni efì in cófratres & conferuos tanta dilecti'o; vt nulla lit ei dilectio cóparabilis qua diligimur a fanctis angelis:nul (um in mudo gaudio huie cóparabile cu letatur de nfa liberatione drividét inpctóribus vinmladifrupi:demani"b?dyaboli liberati: de carcere & tyrànide edud:ab eo q edudt vinctos in fortitudine: & lìmiliter eos q exafperat dea peróni iactitia:gloriatione/& ap* probationer habitat in fepulchris corpora fuoni:vbi cóputrefcnt/ 8C vermes vitiord pafcdtEt q> ti .pcedat a dyabolo patet: qa fepe pringitpetnì illud effe parumet dyaboliopatione illud ne contea£* exiftimat magmi qd detectd iudido pfefibris panni reputare?»

CSermo.XI.de penitétia.Etde cófeffione quintus. EH"?'"*'^ Ter trio d i e r ^ SCI FIJ» bent petóres «ppter quattuor.Primo .ppter eomm pau Penitiaa E|?3 O M pettate & miferia maxime interioré.Nil mini fi fame Propter E & ' i B iicus eft q nó vult a deo mendicare verna: ficut pauper qttuor de* nolens medicare ineum't fame. Apoc.ii.Erit in rribulatione ma* bent peto ximanifi pniam egent Sedo quia pctórpniamnóagens córra fe res veloci fniam expectafcficut latro portàs fiirni ad tribunal iudids.Rom. teragere li.fm duridam tua et cor ipenitens thcfaurijas tibi ira in die ire et pniam* reuelationis iufti iudididei: q reddet vnicuìqj fm opera eftCuius fentétie, eogitatione pmotus quida heremita rnditquerentiqre tà dura" duceret vità.Cii inquit venero ad morté:vel!é plus fedite.Si ergo qui bene vixerùt/& afperam viti prius duxenit in morte do

- lebutqita" pania egennt pniam :qualiterdolebiitilli qui pnus ma* lam duxenit viti:& nulla vel pania' aut indigna prius egerrit peni tentètfTunc inueniét q> de eis ent ficut de difeolis qui q^iu inue* niiit qui eis mutuet lautos agiit diesmó multa introitò" aut exitd aut qsfimbolnfoluetcogitites:nifiq)habeatqddefiderant:fed in fine qn necefiitant* hereditaté amittere obligafeà:nic primo fed ni mis tardedepr§teritadole"tiociiditate:&mallétq>pl«s adelidis abftinuiflentSic ifii qri in fine videbiit j>pno periculum de hocq» pri 9 pniam nó egenit: vellent q> in onere & cilicio pniam egiffent ficut et niniuit?.Tertio qa talis amittit gloria de q in iudicio illc* «pellefcficut CÓTUMAXEXCÓIAT9ABECDEFÌAJ^poc.iiJViéorefta

. . . DePem'tentia. * vndcexcìdcris & age penitetia'a.Q.uarto tats deiicitTad gehéna fiart arbor inutilis ad igne.Luce.xiii. Dico vobis nifi pniam ege* ritj'stonicsfimulperibitis.Sutenitales fimiles illiqpotius q cer* tarn fumma pecuni? debit? daret dno fuo elegit quùiquaginta co medere cepas:& deinde quinquaginta fuftinere ictus : qui deinde vexat* pecunia reddidit etià vfqs ad vltimri quadrante. Sic de* in noftta ponit electione vel refiftere tétariomb'/illaraqj fuftinere i> petus et refiftere/& no peccare, vel fi hoc lacere noluerim* faltem de pens pniam in hoc feculo agam*. Vel fi hoc lacere cóténimus eterna pena fuftineam*. Videat ergo petór miferii qui icurrit in* tra fe:et fniam qui expectat ?tra fe:et gloria qui amittit fupra fe: et gehennà ad qui .pperat fubtus fe:& eligat ed Dauid.ii.Regd. xxiiii.Pcm'tenttatriddierd:vt fugere poflit ìllilogiffimi quam facidt danari in infemo.Sicut ergo dauid plus elegit pniam tn'113 dierd q trid annoru/vel trid menfidtfic nos trib' dieb* cótririone/ cólWione/&fariffactione poti* q in inferno vel purgatorio peni* tenrii tacere eligam':ei* fcj ope qu? eft afyld et adiutorid pecca* tordtquamfalutemusdicentes.Aue. _ 1 . tnCi.rn prius dictd eft q> debeat effe integra c5fefTio:hic cófequés ter videndum eft de quibus faaenda eft integra confelTio. Diciè

B primo q> in primis & ante omia cófitendd eft vfq? ad particularia/ ConfefTio et nò fold ih generali de bonis et malis fadédo confeiTionem. De Qt pfeflio bonis receptìs circa qu? ingrati fuim*/vel quib* abufi fum*:vf no taciéda é i fum* vfi vt debuim':vel ea faefédo negligéter 8t indebite fecim*, priculari De malis auté primo recurrédo ad inftruméta operadi.Et primo no in vnis ad cor fi peccauà in corde malas cogitariones Si tétationes & fug uerfali. geftiones dyaboli no abiiciédo fed recipiédotplus in eis delectan*

do /vel nimis imorido/aut etiicófentiédo. f£ Sedo per caput ipm indebite ornadotin quo maxime peccant mulieres alienos crines libi apponédo/abluédo/ringédo/vngédo/omido ad hoies ulaque* andò. CTert io quomó per eord oculos peccat in eoru extollària/ impudiatia/airiofitate/& ipietate/in vifis aliord miferiis/in libi dinofa oculord voluptate 8C vanitate. <TJ Quarto p aures libentee audiendo mala/vana/ociofa/ curiofa/ detractiones/ adulationes/ applaufiones/verba feurrilia & turpia/audiédo melodias vanas. omittendo audire veras: vt verbum dei/officid ecch'ae/verba cor» reCtionis 8C inftrucrionis Si ptinentia ad vtilitaté fui SC proximi* Per lingua vero fi peccaueritmurmurando contraded vel proxi* mum blafphemàdo/iurando/piurando/ maledicendo /obiurgan* do/conuiriado/iactando/peccata excufando/&defendédo/falfus

Sermo Vndecfmus. Fo.XLL сеШтогаи diœndo/mêa'cndo/dctra le côfulendo/bcutos irridêdo/vana 8i ociofaloquendo:fabulatoria & tmratoria/& ad rifum & dMutt*onë^uo<âti'a/pngétù/8iJmoc détia/& vana citando 8C dictido:dìfcordias feminldo :fecreta re* ueIàdo:maIidoctrinidocédo:nimis Ioqnêdo:&ficdeahïs.In ol* factu vero libérer vaniì odorem fentiédo :fpedes aut aromata/aut flores ferédo/vel veftib'/vel lectis apponédotvt fével ah'os per Й .puocet ad Iibidiné.SimiIfteridé arca man 9 &pedcs/&tactm& fie de aliïs. С Seaîdo dico q> oìa peti mortah'a débet cófiteri tam cordis qoris fenfun & óperis.Hymnus ambrofianus.Os/lingua/ mens/fenfus/vigorcófelTionépcrfonét:quiafi caftra effet vndiqî bene firmata excepta vna porta vel vno foramine:ulud fufficeret ad dandûingreffum inimiris.vnde Gui'Ife parif .Si gs ïmergifr.to tam aqui д in ei 9 corpus intrauit/euomere côpelh'f.Sufpëditv enî per pedes capite obuerfo ad terrà/8£ apto ore aliquo duro ne clau* di valeat imiffo fic fpóte defluit per os eius aqua imbibita.Sic pe hitëspedib^affectionûverfisadcceliî aquas maris hui 9 mudi g* bus imerfus fe repIeuerat:euomere nititur vim fàdens ori fuo ne claudaf.Iob.vibNó parca ori mecnìntribulatione fpdsmei.Hçc Guilfe.Male enî pecus excoriât qui tota pelle a carne nó feparat, et Naamâ vt mudarel: a Iepra tot 9 antea nudar9 eft ad fe lauâdô. C",Tertio dico q> vtile effet groflïora peti pmo pfiteri. Primo gdê G ad magis •puocandfi diuini pietaté. Vulnerat 9 enî multisvulneri Confeffi'o b9oftédit primo grauioramedico:& ficuttrutin9onditgrauiorê Q2 vtile ffi'rmita té/deformità té/&paup ta té hoìbusvtmoueitiir ad pietà effet peni tem:fic débet tacere côfi'tés.Prouerb.xxviï.(iuiabfcodit federa tenti pmo fua nó dirigef :qui auté cófeffus fuerit ea miam cófequef-.Nec enî peti gra* eftde9ficutillediueseuigelicus quiquotidieepulabaff fplédide*. uiapfiteri, et vlcera la3arioftéfa nócurabatScdo hoc docet naturala homo quitomaioré fentitinfirmitaté:tito min9?tinerepoteft quin eia met:et mulier qn habet in vétre fetiì quito groffiorem/tato mivfl cótinere poteri: clamore:"* tue omes audiétes libi cópatiuntur.Sic de 9 qui audit cor hois.Sed quidi contenir quali cum cribro in quo rurfiir & grofiì'ora remanét: et farina delicata end": .Sic tales mi* nora peti aidât per cófeffioné :maiora vero celando retinét Simi lescâpforib9qm'maioreset'magis póderofos fterlingos libi reti* nent/& in thefauriî reponât:& tales nó curantur a morbo peccati. Exemple in vita fancti Sebaltiani.Câ Cromacius pfectus vrbis Romae ditiffim9grauiffimeegrotoret:"pmifit beato Sebaftiano tj ad fide fepuerteretfidocereteûmedicamêtûquo curaripoffet.

D e penitenza. A t ìTlc ait q> fi frangeret omnia idola fua & bapti'$aref /curaretur. Q_d ìpfe fecit vno tanni retento folis fc3 lune. 8i ftellard quod erat aurea et póderofifiima inter alia & baptifat* nó curar* eft.Poftea penituit&cófeffusfimulachru illud cóminuittet fic curar* cft.Sic necfaluaf penités nifi de ornibus penituerit/& contea? anaxime de maiorib*.Ezechielis.xviii.Cóuertimini & agite pniam aboi* bus.Recitat Petrus CIuniacen.q5quidaiuuenisapudcariloca ed effet fufpect* de quadi mulierecóiugata cu qua peccauerat/volés fe de hoc ium'ncare iurauit corà facerdote qui xpi corpus afporta* uerat/& cora aftatib* q> nunq cu illa peccauerat. Cd auté facerdos dediffetei corpus dninópotuit illud mafticare autglun're.Vnde cófufus & trepid* facerdote reuocauit:& integre confeffus corpus dm fine orni difficuItatefufcepit.Facile eni quiseuomit minora perà poftq euomuit mafora.percufib eni duce exerdt* facilepcu* tu? totus exerdtus.Grade vero & enorme pctm dux eft exercitus dyaboli:ita vt nó poffit vinci tonis ille exercit* quinimo .pftratus refurgittnifi dux eord .pflernat?. Sicut ergo in ade primo labora? ad interemptioné dudstquo deiecto facile fugit exerdt*:fic niti de bent petóres vt p cófeflioné .pfternat enorme pctm:& fic defneeps facile minora cófi'tebunf.Scriptu eft enLPercutia paftoré &difp* gétur oues gregis.Si tri hoc nolint fecere:fed poliremo ea contea tur eoa hoc deus acdpit Acceptatenimagis póderitem moneta poli Ieué.Dimdle eni quis fe exuit auro ponderati 8c tardi* q pót. <fCCJLuarto dico <j> nó folu grandia peti fed etii minora contenda Hint.Minim?enigutt?condnuat?interddreplentvafa/repIent ffumina 8£ heiut ruina.Sie pania peccata cófueta nifi per cófeffia nem eiiààtm ad maiora inducunt quordmina anima fubmergiè psjntrauerut aque vfq? ad animi mei. Legif de quodi animali habéte duo conuia acuta in fimflitudiné ferri quibus fecare poteffc maxima quercum:q> quando fitìt venit ad euiratem.vbi funt vfr* gul? quedam fubtiles 8ù molles:et poti potd incipit ludere ed vir* gulis:et ludendo feipfum cornibus obIigat:et tunc veniens vena* tor animai illud ocdditlta contingi't vt quifuperant quercum: id eft grandia peccata/virgula paruoni peccatorum capiatur:vt funt verba luxuriofa & cantilen?. Duo cornua aeuta.amor dei & proxi miquib* maibra peccata quis deiedt. PfaIXauaboper fingulas noctes lechi meum.gloM eft per lingula peccata.Hoc figniìteatd cftLeuitici.xiiii.vbipredpiebaturq>leprofus quadomddabatur raderetomnespiloscamisfu^&Iauareturaqua.Sicpeccatorlìn* gula peccata etiam minora confiteridebet fi pofu't de numero re*.

Ser mo Vndecimus. Fo. XLII . coIet,en"taq>fidedesIu>airìa»peccatuiTi commìfcriÉ &c5fitcatMi! vfqs ad nouem non fumata fide numero non recolit/debet fm exiftimationé fuam quato proximius poteft:& fic debet tacere fi* cut anelila qu§ incipit mundare domumagroflioribus fordibus: deinde a minutis. ^ Q u i n t o dicif qs tam de fpiritalibus q de camalibus vitiis con fiteridebetps.Cófeffio eius fuper ccelii& terra:quiale estendere debet cófeffio fuper peccata cceleftia lìue fpiritalia vt fuper fuper* biam qu§ natione cceleftis eft/& fuper inuidia.et fuper terraad è fuper cererà peti qu§ funt terreftria.Sed cómuniter multi volunt còfiteri peti fpiritalia quib? aliquid fibi effe vidétur:fed carnaliap" magne, infamationis funt/confi'teri erabefcntDyabolus eni bene

Satiturfcabiofosfuos tonderifednunqradi penims.ii.Regn.x. Lex filioni amon rafie dimidiam barba feruoru3 dauid:et veftes

prefciditvfq;adnates:fed non ex toro. Sexto dicif q> de cogitationib? et confenfu interiori dato q> in D

nulhi opus exierit/cófitendii eft. Ddiberatus enim 8i plenari? co Cogitarlo) fenfus in opus peti mortau'sh'cetnonfequat*opus:efttn mortale De cogi* petm. Matv.Clui viderit mulieré ad cócupifcendum eau'am me tanonib^ chatus eft in corde fuo.glo. S i plenarie confentiat libidùiia'ta vt fi concèda è. facultas effet illud faceret.ps.Èteni iniquitates operamim in cor* dcSuper quo Aug?.Q_.uicquid vis 8C non potestdeus facto repii ta t Vndc queda matrona vìdua valde religiofa operib? mi? inté ta:quà multa diligebat eps fuus pptex eius fanctitaté: Se cui fepe cófi'tebaf. Cótigit quadà die q> refpidés vnu de famulis fuis tenta ta fuit peto camis vfq? ad cófenfum:qu§ rediés ad cor cito penituit Sed quia ad opus non peruenerattnó airauit cófiteri:& licet fepe recoleret & maxime in morte:pn» pudore hi noluit illud còfiteri. Ipfam vero mortuà fepeliuit dictus epus cii honore in fua capei* la.Nocte fequéticu ante alios ad matutinas furgeret et vellet in* trare capellàtvifum fuit fibi q> piena effet igne ficut clibanusJpfe vero cófidens in dno appropinquauit & vidit fupra tumulti illius mulieris quali quoddà corpus extéfum fupra craticulà & igne co* piofum fuppofitdt&demones rircdftantes cum baculis ferreis8£ facùV" igne accendétes/& corpus #fantes:&cudiligéter afpiceret cognouitilla mulieré effeq ibi fepultafuerat:etCH adiuraffeteam dixittficutRdictu eft q> $ ilio cófenfu foto dànata effet.In vitis pa* tram abbas Pomen.ait.de nullo fic gaudet dyabolus quo in ilio £ no vultcogitationes fuas manifeftarcNec folum cófi'tendum eft de cófenfu in opus fed etia in cogitationé qn ex deliberatione con

fii •

DePenítentia. fentit in delectatíoné cogitationis pctí mortalisiqd ctiá moríale eft frn Magiftrú.ii.fniaiy dift.xxiiii.8¿ hocvidef dicere Aug* vt ibidem apparet.ps.Q_u? dicitis in cordib? veftrís dicite, fupple in ore:&: in cubilib* veftris.i.cófciétiis de hoc cópúgimini.Cor enim pctóris cubile appellate :quia ficut cubilia funt ferarii:fic corda petó ni receptacula funt demonií.Efai?.xxxv.In cubilib? in quib' habí tabát dracones.i.demones per(pctrñ: viror calami & iunci orief.i. fortitudo virtutú & opení.In cálamo eni quo feribif /bon? opera* nbnisexempliídefignafcqu? more calami alta debet efle in factí magnitudine:fed vacua in faciétis reputatione.Lt iunco auté quo dom* ornari folentad decoré/virtutes fignátur.Nec folii de cófen fuindefectattbné/autcogitationémecde cófenfuad opus,ppnü: fed etiá ad opus alienri.Serpés eni(vtiquit Cátor parif.) maledú qt? a deo licet nópeccauerit fedfaeritinftrumentópeccádi:vtper hoc inftruamur q> nó folii actores pctí principales fed etiá eis píen tientes pena funt digni:& terra maledicta eft: quia ftiftentamétii huicoperí pbuifc&folqui lucédolucéexhibuit/multiide fuá luce amifithec ille.Peccát igit? q nó pfitent? de K q> alieno petó pféferit

E IE Séptimo dico q> t i petm apertii etii notó pfeíTori q occulta eft Confeflio cófi'tendñ.Primo rationeaudiétis:quia ficut eft in iudicio fbrenfi JPeccatii q>'iudex aliquid nouit vt priuata perfona:qd tñ non nouit vt iudex publicum nec procedit ad fníam quoufq? ei innotefcat vt iudicufic in ludido etiá cófef* penitétiali facerdos aliquid poteft noffe vt homo qd non nouit vt forinotu é de':quia nó eft per teftimoniíi cófeientie accufatii que eft teftis di pfitédum. uinus:&quoufq?fic nouerítnófpectatadipfum talé foluereautlí

gareadeaoportet qjcófi'teaf petm fuiíquátncií$fitpubIicií.Sato ex parte cófitentis.Qiiátácúqs eni aliquis abalio accufafmon^s pter hoc iuftus dicif vel iudicafrfed magis iniuftus:fed qñ homo íeipfum qui eft dign'accufatione accufat/tiic exercet opus iuftiti§ Ideodidt? q> iuftus in principio accufatoreftfui.Vtergoquisiu ítíficef :& fit recóciliatione ecclefiae dign*:neceííe eft vt petm futí cófiteaf quátúcuq? publioi.Si vero ocailtti etiá de eo pfitendii eft eitquia morb' oftédend* eft medico vt remedia apponat: Sí vt pj nó erubuit intra thalamii cordis in cófpectu diuin? pTentie cogita re Se velIe/& volédo cófentire:túc cora oculis facerdotis recitet cii ruboretvt p perpetrauit inuerecñde vereccídiá jpcul pellendot ex K in cófpectu hoís erubefcatHomo eni camalis plus erubefdtcorá

F oculis hois q dei.HecEoñ.dift.xvii.iiii.^EEtQ, fit pfitendüetiá CcíííTio deoccultis.patet.no pótdiflbluinodusnifi priusmanifefief/nec Qz peta curan \ ulnus iguotumatec de oceultis dad confilium; nec dari

rSermo Vndecimus. Fo.XLIIL fentitfa eauf? IatétisJn cófefTione anime, difiblirit? nodus peccati, occulta ianaf" vulnus:cófilidtribui£:emédatur forefactd.Sednos fumiis funtreue* ficut fallarli monetarii qui fàbricit monetarti in tenebrisun quib* landa, fi illi poffent exponerc:nunq exponerent in luce:et qa non poflunt illi nifi in luce exponere:periculo fe mortis expondt. Sic peccatole falfam moneta operaf da in tenebris'peccata fabricariet poflet ea in tenebris quali falfam moneti exponere/et per ea Iucrarì feu ac -quirere gratii:quia pr?ftabilis eft deus fuper malicia:ncc facit fed expectat donec in piena" extremi indiai lucem ,pferat?:et fic morti adiudicabif.CScdopctmeftinaiaficutvermisquifouef - G tet:occidit?ddapparetSedfum* ficut philiftiim perculTi infecre* Cicatrix, tiori parte natili: qui dd nollent opprobrid fud reuelare: omùV*1 re* Q.uó pu* uelatd eft/et factd eli eord opprobrid fempitemum.ps. Permfu't trefcunt ci eos in poIìeriora:opprobriri fempiternd dedit ilIis.Stulticii hanc catrices* celidi pctni fud dauid in fe redarguit dicés.Putruerdt et corrupta* funt cicatricesme?:afacieinfipientia'me?.CicatrixelT: caro'fup excrcfcens vulneri qu? occalluit:que dd fuperinducit? vulneri non • • •• curato:fubtusmanetputrefactfo:qua moxoftenditraptib ricatti cis:et rupta cute fuperinducta cicatrix maioré erdpit in fetorem. Sic peccatd abfconditd augef :et fepe iufto dei iudicio dum celari . credit* :ad noritiam hoim ed fetore peffime opinionis perdueftur: qd dauid per infipientii accidifle querif :quia dd celare peccatd ad . ulterii ftuduit:per negligentia dilat? curationis grandefeente vul nere pctni peccato addens'proditioné ed homicidio fecerit.et pcc* catiqd prius ad emendarioné vni cófiteri noluitpoftea detectum vniuerlus mddus agnouitln fecretis eni natia plaga adulterii p* mffus eràtu'deo cófiteri embefeebat CTertio quia cuiuflibet rei corruptio contrario modo fit fue generationi.Cd igit? perpetrano •• peccati fit in occulto cófcienti?:fequit?q> ipfum corrdpi oportet vie :

tute cófeflionis manifeflatis. Dd retinétur in vétre ftercora véter grauat?:ddegerdtur/aueuiat?.Stercorafpdsfuntpcti:a ddoccul* -titur cóputrefcdt iuméta in ftercore fuo.Ipfa funt que, coinqufna't hoiem:a ddpurgant? ad bene operandd homo Ieuior effiaitur. H COctauodia'f q> oésarcuftantia»notabiTiter aggrauantes funt Confeflìb cófitend?.Redegitcnimoyfes vituld cóflatilem inpulueré con* Q« circo* fiingédo aurcs 8c nares:et quecdq; ipfi*vitulierant Sic vfqs ad mi ftitiae no* nora peti et quafeuq? eord circdftantias aggrauantes cófi'tendum tabiliter ejfcEfaiedviii.Difl^ uefafacuIosdeprimétes.ixircdftantiasaggrauantes:etficomnetesfuntco onus difrdpe.ExpIicidi enim Juntlafciciili irti in nddinis hui* fe* fitenda».

f i i i #

Depenítentia. culi ijcîiu durât.Nifi cní in hocfeculo explfcétur:de cçtero né vert* dentur.Cito malas merces explicatmercator qñ fat q> bñ vêdet Benc védiitur merces petí qñ habef gratia $ eis.Iob.xiin.Vias meas in cófpeau meo árguá:& ipfe erit faluator me*.Eccï.xxxïïï Coudera &omï cura tua explica:reoibevt lçteris.Efaiae.xl. Su* fcepit de manu dm duplitia fcjgfam 8c côfciétiç pace oíbus pec catísfuis.Núceníacdpitdñsnías merces&dat fuas aura fcj j lHto/&gfaj f pctó.Sed quia nô vult emere çattu in facco: necefle eft vt eas vicario fuo explices.Prouer.xxviii.Q,ui abfcôdit feele* ra fuá nó dinget?:imo dïgn* eft morteuiait ille q abfcondit inimi cos régis in domo fua.Nó fumdt infirmo q> dicat gen* morbi.fed

_ I_ oportet dicere fpeciê febns.C Sed qrit?quas drcñftátias tenef di Circûftan cere,Dicif primo q> circdftantiae côfi'tédç funt jj fpeciali .phibitio* tía. _ nejjhibéturvtcognofcerenófuá jhibef:&cognofcereetiâcôfan Q.UÓ COÎ guinea fpedali* jihibetur.Hçc Scoms.dif.xvii.im.arti'.ii. Vicii grtofciïtur fcdoqjcircûftantiaenotabilitèr aggrauâtespctm.Sedq finttales draïftani (vtdicitiVltiflïodorenOnô déterminât ars fedvnaioqdocet de fa'ç notabi oibusralra*.Poffettndicï q>rircñftantiaeiua?notabiliter aggra* lit aggra* uant pj du côfitet? quis petm induoit ei vereciidiâ magná.Tiíc eni «antes, figniî eft alicui* notabilis malitiae.Cû eni vereoidiâ fit fi'mor in*

gloriationis 8C ingloriatio .pcedatex malomeceffariii eft verecun diá illà figniî eiïe noua? maliriae / vel notabilis augméri eiufdem.

k C De venialib* auté dieu? primo q> nô eft neceiTe venralia côfite Veníale ri.quia in naui hois fepe fubintrat aqua pctiu'ta tñ q> nô patit* nau Q.UÔ de fragirâet hoc ai cômittat: veniale.Prouerb.xxuïï. Septies in die venialib* aditj'uftus 8C totiés refurgitaiec ita poteft ccftringi quin fubitret £Ôfi'tédn_ê talisaqua.i.Iohâ.i.Sidixerim* quia pctmnô habemustnofipfos etquônô, íedudm*.Aliqñ ita fubintrat aqua q> patit? naufragio" oifcjpmit

rit? mortalcps.Saluii me fac de* qm intrauenît aqtiç vfq? ad aiam meâ:& tûc neceffarin eft hauritoriu pfeffionis quo illa aqua extra. nindatur:côfeffio fc5.de quo.ps.Effunditecorâilfo cordaveftra. Sedo qa vixpoiTunt effeactus noftrifine pctipulncre:et quin pul* uerétangatpes affectiontj.Matt.x.ExaitftepuIueréde pedibus veftris.Eccies.vii.No eft homo iuftus in terra qui fàdat bonii et nô peccet.Prouerb.xx.O_uis poteft dicere: mndiî eft cor meumP Ideo quafi ipoffibde viderefilla côfiteri.Nemo auté ad ipoflibile obligaf.Vñdupliciafuntvenialia.Clucdáfuntafciñrareffeveí nialîa:& de iftis nô eft neceffarin côfiterùquia nô feparant a deo: «ecpeapatifnauishoisnaufragimvtfuntrifus dilîbluti/geftiot. ""atienes mûdanejmêdaria officiofa vel iocofa.& fie de aliis. Alia

Sermo Duodedmus. Fo.XLIIII fune venialia de qu ib* dubitar; an fint veniaua/veImortaIia:etde iftis turi9 eft cófiteri.Et de hoc Gregorio. Bonani méti'um eft ibi agnofeere culpa vbi culpa nö eft. Viri tri fancti cóiter de his eóio* . entià fadutHabétenicófaentià tenera qu? nec pulueres venia* liu patir* quin a le iuxta vires eiidat Efai?.xiiii. perda nomen ba biIonis/& reliquias/ &^)genié/& germen.Babilon petm eft mot* taletreliquie, vero veniale g a fanctis oino per cófeflioné difperdd* tur.Tiiquia ü'cetvenialenonpofli'tfierimortale.*difponit tarnen ad mortale. V n Vegeri'h'b a'iii.c.xvi,docet q> in expugnationib* duitatü duob'generib? machinani vtuntur milites.QXuedä funt maiores qbus muri dirimiitur. Ali? minores p maiorib? admini* culo iugiter ßftant quas mufculos noiant. Sic dyabol* in expugna tione ai? duplici machina vtuT.Maiore qua córra aiam tota ipir? applicaf fortitudo/et hec eft tétitio ad mortale. Minore vero qli veniali peto via ad hanc preparat.Ecci.xv.Q.ui fpernit modica paulatimdecidetAug?.Vitaftigràdia:aue ne obruaris arena. Tertio quia p ea remittif deuotionis feruor.Licet eni auis giuri* no nó capiaf.tn fepe dimittit ibi de piuma. <TJ De oblitis etià co* fi'teri debet negligentia qua eaoblit? eft/ vel qua nó fatis cogita* uit vt memorare.: eord:& fi ad memoria venerint q> habita copia cófeflbris fi tepore 8i loco opportunis:q> de ipfis confi'tebitar.

|£Sermo Duodedmus de Pemtentia:et de cófeflio* . neSextus perthemaprecedens.

|Rescomiteshabéttrespenitétia»partes.Primo contri A Itio corniti habet amaritudine.de qua Hieremi?,vi.Lu Pem'tétiaì ictumvnigenitifac tiT3Ìplàctaamani.Q.ddupliciterex Detribus Jponif.Primo quia ficut mater magis dolet fivnigenitó comitib*

amittatrq fi alili ex pluripara maximedolendiieft eiqui p pctis triii ptiuj chriftuamittitH?ceft mugitasvaccaraquaepergiit bethfamos penitérie. idcftada;temiTolishabitationé.BemfameseniinterRtatiir do* mus folis.i.Reg.vi.Scdo modo exponif.Luctó* vnigeniti fac tibi quia vnigenitn" dei filium amififti.Hee eft iuniper? afpera fubter qua Hehas obdormiuit Hec eft cóuentio q uà cóuenerut ad dauid onìes qui erat in anguftia cóftituifti/& amaro animo/& opprefiì ere alieno:&: fartus eft eorii princeps. Cófeflio auté vereciidiam habet comité.de qua Róm.Q.uem fructum habuifti's in illis in cj bus niic embefritis^Nam finis illomm mors eft. Verecundia ta men ifta licet fit vehemens ipedimétii cófeflionisaió tn d$ ci ipe* dire.Exéplo cuiufdà q ad religione veniés ai murmuraret.'&" qli fecüdeliberaretnöpmitteferadi qapulchrä habet et capillaturà

f ini •

/

, . . DePenitentia. congrue dixifle fcrtur tófori. Fadas(inquiens) facias/ quia deus nung habuit amica qué in vita ifta non confident Cogitauit eni q> opus inchoatu faciendo quo ad mundii iftum cófufus elTet Co gitauit autem 8i ex alia parte q> de' fcmp fuos quo ad miidii iftn velconfunditvel confundipermittit Sicutpatet deapoftolis8i martyribus: qua cogitatione armatus patienter fuflinuit peniten tiam inceptam : haec eni eft ratio capilloni quo ad confeffioné/ 8i veftes lugubres quo ad contritionem quibus induebatur mulier.i

J anima quam aliquis capta in bello volebat fibi matrimonio copu* lare hoc eft xps.Deuteronomii.xxi. Tercia fc3 fatiffactio afperita tem habet fibi comité: vt patuit in ilia fatiffactione quam iniiixit domin' primo parenti.Q_uia comedifti inquit de Ugno ex quo p> ceperam ubi ne comederestmaledicta terra in opere tuo.In fudo* re vultus tui vefceris pane tuo &c. Hec funtlegumia quibus vte* bantur focii Danielis 8C tarnen fades eorii limpidiores appareba't Dafi.i. haec eft cóplofio lagenaria, macerano corpora quibus co* plofis gedeon hoftes conuertit in fuga Iudicvii. hoc eft biuiii ma ximeinquofedebat thamarqnaiudaprole gemina grauidatur virtutibus fcj & operibusmam ficut meretrix in biuio manifeftat officium fui!: fic anima in biuio confeflibnis & fatiffactionis/ ma ru'feflatpeccatum:Sedquiaomnisamaritudo téperada eftdMlce* dinedulcedinem gfaedeiimploremus &hoc mediante mfegra* ti'ae:quam falutabimus dicentes. Aue.

B CDictodefcäaconditioneconfeflionisnuncreftatvideredeter s

Confèfii'o da qu§ é q> cófeflio debet effe accufatoria:& hoc .ppter muIta.Pri dua re co mo vt latro & peffi'mus hoftis reueletur 8i denudetur. Peflimus feffio dß tè hoftis quem habet homo eft peccatii:quo remoto nec homo nec acculato* dyabolus homini nocete poteft.Gregorius nulla hocebit aduerfi* ria. tastfi nulla dominetur iniquitas. Ideo ftultus eft qui ipfum no ac*

C cufat iudici.i.confeflbri.Propterea nihil debjipfi' occuItari.Tren Effonde. ii.Effunde ficut aquam cor tun in cófpectudni. Primo quia ficut

Q_uó dien aqua debet effe darà vt nihil in ea lateattfic in confeffioné dare di tur pctà ef d debet pctrii vt nihil ei' lateat: nec fub'verbis duplicibus occulte fundi corä tur.Proa,xxvi.Sicut in aquis refplendétvult'^fpiciétiu.ficcorda duo. • hoim nota funt prudentib' .i.facerdotibus.ps. Efnmdite corä ilio

corda vfa:ficut devafe praeciofo 8c nobililiquor comipt'q dt i ' e£? funditur.Totaliterautéeffunditur fi actus Ävoliitas peccach'ex* pellanf :fi delectatio peccati in memoria non retineatur : fi guft'/ geftus/ 8i fih'tudo peccatrexterior oino relinquatur:fi nullatenus pctrii excufetur.In effufioneeniaqu? nonremanetin vafe nec li*

Sermo Duodecímus. Fo.XLV* quoiVnec odor/nec fapor/nec coloriquod in effulìone all'ora liquo* rum bene reperitur. Verbi gratia cum fanguis effondi't* remanet pars aliqua fanguinis in fundo vel in laterib9vafis adherens ma* xime fi diufueritinvafe.Sic multi peccati! effundunt quanta ad actum :fed magna eius parte retiñere voliít fcj volúntate cordi ad herentem fàcientes ficut infirmi qui tondent capillos fed nó eradi cant radicem dimitientes in capite/ vnde poilea capilliotiuntur. Sic multi infirmi tondent in quadragefima peccata act9 peccati refecantes fed radicem in capirci, volitate in corde relinquentes vnde poft peccata recidiuátii.Reg.xiiii. Abfaló tondebat femel in anno.i.in quadragefima capillos fuos. Abfaló interpretai? ama ritudo patris: quia pecca tor den parré amaricat in peccatis. Ama ra enim funt dño peccata-Ofecxii. effray m .puocauit m e in ama ritudinibusfuis.Secundocumoleiieffunditur remanet fepe ali* quid liquoris:& fi nihil remaneat liquoris:femper tñ remanet fa* porolei. Sic qmdá in confezione oleu effundunt quando minuta peccata confitentur 8i pinguiora referuant. Agat pinguiffimu re gem referuauit faul «ppter qd" ab eo diuifum eft regnü eius: Se muí ti regniicetorà amitmnt:quiamaiora peti referuant: colantes/ca fices/camelos deglutientes. Sed dato q> nihil Iiquoris remaneat. tamen remanet faporuta q> fi in dicto vafe ponaf liquor faporem habebit olei.Sic multi actii peccati effuderu'nt cori dño in confef* fione fed delectationem peccatoni pteritorum cogitatione Si me moria ruminantmon autem pfecte fanatus efl qui faporem Si in fectionem ifirmitatis preterite retinet in palato.Hieremie.xviii permanfit in eo guftus eius.Q_ñ ei guflatur amara/ infipidti/ vel venenofum: flati ponitur extra os nec ceffat homo fpuere donec totum eiiciatur : fed dulce Si faporofum intus deglutite. Sic qui fentitamaritudinem peccatùftati extra os eùcitnlud p confeffio* nem.Iob.x.loquar in amaritudine ai? mee.Tercio ai vinñ effun* ditur/remanet odor vt patet in ponétib9nares in vafavinaria.Sic multi peccati actu Si voliitaté 8i delectationé dimittentes/rumo* res de peccato aliora libenter audiiit 8i ita fentiiit a longe ei? odo rem. V n ficut odor ducit cane ad beftii:fic fepe audire log depctó alteri' 8i rumores de ipfo iquirere/ ducrit & trahiit hoiem ad pec catu.Et ficut odorfetid9 cito cornipitfentienté: ficrumores hmói audienté.Hiererñ.xIviii.odor ei 9 non é imutatus.Et fequif Pro* pe efl iterit?moab vt veniat:& mala ei 9 veloci'ter accurrit nimis.> Q.uartodiilaceffunditur remanet color. Sic multi licet delecta* rionem/actu/& volúntate pe<xandidereh'querit:inconfeffionetñ

D e penitentia. color adhuc remanefcquia colorare querat peccatajua cum Iii mil lier impraegnata colore careatCum eni quis adno bontconcepit voluntatem confitendi carere debet coloratione 8i excufatiSepec ratifuù&itadebet effondivi nihil ipfiusremaneat neqdiquorj neq? fapor/neqs odor/neq>colora.Reg.xv.Percute amalech & de mollire vniuerfa eius. i. dyabolum 8i peccata Si oés circàftantias eius&differentias. CSeetido accufarefedebet homo in confeffioné vt divini puo* cet miam. Q_u?rit eni drìs nuda peccatoris confdentiä vt e i fuis donis quafi indumentis veftiat. Ait eni Canai. Oftende mihi fa ciem tuia.eonfdentii tuätfonet vox tua in aun'bus meis que, funt aures facerdotis in confeffioné. Sicut eni fades corporis nuda de* bet effe:fic Sc cófdétia aperta debet effe deo &confeffori. Turpis enim eft macula in facie: iö opä eàlauare/ nóabfcódere.proii.iiii. Iuftorum femita quafi lux fplédens crefcit vfq5 ad pfectd die. i. fé* mita velviapenitentium crefcit vfq? ad claram&pérfectamho* tidam peccatorum vfq$ ad meridie in quo athomi. i. minut? arca ftanti? Si minuta peccata poffunt videri. Ideo dicit ps. Delictum eum cognitum tibi fed Si iniufticiam meam non abfcondi. Ape* riamusigitur in confeffioné delieta noftra/ non operiamus ex* cufationibus.Curialis enim eft dominus qui ftatim tegiteos qui fe fibi detegunt Ezechielis.xvi. Vidi tenudam Si confufione pie nam : Si expandi amicami meum fuper te / Si operui ignominia tua. V n Auguft. fuper ilio miferere mei deus. Qjxi magna mi* fericordiam depraecatur : magnam mifenam confitet;. Sed muU tos tractat dyabolus Si tenet per guttur ne clament.Nó fic quedà bona muh'er/ que dum grauia cófiteretur Si aggrauaret Si in quo libet verbo confefforfpueret:animaduertésillaq> propter horro* rem peccatorum fuorum fpueret dixit ei. Domine fivosdebe* retis crepare p medium anteq recedamdicam vobis per toturn Illam enim non tenebat dyabolus per guttur. Hieronimus.Ideo ìubetur nobis ne exprobrern* nomini reuertentia peccatis fuis Si ne abhoiemur ?gyptum quia ipfi quondam in §gjr;pto fuimus: 8C de luto Si latere pharaoni extruxim'ciuitates. tLTertio accufanda eft confdentiä petóris non excufanda .pptet diui? iufu'ti? feueritati g denudabit in iudicio £ noluenit petóres aperirepatiifpintaaliincófeffióis fecreto. Efa.Ivii. Reuelabitu* ignominia tua: &videbit; opprobriu tuii. Cluàta differétia eft vi tro dicere peccata fecreto Cora hoie peccatore ad miam confequé* ** dam: aut coacte coram vniuerfo mudo ad dànationis iadiciù? 16

Sermo Duodecímus. Fo.XLVl* Iob.x.Dimfttá aduerfum me etoqinu meii.i.ero aduocattis cétra me Ioquendo non excufando. vt vir Cup vxoré 8c econtra & forius fuper focium. Sed meli? eft habere modica amaritudine 8C veres cundiam in conntendc:g cejando incurrere amaritudine eterni iu dicii. V ñ fm Auguftinií.MeIior i modica amaritudoin foucib? g eterno" tormenta in vifccribus. Q_ui auté no fentiút hmói amas ritudinem pcti/habét guftñ ífectü:de gbus df.Efa.v. V e quidioit bonum malü:& mala bonñ.Ideo en dixiflet Iob Loquar in amari tudine ai? me?:fubdiditDicá deo noli me condénare:quia iá me condénaui.Non ení punitdeus bis in idipm Naúaii.I5.i.Cor.iii. Si nofmetipfosdiindicarem'nonvtíqp iudicaremur. Alitereni eft in curia mundi huius : 8¿ ah'ter in curia dei:quia in curia mudi oportet q> aduocatus ídat beneallegarepro parte fuaa'n curia dei q> contra fe.ps. Dixi confi'tebor aduerfum me iniuftitiá mea dño. Exemplúadhocdcpharifeogfeexcufabat:&depubIicanoqm'fe D aecufabattqui tñ iuftificatus é ab ilio. Et propter huiufmodi accu* Tundere, fationé ugno oñdédá tddif pect?. V ñ Auguftin'i hometln hòc Q_uid fit ipfo q> fonuit confíteor/pectora tutudiflis. Tiidere autem pectus tundere eft arguere quod Iatet in pectore:& euidenti pulfu oceultum caite pectus, garepeccatum. CQ.uarto ad pacandum 8C ferenandum confeientiam noftram. • Prouerb.xviii.Semp iurgia querit malus. Ángel? crudelis,i.ma la confdentia mittetur contra cum ferens fententiam códénatio* nis/& continue aduerfns eum damas. Nihil periculofi? q cú mus . lier claufo oftio verberatvirñ:nihil detenus g aim confdentia re« mordet oftio claufo confeífori. Tiinc ení non pót ei dari auxilia, contra mulierem fuam Iitigiofam: fed bene dum oftiò aperto ver beratPeccatura enim quod occultatur/aut exoifatur. femper da mat contra peccatorem: 8c confeffum 8c aecufatnm filett fiait ca*

^ nis qui latrat indufus & íilet exduíus.Q_uot clamores audiiít qui ficoccultant 8c excufantin cordibus fuis ad modum latratus cana quiquidem latratuscanum(vtdicuntlogid)eftvoxfigniñcatiua . fuae dánationis naturaliternon ad placitum eorum.Sunt enim ta les fimilesherido 8C porcofpinato quifpinisfuis fe defendunt:& volunt de fuis peccatis reliquias faceré. Oftendunt enim peccata fuá íicut reliquias fcilicet inuolute: qua» fi denudare vellentnó vi* derentur aunim fed Iutum..Et ideo ficut in magnis feftis folent oftendi rdiqui? nude fine aliquo velamine : ita fi velumus deo fa< cere magnum feftuin in pafcha/debemus nude peccatomm no

., firorum reliquias oftenderc^Vnde in libro de donisdidturojuis

DePenitentfa. , quadà parrochia Rauen.ad quéda diTcreta facerdoté venit muli*

erquedàqtiafciebatefe cófiteretui; ' :

omia peccata fua excufabat .et quali fanctifffma eltet pallio verbo ni quali nihil effe docebat fe per oniia iuftificans. Firmato igitur càcellodwtqjdcusdederateimaximasreIiquias:qit§ no fuerant inuét?de aliquamulierematredei exceptaqu?nó peccaflet Cri auté veliet pulfare campanas Si facere parrochianos vocari/ dices q> eas reponeret i capfa argétea: pfefla eft enormia Si horréda pec cata.Si eni latro qui dudt? adfufpendinfcirefq>^pterfui pubh'cà accufationé dimitteref/corà omibus fe accufaret.quàto magis de bes facere tu qui peccator es in priuato qui es in periculo.eterni fu fpédiiJob. vii.Non parca ori meorloquor in tribulatione fpiritus mcùcófabulabor in amaritudine anim? meae aggrauando pctni/ non excufando.Si quis eni fciret in domo fua effe centii Iatrones/ no dormiret quoufq? òés expuliflet/ vel iuftfti? intimaffct:dicens Aperite mihi portas iuftitia» dado latroné 8i acculando iudid vt fufpédat? in patibulo penitétia>:& vbi no fit iuftitia de latronibus ibi abtidant latrones.Sic vbi no fit frequens iuftitia confeflioms: ibiabridat&regnatiniquitas in terra ilia. '

E CMultipiiciterfeexcufant confi Confeffio Deus me fecit talé/& taliter fndinahrfic Adam retorfit pctni fuù Q.uó mui in deri dicens.Mulier qua dedifti mihi dedit mihi de ligno 8i co* tipliciter medi.Ea eni peruerfitas eft(vt didt Aug*) q» voldt deo attribuì fe excufat fi quid egerint mali:fibi vero quicquid egerint boni. Ad id enim pfi'tentes. genus pertinet accufatio ftellaru:& quicquid de fatò deliràt dicen

testatum* me'fecitfuremtmars raptoré:venus adulterd.etfatd mihi fecit hec Si iIIa.Sed abfit (inquit Gregori*) a xpianis vt fa* turn aliquid effe dicant fi iuftus in principio accufator eft fui. Pro uerb.x viii. Propter qd facerdos qui repTentat perfona iufti in prin cipio miffefe confitetur Si acariat:multo magis hoc peccator de*

B bet facere. <FJ Seciido fe excufant fuper dyabold dicétes.Ego hoc Dyabol*. recifeddyaboIusdecepitme:exemploEu?dicentis.Serpens de» Q.UÓ. dya cepit memi quo videmur effe filii Ad? non fold in natura fed imi' bold accu tatione.,ppter quod a paradifo expulfi funt Et fallutur in hoc q> li fam*excu cet dyabolus tentet eostnó tamen indurii ad peccatd nifi per pro* fandonos priumeordcófenfum.Efai?.lv.Dicuntinoimarevt tranfeamus.

De hoc eft exemplum. Accidit enim quandam pueilam ind* uitate morantem/multum a iuuenibus tentari de fornicatione. Q u a tentationé vt fugeret propofuit extra duitatem in quo* dam cadrò cm'dam nobili dominas famulari.Cuiiter ampienti

Sermo Duodecimus. Fo.XLVII. verfus caftra in forma adolefcétfs demon apparuit qu§rens quo g geret:& ipfa ei propofitu expofuft:f3 demo diffuafit: Si p oppofitii multa ibi picula effe prazdixit:& flati pofl difparuitPofl hoc bre ui quodam interuallo a quodà caflri famulo adamatur 81 imprae* gnatur Se de caftro expellitur. Q u a redente cu dolore & fletu ad priore riuitatem : dyabolus ei denuo apparuit caufam doloris ei* querens.Refpondendo inter alia fubfntulit: dyabolus(fnquit)mi mconfduitTuncdyabol^dediteialapa. hoc loco tibi diffuafi & perioda offendi: fed ex malicia &,ppriavo luntate hoc fecifli.Hieremi§ .viii.No é qui agat penitétià de'pec* cato: vnufquifq? dicit quid feci? Preterea no pót quicq dyabolus in. credentes in xpm eo q> iam iudicatus fit Si a credentib? expulfus "Vnde Auguftinus. A credentibus princeps mundi mittitur fo* ras vt iam non operetur in cordibus hoim quos iam cepit xps pof fidere : ficut operatur in filns diffidétie_ quos ad tétados Si tributa dos iuflos fepe condtat.Quia eni miffus efl fbras quiintrinfecus domiabatur:extrinfecuspliatur.£tfi pereius perfecutionesdris dirigit mites in iudido:tamen ex hoc ipfo q> foras miffus é indica tus efl. Dequoiudiciomundusarguitur quiafruftra de dyabolo conqueritur qui in xpm vult credere: 8i qui foras miffus/ad nfam exercitationemrbrispugnarepmiffusefl. Tercio excufàntfefu* per fodetaté fuà" qua fecuti funt dicétes:focietas me fedi hoeface* re. Sic adam fuper vxorerh fuam fe excufauit: fic vir fuper vxorej Si econtrà. Dicit enim vxor: maledixi viro meo peffimis maledi' ctionibus: fed hoc io quia fe f nebriat/omnia diffipat/ Si meverbé ratEconuerfo vircófitef. Diffipatorfum bonorrimeorri in taber na ibiinebrior.Sed hoc ió quiavxor meapeffimri caput habés me a domo reficit:& fic neceffe habeo ad taberna ire ibiq? ludere/ diffi pare/& inebriari:& fic quali pile luforesvnufquifcp eorri alter ad al terum pilam proiicit. Gontra qua accufationetn orabat.ps.Dicés non declines cor meri in verba malitie ad excufandas excufàtióes in pecc3tis.Qu§ infania inquitGuillerm9 pan?.fe opponere me* dicamentis: Si medico prò defenfionevulneruj: adiutori Si propu gnatori prò defenfione nequiffimoróhofliri:liberatori,p defenfióe carceris Si vinculord: miferatorf prò defenfionepeccatorri: iudici abfoluere volenti prò defenfióe funis quo diflrahend9 efl Si fufpé dendus in infernali patibulo:et,p defenfione fpinarri quib'"exuren duseft eterno incendio: mridatQripro defenfione fpurcitiarri ere* ptori de naufragio prò defenfióe Mciculoru deprimentiriad inte* ritri Si perditioné mergentia: decoratori prò defenfióe turpitudis

D e penítentía. vfuificatori pro defenfione mortis: reparatoripro defenfione hii* nannexcultori pro defenfione peftilentin herbariEt vt vno ver* bo dicam* oim malora fe protettore faccre/oia fub .ptectione fua fufdpere:& clefenforem fe & aduocatú aduerfus den 8C femetipm opponere:quanta fit infania quis non videat:ha»c Guillermus. CQ.uarto fe exotfant fup bona g fadàt. Sic nobües diciit accepi fup talé fubdittr men tot dietasaed libi multa bona fedyñ patene batur mihi.Et tales funt ficut andlla pigra g iuncos virides fuper pulueré expandir. Sed Op3 oes imundidas tollere Sípoftea bona opa fupaddere.EccK.xxxvii.o prefamptio neqífima quádiunata es cooperire aridam malitia.TaIes enim fibi fadunt penzomata ficut adama'.excufationes in peccatis adinuenientcs. |¡CQ.uintofe excufant gdá propter camisinfirmitaté:hoceítíí< cut adam per euá* fuá fc5 carné dicétes: illud fed/ fed fus fragilis 8c delicat'/ióüta me lacere necefiefiiit..Ecch'afi:es.v. Nedederis os tuumvtpeccare facías carné tuá.i.nó te excufes p camis infirmita tema'fti funt fimiles iudeis qui fimo" furiin deferto foffa humo ab feondebant Sic achor furtti in terra camis fue abfcondit Sicadá fbliis arboriLCaro ení folia eft quodvento rapitur: ifi'rmitatis pn denda fua operit:& Iacob pelliculis hedora manus fuas.i.peccata operationá malaram nuda colli.i. verba mala protexitIob.xxxi. Siabfcondiquafi homo peccata meií:& cebiui iniquitatem mea: ficut mihi male eueniet C Sexto fe exaifant qui duplidb? verbis fua peti excufantHoc autem fit Primo quando peccata turpitTima no propriis nomini* bus fed quibufdà obumbratis nominibus vocant ne fic tarpia ap* pareant. Tales ení liniút parieté peccatorum qua tamé deberent fuffoderetquia in parietibus defbflis quandoqs inueniiitur thefaii ri copiofi.Id confiilitur Ezechielis.xii.fih' hois fbde parieté. Sedo hoc fit quando non recte fe accufat homo fedverbis coopertis/& g nóintelligit cófeflbr: needebite exph'cat ip3.i\d hoc eivt panama detur oportet vt explicetur : ficut folent fullones lacere. Iufti auté viri debite diftinguiit fua peccata in cofeffioncVn devehemoth per quem intelligitur corpus peccati vel ipfe dyabolus dicitur Iob xLConcident ipm amici:diuident illum negociatores quia amici 8C negociatores virami viri iufti vehemoth.i. peccata propria in confefiì'one diuidiit/et diftinde narrant $C dicuntNon eniin con feifione v erbis duplicibus vtendum eft:vt de penitente dici pofii't folutum eft vinculum língu? eius:& loquebatur recte. C Séptimo fe excufant per confuetudiné dicentesa'uraui/fed hoc

SermoTredecímus. Fo. XLVIIL habeo exconfuecudine. Accepifuper fubditosmeos:fed biecmi* hi confuetudo eft.Etin hocaÚcgaiitturpitudinem &vitinfuum: nefcientes quia mala confuetudo viciât naturarmi q> pctrñ ex co fuetudine deteri? eft q ex furreptiôe/vl" ignorátia/vel fragilitate. fCOctauo feexcufant diminuentes peccacii:vel propter caufam quá affigliane: vel q> non fecerút mala intécione: vel quia hoc fece runt quia alius eis main fecerat: vel q> no credebát faceré/ & fie de alus. 8C volentes cooperire pctma'p'm difeooperiunc. Vera eni cô feflïo 8C perfecta nô palliaca(vt dicit GuiLparif)eft lacibulû pecca ton's 8C operimentum eius.Nudus eï eft peccator: 8c patentis tur pitudinis 8C difeoopte femp anceq turpitudinem fuá difeooperue rit r cuelatione confèflïonis lob. xxvi. Nudus eft infernus coram eo: 8C nulla eft operimétum pditioni.Per multa eni exempla pas tet q> nonvidet dyabolus peccata poft confeffioné/ fed et per ¿Uam teguntur.Preterea q> in pala fit 8C in manifefto ois turpitudo pec catorisa'nluce &n5intenebrislegitur.Iob.xxùïï.Nonfunttene bre 8C non eft vmbra mortis vt abfeondátur dli qui operantur ini quitatem. Et propter hoc errant poft adam.i. exemplo îUi'us qui • advmbram malora ad exeufandas exeufationes in peccatisi ad fbliaa'.mendatia verbora quali ad folia ficus vt inde pudenda fua operiant/confugerinc. hi dum turpitudines fuasvelare 8C operire fe exiftimant/ maiores turpitudines priorib?adiia'unt Maior eî turpitudo eft exeufatio aut defenfio turpitudinis/q fit ipfa qua? ex aifatur aut defènditur turpitudo.Propterea feuhî gladiis 8C hew lis obtenditur:quia tanq fortius ipfo corpore gladiis 8C iaculis pof fe refiftere fperatur.His ergo peccatis tanqforrioribus cetera pro teguntur 8c armátur:ficut legitur Iob.xL Protegunt vmbra? vma bram:ha?c Guillermus parif. CSermo trededmus de penitenciad deconfefiïone feptimus p themapraecedens.

i Yabolusfolet auferre a peccatore oés fenfus fpiritales A ! volens ipfum impedire ne perfidat viam iftomm triuj Dyabol?.. j diera fc5Contritíonis/conMionis/&farilractíonis.Ea Q2 dyabo fa'tautemadmodiidiuitisquivultfeaifierinaliquado V> obturât

mo.i.quiefcere ad nutiï.Primo ígreíTus domiî daudit poft le ofti* oés fenlW um: 8C Rcipit famihç ne dicat ipfu3 effe ibi.Oftiû daudere é aiam pctôris.. mutam reddere ne ipm effe incus aliali demonftret O bftraitaas tem dyabolus os quinqs digitís qui funt pudor confitendi:compla centiapeccati : fpes longions vita?: timor perfeuerandi. 8C defpes ratio veni?. CSecundo daufo oftio extínguit lumen yt quietali

DePenftentia. dorrniat Sic diabolus lumen fiue vifum cognitionis ne homo co gnofcat veritatem/ vilitaté/& dànofitaté peccati.Sap.iu exceca* uit eos malicia eoniBene tamé dimittit dyabolus ho! ocuhi fini* ftrum quo confiderantur temporaliamon dextra quo caeleftia: fi* cut didtur deNaas.ii. Reg.xi. Terrio obturatfeneftras proptet radiosfolisneitrent. Sic dyabolus feneftrasauriii ne radiidoctri né intrent Se ipfura inquietent Iftas feneftras habent Rcipue clau fas diuites quinolrit audire fermoné proptermalosrumores quos ibiaudiunt: (àiicet q> oportet reddere Si omnia dimittercEt hoc eft demonium illud de quo dicitur q> reddiderat hominé furdu & rnutum Mat.viii.quem curauit drls polito digito in aun'cula.i.r» memoria pafiionis. Q,uarto Rdpit famili? q> fint in pace ne iptri inquietent:& fic tollit tactii bone operatióis. vult enim effe in do* movacante odo vt diciturJLuce.xi. Hoc eft demonio illud de quo dicitur Luce.viii.qj oportebat ipfum hominem in quo eratvinri*» ri cathenis Se cópedib*. Q.uinto iubet ne quid nimùi rcdolens fit indomo.ficutodor pomoràvel aliquid huiufmodi quod impediat. quietem fuam. Aufert eni olfectu. i, odorem peccati vt no fcntiat eius odorem Se fetorem. Vnde fetidi 8C ebrii non fentiunt odore fuum : fic peccatores inebriati fetore peccati: hoc é illud demonio quod habitat in monumétis JLuc.viii.i.in cordibus fetidis.Ne et goauferatanobisipudésillecanis nofiros fenfusfpiritualesad matrem mifericordi? recurramus vodferantes. Aue. fCDictum eft de feoida conditioneconfeffionis qu? eft q> ipfa fit

• accufatoriamuncvidendum eft quomodo dyabolus nititur impe* dire peccatorem ne fe accufet in confeffioné.

B <E Pro quo notando" é q> (unt qtuor ipedimenta qfi quattuor ad* Dyabol?. uocatidyaboli impedientes peccatorem volente venire adconfef Q_uó dya fionemvel ad curia mie. neaccufetfedepeccatisfuis.-habeteido boi* accu* minus duplicem curiam mifcricordi fcjj Se iuftici?. dyabolus auè fatpctóres ficut maliciofus aduerfarius quia non audet ponere manti in pec* in curia catorem quoufq? deliberetur ei a curia iuRici§ ficut apparet Iob.i. iuftici?. Se ,ii. quia nihil potuit in eum dyabolus affligendo : doneca dno

dictum fiiit:ecce in manu tua eft.Ió primo conqueritur in curia ili Itici? de peccatore:& ibi quafi actor accufat eum credens ibi m axi meprobarefuam intentionem: proponésq^dignus eftmorte:re* fpondet iufticia non credam tibi quia médax es Se pater médadi Ioh.viii.non tibi creda nifi habeas bonos teftes:refpondet dyabo luscpprobabit perlitteras Se teftesXitterefunt libri confcientia mm;8e habj teftes fide dignos:& oi exceptóe femota trinitari

Sermo XIII . Fo .XLlX. fanctos/& fanctas. Tane curia tic inuenit etTe. trinitas hoc attefta wr:ettresfuntqmteftfmoniu datiti co2lo.pater/verbu/& fpirit* fanct*:etfanctidiciitqj veni eli eiusteftimomu:&ficdicit dyabo Ius.Ecceiàteftes .pduxide ccelotjxlucaeriade teffa.no remotos nec extraneos fed teftimoniii cófaéiae ma?. & tue fi graf ab ea/có fciétia remordés deponit ptra petóré teftionfu.Romai.Teftim»» m'ii reddéte illis confeientia eoiy.Glo.Ipfi Ubi teftes enit boni vd mali. Vi i iadt fe merito da'narivlTaluari.Sic itaq? iuftiria audiés iftos teftes:profert fniam fua dicens iuftu effe peccatore amittere paradifum:& fufpédiad interni patfbuhi:quia lifpédia peri mors etficgaudet dyabolus/&ftatim vellet fniam dari executionùSs mifericordia g potétior eli apponit ibi marni dilationé dando pec catori: vt polTit ab ilia fnia qua fic danatus eli in curia iuftitiae apa pellaread fuperioréairiàtaliter periuftìriàelTet ftatim deftruct*. TrenaiùMifericordia» diri ep no fum* c5fumpri.Apocal.ii.Dedi ei tépus penitériae.Ettncnó eli alta via feurefugiurn pctòri nifi appelladi.Sicutfe fentiés granata a curia inferiori appellat ad fu perioré/fic pctdr dolens fe perfidine paradifum & timés morte 8i patibulii inferni cuiadiudicat* eli in curia iuliiriae appellat ad di riam mifericordiae g potétior & fuperior eft.Qs potétior patetqa ipfapoteli retinereiuftitiamqueitapotés eft:& retardare qii no placet ei fnia eius.Ideo bri dirit Gregori* in illa ofoncDeus qui omipotcntia tua parcédo maxime 8C mifera'do manifeftas.Qr fu» perior patet Iaco.ii.Mifericordia fupexaltat iudiciii.ps. Mifera* tiones ei* fup oniia opera ei*.Q.uae attédens iuftitia defert appel Iationi:& remittit eos ad curia mifericordiae quae eli cófeflto:quia nunq ita euidéter operat? mifericordia ficut in cófeflì'one:& ibi fe* det qri .pfèrt fnias fuas dicédo per vicariti confefforé futi. Abfoluo te ab iftis pctis.Ita appellauit dauid in.ps.oi dixitMiferere mei deus qm coculcauit me homo.i.dyabo!us fuppeditauit in curia in ftitiae.Sùi'ter cu dixit Miferere mei de* f m magna miam tuam. Ac fi diceret Magna eli mia tuan'mo maior q iuftitia in priri:i5 peto miam. licet iciderim p iuftiria in magna miferiam. Ideo pót dicere petór ciivadit ad cófcflibne. Vado .pfequi appellarionem meiVidés ergo dyabolusq» fi j)fequat? ficut incepit &recte,pce dat ita q> nihil omittat & dicat pura ventate in caufa tota pdet qd ei adiudicahi eratudeo dyabolus tàq malign* & verfut* preuenit peccatore vt cótradicat impetràdis in ifta curia: 8C mittit aduoca* tos fuos q iugunt fe pctóri:& fingrit maliciofe fe effede parte illi* vt ficcredateora cófilio:&poflmtcàm ei*puertere:& ifta appel

S *

r

Depemtentía. latìoncm tonfeíTionis impedire: quia fi pofiint ei perfiiadere pei ' faJJatias fuas q> non dicat puram veritatem & integra /non habe bit fententià pro fe fed contra feJdeo didt.ps.Odiíli oes qui ope* rantur fniquitaté:pdes oes q Ioqurinir mendadu fcj in confeflióe. Super quo Augu.Notateverba «x"ponderateígrauius eít perde* re g odire. Talis ení de nouo tría peti cómittit fcg médadúperni* dófum/ypocrifim/8¿ q> pollutus 8" rictus recipit facramentum ce* feÍTioriis Hieremia?.xvii.Peccatu inde feríptú eíl ftiloferreo.Per peccata iude ítelligi-t? petrñ in confeffioneJudas ei íterptat** pfites

C <fC Venit ergo primus aduocaf fpes mala longioris vita?:& fin Aduoca* git fe effe de parte peccatoris:& malidofe nititur impedire ne va tus. dat ad euria mia; fcj confefiionis:8i incipit allegare iura fuá dices ConfelTio Nonne multotiens audifti dici q> vna dies derefpít cent mares Q_uattu* vàultltem debem9 acdpere bona qñ poflumus galice.Oit doibt or aduoca prendre le tempsquant onlepeult auoir.Iuuenises fatis potes ti ipedien ludcre :in fènectute penitebis & fades penitentii:& ibis tune ad tes ne pe* confeífioné 8¿ pro fe allegat illud. Fccn'.vii.In die bona fruere bo* nitcs debí nis:& mali diépreraue:& ita confulit differendo" effe vfq; ad fene tepfiteaf.cmtemvelmorté.Multicredunthuicaduocato: fed meli"" fapié*

tí.Eccfi.v.Fili ne tardes eonuerti ad dñm:& ne difieras de die in diem.Subito eni veniet ira iliius: Si in tepore vindicte difpdet te. Ideo bene didtur coiter.Ci.ui non facit qñ pót nó fadt qñvult Iob xxxiii.Nefcio gdiu fubfiítá:& fi poít modfai tollat me factor me'*' Videant tales ne forte contingateis ficut biflrioni eiridi: qui cii eíTct importunus:cogitauerant quidi qUaliter eii prudenter exdu derent.i¿ fimulanerunt fe facturos candelá:& ai effet coadjutor te nens iiiitáim licimi femp retrocedebat verfus oftñí: Si ita dii can* déla protraberetur in longúneceffe habuit exire hoítín quo clan* fo ipfe exdufus eiLSicdi pecca tii tales protrahút exduduntur dñ redeundiper penitentii aditus denegaturvel morte víalio modo Iob.xxxiii.Neqj vltra é in hoís ptáte vt veniat ad den.Spateí im poftern viti mutare in melius ¿¿ínterea femp luxuríatur&male agit:fiíisillig prodige expédit vtparCfitpoítea. Sed cóiter tales quiíibi promittunt longi viti/dto moriuntur & dánantur.Ecdí*. xxi'x.Repromiffio negfli'ma multes pdídit. Qí antej ralis repro* fniífio fit nequi ptj ga contra ius Si rcné*.Probat" per tria exempla Primú é.Ciui haberet qttuor afinos :8i toni on^oím illoru ipone* ret debiliori/contra iufticii 8i róné faceret. Sic ifte toni onus pníe petórágeómifitin qttuor§tatd3usfc5Ínadolefcentia:itiuétHte/vi ábjtate/ & fenectute/ vultfolifenectutí iponere g debilis é.Zadv

Sermo.XIII. Fo.L. ii.Maledictus dolofus q h; in gregc fuo mafailú7& imolat debi* le deo.Seciidu exéplii. Q_ui nollet leuare min' on' qñ fortior é Si potétior ; 8i vellet illud on'leuare qñ multo maius eflet/ & ipfe de bilior: merito ftultus reputaref.Sic peccator: fimilis illi fluito de quo in vitis patni q fcindebat ugna 8C faciebat de illis farciná : Si pofteatentabatleuaret&qñvidebatqjnópoteratdefacili portas re/itera fcindebat ugna Si apponebat ad farcini Si poftea tétabat Si quàto pluspóderabattantopl'addebat.Sicpeccatores quando fentiunt pondus peccatom Si pní?:ftati deponnt Si peta pctis adii ciuntquia fm Gregon'ii pctrii qct per pniam non diluir?/ mox fuo pondere ad aliud trahitTercùi exéplü ille q per tota vita fuá curri magnis expenfis pararet fibi doma vbi non intéd eret morariauV quo mó: Si doma in qvellet ppetuo morari ,p pofle fuo deftrueret talis aperte faceret cótra rónem/ Si reputaret?infan'. S c q differt cóuerti vfq? ad morte p tota viti fuá parat domii in iferno vbi nul lo mó manere vellet Vult eni habere malavita fed borni finé : fj ¿fta cauda non é de irto vitulo.Formica fapientior é talib*:qa pa* rat in eftate vnde viuatin hyemejdeo Prouerb.vi. Vadead for mica o piger Si confiderà vias ei'.Taü'b' df.Ecch'.xxií.Q.u? i iu* uentute tua nó cógregaftijqno iii fenectute tua iuenies.TaIis en! feminatmaledictioné Si vult meteré bndictione.Secudo apparet ifta repromifiio neqortqa cótra petóré p tria exépla. Prima, qa il le q pl'diligeret fe ífi'rmá q fanà:feruii q libenñnihil hñté q oía pof fidentem iniqu' eflet in feip^Talis eni petór g tardat penitere SC benefacere yfqtad morte vf fi'né:qa pl' diligit fe eé in petó qd é in fi'rmitas fpirituatís imo veri' mors:& fic é itaipi' i feipm q> fe pl* diligit mortuii qviuií:& fuá q Iibeni:ga Ioh.viii. Q_uifacit pctrii feru' é pctí:nó folu vni' f3 multará. Aug.bon'hó fi feruit/über eft: mal' hó fi regnet/feru* é. Si qd pei* é tot dñorn quot vicioni: ga íi cut di.i.pea'i.a quo qs fupat' é/ei' Si feru'é.Et haec feruitus maxi ma é g ñ pót tolli.Bemard*.Dimcile é imo foli prorfus diuíevoln tari poífibile fufeeptó femel peti iugda fe excuteretqa q facit petm feru'eft pctí.Ité magis diligit fe nihil hñté g oía poflidété:ga fpos liatur oíbu s bonis.Iac.ii.Q_ui offendit in vno factus eft oím reus. Ecd'i.qui i vno peccauen't multa bona pdet. Sicoía etiá ecch? fufs fragia perdit gdiu eft in petó quia.ps. Partíceps ego fum omniíi timentium te. Siquis haberet partem in omni lucro quod eft in regno tranci?/ftatim eflet diues.Secndum exemplum.IUc'qui de beretmagnam pecunia ad vfuramqu?quotidie augmentaretur &pofletfoluere &tardaret quantumpoflet:talis faceret contra

DePenitentia. feipfum .Sic in propofito mora in peccatis tang debitum amtit-ad vfuras:quia quanto diutius critin peccatis/ tato plus foluet de'pe na. Apocalip.xviii.quantri glorificauit fe in deliciis / tanni date il li tormentum & luctu.Terciu exemphi.Si quis ludat cum pitiflis mo More ad fcacos:& ipfe pani fdret refpectu dliust Si pmitteret libi auferri quali tota fuam femilia Si non curaret fed cogitaret <p mactaret aduerfariu fuii in fine in angulonlle ftultus eflet Si face* ret contra fe. Sic in propolito impiWim9 lufor eft peccator g fern per in ludo tétationii fuccribitqui famiba bononi opera&virtutii fcienter amittit per pctrn tper qua fàmilia mactare debet dyabold aduerfanum fuu g peritimm9Iuforeft: quia ab initio mudi exerci tatus eft in ludo tentatiomi. Et ió fluita praefumptione contundi* tur credens q> in angulo.i.i fine debeat ipfumvincere qfifortius té tàt dyabolus Si peccator debilior effidtur.Gregorius dyabol9 gra uiorestentationesingeritquàtomagisfi'né appropinquare con* fpidt. Auguftinus Hacanimaduerfione pcutitur peccator vt mo riens obliuifeatur fui qui dd viueret oblitus eft dei. Tercio appa* f et q> fit nequifiìmatquia contra dei bonitaté.& hoc apparet p tria exempIa.Primii eft. Si aliquis iuuenis drim fini cui feruire tene* retur Si a quo omnia fua bona haberet/ per tota vitam fuà impu* gnaret: & inimico drii fui feruiret:& offerret dfìo fuo femire qn no poflet / no multii placeret dfio femitirifed multii offederctMaM Si offertisdaudumvellanguidumonne mairi eftPSecridriexem* plum.Si quis recepiffet a diio fuo bona maxia ad lucràdri Si mul tiplicandum:& ipf % deberet tota lucra habere:& ilia fupflue expé deret: Si pro nihiio daret in cótéptri drii fui/ im pie ageret/ Si cétra cunalitatem drii fui ingratus eltet Sic peccator qui corpus Si ani* mam :vires anim eylenfus corporis/téporalia bona/& fpadn vita? Si alia multa bonarecipit a deo: 8i dia ola expendit in cótumelia creatoris apte fadt contra bonitaté 8i pietaté dei.Dc aia a tradita ' eft nobis quafi talenti! inappraedabile Si thefaurus praeciofus di* atBernard 9 . V e mihi fi talétri mihi traditri fcj aia3 mea negli* gligenterfemauerotfanguineagniimaculatimagisappraedatii. Si enim ftillas dfiici fanguis invafe aliquo repofitas habere: dili* gens cuftos "paildubio exifteré.De tpe Iob.xiii.Dedit ei tp's pnie at ipfe abutitur eo in fupbià.Terció exépIri.Si quis fera9 difpéfa* tor bonorri drii fui/ bonri pane bonrivinri Si bona cibaria daret ex* franeis inimicis dm:&dno fuo daret ad comedédri de pane corra fto 8i fornire Si fetidis Si corruptiscamibus Si pifeib9: Si ad bibe, durn de fedbusvmi/valde ipie ageret contra ipm.Sicpeter qui il*

Sermo.XIII. Fo.LI. laà quod eli pulchrios etmeli* de vita fua daret dyabolb:& quod

Eeùis eft nom'ffimri fc$ vita? fu? proponit date deo: no fic fadebat )auìd q dicebat:£oititudiné mea ad te cuftodia fc$ ad ftiiédd tibì

C Sed qnq? contingit q> pctór nihil prò pruno aduocato fadt: fedi non obftantibus allegationibus fuis vadit ad cuna mi? fcj ad con feffionem Si tunc accurrit feeddus aduocatus fcj pudor malus an* teq peccator dicat vnd folli verbd:& iUd reddit ita confiifum Si ita mimi q> nefeit qd dicere:& oportet q> facerdos ed primo iterroget. Q.uaerit confeflbr habuiftì vnq ré cu muliere : tunc accedit malus pudor dicens.Q,uo dices te ita vile pcbn ppetraffeé Si eni in latri namferidam& piena ftercorib* fetidis ceddifles :non vellesab aliq quàriiciiq? familiari hoc fari: $ ficut didt\Prod.xxiii. Fouea profonda meretrix:& EccK*.x.MuIier fomicaria quali fterc* i via conculcabitur.Ité fi vile eft lacere in latria per hora aliqua;:multo vilius eft in tali fetido peccato lacere Si morari p annu. De tali po teft dici qjtotusputetGregoriusfup ilio Iohel.i.Cóputruerdtiu* menta in ftercore fuo.Iuméta in ftercore fuo coputrefeere eft pec* catoré ih fetore luxuri? vita finirei qrlqs mentitur per pudoré.Et fi de hoc contea? / facerdos querit de droilianria aggrauate pctrii vtni ed cognata vel affini vel forare Si fic de aliis. Si quandoq? pn» confufione c?lat.Sivero confiteat?/facerdos qu?ret vlterius. Ami cefedftipctm contra naturà:tuncaccedit mal* pudor dicés. Iftud peccatimi eft vililTimd Si omniconfufióe dignd:quia propter hoc fubuerf? fuenintduitates Si cóburuturhoies:& tue peccator ma* ximecredensilli aduocato malo tacet &effidtur mutus. Vnde fodoma didtur muta:quia iftud peccata peccatorem reddit muto" Sed no eft dedendum illi aduocato:quia dicitur Eccli. x. Ne con fandaris prò aia tua dicere veni. Yfidorus. Bri fe iudicat iniuftus in hacvita ne iudicef a deo danatóe ppetua.Ité no pfundarispfi'tc ri pera tua. N a fi habeas erubefeétia aut de deo : aut de facerdote/ aut de circdftatib* no de deo:quia feiebat tota. Heb.xi. Oia nuda Si aperta funtoculis eius ad qué nobis fermo.glo.i.cui oportet red dere rationem.15 Aug.fuper.ps.De* mifereaf noftri. V t quid o peccator cófiteri times q non cófitédo no potes effe occultus^Dà* naberis tacitus quipoffes h'berariconfeffus.Magis autéoccultan tur in confpectu dei poli cófeffioné gantció dicitps.Bti quord re miffe font iniquitatesSi quord.&cJDebem*ergo facere ficut ipfe ps.Delictd med cognitd tibì feci.i,detexi:vt tu drie deus tegeres: no operai vt tu operires.Aug.Dlis no iudex fed aduocat* é xps:q fe£priac»feffionedanarat,Scdo ga de*patertu*é;& filidopoitet

*• Depeníténtia. modica emb efcere cora patrc fuo offenfo. Momentanea (fnqui't GuiLparif) erubefcétía qua? cum ipfa prolationc cüfonitu verbos rum confeitionis fugit JLeua oculos fi'dei tuae ; & vide qd tibi eft in cejo : Si quid a te quam'tur fuper terrà. Momentanea a te era* befcen ria exigitur: Si tibi regni cekftis honor offertur illud fcj co? ufuiti patris mifericordiani redenti prodigo exhibitií:& tñ erube» fcentia modici tp is ípcdit ne impleáturvota/ defideria/ Si gaudia patris & caeleftiií militiarn:& ne pro dragmavel oue pdita recupa ta pro te fc3 inuitet cognatos Si amicos ad nona liberationis tuae gaudia.Nonne inquit Guil.parif Ji.i.fentis cor turi emortuii quod nec diuinani ccminationti terrent tonitraatnec diuinarii $ miffio ? num tot Si tantademulcétblandimétai Times erubefeentiàmo mentaneà 8i non times eterná.Ccrá vno times: 8i no times eru« befeere in oculis omnium tarn víuentiuq mortuorü. Si corä vno fuftinere non potes eá:qúb eà corä toto mundo íuftinebisí Qirid refpondere poteris corädeo in extreme lili' difcuffióis examiein terrogáti.Filivt quid dereliqtiifti me¿Nóne rñdebis / dñevtveni rem ad tcneceffefuitmecrubefcere &verecúdariper mométii co ram facerdotcEritnehec excufatioíNefcis qa hecerubefeétiada ta eft tibi in auxilia emédationis petení 8¿ m ediciná:&: tu conucr tis earn in toxicú:8¿ deo medicantiacqcfcere nóvis:malés ruori,p priavoluntate q acquiefeere confili© Si auxilio dei medicátis^Hic eft mos equi vmbraticiqui mortis audacter ìhcurrit pa'pitiu vm< bram timens.Hic eft mos fcabiofi qui man' fcabiofas timet ofté*

D d'ere 8i Ianare:feiens tñ q> lauatorio mundaretT.Nec debet habere Erubefcéí pudorem deeófèffore. V ñ Aug. Vtquidcófiteriembcfcisí Ho tía. íiim ficut 8¿ tu : nihil humana alienó" a me puto. Cófitere ergo ho Roes qre homini:peccator peccatori.Elige qd vis fi nó céfeffus lates/incon erubefeen feflus dánaberis. ítem fatuií eft credere q> facerdos credat eií effe tía nóds immiídúquiapfectefeIaHat:veIífi'rmii/qHÍaperfecte fanat'é:ví elàude os deiihimicum/quia hoftépeffimii.i. petrñ iufíiti^ deitradidit.Ité peccatore erubefcentia é freno" quo infrenata tenet dyabolus os turi : &curn

freno omne corp' equorii circúferim' Iac.ú'ii.Fadle te dyaboKite rum afeédet/nifi de maxùTtuis frena illud ato excufferis.Qiió er go rationalis hó erubefdt diffamari propter pniara fibifihs Si no verecundaturbeftif exemploinfrenaf ¿Vndeqdá demon retra quédám cófitenté ftabat/ Si quali eri ad aures monés:qué vir qui* damfanctus afpiciens8£ interrogans quidnàfàceret audiuit ab eo.Reddo eiqdabftulf :vereciídiam abftuli ei dñ peccaret : reddo ei dum confi'tef. Eft ení vereciidia 8i erubefeétia gladius dyaboli que" tenet fup guttut tuii/ne dicas feaeta g ppetrafti.Eft & lupus.

Sermo.XIII. Fo.LH. voraxamittciis raucedine his qui clamare aipmtin?feflibne.viri ce ergo en freno erubefcentiç quo te tenet Si ocdde en gladio fuo: ficut Dauid goliath.erubefcentiam conuertés in mediana petard tuoni. Prçterea erubefcêtia é fcutú" fupbiç 8i inanis gïïç Si totius dyaboli exercitus .ptectrix 8i abfcôditrix.Interroga tcip3 qs te fa* à t erubefcere:8¿ iuenies q> fupbia vï îanis gïi'a:j"j tiq ocul? bafili* fa' ficut hoieminterfi'cit fie afpectomhoisfacerdofcis expauefeit. Tolleigifocßn bafihfa 8i erucabs te.Si(inqt fa%éor/)ocuI', tu* fcandahjat te erue eu & proiiceabs ce:& idue oculuhois bafih'fcû erubefeentia» interimétis. Prçterea erubefeis ne facerdos q bona te credebat vihpédat te.Q.d fi faa'atqd boni amifiittf Erat ne opi niofacerdotistâtiiboniivt minorea effet çternafeh'citas&vt^ ea icurrédii effet çtemç mortis fupplidúV An in opinione facerdo» tis fedlitatë tua côicicuas reputas te felice 8i beni fi de tefacerdosi bñ opineé^Ecce paratifunt te tortores rape ad çtemç mortis pa* tibulum & tu cogitas de opinione facerdotis tuç falutis imemor? hçc Guil.parif.li.de facramétis.Prçterea Fm eiîdé.QE ignominio fum é tot Si tin's hoítíb?victis in côtricione iíli extremo fcjvereoî die fucciibere:&titç victoriç gli'ajfolo timore afpect?vni?hois fcj pfefforf amitte.Si reuelare vitionî turpitudines é gïi'oluj Si laude digiuî 8i victoriofu3t qre embefeis côfi'tëdo face qd laude digniï il vt q î ptritóe alia peti viceras/î pfeffïôe ipaj erubefcêtiavîcas.8Câ ficen' ení petá nihil alici é q núerare victorias. Dû eî pie ac fincé fou nicatiôeî pfi'ter[:ip"a3 te via'ffe facto ipo loflr(: Si mortui de ipo cl

f)o certais eiids.Sicutei euomës freute medidç ferpétes 8i beflio as venenaras ipa3 victoria nature p mediana adiutç ipo hmoivo

mitu idicattfic vomés befh'as fpiîales ipo vomitu pfeffiôis victorî as grç ídicat.Propr! qá rede ítelligétib? pfi'teri é niíerarevictoria9 fuas.Cü ei dids hçc Si haze illa peti feci: p ifinuatióes dids hos Si tilos holies íterfeci:& ipa3 erubefcétiâ int'fi'do: Si ai oñdis ei pdá nihil aü'd oñdis q hoib'iï cadauera à adiutorio diuiç gfç periuifti : 9 quäto plura ac maiora fueft/tito plures ac maiores freutes victos riç tuç telles ert.Q_d deide glïofius ac iocadi'fpectadumjqd glïo) fius deo facrifioiï eé pot q llrages tot odibilnï iimicoiji dei Si ipfi> us penitétis victoris¿Eccfi'.xxv.Bcús q videt fubuerfionë iimico rû.Errat ergo penités q ignomiofa3 fibiputat llragé îimicorafuo rûvideriab aliq:8¿ aceraos hoftiü fuoiy occifornondere:teftefqsvi ctoriç aevirtutis producere: & hoc tanto maiores ac validiores quanto maiora achomTjiubrafuenmtpeccaca.Quemadmoduni fi in ampo cercarais circa aliquëbelUcorémaiormultimdoincef fedoni S¿ vulneratoni hofiuá ftrata iaaierit:maius teftimo'niiîvi

• DePenítentia. etoriç'ac virtutis'dabit. Romç enítori* fenati côfilio decretûjê vt eis hitriubh*celebraret7:qvfctoria potiti effet î q.vii.miha hoftiâ cefi fuilTent. Minor auté victoria triiîpbali honore idigna indica ta é:ficut narrât Valeri*maxim* de méorabilib*.Hecüuil.pif .li. defacramétis.Nótimeatergo jipterpníam iniúgendámec mula tis ratiociniis obligatus a dño fuo fiígiatrga etiá .ppter ratiocinia

E extrahit? feruus de ecclefia. Ç N e c débet embefcere de circuitati* Erubefcéí bus feu vidétib^íficut illi facint qui erubefciit ire fepe ad pfeffionë tía. vel diu federe antepfefforéme alti putét eos effe magnos pctóres Qsno de* Sed maxía ftultitiaeftdenobiliffimoopere 8¿fûnienècefiarioad bét erube faluté erubefcere.Talis affimulaí ei qui erubefcerét lauare man* fcere peni vel pedes.Bernard*.0 quáta puerfitasíquinarinó pudet:8¿ abluí tetes ppt pudet.O verecndiaexpsrônis:iïmicafalutf:ighorâtiatoti* harto circtíftan* ris& honeftatis.Aug*.Qjuid míhi,pdeft fi me cótinuislauÜíb^ tes, - tot*mtidus attollatfNá malapfdétiá nó fanat laudanti s pconiú:

nec bona vulnerai cóuiüátisopprobriü. Sediftiibudoré inducút multotiés illi qui detrahiit diuturne cófefiioni iudicátes tales eé in multis & magnis pctis:fed maie iudicát:quia .ppter multas rónes tenent? diu in cófeflionibus. Vel quia male faut confiten.& ideo oportet eos inftruere & dirigere ficut difcipúlum in fcolis. Alia ro. quia cófefibr bon* in cófeffióe nô foin vitupérât pctá fed oftédit pe ricula vt pctór illa fiigiat:& en hoc cómédat virtutes vt illas appe tat& fic pctmdeferat Alíaró & melior.quia illiquimeliores funt 8i pfecti'ores tales fepi*8¿ áüxtif cófitenf.ficut videm* in iftis reli* gíofis qui quotidie ante mifia volñt pfiteri. Tales facidt cófdériá de mímispetís pallino cófiderát.&vidétinpfriétiafuatali'a pctá À ahi nó vidét:quia funt magis illuminati gra dei:ficut in radio vi denf athomi.& ió debét iudicari alus pfertiores. Ideo non eft a e dendú taliaduocato:fed facfédii eft ficut Iob dicés.Non parca orí meo.Grego. Ori fuo parcit qui pctá fuá f¡ fe dt confiten erubefdt. Ç Cctingitvero qpduo Rdicti aduocati nó reripim? & tnc venit ter ti*.f.mal* timor reddiuádi v! nimis magna penitétiáagédi.& in* dpit allegare.Quó poffes abftinere a talíb* petísí Nó pofles con tinenti'á feraare'.&peius effet tibí poft recidimi. Allegai etíá q> nô poffes penitétiá talé iniuctá facere.Sed fluita eft allegado prima, quia lile qui eft in carcere 8¿ nollet exi're qñ poflet quia tini eret ite ni incarcerari ftult* 8C démens effet. Sic ifte qui eft in carcere peti detétus & cathenis ferréis Iigatustcn talis career fit íuxta porta in femiivaldeftultus eftquádo pro tali timore dimitrit exire detali giailoJDebet enì attéderemagna virtuté eé in facraméto cófcflì'o

Sermo. XIII . F0.LIIL iiisiqm multoticns homo qui non content"' fiiffidctcì de pctis fuis qfi venit ad cófelTioné p virtuté facf 1 penitéti? recedit polì: pfeffio nem facti fum'ciéterpenités&cótrit'.Sicuteni tyriaca fagat ve nenn fic cófeflio perni 8i dyabolriXatro no vcmt libéter vbi fuga* tus eft Si accufat9 iuftia§ vtcóprehédatr.Sic dyabol9 mcorde Uli9

qui fepe cófi'tet\Sepe erti reuelat fecreta ipfi9 dyabohVS/n in vitis patni dixit fanct9 pater q> nihil tanta offédit&fugat dyaboluq fi reuelcnf fecreta èius: 8i nihil eri ita letificat g fi abfcondanff.pcti auté turpia g nobis fuggerjit funt fecreta ei 9 g maxime vult celari Ideo diciff Ecde.xx.Si nunciaueris abfcófa fili9 nópfequeris poli eum.Ité nó debettimere magnitudine penitétie:quia debitor de« bet foluere qn moneta fua meli9 valet :& pro minori pót fe acqui* tare.Sed vna dies pènitéti? pi 9 valet in hoc mudo g ann9vel forte mille ini in purgatorio^ qfi incópabiliter minor eft.i6 mó meli9

debet fieri.qa vnriqdq- in tpe in quo meh'9valet magis eft eligédii. (CCluart9aduocat9eft ypocrifis.Ci.ri crii nórecfpiunftrcs ßdicti aduocativenit fàlfa ypocrifis 8i fingit fe eé de pte penitétis Si mal tum eri diligere :& indpit allegare Si dicere.Nófum ego de aduo* catis códucticiismolo aliquid de tuo.multos -pmoui mihi adhere* test& nifi filine nùnq .pmoti fùiffent ad vtilitaté Si honoré fuum. Crede ergo mfhi.Ecce ifte bon9confeffor forte de corde fuo expel let te.& nrig forte amodo de te bri fentiet qualécriqs vultri tibi ofté dat:& ita multotiés pctór ifti aduocato creditTalia Si multa alia allegat: fed no eft ei credendo cri fit fällax Si deceptori9. Talis ad* uocat9 pi 9 diligit ymaginérei g ré:auricalcri g aurri. plus videri bo nus g effe bon9 fimpliciter.pl9 falfitaté g ventate Si io fophifta eft Si plen9 falladfs.Habet erti cim apparent? Si defect9.& coopit la* trini vitiorri pallio fàlfe religióis Si apparétis Si rio exiftétis.Ber; liardus.Trifticia ypocritarri nó in corde fed i facie eft. Hi oés funt habitu Si aftutia vulpes tactu Si crudelitate lupi. Hi frit qui bonivi deri nó effe:mali vero nó videri fed eé volritló cóparanf analle g potos cupreps exteri9 nitidos Si mundos farit :& interì9fordes re* linquit: & feruiunt magis oculo g d eo. Hinc talib9<óminat? dris. 3V\ath.xxiii. V e vobis pharifeiypoaite q m ridatis qd deforis eft calids Si papfidis Sic Pharifee cecc mrida pri9qd interi9eft vt fa* das qd deforis eft mundri.Nec eft aedédri ifti aduocato autei9al* ' Iegariói:gagqu?ritverrihonoréinc?lis:nómulnicurat amitteret falfum honoré Si tràfitoriri in terrisJódicit Crifoftom9.Q.uigla rii cócupifdt in o$lis:opprobriri nó timet ftems. nec cogitat quid loquif: fpf ipmjfc gd iudicet de*? de illo'ga vnufqiu'fqs vbi gloria

D e penítentía.

fltftmiamefccàMfo^ cfl Vèfuq» #pter cófeffioné bon? cófeflòr odio habcat cófitenté:vel malti fen» bat de i'llo:fed plus diligit erig ante. V i i di'cebat Aug*,de libi co n'termb'.Tantd eos diligo quitti fi genuiflem eoscom'ugio.HinC pfefibres vocant eos filios fuos.Ifta vero cognatio fptialis fortiorf amore copiikta eft qamalis:quia amore gratuito g eft charitas quae fbrtior eft onìi amore carnali:quia nec per morte/nec p aliud diffolui poteft.ficut diaf Rom.viii.Q_uis nos feparabit a èharitai texpittribulatio an anguftia &c\q.d.mhiLItem cófeflbr veri* pò* teli afferere de bonitate ipfi* qri cófelTus eft multa grauia peti g Q ' ming fuiflet ti cófeffustvel fifoni fuiflet ti cófefius venialia: quia certior eft de maiori cótritione & veriori cófeflione g fuiflet de ei* innocétia.Exemplti de ilio qui confeffus facerdoti q> oedderat pa* trem fuu7& ai reudatti fuifiet per vxoré fuà fùgit extra villi:& ad ìutus a prefbytero euafit inimicos perfequétes.Etcd illidicerét q» benefdebatilluinterfedffepatjiiurauitfenihil feirede hoc:& iti rauit q> credebat ipfirm effe melioré de parrochia:& veni iurauit: propter qet verbti prolatii parétes eius ipfum ocddenitEx quo pa tetq>noneftaredenduiftisaduocatisinaliquo:fed pfi'tens debet eos turpiter a fe fugare dicens.Cur veniftis ad cófiliti&ion vocaui vos.Cato didt Anteg voceris ad confiltrx ne accefTcris. Ego me» liores habeo aduocatos g vos fins-fc; fpirìtti landa qui dia'f para ditus.id eft aduocatus & cófolator et beati mariam quos inuoca bo in auxiliu meum.Et ita debet peccator qui tam cautum habet aduerfariu fc^dyaboliiaduocare fpintti fanctum dicés. Venifan* etefptis in priuato cófeflìbnis/& falutare maria dicendo.Salue re gÌna.Eya'ergo aduocata noftra. & fic adiut* poterit dicere venta* tem pura qu? Iiberabit evi in Curia mifericordiag.Ioh.viii.Cogno< feetis ventate & veritas fpfa Iiberabit vos. Fada eni confeflione dns nórecolit peccatore" dignd accufatione nec fancri.E5ech.xvni. Si impi? egerit penitentia ab omnibus pctis fuis:fequit? omnium ùiiquitatri ei? quas opcratus fuerit no recordabor.E aciat igifpee cator qd" preapir? ei.Efai?.lviii.SoIue fafdculos deprimentes.Si cut eni funes primo foluum? etruputurquib'Iigabat? fardellus.et pofteaapparetquideftin farddIo:fic foluendi Stupendi funt fu* nesquib' colligat^funtiniquitateseffraymideft pctónstqui fu»

barn vcl recidiuàdi:&hypocrifis:etficapparebitfaciIiterqdlate» barin fardeUo.SedmuItitudomaibr muhdanorti iftis funib'cori iìrihgitur.ps.Eunespeccatonira circuplexi funtme.

nes funt pudor cofitendi.fpes lon;

Sermo.XIIIL Fo.LIIIL CScrmo.XIIII .Dc pnia.&: de córerTiócVlILp merria vt pri9

•arijNjEnitétia eft iter trita dicrri quo itur in terra -pmifiionis A 'w"B ' t f e t c t , à funiculus triplex quoxpstempIritncmundauitPcmtetia S^ijrnatenale:niic mudat fpiiale a peccato:expellédo tene* pnia e

tSsa^Sbras peccati:ficut fol tenebras expellit lumen introdu; fcala qin cédojfti funt tres dies quibus peractis inuento dno iefu dicere po cceld afce> teràtEcce triduo querebam9 te dolentesjftf funt tres dies quos ditur. rugientes de aegypto id eft de peti & dyaboli feraitate deo in hoc mundo & no in alio faerificin offenit falutfs.In lege dmli predpi* tur defertoré & malefica ibi eum plecti pena debere vbi facin9 ad miiTum citata vt ficut lex dedit eis penitéti? Iocri vbi deliquenit/ fìc peccatori b 9 in hoc mudo et no alibi dedit de 9 pemtétiae locum. Hec eft eni fcala iacob per qua afeendif ad coelu:cuius latera funt dolor de cómiflis/aj -ppofitu de nó cómittendis.Gradus vero funt contritio/confeffio/&" fatiffactio.Q,u§quidé fatiffactio tres adhuc gradus habet:ieiuniu/eIemofìnam/& orationè". Angeli auté earn afcendutvt portent penitentid oratfonesjficut didturThob.xii. quado orabas cu Iachrymistego obtalioran'oné tuam dno.Defcé* dunt etiam vtreportétpenitentib9 cófoIationesaii.Reg.xix. An gelus attulit ciba et confortabat heb'a.Hieronym9.Nullus defpe* ret quia vidit afce'dcntesmullus prefumat quia vidit defcédentes. Cacumen autem eius caelii tangit:quia cófummata penitétia.fta" tim cechi penitens ingredif:&dnsfcal?cetnif:eamq- tenet peni tentes untando & exhortis dicédo.agite penitentiam. Appropire quabit eni regna ccelora.Sed multi iftius fcal?defcéfum impede" unt/& penitétes retrahunt vt mala fodetas qu<> penitente deridefc fi penitéti'a ducnis vitabonam indpiat ducere:ficut amici Iob:& vxor Thobie."Vel etià blididis nitiitur retrahere: ficut etiam ni* mia camis delectatio g fragilitaté corporis arguit:8<". fic modico' ieiunio de capitis dolore cóquerutur.Sedhec omnia vincit amor xpi.'pro quo etia diffidila Ieuia effe viden \ps.Propter ftba labio* ni tuoràrego cuftodiui vias duras.Qì vt facili9 hasvias triii Aizyt peragerepofffm9:adiutoriumatrisdei iplorem9 dicétes Aue. C Cófeque'ter dicédii eft de qrta ?ditione pfeffionis cj eft q>pfefffo B d3eiTedifcreta.i.difcretepctóiyoftéfiua.Primo bona Si diferetuj Confeflib pfcfforé grédo vt m edica perita i m edicina. A Hg.Q.uivult^fiteri Qjio pfef peti vt iueniat gfam :grat difcretii facerdoté q fdat ligare 8C folue fiopluri» reme ai negligens circa fe extiterir/negligat* ab eo qui eu miferis b 9 modis-corditer monet.Q* eni pent 9 facerdos requiraf fati's innuif nobis debet effe petiMjiJRjegri.xx.Cj^ inabela.Lqwi dùcreta..

D e Penitencia. voltò mterrogare de c5fdctíafua:intewogerit a pctítís& docto. Abela erti interßtat* miferabilis ei Debet ení interrogarefacer * doté: quiíaat eiujrnifereri&cópatí infnmitatib,,fuis. ps. Q_ai defcendunt in marè.i.ad amaritudine vitiorninnauib9 ecch'gfcs ferientes operationé in aquis multis: ipfi enarrant mirabilia eins in profundo. lili ení plenius enarrare pofliint qfuntexpti in con* feflibnibus audiédisitanq faciétes opationé cófeííionis in aqs muí tis.i.populis muItis.Regina ení ethiopifla 8í nigra(vt íquit. Ori

igenesfup Gática).i.aía peccacrix intrat ad falomoné pacifica" re* gem xpm:& aperit eicor fun in confcffione fcj 8i penitétia Rcedés cium deIictora:8¿ loquuta é ei oía q erat in corde fuo.Hec Orige. Propter quod xps refpondit ei ad oía verba: ita vt non remaneret in eafpns.i.fcrupulus.Secndo quivult malo fanguinevacuari que. rat bona minutoré Se (ecara : qui vena attingere fdat : 8C brachili ne nimiüeffluat/alligare.Pctm eft malus fanguis.ps.Libera me de fanguinib?:hoc eli deus me?qui me in tua cura fufcepifti: libe* ra me a meo prauo fanguine. Vena eft os confi'tentis.Prouer.x. Vena vite, os iufti. Minucor qui hòc fanguiné habet extrahere é confeflòr. Sunt tñ per ignorancia nefcientes inuemre vena. i. de peccato interrogare:^ ipfum de cauerna cófciétie extrahere. Ahi nefdunt vena recludere.i.pctm confettimi calare. Alii nefdunt be ne ligare. i.penitétiam iniimgere.Debent enim elle / ficut laibit? Ecch.vi. Vincula illius alligatura faluraris:& periculii eft in illis qui tales eb'gmit.Prouer.xxiii.In auribus infipientin ne loqris.

C CSedqriffiadfacerdocéignoranté&maleeáintelü'gentédecli Confeffio nauerit ?fités:qd pofteaageredebet:refpófio.autille cuipfitet"eft! C¿uidd3 j>prius ßIac?:&nöcognofciteiiidifcretn:&fic excufaé.autcogno tace peni* fcit/fed no cerritadinaliter :& tue debet ab eo licencia petere: vt al* tés fi facer teri magis idoneo cófiteat\Q2 fi noluerit/excufat*:eo q> dat 9 eft ei dotíigno* inRlatü:8¿intalicafupra'fumendñeftinmeIiusdeRÍato fuoniíi ranci pfef* manifefteappareatdeoppofito.Qifimanifefteappareateideidi fus fuerit. fcretionefua:debetvelrecurrereadfuperioré/veladeosquos fit*

periores elegenit/fiue per priuilegi'n aut alio mó:quia aliter fe ex* poneret periodo. Si auté no fitRlatus eius & eii elegerit nec bene eum direxerit: caueat qui talem elegit maxime fi fuerit talis irre* . gularisvel inhabilis ad eum audiendum. Caueat etiamS" pe* nitens ne facerdotem auarum 8i fectantem lucra fibiaccipiat in confefforerrtHoc moyfes cauit/confilioietroadiudiciumdomi nivirosordinans quioderant auariciam. Hícdánandifunt par* rochiales preibiterifeu airaritquiapellanis filisi vicariispto lu*

Sermo.XIIIL Fo.LV. ero certo confeffiones audiendidát facúltate: vtauariti? cultores haec omniafacientes : nefandiffimú* enim eft pro officio ludida* rio certum pecunie lucra acdpcre. Tales auté in officili iudicis ai fumuntur: non foli! in iudicùi actuó exteriora ficut iudices fécula* res/fed etiam íteriorum: itavthabeát plena & perfectam íuítidá íuper vtráqs hominé, Praeterea fimonia videtur effe poteftaté li* gandi & foluendi poneré fub tributo cum tñ iufferit dñs. Mat.x. Gratis accepiftis: gratis date. Non tñ dicim? quin confites aliad confefforidonodetprofuftentationefua:quia Luce.x. Dign' eft operarais mercede fuá. D C E t fi quis iterum quaerat fi facerdos dormiat vel dormitet au* ConfeiTio diendo confefiionem vtrú teneatur peni'tens itera confiteri.Did* Qriid fi tur q> fie fi pripiatNam facerdos ille nó audit eñ: & ideo no pote* facerdos rit iudicare de caufa ignota.Propterea facerdotes dum confeffio* dormitet tiesaudiunt debent effe & avino & a pafliomb'aliis fequeftrátiaudiendo vt dará mente claras mentes intueantur.Hineex defecai rei huí' cófeffióes procedit ah'qñsn facramento confeffionis derifio:vt ptj inlodsvbi fouenturad lucra indulgentie/.vbi facerdotes tales quales ignoti/ ignari/& forte inhabiles/irregulares/aut exeóicati propter lucra/ confitendi offidii exercent Vnde in quodá famato monafterfo: cum pro illius edificatione a papa darenturindulgentie : contigli noctu tempore indulgcntiarum aliquem ante facerdoté indpere faaamentalem eonfeffionem:qui confeffus eft fe fúratií fuiffe an* ferulos: 8C cum facerdotem videret dormire aut dormitare 8i euj fepe exdtaffet:necdefinebat:abeo ifalutato egreffus eft:huicfuc* ceflit alius ipfo dormitante:qui cum benedictione accepta confite retur peccata fua:excitauit facerdoté. Cui facerdos ego intelligo ego intelligo.Tuconfeffus es q>anferulos rapuiíti:dicpoítea.Cuí ille non eft ita inquitlíle autem in detrimentum facramenti con feffionisreuelauit fecretum alterius.Inquocóilderandura eítq caute debeat facerdos elignaucómittédum fit 8C reuelandum fu? confdentiae fecretum. C Et fi iterum queratur qualem debet confefforem eligere. Dia E tur Primo qj debet eligere confefforem quiiuxta exiíü'mationé Confeffio fuam fit bone vit? : quia vix de alio quis poteít bene iudicare qui Qiialis feipfumnonvidet:nec cognofatmecímiídusímundummunda deb; facer re poffe rite prasfumitur.Sitamen fit praecifusab ecdia/non deb3 dos eligí. ti confíteri: 8i fi fit in peccato notorio etiam non debet ad ipfuj ac cedere: nifi fit praelatus / aut curatus fuus quem non debet vitare nifi pro contumacia vel excómimicatióe declorata feu rmilgata.

D e peiií tentía. vt patct in decretali facta in cócilio Cóítantienfitet cófimuta peí Bafihenfe. Dicit? fedo q> facerdos exiítens in peccato mortalùnilì peniteat 8i côterat?:quotiens exercet minifteriâ hui* facramenti/ totiés mortaliter peccatau'fi in cani neceffitatis hoc exequafiquia ifte alili in hoc iudicat in quo fefpfum códénat:& in eadé damna rione exiftensìalteri parcit et fibi non parcit.Dia't? tertio q> pericu lum eft indoctis facerdotib* fufeipere onus cófi'tendi. Alia» quidé artes liberales Si mechanic? pTumátur doceri fine periculo aiará & corpora. Ars medicádicorpa/fidoceripót &exerceri finepicu lo ajará nó tñ corporá.Sed in pfeflì'onfb* audiédis ab iperitis exet cerar no fine periculo animarli tam contentili q pfefforum.Grego lius in paftorali.Q_uis cogitationii vulnera occultiora effe nefeiat vulnerib* vifcerii:& tamen fepe qui precepta fpiialia non norunt: cordis medicos fe profiteri nó metuut:duq? pigmentorti feu conte <tionum vimnefaut:videricorpismediano erubefaint,Q_uotis ens eni ingerii fe quis ad cófeffiones audiendas:totiés fe offert ad ïefpodendiîde quolibet qué audit/8¿ de quolibet peccato fuo:ficut de quolibet morbo patiétis:8¿ interdiî de cafibus inopïnatis Si ins audïtis:&: queftionib* valde perplexis:de quib* in fchoh's vir do« crus vix fubito refpóderefvbi tamen fi min* bene refpóderetrnec fibi/necaudiétibiispericulûanimçaut corporis imineretSi vero in cófeflibne audienda deficit:8¿ fe Si penitente in fbueâ perdition nis induatDicif quarto q> tab's facerdos debet habere fciëtiam: et fi non eminété falté cópetenté:quae dirit? cópetens:quia necefia ria ad executioné ordinis:ficut facerdos deputatus ad diuinuom'í eia celebrada tene? crii fare de gramática q> feiat verba cógrue p ferre:8r cp falté íitteraliter intelligat p lraliter legif.S" inquanto mi m'fterfacramentoriiteneturfcire qua; debita materia et forma cu iuflibet facramenti qd difpenfat:& inquátum in foro cófcientic iu dex/tenet? feire Si difeernere inter lepram Si Iepràu'ta q> primo ha beatfaentiam difeemédi inter grauitaté peccatoni:puta qua? mi* nus grauia funt/& qua? magis.& debet ea ponderare non ad pori dus publicmquia facta maionilicet peiTùna/reputantur nulla aut pama:fimpIiciiiveroperfonani&idiotamm/maxima.Sicleovo cauítlupó/vulpé/&:afinumadcapitulú:vt pfi'terent? peccata fua: ¿V eis iuxta delieta penitéria ihiugcretur.Venit lupus ad capite» \xm\Si fie cófeífus eft.Ego inquiens male feci:quia comedi ouem que ad me non pertihebarifed hoc habeo ex legitimis iaribas pà* tram meormqui ita ex oim etate vfi funtivt pater/auus/abauus/ etatauusa'tavttuiUa fit memoria horrunii quin femper lupi co*

Sermo.XIIII. Fo.LV. mederint oues. Ad que" leo. An veni fitq> ita habeas p^Tcriptum Si ex omni ann'qui'tate fic comedere oues£Cui dicenti q> fic:,p ta* to crimine ipofuit femel dicere Pater nofter. Superuenit vulpes et confeffa eft fe male egiffe:quia capones & gallinas comederat non fuas:fed tamen exoriii euo (ficut fupradictum eft de lupo) in-poffeffione erat comedédi illas.ideo &c.Q.u? fimiliterppter vmi pater nofter abfoluta eft.Supemenit afinus.Tria confeffus eft m capitolo feciffe peccata.Primu:quia comederat fbenum qdin ri? pis & dumis ab aliorii quadrigis fea carmcis fortuito derelictum eratCui leo.Grade peccata eft o afine:quia aliena comedifti que. tui magiftri nó erant Seciido cófeffus eft afinus:quia ftercoraues ratdauftra fratrum.Cui leo.Grande peccata eft fedare terra fan ctam.Tertiùpeccatamvixpotuitabeo extorqueri.qd poftq" cuj eiulatu & gemitu dixiffet afinus:quia ruderat Si catauerat cu fra* tribusiSi cum eis melodia feceratRefpondit leo grauiffimii effe pecca hi:eo q> fratres in difcordiam miferat.Et fic grauiter flagel* latus eft afintis .ppter peccata pama:& dimiffa vulpes & lupus in. poffeffione maiomm cu abfoIutioncEt ita leo Si fimiles eius no ponderaucruthec peccata ad pondus fanctuariuquod eft qui plus peccauit Si plus demeraitrmagis puniat".Seciido debet fare oiar genera peccatorum:& difcemere inter refematos libi cafus et nonr referaatos. Aliter grauiffim e peccat:et ed q pfi'tet* exponit pericu lo.Tertio debet difcernere iter perplexitates pctórd:& fi nó friat: debet pfulére peritosa dicere.Reucrtimini ad me Si ego cogita bo quid opus fit fup facto vfo.In eis eni pctis de quib? fapiétes du bitat debet titam habere difcretionétvt falté friat de eis dubitare: nec in eis cedere line fuperioij? pfiIio:& qnq; fi opus eft remitte. CSecddodebeteffeficdifcretaconfeffioq^quis aifcreteconfi'tea: B tur peccata fua non aliena.Pfahnifta. Delictum meum cognita^ Confeflio tibifecùmeum quidem nonalienum.Et itemm.Deus vitamme Q_uó pót umnóaIienam/annunciauitibi.Poffumusenimex poteftate li* gscófiterì beri arbitrii noftri qua prelati fumus naturaliter nobis/effe in ali* aliena pec quo iudices noftrinonaliorumunnos non in ah'osfententià forre cata:& Stultus eftquivulneratusad morte plus de proximi lefionc g de quo non*, fua cogitat.Pfalmifta.Propter iniuftirias eni fuas humih'ari flit: non propter ah'enas. Vnde quidam facerdos cuidam confitenti af focianti libi focios et vicinos in peccato:dicendo' domine nos mé* tiri femusaios fornicati fumus.*periitan habebat litteras procu* ratoriaspro vicinis.Ideo debet quifq; dicere quod Efai§.xlvi.Ego» feci:egoleramfaTicetpem'tiriam. Hincabbas quidà cum vifita*:

DePenítentía. ret quédam futí nomati egrotantem quefúrít ab eo dì quid ci opus cflctCui nouiaus.Frigeoinquit:quia mea turnea no eft fodera* tafedfimplex.Cuiabbas.NoIi fili elicere mea tunica: fed noftra tumca.Ñíhil eni habem9 in apriétate fed omia nobis funt cómus nia.In eraflinii vero vifitàs ai abbas petiit ab eo quo nocte valuif fetCui nouitius.Male ingttquiafebris noftra me male vexauit Ad qué abbas.Noli dicere filiifebrís noftra fedfebrís mea: quia propria eft tibimeccóuétusaliquíd ili comuni participare vult de ea.Sic noftroni febris petóni nobis eft apriamo nobis & alus co* mimis.Debettnpetórcófiteridepctóaliorn induob9 cafib9.Pris mo qfl all'ora peta fua fecit cófentíendo/partidpádo/vel trahendo eos ad pctm:vel malti exempln eis dado: nó tñ noiando focios in petó nifi in generali/vel diffi'muládo/nec ipediédo/vel corrigendo, vt debuit Vnde cófitebaf de tafib9:ps.dicens.Et ab alienis parce feruo tuo.Sccto modo qñ fuá petrñ nó poteft aliter cófiteri. Vnde l?mDuranduinqifto.dift.xvi.incófefrione debet homo fami al* teri 9 cuftodire quatti potefttfuá tñ teneff cófcientiá purgarcSi er* go drcúftantia nó fit de neceffitate cófeffionis/debet cá dimitiere ne petm alteri9 ,pdat:vel petere licentià contendi alteri qui ex cir* cñftátia nó veniret in noticia perfon? de qua fit métio.Si auté dr* cnftantia fit de neceffitate cófefTionis no eft aliquo modo omitté* da:fed "[renda eft licétia a curato vel ei 9 fuperiore confidi alteri p< fona ignoranti. Q.ue_ licétia fi non detur/poteft fecure dicere peni* tensdroíftátiam fui pctì.Fedt eni qd in fe eft 8c plus teneé fibi g aIteri.Ex quo patet q> curioiì cófefTores qui inquirrit de circüftátiia peccati etiá nó neceffariis ad contenda vt deueniát in notidamp* fon? co" qua aliquis vel aliqua peccauit/grauiter delinquunt:& de* bétes alios mndare/feipfosfedantVt cu aliquis dirit fepeccaffe ai aliqua religiofa cu iftud fufficiat ad exprimendú grauitaté peri, fi viten'9 facerdos querat cui9 religionisfueritmuliervtra monia lis alba vel n i g r a l cm'9 monafterii:et tàdem deueniat in noti'tià talis perfonae/talis cófeffor grauiter peccat:& inducit penitétem ad peccádum.Deterius auté 8c gram'9 peccai ilk'qui fuadét cófi'ten tiq? reuelet eis extra cófeiKoné perfonácü qua peccauit vt poffit8, aliis dicere et per cófequés aliti infamaremifi eflet talis cafus quej cófitens per feipfum teneretur'dicercHecdurandus.

G CTerrio ita difaete contea? vtn^ Confeifi'o qd poteft cótíngeremultismodis.primoqñ fciéter didt peccata Q,uattuí qd non rerit:aut caufa humilitatis auget pctiti dicédo qualiter nó or modis fedt fe feciffe. Vnde Actvv.Dicit pettus anani? 8¿ faphire. Cue.

Sermo.XIIIL , Fo .LVU. tentauit fathanas cor veftrii métiri vos fpìntui fancto.S Aug*.Ctì contirtgt'É in pfeffione caufa humilitatis métiris: etià fi no cras ante pctór ef métiri in ficeris.Item glibet fe min' offendere tenet? q #xirnu:fed non licet cófeffionc in .pximti falfum teftìmonid ferre:ergo nec in feipfum. Pr^terea in iudicio exteriori non debet quis accufari de crimine nifi ad hoc habeat? teftimoniii:fed ad hoc no potefl induci cófciétia teftis fed ad oppofitii:ergo nuli* debet fe hoc modo accufarcScdb mó hoc poteft cótingere qii interrogat cófeffor de aliquo vitio an cómife* titipm:8.tànegatqjcómifitLiceteni in ìudiciis fecularib* falli teftes iudicii man* ùtterdn enugiàf.dei tri manti effugere no pofs funtldeo ficut interrogat'teftis veritaté refpódere tenet? :fic inter rogat*(afacerdotetanq teftis debet eti a quo interrogai informa* re de ventate farti qua nouit Et fi forte penitétia duct* poft nega tioné adferedieritetcófeffustueritpctm ianegatd:debetcii hoc de negatione 8i mendacio perniaofo facto in cófeffione confiteri. Tertioqnincert*eftcófi'tensanilludpeccatti cómiferitvel nó:& abfqs códitione nihilominus cófi'tet? q> ìllud fecerit.Certa eni pctà cti certitudine & no ai ambiguitate funt cófi'tenda.dicendo:ego 13 fed:& no ficut quidi cófitétur dicétes.Ego bene potui hoc lacere. Sic etià cu certitudine de his g cófcientia pctóris remordét nó ha* bet penitésttutius eft ei vt dicat fe credere pctà ìlla cómififfe q af* ferat fimpliciter feilIafeciffe.QLuarto hoc poteft ptingerequàdo fuudicédopctjnfeabftinerenópoffe dicit.Mentit? eni ficut alter chaym dicés peccatii futi in eo potcntius 8c efficatius q dei miam eti potente adiuuare:& quali fitmaior virtus peti ad fubigédii ei* voluntaté in malti q dei mifericordia ad conuertendti eà in bona. Preterea fidicaieiq?perdetoculuni(ìabebrietate abftineat/vel a muliebri cócubitu per dies.xxx.aut.xl.abftinebit Menti i ergo qui .ppter viti eterna cófequédam /8i eterna morte tugiendà fe no" polle abftinere didtLicet eni nó femp fit in voltitate incarcerato ni exire a vinculis:femp tri eft in voluntaté noftra exire a laqueis dyaboli fi penitere voIuerim'.ii.Thirn.ii.Det dns illis penitentia ad cognofcédii veritaté vt refipifeat a laqueis dyaboli a quo capti* ni tenétur.Similiter funt aliqu? infirmitates ita radicate q> p nul* lam medicina curari poffunta'mo velint nolint oportet q> per illas moriàtur.Sed nó fic de infi'rmitate pcti.Efa.xlih. Die iniquitatesi tuas vt iuftifi'ceris.Sufficit enim easdicere prò fanitate habéda. CQ-"arto fic fit difereta cófeffio vt fic mala fua dicat q> bona ta* H ceat Exemplo agricole q in area feparat granu3 a palea & paleas Confeffio eiidtfibiretinésgranameccupaleis eiidés ea.Efaie^xlviii.Tolle Qt cófités

<f Depem'tentia. màlaprVtC tìbì moIam.i.acdpe in te timore dm:moIa>farina:feparando tur* afSC fua fur afarre.i.bonaamaIis.Gedeoniempurganu'triticumi'narea: bona ta* Iudi'c vi.i.fepara'ti granii a palea & puluere : 8i retméti fibi granii ceat dictum eft dris tecii vironi fortiiTime.Exemplo etia infirmi minu

ti qui tantumó a fe malli fanguiné eiiciés/bonii in ferctinet. Ideo ficutinfania reputareturfibonos in fe purgando gs emftterethu* morestficquibonos mores per oftentationé emittiit. Stultus eni effetquidumminuereturextraheret fanguiné purii&dimitteret corruptum.Talis fiu't cófeffio pbarifei qui dicebat : ieiunio bis in fabbato: & deciraas do oim quae poflideo.Hieremfe.xvi.Si fepa raufris predofuj a vili quali os meri eris.H?c enim confi'tédo reti nendo fibi predofum & vile emittendo deus per confitété loquit? f[Q,uinto vt fic fit difcreta vt pcta fua dicat ordinate propter me morisse fi poffibile fit groffiora ficut ii dixim*. Dioitur eni fatis peccata nobilia ex qttib? nos aliquid effe vel fuifle vel valuifie mo ftramus:fed turpia vix denudarci* lignificati per indamachabeii qui cu viciflet dextrii cornu vindf a finiftro.i. JViacb.ix. Pcta eni nobilia in qb* non erubefcut fed ex quib* apparét aliqd fuifie pluri mi bri denudat:fed turpia Si enormia ceIàt/defendiit/& excufant

<C Sermo.xv.de penitétia.& de confeffione nonns. R. t p 3 8 8 5 8 8 ^ ; Ria funt quae nos debent reuoeare ab ?gypto peccati:

Dies. ^38iincitareadambu!adnviàtniidiem.Primueflletida T n a ina* Wja ndemoniT.Ecch'.xix.Poft cócnpifcétias tuas no eas:& fe* tàtadàbu oSA^Equif. Na" fipftitensaiaehi^cóarpifcéfa'asei^/facientte landiiiter ingaudiuinimicistuis.ps.Exultabuntfimot*fuero:maxieauté triiidie^ de cafu iuftoruletatiir. V n ait.Sap.ii. Non fit prato" quod nóptrà* penitétia? featluxuria nollra. Quid é pratu florido" nifi aiafptialisvernàs ro

re virtutii. Hoc pr?.tu pleruq; ab hoftib* pedibus conculcate pte* reuntium :tn eoipfo q> conculcata eft vberius reuirefcit. Sic fancti viri fortiores refurgiit cu cóculcantur a mudo vel polì peti lapfum Vbiqjrelinqiiam* figna letici§:Ioqnitur a fift'victoris quifupra ca ftnrni quod cepit in figniivictorie ponit vexiIla.Pra?dpue auté ex tiltat de cafu prelati.i.Reg.vltimo Fredderai: caput faulis & mi* feruntper cirarituvt annticiaret?in téplo idoloni& in populis.Ca put faulis prajcidi eft prejatii peccare 8i a deo feparan; In civaiitu capat eius rnittitiir quando peccata cius publicatur & eius exem* pio fubditi cornipuntur. Secndii eft irrifio ka infultatfo demonn; Eaftius femper ccncitaturad rifum de flultitia. Vnde fi quis ca* «latin Iutum Inxuri? ridet & plaudit manibus. Tunc enim exda* mat dyabolus illud.ps. Euge euge viderunt ocuIinoftn.De eoni

Sermo.XV. Fo.LVIIL etiam confeffione ridet qui leues funt ad reddum eo q> praefumat deeorumlapfutnec eorumreputatmunitioné ficut nec illiusqui flbferat oftiu fuum feftucis. Abachuci. Sup omné munitìoné ri*

/ debi'LTerci'um eft triftiti'a matris ecch'ae.Magna culpa eft offett fa patris & matris carnaliu/ multo magi's fp1rituaIiu5.EccH.xxi1. Confiifio patris eft de filio indifriplinato, Vnde mater noftra ec* clefia fimilis eft bono patri qui filium fuum diffipatoré iterum 81 iterum abfoluit a debitis qu§ contrahit: 8i rande ed eft incorrigibi lis dimittit ed dolens fu§ volutatùficut fecit pater filio prodigo di mittens eumfu? voluntati.Sicecclefia nonceffatfacrm'ciisobla* tionibus & orationib9foIuere quorddà malomm filiorii debita:& intantum oneratur eis q> aliqri dolens dimittit eos.Econtrario ad bene operandum nos incitat primii confiifio inimicoru. M.ich.vii Ne leteris inimica mea fup me:cecidi confurgam: fedebo in tene bris pcnitéti?:domin9 lux mea eft: & fequitur. Afpiciet me mimi ca mea & operietur confufione 1 EccW. xxx. Q_ui docet filium fu^ in zelum mittit inimicum fuum. Secundu eft glia matris eccle* fiae &C gaudium.EccTi.xxx.Clui docet filid fuum gloriabitur in eo Lucxv.Epulari 8c gaudere oportebattquia frater tu 9 qui morbi**' fuerat reuixit. Terciii eft gaudiu ecchae tridphantis. Gaudiri eni maius eft fuper vno peccatore penitentia agente g fup nonaginta noué iuftis.Luce.xv.Etfi magmi eft gaudiri agelis fup pnia peto ris/ magna gaudiu effe debet peccatori p iter penitéti? ambulati, Qz fi difficile fit ìllud iter ambulare/adiutorid quaeramus a beata virginedicentes.Aue. B |j".In hoc fermone confequenter ad prasdicta códitioné confefffo* DyaboP. nis dicemus qualiterdyabolus clauditos peccatoris nedifcreteco Qualitet fi'teatur. V n fi qs claudat os furi ne confiteai? fdat hoc dyaboli ma dyabol* nufactuquiquinqjdigitis obftruerefolet os peccatoris: ficut latro obftruit qriqsaccipithoiemper gutter ne damet.Eftautem(vtinqt An*ospct5ris felmus libro de fih'tudinib9) duplex erubefeétia vna qu§ pro obie* C cto hoies h3 itavt gs verecrideé pfi'teri pctrii fuu ne fit in mala opi Erabefc&i nióe hoÌ3:& ifta é latro peffim9 g no d$ dnari:alioqui oia bona fu* tia. rabiff. Vn.Guil.pif.Erubefcentia é atrociffim9hoftis velut fortif* De dupli* fimri i extrema ade c] retrogardia df ponit dyab 0I9 i ifto capo cer d erubes tamis:toto reliq exercitu trucidato goffrato ipm'toe/vf faltévul feentia. nerato/ipa fola ftat & tenetcapd.M.ortificat[eiiterddoib9vitiis/ & renouato exercitufttutri in corde penitétis:armatoq5 propofito in firmitate ad recuperàdri gcgdamiffd fuerat:fola refiftit embefeé tia.Impedit etià ficut tpe guerre fructus pnie. arare 8i femiareXti

D e Peni ten tia. in terra anteq corporis bona prohibet opera : &adeo inuindbilis eft bellatrix baec erubefcentia vtnechoftes là mortuos de capo certamiìiis exire finat ' ac fi fciret in proxirno de facili fufcipiédos 8£ aduerfum penitentem confurrecturos.quod vtiqs fi'et fi eos ibi diurius dimiferit.Habet eni terra hnani cordis & corporis ex ma ledictione ade dyabolice mirifi'centi? virtuté qua & hmói mortu* òsviria & peccata fpinas & tribulos facile refufcitatHec Gudler. Hicpudor eft qu?dà auaricia dyaboli qua quis timet depaupera* «e & diminuere thefaurà dyaboli. Talis é fimilis anani? & faphi* 't<? qui non nifi parte fubftàti? fu? ad pedes apoftolorti attulerunt: vbi totam fubftantià offerre debueft. ió morte fubita plexi funt. Sic qui propria habét capitale fuu.i.peccata jj propri? nf a funt de* bet offerre ad pedes eord qui vices gerutapoftolord nihil fibi reti -nendo: qnia cóiter qui fibi aliquid rerinent ficut ananias & faphi* ra non habent fparid penitédi.Ecch'.iiii. Q_ui amat pcriculd pibit in ilio. Ideo aperienda funt repagula cordis & oris ad oia confité

D da.Iita aure erubefcentia eft nobis ex primo parente hereditaria Heredi* CCQuiq? eni códitióes tanq hereditarias nobis dereliquit prim? las. parens nr. prima é q> ficut die delitias fpirituales faftidiuit decli* Q.uiqj he nans ad camales :fic ad carnalia natura propri fum?: ad fpiritualia ditarias pigri 8i mente & opere. Seda eft ficut ille poft mandato de pomo códitióes prohibito cito nifus eft in vetitd:fic nos paratiffimifumus ex na* dereliqt tura corrapta ad mandatorà deitranfgreffiones. Auis eni in nido nob[ pm? fuo exiftens non petit exitii fed vitro ibi qmefrit: fed fi ei fuppona parens, tur caueola:ftatim vndiq? qu?rit exita.Sic fi cuiaimq? rei addatur

mandatii.Terrio ficut ille cito fecutus eft patrem mendacii: lie SC nos plufq ad ventate ad médacia pròpri fum?.Q.uarto ficut ille ab feondit fe a fàrie dei:fic & nos quatti poffum?vitia noftra a deo ab fcondimus:ficut debitor fe abfcondit a fuo credit.ore.Hoc eni vitid hereditaria eft nobis a primo paréte^quidicit Audiuidne vocem tuam & abfcondime.& hi dfis curiahs eft creditor. Multi eni no* hint credere quia putant alios foluere non poffcSed diis .ppter in opiam noftram nódimitrit nobis cómodarcFacit eni ficut jjcipit fieri.Fcch'.xxix.Propter màdatd affume paupere: 8C j>pter iopià eius non dimittas eii. Perde pecunia pter fratré 8C amica : & ne abfcódas fub lapide in pditioné. Quita eft excufare perni proprio" 8i acculare alienò". V i r enife excufauitfupmulieré & accufauit eà. 8c mulier fup ferpenté acaifans eii.Etró eftrqm'a nfa embefri*

> mus pctà 8i nó aliena. Sed fapientius eft cóftmdi & erubefeere co-rajvno qcoram ommb^homimhusin dieiudicii.Culpameiquà

Sermo.XV. Fo.LIX. adam exariando celauit: tota mudo reuelaui't Praeterea quis noti oftenderetegritudinemad morte medico in quócùqslocoeflet fi aliter lanari non pofletf Debet eni erubefecntia in confeflìone fet uire ad pena peccati Si fariftadioné eius/non driari vt daudat ps confitenti». Alia eft erubefeétia quae dea" pro obiecto habet : £33 refpicit ortum confdenti? fu? plenii vitiorä ac peccatomi fentibus & ferpentibus: dolet/ ingemit /lachrimas fundit/& miferabilitet! fecumqu?riturqualiterbeftiafunen3ÌntrauittotuconcuIatura: 8i tunc dentri in confpectu «ppter feptem confimditur Si erubefd?. Primo quia in pntia dei & c?leftis curi? ipudenter egiriquod 013 E viliflimo mitico tacere non aufus fiiiffet:ficut &fili* prodigusdi* Entbefcé» cens.Luc xv.Pater peccaui irt c?lum 8i cori te. i.in cófpectirtuo tia. &ciuium c?Ieftiii.i.Coraiii.Spectaculiiiadifum9deo/angelss/ Propt? fe» 8i hominib*. Secùdo .ppter nobilitatis diuin?dccentii córra qua pté erube» commifit:vttbrnicaria nobiliscontrapatré &genus futi EccK.xli fdt pctór. Erubefce a patre Se marre de fomicationcTerdo propter peti vi» lita tem Si ignominia in quo depr?henfus eft Si qi oibus pala fiet nifi in confeffionedetegatimHiererii.ii.Sicut tur confunditur in fiuto fuo:fic confùfì funt dom*ifraeL&c.Q_uarto propter vniflimi fori imprudenrii.Hiererii.xxxi. Poftg oftédifti mihipeuffi femur meumxonfufus fum Si erubiiùFemur confueuitpaitidemalofo ro Si vilùquando res pra?dofa datur pro nihilo.Q_uìto propter de rectionisvebementia". Treni. Depofita es vehemeter quia filius &heresdeifitferu9dyabo!i:8.mébraxpimébrii dyaboli. Hiere. ii. Vide vbi nunc proftrata es.Sexto propter ingratitudine duri? mi?.Qregori9.Erubefceredeimiam faltédebercm?. fi eius iufti» tiamformiclarenoIlemus.Seprimo #pterfatiffactionis ad qui te ' nemur fuppletioné Aug.Erubefcentia maxima pars eft fatiffa» ctionis.Mich.iiii. Veniens in babiloné.i.m confofionéconfeiTio» nis liberaberis.Eft eni embefeentia quafi pallili pr?dofum operi* ens peccatii ne puniat? a deo.ps.Cófùfìo faciei me? coopemit me. Secundus digitus dyaboli daudens ospeccatoris eft prue timor. Latroenifirrtuc?latrimorepene.Debetatitédigitusifteabfcin» B di. Primo quia melius eft per die vmi afihji qfemp in inferno vì SatùTa» per annum in purgatorio. lob. vi.^5.«'ì timet pruini:irFuet:iup eä ctio. nix fcj; infernùlbi enim erit peccatoni confeflìo.Iuxta illud Sap.V timor Nos infenfati viti illoni eftimabam* infaniam. Sech?ccófelTio fatiffadé* erit inutilis: quia còfìtcbùturnó deo nó medico fed dyabolo Si an di8i pnia3 gelis eius inimicis ftu's qui fibi infultabunt.ps.Tn inferno quis co agédid3 fitebitur tibi.quafi dicat nullus, Seciido quia peccato inclufum in abfdndi

h ili

Depenítenti'a. vifcenlusmagistorquet qquçciîqs pena per facerdoté infunerà. ps,Deabfcondiris tuis adimpletus eft venter eorum.i.defecretís ans quç reuelabunf. Abfcondita dictitur eile vítia quç non Amt p confeflïoné detecta de quibus adimpletur venter .i.mcmoria ma* lorum vtindetorqueantur&damétillud.Hieremjïïï.Ventrem meiïdoleo:ventrémendoleo. Taies fie repleti deberet môagere adeuacuationem.Sed vtdicitAuicéna: retentio eius qd deberet expelli prouenitex multis caulis. Prima eft propter defechi fens tiendi illud quod neceffe effet expellf :quiavirtus lenfitiua iuuat in expellendo.Secuda caufa eft quíavirtutes naturales ad alia parte tendunt & alibi occupantur. Tercia eft grofffeies materiç quá ex

" pulfiua virtus non pót Tuperare: & ex tali retentione multç fm en generantur egritudines. Sic qui replet* eft maus culpç : 8¿ ipfa in corde retinet q deberet euacuare/ generantur indevariç animi in firmïtates 8i terlices: quia vmï peccati! ad aliud trahit:& vniï pec catum eft alteráis peccati pena:& tandcpuenftvfqîad obflfnatio iiem & defperationê & arterná pena, p s. Quia repleta eft malfs aia mea: 8¿ vita mea in inferno appropinquauit. Euacuatio autë ifta deberet fieri per confeffioné fed hanc tria ipedirît. Primo peti infenfibilitas qua farit puerfa cófuetudo vel pemerfa foaetas.Pe trus eni ai mifiris paifionis xpm negauit & in negando pfeueras «it: qui egrefliis foras fleuit amare. Scdm eli occupatio viriti ras bonis & vointatis arca alia quod facit mundana folicitudo. Ter« au peti groffîties quod facit ipfius enormitatis magnitudo & pe* nç eiadhibendç timor. Videf auté peccatoreé fiait equuscôdu» etici* qui tanta ducit? vno die q> poftea nópót p quiq? ábularcPec cator eni in ope dyaboli tantti laborat vno die:q> non pot poftea p quinq? annospenitere. fETercius dyabelidigitBseftignorantiaqua»in quattuor confis

G Rit. Primo cum non cognofcft ea quae debet & tenetur cogno* Ignoran feere : qui fi poflït illa cognofeere : m agis tñ vult in tenebris effe: tía. _ & hçc eft ignoranriaaffeetata:veI fi faaliter illud poffit:tñ ex qua De qdru* dam pigritia & negligentia nó curatiUud addifcere:& hçcé igno* pliciigno* rantia crafla vel fupinaJlla atit q neceffaria funtad faluté tenéaiï cantia.. oés fciretvt iunt articuli fi'dei:& vniuerfalia iuris praecepta:8i fins

guli ea g fperialiter concermît fini ftahi & officiû.i.Cor.xiiùSi qs ignorat:ignerabitur.Scclo quiafuç egritudinis malitiàvel no ere? dit gs deu intelligcre iuxta illud.ps.Non videbit dñs nec itelliget de* Iacob:veI nofentiteâ:& ficad medicnn5cu«it:& bácíoedus fttatem maxie caufant duo.Pnhio defect* doetn'^^cedit ex igna

Sermo.XV. Fo.LX. rátia p1atora:& fie ficut aucs ignoratcsIaqucocapiuTifificfuomó fufadio.ps. Veniat fup ed laque? qué ignorar. Magis ei dámfica* retur mdd?fi fol fi'eret obfeums :q fi oes ali? Helle obfairarenf.Sic maius eli reipublicae praeiudicid fi fupior vel Riatusiit ignarus íj[ de fubditis.Sic cd planctu loá"batur.Efa.I vi.Paftores ignoraueít intellrgétiá:& dñs admiratíue.Ioh.iii. Tu esmagf i¿frael& hec ignoras ¿Inde f m Crifoftomdfi fol occidat mótib?neceffe é Si val Ubus ocridercSicfi occidat ventas in pMatis. ignorátia eord traft fitifubditos.ps. Sufdpiát motes pace pplb: &collesiuíHciá.qaíi maiores luméfritat( no fufdpiàt a deo/vix minores iuítifi'cabdt;. hanc etiá fadt cófuetudo male agédi nulla petm reputar. 15 ait íalufti?. Plura licj grauia fint ex pfuetudíy) m'hilo hñt Geftxiiii. Lothfuadés gños fuos exire defodomisa'. de muta: vifus é eis Iu des Ioq.Tercio qa 8C fi fentit malitia fuimó tñ fe credit tatti eé pa niédd.Dicdtení talesaion fecit nos de? ad dánationé.Q_uibus m detur q> nec aliquis in orto fuo arborem plantat fructiferam vt có* buratur: fi tñ non fructificat/extirpat 8i c5burit.Math.iii.Ofe ars bor qu? non fecerit fructd exdde£ & in ignem mittef.Gregorius Ad magni iuftidà iudicáris pertinctvt núq careantfupplia'og in hacvita noliicf t carere peceato.Debet eni homo cognólcere qd commifit/quid omifit/quid offendit/quid amifit/& quid,pmeruit per peccato fuum.Prouerb.vii.Igncjrat ñultus q> ad vicula traba tur:donec tráíSgat fagitta iecur ei?: velut fi auisfeftíet ad laquea: Si nefdt q> de piculo anim? ei? agitur. Qjuarto Si fi fentiàt non tñ credit virtutem clauid ad remittendd petm. iö eärefugitps.Nec Fideles habiti funt in teílaméto eius. CQ-uartusdigitusdyaboIieillong? vita? promiffio.Multf eni H peccare non fbrmidant dicentes q> in fine penitebunt 8C conterai* Spes tur:de quibus AuguJuuenis fum fació quod me modo delectar: Spes löge] &pofteapenitériamago:quomodolìdicat quis. Percutiamme vite, mula gladio crudeli Si poftea vado ad medicum : Si nefdt q> vnius ho?té cidiffe re puncto vulnus accipitur : fed vix longo tempore ad fanitatem rèdi con* priftinam reuocatur. ps. Fermm pertranfiit animam eius : ecce uerlìonc. graue vulnus: donec veniret verbum eius fcilicet ite maledicti in ignem aeternum :ecce grauiiTima mors. Ideo ficut vulneratus fe* ib'nat gladium extrahere: fiatt lapfus in lutum feílíat furgere: fic veloxdebet effe confeffionis conuerfio.Sapiens enim negodator fuas oftendit merces & clamat cum melius poflunt vendi : Si ve* ta confeffto facta in fanitate mentis Si corporis plus valet q in ?gri Indine vel fenectute. Ecdefiafti.xvii. Ante mortem confi'tere,

h vii

DePem'tentia. A morfuo qfi nihil pent cofeffio'.vfu9&fanus cófiteberis:vfu9cor pore 8i fanus méte. Facit eni dyabol9 ficut vfurari9 qui fi fibinon foluaf" in termino cóflftuto reponit pignus in fcrinio ficut rem p* prià.Sic q fine cófeffione moriatur vt plurimo" in fcrinio inferni re ponit.Ideo.ps.Preuenerutoculimeiadtedikicdo.& iteriigthio pia.i.aia peccatrix preueniet man*" ei9.i.vindicti deo cooperante. Slit eni multi qui vfqj ad morte diffenit cófiteri/&* taliter qualiter cófi'tétur.Difcutére cui incipiiit cofricntiä ftiä" qn vix poflunt Si* miles his quiqii nauis iä mergiff tiicvoliit ipfam alleuiare córra periculu naufragii.Ciiigif fatu^fitquidepericulo fubmerfionis ìblo clamore poflet euadere/& naué cétra periculu alleuiare.fi ip* fe taceat:multo magis fatuus eft petér qui periclitaf mergi in in* fernntfinóclametad denpercófeffioné.M.erg9 eni(vtdidt Ifido ru9)clariiädovolat adlittusqfividetiminétem tépeftaté.Sfmi* les iteni funt tales Si eiufdé codiüonis fàcùit feipfos 8i equos fuos quia ficut equos fuos poftq funt in tomeamentis Si haftiludiis/& hmóivanitatib'"&Iudisf hibitis cófractf:ad quadriga ponut.Ita eogitàt de feipfis q> videlicet in fenectute poftq fiierint in vanita* tibus/& pco"s/& iniquitatib9 céfracti 8i laffati: intatti q> veraciter dicere poterot illud Sapie.v.Laffati fum9 in via iiquitatis 8i pdi* tionis/ambuIäuim9vias dimoles-tvià auté dni ignorauim9:tiic fe hum iliare voliit dicétes illud.ps. V t iumétii fact9 fum apud te ad portando" curro tuo 8i quadriga dfii.de qua Zach.vi.In quadriga quarta equi variirquia ore fuo benedicebät: afferétes q> effe veliet currus ifrael Si aunga ei9.iiii.Reg.ii.Sed in corde fuo variabant/ aliud cogitàtes.Ideo talis potefl dici equ9.de quo Ap0c.vi.Eqn 9

pallidus p fenectute 8i infirmitaté:& qui fedebat fup eó nomen il Iimors:&: 1'nfern9 fequebaff eum.Tertio fimilesfunt tales fluito mercatori.de quo exéplf caufadfci£,q> ad nundinas veniés Si per mercato circuiens cu grereff quid vellctriidit aial qd" corpus Si vi tam habeat afini 8i caudä pauonis feu aureärqd cum inuenire nó poffetmundinis finitis de nundinis nihil habens fatuus 8i irrifio* ne dign9 ab oibus reputabat: .Sic de nónullis iiloni q viti voltine habere turpé/afinina/aialemaialiterViuédo:& ficut aial brutum defideria fua fequédo.de quib9.i.Corin.ii. Aialis homo no perei* pit ea jj funt fpiis dei:fed fine velici habere fanctii dicentes.«Deus det nobis bond fi'néficut ille malus balaà qui dicir.Moriar"'ama < mea morte iufioni .Niieri.xxiii.S ed qa h§c fimul iuenire nepuntr

I bui 9 mudi finitis niidinis fe vacuos 8i oi bono carétes inueniunt. Readiuii CQ.UÙU9 dyaboli digit9 efl reddiuifùfpitio.Ecci.xi.Q-u.iobfer

Sermo. X V I . „ Fo.LXI. iiat vètnnófeminat.vcntti fc$t£tationi& Nónuj^ihgt Gregori' recidi* vias vita? ingredi metuiífcíx" tñ ¿acere in fui corporis ignauia non ui fufpitio

Ìertimefciitttimétes poti'inn'rmitatis corpalis recidimi g fpiialis míeos ipe deo mera tentarionii g forte nung enit velut chimeris perterriri dit a fui co

bona aggredì' primefcut. Ventó eni tétatiònn merito tales fugùit uerfione, aut rimét qui fe effe paleas euidéter oftéduntNó eni venni fages rent/nifipale? effentGranaeniimobuiafuntantefacfé venti.Co gitit eni aliqui q> fi ftarim poft pctm in principio qdragefim? con fiterenf .cófeffio illa nullii loca haberet:quia item peccarét: Si ite* ráoporteretcófi'teriantepafcha.ideomeli'efttotum femare ad vn».Sed hoc falfum eíbga meli'eft frequéter refurgere Si emédá faceré g frequéter cadéti raro refurgere.MeIi* eft eni habere luci* da intelaila qcótinuáfrenefim.melius eft q> infi'rmitas fanitate media intemípaf g q> cótinuef.Exiftés in profimdiffimo carcere aliqñ a re códucit vt fit in fuperiori pro vna nocte fi etia in crani* rio debeat ad abyffum redire:et meh'eft frequéter dyabolii viceré g in ei* feruitute cótinue iacere.Et puer qui frequenter refpicit le* ctioné fuá Si ato eá obliuifcif :habilior eft ad doctrina g nihil vel raro'refpiciés.Vndedifcret*qiu'dácófeffor ab hmói cogitarione quédá tali exéplo ce uertitSolebat eni frequéter cófi'teri Si rito ite nieadere:tiic cogitauit meli* effe expectare et toni firn ul cófi'teri Si fiediu cófeffioné diftulit. Cui ai pfeffor obuiaret Si de ftatu fuo cúctaref.rndit.qutfad corpus benevaleo.quoadaiamvidebisin quadragefìma.Sic eni apud me cogitaui.Cui cófeffor.quere nubi duas ollas Si eas reple Iuto.qd cri facta fuiffet ait cófeffor. Permit tas lutti invna aliquib' dieb'.aliá vero orni die lauari facias Siite rñ luto ipleri.Q.d cu facta fuiffet ait cófeffor.Eiidas lutti de ea cj orni die fùit lotatqdfeatfaciliter.dealia verona potuit qaindu* ratti erat'.fed citi' frangebaf q miídabaf :qua fracta etiá lutti poft fractura petiis adhefitSic inquit cófeffor/eft de frequéter cófitéti* bustquia fàcih'termndatur.&r de raro cófi'tétibus quia frequenter córingit 9 citius morte frágátur omiidétur:& Iutii peti petÜ3.i.tá Corporiqai§adherens:ambos adperditionéperducit. f r

CSermo.XVLDepenitétia.&decófeffione.X. •* A perthemafepius repetitum. * Peccati?.

E S I Ecedendñ eft ab a?gypto.id eft a pctó/& atribulada eft Q2 rimil . 1 via trium dieram penitentiae fi quis deo velit placare. magj dea

Nihil eni magis deo difplicet q pcccatii : & hoc $pter difptfcet g 'quattuor.Primo quia peccatri eft deformitas quedara pctm .ppti

propter quáfemdfereorñiaop«raiuadiffipauit.fc3totú miidum multa.

, ' D e penitentfa. per dùumUGenef ,vn. Aliquàdo reges 81 potentes ut prgùididn ùtimiconi depopulàtur terras eorii.Deus auté diffipauit terrà pi prianr.quia peccata ihtrauerat terrà fuam.Scdo no folum habet peccata odio fed etia quicquid peccatii tangit Aliqrì homines p pter vinii corruptum nò proiiciiit vafa aurea vel argétea in mare fed feruàt vafa & vini! eftundiit. Deus auté no fold peccatum fed etià vafa peccati fcj aias ad imagine fuam factas et fuo fanguine emptas in oditi peccati piidt in mare inferni.quia Sapfétiae.iiii. Odio funt deo impi* & impietas ei'.Tertio ita odit q> .ppter pec cata mudi innocente vmgenitu interemitEfaieMi.Propter fees lus populi mei pcuffi eum:&ipfemet filius deivtinterficeret pec cara* tradidit in morte anima fuà.Efaie.lifi. Nullus auté ittuenù? qui tanni odiat inimica q> in eius odili vellet interfi'cere vriigéni* turn #priu/vel etià femeupfum.Q,uarto ita'jpfecufeft abinitì'o petm q> proiedt ipm de ccelo:& videns q> in mòdo remanferat/in .ppria perfona defcédit in mundii vt de mudo fugaret ipfum:&: tà idem ih iudido .piidet 8C mdudet ipfum in infernum. Mich.viii. Proiiciet in .pfundd man's onìia peccata noftra.Propterea fi dili» gamus eu auferam* a cóTpectu ei* petni. Perfona enim diligens aliano libenter facit in cóTpectu amid ab'quid difplicésmihil auté fadm'tyaut cogitam? nifi in pfpeetu dei'.ps.Cogitano cordis mei in cófpectù tuo femp.ideo eius amor debet nos compefeere ab of fenfa efrCótra multos nó verentes facete corà deo qd vereréhtt1

facére corà garfionevfliflì'mo.Vin auté qui faluté fuam diligunt cófpectù eius debét attendere & .ppter ea penitentià tacere.PfaL Iufti epulétur in cófpectù dei.Pani eni diligit perfona qui nec vni cum paffum durò vult tràfirepeius fodetate/8£ maxime quàdo vocat? ab ea.Chn'ftus nos vocat ad fe per via penitétiae:qu§ etià fi duret per tota vita minus eft q paffus pedis refpectu eterna; vitae Iacobiah'i. Vita noftra vapor eft ad modica parés. Ideo debem* eam ampIecti.Qe fi d iffidlis inueniat?:eius ope fruamur qu§ peni tétes fufeipit ad venia fc$ matris dei:ei dicentes Aue.

B (jTJCófequenter dicédum eft de quinta códitione confeffionis que Mia. eft qj debet effe deuota:qu?quidemdeuotiotn'pliciterfe habet ad

De tripli* cófeffionem.Primo debet precedere eam.Scdo earn cócomitari, d mia Et tertio fubfequi.et hoc propter triplice dei mifericordiam qua quàfacit fruiturpeccator.Prima preuenit.de qua Pfalmifta.Mifericordia dnspctóVi eius preueniet mcSecuda cócomitarur.Pfal. Veritas mea id eft

qua reputo meamtquia quàdo in cófeffionediritur/eam itaappr§ cior 9 » etiam mifericordia mea ai ipfo fine qua non diceret verità

SermcT.XVL Fo.LXII. iem.Terriafubfequit\dequapfaI.Etmi^^^^^ C tarmeomnm?diebusvitaemee.CPre^ con* Deuotfo. feffionem deuotio faltcm imperfecta:et hec ex trib? caufata. He* C£ iperfe lye cium exiftenti in fpelunca non ita cito occum't dominus: fed eta deuo* triapnjcefTemntSic peccatori exiftéti in fpeldca latronumu'd eft rio ex tri* in dominio demondperpeceatd.Primo ergo oportetq? ipfipec* bus debet catorioccurratfpirituscóterens petras/Si fubuertés mótesa'd eft ,pcederej!j[ timor dei qui petraad eft obftinationem 8c duriciamcordis fran* helye; coti git/& omné euertit fuperbiam.Pernullam rem magis fentitur genii pri* amaritudo peccati g per rimorem gehenne^Pfalmifta Jnitium fa ufq ei oc* pientiae timor dominiad eft ab initio fapere fecit amaritudinem curreret peccati 8c abominali 8C euomere.Sed multi confitentur abfqufto doming timore dni.Q.uidam enim^ptertimoremmiidanum cón'tentur: qui differut vftp ad fine quadragefimae:& ad hoc folum cófttentur nehereridvideantur.AIiifolo rimore mortis aut periodi qui eft timor naturah's:& quadoqs extorta eft haec confefTio per vim vt la tronn:&taIesfuntfimilesvafiqddicitur tirelira quod nihil emit tit nifi frangaomet ferro frigido de quo nonpoteft fieri opus nifi prius in fornace ponatur:&oIeribus rubris/autfhictibus duris& filueftribus qui non poffuntcomedimifi prius gclu aut igne co* quantur.Talis ftu't confeffio pharaonis/antiochi7& herodis qui nonfunt mifericordiam confecuti. Alii confitentur propterglori am mundi vt boni appareantXimilesvulpi que; ob hoc fe mortu* am fi'ngebat vt corniculas caperet linguam extrahendo.Illud au* tern primum & maxim um eft quod ccmouet grandes peccatores et obftinatos ad confcfiionem:timor dei.CPoft hocfeaindo oc* currit peccatoriccmotio:& hoc quando homodepenitendo/&fe de malo ftataremouendo cogitata difponitcogitando depecca* risfuis.pfalmifta.Cómouiftiterram& conturbaftieam.ln ilia emmcómotionevbiprtfpeecatumplacebat & flatus peccati tue incipitdifphcere.Experientia docet aliqua effe difplicoSilia 8C no aua qua; tamen placentia videnturtvt cibus comiptus quern a principio appetitus apprehendit bonum.fed cum guftando fenfe* ^ lit corruptum/euomit Habet enim peccator appetitum corruptii propter quadam delectationem quam percipit in peccato.fed per cipiens fequétem gehenn? amaritudinem euomitillud per cófef* fionem.PeccatumenimdumagiturpIacet:poft actum difplicet., Sed dicet aliquis.dum venio ad confeffionem non poffum habe* re deuotionem. Variae enim cogitationes afeendunt in cor merit: & variae tentationes Jlndet Alriffiodoren.q? align q ficcus vadifc

DePem'teritm. ad cófeffionemraedfthimiidus propter notte gratia* mnifion« & propter aqua fap l'enti? falutaris qua erudit euiacerdos. Diffici* le enim eft effe fubtus ftiliicidiù 8£ non inde humectari.

' CTert io poft hoc venit ig.u's quando fcj indpi^in corde aliqua lis ad deiianim? Cälefactio 8"depeccatis attritiotqu? eft quidam difpu'eentfa de peccatis fin's propter amore dei:fed ita fmpfecto"qj non fuffitit ad delendii pemì: 8i tunc incipit orare peccator vt drls tb'rigat actus fuos.Neqs eni debet quifq's ad tanto" actum accedere nifi preveniente orationeps. Mane oratio m ea preueniet te: ma ne.i. anteqveniat lux piena gratie.Licet eni f m aliquos doctores atta'tio in confelTionefiat contritio ni difficile eft feirean ante co* feflionem fit .:ttótio tantómó vel fit contritio. Ideo in loco allega* to diatur q> non in tribusprimis eft dns: quia nec in fpii timoris i necin commotione cogitationismec in igne impfecte dilecti'onis adhuc eftde,"':fed in fibilo aure tenuisXin ipfa tenui voce cófeffi'o nis inaudibili ab alio q a facerdote. Tunc eni clamai in confeffio * ne cor.&C domfn<*tuncait illud.Efai?.Iviii.Clamabit & dicet:ccce affum. Debet eni primo tunc dicere .ppter tétationes dyaoofroc* currentes.Eripe me de inimicis meis deus mc^qm ad te confugi. Scendo quia ficut mediefa qirätuciiqj fit efficax nifi natura coope* retur curare non pótNatura eni totaliter .pftrata: iiuttilis eft me* dicina.Pene eni medicine funt vt di'tit*". iii.ethicoiy. Io no fufficit ad curandum cor a morbo peccati timor infernitnifi etià amor tàq natura eordis cooperetur. Q.ui enim foto timore gehéne abftinet non eft in (tatù falutis. Et quia amor ifte procedere non pó*t nifi a

•*1 deo iuftificàte.i6 quaeréda é per orationé hee iu ftitia a deo. Aug. Sacerdotes tui induät fufh'tii.Illa iuftitia veftis accipiff : fed non cum capülis nafeiff ficut pecora de fuo veftiuntur.H?c Aug.Ideo

D prohaciuftiriahndaadorationéremrrédueft.C^Secad3cófeffio 5 * Mia. nidebetefrecomesmifericordiadeipeccatore,pmouensaddeuo De tripli* rione.Sut auté tria д debent cócomitari confeffionis veritaté. Pri d mia peo mo mia dei qua pctà" remittat. Secundo amor iuftitize qua recon mitante ciliat^ingfamdeireuertatur.Terdo paxoidcoqciieo amicitià" penitente contrahat/& ci ppetua dcuotione inhereat. Propter primii di mi

fericordia 8c Veritas obuiauerunt fibi : quia nunq eft veritaa con* feffi'onis quin fit mifericordia repropiciationis.Propter duo vltia fubiungitura'uftitia 8C paxofculat? funt.Sic itaq? confi'tendo pec* catum requirat adeoremiffionem. Ecclefiafti.xxxix. In orario* neconfitebitur domino. Sicfuit orario publicanidicentis. De 9 p piti 9 efto mihipeccatori.Sic oro fifo'prodigi dicétis.Pf peccaui i

Sermo. X V I . Fo.LXIII. calli & cori tcSic cóiter diat? in cófefffone.Fomiat*fum:(ppteir ti a deo fndulgentii gro.Scdo fit amor iuftiti? et recódliationis p quéomi'a peti euomat.Siai| eni jppter calore veftiméta tollim*: fic amore iuftiti? velamina nequitig cori facerdote proiia'm*.Et ficut olla ferués mufea fup fé remanere no pemjitti't'.fed oém fpu* mam & imiididi abricit:& qd in fondo latebat extrinfec* exiìfre faci't: vt patet in pifìs & fabis poti bumétis:fic cor ferués in pfeffióe emittit fpumapctóm:necretinetmufcascogitationu:&breuiter a

quicgdjatebat interi* .pdire fadt extm*.ps.Cofitebor tibi in dire ctione cordis.Q_d fit qn penités illii folli cui peccauit ex amore at* tenditMercesenihui* media no eft nifi oftéfio infirmitatis fcj quo 8i qrl 8i quot acceffiones cri defiderio fanadi/& .ppofito feruà* di dieta. Amor auté iuftitie. maxime oliédit? in ventate dicendo qua" maxime diligit de*.ps.Ecce eni veritaté dflexiftùveritaté fcj cófefffonis.Tertiorequirit? pax&recóciliatioaddemvt pace fa* cere ai deo intédat no treugas&f polita habeat firma decetero ceffandi a pctó.nec plus impugnàdi eu.Si quis eni me offendiffet & diceretParce mihi fedadhuc offendere #pono:potius me irrì taretqplacaretSicquij>ponit peccato! non ex totoderelinquere,. Efai?,lx.Derelinquatipius via fui:et vir iniqu* cogitatióes fuas: et reuertat? ad dnm & miferebif ei*:quafi dicerefcaliter no. Siles eni funt tales iud? editori qui ofculo tradiditfiìium hois. Ecci.ù Acceffiftimah'gn? ad ded:et coroni plenum eft doIo& fàllada. Ce/ari* recftat q> in brabatia quidi demon hoib* peti cómiffa no cófeffa iproperabat:qué quidà defiderans audire:fed timés ne pec cata fua reuelarefcomia cófeffus eli facerdoti retéta voliitate pec* cidi:et ex hoc feambr venit ad obfeffum.Mox auté vt introfpe? xitdemon/clamareceepit in aere. Attrice veni huccerte bene te dealbalii.Et Marini orina peccata tua licet pfeffa ornib* reuelauitt et quia erit turpia & vilia nimis cófofus abfceffit:& rediens ad fa cerdoté g geiìa funt retulit/& cófeffioné iterami cu firmo .ppofito abftihédi&pfeuerandiinbono.Eteo doma in qua demoniacus. erat audacter intrite.dixit quidi de circiiftantibus demoni. Ecce amie* tuus.Q.uib* ille.Q_uis eft ille£Dicuntilii.Cui pauloante t i turpia peti exprobrafti. Rrldit demon.Ego nib.il ifti ipropera* ui:neq?deeoaliquid malifdo.&exiftimauenit demonem foiffe. métitu.Sicqs'p virtuté cófeffionis euafit noti maxime cófofionis., Etintiocapparet q> firmo pofitii ceffandia prtóeftconfefffoni neceflariri.Sed funt multi fimiles latroniveniétiad patikilmcui cuiudexcópateref intannivtetià oxnia ei indulgerete penitua

D e penitentia. uterarettdumodoemendationéfpóderevellettet latro refpondee ret o/aliquo modo a furto fe abftinere nó poffet:cii furari effet fibi lume delectabilcHoc audito fufpéfus eft.Cofimüiter eft de mul* eis quüV eft ita delegabile in pctis pmanere:q> graue é eis ab ip* fis retrahi:et tales hämo dyaboli capiuntur ficut pifces. Faciliter eniinträt:fed nópoffunt exire.Siit & aliiquiciideo pacem facüit fed cito relabuomquia no fatis (ibi cauent/nec fibi a cafu prouidét. Veftis enim Iota SC munda in principio foliate cuftoditur:fed co muniter paularim non curatur/& fordidaridimittitur.

E C Tertio poft pfeffioné debet fequi tria.Primo obediétia propra Obedien* ad cófefforé.Scab gratiani actio ad deii.Tertio vox laudis in'fan tia. ctos dei.Et hec tria habetur Efai?.li.Gaudiii Sc letitia inueniet* * De obedi ea.i.in volütate ad própte obediendii.& gf ara actio/Sevox laudis entia qua primo ig«? requirit" vt fit deo ita deuot? ille qui cófitef: vt parat? debet pes fitperfone, cófefibris canqdeo obedire.dicens illud.ps. Parato cor mtés?fefsmedde?:paratucormeu.etciipaulo.Act?.v.Dne quidme vis fas fori. cercÄuguftPonat fe penités in iudicio facerdoris fibi de feipfo

nihil retinens:vt parat? fit facere ,p reripienda vita aiae:qd parat' effet facere fi euitanda corporis mortetvt ficut fi modica febre ve! infirmitate abftinet a vinoific faciat fi ai? faIute.Pro cófilio me* dici abftinet a carnalib?:amputat fibi crines:fedet in domo:abfti* net a vano gaudio.vadit extra regione fuos Se fua dimittés.Simi lia faciat fi opus fit et id fapiés cófeffor iudicauerit effe faciendum Q_uomodo auté debet méfurarihaec fatiffactio poftea videbitur. Vndedebet dicere penités illud.ps.luda rex meus:quia viti fuà regere debet ad cófilùi cófefibris :Si debet effe ccnfeffor rex Se dux eins vt in bello fpirituali 8c materiali cófeffor tanq dux pcedat:& tanq rex de nomine difponat Äd hoc fignificandd cu confulerent filii ifrael dnm quis effet eis dux in bellotrefpondit dns q> Iudas: Se tribus ràda pceffit alias tribus mare cranfeiido,& iudam confti tuit Mathathias duce pr?lioni:quia nihil magis vincit dyaboluj q cófeffio.Hinc Deuteronomii.xxxiii.deiuda dirif.Man? tua in ceruiabusinimicorii.Ceruices inimicorum funt principia tenta*

E tibnum qu? confeffio atterit. <E Seciido debet deo reddere gratia Granarci rum actiones ,p cófeffione facta:pro abfolutione a fuis peccatisi actio. eiectione fui inimiatpro infufionegratiarii.Cófeffione enim lau* De grati*disRceditcófeffiocriminis.ps.Cófi'tebimurtibideuscófi ani actióe fequif.et inuocabim? nomen tuii.GIofa.Poft cófeffionem potelc fi liberati* inuocari deus in hoiem fic mundatii.quia ficut per cófeffione eua oneapccó cuatur malia; fic,per inuocacionéimplef bonis. Confifecri etià de*

Sermo.XVl. Fo.LXIIIL feet drio fup m3gnificétia*ei9:qri drisabfoluédó peccatore magn 9

magna tribuitpeccatori:dimittései'orniapcta"^fadens ifm fi* hum & coheredé dci:fufcftà"s de puluere peccati egenu:vt collocet en oi principibus:& folfri gloria» teneatps-Conreffio & magnifi* cenria opus etf.Opus dei eft q> cófi'teatur:magnificéria q> ei oniia eondonétur.Vnaauté bonitas aliarequiritBonusdris boni'taté infudit:quia dum Veritas orta eft de terra cordis noftri: iuftitia de ccelo jpfpexiti.illuxit in corde pctóris.Ideo debet gratias reddere ne ingratus videat". Ait cni.ps.Cófi'teminidno qrii bonus:qm in feculri mia eius. Audacter inquit:cófi'teminideo:quia dicit para* te/parcitetnó balliuo vel pr§pofito qui dicit:pendite/pédite. Eze* chielis.xviii.NoIo(inquit) morte pctóris:fedvt magis cóuertar"" Si viuat Sedo quia in eternri mia efus.Berri.fuper Catfca.fermóe xii.Deus nofter non pater vltionum: vel iudia'orri:fed pater mife ricordiani recte dicit"" eo q>miferédicaufam fumat ex proprio:iu* dicadi auté vel vlcifcédi magis fumat ex noftro:& quiante cófef* fioné diceref de 9 vltionii/poft cófefffoné dicit? deus miarri.Ideo p mifericordia facta grati? funtagend? a pctóre.Q_ri eni mater dei vel aliquis fanct9 aliqué captimi de carcere Iiberauittvifitat capti* uus ei'9 ecdefià" gratias agés debenefido:&: oblationem facies in fignrimiraculiibi dimittitvincuIavelcópedes.Sicexquoquis a vinculo peti h'berat9 eft:gratias agere debet deo qui eii a tali car* cere liberaiut:vinculaq* quibus ligatus eraf.inter man 9 facerdotis ìpm abfoluétis dimittédo.Et quato grauiora cófitenmtanto ma* gis laudatdemquia tanto magis lauda? medicus/quàto plus de* fperabaff egrot9.Nec prius celebraf in ecdefia in qua pagan9 vet excóicat9 fubtcrrafmifi pri9eiidatur & reeócilief:.Sic neclaudare digna eft animamifi peccato in ea fepultii prius coufeffione eiicia tur. Ad has auté gratias debite perfoluendas multii valetconfide ratio peróni preteritorri cófeffoni:quó euafit per dei gratià penai hi ignis etemi:& quàtafibi cótulitdeus.Vri Crifoftom9 lib.ii.de cópuctione.Si adducanepriora peccata licet dimiffaanteoculos fum'ciéter incutere pofiunt anim? verecudia: & puocare eà ad ei 9

amore qui tà multa pceflìtNà & fymon cri interrogatus a drio qs exillisduob9 debitorib9 qb 9 fenerator relaxaueratdebitiiplus eri diligeret'.rndilTet is cui plusdimifit. Audiuit a drio.Recte rridifti Oportet ergo nos recordaripora delieta:etià ea p gb9veniàpfecn> b° fum9: vt ituétes q ingété modridebitiremifìt nobis de9:& apli9

eri dilige pofTfm9:& vereeudiaypudoréaspciperetatqs ex his corde. cóprigi.Cófiderates q? nifi miferatio ipfi9 fobueniffettmillud góa

DePenitetiti'a. dus pctóm fine dubib inferni penis n3 s opRffiffet.Hec Chrifoft.

G | T J T c r a o debet beatiffimam virginé & fanctos quos antea ora* Maria, ueratlaudare. propter quod fit confeffio beate Marie $c omnib* Q.u6 bti fanctis cum quis incipit confiteri.Beate marie:quia Ipfa eft regi* ftgo ma* na & domina in curia mifericordiae. Ideo ei canit eccKa mater mi riapetóres ricordiae quia per ipam ipetratur indulgentia&fananturvulne* tuua tad rapeccatorumtinipfaenimvnguentumfanitatisacceptum éipfe. pfitédii 8c xps qui dicitur vnctus. Augu.Tu dna cella es aromatica : ex qua filìter oés vulnerum noftrorum defluxit medicina. Per te obtinent miam (aneti. miferi gratiam ihgratuveniam peccatores.Bernardus.O homo

fecurum habes acceffum ad pattern. E ilium habes ante patrem ante filium matrem.Mater oftendit filio pect? 8C vbera:fili'ofte dit patrilatus 8C vulnera.NuIla poteft effe repulfa : vbi tot occur* runt charitatis infignia. Secudo quia ipfa nominata in confeflióe tugat demonesneconfelTionem pronunciantisimpediant Ber* nardus non tantum timenthoftes caftrorum bene ordinata acié: quantum riment demones marie nome. Adipfumenimfluunt et pereiit ficut cera a facie ignis. Exempli! ad hod de dna romana quae filium quern de proprio filio conceperat in latrinam proiecit & coram imperatore romano a dyabolo in fpecie cuiufdam magi Ari accufata de crimine ifto:cum antea maxime foret reputata p eonfeffionem & per beatam virginem fuit liberata. Na* poftq con feffa fuit beatifTima virgo in fpecie ipfius domine romane coram imperatore dyabolo fe obtulit. Afille clamare cepit effe ibi ma* trem drìi quae omnino erat innocens : & ficab ilio vituperio hbe* rata eft.Omnibus etia fancris fit confeffio. Primo quia fancriiu* uant peccatorem ad impetrando venia a deo: ficut dicitur inora* tione de onìibus fancris. vbforat eccfta:vt defideratà nobis tu? p pidarionis abudantia multiplicatis interceflbribus Iargiaris.Bcr nardus diligenter ciues celeftis patrie coheiues fuos folicite .con* fòrtant inftruunt/protegut/prouidentqj omnib'his quiheredita* tem capiunt faluris.Seciido quia petór omnes fanctos offenderai & habebat córra eos guerra.Q.uod apparet :quia peccator rema* nens in mortali retinet omnia eorum corpora in carcere 8i retar* dat eorum refurrecrionem quantum in fe eft. Apocvi. Clamant fancti vindica fanguiné noftmm.Pofito enim q>omnes qui debét effe in ifto numero iam effent S: vnus deficeret folus : retardaret eos quantum in fe eft qdiueffet in mortali.Et forte modo fi om» nes qui funt i mortali effent extra: fòrte ipleretur n um erus electo rum. Ideo debet peccator eos placare confido eis fideliter : 8i ma

Sermo.XVlI. Fo.LXV. ximé quia multa" gaudent de fua conuerfione 8i eótelTione. Iuxta ülud:gaudiá magnum eft angelis dei fuper vno peccatore pniatn agente:& poft confeffioné pro ípenfo adiutorio gratias eis agere. CSermo.XVlI.Deprua.&de?remone.XI.pthemavtfa , A

Ì Icut filiiifrael non ábulauenít via triii diera" in folitudi PnmogC [ne: nifi percuffis oibus primogenitis ?gypti:fic nec nos nitum. _ | nifi OÍD1? ilh'spercufiìs.Exodi.x. Media nocteígrediar Deiteré* !?gyptii 8i morief oé primogenita ?gypti:a primogeni ptióe triti

to pharaonis qui fedet in folio ei* vfq? ad primogenita anali? g é primogéi ad molá:& oé pmogenfra" iumétorii. Ex quo pt3 tria eé pmogeni* toiy ?gy* ta ?gypti.fc3 pharaonfs:ácill?:& iumétoniOé auté primogenita P& f°J P n a

in terra aegypri morir? qñ oé gen^peccati ab aia expellit?: ita q> in raonis an* aduétu dñi in corde nulla remanere pótPrimogenita pharaonis alle 8i iu* eft fuperbia:primogenitum anali? aipiditas: primogenita iumé mentorii. toramIuxuria.i.Ioh.ii. Omnequodeftinmiidoauteft concupi* feentia carnis: aut conaipifcentia ocuIorii:aut ftiperbia vit?.Cum ergo oés peccatores fintfiliidyaboli 8i genimina vipara. Math. iii. Inter alios primogenita eft fupbus: quia fupbia é primu viriti. Ecdì'.x.Iniriii fuperbi? hominis apoftarare a deo. Hinc cuida fin» bo dictum eft. Agnofco te primogenita fathancPrimogenit' in lege natura? primiilocumhabebat in poffeiTionibus &inomni* bus duplicem portionem.Sic 8c fuperbus no eft equalitate conté* tus: primas cathedrasamatiforoXuwci.Primosaccubit^amat in cenis.Math.xxiii.Et pr? ahis promoueriafpirat. Ideo diatuc qui fedet in folio eius. In quo verbo duo dicit Primo in fuperbo quietem cum diat fedet:& gloriam cum dicit in folio:quae duo de firait in fuo aduentu.Nam quietem eorum conucrtit in laboreni oftendens fe natum ad laborem: Si gloriam in ignominia. Ofe?. iiii. Gloriam eorum in ignominia" commutabo.Super hoc folium non venit dñs federe:imo cu vellent eum rapere in regé quali eui* tans foliii pharaonis effugit Sed primogénitas anali? eft atpidi tas. hinc abraham filiis ancillamm dedit muñera.TCfaac filio libe re hereditatem referaauft.Q_,uibus ergo dñs tpalia largitur: vide tur filios ancille reputare 8i non heredes vitae etera?. Gregorius Ntimos pueris fubtrahim9 quibus hereditaté referuamus. Sic Si dñs temporalia electis. Et bène additar q> hasc ancilla eft ad mo* Iam:quia ipfa eft filia babilonis mifera.Efa.xlvii. Filia babilonis tolle moIam:mole fariham.Fariná' molít qñ violentia diuitiipau peres atterit:& quali in farinam delicatam eos qui futuri funt cib* domino/redigit.Efa.iii. Quare atteritis populum menni : Si fa*

i

Depenitcnti'a. cies pauperum commolitis^Eft ergo cupiditas ad molam in pr§* fenti:quia molit:& erit m futuroquia moletuK&ita femp ad mo* •lam. Apoca.xviii.Tuht angelus lapidemolarem 8C militi mare dicés.Hoc impetu mittetur fcj in infermi babilon ilia ciuitas ma* gna:& vltra ii non inuenietur mola ilia molens pauperes.g dicit Sap.ii.Opprimam' pauperé iufìmfed poti' moletur & opprime* tar.Malach.iiii.Calcabitis impios cum fuerit cinis fub pianta pe dum veftroni. Sed primogem'tri iumcntoni eft luxuria. Iob.el.ii. Computruernt iuméta in ftcrcore fuo. Mortalis concupifcentia é eius quali primogenita.venialis quafi minor natu: fj dicit? primo genita dignitate non tempore. Primogenitu tpe funt primi mo* tus qui non funt in poteftate noftra quos dns non interficit fed re*

: primit.ps.Beatusquitenebit&alIidet&'c. Alteraautégeftpri* mogenita ex toto iterficit.Exod.xxi. Qiii coierit cii iuméto mor te moriatur.Cii iuméto coit quiluxuri? mortali confentitlumen turn interficit? qn per penitentìà luxuria mortalis mortificaf. V t autem libere polTim' exire Sgyptii : & ire viam trium dierum in fohtudinepenitentieteam adeam' g caput ferpentis cotriuit:& p confequens§gyptiprimogenita:quàlalutabim'dicétes.Aue.

B CSed quis circa predicta dicere poffet confiteor & fepe cófi'teor Confeffio & nefciofi bene coufeffus fummefcio fiviam trium dierum bene Q.UÓ pfef ambulaueri.Q_uale ergo mihilignum eritvtcognofcam me iute forcogno*gre& deuoteconfeffiim. Sifignumquaefiuit gedeon de victoria fdt hoi ee inimicorunuquare lignum non queià de victoria inimiconi meo* *e cójfeflii rum mortiferorum.^Refponfio.Signn hominis beneccfeiTialiud

fumitur ex parte confefforis.aliud ex parte confitenris. Confeffor autem hoc modo cognofcere potcft penitentem effe bene confef* fum :quia aut confi'tens eft grandis peccator : & tunc lignum eft: confeffionis integre quando groffiora peccata confefTus eft ex cor de. Argumentum enim probabile eft q> nulla minora dimitteret/ quando tam grauia confiterinon enibefcit. Medici eni p pulfum & vrinam cognofcunt infirm itaté 8. fanitaté corporis.'de' intuen* ilo cor:facerdos per linguam.Sivero confités non exiftimaf gran dis pctór:&T ex corde cófitef :ncc fe excufat:fignn eft pfecteconfef* Horn's Q_uia eni ifi'rmitas peccati eft in c©rde:neceffe eft vtexcor de lequatur.Signn eni eft fanitatis febris cu fcabies é in ore.: & fi* gnum parationis vinili feces afcendatfurfum & fintiuxta orifi* eiu.Sk in cófeffióe taliter feti fignii é fanitatis pctóris Job.xxxiiù Os meii repleboicrepatióib' :ficut ilia noemigdicebat. Ruth, k Egreffa fum plena fcj vitiis : fed vacua me reduxit dns ab eis..

Sermo.XVII. Fo.LXVL CEx parte confitaitis riiplexfigndin feeognofcerepote^ C tegreconfeffus eft.Prima eft quando intrirtfecus in confa'entia fe Confeffio fentit ab onere peccati & iugo dyaboli leuigatd.Dicunt eni hoies Qz pfites frequenti? qn bene confefli fimt q» videtur eis q> finta magnisfartriplicifi* rinis:aut quafi ab onerib'magn? turn's/ aut Iapidis molare exone gno fe co* rati.Sonabat rithara & fpiis malignus a faul recedebat & alleuia gnofcere batur: quia fonante cithara confeffionis fiigit dyabolus & alleuia pótfre effe tur mens peccatoris.Senrit eni vulneratus fe alleuiatii qn e vulne cofeffum. reputredoexiit Bemar.Lib3admirariqleuefitiugadni.Ann5 leue eft quod non folli non grauat fed leuat $ 0_uid leuius eo one* re quod non fola non onerat fed portat hoiem cui portandii impo* nitur.^Hoc autem figmimaximepa'pitur cu confeientia non am* plius remurmurat.Sap.viii. Attingit a fine vfq. ad fi'nem fortiter ...... confiderando vitam fuam / & ea" per confeffioné manifeftàdo ab initio vfqs ad fi'nem nihil omittédo: & fic difponit omnia fuauiter in confeientia fua. Talis eni confeientia fuam's eft : 8£ propter hoc aviris timoratis fepefi'untgeneralescófeffiones.Pr?terea q> con* feffio alleuiet confcientiampatet:quiaexonerat peccatorem ab onere peccati.Nihil auté eft peccato ponderofius. Probatur.quia fi mafia ferrea vel pliibea licet multum ponderof? natur? effetvbi lima eft & caderet deorfum :terra eà fuftineret Spiis vero angeli* ci cum nihil ponderofitaris habeàt in natura fua: tn ftati qn pecca uerunt in caelomec fi'rmitas fi'rmamérimecfoU'ditas terr?:nec alia creatora corporea potuit eosrea'nerequin caderét vfq? ad inferni nouiffima. Luce.x. Videbà fathanàficut fulgur de cado cadente. & hoc fold róne póderofitatis peccati. Similiter nihil leui? é aia q eft fine peccato: g ed exuit" a corpe in mométo in ictu oculiibi per uenit:vbiaqlaautauisqcdqsfitn5poffettoto tpevitaefu?pueni re vel tranfuolare:fc3 vfq? ad c?Iu empired.Mala vero ecótra : qa exuta a corpe n5 ceffat quoufqjpueniatad ifemi,pfunditatè:vbila pis multo tpe no pueniret Iob.xxi. Ducdt i bonis dies fuos : 8C in poeto ad interna defcéddt. p's. Iniquitates me? fupgreffaa funt ca putmeum:& ficuton?graue grauat? funt fup me. Pra?tereaqut portat pctrii portat dyaboldq nihil póderofi?. Exépld in dyalogo Qregorii de dyabolo federe fup lapide q n poterat moueri: f3 fuga to dyabolop ofonéfctibndicriitafaalitermouebafqj nihil pode rabat Ioni! mirdfi yerecófeffipoftcófeffionéfefenfibdit' fentidt exoneratos.Hcb.xii.Deponètesoép5d?&arcdftàspctm.Sim£s tigatioeft quibufdamamicis fuis oftendere infirmiate a quibus nimlcómodireportarepoffunt:quàtomagisfummo&piiffim^

D e Periitentia. medico.Ideo dauid aiebafcmfferere mei domine quoniä infirm* fnm:fana animam meà quia peccaui tibi.i. confiteor me peccafie Nihil autem leuius confeffione.O_ua? eni medicina Ieuior é egro to qfolo verbo curari* Propter qd de* fciens multos min* curare defanitate anima? g corporis: medicinam aia? nó obtulit eis cara neqwenalem/neqs difficile: fciensq>muItinoIunteà nec emere necfufcfpere:fed gratis offertfacilé.Herba enim iudaica(vt dicit Auicéna)omne venend expellitquod interiora indifponit

D fCSeciidrifigniicófurgitex primo/gaudiiifc3Ìntrifeciiinanima Confeflio & exterius quali in vultu apparens f m q> protractiones linearum Q2 gaudi facieifigna funtpaffionum qua? funt in anima.Homo eni in peto um penité mortali exiftens nifi fit extreme demensquafi femp eft melàcolù t[ i pfeffio cus: 8c hoc j>pter timore da"nationis aetern? qua die & nocte refbr ne ex qttu midat: .ppter quod aliqualiter in vultu imutatur:& nihil etià" mas orcaufat?, gis medicos corporis iuuat q bona confeienria languentispoio

meläcoliam ihterimitDefectus eni in anima multos hiiores caus fant in corporeu'ó ceffantepeccato ceffat timor & mela'coh'a 8c feq tur gaudiii itus & extra ex bono ope & eiectióe mali hofpiris pec cati vel dyabolùBona quippe dieta faeft qui de malo hofpite fe Iis berat Supueniéte eni bono hofpite £3 deo in illa domo gignitur gaudin.ps.Notus in iudea de*.i.in confitente.Non fic fecit illc de quo narrat GuiLabbas fancti Germani: q remot* ab officio regio penuria ductus fe demoni dedif.qui demo $mifit ei maiora fe da turum:& dabat fibùxxxvi.annos induciaru.Poftmodd factus eft thefaurarius fra'a§.Cum autéfupuemrettermin*.xxxvi. annoiy nulla inde penitentia facta:fuperuenit demon quieiprandenti in fuburbiis parifienfis aiutatiseli multitadine magnati!: ma'dauft vt ad eum veniretQ_ui cafum intelligés rogauit demone vt pau lulum expectaretCuidemon.Si feceris vt vxortuafededatrnfs hi: dabo iteni vobis.xxxvi.annos ad penitendum.Qjui vxoré du cens in folario dorn* fuadebat ei vt voluntati demonis cófenriret Q_ua nolente : ille vltra nufqcomparuit : & vxor eius perterrita

\ poftocto diesobiit£tdicitidéabbasq>fepevi'diteiihominéme lancolicum & pallidum :quafi in facie eius appareret hofpes ìllius Ha?c acta funt circa annum Millennium quadringentefimum. C^SeaindoconfargitiftudgaudiumexalIeniationeconfcienri?. Nam ficut nimio onere onuftus incollo nonfarit bondvultum fed cachinafcfic onuftus peccatis in confeientia non habet veram letidam in cordefed apparétem:ergo exoneratus gaudetpsXes tatusfum in his qua; dicta funt mihidefpe venie 8i mifericordie

Sermo.XVlL - Fo .LXVIL dei : & hoc in cofeflione & propter hoc in doma dni ibfm9 fcj etet nam. Quanta" pr?cor Ieticia habet infirmus qua'do medicus dicit ei certe viuesPQuanta habet latro qn ad eccKam enadit eos frigi* ens qui eri ad patibulri ducutilo qui tales ducunt diligenti9 culto* diunt & tenenteos quando cccKis appropinquantJtadyabol9 cir* ca quadragefimam fortius peccatores tenet & plus tentatQuan* tarn infuper Ietidam habet homo multis debitis obligates quan* do fe fentit deobligatuml Non pót eni homo non triftari quando perditmonletari dum lucrato. In actu peccati pdit homo oia ope ra fua bona 8c vita ?temam : in bono actu confeffionis recuperai omnia ifta.£t fi in opere malo fit aliquod gaudirivel complacétia ilia eft momentanea quam confequitur trifticiaJob. xx. Gaudiri ypocrit? ad inftar punctuTerdo gaudiri iftud intrinfecum proce dit exeuafione periculi 8C recuperatone oim honorum ante pecca turn acquifitorri 8c poft peon depditorri. Ibi eni renafcritur crines famfonis:perquos recuperauitvires.i.opera prius perdita qu? re uiuifomt. Eft eni tali gaudiri ficut eiqui euafit periculu maris 8C abyfforri ?temaram.Prouerb.xiiii.Cor quod cognouit amaritudi nem anim? fu? fcj per cófeflì'onem in gaudio eius non mifcebitur. extraneus.Non eni ex am annidine peccati generar* gaudiri:fjex tecognitione.Peccata eni funt herb? amariiTime:de quib9 no nut nifi olerà amara/dequib9 clamandri eft illud.iiii.Reg.iiii. Mors in olla.Sed prophetica farina.i. recognitio propri? infirmitatis SC peccati animam duIcoratCum eni incipit videre animàfuàqua* fi prius perditam nric in finceritate animi & quali in porturde quo Lucxv.Mulier qu? perdidit dragma accendit Iucernam & quali uit eam:et ea inuenta dixit Cogratulamini mihitquia inueni dra gma quam perdideram. Quarto confurgit gaudium iftud ex p* tu iniquitatis:ficut gaudium eft mulieri parienti prius in parte la boranti:de quo.Ioh.xvi. Mulier cri parittrifticià habet: fed cripe perit non meminit Rflur? propter gaudium quia nat'eft homo in mundum.Eft enim tale gaudium departu nouihominis in cuius parte quattuor funt dolor/labor/clamor/ 8i gaudium. Primo eni eft dolor de peccatis.ps.Ibi dolores vt parturientis. Secrido labor in cogitando/^ coaceruando/& fcopendofpiritum fuum.Terdo clamor in confeflione.Efa.lxvi. Qua ; conceperat cum appropin* quat ad partii clamat in doloribus fuis.CIamat eni anima confitè tis in confeffione vt pariat nouum hominem in ftatu gf?. Ecótra vero reprobi fine dolore pariunt aut Iaboreu'mmo cum delectatio ne.Prouerb.ii.Letantur aim male fecerint: licet fibipariant mot

Depem'tentia. tem.Iac.i.Concupifcentia cum cóceperit parit pcccatu:pctm vera cum confummatu fuerit:gnat morté.In que cóparanf equab? jj fi cut chat* libro de naturis animaliiitfine dolore pariunt:& ficut Co* ceptum malti fine dolore pturiuntata facile in bono cóceptu abor n'uum faciunt: fimiles equaejj prop ter fumncadele extinctecogu? abortire : quando .ppter exéplii mali piati a bono incepto defiftiit. Non fiait boni qui pariiit anteq veniàt obfletrices egyptie. mulie res:qui no refpiaiit ad opera platoru: fed ad deii qui didt:c| dicunt fadte.SimiIiter impi^pctm fun celat in partu & no damat.ps.Nó damabut in gutture fuo.Nec letidii eft de talipartuàmo Jobaìi. Pereatdiesinqua natuseft.Seddebonorapartudirit*:concepit

. dolorem 8i peperit iniquitaté : & tunc fequifgaudiii in cófdentia quia natus eft homo in mndo.Vn dcricus quidà tenuerat concu* binam:fed pemtétfa ductus dimifit illà.Longo poft tpe occurrit fi biinviat&aitilli.Egofum illa:&illeait Ego nófum ille. Alter enim fact^erat in cófeffióeaiouii quippe hominé induerat. Heller xvi.Iudeis.i.confitentib? noua lux oriri vifa eft:gaudiii/honor/& tripudili. Lux de recognitione fjtcrite vita?: gaudio de ferenitate pfde&onordedeinoiufiliatóettipudiriiec^

E CTerciufignumexduobuspraecedentib9prouenienseft quan* Confeflib do homo bene ferenatus mente & gaudens in confeientia: própt? Signn fre eft ad mandata deifaciéda plufq antcSigmi cnifanieft polle ope pftflìé qn rari.Diciteni Philofo.iiii.DeanimaluV q> quando mébnicóplet feriliti ad* opusfuumabfqs debilitationefignneftq>éfanu:ficutocuIuscum iplet man perfètte videre potefbnec propter hoc debilitata Sic niembni xpi data dei', fi operationes debitas pficiat & perfi'ciédo non defi'ciat : argumé*

turn eft bone fanitatis.Praeterea fi oppofini in oppofito/& propo fituminpropofito/vtfinóconnteri integre nccp tacere opera dei fint lignum debilitatis/& infirmitatis/liecontrarius actus fignù eft fanitatis.primii autem eft lignum infirmitatis. ps. Q. uoniaj tacuiinueterauerunt ofla mea. Gioia mgfi: quonia tacuiquod HO" erat tacendo fcjcófefnbnem peccati inueterauerutoflamea.i.in terior fortitudo defecit:& fi contra feciflet/ innouàretur virtus ro* bufta in domino. Tacuit vnde proficeret:nó tacuitvndedefi'ceret TacuitccfelTionem :damawtdemeritisprefumptioncm.Sana m embra medico ofìendcbat: & vulnerata tegebat : & ió non fine curatus fed inueteratus.ùn vetufìate vita? remafit.Ha?ciIle..Ta cuit enim diffimulans confi'teriab debilitate flint vires-anime in* teriores. ad refiftendum peccato.Et ratio eft:quia peccatimi babj vim confumptiua : ideo occultatum eft ficut ignis ùidufus in fi*

Sermo.XVIII. Fo .LXVUI. nu.Prouerb. vi. Nunqd poteft homo abfcondere igne infinu fuo vtveftimenta ei'us non ardeant2 Ambro.fuper^s.xxxvi.Pecca!» torum morbus dum tegitur inardefcifcfed confefiione prodit'eua poratEcxu.xxvi.Eft tacens nonhaberis fenfum.Ift? autem ignis magis accenditur: fi eo occultatovento iactanti?vel murmurisvF excufationis dametur. Nec folum eft fignu" infi'rmitatis fed j>xi? difpofitionis ad mortem anim?. Vetuftas eni eft morti proxima Heb.viii.Omne quod antiquatur & fenefdt .ppe intenta é.ps. In ueteraui inter omnes fnimicos meos.i.iter ola peti mea qbus nul la eft m aior inimicitia.F it enihomo per confeiTioné ad oé op* bo num faalis.Didteni Ariftoteleslibro. ù de vegetabilib*q> arbor ftenlis effecta .ppter duricié cortids fi fcindatur ad radicé:& lapis fcifliir? apponatur:quifm. Alberta vulnus tencatapertdvt rece* dat humor fupfluus:redditur fertilis. Sic arbor ftenlis dur? corti* dspeccator dur? ceruicis vt fertilitate bonorii opera fitlgeat:opor tet in radice qua? in homine ori coparatur per quod afiumif mitri* mentum fuccidi/ & apen'ri per cófeffioné : $£ fic teneri aptmdonec omnis humor peccati fupfluusexieritQiÉ fi manethuor illeindu fus omninò ftenlis effidtur. Pròuerb. xxvCQtii abfcóditfeelera fua/nondirigetur. CSermo.X Vl ILDe pcnitétia.&:de cófelTioncXII. p thema vtprius.

A | V i nefcit quoeat/nefdt quamviam tenere debeat: Reproba f quia cognitio finis vi? dirigit in electioné vi? : & error V i a fcirca finem vi?: errare facit circa electioné viae. Inde eft Qt repros 8q> reprobi qui nefduntquo tendant/circa elecù'oné viae biàbutat

maxime errantet hoc patetPrimo teftimonio reproborum qui via fatti*» iamfuntih inferno. Fortifli'mum autem teftimonium cum quis rum. contra fe perhibet teftimonium.Ignis eni inferni tales excitat:SC aperire facit oculos vt ventate recognofcant dicentes illud.Sap.v Errauia via veritati's: &. lumen iuftici? non illuxi't nobis. Latro nes cum torquentur veritatem confitentur. Sap.ii. Cótumelia 8C tormento interrogemus eum. Secundo ex ftultitia eorum appa* ret. Simpliciter ftultus eft quiignorat quod debet fieri: fed plufcj ftultus eft & quafi infanus qui ignorat & nefcit fe ignorare.Talis ftultus eft & credit fe fapienté effe/ qui tamé mult urn longe eft a fapientia.Cum enim credit fe habere earn non qu?rit earn nec ac qu in ta ai ftultitia fui reputet fapientii: .p nullius fapia ei religt

" V n d e dctaib*Gregori?.TantoadeiluceI6gefunt:quitoapud

i iiii

- " r DePenítentía. H fe humíles nófuntProuerb.xxùY.Vidiftihoierh fapientè" ubivi derr.magis fpcm ilio habebit iníipiés.Mira cccitas eoni qui nec Cedíate fuá vident.Sed & hec ftultitia ex plurib9 apparetPrimo arca íua:ga $ modica delectatione hereditaté fuá fcj cceleítem:íi cut efau.Geñ.xxV.amíttut.Inde de peccato mortalidicn? Iob.xx. q> eft ignis vfq?ad cófumptioné deuorás.Sic fi'Iius .pdigus deuora üit oém fubftátiam fuá.Scdo fluite fe habet talis circa fuá qui fup fpinaspeccatorúfeminatVnaení fpinapetimortalis orñia fué focatHieremia?.iiii.Nolite ferere fuper fpínas.Tertio circa fuos fàtue fe habet interficiens eos per main fuú exemplum. Q.uarto arca fe marni in feipfum iniidens 8c ocddés.Sapia?.xvi.Homo p malicia fuam occidit aíam fuá.Q.uis infami nó reputet illii quire quifit^quoeatdicit'.vado fubmergerevel fufpédere me£Q_ufin petó mortali eft quotidie fecit vnam dicta ad infernale fufpendicr. Q,uis infanñ nó dicat qui fpinas vnde cóburendus eft voluntaríe cegregatf Q.uarto oíléditur ha?c infania per figna que in ínfanis folent inueniri.Q.uádoq?eníiniIIisinuenif nimiusrifus ficut in íreneticis.i.nimiavoIuptas.Prouerb.i.Letanturcii malefecerint in alus eft timor ímoderat^íicut in maniacis.Leuitici.xxvi. Ter rebit eos fonitus fblíí voIantis.Q_d accidit in lilis qui pro verbis: hominum dimittütfemiredeo.Inaliiseft ira immoderata:fícut inarrepticiis quideum blafphemáfc&fibietchariffimis fuis ma* ledicuntlnaliisefl: infania fimilis infanoíllig credebat caput nó habere:cn tamen videret/biberet/comederet/ 8c audiret:quae ta« men a capite dependétHi funt qui fie fe habent ac íi animam nó baberentfedtantucorpusmonaedétcs anima immortale fed de folo corpore curantes 8C voluptatib9 eius:& de anima nihil. Nos

* auté in itinere hui 9 vi? nó fequamur infanos 8C ílultos fed fapien tes. Vnde cum difputaret Plato de ímortalitate animae/neede* monfiratiuárationem p ea códudéda habere poffetxenfm't in ea re magis fequédos effe fapientes g ílultos.StuIti auté dicünt earn mortale :et ideo hic voluptuofe viuere volunt'.vt patetad lógum Sapiétia?.ii.Sapiétes ecctrario.Proptérqdcódufit Plato anima immortale effe:& magis g voluptati vacádum effe virtuti.Sicva eauerut viri fancti a principio ecdefia»:fic 8C beata virgojquamfa lutabimus dicentes Aue.

B fextacódftioneccfeffionfs dicturifumus in pTenti fermo* Ccnfeííio he qualiter cófcffio debet effe fi'delis.Fidelisautem diciturvel a Q2 confef fide/vel a fidelitate.Primo igitur requiriturcp fit fidelis a fide fio fit fide ita g? fidem habeatpciute's: q> fi vere confeffus fit;remittuntur ci plena.

Sermo. X V I I I . Fo .LXIX. omnia peccata fua.Eft enim fidei articulus cótetttus ih fymboib e ~ apoiioIorii.Credo ih remiffioné peccatoni:qu? fi fuerìntmortalia nónifiper facramentiibaptifmi aut penitétia? remittütur:maxi> Ine in cófeflìone ih qua peti declarator. Eger eni oftédit vulnera medico:quia per eii credit & fperatpfequi fanitaté:& pauper mor bum fecretii diuftùquia fperat inde elemofini confequùquia vbì inuenit? maior miferia/locii habet maior mifericordia. Vulgo di citur.Q_ui indulgétii nócredit/remiffionénonrea'pitDixit eni dns mulierichananea?.Magnaeltfides tua:fiat tibi ficut vis:& fic fanata eft eius filia ex ulahora.Matth.xv.Si vere cófiteamur peti noftra fidelfs eft 8i iuftus dns vt remittat peti noftra:& mu» det nos ab orni iniquitate. Sed multi de vulnenb* corporis curat: quia crediit poffe fanari:& de vulnerib9 ai? nihil/quia nó credunt Kine fide aüt ipoffibile eft piacere deo.Hebre.xi.ps.Omia opera eius infide.Crifoftom* de reparatioue lapfi.Non eni fola corpo? tris vulnera fed & aia; fi neglìgitur infenit morté.Et nos tam fluì tierim*vt corpori fi vtmtfeueniatadhmeamuscótinuo medici* namah nullo vero ai? vulnerib* medeamur.Et quidé in vulneri* bus corporis funt multa qu?fanarioinonópoffunt:et trinò conti nuo defpcramustfed quitum fieri poteft adhibem* diligentiam. etii fi audiam* a medicis q> huiufmodi vuln* medicaméto fanari nópoffitlnfiliimus tri 8i obfecramus vt aliqua faltem foiatia no* bis medici & aliqd fuliétationis exquiritln anima; vero vulneri bus vbi nihil eft infanabile fic negligimus:& nihil ad animi folici tudiné reuocam*agnorites quia fi aiam negligamusmcc corpus faluare poterimus.Ha>c Crifoftom*. CC Sed cp debeat credere et G fperare bic peróni remiflioné oftédit: IoheIis.ii.cil dirif.Cóuertis Fides. mihiaddrlmdeüveftni:quiabenign9&mifericors eiì:patiens&Tres cau mult? mifericordiae/et pftabilis fup malicia.In quo notantur tres f? cófiden caufae cófidétiae in eo.Primo quia vocat & reuocat pctóremtquia tia; remif benigna mifericors.Scdo vocatu & nó veniétem pariéter expe^fionis pec ctattquia patiés & multa? mi?.Tertio quia credéti& veniétilibés catorum, ter indulgefcquia preftabilis fuper maliria.Omia inquit Marci.. ix.poffibilia funt aedenti.fEPnhio igif petórem ad pniam fte* quéter vocat & reuocat:ficut ipfem et teftat?.Mat.ix. Nó veni vo careiulìosfedpctórcsad pniam.Si aliqspaup multuoffendiffet regé:& rex primo vocaret eri 8£ rogaret ad pace maxima* fignum oftéderet bcnignitatis/& cii maiori fiducia venfret pauper ad eu". Sicdns & tota curia caleiìis t i dulciter hortitur aiam peccatrice ad pniam dicétes.Reuertere/reuertere funamiris.reuertere/rcuer

^ D e peiiitetitia. D > tetevtinwc3jnirrte.Cluaterdia*trcucrterc

Renerei'. pctórum.Reuertere (ingt) a peto prauae cogitationi's/Iocutioiu's/ De qttu* oparionis/& cófuetudinis.Vel reuertere p cordis cótritioné/orfs or modis cófèlTioné/operis fatiffactioné/& faticte. vite, córinuationem. Vel reiiertédi quater eos reuocattper infpirationé/per jjdicatione/per beneficio* addnm. raMargitioné/&ptribuIationé.CPrimo gdé vocat quafifubmifs

fe borni .ppofitum infpiràdo:& irta effc fatis curfalis vocatio.Sicut amie* primo vocat amicii futi in feaeto corripiédo eum inter fe Si ipm folti anteg cora aliis apprehedat eti. Et quia aliqui faciunt fur da auré.ideo fccto vocat aperte per Rdicationé qn dicit Matth.xi. Venite ad me omnes qui laboratis. De hoc Bemar. Clamat caro ego infidaxlamat mudus/ego deficia.damat demon/ego decipi armclamat xps/ego reh'eià. Vide qué fequeris.Sed ga adhuc ilio duplici modo paud venitit ad eùu'deo quali adulado vocat p bene rida quae quoridiecóferdficutmulier vocat pullos Si porcos fpar sedo corà eis grana.Sed multi flit ficut porcus/qui dii colligit già des nung refpidt furfum :fed femp comedés habet mufcllii in ter* fa: fic multi dei percipiiitbmefida:nectnrecogitant/aut gratias agnfcùno venire cótemnunt.prouerb.i. Vocaui Si renuiftis.Sed <ti no poteft his modis reuocare/ vocat quarto modo violentid in ferendo. Sic vocauit Iob in pfona pctóVis. Iob.xiiii. Vocabis me/ et ego refpódebo tibi.Sic puer cri a magiftro peutit?ad eii refpidt

; &fe vertit. Sic multi p tribulationes reuertiiturad dnm.Dns eni facit ficut mulier qrl videt filili futi in aliquo pendilo fuxta ignem vel aquà Si no vult redire ad d* vocationé/currit 8i acdpit eti ve* lodter per fcapulas licet plorante Si renitenté/& elongat eti a peri culo. Sic facit dns per infirmitates & tribulatfones p funt quafi cai caria g fadut equum feftinare.ps. Multiplicat? funt infirmitates eorù:poftea accelcrauerot CSccto vocatii Si no veniente patien* ter expectat ad penitenria.Efaia?.xxx.Propterea expectat dns vt mifereaf noftri.Cótra primii hominé ftatim qii peccauit data eft fentétia mortis in curia iuftiriae:fed mifericordia ibi fufpédit earn dices Ezechielis.xviii.Nolo morte pctóris:fed vtmagis puertat* Si viuat.Nó fic fecit primo angelo & fibi adherétibus qrl peccauit fed ftatim in infermi pr?dpitauit.Lucx. Videbàfathanam ficut hilgur de cedo cadenté.Sic per ùiftitià poffet fàcere homini/8. tri fuftinet per multos annos vt fadat mifericordii.Tren.iii. Mife* •ricordiedniquianófum'cófumpti.Diu expectauit latroné:quia vfq? ad crucé. Aug*.Nolitenegligere:quia nos pi' dns peccantes

. fuftinet:quiaquato diuti' expectat vtemédetis:tanto grani* iudi

Sermó.XVIII. Fo .LXX. cabit fi néglcxeritis. CTèrt io debet cófidéter ad xfm venire:qa crederi & vcniéti libéter indulget Ad hanc cófi'dentià non puene runt Iudas/nec Chaym qui defperauenit de venia.Ideo apfe He fbreoru.x.Teneam* fpei noftr? confefiìoné indcdinabilé.Eidelis eni eft qui repromifit ea p fperam'.Dicere auté ficut caym aut iu* das q> peccato tolli non pofii't per pniam:vt dicit Thom.iii.par.q. lxxxvi.arti.i.in rnfione/nónifi duplidterintelligipót. Aut qa de pctópeniterenópotcftvtdànatiinquih*nó poteft difplicerepec catti inquatum eft culpa fed folli inquatum eft pena : ratione cui* habent aliqua penitentia Iicet infructuofam.Sapi?.v.Penitentià agentes & pr? anguftia fpiis gementes:& talis penitétia non eft cri fpe venia; fed cii defperatfone.Sed tale nó poteft effe pctm via torishominiscui*arbitnuflexibileeftad borni&malti.Ideo di* cere aliquod effe pctm in via de quo quis penitere nó poffet/erro* neum eft.Tum quia per hoc tolleref libertas arbitrii. Tum quia per hoc derogaref virtuti grati? per qua moueri pót cor cuiufciiqj pctóris ad penitendii.Iuxta illud Prouerb.xxi.Cor regis in manu dei eft:& quoctiqj volueritvertet illud. Alio modo pót intelligi qa per pniam nó poffet deieri peccatn:& hoc eft erroneo". Tum pmo quia repugnat diurne. mi?.Vinceref eniquodamododeusabho mine fi homo vellet pctm deieri quod deus delere nó velletScdo hoc derogaret virtutipaflì'onis xpi per qua penitétia opera£ ficut et cetera facraméta :cu fcriptii fiti.Ioh.i.Ipfe fpiriatio eft ,p pctis noftrismó follia noftris fed etià prò totius mudi.Haec Thomas. Debettameji pctór vt dicit Altiffiodoren.iiii.par.inter fpem & metucóftitui nedefperet/autetiànenimitide iuaiuftitia prefiis matEcci.v.De #pftiatione pctórà noli effe fine metu:quia vt di ritnullusprtóprefumprionisvel defperationis peccatquin erret in fidetquia fi defperat dicit. Maior eft iniquitas mea q vt veniaj merear:qd eft errare in fide euaaiando vel diminuendo dei mife ricordià.Si pr?fumit euacuat vel diminuii dei iuftitià.quafi dice* do. Deus nó videbit nec puniet:qd eft error in fide.Prouerb.xviii Impius cii in $fundii peccatoni venerit/cótemnit. Haec AltiiTio. Dicatigit?penitésbenefperadodevenia.ilIud.ps.Cluare triftis es anima meat& quareccturbas me^Spera in deoquoniàadhuc ccfi'tebor illi.Et hoc ideo:quia deus duas babetfilias maritandas. Vna vocatur abfq? miTericordfa.Ofe?.i. Voca nomen eius abfq* mifericórdia.Secunda vocatur mifcricordia.Primam non confis tentibus & damnatis 8i obftinatis maritauit.Seaidam vero cefi tenribus:vtpermufieremfidelemfa]uefvir peccatore uifideus^

D e Penitential. E CSecndo didtur «jnfeffio fidelis afidelitate : vt fiait deuterono

ConfetTio mii. xxxii. Deus fìdeiis Si abfq? vlla iniquitate remunerare vltra Qfc pfeffio condignn pra?dieatur:fic peccator fxdelis Si abfqsvlla iniquitate fa d3 effe fi* dens fuum cópotu 8C ratiociniii ad condignu: yt ipe de fe veni te* delis a fi* ftimonmperhil)eatCl.uodquidemtefhVnonin raro veni perhibe delicate, tur ripter ignorantiam pctóni:& hoc eft grande maid. Aug. peffi

mum peccatii eli non intelhgerepdà.NulIus magis inter pctórcs . plangendus ell q qui putat le non habere quod plangatCaufa au

F tem huius ignorati? é quadmplex. Vna eli ipfius peccati fubtili* Ignoràtia tas 8i fpdalitas. Didt eni Ylidoms..xii.Ethimologiani q> dipfas Cfc qdru* ferpens q inuafit SC extinxit multos de fi'liis ifrael in deferto. Deu plidf ptin teronomiùviii. eli tante; exiguitatis vt dd calcatur vix videatur: git ignora cuius venenum dtius extinguit q fentiatura'ta vt facies preuenta re pctnì. morte trifticia non inducat morituro. Sic eli de multis peccatis 3"

quo ad iudicium nollrum aut nulla funt aut paruiffima/ cuiufmo di funt peccata fpiritualia/quord tamen venenii peffimii eli: quia prius extinguit Se internai q vjdeatur:& hoc quia no itelligit pec cator nec videtpiculu.ps.Delicta qs itelligité Ab ocailtis meis.i mihi mrida me. Iudic xx. Non intellexerunt q> ex oi p te inìlaret eis interitus. Aug. infermone quoda". Illa funt magis noxia q a qUibufdam non exiftimanturpeccata.Nulliieni malti facili? deci pit g cnnó videi* malli. H?c auté fubtilitas vini pót cótigere dupli citer. Autqanóreputatmaluqdmalué.Prod.xiiii.Eft via quae videt" hoireda SC nouiffima eius duciit ad morte. Et hoc quadoqs contingit inlitteratis propter aliquas rationes qtribus (ibi format confeientia nequa:aut propter intellect? ebétudiné quo difeemere vix pót an fit maid qd agit:& hoc in iperitis.ps.Ego ad nihilii re* dactusfum &nefciui.De aliquo in nihiliiredigitur peccator Se ignoratali .ppter petm libi fuflollit? qequid erat. Seciido mó quia & fi quis reputat malti non tamé tanni quantum eli : fed reputat veniale quod mortale eft:& ad pondus publico" ponderat opa fua non ad pondus fanctuarii quod ftridi?ell.Sicut in multis contin* git q cóiter male fiunt q reputane* parua qua; in iudiciii dei dedu*

G età funt peffima. IC Sedo ignoràtia peccati ex metis cedtate con* Cecitas tì'ngit quae ex quiqs caufari foletPrimo ex fui amore:,ppter quod

mentis, dicit" q> vnufquifcp cecus é infilo facto. Videm? eni in placitis fbré Caedtas fibus q> quejibet pars controuerfi? libi adiudicat ius : et hoc ex af* mentis fectu ad le vii Sen.in .puerbiis. V b i eft affect? ne qras róné.Ma* caufat* ex uria ei eorri excecauit eos Sedo ex amore fuo .Q.uifq5 ei fibi,ppi quinq». qua magna ludicatquis pania fint: Se remota parua iudicatguis

Sermo. XVIIL Fo.LXXL . maxima fint vt patet in ftellis. Sic multi fuos .ppfnquos parentes multu exaltant in bfificiis & officiisaudicites eos ceteris pfectic* tes guis nulli fìnt:& petfectos viros & magnos quia nihil ad fe at tinent nullos iudicat OTertio ex ebrietate delectationii in reb9

téporalib^.Sicuteniebri^coi'poraliterftatim fomno opRiTus nec videt/nec apprehédit que circa eri fTrit:fic ebri9 delectationibus té porabbustuhilrecteiudicat£thicorri.vi.DeIectatio fìiraff mente fpiffe fapiétis.Didteni phùofoph9 libro de ,pbleumatfb9qj tacci ebrietate numerare nó poflunfcS" hoc eft lìgnri maximri ebrietat Sic multi fua pctà numerare nó poffrit/ nó fola ppter mulritudiné fed etii .ppter ebrietatis infaniam .Ideo poteft dia aiae peccatrici. Vfqjquo ebria eris* Digcre pauhfper vinri quo mades. Vinri eni eft indebita delectatio jj faaliter & multri inebriat.Sed vinum di geftri caput nóledit/nec fua mmofitateipedittquia cric mente co gitationó inducitincófenfum.Sic cecusducif: lubntfin^tunda malorri:fic auarus nihil pter nrimum vidés:fed femp habés macu* lam in oculo.ps.Supercecidit ignis fcj auariti? & nó viderunt fole iuftiti?.CQ,uarto,pcedith?c cecitasex mulritudiné peccatorri. Tarn défe eni funt tenebre peti in confciétia/q> nihil poteft videre in ea.ps.Circridederrit me mala quorri nó eft numerasxóprehens derrit me iniqtates meey& nó potui vt viderem.Tam palpabiles erat aegyptiorri tenebr?:vt vir nó videret p ximri furiVSic tante, te* nebrae in eorri cófdentia funttvt fibi.pxima pctà vel tépore/vel di* fpofitione nó videant 4CQ."into $cedit haec ignoratia ex debili tate intellect9 penitétis & reni difficultate.La3arus eni refufeita* tusadhuc erat ligat9 facie fudarioanquo difficultas viaediqug re età funt/intelligitur. C^Tertio ignorantur peti qn de alienis fiunt nf a.ps. Ab alienis H parce feruo tuo. Aliena auté peti noftra firit tripliciter / V n o mó Peccato", per mali preftiti occafioné:& fic nobis imputitur peti quib9 dedi Q.rio alie mus occalìoné peccadi verbo vel facto Jdeo Leuitid.xix. Coram na peti o>co ne ponas offendiculri.Scd'o jppter difTimuIationé quia nó im nra fiurtk pediuim9/vel nó correxim9 vt debuim9.Sic peti filiorri hely quia nó correxitfeddiffimulauffcfua «ppria reputata fritTertio modo per imitatióné.i.Thimo.v.Non cóicarepais alienis.Sic prelati dri male agrit fubditi eos imititur dicétes fe bene facere fi fadant ficut & eorri ductores.Hieremi?.xvi.Comederrit alieni robur me um .Fama eni robur quodamodo eft ad bene operadum qo* deuo* rant Si comedrit qui .ppter occafioné preftftam delieta cómittunt Q.uotquot eni raachornetii imitimr/danàtur : 8c peccata еошщ

De penitencia. machomeco imputar* íicut coni duci. Q_uarto modo ignorancia pctá qñ habenf fi derelictis.Hoc aiit fit qñ obliuifcimur eorriraut .ppcer diuturnicaté téporís quo h?c facta funt/aut .ppter memori? labilitaté/auteonimemoramuritñ #pterdoccrin? defechi aut ex periétia?/pccá no repucam?.ficut córingit in iuuétute in qua muí* ta cómittiítur pctá g fi pter defechi fenfus 8c experiéti? 8¿ doctrin? no reputata pccá.ps.Delicta iuuéturis me?.fubdit: & ignorátias meas nememineris.tTJCd igi£ tam multis modis ignorem?pec catatconfequens eft vt in timore dei viuamus.Ecci.De .ppiriatu pctófy noli effe fine mecu:nó q> timeat quis li rite cófefius eft de re milTione pctórii.Hoc eni eft articul?fidei:fed libi filter tot ignora tías timendd eft q> no rite confelfus fittvt fìc de fe non pfumat. L i cet enim peccator penitens non habeat cófcientiam remordétem de aliquo peccato de quo nóconfelfus fiierihdebet tamen confide rare q> alia funt iudicia dei cuius oculi multo plus lucidiores funt folecótemplàtes oés vias hominis/etalia iudiria hoim.Hinc eft qddicebataprs.Nihilmihipfriusfum: fednóinK iuftificat? fum Has aiit qttuor ignorátias tágit feeds lob cu dicitQjiácas habeo iniqtates & pctá 8c*c.oftende mihi.Per iniqtates inequalitates ad ded 8C ad .pximd intelligés fm moddhumand:quia ficut p inequa Iicatéhumordn'tocul?cecus armonia dúTipata:ficp inequalitaté iuftitia* ad ded 8¿ fiximri/fit homo oíno cec? in facto fuo.Per pec cata q fm Ianuéfcm interRtátur quali pellicata intelligunf ea qu? quali fornicado ex aliord cóuiccu 8¿ eóidetione cótraxim?. per ice* lera q a celeritate dicdhtr intelligif prim? petórd mor?. Illa enim pctá fubtilia celcriter penetrát & infenfibiliter occidue, Vel p fee* lera pctá abominabilia quali celada eo q> extra humana naturam funt/& ignominia; dicdeur:qa nec noíaridebentPer delieta vero obli'ta & q derelícta quali videnf.Delictd eni quali derelictd dirit* intelligitpctá omilfionis quib? dereliquimuS q faceré debuimus.

Cgermo.XIX.de penitétia.Et decófeffíone.XIII. A "ù^^^3Icutadreuerteuddaddediturper itertriúdierain foli*

Reprob?. H C®^t i id ine penitétiaeific petór auertédo a deo vadit iter triii Q.ÚO re* Jdierdverfus inferni valde habitatá domd.Sicut eni mu probi va* C^^^J l i e r primo ?cipit:deinde partHrit:tertioparit:fic anima ddt viam peccatrix primo iniquitate cócipit ex dyabolica niggeftione.fecun trid dierd do parturit in ftudiofa machinarione.tertio parit in operis perpe*. ad ifenui. tratione.Pfal.Ecce parturit iniuílitiá.ecce fcdm.et concipit dolo*

rem.ecceprin]d»&peperitiniquitaté.eccetertid.AfFectuseni ter tenoni malum femen eft qd cóapiüu. Vnde Philofoph? libro de

Scrmo.XIX. F o X X X I L vegetable W o n .puenitde facili de femine malo pianta bona, Appetitus terrenoni malum femen eft & maledicci. Vnde mas ledicta terra in opere tuoadeo .pducit malam platam iniquitatis. Matthei.xv.Oniisplantatioquanon plantauit pater meuscoe* lefiiseradicabit'.Etifteappetitusterrenoru femp dolorofus eft: quia & fi homo afiequitur quod appetit adhuc hoc eft cu amaritit dine & dolorc:& hoc mifericorditer fecit deus ne delectatione faa miidus alb'ceret Auguftin* de verbis dm'J&jjl? deus felicitatibus terrenis amaritudines mifcet vt alia queratur felicitas: cuius dui* cedo no eftfallax.Caufa huius amaritum'nis eft in ipa dclectatio* ne & felicitatetquia no eft de re dulci habita Jfidoras.xii.etbimo* logiani dicit q> omc mei naturaliter eft dulceteft tamen apud far* duamanifipterabfinthiu cui' copia apes illius regionis nutriun* tur.Sic &: omnis delectatio ex fui natura dulcis eft & placida: dui cedo tamen mudtalis necefiario amara eft propter hoc q> colligif* de abfinthioa'd eft de amaritudine dolora et malora cui eft admi* xta.Siceft de orni delectatione quae de amaritudine cófcientiaejp ceditHieremi?ai.Scito & vide quia malu eft et amara reliquiffe te drìm deti tuum.Ideo redeiidum eft ad deum per via trium die* ruminfoIitudine:opituIante beatiffima virgine quam falutabi* musdicentes Aue. CInc6fem'onefi'delietdifcretacumconfitensdiatconfiteor:fex B ora/feu portas claudit/& fcx portas apcrit,Primo namqs daudit Confefiia os cófeflòris vt de peccatis eonfeflìs omibus non poiTit os aperire: Q- u ° pfef etillud quod homo plus derìderai celare &abfcondere/ilIud forti' fio daudit nrtiturindudercNon eft aliquis qui non velit melius & fecurius °s cófeflb-celare peccata fua & abfcondere gpecuniàfuam.Sed non eft feri* ris. nium ita forte & bene claufum in mundo quod non facilius pòfli't aperiri vel frangi q os facerdotis daufum & fignatum figrllocon» feflionis dicédo illud verbum:cófiteor.Q_ct probatur:quia fcrimri frangendo aperitunfed Honaperitur os daufum per cófelTionem licet frangaf per mortem.Exemplum ad hoc de facerdote quodà" ihterfecto a parétibus fuis propter ilium quiconfelTus erat ei qrin teremerat patré fuumatec potuerunt aperire os ftium fed femper dicebatqj neminem induitatecredebateo meliore5 & fanctioré: et propter hoc interfectus a fuis confecratus eft martyr. Peccata enim prolata inconfeiTionefunt aqtt? filo? quae fluunt cum fileit tioJEfaiae.viii.Ita q> aquaeillae funt talis naturae q> filentiii impos

D e Penitent/a. parcét in reuelàdo vitia:q fibì non parcerc nó erubcfcnt:ct ve cura os & epifcopis g tales ordinàt ad audienda cófefliones:qui ori fuo nó habét atflodia. V n Altiffiodo.dia't фТасе^оэ пес verbo /пес facto/пес nutu aliquo debet figillum cófeflì'onis ifringere.Primo quia lì infringerétur abhorrerét hoies cófefffoné peti que. maxime placet deo. Cauendu eli auté maxime ne defpiciant hoies pfi'teri. Turn fedo quia Nueri.xix.Vas qd nó habet operculù nee ligatu ram defupammndderitTale auté vasqd operatili nó habet eft facerdos reuelas cófeiTioné:g non eli de cetero fanrtificidus.i.ad* mittédus ad adminiftrationé faaamétorii fed deponéd^Hec die. Turn terrio:quiafmBon.iiii.difl.xvii.nó cófitef penitésvt ma niféftéturpcti fuafedvtdeleatur&occultenturjquia ibicharitas opmi mulritudiné pctór&quiahommitangdeoreuelat cófdam fui.de'"' auté ea tegit/nec reuelar. V n Exodi.xl. Velo abfccdéda funtfeaeta tabernaculi.i.c"j in cófcientia 8c méte facerdotii fciiitur feaeta abfcódi debet ne paditur & denudétur hoflib^rquae ni fbl* aaron nuda &reuelatavidet:Haec auté vela nipiitur ai archana prodiitur.HaecvelaappofuitPaulusoi vidit archana verba quej nólicethominiloqui.Sedhecvela riipens Ezechias grauiter pu nituseftiqnmiais regis babilonie oftéditomes thefauros dom* dni.Tum etia quia facerdos qui culpa detegit/jxht culpa qua? no eli. Vnde cópetit eiqd dicitr Efai5.vi.P0ne quali noeté vmbram tuam in meridietabfcóde fogiétes fcj a facie dyaboli:& vagos ne prodas.Habitabiitapud te pfagi mei:èflolaribuliieoni. Et fi di* catur de magdalena q> f m Gregorio eo q> corà oibus fe peccatrice oliédit/venii ,pmerait.Refpódet Bon.in qrto.difl.xvii.q» ipa nó eli cófeffa peti fua cori omibus que. fecerat occultetfed quia fignii lafciuie nó occulte portami fed in publico:ideo etiafigna penitert tiae pro hmói in publico manifeftauitEt hoc eft dignti & Iaudabi le 8C imitandti:nó fai ad hoc hó tenetr nifi de bono & equo.hec ille.

С 4 CPrimaautéportafeuosqdaperiteftportacordis ipfius cófef Cpnfefiì'o foris. Si eni cófelTor feiret ifla aliter g per cófeflioné illti odiret tig Q_uanto malefactoré.Sed qn audit ifla in cófeffione diligit ìllii et tenetur gs maio* plus diligere 8C cófolari g aliii.Et rario efl:quia fides noftra tenet rapcticó* ф vere cófelTus liber eli a peto ergo melior.et per cófequés magis fi'tef* rito diligédus.Scdo magis diligiteli eoq>maximifàmiliaritatéofle magis a dat cófefforùqnfeaeta д nutlaten* patriaut matrireuelaret/eidé conreffore reuclatTertiooimaiusfitgaudiiideofup vno petóre penitente diligéd9é. g fuper nonagin|a noué iuflis.fimiliter debet effe bono conteffori

quivices gerit dei.Sì ergo gaudet de pctóre:magis gaudet de ma

Sermo.XIX. Fo .LXXIII . gis pctóre.Et ideo bon* cófeffor de vno pctór e bene cófitéte no ac ciperet mille marcas:quia ìnappreciabilis eli oibus reb*humanis Quarto quia ficut medie* etHicii letior qri per man* ei* curat? ali* quisgrauiterinfirm* &defperat*:quàtomorb*grauioreft etdùi tumior:ficcófeffordepctórequàtomaior.Sicutrex plus gaudet de caftro forti & munito qri ei reddit?:&venatores fimilfter quàto feri filueftrioré 8i fortioré capidt & regi offerunt. C Seciido claudit porta inferni qua» pri* erat aperta pctóriJn pi* D ctura eni inferni pingit? queda gula dilatata ad deglutiédii.Efaf?. Confefficfc v.Dilatauitquafiinfem*aiamfuà:&apemitosfuiiabfq5yllo ter Qzpfeflib mino.Sed $pterea multi nó timent: quia no refpfciut in infermi, claudit os ps.Cóuertant? petóres in infemti oés gétes qu? obliuifeuntur deti. inferni &C Bemar.Defcédant in infemii viuétesme defcédat morfétes.Pec* aperit por. cator auté cu fecit mortale pctrix ià* eli iuxta porta fic apertam ita tas para* ,ppe q? ad duos digitos:quia fi de collo ei* quatitas duoni digitoiy difì. fcinderefu'n piictoad inferna defcéderet.ps. Appropfnquauerunt vfq? ad portas mortis. Item demones ex orni parte parati funt vt prea'pitét eri in infenmi.ps.In circuitu ei* ipii ambulàt Si vero ca deretibitnunq poffetrefurgere:gain ihferno'nullaeliredéptio:& ita onies hoies qui funt in mudo nó poffent dicere periculii in quo eli talis pctór.Et ideo facit ficut homo qui vadit liricta via/ vel jj afferé in arcto pofitii qn multii onerat* eli qui multii timet-.maxi* ' me qn refpicit inferi*. Sic talis refpiciens periculu in quo eli: puta q> eli in oftio inferni multiionerat* pctis:8£ attédit looi inferni ta grondò-: &quta modico retinaculo retinet? vitafej téporali:muI* tu timere debet. V n Poeta.Omia funt hoim tenui pendéria filo: et fubito cafu qu? valuere ruiit. Dicat ergo cófiteor vt claudat? por ta infermata vt quiciicp demones eii trahere nó poffint in infermi Iob.xxxvii.Saluabit te fc$ cófeffio de ore anguiio latì'ffime.Pfa!. Neq? vrgeat fup me pute* os furi.Glo.Non vrgebit fuper te infer ni puteus os fudmifi clauferis os tuu.$EEx oppolito cófeffio ape* rit porta paradifi qu? pri* ita claufa erat petóri q> oés fancti & fan* et? nó poffent eà aperire. Aug*.0 breue verbiipeccaui:o tres fil* lab? qua» aperiiit portas paradifi.Per lordane quiinterRtafhumi le iudiduintraueriit filli ifrael in terra ,pmiffionis:&porta prius daufam latroni poft cófeffioné paradffum introiuitDauid qui ita turpiter offendit deii poftq dixittpeccauitaudiuit petni turi traila* tum eli a te.ps.Introite portas ei* in cófeffioné.Glo.magiliri. In* troitecófidéter nóforislieris:vbifunthoftes.Acófeffione incipi te admifericordiadeimtrare.Sedmulriihueniutur pfefforescru

Depem'tentïa. deles 8i inhitmani.de quíbus Guilís parif.q» eflent bomïanitores inferni nôparadifi:quia ex inhumanitate fuanulliïibipermittiit intrare.quib9dñs Matth.xxiii.Vevobisquidanditisregniî cce [ornante hoies. V o s ante non intratis/neq; introeûtes finitis ïn« trare.Et hoc quia neophitos & nouellû hominem et nouiter natii nefdunt dulcïter intrare.

E <L Tertio obftruïtdyaboli os vt non rœffïthoîemcôTeffum accu* Confeflïo farcps.Obftructû eft os loquêtiiîiniqua. Eripit?eni quàdoqs oui» Qt pfeiTio cula damore fuo ab ore lupi.Deftruit fiquidé cófcffio vna hora qèl obftruit demon laborauit mutas annis:puta .xxx.vel.xl.annis. Hieronys os dyaboí mus.Poteftas 8i virtus jpditoris anïhilat? reuelata jiditione.Vñ li 81 ape* Petrus duñ.redtat q> quidá miles intrauit ordine duñ.cuigraui* rit eius fe ter egrotantividebat? per tota qdragefimáq^habebatniriniivnii cretum. cedente rade eius ai catcib' pofterioribus et no ceflabat damare.

Tollite a menîdniiiftiîquï meiìc cedit & occiditCuautéinfine quadragefimç veniffet abbas monui't eii ad cófefli'oné ràciendam ^uacafeciuetnegligeteretinternipendoeam damorib'et ali* qua dimittédo fciéter nullatcnus quieuitQjiidá ante appaiuit ci ad caput lectifui i manu feréshhrâ in quo erantfcnptaomia peti eius dicés ei. Vides haec oriua.aut hie dices hec oia:aut ego abbi ernia dicá.Q_ui ad haec m otus vocauit abbaté:& facta cófèiTione plenaria a periailo ilio liberafMtem Iib.de donofeientiae.Quida flagitiofus fedus cú dyabolo inierat:& fepe ai eo quafi ai focio in fpecie humana dyabolus ibatCìi ant dyabolus eum inuitaret ad balneii vt ipm ibi fuffocaret:ai tráfirent cori ecdefìa quadá ille ti« mens & petm & focùi/dixit q> omino volebatvidere quid in illa ec delta fiebat:& cri no poffet eii retiñere dyabol* dixit q> falté ad ex pectanté ftatim rediret.Dyabol'oésqui intrabâteedefîà illi roga bat q> focio fuo dicerét vt cito rediret Jlle pfeffus et penités rediit: et ai quereret ab eo dyabol* fi vidiffet fodii fuûî& ille diceret ei q» ïpfe effet qué jjrebat.Dicebatdyabol? q> métiebaf ille quia no eoa gnofeebat en.Èt ai inftaret alter dicés q> in veritate ille effet : fed per dei gfam virtute cófeffionis fèdus ei* abnegauerat-fùgit dyas bolus cófufus. V ñ etta refert magr Iacob* de vitn'aco. Cu gdá de mon daret rñfum in quadá fouea 82 peti hoím reuelarefc. duo epi veniétes ad eii adiurandii ne eos de pctis fuis cefunderétadinuicé cefèffi funt:poftca de multi's funt eii allocuti.Tiic ai vn' eonì g? reret ab eo:& tu de nobis quid diris¿Rñdit.fatis habuiffem devo bis dicere fi tales effetis quales hue adueniftis.'fedin aduentu vìa tota amifi,Apoc,xihDyabol* eft acculatot fratrii gnó ceflateos.

Sermo.XlX. Fo.LXXIIII . accttfare die ac nocce.Expellebat eni dauid demone vel a vexatio ne faul refrenabat ad fonica a'tharae.i.c5feffionis aperte reddentis fond ab interiori ficut a'thara.ps.Confi'tebor tibi in rithara. Q.do eni tales vere pfefibs accufaret demon quos de? abfoluit 8i iuftos iudicatJn quo apparet eord opinio nequior dyaboli malitia: qui malos ùidicàt quos vidét multo tepore ante facendoti ad concedei ltare:peccatoré iniuftd de ipfa iulb'ria iudicates:& quafi de albedi ne nigni:de bono opere lapidàtes ed:qd non fecerét iudei dicétes. De bono opere non lapidarne te.Iohan.x.C£Sed ex oppofito co* feffio aperitfecretd dyaboli &Jed? ei? diffoIuitEccK.xxvii.Q.ui denudatarcbanaamicifi'déperditNulla malora dyaboli fecreta q gradia pcta" q in occulto quis ppetrauicln vitis patrd. Macha* rius obuiauit diabolo portati ampullas dicéti q> dabat de eis ad bi benda fratribus:& qui de vna nolebat bibere/alià ei miniftrabac. Et requifitus de fratrib? fi aliqs de eis bibiffetrmdit q> vn? qui di* cebat" theotiftus.Q_ui veniés ad fracres ed oés libi occurriffent ed rami's palmard/declinauit ad celli theotiui.O_uiabeo requifitus vt fibi fuas reuelaret cogitationes timebat illas confiteri.Tàdem) bi confeflus eft ieiunio fibi indicto.Q_ui demoni obuias gfiuit qli ter fibi effet Rndit q> male quia onìes erat fanctifi'catùmaxime il le qui fuus amicus eratNihil auté magis .dyabolo difplicet q re* uelare fecreta eius.qct lignificata eft.i.Reg.xvii.vbi dici£ q> achi* tofel reuelato eófìlio dauid p chufitaaiit 8C abiens in doma fuam fe fufpéditLibéter eni pro confèflione petóris fufpendid eu'geret Nullus eni libéter ei fecretd córnitterettqué nouerit effe garrula". Ideo non ei fe credit dyabolus qué videt libenter cófi'teri.Nos er* go dyabolus proditores habeatiS: de cetero fecreta fua non nobis cómittet:quia ei non feruauimus fidem. CQ,uarto pfeffio obftmitos dei.RecóciIiat erti petóré deo.Pri? F eni erat iter ded & petóré tata difeordia/qj etià oés feti nullatenus Confeffio fece poffent pacé:fed qrito dicit cófi'teor/vel proponit cófi'teri pax Q2 pfeffio refbrmata eft.Qja'to dauid poft petm in vrià dixit peccaui : audi* obftruit uita.ppheta.Tràftulitdnspctm mdate.EtLuc.xv.Fili? #dig? os dei8C recedes a patre q tota fubftitiam fuà cófupferat viuédo luxuriofe. aperit pec fold dixitPat* peccaui icoeld&corater&paf miamot?accurrés catorilac» ofculat? eft ed.ps.Nó dànabit ed fcj ftepfeffd ed iudicabit" illi, S5 faluatoria dicet dns(vt ait Aug?)ignofcam?ei qa libi nó ignofcit:pcam?qa fibi nó prie. Vb i eni iiudicio deinec feti nec fctéiuuare pntpctó* ré:fola pfeffio audacf loqf :audact!aggredif iudicé.Q,d fignifi'cac* gen.xlui'i.vbialiis nó audétibus lo%$ béiainiliberatioe ani iofeph

k ii

De Penitenza. » îudas (^quiihtenîtat>c6fi,tês)<ppiusaaedés côfidé?erallegauit:& ad pïetaté ipfi' iofeph vïfcera côcitauitps.Ne tradas beftïis aïas contentes tibi.Placat enï confeffïo fummiî mdi'cé/8. ïuftitiae eïus fententïâ ïmmutatDidt enï iuitïtïa.Ego occïdam.dïritcofeiTïo: ego'vïuere faciâ.cticit iuftitia:ego percutïam.dïcit côfetTiotet ego fanabo.Efaïç.lvïï.Ego creaiii pacéfiuctû labïorum bis quïlonge fnt:et hi's qui prope.Haec eftmulierthecuites qua?allegâdo abfa Ion fratricidâi.fuae animç occiforé:eû fummo regi dauid reconds hatai.Reg.xiih.Eah.xxv.Eft lingua curationis & mitigationis fili mi.Eft enï cofeflïo coliîba qua? ramû oliuae in fignu recuperan dç paris & grariç dei ore fuo afportat ad archà* ecclefiç mïlïtantis. t t Sed ecôuerfo apent pauperi pctóri latus faluatoris ad côpatien diï.Aperitenîàbyffo mïferiae abyflummïfericordïazifontï inïg» tatis fonte bonïtatïs:& mifer cui nec terra/nec cœliî propter pctm fecunï efblaribuliï inuenit in vifcerïb' dhi ïefu.Et hoc eft pïetatïs fummae q> fi aperït peccator cor fmî deo q> deus eï cor furï aperïat. Aperïtur ïtaqs cor ïpfi* dnï pctôrï. Primo ad refugïum vt coliîba venïatadforamïnapetre|>pteraccïpïtré.Et ïdeofinobisdns cor fuiïapemïttaperirenô différât mifer pctôros fuiî.ps.Labïa mea nôf hibebo:dhetufcïfti.Scctoaperir? aurïs eïusadaudïendii can tïlenâ cófeffionis in qua maxime delectat? & ita exhïlaraf ilio ca> tico nouo et iociîdo vt orina debita códonenf eùRogat enïm eos dïcensillud Canricorû.vïiï.Çluï habitant ïnortis amïci.i.angelï aufcultant te:tac me audire voce tuam.Et hoc quia gaudét angeli fuper tali pctóre:et adhortàtur pctôres dïcétes ïllud. p"s. Prednite dnoî?feffïone.S3 multi faciûtficutcâtores g rogati catare renuut Tali auté forte hora canere volét qua no audienturificut illi qui in die iudicii dicétDrle none in nomine tuo ,pphetauimus:8. virtus tes multas fecïmusPquïb' dïcef.Nefcïo vos. Cantauit diues prò vnica gutta & nó fait auditus.Canta ergo du rogaris ne forte pa» terfàmiliasanepto gladio vltionis tariat filmi clamare: qui prius noluit catare:vt puta in die ïudïdi.Sophi. A prima porta erit da mor 8C vlulatus a fetta. Prima porta eft exitus a fepulchris. Seda ingreffus in inferis cu vlulabiît Sed dïces.Q.ualïter delectat; dns in cârilena pteffionis cu in ea fola turpia retitétur* Dicitur q> ficut medicus gaudet cu apoftemafrangh? & fanies emittit::fic dns cu apoftemate frado fanies peccati per cófeffioné eiicitur.Ité aperit ei cor ei' ad gfam copiofe fundéda\Q_ct fignificatu eft in Ejechia cgrotante:a quo no foliî dns ïnfirmïtatë abftulit poftcóuerfionem„ ad parieté 8i fietû:fed edam addidit vite.xv.amios.Efafa?.xxxvi.

Sermo.XIX. ' Fo .LXXV. CQluinto hoc verba cófiteor claudit os cófi'tétis ne aliis reuelet G qn? in cofeflionis l'udicio dicta funfcCóch? eni fe rori apen'dt noft'Confeflso calori.Sic defect9 noftros debem9 dno vel eius vicario aperire no Q2 pfeffib alteritficut illi qui in iniquitate fua gloriàtur. De quibus Efaiea'ii. claudit os Pctm furi ficut fodoma predicauerdt.Eft enicótra natura fic peti pfitétis ne fua reuelarcNa catus abfcódit ftercora fua ne aliis feteant: Si ani aliis reue* maliri pudibu'da cauda abfcódit:& mébrd infi'rmum medico ofté* let à dicta dif: :qd ab aliis abfcondrtMta pctm debet oftédi per confeffioné fa funt in co* cerdoti:& ab aliis abfcódi.Sed multi fimiles funt fimiis Si canib9 feffione. qu? fua turpia indifferéter aftédunfr. Si letàtur fe dicere.talis dediti mihitalé penitential fic de aliistet de facto ridente ipfurnblaf* phemàtTale eni eft fecrctri cófefii'onis.Simih'ter etia fi quis lai* cus/aut ali9 quifpfà" loco .ppinquusei qui confitet? audi'at pctaaliq . ( , cófi'téristvel etia fi fit intcrprcs Se cófiteat? per interprete: tales te* nétur ad nó reuelandd fub pena peti mortalis:et fi reuelent in fòro exteriorigrauiter puniédi.Sut eni quodàmodoauresfacerdoris. vt dicit Bon.qrto.dift.xvii.Similiter fi pfités det fàcerdoti lniarri reueladipeccatapfefTattenèf nihilomin9celare:nifi aliunde feiat. ^Sedperoppofitucófiteoraperitapoftemacordispctóris.Q.u? H dam eni infirmitates curàtur nó nifi per vomitii.Et hoc quia ma* Confeffio teria infi'rmitatis nó potefl euomi nifi a parte fuperiori.pctm au* Q& pfeffio tern eft infirmitas g eù'ci nó poteft nifi aperiaf cor a parte fupiori aperit 6:3 per amore & dikrtfoné.Canticorri.v.Surrexi vt apcrirem dite apoftema cto meo.Sed qri diligtitur ea qu? mòdi funt aperff: cor a parte in* cordis pec feriori:& tdc materia infi'rmitatis nó curat* fed augeff.Scàm ante catoris. Auguftind Pctm eft auerfio a bono incómutabdi:& cóuerfio ad bona cómutabiIe:adeo vt fi debeat purgali debet cor furfum ape* rirideiidiligédo.Prouocatauté-iftu vomitò fm medicos amara fumptaperos.Sicamaritttdocórritionis &cófideratio mridanae vanitatis facidt exire pctm per confeffioné oris.Eft eni os petóris porta fterquilinii.de qua Neemias.iii.perquàomesfordes hieru* falé eiiciebatur.Vn palladi9 Iib.xiii.de agricultura docet q> arbo* resRfcindend? adedifiriadebent priusfecurirefcfndivfq?ad me dullà:et fic aperto vulnereftareanteq totaliterpfdndàturtvt hu* mor fi quis fit in venis arboris decurrat. Ratio eft qa ille humor in dufus ed ex eo generètur vermes effeteaufafuture putrefactionis in lignomec deflueret poft totale arboris abfdffionem.Nos debe J mus effe.qfi arborea iputribiles ad edifidd eterne. màfionis.Efai? xl.Fortcligndet iputribile elegit libi artifex:&anteq prefeinda* mur mortctprius fecuri cótritionis profondi Si vulnerari debem9

K iii

Depenftcntia. vfq? ad intima cordis noHri.&:per apertionë cordis et orisomnfs humor peccati dcfluat:nc poli prerifioné vermis confdétiç hui* li

f gnicotTofm* nutriatunet talis humor ficîdufus generetcofdêtïç vermé:&: cffidatur lignd putrido" foloïgni aptum.

I |£Sextodauditospfdétie^urmurausetfètó Confefïïo répctô^.Vnfodomidœrapcticlamabâtad deû.Murmuratau Qîpfeffio temabonere:afetore:a fame. Primo eonfcientia murmurât fub dauditos onere et grauiiugo pcricaptiua.Nec mfra.qufataleiugncœlum pfdç mur et terra nó poiTunt portare. Scdcôfcfffo cœlo et terra fertior.iuxta murâtis. ûlud Côfefli'o ei* fuper ccelum et terra illud portaf.corâ facerdote

K proridt & anullat.Murmurât fedo côfciëda famelica.Qzdiu 0113 Q2 cófda pfdentia piena eli pctîsananis eli 8C vacua 8c vanitate piena. Co murmu* feflïovero magnificam tnducitprçparationem.Nam.ps. Confef rat abone fio&magnificétia opus ei*:vtficcóftraaf ccfefffoteft bonus act* re/ fetore/ etmagnificétia'eftopusei^.Replet*" enîtûcaia per côfeflïonë oî* Se fame, bus merids quç extincta erât per pctriï:et adhuc vlteri* bono ope

rec6tritionis/8ic6feffionis/&humiliationis coram drio. Tertio murmurât cófdentia fub fetore pctì-Mirrì enî eli q> homo p horf intra latnnas domus né quiefeeret: 8c peter per tot petâ requiefdt in pctôornïftercoreabominabib'ori. Hierern.xlviu.Moab reqe* uit in fccib* fuis:& habet lauatoriû côfeffionis #pe fe:& ad mamî etrefegitIauari.Elieniimmiîdiciapcdtâ gradisçadeeparatio* nem ei* deus et fancti nullâ immûdiciâ corporale iudicât eue im * miîdicia":vt patet in angelo obtura'tenares fnas dû tranfiret quidâ prtôr:&nô obturabatprefenrih^cadaueribus putridis. Matxv . Decordeexeuntcogitationes malaî/furta/adulteria/homicidta. Hxcfuntgcoinquinâthoîem.Nôlotisautémani'bus ma'ducare 110 coinqumat hoîcm.Scdo hoc idem apparet:quia petm digmflï* mam creatura" fcj hominé fàdt porco vel cane immndiorë:quia.iù Petri.ii.Eli canis reuerfas ad vomitu:& fus Iota in volutabro lu* ti:8C onîia facta eius 8c bona îmnda redditata vt quçciîq? tâgit ta* lis immûdusnmiîda tint ei.Et ideo de* intnï abominât? illâ imuu dicià q> hoîem tali imiîdida immûdtî euomit vfq? in fentinâinfer ni.Apoc.iù.O_uiatepid* es fcj ad bonû fàriendiî:incipia* teeuo* mere de ore meo.Tertio hoc apparet:qa nulla terrena ablutio pot eâlauareifj opormitdnmiefumomdiîlotricisacdpereadhâcla uandâ:& .ppter hoc multa Iauacraïftituit ^lauacnîregnationis &renouationis fptïsfctîinfanguîe fuo :fcj facmétt baptifmi.fe* citetia'alialauacraJcj aquà diluuii/igné iadiài&C purgatori)/& tribuJaûois 8C maityrii';aquç bndictç/lachi^manî/vertom facto*

Sermo.XlX. F o . L X X V l . ta/Si oîm facrora/a' fpedaliter facramctf côfeuïorus. de q Betrî. Oîa fiquidé m côfeiïïone lauâtur.Ideo Hebrci.purgationé pctôiy fadés.propterea ficut q ceridit in Iuta vel latrina mulhî defiderat inuenire fonte in q poffit lauari Si mûdari ab illis îmndidis: mul* to magis penitis qn inuenit fonte pfeflïonis vt lauef ab îmûdiaa fuata qua oés aquç et lixiuia mòdi (auare no pofieitL Didc* q> qdâ diues fubito ad inopia deueniés & defperâs dûvagaref ocairrit ei dyabol? in hiiana forma dicés q> fi vellet ei femire 8i homagiu fa* cere.qjed àiuitc faceret:& caille confenfîflet&manâ dexterâad] promittendd ei fedus inter man? dyaboli pofuiflef.man? eius ni* gra facta eft quali carbo/nec aliqua ablutióe poterai dealbari. Cd auté dyabolo fie diu feruiuiflet:ad cor rediit Si ad côfefïïonë quant ei dyabolus inhibuerat côfugit.Ciï autem flendo côfiteref*:man* dia nigra fubito eft dealbata.De hoc fonte Zacha.xi.Erit fons pa tensdomui dauid inablurionépctóris&méftriiate.Eft enî fons qui côiter dieu? iuuétutis qui renouât hominê.ps. Renouabù? vt aquilç iuuentus tua. Aquila dû fenefcit/aPcendit in alta Si côburit pénas ad folé/etcadens in fonte renouât*. Circa quoddâ monade ria ptigit q> femella dconia cômittebat adultérin cu alio mafculo: quo facto imediate defeédebat in fonte Si fe lauabattquae femel a rdigiolisprohibita neficfaceretcognitaefi:amafculo:qm crod* tando mulritudinê ciconiarà côgregauit quae laceraueràt 8i adul* terà7& aduItera.Eccequomodo natura nos docetillo fonte Iaua* ri:et perioda preoccuparionis dû negligim? lauari.Et miriî eft vt didt Bcm.q> fordes corporis cu" tanta diligerla abluâtur/&fordes anime no folti negligûtur/fed affectâtur Si amplectuntur. Simile narrât Petms ClurLCâ fanct?Petras eps Tarétafien.Rdicaret:cî dam mulier adultera &"fufpecta de adulterio a viro fuocófeflaeft viro fancto:,pmittens q> de cetero ad peccata non rediret.Cn" autë -vir finis ferra candés ei obtuliffet vt .pbaretur an effet innoeens de adulterioalla ferra ignita nudis manib? accepifcet per tota doma fine aliqua lefione portauit/& in platea ama; ad vltimû proiedt.. Q.d cum videret vir eius:depofita omi fufpitione veniam petiït. Illa autem ex miraculo fecurior facta et audarior ad peccandum: rito poft ad peccamm rediit Cd autem vir fuus quodam die ferro dio indigeret Si diceret vxori q> illud ei deportaret:q'dto illud fer* rum frigefactu" a multis diebus fuis manibus accepitrtota in ma* nibus combutta eft:etcôpulfa eft peccata fuum palam facere. Ex quo apparet quomodo confeffio tegit peccatum. Tectiî enim fuit 8i fuiffetîfi in promiffo confeflïonis perfeueraflet..

* DePehitentia. L С Seel per oppofira" aperit portas ecclelie д prius erant daufe pec

Ccfefli'o. catòri. Necenicórriunicabatpetórquafiexcóicatusmeritisetfuf C£,pfeffio fragiis ipfius ессЩ : quafi membra aridri et feiunctn a nutriméto apit por* gratie ei 9. Cum autem dicit cófiteor: tóc apte dicit peccator quod tasecchae in.ps. A perite mibi portas iuftia'gvt ibi meipm iudicem coram peccatori, domino : et ingrefius in eas cófi'tébordno. Licet brata ratióe ca* '

reant : habét tamé tale induftriam Ф optim e feiunt reuerti ad do* micilia fua quis ad remota fpacia tranfferàmrtmulto fòrti** homo, vtens ratione fi per pctm fun a domo ecdefi? et cómunitate fideli* um receuerit : & in regione longinquam peccati pegrinat9 fuerit/ nunqdebet p obliuionem taliter puerti:& inter mundi negocia ta liter diuerti: quin illue reuerti feiat p penitetiam.E5echielis.xvui. Et qre morieminidom9 ifrael £ reuertimi & viuitetvidem9 bruta dum iuerint in lods periculofis nunq ibi velie reuerti fed prius fe ; permitterent laniari.Q_uare igitur non timét a domo ессКагrece dereperpeccatri:& viàviriord itera incedere:cui parar4 mors eter navbipotaerntvideremultos ceddifleet periifle&nulluvhqp viam iftam tute tranfiiiTcExem phi ad hoc redtat Cirillus invita beati Hieronimi de nepotefuo.Àit enimepos me9rufùs nomine [ ad me venit vtroqj orbatus parente:qui vtinà ex matris vifcerib9

nonexiiflet.Q.ui pulchercorpore bonis moribus honeftate&^p* birate & fapiéti? elegantia a mulriscolebatur & enutrit9 a plurib9

quali meus 8i a me genitus putareff. Decimo octauo fua: aetatis anno expirauit:& tantus (ùit Iuctus vt vix ad hoc méfis fufficeret ncc fatisfait fed Hieronimii rogaui vt friré de ftatu fuò.Orati mi hi die quodam hora nona nares meas tantus ìnfùdit fetor q> nulla tenus poterà tolerare. Admirans ego vnde rant9 fetor:fupra meri verticem eleuatis oculis infelice nepoté vidi terribile : ita vt in ed vifum erigere nó auderé. Cathenis eni igneis rircriligatfforttads . infiar flàmas feridifli'mas erripebat. Ad cui9 vifioné fubito me tà vehemens horror appraehendit:vt dum pluriesloquiveIIé:formà divocem cópos nullatenus elTem.Reuerfuspaiiluln aliqua" tuia vo ce cepi querere tremebddé fi meus nepos eflet A d hoc cdvlulatù multo. Vrinà(inquiOnunq fuiflem ne tam dir is cruciatib9 efiem deputatus.Completis deinde multis colIoquiis:quefiuiairdiuine. mifericordiae fic fiiiflet expers : cri in mrido tot pollerei virtutib9, Pro nulla(inquit)re me feias dànatri : nifi quia in ludis maxime delectabar : & quia in morte poftpofui confiteli : & fic difparuit, Q,uo abeunte tantus ibi remafit fetor : vt locum ilium hactenus nluЪsaцdeatmù:oц•e.HжcЩe-ExquoapparetquallUpcrialliflt ,

Sermo. X X . Fo .LXXVH. per confeffioncm tardare regredì ad doma eccKa?. fcSermo.XX. De penitenti'a.& de coiifeffioheXIUI. per the*., màvtprms. - *

•Onnulli terga vertunt huic itineri trin diem in folitudi? A idin? penitenti? inimici crads xpi àbulantes per loca her Dies, pofavoluptatistfj in termino vi? malli iueniiit hofpiciu Qi itines BDe quibus in»ps. Inimici etf defecerut frame? in finem ritriu ifto

&c.Inimidemdnimoxvtframeavoluptatis permflHuntinfiWudierurrt nem defiduntps. Inimid dni mox vt honorificati fuerìnt & exal multi ter* tatì'defidentes quéadmodu fimY? deficient Framea eni vt dicit ga vertnt Yu'doras.xviii.ethimoIogiarn gladius eft ex vtraq? parte acutus; perquamintelligunmraipiditates& voluptates quibus homo fa interimit & nunc & in futuro. Similes eni funt tales pueris qui ai vident gladiu fiilgent&aaimé ci* nò confiderantes fi detur eis op » portunitas ipfum fìbi applicant : 8C fic fei'pos fauciant: 8C cu talia viderint Iachrìmantur nifi eis cóieentur. Sic in ipfis cupiditatibus & voluptatibus ìllici'tis eft quidam fulgor ab'ciens: fed in fine acu mie eora hoies vulnerane.Iob.xxùDucut in bonis dies fuos. &c. E t adhuc anteq pueniat ad piictii ilia eft acume ledens graui pun ctura fcj remorfus confdétie^Eccftaftes. iiii.Rifus dolori mifcebi tur.Hieronim^ad rufinu.EIosveneris rofa:fub purpura etfmulti latent aculei.Inde eft q> multi fatui dii vident iftos gladios fplen* didos voluptatófolnrefpiciiit adfplédorénonad acume. Io flati volunt eas fibi applicari advit? & ai? perìculu: Si fi confiderarent quanta efl: cius acuties in fine:horrerent.Rom.vi.Q.uè ergo fra* , ctum habuiftis in illis in quibus nunc embefcitisPNam finis ilo* wm mors efl. Eccft*. xxi. In fine illora inferi & tenebre. Si penae. Sed per penitentia dns ciuitaté & habitaculu dyaboli deflruit fun ditus. Ai t rabanus quafdà vrbes a victoribus fale feminatas vt nullu ibi terra .pfenret fructn vt habef. Iudich.i'x. De duitate qua deftruxit Abùnelech Si fparfit in ea faLSal ei jfertilitaté t'r? facit luxta illud.ps. Dedit terram coni in falfuginé. &c. Sic xps poftg tnunitiones dyaboli in peccatore deftruxit vtputa malas cogitai tióes Si operatvult eas afperitatepni? refpargerevt nulla ibi put lulent germia vitiorn.Sicut enim fai a putrefactione carnes defic candopraefcruat:fic penitentia confumédohumoréprau? concus . pifeenti? fpm a malitia cuftodit. Hinc Leuiti.iiJubef in oi facri* fido offerti fai. Qz vt tributii falis regi diio pfoluam9 in 01 opere Si facrifido noftroullius ope fruamur qu? fale penitenti? non nv> dignit ùmocentiam a principio cpnferuaus. Ipa efl maria quam

D e pcnitentia. falutabimusdicentes.Aue.

B fTjNuxicdfcan'dcfeptimaconfeffi^ Confelïïo tanea confeflïo aim diatur in aurtoritate.ps.Praeallegata dixi cô Qt pfeflio fi'tebor.Cófitebor ego fupple Si no* ali*. Vrï.ps.Ex volutate mea debet effe cotm'teboriw.Etiterû'.ps. Voluntariçfacrificabo tibi&œnfite* Ipôtanea. bor nomini tuo drîeqm bond eft Canti.vXabia eius diftillantia

mirra" prima q fponte no p vi incifionis egredft* : vt no fit cofeflïo achor: vel etiâ fura quç vi extorqurf. Siait qui vfq? ad morte/ vel vfq? ad fine qdragefime expectàt : & fi miqveniret finis quadrage Gmevelvitcnimqconfiterentin'.Diamteniq'nonfuntfumcien* ter infirmi vtcorifiteantur.Coactaautë feruiria non placent deo: nec Veritas extorta/vel conmcta/iuuat.Efa.xhï. Die tu prior ini* qiritates tuasmôfacerdos interrogâs:nojxim* vf fama aceufans

C CSignaautêfpontaneçcoTeffionistrùfo Cofeflïo. confitef humiliter 8C obedienter fine coactioncSeaido qn celeri* Tria fi* ter & fine dilationc. Tercio qrî fréquenter ai pm editatione. Pri* gna fpon* mum ergo fignn eft dû humiliter & obedienter fine coactione cô* taneç con fitetur. Humiliterautéconfiteturqnifepeccatorê &mifertï corâ felïïonis. deo verç & intrinfecus exiftimat. Vnde & pubiïcan* propter hu*

lufmodi humiliationé iuftifi'catus eftps.Facta eft iudea.i. confef fio fanctificatio eius.Matxù'.Ex verbis tuis iuftificaberis.Invi* tis patrum diatur q» quidâ frater rogabat abbate Cifoy vt oraret

S>ro eovt mens eius cum deo effet Ait fenextnon eft magmi hoc: ed illud magmi eft fi te inferiore iudicas eo q homidda é: qa nul*

lum maius eft homiddin q anima fui interficere p petnï. Haec fo lahominis iuftida eft vt fe femp repraehendat : 8c tune iuftificat: cum fe códénatps.Iuftificeris in fermonib* tuis:vt vincas dyabo* lum 8i exeratum ei* falicet peccatoni cu iudicaris a te humiliter 8i deuote.Vnde tantivigoris eft haec humilitas in confeflïone ad fecondénandum: q> etii hmluàs exterior qrïqs interiore générât Multotiens enim contingit q» fiete accedenti gra confertur virtù te facraméri: hic & gabaonitç fihgentes hriilitatë corâ Iofuç filiis ifrael adtungi per feedus memenit. CScdm fignn eft qrl hoc fit celeriter 8C fine dilatioe.Efa.xxxviii Viuens viuens ipc cófitebit? ribi ficut 8i ego hodic. Hinc Dauid diçebat praeoccupem* fade ei* in confeffione.Dicat penitenstnon expectem* q> veniatdrls ad nos querendtï/vel faciat nos dtari.Si oit illi qui non confitente nifi coactipcepto ecdia» & différâtyfqi ad pafcha.Tales voluntvlrimo facerequoddominusvult primo fieri.-fioit lauantur manus ante prandio; fic in principio quadrage

Sctmo.XX. F0 .LXXVIII . Hm§ ante refeetioné animaeper l'eiiriniu & bona opera. Cito eni euomitur Terpens Rbibitus vel venenii mortifenf.Impatiétes eni funt portitores quado fentiut onus graue fuper fe / & lci'unt q> ma kfoIuentur.Tuncqui'ppedtoprouautùIudintmam.CMiiIti D plex vero afii'gnari poteft ratio quare cofeffio feftinari debet Pri* Confefub ma eft confuetudo mah'. Si'cutgutta inoliata & morbusinuetera Multi* tus cum difficultate fanantur:& os recenter fractum faali'us repa plexroqre raturgdi'uti'usneglectum.Q.uz eni habereton* fuper collum qctcófefìì'ods femper crefceret:feftinaretdto deponere anteg podere nimio ho? effevelox. minem deprimeretPoeta. Principns obfta Mero medicina para hir.Cum mala per Iongasinualueremoras.ps .Iniquitatesmeae fupergrelTe. funt caput meii. Citius curatur plaga recens & cahda g inrhgidata/ 8i indurata:& ita bene curatur cahda q> fepc non ap paret cicatrix : fed non ita quando infrigidatur 8i induratur. Aia enim affueta peccare vix curari poteft qui femper aliquid maneat vel in cogitati6e/vel delectatione/vel ope vei fndinatione/ vt pt3 . in vftiranis quiqfi pro vigintireftitiuintdecepetuntfibiquittari refiduum.Cam's enim cjdto fe lefum fenti't: ibi linguam apph'cat. Q u i haberet fagittamincorpe:nondifFerretvfq5Ìn craftimim extrahere. , C Secunda ratio eft facilis mina in peccatum. Lignn eni qi fait in igne citius reacceditur quando non eft adhuc refrigeratri.Sic ci toreciduiatquiconfcflione &fatifiàctione purgatusnon eft.Et

- quiainn'rmitasrecidiuantisvelinfecundaterdaminfì'miitatern deddentis pericuiofior eft gante: ideo tales funt debiliores&rj confequens ad refurgendii imbedlliores/& fi'unt nouiflima illora peiora prioribus.Poeta.Q.uinon eft hodie : eras minus apt? erit Etfiaitmulierfemela leccatore fiioopprefla: poftea einorefiftit fed de facili eum vbiqjfequitim Me homo victus a dyabolo quado cadit in peccatum nec ad remediu fèftinat:cito cadit in alia:& h? dtdyabolusdedinationéfuamperoéscafus. Cafusenlacaden* E do didtur. Vndequando puer venit parifius innocens adhuc fiat Scholaris inrecto.' fed per malam focietatem caditin obliquum .E t primo Q_uofcho in peccatum luxurie, quali in genib'uum: 8i tunedando meretrici-lares pili* bus confumit pecuniam fuam vnde debet viuere:& lìc cadit in da veniétes tùium jficut filius prodigu9.Luce.xvj'.Cadk confequenter in accu qnqs dechs» fatiuum accufando & diffamando bonos : umidendo fama? alios nàtp oés. rumvolens omnes alios effe leprofos ficut Ale eft. Poftea vocans cafus.. do & trahendo alios in peccatum cadit invocatiuumivltimo cadit ¿1 ablatumm : quia tales poftea fiunt fares & pradones..

DePenitehtia. Detail poteft did iTlud.ps.Declinauerat in te mala. Nec mi mm fi tab's fie in varia pcta dedinatquia Iob.xviii.Immifit in rete pe des ei*:& in macuh's ambulatQ_uf ant in rete pedes imittit: quo magi's ambtilateo magi's feipIiat.Sic qui in pctfs aliquadiu cóV moraf.Ectfes.vui.Neq5 permaneas in opere malp.Opus enima lumlaqueuseftauaipi&dyaboha'nquofiteinuenerit tecapiet et deuorabitNifi ergo te ftatim de laqueo explicueris: preda & db? dyaboIiem'deris.Eius enieftquicqdin laqueoseius indderit:& fic qui in ei's pmanet non expectat ab eis dcprehédi.Et hoc appa* ret in ìllis qui modica habent fidei/& funt in cófciétia peccati.No eni poffunt fecure dormire et femp funt in tremore nocte 8i die:et fiunt meIicolid.Nec mira:quia flat in directo arois diuini iixdicii Q,uid èrgo expectàttnifi vt tranffigat fagittator iecur cornVQ_uo ergo Hare poffunt fecurtf Ideo in pfaldictu eft eis. Fugiàt a fade arcus.& Iob.xx.Fugitc a fade gladii. Multi eni funt putei bitiv minis in valle filueftri. Gen.xiiii.id eft multi laquei dyaboli vclut bitumen detinentes nomine in ftatu peccatitvel falté deplumans tes vires eius:& quali eneruàtes:& in deferto fecufi multi funt fer pentes igniti.Numeri.xxi, <CTertia ratio eft m ors latens. EccH. ix. Ante morte cófitere:quia a mortuo quali nihil parit confeffio. Viuus 8i fanus cófiteberis.Ifidorus.Eèftinare debet ad den vnuf quif$diipoteft:nefidupoteft nolueritxti tarde volueritoino no pofli't Exempli! de iudeo qui ceddit in latrina die fabbati: et cum vèllét chriftiani eii extrahere noIuit:quia [abbatti fun eratln era* (tino dti clamare* &rogaretvt extraheref /noluenit xpiannquia fefta eorii eratldeo quia peccatorib? noe eft requies & fabbatn eo hi:noInt extrahi a latrina pcti:fed qn in morte voluerint/vix potè nit Aug?.Hac aiaduerfioné pcutif petór vt moriés obliuifcaf fui qui da viueret obliti eft dei.ExèmpIa de quoda qui in fanitate pò fitus penitere nolebat.Cn auté gram' inimitate labpraret et fe fen tiret vicina mortucepit clamare. Cótritio/cótritio vbi es:& in ta* li clamore mortu^gratia cótritionis 8C cofefliònis no habuit. Au* guftutfXatet vltim* dies:vt velut vltim? obfèraétur omes.Ideo bene canit ecclefia in quadragefima.Emendemns in melius quae ignoranterpeccauimusmefubito preoccupati die mortis:quaera* mus fpadumpcnitétias&inuenirenon pófTimus.Nullus eriim pre.ee/ vel precio/vel allegatiorie aliqua poteft mortem impedire quin veniat. Inexorabilis enimeft. Prototo mundo non daret vini dicm/aut horam induciarum.CQLuarta ratio eft anxietas morbi'.qùia fm Gregorium ca egritudine opprimeris nihil aliud

Sermo. X X . Fo .LXXIX. ©agitare poteris : quia ibi dirigitur tota intctio mëntis:vbi fenttè vis doloris. Ideo.Ecch.xvii. Ante languore adhibemedia'ná:& ante iudicium interroga teipm.Sicut nauta quando habet temp? ferenum 8i bonum ventum in mañetftutf? effet fi expectaret vlqi ad vefperam quando tempeftas veniretSic in fanitate tempus ë ydoneum ad confïtendu & penitendum: in ùm'rmitate vero tem# peiìuofum.Ecclì. xviii. A manevfq? advefperam immutabif té? . pus.Cum enim domus cóburitur/ftatim clamatur ad ignem.Sic dormì confcientiç fuç accenfam febre peccati : cito reuelet per cô> ' feflïonemmeqî eni pot ignis extinguinifilachrimofa confeflïonc Et miram eft quomodo bruta quaerunt cito remedia fanitatis co­irà egritudines: & homo remedia fanitatis côténit. V ñ tertullia nus libro de penitentia. Geruus fagitta trânffïxus vt ferru de vab . nere expellat fcit fibi diptamiî medédum : hinîdo fi excecati funt , puliinouit illos oailare rurfus de fua coelidonia:& peccator pro re ftituenda fibiiufticia a domino confeflïonëpraeteribitu'llam quae babilonium regem in regnu reftituitf Hec ille. Agn* etiam bala , tu recognofcit matré:& homo non agnofcit matré fuâ eccffam: à mille milibus linguarum pro fe orat : Si pro recôcùïatione fua ad deum clamare no ceffatVt leo egerfimiá deuorat vtfanetur: vr . fus eger formicas comedit:vulpeslachrima arborisquçdicif pi« nus fibi medeC: & homo brutis pigrior de remedio fuae falutis nô fibi cito prouidetln vitis patrum cum diceret cuidâ fua cogitatio

•» eras penitercRefpodebat ei:non eras quia craftina dies noeft no ftra fed hodierna prefens ad hoc nobis data eft.Cras dei voluntas fiet.Prouer.xxi. Vidifti hominë velocem in opere fuoxorá regi* bus ftabit Si quis feiret quo tpe exiret a prelenti feculo : fe parare per confeflïonem non differret'Sed qui promittitveniá penitenti diem craftinû" non fpopondit.De latrone dicitAug.quia cito con uertì'tur cito ei ignofcitur.ps.Gitaantiapétnos miç tuçrquia pan peres fecti fum9 nimis fpoliati per petm.. 4EQLuinta ratio é mifera captiuitas:quià tune é peccator in arce re peccati in ore dyaboli/ leonis/ lupi/ & draconis infernalisu'nvë treteti'.a quibus liberatur anteq abforbeatur/velo ci clamore cons, feffionis.Glamat canis/ouis/porcus cum fe vident in os lupi:vt p paílorum occurfum eruanhmmagis fatu9 eft peccator quicito no damat per confeflïonem. Auis eni capta in caueola licet habeat copiam cibi & potus non tamen qm'efeit : nec ceffat quasrere fora men per quod poflit euolare : quia contra fuam libértate ibi reclu? dita.duidautem magis contra hominislibertaterág captiuar¿

s

D e penitentia. peccato .Ioh.vìu.Q.uì fadt peccata feruus eft peccatùPropter qcl quadiqs copiarci habeat peccator cibi &potus & ah'om téporakii non debet cenare quaere vias quo exeat captiuitaté peccati.Sed tri in aliquo afTimilantur peccatores auiin caueola .quia licet cum primo capitar triftetur per aliquot àitS'.Si fic non cómedat aut ca* tet.poftea tamé obliuifeitur & inueniens fé iuxta ciba Si poti! in* dpit cantare: nec curat exire de caueola. Sic quidà cum primo fe vident in carcere peccati dolent de perditi one leticig fpiis:quia tn abundàt in temporalib' obliuifeuntur miferiam fui flatus. CSexta ratioefl inueteratus pudor fatendi. Vulgo dicitur: noè tantum dedecus cadere in Iutn:ficut ibi diuri* iacere & remanere. Peccato maxima eft immriditia a qua fìcut a latrina debet cito ia cens furgere. Q_ui enicadit in peccatii nec dto furgit: videtur de fe minus curare g de aliquo fuonf. Si fua alma in lutti cadat : fed releuatSi man'habeatitnmridas ftativultlauare:8£ fadé Si fotti lares fuos Iutofos cito abftergere: Si anima fuam dimitrit i fetore peccati putrefcere.De quibus. Aug.Dic obfccro quid eft quodvis habere imudri.Nihil omninomec dommnec ferurimon andllà: Si vis habere anima immridà.Rogo te prepone aiaj tua calige tuae Et fìcut cum qttis venenofum cómedit flati in eo cor dolet Si euo mit:vtcómedédomufca corabhoiaturfneoquihabet naturi bri difpofitam:fic pctiriin corde penitentis cito debet euomi.Sed qui dam affimilantur puelle de qua recitat philcfoph' q> fuerat nutrì* ta veneno:& ita habebat naturi deprauatàq? plus defiderabat ci* bum venenofum g fami. Sic multi ita diu nutriti funt in peccati? g> phisdelectantur in peccato g in bono.De quib?.Prouerb.i.Le* tantur cum malefecerint. Feflùiat auté infirm* pro medico mit* tere.ps.MuItiplicatefuntifirmitates eoru.&c.Eeflinat quis ma* culas in fade tergere qui efl in pritia multoni : Si fordes cadentes fuper veftes quando fedet ih menfa : Si no curam' de confeientiae madida. V i i fi rex feciflet edictd q> qui no effet confefìus prima hebdomada.xLamitteretxx.folidos:pauci effent qui tdcnócófi'te renf: & ni hoc non fàciunt rimore amiffióis oim bononi Si regni cejorum. Ambrofius Aurdtibiofferturtnódids mihicrasvenia: fed flarim exigismemo differtinemo excufatRedéptio aia?,pmit titur:& nemo feftinat. V i i cógrue dicit regula iuris. Sexto decre taliii.Qui prior efl tepore potior efl iurejó fignàter dicif,Ioh.v. Q.uicuqs por defcédebat falu' fiebat a qaiq? detinebàf ffi'rmitate. Septima ró efl multord peccatoru obliuio. Sicut eni dilata cópu* tatio multa faatobliuiTcùfic dilata cófeffio multa peccata: cum tri

Sermo.XX. Fo.LXXXt habeamus emuló* nrm dyabola qui ecótra oía fcríbít nec om ittiti nec dié/nec horá/nec perfoná/nec caufa3/ g poflit aggrauare: & fi lió ceputem* ifta accufat nos de latrodnio.Sj fi cóputam9 ndelif/ confunditur vtcalúniatoriquia ficut p crucé dñi/ita peí crucé pníej nre_ euacuam^cyrographú er?.CoLii.Cyrographii decreti qd erat contrarium nobis tuüt de medio affigens ílludaüá. Sic & nos crucipenitenti?. F C!Terdúfignúcófeffionisfpotane§ eftfreqiiétareipm cófeíTio* Confefiía nis facramentú*. Operario eni quáto magis voliitaria tato magis Defrequé reiteratur.SicradebatDauiddicés.Cófitebimurtvlide^cófitebiítiafacras mur:quafi diceretNo fumdt mihi femel cófi'teri;fed id pluriesvo méti con* Io.Ió aliti dicit. Cófitcbor dñonimis in ore meoxplufg alii vfval feflionis. de frequéter.Nec valet dicere q? forte verteref in tedia cófeíTorib' "Vti'ná multi efient g fepe cófitédo nó dimitterét eonfefloreg fuos ín pace.De facili boni cófeflòres talib? idulgerétqñ fatigarét eos. Q_ui auté din remáfenít in petís : 8¿ exiueterata cófuetudíe fepi* cadunt q ali'utales magis indigét frequétare.Sicut pánus qui Tepe fordidaf fepedjlauari : & q fepecaditfepe furgédj. Invitis patra abbas fifoy dicit cuida cócjréti de frequéti lapíu.Sicecidifti furge: fi nó ceíTas caderemó cefics furgere: qa vbiinuét^íüeris ibi iudica bcris. Nauis ení fepe hauhf qñ ibi fepeintrataqua JDidf fedo q> fanct£ perfone que fuam anima frequéter candidant cofi'tendo:ibi (latí vnú modica defecto vident 8¿ magna exiftim át.ficut ato ap paret macula in panno albiflímo:& in radiis folanb* feneftra" in* trantibus apparent edam minuta athomalia.Et ió non eli mimj fi tales multó folidtát cófefTores.In quo prudétes eíTe debent con* ¡ Fefibres ne eos a fua deuotice deftituát Mult? tñ pfon§ fun t ad oppofitum nec etiá maxíos defect^papáit. Ideo fignií é q> eom áíanóé cádidafed nigra: quia nñgcádidiídiu fiat propeignéqn propter íurnñmgrefcat. VndedeHazareis qui primo erant cadi* diores niue: dici? poftea.Treñ.iiii. Q2 denigrata eft fuper carbo* ties facies eorá.Peccatií ení carboni cóparatur:quia ficutearbo fu; per terram fedliter frangitur 8¿ redígitur in puluerem:8¿ infra ter ram é maxime durations propter quodfoletinfundamentisedifi ciorum reponi: fie peccatum gdiii homo eft fuper terram fecilitcr in nihilum redigiturtfed cumen't fub terra in inferno in after* numdurabit.Didturterdocumdegerfonoq>poteft h'en'q> con* $\-.-.».

, feffio crebra de vcnialibusobfit de per accidens:quia reddit an£» ma' plus ìufto folidtá 8i pauidá:& oia etiá tuta tiitiété: vt etiá dát * tpa íp^ecrióecófefliójs trepidet fcvrgeaf cón'teri.Etficfuejpell¿

• DePem'tentia. • ùrgìtef timendo:habent tales deum nimi's de feuefitafce fufpectn

^ & Temper recuma erit anima ad furi c5modri:nec vrig pace fruef: 16 fuper hoc debent confeflbres difcrete p uidere:vt poftea dice?. CSermo.XXLDe pnia.& de cófeffione.X V.p thema vt pri*

^

Ecefle eft peccatores exire ab egypto peccati vt oppref fi 8C pauperes exeunt terras 8C dnium tyranonilrride* bant enim & opprimebantpopulridrii ?gyptri: j>pter

^ pam e a.******™' quod ille populus velociter exiit. Tanta gai é miferia Km' & hi & affiictio in peccato 9 5 omnes deberent exire de eo:,ficutftimul* turn. afinum cogit exire deIuto.Mich.ii.Surgite 8c itemó habetis hie

requiem.Eft enim pctm limus Sciata: limus iundifli'm9 in quo *'. immergitorhomo.ps.Infi'xusfuminlimoprofiindi&nóeftfub

ftantia,Sicut enim limus ex conoirfu terras 8c aqu?: fic peccatimi ex carne 8C lubrica voluntate nafcitar.Et ficut limus inficit 8C arn buIantemnonfuftinet:retinet tamen labentem: fic peccato hoies inficit: 8C mere de peccato i peccata facit: nec fuftinet hois greOuj fed permittit defcendere in inferni abyfium:detinet tamé lapfum quia hominé vifco praue confuetudinis detentri no finit exire pra ue obftinationis .pfundri.Nec é fubftantia in peccato:quia nec fit ftinetlabenté 8C hois demollitur fubftantià : 8C ab hoie remouet fummi boni fubfìftentiam. Ideo ficut qui cecidit in luta aut latri» nam rito exit 8C currit ad aqua vt lauetur:ficg ceriditin peccatum ad penitétiàvt mundetur.Math.iii. Exibatad Iohànéoisifrael &oisiudea&ois regio trans iordanévt baptijarenturabeocon fitentes peccata fua. Sicut eni pànus Iauatur aqu? ablutióe/ bacu li percufiione/manuri cóaiflìóe/fic aia inafflictione pniae 8c Iachri mani enufione.Sed vtdicitur.Thob.vi.Thobias qui interpreta* tur ductus ad luctum exiait vt lauaret pedes fuos: 8C ecce pifcis i* main's exiuit addeuorandum ulri. Sic dyabolus videns hominé exire de peccato ftatiinfequit*" eri.Sed ficut nube tang muro fe op* ponente drisfubmerfit pharaonécriexercftu fuoinaquis validis ita maria fe faciente murri pro peccatorib9 dns dyabold interimet cum fuo exeratu vitiorri in aquis validis Iachrimani 8C gfarri: qs

B vt eius medio impetrare poflim<":dicemus. Aue. Confeflio fCQ-uia dictii eft in Rcedéti fermone q> fignri fpótane? cófeffióis Propter eft frequentare ipi*? facramétri: mie dicem9 quiqj caufas .ppr! qs fre quinqsfre* quentandaeftipa cófeffio.Prima igifróéfecuritas:ga aliqnacci* quétada é dit q> pma cófeflio nó fixit vera:ga cófi'tens nó erat vere penités: $ confeflio. fecrida vf tertia. Multe pite valét obolos: Se multi oboli denarios

Q_uia eni fepe huiliaf gs i cófeflìóe da£ fibi gfa cófeffióis #&Vri

Sermo.XXL Fo .LXXXL accidit q> aliqiri fine vera cckririoneveniant ad conreui'oné/qui tn receduntvere contrìti virtute confeiTionis.Exemplu ad hoc datut q>cum quidam miles confèffusfuùTet peccata fuacuidà difcreto confeflbrimec vellet ea rehriquere:obtinuit confeflbr q> ex quo no lebatpaccmplenariam cumdeo tacere q> faltem darete! treugà" vfqs ad qm'denà: & tunc rediret ad confeffionem: 8i cum fedfTet in ^ uenit eum magis elongatum a mala voluntatetnec tn adhuc pro ponebatomninocefiàre. Tunc itera ad inftannamcofelToris de* • ditdeo treugasvnius menfis:&q> iterum rediret ad confeffionej. tertio dedit treugas vni? anni : 8i ad vltimu virtute confeffionis frequentate dedit pacem plenariamdeo firmiter proponens abfti nercEt fic qui primo non fùit vere penitens frequétando cófeffib nem fectus eft vere penitens. Cor enim durum peccatoris quod p ma vice non emollitur:iterata confeflibne ad lachrimas fepepro* uocatur.In cuius figura. Numeri.xx. Eleuans moyfes manum p* culTit bis filicé:a* egrette funt aqu? largifiì'me.Et Iudich.xiii.Per cuffitbisceraicem olofemis:&abfa'dit caput ei?. Similiter aliqn non eft vera confeffio quando peccator non integre confitetur de omnibus de quibus recolere poffet fi debita diligentia adhiberet. 8i talem diligentiam fadt frequentia cófeflibnis : nam ficut difpé fator domus fepe computat per lapillos quoufq* perueniat adcer* turn computum fuunv.8" fepe accidit q> in prima cóputarione vel fecunda no inuenit totum cóputum firo & in tercia vd quarta ùi« uenit totum cóputum perfedum: fic accidit frequentando cóputd confeffionis. Dicitur enim confeflìb cóputus:quia ficut difpenfa* tor omnes expenfas computata fcribit: 8i inde rationem domi* no reddittfic omnia bona natura;/ gratiae/& fortune. Tub numero pondered menfurafunt hominicommiffa.&fub numero red* dendaJdeo didtur.Ecch.xlii. Ciuaecumqs trades enumera & ap* penderdatum vero & acceptu confcribe. f£ Secàdo frequentanda C eft propter fapien ria acquirendd: quia ficut fcholaris ad hoc q> fiat CortfefTib doctus 8C fapiens dericus in facultate fua no fiiffidt q> femel in an* Q« non è novadat ad fcholas fed oportet eum frequentare 8i ddigenter ftu bon?fcho* deretfic qui frequétat fcholas cófeflibnis debet melior xpian? repu Jaris xpi 3 tari. Nó enim parifius reputat* fcholaris qui nonvadit ad fcholas hó nifi fe* tervelquater in hebdomada.O_uomó ergo reputable" verusfcho mdvadit laris fi'dei qui nó vadit ad fcholas confeffionis in anno nifi femel ad pfeffio* vd bistvel qui multa omittendo:tantiimó in grofib didt peccata né in ano. fua. Non mirum fi tales nóreputetfuos fcholares qui didt. V o s vocatis me mgf & dne.Sri eteniumo dicet eis femeLNefdo vos

1

D e penitentia. effe fcholares meos. N 6 enividi vos in fcbolis meis nifi femel in anno. Verus fcholaris eratDauid qui dicebat Meditabarnocte cum corde rn eo.Quafi diceretmon fufficit mihi dies ad fi udendo"

" in libro confcientiaeJdeo alibi dicit: media nocte furgebà ad con* fitendri tibi:ficut folentfecere boni fcholares qui furguntde nocte.

D Etfequitur:& exercitabar.i.frequentabà exerdtiri. Multri enigs Qifda co exercitaridebetiniftafcientia. Primo quia pr? ceteris fcientiisé fitédipce/ vtilior : quia ficutvidem* qp multi pradiligritfcientias lucratiuas teris évti* per quas poffunt ditari vt leges/decreta/& medicina:^ dimittut lior. tbeologia'& alias fciétiasnobilioreseoq?fcienti§illemultuvtiles

font.H?cauté fciétia efl: maxime lucratiua.Pt; exéplo. ga fi eflet quida magifter g daret cuilibet fuoin fcholariri bona prebenda ca thedralé vbicuVp velici eligere:imo dignitaté Si perfonanimagnu" multos haberet fcholares-.neclocus eos poffet capere:& eflet mas xima pfliirat& all'i mgfi quàtricuq; ,pbi effent bene poflent viellas fuas fub banco poneret ga nullos haberét auditores. Talis e mgf xps qui confert bonis fcholariM fuis & foló talib? optimas jjbédas Primo pbédà gfa? p fjualet oib 9 pbendis mudi: & poftea dabit p> bédàgh?.ps.Gfa3 & glia;dabitdns.Eft eifrim9ponfex.Heb.xii. Xps afliftens pótifex ftituroru bonorri. Nec fadt eos diu expecta re fed eis cófert prima die pbendà gf?:q intrat fcholas fuas confef fionis vbilegitSedRbendagKa;iIlistatumó dabit qui fcholares fui pfeuerado faerit. Mat.x.Q.ui pfeuerauerit vfqj in fi'né:hic fals uuserit.Vn.Rom.x.Cordecredrf adiuftitia:oreautécófeflìofi't ad falu té.Vult eni .pbare fcholares fuos quo fe habeàt ad pbendà gratiae hic collate. Cetra multos platos g nó^batos etia in paruis promeuét ad magna.S; dns dixit pfeuerari. Euge ferue bona?& fidelis:quia fup panca fuifti fi'delis:fupra multa te cóftituà.Q_uafi diceret.B»i tehabuifii hic in pbéda gf ? tibi collat?:ió accipe jjben dam gfr?.Eaciam9 ergoficHtpHeri:ga\n?vidésaliugrauiter ver

f berari ga lectioné fua nefeit: libra furi refpidt Si lectioné fuà repes titps.Meditatio cordis mei in cófpectu tuo femp.Scào ga efl: ho

' - Borabilior.Patetexépfo.Sioésmgninartib^/decretis/medida/ kgib9/& theolcgia effent fimul cógregatiulle g corà oib'aliis ob mutefcétib* fapienttfrnderet:magis honorad? effét & meli'or de ricus reputareè.S3 ifte g frequéttf vadit ad fcholas cófeflióis Si ài

: - tigenti<?ftudetinlibrocófdéti?fu?meltfradebit indieiudiciiin tlla examinatóe vbi erit cogregatio gnalis: no foli! oim magiftro turn parifien. fj totius mridi& paradifitfcjillorum magiflrorri/ fa pimtu/patriarc!Mi'u/prophetara/apoftolorri/8i aliorri oim: ergo

Sermo.XXI. Fo .LXXXII . magishonorabiturper iftáfdentiágper alias alii magni clerici. C Sed maxia tunc eritderifiomulh'smagnismagiftris&aduo* , E catis quimónolunt ftudere in ifta fcienn'a: necfrequétare fcholas Litterati iftas nifi femel in anno curforie:qui tunc nefcient refpondere fed liad _ obmutefcent tang códufi & ducti ad metà redargutióis vbi vnus vix freque » fimplex rdigiofus vel muliercula bñrefpondebitDe talibus.ps. tátfacraí « Q,ui habitat in celis irridebit eos. Augu.Errat gfquis fe ventate métti co»* agnofcere putat:fi adhuc nequiter viuat. Loca auté plana melius fefu'onis. , fcopuntur:ficfimplices meli' confitétur glitterati:& quanto pellis fubtilior: tato diffirilior ad excoriando. Sic fubtiliores igenio dif* . . ficiliores funt ad exuédum veterem hominem cum actibus fuis. & caput animalis diffi'rilius excoriatur q cetera membra.Sic litte rati laborantes capite:difficilius veteré pellem derelinquunt ih có feífioncE t ficut anguilla propter lubrica pellem vix teneri poteft. vtexcorietur:ficderia'Iubrici&mobilesA'ixponuntinconfefrios ne excoriariJn cuius rei figura moyfes quando de animalibus un mundis tractabatper qu? hominn immundidam defignabatcon traauium immundiciamdiligentior fuit. Pluresenimaues im* mundas g pifces vel beíh'as numerauitDeuteronomii.xiiii. Im* mundida enimauium immiídidádefignatlfatora: beftiaráau* em8¿pifdúlaiconi.Apparetigiturexhoc periculiieoni qui ita

timent redarguì in fcholis:& non timent faceré cétra mádata dei & regulas ei*. Bernard9. Magis pudet elencos dicere cétra dona turn g contra deum. Aug. Curiofum gen' humana ad cognofcen dum vitatn aliená:fed valde defidiofum ad corn'gédtivitá propria Fallaci? auté dyaboli magis timed? funt 3 fallaci? Ariftotelis. et maius erit dedecus fi concludatur a dyabolo g per fallatias Arifta telis fi condudatur q> fit afinus:quia propter hoc fi codudatur q» fit; afinus/ nihil mutatur in re:nec propter hoc habet magnas aures.-Séd fi dyabolus aliquid concludit per luxuriam effidtur porcus:. &per fuperbiamleo.Bernardus.Sicütfuperbiafedtde angelo, dyabolum :ita luxuria de hoie porcii.Terdo ifta fdentia libri con* fcienti? eft fubtilior. Ait eni Dam. q> confeientia eft qua fcit vnuf-quifqsopus fuiíenerectiivelperaerfiiqaeílvaldedimdle:gadiffii die é q> ho cognofcat fuos defect?:ga fm. Sen. Vitia aioiy eo ma^ gis latent quo maiorafunt. Et idé in his morbisquibus animus; affiatar quo quis peius fe habet : minus kntit. Inter oía eni mdf, didifficiliahoc maximum eftfeipfumcognofccre.PfaLDelicta quis intelligitfquafi diceret:delicta fdt occulta hóan§ fcienti?:nec, poffiit cognofei nifi deo docéte: ió cognitio pctóíj; ptinet ad dona;

DePenítentía. taent«|vclfapientia?:quiaper ifti fdentiá fecemítguftus fpirí» tualis ínter amantadme pecca tí/8c bon§ operatíonis dulcediné.

F fCTertia ratib frequétationis cófeflibnis eft pudor vel crubefcen Erubefcé» tía c] eft magna pars fatiífactionis.Cn eni quis pluries cófi'tef ma

• tía. gis erubefcit&pfundif.Ideo quia hoc eft difhdk^fatfffactiom's Pf erúbe» parte iudicat?.Et;ppterea ftulti funt qui cu magna de petó vereca fcéfía efl: día habeát:de ea ,p maion parte foluerét deo:& tñ cií tanta" erube magna ps fcéti? pecunia liabeátteá inutiliter fibi feniant Ecdes.v.Eft peat faüffecüo nia irj,ma!um"dnifui.Tales funt qui fìcut Abfalon femel in anno nis. tódeíuriga'tmmófemelinannocófta^

incipiút:quia ftatirn ad peta redqafcHec eft cefeflio vulpis qui cri debuittet fufpédi:& taxus eñ ducerei ad curia leonis facta cófefíio ne de oibus pcb'steodé die vidit gallinas iuxta domii cuiufdà ho is et ait taxo.Illa eft via qua incedere debem*:iuxta fcj illa domum qua videm'.Cui taxus.Mifer hodiemihicófeifioné fediti de ob bus pctis tuis:& cófeiTus es q> multas gallinas deuorafti:&^rnifì iti deo in manu m ea q> de cetero abftineres.Curvulpes. Veni di» ds.fed íá" illud dederá obliuioni.Sunt vero quierubefcntde eoq> frequéter ad cófeffioné vadiit:ac fi erubefeerét de manira fonone: de debitorn folutione:de vulnera ligatura 81 fanatfonaEt fi ideo quia muid malide eis obloquunf.Sed nullus fane metis eflct qui claudicante nópténat fi videat fe ab eo im'deri eo q> recte incedat: et qui nó iudicet eri ratini fi velit claudicanti affimilari: quia ab eo deridef. Nó eni eft vituperili argéto&auro finó appredátura iu mento vel equo:cii ipfi nefeiant approdare nifi fornii vel auenam. Próuerb.xiiii.Ambuias recto itinere & timés deií:defpidturab eo qni infami gradii? via.Dicúc eni $ frequéti cófeffioné ei' q> eft bypóditá/papelardus/fomniator/& comeftor imaginu:& fie de ahis dèrifionib*. Vnde erubefeenda de petó fpter deii:& étíá illa qn§ quoda'modo cócernit cófefforé funt multii fatiffactona? fi viti* -cátur.Sed illa p eft de ipfaconfefiione eft mala & demcritoria.Si aliquis de militib* regis rege pétete feruitiñ fibi debitó" diceret fe nó audere ei feraire quia hoies inde Ioquerétur:& «ppter hoc fuum -feudii amif terefcftultus reputaref:quáto magis qui dimitü't ferui re deo propter verba detrahentium.á <CQ_uarta ratio ga inde crefent fuffragia & auxilia.CófeíTor eni debetorare^fibicófitaibustangfifibicómédaüs auxuio&cófi -lio ei* iuuádis.Ideo quáto plunb' penités cófi'tet?:tanto multipli» cads interceffonb* fecunbrreceditSimiliter plus multiplicantur fuffragia abfohrtionis & oratibnis fepi* iterat?/& maioris humi»

Sermo.XXIL Fo .LXXXIIL IfataWsJdeocuquererefa quoda abbate quare ita fepe cófitere* tur.Refpondit: quia fempet timeo me no effe bene confefTutrù8£ fepe id ad memoria reduco de quo nondum cofeflus fueràtet ma* xrme gaaconfeflionefemperhumiliotfurgo.Sepeetiàp hoc re*

. furgit homo cum ceciderit CQ.uinta ratio.quia fepius &multotiés cófi'tendo:augef gratia G & diminuii pena virtuteclauiu in facraméto cófeffionis/necita Confeflib tentaf a dyabolo.Tela eni cruda frequenti ablutione candi'daftet freqnl!

< auis elógat nidii in quo fepe moleftaf /& oua eius fepe rapiiitur. contendo Sic dyabolus ab eo qui frequéter contee receditQ,ui vero non co diminuii fitetur/amatquafifecretariu&thefaurariu fuumdyabotfipfean pena/&

; quo notanf qui tantii femel in anno pfitétur. Frequéter eni hoies augehtf 1 manus lauàt 8c pedes,Si auté hoc tantii fcmel in anno facerét/in* gratia, honefti reputarétur,Q.ui ergo femel tantii in anno cófitef : vide£ (

minus curare de honeftate fpirituali anime, q pedum vi calceoru. Sicutem diuites frequéter renouat veftescorporis:fic&nos men ti's.Et hoc maxime in magnis feftis quado induunt de nouo cor* pus/induot etia"anima.Iuxta illud.ps.Confeffioné 8C decorem in* duifti.Sacerdos auté officia futoris habet qui de diuerfis petiatis peccatoni facitvnii indumenti! cófeflionis peccatori quo tegitur onìis ei? turpitudaSed mali g peccata fna negàt/diflimulant/aut excnfant:hoc induméto nóinduiitur:files ftrutioni.Dequo Philo fophus.li b.ìiiùde aialibus cu oceultauit collii in fructicetotà fela* tere exiftimatStuItior eli pctór quideii & homines exiftimatìa* tere peccati! fuu.Vt eni inquit Bernar.omia eoru openmentade

• foliis funt qu§ nihil habét foliditatis torto deniqj fole arefcét. Ideo fruftra dicent montibuscaditefuper nos:&collibus.operitenos. Luce.xxiii.Q_uia no eft operimétu pditioni.Sed iudas a pparuit in campo ai tribus mihbus virisu'd eft vere penitens.cu fide trini tatis qui tegumenta no habent:& cotrite. funt gentes a fade eorii 8i fugerunt fcj peccata,

CSermo.XXn.Pepenitétù.&deCofefrione.Xvt ' ' i . i . . .

|Ki[*#f |N fcripturis Iegif Salomon tres pfonas occidiffeauxta A I l i Ifjquod bonus anirn? rector debet in fetriavitia occidere, OcddefC mm ì y ^ r i m " e f t P c ^ V 0 ' u n t a t i s ^ Detribus HjfcMifutiamit)f cctraherevoluit iii.Reg.ii. Seciidiieftpctm pfonis fo* orisqdfignificaf infemeiqui orernaledixitdaw'd.ii.Regii,xvi, lénib?qs Tertiiieftpecatiioperisfi^nifi^^ inno occidit fa

1 iii mon.

- x • D e penitentia. xìos ùitenmitu. Rcgn.m.&.ii.Rcg.xx.Efaiae.ùVuln'? 8i liuor et plaga tumens non eft droiligata. Vulnus eft dum intus vulne raturcófcientiadiuordafons verbo autfama decoloraf vita:pla* ga tumens dn fuperaddif" operis ipudétia. Hec peri & peccatore modi multipliritcr impugnai/ nifi per penitentia ocddanf.D e ip

- fius auté penitéti? fortitudine dicit"* in.ps.Ibi cófregit pote'tias:ars 1 ' cum/fcutH/&gIadin/& bellum.Potétia? font violenta? furreptuw

nes & oppreffiones quas exercet dyabolus in eis quib* per cócupi icentià dnatur.Genef.xix. V i m fadebàt vehementilTime:et ppc

B eratvt infringerétfores.Sed penitétia potcntior eft fuis comitata Penitétia vi*rtutib9.de qua.ps.Cófringa illos nec poterunt ftarcScdo cófrin De his à gì t arca qui eft tétatio occulta vel fubita qua percutiutur fenfus Si cófringit inde vulnera? animatficut pulchritudomulieris fagittatvifum: potentia lingua adulatoria audita:et fic de aliis.de quibus.ps. Ecce petóres penited?. ihtendenit arcri:parauerunt fagittas fuas in pharetra vtfagittent

in obfairo rectos cordc.Tertfo cófringit feuta qd eft excufatio ma li/vel maid fuggerere fob fpede boni:& qfi feuto oppofito malia am tegere.De quo Efai^.v. V e qui dicut mala bonn/et bona ma wm.Quarto cófringit gladiu. Gladio vdf quis multipliciter.Pri ino qn mata perfcn'pturàfacram fuaderenititurficut heretid foci

- unt:et homines mali faanitum? pctatueriperfcripturà.Sed goli as gladio fuo occiditur co talis machinatio per fenptura Mameli ditur vt diis fecit dyabofo.Matth.iiri.Repeflldo gladio icriptunj tétati'ònes inimici. Sedo gladio vdtur qui lingua fua adulàdo/vel

' detrahendo anima & fuà & alterius ocdditps. Gladius eorumin tret in cordaipfoni.Qufntocófringit bellumquocóitercertaf co

•'tra extraneos/et extranei cétra nos.Extraneinobis funtmundus Si demones.Ephe.vi.O_ui certantaduerfum nosvt hereditatem paradifidimittam*.vt his qu? mudi font cupiditatib*et honorib* adhereamus.Nó eft nobis colluctatio aduerfus carne Si fanguiné fed aduerfus potcftates&r pnncipes/& rectorri tenebrarti harum. Et nifi hoc beliti per penitentia oófringaf non eft anim? fecura Si pacifica babitati'o in corpore fuo:neq? ÌH eohabitaculum dei edi* ficare poteft.Inde dauid nó potuit edificare tempfiidrio/quia lem perfoitinbello:qdpoftea fecitfalomonrex pacifi'cus.Vt autem pofiìmiis bos boli es occidere illam queramus qua? cótriuit caput ferpentis antiqui dicentesAue,

• C Et quia de frequétiaconfeflionisra dicta eftrmpereftmqnirere quo tepore&qrl?fitentenef peccator.Etarguit GuillspartfJib. dcfecraméus^ormhoraquat^ pec

Sermo.XXIL Fo.LXXXIIII . catu/hoe'facereteneamur.Primoqtriapeccató iniun'a irroga* ta deo.Ideo non mil de aflenfu 8C voliitate eius cui irrogata eli po teft differri emendatfo.QEcito auté irrogata eft iniuria tà cito de* bet firn fatiffacrio pro illa.Noneftergoprobenepladto peccitis differre córeflìonem: fed qcito fecit/emertdare. C P r o refpófione lit prima #pofitio. Dilata confeffio multa peri C culofa eft.Primo ppter negligentia cófitendi'.cd quis poteft dum ConfefTio no vultauftodeiiudicio ei infligi? nonpoflecum velit. Sic con* 0* dilata fueuitiuftus iudex noftras negligétias punire. Meliorem pacem pfeflio eft inuenit pugil cri adhuc ftat fupra pedes q cum cerideritSic meli' multa pes agit cd deo fanus q cd in lectri mortis ceciderit.Ecdi.xviii. Viuus riculofa j» etfanuscófitcberis.Intrantes eni mare anteq intrcnt/puidét übt pter mfta de cibis 8i aliis neceffariis:fcientes q> ibi nihil inuenit? ad vende» dd. Sic qui ingredidtur mare mortis :ridiculd eft dicere q> militia et arma ab aliquo rege accipiés/et fub ilia militia et armis vfqs ad proximi mortis hori ipfum impugnatisi auderet ab eo militias petereftipendid.'quianóftipendidfedpotiusfufpédium ei daret* Q.ua fronte igif audada/vel cófriétia audét in pxima mortis ho raadeo,p ftipendiopetereregndccelomm:qiri abeobaptifmi 8C aliorddonorddeiaccipientes militia 8i arma:femp fub militia il* la & armis illis contra drim decertarrit:& fi petant/gratiofum eft; valde fi cócedat Ideo feftinemus ad remedid cd poffumusme foe te cd acceperit tépus non folum iuftitias/fed etiam iniuftirias ipfe ùidicetStuItusdiceret? qui plusdiligeretinftrumétum fatuitatis fua; fcj mariotam q magnd thefaurd.Sic qui plus diligdt cameni fuä/& plus captant tépus oportund arca comoda 8c aduitagia ter rena qfpfritualia.Equri eni quis orili die vult cibare SCadaquare"- - -. < etfilefusfitiuuare:8гvultq>equusfuusoriìidietergat,'&mride , tur.Cibationcm autem inané/& mundationé anima? differre vo lunt peccatores vfq? ad fenectuté.Et fic afinus famefcés habet pa* fcétetm&inputeum cadés habet extrahenté:anima vero non.Si deus vellet omni venienti ad certum tempus 8c (ocum feftinan* ter dare magnam fummam argenti vel auri:& fi non venirent adì flludtempusrdeficerétvix eft aliquis qui debilitate/paupertate/ velquacriq? excufationefe excufaretummofiirenon pofTetxiti** vchereturq venire tardaret^CSecundo propter periculum obli* uionispctómmgipavetuftateabeunt inobhuioné/8; fairecétii memoriter tenétur.Tales eni ferere volrit inter fpinas & tribulos, pctórd:&talis agricola vberes nó pofTet reportare fruct^.Ió meli* effet talib? ed coldba delieta gemere iuuétutis/ 8i ad archi redire

< » . . i 1 ! « '% ' ,• „. De Penìtentia. ecclefie qcnm àuibus cumini generis penitenti! ficprocraftinare tiec rédire ad ecdi'ae pace. Tercio propter perioda more quae non m ediocriter aggrauat peccatd.Tales tota vita fua edifi'cat'.vbi ha bitare non intenddt:fc3 in inferno:& ed prefumunt ed habitu exire charitatis &C cum vette nuptiali:exedtcd lacco femilis timoris pi?

. ' , timore q amore penitentes.Qui aula c ^ ** • , " Noneratfasindutdfaccointrare auIamregis.Exodi.xiii.Pra»

cepit deus Sanctificate mihiomne primogenito 8i no vltimoge» " r , nitum. Sic balaa malus numeri, xxiii. Petiit q> nouilfima fua ef*

fent iuftis fimilia'. Sic efaucupiditate petiit benedictioné patris: non obtinuit. 15 tales ficutilli optata benedictioné carebdt ps.

-!> Dilexi'tmaledictioné&venieteimoluit benedictioné&eI5gabi tur ab eo.Noluit quando potuittió elongabitur ab eo quando vo*

- luerit i fenectute vel lecto mortis.Et fic tales caddt iter duo fcam na.i. inter iuuentuté in qua penitere non vult/ &ù fenectute in qua non potclt/vel tempus penitenti? non inuenitldeo inter dia duo eadunt in infemd.Et quidem fatis iufte:quiafi a deo maledicceli qui debile pecus offert dfio. MaF.i.Q.uàto magis qui de vita prò* pria debilioré parte deo offerre intédit.Quarto propter mina* pec cari in aliud. peccata eni quod per penitentià non diluitur : mox fuo podere ad aliud trahit:vt dicit GregorftEt pilofus clamat ad aIterum.Efa.xxiiii.Nefcio eiquaexecranda liberalità te peccata fefe inuitanta'ta vt non fold fui generis 8C libi fimih'a attrahanf.fj eriam contraria & minuta vtprodigalitas auaridà:vt vere in dlis

D impleaf illud.ps. Abifius abifium iuocat. CScda .ppofitio.Se* Confèffio curam eli cito poft peccatam cófiteri & valde bond. Q_uis eni ho Q2 fecurd vt de veftimento fuo vel caldamente non faciat vt q cito inquina é cito poft rum fuerit illud ablui vel abftergi non curet.2Q.uis i luto dludvftp pctrii con* ad putrefactionem dim ittat. Si diluito/ vel detritd fuerit: quis no Eteri. ftatifutorivel refettori tradatvtrefuatur'x:refi'ciaf*Quisequn

fuum vel afind vbi indauat? fùerit:aut alterius lefionis quippiam paflus non flati illd marefcalo curandd mittat.2Q.ua ergo vigila* ria curande, funt deterfiones & inquinaméta veftimentordfpiris-ritualiuntf Praeterea.Si ferpentes & colubri a finu noftro:fivene num de corpore expelleretfi hofté vel latrane de domo noftra tan tis ftudiis & conatibus elicere properamus: & mora iftud fàcien* di tam acriter 8C in nobis & in aliis culpam?:& petere iducias aut dilationes quómùV' iltafi'anttantadiTtrictionedànam?:quidno bis de fpiritualib^colubris & veneno:dedyabolo hofte & latrone fariendum putam?.* Praeterea,Si ignis incendio domu cuiufquà

Sermo.XXII. 1 Fo .LXXXV. vaftare ccpcritjquis fuper cxtinctionc iftins indùdas etiam vnfa momentipraetendens fuggerere audeatfQuisa^eodemensvt ' fuggerentem audiatfDe quo quidé peccato fcriptd eft. lob. xxxi. Q.uia ignis eft vfq? ad cófumptionédeuorà*s.|tTerda,ppontio E Non tene? peccator immediate confiteri fub pena noui peccati. Confeflio Patet quia praeceptu de conn'tendo eft affirmatiud qd nó obligat Qji quia • pro femper fed pro certo tpe limitato ab ecch'a.Obligat autem in obligai: quinq; cafibus vtdicit durandus.iiii.din.xvii. Primo quàdo quis adcófiten habet euchariftià fumeretvel quodlibet aliud facramentd a baptif dum mo. Secndo quando iminet periculu mortis : vt cu quis vadit ad bellù:vel in longa nauigatione: vel dii mulier eft vicina pattuì' 8C (ìc de aliis. Tercio qn quis habet pctmde quo né pót edabfoluere nifi fuperìor qué habet pnté : 8cprobabiliter credit q» ed de cetero non habebitln quo culpandi funt prelati moderni q cafus multos fibireferuant:q dd vifìtantviiitare deberent mentes fuord fubdito rum &nonvifitant nifiburfas.Propterhoceireferuabatur cafus grandes vt ddpraelat? eos vifitarettagnofceretvultd pecoris fui 8i eos abfolueret.Q_uarto qn quis ex fcrapulo cófcienti? credit fe té* neri ad ftati contenda. Tue aut tenetur illd fcrupulum tollere/ aut ftatim cófiteri.Q.uinto tenetur ex eccfiae ftatuto vt femel in anito connteaturmec vltra pafcha differatur nifi in cafu neceffitatis vbi effet in longa nauigatione pegrinatióe vel huiufmodi. Hochabe tur ex decretali oisvtriufq? fex'.Qjiiaeni grauat peccatore cefa ries 8i fuperfluitas imméfa peccatord falté femel in annno abfalo nis exemplo.ii.Reg.xiiii. Debet iUam per confeflioné radere: Si cam certis cidis ponderare.i.certis penitenti? onerib' ponderare Vnde f m Alex.in.iiii.Primus Ada forma eft peccatoris:fecdd* Adam forma refurgentis.i.Cor. xv. Sicut in ada oés moriuntùr: ita & in chrifto omnes viuificabuntur. Sed in quolibet anno re* eenfetur cafus primi ade 8i refurrectio xpi vt patet in prindpio 8t fine quadragefimetfed quod fàdt ecdia i feipfa inuitfieriin fìngu (is membris eius : ergo ficut eccha quolibet anno recenfet cafum ade&refurrech'onemxpi:fic quilibet chriftianus quolibetanno peccata fua per qu? ceddit debet confiteri & redpere penitentiam per quam refurgatDicit tamen Bon.iiii.din.xvii.Q^ aliter céfèn dd eft de religiofo aliter de laico. Na rdigiofo tota tépusvit? é té ' pus penitenti?. Ideo habita copia facerdotis fipeccaueritmòrta* liter credo q? tenetur fine magna mora confiteri : ficut recta ratio determinaret; non fic de laico qui poteft expectare vfq? ad temp* quadragefime.CQ.uarta .ppofitio. Si peccator vult effe iftatu;

D e penitent fa. F faliras non eft dubinquinnatim poll peccata teneahtf confiteli

Confeflio aut faltem conteri. Sed quia difficile eft fcire an homo fit cótritus Q2 fi quis fecuriusefTetconfiterit quia fmdoctoréfubtilé per confefli'onem vuft eé in de attrito fit homo cotri&ps. Veritas de terra orta eft.i. cófeflio fiata falu; de homine peccatore nata eft vt fe accufet cinerem 8l terrà: 8i fie is dj ftati iufticia de c?Io profpexit Confulendum auté eflet iiotabilib9 pfo* poft pctm nisvt faltem confiterentur uimagnisecdixfolenitatib^^tficut coteri yel in illis purgant vafa fua:ficnec minus eflent foiicitide purgando cófiteri. an imal fuis:& ficut tunc faciunt feftii ventri parando meliores

efasific&deofacerétTurpeeft enim notabili perfone in diefos iemni omnia efle in domo fua munda Se ipm effe omni latria vi* liorem. Debentxphocparentesantefuosfiliosin exempli! agere vt 8c ipfi fimiliafaciant in futura: 8c pro parentib? qui eos ita fecit reviuere docuerint/poftea oren t Solidti eni efle debent parentes anima fuam parare in die fefto ficut 8c corpus ornant veftib9. Eft eni confeflio habit9 anima ornans& reparas&refidesymagine" dei.ps.Confeflìo 8C pulchritudo in confpcctu eius.Ideo Iacv.Co* fittemi alterutn! peti veftra:& orate pro inuicévt faluemi.Rom.x Oreautem confeflìo fitad faluté. Oporteteiaut hic/autideiiudi do/ aut in inferno confiteli peccata fini. Si in iudicio tunc decidét a caufa fua:quia,ps.Non refurgunt impiiin iudicio/ neq?peccato res in confitto iuftora.Ibi eni perdét caufam fua" : meli9 ergo eflet latroni mifericorditer a cóiatrone fuo iudicari : q a iuftis qui tanfi non parcent Tunc enim letabitur iuftus cu vident vindicta.Si in inferno: certe fcriptum eft. In inferno auté quis cófitebn? tibtfNà tunc non deo fed dyabolo cófitebutar 8C àgelis eius dicétes. Nos ùifenfati vita illora eftimabam9 infania.Sola ergo confeflio quae fit in pnti vita eft ad faluté. fEQ.umta propofitio. Maxime tép* quadragefimale eft conueniens. quia ficut arbor я naturalitcr cit ca tempus quadragefimale fine humore naturali eft:necfe natura liter viiià oftendit mortua eft: 8i ad nihildvaletvltra nifi vt pdda torKinignemmittatur:ficginquadragefima humorénóhabet deuotióis/ nec volutane fe fpirìtualiter viuii oftendit opera pnias, & vitg fpiritualis voliitari? 8c deuot§faciédo fpiritualiter eft mor tuus/ &igniinextinguibilideputatus. Ilio enim tempore maxie xps ftat ad oftid 8C pulfat:& miniftri praedicatores 8i confeflores vice eibió tunc aperire eioftiumlabiorufuoivaliter non cenabit xps di eo. Лросади.Ессе fto ad oftiu 8C pulfo:fi quis apuerit mi*

G hi itrabo ad ilio* 8C cenabo cu ilio p graj:& ille meca poftea p gft'aj Confeflio CSecundo dicendiieftdeliisqug inducuntaddtoconfitendum

Sermo.XXIL F o . L X X X V L Triaàutcm adhoemaximeinducunt.Primdeft flagcllumdei. Qitna Sicut digitus profonde pofitus ih gutture vomitò" caufatfic digi maxie ili* tus dei flagellans morbo aut tribulatione vomita confeffionis in* ducntad_ dua'LSicut videm* multos male moratos qui de deo non curant contenda tempore profperitatis: fed in tempore aduerfò ad eum fe conuer tuntt &ato profacramétoraminiftrismittntps.Q.uircfpicitt« tam & fodt eam tremere.Refpfrit dii mala fl agfmus \iaethcit tr emere: dum per flagella erudit eos quos gratuita bonitate refpi cere dignatur:& flagello interueniente cornpit:& crefeente de hic flagelli amaritudine diftrictionem astemi examinis coguntur co* fiderare 8i ad cor redire:& riic lingua reató loquitur: vt in fratrib^ Iofephapparuit quosille argumentandoadeo conftrihgebatvt territi confiterentur. Merito hecpatimur quia peccauim* in fra* trem nf m. Petr* ante ex foto refpectu diuino & cófideratiòne eló* gatóis fu? a tata bonitate q nulla mai* flagelhi/nulla maior tribù latio fcj fep ari a pio pf e/cótremuit:& egreflus foras fleuit amare. CSecndn inducens eli amordei:qui letatur in eonuerfione malo rom.Ofe?.vii.In maliriis fuis fcj eas cófi tédo letificauertit regem Sic in filio prodigo pater letatus eftdum confeffus eft fe peccafle. Bernardus.Gaudentangelide peccatore confezione 9i lachrima rum eorum effufione.Sed fi maxima eora gaudium font rneae la chrim?:quantum erunt eorum gaudium me? delia?.* Ita eni de* in hoc letatur q? grariam & gloriam dat prò illa. ps. Qjm miferi* cordiam cordis fupple libi & aliis comparientis : & ventate oris confitentis diligit de* : gratta & gloria dabit dns. Non enim net cófefli'onem nf aj maiori emere pdo q gf a & glia fua.Vn ait dns Sonet vox tua i aurib* meis:ga tato mihi fuauior quato tihi ama rior.Potusèrtiadcalidevomitninducit.Sicibibit*amordeioé pctivir*expellit.|tTeran inducés é indignatiovel abhóiatio fio H machi cóiàétie fl catur ex maloni abtidaria hdoni intrifec* exifté Indigna» tiri. Cum eniquis cófideratabhoiabilia quaeppetrauit/ horrefdt rio. animus & ftarim ad vomitum confeffionis acomit : fed cum prò Vrl ca£i> firndatus fuerit ifte humor nullus vnq vel raro fit vomitns. Sic dignario a i feceswd'oni^ludatefoeritp pfuetudiné/autignoratia/aut tpis ftomachi^ lógitudiné vomit* cófeffióis aut rarus aut nulf*é.Et ita cu #t* gu confcierif, ftabilis pfeiéti^ fortt's foerit ad fapiédii abhoiatóes & ilipiditates -, illoiv hàotii 8i noxietates eorddé:tdc multiplicabif vomit*. V i i df.Ecdiaftesj.In multa fapia.i.multa$tute fpiialifaporàdimulta

eft idignario ftomachi ìllas a fe expelléris neq; eas ferétis.Cti aiit ddjuiserit^irtusillagufì^tiiia/ti.c mùuief vomitus/aut nullus

. 1 . , DePenitentia* ^ ^ E R F C C X U A D O Q ^ A U T E V T E T O R R A P R A E F T

4 ' ' P E T I T C É T R A lege N A T O A E / & F A L U T É I P F I U S C O R P O R I S : V T I N T E R D I I A P P E S

T U N T U R C I N E R E S & C A R B O N E S . S I C I T A A L I Q U A D O C O R R U P I T U R V I S G U F T A S

B I L L ' S A L I Q U O R A <f F I T V O M I T U S & A B O M I ' N A T I ' O / & F A F T I D Ù I F A L U B R Ì U M

D E L E C T A T I O N U F P M U I A I I A . N U M E R I . X X I . A N I M A N O F T R A N A U F E A T F U G

C I B O I F T O L E N I F R I M O . P S . O É M E F C A M A B O M I N A T A E F T A N I M A E O R A . E T

V T D A R E D E H I S N Ó I N P A R A B O B ' S L O Q U A M U R Q U I D E L I A P P E T I I C A R N A L I S

D E L E C T A T I O N I S M I F I A P P E T I T U S F P U R C I T I A E F P I R I T U A L I S F A N I S N A R I B U S Ù N

T O L E R A B I L I S FETORIS £ Q . U I D A P P E T I T U S D I U I T I A R A N I F I A P P E T I T U S FTERCO

R U M : M ' f i FORTE D E C E P T ? F U E R I T F N O N I L E A P F E Q U I P H I I I P . I I I I . O M I A A T

B I T R A B A £ V T F T E R C O R A V T X P M I U C R I F A C E R E T . Q . U I D A U A R I T I A N I F I P U E R *

F U S 8t I N O R D I N A I A P P E T I T U S T E R R A E . I . T E R R E N A E F U B F T A N T I A ? : P U T À F I M I /

F E N I V P A L E A R A / L I G N O R A / I A P I D U / C O R T I ^

E T C E M E N T I Q U E . O M I A V É D I B I L I A F U N T N U L L I U S A U T M O D I C I P R A E C I I . N O

T A M E N E F T N O I A N D A C O N F E I E N T I A FTOMACHUS/AUT O R I F I C I I I FTOMACHI:

F E D P O T I U S C L O A C A I M M U D I C I ? F P U A L I S Q U E T A N T A F E T U L E N T I A / T A N T A F Q J

FORDES V I T I O R À A B F Q J V O M I T U Se I N D I G N A T Ì O N E V L L A C Ó T I ' N E R E T : I M M O

N E C I A T R I N I S C Ó P A R I D A E F T . L A T R I N § E N I O N Ì E S H A B E N T Q U I E A S E M U T I

D E N T T I F T A V E R O C O R D A N O H A B E N T Q U I E I S C U R A M E X H I B E A N T . D I M ' C I L E

E N I C U R A T O O C C U L T A M A L A T Q U Ó R A M M A L I T I A N U L L A T E N U S P A T E T E X T R I T T

F C C U S . H A E C E R G O I N D I G N A T I O FTOMACHI C A U F A T A E X A L I Q U A M O D I C A

T P U R D T I A Ù N I É T E I N F A U C E S C O R D I S : F T A T I R A E X P E L L E R E F A C I T I M U N D I D S

D I A P E R V O M I T A P F E F F I O N I S : V T M U F E A I N O S A L I C U I U S I N T E R D U I N U O L A S

FTATIM V O M I T U I M P E T U O F O mietè . C U I U S FIMILITUDINÉ I N U E N I E S I N

M U L T I S F A N C T I S V I R I S & M U L I E R I B U S Q U I N C E M U F C U L A V N À F O R D I D ? SC

N O X I § C O G I T A T I O N I S I N O R E I N T E L L E C T U S F U I P A T I I I T U R F E D FTATIM fi I N S

U O L A U E R I T C E L E R R I M E C Ó F E F F I O R U S V O M I T U I Ù A E X P E L L U N T . S E D A L I O S in

U E N I E S beel3ebuth.I.VIROS M U F C A R A . Q A G M I N A M U F C A R U . I . V O L A R I L Ù I

F O R D I D A R A / & P % E N A ' U C O G I T Ó T I O N A I N O R E I N T E L I E C T U S P O R T I T A N T I N *

! . . C E F T A N T E R & F E M N T A B F Q J V L L A I N D I G N A T Ì O N E & A B O M I N A T I O N E : E T Q D

E F T A B O M I N A B I L I U S M U F E I S H U I U F M O D I P A F E U N T U R .

C S E R M O . X X I H . D E P E N I T E N T I A . E T D E C Ó F E F R I O N E . X V L I .

' ^ ETlj?CSi[J E N I T É T I A E F T P E N A T E N A X : Q U I A N O N F A D T F A T I S Q U E M P E N A

P E N I T É R I A D E P C T I S & D O L O R A L O C O SC T E P O R E C Ó T I N U E N Ó T E N E T . A I »

. C & . P P T E R | ffijr! G U F T I N U S L I B . D E P N I A . P E N I T E R E E F T P E N A T E N E R E V T F E R R U »

N N Q S A G E N L L ^ ^ ^ I N F E P U N I A T V L D F C É D O Q D C Ó M I F I T P E C C A D O . V N D E P E N I T É

D A E F T P E * E I A A G É D A E F T P R I M O # P T E R B O N O R Ù & D I F C R E T O R U C Ó F U L T A T I O N É . D I D £

R U T E N T I A . E N I q> C Ó F I L I O P R O B I V I R I D E B E T C R E D I . S E D pbiot E T F A P I E N T I O R I N L E G E

E T F T A T U N A T A R A E C Ó F U L U I T & A D M O N U I T P N I A M A G E R E . I O B . X X X I . A U *

D I T E G F O F E R M O N E S M E O S 8i A G I T E P N I A M . S I M W T E R j ? B I O R Si F A P I C *

Sermo. XXIII . Fo .LXXXVII . tiorin flatu IegisfcrìpteXemtid.v. Aia que^ntellexeritagat pc m'tcntiat&jpbi'or & fapiétfor in ftatu legis gratis fcjxps.Matiiii Pniam agite, Prefumptuofus eft valde & infìpiés qui tàtorum 8i Calia cófilio nò acquiefdt.Ideo Act'.ii.petébbus confìlia a petto 8é querétib? gd faciem? viri rràtres:dixitpetrus. Penitétiam agite. Sedo .ppter lucn'factionéagéda eft penitétiaLucra pniae duplex eft.fc5 regni acquifitio/& pcen§ vitatio.De primo no eft ah'qà ge nus hoim qui j> téporalib? acquirédtó grama no fuftinerét raftic* inagrìsexcole^is:milesinbeUis&tiroamis:deria' in redditib"? et dignitario? obtinédismegociatores in nddinis fi téporah'b? ha bendis я cito trafeunt & cuftodiétes affligut/habétib? no fumdut Si prò his grauia fuftinéturtquato magis fi ceeleftib? habédisvbi eterna 6lidtas/plena fecdditas/mera iociiditas penitétia eft agés da.Matiiii.Pniam agite. Appropinquabit eni regna ccelorum. Sc3o Iucraf pen? vitationé. Adiudicatus pena; vel fupplido:fd* ptus vel labores fuftinet vt poffit fniam reuocare. Quiautem m peto mortali eft/morti ppetug 8i inferni fupplido adiudicaf .Sed penitétia fniam hanc/& iudiciu dei rcuocat Mattili . Genimina viperaru" quis ondit vobis fugere a vétura ira.Fadte ergo dignos. fiiict? penitétiae.Cu quis dnm fuii offendit/& delieta firn recogno fcit/etdolet qct comifittet ceflaré^mittit'et paratus eft emendare/ venia meref .Sic de petóre qui dea offendit ed dolet in corde:reco gnofdt in cófeffione:#ponitpctmnó iterare 8C paratus eft fatiffà ceretvem'a ipetrat a dno.Et vbi funt ifta quattuor neceffe eft effe penitentia vera.et hoc eft qì dicif Eah.xii. Altiffim? odio habet pct6res:&mifert9eftpenitétibus.Q.uiauté emendare renuita'n carcere dni fui emédabit graui?vélit noli tMat v. Amé dico tibi tió exibis inde donec reddas nouiflìrnó" qdrat£.fCTertioj)pter cu rialitaté.Diio eni tenemur de ilio ieffabili brindo qp fi nobis fuftù nuit tot &tata.Vnde (inibii in pitia lucraremuntamé curialitas nos deberet cópellere vt fibi vices redderem? pniam agédo. Dati Ehi mihi vnri pota vini vel pràdia vices reddo:quàto magis dno£ Et illud eft qd dicif lob.xlii. Auditu auris audiui te:hoiem facto pauperé & vile paffum ,p memiic auté ocul? me? videt te.i.imagi nem tua pendete in crucetS: icdrco me rephendo:& ago pniam in fauilla & dnere.Q.uarto agenda eft .ppter cófùfionis vitationem. Q.uilibetopariuspfundif & no imeritofimin? f fui^ximiopaé Milesbellans magis effemmate^ceterinófinepudore deridef: pugil agéns remiffius g fodus fu? pfùndn? :magifter lectióes iuas; minusrepetens g ceteri:merito erubefeitfaber lignarius nonfine.

. . D e penitentia. fufnxmfastaboifcòperafuamm'bcncfàcta g opera attori! pcipit vilipendi.Et ideo qui pnias fanctora pdeceuord cófpicif.vt agne* fc's/vincétii/& aliord:imo etià* peccatordtmerito debet erubefcere fi pniam refpuit facerc/& eord cóparatione codénari. Matth.xiù Vir i niniuit? furgét in iudicio di generatione ifta:& pdemnabnt ea:quia pniam egerdt ad pdicationé Ion?:et ecce plufg Ionas hic Q.uafidiceretIonas no pdicauit nifi Temei niniuitis 8i penitéha egerdtanodernis aiit fepi* Rdica£:& tn a peto recedere & pniam agere nolut:,ppterea merito dànabiitur. Vnde praua menfura ad iurta cóparata];dànaf.Ezechielis.xiiii. Metiétur fabrica.i.pniam aiitecen^mpatra/&erubefcétexoibusquaefeceruLSancticiu in primitiua ecch'a/et q non peccauerat magna fuftinuernt tormétat et beatiffima virgo cui no erat peccatum:quam vtgratiam nobis impetretimploremusdicentes Aue. (CQjiia iam determinammo quid oporteat pcnitentem in facra méto penitéti? $ abfolutione ab orni delieto facere: reftat poftre* mo facerdotis officili difcutere.Multa fiquidem in hoc .facramen tali opere inueniiitur officia facerdotis.

B CPrimii enim exercet officium iudicadi.Na fm Guillm parifC Sacerdos incumbit ei vt feiat fingulord m'minii iuftificationes .pprias & ip Q.dofa* fa criminaadinuicédignofcere&diftinguere:vt fdat fcjexurens cerdosex* dumefleapoftatafpiritualej ir? igne fanctoidonee apoftafia qua ercet ofFis adeorecefrit&dyaboIoadhefitcófumatur:etmactandumefie fa duiudic[. crilegum qui templi! dei in feipfoviolauittocddens in ipfofeipfuj

hominé:&polluited cótaminationepeccatùet exheredanddefie ed tota potentate fuareummaieftatis qui inimica capitalem in ipfamciuitatem quia deo per homagiumtenebat introduxit/& feruitutieius fubiugauit:&deum quantum in ipfo fiiit exhere* dauit:recedensab eo et adherens dyabolo. Progenies cuius funt cogitatio/delectatio/cófenfus/opus 8ic.SimiIiter adulterami la* pidadumtfdlicetfornicatores. Sufpendendum etia&crudfigen? dum Iatroné:et immergendo piratam/id eft alieni honoris rapto tem/gkmatoré inanem/ambitiofum.Haec Guilfe. Propter quod voléri confiteri debet prefto eflefacerdos.Non enim deefle debet in bona politia qui iudidum 8c iuftitiam fadatpofcétibus.Q.uod iudicidpetebatquidicebatDevuItutuo iudiriumeum prodeat: et qui dicebatjudica me deus & difeerne caufam meam. Vultus eni dei facerdos efi: qui vice dei itus & extra peccatore refpicit:& inde debet facerdos reumabfoluere/& parte penitétiadargirivir tute damimi. AitemmHugode fanctovictore lib.de poteftate

Sermo.XXHII. F o . L X X X V l I I ugadùSaccrdos virtute dauiu aliquid de pena rem ittittquia vm* uerf? vi? dni mifericordia &veritas.Ideo in inftificationequ? eft t)piismifericordi§/mifericordiafic remittit culpa vtiuftitie regie» lam nópr?tereat.,ppterea adhuc detinet obligatd ad penä.Illa an tern pena ad rigore diuinae iuftitiae.eft virib?noftris iproportio* habilis & nobis ignota:& de ilia oportet deo iatiffacere. Protiidit .ppterea dei mia & pftituit arbitrii facerdoté: das ei ptäte arbitran di Si taxàdi pena SC parte pen? remittidae ex #tute paffionis xpi: ' vt diuina iuftitia ,p lila parte folutioné ab ülo nö exigat:fed ex paf fionis xpi pena fit cótéta:et quäta fit ilia ps/nf m nó eft detminare. CSecdddoffiridfaeerdotiseftpacifci interdedetpenitentéme* C diatoris.Ex hoc auté officio ipfi incdbit primum nolle modos Si Pax. viasquibuspaxreformarifoletapud homines inter fe difcordes Septem» qu?funtfepté.Primnm eftiudicium.Prouerb.xxvi.Iudiriumde dis folet terminatcaufas.Sienimpenitensiatiparcatinpenitentfalifbro refòrmari ctiudicìb illius ftet:pacéhabebitcum deo.Nihilenim vltraidqd pax inter iuredeoadiudicanddeft:deusapenitéte requirerepoteft.Inqui« difcordes. bus oriiibus prima eft vt deo poffeffioné fundi quodeumpenités iniuftiffimefpoliauit/reftituatFiidus auté eftipfe penités. Sedo vt de fcructib? medio hoc tepore amiffis ante ingreffum litis deo r> catitionem fiue fatiffactioné ed alas non poffit/fatiffaefat. Secdd? fnodus rerbrmationis pacis vulgo dicit" legirima inquilino p qua de iure vtriufq? partis lirigantid legitime cóftet'.vbivtràq? partem cótendenté effe oportet vt eiadiudket' quodper inquifitione per* tinere inuentd fueritSic per dea Si penitente inquifitione devtris ufq? iure per fideléacveridicaatteftationé ipfius penitétis dilige» riflime factatnihitamplius fibi védicet penitens:q qd eidé inquifi­tio denominauerit:hoc eft fola cófufioné facieiTfoläqs culpam atqj

?enàculpa?debità.Etgeneraliteroia,bonadeo tribuat/fibi mala.. uxta illud DanieWx.Nobis cófufio faciei:ribi auté duo deo nf a

mifericordia & rjpitiatio.Nihil eni amplius ad fe pertinere mifer peccator inueniet per exactiffimà et examinatiffimà" inquifitione Scolpa" Si penamerità":qbusfi cótétus effe voluerit /Si in Qjmnib? dei bonis le nihil .prfHS habere recognofeens ea deo dimifcrit:nul lum decetero nifi de màdatoeius aut beneplacito vfurpatimis pa cem habet cii deo decelero ius diuind vt eft de .ppofito eius 8i vo­luta te nò ÌHUafurus..Tertms mod? reformàd? pacis dicitur per co fénfum fcj cordis adcor: cordis.penitétis ad cordeiJFit eni pax p. hanc via inter dea Si penitente ed penitens ad cófenriendd diuin£ volduriinducif^videlicetvt tacere velit veL fcaciat £ recuperäda.

DePenítentía. dei pacetquod eá&cmfoeritditrin? volítatís benepIarfoxCófef foris autem efl; noffe in parte illa volatati: hoc eft quá fatiflàctio* nem abvnoquoq? penitente pro peccab's fin's deus gratam habeat C¿.uartus modus eft arbitrio cum placito. Hoc mó pax inter den & penitente reformatur:quotienspenitens arbitrioxbenepladto confcflòris omniho fe fubdit Si tradit Prudentis eni Si fidelis có feflbrís voluntati 8i benepladto caufas quas aduerfus penitentes habet deus cómifìt: Si in eius benepladtú irreuocabih'ter compro mifitrfigilü'q? propni appenfìone hoc eft filii propni fufpendio qui eft figura character fubftantix eius.Heb a. Aclitteris euange» lids compromifTioné formauit Math.xvi. Qiiodctiq; iblueritis fuper terram.&c.Qiiintus modus eft tradere fe miferationi eius contra quem delictum eft:& fie penités deo pacificatur cum oino diuin? miferationis benepladto fe traditSextus modus eft dono vel praedo. Interdú enim quis proii'cit pecuniam vt fibi redimat pacem.Hoe mo fit pax inter dea Si penitente cum ip? pemtés ali» quid eorum qu? voti funt offert: Si datdño deo: ficut eft ingreffus rehgionis/auumptio peregrinationis: vel proiectio peccatore in confeiTione.Efa.lvii.Creamfructumlabiomm pacem eiqui Ion* ge eft Si qui prope:& fanaui cum. Offerendo eft igitur peius va» diumhofpidi'quod eft peccatum pro pace facfenda.Et licet illud vadiii valde turpe fit Si vile ad reieruandti : eft tamen pulchrd in oath's dei ad cotifitcndii.Turpe enim eft in corde Si pulchni in ore Septim* modus eft victoria qu§ interdti bellis fi'nem pads impo» nit:& inimicos in fubditos Si feruos conuertit.Sic interdum vin* cit deus penitentes aut beneficiis/ aut flageáis/ aut fimul vtrifqss ita vtrebellare de cetero aduerfus eum vel nonaudeant/vel no ve Iihfcqui potius deo feruiant fubiugati. Ad pacem vero penitites inducere vrgentifTimñ Si emcadffimaeft eifdé oftendere quanta inftantia per legatos fuos doctores/Sí predicatores rogare nó cef» fat ea quae pads funt:ac fi rebellione noftra vinci formidaret: ac fi fe de nobis vindicare non poffet Nec rogare folumeontétus eft: fed edam redimere 8i emere toto prendo diuitiara ceteftium Sire

D gm fuidignatus eft.In tantam tamen ínfolétiam:ímo demériam Sacerdos nonnulli peccatorum ita alienati funt: vt nec verbo de pace ifta.i. Qz incon» facras exhortationes audire dignentur.

• fefTionefa |CTeraaom'auéoffiaamedid:exquoiaibiteinofre.Primodi cerdos ex» uerfitaté pulfuti.i. metuñ cordis quae funt defideria 8i morti iclina ercet offi» do.Vnde.Chrifofto.homdia.xiii.Super.Math.Sicutftudiofus cui medid paterfamilias fdt in domo fua quid vnufquifq? neceffanti habet:

Sermo.XXIIL F o . L X X X I X . ita 8i facerdos fingulora mores Si actus/& cóuerfarionè debet di* fcere:vt quale quibufq? medicamentum neceflarid fiierit fubmùu ftrettau'folationé/cui increpatx'oné.Cul auté afperior increpatic» nis medicina fiierit polita f m qualitaté paflionis illius non debet indignari:q*na uec infirm9 irafcifaduerius mediai fi pofuerit alls quam medicina mordenté.N6 enicófideratafperitaté mediana» et irafdfsfedcófideratbeniuolentia media et fuftinet:qa,pdeue illi defiderat no nocercSicut auté infirm9 ipfe. qui venit ad medi cum ex parte ià fanus eft:fic 8i petór ipfe qui venit ad facerdoté:8f doctrin? aut penitenti? tnedicamina jqrifcex parte iam iufbis eft. Illa auté gram's tenet infirmitas qué facerdos fequif verbis: Si il* leverborufpiritualiumedicamentunó fentitnec meIioratur:fed quàfi qui ftomachd pati? quicqd màducauerit aut biberìtiterum vomitSic 8i illa aia patiés quicqd audierit : ftatim de fenfib9 fufs pivot fbras.Siait illi infideles iudei de quib9 dieta eft. Oém efea abominata eft aia eora.i.oém efeam doctrine, anima nutrientem.

Sedo eius eft noffe fi defideriri penitenti's rèuertendi ad den fit forte ac validum.fi vitalis calori, viuifica dilectio qua de9diligeit* dus èft fortis eft in eo an debilis:quia fpdalis medie9 roborare ha* bethunc vitale calore durine, dilectionis verbo dei/exhortatione/-? et alia dulcedine.Primo more media q in ingrefiu fuó furi confòt tat egrotd quatìiaicp infirmii-.facerdos habet còfolari fini penitene tem ne ,p magnitudine/aut enormitate peti defperet:j>ponédo eì exépla apforri Petri & Pauli/& Magdaìenae dices ei.Eminde fi* cutaquicorturicQràdno.Ceteriliqiiorescdeffundritur qficrimò ra 8i diffieultate exerit:& aliquod fui vefligiri fetulétri in vafeulis rélinquut. Aqua vero cu effundif de fedii et quafi tota fimul egre djf.Sic nec ai diffieultate efcmoracófitearis excufandovelexte* nuado pctm.Non eni cft hec eftufio fimilis aque_.Sunt & qui tota no effundiit quib9 dicendo eft.Curari nò curauit qui atrada occul* tat:nec eft malagmaapponere da ferrum eft in vulnercScfb ex* hortari habeat more medici ad cófiderandà magnitudine fuae in* firmitatis vtper hoc facilius penitétià acceptetmon tri. a prindpio grande iponattquia ifirm9cii cóualefdt tener eft/nec grande onus terre poteft.Sed ed adauctf? fiierit calor/robuftus fact9 pòt gràdia ferre.Nec eni amatorib9 de his que. ad aflequendd amon's fui fine Jàdrit:quicq inidgioportet Amoreniipfedehisedfuffidéter fo ficitatTertio fi fudor lachrymarum eft multus aut paucusa'ta vt vniuerfaliter omnia tnébra lauet Si fupereffluatQ.d eft cum ipfe penitéslugetfigdlaù'momùpctìfo ppe*

ni

Depenítentía. trauit 8i afifs mébris. Quarto fi fudor ipfe ita fbrtis fuerit vt ca'rn Si ràdiccm morbi fpirituali's expulerifcita vt nulíum eius veftigi tim in corde penitentis remáíerít. ¿ Q u i n t o incumbit cifanare egrotum : fed mrrabiïïus g medi* ci corporales. Primo quia illimedeníurherbis& aquis 8i aliis huiufmodi:ifte antem folo verbo.Math.viii. Die tantum verbo Si fanabitur puer me^Emcax enim eftverbum abfoluentis quod poteft curare omnes infirmitates fpirituales : ficutefficax dicere tur die cibtis qui curare poflet omnes infirmitates corporales, ps, Mifit verbum fuum 8i fanauit eos:& eripuit eos de interitionib* coni. Secndoaliimedicinon mrant grandes Piñonatas infirmi tates:ifte leprofos Si intoxicatos.i.eos qui alios infi'ciunt Si quna inrecti funt veneno afpidii: qd eft apnd hoies infanabde. ps. Q u i propiciatur omnib'" iniquitatñV" tuis : qui fanatoés infirmitates tuas.Minifterialiter eni facerdos abfoluit*. dñs vero prindpaliter ps.Dñsfoluitcópeditos:dñsilIuminatcecos.Tercioquiamedici aim fanant no oino fie fanant quin femp relinquanf aliquae mor* bi reliquie: vel falté non maioré g ante induciît fànitaté.Ifte autê Hiaiorem iducit fanitaté/ quia maior ei gratia côfertur poft g ate. In fàbulis didtur q> rcx antheon proftratus ab hercule femper for tior g prius fiierat refnrgebatntavt fic refurgétidicaf dld". À po.ii. Ñoui opera tua/ 8i charitaté/& fidé/8* minifteriû7& patiêtiâ tua 8i opera tua nouiffi'ma plura prioribus. Ruth.iü. Benedicta filia tu a dño:quia priorej mifericordiá poíleríore fuperafti : immo 8z tpfe medicus facerdos etiá inde maioré confequitur grâtiâ.Nam Vt inquit durandus.ini. Sen. In confefTibne conueniûtconfi'tés 8i confeflòr ad deftruendu* peccatn.Ideo propter hocvterç apud dea meretur. Quarto quia medid corporales non vident quid intus latetNeqì eni facen apcriunt ventris aut flcmachivt itetiora ferii tentur fj fola vriná:& ftereora videntes ex eis infirmitatis moda coniecturanr. Sacerdotes vero interiora oía fcrutantur & vident, uec folli ftereora petói ú vident fed 8i portare hablt exéplo mgfi eora de quo dicitur. Vere láguores noflros ipfe tulit. Scriptû eft ení.Numeri.xvin.Aarcn&filrieiusportabñtiniqiiitatespopuí l'i. Ex quo ( vt inquit petrus cantor)non debentfupbfrc côfeffores quia funt cophini ecclefie flereorariiftercora fua Si aborti extra ec defìaecafira portantes: ncficutfumétn putrefcensfnftcrcorefuo vel vppupa in eodem nidificans : fed ficut animai drude quo. ps. Diuertitaboncnl«sdorfumeius:manusei9incophinofemieriìt Et propterea frequéter felauare debetfacerdbs qui cantas imnm

Sermo.XXIII. Fo .XC. diaa^neeefTehabettracUre. Membri! bette fammi mébromfi'r* mo fubuenire folet:& materia morbi ad fe attrahendo purgarevf alleuiare membra morbida conftieuit : ficut prò epate vel capite lefis cruentate digitus fanus:& fic attrahit materia morbi : fiic fa cerdos fanus mente infirmos peccatores ad fe attrahendo purga* re Se alleuiare foletSed multi foliciti funt alios curare Si abftinen tias inùmgere de fe non curantes : fimiles medicis qui abftinétià iniungunt infirmisi ipfi infirmaticuftodire non curantDe qui* bus.JLuciiii. Medice cura teipm. Sexto icubit ci feire de ipfa fa* tìfiictiotie fcjqu? dieta &fl medicina debet eflepenitentis.Sicut eni fubditus vicem gerit fpiritualis egroti: fic facerdos fpiritualia media'. Etficut materialis phificus accedés ad egrotu primo mul cet eumverbis Se cópatitur eùblandif: Se falutem pollice? :vt egee confidétius detegat morbi quantitaté: deinde qu?rit de a'rcuftan* tn's morbùputa de tpe morbi Se occafioe quibus cognitis fm mot bi quantitatem dieta magis aut mirtus extenuat:quofdà cibosve tafalios impat: fic fpiritualis medie? dii ad ed accedit fpiritualis! egrotus debet ea blandimentis alliccre v t facilius morbi! detegat quo detecto meli? concludat fatiffacabnis mediani SC occafione peccati perquirat 8c origine SC caufam: vt fi quis fomicationis re* fitqu?rere debet vtramoueritconcupifeentiam velmotusfuerit ab ea.Grauius enipeccatquimouetqquimoueturab ea.Gaueat propterea qui fibi cecii SC peruerfum eligit facerdoté. Iudas peni* terts ìuk ad pharifeos rehuqueiis apoftolos Se nihil auxilii iuenit nifiaugmétùdefperationistnóficfiad fratres iuiffet quioraueràt prò focra fymom's & prò chananea poft diritti! damante. Talesi enim debent eligi in confeflbres qui feiunt compati infi'rmitatib* Sapientes etti medicianimai^ oleum habent Se vinum famarita nivberamatris in principio vt alliciant infirmos ne forte rumisi confiindantura'n fine vero verba patris aliquantulum increpando duros 8Crebelles : &afperitatem penitenti? tanq vinum pungiti* uum vulneribus infundendo. Sed modo pauci tales inueniuntuc medici. N6 enim intromitteret fe de cura fili? regis nifi medicus expertus. Modo fere funt omnes impiti: contra doctrinàm. Gre* gorii in paftorali.Nulla inquit ars do.ceri pr?fumitur:nifi prius in tenta meditatione difeatur : In aliis enim artibus neceffi'tantur. prius artes difeere q ex eis viuant : quia nifi eas prius difeant: ex eis viuere non poflent:quia tanq impiri derelinquerentur:& a ne mine pduceréf . S 5 i arte officiora eccttafticoru ed fit ars natura no biliffima Si exercitio p iculofiffima / a p aucis difeif àteq exerceaf

D e Penitentia. Et huiits caufa eft: quia praedïcta conditio in'ahïs artibus requ ifis ta;ini'ftamordemo tempore nonquçritiirtqiiiainfuffia'entïairi ifta artenecartificem repellitquiainfufficientem quçrunt:necacl hoc habent oculum vt fît praelatus qui eft fufficientior : fed qui $> dfgalïorvel qui propinquior eftmec facerdos qui purior fj qui mes liori foro côdud poteft: nec confefior qui verador fed qui facilior Et haec eft caufa quare plures infufficientes & ignorâtes fe intros mittunt plus in ilia arte q in aliqua alia arte mundi. Et forte cres dunt non ita effe magmi periculiï effe ignorante in ilia arte fiait in aliis:fed oppofitum vfdebiït qn ignorans ignorabitur : dicente domino.Ofeçaïiï.Cluia tu fcientfam repubfti Si ego repella te ne facerdotis fungaris mihi.

E CQ-uartiî officili eft offidii obftetncis.Primo educêdo de corde Sacerdos pctm vt poftea pariât nomi hominé.Iob.xxvi. Obftetricânte mas Qs facer s nu dei eductus eli colubertortuofus.i.dyabolus iuxta confuetudi* dos gerit nem quarandamnationiï:inquib*muIier primoparit monftrrî officili ob frj bufone 8i poftea puera. Hebreae enim mulieres oblietricandi ftetridî. habentidenriam. Exodù". He mulieres intelligûtur confeffores

Primo propter familiaritaté per quâ fccretiflïma abfconditilïïmo rum peccatorà eifdë aeduntur Si reuelanturtficut oblietricib* mu lieres patientes ea que. maxime erubefcunt Si maximeabfcondis ta effe volunt/detegunt Si cômittiitSecûdo propter fuauitaté con trectandi&educendipartumtenellii.Nonenîdebéteosdure tra ctarcTalcm fe dicebat paulus obftetricë.Gahvi.Siprçoccupatus fiierit homo in aliquo delicto:vos qui fpirituales eliis inftraite hu iufmodi in fpiritu lenitatis &.Ronï.v.Debem* nos firmiores ins bedllitates infi'rmorum fufiinere.Sdat ergo facerdos parta nomi educere tenemmo ne dura obftetn'catióe foffocet ipj. Scdopanis eum molb'ffimis Si fuauiffimis inuoluere ftudeat Si calore fuaui & muliebri confoueatPharaoniseli gladio parare parientibus vt interfidantur partus earamafculi:& draco. Apoca.xii.ïrafcit; tnulieri parturienti/ veneno triftitiç Si dentibus nimiii mordacis increpationis & dure, obiurgationis armatf.Dyabolicn eni eli no fetariaim vides huiufmodimortuos fufcitari. Solus eni dyabol* & qui funt efus non letantur. Paiu'sveterib* Si mollibus cirofriol* uendi funt cubiti Hieremiç. Et foniculis pniae Si cófcffionis extra hendus eftHieremiasdelacu. Hiercmiç.xxx.Hçcenîfubmitten da funt ad Hferemià fcj confolationes Si diurhç mia; promifffces quibHS ante cófefffoné jjueniendus eft Si exhorridus penités. Vrï in libro de dono rimoris.Q.uidâ pirate exiftentes in periodo te'pe

Sermo.XXIIL Fo .XCL ftatis vouerdt q> fi euaderent confi'terenttmliberatis eis cum ma* gifter cuidam heremit? confiteretur Si ipfe_ ed dure increpans mit teret ad papamt turbatus contra eii ihterfecit ed: Si fimiliter fecit fcdo.tertms aüt en benigne alloquens Si tractans iniunxithoc fo* lum q> qrl videret aliqué mortuuiuuaret eù fi poiTet poni in terra Si cogitaret de morte.C2.ct eii feciffet frequéter Si deuote cepit co gitare ilatum firn & fiigiens ad heremd mortuus eft in magna pe nitétia.Terab $ pter muliebris bem'gnitatis Si copaffionisdulce dinem.Tota ergo vigilantiaftudendum eft confefforib'vtcau* riffima fit eoni fuauiias:fuauiffimaqs cautela in educendis horren diffimord pctdrum möftris in lucem confeffiois: Si precipue igno miniof? paffióis in pctis extraordinariis carnis:& inhis qua? ma* ximeconfiterierubefount <CQ.uintuofiu'ciueftamantìfiì'mipatris.Sic F nitens a confeflbre vt ab amantiiTimo patre filius rediuiuus: hoc Sacerdos. efttotogaudio&c5gratulatione:totoappIaufu&feftiuitate.Sic facer* enim ilium recipit pater miarii vt IegiturXuc.xv.De filio pdigo do3 i pfeffi reuertentcNec debet effeauarus in códonando &cópatiédo: vbi one exer* de*é larg'.Bernard*. Duo funt in deo. Naturalis màfuetudis ar* cet officili

. gumentaqj 8c patienter expectatdeliquétes: 8i clementer recipit amàtiffi penitentes.vnpius pater primo edexcipitgaudens. Scdoinduit mipatris. eummelioribus veftimentis.Inquonon eft auarus fedlargus. Tercio vnica videi? effe folicitudo patris de feftinanda inuétione filli perditi 8i fufcitatioe mortui. Nihil increpationis / nihil obiur gationis ibi fiiiffe recolat facerdos:recolat quo fub tipo paftoris ce tefimam oué .ppriis hderis:& fub tipo mulieris dragmi pditäpre tis de fe voluit intelligi : Si cd eä iuenit oés vicinos Si amicos ad hoc vt fibi cógaudeant Si inuétione ouis pdite cu ipfo feftinét inui ta t Cd ergo facerdos hui? patris Si paftoris Si mulieris vices ge* rataton fine plaufu Si feftiuitate oué illà inueniet : Si fi amicus es aut vidnushuius paftoris aut mulieris. congratulari iuberis. Et no eftdubid guide ouib* Si dragmis materiahb* pditt's id faceret fi fu? effent comodate fidei.Sccto qdo no gauderet facerdos ad tà* tum diui? bonitatis miraculd qct mai* é deo q creare cebi Si terrà vtdicit Aug. cuiapplaudit tota curia c?Ieftis£ Nóergofeexhi* beattriftem penitéti cui tota ceteftisarridet militia. Tercio fciat facerdos fe illius effe vicarium iudicis / qui vt reis parceret fubiit mortem atqs patibuluj.^ ergo libenter Si q iocude parcit Si fine opprobrio qui ,p eis voluit opprobria fuftinere ? Preterea quo tri* fticia &vult9fiaaufteritatedauderet eis oftidfalutis qsdns iubet

miiì

Depem'tentia. infralimmo ppcllit intrare:& pulfantib* fi mìttit aptioné:g dat oibns affìuéter & nó iproperat Si ergo facerdos fera? illi? eft mite fus ad cópellandii intrare:quomodo cos fua aufteritate diuertet Quinto fi mediai fe gerit vbi eft cólòIatio:vbi fàmiliaritas jj de bet effe in labiis & fadc m edicàtis. Si détes etfarma et fagitte /& lingua gladius acut':ad ocddendu & trucida"du venifie fe cogno* icatfacerdos nó ad medendn.Sed dices o facerdos te igne & ferni adhibere vt vftiones & incifiones/& cauteria facias huic egroti* ti.Rndeo pn'us agnofcas egritudine.!?ebris ferro 8i igne nó cura tur:nec ocul*. An velis oculii incidere vel vrere/ & febricitantem cauten'arevtfanef.Qtficirurgicumtevis exhiberetnon expedit egrotati donec aperta fint tibi vulnera. Noli fugare a te egrotu: fj tale te ei exhibe vt vita per te pratt& te nó vt mortem fugiat fCSexhi eft offidn matris munufeulis pannilo bladienti's: ipfiiqs cófolati's & trahétis ad bona.de quo Ofeeai.Lactabo eà & addii* cam infoIitudine.& Efai?.lxv.Ad vberaportabimini:& ftipge* nua bladief vobis.Q„uó fi mater blàdi'af nlioata &ego cófolabor vos.Et jppter hoc cófités nullaten? timere debet confeflbré qui vi ces matris gerifcquin ei reuelet occulta fua.Errat eni qui pulicem timet: & in futuro iudido contra leonem fecurus eft.

CSermo.XXHH.Depnia. &de Cófeflìone.XVlII. A [ng»ggBtj]Vi talentò fciétiae credito" eft illa per doctrinam in aliis

Talétum ^^^yimulti'pIicaretenef.Cui vero vite fanctitas/& laudaci* Qè taléta §M§ÌiP§ li« mora honeftas ipfam velut figlili & velut forma vi a deo no? |i^^>-S uédi alioru" p exéplom rectitudinis euidentia quodamo* bis credi* dofigillare&formaredebefcluxtaqdlegif Philip.iii.Obferuate ta exéplo cos qui ita ambulàt ficut habetis forma noftra.&.i. Petn'.vlt»Eor naturaliii ma fecti gregis ex aio.Hora aure exemplu euidés in natun's inue leni a no* nif . Vnaqu^q? eni arbor fractifera et in feipfa .pfidens fem et dila* bis multi* tat & ;puehit:& femen qct ex ea orif in aliis natura fuam multipli plicanda cat:& in oibus genera'tib? vis generatiua eft ad multiplicandu in èitxt. diuidua fpeciei fuaeiquafiquoda artificio negociationis ad lucra:

etin hocetiaipfa taléta tahq fem ina fpiritualia funt: & nos bono vfu eorrl patres & matres noiamur ipforii in qb'illa multiplicaue rim?i.Cor.ni.In xpo iefu per euangelùi egovos genui.Ex taléto igiè fibicredito facerdotes debétppenitéd? fattamente" generare &muItiph'carefì'Iiosdei.Qì fi mhocdifficultatem inueniat ficut parturiétes pariédo fili'os dei & fanctorù opem poftulàfcfic in hoc parta fi difficultasinueniaturdeumreqmrant& beata virginera tjuam falutabimus dicentes Aue*

Sermo.XXIIII. Fo .XCIL

j

ftln hoc fermone dicemus fubfequéter de feptimo 8C vltimo fa* B cerdotis omcio.Septimri igif facerdotis offiad eft officium fan* SacerdoS ctificationis ex quo officio ad abfolutionem&benedictioné ipfi9 Qs officia etdiuininominis inuocationévincula peccatorri difrumpritur in facerdotis cordib9 penitentimmacul? abftergritimgratù» infunduntur/ 8c re* eft fancti* mifliones petórri gehennaliri de diuina? largita tis munifi'cétia tri=Scare po* binitur.Propter qct maxime cógruit vt fanct9 fit 8c imaculatus cu puliim. i'us minifterio penitétes fanetifieätur. Gregori9. Muda debet effe man 9 qua; alienas fordes diluere curat Malus eni facerdos offici um iftud exercere non poteft abfq? pcto.Sicut eni bonus facerdos vocaf angelus bon9.Mala.ü.fic malus facerdos vocari poteft an gelus malus :qa ficut dyabolus in orni opere fuo licet etiä in fe bo* not vt quia credit deo: vel quia ad dei iufliim de corpore egreditur obfe(To:quia hoc totd facit cum murmure 8C aio malo:fic facerdos malus in oriti fuo minifterio peccattvtputamiflam celebrado8£ facraméta minifträdo.Et ideo facerdos fepe lauare fe debet : quia vix offidri iftud vt inquit Guilfe parif.fine periculo agif. V ix eni mridis manib9cótrectàturimmridiciaB:8ivixtumores faniofiK vulnera fanguinoléta prämatur abfq? pollutionemanuri.Pericli* taturautem facerdos in hocmmultipIiciter.CCPnnio in iadicio C difcernédomter lepra et leprà et cófulédo penitéti:maxime in ma Conteflio teria reftitutionri/votorri/& cafuu]matrimonii.Si eni magna vo* Tria peri lumina iueniritur ad cófultandri cafus emergétes in foro exteriori cula cpfef* iudiciali:8i vix in multis iuem'6 nod9 materi§:gd pót facerdos qui foris in co no fold exteriora fed ctiä interiora cognofdt'.iudicare & cófulere. feffiones ) Iudicib9 8C praedicatoribus folum dedit ea iudicare qua; exterius audiédo. manifefta occurrunt:ac fi folum dimidiam dei iuftitiam habeant Sacerdos auté de oibus de quib9 de9iudicare poteft habet iudidri Siergoiudices totvoluminib9emdirivixpofluntlitigiis fi'nem imponere:quid faciet facerdos qui pauca vidit in tanto iudicandì difcrimine:8i ideo vtfacerdos fit cautus auditor in auditione con feffionis multa debet prudéter agere. Primo debet dedoratione etfuimet iudido Ruenire.ps.Manc orario meapreueniettci.iti mane et in initio conuerfionis petóris orario cófefioris debet pr§* uenire deritquerédo ab eo auxiliri ad fubleuandri afinu peccatoris: et hoc modo fi Ieuauerit facerdos oculos fuos ad montes vnde ve niet ei auxilium /81 quaerat titrimodo chrifti iefu funt non quae mridi/nonqu?pecuni§/aut lucri presumendo eft et ita credédum q> vnctio docebit eride omnib9:imo qu§ pricipaliter folét querere mali curati 8C facerdotes/ 8i religiofi fcj lucru: telle euangelio eis

m ini

x DePenîtentia. etiam nolétibus oceurret Ait enim ille qui métire nô poteft .Pri* mum querite regnu dei Si iuftitiâ eius Si hçc oia adiïcienf vobis.

D fi diffioiltatem cafus inuenerifctunc benigne potent dicere co Confefiïo fi'tentï.cafus ifte diffïcilis efbtractabo de eo aï fapientnV? neminê De his fl reuelâdotet tue dicâ tïbi reuertenti ad me infra cernì tëpus qd age confefibr re debeas.Nec debet cófulens aut cófultor cito dare refpófumded agere d; bene & mature ornes circdftantias cafus eôTiderare : quia de peri* circa dim culo aïae vtriufçagif.VndeGuills parif.lib.de pnïa.In his q du* cultates bitat facerdos eu fapiétibus pfiliû habeat/vel ad fuperiores remit emergen* tatDebet enî effe medioaiter h'tterat^alioquïn côfefiïones audi* tes* re non pTumatînifi nouent feparare preciofum a vili:aut inter de*

xteram Si finiftrà difcêrnere. Ars enï falutis animanï eft ars arti* um.Oportet enî q> friat înftniere penitentem Si inquirere de fide eiustde articulis etf/de irtorib?/de operib? miferïcordiç/de decern mâdatis dei/de virtutib? Si vitaïs/de fepté petîs et eoni fpedeb'7 de earnalib? et fpiritaalib9jpctis.Sciat petâ ignorâtibus detegere: et eaquçobliuioni tradita funt ad memoria reducere.Sdat fode* re parieté vt videat abominab'ones maïoresteV inftar venefici iti cantâtis fapiéter eiieiat afpidë de cauernarvt obftetricante manu fapientic educaf coluber tortuofus.vt videat mirabilia in .pfimdo id eft in cordis peccatoris abyfib.

E fEIn interrogâdo ant prima cauere debet ne fcrutinin fuu icipiat Confeflib donee petór ex ore fuo ea p nouerit côfi'teaf.Melius enï eft q> ore De modo fuocófeftionéfpótaneavolutatefaaatqexoreaheno.Scripta eft interroga enî.Cd ipetes a riximo tuo rem alïquâ quâ debet tibi no ingredie di penice* ris domiï etfvt pign? auferas:et îlle^feret tibi qdhabuitDebet eî tes in con dicere facerdos pfitenti.Amicedicqctfas:etpoftea adiuuabote. feffione. £ Sedo fi ex ore fuo quecóq? nouerit dixerit penîtés'.tûc facerdos

côfiderare habet ftahî Si quaIitaté/& côdïtioné côfitétis:et tiîcpo* terit aliqua pferutari quib'huiufmodi pfonae folent obIigari.Sicut dïciturEcclï.xxxviï. Cum viro irreligiofo tracta de fanctftate/& a! iniufto de iuftitia:& aï muliere de his quae emulaftcâ timido debelloxtïnegociatorede fraudexûemptoredevenditîone &c. Aliter enï fecularis:alïter religiofus interrogâdus efttaliter mer* cator: aliter operari? dïurnus: aliter iuuenis:aliter fenex. CD Tertio qj interrogâdo verba pietaris/ ppaflïonïs/& ïfirmitatf/ 8i blàditïanï fiue benignîtatis exhibeat contiti. Capiédis enï aui* bus(ïnqt GuilOfimilitudo fonit? fui aut garrïtus ptëdif.Sic infi'r* mo verba benignîtatis Si côpafïïbnis effigia Si côfbrmia exhibe. Côfîgura ei voce tuâ fi vis vt ad parata tendiculâ veniatlllaqueâ*

Sermo.XXIIII. Fo .XCIII . dfs auibùs 8C eapiendis pifcuV? efcula corà" ei's ponunf g eos attra* hantmo coram eis expouentaculd erigifquod eos terreat:nec ibi vir tenens baculii ftatuif qui aues abigat Latratu canum et inda ^ matione no capidtur Iatrones:fed potius admonentur vt fugiant: autvlulatu lupino ouesaut agni. Liberare latronévideturqui ei predamauerit.Q.ui eni fie dure increpant cófitentestquid aliud fa duntq eos inftruerevtfugiant:& eis quali femilud roftro/voce/ et plumis exteriorifcj cóuerfationcgalh'nis xpifeexhibét. Ofcn* lari eni debet fihus rediuiuus ed mortuus firerat et reuixitt ficut % fedt pater cceleftiscadés fuper colla eius.Portà" eni te debesex* hiberenonmuró:vtperte penitésintroeatHaec Guills.ps.Dili* gitdnsportasfyon.i.eosquifefaridt portasvt'pctdresintrent in fyon.i.in cótemplatj'oné fui & dei vt funt pfeflòres & predicatores et hoc fuper oriiia tabernacula iacob.i.fuper prejatos qui no ftant fuper ouestficut tabernacula mobilia funt:& contra ouesclauddt hoftid mifericordfeyet boni exépli & doctrin? vbi deberent fe face rehoftidvtfuiintrarentSaeerdosnépevidens iumétum fratris fuiinfoueàceddiffefm mandata legis tenetur ipfumfubleuare. Dicuntaucupes lib.de aucupio.c.de pituita.;) pituita procedit in auibus predadbus ex comeftione putrid? camis no lotg.Curatue auté lotioneaqu?roface?&vnctioneolei amigdalord.Sicihaia nobili tadturnitas peti caufaf ex putredine horrédi peti maxime Iuxuri?.Curaf auté dulcib' & leuib? verbis Sino obiurgationib?. (Cduarto habet facerdos prudéter et caute interrogare penitene tem.Similis enim eft petór herido qui fe fuis fpinis inuolués vix poteft euoluùnifi per aqua diferetionis et iudidi.Guills parif.lib. depafTione dni.Nullafera/autpifds/autauicuIade manibus te* nentis facili' effiigit aut elabi£:q mifera corda peceantid aut peni tentid de manib' dei et cófilio confefiord.Nihil eni humano cor* defugatiusmihilonen's et iugiimpadentius:nihil ad cuftodien* dum/autrecIudendddimdlius.Q^uicquid enifenfu(vel cogitatio ne oceurrerittillud ad fe trahit &aliis abripitideo caute ducendo. Nam nulla defideratior deo pr?da q peccatora.Ideo qui fua aufte ritate & indiferetione deo earn auferunt:toti curie coeletti gaudi» auferdfcpeccatori vita et falutem:deo gloriarci &ìaudem:in ipfos

Ìeccatores homicid?tin dea impiù& inangelosiimici.Hec Guil. nvitispatrd legiturdequodà* iuuene tentato ftimulis luxuri?:

qui parat' jppter hoc heremd deferere cucurrit ad fenem quédam (ed inexpertum:&in confeffionefibiaperuit tentationis fuaemo dunu qué abhorrens fenex dure ihcrepaiut eum dices. Nihil libi

De petiitetitia. tate vtiq cpnh'giffe : Si q> tlla tentatio ex eùis defechi procedebat Tunc quafi defperatus ab eo recedes l'uuem's obuiii hahuit aliti fe nem prudente Si exptu.Qjui iuuené videns triflé caufam ta'ftide. eius requiMuit: qui ei narrans cafum fuum : ifuper Si prion's fern's afperri refponfurmdefperatri fe effe cófeffus eft, Qjié fenex blade cónfolatus duxi't ed ad illaimifericordé fené ad eccella oràs cu iu* aene flexis genibus dnm:vt ad l'pm dirigeret demonétqui iuuené monachum tentabat:& tunc eis apparuit panati? ethiops igneas fàg&tas contrafeneftra fem's dirigés. Q,ui fenex protinus exiliés quafifuribundus hac iliaca? difcurrebatQLué protin?argués vene randus fenex ait. Q.do tu dure increpafti iuuené iftri fup tétatióe grandi qua aflidue pati'f :& tu vnà illa vix vna hora fuftinere pò* raiftiV AIÌOQ* itaqs hui? exéplo difee miferen.Et dato q> peccator fit omnia dicere parat?:nihiìomin?eidat?é facerdos ad examina* du iudicùl ei? ne fgnoràtia iut[ aut feti femitas mdicii puertat Et eniom'ciuvnniurifdictionis facerdotalisiftrueclaue fd§ petóré. <CQ,uinto caueat prudenter confefTor ne prima directe iterroget grandia peccata Si vdiat fed quafi circuendo de leuibus quae qua* fi nihilum reputantur: prima interroget quae ad grandia pducunt ne nimio pudore affectus peccator ed prima de vilib? interroga? daudat os.Via refolutionisprocedere debet penitens a maiorib? delictis ad minora: Si hoc deftruendo congerie peccatord : eeótra facerdos a minorib? ad maiora edificando Si inftruendo penitété Si hecefi: via cópofitionis.Sicut eni non nifi drcueado montili ab rupta fcanduutur ficut nec nifi difereto circuitu facerdotis peccato rum congeries 8i aceru? ppenditur. Si erti voluerit de peccato car nis interrogare debet prima de peccato gul? inueftigare fi nimùi carnem fua nutrierit:& fi fic fi aliquos ex hoc carnis ftimulos fen* ferit/ & fi fic fi in eis delectat?fit:deide fi cófenferit: deide fi in op» exarferit. Aut fi fuerit vxor vtru vira fuiifemp bene dilexerit : Si nunq cu eo rixata fit.Si non/vlterius nó inueftigetSi fic/tiic inue ftiget fi in tali odio pfeueràs ad alia vira habuerit cócupifcétiam: deide fi confenfum: Si fic cófequéter. Aut fi fitadolefcentula fi ali* quando in choreis cantauerit Si faltauertt:fi in eis carmina turpia cecinerit: fi in eis delectata fit / fi fic chorijando ah'qué cócupierit: fi confenferit Si de cófenfu in op? pueneritEt cófequéter de cófue tudine interrogandu eft.Debet enim prudés cirurgicus attingere vulnusvfq? in profundd:&quanto profondi? efl: vuln? tanto curat: dimcuius.Prouerb.xviii.Impi? cum in profonda venerit peccato mmcontém'tOfe?.ix.Profiùtdepeccauenit.incipitvti'q3vulii?a

Sermo.XXIIIL Fo.XCIIIL mala cogitatione quali in fupfi'cig: deinde profundatur in morofa delectatióe fed profundius efficitur in confefu Somala operative: profundiffim n eft in mala confuctudine& defperatione. V n ne* cede eft vt.vfq? ad profiindum attingat medicina confeffióis & po natur fecuris ad radice arborisrvt fit cófeffiooim vniuerfalis.Pars ti'culari eni fudore non fanatur ifirmus fed vniuerfali: vt no loqua tur parti azotice:parti iudaice.E t fi dicatur q> nó licet facerdotf in terrogarepenitenté.*quia fcn'ptiieft.Deuteronomii.xiiii.Cii repe tes a proximo tuo ré aü'quä qua tibi debet non ingredicrìs domii; necpignusauferesfedftabis rbris:&dletibi^feretqdhabueriti. vt quidam praedicauit noningredieris confci'entiä pecca ton's vt eiidas peccati] quo obligata cft anima ei 9 dyabolo.Dicit* q> fi do* m us. i.confcientia proximi habet priuata bona quae non expedit alii reuelare non debet ea ab eo fcmtari ne inde glorians efteratur ex ill's bonis in vana gKam. Secus eft fi proximus habeat doma plenam latronibus volétib9eu interfi'cere:tunc llli debet agire prò pte quivenit vt illos latrones profùgos fadat, C Sexto fic difcrete interrogetvt enormia peccata nó doceat quo rum deficienti Si tétationé affert ipa eorti notida. Cuiufmodi funt qu?dam peccata carnis ä nec in toto corpore fcriptur? facr? expref fe leguntur inhibita.Cui9hanc inquit Guil.puto effe caufanr.quia? de9nung voluit ea afcendere in cogitationib9 hominii propter ab* nominabile feditati fuä. Noluit ergo ans fua j>hibitióe vi leué da re occafioné ifirmitat? hiian? talia cogitanti.Ex quo fcquif q> iter rogare non debet facerdos de fodomia gab apoftolodicif paffio ignominia qfi nó dignanoie.No eni eft aliqs qui ip3 vitin audeat noiarei pdicatióe.*Vn fup illd.Gen.xviii.Defcéda &videbo.Gre gori 9.Magna enormitascrimis fl fdété oia dubitare ccegit. V i i quidà fancti dicrit q> ipo noie peti aer infi'citur 8i itàta vile é q> dya boi9 ipm embefeat EzechieIis.xvi.Dabo te in aias odiétin te filia rum paleftinarùfl erubefcntfup via tuafceIerata.Tàeideteftabi leéq> düs i pptiapfona de ilio le vidicam't cu eét hois natura acce ptorus:&cdeffetincamationé^mifuimsabrah?.Genjcix.PIuit ergo dns fup fodoma.&c.Propt'qdficpeccatesnreputàfadeo ec hoies.Efa.xxxiii.Proiecitduitates illas qnqjtnó reputami hoies. C^Septimo fic cauteiterroget vt ad minutias peccatorii&minu*-tas ciraiftantias non dto defcendafcquiavt iquit petr9cator :delcéV dentem vfq?ad idiuidua peccatela iubet chrift9quiefcereae peti, kicogniti ingfitio det pecca'di occafioné.Q.ui nimis emiigft••eliciti' Émgumé.N ltimur ei i vea'tu;cupun9 fempq? negato.Vó dejege

D e Penitentia. Vefceri àicit Lex fubitrauit vt abiidaret deliduRorHLv. Q_u ia p legis traditionem effe pdam peccata inotuerat t vrl magi's hoies ih ea exarferdtCcffet igu? nimia inqfirio. Verbi gfa.Si quis con* fitehir fe aliqui cognouiffe non querat vtm eà ate vel retro cogno uen't.Sunt eni eloquia confefforis eloquia dni.EIoqm'a aut drli ca fta.Hec petrus càtor.Si tri cófeffus fuerit aliquod enormevitm in generali; pót eri folicite monere vt magis particulariter horroré il ìius detegatdicédo: quomó hoc petni ppetrafti:n5 defcédendo ad modos afe forfan (ibi confeffos.

F COctauo fi cófeffus fuerit enormia peti: & oia q" habuerit in cot Confeffio de fuo euomuerit vel dixiffe fe profeitus fuerit: eii cófoletur 8C ih* Q_uó con ftruat: moneatq?q>gfasagatdetàta cordis euacuatóe&tidpidi feffor d;có li euafióe:& qiio fecit bona dieta:& q> fine dubio nifi de* cótuliffet folari cófi* fibi gfaj nó powiffet tantii vims euomere:& interi eu etii medio tété poli q criter increpare q» in tanta mala ùtdeidedeClapfus eft.Sic tn fiat cófeffus é. obiurgatioinquit.GuiI.parif.vtcareatcótumeÌia 8C fupcilio arro*

ganù'a? & indignatióis. Sic eniferiendus eflvetus hó vt nó IedaC nouus.Sic eni fé habét vetus hó 8C nouus vt hó 8C ferpés ipm ho* minem arreptii drciiuolués. Da igitur lapides in ferpenté iadiic* aduertatur ne ferpés de lefione ipfiushois adiuuetur& ita ver* bo dei quali gladiovel lapide ferpens feriaf/ne hó cui*liberatio q* ritur vulneretur. Ad mortifi'càdri igitur veteré hoiQ 8c corripien* dum poteli prudés confeffor inducere queoiq? timore cófi'giit vete rem hominé : vtpote oliédendo picula inferni 8c iudidord dei : 8t mortes eoram qui pramenti funt 8c in fifibus lapfi funt. Valent etiam ad hoc paia? amore viuifi'cit:vt funt clemétia dei q eum ex pectat ad miam:dona qua? ti contulit t i tpalia q fpiritualia &be* neficia redéptionis noftr?: quib*(licet meruiffet) non priuauit eii Terdo ad hoc inducere pót qcaq? pudore confundàt : vt offendè* do vilitatem peccati fui 81 confiifioné qua habebit in iudicio dei. Q_uarto queoiq? feti indignatione inflimit: vt oiidere quo pctrii eft inimicus dei qui eli fu* benefactor/Iaqueus dyaboli feruus ei*; & quo nulli*vaIoris é quadiu eft in huiufmodi peccato: 8C qiio fer Hit 8i feruiédo ola perdit t i naturalia q tpalia 8c eti'a fpoalia gf§& gNanvt ex tìtz pditióe idignet? cótra peccatii. Q.uito queròq? tri* fh'dafalutari exafbit/vl' fetódefiderio ftimulit dicédo ei.Tu pau* lo ite dign* eras (odetate demoni! 8C efónitate penai);: tu nocdi gn* efficerf ex dei mia 8C *tuofiffio ope qd fecifti focietate dei 8C angelorà 8c 013 fetóri! 81 fctard.Tu oia bòa gaiq? feceras pdideras nncoiaredditofattibi.Sexto^

Sermo.XXIIIL Fo .XCV. recount vel em'catia fua confortant: dicédo ei anteg hue vcnùTes plenum erat cor tun triftida 8C tremore: nunc auté fentis interius gaudium quod nulli bono mundi equipolletmec pro omnibus mn di bonis velie deberes vt tantum facinus non reueIafles.Tu es fi* h'us meus in xpo:ego te amo ficut filiu rneii vterinii. De cetero fi quid occurrat confidenti? tue accede ad me ficut ad patte : ficut ad diligentem te.Haec enim funt 3 veteré homùié mortificant & tor quent:& nouu viuifiant/riutriut/confortant Sc adiuuant. Sic eni more illius veri famaritani infiindat facerdos in vulnerib? faucia ti vinum obiurgatióis q> non defit oleu confoIaabnis.de.pe. &.re. Sacerdos fit dilcretus & cautus vt more periti medici fuperinfhn dat vinii 8C oled vulneribus fauciati diligenter inquirens 8C pctoiy drcumftantias 8C peccatoris quibus prudenter intelligat quale de beatei prebere c6filiu:& cuiufmodiremediil adhibere. |£Nono debet facerdos inquirere a confitente fi fit paratus emédare in me lius Vitam fuam 8c de estero abftinere a pctis 8C cauere a recidiuo Maledictus eft eni ois qui reedificauerit hierico.Iofu?.v. Et pre* ceptum eft loth nó fold vt exiret de fodomis fed de omni circa re* gioncSecudo moneat eum vt vitet omnes peccandi occafiones t vtfpectacula/choreas/tabernas/& malaconfortia.Non eft tame" voto obligandus de emédatione facienda neqs promiflioneme po ftea recidiuas fractioné voti incurrat:&: addat peccati! pctó.Exigi G tur enim 8c fufficit folius .ppofiti firm itas.Terdo eii moneat prin Fornica cipaliter circa peccata quibus maxime indinatus eft : 8C area ea tio. det bona monita 8C remedia maxi? contra peccata luxuri? 8C for* fre* nicationis fi paratus é emédari dicens ei. Amice velles eflelepro ques coit* fus:rndebit non pro toto mudo. Q.no ergo inquiet ita fuiftifatu? maxie ai h?c agere:quia naturale eft q> qui cognouit mulicré cu qua lepro* no fua é pi; fus rem habuit effidtur leprofus : vnde plures fàcti funt Ieprofi 8C culofus-cognoui plurimos.Dicùt eni mediciq> mulierhabjitra fepellicu* lam & fofiiculas in matrice 9 retinent ih fe ilia maflam corrupta: 8C refiftunt ne infidat totiicorpus eius.Sed iter omnes partes cor pons mébravirge tenerrimu eftJdeo cotingés ilia maflam corni ptam fadle inficitur & cófequenter totu corp?. Si te timor dei no reducat ab ilio vitioifalté timor tu? pditionis 8c infectionis corpo raIis.Scctido multi coitus abbreuiant hominisvità vt diedt medi d:8c philofopus libro de morte 8C vita : fùpefìufa multa femia fe* nefcunt:& fequiturqjfeméampliusdeficatfubiectu :&hocdidt . ps.Viri fangiiinn & dolofi non dimidiabunt dies fuos.Terdo ac cidit ex ninno coitu debilitatio tanta capitis $ infani vel quafi.

'• .Depenitentia» alienatifuntRatioeft.ga fpermaqdelideciTirtnaccrebr'o$ ma* lori parte f m Hypocraté p m'rnùï coita tolli£t& ?fequêter quafï ex quadâ violétia nutrimento" SC fornita ei?.Ideo de neceiïïtate feq£ ei? debih'tatid'.et ex pfequêti fenfuiî qui ibi fût debilitati alienatio. Récitât Qu'ils parif.de quodâ fcholarigppepafcavenitad que* dam cofeiTorëparifi?:& coràmultis fcholarib? afïïftêtibus dama ràtDnejpdeoaudiatis me in cófem'one.RnditcófeTor:n5 polla pre mvititadiae:S quia te nag audiiri.rndit alius.dne.p deo audia tis me:ga tanti debilitate capitis patior q> fere infanio:& confiliii gfiuiamedicisnecaliquid jiruit:vnden5 credo q> polïïm pueni* re vfq? ad domâ meâ priufg infama. Securior autê effem fi brï pfef fus eflem.Tiïc cepit pfi'teri de maxima fncótinétia qua exercebat die ac nocte:& dixit q> in mane cu tota nocte iacuerat ed qdaj mu* liere'ideo doluit capuLRndit cófeflbr.nó eft mira fi ignorâtes me did caufam morbi nó curaueruat tetad fimilitudiné mulieris de q in euangelio q> patiebaf fluxn fanguinis/et tota fubftantiâ fuâ ex péderatin medicis qua dns curauit.Tiìc cognofeens fini errorem petiit remediû. Ad qct cófeflbr. Amice equ? iuuem's débilitât? 8i macilétusgbenecuftodifinftabulocito cóuatefdtet refumitvi* resfuas:fed equus antiqu? nequag.Tu iuuem's es:deceterocaue* as et fis get? in camera tua:& defiftas ab hac incótinétia/& drls'p gram fuâ te fanabifcqd et facto" é:et fic ex coita freqnti cri muliere toti? corpis debilitatio fegf. Nâ hypocras àicit q> a cerebro defeé* •dit fperma p qfdâ venas gb? abdfis nó fpermatijat hó. Gali'en? dì et q> ab epate originalit' età cerebro jp maiori pte:& fic ex nimio coita fît depditio ï oïb? mébristetiâ ei? qd necefTariiì eft ad nutrie* dii:8f maxie in duob? mébris pncipalib?:vn citt'us mori? hó luxu* riofus.Nec mira.Nâ olla polita ad igne fi plena fit aq: tn ex ebul* litione ptinua paulati pfumif.Sic loxriofus humoré fuiì naturale effundit ardés igne luxuriç.Et fic pfeqnter de aliis vitiis dici pót.

H |fj Dea monudicio peniteti§ abfoluat facerdos penitente fi para* Abfolu* tus eft emédari.Sacerdoti eni dicif Efaiç.xlii. Dedi te in lucègé* tio. tium vt educeres vinctri de cóclufione qua códudit aduerfus eum Q.uo fa* inimic? in cófiftorio diuinotde domo careen's peti fedétesin tene* cerdotisë orispdora.SoIeenÏRfcntefùgàturtenebrç/&a fadelucis fugar* abfoluere noctua.propter qd nó eft,mira fi puerfi 8c incorrigibiles g a male peccatore agédo ceffare nó itëdût pfeflì'oné 8C pfeflbré odiiit.qa Ioh.iii.Q.ui

male agit odit lucé.&: nó venit ad luce vt nó arguâtur opa efcnon venit ad lucê.i.deiî illuminanté.ps.Xenebrç nó obfcurabunf a te: quia petâ nó obfcuràtur a deo g ea nouifcnec ad liicé.i.cófeubréqui

Sermo.XXHIL F o . X C V L N

tenet lumen difcrehbnis & fciétiae.vt cognofcatetiudicetdeoib* malis operib' pctcrn.Qiii auté feci* veritaté.i.de fe ventate dicit vem't ad luce vt manifefìétur opa cfrga in deo funtfacta. Glo.Cd difplicent mala fua et acculatine fibi ignofcit/nonfibi parcifcfed venit ad Iucé:& inripit agere cu deo qui'mala accufattgamitili bo ni eft accufatio maIi.Ex quo apparet figntiefTe boni xirìqui fe vi* troaccufat incófèm"one.Siveron6fitparat9emédarinóabfoluat eii. AltiiTioct.in qrto.Sicut in lege q leprofus iudicabaf a faccrdo» te eiiciebaf extra caftra*.qui vero miid? a facerdote/redpiebat? in tra caitra:fic in nona contente in quo videt facerdos figna intridi» ti? elicere debet quatti in fe eft afacramétorri cóionc ne idigne ad ea accedat: & in quo videt figna mùditi'a? hunc ad cóionem recipit Vnde Petr*cantor.N6debem*abfoluere autligarcincorcigibi les & impenitétes.Per Ezechiele eni dieta eft.Mortificabat ani mas que nó moniitur:&viuifi'cabant aias que nó viuunt Sed illis debemus cófulere vtbonappofiunt agere indefinenter agant/& maxime opera mificordi? fi forte aliqri refipifeant crepri a laqueo dyabolia quo tenétur eaptiui. Vnde de lajar» fufeitato dris didt. Soluite eri & finite abircSoluunt eni iamvmétemqué magifter fufcitauit morturi.Sieni difcipuli lajarti mortuti foluerét:fetorefn magisoftédcretitqvirtuté.Exquooftédirarqj nódebem'illos p paftoraléauctoritatéfclitere.quosauctorern nofirri cognofeimns nópergratiàviuificare.Haecpetruscator.Sunteiuquidà quinec cófitétur/nec relinquiit pcta:& ifti funt peflì'mi.S'unt qui cefitétur néc relinqmit:&: iftinó funt ita mali.Per cófeflibné enim vacua & . inaneau'qripuenif ad folida pfeflìbnétga ficutbaptifmusiohànis pparatori^erat ad baptifmti xpv.&ù ili? pceflit ad atTuefactioné.ift? %ofecut'è ad emudationé:ficpfeiTio qlifcuq; 8i alia opa de griebo no^ Sparatoria fut ad vera pfefiibné/&piena pctóijj remifiibné. tEXI.ipfum penitente aliqua penitentia aftringat eo q> cemutat astemi pena in téporaEExodi.xiii. Primogenita afini mutabis. ouci.primordia vit? pr?cedétis.innocentia fubfequentis.. CXILdebetpfciTor laudare deripofig pcnitété dimifit#p£ duo». Primo fpter faluté penitentis attnbuédo deo gloriam dicés.Càs temusdrio.gloriofe cnibonorificat* eft,cquii.i.vetcrem hoiem.& afcéforem.ùdyabolii $iedt in mare amarifii'maru lachrymarri 8C contìirionisJForritudo mea & laus mea dris :g fed? eft mihiinfa lutem.i.ad/utoriuadfalijandumpenitentern. CScdo peridita£ cofeffor in timore qri I tioresfegb.'timctdifpb'W

DePenitentia. Q£ picftn arcdftâtias interrogâdo: vel eis côdignâ fatifiactioné imogèclo ne îminet cô velperdantlucra/autfenoreseorà.Côfdroratrtén5debrt tenori qn côn'tenri:fed débet plane veritaté dicere:et femp cogitet q> in loco J3 magni* et indido dio maior eli onïi hoîe:qa ben dei tenet in tVis. N 5 enî tudine vi* débet eis pcere ppter lucra ne Inerii pdat eterndtncc ne gram piïtê tord qs au tis pdat: ne dei gratta perdat Sdés q> meliceli filili ad horâ contri dit pardt ltare/& eii videre lachrimari ad correzione g eu nolle ptriftare ad eis/nec au fufpendid.et melius eli egro vel vulnerato qs fentiat dolore ad ve det dicere râcurationé qq> ficee arrêt* fine dolore adtêpus:ct poftea fentiat quïcg. dolore ad mortem. Talis poftmodiï feiet medico qui eipeperdt

malas graces.Sic ifti qmb? modo parât"qn audiêt triftem fnîam in iudicio poteriit fup fuos côfeflbres dicere capita agitantes. M a ledicti vos qui noluiftis nos côtriftare veritaté dicendo.Nô enim débet nifi audax mdesïtromitterefede bello fpiïali. Audita eni côfeffione trâfire débet de porta in portâ:ficnt fedt moyfes Exodi xxxii. Accirictus gladio verbi deucóTecrans man? fuas in fangui* nej>pinquora/vel pfanguineitate/vel ramiliaritate/velauctorita te/vel fauorcTranfire auté de porta in porta* eft inquirere de cau* fis Si rircûftanaïs pctôni an calu/an cu deliberatione/vel alterius fuggelhbne/vel4>priamalida/vdïgnorantiaKfactâ fucrit:vtrâ fé; ex adipe j)deatiniquitas eord/autexmade.i.vtrd ex abundi* ria bonord vel ex paupertatcSiit crû qui rapiiit necefiïtate cópul* fiifunt 8i qui voragine cupiditatis eadé comittunt Vera etia pec* catti fuerit in eo femina tu vel innatiî.Nâ fi innato" graui? ludica* bitur. Sic erri iudicauitdriscrimendemonis innata irremediabi* le crimine hominis feminato a l'erpete radicato remediabili. Sic eni natura reni hoc docet. Graui? enî fetet 8i efficacius corrumpit aera lutti fecìs q lutti plateara.Iliud eni vitiofe innatum eftu'ltud aùté ex ftdlicidio ply uiard/S" puluere folo fuperimpofito.Trâfire itaqs oportet ed per media calirord nemini parcédo ex amore vel odio.Palponib? eni didd eft. V e vobis cemétarii fubdoli linien* tes parieté abfq; temperamento.Ezechielis.xiii.

k ertio perìditari potelt cófeflbr fri cócupifcéria vtpote qn au* Confeflïo dit muliercs maxime cu côfitëtur de petis camalib?.Tûc eni fra* Cfcnon dj pa eliiuxtaigné:etpericulû"grandeeft nealiquomodo accédât*, pieffor ad Vnde&.mï.dyalogorûlegif de quodâ curato noie vrlinotqui dû vultn re* labpraret in extremis et mulier quedâ ad ed folatii et fubfîdii au* fpicere co fa appropinquaretdamauitdicés.Difcede mulier toile paleâ:ad* fitétis. hue igniculus viget Ad qd periculd euitandd primo débet lacer*'

dos in loco patéti ecclefia? no in abfcôdito «felïïonem audire-Ri*

bermo. X X V . Fo.XGVII . chard* de fanctb vietare. Thamar ed habitu meretricio anima ed peccato bene ad biuid venit quando ad cófeflionem pala accedit. Q.uam anima xps ficut indas prognati facit:quando ili' poft coti feflionem peccati dona fancti fpiritus ìmundit. Vnde feriptd euri medio ecefrae apéruit os eius & non in angulo: 8t lequi'tur & iple* ui'teumdominusfpd fapfentie &i'ntellect9.Secridoconfeflbrfa* ciem confitentis:maxime mulierd nullatenus debet afpicere. Di'* citar enim Abachuci. Facies earum ventus vrens qui infpicien* tes qnq? calorenoxiofadt febricitari, V n diaf.Non licet intueri quod non licet cócupifd : ne lìs de numero facerdotd q fufanna la* uantemfe refpexeruntSeeni fufanna Iauat edmulier facerdoti peccata manifeftat.Habet eni mulfer naturam gorgonis:cur? ca* putinfpicientesvertebanmrinlapidestquiafpectantesmulieris faciem ficut lapides fui efficiuntur impotente9. *»

CSermo.XXV.Depenitaia.8cdeconfelTione.XlX. n™3^ Orma qua proceditur in curia miae a itilo curia? iuftid? Q.do dife differt in quattuor.Primo quia in haccuria creditur reo fertili!* j) narranti factum furimecadduatur aliquis aduocat^qui cedédiicu illudfuppleat dato q> femiplene trfi narraueritillud.Nó ria iuliici?

adducitur etià tefh's qui probet contraria ei quod re 9 dixerit. V i i & in curia hic no habet loca illud.Ioh.viii. Tu de teipfo tefb'momdphibes/ miai dei. teftimoniri tua non eft vera. In curia vero iufticie_ nec credit? reo narranti nifi adducantur teftes: 8i ei vt plurima contradicitur : Si necelTe eft effe aduocatuq prò eo loquaf. Sedo quia in hoc iudicio iudex fiue arbiter ponitur fanuliaris deo : cum tamé ca de qua fi't ibiiudicidfit inter deri&peccatorem.Perfonaenf mediainter ambas partes diftricto iure debet effe iudextficut in die indiai xps iudex erit quifiliusdeieft&filiushois &hoi quali limili grada attinens.Ioh.v,Paternóiudicatquéqui t fed omneiudiciridedit filio:&hacdecaufafeforfan vocatxpsfi'lidhois: vbiloquiturde aduentu fuo ad iudiciu.Lucxii.Eftote parati: qa q hora nó putas tis ne boni terreanf cu cogitant fe iudicandos a filio dei: cdfdant eddé filili hois.Scd ex mia dei eft q> in iudicio confeffionis ipe_ iu dex eft ho purus 8ù petór ficut confi'tensJdeo vf effe ipletd in hoc iudicio qtt defiderabat.Iob.xvi. Dicés vtina fic iudicaret" vir cum deo: quo iudicatur filius hois ed collega fuo. Et vere f llud iudicid debet effe defiderabile peccatori:quia in curia iuftia'e licet aliquis rcus fit:tn ex quo non eft cófeffiis vel cóufct9 adhuc pót defendi:f5 poftq confeffus eft nó eftlocus defenlioni. Poeta. N ó eft confeffi caufa tuenda rei. Sed in curia mia? lc$ in foro prua; quato aliquis

ri

Depemten tia. apertius culpam fuàconfi'tewr:tantociti' abfbIuitur.i.Ioh.i.Sio5 fiteamur peccata noftra fidelis 8C iuft' eft de'y t remittatEfai?.i, Redimetur fyon in iudicio fcj confeflibnis vbi in alio foro fufpena deretur.Terdo gain iudicio iftonóferanturnififni? abfohmois quantdcuqs re'fit qui pcta fua cófitef.Pro eo eni fnia feretur fi ma" datis eccha? ftare voluerit. Quarto in hoc q? ille qui venit ad hoc iudiciii cu dign' effet patibulotremuneraf regno ?temo : ad quod iungitur gfa fufcepta in facraméto.Et h'cet peccator tota culpa ha beat:& deo poteftate fit inferior:tn in hoc iudicio emit de'pacé re gno colora loco pecca ti.Peflim' eft qui tale pace recufat:quà pace meritis mari? requiram' dicentes. Aue. <L Prim o dicem' qualiter in procefiu mi? fe habeat de' ad pecca toré.Secudo qualiter in eodéjxefiu fe debeat habere petór ad dcii

B tEP*,oprimofciendHqsiniudiao& in curia mia? treshabet pec Aduerfa* cator aduerfarios.den.cófciétia. & dyabold.Cri dyabolo nulla pax rius. componi poteft:cd deo faciliter & ed confeientiauó fi cneis cópo* De tribus fuerimus de dyabolo nihil timere habem'.Cótra hos itaqs aduer aduerfa* farios dedit ipe dns peccatori facramétd pni?. Secundd eni leges riis qs hs pauperi dari folet aduocatus: i6 dedit nobis dns fapientifli'md Si pctor? fe, eloquétiflì'mdaduocatdfcj lingua in cófeflione. Efa.l. Dns dedit

mihilinguam eruditam vtfd2mfuftenrareeum quilapfus eftin peccata fcj verbo fc3 allegationis in cófefTione. Et licet aduocaf iftefitfapientiflim*: taméhoshabetaduerfariosiànoiatos quo* rum vnus fine altero nihil pót facere. Ió cópofito cii vno fcj cd con fcientia tn'nphat peccator de aliis.Efa.lvii. Creaui fructd labibrii pacem.Et ratio eft quia confeientia eft quali cuftos oim inftrumé toni dyaboliriófacta pace ai ea,piicit & dtlet oia huiufmciinftnt mentarquibus deletisdyabol'non habetqd contra nos dicatPro pter quod optima eft ai ifto aduerfario coponercTd quia per hoc dedyabolo penitens triuphat: td quia in curia dei ei maxime ere? àitar.SC ei fina ferenda cómittitar.Ió.Mat.v.Efto confenriés ad uerfario tuo dd es invia fcj pntimon expectando vfq? ad itvoitu ca

EccK.Ù ri? iudicis:quia no pót ibi fieri bona pax. A morte eniqaafinihil perit conferito. Vita quippeeft dies pads : in morte vero letigii dies quanta fuerit de iure procedendo ne forte tradat teaduerlas rius tuus iudidfcjdeo:& index miniftrofcjdyabolo :& in carcere fi^infemimittaris.Amendicotibinóexi'bisinde donee reddas, vfqsad nouifTimu quadranté.Et quia nihil habesmec temporalis quia ea dimififtimec fpiritualia quia per pctm his priuatus es : tab aim iwn poteris v n | reddereiibi perpetuo iufte rcmanebis..

Sermo.XXV. Fo.XCVTII. C Dns autem contra peccatore triplicati format quajrimoniam C Prima format ex contéptu fu§ benignitatis. Q.uafi diccret Ecce Qjaaeri* peccatori conferuo:8£ tri me offendere no ceffat:dicès.Efa.xxvii. monia. Die acnocteferuo eà"fc3 anima indignatio nan eft mihi:& ibi log De tribuS tur domin? quafivir ad mulieré cuius adulterili fuftinere folit? eft quaerimo* fponfus : 8c quaii amiflb folle non irafcitur:fed adhuc fperat <ppec niis qs for cator cum eo raciat pace dices illud qS ibidé ftati fequifSfociet mi* mat de 9 ? hi pace : pacéfacietmibi. EtEfaù».xlvi. Audite qui portamini a peccatori» meovteronunquid vfq* adfenectà&vfqjad canosego portabo vos.«2Q,ua(i diceret N 5 portat mater filili fud vfqu^quo fit fenex 8C canos habeat:& ego porto vos invtero partenti? me?:nec vul* tis venire ad pacem cum litis fenes 8C inueterati pctis: & tri pete* quacriqs dulcedine pulfatus aut màfuetudine : non vult cri deo co* ponere pacem:nec ad erip confeffioné venire que offendit.Rogat peccatorem de 9 vt pace cd eo faciat que totiens impugnauit. Ro* gat eri mater dei 8C totus cetus apoftolicus & oés (aneti dicétes il lud.ii.Cor.Obfecrarn.*)p xpo recóciliamini deo:8f tri mifer auertit auditd. Q_uis n5 iuftà querimonia dei aduerfus eum iudicaret* Q.rio poteft feruus regis quifiha ei* anima fcjinterfecittpacé ne* gare fi rex ea inftanter p fe vel amicos fuos poftularetP CertcHe* Iler.iJuftaeftregisindignatio.Paci&cetigifeipeccator primo eiidendo de caftro cordis ea quae pace turbant foj peccata.ps. N o eft pax offibus meis a fade peccatori! meomm.Ela.xlviii.N5 efi: pax ipiis dicit dns. H?c auté per cófeffioné ciiddf.ii. Mach.xiiù. Q.uadiu fupereft iudas.i.quadiu differt ho cófiteriripouì'bile é pa* cem effe negotiis.Qi fi noluerit cd deo oponere pace falté treugas. jMallet enim dns treugas q guerra. fi noluerit facere pace vel treugas:tortus flàmis ppetuis aliqri clamabit que/ens treugas 8t non exaudietur.Nefcit eni quid pédet ante oculos fuos: forfita eia ua vel malleus mortis.Nefcis enim quid craftina dies pariat tibì paradifum vel infermi. Vigilate itaq? peccatores:quia nefeitis qfi ftir.i. mors véturus fit/fiue in prima vigilia/fiue in feda/fiue in tee tia/fiue in quarta fcj in adolefcentia: iuuétute:virili etate vel fene corte. Delicatus enim dris querit vt des ei panem delicatum pue* riti?: vinum iuuétutis: velfinon feceris:faltem reliquias poftulat vit? tu? in quibus efuriens reficiatur:quibus reliquiis ficut paupe* cuius gaudebit. Dicatq? mifer peccator : reliquia cogitationis di* emfeftum agent tibi. Bonum enim eft poft hanc quammoniam 8C deum iudicantem praeuenire : 8c hac praeuentione dyabolum aduerfarium fuum fupplantare. Cum quis offendit dominum

n ii

De Penitentia. fun: optima conlilùî eft tp proddat ad pedes etfanieq ab eo exeat aliquod mandata irreuocabiletquod non fecit amáa'ó fufpenfus é Coníilra" fepe bond eft vt qui inuma fecit feftfnet aduerfariû fuá praeueniretvt caiifa fuá apud iudicé mêlions fiat conditionis. Sic praeueniendus eft clamore confeffionis dyabol* qui eft accufator fratrum:& non expectarer q> clametcôtra nos. Pra?ueni inquit.ps. in maturitate & damaui:& hoc iuftû eft : qm ipfx Riienit nos ex chántate fua iuftificado nos.ps. Dñe praeuenifti eu in benedictio nibus dulcedinis.i.Ioh. ùïi.In hoc eft charitas non quali nos dues xerimus deiî :fed qm ipç prior dilexit nost& mifit filió* fua $pia& tionem pro pctis noftris.15 nos oportet Ruenire eiï clamando pro pctis nris mîa3:& gras agédo de benigna expectatôe ei'Sap.xvi. Oportet Ruenirefolé ad oronë.Prçuenit ei nos vt nos iuftificet 8t ametiRueniam* eûclamorecôfefiïonis ne nos condénet

P _ CEScdam querimonia format dñs contra peccatore quçrês fefpo Reftif utô liatum effe iure fuo dicens f Hud. Zach.xi. Si bonû ë in oculis vris Dereftis appendite mercedêmeâproqualaborauiïn crucevfqj admortê. tuédo i ite Nunc autem fpoliauenît me feiplîs 8i oib* bonis. Peto igitur lit gnî deû integra f m iura reftitui. Alioqui cum michea propheta.i.c.Super fpoliatû. hocplangá8¿ vIuIabo:&vadá fpoliatus & nud^.Äblata enîdeo p

pctm qttuor fût g tenet? fpoliato reftitueretvt dicit.Guil.parif. li. de pe. Pn'miî eft q> toto tpe peccati fraudauit deû debito ferai do & cultu.Nihil eni deo grata fecit toto tepore quo hoftis ei'us fait. Ideo iactura illa tpis cüfacultas ruent reftituenda eft.Scdo deû to to tempore affumpte negociatíonis lucris fraudauit, Tenebatur enim in toto ilio tempore in ralentis natura; & gratia; 8¿ fortunas tiegodari & multiplicare ea non felum alifs fed libi: & nihil honi fedtfed magis talenta fuffodit. Tercio proximiauxilioquome» dio tempore deftituti funt viui & mortui quos opedb* fuis & oras tionibus adiuuare tenebatur.lllo ante toto tpe nihil habuenit au« xiliijn quo maxime notanf eccïïaftici:quia beneficia ecclefiaftica redempdones funt animani. Talis igitur conuerfatio peccatone poll conuerfionem debet effe vt redimat prçteritam iacturam & fe gratum exbibere deo rattone expectationis : & de eo q> eduxit eumdelacumiferie& deluto fecis: &defpun'o fecit heredem& filium dicens illud. ps. Benedic anima mea dño: 8i noli obliuifd omnesretríbutiones eius.Et iterara .0_uid rétribua domino pro tomnibus qua; retribuit mihi* Calicem falutan's accipiam. Calix cní menfura certa eft aliquot bonoraoperaj.Ciitarto fi quos dya boli laqueo inetiiut : fi quos deiedt in peccata 8i dyabolotradidit

Sermo.XXV. F o . X C I X . vtadIAeratibné8¿reparabbnécomminirigíIet:ct ficut dyabolo mi1itauit:fic cétra eii militare itudeat et eripere ei quofoiq? pote* rittquafiexheredationé dyaboliiurauerítteteinecvná gleba ter* re relinquere difpofuerifcet quafi ei bellum inexorable 8c capitale indixerit Hoc eft falutare facrífidá oculis dei gratitTimó".In ,pcef* fuergopenititis necefleeftvtfpoliatus de?reftitua£in integra. Et ideo quia penités dei! fpoliauit feipfo 8C alù'stet alieno duo fe màdpauit cótra dm fui vokintatemecefle eft vt dñm mittat in pie ni fui polTeflioné:qa fieri nó poteft nifi p pieni dilectioné .Amor eni vinculó" eft quo folo vere & integre nos tenet Si poflìdet deus. Timor eni nó vere & integre poflidere nos facit.Neq? eni cor no* ftrutn poflìdet de? timore.Sic igif amor dei amore vitioni abfotf beat: vt maior ignis minore vincat: vt amore eius omia vitia pre. tenta deferattvt malit ipfis omibus carere q deo:et ponderare de bet quátum vellet faceré ,p amicitia dei adipifcéda vel cóferuáda. CHuiusautéamorisinflámationéoperaf.Prímocogitare quo E deus ipfum tidiu pertulit hofté:& tñ míe reuertenté in amplexus Amor, recipit Sí ofcuIa:& qué prius hofté habuerat/adoptat in filium.Si Multa 9 hoccófideref non dubióquinhcKvel modico" igniculu amoris in Mainare corde pctóris accédatScdo péfare debet p fit ei de reconciliatione pofíut coi fua ad deó:de recuperata gratia Si amore dei:de toti? cceleftis cu pctóris ad rie amidria'defpehereditatis etema; ad qua per gram cópnctio* amorem nisrefpirauitletitia.Tertio péfare debet gratia & amore ciernen dei. tiífimi patris qua? gratis tam indigno reddita eft. Q.uarto péfare debet vt fciat fi in fe fit amor dei:fi in .ppofito babeat amore ilium ftudiofeferaare/& de cetero cor fuiiaiftodirevt nihil ineo inue* niaf qá dei oculos offèndat.Q_uinto péfare debet quid antea erat lapas fcj extincta & fetens in naribus totius curiae cceleftis: fepul* chrum patens vbi aíam fuá mortuà ex feparatione dei qui eft ani maevita:vcrmes vitioni comedebát:vbi fanguifugf»rodebant/8C cínifes impatiéti?:& mufca grauiflima diuerfi generis.id eftvarig cogitationis affectó iùum magna importunitate piigentes ftimu . labant Se vlcerabant:& canes infernales dilacerabant Nunc vero qá canes & pora feu comi infernales abfum pferit:deus gratis re parauit ad integrum: & de fepulchro omni fpurcitia pleno templa fea'thabitationis fua;:&diuitiaram fpiritualium gazophilaa'115: et de volutabro omnium vitíoramortum voluptatis refbrmauit ad inftar paradifi o mnium virtutum voluptate pIátató.Hec guil.

Sed quia dictó" eft q> non timore fed amore deus nos amplecti* F tur Si poflidefcan ergo ili qui timore gehenne. ad cófeflìonem ac* Gonfeili'o

n iü

D e pem'tentia. A n iti g cedunt/virtute confefffom's & eriam ipfo deo priuétur. Refpódit timore gc debaIIisin.nii.primo qjfm magiftrum fenten.in.iiii.frequérius hén? acce penitéria oritur ex timore q ex amore.Ratio huiuseft:qui'avita drit ad co* eterna vtinpluritusincognifcreft.quia earn necoculusvi'di't/nec feffionem auris audiuitEfaiae.xlriii.&.i.Corin.ii. Animah's homo no pera debit? co* pit ea qu? dei funt:& maxime incognita eft in mortali degentib*. fiteantur[. Non eni guftare potTunt illa duIcedinem.Hieremi?.xxxi.Omnis

homo qui comederit vua acerba obftupefcét détes eius. Ideo pau . cos petóres prouocat ad penitentiam amor vitae etern?:plures ti* mor gehennae.Seciida ratio.quia flatus petóris .pximus eft infer* tion'mmo cófcieiitia fua eft infemus inferior.id eft infra animarti exiftés nocte & die eri torquens ex cófcfentiae rcmorfu/& aliis più ribus. A pocafaùlnfernus fequebaf eu fqj peccatorem.Ideo no eft mini fi propter torquétem intus infermicci eft confeientia malam plus timore eorri g fentit q amore eoni g nóappr?hédit/peniteat Terria ratio:quia in inferno erit priuatio omniri detectabiliri quae frit hicIob.xxvii.Diues ai dormierit nihil feai auferet Peccator auté maxime cognofeit delectabilia vitas hui':& per cófequés eo* rum priuatìoné q triftabilis fit:& Ile internum quodamodo cogno fccre poteft. Priuatio eni cognofcitur per habi tu.Ideo nil mini fi magis rimore pena* mouetur q mercedis amore. tLDicif fccto qj diis primo radicando penitériam no cómihaf eft pena fed .pmifit gloriam dicés.Penitétiam agite. Appropinqua* bit eni &c.Ratio hui* eft:quia vtilius eft & magis meritoriu de* dinare a malo ex amore q ex rimore.Chriftus autem & Ioha'nes predicaueriit penitentià vtflioré.Pr?dicauit tri dris poftea pniam illa iudeis cri ccminatione penae dicens. Nifi pniam egeritistoés (ìmul peribitis:ad oftédendri q> cria illa vrilis eft 8i receptibili's.

G _ C.Tertiàqu?rimoniafacitdnsqj<aimfùèritfpoIiat9&pofteain' Cogitato poffeflionepofitusnoquietetripolTidetfed inquietatih pofleiTio Qtio va? ne fua variis tétationibus 8i vario reddiuo.Ideo maxim e cauere riis eogi* debet penités ne moleftef deus in fua poffefTione.& facere vt de* tatiomb? tri eo quiefeat vt in fua hereditatcEft auté prima inquietano par dris inqe* nulonibabilonioni vagitus& vlulatusqiri deriin hoie quiefeere taf in pof no finunt.H i funt primi motus cócupifcentiani & odioni nforum feflìóecor HiftarimalIidédifuntadpetri.Primdtenédifunt ne^cedantvt dis notòri. t£rius:detride allidédi ad petra xpm perinuocationé ipfi? vel me»

moria paffionis/vel timore/velamore ipftf reiia'édi.Scctoabiid* end? funt rinifes egypti?/& mufe? diuerfi generis g araiuolitart tesmeorde penitéris deu in ipfo quiefeere nQfinuntvHgfunt ira*

Sctmo.XXV. Fo .C. mudata cogitationu fantafi§.de quibus quidà aititi curfu tot fan* tafmatu turbaf cordis fabbatti. Hae funt mufca? moriétes que pet dunt fuauitaté vnguéti.i.deuotioné oratiortis qua velut falubri vn ctione refiriiitur. Putas vbi eft m ufcani inairfan'o quéq quiefccre pofTe.2 Ha; funt aues quas a faoificio abrahi abigebatGenef .xv. Ha? im proba? in vnguétii orationis fè imergétes facrindii fpirit? cótribulatialiqn inquinare conatur/& deuotioné 8£ odore fuauita tis perdere.Hani improbitaté pleniq? inuiti & renitétes patimur. et tue no oino obfunt:fed patientia" & fortitudine noftra exercent Magnii eni eft tanti mufcani multitudinem vincere 8i cétra eas preharuVn & viri fanctiab huiufmodi cinifib' moIeftatur.Haec eft plaga dnifum g non legit? curata.Exodi.viii. Plaga vero mu* fcani grauifTimard diuerfi generis curata legit\ Ex quo daf intel* ligi q> mufea grauifli'ma no fine aculeo puctionis & inquinamelo delectatióis cft:vnde necefle habuit curari.Curata auté legif vir* tute orationis moyfi vt doceremur virtute orationis inquinantes cogitationes abigerclftae funt cogitatiées ad quas afiiieti pptet mala inclinationé affiduo pungut 8C inqnàt pfeiétia vfqs ad pfenfd tfjlnfecudapartevidendueftdeom'aispenitétis. Vnde quinqj H officia gerit penitens in iudicio cófelTionis.Primum offidum iu* Confeflio dias vt fit ipfe fui & fu? cófcientiae iudex.Ofe?.ii.Iudicate matré Q.uiq$ o& veftram.Tribunalvero vel folid eftratio.Prouer.xx.Rexqui fe fida peni* det in folio iudicabitpopuld fuum.id eft homo qui vtitur ratione tétis in co tudicabit peccata fua q funt populus petéris. Accufatn'x eft cogita feflione. tio eiufdé.Rom.ii.Cogitationu accufantium in die quo iudicabit deus occulta cordium.Teftis eft cófdentia.Rom. ii. Teftimoniii lllis reddéte cófdentia ipforu.Imperator huius iudicii de' eft qui dicit Mich.viii.Iudicabo tibio homo quid fit bonii:& quid deus requirat a te. Vtiq? faccre iudicid 8£ iuftitià.Et hoc ideo:quia ho* mo facicndo de fe iudicid honorificat ded.ps.Honor regis iudicùi diligittiudidd foj penitéti?.Turpe eft regi ai in regno luo de ma lefactorib' negligi? iuftitia.Iudich.ii.Non mortui qui funt in in* femo dabdt honoré & ùiftificationé deo:fed aia qua? triftis eft fin» magnitudine peccatord/fcilicet per cótritioné/ & incedit curua/& in infi'mis fcilicet in cófeffione fe humiliado.Terra enim corporis noftri nobis data eft vt iuftitiam de ea faciam'. Imperatrix vero eft voluntas hominis qua? f m fanctos in regno anim? eft regina. Concilium huic aflì'ftens iudicio eft ommii virtutum concilium. In concilio enim omnium virtutum iudicandus eft qui confite* tur. Optime quippe iudicat caftitas luxuriam:& fola fere nouif

n ini

DePenitentm. g rea gq? digna dânahone fit: Se fie de aliis virtatib*. Luxuria enî luxuriam iudicare non potefbquia par m paré non habet imperia JErubefcat propterea Iubricus facerdos cum luxuria pollutû audit penitent&Carnifexeftipae timor dei:dequo.ps. Configetimore tuoearnes meas. Camifices exteriores funt mébra corporis exte* rioraquaeiftud iudiciû debiteexecutioni mandat. Sanguisautë qui exit dçfic iudicata peccatore poffunt dici lachrymç. Amos, v. Reuelabitur quali aqua iudiciä.8C ps.Exitasaquariideduxerunt oculi mei. Lex auté fm qua profertur iudiciu eil. Die iniquitates tuas vt iuftificeris.Efaia^xlin.& Prouerb. xxviü. Q.ui cófeflìis fuerit peti fua miam confequetur. 16 quando homo deliqiiit Sc pe tit ius curiç:& q> fiat ei fm legem prineipis non debet ei denegar! Lex auté qua ftatuit eft vt habeat miam fi petat.Q,n enivocauit mattheû" qui magri* peccator erat dixit.Difcite quid eft/miamvo lo'.SC inhoc efl: curialitas deig talëlegë dedif.vt qui contra fealle* gatmiam habeatldeo dicatulud.ps. In lege tua miferere mei Sc ps.Dulds SC rectus dns:propter hoc lege dabit delinquétib9 invia Snia vero finalis eftabfolutio pct5ris.Efa.iiü. Abluitdns fordes filiarum fyon in fpu iudieü. Et mirabile eftq> ho refugit hunc ho* norem SC hanc curialitaté fibia deo collatâ. Magna curialitas fit hominiquando de fuoforefacto dicitur fibnfis iudex egoponäme fuper te.Sic de 9 conftituit heminé fuper fe iudicé: & fi de feipo iu* Iticiam fecerit non a deovlterius iudicabitur iudicio côdénationis fs.Nec dänabit eu cö iudicabitur Uli/ fcj penitenti a cófeflbre dice te: abfoluo te.ps, Feci iudiciû 8C iuftitiâ: ideo non tradas me alti tiiantibus me.Q.ui enî refurget Se releuabitur in hoc iudia'o:rele* «abitar in fecüdo. Apocalip. xx. Beatus quihabet partem in re* furrectióe pma. Propterea ipiig no refurgut in iudirio primomec refurgent in cófilio iuftorum : fed magis eord cófilio dànabuntar. ^Secundo penitens officili debet gerere .pcuratoris cuius é ma* nutenereprouentas regis &eoriiperquirere punitionem quire* gnum regis turbant. Abftulit ergo peccatorquod erat dei: feipm ergo reftituatExpulit eu a regno fuo. N â reghu dei intra vos eft SC dyabokim ei 9 pofleiforé inftituit. Duo enî groflï fimul effe non poffuntEfa.xxvnï. Anguftiï eft ftratum ei 9 fcj cor hominis : ita vt alter décidât. Vno enim exeute ali9 ingreditar quia fimuleffe ho pöflunt.Dyabol9 groffus eft p fuperbiâ de 9 p potétiâ: Se pallia breue fcj charitatis vel amoris mali îflama tis vtnîqs opire nô pôt. IfjTerao gerit officili teftis vt teftetur in caufa dni fui contra fe autegveniat dies magne aflïfie.Tuuc enïnon fokun teftabitur cô

Sermo.XXV. Fó.CL tra fe: fed etiam omnia aduerfus peecatorem confurgent. p*s. Ab altitudine diei timebo.Teftis au té debet effe contra fe : quia fur è 8i latro auferens feipm a vero domino fuo. Produca tur ergo con* tra latrane teftfmoniu coram iudice.Cdautem latrones dilcoopti funt & noti nec poffunt lateremunq" amplius redeunt Timét eni fufpendi. Sic peccata fpoliantia anima fi per confeffionem detegà turfugiuntmagis. Poftq eni hejyfeusondit regi ifrael Iatruculos fine feme & bis. non aufi funt vltra redire, iiii .regd. vi. CCQuarto gerìt officium aduocati.In confefiione enim narratur caufa domini fui quo lefus ed. Narrari auté debet h'deliter lefura eius 8i oftédi iactura eius.Sieni in iudiciis corpalib? tenéf hoies reos #dere: Si hoc maxie ,p pace Si .pfperitate tpalnquato maga

, nos nó ad fupplicia fed ad medicamela Si faluté. Nec fold debet narrare Iefuras f pcurare quàtn pót eméda Si fatiffactionépdigna CQ.«into debet effe executor diuin? iuftitie.In peccatore peniti te inquit. Guil. parif. duo funfcnaturä qua dominus condfdit : Si culpa quam de mo mifer adinuenit:& infelici cóì'uctione operi dei commifcuitln confeffione vero penitens totum quod fuum eft pvio iuàicio dànat:& morti Si perditfoni adiudicat:& gladio peni tudinis ferit:& fic eft exeaitoriuftiti?: Si vt ita dicam? de tota re* gione fiue prouinda fua feu dib'one liberi arbitrii malefi'cos oés extemiinat&affligit.Iitiautem maleficiquinqsfunt.Malecogi* • tationes/male affectiones/ male locutiones / male operatiöes/ SC male confuetudines. Et melius eft q> ipfae fe puniat ad arbitrium fui q iudicis. Quis enim dubitat minus longe iuftidari Si paniti min? iufto fub fe corà fe & a fe:g fub alio / coram alio / & ab alio? De qua iufticia didtur in.ps.Eed iudidum in confeffione: 8i iufti tiam in fatiffactione Si executionè: propterea non tradas me cala tu'antibus me fcj demonib? executorib? diuin? iuftid?.Pr§terea vbi nó fit de latronibus iufticia ibi abundant latrones :nec dormi* ret homo fecurus in domo fua feiens ibi effe centum latrones: ne* fdens quando iugularetur. Qjiot autem camales cogitationes/ aut affectióes / tot ibi latrones. Q„ui etiam fub praetextu pietatis vt eft carnalis affectioaliquandofe immifeent inter bona opera. Iob.i. Affuit inter filios dei Si fathan. Si autem Iatronem penes te malefàctorem habesmonne pretori exhibere teneris.£Q2 filati bulum ei praebueris:nonne latrodnii reus eris quidomn tua'fpe* hicam Iatronum fecifti Sed dices:per memen'pfum puniam eum ùiforo meo.Sibeneagis noli declinare lucémoli declinare teftem .T & adùitorem tu? bona; actfonis fc facerdotem: ne tibi fimul Si L*

Depenitentia. troni videaris quaerere Iatibulum. Noli effe thefaurarius 8C area rius dyaboli qui debes effe templum fpirituflancti. Vel latrones huius terra? funt quinqs fenfusnoftriquiincrucc penitétiaefufpé duntur quando a malo vfu cohibentur. Mat.vi. Si oculus tunicati dalijat te erue ed & proiice abs te. Vifus itaq? delectatur invanis: propterea fluat in lachrymis.guftus delectatur in cibis:propterea afnigaf in ieiuniis & ficde aliis.Et hoc eft quod didf. Iofue Aperite os fpelud:& producite quinq? reges.i. quiqsfenfus qu Ia* titant in fpeluca fua : dum peccata fua occultant 8i non contentile Sedquinqjpatibulis fufpenduntur dumfmvniufcuiufqs trafgrefs fionempuniuntur.

A _ |CSermo.XXVl.Depenitentia.&de fahTfactione primus. Satiflacto p|U • *f| Vbet beatus Iohannes baptifta in pricipio praedicatio Qjiófa* I f ] |iyitisfu?faceredignosfrucmspenitentiaB. Eructtisautes tiffactio ft«§ | J e x arbore nafdtur cuius radix eft in tetra:tniois & rami df fruct^p H l i l o in aercSic fructus fatiffactionis ex arbore penitéti? na* cedés-ex fcitur cuius radix eft contritio quae eft in corde occulta ficut radix*, radice con ex qua dependet tota fubftantia fructus:fic excótritione praedpua tritóis & vtilitas fatiffactionis.Trucus vero 8i rami eft confefli'o no Iatens trdco & ra fed patens in aere coram facerdotércuius triicus funt cógeries pec mis con' catorum &ramidrc(iftantiaeeorum: ex quibus duobus procedit feffioius. fractus fan'fforti6is.Q,uam fi quis debite cópleuerit Primo libro

vitae afcribitur.Efa.iiiLSanctus vocabituromnis qui fcnptus eft in vita in Hierufalc.Siablueritdominusfordes fiuarum fyonin fpiritu ùididi 8i in fpù ardoris. Per hanc alieni a domino fuint de confraterniaèiusper folutionem iftorum tn'umdenariorumcon tritioiiìs/confefTionis/& fatiffactionis.Ofe?.vi. Viuificabit nos poft duos dies/& terda die fufcitabit nos.Deum eni quafi immu tat penitentia 8i eius fententias quafi anichilat. Vnde & petrus dixit crudfi'xoribus xpi. Penitentiam agite vtdeleantur peccata veftra. Eft enim dominus ficut balliuus qui rei mifertus fufpédit eum ad dngulum: 8i parcit ei ne fufpendatur ad patibulum. Sed multi potius videntur cligere fufpendi ad patibulum gehenne g ad cingulum penitenti?: cum ni rex glori? eo cinctus eft cum pro nobis non pro fe fatiffedt in cruce. Efa.xi. Erit iufticia cingulum lumborum eius.Q.uantus igitur honor erit peccatori dngi cingu

'Io regis gloria?.* Satiftactio enim opus eft iuftici?:quamvt perftce ret dominus dnxit eum maria in vtero fuo cingulo humanitatis

B quod in memoriam noftri nunq dimifit. QLuam falutabim*.&c. Fructus. CNonfineaufaIohannesRdpitvtfructumpenitenti?fadam?

Scrmo.XXVI. Fo.CII . quia.Math.m.Omnis arbor qua; non fecerit rructurn bonum ex* Ciliare r* ridetur & in ignem mittetur. Vt quid earn coleret multis expen?cipimur fa (is agricola:**: fibiccdigniifructurn non redderetfVt quid homi* ce dignos rem nutriret deus: fi indenichil libi fruct? afferretfHomo prudes fhict?peni illud non permitteret. Propterea de arbore fid dicit in parabola tenria?. dominus fid ad eius cuftodem vt earn fucdderet. i. ad angelum cuftodem prouindae qd quem fpectat exequi diuina iudida. "Me ergo fucddamur feriam? ad praedpit Iohannes.Facite inquit di* gnosfiructuspenitentieeiidoiter trium dieruminfolitudinehu* ius feculivt dicamus llludfepeiepetitumubimusviam trium dictum in folitudine. CDicunt media q> contrariacontrariis cnrantuf. Cum ergo per C fructum prima? praeuaricationis perdita fit natnramecefle eft per Fructus. fructum fatiffactionis ipfam curari. Et quia fructus praeuaricatio* De tribus nis & peccati tres habuit conditiones.Vna eft q> erat pulcher vi« códitióib* fu.Secuda q> ad vefcendum fuauis.Terda q> induxit mortem: ficfruct?pni§ fuo modo frud?ifte fi fit dignus deo praefentari debet effe pulcher vifu.Secundo ad vefcendum fuauis&tercibexoppofito debet effe inductiuus vifaj.Non eni vult vita in confpectu fuo quid mor tiferum prefentari. CPrimoigiturfhidusfatiffadióis debet efle pulcher vifu.Tria autem fariuntfrudum effevifu deledabilem:quando eft groflus. quando eft integer:& quando benecoloratus. Groffus didtur fru* ctus fatiffactionis quando non pamapenitentiafedgrandisafTu mitur. Magna euim debet efle daua qua gigas ocdditur.i.pecca turn vel dyabolus. Stultus effet qui vellet gigantem baculo arun* dineo quovix mufca ocdderetur mterimere.Dicit eni Bon.in.iiii d.xvi. In expcneq? differt dicere bondfructum: & dignum fructn penitennejquia bonus fructus poteft did omne borni opus fi fit p* tectum f m q> competit ftatui.Dignus autem fructus non fòlumdi at bond op? provt cópetit ftatui fed vtcópetit merito peccati : qa qui pi? peccauit neceflè eft àpliora pati. Et ideo ftult? eft q aedit JJ fatiffacere deo & eidignd fhidd pniae offerre q pania fibi aflumit Cicatrix..

Ì)enitétià.ps. Putrueft&cormpt?funt cicatrices mee. CicatricesDe dupli* imt reliqe peti p funt duplices.Q.uedä funt $ nitas & iclinatio adcibus reli*

pctm pfimile/ relida ex peto etiä dimiflb:quae qdéj>nitas fàcile re ;gis in dea-• ducit morbdpib'num : nifi adhibeaf* diligès cautelalo fujbdi£:a trid*b?pec.

fedeifipiétie mee>Scde reliqe fdt mada & deformitas peti fl tato catonim », deformior.quäto magis cótinuaf.Dirit ei philofodibro de blea., $ in f enro? corga nigriora

DèPem'tentia. 1

' Hocairtemp»umitexfmltitiafua:qu^ E CPrima-quia morbo fuoremediri<ppiddrefpuut,Ethec eftma

Smlti'tia. ximainfipiétiaimumarivfqj ad morti et nolle remedid certa & De qdru* facile fufdpere.TaIes funt ficut equus vmbratilis qpptetvmbra plici inn* cracisvel arborìs pauet & retrocedit et cadit in fòueatet fe & dnm pientia in furi ocddit Timent eni pena téporalé д no eft nifi vmbra cmaat» cicatrici* purgatorii:et eà vitantes 8i fu? cócupifcentig fatiffacere volentes bus peti precipitantur in foueam inferni. Iob.vi.Q.ui timet pruina irruet airadis. fuper ed nix.Crifoftom9.Peius eft penitentià fpernere g monita

diuina defpicerbPeius eft dei offenfam fatiffactione nolle placa* re:g peccàdo dei bonitaté offendercHinc & dictum eft per Pfal.

v Populus infipiés incitauit nomen tud.JLuce.xiii.Nifi penitentià egeritis omes fimul peribitis.Qz auté hoc fit peius patet ex imi* nenti periculo perpetue auerfionis a deo. Amos.i. Super trib9 fee leribus ifrael:& fuper quarto no cóuertam.Sup quo Ifìdorus. & re dtaf depe.&remif.dift.i.Supertribus iuxta tropologia hoc poi* fum9 dicere.Prima peccata eft qu? mala funt cogitane.Secundd eft cogitationib9 acquieuifle pucrfis.Tertid qd mente decreueris opere coplere.Q.uartd nolle agere poft petm penitentià:8c fuo fi* bicóplacere delieto.Talih nirnlominus pmdéscófeflbr debet qd in fe eft tacere monédo eos vt ab ora tionibus/ieiunifs/S" elemoft* nis no defiftant fi forte aliqn eos refpiciat deus. fkSecdda infipiétia eftqn bene volunt penitere fed tamen diffb runt:& quàdoq? etià vfq? ad fine vite/.& hec magna eft infipientia. Primo quia fic morbus difficili9 curat?. Valerius lib.ix.Nulld vi* turni ibi finii: vbi orit\i.nó flat fed femp in pei9 procedit:ga pctrS qdperpniam deletdnon Ìuerit:mox fuo pond ere ad aliud trahit. Phflofoph9 Iib.de jpbleumatib9 dicit q> in capite dto vlcera fanà* tur:qu? auté in tibiis vix.quia humiditas terreftn's grauis furfum exiftés fempdeorfum tédit:&ideo interiora multa repléturfuper* fluitate.Deutero.xxviii.Percutiat te deus viceré peffimo in geni bus ita vt fanari nequeas.In capite eft vuln9 qn homo incipit pec carean pedib9 qn vfqs yerfus fine vita» cótinuat:& tunc no eft mi*, rabile fi differatmedidnà penitétia» accipere:quia gdfu homo vi* xerit:tàto in eo colligif maior vitiord fuperfim tas. Sedo quia fibi ipfi fpondet qd fud non eft dare.Spondet eni fibi die craftinam ad penitaiddqu?fuanóeftad reddendd.Talesautem licet quàdoqj aliquà penitetiam admittantaìli tamen nec diligéter pagunt nec reueréter/necdeuote:quiavelillamnegIigdt8<: obliuioni traddt: vddeill triifando itfWMterloqudtor:mre4ibjde confeffione

Sermo.XXVL F o . C I U . fodìs dicétestvel q> magna babent penitentia/vcl q> paruä\Si ma gnam habet dient q> volun t illä iuxta fe proiicere. Sed fcìat q> illä" ftiidédo deum 8C aiam jppria"#nciimt:etquam hic proiidut alibi colligent cd augmento:quädo p die quem hic agere deberét alibi agent annif.Iuxta illud Èzechielis.iii.Diem $ anno dedi tibi. Co fidera'do ergo fine videant quis de illa proièctione däni&catur. Si pania habet/cogität vel dientQ_uis dimitteret tacere qd appetit pro tä" modico?Sed fi pro tarn modica penitétia ceffare noluntpe nitentiä portabiit etemäu'n qua penitentia agent cii illis.de quib* Apocal.ix.faibif.Nonegemntpniamabhomiddiis fuismeq? a venefieiis/neqj a fomicatione fua/neq? a furtis fuis:et ad modä il* lius cui nulla quercus filue placebat vt in ea pro fuis criminibus fu fpendere£:tandem fufpendio adiieientur eterno. ÌETertia infipiétia eft dii aiTumiit libi remedfli fed nó fufficiens. Culpa enim genuit penä : SC neceffe eft q> per fiüa mater oeddaf et goliath fuo interficiat? gladio.Ifti auté libi affumunt panni cui* teliti ad perfòradam armata nequitià":& ftuldpoft naufragiii cur* runt ad pania tabula vt per ea" faluétur cu tri deberét ad maioré re currercA talib* neceffe eft vt facerdos queratficutdns a ceco dii eis iponit penftentià\Cì,uid vis vt fada tibi. Exemplum de ilio a quo prebat facerdos fi bene ieiunaretrefpondit q> nunq didicerat ilIud.Si oraretrefpódit q> nefeiebat pater nofter.Si elemofina fa* ceret'.refpondit q> nihil haberet.Q.uid ergo fàcià tilitfRndit q> bri peregnnaret; :fed q> non multa" Ionge:& fic oportuit facerdoté ipo* nere tale ei*emplaftni p infi'rmitate qua gerebat in vétre:& fub* tus per luxuria 8C guIa\Sed nó debent pemtétes velie q> pania eis imponaf penitéria.Si eni ante métis oculos ducerent quätd effet hic pati igne terreno" per vmi die: & pena" illius dici cópararent ad eternä:vel falté ad longa qua in purgatorio fi ìllucvenire potenit/ patiétura'n quo toni fupplebiit qd hic min* factum eftmó eligerét hic pania facere:licut taciiit nónulli vulpinam faciétes cófeffioné: qUia ad modii vulpis qm> anteq confi'teref facerdoti aucà portaffe Iegit?:cófeiToribus fuis qrl cófiteri volunt blande loquunturcaliqua dantes vel promittétes vt faciliorem &,minus iuftä" imponät eis penitentia".Sed fi penam alterius fetali gultaffent.mallét hic ceri tum dies penitentiae fuftinere q vnri in alio feculo.Exemplum de läguido q elegeratduos dies in purgatorio.Ideo Hieremi§.xxvi. Bonasfacitevias veftras:&penitebitdomimimaliqdcogitauit aduerfum vos feilieet in alio feculo. CQ.uarta infìpientia eft eoni quiremedium fibifuffidens adh£>

^ D e penitentià. benbfed non perfeuerant:immo (latim reiidunt/facientes de ptt ta'tentia ficut de capa pluuiali quae tempore pluuiofo acdpitur: 8C in tempore pladdodeponìtur. Multi etti inaduerfitate pem'ten» tiam ampiuntquaminprofperitatedeponutSicpharaorlagela latus emendam promittebatxeflante plaga pei'orfiebat. Mi con fuunt faceti ad longos pundos: quia vnum ptictum faciunt in vna quadragefima/&alium mittitntinaU'iCumenimdominus pet rribulatfoneseis terribiliter loquiturtadeumeurnit per penitene barn. Pfalmifta.Deus deorà dominus locutus ed & vocauit ter» ram:idefttenenos.SedcumcelTat fic Ioquf : ceflant & penitere. Sunt'vt pirat?qui penitenriam tempore tempeftatis acdpiunt: fed dum aduenit ferenitas reiiciunt C.Sectidoadhocqjfitvifu pulcher requiritorq» tract? fit integer; rtd vermiculofus interi':hoc eft q> recta intétione fiattvt no fadat homo penitentià mercatora qui p terrenis lucris multa afpera to lerantmec penitentìà infirmorum qui pro falute corporis ieiunat:' nec penitétiam van? glorioforum vt milita in tirodniis qui mul* tos pro gloria fuftinét idusmec hypocritani g exterminant fades fuastnec mulieni pomparicarà quae multa tolerit pro ornata ve» ftùirnuiec befb'ard quae ex cófuetudine multa mala tolerat non p dco fed pro nutritura:n5 demoniorà vt qct fàdunt/nó peruerfe fa» ciantDemones multi! ieiunat quia nung comedunt: multa vigi» lant:quia nung dormiut:muItu laboranfcquia nunq quiefcunt:fed (ine charitate.Penitens auté per penitentià debet intédere 8i que. rerequattuortvt deus honoretT:vt deus placet?:vteius gratia con eruet? :& vt iactura penae fimul & cófumpti temporis redimami*. Hebre.xii. Omnis difciplina in predenti non vider? effe gaudii fed meroris.pofteaverofructtipacatiffimii exerdtatisper eà reddet iuftiri?.Pacariffima.i.fadétem pacemJn cotririone enim vbi de» letur culpa pacatus eft de'.in confefii'one vbialiquid pen? remitti brreftpaatior.Scdfatiffactioquatotafoluitur emenda fructum reddit pacariffimum.

"S €Xactio ftuctus fariffactionis eft vifu pulcher fi bene dei gratia Opus. coloratus.Opera erti facta in peccato mortali & fi bona fint ex ge» Qt opera neremótamencoloremhabent meriti vitaeeternae.Goloreni ha (acta in ius tract* exterior eft diuiha acceptatio q dat operi pulchritudiné peto mot» et eà dignam reddit vita eterna. Valent nihilornin? fin Guillhi tali ad fex parif.ad fex opera fatiffactoria in peccato mortali. Primum vtile (at vtilia. eft q> talia opera funt appropinquatio 8C acceflus ad viam vitae &

quali reuerfio ad ipfam.Qtiéadmodu3 fi quis aberrauit a via fua:

Sermo.XXVl. Fo.CIIII . et ad ipfarh miertitur querendo non agit ceptum iter fed ad aliud quodâmodo tenditSic penitens per huiufmodi opera in peccato mortali facta non vadit ad vitam fed ad via vita>:8£ fi perfeueret in eis reuertif.Ideo primus fructus tabu eft reuerfio ad viá vita». Secndus fructus eft diminutio tentationiì.Nemo dubitat quin ie iuniaS¿afflirtiones/& ornes bonçexerdtationes licet in mortali fiiant'.tétationes ipfas diminuant Si virtute Si numeroata vt pau* dores fint Si debiliores:& hoc ineft eis ex ipfa fua natura et' cótra rietate ad tétationes Si vitia.Tertius fruct? eft reftrictio potefta* tis dyabolicç.Minus eni in eos poteft qui vtcnqj rebellant contra cu:q in¡eos qui omino cedentes pacifice eiì fup fe regnare permití! tunt Certa'tibus autë cótra dyabolû et vitia necefle eft adiutorem effe deûmec poffunt totaliter refiftere fine deo. Vnde Si Gregorio iiun.dyalogorà récitât de quodâ iudeo qui intrâs phann idoloni in duitatefundanafefignauitfigno cruds propter qddyaboliillic cófiliantes nópotuenítínipfum exerceremalignitatéluam dice* Ces q> effet vas vacua fed fignatâ.Qjiartus fructus eft confortatio viriti feu inualefcétia ipfarñ.Orñis eni virtus ipo vfu Si exerdtio moderatosi debito cófbrtatur&inualefcitAbufionevero fui Sí ocio ünoderato debilitatur Si tandem defidtTanta eiu'm potefl quis quiefcere q> in eo virtus greffibilis deficiet: eo vfq* ceffare a vifu qj omnino effidatur cecus. ratum ettì circa virtuté verfari q> habilitatem qua'dam fibi acquire* faciendibona/& declinadi ma* la.Nam iter lepius vili ta tu facili'us pertranfitur.Exempliì ad hoc de quodá milite qui monitus vt pacem cum deo faceret et nó pec* caretmoluit fed bene treugam ad méfem annuit/& in illa treuga fie bonis habilitatus eft q> poftea ceffans a peccato pacem cu deo -iniit.Q,uintus fructus eft prçparatio ad gratianr.ficut arado Si ri gatio praeparatiofuntad feminisexortumt&remollitiocerçad fcnpturam & figillationem/etnon folum ad gratiam fed &ad ba ita temporalia percipiendafcilicet fertilitatem/fanitaté/diuitias^ 8i huiufmodnquia nullum bonum manet irremunerat"ì.Sicucdi» dt Auguftinus q» bona romanomm morafia meraertmt obtine* remonarchiam.Sextus fructus eft impetrano grafia? gratum fa CÌentis.Talia enim opera aim inarferint d cfiderio reuertendi ad rJominum/& inualuerintcófuetudine/& impinguerint deuotio* ne:meritoria eftïciunturipfiusgratiç.Meritoriainq excongruo diuinae largitatis Si dementia;:non ex condigno noftraî wftitiae Congruit autë diuidis et largitati diuinç bonitatis fic pulfantib* aperire;ûcpem'tétib^dare:ficfequerêtibus oftédere.Haec Guills.,

DePenitóntm. * G Sedprejmïtoseftfephmiisfructe^

Satifia* pctîs rite c5feffis:&de quib* rite abfolut? eft peni'tëtias iniimctas etio. adi'mplédo fatiffadtln fatiffactione enim duo futit côfiderâdatfcj Qiexns î ipfa debiti foIuùb:&ipfe modus foluëdùitavt per datiî fiue factâ peto morì fiat folutip debiti/etper modii foluédi placeat folutio vt per moda tali poteft foluédi intelligaf ipfa penitétis exiftétia in peccato 8C extra diari fatiffacere taté:à dufoluit non placet deo/placet tu ipfa folutio ad acqm'tati* de pecca* onem debiti.Si eni per aliqué fiat extra charitatej folutio debiti: to aio. puta penç taxatç a facerdote:ficut effet ieiunare per anno" Se hmói

tue de rigore non exigif q> iterato reddat:ciï charitatë et gratiant adeptus fueritdicetpenitétia taliter facta non fit vitae eterna» me* ritoria.Cü enim eft in peto etpenitentià facittfoluitquidé debita: fed modus foluédi no placet ad vite, etemç meritu.placet tn ad acg tationé &"deobligationé.Etq> no teneaf iterare poft adepti chari tate patettga fi qsjp loco et tpe parères honorât Sc fit extra chanta témihilomin' fatiffadt ,p Rcepto illodicet modus fariffaciédi non placeat deo.Ité fi quis mihi debeat center marcas quâtiîcâq? fit ini* micus meus SC eas mihi offerat.ego easaccipiam/nec plus tene£ ad hoc poftq mihi recóah'atus eft.Giì ergo in infinita multo ma* iorfitddmifericordia q hominis :illud idem de dei fnificordia prçfumendû eft. Preterea fi oporteret in charitate fati'ffaceretcum nullus cert? fit an amore vel odio dign' fit:femp effet in dubfoter* go femp effet debitor fatiffactionis:&T per cófequés fi dediffet cen^ tum marcas deo ex penitétia» iniunctotadhuc tenerefalias dare. Item arguit feotus dift.xy.iiu.Si poft lapfum Se ante penitétiam noua no exequaf quis fatiffactioné priftini fibi impofitam peccat mortaliter nouo petótergo fi exequaf bene facifcquia actiì obedié daefacit.Sed no facit actum obedientiç nifi inquâtû illud eft libi

^ impofitu tanq pars fatiffàctionistergo in peto exiftés fatiffadt. CSermo.XXVII .de Penitentia:& de fatiffactione.IL

A g f ^ ^ ^ T r u m petór teneaf deo fatiffacere iure na turali Se duri Satiffa* |& w J§no« Videf T nó.quia cu fatiffactio fit opus iatt.iti^ petór c t l 0 , wÈlw/êÈj1® P° É a ^ e ( l u a u t a t c offenfç reparare delictua'gif no te* C£ fab'fia I^L^^iief• Ad qd dicif primo q> iure diuino tenef far iffarere, tuo eftde V n Deutero.xxv.fm méfuri delieti erit Se plagam modus. Hinc iure natu* et ab exordio mudi tribus primis peccàtib* graué impofuit fatif* rati & di* factioné.Peccauerdt eni ferpens/eua/& adam.Serpés in trib^pec uino. cam'tìquia inuid^/quia métitus/qa decepit.Q.uia inuidus audiuit

fupe*pectustuumgradicris8inonexaItaberis.Q,uia mentitus " audiuit terrameomedescunctis diebusvitaetuaìtetvfura vocis

Sermo.XXVIL Fo .CV. amifit:& venenum in ore habuit/ quia mulierem decepit, Audi* uit ipfa contereteaput tuum:8£ fie ei data eft pena pro peccato :fed inutilis.Eua autem maxime in duobus peccauit.Superbiuit eni: ideo pro penitentia iniuncta audiuit Sub viri poteftate en's. Se* cundo fructumvetitum comedit:ideo infructu proprio punita eft cum dictum eft ei.In dolore paries filios. In qua maledictione non eft dominus mifericordiae oblitus. Qi enim dixit paries fait mifericordiae:fed q> indolore fiu't iufticia?. Vi r autem maxime in vnopeccauit:quiatmcmmvetitumcomeditIdeoprofatifiàcti'5e dictum eft ei.In fudore vultus tui. &c.Et fic lege diuia fatifiactio nemdeusinftituitSedq>de lege naturae fatifiactio pro peccato fieri debeat: trìa oftendunt quae nafcuntur ex peccato : vilitas fc$ 8t vermis rodens:& repraehenfio cofequens.De prima.Rom. viii De peccato dänauit peccatum: quia de peccato vilitas oritur quae nauleam peccati caufat De fecundo dicitur lob foror mea vermi bus :quiaconfdentia quae videtur effe foror peccatoris data eft vermibus 8i fcrupulis confeientiae rodentibus earn. Siaitem'rn homo diu ftare non potcft quin afficiatur &vexeturpediculis8É pulicibus:fic difficile eft hominem diu ftare fine confeientiae few* pulis agitantibus animarci eius quifunt quaedam penalitates tor* quctes animam tarn iufti g peccatoris.De quibus Iob.xvii. Cogi tationes me? diffipate funt torquentes cor meum: 8i haecdiflipa* tio procedit vel ex mifericordia dei illuminantis hominem vt co gnofcat quid bene 8c quid male: vel ex confilio probi viritalem fcrapulum diffipantis. De tercio feribitur. Ioh.xvi. Spiritus fan* ctus arguet mundum de peccato:quia abipfo mundo accipitvnde mundum arguat:& proprio gladio interimatQ_uod fepe fit in pu blicis exhortationibus vbifalubriteromnes percutiuntur. Priua* te vero obiurgationes SC familiäres/ verecundas mentes SC tene* ras plerumq5trangunt:maxime fi dure 8C auftere fuerint:vt docet Gregorius fuper Ezechielem.Etfic iftepenalitatesnaturalit.ee confequuntur peccatum.Q^ fi peccatorvoluerit de neceflì'tate fece re virtutem:de huiufmodi partim fatiffecere poterit C Dìdf tercio q> SC fi peccator ad condignu fatiffacere non poflit iuftitiae deitex mifericordia tarnen eius acceptatun quàdo ex ma la libertate qua feipfum vulnerarne: feipfum repeutere feiat Si fuo vulneri medeatur.Qjiäquidem mifericordiam a deo impetrem* auxilio gloriof? virginis quam falutemus dicentes. Aue CConrequcnteradpraecedentemfermonemfecundorequinhrr B qjfructusille fatiffectionisadhoc q»fit dignusdeopraefentarifxtSatiffectó

o

D e penitentia. Qfc mid? cms guRui delectabilis, A d quod tria requiruntur. Primo q> fili* fariffactib ctus ille fitmaturus:maturitas autemdifcretionem fignificat nisdjee Oportet enimq)difcrctcfumaturpcnitentia.Namficut in pro* guftuide* ceflione poft cereum fertur aux/ fie cmcem penitenti? femperan lectabilis. tecederedebet lumendifcretionis. Sic ergovideamusne fuma*

mus penitenriam nimium nobis afperam : ne fie corpus 8c fpiri* turn debih'temus.vt poftea cçteris bonis operibusvacare non pof fimus. Dedit enim nobis deus térram propriï corporis fex fcj pe* dum terra» ad lufti'zandum. Mifer eft qui tam modicam terram liiftizare nefcit Nifi enim iuftizauerim* cam : deus qui tenet ài* tam l'uftiriam accipiet inde vindictam.Nec tamen inde habem* luftitiam altam. Hoc enim foli ptfnet qui cum oedderit corp* ani mam potelt mittere in gehennà. Ideo talis debet effe iufticia ne

C corpus ocridat 8c animam. Praeterea penitétia eft armatura qua Locufta. habemus contra cameni 8C demonem pugnare. Stultus eft autë Q.ûogdà qui arma nimis ponderofafibiaffumitqui fcjnimis feaffligitvt excutiuf inde ad opera bona exercere fe non poffit Aitenim Dauid: excuf Vt loculi? fus fum fiait loculi? : 8c quafi hoc glofans fubdit. Genua mea in*

firmata funtaieiunio:quafidicens.Virtus bene operandi prae ni mia abfiïnentia inmembris meis deficit Et fignanter dicit q> ex cufiiis eft fiait Ioaift?:quia ortolanus fatuus plantis fuis fiorenti* bus vel fnictificantibus videns locuftas & brucos in eis infideu* tes vt eos abiïdat qriqs ipfas plantas ita violenter exoitit : vt pro loaiftis flores &fhictus excuria t Sic fluiti ortolani in ccdcfia.i. nouitcr bene agentesvo! entes motus camis & tentationum in* fultus per indifcretas penitenrias expellere: gratiam & fancta des Fideria & bona opera a feexpellunt labentes in propriam accidia vel aliorum fcandalum.Sic ergo difcrete affligatur caro q> non fu* perbiat : fie nutriatur q> no defiaatEt hoc fiat per affueractfoneiît vt quod primo videtur importabile : proceflu tcmporis fiat Ieuc Propter quod beatus Hieronim* fe fatetur eamem fuam ita it* ùimïs & vigiliïs maceraffe q> poftea g plurimis bonis operibus in utilis factus eft. Nam ficut errare quis potelt per penitenti? defe* ctum ita& perexceffumfeirronabiliteraffligendo&impoten* tern reddendo. Sicut ille qui tantum equumfuum vnodievexat q> in aaftino impotés redditur ad laborem : exemplo fcholarium qui dum habent equum conductitium quern vocant defancto lu* douicoita faciuntvno die trotare&currere q> poftea pertriduuj vixpoteftfefufiinere.Etfiaitillequitamdiuarcumfuum exten di permittitq» infatuatur &forritodmmamitót:veluntumeiì

Sermo.XXVII. Fo .CVL faahit q> ipfum frangit C E t quia paud funt in comparatione qui tam magnani (ibi pe* nitentiam veU'nt ampere : ideo pcnfata tali difcretione ad hoc q> D tructus videatur maturus oportet q> fponte cadat ab arbore.i.q> pe Satina* nitentia ilLa voluntari? afllmutur:vt dicat penitens cortfeflbri di* ctio. fcretoillud.Pfal.Paratusfum&;nonfumturbatus. AuguftinusC£ fatiffa ponat fe penitens in iudicio facerdotis libi de feipfo nihil retinés: ctio fit vo* vtparatus fit facere prò recipieudavita anima; quod paratus eflet ldtari? al* facerepro euitandacorporis mort? tvtficut prò modica febre vel fumpta. infirmitate abftinet a vinou'ta faciat prò anima; falute. Pro confi tio mediane abftinet acarnalibusamplexibus tamputat fibi cri* nes:& multo tempore fedet in domo:ficfaciat prò falute anima;. Pro lucranda corporis vita abftinet a gaudiovano pergens extra regionari fuam fua Si fuos dimittens:cur non fic faciet prò anim? falute^ Sic fecit regina Hefter.xiù'.Depofuit veftes regias : Si lu * ctui apta induméta fufcepit: Si prò vnguentis variis dnere Si fter core impleuitcaputfuum:&corpusfuumhumiliauit ieiuniis: Si . omnia loca in quibus letari confueuerat impleuit crìnium lacera* tione:& deprascabatur dominum: Si hoc quia videbat periculum fui&fuorum. |£Sed poflee ahquis dicere quomodo voluntaria? affama" quod E mihi graue eft Si naturah'ter contravoluntatem meam£Q»uomo Satiflà* do poflum ego immutare naturam meam£ Refpondetur primo ctio q> triplex eft dolor fiue corporalis afflictio. Quidam eft dolor ho* De triplici mini innatus: vt funt miferi? ille quas fuftinemus ex comiptióe fatifFacti s natura; noftrae per pe<xatamtvtfames/calor/frigus/infirmitates ua affli* mors Si huiufmodi.Et quando tales pen? adhonorem dei fuftinc ertone, tur Si patienter in folutionem noftri debiti computantur prò peci catis x modicam enimm'bulatianemficacceptatamdominusac* dpit prò magno debito quo homo obligatur in futuro.Vulgo di* dtur de creditore qj de malo debitore accipit auenam prò frumen to. Sunt enim h? penitenti? iniunct? a fummo penitenn'ario Sii fummo facerdote fon ordinem melchifedecha'deo Iibentius futti* neri debent. Sunt etiam medicin? 8i potiones amar? a fummo medico nobis dat?vt purgcmur a morbo peccati. Propter quod dicebàtlob.v.Beatus homo qui compitar a domino :&increpa* tionem domini ne reprobes.Ipfae enim vulnerat Si medeturrper* cutit Si manus eius fanabunt Glofa. percutit in corpore : Si fanat inmente.Hinc DauidaiebatEgo in flagella paratusfum.Para* tus quidem facere de neceflitate virtutem,

ou

DePenitentïa. СSecunda eft afflictio ab homme illata per quam peccator fatif facete poteft quando ei dicuntur opprobria vel inferantur dàna lì* ue flagella. Mali enim flagellantes bonos funt quali penicentia* ni fummi pontihcis xpi:quia pertales iniungit chriflus talem pe* m ntiam:&plusprofia'tqaquocnq?aliofìtamen patienter fu* flineatur ficut apparuit in martyribus. Augu. Magna eft purga rio honorum abundantia malorum. Magis enim multotiens j>* deft fuftinere iniurias & opprobria a perfecutoribus iliaca qie* iunium: vel veftire multis diebus cilirium: vt apparuit in latrane dextro'.quicum deo gracias ageretin fua afflictione meruit exau* diri a deo.Ideo multum profunt lite afflictiones ad purgarionem peccatorum : nifi per impatienriâ fructus perdatur. Ideo.1. perii. Q.uis eft qui vobis noceat li boni emulatores mentis ? Si quid parimi propter iulticiam : beati eritis. Glofa. profunt malidum nocere volunt. Et beda ibidem. Si verbera mali inférant : nobis nonnocent fedpatientiam noltram exercent. Siquis autem his yictus per impatienriam defìdt : non die qui malum intulit / fed lite qui malum ptulit fibiipfi nocuit Licet enim inter omnia me* calla aurum fit nobilius 8i praedofùis 8i plumbum villus : tamen aurum non probata aut purgatur ignelineplumbo:q«ia plumbei fecum feces auriattrahit in fornace. Sic boni per malos purgata Ideo li quadra tur de quo feruiunt mali bonis poteft dia deeode quo plumbum ferait auro.Ideo Salomon didt Proucrb.xi. Seul tusferuietfapienci. С Terda afflictio qua homo fariffadt eft ilia quam voluntaries alfumit vt peregrinationes/ieiunia/afperitas lecti vel veltis. &c. Pfal. Voluncarie facrificabo tibi. Satiffactio enim eft faaifìrium lulticiae.Vinum enim quodfponte eliquatur melius eft qquod per violentiam torcularis exprimitur. Ideo fponfa Canriconì. vi. Surrexivtaperirem dilecto.Manusmee. diftillauermit mirrarti pn'mam :quae fponte ab arbore egredicurmon per aliquam indfio nis vioIentiam.Propterquod non multum fatiffactoria eli peni* tentia multorum incarcera torum & fufpenforum:quia eam inuo (untane patiun tur.i.pe.iii. Nemo veftram patiatur vt far aut ho midda. Sic patiebatur latro limiter: пес eriam piratarum qui ti» more tépeftaris penitct: fed ferenitate reddica ide détériores fïiît. Talis fuit fatiffactio anthiochi. Faciunt enim taies & fibilimiles ficut captiin bello: qui dum liberi funt nihil vellent prohoftibus lacere: vincti vero fariunt quod volunt fed inulti. Sic multi dum fani funt & fortes rublpro deo tacere volunt :dmnmfirmantur

Sermo.XXVU. Fo .CVII . aut vihculis tribulationum vinciutur :tunc fcnimt fed no multarti volutane.Contra qnos ad CoKiu.Q.dcuqj fadris ex aio opamim. <£Et fi dicatur.quomodo volontarie acceptabo illud qct eft cótra F naturalem meam indinationééRefpócletur duplicem in homine Satina* ponimus volutati, vnam fenfualitatis.aliam rationis. Obuiatau ctio. tern pena voluntati fenfualftatisjalioquin iam nó effet penau'tas. Q- 0 0 . vo* Voluntas auté rationis acceptat earn quàdoq? priuatiuerquod fit lutane ac* dii non remurmurat aduerfus ipfarh fed tolerat earn propter deü ceptan po etifta in purgatorio purgat et fatilFacit Hie autem vltra hoc ali* teftlatif* qualiter vertitur in meritii dum fic acceptat?. Q.uàdoqs vero vult iactio. pofitiue:qct fit dum ratio letantereàacceptata'tavt nolit etiam lì pofTiteacarere.Sicutviatoresfpontepenitétes in ieiunio/facco/ et cinercSic in egritudine corporalitfic in infuriarli volontaria 8£ , difcreta perpeffioneificintentationu fpiritualiäplufqdici poteft inqetudirte.SiC vére penitétes fe totos fupponiit confilio fanctoije confefTorä:totofqj fe penitentialibus flagellfs exponiidvt de firn* bolo debito ex taberna dyaboli/deo fatiffaciantqui aliud non ha* bent qct ,p debito ilio foIuant:orantes vt deus acceptet hoc paga* mentii fi etiam aliqua talis afflictio preter ìhiunctti facerdoris co? -tingat.Tonfiones erti làterum pagamenta funt ribaldqrri pro fim bolis fuisiqui cü nihil habeät vnde foluätttabcrnario ad benepla» ritum fuum faterà tiidenda exponuntSic viri patiétes et vere pe nitentcs:qui vt deo de pctis fuis fatifiaciàt dioitdeo illucl Mich, viùlram drii portabo:quia peccaui.& ilici Abachuc.iii.IngrediaC putredo in oflìbus meis & fubterme fcateafcvt requiefeam in die tribulationis.Magna eft homini prudentia vtiram dei& vùidi* ctaminpIacarioné/8irecóciuarioneméiuscc«ertat:etdeipfaira .. dei pacem libi tariat. i •fTj Ratio auté letanter acceptandi huiufmodi penitentià duplex G tangit?in,ps.Pn*maibi.Letabitur iuft'cuvideritvindictà. Qaii Satifra* det enim ex cófideratione equitatis & iuftitnjtquia ibi eft equitas ctio. maxima vt caro qua? traxit 8C fubiugauit fpiritum per delectatio* Qs du* nem quali inimica fpiVftuuecötraei fubfiriatur per afflicrionem plexeftró &fic de inimico vindicta fumatur. Sicut carnalis homo multum letàter ac* gaudetde deprefiìone inirniduta fpiritualis de afflictione camis ceptadi fa ficut etiam iudex iuftus multum gaudet in exercitatione luftitiae tiffactio* Ideo Prouerb.xiiii.Corquod nouitamaritudrhemanimaefu^/id nera, eftvtilitatem amaritudinfsa'n gaudio eius non mifcebitur extra* neus/id eft tarn fingulare gaudium erit q> illud non participant quicunqf extraneus a regno deijfed foLte electis proprium eft, , , . .

D e penitentfa. CSecunda ratio lauabit manus fuas in fanguinc pcccatong; Hocen't quando vetus homo renouabitur:quod non poteftalite* fierig in morta? &fanguinepeccatoris. Moriturautem pcccator cum de peccatore n'tiufius:& hocnonnifivetus homo interimaf? Pfal.Pefidartt pcccatores a tcrra:& iniqui ita vtnon fintln con* feffione autem iudicatur vetus homo mortr.t'n fatiffactióedema* datur executioni.Letatur ergo influs cum per fatifiactionem ve* tcrem hominem manibtis & operibusbonis interimit ps. Reno uabitur vt aquile, iuuentns tua.i. ficut aquila renouatur: dù roftrd eius ad petra percufiiim frangitur: & poftea in aqua balneatunfic dumin confefiionead petramxpm roftrum peccatoris aperitur &aqua fatiffàctionislauatur/renouatur homo ficut in infantia. Sicitaq- iufìus Iauat manus fuas in fanguinepeccatoris.i.in mor ti'ficatione fuicorporis.Martyres vero in fanguine agni.Sa'guis martymm fanguis erat agni-quia membra vnde fiuebat fanguis ille / membra erant agni.Sic peccator qdiu eft in peccato eft men brumdyaboli feddummortifteatur per confeflionem 8C fatiffa* etionem funditnr fanguisdyaboli. A quo petebatiiberariquidfc-

cebatXibera me de fanguinibus deus deus falutis mee.. H f£E t quia multi fructus flint qui maturi funt & fponte cadunt ex

SatilTa* arbore:nec tamen digni funt prarfentia dominifui:qin'a forte funt ctio. amarivel pontkiadeo tercio requiritur g> fint dulces & fuaues gu Qito du* ftui : hinc & amaritudo fructus pcnitentiae qui eftfatiffactio dui* rior fatifta ds eft guftui deitquia quanto afperior tanto deo fuauiorrnam quàT ctio ed di* to afpenor tanto ex maioriamore & cordis dulcedine prefurnitur fcretóe: tà procedere. Probatio enim dilectionis exhibido eft open's: quans» to deofua lo verofèruentior : tanto deo fuauior. Fructus qui a parteardoris uior. fob's funt/duldores funt. Et ita licet fit amara & dura exten'usah

tenus tamen pre, amor? dei fuauis eft. Auguftinus Omnia feua & immania fadlia& prope nulla fadtamor. Deus enim auis eft m'dificans in nido extenus fpinofo & hifpido'inten'us vero molli &fuaui.ps. Propter verba labiorum tuorum ego cuftcdini vias duras. Sup quo Richardus defanctovictoreduas caufas affignat fufceptionisafperepenitentias.Sunt enim inquit verba labiord noftrorem & verba labiomm dei. Verba labiorum noftromm funt peccata noftra : fuxta ilIud.Pfal. Longe a fallite mea verba delictorum meorum.Q_uifquis ergo praeteritorum deli'ctorum confeius fponte per penitentiam fe affligli : ifte propter verba la* biorum fuorum vias duras cuftoditMedicina enim afpera meli? Bialos humores curat gleuistS.7 malas h^rbasmeb'us eradi'atra*

fc Sermo.XXVHI. F0 .CVIH. firum ferreum g ligneum.Habet crtim peccator multas malas ra dices concupifcentiarum extirpandarum ferreo raftro,i,duro leiu , tuo. Ait erum C0I0.Ù1. Mortificate membraveftra quae funt fup terram/fornicationem/ cóaipifcentiam/immundiciam/S£ libidi* nem/&auaritiam.Sed verba labiorum dei praecepta eiusfunt Q_ui autem laborat nepraBcepoim dei tranfgrediatur/& vt void* tatem dei impleat/fuis voluntatibusvirn faat:SC tunc propter ver ba labiorum deiviasduras cuftoditHoc experientia docetNam diuites dum ad paflum periculofum perueniunt poftpofito palla* fiedo fuauiter ambulante/ curforem dura? portantem afcendunt: plus volentcs cum adiutorio duricurforis periculum euadere ho* ßium:g plane SC fuauiter ambulàdo ab hoftibus detinen.Efa.xli. Equi eorum a ro fuauiter ambulans dum impiguatur: curfor ye* ro dum attenuatur:quia nung pinguis equus bene currit Infidiaf autem dyabolus in fpelunca lua vt raptat paupercm pcccatorern. Curforem igitur afcendat. Equus autem melius graditur per via duram SC fterif em g per prata virentia mollia 8c herbofa : quia in viadurapesequinonarreftatur aut figiturficutin molli. Inde. i. JR.eg.vi. Vacce quibus fubtracti fiierunt vituli ibant in directum: Se non declùiauerunt neq? ad dexteram neq? ad finiftram. Sic qui bus fubtract? funt huius loculi delia? in directum vadunL Vituli vero lafa'uientes vbiq; pergunt ad da'num.

C Sermo.XX Vl I I .De penitentia. &defatiffacüone.III.

IN folitudinae animae noftrae 8C non als indicare nos de* , A\ Ibemus i ßcin «Ila folitudincviamtrium dierum agere Anima. |debemus:fcj contritionis/confefli'onis/ 8C fatifiactionis. Q_uare lQ_ua> quidem via trium dierum lata non eft : fed arcta mediana

mukir.lata enivialutofa i:SC maxime quando aqu? exeunt ripas. ai? de?ve* Tunc enimvadens madida? Se fordidatur.In via mundi aqu? de naie non beiarum SC dwra'arum totd inundauerunt Tren. Hi. Inundaue* fecit, runt aqu? fuper caput med:dixiperii.Olim diuiti? erat intra ripa neceflitatis. Actu. ii. Diuidebant oia provt vnicuiqsopus erat. Deliei? intra ripam fuftentationis. i. Thimaii. Habétes aliméta SC quib* tegamur: his contiti fimus.M5 totd eft extra ripà.i. ex* tra méfura ratióis vtapparet i fingulis ftatùVMó fdés de'oés pofi; vanitates iftas currere:iuxta illud. Eccls.i. Vanitas vanftatd: Si oiavanitas.& minus curare de fanitate ai? g corpis:medieinà aie non obtulit caram feu venalem feiens q> multi nollent emere: feci obtuliteam gratis vt homo non extra feipfum fed in feipfo age*

o iiii

D e Penitentià. B retdictam taumdiemmfcj penitenti Perfora

Pons, per pontem ftrictum debet afpectum rectin'care : Si faciem fuam Q2 p poteconuertereadpontemnecormatOrnnesvoIumusadciuitatem pnie tran? paradifi peruenire: quod non poteftfi'eri nifi per pontem peruten« feridóé pi; ria? tranfeuhdo: quia quando eft tanta abundantia aquarum circa culo hm'us ciuitatem q> non eft acceffus ad eam nifi per pontemt oportet diti feculù genter oculum ad pontem conuertere. Modo factum eft diluui'ü

peccatorum. Ofea?. ini. Maledicami furtum & homici'dium in* undauemnt. Vndenoneft tranfitus ad ciuitatem nifi per ponte penitentià?. Eft enimponsftrictus: quia pons diciturftrictüs in quo oportet militemdefcenderedeequotequum per'frenumdu* cendo. Efa. xxxi. Equi eorum caro. In ponte penitentià? oportet de equo defcendere.i.voIuptates carnis delere : Si camem per frc* num fobrietatis ducere Si tenere: & cum hoc ad iftum pontem fa ciem habere per meditationem Si confiderationerruvt dicatur de tali facies eius erat cutis in HiemfaIem.Luc.xiii.In quo loco qug tere oportet dominum cum mariamatre ei': quia inHierufalé.i. in loco pacis 8i confcienti quieta inuenitur. Ad quam matreirt vt pacem dlam obtinere pqffimus recurremus dicentes. Aue. CQjria dictum eft in fupèrioribus fermonib9 qualiter fe debeat habere reus 8i penitens ad fatiffadendum pro delictis fuis : 8i adì

C fan'ffàctfonem fufcipiendam a facerdote: nunc videndum eft qua Satiffa liter fe debeat habere confeffor ad imponedà fatiffactioné perori ctio. C3Proquoaduertendumeftq5ficutdominus.Sap.xi.Onmiain Q2 opor* numero : pondere Si menfura difpofuit : fic confequenter oportet tet facer* miniftrumeius omnia difponere fuper penitentem in numerò dote i fatif pondere Si menfura.In eo enim debet effe difcretio quae eft omni fàctione. um auriga virtutum in bello ex aduerfo omnium vitiorum. Ex iponenda quo necefle eft q> iudicium eius praecedat difcretio ficut auriga bi* oia in pori gam. Alioquin non effet deo neq?hoibus acceptus Prouerb. xiiii dero nrie* Acceptus eft regi minifter intelligens.Debet enim pianta eius fi mero & cut dicitur de fanctis animalibus effe ficut pianta vinili qua? fcif* menfura fa eft 8i mature, incediti vt lìngula peccata Si qualitates Si compie ordinare, xibnes mature confiderei peccatorum.

D CPtimoigitur penitentiainiungédaeftinnumero.Pri'moeni Penitétia debet effe compenfatoria.Confideretnumerum peccatorum peni Q„iio ini* tentis:vtpro numero peccatomm nirmemm imungat fan'ffàctfo* gédaépe* ntim.Deuteronomii.xxv. Pro menfura delieti ent& plagarum., nitétia in modus.Roni.vi.Humanum dico propter infirmitatem carnisve numero. firewt ficut exbibuiftis mébraveftra feruire fmmundicia? Si ihi'q

Sermo.XXVIII. Fo .CIX. tati ad iniquitatem ita nunc exhíbete feruire iuftidae in fanctifica -tionem.Mulier cummaximaddectationeconripit : cum grana* mine gerit:in fine cum máximo dolorepartunt:ita vt non fit mi* turna membnim in corpore quod non fatiffadatSic peccator con cepit peccati! ex concupifcentia in delectatione:gerit illud in con* fcientia in timore tang onus grauiffimiimeceffe eftvt parturiat il lud cum dolorctvt ficut membra fuerunt fodi delectationum Bivi tiorum fint edam participes tn'bulationum Si penitenti?.Non ta men finguiis peccatis neceffario iniungenda eft penitétia:fed ma ion"numero peccatorummaiorimponenda eft fariffactio. " C^Secundo debet effe dei honoratoría. Debet enim confeffor in* iungendo penitendamfolertercompenfaredei contumeliam in peccato penitentísvtdidt Guil.parif.vthonóre contrarío expief?: vt fi peccauit penitens in loco glori? deputato vt in ecdefia iniun* gendum eft eivt ibi deo rependat aliquid ad expiatiohem ülius contumeIi?:putavt flexis genibus vel nudatis fit ibi tempore ali* quo.Similiterfiibipeccauerit aliquid infringendoq?fimiliteralt quid in recompenfam fadat: puta vitrea velaliquid huiufmodù S i arca, eucharifiiam aliquid comim'ferit q> hora qua eleuatur fpe dalem fadat orationem víaliqm'd huiufmodi.Sicblafphemia ex: orefuo exierit: propter hoc laudes & benedictíones iniungendg funt.Similiterhis qui turpiffimeconuerfationis ecclefiam fcanda Iizauerunt: Si exempla fu? perniaci tranfmiferunt ad alios/ falu* briter illud aboleant: vt bonum nomen chriftiquod fetere fecerát apud maledicos :fanctum Si venerabile effiriant facti bonus odo* ipfius iuxta quod fa1Wtur.Ecch.xx.Q2 bonum eft correptum ma nifeftare penitentiam. Adhoc enim hortari debet eos prudens confeffor: vt ficut fùerunt in fcandalum per vitam mala 9 de c?te rofintinexemplumper optime vite honeftatemvt quéadmodn olebant eorum mores in naribusomnium: ita modo redoleant per odoríferos actus virtutunv C T e r d o debet effe fatiffactioiii íticiatoria qu? mortem ipfius fpiritualem.i,vitaeculpabilìs extin ctionem emdafcluxta illud.ExodiVxxii.Malefi*cos nópatieris vi uere:vt ieiunium gulam occidat:& elemofina auaritiam : Si ora* tiofuperbiam. Non enim quéadmodum de naturalibuslatroni* bus fola mutilatione interdum fit iufticia eo q> correctio Si emen* datio eorum fperatur rita&defpiritalibusmalends faciendum eft. In his enim nulla eft fpes emendationis. Ideo de terra cordis & corporis per mortem ipíorum penitus auferendifuntCoKiiü Mortificate membra veftra qua?fu«t fiipci; terrain: bine debent

Depctritentia. peccatores ducere deo.Propter te fc$ recuperandoti! qui es anïmç vita rnortiffcamur tota die:paratt'fubire mortem iftam fpiritua* lem.Scd paud funtqui hatte velint patiéter fuftinereummo qua« tum poffuntrefugiuntcöh'tiones malipagatoris induentes:qua* mmquinq;tangihurpr§dpue£cco'.xxix.In tempore redditionis pofhilabit tempus Si loquetur verba tedü Si rnurmurationis/& fi

D potuerit reddere aduerfabitur. Vix folidi reddet dimidium. Reddere. |£ Prima ergo códitio mali pagatoris q> querit dilationem vt cot Qjuinq* uusqui Temper didt eras. Vnde in tempore redditionis poftula* pdiriones bit tempus.Cum enim videntes tempus aptum ad femiriandum mali pa? Vel metendum non différât in poftewmrmirabile eft cu tempus gâtons, habeant aptn penitendi q> différant in craftinum. Prouerb.xxvi,

Ne glorieris in craftinum fcj de penitentia agendan'gnoràs quid fuperuentura pariat tibi dies.Similes enim funt qui différant pe* flitere/nobilibus qui vendunt fuper terras prouentus Si redditus: et quanto magis différant eos redimere:tanto magis fe obligant et inuoluunt cum muftis vfuris/8i infine perdunt terram warn. Poeta.QLuinon eft hodie eras minus aptus erit ŒSecûda conditio q» malus pagator contra creditorem loquitur verba tedü Si murmurationis quando querit debitum fuutn.Vn fcquitur.Loquetur verba murmuratiouis Si tedü. Sic talis cetra fuum confeflbrem vel prçlatum:qui eum admonet penitere/ refti tuere/aut fanffacere:murmuratdicens eum effe indiferetum Si fi bima!iuoIum:ficutequusfcabiofusreaIdttatcôtra marefcalurn fuum et mordet eum vnde deberet eum diligere : quia vult ed fa* nare.Pfalmifta.Pro eo vtmediligerent/detraheba't mihi.Etta* Iis fi aliquid reddat/cum non fpóte fed cd murmure redditde quo ps.Factus fumficutvter in pruina:qtti non reddit aquam nifi cii murmure:licet ipfam fine ftrepint reeipiat Talis eni bona ,pximi cito Si hdariter rapit Si pdafcfed no nifi en maxîa triftiria reftituit fTJ Tertia coditio q> malus pagator defedo foluendi creature, dei quç eft tempus imponit Si aceufat tépus.dicés q> tempus malum eft/nec poteft tune aliquid Iucrari:Si propter hoc oportet credito* rem expectare.Vndefubdif:caufabitur tempus.Propter eni du ridam téporis dicunt fenon poffe agere penitentiam: dicunt tetti pus effe calidum & dies longos:propterea no poffe ieiunare:tem* pus effe carumtpropterea non poffeelemofinas largùïrcd tamen propter longitudine diera vel cariftiâ temporis non dimittit pce care.Et certe tales nulla fibi tempus inueniût aptû ad penitëdum quia ome'tempus eis malum eflrideo femper durabit eis maücia

Sermo.XXVlII. Fo .CX. tcmporisjuxta quod fcn'ptum eft de inimids deuErft tepuseö* rum in fecula fcjeternaiquia in inferno perpetue, mutatici quam tempori peccati attribuunt/fubiicientur. CQ_uarta conditio q> irrationabditer folutioni creditoris cetra* dicit:propterquodfubditur.Siautem potuerit reddere/aduerfa* bitur:& hocmultis modis.CP«mo:quia ita aduerfaf tf ti nullo modo vult in via vel itinereobuiareJdeo per vias obliquas etiaj dereb'nquédo fuamfocietaté graditur ne ti obuief.et (vt comuni ter diritur)talis diuertit Se declinat a creditore fuo quali ab anglo Sic tales cum (int potentes fatilfacere pro delictis: non timent nifi obuiare quadragelimali tépori/vel alicui magno fcfto: in quo oporteat eos reddere rationem villicationis fuae:& femper tergi uerfantur eis obuiare qui debitum fatiffactionis pro deo querent foluendum. tESecndo quia aduerfatur ei Sc cétra té plaeitat/ nec vult ei reddere.Si enim debitor foluere non potefhexcufabilis eft fi non foluit Sed quando poteft foluere Si negat debitum/vel dir* fert reddere vltra terminum: tunc diciturdolofus dcbitor.Sic ifti aduerfanmr/nec fatiffackint cum poirint.Vnde talibusvt pluri* mum coguntur condefeendere confeffores/et imponere eis pe* nitentiamadnutum/autdiminuere impofitam:et contentaride co quodpoflunt habere ab ipis.Nam licut vulgo dicitur.De malo (Solutore oportet illudacdpere qd haben poteft:adeo vtquandoqt emplaftmm quod erat ponendum fuper ventrem quia fejerat eis iniungendum ieiunium ad macerandum camem gule. & libidini debitä:cogantur ponere fuper pedes vel talostiru'ungendo fcilicet eisperegrinationes:&adhucnonfufdpient Ii oporteat ire ad lo* caremotaJßaautem contradiction repugnantia penitentis ne fufdpiatpenitentiam qua? libi imponi deberet:maxime ex dya* boli temanone proceditVnde quidam facerdos de qnadam re* ferebat muliere que, femper in voluptatibus Sc carnaübus delitiis vixerat:& quali nihil reputans peccare omnia peccatorum gene ra experta fuerat Cum autem multa abhominabilia peccata eck fiteretur facerdoti:nunq voluit penitétiam a facerdote fufeipere: eo tf nunq ieiunare confueuerat/velaliquam penam corporalem fuftinere.Tandem facerdos mifere compatiés ait.Eft ne aliquid in mundo a quo poflis abftinere/QLue; refpoHditNó pofium ab* fiüiere avino/vel acamibusmec ieiunare/orare/mane fingere/ aut manibus laborarcVnum tarne eft a quo abftinere facile pof* fem .Ita enim abhorreo porros q> nunq potui mäducare & vix po-tw'vidae^Ciufacerdos.Suffidt mihi:ex quo aliud a te no poffum,

DePenitentia. habttétùiiungo ergo tibì ne porros in vita tua comedas. CLuod! fllarecepitgaudens.Cum autemrediret ad hofpiti'um tranfìens per forum vbipomvendebantunadeo tentata eft& tantum ha* buitappètitummanducandi porros $ nullo modo abftinere pò* ta't'fed porros emés cum magno appetita comedit/8£ftatim ad corrediensreuerfaadfacerdotéait,Dnepro certo fdo q> dyabol? nititur animam meiperdercNam poftg iniunxifti mini qVabfti nere a porristtantammihitcntationéimmifitvtporros cornede remtqj nó potai abftinere.Nuncauté parata furti oém penitenti! Ìuftinere:quia feio nifi fbrtiter pugnauero man? dyaboli éuadere non pofle.Et fic affumpta penitétia in bono poftmoda perforerà* uit Non erti lento gradu debet ire qui dyabold vult fugercEt ma xime fi tali's per penitentii fecefferit a dyaboIo.Tunc enim velo* dorè fuga opus ell/S: maiore cautela act dedinidum dyaboli im* perid&feruitium.quiaIoh.viiu^ pec cati.ExuItat quippe tunc demon vt gygas ad currenda viam poli penitente a fua captiuitate recedenté:more cuftodicti's carcererà qui fbrtiter currit poli: ed qui a carcerib? euafittqué fi iterum cepe n'ttduplicatis funib? Si cathenis fbrtiorib? ligat Si conftringiL <EQ,uinta conditio q> talis nung perfecte fatiffadttideo fubditaif vix folidi reddet dimidid.Vix eni dimidii partem pecunie; voliit redderepeccatores:cu tamen cófuetudo fitq> quatoqufs bibit vi* num in tabernattantd de fimbolo foluat Apocalip.xviii. Q.uata glorifjbauit fe Si in delitiis fiiit:tantu date Ali torméta Si luctum.

E /CCLuarto debet effe medicatoria 8i cófumptiua morbi peccati/ Satina* et reliqm'aru ipli?.Si enim luxuria extinguéda efti declinidus eli ctio. afpectus mulierii Si earti colloquia/8: auertertde: aures a càtilenis Q& fatifFa amatorù's/&aHatibus/ideftfuggefi:ionib?/pr?cib?/8; tractatib» ctio debet venenofijturpitadim's.Similiteriniungédaeftmutatio Iocorurrj pctacófu* e] multa .pdeft&fatiffacit.Vnde ed quidam quidam ardentifli* mere. me amaret:ridemftulto amore afflictusremediuqu?(iuit:cur&

cerdos peregrinar!' cófuluit: quo peracto predictas amor remiflits eft.Tuncmuu'erpre&ctaadmirisq> tarn frequenter ficut folebat nó rediret'ait illi. Nonne tu ille es qui me dilexifttf Cui illcNon. quoniàpergratiamii alius effectusfum-Similiter declinada eft dborum&potudfuperfluitasqu camis luxuriant incendit.Ec* clefi.xxxviii. Altiflì'mus de terra creauit medicuiarmSJ vir pru* densno abhorrebitulam.Glo.deterra/idelide carne noflra.De carne enim ferpentì's querenda eft tiriacà ad fanàndumvenenum vt ficut percameni deliquimus:per cameni fatiftadamus. Ha?c

Setmo.XXVlIL F o . C X I . enim cft medicina a contrariis:quia caro dedinàs adVoluptaterrt igne carnalis amoris & riborum inflarnatfone decoquitur.Ofeae. vii.O mnes adulteri quali dibanus fuccenfus a coquéteJtaqj opor tet q> per fubtrattionem huiufmodi factam amore dei ex aduerfo ' decoquaturata q> fi inuenta fueritfemicortaan igne purgatorii p lidetur vt ad perfectum decoquaf.Si vero tota cruda inuenta tue ridvtquidepcccatiscumlachrymis reruentibus non penituerit: ponenteam demones in caldana inferni:vbi perpetuo bullietur vermibus & canibus infernideuorandaJdeo talibus maxime in ìungendum eli vtmordacespraedicatores afperrime/acernmecp

- peccata fuggillantes frequentar audiant. Medicina edam vehe» menter ad hoc efficax et morbi huiufmcdiconfumpriua eft cogi* tatio mortis tam temporah's g etemae.Similiter egritudines/yul nera/carceres/& vincula/& omne genus tribularionum: medica* menta funt vaIidiiTima.Sic enim poli plurima nefanda perpetra» ta rediit rex manafles ad dominum / & flagellatus quefiuit eum. Efaiae.xxviii.tantómodo fola vexatiodabitintellectum auditui. F Sunt enim qui habentauditumcorporalemtfedintellectum non Intellect* habent'.maxime viri a mundo honorati qui multa audiunt: fed fe Q.uo ite] quentes fenfualitatem intelledum omnino dimittuntPfalmifla Iectus dj HomoaiminhonoreefTetnómteUexitHiifunt quiverbumdei cóiugi atl audiunfcfed cum increpatorium eft aut eis vtile reiidunt:nec poi* ditui. funtintelligere vtiuxtaillud beneagantPfalmifla.NoIuitinteI hgere vt bene ageret Tales funt beftiales beftialiterviucntes:ad v, nihil aures fuas appheantes nifi ad quod afinus applicarettqui nec * • ad hram faltat/necad tonantem fugit buccinam guis audiat. Sic aures corporales habebant iudei:fpirituales autem nomquianon intelh'gebantMarda'iii.Audientes audiant & non intelligant: ne conuertantur & fanem eos.Sic difdpuli nondum habentes in» telledum iunctum auditui audierunt a diritto. Adhuc fine intel* (ectu eflis.Ideo petebat Pfalmifla. Intellectum da mihi et viua". Sicut enim dbus in ore nihil profidt maflicatus nifi traiidatur in G (lomachum:ct ibidem digeftus ad lìngula membra tranfmittaf: Satiffà* fic necconecrio/doctrina/autverbumdei in auribus peccatoris: dio. nififuointeUectudigeratur/etadmanus/& ad pedesvt iuxta il» Qt tribù* lud operarioni&fatuTacrionivacentmittatur.nihifprofi'cit. lariones i CCQ_uia tamen tribulationes et flagella qu§ dant intellectum au uite veni* ditui:deusquandoq?perfe:quandoqjper aliosexhibet penitenti* entes flit bustpropter hoc illa non funt a confèfìoribus iniungendamifi for* iniiigédse tànpatientia&ipforamtolerantia:vt exeisfodantdeneceffita* penitenti.

Depenitentia. te virlMÉemjquìa omnis labor Se voluntari'a afflictio multum coti feruttt ad confumptionern Se exanctionem vi'tioranv.et generali* ter feorfum fieri debét ab impiis Si peccata confiliantib* Se proai ra"ribus:8f declinare opportunftates Se incétma vitiorà/& cohabi* tare cum fanctis viris/ài cum eis vacare bonis exercitationibus: multum confemnt ad fatiffact fonern. Cum enim viget peftilétiai in aliquo loco fumma medicina eftfugere loca et peftilentia per* cuffos:et ad falubrem aerem Se no corruptum accedere.

CSerao.XXIX.Depcmtentia . EtdeSau'ffactioneCluartus.

A I g ^ S ' S j V m ad fubleuamen laboris videamus cantum fiue car Carmen/ & H |§ |s men effe fummum remedium: eo q> videmus artifices/ peregrin* operarios/nautas/&peregrinos ad fubleuamen labóris De dupli* -tiJrrequéter canerejdeo quia in peregrinatone hora trio dcarmie dicrum vide(xtrefleIaborgrandis:neceiTeeft peregrinante in pe* peregrini. regrinandocanere:quéadmodum canebatquidicebat. Càtabiles

mihi erant iuftificationes tuaetin loco peregrinarionis me?. Ma* teria huius carminis duplex eft. Vna eft lachrymabilis qu? eft co feffio peccati ih fpeveniae:ficut gemit infirmus reuelando ìhfir* mitatem medico. Sicut columba habet gemitum pro cantu.Eze* chielis.xxxiii.Fili hominis cane carmen lugubre.Sicdicebat pfal miftaXaboraui in gemini meo/id eft patienter tuli laborem.dn cum gemini contritionis cantarem canticum confelTionis. Efaiae xxiii. Meretrix obliuioni tradita bene cane : vt fit memoria ori apud deum. Sicut boni eantores fepe retinétur de capella regis/ Se funt in memoria regis vitro citroq* pro primis fuperuenienribus benefiais quando benecanunt 4£Seaxadz materia eft in cantu gaudiofo.HaJC eft confeffio laudis pro diuinis benenais:ficut can tat alauda videns ortum foIis.Canit enim propter libi ortum Iu* menfolis.Pfal.Cantabimus Se pfallem* virtutes tuas. Aues erti delectatitur in cantutmaxime quando fuerint fatiatcSicfanctivi ri quando replentur beneficiis deùSicut viellator modo cantat Cii viellatmodo voce propria vtletificet audientes:fic penitésmodo cantare debet Iaudes dei pro bene&dis:modo propria delicta:qu?

B funt damores et vox propria delinquentis quS? libéter audit ddlS Carmen/ Pfalmifta.Semper laus eius in ore meo". EJ>rmayèro huius can* peregrin* tus maxime placet deo quandohumflitercanitur. Cantus ènim D i fgrma auicularum letior eft Si magis grants q magnarum auium. Sed efficiente tamen in hoc diffemnt:quia auicula? cantum meipiunt ab altiorù

Sermo.XXIX. Fo.CXII . chriftus autem ab humiliori:nec vug bonus canto»1 ab altiori ince & fine cat pitSicdocetfpiritualismuficaedoctor chriftus. Difcite (inqui't) minis pe? a me quia mitis fum & humilis corde,Efficiens autem caufa hu* regtini, lus cantus eft ipfe penitenstcuius vtplaceatcantus debet efle vox ' munda non rauca/id eft affectio munda qu§ facit piacere cantum. Konenim placet cantus leproforum. Ideo Ejechias rex Efaia?. : xxxviii.orabat pro voce ifta munda dicens. Domine faluum me fac&pfalmosnoftros cantabimus cunctis diebus vitaenoftrae. Scendo eius debet eflevox alta & fonora/id eft intentio recta que. feat attingere vfq? ad altilTimum.Pfalmifta.Cantabo domino 3 bona tribuittnihit&pfallam non nummo propter cupiditatem: non mundo propter vanamgloriamtnon carnipropter lafduiaj: fed nomini domini altiflìmi.Non enim placet Iponfo antus ad* ulterewee nauigantibus cantus fyren§.Sed caufa finali's hui 9 can tus eft in gratiarum actionetquando penitens conliderat quomo* do magnmce fecit cum eo donado fibi gratis et mifericorditer de* bita.Sicut filiiifraelcedneruntcumeuaferunt pendila maris ni bri/id eft damnationis etern£.Efai?.xii. Cantate domino quonià magnifice fecitEt etiam quia per hoc lucratur vitam etemam:fi* cut multi pauperes cantando lucrantur vitam fuam. Abaaica'ii, Super excelfa mea/id eft ad excelfa cceli que. mea funt per eum 3 in me victor firit tétationum :deducet me victor in pfalmis eanen tern .vbi Thobi§.vIti.per 0nines vices cantabitur alleluya cri vir* ginum choris:precipue cum beata virginc:qu§ ceteros excellit in carmine:quam falutabimus dicentes Aue. CQ.uiain precedenti fermone oftenfum eft dequattuor condi* tionibus fatiffectionis:qu? requirritur ad hoc vt in numero iuxta

> deivoIuntatemfatifiactioimponatur.Nunc dicéjlumeftdequin fca:deinde circa earn dedarabitur emergens difficnltas. C

C P r o primi expeditione didtur <j> quinta^&nditio fatiffactionis Satiffes eft q> fit fpontanea & Ietabunda:ita q> nihil imppnat humeris pe* ctio. tn'tentis ipfefacerdosnifi quodvolueritacceptarepenitens: neip Qr tariffe fuminuoluatin peccatum deterius.Ne forte obliget cum ad alts ctio debet quapenitenti'aquam fìnonfecerit iteroteneturconfiterivtacce* fpótane§ ptet medicinam pro pctó:quia fi cioblitus fuerit/fufficit q> ad illri & cu vola aaedatcuicójfeiTuseft:&qjfibiauàiponatSiautéadaltem:opor tatelibe* . r tetqj itera cófiteatur:quia no poteftgs dare mediana morbo nifi ra penitèV morbri cognofratRequirif ergo q> ille fpótanee; redpiat fibi iniu* tis acce*, età pniam.Et K didt Bonauétura in.iiii.dif.xv»i cxpone text9 :&£ ptari*. boc(vt didt)ex dupu'd?fideratione.Primo cx pfideratione equi?

. v DePenítentía. tafcistquíaibícfl: equitasmaxiim:quiaaroqua» traxít fpintwm etfubiugauit pcrdclcctatíoncm&inimiwcftfpmtui econtra ei fubiiaatar p a afflictions^ cut enim camalis homo multum gaudet in depflione inimici fui: itafpiritualisdc affhctione carnis.Etfíaituiftus iudex multum gaudet in exercitatione iuftitia?:fic 8c penités gaudere debet.Pro uerb.xxi'.Gaudium eft iufto faceré iuftitiam. Propterea Prouer. xiiii.Cor quod nouit amaritudinem animg fuá» in gaudio eius nò mifcebitur extraneus.Ideo penitenti praeceptum eft HíaixMiii. Longos fac fiiniculos tuos.Funiculipra?ceptafunt facerefotisin confe(Tione:qua> ligant hominem 8C extrahunt dyabolum de ho* mine.Iob.xl.Nnquid poteris extrahereleuiathan hamo : & nine

. iigabis Iinguam eius.¿Lingua dyaboli quae fibilat et infundit ve* nenum eft eius fuggeftio qu^reprimiturmeditatione diuinoruj mandatorum.PrsceptaergofacerdotisIonga debemus faceré: vt lì iniungat ieiunium vnius diei debem* ieiunare duos vel tres vt dicat nobis ille verus famaritan'.qd Luce.x.Si quid fuperero* gaueris:omnia reddam tibi. Vnde Cancellarius Gerfon.Satiffa* ctio pro delictis quáto penalior 8C acerbior : tanto ceteris paribus eft acceptior/& magis quo plus merit in eadem de voluntario ra* tionis.Obuiatautem pena voluntad fenfualitatistalioquin iam non eflet penalitas.VoIuntas vero rationis acceptat earn : quan* doqs priuatiue:q<l St quando no remurmurat aduerfus earn fed ip famtolerat:ficutinpurgatorio.Q,uandoq? politiue vulttquod fit dum ratio penam letanter acceptatrita vt nolitctiam fi poflit ea carere:ñcutviatores fponte penitentes in ieùmio facco ¿ciñere: lìcut in egritudine corporah'tfìcut in iniuriarum voluntaria & di* (creta perpeffione:fìcutdeniqj in tentationum fpiritualium plufg

! dici poteft inquietadine.Habetenim(vt quidam ait) ipfa tribuía tiovocemorationis:vt Lazarus tot bnguas habuitquot vulne*

D ra.HaecGerfon. Satina* (TJSecunda conlìderatio eft multiplids vtùi'tatisex hac fponta* ctio. neafatiffactione prouenientis.Primoquia eft tabula per quani Multi* quis euadit a naufragio infernùldeo (icut gaudet quis da de nau* plex vtilií fragio euaditrficfatiffadendo debet gaudere penitens.Multi ta* tas ex (pd men a nau fragio no euadunt:quia relieta magna tabulaa'.magna tanea fas 8C códigna pnia:ad pania tabula currnt:& frucf7 dignos pníae no tùTactióe facùiLFit auté haec tabula pniae ex arbore cui* radix eft cótntio: fupueniés ftipescófeflio.Ex qua rami #dent&diuidun£:dii figillatim peta"

in pfeflióe dieñf.Miores ramicircnftáti? pctíLflos pofitii fatiflà

Sermo.XXIX. F o . C X H L ciendiïex quo procedunt digni pcnitcntiç mictustquosnunglâci* unt impiï diuùes:quï nihil cogitant neq? de paradifo neq? de infer no,Eia.viri. Dictum eft Achaj. Pete ara'fignua domino deo fi* ue in profundum inferni fiue in excelfum fupra:qui dixittnô peri quianoluntimpii cogitarede profondo inferni :neq?de gloria in excelfo : quia nolunt per penasterreritneq? pcrpraemia mulceri. Iob.i.Pelle pro pelle: &cunctaquçhabethomo dabit pro anima fua: pellefcabiofam pro pelle gloriola: pelle terrenitatis pro pelle çtemitatis. Alioquin turbabuntur pelles terra» madian : qui inter pretatftr ex iudirio.Nifi enim pelles noftra» in praefenti per fatif* actionem apeccati fcabiç mundëtur:ex iudicio dei avermibus ge henne turbabuntur. Afinus quia quandoqj fh'mulabaf meliamo* ri g viuere eligens pmifitfe dtius mori g currere : quo mortuo de pelle eius fi'ebat tympanum & per vicos continue verberabatur: & peius fiebat eius pelli g prius. Sic plencp vitiis relìftendo nolut modicam paria&fitìioném: 8"eliguntmagis mori per culpam g viuere per grariam.Seddepeuibus talium fi'et tabourellum in in femo:vbicontinue a demonibus pcutientur:& ibi de ah'eno cono — -fiet a demonibus larga corrigia.Secûda vrilitas.quia renouât ho*

minem .ps.Renouabitur vt aquile iuuentus tua: quae roftram ad lapfdem confringens nouum induit Sic qui diiriciam cordis ad la pidem xpm conmngit duriaam penftétiae iduens: nouum induit nomine. Propter quod fpiritualia dina reparantur 8i reuiuifcunt opera bona pra>terita.Leuit.xxv.Siattenuatus fra ter tuas vendi derit poffeffióculam fuam : propiquus eius poteft redimere quod die vendideratSi autem non habuit proximo & ipfç precium ad redimendum potuerit inuenire:computabuntur fructus ex co té* pore quo vendidit:& quod reliquum eft reddat emptori:licqj red* piet poffefTionem fuam.Q.uod exponitaltiffiodoren.diccns.Fra ter attenuatus vendit poffefffonem virtutum dyabolo quido pec* cat mortaliter.Propinquus eius redimit quando ad exhortatio» nem facerdotis vel akcuiusboni viri corrigitur qui peccauerat: 8i reftituitur ei poffeffiovirtutum:& computanturfructus ex eo tem pore quo vendiditi peccauit. Et fic bona opera quae fecit ex quo peccauitvfqì ad deftmcrionem peccati 8i inftiturionem charitatis computantur ei ad fatiffactionem. Haecaltiffiodoren. infumma. Terria vtflitas q> per fpontaneam fatiffactionem fit homo impo* fterumprompttis &habilis adfaaffaciendum&ad opera meri* tona. Mula enim que de ftabulo educitur fepe claudicat.fed cum videt fe elongatam fbrtitercurrit Sic caro cum de peccato edadi

p

D e pemtentia. penitentiejepe aduerfatimfed cum l'am elongatur a fua volutate fe nfuali'taü's/ cum't ad bona opera.Et ficut caro infulfa putrefdt: aqua non mota Ii'mótrahit.rerrum nibiginem:veftis tineam: ter ra j'nculta malas baerbas germinat : fichomo non exerdtatus ad penitentiam. Et ficut ferrum amittft rubiginem per ignem lima Si exercitium fiue vfum:fic rubigo peccati per ignem cótriticnis/ limä,conftfffonfs/&vfum penitentiae&operationis.Et ficut in fiirfure feruatur acus Si cultellus fine rubigine: fic puritas in afperi tate pcnitentie.Et ideo peccator non debet reeufare onus penité* ti?: ficut neemiles in periodo belli reeufat on' armorum:necpere gnnus in via onus loculorum vel baculi : nec equus Onus quadri* g?.Mat.xi.Tollite iugum meum fupervosn'ugum enim meum fuaue eft.Licet enim penn? auium fint parum graues :faciunt ta* men volatilia cacumina monö'um tranfcendere.Siconus penite*

. ta'àé fipatienter lllud portaueris : fuper pennas ventorum ad con* fortium beatorum te fadet conuolare. Sis ergo pullus xpi: expe* ctans donec per opera fatiffactionis piene fueris pennatus vt vo* Ies ad caelum.Qjuartavtilitas q> fatiffactio ditat hominem deo et bonis eius.Prouerb.xx.Malum malum eft dicit |omnis emptor: Si cum receflerit gloriabitur. Cum enim emit quis mercesa vedi tore:& ab eo querit quantum comparabit eas: poftq venditor po* fuitpraedum : dicit emptor hoc efle malum forum. Sed poftcaq comparami 8i videt quid in fardello mercium continetuKcum re* ceditgloriatur fediuitem efle:benedicenshoram qua pofuit de* nan'um ad comparandum earn. Sicquihicpenitétiam egeritpro regno caelorum .M ulti tarne nec pro praedicatione/ diuinis terra tibus/aut promiflis vngvolunt penitentiam agere.De quibus fai uator.Matth.xi.CecinimiisvGbis&nonfaltaftis'.lamentauim? & non planxiftis.i.pra?dicauimus vobis gaudia paradifi Si penas inferni. Videant ne inddant in pena quam quidam molitor uns faeds indidit. Nam cum plureshaberet coram fefaecos plenos tn'tico ad molendum : cepit coram faeds fi'ftula canere. Cum au* temad fonitumnon faltarentaut chorizarentfaed: dixit ad eos molitor. Saltate Si chorizate fivolueritisiquia fiue fic fiue nörvos tarnen notam fiue netulam carmims inde finguli foIuetis.Sic ifti fi non faltent ad penitentiam propter pra?m ium aut pene peridt* Ium: velint nolint in futurum foluent in inferno vel in purgatorio notam peccatiper penitentiam non deleti.

E CEtquiadictum eftin terda vtüitate q» per fpontaneam fatißa Saü'üacf. ctionem fithomo promptus Si habilis adfatiffadédu. Q_ueritur

Sermo.XXIX. Fo.CXIIIL vtrum quis pro alio poffitfariffacere. Et videhir q> rtontquia quis V t w vnli per hoc nonefficitur promptusad faùfiadendumimmoecóuer*P°fiifc PJ 0

fo.Secundo quia nemo potèft mereri vitam eternam nec demere alio fa ri penam: eterna ergo nec pro alio temporale bonum. Terdo ne* làcere., mo poteft pro alio conteri aut confiteli ergo nec fatiffacere.In op* pofitii arguitur: quia celebrans miflam pro alio fariffadt pro alio. Refponfio. Dicitur primo fm Richardum in.iiii.di.'xxQi fatifFa ctio propter duo fieri folet Primo vt fit quidam eméda pro pec* cato.Secddo modo vt fit medicamentum contra fequefas peccati qu§funtincU'natio adpeccandum&recidi'uandum.Q.uofuppo* (ito didtur feeddo f m.Durandum in.1iii.di.xx.Q2 nullus poteft fa bfracere pro alio loquédo de fatiffactione feeddo modo. Proba?: quia pena non preftat remedium cétra reddiuummifi quia difpo nit hominem ad melius refiftendum occafionibusreddiui. Sedi exhocqpvnuspro alio fuftinet penam: ille alius in nullo melius difponitur. Ex ieiunio enim vnius no maceratur caro alterius ad mebus refiftendum cócupifcentiis camis : nec per elemofinam & orationem vni? alter ad bona fimùia afluefeit Q.uilibet euim be ne vel rnaledifponituraetu proprio non alienomifi forte per aed* dés:inquantd aliquis per bona opera qug fadt pro alio poteft (ibi mereri de cógruo augmentum gratù*.:qua fadùus afluefeit ad bo* num operandum 8C malum vitandum. Sed hec fubuentio nò eft per modum fariffactionis fed meriti.Et ideo facerdotes inùmgé* tes penitentiam minime aut raro debent ùiiungere penitendbus vt fadant dicere mùTas. Turn propter lucrum turpe quod inde ex* peccant facerdotes.Turn feeddo quia hec medicina non difponit eos ad inclinationem oppofitam vicii ad quod indinàtur de per fe & fic de per fe non preferuat a reddiuo:ad quod maxime debet ih tendere facerdos iniungens penitentiam. Sed fi pena confiderei vt eft folutio debiti 8i emenda quedam: tunc dici tur terdo q> fi fa tiffactio quam quis pro alio facitprocedat ex auctoritate facerdo* (is imponentis illam penitentta : certum eft q> vnuspro alio póc fatiffacere: fiue ille fit potens ad fatiftaciédum fine non: quia nul* (usteneturad penitentiam (ibi inùmetam nifi fm modum quo eft fibiimpofita: ergo fi imponensdetetminetep fiat per illiiqui peccauit vel per alid/ liberar? eft a penitétia qui fadt per alia: fiue illudfit ieiunidvelperegrinatìovdaliquidhuiufmói.Siautéfit impotens ad fadendum earn : alius poteft pro eo faceretquia nec deus nec minifter ei? intédunt aliquem obligare ad illud quod eft fibiùnpofliMe. V n aliquo mó pollimi9 qu? per amicos pollum*

DePehitentia. CDfcitar qrto tf fi eli potés lacere cà &vulfper alni facete fine h' centia facerdotis penitentia imponentis:tunc nó libera tur quia iu He in iudicio deieftccde'natusmecde fnia iudicis quidanatus eli poteft aliquid imutare:ni(i de voluntate iudicis expfla vel piuma pta.Prefumpta dicitur qrl cafus neceflitatis incurrit: : Si reddit en impotente ad faaendupemientiàfibiiniunctà immo die quifos la voluntate fua penitentia libi iniunctam per alterum (ieri fa* ritmili ih rafib* generis: efttemerarius cctéptoriudiciipnie. Nec penitentia fk per aliti fa età credenda eft deo effe accepta acllibera rionem iplius: qrl iudiciii facerdotis qui eft in abfolurione vicari* xpi tatti temeraria? conténitur. Q.ui enim amilit deum per pecca tum:debet eum folicite que_rere:non folum ore confitédo fed etià manibus... operibus fatiffaciendo.ps. Deum exquifiui manibns meis nocte.i.inaduerfitatecontraeum volentemme punire nifi me puniremo non fum deceptus.Q.ui ignem vult querere:digi toquerit.Sicquipaccm cumdeo:querat operibus. Q_ui enim in alio Si non in feipfo mereri voluita'uftum eli q> in alio 8i non in fe tpfo pra?mietur Si remuneretur:& qui per procuratorem fariffarit perprocuratorcmhabeatparadifum. Vndelegiturdcquodàqui quotiensdeconfem'oneredibat triliemvultum tacere confueue* rat:nec vxoris recipere voluitconfolarionem dicens. Quomodo vultum hilarem làcerepoflem : cum me per confefibrem meum tot iriumisoneratam cogito. Cui illapromittere folebat q> toni prò ilio ieiunare vellet. qui lic conforta tus comedere 8i bibere Si bonum vultum facete folebat Sed deus illum retraberevolens ab hoc errore:eiper vifionem oliendittp ipfe aim vxore fua partem appropinquabateeh': & cppetruscaehianitorvxorem eiusmanu capiens ipfam introduxitripfom vero intrare volentem Si niten* tem reppulit dicenstquia ha?c prò te penitenri'am egithaec prò te mercedem accipiet. Q_ua vifione admonitos deinceps propriam f gitpenitenti'am : intelligens q> vnufquifq? propriam mercedem rea'piet f m jiprium laboré.i.Cor.iii. C Dia'tur. v.q> in cara in quo de voluntate facerdotis quis per alium fariffaceret: videtur q> per eam non tantum foluatur de pena peccato debita: | fi fieret per il him quideliqu it:quia pena per penam compéfatur:led magis pe* naie illud quod quis facit per feipfum q quod fit per alterum: ergo plus recópenfatur de pena debita quando die quipeccauit facit pe nitentiam iniunctam per feipfum q quando fit per alterum. Et ió fm. Bori, debetfacerdos commutans iftam penam in maiorem * «ommutarcCharitas tamen fottffecientis prò alio intantum pof

Sermo.XXX. F o . C X V . fet cxcedcwcharitatemiTh'usproquofatifFacit jcpnonoporteret iptamadfatiffaciendum pro alio foluere penam maiorem q ali4»* (oluiflet pro feipfo:quia opus tanto magi's eft fatifFactorimquato ex malori amore dei #cedit.Q.uia tarnen iftudvix cognofci po* teft:tutius ed dare maiorem tab'bus penitentiam. CQ.mn.to dicitur q> vnus pro alio non meretur premia fubftan* tialeaiec pro altero demeretur damnationem.quia.ii.Corinti.v. Omnesnosmanifeftari oportet ante tribunal chriftivt redpiat vnufqyifq?propria corporis proutgelTitfiuebonum/fiuemalum. Pfalmifta.Tu reddes vnicuiqj iuxta opera fua.Nec eft limile de merito premii etemi/et merito folutionis pene/.quia premium vi tae eterna; méfuratur fm quäu'tatem charitatis 8C aduum voluri tatis interiomm elidtomm ex charitatetqua? nullus homo purus vnqpotuit alicui de condignomererij)pter excellentiam amid* tiae diuina?:fed folutio pens non eft res tanti praedi: ideo concef* fum eft qwnus pro alio penam foluere poflìtSicut lì homo alicuì inimimsdeberet tab'inimico centomfou'dos tunc alius poflet il* lud debitum iòluere:qui tarnen non poflet ipfum amicum facere/ vel eius amicitiam augere. CSeptimo didtur fm Durando in quart0.dift.xx.q5 non eft limi ledecótririone/confeflione/& fatiffactionetquia contritio ordina tur ad dimiflìonem culpaequg pertinet ad difpofitionem interio* ris hominis :& quia vnus non difponitur ex acni alterius: ideo vnus non poteft pro alio conteri.Similiter confefTio ordinaturadl abfolutionem per quam gratia datar vel augetur ipfi confitenti, ideo confeflio ab vno facta non valet alteri.Sed fatiffacrio ordina tur ad folutìonem pena? debitae:quä vnus pro alio poteft in certis cafibus foluere. Ideo vnus pro alio poteft fatilfacere.

CSermo.XXX.De penitentia. Et de Satiffadione quintus.

R^Sffj^Vltimercatores multas dietas facili tit'vt Iucrifaciant/ A Xd fsl8*" pecuniam augeant/& bene lit eis ad tempus.Tres Satina* Lw UJdietastcontritionis videlicet confeflionis/& fatiffactio* ctio. ^ U J s S n i s fadat mercator ax\i:8i ad diuitias pemeniet arter* Quaefac nas & infinitas.Sed quia in tertia dieta labor elfcmulti licut popu rationes lus ifrael pro labore irineris murmurant:& in aegyptii vnde exie* defperädi rant/id eft ad priftinam vitam redire volunt Ad qua defperatio* a debita nem quattuor videntur inducercPrimo immenfitas laboris.con fatiffactio tra qd Salomon Prouerb.xxiiii.Si defperaueris indie anguftia? ne/&c| re Upfus:immùuief fotritudotga.Sednondebemus hocrimere:ga media.

p ili

D e periitentia. dominuslaboi'cm nobifeum fuftinetSuftine tc(inquit)mc<:um. JAatxxvi.Secudum eli propria debilitas:qua; terretne qui'cgar duum aggrediatur.Sed hoc non debemus timere: quia debiles Si claudi compelluntur filtrare in regnum celord. Lucxiiii. Terriii vero eft hoftiu refiftentium nobis audelitas Si fortitudo. Vnde "Numeri.xiu.Exploratores terra; promiflionis nunciauerut filiis l'frael fe ibi vidifle gygantes de ftirpe enach.refpectu quorum filli ifrael quafi locufte reputabantur;& tunc ex defperatione murimi* rauerunt: quorum magna partem deleuit dominus: & prostrata funt eorum cadauera in deferto: nec igreffi funt terram promifiio nfs.Scd hoc timere non debemus: quia dominus dabitagnis lu* pos.i.mitibus midelesdocuftis gygantes.'. paruulis 8i humi'lib* demomi fortitudinem debellare. JViatth.x. Ecce ego mitro vos lì cut agnos inter luposJdeo apolidi lupos tarn vifibiìes g inuifi* biles:tam tyranos g demones vicerunt,Q_uartum eli propria ùrt> iruuidiaa:propter quam multi nobilem curiam intrareformiddt Sed hoc nos non terreat:quia Actu.xi. Reptilia Si ammalia im» munda in difeo petti in caelum rapiuntur. In hoc praelio femfna* vtagneset lucia &defpecti infirmi & debiles vincere folent in* dica. vii. Panis non tririceus fed fubariericius fubuertitaftra ma dian : quia dominus dat viliffimis 8i humiliimis caiira demona fuperare:quia quanto quis humihontato deo altior efn'a'tur. Vn* de. Iudich.xiiii. Q.uando mortuo Oloferne agretti funt filii ifrae! dixemnt afiyrii.Egrefii mures de cauerm's fu is aufi funt nos prò» uocarc ad pra?lium:& tamen vieti funt aflyrii. Sic nos qui fum us paruimures murilegos demones virtutechrifti &virginisma rie expugnabimus:quam falutabimus dicentes. Aue.

B (FJSecundo debet facerdos penitentiam imponere in ponderet Satina* quia fm pondus Sigrauitatem peccati debet pcnitentia ponde* ctio. rari. Neqs enim equa eli ponderano leuis penitentia Si grams Q_ub fa* culpa. Prouerb. xi. Staterà dolofa abhominatio eft apud deum. cerdos d5 Ideolaborfatiffactionisiniungenduseft:pmpterea.Pfalmi.JLa ipone pe * boraui in gemitu meo.i.in geminato lucttt contritionisfc3&: con* rutétià in feffionis.Sed labor eft in fatiffaetione quinecefiarius eft confi'ten pondere. ti:quia peccatum totalitercalorem anime exringuit: fed per con* ; - tritionemexcitatusper fatiffacrionislaborem conbrtatur:quia

' ficut dicunt medici.Si bene confideraueris nihd calorem vehemé tius incenditq labor &moms.Siccalor vitalisanim§ furarne eft necefiarius anim§ volenti curaritquia ficut dicit Auicennaicalor qui eft interius refiftit calori extriiueco: intatum o> venena calida

Sermo.XXX. Fo .CXVL nihil refrénât aut expellit/ant eonim iubliantfarn comimpft nifi calor innatus.Ideo in curatibneveneni maximum eli eonfortatio calons innari. Sic in propofito venena ex quibus anima inficiati: funt calida: vt plurimum ex igne praue conaipifccntie procédai* ria Sed amor dei eft quali calor ïnatus.quia deum naturaliter de* bemus diligere:ergo deftrucrio & illorumconfumptio non fit nifi per hune calorem confbrtatiuum quem labor fatilTactionis maxime confortât lob. vii. Noctcslaboriofas enumerauimihi, Hieronimus ad paulinum. putride cames ferro arrantur & eau* teriis :venena ferpentina curàtur antidoto:^ quod fatis dolet ma ïoridolore expellitur: 8i ficdolorculp? dolore penitenti? expelle* dus eli. Sagax tamen débet efie confeflbr ficut canis venaricus: C qui liarim feram.i. peccatorem ex afpectu & confilientia forinfe* Confeflïo ca depraehendat : & ex complexione / conuictu / aut audita/ qui* Q.uo fa*_ -, busgeneribuspeccatorum implia ms fit pecatorpraefagiat ar* gaxdjeê cûfpecte ùtterrogando:qui quis fedeat vt iudexmon tamen fe de* cófelTor in bet exhibere peccatoribus vtpra&ctum 8i carmficem:cum pena îponendo penitentialis fit mediana vulnerari non vulneratvtipfa peniten* penitêtiâ. ria fitdepofitio onerum. i. iniquitatum quae fup peccatorem funt ficutonus graue. Vtinà attenderent nouumhominem in peniti* te nuper natii m :aii tam paruulo 8£ adhuc tam inualido tot onera imponere non fbrmidan t Vix adhuc nato vt fuper pedes incede* re valenti pra? teneritudinç Si infirmitate onera camelorum 8: elephantomm imponere non fbrmidant Stabulum enim eftprae torium illud mediahalis airi? aiius confeflbr ftabularius eli : ori famaritaniis fuper infirmum iuflït infundere vinum 8c oleum: vt ab altero vulnera mitiget:& fanet ab altero:ab attero vero leti ficet.Medicinalïs enim débet efle pena penitentialis: & teta de bet effe fufeeptio eius ne cmx portetur in angaria. fi quid mor* dadtatis &aulieritatishabere debeat :ipfae tamen confeflbr fo* fam débet habere dulcedinem& aftabilitatem: feiens q> minilier eli eius qui eft fumme pius mifericors affabilis 8i benignus. Et ideo tanq eiufdemconditionis minilierin mifericordia pietate &benignitate débet effe fuis fimilibus mifericors & quali ineis prodigus. D a Circa hoc duo quaemntur. Primo qua?riturvtrum quispoffft Satiffacé. deo prò peccato fariffacere.Et videturcp non:quia. Hierem.l.dia* Vtnìqs tur de anima peccatrice:vltioncm capite de ea : ficut fecit faate il* poflït deo li : non parcétes iaculis: quiadomino peccami: ergo ad penam ta fariffacere bonis puniri debetmon igitur poteft deo faùÏÏacere,

p iiii

DePenitentia. CRcfponfio.Didtur primo fm.Durandnm in.nii.d1.xv.O4 nul Ins poteft dco fatiffàcere de condigno pro quoaimq? peto: eo q> no eft homo minus debitor rarione peccati commifli q ratione bene* ficiorum acceptorum : fed homo non poteft reddere deo equ iua* lens pro acceptis beneficiis iuxta philofophu\ix.ethicoram.Diis parentibus 8C magiftris equiualens reddere non poffumus. Ideo etiam non poteft homo reddere deo emenda equalem fm quanti tatem offenfe. Dia'tur fectido q> homo ex mifericordia dei poteft deo fatifiacereeoqj earn acceptat.ps, Saluum me fecit quoniam voluit me. Vnde dirim* ei:dimitte nobis debitanoftraXuc. vii. Non habétibusvnde redderét donauit vtrifqj.Et licet omnia quae reddimusfintabipfomihilominus eaacceptatvt meritoria & fa* tiffactoria: quis non reddamus eimiì quodfuum eft. ii.pali. xxix. Qjiae de manu tua accepimus dedimus tibi.Ideo dia'tur terao q> debet homo facere quod in fe eft de reddendo & fatfffàciendo di* cendo deo:patientiam habe in me & omnia reddam Ubi. Bonus equitator equum fuum calcaribus vrget pungit & fepe cogit tran! ire per loca quae timet 8C fìc timorem eius penitus amouet.Sicde* bet homo camem fuam affligere vt aggredì' magna 8C ardua nò timeat Sed quidam ficutauicuie moti bus foliorum arbomm ter* rentur ad motum aliquantul? mfimu'tatis vel penalità tis penité* tiam timent aggredi.Moilis eni 8C effeminati eft animipro falu taeanim?fuaenonpofleafperapari.Sienim (vtinquit poeta) vt corp'redimas ferra patieris 8i ignes:quàto magis vt aiaj ferues.*

E _ tL Secudo quaeritur vtrum pro maiori culpa fit femper imponen Satiffactó da maior penitenria. Refpondetur primo q> culpa femper per pe* Vtru pro namreparatur.Primaenimifirmitasinquamcecidit homofuit maioricul culpa:de hac in ali'am qu? eft pena: 8C fepe conringit q> qua'do quis pa fitfem* de vna infirmitateinaliam ceadit: perfeaidam deprima conua* per maior lefcft & fecunda terminat primà".Sic non conualefcit homo de cui imponen* panili perpenalitatem.ps.Adiuuitpauperédeinopia.Inde xps da pnia. non ailpam quia non dicebat fed penalitatem accepit:vtper pena

nos hberaret a culpa & pena. Nondum tamen nos liberami: a pe na fedreliquiteam vt effet medicina culpe: &:quali infiraiitasfe* cundaper quam terminaretur prima. Caput enim goly? proprio gladio abfcinditur.Golyas oilpa:gladi* ei* penalitas.CuIpaquip penos vulneraueritpenalitate: & fìc penalitas culpa? gladius eft perquem liberamura eulpa.Etnequisabhorrerethanc peneme dicinam ipfae medicuschriftus priorbibiteam. Vnde IacoboSi Iohanni dixit domin'.Potefii's bibere calicem quem ego bibita*

Sermo.XXX. F o . C X V U . ras fum.q.d.Non poteritis donee prior bibam.Propter quod mul ti animati funt ad bibendum ilium calicej'.vt martyres : & poftea monachi & heremite/.&multi probi viri in omni ftatu : hunc ant calicem nullus bibit nifi volens. Non enim placent deo coacta fer uitia.Hefter.i.N on erat qui nolentes cogeret ad bibendum.Did* tur fecundo fm Durandum. di.xx. iiii QL in confeflione pena ta* xatur propter duoifcj propter debitum fo!uendum:& fecundo pre* pter remedium praeftandum contra reddiuum.Q.uantum ad pri md femper pro maiori culpa maior eft imponenda penitentia: ga cum pena foluitur inequalitas iniuftidg commiffe per culpa redu citurad§qualitatéiuftici?perfolutionempen?:fedmaiorin?qua» litas iuftidg committitur per maiorem culpa:ergo non reducitur ad §qualitatem iuftidae nifi per maiorem pena. Sed fi confidere€ pena prout praeftat remedium contra reddiuu & contra fcandalti quod oritur in plebe: non femper imponenda eft maior penitens tia pro maiori culpa:fed quandoq? minor: quia tunc pena praeftat remedium contra reddiuum & fcandalum inquantum prohibet pronitatem adpeccandum.Vbieft ergo maior pronitas ad pec* candumabi requiritur maius retractiuum : fed in eo qui commit* tit culpamminoremquandocpeft maior pronitas ad recidiuurm ficut in iuuene fornicante maior eft pronitas q in fene : ergo indi* get maiori pena ipfum retrahente g fenex:Iicet min 9 peccet: quia maius incentiuu habetEadem ratio eft de fcandalo : quia minus peccatum quandoqs eft magis fcandalofum&magistrahitur in exemplum in pedona qu§ deberet effe maioris edificatiois: ficut infaccrdote:guis fit maius peccatum in priuata perfona:&praed pue cum non eft in communitate quam frequétat tanta pronitas ad hoc peccatuiruEt inde eft q> canones quandoqs imponunt ma* iorem penam pro minori culpa 8C econuerfo : ficut laico imponiti penitentia fepténis pro homiddio: facerdoti vero imponitur pe* nitétia decénis p fomicatióe:Iicet homicidid fit mai 9 fornicatióe. tESecundo debet facerdos ponderare amorem & zelum dei qué F babet ad peccatores: & proportionabiliter zelare falutem anima* Pem'tétia rum quasaudit debiteconfulere &cófortare.Nec enim maius Qjita pe* facrifidum poteft offerre deo nec magis mereri apud d eum g ta nité tia ii'd Icopus exercendo.Debet etiam ita dncrete penitentiam iniungegaf vt per reqj nihil inde pofli't apparere de confèflionis fecretcTalis enim earn pctrif debet effe penitentia:vt erga deum & proximum peccatum nevi nullo mó deaturtegat, Vnde ficut in iudiciofecularitriafolent fieri in iu* detegatuK dicandoreum:ficmforo penitentiali ad iudicandumpeccatoreni

/ Depenitentia. CPrimum eft q> delictum incuria publicatur. Sic in foro peni* tendali fecreto percófeffionem.Pfalmifta.Os iuftimeditabitu* fapienn'am.Sapientiam meditatur qui cóteritur 8c proponit con fiteri.Latro enim fapienter furtum deponit & a fe expellit anteqj iudex eum capiat in pofTeflione nirti.Pfalmifta. Preoccupemusj fadem eius in confezione. Sed in cófefffone lingua eius loquitur iudia'um,Matthei.i.Iudas/id eft cófefli'o genuit pbares/id eft di* uifìonem & diftinca'onem peccatorum 8c ciredftantiarum in con* fefTionc&Zarä/ideftorientem:quia per confeffionem peccator oritur deo.de thamar/id eft de amaritudine cordis. CSecudum eft q> pro reatu publico reus punitur.Sicpro occulto per penitentiaeexecutionem.Pfalmifta.Bea ti qui faciunt ludici* um 8C iuftitiam in orni tempore.iudicium in confeflione/iuftitià infatiffactionisopere.£tvere beati:quia perhoceuadunt penas eternas:quia qui hie fe competenter punitaion punietur in futuro In foro enim feculari qui mutila tur eommuniter non fufpenditur. i.Corin.xi.Si nofmetipfos iudicaremusmonvtiq; iudicaremur. Et bene dixit omni tempore: quia licet de malefactoribus no fiat vindicta in diebus feftiuis:tamen de peccatis orni hora/omni fta tu/omni tempore vindicta fumenda eft.Pfalmifta.Peccatd men contra me eft femper/id eft femper mihiaduerfatur deducédo ad nihilum.Pfalmifta. Ad nihilii deductus eft in confpectu eius ma

G ügnus.Et tarnen vix homo cognofdt fe fie effe depauperatomi 8c Peccatd. anihi'bmmperpeccamm.Pfalmifta,Adnihilum redact? fum& Q.Ü0 ho*nefdui.Ethocidco:quiapeccatumindudt cecitatem métisificut mo p pec* latrones ingrediétes domum alicuius diuitis ipfius oculos vcl in* catum de= uoluunt/vel in tenebras ponunt ne videat quod fibi auferaf. Vc l pauperaf fi cognofcat peccatum fuum:tamen point ad dorfum fuum vt non etüihoc videat.Vnde Auguftinusin omelia.Peto dominevt tuigno* tgnorat fcas:quia ego agnofco/& delictum meum coram me eft femper.

non pofui poftdorfum qd fedmon intueor alios oblitus mennon affectoftipulam elicere de oculo fratris mei:cum fit trabes in ocn lo meo.peccatum meum ante me eft/non poft me. Fuit eni poft dauid quando ad eum miffus eft propheta qui de ouepauperis fi* militudinem propofuit.Peccatum enim eius nödum erat coram eo fed poftdorfum erat Propheta autem ad hoc miffus abftulit a dorfo peccatum &ante oculos pofuit vt videret fententiamtam feueram ab ipfo dauid etiam in fe effe prolatam :& fic ad fanandd et fecandum vulnus cordis eius:ferrani£tum fecit deus de lingua eius.Haec Auguftinus.

Sermo.XXXL F o . C X V H L ^Teitòxmt^kpeteasfotbìmhtva.lnttoaaté peccati opor tet Temper q> peccatum forbanifetur ab eo.Iohan.vni. Vade Si ia amplius noli peccarclftud eft fetidus hircus qui eiidebatur extra caftra i deferto. Vnde cum forbanifatus redit/ reus eft mortis/& fibideterius eft q antcSic qui ad peccatum poft penitétiam Si co teffionemreuertitur.Ideovelforbanifandumeft peccatii/vel to* tauter mucrone penitentia? ocddendum pro quaafq? hora. C. Sed queritur circa hoc vtrum penitenti in articulo mortis de* H beat facerdos ah'quam fatiffactionem iniungere^Et videtur q> fie Satiffa* quia fötiffacti'o maxima medicina eft anime.Iuxtaillud Matth, etib. xii.Extendft manum fuam fdlicet ad opera fatiffactionis:& refti Vtra pe* tuta eft fanitatitmaxime autem debet dari medicina cum maxi* nitenti in me opus eft fanitaten'gitur. C Refponfio.Didtur primo q> nó eft articulo ci danda:quia non eft in ftatu in quo poffit penitentiam facere ex mortis de teriorem fed interiorem tantum. Debet tamenfibi facerdos pe* bea£iniu> nam peccato debitam manifeftaredicendo.Sietfesfahus'. tàtara gipnia. deberes penitentiam facercEt debet ilia intimatio fieri per mo* dum cuiufdam confolationis :reducendo (ibi ad memoria magni* tudinem diufnae mifericordia? remittentis peccata per folam pe* nitena'am interiorem: quis homo non poflit extenbrem facere. Talis enim pen? manifeftatio exdudit defperationem Si promo uet penitenriam interiorem.Huicconcordat quod didtur.xxvi.q. vii.etrecitat magifterdif.xx.iiii;Äb infi'rmis in periculo mortis pofitis primo inquirenda eftconfefli'o peccatonim:non tarnen im ponenda eft lllis penitenda fed innotefcenda. C Dicitur fecundo q> monendi funt vt quätum pofiunt mentem fuam eleuent ad deum orando ipfum/ Si petendo mifericordiam. . luxta illud Pfalmift.?. Apud me oratio deo vite meeyid eft intra meeritoratioaddeumprovitaanimaeme?.Similiterq5perpau . ' perum elemofinas Si eorum preces adiuuent: iquando feipfos cor poraliter adornare non pofiunt.

C Sermo.XXXI.De Penitentia. (_ EtdeSatiffactioneSextus. ^

I Vic tndu? folitudinis eorrefpódere videtur in fcripta* Dies, ris triduum creationis mundi.Pnma dies eftqn crea* Detnduo ta eft lux defignatcontn'tionem per quam menti infiin creationis

I ditur lux gratia?/& aperitur feneftra in archa cordis vt mundi cö intret lumen/id eft tollatur obftaculum confenfus in pctinper e& parato tri deteftadonem.Scda dies qn fcctó eft fi'nnamétum/& diuife. funt duo prag

DePem'tentia. aqu? ab aqiris :fignuTcat confeflioncm in qua'cótTtcs refcractafc opc ra fua &difcemitmataabonis.Tertia dies quando protali* terra herbam virentem/& k'gnum pomiferum fignificat diuerfa opera (atif&ca'onis.Ethoctriduurn correfpondet triduo Abrahe:quan» do terria die venitadfacrifiaiIocum.Genef.xxii.CSirniliter tri duo Efaias.quàdo iuit per tres dies nudus Sidifcaldatus plangen do peccata popidi.Efai?.xx.Vnde.i.Re&xi.Saul cóftituit popu lumintrespartes.Sicdebetfacerepenitéstcorfcj ordinans ad ed tritioné:os & labra ad confeffioné.manus ad fatiffacrionem. Apo Sema eni peccati qct eft in corde pungit cótritio:faniem exprimit confeQio Si expellitcathaplafma appom't fatiuactiojh primo eft dolor.in feto pudor feu fetor.in tertio Iabor.Dolore retrahdtar de beati a deh'tu*s:fetorehypocrit? et fuperbiab eoni malidisdabore

B torpétes Si pigri ab ociis.De quibus didf. Cótritio 8i infedicitas Cótritio in viis eora/8c viam pads no cognoueruntVia pads pcnitentìa Q.110 con efttper qua inter fermi Si drim pax reformatur.Cótritio enim con tritio ptri tritionécontcririficutardor ardore fanat et deftruidvt patetindì hoc curai: gitoaliquautercóbufto:quifi apponaturmaiori igni: inde leuius

k habet digitus cóbuftus:& calor calorem edudt Cótritio enim habita de peccatis deftrait miferà contririoné qua; bona deftruxit Sed iruehcitate&miferiaplenuseftpeccatorvfcpad os.Iuxtail* lud Prouerb.xiiii.MiferosfadtpopuIospctm.Ideo miferqmife riam illa confelììone non euomit. V i a auté pacis inter dea 8i ho» minefn eftfedus initùahquo .ppterforefactu tene tur peccator ali quid de fuo dare regùiìcut folet fieri inter prindpes feculii quando pads fedusinitar:& hoc eft farifracrio.Vtergopacem ed deo de

• fideratam habeamus:ad illam quae viam paci fècit:dum venit in C mddum orationem conuertamus dicentes Aue.

Satina* CO_uia ih precedétibus fermonibus dictum eft quomodo facer» ctio. dos debet pemtentia imdgere iuxta numera peccatord Si miferi» Q.nofa* cordi? dei.deinde quomodo ponderare habet grauitatem pecca» cerdos in tord et drcdftantiard eoniNunc dicendo eft qualiter in menfura rnéfuradj imungerehabetpenitentiàillam.Menfuraautemfmduo debet imungere attedi. Primo fm difererionem facerdotis.Secundo fm caparita* penitéria. tempenitentts. Primo igitur debet effe facerdos cautus 8i difere»

D tus in penitériis iniungendis ne fe menfuret ad lógas vlnas:fub» Pnia, ditos ad breues:et fìc duplicem méfuram habeat vnam prò fe.et

Qz facer» aham p fubditis.et dicatur ei illud Matthei.xxiii. Alligant onc» dos granerà grauia &importabilia.digito autemfuo noluntea mouere. dénóipo»Et lUudLuccxxi. Veyobislegifperitis qui oneratis homines natpuias.

Sermo.XXXL Fo .CXÌX. oneribus qu§ portare nópoflunttet ipfi vno digito ho tangitis far finas. Propterea non iningat penitencia grauem.quia nunq legi* tur dñs grauem iniuxiiTe:fed bene deteftationé peccati/et alleuia Donem ab eo dicens.Vade 8c iam amplius noli peccare. Vnde Exodi.xxii.Non vrgebis fiacre tuum vfurisad eli: no plus iniu gesqpoffit fuftinererne forte córingat iniungéti ffludLuce.xùV Dn moram fàcit domina percutit feruos Si ancillasad eft infirmo ra cófcientias nimia auíteritate ledédo.Mich.ii.Mulieres pop hmei&'eato'sdedomodeliriarum fuaraadeftde domo gratiae in qua delitiofe viuebanbmulieres id ed infi'rmos.JLegif in vitis раггпф quidádefeculo veniens adheremum:proconcubina qua infeculoreliqueratnimiñ tentabatfret штсопй'сегешгра^Ъиг maiora onera operádi ш т effet operarius ei imponebant:quae li» benter fàciebat ita q> pro diuerlìs oneribus penitériae ita debilita* tusfoitq>furgerenonvalebatQ.uidam autem frater peregrina veniens ad ccllametfinuenit euminfirmm&recumbens querft etauditcaufasinfirmitatisfua?:etq> cñmagis contra tentationé fe affligeret:magis ftimulus crefceret.Cui peregrin'.Reiice haec onera abs te:8¿ cibum fume moderatum tepore fuo vfqjquo reco! ligas vires tuas:etfacaliquátulumoperisdei:et iacta cogitatum tua in domino.quoniá tuis laboribus non poteris hanc impugna tionem fuperare.Corpus enim noftrum eh ficut vefiimétum.qct: fi'diligenter tractaueris:ftabitfi autem neglexeris:putrefcetQ.ct ¿lie faciens.paucis poft diebus liberatus eft. Vnde Petrus cátor. Sicut fi fàfcé fuper humeros adolefcentis qué non poteft baiulare pofuerismeceffe habet vt aut fafcem reiiciat:aut fub pondere con rringaf :fic et homo cui grane pondus penitenti^ imponis/autpe nitentià reiiciet: vel fufcipiens dum fufficere non poteft fcandali* zatus amplius peccat.Hxcpetrus.Et ideo difcretio in facerdote fdmopere quejada eft.Eft enim non tanni virtus fed auriga vir* tutum.Precedere ergo debet iudiciii difcretio:ficut auriga bigatti Sicut 8i in proceffione prope cereum fert; crux:quia crax penitera tiae debet fequi vel effecumIuminedifcretionis.Q.uis enim ali* quàdo fine difcrerione tam magnam alteri inùigit penitentiamr фей ab orni bono propofitoexcutiLSolet enim tepore veris con* tingere Ф ftultus ortolanus volens deponere bracos Si locuftas a plantisfuis/tanto Ímpetu Si violentia ramos ехопЛф flores Sí fraecuspro locuftiseiiatSicah'quandomotusvitioramvult ali quis finedifcretioneexcutere perpmicériamnimiam:adeo$bo iurutarae&gratia?perdit:vtpolfit dicere flud.ps.Exmffusfuni

< Depenitentia. ficnttoaifla.Etràhbeft:quk^ filtaieiumb. *CSecddodebeteiTefacerdosficdifcretusvt fm. varietatem pec catoram imponat varietatc penitentiarum. Deuteronomii.xxv. Pro meufura delieti erìt & plagarum modus.Non enim omnib? eadem cóueniiintatec omnibus danda eft vna refponfio. Sepe qd vninoaiitralteriprofuitJniiifirmitatecórimiu'alia medicina da tur cahdo:alia frigido/alia nobili/alia ruftico.Non fanat oculurn qctfanat cakaneurm&qct natura dat prò vitaferpenti:hocpropi* nat prò morte homihi.Sunt tamen aliqui qui quali impesti me* dicivno vnguéto vel collirio omniii oculos volunt fanareteum ad varietatem morbora/varietas requiraturmedicinamm.Q.uidà enim rufticus habens malli in oculo Tuo quefiuit a vicino fuo quo modofanaretur:quiaitqpcepecalidumfemcl appofuitad confi* milem morbo in pede:& fanatus eft:& ita confuluit q> cepe cali* dum in oculo fuo apponeret.Q.uo facto in craftino inuenit oculii

E fuum penitus extinctum.Et li queratur.Nonne fi penitentiam fa Penitétìadam ex propria voluntate:quid ad hocindigeo facerdote impo* S i peni* nente^Refponfio.Didtur q> facrifidum iuftitiae non debet offer* tés fponte ri motti propriotfed ex auctoritate iudids 8i iudidalis fentcntiae: tadat pe*videhcetfmiudicium& arbitrili facerdons.Propter quodinve* nitétiam/ ceri lege de hoftia prò peccato ru'hil habebat offerens : fed vnam rjd idigetpartem habebat facerdos:refiduumdeoofferebatur.Et hoc ratio facerdote nabiliter.quia fm Phùbfophum lib.de £b!eumatib? fetida come imponete dentibus videtur os fetere:ergo quicomederit fetidummon potè eam. rit inter fetidum & non fetidum wdicare.Sic peccator qui in feti*

dis ddectatur'bene iudicare de fetido peto non poterit. Pnjterea (vt ait Seneca)perit onte iudidii:cum res tràfierit in affectii.Ob* feurat enim affectio nimia oculum rationisme quodverum eft vi deatmec finit ea confiderai qu? illi affectibniobuiant/aut contra ria funtVnufquifqj autem maxime ad fe affidtur. Et fm Apo* ftolum Ephef.v.Nemo camem fuam vnq odio habuit. Et fic vt plurirrium in iudido fuo cecus elfet: & libi nimium indulgens/ peccatimi fuum condigna punitìone non mulctaret Contra illudi Deuteronomii.xxv.fm méfuram delieti/ erit 8c plagamm/id eft pem'tentia? modus.Et illud Apocalip.xviii. Q_uatum glorifica* iritfe & in deU'cù's fuit'tantum date illi tormenti! 8i Iucca. Vnde Leuitid.xxvii. Sacerdos numcrum annorum vfqs ad iubileum fiipputabit:quia eius arbitrio penitentia/tempora penitentia?/& modus dim'nientur.Mali enim peccata fua vel ignorant effe pec eatatvel minora g finjejdftiraant, Vnde nccefle eft vt a facerdo*

Setmo.XXXI. F o . C X X . tibus proprio pondere ponderentur.NulIa enim fufiitia exigit vt qui ahum lcfitfatiffaci'at advoluntatem ledentisfedlefi.Ideoctl peccauit quis non pro fua voluntate fed eius q lefus eft fcilicet dei vel procuratoris eius qui eft facerdos/fatifFadat. CSeddrcahocqu?riturfuppofitoq>facerdosdifcretefa peni TS tentiamivtrum faciens earn fit a pena totaliter liberatus.Reipon Pnia. detarprimoqjquifeobligatadpenitentiamfadedam 8ccamfu* Si facer* fdpit:tenetur earn tacere.Vnde Iohan.xx.Q_uorum retinueritis dos difere retenta funtPena enim peccati aliquid eft peccati: cum ad dlud tetaxet necetfariofequatur.Cum ergo facerdos retinet penam chmitten* pniam:fa dopeccaamKfequftarqsrerine riesea fit fus regem quédamdcdifle clerico fuo pro munerevnum denari* totaliter umproqualibet macula ahdiius maculofi ingredienris vrbem. a pena Ii* Ingrefius eft quidam monocuIus:a quo cum quereretur denarius berates. & noluiflet foluerennuentus eft mancus:& lie queliti funt duo de narii.Deinde cum litigaret et haberet capellum fuperdorfum:in* uentus eft habere gibbum in dorfo:deinde iteram cum tergiuer* faret&ceridiffctbirrum de capitennuentuseft tignofus.Q.ui,p* pterea cp ncluit primo foluerennuenhis eft multa debens & incar -ccratus tandem foluit vltra requifitum .Sic qui non vult hie folue redenariumpenitentfaeadarbitriumPetri/vel eiusvicarii:clau b eiianua regni in internum detrudetur.

Secddo diciüir cum Durando dift.xx.1iii.q5 lì pena impofita a facerdote non fit condigna pro folutione pen? debita? culpar.tunc exfoluens talem non eft totaliter Iiberatus:fed fàriet refiduum in purgatorio:quia error facerdotis/feu qualifeuncp indifpofirio pe* mtentis non debet mutare iuftiriameu'uinam quoad punitionej peccatoris.Sedq»imponaturpeha non condigna culpa; prouemt vel ex errore facerdotisnefcientis ponderare quàtitatem culpa?/ vel faltem ex eius nefdentia'.quia non poteft earn perfecte cogno fcerc'itec contririonem penitétis'vel dato q> fdat:ex induftria irrt ponit minorem propter códitionem penitentis:quiforte magni* tudine pena? poflet a penitenria agenda impediri propter debdi* tatem corporis/velinfi'rmitatem ment i s i ideo digit minus dà mim vt maius euitetergo propter hoc non debet impediri iufti*, tia diuina quin peccator puniatur pena condigna peccato.Q_ct eft intelligendurn de pena qu? foluitur per modum debitimó auté dè; lTlaqu?iponifadremediu3reddiui:qam purgatorio fold exigit** penaadloIucuidddebitd/&uoadßfenianddredch'ud:cd

DePenftentia. neatvItmusIooisairttempiispeccandi.Siautè pemtétfa uiiuit* ctatotahteromittatiir/velinpartK^ tate imponétis penitcnti'am : vcl impotentia fadendi earn: vel ex alia ùifta caufa Si neceffaria:omc omittens earn facere no peccat: fadettamen earn poftea in praefcntifeculo/vel in purgatorio. Si autem omittat earn facere ex fola voluntate fua temerariamó fo« lum fadet eaj poftea hic vd in purgatorio:fed peccat mortaliter; quia ih foro contentiofo non obediens fententi? ùidicis reputatue etpuniturtangcontumax.multomagisinforo penitenti? in quo agl'air caufa falutis hominis fi redpiens penitentiam fibf inùm* ctam pro fariffactione peccatorum contemnat earn làcere fola te* meritate ductustdebet reputali contumax et cótemptor ecdefia* ftid faaamenti:qd non poteft effe fine mortali.

- G ICDidtur tertio q> facerdos debet benigne 8i duldter tractare pe Penitétia nitétem.Chriftuseiudicitur amicus peccatord& publicanorunv Q.u6 fa* Mat.xi.Inde Si traditori didt Amice ad quid venirti ? Ideo me* cerdos bus eft et (ficutdidtdoctor fubtilis) dare penitétiam leuiorem $ duldter & grauioremtquia melius eft eii mittere in purgatoriumqin infer* benigne num:& fi dederit ei nimiii grauem:debet ab eo tollere fi requirat tractare Si autem nolit tollere:debet alteri confi'teri/& ahum petere qui debetpe* habeatillammoderari.Siaittibia fracta perprainimedicumfit tutétem. torta:& per bonum mediami iterum &arigitur/& bene fanando

fadteamrectam. tTJ Didtur quarto q> facerdos nihilominus fipcrpendat penitene tem effe còfuetudinariu et faale recidiuaremon debet ei ita fadlé darepenitendam:vtexdim'aiItatefanationismagisfìbi caueat. Q_d eni facile fanaturaió multum cauetur. Exemplum in his qui portant tiriacam ad vendendn.Habét enimin pixide ferpentem: qué(quia certi funt de remedio)ad fe mordédum prouocat:nec ex pectant q> ferpens jpprio motu mordeat Sic multi funt quibus dà dto peccatadimittiiturmon horrent inde peccarcHabent eni fer* pentem/ideftfenfuau'tateminfùiu.quà Auguftin9.xiii.de bini* tate ferpenti pparat illi fcj q primos parentes tentauitxuius mor* fus eft mfectiotoriushominis:nec expectant fepetétationem fed -preueniunttquafi exdtantes hunc ferpétem ad mordendum fe $* pter prefumptionem celeris remedii:quia fni Ambrofium facili* tas venia? pr?betincentiuum delinquédi.Proptereaqui funtRo me/&prope loca in quibus habentur magna?indulgentia?:&vbi funt magna peregrinagia:quia prope fe remedium habentxómù

tnmutermntpeflìmù

•» -

Sermo.XXXI. F o . C X X L <TJTcrtio confid erare debet facerdos pfonà qua audit:vt cófidera _ H ta qualitate:& conditione pfone difcrete corrigat & pcenitétia in* Cófefiì'o. tiigatEft enicoqu^dni quidebetmoderateverbii funfaledi'fae ft pfeflor tibnis falire : quia fi infulfum miniflrat imperito fc coquii probat eft coqu9

Si minus/filhaut etia fi magis.Sicnifi modeflia habeat cu pecca dei. toremó guftat dns opera fua: nec funt eiacceptaJob. vi. An potè tit infulfum comedi qà no eli fale condirai Debet eni ita fai appo nere difcrete arguédo:vt ita tagatvitia cp nó pfona. V n apfe.Col*. • iiii.Oniis fmo vf femp in gratia fit fale códit9: vt p tepore Se pfo ne quafitate loquanf. Vi i dictti eli aph's. Vos eflis fai terre.Non etia" nimis falis apponat/ne alligentonera grauia: fed quàto dulci or eft dbus plus exigi£ fah's : vt in confciétùV dulcib9 qua» maiori voliitate pcenitentià fufeipiut. Pifces eni marini plus reqrunt fa* lis q aqu? dulds:quia dulciores fut 8#irmiores. Sic pfone deuote font capaciores ad maioré difciplinà fufdpiéda. Sed funt multi q 1 vel auaricia moti/vel timore perterriti air pfonas menfuràt: quia P nia. magnos viros: vt aduocatos Se dnos ad lógasvlnas méfuràt. Ve l Qs'multi quia timet eos:vcl aliqirid fperant ab eis.Ruflicos #o 8C idiotas li vel «ppter bere pungùtRegnardus eni femel audiebatcófeflioné lupi:& au timore vì diés ipm multas oues comedifle fperàs ab eo aliquid accipere/de* auaridi dit ei in pcenitéria dicere vnu pf nf. Audiens aiit leone & timens no ihiun* eii filr fedt Audiens #0 afinu:multn bene cailigauit ai. Sic firn* gut peni* plices oneratthoies #0 feculi multa oneratos pctis facile abfoluut tétta ficut a quibus timét: vel fperant aliquid habere. debent. CQ-uarto cófiderata pfona:maxime debet facerdos parare me* k diana contra recidiua. Primo vtfugiatpenités occafiones pecca* Satiffa* di:vtfiquisfornicatusfuerit:autfeingurgitauerit/faItem aliquo ctio. tepore euitet'focietates cu,quib9 folitus efl peccare: quia fm prece Qjaó dj £ ptu Iofue.v.Si ciraicifus es a peccato p coruefiioné:maneas in eo iiigi pnia délococaftro^/donecperfectefanm's.Q.uodfietfipanédoloris cótra red Se pcenitéti? cu filentio extra ftrepitu màducaueris:fubtrahédo te diuurn. a fpectaculis/cófortiis/& perfonis :qu§ funt oecafio peccàcu'.Simlr ^uotiens occurret tétatio/vel peccandi periculu:aut prius fadat fi* gnii crucistvel memoret? pafiionis xpùvel eleuans oculos ad dai petat auxiiùi:vel q> pri9 dteat vnu aue maria:vel cp fu? mortis me moref : vel fi acriter tétefde luxuria qua" fe dicit nó pofie vitare:q» ftfpungatvrtids vel fentib9: fimtfedt bcatus Benedictus. Ettiic crédendo efl drim ei .ppiciari Se facere p uentii in tétatione. EccK. xi.Mahda vnius hor? facit obliuioné luxuri? maxime:& ita mul tis alus modis prudens facerdos et aru'g medie9 futuro peci morbo

q

D e Penítentía. potent obiriare.Hieronymus. ProfeiTis poenitentiam periculofa eil praeteritarn voluptatu recordatio. Caro ení tenerrim? nutrita ad praeteritas illecebras afpirat:fpiritiíq? edircíii de íbdomis.i. de peccatis retro afpicere: etiá in egypttt & ad allia Sc pepones pha* jraonis hortando redire ppellit. Q_uod ne fiat:abfccdas cii rachele idola labáfub fimo.i.fub firamétispamitéti?. Et nófolupctá/fed. etiá memoriá:vt ai iacob omia philateria idoloni fractorum fub thcrebinto ccfodias.i.oém circiííiantiá 8i occafioné peti p memo* riam crucis dñic? teifm mactandofepeliasmeoccaficeali^uare* cidiuii patiarf :propter hoc fepelias egyptiú fub fabulo.i.pctm fub Tabulo m Ortis. Cu moyfevitulii confi arile in m inutiffim ti puluerè* redigas:fcil3 mortis: ne memoria eius refricef :hec Hieronymus

L d Sed dices quo fatiffaciá egotcú f m cañones vnií petrñ mortale Satiffa* requirat fepté annos pní?:quá no poífem nifi in purgatorio copie* ttio. re:qucd valde terribile eil. Vtni ergo cañones in iniiigenda pnia !Vtni ca* fintimitandi.Dicif primo fm petni cantore:^ ficut impatorcum nones in pr ima legé ,pm ulgar.vt populus i obfematóe cautior fit:tranfgref pnía iniú íbribus legis difirictioré pena infligit:fic impator c?li 8i terr? in p géda fint ma legis fue .pmulgationevoluittráfgreííores fu? legis gram'*? pu ímitandi. niri'.vt fie folertiores eííent ad cauendií tráfgreiTióes pcepti. Inde

in prefentia Petriananias oí faphira mortepeuflus eíl: quia par* tem pofTeíTionis retinuit: vt ficabi timerét Si a limili petó cauerét propterea in primitiua ecelefia tantus 8C tá difi rictus rigor in in* iiingendis panitétiis obferuabatT.Sed multiplicata ecelefia dei h italuerunt m orbi peccatoní. Et quia num erus quodám odo cedit i defeníioné: oportuitremittidepen? diílrictióe/nepnie difi rictfo potius eífet in offenfam q" in medicina. Propterea remittédiifuit ce pnía:vt reuocarenf p indu!gentiá:quireuocarinó poterant p ri gorem. Ideo etiá quia olim natura humana robuílior erat ad fere dií pní? enera g modo Sí corpore Si anía. Sicut naturalis phificus potiones antiquit9 excogitatas qñ hórobuílioris erat natur?:m5 temperai pterinfirmitaté imbecillitati^ human?. H?c Petaca torJnaía etiá erát tiíc hoíes rofcufiiores: quia tiicdeuotiomagis feruebat .ppter recenté íanguinis xpi emifioné.Núcfrigefcéte cha ritate tabefeit deuotio, Vnde Guilparifien. Canonice iniuctices magis funt peñ? ad correctioné peccantiu ílatut? q facramétales fatiuactiones. Nec tñ dubitandii eíl cófeflbres aliquádo fequide* bere faaos cañones: fm q? fragilitati nofiro^ temporum Si qua* Iitatip?nítentiií ccgruit.Ná nunc multíplice ruptura 8i lacerano* nérethepetripaüf:quÍRmagratua^

Sermo.XXXL F 0 . C X X I L dicum hodie habj in tegra vel iUefum.H?c GuiLCÜicif feciido M q> facile eft ilia p?nùétià:etia fi fepté arnioni adimplere. N à fit ho Satifia* aliqui's qui habeat in mefle colligere mille modios biadi quos in ctio. cöpetenü tepore folus m etere no potuto reftat nifi q> ponat opera* Q_u5 fad ribsinmenemfuaAficpermultitudinéoperariorii poffet copie* Ieeftilli remeffemdtius qui? qui fold habet duos modios colligere quos canonurrt perfevult metere.H?cmefiis eft multitudo hoim colligédatquos pniam:ét quilibet debet colligere &: congregare in horreti dni.Et fic faciédo fi fepté an ponet eos in opere fu? fatiffactionis: quia omia bona opa iporum nomadi* uiareputabimf.Etficqnpfeomofacerenópóttdebetponereope plere, rarios in méìTem fui Et fic quos exhortatóe ftia trahet ad bonum ponet in meffem fui Hoc patet alio exépIo.Si diceré alicuiunter* fice tale & vindica te de ipb.Siùlum inftinctu meo interficeret:& nihil aliudfaceré/nec manu apponeréttn effem irregularf 8C mihi imputare^.Et ciideus fit pronior ad miferédd q ad puniédii: mul* to fortius borni quod in alio procuro verbo/exéplo/vel facto/mei! erit.Ideo dicit Gregortf.Fratres quanta poteftis a prauitate ,pxi* mos reuocatetad bene operanda alios trahiten'n via deifocios ha bere defiderate.Si quis vefträ ad fora aut aliud quicq operandum pergit:proximd qué ociofum effe cófiderat vt fecti veniat inuitat. Et fi ad deii tenditis agite ne ad eii foli veniatisJdem Gregorius E ortafle quis vt indigenti ?lemofynam tribuat panem non habjt fed maius quod tribuere valeat linguam habet. Iaco.vlti.Ci.ui co" uerti fecerit aliquem ab errore vi? fu?: faluabit anima eius a mot te:& operit rnultitudinem peccatorum. Qo. Si magni meriti eft cameni a morteen'perequandoq? moriturarmquanti menti eft It berare animam in celefti patria fine fine manfuram£Qis fi non po ?

• terit peccatorem reuocare a malo fuo/debet ad deum in orationc reairrere & dicere. Domine deus fed quod potui: nihil amplius poflum facere;tuum eft negodii fubueni creatur? tua;. Et fic mul* totiens accidit q> feruida oratione impetratur gratia peccatori:qcf exhortatione non poterat: vt patuit in beato ftephano/qui quädo lapidabatur pro lapidantibus orauitu'nter quos erat Paulus:&vt ereditar Auguftmoilkoratióe gradarci Paulo impetrauit. Sed N dicet quis facerdoti pamitentiam iniungenti:q> fi alios ad bonum Detraete trahat:cccurrentfibifih?cfecerit/detractores/derifores cum già* Qt .ppter: diis ligu? intoxicatis dicentes.Ifte eft vnus nouus pr?dicator pa detracto * pelardus:& tertius e cedo cedditcatho.fEDidtur primo q> tales res nö eft funt lupi comedétes cames crudas ouiii chrifti:de quibus Matth, dimitten #.Ego mitto vos ficus oues ùiter lupos. Sunt etiam canes rabidi, dapuerfio

q ù rnalorara

De Pefiitentia. EccKxvi.Sicutfagitta îfixa foemori cam's firôbûmore fluiti. Ali quando enim tantum Iatrat contra oues chriïlnq- redire eas fecit ad gregem dyaboli.Sunt eti'am ferçammo feris cnideliorestquia nec leo leonemtnec vrfusvrfum deuorat/fed ifti deuorât homïes: 8i quod detenus eft fuos fratres Si patres fpiïales.Tales funt ïfer* no peiorestquianó foin malos/fed bonos deuorât: immo peffimi homidde interfidentes vno ictu très anïas fuis detraction^?: fc$ feipos/audiété:& illude quo detrahunt. Bernard?.Gladi1? triceps lingua detractoris.Ité proiidut fagittas intoxicatas quib?vulne* rant vfq? ad intima cordis: fcj opprobria 8i cciiitia.ps. Exacuernt vtgladiiî linguas fuas: intéderrït arcû &c.Talis h'ngua dicif gla* chus quando percuti't de prope fiue aperte: & fagitta quâdo in ab* fentia Si occulte Si quali a longe. Dicitur, fecudo q> quantiiaïq? ifti lupi parati lint ad mordendiî/fiue canes ad Iatrandmtam en nunq mordere poflunt:aut nocere ti qui efl i hac via/nifi exeat viâcha* ritatis.Sed magis profi'ciunt illi' g fi nò Iatrarent cétra eû:quia ta* lia probra augmentât gloria patientis.Hec eni ellviafecura & ex cellens charitatis:de qua.i.Coiy.xii, Adhuc excelfentioré via vo* bis demonftro. Tales vero detractores funt extra viâcharitatis: ideo non poffunt eis nocere qui funt in via illa. Si vero contingat eos intrare l'Uà via erunt patin'ci nec latrabunt/necerunt lupi: vet canes/fed fient agni:& fie implebif illud Efa.xi. Habitabitlupus cum agno: &pardus cum hedo accubabit. Ç Depcenitena'a fermo.XXXII.& de oratióe qua? pars farina ctionisaffi'gnarifolet fermo primus per thema precedent.

A EjP^gSSfì V m debeam? itinere triu dierà fupradictoij- ambulare Orario. ' ¥I^Madhofpitiu eterna mecefle eft prçmittere nunciâgoïa d u o m o C "»3Ìtf$pi difponat & pparet. Hic rtuncius efl oratio:ad cui? co oro dirigi BfefcËEsl duetti tria orat pfalmifta.Primo prit vt dirigaf.ps. Di* tur/appro rigaf oratio mea lìcut incenfum in céfpectu tuo.Seciìdo vt appro jpïquat/& pinquare pofli't ludici fiue domino hofpicii.ps. Appropinquet de t'ntrat co* jjeatio mea in céfpectu tuo.Tertio vt intretps.Intret oratio mea ram deo. in confpectu tuo.Dirigitur erti per confefïïonë: quia quàdo eft ex*

tra via né ceflat errare.Si ei quis deficit a via:quâto graditur tato magis aberratExtra via paradifi eft peccator:fola a ut cófefii'o po nit peccatore & nuncùï eius in viarectâ. Ecdï.xvùï. Ante orario* nem prepara anima tuâ.Q_uâdiu enï homo eft ï peccato:quafi nu bes interponi"? peccata ne oratio trâfire pofli'tE$ech.iiù Pofuifti nubem iniquitatêtuâ. Eticaconfefli'opurgatnubé &cu'rigitora* tfonem: fed appropinquai per humilitaté & amaritudine cétritio

Sermo.XXXIL F0 .CXXIIL nfe.Dchumm'tatc.Matìli.xix.Simtcpamulosv amaritadïe.inï.Re.v. Acceflït gyezi vt amoueret eâ:& ait homo deüDimittc fllâtaîa eius ih amaritudine eft/quafidiceret Dimit* te vt appropinquet:quia amaro eft aio.Tertio intrat per inftantiâ 8i deuorionê.Dicebat eni drìs Luce.xvin.parabolam quo oportet femp orare:&nûqdeficere.Dans exemphi de iudicequi non reue f ebat: den neq? hoiem:& tn per inftantiâ viduç cöpuüus eft làcere iuftidâ.Non eni eft bonus nuncius: qui q rito pót intrare deliftit/ fed dgbet inftare Si ante fores vigilare. Rorn.xii. Orationibus in* ftâtes.Lu.xi.Propf iprobitaté dabit ei qtquoth3 necefiarios. Ve l alr.Dingit oratio p occultationéne inueniaf thefaur* humilitatf alatronib^î&ficniîtius depredet?:vtifra magis patebftProptìqit faluator M a t vi. Intra i cubiculo" tuû:& claufo oftio ora patré tuo. Sed appropinquat per ieiuniû.Eft eni oratio quali auis qua» ieiu* nio tenuat? vtpoffit expcditius voIare:quia pinguedine impedit?: 8i fatiata non volat ad predà:quia Prouer.xxvü. Aniafatiata cai cabit fann.Efuriés arit etiâ amarci ,p dulci fumet : quiafatietas fa* d t dbu abhominabiléfames^o delectabilë.Sed orado p elemolì nâ intrafcquia orado eft nuncius petitionarius.Q.ni fi auarus tue rit ianitorib'/daudef ei oftiiitfi munificus/patebtit ei oftia. Pro* uer.xvili. Domi hois dilatât via eius:& ante principes via ei facit Omes illi paupes quib* dam 9 elemofinâ puliabnt ,p nobis ad ofti um .Immo ipi font iamtores qui aperiet:& non fola ìlli/fed Si bea ta virgo: cui ifte nundus «ppinabit faluté angelicam fdlicet Aue. |£0_uia in fupforib9 fermonib* faris dieta eft de fariffactione in generalimunc dicendo eft de parrib* eius: que funt orario/ieiumn 8i elemofìna.Et quia de ieiunio 8i elemofina ad longo dicta eft ih fermonibus quadragefimalib*.Ideo pnheipaiiter inftabim? mate rie orationis:rirca qua plura dicemus. Primo quç funt motiua ad orandiï.Seciido que funt pparariua. Tertio qualiter f m códirióes nuntii orario eft acf deum tranfmittenda. CProprimiigù? exped itióefex motiua ad orando dea poffum* B tnuenircPrimum motiua eft natura rerûifenfibilùï. Primo nos Oraria docet terra nimis ficca: quç quali a deo petens piuma hiat furfum Sex funt diuerfisfeiffuris quali innuésrationabilicreaturç vtos aperiatad motiua_ lupnafluentaobrinenda/dicens patri mifericordiaiy. Ania mea ad orado (ìcut terra fine aqua tibi.Secndo terre nafcéria vt herbç Si arbores deum. quo t flores quot folia habét:tot Iinguas fuo creatori erigritt/qfi au* gerì 8i perfici poftulâtes. Et quali clamâtes.Imperfectâ noftrd vi deruntoculi tui dncTertio iumenta Si aues, hoc nos docentBos

q ùl

. I I / ' D e Penitéhtia. «ni indigena pabulo aut pota caput furlum quali ad deir eleuàs:&". quod fibineceffariii eft ab co poftulans mugittafinus rudit: equus hinni't. lohe.i. Ingemuitaial/mugierùtgreges armenti: quia no flit pafcua eis.Et fequit". Beili? agri quali area fities imbré fufpe* xerunt ad te,Similiter pulii hirundinu & coruorii qri eis éfca deli* cit ad eii clamat ps.Q_ui dat iumétis elea iporufn: & pullis conio* hi inuocantib? eu.Propterea Efa.xxxiii.dicebat quidà volés ora* redebitcSiait pullus hirundinis fic damabo:orationevocali:me ditabor vt colum ba oratione mentaIi.Q_uarto nos idé docent ca* tris & catulus qui leuant oculos ad mgfos fuos vt habcàt C Ì D O S : &

quali quibufdà paruis clamoribus hoc eisinfinuàt:& homo beftia befualior non vult leuare oculos fuos ad deti vt inde recipiat ani? fii? cibii.Ifidoms.xii.ethimo. didt q> mergus auis dieta ab affidui tate mergendi:pr?uidens futura ?quoris temperiate cito ad litro* ra cii damore tédit. In quo docenf itiffci q in hoc mari magno fepe mergunf in aquistribulatiomi/fcd n5fubmergunt*:q> viclétesti* peliate huius maris nimis graué ftatim ad littus:ideft finii diuin? dementi? cu clamore:qirieftvaIida praeciiindantia/cito .pperant In ilio eni h'ttorequies eft a temperiate. Ioha.xviii.In miido pr?f furam habebitis: in me aiit pace. Secundii motiuri ad ora'dum •deum funt exépla fanctoni pr?deceiTord noflrorii:qui ita fiierut af fidili in oratione q? no fufficiebat eis dies/nifi etià in of onib? pno* ctarent: vt patet in dauid:qui h'cet vefpere/mane/& meridie ora* f et: im mo i die fepties laude deo diceretón media nocte iurgebat ad confi'tendii ei confèffione laudis.Nec mirii:quia melleà iffa'dul cedine fepe deguftare cupiébat: qua guftata dicebat.Q*£ dulcia fair «ibusmeiséloquiatua, Seciidnexemplii in maria & ilio etf.Nà tnaria pauca legri? locuta fùifTemifi trnmodo verba orationis: aut laudis : aut gratiani actioms:vt patet ad lógii in fuo cantico. Sic fi lius eius qui cri tota die licet $ hoim falute laboraffet: m'hilomin*? turbis dimiffis deferta loca petebat & mote afcédebat: in quo fol? 'in oratione ad patron furi direda pnoctabat:vt dicif Matth.xiiii Mar.vi.Luce.vi. Q_uod repTentat dyaconus in mifla cum offert thurihubi facerdoti. Tertid exeroplii in anna ,pphetifia:de qua in euangelio.Luce.ii. no difeedebat a tempio feruiens deo in ie* iunio:& obfecratióibus die acnocte.Q_nartu exemplrieft aplbiv: qui omnes erant perfeuerantes in oratóe in cenaculo/donec defee dit fuper eos fpirituuanctos.i\ctu.i.Sic de beato barthomeo dici* tur q> centies in die 8i centies in nocte genua ante deum flectebat Sic de beato Jacob© minorenni ad modo" cameli affiduitateorau

^Sewh"û.XXXIL F o . C X X I I I L <diîn genibos: ealloS contraxerat:& cum propter eónteffióiiè a? pr^ 'dïcationcm fidei de pi'nnaculo templi a ïudei's effet prçdpitatus/ conuerfus fuper genua orabat:& orando Iapïdabatur quoufq? "pti* càfulloiiis excerebratur. 0_uïntiï exemplu eft fanctom martyrû: qui nec ppter dolorem mortis ab oratione ceffabant:aut,ppter toit menta Alata. Sic ftepbanusab oratione reuocarihópotm't turbi* nelapidû/fed orando emifitfpnï.Sicbeata agnes in medio fläraa rum expanfìs manibus orabatSic bcatusvùicétius erectis icceliì luminiti* Rcabatur. Sic xps drìs factus i agonia mortis .plixi* ora* bat Sic in hiftoria ecdefiaftica ubro.v.legn; q> quidä vir artis me dicinç periEus noie alexander: cu in ciuitate Lugdunen.affiftereÉ # tribunali compaffus quibufdâ martyribuslìgnfs quib*poterat -eos ad tolerantià animddo deprehédit?. Tandé inquirù?:& fe effe chriftiann confeffus diuerfis generibus tormentoiy affligli : & cól per diuerfa tormenta laborant tortores maxime fupra craticulam xandenté vt eius oratione interruperent: non potuerut ab eo vn»i extorquere verbiì/fed in oratióe permâfit immobilis vfq? ad raor* té. Immo 8C adhuc fanguis 8i merita martyrû damât ad dnm de terra .pnobis.ps.D.ecedo in terram afpexit: vt audiret gemit* cp peditoruad eft vinctord $ chrifto: quora fanguis melius loquitT g abd.Sextum exemplum eft confefforum & virginum.Beat* en\ IViartinusoculis ac manibus incelum femperintétus inuictû ab .-orationefpiritum non relaxabatSic beata Cecilia cum ahi" canta rent in organis/foli deo decantabat Orando: &nec diebùs aut no* ctibus a colloquiis diuinis 8i oratióe ceffabat Si taies iufti 8C me* *itis pieni ita afliduo ad deum cum orationibus recurrebât: gd no òis miferis 8C peccatoribus conttnget:qui vix vel ad momentum .orare poffumus.Canti.viü.O_ui habitas in ortis:fc$ ecclefiç:ami* 'xiaufcultoitte.i:angeli:facmeaudirevocem,ma.i.Coi^,HÌi.Spe ctaculû facti fumus deo/angelis/& hominibusa'mmo edam qnqs ©fferuntpraeces noftras. Thobi.xii. Cum orares cum Iachrymis ego obtuli orationes tuas in confpectu dei. Immo qiîqs nos pueni untnobifeum laudando deiEps. Praeuenerunt principes cóiuncti pfallentibus in medio iuuenculara tympaniftriarna'd eftanima^ cruci penitentia? affixara:ficut pellis in tympano fi'git?. Terti« C motiuum eft nobilitas & excellentia offidiorandi:qctpenfatur ex Oratio, duobus. Primo ex nobilitate eorum qui hoc exercent officium offid* quia nó eft officium rufticormvt fòdere/arare/putare: & fìc de ali* um ora'di 4s.Sed eft officium filü dei:& matris ei9:& angelorum: 8C fancto eft nobi* nnrnquiinceflanter pro nobis ülud officium exercentin cœlis. liffim«.

q üii

De Fefiitent/a. IndcxReg.xii.dicitfamucl ad populd. Abfit vfc cciTehl otite pto vob.'s.Officm cui filli dei eft deo patri oratjones noftras preferita re.Ideo in orni oratione qua? dirigi? ad patré poiu'f in fine p dnm iefum xpm.Bernard^.Securd habes acceflum o homo ad dea vbi habes fìlium ante patré.matré ante filiti. Mater oftendit filio pc* ctus & vbera:filius oftendit patri latus & vulnera/nec vlla erit re»

Kulfa vbitotconcurruntcharitatis infignia.i.Ioh.ii. Aduocatum abemus apud patré &c. Item eft officiti fpuflanctiqctfaci't in no»

bis.Roma.viii.lpf? fpds pofiulat ,p nobis gemitibus inenarrabi* libusad eft prices & gemiti noftrosquosipo infpirante fundim*** deo patri & filio:& fibiipiacceptabiles reddit. Sed q» fit nunc feto» rum officio" in ccelo: patet Apo.viri'. Et t i grande eft iftud orandi offiddtvt e tà Paulus apfe fe minus ad hoc fuffidété diccretRo* ma.vrii.Qjiid oremus ficut oportetnefeim^: .ppter quod frequen ter orationes alioni flagitabat.i.Thefia.vl.Eratres orate ,p nobis Sed 8C officiò angelord eft libenter attdire ofones & laudes quas deo agimus:& eas eiofferre. Seciido penfaf nobilitas iflius offi* cii ex parte orantis. N i qui orat co deo loquitur. Magnus honor eft fepe toqui cu aliquo principe/maior cd rege:multo maior cum rege regii. Vnde Petrus cantor.Duo funt excellétifli'ma viri fpoa lis opera:orare fcj& legere.Q.ui orat Ioquif cum deo:qui!egit de us cum eo Ioquif dectio oratione impiguat:oratio lectioné illumi* nafclectio tn eft pediflequa ofonis. Qjiidà aut toni tps expendùt in obfequiii anali? nihil dando dri?.HinC eft q> A gar qu? interpta tur filia eupiditatistvidens fe concepifle fpreuit dnam fui:quia vi ri docti cócepto fetu fa'enti? fpernun t orationé.Ni'hil ant delecta* bilius q cd deo loqui. Ideo oro nobih'or eft & deo .ppinquior: g eie* mofina vel ieiunid.Q_ui eni orat quali fari? ad fade dea ante fe co (lituit.EIemofinap mano pauperis deo mrttif a'eiunitip camis af fliaionédeooftendif:oratio pfenté dnm alloquitWnderefert b> ber de donis:q> quidi curfor cu diu feruiuiffet regi francoiy Philip po;& videret q> qui habebat acceffum ad regem & familiariter adi auréeiusloquebanf/abaliis plushonorarenf;:& mukdditarent? aitregi. Dnemulto tpeferaiuivobisniMindepr?miiredpiens/ falté vel me remuneretis de aliquo quod nihil cóftabit vobis. Cui ai rex cócefli'flet aitPeto quado eritis in curia veftra cori multis/ audiatis me vfqsquo ego vnum pater nofter dixerovobis in fecre* to ad auré.Qjiod cd fieret/cepenmt videntes admirari quo ita fa* nuliariter finguh's diebus Ioqueref regi.Ft lie c?perdt ed honora* re;& multa dando petiuóes fuas p ed regi pomgere. Si lie honora

Setmo.XXXII. F o . C X X V . toS eli hifhio quia farnüiariter loquebatur terreno regùqiiito mar gfsquifamili'ariterorasloqturtó^ D dum deiieft: quia hoc officiti eft multii Jucratiuu:quiaqnq$orans Oratio^ yna hora plufq totn mundii Iucrat?:immo plus q valeant millemü oro e di:quiadeii/ gratiä SC gloria*. Actu.ii. Oratib* aphs fpiiffanct9 eis maximt flatus eli.Et J_u.xi. Pater vefterccelelifs dabitfpm bomipetenti boni lu* bus fe.Hocoràdiom'riùfimileeftvfur?:quia hoc officio homo Iu* cratiua. erat? die Sc nocte/fanus & ifirmus/fuuenis & fenex:ftando & fede do:fi vultilIuddigneexercere.IndeIobi.xv. Petite&accipieti'si vt gatTdium veftrd fit plemi: cuius plus valet vna gutta <j tot* mü? dus.Nó enfdat dim f diu regnum vt alTuems ipi hefter:& herodes filie faltanti/fed totii.qufa gaudiii pienti. Sicut eni terra(l icetgraö uisjeleuaf tri furfum mediate fumo calidofibi incorporato : Sc drit afeeridit furfum :poftea redit cd multo fi uctu.quia cóuertif in plu* iniqua» rorefecundatterratfiefemens oratio cor noftru eleuatad xpm:& ai multo fiuetu reuertn? adoranté.ps. Oratio mea in finu ' meoccuertef.Seddiceretaliquistquisofficiüorandifitmultülu^ E cratiumtncüdiffi'cultate habet? ifiüd vndelucrat". Rrìfio. q» opere Oratio, orandinmilfacilius haberipoteft: quiadfeit? inps. Apud meofo Q2 fàcilil? deo viteme?.GIo.apudiuftiifemp eftquod dare pót fcjofoiquäfi hfipoteft no pótdare voce:pót dare mente. No eni ab hoc pót fe homo excu oratio, fare ifirmitate vel paup tate : quia fi dien? ei ieiuna pót ni dere non pofiumtquia ifi'rmusliim.Sieidicif:làceIemofina/poteftrn nó pofium quia paup fum. Si eidicn? ora/nó pót dicere hocquia lì nópót orare voce:pót orare corde defiderando 8c bene volédo.lpa eni bona volmas&defideriuorandiqfi^ä eft E motimi: quia orario eft enceniii maxime deo placés. Primo quia Oratio, fan placetciq3Ìp§etià<puocatnosadorandti.ps.Aperiostuii:8f i Qsofoé plebo illud.lp? eni eli ficut mater vel nutrix:quae nó pót dare mitri enceniii metimìpuero:nifipuerosaperiat.Iiibetergodnsaperireosiora deo pia? tióe:vtip?illudipleat.Seciido quia oro eli oloauftii fpiiale quo cens. adoraf pater coeleftis infpu Se ventate. Nam iohànis.iiii.Tales pater querit quiadorent ed in fpii & veritatcTertio quia oratione deus recognofeit? tanq dominus generalis: ad quem in neceiTitate recurrit? :8c eitanq domiojjcenfu exhibef.ps. Samfidulaudis ho norificabitme.Qjiarto quia in oratóedeus reficit? denoftrisvifee ribus :de quibus ei cibiiamantiffimu paramus. Ip? eft eni auis ve natica nobilis:quae decordeptededelectabilius reficftur.Crifofto mus. Solam orationem quali (pedale tributii anima offert deo de propriis vifceriV.Prouer.xxui. FOida nuWcor tmEtrudet p's.

' D e Penitcntíá* -

Parahim eor'meum deús:parata cor med. Parati quidem ad rè , ' " cipiendri in contritione.& ad tercficiendum in denota oratócEft

enimquiorat:ficutquipr§fentatregiencenm magnum ignobile ' quod folli presentati debet per nobilemdomicellri fcilicetiùfturrì.

. Sed ficut regi male offert qui fibi offert ferculii coopered cu mufds fìc qui orat non debet deo offerre orationem cri cogftationibus ve nenofis & immiidis. Qiu'nto hoc apparet: quia facile quod orado petituradmittitOratio enimnoftra totaliter initif diuin§ deine» tieynon noftre iufticiae.Seneca libro de clcmentia.Clementia nul Iii magis q regem vel principem decet De tito legi? q> taht§ eie* mentis erat q> conuictos aduenum fe de coniuratione dimitteret & cadem familiaritate qua prius habuit:cü eis comunicami. Nul li vnq petenti quicq negauit. & cu ab amicis fuper hoc reprehen* dereff :refpondit nulla trifté ab imperatore debere recedere. Q,uä to magis fimilia fperanda funt de fuprema regis oim dementia."'

G fCSextum motiuumeft.qiifa oratio eft fummii córra pericula p* Orario, fentià 8i futura premia remedili 8C prefidiumtquaeqiridé pericula Qt oro é tot & tanta funt q> non eft numenis.ps. Circddederunt me mala ptrapicu* quoriinö eft numerus &c.Etfequimr.Multiplicatifuntfuperca* la fiimii ' pillos capitis mei &c. Ideo cófequenter orat dicens. Complaceat remedid. tibi dñe vt emas me 8Cc. Exiftétes ei in periodo magno debem?

clamare ad dnm.vtinuafì a latronib9/oppili a pdonib9 ifemalib? obfeffi ab hoftibus/fuccéfi vndi'qs a defideriis camalibus : vt qfi fuf focati inaqua voluptatum: 8 ¿ vt vidétes ftragé fratrd noftrorum debemus etiá fi effemus monachi frangere filentium: & damare ad dñm. Nec mirum: quia orationes funt arma iuítorum contra aniq holies.ii.Macha.xv. Singulos eord armauit: non clipeo aut hafta/fed optimis femionibus. Augufti.iii.de ciuùdcidicit q>rcw manis dum poft belli! carthaginenfe deuteroni arma beílica.prc* república pugnaturi neceffitate compulfi arma téplis affixa 8 ¿ ob lata traxemnt: vt fuos milites armarent. Sic nos afflicts 8c tribu* latúarma téph'.i.oratóes deuotas fi auxilia hdana defi'ciá"t.ad fila recurrendd eft.ii. Paralipo.xx. Cd ignoramus quid ageredebea* mus/hoc folum renditi hàbemus vt oculos dirigamus ad te. Tue oeulos ad deum dirigimus quàdo in orarióe tam afpectirm q affé* ctdadederigim9.Greg.Q.uiafemp ftmi'inmiTeria fpidigem* mia.Sed multi fut files onagro.qui du pafeua qu^rit fortiter rugit fed poítcj pafeua pinguiainuenerit/filet. Sic multi quàdoindigét 8C funt in afflicrionexlamant ad ded fbrtiiTim?.ps. Clamauerunt addorm'numcurrjriibularento^

Sernio.XXXIl. Fo. CXXVI. funt in profpCfititcta'tali'damore filent lob. vi, Nùhquid rugiet onager cum habiterit ventum:& mugiet bos cu ante prasfepe pie* num fteteritPlfti autem non perueniunt ad illnd quod eft optima? morationetfaljadgratiardactionemtquajeftquafi finis ofonis,' . . " Ecdì. vii. Melior eft finis oratióis g principium: immo de talib* ' ven'ficaturilludps.Oratioeiusfietinpeccawm.Secuiidoofones , fimtarmamonfolum contra nequitiasfpiiales/fedetiam cétra vi , . fibiles hoftes.Sic orabat beatns Ambrofius contra tyrannidé va* lentin^iniiunioris.Dicebat eni arma fualachrymas fuasefie& orationes.Sjicorauitludasniachabeus cómifiUrus pr?liumcon* tra gorgiam.i.Macha.iiii.&: tue vicit.Sic videns exercitum Ni* canon's fortem.i.Macha.vii.oranit: & iterum vicit In aliis duo* bus prea'puis bellis non legitur orafie. Primo contra antiocbu eu patorem:&tuncnonvicit/feddiuertit.i.Macha.vi. Scdocontra Bachidé & Alchimd:& tue in bello ceciditi.Macha.ix. Sic moy fes leuàs man^vincebat amaIech.Exo.xvii.Fx quo apparet virt? orationis in periculis.Tertio quia orario eft quafi quodda' fcutum quod diuin? indignationi in periculis eftopponendum: quia ficut fcutum prohibet ictum lance? vel fagitt?:ficQratio hominem a fa gitta indignatióis ir? dei. Per earn enim tuemur a dei iufticia:8£ currimus ad dei mifericordiam: vt in ea tutifimus. Et hoc ideo: H quia mifericordia dei eft quafi mons qm'dama'uxta illud ps.Exau Mia . diuit m e de monte fancto fuo: id eft de monte mifericordiae fua?. Qz mia Vndevegetius libro.iii. de re militari. Aptior locus & fecurior dei com* exerdtuipeditum eftlocusmontuofus:exercitui vero equitum/ gaf moti campus planus. Vnde & Titus liuius hbro.iii.de bello punico:di dtq> exerdtus ?quitumpenonrmfuit melior gromanonrm.Et ideo in campo plano ab eis vieti funt. Exerdtus autem ecdefiaa •eft quafipeditum: id eft humilium & maitfuetorum.ExerdtuS verocontrarius fcilicet demonumeft quafi ?quitum.Iuxta illud ps.Hi in curribus:& hi in equis. Ideo hoftes noftri femper vellét cam pum planum quando nobifcum pugnantNam campus pia* wis eft equitas iuftid?.Sciunt eni q> fi iuft? agatur nobifcum: vih dendi&interfi'ciendifumus. Ideo exerdtus ecclefiae hocperpen dens occupat montemn'd eft altitudinem diuin? mifericordiae:iu xtaillud Gen.xix.Neftesinomm'drcaregione:fedinmontefaIsi: uumtefec. Cuius mentis altitudinem uinintp"s.dicens.Mifera* tides eius fup omnia opera eius»

D é Petîîtentia, CSefmo de pœnitenti'a.XXXIII. & fpedaliter de oratione fermo J I .

A MMMUwi Erti'ç dici leucâ prima pfidt oratio qiîae eftfariffacrib* Oratio. nis tertia pars. Orantiûaût triplex inuenif grad*. Nà Detripli* H K quidâorantproftrati:quidâgenib?flexis:autfedétes: ci genere fiZififi quidà vero ftantes.Orabat proftratus dauid qn.ii. Re. oranùiì. xii.depcatus eft dnm .pparuulo : 8C igrefliis feorfum iacnit fuper

terram.Similiter iacens in lecto orauit Ezechias:qn conuertit fa* ûéfaâadparieté.Ç^mficomtiUiustypngeriîtquidixit.^emê to quçfo q> fiait Iuta feceris me:qui fe pulueré & anerejn recogitit quia oratio humihantis fe pénétrât nubes.Retrocedit era vt meli us faltet.Sic orauit dns in fadem fuam cadés.Orabataût moyfes genibus flexis:vel fedés fuper lapide quem aaron 8i hur pofueràt fubter eum qn Iofue fupauit amalech.Exo.xvii.Sic orauit helyas arni federet fubter vnà iunipem.iii.Re.xix.Ci.ui fic orat gerunt il lius forma qui dicit.Canti.i.Trahemepoft te. Hi funt qui corpus & aìam ad dei obfequin" preftantà'deo vtrûqs genu flectunt Cora aot dno terreno vnngenu flecteredebem^ in fignûparticularis ob fequii&dominiiparticularis.Hifuntquipanìóiliusfedatiaiam ad dea eleuant/fed non (ine indinatione ad terrena.Orabat ftan* do publicanus a loge ftans.Sic iudith ante lectum olofernis: ficìfa cerdos in mina ftans oratSic xpus in cruce ftans orabat. Q.uific orat figurarti illius gerit qui didt. S tantes erant pedes noftri &c. Stantes eni oramus:vt ad cœleftia erecti in domum dni letantes eamus:& nos en dno confurrexifle oftédamus. Hincpafchali tpe nifi occulte, ob reuerentiâ dnicç refurrectioms genua no flectim*/ fed ftantes ficut xps oramus.Q.ui proftratus orat quali qui ftat ad ofaila pedo" dni cum magdalenatquigenibus flexis quali ad ofeu lum manus:qtri ftàdo quali ad ofeulu" oris. Sic magdàlena primo ad pedes iuit p fuorum peccatora remiflìone: deinde ad genua;,p fmfratrisfufdtatione. Tertio ad os vel caput p vnguéd'enufioné .i.p deuotionis fuauitaté.Differenter tn xps & facerdos ftà"t:quia kps in cruceoràdo terra pedibus no tangebat: quia fola xpi oratio terrà 8c terrena abigens cela pénétrât Sacerdotali aa*t necefie eft pedibus terrà tangere:alioquin fubliftere nópoflet: quia terrenis ad necelTitatem indigens:orando quandoqt ad terrena flectitur: li

B cetoratioeùispenetretccdos: vtluper nosdefeendat mffericor* Mïa.^ diadeiquçinccdis eft.ps.Domineincadomifericordiatua.Mi Qi mìa è fericordiaei dei eft de natura grauiiìflnariir^ denatura xxiu*.Relmquitisquaìgrauiora funtlegi's^c.mifaicordja&fidé grauùun.

Seïmo.XXXIIL F o . C X X V H . Et per confequés no oportct nifi penetrare ccelos: Si coturno defeê detEremsaût oratio pénétrât ccelos:ergofacit ad nos mifericor diam defeendere; nifi forfitan inueniat obftaculn" in nubûV.iïn ca ligine Si obfcuritate 8i tenebrofitate peccatonî. Sed hoc obftacu* liï(vtiam allegatû eft)humilirate penetra?. Eccîi.xxxv. Oratio humiliantis fe nubes penetrabitldeo dicitur in ps. Vefptina ora rio afeendat ad te dne:& defeédat fup nos mifericordia tua. Qjuâ mifericordia" aregina mïç requiram? dicétes. Aue gfa piena. tCSecndo dicendûeftqu§funtRparatiuacordisadorationé.Nâ C fcriptS eft EccK,xvùï. Ante orationé prçpara aïam tua". Et in ps. Oratio. Prçparationécordi's eoriïaudiuitauris tua.Diuites eï Sioptima Tria Épa tes fçculihabétpauperib^auresobturatasîfimilesfuis canib? no ratiua ad bilibus qui habentaurespendentes:& obturantes eas ficutafpis orationé. furda obturât aures fuas/ne audiat voce incantantùî. Nô fiedeus qui nô folû orationé cordistfed & prçparationé eius audit Si exau dit. Hçc aut pparatio in trib? côfifiere foIet.Primo débet orâs cor fuû quantiî pot a terrenis auertercCitharifta enï modérât Si tépe rat citharâ fuâ priufq'citharifet Cora" magno diîo. Turpé enï melo diâ caufaret fi prius moderata non effet. Sic ante dea pulfare vo* lens p orationé'prius débet cor furfii leuare&difponere ad quiete tràquillitaUs Si pacis:& facereintima pacata Si etia" exteriora: fie q> cor Si intentio exteriorib4? no vacent: Si fie cor ornato" Si parato" in orationé facile a deo exaudief.Ad hocaiïtfepiffimeadiuuant tribulationes 8i afflictiones. Quâto eni aquç intumefceba"t:tâto archa Noe magis in fublime fereba?.Sic ad mâdata dei erijeba* , tur qui dicebat.Tribulatio Si anguflïa inuenerût metmâdata tua meditatio mea eft. Sic ccpelleban? orare deû de quib? ps. Impie * :

facies eorû ignominia:& quçrét nomen ton dne.Vnde li.de natur ris reru dici? q> caftores iuxta aquas manfioné facitit: 8i circa eas diftinguunt diuerfa folaria:vt fm q> aqua afeendit q> 8i ipiajcéda't ne totaliter ftent in aqua. Sic nos ma'fioncs habem? iuxta aquaa N â fup flumina babilonis iltic fedim? Si fleuim^.Sed ne totalités aquis fmergamur:& ne fuper caput noftrrï inundét Sicnobis pui dendiî eft vt fiait illç afcendrrt: ita & nos afeendam? in dea. Ideo quâto impulfus têtationis eft maior:tanto afcéfum métis oportet effe altioré/ne nobis contingat illud Ione.ii. Circndcdenît me ap] vfq-adaïam meâ:abyffus vallauitme:pelag? opérait caput meû,. D Sed dicetaliquis.Q_uid valet preparatio ad oranduden: cu deus Oratio., no videa? orâdus: quia petitio fit àliaii vt eiintimem9 illud quo i Vtç- def > digem^Sed Matth.vi,Sa't pîvr celeft»'s:quiahis o2tf ïdigetis fitorand*'

anobis..

D e Pem'tentia. vel fit ci pctìtiotvt a fiia intétóe reuoce? 81 nr? pfòrmef/f; attimi deiimutabilis eft/necvlla nfa actione flectitur:vthabet?.i.Re.xx Dicit?primo fm Guitparifien.qnia deus vult importune a nobis orari.Propter q<t faluator in euangelio duo dat exépla. Prima de vidua:qu? .ppter fai ?tinua inftantià apud iudicé qui no reuereba tur deuneqshomies fait exaudita. Luce.xviii.Seoido de amico: qui media nocte ab amico fuo tres panes fua impulfione & infiali tia obtinuit.Luce.xi.Per hoc volens nos deus inducere ad eu pr? cadu quacuq? hora:quia orni hora exorabilis eft.Si eni ifti fuis in* ftantiisobtinuerutabillisquierant inexorabiles .ppter téporisi* portunitaté & ppter paffiones quib9 agitabanf :tant6 facili9 potè rim 9 obtincre a benigniffimo aeatore omia falutaria/fi pi? 8C de uot? orauerimus.Nà quod potuit ab auaro media nocte ille paup obtinere:hoc poterimus apud largu 8C liberalilTimii creatoréJdeo taceant aftronomi qui horas ad adeiidos principes: 8C ad porrigé* das prices doaierat: qui nó funt aufi dicere/q> aliqua hora effet in feufta 81 importuna ad deprecando" deii.Etfic patet lata differen* tia inter deii 8C principe»:quia omni hora paratus eft ad petitióes noftras exaudiédas: 8i omni hora exorabilis efttnonfic homines Hec Guil. Vnde Gerfon li.de médicitate fpiiali. Deus eni ficut g feip'm omnia fedta'ta & nunc pofiet fivellet. Vult tn caufas fcca* das libi cooperarùvt corpora cceleftia ad inferiora gubernationét volens eas effe fu? bonitatis participes.Sic voluit noftra falutem no fola per feipm ficri/fj vojuit nos elTefibi adiutores:vt fcj eii dì Iigamus:& per fancta defideria eiialloquétes noftra faluté opere* mur.Dicitur fecundo fm Petrii de alliacorcp homies oportet ora: retnon vt per tales actus diuinàdifpofitioné immutét/fed vt p ha lufmodi actus impleat quofdà eftectus fm ordine a deo difpofitóV Et ideo patet q> non «ppter hoc oramus/feu aliquid a deo petim 9: vt diui'nà prouidétia irnmutem9:vel eius aim flectam9.Sed vt il* fad irnpetremus:8£ noftris orationib9 mereamur quod difpofuit deus per orationes noftras effe implendii:vt fcj homies mereant: poftulado acdperetquod eis omnipotés deus ante fecula difpofu* itdonare:vtdia'tGrego.i.dyalogoriAugufti.Curpetere/quere re/pulfare nos ppellit: qui nouit quid nobis fit neceffaria priufq pe tamus:nifi quia noftra voluit exerceri defideria in orationib9 quo

- poffimus fapere qd: Rparat dare. Vnde fin Guil. parifierLaft orat orator faecularis:alr orator diuinus.Nà faecularis intendit per fuàl orationé flectere iudicé ad fua partétvt p fua parte fententià ferat Sdoratordb!uinu5&fpiiah'sndintécti'tmoBeredeu queTcitindu

Sefmo.XXXIIL F o . C X X V U i ; bitanterimobiWiVnmfed mtéditfeipm facere idonea p oratione ad hocqdimpetrareintendit:& fe exhibereadeo miferabilem vt pater mifericordiara mifericordià einó valeat denegare:fi pro fe* m etipfo oretDidf tertio f m eundé de alliaco:q> nec deo oratióes noftras ideo pom'gimustvt ei noftras indigétias vel defideria ma nifeftemii3/fed vt nos ipiccfiderem us in his ad diuimi aiixiliutn effe recurrendii.Nà' deus fdt quid nobis fit vtile:quod qnq? & fepi* ignoram* Jdeo ficut refert Valerius. Socrates ml vltra a diis imor talibus, petendum arbitrabat? q vt bona tribuerent : quia hi fdrent quid vniciu'qsefTetvtile. Nos aiitépleróq? llludvotisexpetimus: quod nonimpetrafie melius foret.Et hec focratis fententia maxie vera eft de illis quibus poffumus & bene & male vtn vt fat diuitiej & hcnores. Sed bona qu ibus non pofTum us m alevtirvt quib* bea tificam ur/pofiumus abfoliite quereretputa lllud P S . Oftende fade tua:& falui erimus.Et illud. Deduc me in femita mandatora tuo* rum &c.quia tuncconformam9 nos voluntatidiuine:qu? vult oes homines faluosfi'eri-i. Thimo.ii. CSecundorequirifadpreparatibnemoratibms debitadifcufTio E <

métismequiditiinueniaturquod oculosdiuin§maieftatisoffen Orario. dat.Iaco.v.Confi'teminialterutrapeccataveftraj&orateproinui Cofundie cemvtfaluemini.Ahbquinpeccatorcuintentionepeccandioras/ deu:&có* velnonpcenitensconfimderetTadeo.ps.Tuncnocorifundarapiid fuditura deum patiendorepulfamxum perfpexeroinoibusmandatistuis deo qui de quia quicuq; difcordat opere a preceptis/corde reprehendif & con um orati* furidit?.Inde.i.Ioha.iii. Sicor noftni no reprehéclit nos:fi'duda ha penitens. bemus ad deiiqj quicquid petierim*/accipiem*. Sed Efa.i.didtur Cu multiplicauen'tis orationes no exaudia.Manus eniveftre'fan guineplen? fiitVn Augufti.Ii.deopere monachoiy.Citi* exau* dit? vna obediéris orario :q dece milia ?téptoris.Ifidor*.N6 pót ha bere certa fiducia":? adhuc in pceptis deipigritat: & que peccadire cordatio delectat. Q_ui aiit a Rceptis dei auertif :qd i of one poftu* latino m eref/nec ipetrat ab ilio qct pofcittcui* legi n obedit.ps.ini otatéfiafpexiicordemeomóexaudietdns.Scdoquianófoliipfris dif a deoa'mopfuditdeii facies eipfufioné.Cor eie ficut thron^dei Multii certe offederef piiceps/fi i throno fuo i q deberet federe ca dauerferidiiapponerefjquantomagi'schriftuscuincordepctóris oratis fetore peccati inuenit. Cii eni fedet in throno ìllottiic exerit fuIgura/voces/& tonitruaifiilgura bononi opera qb* fiilmihafho ftis:voces orationii qb* fugaf: tonitrua fufpirio^ qb* exterreftrr. Vnde dyabolo oiidajìgremitg apparenti dixit h^remfeurecede.

De Penitentia. A t flle/Nó receda ,p tcCui heremita.Facià tibi ttmoré:& excaf fit anteriore parte pellici?tqu? lachrimis frequéter fuerat rigata:& • audito fono quali puer exterritus fugit.Ideo corrigat viti fuàqui orat Alioquin fimilis eft illi qui xpo genua flectens dabat alapas qui videe" orare gladio extento vel extracto. Peccator eni cótinu* ans fini peccata ,pprie_ no orariquia no Ioquit* cii deo /fed vel grün* nit vtfusfiluxuriofuseft:velgà"nit vtvulpes fidolofustvelvlu* lat vt lupus fi cupidus eft. Auguftia'n omelìa.Sicut nulla fit i vul* nere medicamentd fi adhuc in eo ferra fituta niMrjficit illius oro cuius adhucdyabol? in mente manet: vel oditi in pectore. Vnde Threno.i,didtur peccatori.Oppofuifti tibi nube ne tranfiret ora* tio. Nubes illa eft mortale peccatum.

F C!Qju§ti tnpoffet circa hoc vtrd orationes'peccatorii aliquid ipe Oratio, trent apud deii.Et vide? q> nótquia Iohan.ix.fcimus quia peccato Veni pec res deus no auditEt Prouer.xviii.Ci.ui declinat aure fui ne audi catorum atlegétoratio eius erit execrabilis.Inoppofitiiargm't Auguftin? ©rationes Si peccatores no exaudiret de?:fruftra publican? oraffet De? me ah'qd apd us .ppiri? elio mihi peccatorùEt Crifofto.firp Matth. Onìis q pe dea impe tit aca'pit fiue bonus/liue malus.Rndcf.primo q>,ppter quattuor trent. deus peccatores frequéter no exaudit.Primo ppter inimidtias in

teripm &peccató.liigumenixpileueefta'uxtaiUud.Iugameu: fuaue éfttS: onus meo leuclugii aütpeccati graue & póderofuirt luxtailludps.Sicutonus graue grauat?fimtfup me. Graue aute" ptrariaf leui:fadt aiit perni voce peccatoris graué/raucà/& difeoe dante. Si eni ili? qui apud Corinthios fornicat? fuerat iubetur ab apio aliis fideìibus oranrib? foris ftarerne ipuravox ei? puras reli quomm voces in diuinis 'auribus tanq rauca fordidarettvel ne dif* cordiam in auribus ipis caufaretùCo^.v.Non eft mirabile fi ipa peccatoris oratio p fe non exaudiaf":quando in ah'onrm praedbus periculii fadt Secundo .ppter inobedientia ad dea. Zacha.vu.Si cut locut? eft dns & no audienit: fic clamabiit & no exaucha didt dns. Valde male fe habet q hab$ aures obturatas & nafum:quia nifi aperiat os frequéter ad refpirationé 8c aeris attractioné in pe* riculo eft lùftbcatióis.Sic qui nec dei verbo"frequéter audit: in pe riculo eft mortis eteni?.Ideoftequéter os 8C cor ad oratione deh$ aperiretvt mifericordiä libi pofii't attrahere.Tertio .ppter diffide tià" diirin? largitatis.Iaco.i. Siquis veftni indigettpoftulet a deo qui dat oibus affIuéter 8£ no iproperat Et feqirif.Poftulet a ót in fide nihil haefkans.CLm eni h?fitat/fimùis eft fluctui maris quia vento mouet" & circiifer t\ No ergo efti'met homo illf q> aliq d ac*

Sermo.XXXIIL F o . C X X I X opiatä dno.Fructus enimaris inhabilis eli: dona aüt gyan'arum in vale foli'do effundritur.Pót tn peccator de fuis defectib9 hefita* reme forte fit fndignus exaudiri: no aüt de deo. Qiiarto quia pec* cat in proximu:& hocmulnplidtenaiitper incópaffioné.Prouer. xxi.O_ui obturat aure fuä" ad clamore paupis:damabit Sc no exau dietunvt patuit in diuite epuloncSecudo qn peccat p dolofam in proximnmachinationé:vtpatuitii. Macha.ix.de ann'ochoillu* ftri:qui beut 9 nierat filfis ifrael in dolotSC dolo ocdderat eos. Ora bat foodeftus die. dnm a quo no erat miferfcordiä cófemtin^.Ter* tio qn peccaci proximu p manifefti impugnationé.ps. Inimicos meos dedifti mihi dorfum:& odientes me diTperdidifti. Clama* nerói nec erat qui faluos faceret ad dnm/necexaudiuit eos» C D * Q dtur feaido q> aliqn peccator fm defideriu peccati Sc concupiteti? Oratio. petitEt fi quädoq; a deo exauditf :nó ad boni! eius/fed advindicti mali SC perditioné.Nó aüt bonus exaudif in his qua? funt córra fahrte, qnqs exau Exauditur eni dyabol9 petens iob tétandum. Et nó exaudit: Pau diunt? ad lus petensftimuliiamouendii.Perheceniqua» petitpec*ator:de fuädäna* us ampliuseüpcrmittitruerein peccata. Deuseni(vtdicit Au* tionern. gufti.)quedä' negat #pitius:qua? pcedit iratus. Apo.vlti. Q_ui in fordibus eil fordefcat adhuc. Sic exaudit9 eli ili? a diis qui petiit': vtquicquidtangeretaurufi'eret:quodadiiscócenumeIt.Cuaute" tangeret cibu/fàctus eli dbus auni:& fic nó potuit manicare SC co té auro fuo fameperiitpsXonge a falute mea verbadelictorum mcorii.Petere ea qua? nó expediunt ad faluté/funt verba delieto* rum .Nó eni hoc a virtutibus/feda vinoni comiptióe .pcedit Vfi SC demones ad maioré fui damnanbnépetierunt mirti in porcos. N ó eni datdns infirmo quicquidpen't/fed folli vtilia. Soloedfm* eni vini! eli in oratfóe ex incógruitate caufatu.Hoc aiit fi't qn orat quis quod nó debet:vel qn nó debet/vel ficut nó debet Tue eni ac ddehtianócongmiitoratiom. CDiciff tertioq» oratio peccatoris H addeii mukn debet effe damofa SC grandisdoquendo de interiori Oratio, damore eordis:iuxta illud ps.Exaudi dne voce meà qua damaui Qi oratio ad tcSi eni deus multii diflare videatur a'peccatorib9:iuxta illud peccator( ps.Longeapec<atonTUsfalus:opusefteisexaItarevocem cucia multiid3 more.Si qras eni eflet in profondo abiffi:neceffe effet eii inuocare eé clamo multo clamore qui altus effet.Sic peccator de quo ps.Lifixus fum fa. in limo profondi.Etiteni. Deprofùndis damaui ad te dne.Cii ni faiptum fit Altiffimu pofuifli refogiri tun. Vnde alberare dicit xiii.de animalib9 q? eli genus quoddäfalconumam'fTime volans. Cdeo oportet ipm alti^imereclamaret.vtadmarunri reuertatur.

t

DePenitefitia. Chriflus valde alte Volauitin fua afcenfione: quia volauit fup che rubi & fuper pennas ventoru. Ideo fi ad nos reuerti debeat p eius grati? infufioné vel pietatis condefcenfioné:oportet ipm valde re clamare:ficutill? quidicebat. Laboraui damans: rauc? facte funt fauces me?. Et tunc poteft illud pfalmifta diccre. Audüiit dös 8C mifertus eft mei.Orige.ome.de chana.Si hominé interrogarevo lueris gd faciat:dicet q> no dormit:aut nó;vacat:aut certe no digna tur tibi refpondere. Ad deum ant nihil horu opus eft: fed vbicücp fiieris &inuocaueris:adeo eftauxilin.Sienipetatgrati'am &có* fiteatur peccata / facile ei indulgetur:quia vox ilia in cpufeifióe da mofa eft:quae tota cceli curia excitat ad pietaté 8C compaffionem. ps. Vias meas enudaui 8c exaudifti me.Et iterum. Reueladno viam tuä:& fpera in eo de vema/& if e fadetDeus eni audit peo catores:iuxta illud quod canit ecclefia. Peccatores:te rogam? au* dinos.Vnde&: Matth.xvi.dicitur. Semeneqiraomncdebmi di miß tibi quia rogafti me: quia llle nequärogaiut eu: ideo dimifit ei.Ecótra vero iuftus facile/& fine magno clamore exaudn?:quia intus habet ad qué damatps. Cu" inuocarem.i.intus habitii p gra* tiam ad amplius habendi! vocarem exaudiuit me. Q_uidä enivo* cant nec intus habitii/nec intus habendi!: vt fiires 8C peccatores q eum orant vt habeat faailtaté explendi malitias fuas. Alii vocäfe eiinó intus habitii/fed habédii: vt qui fub deo peccat/nec tn a piis lachrymis recedLinfc&iftos exaudit/fed no fadle. Alii funt qui eii extra vocant:fcil3 pro temporalis quos fepe nó exaudit dns:quia non petunt ad falutem.Ofee.v.In gregibus 8C in armentis fuis va dent ad qiierendti dnm : 8C nó inueniét Ideo debemus cum iuftis cd intus iam habitii inuocare. Q.ui inter montes damat fepe au* dit fonu echo.i.vocé fu?voci fimilé.fm pfaLiufticia eft ficutmótes dei.Ideo qui inter montes damat fadédo dei iufticiä:audit rnfios nem fi'erifibiconfimiIé:quia fi damat iuftus libera me:audi'et vo* cé firmle dicentiibberabo te.Clamat eiiiift? in tétatione vekit ob feffns a dyabolo vel mébris eius:querés a dno fuccurfum 8c fibi de nuncians obfidioné:dicens illud ps.Conaliuitialignantiu obfedifc me.Clamat 8c peccator nö obfeflus/fcd iam poffeflus.Eacili? aut eft liberare obfeflum q poffeffum. Sicut eni confueuit popul? ?tra tria clamare pericula:fc5 cótra aqua/igné/& hoftes.Sic emittit iu flus damoré contra triplex genus tétationis :fcj cótra carnale cóai pifcentià qu? p igne fignificaf. Cótra terrena 8c mnndanà":que per aquà fignificaf.Et cótra dyabolicà guerrà:qu? pprie effe hoftis di età. H?c pericula tùnebat dauid dicés. Et perioda wjfenuùiuene*

Sermo.XXXXIIL F o . C X X X . rüt mcfCDidf quarto cp fi orario peccatoris ex bono defiderio ,p cedat deus ìpam audit & exaudi'tt no quidé ex iuftida/fed ex,pura niia.Et hoc obferuatis quattuor conditionibus: vt fc3 pro fe petat & pie/& perfeueranter/& necefiaria ad faluté:quae in fequentibus fermonibus diffufius explicabunf.Etad verbum ceddiaf q» erat verbum ced nondum interius illuminati. Etficnon eft illud tene* dum tang affertilì? dictum/fed ficut a ceco recitatum. CETertioadpreparationécordisadorandiirequirif mundaopa tio.Iob. viii.Si ad deii omnipotente deprecates fueris:fi mudus 8c rect9incefieris.Stabit8ieujgikbitadte.i.exaudiette.Apuddeu[ eni neceffeéft vt oratfone operatio : & opatione oratio fukiatur. Tren.iù'.Scrutemur vias noftras:& qu?ram9& reuertamur ad do , mimi. Leuemus corda ai rn anib9 ad deii in coelii. Sed quidà fifes funt cuidä mulierifaciéti cafeii ad quécattus veniebat: quémanu percütiendo repellens itera atqs iteni illa marni fup cafeii ponebat dicens.Deus dct mihi mundii cafeii facere.Sic multi vitämundä" petunta deo:fed malisoperibusmanus inquinar. De quib9 Gerì, xxvii. Vox quidem vox iacotftft: id eft recti 8i fimplids homis/ fed manus/manus fimt efaua'd eft venatoris &raptoris.

C De poautentia fermo.XXXmi. SC de oratione tertius , perthemapraecedens. ,

~ |N foli'tudine deferti vixinuenifaqua.ps.In terra defer* J\* |tainuia&Miaquofa.PropterquodGen.xxxvi.Memo Aqua. •> fraturfaiptura AnaminuenilTe aquas calidasinfolitu* Aqua fa* 3dine:tang hoc fit ramm 8C pr?ciofum.Rard eni eft in fo* pienti? fa

litudinehuiusfaeculiiiuienireaquasferuétesdaiotionis.Ambu* lutar[ vti laturiergo defertti via triridierdmecefle habem9 inuenireaquam lis eft in Oportet ergo doctores & ductoresgr?gis hancinuenire:& de hac hui 9 f?cu* $uidere.Propterea dicebat vnus eord illud ps. Os med apenii ad li folitudi orationé:& attraxi fpmvt ipi pri9repletiaq fapi? falutaris illà refd ne, dàt i alios :8c fiate fpd deifluàt aqu?:iuxta illud ps .E Iabit fpds ei* &fluétafl.lntolerabilis eiinfania eft devafevacuo velie iebriare cóuiuas: &ad vas vacua iportimiflime mufitare. Vulgo ei dicit: tp nubes hauriiit aqua de mari:& arcus cceleftis(qui & yrisjde flu minib9 qua póftmodri refundiit in pluuià.Siverba ipa ßdicatioms per deuotioné & jeld velut aqua grati? imbibéda funt a doctorib? vt redddatiflimeveniàt ad auditores.Eals.xi.Si replet? fuerit nu beaiimbréfiip terrà eftundétIdeo oportet ßdicatores anteg effun dant aperire os ad orationem:aTr cathedram nöafcendant Omne enim,.flonum defurfum eft defcendens apatteluminum. laco.i. -

t i i

D ePenitentia. SedùtuemtoiFnubesffoeaquaquaìa vcntis dic5femtè.Jude.L Q_u? imbré fapienti? no effiiderdt/fed feipos volunt innotefcere: non xpm. Vulgo dia'tur. Exire no poteft de facco/nifi quod in eo eft. Et quia ventofi funt Si venta van? Iaudis feminat: mento tut; bine etem? tempeftatis inde metét Ofe?.viii.Sed ed implet? lue tinta deo:turic veni erit quod legi£;Eccft'.xxxix. Et ip? tang im» bres emittet eloquia fapìenti? fu? fuper terra Si arbores: vt crefcat eVrmcrificent. Arbores enidicunè homies.Mar.viii, Video ho» mines velut arbores. Arbor eni dd cecidit vel abfeifa eft:np valet nifiadadifi'cid velincendiu.Sicotm pr?fcindit?homo p morte; fi bonus eft/vtihs eft ad aedificid cceleftis hferufalé : fi mal^/adin* cendium gehenne difpofit?. Sed cd manet arbor erecta & beneri» gatatnmc bonos fructus faci t.Sic driviuimus in mundo bona opa làcere rraffumus/fed tri rigati aqua de cceIo:qua queremus a terra ilia vri fons viuus exiuittvt ea nos dignef potare/dicentes Aue, CXiuia in precedenti fermone dictri eft qualiter m ens fe debet R parare ad hoc vt eleuetur furfum in ded per orationé.Nunc dicen» dum eft de impediméris obftantftus huic eleuationi metis i den Si orationi Si tins corinuationi..Circa quod querum? duo.Primu eft qua? funt impedimenta ue menseleuet? in ded. Secundd eft fi orario debeat effe diutuma:& multo debeat continuari.

B fC Ad prima diciturq'qiiattuor inueniunf impediméta nemés Orario, facile furfum eleuet? in ded. Primri eft vana occupatio qua cor no Qiiattn a ftrum circa terrena occupa? & inclinatur 8i c?leftianegligit Q_ct oripedi fepe viris faecularibus conringit: qui licet in ore verba habeat ora menta ne tionis:tamé in corde habent cogitationes van? occupatióistde q* mais eie» bus Efa.xxix.populus hic labiis me honorat:cor auté eomm &c. ueturin Contraquosyfìdorus.Oratiocordiseftnólabiorutneqjde'verba deurn. fed orantis cor afpiritPropter quod petrus volens orare afeendit

m fuperiora domus/neab orarióe impedire?. Actti.xi. Hoc enim primo docet natura auid. Aues era pr?daces no fedendo/fed vola do tmmodo capiunt pr?da.Ita ania noftra cuius pr?da eft chrift*: aiius cam? Si fanguine cibatur in pr?fenti:& in futuro fatiabitur: luxta illud ps. Sariabor cum appamerit gloria tua. N 6 pót banc pr?da confequi nifi fublimi volatmqiria ipa preda ià afcédit(vt dì ctum eft)fup cherubi:&: volauit fuper pennas ventoni.i.fortitudi* nem Si agilitaté angelord-Secundo hoc docet fenfibilis expientia Vehementia eni impreffionis alicuius rei in fenfu impedit cogni tioné 8i vifioné alterius: vt homo qui longo tpe fuit in niue .ppter (pedes vehementer ùnpreffas in oculo non bene videt res alias.

Sermo.XXXIIII. F o . C X X X I . Sfcfoomo quivehementerhabet impreflioné ìftora temporalis

' qrl intrat ecclelii ad dai no attédit ,ppter vchcmété ilia impreffio né:fimilis illis infant's de quib* Bernard*.Sicut infani no res ipas fed fuas fantafias vidétuta mens auari vinculis cupiditatis aftri* eta femp aura/femp argentu confiderat.&gratius videt aurumji folé.Tren.iii.Oppofuiftt nube ne.trafiret orario: quod ita exponit Grego.Nubes eft follicitudo mudanora: quae ita aiam peccatrice capit vt affectii in orarione habere no poffit.Tertio hoc docet feri pturakVnde ps. Vacatefcj a cutis faeculi:& fic mente eleuido vi* deterqufa ego fum deus. Propter hoc ordinat; fabbatd: vt vacent hoies a CUTIS faeculi 8c intendat deo.Et item ps.Subditus efto drlo 8C ora eu.Ibi eni premitritur fubiectib orationùNà It mens inter* fa eft curis mundialibus 8C fubdita mundo.no pót fe leuare ad deii Subdita vero ania deo per timorenrfacile fe pot ad deum leuare. Quarto hocdocet ars mufica. NaTvt inquit yfidor* li.iii.ethimo. loquens de prima diuifione muficej vox dicié c?ca fj mox vt emif fa fuerit conricefcft:atq5 furTocata nequaq longi* <pducit?:vt in fi'cti libus patet. Q_.u? aiit funt vafa ficrilia/nifi corda hoim terrenoni? De quibus pfalmifta.Tanq vas figuli cófringes eos p morté.Ha* bent ei corda igne auarici? cocta 8c durataJdeo vox eoni ceca eft nec apta fuaui melodi? quale regé decet audire.Ideo fiatt merito eflet irridendustqm pfallédo vas fictile crederet tacere melodia re gi? maieftatùSic qiricordeficrili.i.Iutofo 8C terreftri pfallendo ere ditdeo piacere. Vox enicnfitcea/moxemiflacóticefcit.i.Re.ii Im pii in tenebris conticefcentmeqs Iongius dudt? :& p cófequés in caelum no afcendit:8£ fic diim no attingit Bernard* in meditatio nibus.Fierino poteft vt cum deo loqua&qui cum toto mundo ta censfabulatur.Vnde petit pfalmiftaorationé ficutincenfumfuc fum dirigi. V a s eni incenfi apturas habet in fuperiori parte/fed i* ferius folidum efttad denotandnm q> orario noftra tendere debet ad fuperna:& terrena ad terra" relinquere.Q_uod fignificat? per eie uationem vocis in lectfone euangehi: 8C depr?fffonem vocis in le ctione veteris teftamenti. f t Sectido impedit afcéfum hue habun danria deliti'ani.ps.Pro hac orabit ad te oriiis fanctus in tempore opportuno. Verutamé in diluuio aquani multarum ad eii non ap proximabunt Aqu? eni mult? 8C inundantes funtdelitiani abun danria:quae mergunt hominé in interitum..Geri.xlix. Effufus es ficut aquamo crefcas fol3 vt ad eu peruemas.Ideo carnis macera* tio:vtieiunium/muItumiuuatorarionem.Hincdauid.Humilia* bam in ieiuruo aiam meam.iawmau'taté mei, Et j»pter hoc oro

D e Penítentía. mea in finir meo cóuertef.ùmìhi proderit. QTextio impedir* alce fus hmói vaga cogitatione & métis euagationetqua cor noftrum ex inffrmitate 8i fragilitate humana p varías cogitatióes : & qñqí fordidasad ipm peccarli inclinantes fluctuat & vagat\Q_d etiam quandoqs viris perfectis conti'ngit: quoni quidà dicebat. Cor meii dereliquit me.Idéo neceffarfa elihomfni fievaganti interra recol fectio.Mens enim occupata circa fenfibilia.nó poteíl libere afeen dere in deum .Inde viri contemplatiui fedent fontani &Г tacenti, colloquia et confortia homimifugiunt.& fiefe fupra fe Ìeuàtnuxta illud Treno.iii. Sedebitfolitarius &tacebit:quialeu^uitfe fupra» feJnde faluatornoctefepe orabat:dcfignans effetempus cóuenié tifiimii ad iítá recollectioné. Vnde quidam frater in vitis patrum dicebat. Sicut in fonte turbato non pót quis vidcrefaciefuam.fi¿ mens occupata cogitaticnibus imundis non poteíl orare deutn 4EQ.narto impeditur huiufmodiafcenfus idcii ficta oftentatice quado coram homirubus eramus; &rtuncfàciliterad vana gloria incitamur.Et fic plertiq; qd per deuotioné icepim9:ad noítrá oíté* tationétermínamusífimiíes galb'neyqua?cupofuéritouii ímedia te cantat &denuncjatfepofuifie;&tuncvenitaliqua mulier&ac dpit ouum:& ficgallina perdit quod pofuií:fic & nos in oratióib9.

С iE Ideo cófuluit chrifius in fecreto orare dicens Matth. v.Cii ora Oratio, tis non eritisfiaitypocrite quiorantvtvideanffabhominib9.Ti» Q.uomó aüt cum oraueris intra in cubiculii tuum :& claufo oflio ora patré orádii eli tuum.Hincdñscommuniterfolusorabatt&fccretuloaimquere ofiio clan bat.HincLeui.xvi. Caper emifiari9 quipeaata portabat populi fo. miitebaturindefertumivtfacerdosquiportaredebetpeccatapoií

putufeaetum orationis eligat. Vnde aiebat pfalm. Oratio mea m finii meo.i.in fecreto meo cciiertetur.Etitaferuaridebet oliiii ne filius faulis hifbofech ab hoílibus intratibns anelila mal§ feraà teoftfum/occidatur.i. oratio ab intellectu genita inafeenfu men* . tis in deum.Similiterne mala vxor virum expellat a domo.i.ma Ia,cogitatio van§ glorie, .Ideo fuper allegara" Matth, v. T u a i t a i oraueris Crifoftom9 air. Hoc propofito xps vetat in cóuentu.i. in , publico orare/nea conuentu videamiir.Ideo ora'do in publico nul ià nonitatem vel fingularitaté faceré debem9: per qua homiès ad nos vide'dii indinenf.Nectamé(vtdicit Augufiunli.defermo. dó.inmonte)viden abhominibus nefas eílrfedideohocagereyt ! ab hoíbus videaris. Sed circa hoc quidà difcfput9 Bernardi petiit . ab eo quare dicebat dñs. Claufo oflio ora patré tuu.oi faiptum fit |ЪйеХйсейрра veftra bona cora hoíb9.K.ñdit Bemardu5.Cl«¿

Sermo.XXXIIIL F o . C X X X I I habet paraii lume religwis 8i charitatis de nouo fuccéfum ad mo da candel?/ocailtandti efbquia cito extinguit" fi vento exponatur Ideo di'cebat ps. Aia mea i manib? meis femp. Inter man9 parai cadcla accéfam tenem?:ne a modico vento extinguaf.Sic aia nf a i opando 8C oràdo fecreto abfcódaf fub diuome a veto van? gh'? ex tinguaf. Q_ui aiit maxima h$ charitatis fornace din & b ene fuccé famtcnexponif vèto magis fuccédit":vel vèto auflralis ,pfperitat( vel adulatióis: vel tétationi van? laudis: vel aquiloni aduerfitatis CCluoadfeaidiiflfitavidef q> ofo vocalisn debeat eé diuturna D quia Mat.vi.df.Oràtes nolite mftii loq: & ìbidé xps modii oradi Orario, pfixitbreuèìS: fine .plixitate p iftitutioné ofonis dnic?. Sed ptra é Vtram illud Lu.xviii.Optet orare 8C nunq defi'cere. Eti.Theua.v. Sine oro debe* intermiflideorate.Adqddicu?pmoq>duplexeftofo.Vnacóis: atee din* qu? pminiftrosecclefi?deooffert*ipfonapopuli:&: talis dcb$ effe ruma. < Vcf vocaìis:vt ppfo fi quo fit inotefcat. Alia eft fingtaris: g fit a fingu* ^ ""f J" lari pfona qiiaciiqj/fiue fi fe/fiue fi aliis :&de*ali non eft nccelfe q> *"v

fit vocalis.Hoctri expedit multisde caufis. Primo ad exercitàdii E fctm defideriii 8£iterioré deuotioné qua més eleuaf i deii. Augii* Orario. (tin? ad fibi. Verbis & aliis fignis ad augédii fctm defiderii nos Q2 expe* ipos acri1' exatam?. Et ideo hmói \0cS3fl 8c fignis tin eft vtendii dit oroné quanta" fuffidt ad méte excitada.Si vero p'hoc més detrahat": vel fingulans qualitercuqs ipediaf :a talib? eft cenando. Q„d jjdpu? illi's ptingit pione vo* quoni més fine hmói fignis eft fuffidéter deuotatde qbus ps.Tibi cale effe, dixit cor memexquifiuit te facies mea.'ficut .i.Re.i.Iegi£ de ana:c7j loqbatv cu deo i corde fuo.Secrido pueniés eft vox i ofone quali ad redditioné debiti:vt fcj homo feruiat deo fm illud totii qd habet a a deo.i.nó folli mente/fed Se corpe. Et hoc maxie puenit oro ni fin q> eft fatiffactoria.O fe?vL Reddem^vitulos labiorii nfoiy.Rom, vi, Siait exhibuiftis mébra veftra feraire imundicie 8C im'g tati ad iniqtatén'taniic exhibetefemireiuftici? ifctificationé, Tertio vti lis é ofo vocalis qfi ad quada redridàtiàletici? diuin? icorp?:iuxta illud ps.Letatii eft cor meii: & exultauit ligua mea. Dicii fedo q» ofo cóis facta p miniftros ecdefi?: licet vtile eflet vt ptinuaret*: tri jppr'aliqs caufas expedit eà eé breué. Prim ri p^tquia quàdiu durar incèdili damadii é ptra igné:ficut videm? i incédiis domoF^vbi pti nuafdam or dii durat incèdili Cri igif" i tota ecdia(j"; é dom? dei) reraeat ignis vrir?/vnuxuri?/vfalteri<* peftiri:vide£q> fp fit oran* do & damàdri cótra hmói vitia.,Ité quàdiu durat belili refonandii eft tubis ptra hoftes. Oratfóes arit funt tub?:& tétatio eft vita ho* minis fup terriSiergo toto tempore belli eft vociTeràdum: nulla

t mi

De Penitenti* parie vio> ìfijus vdmodicaivd&a&GetfaftUcd ab orone. Sicufc eni pulh'culus quando fentitmatrem venire aperit roftrdverius ccelum vt abmétàfic cu frequenter nos vifitet deus per infpi'ratio nem ftratquafì femper debemus habere os aperta per orationé de* nota'. |E Secdda pars patettqui'a vniufcuiufq- rei quatitas debet ce proportionatan'ni:ficutpoa*omsquatitaspro^ ti morbi.Ideo vtile eft cporatio tam diuturna fit quard expedit ad exdtandd interiorem defìderii feruorem. Cd vero hanc menfura exceditn'ta q> fine tedio prolongari non poflifcnó eft vlterius ofo,p telanda.Ideo Augiiftin? ad proba:approbat confuetudiné quord* dam fratrd in egyptotqui crebras dicun? habere orationes:fed tn breuiffimas Si raptim quodamodo iaculatas:ne per productiores euanefeat deuotio Si ebetetur intentio.O_uod licet attendendd fit etiam in oratione fingulari per comparationé ad intentioné oran* tts:fìc in oratione communi per comparationé ad deuotioné popti

F _ liaftantis. 4£ Vndc ppter multa debet abbreuiari huiufmodi ora Oratio. tio. Primo fipter ipm populum aliante ne tedio affida? :ne dicat Q2 fiptet ììluà ps.Dormitauitania mea pr§ tedio. Prolixitas eni oradideo multa ab non difplicet/nifi vbiimpedimentdaliis preftatorandi: ficut patj breuiàda infacerdotibusquimifTas adeolongasfaciunfcq- tedio fu<» prolixi eft oratio tatis corda circuaftantium a gratia deuotionis arefariunt:&: oém cóis. refectionem fpiritualem qua Tumere deberét in moleftiam vertut

Etdeillis populus dicere poteft.Dederunt in efeam meam fel.Et huiufmodi hom ind fi ultitia eft: vt pro pugiflo deuotionis vel co* punctionis qui eis tribuitur:deuotionem populi auferant Si effun dant Ibi ergo breuis debet effe oratio:vbi breuitas aliordorantiii breuitatideferuit. Sed multi funtex oppofitofacerdotes:quiita breues faciunt orationes &'miflas quafi fimia balbitites:q- aflifté tes cómouét adrifumrvbi ad deuotioné deberét cómouere. Opor tetenivtdeus diligentcrfeftinetadintelligendd:quiaillimirabi liter feftinant ad balbitandd:de quord quolibet dici? illud ps. Ve* footer airrit fermo eius.Il!§ dicun? mifle, curie Si potatoru ac ve* natord. Secundo debet abbreuiari fiptex inffrmitatem corporis. Vnde in quibufdi religionibus tadiuturna eft cord pfalmodia SC eomm oratio:vt qnq? naufeet aia Si corpus fup cibo ilio lenifijmo Multi ei .ppter t i lógasofones iucidutinmelacolià & debilitate capitis Si ftomachi. Ideo abbreuiàdej funt ne quid nimis: 8i ne qd debet effe in fubfidiu anie. Si corporis verta? eis in difpendid. Ar* matura eni paulo Iongior Si improportionata mébris orantis ma gis ipedit pugna aadiuuetProptCTqct&dauidptra goliath edar

Sermo.XXXIIIL F o . C X X X I I I . misfaulnopotoiticederetquia eo maioraerat Sic of ones rumùi long? grauät perfora orantis, Tertio #pter alii occupations qua homo occupare fe tenet.Qß inuit dns Exo.xiiii.cum ad moyfem orante dixitQuid clamas ad medoquere filiis ifraeI.q.d.Nolo vt femp infiftas orationi: doctrin? eoa & operi bono eft aliqd" tps im pendendu.Ft ideo artifices qui operant in fuis negotiis ,p fuftéta tione vit? breuiores debcnt habere of ones.In cithara quàto corda breuior/tanto fonus acutior & eleuatior.Sic talib?ofo breuis fuffi a t ad dnmt vt vacare poflint m eritorie negotiis fuis.Et ad hoc de bent introduci vt mane ad orationé accedät anteq fua aggrediam? G _ negotia.Na nihil magnu abfip oratione inchoari debj.Dux enim O ratio, debeteffeoratioeoniqu§gra'diaagim?. VnMatth.xxvi.Hym Ornimi no dicto exienmt'in monte oliuard. Efa.xxx. Ordimini tela & no grade fi* perfpmmem&os mednó interrogaftis. Os dni no interrogat:q ne ofone deu orando ab oratione factu no inchoatDidf tertio q> illud dictu debet in* apli fine intermifTioné orate pot quadrupliciter intelligi.Primo q> choari. pr?dpiat afiiduitaté orationis 8i eiufdé cótinuationé: & fic no eft H poflibile illud implere.Nec eni dns illud fecitmunc orans/nucmi Oratio._ raculis &: predicationib? intendés. Graue nimiu efletficfufpédere d u o m o mente ab exterforib? ad deii .pptertria. Primo #pter grauitatem optetfine noftri corporis trahentis aiam deorfum.Qjii eni orat eft quafivfr int'miflìò qui furfum afcendit poft fe trahés mola corporis fui. Sapi.ix.Cor* ne orare, pus qd corrupif" aggrauat aiam. Secddo propt' exteriora q trahdt I aim ad fe ne furfum afcendat Vnde fequif ibidé. Et deprimit ter Oratio; rena inhabitatio fenfum multa cogitante. Tertio .ppterdyabolu Q2 .ppter qui quanto pót impedit orationé. Eft eniinimicus homo fupfemi multa dif nans 3i'3aniavt fuffocet trina frurtd.Matth.xin.Inimic? ho h?c fe fiale eft cifcquia in orationes diuerfas cogitatices imittit p quas hoies ab aniam le* oratione retrahit:quae funt imifliones pangelosmalos. Greg.ii. uarefurfdt dyalogorri in vita beati benedictiJn monafterio quodà monadi? quidä nó poterat ad orationé ftare:& multotiés correptus ab abba temo fecorrigebat/fedfemp exibatad aliquod negotin faeculare. quod ed lignificata fuifTet beato benedictot&f orato fuifTet p tn'du* umtdidt pontiano abbati &: beato mauro.Nó videtis qui hue ex* trahiWCluicuorafTenttvidit maur? paruulu ethiopépfi'mbriave ftimenti eum trahenté.Et finita oratione beatus benedictus eum virgapercuffit&umcquafifùgiffetdemoninorationep^anfitil l§ monachus.Impedit enidiabolus orationé: quia oratio impedit eum. Vnde in hiftoria tripertitated iulianus apoftata mitteret ad perfasdyaboldvtfai'etqui'dibidéagerefjp dece die^fiu'tipedü?

De Penitentia. demon ne tfanfiret .ppter orationé cuiufdämonachiiuhahiqui ut cenante? orabat:vt ipemet demon retulit eidé apoftate. Secundo poteft intelligiqiiis fine intermiflione orare:quando alia fibiipo^ fitaofHcia/nec#pter orationé intermittit autnegligit/nec ppter lllaaborationedefiftit.Etficorationisafriduitas feruatur cutpe fuo & loco faluifq? aliis orTi'ciis eidemprout decet l'nfiftif.Q.uéad modum quis ieiunare dicitimqui vnica refectione indie content? eft:& cum comedit ieiunare dicitur: quia fe abftinet a pluribus re* fectibnibus.Sic femper orat ili? & non deficit ab oratione:qui ho* ris ad orandum deputatis orationé facit: vt pitta arm ecdefia ora re folet dicendo matutinos vel vefperas:quia non deficit ab opere qui exercetillud tempore Sdoco qufbus exercere debct.Ideo miti tum deficiebat ille heremita:qui fupueniés inuenit fratres nóora* tes/fed laboràtes.Q_uib? ille^operamini/nó cibo qui perit: fed qui permanet in viti eterna. Q_uod ed audiffent fratres códuxerdt ed i oratoria vt ibidé comederet cibd angelord. Cd adt ibidé diu fiu'f* fet/nec quifquä ei cibd corporis detuliflet: tandé fàtigat? rediit ad fratres querés cur abd einódediflent. Cui'aiuttquia tu corpalici* bo no indiges:qui abo frueris angelico.Q_ui coguofeens fe effe ho mine non angeld:ad laboreni ficut ceteri fratres fe cótulit Tertio poteft quis intelligi fine intermiflione orare: qui ìhceflanter bene agitata q> etia" videf pfal.triplicé orationé diflinguere cd d icit Le tabor & exultabo ih tetpfallà" noi tuo altiffim§.Letitia eni eft gau dium intrinfecus latens in orationé mentali: exultatio extnnfec? patens in orationé vocali.Exultatio eni importat vehemétia gau diitquod nò finitfe totaliterocailtari. De quib? duob? dici? A ba* cuch.iii. Ego adt in dno gaudebo:& exultabo ideo iefu meo. Sed pfallere eft opus manuale quo tangif pfalterid: quod eft inftrumé tu muficd:& haec eft oratio m anualis. Significat'eni ìllud pfallere bona" operationé ad dei laude facti Vhde ed auda" venerabili feni dixiflet quidi q> fine intermiflione orandd eflet.Rndit.Ego in la* bore femp oro:& de his qua? labore acquiro dono duos ndmos:& quieosaccipitoratpromedd comedo &dormio: &: lie femp fine intermiflione oro. Conucniens eni eft vt om nis orans ad ed porri gat mand qué orat ad accipiédu quod petit: & ita faddt oés medi* cantes.Manu eni 8C voce tenddt ad ed/a quo libi benefieri petunt Maims adt in earn parte tédit/ih qui & opera tio. Et ideo petit il* lam fpleri ab eo cuimand porrigit.i.p quo operaf. Ideo cótrarius eft fibiipi qui orando petit voce a deo & mand a dyabolo. Dia'tur quarto fm Petra" cantore g> illud dieta noliteorantes mulcdloqui

Sermo.XXXV. F o . C X X X I I I I . per feipm foluftur.Na fubdit* fiait ethma facirit. Putat ei q> i mut tiloquio exaudiantVGIo. Gcntilib? eratneceflaria verbord multi* plicatio .ppter demones qui nefciut quid illi petcrét: nifi illord vet bis inftmcti.Danat ei xps multiloquid de infidelitate:fed no mute tas lachrymas/multas obfecratióes in cordis puntate: qd fancti fa ciuntlefus eni legitur pemoctafle in oratione: fed verboten9 find affectionevactxasauresimplereqnafi per hoc audiaf malum eft. Etlicet ipechriftus oratione breuéiftituerit: notarne hocfedtqfi fllisvorbisfolumvtidebeamusinorando/fedqiriaquibufcuqjver , * bisvtanntsiorandoadillafolaimpetrandatendere'debetnfeora* ; _| tionis intentio/quae in ilia oratione diiica tacit? vel exprefle/vel 1*

filiate breuiter continent1. Legif eni xps pluries orafie: Si. no ilia bla oratione vfus fuifie.Quarto modo intelligif fine in termiffio •

neorate:quiafinemtermifiioneoccafionéhabemus oradi.Augu* (fahus de verbis dfii ome.xi. Tota vita ifta intelligentib"? tribula* tio eft.Dito ani? tortores nos fimul torquent/fed cruciata alternai Horum duoiy tortora noia font timor & dolor. Quàdo tibi bene eft times:qnma!edoIes.Hec Auguftin^.Oportet ergo fempcla* mareinoratione:quiacaufam habemnsfemperdarnandi.ps, lit die clamaui & nocte coram te.i. in profperis & in aduerfis. CJDc pnia fermo.XXXV. Si fpeci'aliter de oratione quartos. •

gRia funt orantiu genera. Quida folis labiis orattaliiex A ]folo cordetalii labiis 8i cordcQui folis labiis orat/dolo O ratio. |fi funt:quia no habét icorde qd" ore .pfemnr.De gb* Efa. De trib? |xxix.Popul? hie labiis me honorat:coraixteoni log? eft genera

ame.QuifoIo'cordeoràtdenotifuntiquiaofonéfai a deo tmmo orantiuX doandiri Si exandiri voliit Loqnn* eni ad cor:& cor ad ed Ioquvf: labiis tm; ficut orabat anna mater famuelis. Q u i vero corde 8i labiis orant corde tm: veracesfnnt:qm'aficutloqttun£' ita fentiimtPrimi orando rifum corde Se faciutdeo.Rifumgdémercatorisq vltra gutturnódefcédit:imo labiisfir, -rifum fimi? g balbirido patroloquid dicere vide? '.Si qn vult ahari facere feftd balbitat. Secu di deo faciut rifu3 abrahe: g Iopndo deo nTiticordefuo.Tertiifaciutrifnmfar?^ yfaaci'.rifajde vifcerib* extra .pducés dicebat.Rifu fecit mim'dns.Pnmitm labia motret circa détes nó circa cor:de gb? Iob.xix. Derelrcta font triimó labia circa détes meos.Et ideo hbiis dololis ed deo agdfccfe gb? ps.Li* guis fuis dolofe ageba't. Propterea orabat pfal. Aurib? pcipe dne oratione mei nó ih labiis dolofis:jq ideo dolofa funt: quia nóa deo> fed a dolofis apemmf.psXabia noftra a nobis font fcj apertatfed1

aliomm deus aperitoravt ràmittat fpiritiim cordiauxta iliud psy

D e Penitential Dfíe labia mea aperiesJndedicebat ps. Os meíapcraiad ofone & attraxi fpiritmqué a maria requiremus diecntes Aue. C Poftg dictó eft de mó pr?parandi fe ad orationé: & de ípedimé tis j"j fe of oni debit? obncint. Nuc dicédrí é de effectib* ipi* of onis

B C Tríplices aiít vident? effect* of oras. Primus eft mi tigatio ir? Ira dei _ dencontra qua fepius orans pfalmifta:& ià exaudit* dicebat M i Q,uomó tigafti oém irà tuà:& auertifti ab ira indignationis tu?. Tributai ira dei fe* tionibus enimquas imittitvult fuasvihdicareiniurias.Narrat uit i ppftn Titus limus ti.i.primi voIuminis:qj lì qñ ciuitas aliqua iniurià ro & miti * manis feriffet fpotiando eà bonis vel viribus fuistmittebát facer* gatur. dotem ad eà qui ea repeteretEt fi no redderent? p eundé facerdoté

elapfis trigintatrib* diebus bellum indicebàt.Ethoc modo facer* dos haftam ferrata aut fanguineà ad fines eius ferebat: & pr?fen* tibus aliquib* ciuib* dicebat. Populus ifte eft aduerfus popula ro manmpopulus romanus cñ eo bella india'tQ_uod aidixiffet/ha? flam in eora fines mittebat Sicduitas terreftris aiutati ccelefti i iurià fecit dñm Ani regé honore libi debito priuando/nolendo libi fubiici.Sed tamé expectafeorrectio 8c fpolì'atorum reftitutio.Scd

- quia patienter & diu fuftihuit/ideo nòe bella indica?. quod fit qñ p angelos tribulationes imittunf.Tunc eni ih fines eoni baila ferra ta & fanguinoléta imittiturtvtpote qñ datur afflictio & effufio hu mani fangufnis.ps. Mifit in eos irà & idignationé fuá imiffiones

C per angelos malos.^EIft^ aúttribulatióes quasimittitdñs dupli* Tribuía 5 ees vident?.Q.uedá exteriores per fubtractioné bonora temporali tio. unuquaz fenfìbiliter affligunt Ali? funt multo grauiores :gufs no De dupli* fentianf a multistquae procedunt ex confdentia maIa.Uidt Plini a tribuía* us a\viiì.q> a coelo duo influunt fup cereres maloni genera:vnd qd: rióe exte* tépeftaté vocam*:ficut procell? & grandines 8i huiufmodi. Aliud n'ori & in quod filentio ferenis noctibus accidit nullo fendete. Et illud gen* tenori, tonge peius eft primo & magis fe diffundifcqd quidà rubiginé:qui

dà emginétomes vero fterilitaté vocàt. Sic de malis qu? de* imit* rit:qua>dà funt manifefta ficut exteriora:.qu?dam occulta ficut in* teriora:ficut priuario grati?: &T deftitutio boni regiminis/& diffi* cultas ad bonum:qua? in rei veritate funt grauiora:guis minus in pr?fenti fentianf.Sutenim quali fterilitas ani? 8C peftis ei*. Ideo de peccatorib* dicitur.Dedit eraginifructus eontm.Et Tren. vii. Gladius foris:& fames & peftis intrinfecus:& feamdii malum eft pei* pmo:quia Tbre. ¿Meli* fiiit ocdfis gladio g interfectis fam? Cétra aut iftas tribulatióes fummií remedid eft of o : fl é facrifidií inter oía faaifi'da g fieri poffiit ad deum placando" acceptiffimum

Setmo.XXXV. F o . C X X X V . Sacfìfidurrteni deoTpuscontribulatus:qui interanguftiasdidt Tribulatione & dolorem inuemi:& nome dni iuocaui. ffln quo D facrifido ad placando" deii pmooptetvitia cordis mactaregladio Iradei. penitenti?: & cóburere igne ir? velfed defiderii.Na fi irafceris pu Q_uó po* liei mordenti Si oeddis fi potes:quato magis vitia quae te ad inte tent pia* rito ducqt debes oeddere Si ptra ea irafd.-з Sot ei hoftes fptxales ed cari deus, •qb? mmq optet facere pace /fed fp ipugnadi fiit Jnimids ant corpa lib'dj qs exhibere fe più 8i mifericordé:iuxUiTIud.Bnfacite bis g oderuntvos.Iftis aiit inimicis fpiialibus nihil debef /nifi ignis ir? &gladiusp^cenitétie.CSedquerifquóaccenditurigmsinhocfe E crificio orauom's:cd videamur multu efie frigidi aut tepidi.Did'f Saaifrct* primo q> ill? ignis amoris/feu charitatis f m Guu. primo pot acce um. di Audio facrani litterara: iuxta illud PS. Ignini eloquio" tuum ve* Q u o i fa* hementer:8<:feruustuusdilexitillud. Sed multi toni tps in ftudio crificio theologicoconfumunt:quinóanioft^^ oronis ac lut^carbonesmortuiquinunqaaendunflquocuqj flatu. Velficut cenditur falamandr? quae ra viuant in igne /ab ilio non calefiunt.Vel ficut ignis» ferpétes quifunt in aquis per tohi corpus:^ time femp habétea* put extra aqua. Ita Si ìlli amo no retinent/nec operantur:ficut do* cet eos fcriptura.Sècrido accenditur ill? ignis ex cogitatione bene ricenti? creatoris.ps.In meditarióe mea exardefeet ignis.Primo ex benefidis naturae:quah°a funt effe 8i viuere.Secudo ex gratili* b's donistvt funt remiffio peccatoni &penam:donavirtutii Si gra tiarum.Tertio quia deditfeipm nobis.Ezech.Ero illorum deus. Qiiarto quia dedit obfequia creaturarumtvt c?li/foIis/& km?: Si totius mundi. Similiter officia angelord &fanctorc: qui funt nfi cuftodes ex dono dei. Similiter refpiciendu eft in a?ré/& ad ven* tos/terras Si aquastquó pifees/herbas/buef /auni:& pecudes mi mftrat:& fili: ad infermi vt nos cohibeam?.Ornià eni .ppter nos fe dLNricmterrogare oportet te hominé.Q_uid peccauit de? aduer» fum tetvt ей diligere noh's vd non poflis£Dic fi venab's eft amor tuus : que" emptoré alili a deo expectasé Qincqd tibi mund? dare pót pro amore,tuo:maiora tibi deus ià contulit Si inefiimabilia:fl nec ocui? vidit/nec auris audiuit ribiRparat Si liberah's eft amor tuus:cui magis digno poteris'dareé Et fi amor tuus nónifipvim Si violentià haberi pofìit: nec fugete te vd abfcondere te poteris a calore eius. Immo tibi comminat?/nifi ccuerfi fueritis:gladium &c.ùfupplida etematfì no dilexeris eum: Si cuiufciiq? conditionis merit amor tuus:neceffe eft vt in fflu proiidas eii/nec erit tibi eua fio aliqua.Si ei(vt ingt feneca) vis amari ama.Exurge in Rcepto

D e Pefrítentía. quod mandafti:& fynagoga populoru circiidabit te/Hoc eft exhi* be chántate hoíbus :& tu ab eo eris dilectns.Et irte eft ignis a quo neqs homo/neq? aíal fe abfconditOmnes eni diligiit diligentes fe

' EtfidÍQsvixcaIefíeripoflumigneifto:frigidusfum&vixaccen F dipoiTum.CDicoprimiiqjligniivelcandehnóaccenditurgdto

A mor. _ igne tangit;fed oportet q> mora iàdat. Sic per cogitationé bñficio Q_uomó rum dei no imediate accendi? homo/fed paulatim per morofam amorin _ applicationé mentis ad ea.De quo igne didf JLu.xii,Ignem veni hoie acce mittere in terra. Et licet multi dicant orare nolentes. Q.uid hic fa di poteft. ciam frigidus:& aridus 8¿ vacuus omnidaiotione.¿Iüi'ignorát q>

deuotio fit donii gratis dani:& q> velut pr?da cu quada violetia de manu dominieripitur. Grauis enim eft hominis ftultitiatdu fri* giditaté fui cordis fentit fi ad camina ignis ire negligit: nec vult ü Kc accedere donee fe fentiat calefactii. Eft ei ficut ill? q fentit fe ha* bere ventrem vacuii:& menfam refèrtifiimà in confpectu ei* polì táx8¿ dicere no erubefcit.N6 acceda ad eá donee ventre pleno fue* ro faturatus.Cl.Uid eni aliud eft homo cor habens gratia vacuu de irotionis : nifi homo ventre fpiíali efeis fpiíalibus vaaio. Q_uis añt ignorat ventre huiufmodi abis & potibus in oratióe repleri.a Ignis eni primo fumàt: poftea dare ardeL Sic oratio in prindpio

G nullius faporis effe videf: fed poftmodii placet ÍE Sed dicet quis Oratio._ mufee. cogitationii hui'c facrificio adueniétes omne noftni oratio* Q.uom5 nis facrifiriú fedant. Ad quod dicif primo q> fi ignis deuotióis fiíe , mufee. co* rit magnus vix appropiqíiabút cordi' fie ignito:ficut nec olí? bullié gitationn tin'mmo fe cóburent ad ülii ignem. Aliquádo tamé nihilipendere fedátofo* expeditimportunitatcm iftarrimufcamm&fantafiarutquia qui nis facrífí nititur omnes repeliere: fimilis eft illi qui vult in palmo retiñere cium, venmm:quitamenvelitnolittraiifit.Etquivultomniumcanuni

ne latrent ora daudere: nefeiens q> velotior eft Ímpetus torrentis obice pofito.Et maxime, cum huius reidyabcjtis potiiTimii videa tur ártifex:fimilis euilmoradach de quo legitur:q> mortuo pre N a buchodonofor timensnerefurgeret&regnúmeiauferret:decófi lio aliquorum Corpus eius in multas partes diuifit: 8¿ diuerfis vul turibus tradidit.Dixeruntq5 eicp pater eius nonrefurgeret: doñee dícti vultures in vnum cóuenirent. Sic dyabolus timens ne homo refurgat ad regnii celoni:& orarione acquirat illud:diuidit cor hu* marni § diuerfis malis cogitatiom'bus & folicitudinibus.

H CSed circa hocacciditqueftioDanielisabbatis in quarta colla* Oratio. tionepatrum:quomófepecontingitqíquisinorationeitaaIacris Qjiomo eft animo:vt cum domino qitafiyideator ambulare:& quali mens

Sermo.XXXV. F o . C X X X V I . elTet piena fpirituàlibus fructibus:pr£ces fuas quali ad dominü p* ftat hoiej uenire fentiret:& tarnen ftatim poft & quafi fubito meftida Rmi* qnq? de* tur: ita vt feruor omnis abfcedat tepente oratione. Et die. Conans uotu eè SC fe ad deuotionem & directionem orationis priftinä reuocare non imediate pofiit id facercita vtnec defiderio regni/nec metugehenne j>po* non poffe fito ab hoc letali fomno vllo modo valea t mens exdtari.Et fic vi* a d hoc p* deturhomo adeo derelinqui fine feruor e SC calore vitali addeum. uenire. 4L Ad hocdicitur primo f m falomoné Ecclux. q> mufc? moriétes I perdupt fuaintaté vnguéti. QjA exponit Qiil.parifieri.mufc? mo Cogitato rientes fiit^muud?/improb?/pungitiu?/& volatiles cogitationes Qt mufc? SC aftectiones:quae deftruunt deuotioné orationis/fed no vt pluri* moriétes mumfnbftätiam vel premili. Si enim finttmmodo cogitationes funtvan?; vtnec eis confenfusadhibeatur vel delectatio:fed pro viribus re* & iprobe pelluntur tanq improbe:quaeinftarmufcardfcingerant/faluü eft cogitatio orationis premium&fubftantia:&: hoc fi falua fit Charitas exqua nes* tanq ex radice procedat oratio: & oratióis meritü.Et propterhoc cumvna oratio fit mufcofa Sc aha a mufcis Iibera:& ex eadé chari tate procedantdiint equ? meritori?. Verutamé loco fuauitat( k &deuotionis habet ifta mufcofa oratio nobilem Victoria qua ab Multa, huiufmodi m ufcis eripitun & hoc ftrenuitate mirabili. Nulla eni Qz nobi* funtacriora certamina/nidli nobiliores trinphi:q cu iftard mufca* Iiflimü é mmexercitibus.Hocappareteuidenterin cogitationib1?blafphe* certarecii mi?:de quibus certum eft q? hi qui eas patiuntur vellent cómutaf* miifas.. fe certame earum in difcrimen martyrii: 8c fic viriliter agentibus mufcarum iftarum ùnprobitas materiam paratvictori? Sc coron? Q_u? ideo morientes dicuntur:quia moriuntur in fartiter agétuV? contra eas. Vel quia in feipis moriétes funtmifi eas aut nofha ne gligentia:aut morofitate nutrientes feruauerim?. Q_ui vero mu* fcas iftas ab vnguento SC facrificio orationis non abigunt: deo cui ipa offemntur illud abhominabile reddunt.Q.uis enim ferculurrt quantumcdq? pr?ciofum ac fplendidum:mufcarum agminibus de fupertotumcoopertü cuiquäapponereaudeat: nifi cuinaufeä SC abhominationé prouocare veliti Quato magis ergo deo munus huiufmodi orationis nonfoldabhoniinabile/fed etiamcontume liofum effe verendum eft* Siclegitur abraham abegiiTe volucres a facn'fido. Moleftum enim eft SC intolerabüe habitare in domo mufcarum agm inibus occupata. Et propter hoc dedinat domin* mufcofasconfcientias.Sapi.i.Peruerfe cogitationes feparanta deo.Si ergo eas a domo confdenti? tu? nó abigis:deüne in ea ha* bitet abiids. Horreas. ergo effe beejzebub;id eft deus mujcamìn:

D e Penítentía. vel virqucmmurc^poIEclcnt &inccffanterdecmeht óccupatum. N â quâdiu fum* in cgypto prçferra'n tcncbrara: femp abûdat ifta mufca gramfiïma. Hçc guitOportet ergo vt eas abiitiam' ab ol* la cordis noihi dicentes. Declínate a me malígni §¿c. Ait quidi.

- Non vox/ fed votûmon mufîca cordula/fed cor. Non clamor/fedl amor cantat in ore dei, Vnde abbasinoyfes in prima colbrabe pa tnî.Mentem non interpellarihiiiufmodicogta^^ le eft.Suídpere vero eas/liue refpuere omm ftudéti ex gracia dei joffïbile cil. Sicut eni ortus cara no oimode pendet a nobis;, ira & >robatioveI electio confiftit in nobis Jmpoiïïbile eft ejiî menté ta ibus eogitatiôibus non adirí.Ideo tota vel incurfui/vel malignis piritibus tribuendâ eft qui eas nobis nitunf? ingerere.Sed noftra

magna eft ex parte induftria:vtcogitationu qualitas emendetur L Cldeo didtur fecûdo f m Guu.parif.qj fiait trib? modis nos defé

Mufca. ^ dim9aboportamtatemufca^:fic&^ Qjióab i nû.Pnma defëfio pera illas eft operimécu.C¿.á etiâ pera mufeas v portunita Fann'ifàdeifupponnt nutrices. Sic eis opponim'fccéoaupatôfs te mufca* operirhenhî.Q.ui ei odofus eíbqfi raid* mufds eft expofit*. Q_ui rû.i.cogi* vero fancta actione.vel orationetotaliteroccupatus efbvelut ope raciona rfmento ab eis protegitur:vt eora acúleos oîno non fentiat. V ñ ! vagarum vicis patrum.Sicutvenenata aiau'a fortiores herbç;vel pigmenta nos defen repellunt:fic cogitatiôes fordidas oratio câ ieiumb:vel alia fancta dimus. actione expelIit.Vndequidá patru dicebatSicutquicranfit ante

tabemâ.& fentitodoréalicuius affacurc.fi no vult intrare Si corne dere/dto tranfit 8C odoré a fe excutit: 8¿ odor dto recedit.fic tu fen tiens odoré malanï cogitacionû dto cranfi dices. Dñe adiuuame 8¿Iucraberis eas fùgiendo. Secundo abiidfolent mufeç flabello. Sic eas abiieeredebemus fiabclloa. recordationediuinorum elo* quioru:quae 8C flatum fadt Se ftrepitû quo mufeç expellunft 8i ab fterrétur: iuxtaïUud Sapùxvi. Lt memoria fermonu cuoni exter* minabanf . Ve l ex mufeatorio dffdplfnç fugandç funt.vt fdlj ea hora qua infeftant alfqua difdplfna fe affligant. Alioquin mufeae mufcis:8¿ cogitationes cogitationibus fuccedunt. Ideo flabello il lo auertat easauxta illud ps. Auerte oculos meos ne videât vani* tatem.Scd videant feripturç veritaté:quia non licet intueri quod non licet conaipifd.Eua viditpomñ 8¿ conaipiuit. Tertio mufeç abiid folent frigore. Sic ifte frigore diuini timons interficiuntur: ficut vifibiles mufeç frigore exterminâtur/ne forte in die tribuía* tionis no nos deus audiat .ppter has cogitationest ficut enim vox vbj m agiuis eft ftrepitus nó audit\*fic oratio cordis in qua eft tàliû

. S « m o . X X X V . F o . C X X X V I I togitahbnn ftrepiV vix auditur a deo.Hec ant notat'abbas moy* fes in prima collationediccns. Frequés lectio 8c iugis adhiberidj meditatiofcn'pmrara:vtexin nobis fpälism emori? tatuar" occa fio. Idcirco deeätatio crebra pfalmoni & afiidua exin cópùctio mi niftratur.Proptereaieiuiubrn/vigiTiara/orari hibef: vt extenuata mens no terrena fapiat/fed coeleftia cótem* plef.Vndeexercitiri (»rdismoI?fimilitudinic6paraturquämea tus aquarum pr?ceps impeturotite prouoluit: quae miliaren*" pof funt cenare ab opere fuo aquarri ipulfibus rircriactcln eius vero 9 pr?elt fitum eft poteftate: vtra tritici! malit:aut ordcii aut loliurtl cóminui.Mens ergo pvite ßfenris incurfus vndiq? ingruentib'' té tationn torrétib? circi"acta:vacua qdé cogitationn eltib9 eé no po* terit Quales vero vel admittere/vel parare fibi debeat: fiudiiac diligenti? fu? prouidebitinduftria: hec abbas moyfes. CTert io M dicit" f m fentétiam abbatis danielis vbi fupra:q> ifte torpor feu de Derelitte) relicrio dei ad tempus ex altero tritt vide£ contingere. Àut eni in re. qmtde negligentia noftra: aut de impugnatione dyaboli: aut ex Qj tribus difpenfationedniacprobatiónedefcendit. De negligentiaquidé decaufisi cum exvitio nro tepore precedente incircuTpeet? nofmeripos & re qs a deo miffius exhibétes: &perdefidiam noxi'iscogitatióib? pafti.Ter* dereünät! ram cordis noltri fpinas & tributes fàcimus germ inare:quibus in ea pullulantibus cófequenter efficimur fteriles: & ab omni fmctu & Ipirituali contemplatione ieiuni.De impugnatione dyabolùcii iam bonis fiudiis dediti: callida fubtilitate aduerfario noftra me* tem noltram penetrante ab optimis abftrahimurt&atibnib* vel ìnuitùSed difpenfat iora's vel probationis duplex eft caufa: Vt pan lifper a dno derelictf:& mentis noftr? infi'rmitaté humiliter intuè tes.Super pra?cedente puntate cordis qua? nobis eft illi* vifitatio ne donata nullatenus extollamur:probanrefq* nos ab eodé dereli* ctos.Gemùibusnoftris& induftriailluletiti?:acpuritatisftatd recuperare no pone intelligamus: & pr?terita cordis alacritaté nò tioftroftudio/fed illius nobis dignatione collatà: 8i deiptfnirfus gratia & illuminatione effe pofcendiSecunda probationis huiusi caufa eft: vt perfeuerantia noftra vel mentis oóftantia 8i defideriä cóprobetur.Et qua intentione cordis vel orationu inftantia deie* renté nos vifitationé fpnlfancti requiramus manifèftef ih nobis: acpariter agnofeentes quàto labore amiflum iftud fonale gaudio &puritatisletitfacc^m'rafcfo^^^ ! - J tmriusftudeamus.CÌuodàmodoenfnegligentiuscuftodirifolee : t j u iqu idado lküepofe modus coli« '

- - D e Penitentia. gere q* gratia deuotionis fm occulta dei ordinationé fe fubtrahit. N o ei folet contimi? deuotio fluere:fed interpellate & diuerfis ho ris a deo ordinatis folet enipere 8i emanaretqui'a fpiritus vbivuk fpirat Inde feti patres fepté horas ad orando" inftitueriit: qm'a(vt vult epiphanius)fons filoe no cötmueyfed mterpellatis horis cbul

N lit. ItDicif quarto f m eundé abbate vbi fuprasp no eft malrivide Defeh'n* ri derelinqui a deo pro tpe. AitenLHiicque diximusabceflumj. quere, defertionem dei./dauid intrii vtìlem effe cognonit: vt nequaq ora Q2 qnq?p re maluerit ne a deo inullo penitus relinqueret\ Hoc ei feiebat in tpe nò* eft congruo effe fibùfed tempera'ter deprecatus eft dicens.Ne me de malum a relinquas vfqquaqs:acfidiceretaliis verbis.Scio q>derelmjjrefo5» deoderes" leas vtilitertuosfanctosvteos probes. Air em ab adnerfario té* lùiquù ptari no pofiuntmifi a te paulifper fuerint derelicti.Ideo non rogo

vtnunqmederelinquas:quianóexpeditmi'hivtnóvelnieam in Jfrmitaté fentiens dica. Bonum mihi q> hnmiliafti mervel exerci turni no habeà" preliadùquod habere no poterò fi indifrupte mihi adheferis.Suffumime nàq? tea defenfióe téptare dyabolus no au* debit itlud obiùiens velexprobranstvelmihi.vel ti'biquod aduer* fus athletas tuos folet caliiniofa voceproferre.Niiquid gratis lob cob'tdeum.^Nonne tu vallafti eri ac dormi eius:& oém fabftantiä ei 9 per arcuitii^Sed magis petovt no me deferas vftpquaq?. Mihi «inoxiii eft fi,p meritf ac delictis meis ramni me deferi patiarf qa lilla M 9 hiiana (fi diuti9 tuo deferaf auxilio)fua potent pftantia £ durare; 8c flati aduerfarii potétia vel factioe fucoiberettnifi tuipe qui es virili confeius 8i luctaminii moderator feceris in tétatione prenentii.Sic in Indiai libro legitur derelktas effe gentesrvt i eia erudirei ifrael:& haberet Cpnftetudiné ai hoftibus preJiandi.Fre-quentèreni quos no potueriit adueria fuperare fecuritas & profpe tttes deiecerunt Hecitle.

CDepoenitentiafemio.XXX VL& fpecialiterde oratio* nequmtus.

A MPoftolus.f.Thimo.i£, Videf in hac tertie diet§ prima Poftula* gtf H iiparticufaquadriuiii i n f t ^ tio. f^fói j$pinrfieri öbfecratidnes/orationes/poftulationes/gfai^

! Qjiomó r« *llactK)nespro omnib?heihus.O u?quatàiorinterfeqiwi differunt damodó differre videnf.Oratio eni dicitur ai quis denote mente ©fotpoflu èlcuatindeumtiuxtaflludps.Dirigatttrorationieafiaittncéfutn btio/ob* nt confpectti tuo: quia ficut ùtcenfiim nifi prius combura? in igne fecrati'o/ öonpqtjEftfuaufter odorare/nee flimuseius ùt-altum afcenderejfic argraijt wattauifiardeatigne deHouQius nopoteft,b.eueodoraredeo/jtteit

Sermo.XXXVL F o . C X X X V I I L fiirfam iri coeliirrr afcendere.Secundum'eft poftdatfòlìue pctitio: qua nemo fat formare/nifi aduocat*nofter dñs lefus pro nobis ea formet i.Iobá.íú Aduocatiì habem* apud patré dñm íefum xprn qui nos dooii't orare 8¿ petere/pro fefpo primo:quia vulgomdf qj itultus eft qui fui ij5ius obliuifdmr. Inde Mattb. xxvi. Pro feipo rogabatpatrem dicens.Si pofflbile eft tráfeatame &c.Seoído ,p amids.Ioha".xviii. Pater nó rogo vt tollas eos de miído/fedvtfer " -ues eos a malo': ficut miles no vult q> filius fuus exeat bellií/fed q> . nonyincatur. Terti'o pro inimia's contra rancoré.ps. Detrahebat mihùegq^utéorabà. Ignis eni feruentiffimus etiáardet in aqua. Necfoliiaduocatühabemusdñmiefum/fedeu'amfpmfancmm: qui quando defunt verba: vt in mutis vel dolore correptis/fola la* chryma vel gemitui nobis format petitionéa'ta cp per illa" lachry* mam tota deo exponit negotiii.Roma.viii.Ipe fpiis poftulat pro nobis gemitíbus inenarrabilib*. Sine his aiit aduocatis perit cui fa noftra:& quid petamus ignorami Terüiieft obfecratio qñ oh faaa petimus:fc3 .ppter fanctitaté & beneficia dei .ppter que. peti* mus exaudirí. Sicut orabat daniel Dañ.ix.Propter temetipm de' inclina aure tuá:liait aim dicimus. Per incamationem tua libera nos dñe.Sic oramus in fine orationis:per dñm noftra iefum х р т Q_m'a ei qdeo ofFerimus nó iudfcamus dei acceptatóe digna: vie tute mediatoris chrifti ea obfccram* acceptabilia effe: vt per tale mediatore deo patri pr?fentataacceptent?.Idéoorabatps.dicens P rotector noiter afpice deus:& refpice in faciem xpi tiri. Impoffi bile eni eft cum fit mediator dei& hoim per alia via" dei beneficia ad nos influere q per ipm. Antiqui eni orabant. Recordare dñe fe deris qdhabúiflíadabrahá/yfaac/& iacob:&quafip illos media* tores querebátNos aüt melíoré mediatore habenr7: ob cuius bri fia'a ne perdane/petim* vt cumulent?.0_uartn eftgratianiactio:, quádodeacceptisbeneficiisgratíasagédomeremuracaperepo tiora:vt ficut oía flumina exeunt a mari: vt didt; Eccb.i.fic reuee fanturvtitenifluantPropterea inmfiTaobfeaationes precedut èófecrationemu'nquibus quasdamfacra commemorantur:orario nes fiunt in ipa confecrationeu'n qua mens maxim? debet eleuari in deum.PoftuIatióes vero fiimt in fequentibus petitionibusdeci gratiarii actiones fiunt in fine: fcililicet in coUectis & in extremis orarionibus': quae quidem fieri non polTuntfinediuinoadiutorio: propter quod in prindpio omnium horarum pulfatur illud adiuto fium dicendo.Deus in adiutorium meum mtende.,0.uod vt cófe quamur a beata virgùie dicamus Aue.

DeTeni'teati'à. CQjma didirm ertùi praxcdcnhTermonedcprimo effeduòfa* tionis :cófequenter in hoc fermone dicendo" ed de fecrido & terries

B CnSecndus igirur effectus oratióis eft cor infiammare & tota ibi* Oratio, rituale cmcere.0ratio eni eft incenfum.i.thusardens quod refol* Qj oratio uitittMhfiimn:&furfuma tranfifcquiaofo cor infia« deuota igneferuorìs refolués aiam ipam deficereTacit:&de groß» inat & fpi fitie, fua in fpiritualitaté tianfire: vt poffi't ex fe dicere illud ps.Tri» rituale ef? bulationémeaanteipmpronundo.Iiideficiendoexme fpiritum fiat. meumnmmo fi fuerit extmetus feruor deuotionis facile orazione

reaccendef»Jutrftì^tficaiidel? extinct^ afeendés vfq? set lume ac cenfertrahit adfe lucè accenfe/.& reaccendif invirtute luminis ei* Sic lumen grati? per peccatu extmctuVfi afeendat fiimus oratióis de corde contrito & amaro ad xpm accenfum:& ii in patema fede fedente faale reaccendef.Vnde facerdos ante prefatiené iubet di rfgere furfum corda:vt illic tendat vbi inuenitur ignis & feruor de

C ^ uotionis. (C Et fi queraf quomó dephenditur effe in aliquo feruor Deuotio. deuotionis. Rndeturqjfiaitper tria deßhendif igm'sjficp hmói Ecruor. deprehenditur in homine talis feruor .Primo deßhendi? ignis ex

p trfa fumo exeunte per camino". Vulgo dicif .Null? eft ignis fine fumo dephédit* Eftauthuius beati ignis fignum odor bone operationfs.Nä ficut deuotióis in maus cum ex eis exit infamia didmusexire malü" fumiitficex feruor. bonis furnus nó fulphureus/fed aromaticus. Q_ualis eft fiimiis in

cenforaqui eft medicinaü's addemones effuga'dos:ficut odor mir rhe fugat bufbnes. Tho.vi. Cordis eius partiotìa fi fup carbones rx>fueris/fumus eius extricat omne genus demoniora. Sed multi non fuftinent odorem pigmento^ : fed bene vt pòrci amant odo* rem ftercorà qui in multitud ine diuitiarü fiiani gIoriantur:cj bea* tus Paulus apoftolus bonifentimétireputauit vt ftercorà. Secuit do depr^hendifolet ignis fcintillis:qn de camino euolant. Siitaüt fäntille. huius btiigms ignita verba predicationis/vel exhortatio iiistaut cóis collogi emieätia p caminn oris.ps.Ignitu eloquio turi vehementer. VA Ezech.i.Sanctomanialium afpectus eratquaß fcintilleeriscandentis.Sedaliquifuntvtferpentesquideorefuoi eiiaunt ignem infernalem vt lubria'.Iob.xh'.HaIitus eius prunas ardere facit Voces ei funt non» palübnii que: funt in ania.i.piarme niaö.Tertio deprehendi folet ex lumine: fiait ex fulgore chonricä te in aere.Eft aiit fplendor fpiritualis exéplii honeftatis & virtuo* fq operationis:de quo Matth. v.Luceat luxveftra corä hominib* &e. Multi tarne cab'gät per inuidiä:& non pofiunt videre lucernai donee extinguawr:umilcs noctuis&bubonibus;quinóvidétnifi

. Sermo.XXXVL F o . C X X X I X de'noc te'.üc vt prouideaf ociilis eoni cógruit eos eíTe nó in Iuminc caeli/fed in tenebrís gehenn?. Et ideo oportet per bona operation -nem accederé ad deii qui eft ignis vt ferueamus:& calefactii eius amore ardeamus.iEQ.uato eni magis accedis ad deiiitanto ma* D ior videf: iuxta illud ps. Accedet homo ad cor altii: & exaltabif Deus. deus.Siartreiqu?aremotis vide?quátoquisappropinquattáto deo ,p maiorvide^fichomiesvirtuofi&accedétes adcoraltu/diividét pinqores deumdepropereputantmagnii&exaltatum.Hominesautvani den excel 8C lóg£ exiftétes a deo ipm no tm reputát: immo aliqui quafi nihil fiorem vi ps.DixitinJipiens incorde fuo no eft deus:quibus dici? in ps. L ó dét ñoqui gea peccatorib? faIus.<ESeciido dia'fqj fi velimus feruere deuo* diftant. tionis igne oportet latera ani? noftras equaliter ad illii igné aífari: E fiait auicula aflanda debet equaliter afíari per omnia latera.Sunt Latus, auté duo ai? noftrae latera: intellectus fc? & affectus:qui equaliter De duo* debet affariantellectus ad igné facr? lectionis & meditatióis:affeí bus laten ctosadignéorationis.InteIle(^seftfiraftmlatus:&atTa£Iigno bus anias fcienti? boni&maIi:&affectusdextrii latus quod aiTaturlignovi noitrae. t?:fc3 ligno amoris. Aliqui tarne latus vnii cóburunt alio remane* te incocto. Hi funt quafi parah'ticúqui media quafi fui parte habét fíccatá.Et funt qui ita long? funt ab igne deuotionis:q» vix pofTiít coquúqui pfallentes in choro cor habent in foro. Nec tamé fimpli* dterdicendti eft q* equaliter vacandum fit orationi & lectioniaiec vtniqs latus debemus equaliter ad igné applicariXatus eni intek lectus eft durius:& affectus tenerius.Hoc patet:quiapotefthomo infra annií multum in oratione & deuotione pron'cere.Intellectus vero non nifi per multos annos üluminaf .Ideo precepit dñs Eze chieli q> fuper finiftnílatus iaceret trecentis nonagintadiebus: 8C fuperdextrumquadragintatm.Ezech.iiii. fCTertius effectus ipfius orationis eft q> ipa deuote facta multa F fatiífacit,p delictis.Nihileni penalius aut íaboriofi? efie quibufdá Oratio. videturqorare:& hoc propter quattuor. Primo .ppter Iubricitaté Satífta* cordis:quia nihil dim'cilius mora? nobifai q cor noftrujdeo opor ctio. tet ipm cohibere ne difcedat a nobis. Deus aiit inter cetera renes/ Qs oratio ilia/& fanguinem fibi retinuit 8i fibi feruari mandauit. Et cartera mukii eíl aliaah'isdereliquit:&ficeligebatfibihoftiamminteriora:aliisex fatiftacto terioradimittens.Sic deus in homineinteriora cordis eligit exte ria. riora facilíter pretermittens:quia fi interiora noftra domino cdce* Q2 nihil dimus:fatis de exterioribus noftris volúntate noftram faceré pof laboriofi* fumus.Necindignaturdominusfiexterius recipimusaliquadeí eftqora* lectationem:dum tame, ordihemiis addeum tota ¿nteriorem aífe re,

fui

De Pefiitefiti'a. etioné. <E Scendo eótingitéxdefectufenhmétiquod haben'debj in oratione. V idendo enim vel audiendo aliqua inutilia qnotidie, abfqs fatigatione ftam9:& bene eis attendimus. Sed fi den orem* vel aliquid de deo audiamus:ftatim pretedio dormitamus : quia fumus in terrenis fortes Sc in cceleftibus debilestdiffimiles palme; quaecontranaturamaliarum arborum abinferiori parte gratilior a fuperiorifpiflioreft,cui iuftus comparatorfm illud ps.Iuftus vt palma florebifcquia iuftus raro ad inferiora/fed frequenter ad cce<

' feftiafeddatat.Hiftrioenipropterfentimentdbonivinitonache tabernam colitldeo quia orans fentimentum non habet/ in ora*-tione ftare non poteff. Sicut enim afeenfus corporalis admodum laboriofus eft nobis: Sc tarn facile nos fatigat propter grauitaterrt corporum:fic SC oratio quae eft afcenfio metis in deum propter ori ginalis culp? grauitatem tarn fadlefatfgat. Leuigatur tarnen hu­iufmodi grauitas adiutorio gratie qua? fern per adeft ora*tib?.Inde-ecdefia orat illud psi Extolleillos: vfqs ineternum: id eft eleua eos-, vfq? ad eterna petenda & confideranda.4LTertiu eft defedus ex*' ercitiiinorädo.VndetuIliusinrhetorica.Sideeftexercitatiomo dicum vel nihil ars proficit. Propterea fi fe homo inueniat aprin* cipio frigidum /nec deuotum q> fe exercitet quis laboriofe: vt inde libi ars orandifacilis inueniatur.Sicut difcens fcribere primo feri* bit cum labonbfifii'matarditate: tandem peruenit vtceleriter SC

. abfq? labore bene fcribat G CQ.uartum eft lucra cum deo in oratione:qnae videtur multum

Oratio. diffidüs.Fertur enim iacob Iuctator fuiffe 8C cum angelo luctaffe: Qtinofo aquoperluctam benedictionem extorfit.Gene.xxxn. Ad indù» ne fit Iu* (triam vero luctàdi tria videntur neceflaria: qua; funt multum dif ctacd deo ficilia.Prirnum eft eleuatio aduerfarit fuper humprestquo eleua*

J to facile eft ipfum interra deiicere. Hec autem eleuatio fit qirado-ructatorfebumiliatfupponendo fefubilloaim quolùctamfacitt* quo artificio femper vtendum eftùi lucta apad deum. Ideo dicti£;

eft.i.Pe.v.Humiliamimfubpoteü manu dei:&fubiitiendo nos> deus efficitur nobis fubiectus 8C obediens:ficut dicitur de iofu§.x., q> fteterunt fol Se luna deo obediente mei hominis. Difficilhmn,

c eft autem animum fuppnmcre: quod ad humili'andum ferequirt, tur.Secundum difficile eft quando fubtrahituromne illud ctiilu*> ctator poteft inniti : vt non habeat vnde aduerfan'us pofli't cape*, re aut fibi inherere: & hoc fit in lucta apud deum quando aufenin*-tiir Sc fubtrabuntur peccata: quia per illafolum nobis aduerfatur

bermo. X X X V I . Fo.CXL. "deuS Si iimi'tif.Tcrtium eftfatigatio aducrfarii: ficut folet agiles f acere contra corpulentos. Et ifta aftutiavti opus eft apud deum: quaao perimportiini'tatemorationis & per declamations diutur na quafi fatigatus vinci£:8i quafi cogif dare quod petimus. iE Sed area hoc queritur quare ad fatiffaa'aidu ihiungunf plures H pfalmi dicendirqiri vt plurimü" nihil ad rem pertmet pro qua oran* Satiffa* 'dumeft.Etfepeacciditq>qunllos pfalmoscanit veldi'ci't ignar? cti'o. eft:Iatinum fermonem ignorans:& fic nullum pfalmorum intelle Quo pfal cturn, habes. Didtur autem fapien ti§ primo :q? fpiritufianctus au* mi iniun* feret fe a cogitationibus:quaE funt fine inteuectu.Refpondetur pri gunt\p fa mo f m Iohannem d e Gerfon libro de mendicitate fpirituali: q> fi* tiffactioe cutapud principesfasculi vari^inuemturimpetrandiquodqueris qn nihil tur modus:fic 8i apud deum.Tria vero funt que prea'pu? confenit videf ad ad inclinandum/uperioris alicuius animü:& ad fauorem illius p> re ptinere curanduminfuumfubditum,Primum eftdumfubditus ipeillii vehementer Iaudat:virtutes cius extollit/magmmdinem/opule* tiam/bönitatem/manfuetudinem/&: largitatem praedicat:& hoc modo cor dirigi'tur ad deiimon exprefle aliquid ab eo petendo:fed tantumodo pio Si humilicorde laudes eius depromendo:puta di* cendo q pius/q magnificus/q benignus es domine:& q bonus do* minus his qui recto funt corde:& fic de aliis. Secundum eft du" ad* uerfarionimfiuedemonum/fiuehominumcommemoraturtyrä* riica crudelitas: per quemmodum plures orationes traduntur irt pfalterio:vt in pfalmo.Deus Iaudem meam: Si fic de aliis multis. Tertuim eft dum is qui impetrare defiderat fuam proteftatur mi feriam/paupertatem/& anguftiam :dicens fe omni ope & confola tione deftitutum:& nullum fibi ab homine/fed a deo folo expecta re auxihu.Et fit aliquando huiufmodi oratio abfqs exprefia aliqua petiüöne:nude&fimplia'tertales&fimilesdefectus &necellita tes aperiendo .Et hoc quia vel fe indignum impetration e iudicat - t vel quia propter eius magnitudinem rem defideratam non audet exprimercEt qui diligenter pfalmos fautaturtnihil in eis inueni et quod non ad alteram trium modorumiftorumorandi reduci polTitHaec Gerfon.Q.uae tria fimul inueniuntur in pfalmo a pau pere orante prolata. Quia (inquit)factus fum ficut vter in prui* na : qui nullius eft valoris: Si quafi nihilum delectus: nec alicui bono de fe applicabilis:ecce tern'um.Iuftifi'cationes tuas non fum oblitu$:gratias frequenteragendodebeneficiis&virtuti'bus tuis quibusme iuftificas:ecce primum.Etfequitur.Quot funt dies ferui tui:quafi dicens. Tedet meviuere in talimiferia: Si maxime

f iiii

D c "Penitential propter perfequentes vifibiles vel iWfibflesJdeofuMitur.Q.ua do fades de perfequentibus me iudidum: ecce tertium. Et quia in his tribus continetur explicite vel implicite:tadte vd expreffe quicquid pauper peccator a deo querere poteft. Ideo nimirum fi a facerdote fepe im ponantur peccatoribus:quis ipfi non intelligant quid dicant. Intelligit tri deus qui opera? omnia in omnibus: & (cit quid cuiq? neceflariu eft. Did? feciido q> oras qnq> gent affe ctum amatis recolendo benefida dei & laudado eii.C_riqj afFectti languentis in miferia pen? Sc cuIp?.Clriqs afFectii rimetis aj'udid is dei & hoim & a perfecutionib? eorunde. Et hec oia jnaxim? co fallen? inpfabimmo qnqjineodepfalvbifepe variant* affedioes Ideo nimira fi iniungu? a facerdote ad fariffaciedii. Sicut eni par* ua tabula mercenonicontinetde fingulis &variis mercibus alfqd modicd:& ibi inueni? quicquid neceffariii eft pro tamilia:fic i pfal mis eft tabula fpiiuancti in qua cotinen? variae affectiones vtiles propeccatonbus &quibuflibetorantibus.'|EDici? tertioq> fancti us eft orando regulariter dicere orabones a fpri fancto copofitas SC ab ecdefia receptas & decatatas fiue ad deii/fiue ad fanctos q alias fadidas:cri fm Saluftiii cuicp fua placeant:& placet magiftro mul to plus cri difcipulus eius fequi? doctnna ei? q alten9. Pfalmiaiit funt a fpu fancto compofiti:quia.ii.Pe.i.Spii fancto infpiratilocu ri funt fanctidei homines. Ideo nil mirri fi a facerdote iniunga"? p fahffactione ad deii.Et ps.Letabi? dnsin openbus fuis. CLDicit; quarto q> fi oras no intelligat verborti fu? orationis fignificatfone nihilominus verba ilia apud deum habent fua virtute & efficatia impetrandi:vt carmina virtutem habet incantandiferpetes: h'cet ipi ferpentes:aut etia incantatores non intelligat verba.Q_uia eni

I * intendutincantare:inca"tant.Laicus eni oras nec fenfumverboiji Oratio. intelb'gens eftficutmulierquaeporngitrequeftaregivel iudid:q J \n fit li» tnnefcitquidincedulavelfupplicatabec6tineatur:& tnindexve! dtii dice* rex intelligit:& mhilomin* ita exaudi? acfiinteIu°geret.frjSeciis re horas do queritur vtniqui tenet?audire miffam poffit dicere horas fuas; vel alias vel orationes alias ab his quae in miffa dicun? tepore quo cdebra ofones: turmifia:8ifitab*sfitabfoIutushocm6a pr?ceptodeaudiedomif dri audi? fam.Et videtur q> nomquia fic fariendo auertit auditum ab oratio miffa cui* nibus ecdefie communibus:conuertedo fe ad particulares oration audirio e nes :& per confequens non rite audit mifiam.preterea in mifiavi fub praece detur effe certamen cum hoftibus noftris.Singulare autem certa pto. men iiihibetur in communi:ergo cum aliis certadum eft & per ca

Sermo.XXXVL Fo .CXLL fcqùens orandû. Prçterea audire 8i non intelligeré negligere eft: eû ergo illç fe dïuertendo ad propriam orarionê no intellïgat:vide tur negligereJn oppofitum arguit?: quia audiendo miffam pot qs cogitare de re indifferentit&nihilominus eft ab audinbnemilTae abfolutus:ergo multo magis cogitare poteft de re honefta & vtili Sed dicere horas eft honeftû 8c vtiletquia demâdatis diuinis.ps. Septies indie laudem dixiribi:ergo.CDid£ primo q> dû euâges ïium dicit? debent oés ftare & audire euangeliû ipm. de o5fe.di.i. ca.oés fidèles, vbididt; q>oés fidèles qui côueniutinfolénitatibus facrisadecc|efiâ/fcripturasapoftolorû& euangelium audiât.Et hoc multiplia" ratione.Primo quia ibi promittunf eterna ad qua? femp et attétifii'me debemus afpirare. Et ideo locus vbi euâgeliiî legitur fi fit dies folénis vbi conuenit populus débet effe ceteris los cis eminétior:vtexhocfciatdyaconusq>is qiufurfumaddnmde fidem ad etema inuitat populu:ftare debeat in monte virtutmiu* xta illud Efa.xLSuper monté excelfum afeende tu qui cua'gelijaâ fyon.Secundoqmamaxiçloquit? euangeliû deprouifione noftra de qua longç antea per .pphetâ $miffum eratEfa.xxx.Dabit tibi deus panem arctû & aquâ breué.Panis arctus verbû eft euangeh> cû:quod dia'f arctû:qm'a refpectu teftaméti veteris breue eft. Ve l magis quia nobis dietâ india't: cû fola nobis promittit neceffaria i.Tmmo.im.Habentes aliméta & quibus tegamur/his contiti lï mus. Vel didtur panis arct*.i.minus fuffidës. quia nondû fatiat fed magis prouoeat appetinr.cui* guftu martyres prouoeati: tâta auiditate airrebât àd cedû vbi fatietas reficit*.q> omnes tp aies di* iritias faftidiebâtSic dicebat qiri ita affidebat?. Canri.v. Anima meaiïquefactaeftaterrenis: vt dilectuslocutus eftineuangelio. Panis aût veteris teftamenti magis faftidiû q defiderium exata* bat. VndeNume.xi.Dixemntfiliï ifraehooili nòftrinon vident nifi man:8c faftidio illi* adollas carniû fufpirabât. Vocat & aquâ breué ipm euangeliû:quia prope eft vt fapor euâgelicus in vinum côuertaf in nuptfis futuris:cû inebriabimur ab vbertate dbm* dni Tertio ftare & audire debent quali parati obedire própteRceptis euangelids.Ephe. v. Calciati pedes inprçparatione euangeliïpa ds:& fi opus fit illud verbû euangelied vfq? ad morte tueri & defe dere.C Dr fedo q> Iayd & qui no" tenent" ad foléné ecdefiç cantum pofiunt in refiduo orationesvt Iibet dicercTunc enï nullo iure ho ras vel alias orationes dicere prohibemur:qd aut nullo iure prohi bitû eft videi* elTe'cóceiTum. Sufïiataût q> afina.i.rudis ppfs cum xpo ambuletinbierufalé. Si enjm mtenmmdelat:nôomittiti»

'. . - D e Penitentia. fimphonia vel melodia cantatami ofamia m excdfis. Sufficit enï (Vt dicitur Ofeç.x.)q> plebs fît quafi viaria effraymtquae docta eft diligere triniram.i.deiculturam.nec tamé dimittit interdum mu* gerci.pro fe particulariser orare.Tertio quia in orationibus eorû nulla eft difcrepantia aboratione commum' facerdotis.quia ficut pmne verum omni vero confonatrvt dicit philofoph9.i. Ethicoiy ficomnebonum omni bonoconfonat. Ideo in ordine ad delìqui omes fimul audit SC in vna charitate exiftëtes exaudit:oës illas p> ces tarn publicas q particulares fimul audit Sc exaudit. Vox enim facerdoti's vox eft omm'um:& aim illa voce ftat etiaravox omniiî afiïftentium.Non enim eft exiftimandû quin deus omnes fimul audfafcnon ficut arbitrabatur illa mulier de qua redtat Gull, pari* fiefLquae cum audiebat quofdam religiofos cantates nunq orabat Cumautéceffaffentcaiiere:illaorabat.Superquorequifita_refpó* dit in fimplicitate 1ha:q> illi religiofi erant viri fâncti:& qmó audi* retur tempore ilio quo audirentur a deor Sc q> de"? intentus eis vix poterat fibi intendere. Zelus quidem bonus in ea: fed fine difere* tioncEt ita plebs orate facerdote orare poteft: SC eriàpót attéde* re folum câtoi Se verbisrqui multii fua fuauftate oblectat &eleuat audiétes ad dethficut Auguftin9;de feipo teftabafr.Sec9 eft de his qui tenétur câtare.Tuc enim ad nihil aliud débet g ad ea g tenent: intendere. , ,

<TJDe pcenitétia fermo.XXX V I I . Sc fpecialiter de: oratio ne fermo fextus.

A i ^ ^ ^ r a V m duplex fit anima; portio fuperior/fntellectus fc$ Se Oratio.^ ^^gMaffecms.IUaduomaximeindigentadiutorioadfuidi* Qiiomô f ET^^rectionê.Intellectusfcil5luminecontraerrores8;dubia oro illu * j ^ ^ ^ l A f f e c t u s vero pace 8C trâqiuflitate ptra faeculi turbines minât in* 8c pericula. Ideo ad illuminandum intellectû neceffaria eft of onis tellectû 8C Iucernaviam demonftrâs.Namficut lucerna neceffaria eft in tene inflâmat bris:fic oratio in rebus diibiïs.In cuius figura mulier illa euangeli affectum ca.i.anima deuota accendit Iucernam Se inuenitdragmam. Luce

xv.Dragma enimrid eftgratia diuina vel veritas fi perdita fiierit çum lucerna orationis inuenieitur. Vnde 8e Petra orante in fupe rioradomus/factaefteireuclatiodepuerfione Comelii. Actu.x. vbiglo. Auguftini. Oratione melius foluunf dubia g inquifitiôe ^li'a.Et Danie.il'.Danieli oranti reuelatur myfterium incarnatio* nis chrifti.Hiere.xxx. Clama ad me 8C ego exaudiam te:& mon* ftrabo tibi gra'dia 8C fortia quae nefeis. E t ficut lucerna dirigit gref fus hommis.fk oratio dirigit omne bonum opus, Vnde Hierony

Sermo.XXXVIL Fo .CXLII . mus ad Paulihiim .In principio cuiuflibet operis boni premittc fi gnum cruds in fronte cum oratibne dommica. Propter hocfuade tur hominicp mane antegfaciatquicq operis primum ad oratio* nem Sc diuininominis inuocationem recürrere. "CSecundo ora», B tio placat deum 8Caffectum orantis cum deo.Nam ficut columba Colüba. reuerfa eil: ad archam cum oliua. Gene.viii. et demiciauit pacem Qz exem SC iam ceffaffe diluuium:fic oratio denunciat punitetidiuinam re pio colli» Conciliationem&veniampeccatorum.VndeNume.vi. Aaron be oro de ftans\p.termortuos8i;viuentesdepr?catuseftpropopulo &pla* um pia» ga ceffauit.Job.xlii.Dicit domili? falfis amicis iobJob feruus me cat & i al* usorabitprovobisi&faciemeiusfufcipiam. Sicut etiamcolum» tis euolat ba habet duplice alam: fic oratio duas alas habet/elemofinä fc; SC • ieiimiumtquibus fertur in altum vt ibirequiefcat orans.ps. Qiiis dabit mihi pennas ficut columbct&volaboperorationi&requi* efcam p deuotioné SC métis ferenitaté. Hunc auté volatumab ea querere debemusquaevolauitfuperpennas ventomm.i.fup me* f ita angelorum:quia fiait penn? a ues :fic merita iuftos portant in ccelis. Abeaergoil!udqu?ramusdicétes Aue. > ClnprefentifermoneSc fequétibus dicédum eftconfequéterde C conditionibus orationis ad modum nuncii qui dirigitur ad domi» Oratio. num:dequo Anguftinus fuper illud rJs. Intret oratio mea in con* QiiomS fpectu tuo.Miravirtus orationis:qua; illuc intrat ad deum quo ca oro dicit? ro peraenirenequitEt habetintroitum nundustvbirnagifterei* nundus. foris nedum ftat:fed nec appropiquare poteft.Ecdr.xxxv.Oratio humilianüs fe penetrabit nubes: SC donec appropinquat non cófo labituK&rrondifcedetdonecprofpexm'taltifiimus.Nubes id eft ipfas fanetorum acies penetrabit ad modum nuncii ingerentis fe in medium'turbarii Sc irrumpentis eastvt appropinquet ei ad què mittitunquéadmodumille elyejerdifpenfatordömus abraheno luit com edere donec locutus effet ferfciones fuos. Gencxxxiiii. C^Huiusautem nuncii prima conditio*eftq> fit cautus Sc prudés. D Primo in declinando aduerfarios in via fua:vt fcilj poflit latroni» Nundus busoccurfantibus obuiare.Q_uandoq? enim inviafpoliaturt& Qzmä? quandoqjalatronibusocdditur. Spoliatur quidem oratio per co d$ eécau* gitationes imprebas quaefeorationiihgerunfr&fuauitatem vn» tus&pn* guenti furn'piratt. Et tunc nundus fic fpoliatus Sc male veftitus dens» intrans cceleftéconfiftorium non bene recipitnnnec cito expedi» tur/nec apparet mifius pro magno negocio. Negligitetiàm ne goda fua qui talem SC tali'ter mittit. Cui enim infunt cordine gocia:adcceleftemcuriamfoleiruiem mittiinimdiiniópaupesé

T D e Penitentia» Velpànnofirm quinullius ibi gratiç vel honoris habéd* videatut Vnde apparatus orationis fiucornatuscftintentio &attentio: gbus oratio adiuuaf 8c melius recipit\Sed q> magna fint 8c ardua Ä per orationé expediêda funt pj ex his p petin? :8c p q petûf" & a q

D petunf .CNulla enï négocia côparanf negotiisveniç/gratia>/&; Oratio, gloriçtquç perorationé principaliter intendant*. Mittit* etiam p Qs ma * negocio pads reformandç inter deum 8C cosp quibus oraturt&,p gna fût & anime. 8i corporis falutari negorio.Mittitur etiam oratio contra» ardua jj p accufatores ad mortem demones fcj.ÇiuaIem ergo oportet habe orationé re procuratorétvt illis refpondeat 8C tantis eomm ac<£ifationib9£ expediert? Etfidicaturqscaufae criminates non poffuntnec debet expedirip negoda procuratorem vel nuncium:fed oportet q> perfona compareat£Di

dturqpverum eft fm curiam fçcularem:quia ibi procurator nec eft vox/nec refponfio eius contra que criminaliter agitur.Oratio aût eft vox 8C verbum & refponfio orâtfs.Ideo perfonaliter comparet in ccelefti confiftorio:& per femet fe défendit vbi habet aduocatd dominum noftrum iefum chriftum:de quo paternobis pupillis^ : uiditPreterea nundus iftevagabudus effenô debeti. cogitation tuim varietate diftractustquia tune de negocio pro quo mittif nq curat neqjcogitattfed nunc in hifpaniacaftra edifîcatmuncinbri* tanniam rapitur: 8c velut palea varus flaribus difpergitur. Talis enim nundus anteq ad coelefte confiftorium venùfcftatim cepto itinere a prauis cogitationib9 occiditur:ficut cum quis incipit ora* re incidit cogitatio de pulchritudine mulierisî&deinde côfenfum praebctî&ficdealiïs.Sedcontrahocdebemus orare. Domine la bia mea aperies:vt fcilicetdominus dirigat iftum nuncium ante confpectum fuum:& euftodiatfanum in toto fuo itinere:& adya* bolo coram fe non permittat occidi.Nûcii enim qui îlluc mittun* turdebentgaudereprotectione/immunitatibus&priuilegiis:nô folum ante ilium /fed etiam in via. Preterea homo qui orat eft fi* cut qui petit indicium de inimicis fuis. Sicut enim qui i iudicio lo quitur debet habere teftes de his qua? proponit. Alioqui'n non çre ditur vel non audireturammo forte a iudice côdemnaretunfic ora tio vocalis debet habere teftimonium cordisa'tavt cor non euage tur.Sed tarnen cauendum eft ne orantis cor fit falfus teftistvel cor ruptus corruptione imquitatis:quia pfalmiftajniquitatem fi afpe xi in corde meo: non exaudiet dominus. Sed fi confeientia fit bo* tia 8c fidele teftimonium ferattoras pro fe iudidum reportât N â vt dicit apoftolus.ù".Co^,i, Gloria noftra hec eft teftimonium co fdentiaenoftrae. ' j

Sermo.XXXVH. Fo.C XLIII . CCiVcahoCquamfvtmattena^^ E detur :quia ora tío eft eleuatto mentis in den: quae no eft fine atteri Attentici tione ad deumugitur non eft oratio fi no fit attenuo. Preterea qui Viro ad non attédit ad illud quod orat videtur deridere deum: ficut fi quis orationé

- alicui homini loqueretur & no attenderci ad illud quod proferret. requiraC Bafilius. DimnumauxihiiimplorandueftneremifT? aut mente attenuo, hue & illue euagante orario fiatteo q> talis no fola non impetrabit quod petit/fed magis den im'tabitEt fiait fi quis alium inuitatfi nihü pa*iuit pro eo fibi videi illuderete qui ore rogat: Si cor dñs imparata inusnit Rñfio.Dicif primo qj attentio aliqua requiritur in oratione vocali: quia homo qui in curia allegat Si fine teftfmo* moloquiturniMinderefertSicquiad dea fine teftimonio cordis Ioquitur.i.Co^.xiiii.Pfallá pirita pialla* Si mentcDeus eni g fa! linonpoteft no credit nj'íícordi.ípfe eni nouitabfcondita cordis. Indedicebatquidadum oraret.Tibidixit'cormeum:exquifiuitte làdes mea.Non eni eifuffidebat q> facies mentis.i. intellectus ex quùat Si inueftiget en: nifi ti loquatur cora', affectus. Contra eos quide deo multa inueftigát ne vt fefát/non vtdiligát. Efa.xxiù\ Siqueritis/qu?rite:fi queriris faci? fcj intellect9 qu?ratis Si corde: ùnmo aliqui videntur qu?rere eum faci? exteriori genibus flexis Si tamé cor eorum no qu?rit eumJnde ps.DeIectare in duo Si da* bit tibí peticiones cordis tuúnó dícit oris velvocis:quia fine corde • deus eas no appredaf.Nec mini .quia os eft nuncius cordis.Plug ant fit p dño mittente g pro nundo miflb. Vnde Petrus cantor. Cadidtur os iufti meditabitur fapientiá:8c fimüiter cudidf.Lin guamea meditabif iuftiriamuDiattribuitur.ori vel linguae quod cordis efttvt notetur confonàtia debita inter illa duo. Hinc Leui'i. Caput hofti? retorqu?batur ad collu.i,mens ad voce.H?c Petrus. ^Didturfeciidoqjad continuationé orationis valore emerito; non femp requintar actualis attétio circa fenfimi vel verba oratio nis. Alioquin nulla effet oratio quin effet cuTcótinuata.Hoc appa* ret in peregrinationis cótinuatione:qua» ad hoevt fit meritoria Si ptinuata/nó requirit afiiduà fuora paffuti dinumerationé: neq? ad termina quo pemem'endiieftactaalé cogitationé. Corenihomis ex natura fua mulnivolubile eft etiam in iuftis hoibus:quoiy vn* ' dicebat. Cor meum dereliquit me. Eft eni cor humanii quali auis venatica:quae ai manu tenetur audito modico fonitu nititur aduo lare.Sed qui eá tenet quibufdáyinculisfigatáreuocatfupmanü: &cum tranfit per loca vbi eft ftrepitus carnes rubras tenet ei ante oculos: vtìlli's attQitan5atterid tadftrepit¿Síccoi: ùiorationc

, Í'L..L :.Z " DePenítetitíá. í aduolafe nititin* ad Arepita tcptationn. Sed debet illud homo xti

" Hocareviculísamoris &tímorisdd.CameSxpicraétasanteocu* • ' losfuosponendot&meardrefectionecordetinendo &occupáda

Vnde:in vitís patrum crí quidá tracer vifitaretfenéquendá^ve* tiifletíuxta celia eius: audiuit eúab extra quafi cúaliquo litigante Intrans aut &Tnullú videns :quefiuit cu quo litigaret Rñdit ai ne* mine alio q cum cogitationibus fuistqua; auferebát eideuotioné i opere deüfcj in oíoncSic ení debet homo cor íuü" reuocare ad ora* dú:ficut fedt dauid dicens.ii.Re.vii.Inuenit dauid feruuatuus cor. fuá vt oret te. |¡[Dicif tercio q> fufficit habitualis val virtualis at* tentio ad cótinuationé orationis cóferuandá:dumodo no fit inter* rupta per cogitati'oné contraria & incópoflibilé: & hoc cu ppofito deliberato:quia tune efietdifcontinuatio.Secus efiet fi neíciéter 8C ínaduertéter aduenerit hoc: 8í ti poft hoc difplicea t Q_uod appa* ret i citharedis 8C alus art-ifr" mechanids:qui nó delíberát dú citha

E _ rifantivfaliqd aliud opant71*3 ad alia meditá"t*:& nihilomin'* bn d Attentio tharifant <EPót ant h§cnd,attentio multipír cócingere. Prío ex r Q¿ gs pót aduertétia qu§ tñ fibi difplicetdú aduertit: & túcnó intcrrnpit ora mulriplr tionémec ad iterati'oné obligaf.nec debjj ibi aliquéferupulu forma nó attéde re:quia niteref* ad fibi ípofiihile:qiua ípofii'bile eít fantafia quitfce re ad ora* rep ímaginüV* reniectinue fibi ocairrétibus:íicut neemare 8¿ aer tionem. i quiefeere poflunt: dú agitant* afiíduitate ventora. Secúdo hó pót

nó attendere a ;ppofito: & hoc dupfr.Pritno fufpédédo actentioné: qñ illa euagatio eít drea falubria:puta circa pdicationé vel inuétio né alicuius expofitióis feríptare facr? fubito oecurrentis:vel m edil' pads inter aliquos agéd§: aut dú exteri? requirñ?.ab aliquo alterec hoime fuperrñfione fibi fadéda/fiue dú rei domefi ic?: vel ornáis ípríisíminés vrget cómoditas:vt ti pün* attédaf.Inhis & fimi* ubus<afib<*'frnde Gerfon:pótorás verbaléorationéintermittere aliqñ diutius: aliqñ breui": 8¿ poítmodú rediré ad cótínuationem abfqs vlja verború precedétiu reiteratóe: neqs fractá ofonis aufert nec'meritú:qiria interraptio illa bona eft 8¿ meritoría:& hocfi fol? oratvel cu focio.Secus eít fi orationé agit in cóirfcj in choro eedias cúaliiscátantib^.Tunceínócáienittalisiñterrapti'orqiiiappter' alios cañetes nó pót rediré ad paCum qué deferuitcanédú & refu* mendú.Tum feoido .ppterfcandalú.Inhocení fcandalijarenfpú fijli'/credétes q> in pubUcú^ populo ora'tes pro rebus .pphanis iter romperenr vel dimitterent facra.In*quo1notan£' canoniqfine cau* fa recedentes ab horis vt temporalibuS ecelefie vacent:nó attéden tes hm'c quod dixit xps. Prima quelite regnú dei &"c.3?t fi oporte* at did mterrúpere/.ppter tres vel quattiiorverfus dimiífos/nó deb3

Settno.XXXVII. F o . C X L I I I I . iterare:fed cu alus cótfnuare oí quadá cordis pnía. Si aut fuerft ni mía difcontinnaübtpót illud feorfum repetere vbi dimifit. Et fi di G cat quis.Du oro fiiperuènirit mihicogitationes .ppter quas nefcio Oraüb. fi aliqd dimifi : an .ppter illas repetere teneor qd no dixifle timeo¿ Qua'do Rñdeturq>triplicitcr?tingerepoteftaliqué exiftimare quafdam qs tenet orationis portiiículas fe non dixifle. Vno mó qñ vehementer ex* of oné re* iítimatfenó protuliffe verba üla.Et ifìud cópellit ad repetitioné petere:& vel pcenitentiam:& hoc loquendo de nò attentione ad verba/non qñnon. ad fenfìmi litter? vel ad'fi'nern. Seaido quido timet quafi ad vtra libet.i.in dub,io eft fi dixerit vel equ? dnbius eft:&: hoc fuadet repe titioné:maxì? fi habeat opporttinitas.Tertio qñ veheméter opi* naturfedixiíTe:&:hocdifiíiadet potius repetere qimpellat^ptec euagationé mentis.Neqj fibi debet ora's leititer formare fcrapnlos fup obliuione illoni 3 protulit aut protuliffe debuit: quia frrt Ari* itotele memoria vel reminifcétia no cadit nifi fup illa jj p reflectio né fup actus noítros vel cogitatióes cófideramus 3 raro fit: nec né ceffe eft fieri:8í fie fufficit ad quietationem animi probabilis cóie* ctura.Sic fm de Gerfon: prudenter vfus eft quidam facerdos: qui turbato cuidam fuper repetitioné horarum fuaram fi no affidue Si actualiter attenderei ad eas/iniimxitpoenitentiam ad tempusme

, quomólibethoras femel dictas iteraret. Sicenim viris timoratis mille fcrupuliinfurgunfcmore canum latrantes Si lacerare minati tes ipos ambulantes per viam mandatorum deñquos meli? euin * cereqpercontemptirmnequeiint:diitamencontemptusilI?fitti . moratus:cum confilio probonivirorum Si abfip ílulta-prefampti» ne.Tertio poteft homo non attcndcre:quádo feienter Si a propoli to interrumpitur oratib:qua? cadit fub precepto per actúale eUaga tionem contrariale qjaduerateamneccHratrepcllóre/fedtalisi cratione vltra progredite. Et hoc poteft fieri dupli*. Vno mó qrt cogitatio eft quali imptinés Si fupflua:qnae effetvirtutis exercitiiì veTfaltemnontolleretfructumfirefifteretíauteidifplieeretmtaf»' libuseuagaffe:&tamennonvultrefinere/fedvttrainor^tiòne^i t r

^reditur:.&: talis peccai, vel rcfurnerédeb$quod mtalivotintaria ^ diftractione protulit Sunt ehimaliqùì quafi beftiales exfùa carnai lita te torpore malaqs connietùdine ad omnia fprritoaliana pigri?' tf quafi fponte tempore perfolutionis horarum fuaram ì quiaeist non fapiunt:affumuntfibi cogitariones de exterioribus ùiqui* bus, eorum animus delitiatur raut tanta fomnolentia ex mal»

. Ìuaconfuetudi'ne Si dyabolo fibi illudente obruuntur : vt vixiifc colant de vno vafiado vmu§ hora? guara perfoluifle putanti

• .* D e Peníten tía.* TalAiiSnifipeitftcant&fanÏÏcc^ ñegugeri tus fmminet terribile purgatoria vel internus. Sitarne talis eua* gatio libi nó placeret dû aduertittfed ab eo querit? vina in reliquis non obbgat ad reiterationé fadendá de neceflìtate: quis fine peto nonfueririquia nôcaditpraeeeptum ecdefiçfup orationevocatiqi fíat cum attuali attëtione:ficut nec obh'gaf earn faceré ex chanta* te, InhoceriareßheduutTfmduräduin quarto: qui cudioithoras vel orationes quae cadunt fub precepto: implicant fe fciéter & a # polito aliisoperibus quae finedifcótùiuatione orationis §erinon poflunt,Q_fi eni homo aliquid cogitat ex anio 8i aliud manu ope* ratur/non folum facit opus tortuofumu'mmo frequéter feledit: vt apparet in carpentario cum dolabra fuo. Sic qiri deo fine attendee ferait aliquâdo fe ledit Etfariédo opus animo tortuofeaget ¡Si pe riculofe:quia hoc eft directe, contra preceptû ecdefiae: quod habet* extra de celebra.miffa.ca.dolétes refèrimus.vbi fíe dicitT.Diftricte prçdpimus in virtute obediétie vt diuinu offidum diumum pari ter 8i noctumum quanta eis de? dederit/ftudiofç pariter celebrét 8i deuotç. Hoc aût nó obferuát: qui fe occupando in actu exteriore

H fdéterfibiattentionéfubtrahunt tCQ.uartop6t ho no attendere Labium quando fdéter& a propofitointerrampifpcogitadonë vitiofam C?z duplr nec ei refiftit?/fed magis corripIacetEt iflud eft periculofum va I* poflìit, di* de:contra quod pfalmifta dicebat orare volés. Auribus peipe due dlabia orationë m earn no in labiis dolofis.Eft autem dolus cû aliud agit: dojofa, , aliud fimulaf.Labiis autë ad duo vtimur:foj ad exprimédum in*

tellectum 8i ad exprimédum affecta. Prima pertinet ad ventate Secundum ad odiû vel dilcctionë.ldeo duobus modis poffût effe labia dolofa. Vno modo quando labia a mente & inteUectuverbo tumdifcordant Auguftin*. Cumoratis hoc verfefih corde qd,p faturinoreJBxierûtenîduje4fc5ludith& Abra eiusquafi ad ora tioné Iudith.xiii.O_uia ad orationé vocale modo fupradfcto mes 8i lingua requiranf .ps.Cor meum 8i caro mea exu tauerûti den viuû.Bemardus in fuis meditationib'.Cû ad orandû fiue pfallen dum ih eedefia ihtramus:fiuctuantiû cogitationû tumultus exte* rius reh'nquamus. E ieri eni no pot vt cû deo loquatur: qui cû toto mundo tacés iàbulaturJntende ergo îlli qui intendit tibuaudi ilM

?• loquêté tibuvt ipe te exaudiat Ioquété fibi.Q.uerit c " i oraus a deo Vt verbafua pripiat&intew'gat. Verba mea(inquit)auribuspci pe dfie &c» Aliquando enira pdpit deus/fed non intelligit: quia

ï necipeorás ipam orationé intelligit Ad hoc autéqútelligat muí* Oratio« ta funi quae clamare debet in nobis ; fiait anit eedefia. Os/uhgua

Sermo.XXXVIL Fo .CXLV. més/fenfus/vigor.EtWibhui?eft duplex. Vna ex parte ononis. Qjnare Diriteni Philofoph? hb.de pbleumatib?q>lógiusidé eadévoce os lingua audit* cdaliis damans &càtans gli fit folusu'taqj clamor cordis/ més féfus fenfus/Si open's Iógius audi? q fi fit lingua foliildeo fi de? fit a no Vigor cla* biselongat?pptermlpà:iuxUiuud.ps.Vtqm'ddnerecefTifti Ion mare de* ge:ciihisoibusfacileaudietetexaudiet nos:ergo rationabile eftbétvt de* q>labia&Corfibicorrefp5deät.Q,ctlinon:tüctalesoràdodeo fol*orationéi uunt falfam moneti:quia qn folti ab orepcedit no ex corderformi telligat habet of onis no veritaté:& maxie qri interuenit cogitatio vitiofa IfjSecuda ratio fe tenet ex parte oritis.Cd eni oratio fit quedam fagitta emina ab orante tig a fagittantetvt ded tang meri Si fine vltimd attingattoportet fi debite fagittare velitAp ptinue dm'gat metis oailos in ded tang in fignd, V n Vegeti? lib.i.de re milita ri.ca.xv.Difcétes arti fagittandi inftruédi funt vt arcd fcienter te* neant Si fortiter impellanttvt finiftra fixa fit/et dextra cd ratione ducaf :vt ad illud qà feriendd eft oculus pariter 81 anim??fentiit Arcd fciéter tenent qui p eis j funt vtilia Si, aia? accomoda orant deu.neeis petétibus dicat dns.Nefcitisquidpetatis.&Iaco.iiii. Petitis Si no accipitis eo q> male petatis. Arcd iftd bene implent vel impelldt:qui bene operido orationé adiuuantSiniftra autem fixa debet effe vt nó moueaf fed fola dextratquia cura rerd tépora lid quiefcere debet:& cura Si confideratio eternord orationé debet intéderervt per ipfam tang per tractddextergvotadirigantur:8£ tic no oculus camis fed oculus metis in den tendat:vt lie afpectus 8t'affectusc5fenti'ant.ps.Iniquitatéfi afpexi in corde meo&c.,p* pterea exaudiuit deus:& attédit voci depcationis mee. Sedo did poffunt labia dolofatquia cd lint nata exprimere affectd cordis. Iu xta illud Efai?.lvii.Creaui fructdlabiord pacé:abaffectuadtqué vidétur pretédere oino difcordàtTales funt de quib?.ps. Q.ui lo* quitur pace ed pximofuo&c.Nà aliud ibi agif/aliud fimulatur. Lucc.xxii.Sic fecit Iudas ofculo tradédo dn3.Pr0uer.iiii. Abfcó dunt odid labia médada.Orationé talid nó vult deus audire:quia in ea eft horribilis diffona'tiau'deo melius effetq» lileret.ps.Muta fiant labia dolofa.Necmird fi orat vt fi'antmuta:quia periculum aperiédi ilia oftédit pfalm? dicés.Labiis fuis dolofe agebàt: iudi* ca fllos de?.Poft dolofitaté nihil reftat nifi horrendd dei iudidum k CDidf* quarto qjomnis orario vocalis oportet q> ab attentione Attentio actiiali pcedat fm Dura"dum/& de alliaco:fiue fit publica/fiue pri d u o m o uata oratio. Alioquin non eft m eritoria/nec precepti ecclefiae ad* oportet impletiuaincafu quo oratio caditfubprecepto:quia nullum opus oe'm oro*

t

D e penítentía. ne ab atte eft meritoria nifi ex intentione procedat :a?as non efiet opus hu tióeactua manum: cum homo non fit homo nifi per rationé & voluntatem Ü'fcedere Oportet ergo q>non folum im pleatur ex ymaginatione& tanta*

fia qua? cómunis eft nobis & brutis/fed ex deliberatione quae reg tit attentioné. Vnde fi fit priuata oro requintar attentio actualis in ingreifu :•& fum'cit(vt dictó eft) habitualis i progreíTu propter diuinamcöpaffionem Sífomitiscorruptionem:verbi gratia. T i aus petita rege bberarivel aliquid aliud impetrare.Cum autéce perit loqui regi clementi / importunitate turb? drcúftantis 8¿ im probitate turbe, retrahentis in diuerfa pulfatur/ impeditur/ retra* hitur.Nonne rex pius potius compateret? g indignare?¿Sic mes nofíra exfomitis corruptione importunitate variara imaginario humretrahituru'uxtañlud profaicú. Incurfu totfantafmatum tur batur cordis fabbatum. Si vero fit oratio publica in eedefia vide* tur requiri etiam intentio actualis in progrefiu:falté ad verba vel ad finem:fed non oím pfallentiu & orantimfed fufficere vide? in* tentio vnius vel pluriti actualis:8¿ ala participes funt Alius inten tionis per chántate compagínate eccKa2membra:quia.i.Cor.xii. InVno fpiritu oes intynúbaptizatifumus.Exempligratia.Sirex praedperet turbe q> femp vnus eorum in menfa fibi aiTifteret : 8¿ bene cauerent fibiq> vnus in illa menfa femp fibiaffifteretdicet a! fcernatis vicib9 modo ifte modo ille : reputarenturobfequiú bene impleuifie : nec reputarentur tranfgreflbres. Et fi dica tur qd dicit apoftolus.i.Cor.xiiii.Si orélingua/mens mea fine fructueft. Di* citar q> in oratione duplex eft fructus:vnus eft merini oratióis : 8C life non perditur:feciidus eft queda refectio fpiritualis &mentalis delectado in deii:& ille eft de quo loquitur hie apoftol9 : & ad hiic fructum habendii requiritur actualis attentio per tota orationem & iftefructus raro & in raris inuenitur. ÍEDepníafmo.XXXVlII.8¿fpecialiterdeorationefeptim*

A h»wjB«>Vng homo magis folitarius eft & in folitudie huius fé* Oratio. I [culidegés:gqñinteraduerfaviuit8¿torque?.Tiiceni Qz orò ho « r§Wi ffugiunt amici & folus deferitur.Ecclì'.vi.Eftamic9 me* miné coa LillìLsfe &: non permanet in die neceffitatis. Propterea tunc mita?ífo maximeindigetfocietate&auxilio. Hocautemmaximefit per litudie hu orationem:vtciihófolusfitnung minus folus fif.fjoptimasora* IUS feoili. tiones&pfuafioneshabeatfecii:quasaddeu Siangelosdirigat.

Sic beatus Ambrofius aduerfus iuftinà impatricé arrianà & futi um eius valétinianu iuniorem dicebat arma fua effe lachrymas Corones. Et maxime debent effe arma peccatoris cótrairadeù

Sermo.XXXVlII. Fo .CXLVl . Nà(vt ìnquit Guil.parù\)de?. armatus contra peccatore miq me» В bus vmcttur Se captiuatur q per orationétimo quàdiu vult oràs de О ratio, ns mvmculis tenef.Lancea eni dei ed ira eùis:quà frangit orans Qiof э éa* per humilé orationé/confeiTioné pura Se cótritioné.Nà Proii.xv. matura Refponfio molhs frangit ira. Remiffio eni ire eft lance? fractio. peccato^ Sed & in armatura dei inuenitur thorax.i. iufticia : quam tollit a cótra deii, deo pctór fi fe armauerit pnia q eft qu?dà iufticia : p qua penitens fe accufat/allegat/punit/ Se teftmcat contra feipfum apud den. Io ipfo fisarmato neceffe eft deii iufticia fuam deponere:qa tunc ni» hil habet iufticia contra tale q fe fic iudicauit Se accufauit. Sed 8C cHarmaf galea q dici? iudiciu": fed contra hoc dicitT.i. Cor. xi. Si nofmetipfos diiudicarem?:nó vticp ìudicaremur.Aroi etià fuum vibrauit qui eft iuditiii: quia ficut in materiali arai tignilo corda flectitur:& quanto magis trahitur retro cordattanto velodus mit tit fagittà:fic iudiciu Se rigor iudiai mia téperaf. Sj quàto maio* mia aliati impédif fiue toleràdo/ fiue expectando/ vel bene farie* do/tanto durioriudicis fententiamittit?. V i i nififregerim?irarn dei:velut ignis exardefcet ira fua: Si gladi? fu? deuorabit nos. S3 fi fecerimus iudiciu de nobifipfis:poterit qbbet noftrd dicere deo. Mitte gladio tuii in vagina:quia euaginaui med.Ideo cnvolum? 0 1 3 deo certare Se itrare сарп/iuocare diurna auxiliii debem?.Pro pter qct facerdotes tófurà portantan fignii victori? acquifit? in bel lo ессНаэ: in quo de? vult fempvind.In prinripio triofonis df de? in adiutoriii meri itendetquia in ilio certamine nihil nifi dei auxi* lio cótra eius irà Se iufticia poffum? obtineretquod fit per ofoné: qua contrafeipfum adiuuatoràtes.Ethoc etià poflum? p adulto* rium beate virgim's : q ei ligauit manus in infantia ne nos feriat ira indignationis fu?:ad qua recurram? dicétes. Aue. •lEQiria dictii é in Rcedéti fermone quo mici? ifte debet effe cau* tus Se prudens in declinàdo aduerfarios latrones Se inimicos:mic dicendum eft qualiter debet effe cautus Se prudés / in acquisendo amicos:& cófequenter de aliis huius nuncii condirionibus. С fTJCirca pimi notàdii q> mici?ifte àycé caut? & prudés no folti i de Nuncius. dinàdo inimicos: fed etià in acquirédo fibi amicos. Non eni folli Q_uo пап debet inftare apud iudicével curi? drun:fed erià foheitare debet ac d? ifte dj ceffores ipfius iudicis Se oés affiftentes dno/pro negociis illis prò caute foli* quib? ad curia miffus eft. Maxime aiit illos q maiores genere 8C dtarepnd

" maioris ptàtis in illa curia dignofciitur.Ibiaiit falubriter Se miferi pes curi? corditer Se vtiliter eft prouifum:quia funt ibi qui maxime poffunt regis cete* neceffitatib? proximoru fubuènire:& nuncios iftos parati itrodu* ftis.

t li

DePenitentia. cere ad regem:& qui per omnia ipfos adfuuentmóvenalitatis aut pecuni? vel human? laudis gratiatfed charitatfs/miae/& pietatis caufa.Et quod eftibimirabile/nulluseuqui cctradicatveladuer fetur negociri alien? vel .ppri? falutis agentibus : quia oés volunt quod deus vult qui vult omnes hoies faluos fieri &adagm"tioné veritatisvenire.Hac cni concordia facit deliri fublimib9. Iob.xxv Hums autem concordi? ró potifiìma eft : quia nullus ibi hofpiraff qui charitate non ardeat:& totus non diffluat bonitate.Et ita ma lores qui ibi funt: facilius exorari poffuntinon folli quia h&Iiores fed quia in charitate in omnes funt ,ppenfiores.Ió quieti curiis pri ' cipum maiores 8i magis fàmiliares Si magis dilectos non folfci* tat:vt negociri fun expediaf: / ignauus 8i negligés reputai. Sic Si nuncius ille/fi non foliritet illos de fuperna curia:arguédus erit ne gligentias. Sic eni nos docct orare calia oés inuoca'do : quofdà in generali: alios in particular!' vtpatetinletania. Sicbtris Dyoni*

P fius voluit q> ad fupr?ma reducanf infima per media.CBt fi dica Otatio. tur:quo funt oradi fancti: virtus eni ora tióis plus i affectu cófiftit q Si fancti invoce:quia hoc negocióTvt dicit Auguflinus) plus gemitio9 q fint oridi. vocibus agitur:fed folius dei eft cogitatióes cordili & affect9 per*

ripere:ergo feti non perripiunt:& ficnon funtorandi. In oppofìtii Iob. v.Voca fi eft qui refpondeat & ad aliqué fanctoni conuertere Si hoc oftédft vfus ecch'ae in letaniis.Dicif primo q> oro alicui du* pliater porrigitur: vno mó qfi per ipfum iplenda : alio mó quali p ipfum imperranda. Primo mó folus deus orandus eft : quia oés orationes nf ? ordinari debét ad gratia" Si gfiam cófequédà: que fo lus deus dat f m iIlud.Pfal.gratiam Si gloria dabit dns.Sed fecun domófancrifuntorandi.Apoa.viii.Afcenditfùm9incenforiide orationibusfanctoniincófpectudeide manu angeli :nóvt de 9p eos nfas of ones cognofcat:vtvult apuleius i libro fuo de deo focra tis:fedvteoni p_cib9&: mentis oratióes nf? fortiatur effectii. Inde ecch'a a feta trinitate petit vt fui mifereaf : a fanctis vero qbufcriq?

E vt orét pro nobis.ps. Pro hac fi? iniqtatevel tribularióe orabit ad Orario, te omnis fanctus.Ribaldi eni nó funt digni exaudiri fed bri fancti Q_uare ad Iob.vi.Non cótradica fermonb9 fancti.Nrieri.xvi. Sctós applica eos fetós bit fibi in quib^Ioquif dns.ps.Deus Iocut?eft in feto fuo. CDicir! q frit i pui* fecrido q> fancti cognoferit oia in verbo jj ad eorj? gh'am pertinent gatorio ri Et quia ad magna eorriglorfa ptinetq> alios iuuare poffunt qua* dirigitur fi dei cozperatoresu'deo flati in verbo vident petitiones ad eos fa* of o ficut ctas vel voce vel corde.Et quia fancti qui funt in purgatorio non* ad illos q dum vident deudicet fint deo coniiicri per grafia : ideo nó poffunt, funti cejo

Sermo.XXXVlIL F o . C X L V l I . cognofcere oîones noftras:& fie ipfos nô oram9.Et qpvocam9 fan ctum petrû licet petr9nôfit:hoc eft quia talib9nominib9nobisui noteiaît:quib9 vocabâtur dû adhuc viuerent:& etiâ .ppter fidê re* furrectionis infinuâda:ficut legif Exodi.iii.Ego fum de 9 abrahâ '&c.ad denotandû q> licet fola anima viuat:viuet tamen in fuis ci ncribus reaffumpds & iunctis.CEt fi queraffi fancti & de 9 fint K orandi vocalitcrtan vocalis ofo çadat fub Rcepto.Vide? q> n5.qa Oratfo. nihil can'us emif tefte Senecatq qd preeib9 eft emptd:de9 auté li* Vtrû ofo beraliffùnus eft:nô igif prea'pit orarejn oppofitû arguu? :ga Lu? vocafea* ccxviu.faluator pdpitOportet femp orare 8C nôdeficere.Refpô datfub fio.Dicn? primo q> tria ocairrût in of one vocali."Vnû p modû ma pcepto. teriae quç côfiftit in verbis. Secûdû per modû formera confiftit in fenfu verbord.Terb'ûpermodûfïnis:quipfiftitin eîeuadonemê* tis in deû.Q_uo fuppofito didf fedo q> materia of onis vocalis prî* dpaliter cadit fub prçcepto.Sic enï cadût horç canonicç fub prece pto dicédaBîficom'ciû mortuorû:fic aliud ecdefiae ordinanû ferais dû.Ita tn cadit fub Rcepto q> orans abfoluif fiue cogitet actualiter, fiue nôtfiue vagef mente vel corpore:dûmodo .pfcrat ofonisver* batveIfifitlai(^/verba^ferérisaudiat.AlioquinimpoflîbiIe effet aliquê fa!uari:quia nullus eft q careatorando euagationib9 méds. Q_uidâ enï volés quédâ rufticû côuïcere de inftabilitate méris:qui fedeuotûfimulabat:pollicit9eft fefibidaturû afinû/fipoffet ofo* t nem dnicam nihil aliud actuaIitercogitans/pfi'cere.Q.uimoxad orationé côuerfus cepit cogitarefi fellâ habituais effet cum afino. Q.ui tandé inftabilitate fui cordis confeffus eft. <C Et fi arguatur: quia qnq* in feruitio ecclefiç organa cantâtaltemadm vertus cum choraNô ergo tenef chorus oia verba .pferre. 4L Dieu? q> organa G canëdo fupplétalterà parte verbora ex difpéfatione dei:qui iubet Organa. in pfaLPfallite dno in cithara.ecee iftrumëta mufica:in voce pfal Quid de mi:ecce orationé vocalé.Et hoc ideo vt excitef affect9 orâtfs pro organis q ptermelodiâcâtus ad Ietidâcordisrvtimpleaf' qctdicitps. Serui relonàt in te dno in letttia. Sic eni câtus ille inftrumétorû .pportionat9 eft ali ecclefia li qn humanx côplectioni vt caufet in audienti'bus quâdâ gefticula homo fit tionêiocundam.Ideone torpeam9indiuinoferuitio/hoc pmiffû abfolutus eft ad exdtationé affectus.Nec tn intelligendû eft q> îllud offidû ne dicat teneamur in gratiadiceretîmoadimplet homo preceptd dû didt verfû que verba/fiue fit in grada fiue nô:ficut implet prçceptû dç honore pa refonant rentû qui eosveneraf fiue fit ingratia/fiueextra.|CDicn; tertio q> fenfus orationis non cadit fub Rcepto :fc3 vt recogitef femp vel vtintelligaf.Patet hoc primo tn dlitteraus 8i idiotis qui nô intel

t iiï •

Depenitentia. ngutSccto hocpatet in his que in publico in ecclefia ca'tan? in fan bis & organistvbi no intelligutur neq? verba/neqs fenfus verboiy Tertio hoc apparet in catids .pphetaiy/& in pfalterio: vbi etia ho mines magne. litterature vix intelligut que dicnt.Gregorr?.Tene brofa aqua in nubib? aeristobfcura fcie'da in pphetis. Et iteiy.ps. Nubes & caligo in ciraiitu etf.id eft diffiailtas & obfcuritas i cir*

..' ^ cuendo & Iegedo facra fcriptura'/&verba fpris fancti.Q_uarto hoc '" apparet in catids canticoratvbi videtur queda verba fapere carna

h'tertqu? tn apud pfectos & eleuatos incitit mente eleuare. in deii CDicif quarto q> finis particularis orbnis,ppri9 8i .pxi'm'tquife quif recogitationeactnalefenfuiiofonis/nocaditfubpr^ceptotqar nec ipfa recogitatio cadit vt .pbatii efttfcd finis generalis actuaus vel virtualis: qua intenditad deu verba facere & fe recolligere ca? ditfub precepto:& maximc in prindpio & fine ofonis.Inde eftq> cfoquaein horiscanonidsdicif vltima/folet appellari collcctaa eolligedotvt poft euagationes fe homo colligat eleuado mente in detitvt poffit actu vel habitu dicere.Oculimei femper ad d rim.Si eni fit atretic in pn'ncipio & fine actualis vel habitualistdicif efle cotinuatio atte'tionis moralis fed no natnre.fm eni Anftotele/ ib la dictitur cotinua quoni v!dma,funt vnum tdii tn no interrdpatur per niala intcntionc vt fupra dictri eft.

H CIScda hui? nueri coditioeft q> debet efle frdelistvtfc; fi'rma fide Nundus. credat/fidebite petat fe efle a deo exaudiendu. Iacobi.i. Poftulet Qj nndus in fide nihil hefitas.Q. ua fi'duda dedit nobis dns dicens.Petite 8i iftc debet acdpietis.omisg petitacdpit/&quiflntinucnitHoc eniverbuj eifidelis. regnieft.Q.uireginocrederct:iniuriaei faceretBem. Indignus*

ccelefti bridictione ccuinciftqui den dubio jjrit affectu.Et qa hac fide no babuerut difdpulitlunaticu curare no potuerut.JViat.xviu Non potuiftis eu airare pptet incredulitate veftra. V n debemus ci portare lfas credetia? noftra? dicetes/Credo.& encenia fc3 vena tione paffionis xpi/& claues caftri/fc3 intellectd & affecbi deo o& terre-& cii hoc caftciliicordis & meritoni nfora coronas.Plinius;

- Iib.viii.didt q> elephas tara flip criiia bruta viget intelligetia q> re gem adorat/genuafubmittit/&.coronasfibi traditas ei porriguv Sic nud'us ifle flectatgenua in cofpectu regis ccelefiis/&: coronas ideftoem noflra pfcctiencorandofibiattribuattanqauctori'.Eft eniofd tribute qd debem? deotficut feudatarius regi ,p feudo que fcenet abipfo.Pro emphiteofi eni corporis &anima?fl accepim9a; deo i feudii debcm9 ei tributii laudis & ofbnis.MatxxiJleddite' g funtafanscefan:&: a funt dd,'deoa.ficuttributu(p feudi's reddi:

Sermo.XXXVIII. Fo .CXLVHL mus cefari:fîc Si xpbtquo fideliter peracto libétet exaudft Ait eni Oculimeiad fidèles terrea iteru.ps.0mta opera eius infïde:ga omia opera facit quae petimus in fide petentium.

Circa tñ hoc queri poffet en multi fidèles multa fideliter a deo J petât:quare deus aliqñ differì dare qd pedí:cü tñ videat neceffita Oratio. tes 8i tribulationes eorû. Amicus eni dirferre no débet dare amu Quare co ai poffftProuerb.íú'.Ne dicas amico tuo.Reuertere aas &da de'diffett bo tibixii poflïs hodie dare.Refpôdef q> hoc faa't de?,ppter quat* dare quod tuor.quiaaliqñpetûtfidelesc]no decentRefert eni Seneca rege ab eo peti antígolinrefpódiffe c u i d a d obolû. mus. N6 decet (înqt) regé dare mun? ta" exiguû;peuit poftea a'uitatê, Refpódit rex ipfum no effe tanto muñere ditandu:cû tñ poflet vt rex dare duitaté:& ille vt pauper obolu recipercPropterea peten do memores effe debem? indignitatis noftra?/&maieftatis diui* nçtvt à deoétia funt ab ipfo recipere fideliter pétame Solo differt exaudiré vt magis comed etur data. Auguft.Si aliqñ dûs tardius dat:córnédat/nódona negar. Diu defiderata dula'1? obtinétur: ato data vilefciît.Seruattibide' qd nô vult cito dare:vt Si tu magna difeas magne defiderare.Nec tñ credât a deo derelinqui & defpi* d:fi aâcito exaudiat ai effectu.Eft enï (vt inquit.ps.) Adiutor in opportunitatibus in tribulatione. Dauid eni angufms preffus ad fpem fe recolligés côfiderabat :q> qui benigne eu qui no erat condì difchiic codini no nifi iufte percuflitldeo dicebat Qbmutui 8i nô aperuiosmeûqm tu feciftùamoue ame plagas tuas.Hincmoy* fes ed murmurâtes ,p labore irineris côpefceret dicés.Hçccine red dis dño popule fluite Si infipiés:fubdit.Nunquid nôïpfe eft pater buis qui fecit te Scc.quafi dicés.Q_ui vos benigne códiditmó fine caufacruciarípmitüt Ambrofi<'.Q,uis operator negligat operis fuiaira.¿0_uisdeferat/autquisdeítituat:qdipfe pdediî putauit£ Nô curare qd fecen's fuma inclemena'a eft.Sepe eni qd ipleri cito pedm'/ex ipa meli'tarditate .piperai.Cd eni fupftcieten'pedtio negligi£,rvotaníaarcri'?g¿<pfundi9involutate radicâtur:ficut Si femia gelu pifa folidâtur.& qto ad fupfidé tardi' exeut: eo ad fin ctu muln'pliciora ?furgât.Et fie defideria nfa ddatióe extédunf vt ,pfïdât:& laborjJtrahif pugnç/vtcrefcat corona victoriç.Suos er go dñs ai velodr! nô auditraï repellé credif /trahit. Tertio diftert exaudiré vt defideria nf a magis icédanf ad petédu.Nô eni daf a deo pluuiagfç/nifi a deo veheméter petaf.Pluuia eni defeédete cçlû didf áperírimó defeédéte claiidi.iii.Reg.vùï.Sicut claufum fuit cadutn Si non fuit apertum propter peccata eorû. Nifi eni ex*

t ini

. v 1 "'" D e Penitenza* alahbnesafcendantabfnferioribus nung pluuùdefcenditt&ter* ram micti'fi'care facit. Exafatio afcédens de terra cordis noftri ad deum eft orario f m illiid Apoca.vui. Afcendftfumus de orationi bus fanctorum :poftcui9afcenfumdefcenditpIuuiagfaB in corda petentium .Iacob.vlti.Helias orauit & ceju deditpluuià.Sed qua doq$ polì eleuatfonem vapora &exalationu&eoràcódenfatio* nem in nubé:non fequitur pluuia fed ventus:quia vapor eft ficcus & fic efficiturmateria venti.Sic oratióes quorudà non conuertu* tur in pluuia gir? :fed in materia ventiiquia fiunt propter vanitaté &Iaudem hominri.Q_uarto differf.vt quod tue no eftvtileTbppor tuno tempore referueturad habendu. Vnde Hieronmi9 affimi* lat deum medico dicens. Q_uó eftuans febrib9 fi aqua frigida po* ftulet 8c dicat medico:vi patior/crutior/examinor. Vfqsquo me* dice darnabo/& non exaudies£& refpondeat fapienriffim9medi* cus.Sab quo temporedebea dare quod poftulas:nó mifereor raó quia mia ifta crudelitas eft : 8c voluntas aia contra te petit. Ita 8i domin9 nofter feiens clementi? fu? pondera atqs menfuras/aliqn non exaudit damanti: vt ed probet 8C magis prouocet ad rogan* dum: 8C igne charitatis exeoctd purioré 8c iuftiorem faciat. Haec Hieronim9. Propter hoc damabatps JDrie qn refpicies: reftitue aiam meàa malignitate eorag me anguftiantldeo patiéter de* bemus expectaretficnt pauper expectat ad porta diuitis.ps.Expe* ctans expectani dnm:&intendit mihi.Expectaucrat eni qui dice bat:benedictus de 9 quinon amouit ofoné mea : 8C miam fuam a mcSuperquo glo.fecur9 efto finon eft amota oratio nec mia: ga fi differt quod dandd eft:non aurertNon eft eni crudelitas dilatio Pfal .Deus me 9 clamabo per diem:& non exaudies. lEDepenitétia fermo.XXXIX.& fpecfaliter de ofone octau*

A IgjPSj jVm filii ifraeleffent congregari contra gabaa ad ipatn Penitétia OPfe» ddendà:& propter crimen adulterii puniendam. ludi* Qt contra K \§gP|L'cum. xx. De mandato dni iudas fuit dux eord. Sed cu hoftesvifi l^^^^iniiffent beliti prima 8c fecrida vice non legunffleuiffe biles 8C in ideo vieti funt:tercia vice ieiunauerdt/Heuerdt / & facn'ffcauerdt uifibiles 8C fic vicerunt.Sicad hoc q> hoftes fpirituales debellarepofTimus tres ptes tria jfuntnecefTariaifcj q>iudas(quiinterpraetaturcófcffio) praece* pniae funt dat:q> luctus 8C contritio fuccedat: 8C q> ieiuniri 8C fatiffactib acce* QCceOarie dat:&ficgabaa.i.malaconfdentiadeflmitur:&dehoftibus trio*

phatur.In fignù ari 9 tondim9 pect9: cum volum9 de peccaris no* ftris tridpharcln tonfione pectoris cctritio: in fono confeffio : in manutì appenderne operisfatifracriodefi

Sermo.XXXIX. Fo .CXLIX. fiolius videtur i & rarius fit Nam Gen.xxxiiii. Tercius dies qrl grauiffimus erat dolor vulnera eft fariffactio:quà tepidi in grauif Etna amaritudine metis opantimcri potMatiffacere in metis ex* ultatione deberét. Vi i oliua radicem & folia habet amaratfructii vero dulcem. Oliua eft penitentiatradix contritio folia confefliot quae in amaritudine cordis fieri debent:fractusauté fatiffartiöis* in dulcedine deguftandusdaboris eni fariffacrionis gh'ofus é fra* ctus: fc3 tract9 ventris virginis: ad qua" recurram? dicentes. Aue. CD«£todeduabusconditionib,?orarionis:hicconfequenter de B tercia dicendum eft. Vnde tercia conditio qua debet nuncius ifte Nunciusv veftiri eft agilitas. Null? eni in longinquà partem mitteret nun* Qjnücius cid qui ambulare non valcretrvtputa qui claudus eflerivelinfi'r* iftedjee mitate preffus:aut qui fàcile laffatus deficit invia: vt patet in dio agüis. de quo Guil.parif\audiuita curato fuo:qufitadebih's erat indeuo rione q> vix potuit dicere in vna feptimana orationédnicà : ita q? quolibet dievnà de fepté petirionib?tantnm6 diceret: fed affuefa* ctus primo ad Ieues penitentias 8C orationes breues:& paulati ad modicri maiores:fi'naliter flfiuitquätäciiq; penitentiä fibi imponi CCOportet igif ofoné effe curforé/Ìeué/agilé/& expeditd.Prima G a camalib? defideriis que miu'tàtaduerfus anima. Quific orant/ Oratio, adorant ded in fpii &veritate: non quidc carnali fj fpiritualiamo* Quot mo re.Sic agflis eft & expedita puerord baptizatoi^ oratio : in quib? dis opor * nondrivigent carnalia defideria:de quibus allegat falnator in.ps. tet ofoné Exoreinfantiü& lactentiüperfedftilaude.Ideoveillisqui ilia effe agile» puritatem proftitunt angelica" & ea abutunf :ciipropter tales pe*-percit dris Niniue ne fubucrteretur.lone.vlti. t t Secndo oportet effe orationé agile 8C expeditä a rebus hui? mundi 8i vincuhs cu* piditatis:& effe liberà libertäre xpùqu? fumma ingenuitas com* probatur qua oftendebat in fe Dauid dicens: a finibus terre ad te-clamaui.i.qn in me finita eft omnis terrena cogitatio:dd anxiare tur cor med pro celefti defiderio : in petra exaltaftime.i.in petra? xpo me exaudifti.Stante tri hac liberiate poteft aliquis alligatus effe ad orandum:aut ratione bnfìbiadepti:aut alidde obligat?:pn> ta ex generis propinquitafe:lìue ex elemofinaij* fufcepti'one : fiue ex amiciri? vicilfitudine: feu amiconirequifitione : & maxie do* meftico^ & famiuariri:qa(vt ait aplus)quifuo^ & maxie dome fticoiy cura non hy fide negauit:& eft infidelideterior. fETertio-oportet orationé expeditä effe ab ambitióe honord & gibbo fup* bie. p hdilitaté g ab aliquib? haberi putatur facile : q eàverbo veE exteriori figno tàtumodo ffitenfcquà tri veraater habere in affa

D e penítentía. du fumme difficile eft: Si folius diurni mimcris indicia, Oportet eni q> ibi accedat ho ad cor altó: Si exaltet? de' terribilis in cófiliig Si iudidis: 8i fie animó fini fuperbfété ponatfub pedibus: qddiffi

P cillimii eft. Oportet auté orationé effe hóilitate praedará propter Oratio, quattuor. Primo propter tacilioré acceflii ad deii: fiait fons quans Qz ppt qt tum defeendit tanni afcendittvt patet in conductu fontùi abbatia tuor opor« rum. Sic oratio quanto humilior : tanto cittus Si alti* ad deii afeé tethriilita dit.Et ficut in organis canalesgraciliores habentvoces acutio té eé jgdai res/aIteriores/& penetrabiliores:fie vox illius apud deu ef|aItior tam. < Si oratio eins validior qui efthürnilior.Sic anna hóiliter 8i tacite

orandoqdpetebatobtinuit.i.Reg.i.Siciudichigreffaoratoria fu um indués fe alido Si proftemens pofuit dneré fuper caput fuii: & fíe damauit ad dñm. Sic populus niniue opertus facas ieiuna* uit:& poftea orauit Si obtinuit.Sic Fzechias fe conuertit ad pane tera 8i poftea orauit 8i exaudit* eft.Sic facerdos priufq miffa3 in* ripiat Si oret pro populoa'nduit fe veftimentis facris.Haec funtve ftiméta hnilitatis Si cetcrani Mata. Seciido ad jMiocandií düiiná mía3. Eft eni hiiilitas in cófpectu dei femp flrulofaifemp médica: sfemp egena:&dómcviuù? femp faccnfuuvaojóoñd[t:ídfgerttéq$ Si paupérrima fe femp exdamat: more trutánoró q vlcera fua:mi

e feriafqjfuastitatediofitateocul> foectátíuigenít&ítueriilloscoí gut : vt fi nullo mó i eos miferationis affectu moueát; : necefle tri habét aliq* bñficio oailos fuos ab afpectu ta horrífico redime. Sac

, cus aiit hiiilitatis ipleri nó poteft donis Iargitatis diuíe. Ná quan to ampliora dona Mripit:tanto amplius facais ille crefa't. Séper eni clamatimple faceti meii:iple faceti meti.Terdo ad pacando di Hihá iufticiá. Orario eni depeantis eft in qua reus culpa fuá agno* feit: 8i nihil defenfionis affert Pharife* auté euágelic* q iuftidas faasallegabatcorá deopoftpofit*eftpublicanopctáfua hóiliter confitentiXuc xviii.Ná oís oras rite petitfibi donari quod orat: & propter hoc confitetur non libi debitó. ñlioqui cótenderet alie « gans iufticiá fuae caufe : & paratus appellare a deo tanq ab íiufto iudiceíi nódaretQü eníftultó eft elemofynaspetétidíuitiasfuas oftentare. 0_uae maior ftulticia q vulnerato morbos fuos 8i mé* bra fuá vulnerata abfeondere medico voléri mederi. Sic nó longe eil cum deo de iufticiá cótédere:& non cófiteri fe peccatore ,Q_ua propter neceffe eft míaj petétib* nófoló miferias fuas oñdere:fed etiá in aures miferatoris damarc:8¿ narrada funt bñficia illtffl iá contulit tanq arras quafdá 8i pignora fecuriffima maioróbñficio tue] vult hoies ab eo fperare lUfcepturos: puta de expectatióe be*

Semio.XXXIX. Fo.CL. nignaad locdcVtps pni?:ficut p oppofittí p3deqbufdáq imcdiate de medio rapid? ad eterna fupplicia. V ñ policratíc? ait:qj cu lace demonü íplorarét auxilid atheniéfidmóeis memorati funt bono* rum p eis fecerantfed fcldjj ab eis fufceperant:vt fadlr? impetra* rent. Quartó ad fufcipienda diuinä gfaj. Sicut eni natura ita ab* horretvacudvt ignisvel aliud elemétdcitodefcendat adiplédd illud:fic cd huilitas femp fe vacua aficrat: nil'rnirri fi gfa dei velut pluuia in illud defcédat. Ait eni dñs.Exo.xxiii. Nó apparebis in cöfpectu m eq vacu^.Et ita licet p certitudiné nó poffit fein qñ de» fcéditicoraradei:tñpóthaben"Ätacóiectura,pbabilis:q>ficutpkr ( [~ uia materialis cades in emerib? fäci't eos minores:fic plliuia fpiiat" gft> cades in cinerib*7 cordis hoís:facit ed fib» fe minoré viderr.ps.-Pluuiávoldtartá fegr egabit de^hereditatifu?:& feqtur:& ifirma ta eft.i. hdiliata:tu vero pfeeifti eä exaudiendo & dando qct petúv <CQ.uarta códitío ndcii hui?éq> fit patfés/benign*/& modeftus E Oportet ei pegrind illatas iiurías patiéter fuftinere: vt nó rñdeat Nunciusv cuilibet fatuo aut cuilibet cani laträti fe arreft et: nec cd eo litiget: Qz nucius pottf de fuo pdat vt pace retineatlnde orones eord q patiéter dif* ifte fit pa* famanóes & detractióes fufeipidttfunfc multd grate deo:vt patuit tiés beni* in Dauid cótra maledictioné femer & in lob. q pro maledicrione gn? 8i mc* bñdictioné reportauef t.O portet ei mimicis dimitiere: vt dim it* deftus.. ta? nobis-SjS: modeftus eé d$ ifte nuef* vt petúóes fuas decétef - F formare valeata'ta vtnó excedat vídiminut'' fit i petédo.C_ui ei Orado.- • modera? labia fuá pradén 'm** éProd.x. Modeftiaauté ifta djQjioiplui eé in trib^Prio in tpis cógrui expectatóe: qct expectauerat Dauid ribus oräs-qui dicebafcego^o ofoné mea ad te dñe:tép?bñpladti de'.i.expe dj eé mo s ctas tpstibibñptadtdad libera"ddme.iúCor.vi.Intpeaccepto exdeftus*. audiui teJTép? aut aptd ad orandd é in maneps. Mane fcj iuué* tutis aftabo tabi:& itcni.Clm ad te orabo dñe: mane exaudiesvo cé meáX^finópótfaceinmaneiuuétutf'faciati mcridie&feruo revtrilis etatis: vf i fenectutis vefpe ad tardi*Iuxta illctrvefpe &£• mane & men'die narrabo.Sccto i mó ,pponédi& í petitóis forma* Cf toe prío captado iudicis aut prídpis beniuolétiá:5fi qdámó ei adu Adulado s Iádo.Sicorabat Dauid dices: exaudí me dñe: qm benigna é mía Q_do de* tua.Sic hiítriones folétpridpib? fuadé: pfvf íuit ita curial'qj núq bem? deo defeftoreportaukvefté:fic&vosdebetrtacé&eámihidare.Sic adulan* 8C adulado afiueroñpetrauit hefier qct voluifc Vid i(íg t) te qfi ágdd «^captare dei. Valde ei es amabilÄ admirabilis dñe: 8¿ fades tua plena é beniuolen. gßuy.Propt'qd audire merait:&fidimidid regni meipetierisií* tiam.. petrabis^Sic & nos.deoMficia fuadebem? quafi adulado ad mea

D e Peni tenth*

moria* educere gratias agctes.Hinc phiI1p.111i.aft apfe. In omni ofone Se obfecrationc petitiones vcftn» innotefcant apud deum. I E Sedo debet allegare neceffitaté fui SC iultitià.qfi neceflìtas fad at qdqueritiuftà" effe vtobtineat/8£ quali ex deo procedat queres dioaafio.Sicorabat dauid.Exaudi de 9 iattitii mei. et fequitur. De vultu tuo l'udititi meo prodeatq.d.pono me fup te:vt iudices fi iurta efi: pendo mea.Sic orabat quidicebatDixiftidne/omnis qui petit accipit Se iterti iuflifti.Petite SC accipietis. Cu ergo qua;, procediit de labiis tuis non facies irntaifidudaliter p£ti/&: veraci teraccipià.CTertioficmodeftadebeteffepetiriovtfitde$ bene placamo quéadmodii fatuus ille nunci9 qui a deo peteßat vt oca aeret inimica fuiiqué Auguftftultiffimepetere didt.quia vole* bat dea effe tortore firn Se fe iudicé inimici fuùari9 ftultida appa* ret primo cp in t i vili feruitio fcj tortoris vult fibiferuire dea :8c fe ipfum in t i fublimi officio fcj iudicis Se pr^fidétis collocare. Sedo apparet eius ftultitia vt dicit Auguftquia vult ifte pontem fragt mifericordix dei:ne habeat inimicus eius per quod reuerti poffit ad demqtt agi? per morte imparatis Si improuifis peccatori!»9.

H tDSed circa hoc ari poffet: vtni tpalia (ìnt a deo ofone petéda.8: Téporale vtrdhecpetitiofitdeobnplacés.Etvide£ o>nó.qa Matvi.didf. "Vtni tpa primo àrite regna dei&iuftitii ei9:&hecoiaadiidenf vobis.er liafìnta gotpalianófuntc]réda:qafpaaIib9adiiciéda.Sc(toquici!q<oràt^ deopetcn aliquofoudt9eft<pi!lo:fed .ptéporalibus &neceffariis fonati effe da. nódebem 9.Matvi.Nolite föhdrieffeaigveftre/qd màducetis/

aut bibatis &c.ergo. C I " oppofìtiì eft illud ofonis dnica». Panej noftni quotidiana da nobis hodieJn qua ofone no folti fptialis: (3 et corpalis panis petifc.p quo fìtpma .ppofitio.Licet a deo tpalia flrere.Prouer.xxx.TantiimodotriTxievicmimeoneceffaria.Au guft. ad proba de orando dea. Hoc licet orare qct dicet defiderare. Tpalia auté licet delìderare/nóquidé prindpalitervt ineisfi'nej . c5ftitaam9:fedfimttqdaadmimculaqb9adiuuemuradtédédii in beatitudiné:inquita per ea vita corporalis fuftétaf. Vn.i.etbico* ni.Diuitia? funt organa fcehdtatisiqa organice deferuiät ad;act* virtù ttiJdeo bona téporalia defiderida funt:nö,ppter fefed^pter" aliud 8C in quadà menfura/fcj f m q> funt neceffaria ad viti pTenté , agendi.(icut dicit fapiés Prouer.xxx.Diuitias 8i paupertates ne dederis mihitquia appetitus cupidi eft infatiabilis :Se ignis appo*. fitionelignonifempermagis inflammaturudeo in méfura pone* dus eftappetitus.Parce enim téporalia effe appetéda docuit xps. IVUt.vi,cupanéfolumpetereiubet.CDidtur fedo? no vult di*

Sermo.XXXIX. Fo.CLL cere ans q> nóqueracur téporah'a fed q> prius queréda funt fpdalia g téporalia, Vnde Auguftin9 de fermone dm' m monte.Cn didt dnsillud Primriquerite regna dei defignauit q> hoc fcj caporale bond pofteri9 querédri eli no tepore fed dignitateallud tang bond noftrdthoc tang neceffariri noftrd.Et mirabile eli q> appetitus hu man 9 ita eli deprauat9 vt econuerfo appetat Vulgo diciff.Bond ford trahit argentd de burfa:de nullo auté poteri ita bond ford ha beri ficut de fpriahb9.Emétes eni fpdalia femp lucràturmó auté q téporalia.Sirailiter téporah'a no acquirdtar fola peti'tione vt fpiri taah'a.Luc£.xi. Petite & dabif vobis.Crifoftom9 fup Matth.pe tenh'snegligétia redarguif:cddedätismi'fericordi'a no dubitai CDicif tertio qj noluit dns omné .phibere folidtudiné téporalid fed fupfluam tm 8C no neceffariatqualé habent g in tern's querunt requie fuà & paradi'fum:qui no dicrit in oratione fua.ofanna.i.ob* fecro falua:fed magis per opera fua clamät.däna obfecro.ps.Oro ei 9 fiat in pctm.TaIes eni no dicuntofanna in excellìs quia faluté querdt in tern's. C Didf quarto q> de téporalibus maxime grere I pofliim9 a deo refrenationé aduerfariorri nos tétantid vel ipugnà" Orario» tium.i.Mach.v,Clamauerritin ofone:& cognouerdt caftra timo Q2 oro va thei quia machabeuseftt&refogerrit a facie eius.Machabe9eni let contra percutiés vel,ptegens intcrptaf :qa no melius percutif aduerfari9 holies vi* gofonelingu? quereli gladi9 talis belli.Math.xxvii« Hoc genus fibiles&i demoniord non eiicif nifi in ofone 8C ieiunio.Nihil eni eft ita bo uifibiles.-num cótra mald aere vel venend ficut fom9 aromatitf.Sic oro co tra venend dyaboli.ps.Laudäs inuocabo dnj: & ab iimicis meis faluus ero. Aug 9 in hometHoc eft remedid ei 9 q vinoni tirarne tis exeftuat:vt quotiés quolibet tägif vitio:totiens ad ofoné tugi at:qa frequés oro vitiord ipugnationé extinguittgrati'ores métes fadt:faftidiofos oblectat:métes exdtat:& pctóres ad Iaméta inui tat.SicutemfoIiapbentvmbrà" cótra ardoré:fic deuotaofo córra eftri tétationis auxiliaf.Et ficut folid $ tegit fructd a folis feruore: fic oro a dyabolo deuoratorcqclquidé folid nó debet defluerci.de orfum fluere orädo p terrenistquia de iufto didf.Foliri ci9 nó de* fluet:& fic ornia flciiq; faciet .pfperabritur.Ideo ed qs fe fentit téta td debet a d eo petere auxilid jp feudo qué ab eo tenet:ficut fecit il le g fe .piecit ante crudfi'xri cu tétaretur de fbrnicatione qui dixit Dne terra cordis mei qua de te teneo/ampli9 defendere nópoffri.. Q.ui eni obfcflus eft in caftro debet mittere nodos ad regé g pót ed liberare. Preterea oratio eft armatura iuftùvt ficut mdites fi* ne armis nó debétad belili ,pcedere;ficnecxpianus cótra tètano*

Depenítentia. «es nifi cú oratione.ps.Pro co vt me diligerei detrahebant mihi: ego auté orabiSic Martin 9 ofonearmatus oémpefté/& omne nociuá effugabat, Hinc in extremis agés oculis ac manib9 in c lix femp intétus/inuictó" ab oratione fpm no relaxabatSic paul9 pri mus heremitaorabat mortu9:qa fignri oràtis ore Si manib9 in ce lum erectis habuitxii inueniref fanctú eius cadauer appodiatii 8C innixum arboriafancto anthonio.de quo ipfeaitPatetqaffidue oraret viuustq no definii orare mortu 9.Vñ Exodi.xvii.in bello if raelcótraamalechnótápcutiebatiofu? gladio qmeyfes lingua, vbi glo.populus no t i manu Si armis q voce 8i lingua pugnauit. iCSccto querere poffum9 neceíTaría ad fufficientiá vitae/8¿ ad de* centiáftatus:quia ficut paruul9eiulatcuvultvbera fugeretfiede« bem 9 emitiere eiulatum orationis $ vberib9 cöfolationis fpiis Se corporis .i.,p neceffitatib9 tä anim? q corporis.Eiulat9 eni vox cft paruuloräad patres 8i matres:vel,p coni abfentia:vel pro defechi materialis alimétnvel ,p occurfu pord/vel canis/vel alicui9 terri« bilis. Sic orandii eft p neceffitate t i fpiiali q corporali.Et ficut ca* tulus fentiés vbera plus (atrat cu plus pcutu::fic plus debemus adi

* deu clamare/cii plus tríbulationis verbere caftigamurtvel cu plus neceffitatib9 affligimur.ps. Ad dñm cum tribulárer clamaui &c. Sed multi p neceffitatib9 no quenitdea ficut decettfed dimiffo au xilio humano tétitemqa cu poffint habere auxilia humaná/fuis orationib9petutmiracuIa:vtquivoliithaberefciétiàoccultorii p orationes Si ieiunia:vt in arte notoria/vel fupftitiofe credót q> di cedo hanc vel illa oratione /nulli incurrét infirmitaté:vel qj habe* bunt diuitias ST.pfperabú'tur in mercaturis: vel q> oculis corporeis ante morte videbunt beatiffimi virginé vel aliqué fanctoni:c"i oía fupftitiofa funi Si modiceúmo nullius fideiinfinuatt'ua.

k CCScdo circa hoc queri poifet vtni oro fit tati boni quátum peti? Oratio. meritoria.Et vide? qj nó:quia paulus licet fanct9orauit a fe remo

Vtriiofo nericamis ftimulii/necobtineremeruittergo.lnoppofitulohan. lìt tati bo« xvi,Siquid petieritis patré in nomie meo dabit vobis.Refpófio. ni quanti Primo fm petrd de alliaco q> oro duplice habetvirtutem refpectu petit? me* futuri profect9 fc$ virtuté merédi/& virtuté impetrandi. Oro auté ritoria. ficut & quilibetact9 meritori9/habet efficacia merédiinquátu $t

L cedit ex radice charitatistem'eacii auté impetràdi habet ex radice Oratio, diuinae liberalitatis:quia deus ideo nos ad petendii inducit vt libe

De dupli* rahterdetHinc Aug9.lib.de verbis dñi.Non nos hortaref vt pe á virtuté teremus:nifi dareveUetEt Crifoftom9 fuper Matth.Nunq ori* orationis. ti beneficia denegata orates vt nò deficiant/fua pietate iniU'gat

Sermo.XXXIX. Fo.CLII. CDicif fcäo fm eüclem doctoré q> merini orationis qnq? pricipa M Iiter ad aliud refpicit g ad illud qd petitur:quia mentii oronis prin Oratio, cipaliter refpicit ad beatitudinétfed petìtio orationis qnqs directe Q2 oro ex refpicit ad quedä alia.Et hoc multipliciter.quia qnqj illud qct petit audn? fi fit orädo nö eft beatitudo/nec ad beatitudine vtiletK fic nó meref il pfeueräs lud accipereümo qnq? fic orando merita amittit/fc3 fi petat copie* pfe pie 8i mentii peccatiti hocnóeftpieorare.Vndelegif q> Viteliusim dehis g perator cii amie? eiufdé iniufte rogationi infifteret/nec obtinerett ad faluté". ifqs amie? cii indignatone dixifletQ_uid mihi ergo eft amidtia tua:fi wó facis*qct rogotfmo ait impator.Q_uid mihi tua amidtia fi ppter te aliqdinhoneftii facturus fum^Si ergo homo iuft? hoc nó exaudirettquäto min? de?£Similiter qn" aliquid a deo pedt ex cupiditatetvtdiuitiasvelhonoresquosqnq? dns exaudit ad ma* him fuürficut illos de quib?.ps.Petierut Si venit cotumix &c.fed fequft? malti eorri ciidicif. Adhuc efc§ eorrx erat in ore ipforum:8£ ira d ci afcéditfuper eos.Q„nq; nó exaudit/& hoc ad vtilitaté eori?. ps.Clamauerüt ad dnm:nec exaudiuit eos.Ifidor?.Sepe de? mul tos nó exaudit ad voldtaté:vt exaudiatad faltité.Similiter q libi mutuo aduerfanf /querat a deo cótraria quos de? ad eorti voluta* tem nó poteft exaudire:quia contraria daretVn in fabulis Efopi recitaf qj gdä ruftic9 duas filias habuittquard vnä nuptui dedit fi* gulotalteraortoIano.Nó löge poft vifitädo eas venit ad illäpmo qua dederat ortolano/querés quo ti eflet Cui il!a.Pater fi de? de* dent nobis pluuia" ad irrigando" ortii/bene erit nobisadeooratevt detpluma.Venitadalterafimiliterquerés.Cui illa.Pater fi de* dederit ficcitaté vt vafa lutea valeam? exficcare/bene erit nobist orate Sic. Tric pater .Nefcio gd face debea/an orare dea fi pluuia vel pro ficcitate.Sic de? nó poteft vtrofq? ad fui intéti'onem exau* dire.Si vero illud qd petitur nó eft neceflarium faluti/nec manife. fte faluti contrarium :tunc licet orans orando mereri poffit vitara eternam :tamen quandoq? non meretur obtinere illud quod petit.. Auguftin? ltoJententiaru" .pfperi.Fideliter fupplicàs deo fi necci fariis hui? vit§:& mifericorditer audif iSi mifericorditer nó audi* tur.O_uid eni infirmo fit vtile magis nouit medie? g egrot?.Et^ pter hoc paul? nó eft exaudit? petés fibi amoueri ftimulri carnis:. quia nó expediebat.Siaur.eqd" petif fitvtilead beatitudiné/perti ^

nens ad hominis faluténllud no folli meref oràdo:fed edam alia opera meritoria faciendo:fedtnqnq;differtaccipere1pptercaufas • , fupradictas.Q.nq; ni non exaudit:quia talis nóperfeueràter petit Ideo ad exaudidoné orationis reqiu'ntur nó tanttTmodo tp petat

i

De Penitent/a. ea qua» pertinent ad falutemdéd eti'amq» pfeucret in petédo, V n bafiliusideo qnq? petis Si non aceipis: quia perperâ poftulafti vel infideliter: vel nó conferétia tibùvel quia defiifti.Efa.lxii.Q.uire minifcimini dni ne taceatis:& ne detis filentùiei. Colo.im. Ora* tioni inftantes : exemplo chananeç Si cecero clamantiii. Et quia adhuc poteft impediri fi non pro iepetatîideo tertio requiritur q> pro fe petat Si non pro alio:eo q> non pótalteri mereri de condi* gno viti eterna nec ea quae ad eâ pertinent. V n Auguftin'fupeu dlud. Ioh.xvi. Si quid petieritis. &c. Exaudiutur omnes $ feipì's non pro oibus: ideo non vtriqs dieta eft.Ioh. xiiiùDabit feti dabit Vobis. Iddrco pro fe orare ponitur terda códitio ad hòc q> oratio exaudiatur: non quidc códitio requifita ad acta merendi fed fiait neceffaria ad effectif ïpetrandi.Nâ"quandoqKontingitq> oro fa* eta pro alio no îpetrat/etia fi fiat pie Si perfeueranter Si de pedine tibus ad falutéìfcj propter impedimento quod eft ex parte eius ,p quo oratur.Iuxta illud.Hiere.xv. Sifteteritmoyfes Si famuelco* ram memo eft anima meaad populiï iftû.Nihilomin'* oratio ora* tis qui orat ex charitate pro alio eft meritoriariuxta iIlud.ps.Ora* tio mea in finn meo cóuertef. Vulgo eni dicitur q> ftultus eft qui fuiipfi? obliuifcitur.tnOLuarto requiru? q> pie oret.i.expio defide rio:& fiepoteft peccator pie orare:ficut iniuftus carens habitu iu* fticiç poteft iuftum velie Si ex iufto & pio defiderio. Sicut eni fer* uor & ardor in ventre nubis caufat tonitmum magmi Sfatai ex quo fequitur abundantia pluuiamm:fic quando inventre nubis. i. in corde hominis eft feruor deuotionis/foletapud dea orario alti' refonare:8£ pluuia benefidorum copiofius redundare. Sagitta ex fortiarcu magno impetu emina longe vadit. Sic oratio ex corde pio 8C deuoto. Et ita licet oro pecca toro" nó fit eterna? falutis meri* toria:tamen ilhs quattuor códitionibus obferuatis: fcjq» pro fe pe tat pertinentia ad falutem pie Se perfeueranter / poteft elle impe* tratiuarquia merita quodâmodo innititur iuftidç: impetratio au teminnititur mifericordiae. Et ita licet orario peccatorisficut 8C ahi adus non fit meritoria fine gratiaa'mpetrat tarnen gratia" gra

A tum facientéJuxta dlud.Luce.xi. Pater vefter dabit de cçlo fyirU duçrere. tumbonumpetentibusfe. Q.1Î0 iu* C De penitentia fermo.XL. Si fpecialiter de orationé nonus. bet dns à* |^|TjtCTVbet peti dominus quicquidvult nos habere. Si regna re qd a no |È| £|Sjtfuubet pmâ querite regna dei:fi feipj iubetEfa.Iviii. bis vult b Cruente dnj dû iueniri pót.Et ad hoc myftice cófonare petrari. sW»H^pot qd diritvegeriflii. de re militari. Ait ei q> in gbufdà

Sermo.XL. Fo.CLIIL infulis in quib' muerttus eft vfus fundemiatres puulos fuos nulla efbum cornigere finebatmifi qué de fùnda prius permffiffent Sic xps quafi mater noftra ad nos paruulos fe habere vidcf: vt exerd temur 8c difcam'funda iacere/id eft modu Si cófuetudfné orandi: ita q> nihil nos vult habere nifi prius illud oratione attingamus. Scdm auté Ifidoru.xviii.ethimologiaru fùnda afundédo didtur. propter qà orario fùnda eft .quia per ipfam effundim' deo corda 8i vota noftra.p"s.Effundite corà ilio corda veftra: 8i 3?pter hoc deus adiutor nofter in ?ternd.ps.Effundo in cófpectu ei ' orationé mei Ideo fuItqMtmda ifta cótingamus qd volumus obtinere.p"s.Q.ui dat iumetfe efcam ipford:& puliis coraora inuòcati'bus eu.Sic de dit Samuefi gratia ed miniftraret infans in teplo.Sic mulier da* mans ad helyfed oled meruit augcri.Q.uodquidé oleum grati? a beatiffima virginerequiramus dicentes Лие. C!Dictodenuartacc<iirione/fupereftquintahuiusnuria\'?dino* В nem dedarare.O_uinta igif hui' aacii códitio eft q> debet effe co* Nimdus. gn it ' Si dilectus ab his q funt in curia:qa ficut didt Gregorio Guj nund* is qui difplicet ad intercedendo m ittif audids anim' ad deteriora ifte 0*3 effe fuocaf.Propterea fatu' eftmicius q ccelefte cóììftoridintrat ex* cognit SC cóicatus'.quia talis in cóicatione fanctorn ndq admitted. Prouer. ab his qui xxviii.Cl.ui declinat aures fuas ne audiat legetof 0 ei ' erit execra de curia • bflis.Nec mim:quiaq a verbis dei auresfuas auertitmo imerito futdflect* fi a verbis ei' auresdei auertutur.ps.Maledicti q dedinàt a man datis tuis.Igif maxime maledicti q maxime declinat ab illis.Hi funt qui nec appropinquare volut vt ilia audiat Maxime enim fe lógefariuta madatis dei:qui nec ilia audiut/nec facùintCLui fco audiut Si nófadut/nó tì longefuntHabetenided p excdicato/g verbis ei' audita cóicarerecitfat:&: ideo etiàab eodé excóicaf eft cui nec verba fuacóicatPericulofa eft h?c excóicatio:cdetia orni generi pctói^ verbo dei cóicadum fifcexceptis dlisquos canes& porcos Veritas voca t Ma t vii.Q_uib' no funt margarite, veritatf feminad?. Vtina etià attéderét illi quib' ta ftudiofe cóicaf? verbd dei gta Iargitate gratiae dei hoc ipfis ffat.Nó eni fedt taliter orni С nationi:cd legaf Act.xvi.cp jphibiti fuerut apK a fpd fancto verbo Ndd ' . dei Édicareinafia.Sed eft alia hui'nundifatuitas:qui ccelefticuDe multi ri? incognita eft 8i ita i g n a r a eofdem vicos prorfus ignoratmec plirib'jxu' refpicit fi ibi habeat cótradictores Se impedientes negoda no'ftra. ctoribus Q.uot eni nobis oratib'clamàt/cótradico.^ln his primi ptradictoj buie nun* res & aduerfarii funt noftra pctatquord clamor afeendit ad ded:& ciò in cce* ifti funt forriffimi.quiaiftis tace^ibusceteritacerét.Seciidiaduer letti curia

v

Depcnitentia. farìi' funt exeraìtus milftiarum celeftmm 8* fanctoru 8i ammara: que. occafionc vitioiy noftromm in igne purgatorio/ vel in iferno detinétur. Toti enim airi? caelefti funi* inimicùq'diu mudo ami? ci fumus & peccatis. Iacob.iiii.Quiciiq; volucrit amicus efTe f?cu h'huius:inimicusdeiconftiwi£^^ pec candi occafioné.Tertii aduerfarii funt fancti quib* iniuriati fum*. 8C hoc vel in perfonis eora blafphemates contra eos nephariis iu* ramentisquib*quandoq? nec ipfigh'of?virginiparcitur.Et hoc dupliciter: vel arni miniftri qui illis feruiunt iniuriis moleftà"tur/ vel cum bona ibi deo dicata diripiiitur.Quarri aduef&rii fant.de mones. A poca. xii. Proiect* eft illeaccufator fratrditoftrorum Quintus & maximus aduerfari'*eft de* qui femp acaifat eos qui fe negligi!t accufare:8" femp excufat eos quife iceffanter accufant Sed primi accufatores in illa curia occidutunquia non funt fub ,p* tectioneiudias:fiattntinf?ailaribus. Colo.iii. Mortificate mé*

D bra veftra quae funt fuper terra". Defertio aiit peccatorà : mors eft Clamare, eoradem :qiria anima eft fuftétamentiieorum. COportet auté Deduob* vt^curetaliquosquiclamétproeo. Horuautclamatoru duo flit damato* . genera.Primiiéopera mi?. Abacb.uc.ii. Lapis depariete clama rib* $ no * bit:& fignii quod eft inter iuncturas ?dificioni rrìdebit. Pioni eni bis addai ?dificiorum ligna & Iapides damant in aures dei prò aedificatori

bus rais. AdhoceftexempladeregeDagoberto quiereptiiseft de penis infèrni : vt rettulit Iohannes h?remita. Q u i ai via eret eum proiiciinoIla"vulanimfilicia:tandem praecib* fancti Dio* nifii : quia ei* eccftam fundaueratdiberatus eft. Sicut econtra fi'et cum ifta de rapinis fiunt.Iacobi.v. Auraveftrd 8i argétu eragina uit:& erugo eritvobis in teftimoniii. Alii damatores funt ipfiin* terceffores fanctiifiue qui ai deo regnant/fiue qui militant:quorv auxilio fretus ifte nunci* : poteft facereobmutefcereoéscótradù-ctores. Debet eni orans cu aliis & prò aliis orare vt ipfe cu multi* tudin? exaudiaf. Sic apK fimul orantes ftifceperant fpiim fanctii Sici. Machaìi. Cógregat* é cóuét*vt orarét 8C peterét miaj.hic è illa,pmiiTioxpùMaL xviii.Siduovel tres cóTenferint de oi re qu?

: eft ìuper terra : fiet eis a parie meo:quia fm Hieronimu:ipoiTibi* le eft pr?ces multoninon exaudiri. Inde eft vfus eccfi? cu mulritu dineprocefiìbnaliter incedere. Modus tamé placandideii eft vt omnibus* proxiraisnoftris placati fimus,EccM.xviii. Homo ho» mini feniat iram :&a deo querit m edela.1*

- Eì ' tC Sedcirca hoc pritur vtni prò aliis debeam* orare deii. Q d nó Oratio., vjdefiq^iaautprQiuftisautpromùiftisJ^ottprQb^

Sermo/XL. Fo .CLlIH. nipro fei'pfis exaudtètur:& fic fruftra pro eis ab alìis óraf.Non p Vtra pro mah's : quia pro eis orare prohi'bemur Hierem. vii.Tu ergo noli aliù de* orare pro populo ifto &£ non obfiftas mihitquia non exaudiam te. beam9ora Similiter fcriptura facra contra malos 8C maxime cötra inimicos re deum. impr?catur maledictiones. iuxta illud.ps.Conturbenf oés inimì ci mei 8C confimdantur SC pereant & ficde ah'is.igitar.RefpOnfio. prima ,ppó. Nullus fe poteft excufare quin pro alio orare póflì't:

- quia nuli9 a collaa'one huiufmói elemofin? fe excufare poteft; nec diues^nec psuper/nec nobilis/ nec ignobilis/nec fan9/ nec ifirm9/ neceloquós/nec mut^/necvidés/ne^cus/necfortis/necdebilis. Et fi fe excufent a ieium'o pro corporali infirmitate vel capitis de bilitate:& a manuali elcmofina prae paupertate : nullus tamé ab oratóe:& fi avocali/nö tn a métaluetià fi mut9efTct.ps. Apud me oro deo vita?me?.Vfifup ülud.ps.Iuftusautmiferet? &tribuet dicit Aug 9 . Semper eft aliquid homini iufto quod det:falté oro. <E Dici? fedo q> oratio bononi fepe exaudif pro mah's ad fallite: . В quandoq? ?ternà / quädoq3 tpale tätü.Hoc dicit faluator.Lucxiii. Oratio. In parabola de arbore fici piantata :д ad fupplicationé cultoris vi* Q2 boni p neaBnoneftamputatafedderelictavtfoderetur8icoIeretur.Ec* malis ex« des.vii. Verba fapientii quali ftimuli: qui fcjcoguntdeii cito res audiatur, cedere a femittsiuftici? adlativiammi?.ps.Ciiinuocaré exau* diuit me deus mitici? me?.i.deus qui facit iuftidà inuocatus pro* nus eft ad exauditionéXeprofus eni licet fit raucus 8C ei 9 clamor non audiatur:Habellii tamé pro eo clamat & auditur. Sic peccato ris vox rauca eft :fed iuftus auditur pro eo. Moyfes eni multotiés orauit dnm.Exo.viii.ix.&.x. V t tolleret plagas ab egyptiis &ex auditus efttlicet mali eflent Sic exauditus eft lob pro arnids fuis quando faciem eius fufeepit dominus:vt non illis imputare? ftul tida. Sic exauditus eft moyfes pro idolatra populo. Sicphinees aduerfus irà dei:vt cefiaret qfTatio.NulIii eni eft vulnus:cm* dns p oratione nò medeaf.Si eni tätae fit efficaci? oratio vt fanctificet facramenta & facramentalia:qu? funt propter anim? faluté ordi* nata : quàto màgis ipfam anima contrita fanctificabit ? <TJ Non G tarnen pro oibus peccatorib9 exaudi? oro:f3 pro qbufdà tnì.Exau Oratio, di? eni pro pdeftinatistnó pro pr?fdtis ad morte ?ternà.i. Ioh.v. Qtp ßde* C^uifdtfratremfuiipeccare peccato non ad morte toret&dabit ftinatisex ei deus vitant. Et fubdit. Eft auté peccare peccato ad mortem: auch? oro non pro ilio dico vt roget quis:fed qa nópoflumus diftinguere R * nóp ßfcitf deftinatos a reprobis:ideo nulli in pr?fenti vita eft denegàdu ora tionis fiiffragiumj&fic pro omnibus generaliter eft orandum,

VÜ

"* DePenitentia. H CDicif tertib <5 oro ;p malora ccuerfione facta a bcnis nómultò

Oratio. fdeftnifi malifeadiiiuét/cVcoadiuuéteosqui orantpro eis.Mu Q2010bo lferenim fapiens operata eft confilfamaniiufuaru:non alieno* noni p có mm tàtum.Bonuspaterfamiliasad meffem cu operariisfuis ap uerfione ponit:manu:itavtfm.Ariftoa*i.Economice:ipfa?paterramilias malora fa debeat efieprim^&nouifiimus in opere. Multi enife cómittunt età n mul* oratìbnib? fanctoni vironi: fed indignos fe faciunt monbus eoni tiiprodeft ficut Antioch9.dequo.ii.Macha.ix. Orabatceleftusjllednmta -malis nifi quononeratmiam con fecuturus. liti cupiuntextrcmafanctoiy fe adiuuét fed non pricipiii:fìcut balaà Numeri.xxiii. Moria? afajnea mor*

te iuftorum:& fi'ant nouiffima mea honi fimiliamon quen't pmi* tiua fua fimilia fi'eri.In vitis patru: quidà frater tentat9 fpiritu fbr nicatipnis rogauit quéda fanctii vini:vt oraret prò fe.Q_d cu fecif fet affidile: & ille diceret fe non effe a tentatfoneilla alleuiatii : cu conftrìtaretur fenex fe non exaudfri: vid it Olii monachii qué dya*

> bolus tentabat fedente:'& fpiritum fornicatioius anteillii Iudentc & ipfu3 cum eo delectari: 8£ angelii dei grani ter indignante cétra eum quia non confurgebat & orabat iuxta conlìliiifuu:fed magis delectabatur in cogitationib?& ymaginationibus quas ti dyabo* lus immittebat.Q_ué arguit fenex de negligétia dicens.ImpofTi» bile elt alienis orationiWpiritn h une a te recedere:nifi & tu Iabo* rem afiumas orarionu:vigiliara & ieiuniorà.Sicut eniin medicis nis corporahbus nihd proficit cura mediconi nifi infirmi a noxi'is fe abftineant:fic nec oratióes fanctorum negligentib?:remiffis:& refoluhs corde.Vnde quidam latniculus ddertivenit ad hominé dei rogans vt orationibus fuis faceret eti bonum:quod annuitvir dei.ReuoIuto vero anno venir, itera latniculus ille qu?rens aviro dei fi prò eo oraffetCìiq? fe illud feciffe afTereretvir deùait latracii Ius:ego peior fum g prius: quo prò me orafti. Cui vir dei pelle be iti? obtulit dicens vt traheret eam cétra fe quis virib? eam repor* taret.Cui latniculus : fi mille aurei vel pani feria* effent inter nos addiuidédiifperaréeos virib?obtùiere. Cuqjtraxifletcontravira dei pelléviribus obdhuit.Cuivir denego te orationibus meis tra ho ad dominum:tu cum malitia tua trahis ad oppofitum.Tu for

I tior me es: ideo nifi mecumagasnihil ubi profidentorationes Oratio. me?. Dicitur quarto cp prò iufìis tripu'ci ratione orandii eft. Pri* Qz $ ialì mo quia multorum praeces facihus exaudiuntur. Roma.xv. Su* muldplici per illud : adiuuetis me in orationibus veftris didt glo. Rogat ratee ora* apoftolusminorespro fe orare. Multi enim dum congregante dum eft. vuanimes fiunt magni:& multoni pr?ces imponibile eft non ita

Sermo.XL. Fo.CLV. pctrare.Ci.uinon pofíetper feattdiria rege qtaalongcclTeta pala tio:aIios fi poffet fecum iungeret: vt damarent vd Iapidibus ofti nm concuterent vt audiretur.Sic in orad'onibus publids vd cum aliis iuncds inuocem? dominu:vtdttus exaodiamur. Secado vt gratia? agantur deo de benefibis que. dantur iuftis:que. etiá in vti h'tatem multorum vergunt.ii.Gor.i. Adhucmpietnosadiuuans tibus vobis inoratione pro.nobis: vt ex multara perfonis faderri eius qua? in nobis eft donationis per muiros gratiae agantur pro nobis.Terdg vtmaiores infancticatenonfuperbiant: dumconft deranfcfe minora" furfragiis indigcre. Sic falomon fapientiffi'mus pro temple?edificando pedit auxilium regis thirimition's fciii. Reg.v.Sic cementariorú" magiftri indigent fuorá femorum offu cioadfubleuanduIapidéímaceriaparíctis.C^Dicif quito g>ifte « impra?cationes in malum contra inimicos qua? fepe habentur in Orado. _ fcripturis:?m petni dc alliaco poflimt quadruplidter ítelligi. Pris Q 2 ÍRcató mo vt non optando fed pra?dicendo inteUigantur. Na m prophe* nes i mala te folentfubfigura impraecancisfutura praedicere: vtdicit Aug? piimicos Ii.i.De fermone dñi in montcSecádo jqdá mala téporalia petit a feté qdra * dno peccatoribus infligí ad eorúcorrectioné:vt hie puniantur 8£ plicit put non in alio feculo. Tertio vt intelligantur petcre no contra ipfos recce, fieri, peccatores fed contra regno" peccati. i. non cócra hoím natura' fed contra culpanuvt fcj peccatii deftruattir.Et fic etiilicita eft inimi eos impugnare 8i temporalia mala eis inferre. Sic etiá fancti vút dicta de inimicis optit 8¿ qu^rñt: iuxta illud Apoca.vi. Vfq?quo non vindicas fanguiné noítrú glo. Auguftíni Vindicta marcyrá eft vt euertaf regno peccati:quo regnante tata paffifunt Quar* to ifte imprascationes fiunt a fancti's conformando volúntate fuá voluntaddfuine. arcapunitioné perfeuerantiií in pctó.Sicut etiá letantur fancti de vindicta: non propter feipfam fed propterdúri* na iiifticiá nüxta illud. ps. Letabitur iuftus ai viderit vídittá.&c. L» C Sexta conditio q> nuncius ifte debet effe feruens 8¿ diligens in Nácius, profequédo & folicitando curia celefté fup negociis fuis.Hiere.iii. Q? nácius Onager in defiderio anim? fu? attrahit venta amoris fuí.p*s. Cu ifte. d3 efíe curriin fití. Et ideo non debet apparere vaai? nácius ifte vt apud feruens 8í dños cune ceteftis faciltfpcuret negocia fuá. Ait ei.Exodi.xxiii. diligésijp Non apparebis in confpeau meo vacu?. Propterea vocatorans fequendo quem depraxatur dnm proteftans fe efle ferini. V t auté dicit Cri negodu3. foftomusfup Matbonidñieftoímprouiderequefuntad vtilita fuum. tem íerui: boniautéferui eft vtiliter operad. Ergo fi volumus q> M deus nos orantes exaudiat tang bonus dñs: iuftá eft vt fi'delitet Nundits?,

vui

. • - Depenitentìa. O/nnciusIàboremustanqbóniferui.Prajterea TuIIiusih rhetorica diät ift? no d3 q> oratori ad perfuadendn maxie vtiüs videtur effe pronticiatio appare co ccueniens: qu?quidé f m ed cófiftit non folli in figura vocis i$ etià" ti. deo va inmotucorporis:&oransomciiihabetperfuadendideovtaliqd cu9 bonis libitribuat'.vel vtprius libicollataconferuetadeo ficoraredebet: operibus. vt non folli vox:fed & mot9.i.opus orationi ccueniat.ps.Confite

bor tibi in directione cordis.Prouerb.vIti. laude't eä" in portis opa eius :quia in ingreffu nunciiei9 in paradifum flritur fialiquod mu nus afportet. Videtur eni in porta illius curi? fcriptjfqct in porta cuiufdam diuitis fcribebaf pro volentib9 intrare.Sic*eni efatfcri* ptu3.Fers aliqd:nihil:efto rorf.Eero.qd.fatis. itra. Vfi M a t vii. Dicit dns. Non ois qui dicit mihi dne dne intrabit in regnò cado nim:fedquifacitvoluntatépatrismeiilIeintrabitinregniicaeIo* rum.N6 eni fufficit dicere bis dne fed ter oportet dicere:fc3 corde Iingua:& ope:& adhuc i operàdo oportet effe cordis Ieticiäauxta illud. ps.Seruite dno in leticia.Hinc Hieronim9. Plus valet vn 9

pfalm us decàtat9cnmentis deuotione &: ibctiditatetq totii pfalte rium cum tedio 8c anxiate.Nó dj mafticari mei cetefte aut fauus fi)iritualis:aut aromatic? fpecies fpiis fanctiiquin dulcedo &virt9

fentiat\Ecdi.xxxv. Q_ui adorat deii in oblectatióeifufcipief deß cario illius. N6 ficofoporco^quinófentiiitfjfaftidmtdukia 8C aromata.Bernar.Q_iio in oratióexpmta cito faftidit:de quo feri* ptum eli mei & lac fub lingua eius.5Tales funt files mulieripgnà

, ti:qua»duIriaabhorret& amara diligitguftare.

Sed circa hoc jjrunf: duo Primo quo & vii acquirif deuotióis feruorin oratione.Seciido quo indeuotio hoisméte occupat.

N €EAd primo diciturqj ficutvirigulofifamequaeriit&appetito A ppetit? vt bn comedant:fic fpiialé appetitiiviri fpiiales flrunt. Quattuor

appeti autem modis hocfoletqu?ri. Primo fpaciando & loca delectabi* tffpüarqt« Iia qu?rendo. Sic loca religiofa vifitando vel xpi vulneratqu? cor tuor móis di deuoto delectabilia funt & fpaciofa ad delectidii in amore xpi gii folet Hinc de viro fpnali in perfona onagri dicit? Job. xxxix. Circtifpi* exéploap* dt montes pafeu? fuan&virentia qu?q? pquirit. Ecdi'.xl. Gfaj & petit9 cor* gh'am defiderabit ocul9:& fup hoc virides fationes. Viridia eni poralis. funt vulnera xpi.Nà" in \iridi hec faciut. Seciido qu?ràt faporem

acuendo appetito aceto fcjdmce paffionis:dequo. ps. In fitimea , r> potauerunt meaceto:&clauis quidioiturgaziophili.i. clauoscru

ds vt cibus ai? redoleattde quibus clauis canu?:dulce lignei dulces dauos.&fc. Amaritudo eni dnilefu caufatinnos dulcedihé. Nec mini fivnù" contrarili aliud contrariti generet : quia aqua per acci*

Sermo.XL. Fo.CLVX denS incenditfornacé. Aquaenï facit Vofuercrotâ 8C vota mouet folles: quorà" vento fncenditur fbrnax ferrea ft foot Iiquefcere fçr* rum.Sic aqua exiens de latere faluatoris vel ei9amaritudines fa* ciuntvoluere rotâ cordis noftrï qd" côti'nue mouef :& fie vento fpi* ritus faneti încédi'tur fornax in corde noftro ferreo quç liquefare fecit cor m deuotione.Tertib guftando bond cibiî fufeitaf appetì tus.Q_.uis melior cibus g fit ipç de^de quo hymn9/guftando_vûu musdeo:maxïe ciïclaudif: appétit9 bis dbisterrenis quinôge* nerant nifi ventofitates.E 6s enï vfu9 qui inclufus eft nec habet tb ramé per qued pofïït exire:femp ad alta afcéditSic cor dû per fen* fus non effniit ad haec inferibra:femp in altri ad fuperibra confeen dit.Iob.viï.Elegi't fufpendi'û aia mea.Q_ui enî fufpenditur: pedi* bus non tangit terrâ.Q_uarto appetita ïuenît homo ex décore va forum 8c nom'tate 8c varietale ferculorri. Noua ferrala funtagnt affatus 8C panfs viu 9 : noua vafa: funt facraméta.Per haec enî oîa renouatur fames 8c appetitus defideriï. Vel vanetates ferculom O funt vanetates fententiara ex facra feriptura elicitaru.He eni ma Orario, xime excitant affectif ad deuotioné immo 8C qnq? orario deuota il Qi oro de luminat intellectri ad dei cognitioné.N oui enî aliquos plus deuo* uota ma * ta orationeg_rationisînuéftîgatîoneîn diuînisferipturis profecif xîe illuîat fe. Vnde 8Clonathas.i.Reg.xinï.Guftauit paululri mellis. i. de* intellectn. notiôis:& illuminati funt oculi ei9.Inde Numeri.xxùïï.Dicit au* ditor fermomï dei qui vifionë oïpotétis videt: qui cadit 8C fie ape* riuntur oculi eius. Q.ui enï corâ deo fe per huilé orationé profter* nunttlumé gîç & feientiç accipiunt:& fie aperiiïtur oculi eotû quâ do cadunt. Vel etiam auditor eaditrqn hriana ratio deficit:& vbi menti aliquid diuinit9 infpiraturfenfus corporeus memoria 8ç rô fuccumbuntlnde très difcipuliceeiderrit vbi voce diuini tonitrni in montis fupercilio audierrit:& rachel morif.i.ratio fuccribft: vt benîaminoriat\ i. intelligentia accedatDïcif tertio q> principali* P ter hic f eruor quçrendus eft a deo ficut ab igne: quéadmodri pete* Intéfip. , bat qui dicebatintéde deprçcationé mea\i.fac eâ intenfioré & fer Q Î dupli* iientforé.Intendif tn depeatio dupha'ter:vnomó ad modû forme cft" itêdir? quç augetur:qn exmaiorifemoris igne procedit : 8C hoc contîgit depeatio • quando mens ab exterioribus retrahentib9 recolligif :quia fm au ctorem d e caufis:oïs virtusvnita fortior eft feipfa difperfa. Vnde 8C ferra fortius calefacit g ignis ex feipfo:& hoc quia partes ignis magis difpergritur propter ei9 raritaté. Et ideo non pót depeatio illonî effe întenfa:de quitus. Origenes in homelia de chananea. I lectis gdé genual foris vagaff mes tua:vfuras cogitat:poffefio

* \* D e penitentia. ita redditf fupputat: defcrfptioné domora decenti): : amiconi ver* ba voluitmegligétias famulorà ituetur.Haec Orige: vbi Rmittit T u no audis orationé tuà:& ded vis audire tua. V n taliter orati* ti pót de' dicere flId.i.Reg.xv.Q_ue eft haec vox gregu g refonat in aurib'meis .Sedo mó pót intédi depcati'o ad modii q arcTtédif vt fagittà lógi' piiciztt quéadmodu filli effré itédétes 8C mittétes arcu. Ad E aut vt fic itendaìoportet vt curuef .Sic oro è qfi arcus nó fold qa eo demones enugam'/fj etia qa p eà vota nf a peni qfi i ded dirigem'.Lu.xvi.Stetef t a lóge & leuaueft y/cé fua.Sicut aut are' h3 duo comuatfl qnto magis fibi iuicé apprtJpinqìiat:ta* to forti' 8C lógi'.piia'tarc'.'fic & oro duoh3 comua fcjieiuniu qfi cornu inferi' 81 elemofinà qfi cornu fupi'tcui itédédo aroimanus tédétfs mitif.Et itaad K cp are? irte itédaf 8i pcutiatt oportetq» ie ùmili 8c elemofinà cóueniat:& qnto magis pueniét tato celeri' 8C alti'penetrabut. V n de elemofinà ait Crifofto.vacu'itrat ari ded quiveniés ad of oné nulla facit elemofinà. Et de ieiunio dicit. O f o fine ieiunio gradlis eft & ifirma.Ideo aut petitq? arai iftu de' in*

* tendat qa arc'fortis é 8C nos ibecdles & paruiadeo nifi fit ali'q eo r^ vtaf&Titédat.'noseovtinópoffum'.Iob.xv.Sinemenihil potè

3 ' " ftisfacé.NMomin'trificutcótingitinanglia:q>paruulisiuxta capacitati fila dai arcus'.vt difcàt'trahere 8i traheao fìat hiti'Iudi boni artifices: fic parétes debent dare doctrina arcus huiufmodì fcj oratióis fuis paruulis:vt difeant orare a iuuentute fua. S3 funt multi iracundiq dearcu iraeddi? trahut fagittas vidictei .pximd p"s.Intéderdt arai ré amaratvt fagittét &c.hui'arcus duo funt cor nua fc3 odid quo pfequitur : 8C fuperbia propter qua nó vult vina".

Q , | £ Ad fedoflfitd dica?q>ideuotiocaufafexeoq>nófétitcoramo Ariditas. ris diuini ftimulos aut aliquos pios eius affect' in qs refoluaf. Si

- Septé cau cut enideuotio é pia cordis licjfactioauxta illd.ps.Factu é cor me f? aridità* um tiq cera liquefcés:a calore ignis diuinùin mediovétris mei.i. tis cordis memori? qu? é venter anim?: quia ficut in ventre reliquie abortì & indeuo. rea'piutur:fic in memoria reliquie fanctaru cogitationd & bnfi'ab tionis. rum deirquib' agi? feftd foléne 8C deuotd deoa'uxta illud pfaLre*

Iiquie cogitatióis die feftd agét tibì. Sic ecótra' ideuotio é cordis ariditas.ps. Aia mea ficut terra fine aqua ribi:ficut erant corda fi* lioru ifrael arida a fpfrituali piguedine:qndicebat Nderi.xi. Aia noftra arida eft:hui' aut ariditatis iueniunf fepté cauf? prio qnqs prouenit ex bonoiy fpiialiii faftidio.Nueri.xi.O culi nf i nó refpici untnifi man.Grauis eft eni illa infirrnftas qu? faftidit 8C abhoiar-omné efeam delectabilé.p's.Omné efeam abaoniinata eftaia eo«

Sermo.XXXIX. Fo .CLVIL rmet ideo appropinquauèrut ad portas mortis-Terra ílerilisad qua nópoteft aqua rigationis deduci/ibi perdif laborcuItur?:nec inde fructus vtiles conícqui pofiiintámo no eft apta nifi adgermi nandum fpinas & tribuIos.Sic cor aridii dii non recipit rigationé bonoráoperum & inñinctii dei nihil valet nifi ad malli .pcreádú".

* Scáo prouenit indeuotio ex camalis cófolationis abundátia:quia quito mágis caro impinguaf:táto magis anima eíl macílenta:ft cut quáto pinguior efticitur cafeus:tanto min? relinquitur de fub» ítanü'a $¿bon*tate butin.Dequa Iob.xxix. Lauabá* pedes meos butiro.i.arí$3us pinguedine deuoticnis.Bemar.Delicata eft di* uina cófolaüoaicc cóceditur admittétibus alienam. Qiiidá enim funt qui ita pellem impinguát/cp orni ineptam reddiit vfui bono. Pellis eni craífa nec ad fcribendii valet/nec ad alili vfum.Sic cor* pus impinguata delitiis ad nullum opus borni eft aptií:nifi ad co» medendu Si dormiendti.Vndedidt*" in lib.de dono timoris:q> g» dam mfticus inuitat? ad nuptias regales/cum in via fitiretanué» tam aquá túrbida 8i fetidam cepit bibere. Sodi auté ei? rogabát eum vt pani expettaret:& q> in nuptiis biberet optima vina. Sed ille no acquiefcés/impleuit ventre fuum aqua illa fetidaantátum q> emctabat fetoré:,ppter qtt alus intrantíb? ad nuptias/ille folus repulfus eft.Sic qui hie implétur pfolationíb? delitiara 8C camis/ carebunt vino ilio deuotionis:& perconfequés gloría?. 4ETertu> caufatur indeuotio ex fuperbia:quiafuper motes gelboe nec ros/ nec pluuia venit/nec ros gratiae/nec pluuia liquefactiomi pietatis ii.Reg.i. Vndc Bernard? in perfona dcuoti. Heri 8i nudiufterti? inuafit me languor anímase inde eberudo infolita.Poftinertiá queda fuperbia inuenta eít in me:& deus dedinauit in ira a ferua fuo.Iacobi.i.Ortus eít fol cújardore/id eft cum arded honoris am bm'onetortuseftnobilisfm mtidum &ckrus:&arefedt femi/id eft anima ab orni humore gratiae.Hic comparaturvineae : de qua Ezech.xvii.Nonne cum teti'gerit eam ventus fcj fuperbia? ficca* bitur:et in aréis germinis fui ficcabi& Areá germinis vocat vola tatem bene fàdendi 8i orádüquaz multotiés arefcit in eo qui tan» gitur vento fuperbi?. Cduarto oríf indeuotio ex cordis dunda Si ex antiquata maucia.Bcrnar.Ipfum eft cor dufñ qct nec cópun» rtione fcindif/necpictate emollitur/nec deuotione mouef. Oes montes in circuita eiusvifitatdñs:adipfum auté nó appropinqt, CQ-Uihto caufatur indeuotio ex ingratitudine:fì (vt didt Ber.) eít ventus vrens/exficcás venas pietatis/rorem grati§/& fluenta mifericordi§.Suntení plures vt pauperes tmtanni qui admanus

D e penitentia. «Iemofiharn propter dona refpiaûrifed recepta elemoîina demo* finario dorfum vertunt/& ipfum deinceps obi iuioru traduntSic multi beneftdis ia receptis a drlo per ingratitudine aiiertuntur ab abeo.dequ'b* Eccï,xxvi\Ciuiquerit locupletar! auerrit oculum fuiï:quia obhuifcitur dei auertens oculu cófiderationis ab eo. Se* curitas magna rimis eft câ optimusgubernator ftat in pupi qua» ' eft pars pofterior nauïs.Sic fecums eft homo de dei influétia bo na/cum ipfe dns optimus gubemator refidet in memoria quç eft­in pofteriore parte capitis fituata.CSexto ex negßgenria bene operandi fi'tanfmaarfda:ficutec5trarfô per affiduitale boni ope* ris impinguat\Eccï.xn i. Anima laborantiû impihguabitur:cx* empio chrifti qui pernoctabat in orationé. Adam enim in paradi fo vbi habebat diuinas côfolationes/illic pofitus eft vt operaretur Et mira eft q> homo nóvult propter feoperarivtbenefiteiinde , uotione & orationé apud dea": quâdo foI/&Iuna/&" ftellç inceflan ter operâtur propter hominé:quitalem quale homo non expectit mercedé:imo exdtatpigmm radius folis ad feneftrà domus fuae mittens etiâ fuperfadem pigrimifi merit obftaculû.quafidicens. Vfqsquo piger dormistego iam furrexi qui heri tota die $C nocte tantum pro te cucurri.CSeptimo per impatientiâ fit anima ari* da. Pfalmifta. Ann't tanq tefta virais mea :quç cito frâgftur. Ho* mo enim impatiens eft ficut lignum aridû:qd modico tribulation nis ignecito in iram fuccenditunS" tunc in cinerem aridum cóuer titur.Sicut auté lignum arida eft aptilïïma corporal is ignis mate riatfic impatiétes ignis infernaUs. A quo nos liberet iTlequieft be nedictus infecula. Amen.

C Sicq? foelicem fortiutur fi'nem Semiones de Peniti* tia:grauiffimipata's/acprobatiffin^ profefforis Parifien.magiftri Iohanis Rauh'n/cdeber* rimiordinis CIuii.IapadKRfuIgid?/aureis vtiq? fenten* riis:vtpote ex diuite vena 8C antiqua ^deuntibustfupra fiumana moda locupletiiTimi:quora duchi 8C notitia fa cilis ad coelum patebit acaffus.Impreffi Parifi* p ma* giftrd Bertholdd RemboIt:opera et expenfis honeftif* fimi viri Iohànnis parui.Anno diìi.M.D.XlI.ante pafcha.In cui* eria domo venuda'ttmfub Lilio aureo.

Laus deo.pax viuis.requies defunctis. Amen.

t

DeMatrimom'o.Sermo.L FoJ . fCEiufdc venerädi patris magri t i n Iohanis Rau tin fermones de coniugio/ fiue matrimonio Si viduitate:gb9J> fui excclléria acvtilitate laus ois inferior eft: fcelidaufpican?fydere> <C Et primo de matrimonio Senno primus per thema.

jCInnocériustertiusifermonedicitnuptiascé Nuptias quadruplices fm quattuor fenfus fcriptur?. Pri* De qdru* mo inueniuntur nupti? carnales inter vini & fee plicib9 mi

.mina legittime cóì'unctos. Dequib9 dici? Gen. ptiis. Jiii.Propterhoc reliquet homo patré Si matré 8i fm qttuor;

^»JSQ*^7«gadherebit vxorifu? &c,Et in iftis nuptiis duo fi fenf* feri* unt vnii in vna carne prolis. Secdd? nupti? funt facramétales iter porrà?» xpm Si eedefià": & hoc fm fenfum allegorica: de quibus Apo.xxi. Veni oftendä tibi fponfamvxoréagni.Etperhas nuptias fi'unt duo:immo multa in vno corpore. Vnde.i.Co^.xn.Oriìia mébra cu fint multa/vnd tamé funt corpus: ita Si xp"us.Terti? fun t fpiri* tuales inter deii Si deuotà aiam: per quas duo fi'unt in vno foiVitii fciljdeus & anima:quia.i.Coije.vi. Q,ui adheret deo vnus fpirit* eft cu eo:& hoc fm morale fenfum. Quart? nuptiae fm anagogia funt pfonales:quàdo deo homine facto in vno diurno fuppofito iti et? funt fimul ineffabiliter du? natur?:diuinafc3 Si humana. De g bus Canti.iii.Egrediminifili? fyon Si videte regé falomonem iti dyademate quo coronauit ed mater fua in die defpófationis Si le* bei? cordis iUfollla adt mater fuit Maria:qua? dyademat? huma nitatis cireddedit verum falomonem regépacificum in diequo defponfata eft humana natura diuin?. Ad qua matrem reairra* B musdicentes Aue. Mfimo* 4 £ p rimo dicendd eft de cómendatione 8i dignitatuV? matrimo nium. m'ùvtquiineavocarionevocatifuntftatu fuddiligant&venere Duoded tur:& indice? honorabile cónubitì Si thorus imaculatus. Et pro R dignità* fentifermone.xii.matrimoniidignitates in medium adducemus tesmatri (

C P n m a matrimoniidignitas/excellétia:vel cómendatio eft ab monii. ' auctoritate inftituétis.Gd eni alios ordines inftituerit aliquis fan* G ctus:vt Auguftin' vel Benedict9 ordine matrimonii folus infti* Mfimo * tuitdeus qui errare nonpót Ideo fi culpabilis eft qui ordine fancti nium. Benedicti&regulàviuédiimpofitàtraTgredi?:c5ftatqjvaldecul Q2 afolo pabilis eft qui träfgredi? ordine matrimonii inftitutd.Nec fold fu deo infti* it ipe hui 9 ordinis inftitutor: fed etià minifter prim us qii adduxit tutu eft fai euà ad ada.Gen.ii. Vnde fubiunxitadaformàmatrimoniidicés cramétd Propterhocreünquethpmo&^Etfidiafhocfaaamentd tunc matrimo!

D e Matrimonio.

non fuiffe mftitutd a deotfed ab ada qui ilia verba expr?flit. Rnde fair primo:^ h?c verba cu fuiffe ad? fcriptura dicat:xpus ih euagesi lio deum dixiffe dedarat Matxix. Nunquid legiftis:quia q fecit hoiem ab initio mafeulu Se fcemfnà* fecit eos& dixit-Propter hoc dimittet homo patrè & matré Sec. Ex quo patet q> verba ipa fue* *unt principaliter dei reuelatis: Si ad? inflrumétaliterfiait profb rétis.Dicit* fecrido fm Bonaué.qj nó legit? hic alicubi dns pr?cepif fe vt ada ducerei euà:fed eaadduxit fibi fold Se volutati fu? dimisi firiper hocinnués pofteris ad? forma accipiédivxorec|nó quiderrt coact?:fedfpontane?.H?c Bonaué.iiii.di.xxvi. CSeìjjddadigni* tas &cómendatio efl aloco mftitutióis. Alia enifacraméta infti*-luta funt in loco miferi?:hoc àdt inftitutri eft i paradifo. Inftitutó* efl; eni imiffo fopore in ada".Tdc eni(vt didt A ltiffi'.in quarta pte ffumm?)erat ada in dupli a paradifo: fcjinterreftrifm corpus vbi dormiebat:&incceIeuifmfpriivbicuri?ccelefi:i affiftés agnouit inde virtuté matrimoraì':& cuius rei effet facramentri. Vnde hip» (3en.ii.diat glo. Auguftfni. Extafis rect? intelligif ad hoc imifì fa: Vt mens ad? particeps angelic? curiae:& intrans in fanauariiì deinouiffima intelIigeret.Vnde euigilas jipherico fpu eructauit Hocndcosexoffibusmeis&clnquo valde culpàdi funtquihoc facramentdin t i nobili loco inftitutri polluut. Baptifm? eimhac lachrymardvalleinftitutBS efLEttn quismaqiiisbaptifmi luturri proiiciens & facraméto illi aliqua cctumehà fades: nó cflet pani culpabihs. Sic nec pani culpabùis qui matrimonii facraméto in tal ttobiufoco cóftituto cótumelia facit. C^rertiadignitas eft ex tempore inftitutióis. Primo quia ante peccatum Se in ftatu natura? integra? ordinatum fiiit : Se in officia «m tantum. Castera vero poft peccatum Se in ftatu naturecorru? ptan&ùi remediritm:licetndc matrimoniumetiàfecudarioin* ftitutri fit in remediu. Secudo quia antiquitate tpis excedit omea alios ordii!es Se oia alia fàaaméta.Et quia ta"diu durauit fignd eft jnagn?bonrtatis HÌafmphdofophum.iiii.ethico .qdinaIdeft omnino fubfiftere no poteft. Et Matth.xix. Omis plantarie qua non plantauit paterni eus celeftis eradicabitur.Omes eni ahi ordì nes in terris conftitutL eteraloxt/diffipanf1 Se defòrmantur.Ma* trimonium vero atemporeillo femperm fuo vigore^ perfection ne manet Similiter omnes arbores fenedutedefieirit: nec ampli* us fhictum gerunt. Arbor vero matrimoniinon obftante fenectit te mundi fempcr fructum portar: &fradum oprimri. Arboris eni rmiic^libéterfim^

>-> S e r m o X ' i l Fo.II. " inmatnmbmVtonft^tuta^ft

ris.NamtmvoIui'tdetishonorare matrimonili: q> tempore dilu* «ii fold volirit deus illos &illasfaluare qui erat in coYiubio: 8C illis fold benedicere:vbi tamé oesvirgiiies/vidueyfed 8C cócubinarii.8£ meretrices omes delete, funt Tale ei ac tm fvitt matrimonium:q» etia per originale peccatiivbideleta nierdt oriiia alia facraméta da ta ih ftatuinnocéti?:vt efus ligni vit? 8Cc. no potuitdeleri mfimo niii: vbi etia deletus eft flatus vidualis 8C virginalis. Ideo in bene

> dicrione rrytrimoniali did?. Deus per que mulier iungu? viro:& focietas pamdpaliter ordinata ea benedictióe donaf tqua? fola nec per onginalts peccati pena":nec per diluuii eft ablata fentétiildeo ficut ai venit diluuin fuper terra Noe ad archi cófugit:& lie falua?» tas efttficcòiugatiiminéte luxuries aliorii vitioriidiluuio: de q* busOfe§a'ui.Mendaciu/maledictu/fortd/adiilteriu undauerunt fuperterram. Confiigiant ad archam continentiae co *TD£» iugalis ne pereanfcquia ficut tunc fuper Noe cum intrauit archam cceli aperti fiit;fic de cedo fuperuenit his auxilium qui fancte. 8c ca ite viuuntin matrimonio: quibus deus paratus eft aperire cceld/ dumo feneftra arch? claufafif.vtnópateatpluui? ingreffus:idcfi diimodo caftum fit cónubium:& ita daufum vt ad ipra no pateat iibidinis 8C turpitudinis ingreffus. 4LQ_uintadignitas q? Maria mater ddhunc ordine intrarevo* luitdicet virgim'tatem feruare propofuiffet Nec pani facit ad de* corem matrimonii q> deus ex ea noluit carnem afiumere donee defponfata efietEft enim matrimonium ipfius virginis pallium fub quo fe occultabatdiuina maieftas& fecdabatdfabolodiib quo «lyfteria noftrae redemptionis oeddtauit principibus huius f cu* ii:& his qui indigni erant. V e illi qui talem mantellum vaftat: 8C luxuri? fua? turpitudine fedat V e etiam illis qui in cocubinatu &J fomicatione perfeuerant: eligentes potius effe in cofiifione dyabo ii q in ordine matris dei.Confiifio enim dyaboli eft flatus meretri <um:quae quandoqs peccant cum patre:quadoq? cum filio :quàdoqs ciiduobus fratribus vel cognatis:quandoqJCufolutis:qnq5 encoius gatis:qiiq5 cum reb'giofis: qua'doq? culeprofis. 4ESextadignitaseftq> omnis virtus quantumeunqs magna fit: immo edam ipfa virginitas(quis multum fit excellens)de matri monionafcitur.Propterquoddignamultum reputari debet ara tor talistex qua talis ac tantus fractus nafdtur: immo etiam ilke qui eft omnium origovirtutd matrimonio voluitelTefubfectus. Lucevi. Ideo non vituperent fuperbae virgines matrimonii cad

A i i

D e Matrimonio. ftiratèrn. Melius enim eft humile eomugium gfuperbayirginw tas. Vndefm Auguftinum Iohannis baptiftae ccekbatus non praefertur coniugali caflitati abrahe : 8i lie matrimonium imme* rito aliqn vfrgim'tati equaf. Exemplum in vitis patni de prefide* aquileie. & vxore fua.Cn eni vir qui'dà fanctus in deferto peteret a dno cui fimuis effet in gloria,Rnfum accepit cp illi prandi & vxo* ri fue^qui in caftitate matrimonii opti'me viuebat. Vnde Hiero. Laudo cóiugimquia virgines generatdego de fpinis rofarmde co xha margarita\Licet eni flatus virginitatis fit diginwttamé i fla tu matrimonii ita promote aliqn fua fallite operand fifeut in ftatit virginali.Inceddt eivia falutis cóiugati claudica'do vno pedetquia en integritate metis inceddtdicet no cd integritate corporis vbi # gines vtroqjpedeincedut. Cótingitadtqnqsdaudd velodusince dere q qui duobus pedib? vrif.Mar.ix.Bonu eft tibi claudii itroi* re in w'tam eterna c£duos pedes babenté mirti in gehenna" ignis. CiSeptima dignitas q> dns fua prefentia nuptias voluit honora* re vna cu marre fua: Se nobili ilio collegio apoftolorà fuoiy:cuf col legio nung fimile fuit. Vtinà in omnibus nuptiis inueniaf iefus. N6eniinuenitnTÌnnupriisdàdeftinis:quiavocat?erat iefus ad riuptias.In iflis aiit nó vocatunfed magis dyabolus princeps tene brara.Vnde Ioha.iii.Q_uimaleagit/odit lucè. Sed vbi inueniiit combinarli q> xps & maria in domibus repletis fordib? fomicatio nis 8c aduIteriicomederitfDyabolus potius indomib? eorriinha Mafccuidecorponbusfiusfacrifidaf^ viudt corpa fua deo facrificat: iuxta illud Roma.xii. O bfecro vos per miam deùvt exhibeatis mébra veflra hofliaviuenté:fic quilu brief viuunt corpora fua hoftiaprefentat dyabolo. Q_uó eni habi* taret de? vbi exercef opus illud quod plus deo fetet & angelis ei? g aliquod cadauer hoibus fetere poflitéPropter quoddeusvoluit i nuptiis primii miraculd tacere: & borni imo optimii vi'num dare. Primo vt oflenderet eas celebràdas effe ed gaudio/fed deo jjfen* te:qioa cd timore dni.Secddo vt oflenderet cuius virtutis fit mfi* monidan quo aqua vilis fit vind prfdofum. Sic eni opus carnale abfqj matrimonio vile efbfed cd matrimonio preciofum.Ideo in* felices flit cócubinarii qui aquà fetente vino preciofo preeligut:pa tius volétes exercere opus illud extra matrimoniu cd periculo da" nationis etern? 9 m matrimonio fine peccato.Infelices etià" fdt il* liquivind bonum & punì habét:& relinqudt illud proprauo quali ièlle mixto. Hi funt qui .pprias vxores habét & alienis adherent. Tertio vtfita pretendaapprobaretmatrimoniì flatu effelalubré

. Sermo.L F o . n i . córra totuitehereticos.Prius cnfmappfc^aucratflahi virginale cri de intemerata virginenafd voluit Secrido ftatri vidualé:cum ab anna vidua benedid voIuit:& fic non reflabat nifi vt hie appro baret matrimonii ftatri: exquo apparet inquolibet flato hominé rwffefaIuari.COetauadfgnitas eft matrimoniiifigurädo. Eigu rat eni tria.Prio cói'unctioné matris ecclefiae cii xp*o:de quo Ephe. v.Sacramétri hoc magmi efbego adt dico in xpo & in ecclefia.Se aido xpi vnioné cu aia fancta.Tercio vnioné humanitatis cri diui na namra. & crux ita mrid? femaf & honoratur: quia reprefen tat xpm crudO£ri:quomó debet honorari & folicite cuftodiri mfimo niri quod reprefentat xpm incarnatuVPropter cuius vnioné obfer uandà etiavoluit furi precurforé Iohanné baptiftä fubire martyri» umabherode adultero. <£Nona dignitas:quiade mfimonio naf a'turpulchrior 8£ pra*ciofior fruetus qui in mrido poflit imaginari quantri ad corp9 fcj proles.H abét eni cóiuges prole qua?,p eis orafe & pót eis effe caufa falutis & appodiamétii & baculus fenectutis. N ó eni eft aliqua arbor qua? generet fructii vnde poftea fuleiatur i nifi matrimonii arbor quae fructri gignitfuae feneeturis baculumti mo certe nulla res efttipreciofa:miusfruct9mediate velimedia te ex matrimonio n5 procecUtEx matrimonio eni gignriff hoies faneti:quipoftea oém fractrii eeclefia predofum refenit. Ideo ma ximehonorandri eftmatrimoniri.Honorädo eniipm:honoram? qui inftituit illud:immo qui inhonorat ipm feipm inhonorat q ex matrimonio proceffit. Et ideo laudädus eft omatus 8C apparatosi matrimonii quo paraf fponfa in nuptiis: drimodo cri difaetióe il» lud fiat:quia no oportet filiä vni 9 burgéfis ita omari ficut filiä vni us diuitis :fed in oibus differentia oportet effe f mvariorù ftatuum difterétias. Similiter generator inde filii hui 9 faeculùqiii poftea j? adoptioné firit filii dei.Si quis haberet vineà que. annuatim ferret mille modi as vini valdc amaret eä. Q_uätri ergo amädri eft mfi» monili vnde pueri procreätutfciipuer vnus piialeat toti vino ma di.Ideo matrimonili fignificaff Hiercxi. per oliuä vberé 8i fpecio fam8ifractiferà:&peragniplend cuibenedixitdris.Geri.xxvii. >

laudaf & approbaf. Na generationes cadi: fcj angeliipm appro* bant: imo multoties in $pria pfona cocurrerrit ad tractada matri» monia:vt patuit in rachaele qui tractauitcoiugiri inter thobia fit* niore&fara: &deange!o qra tractauiteria matrimonii inter io» feph & maria. Matth.i.quod nofedffet m'fi ftiiffet resdigmfffma. Nec mini criordjhetur ad reparatione ruin?angelice.Exmfimof»

A m

• ' ' D e Matrimonio. h'ìb enfgenerate fiiictiis qui in horreo paradffi condit*: & Iter àio ros angelom afaibitur. Eft eni matrimonili tanq ortus delitiard de quo colligit chorus angeloni augmcntii gaudii fui: vt patet in omnibus fanctis quifunt in paradifo ex ilio orto collectis. Eft eni matrimonili dragma decima perdita: ad qua accenfa lucerna diui nitatis in tefta humanitatis defcendit mnlier.i.more mulieris fua teneritudine cópatiens deus: vt eà recuparet. Cóputatis eni noué angeloni ordinibus pro noué dragmis no perditosmiatrimoniurn decima erat perdita.Decima aiit dei eft:& qui ea po^xit vel tura* tur facrilegus eft.Seciido cómendatur matrimonili fl^bliPa fide* libus:fed cria in eius approbatione nobifcu ccueniunt mfi'deles tà iudei q gentiles:qui inveneratione habuenit cóiugni: & filios qui de cóì'ugio no eràt procreati illegitimos ad fuccedendd iudicabat: immo fm legéveteré indigni iudicabàtur ingreflu templi.Deute. xxiii.Nó ingredietur man3er.i. de fcorto natus in ecdefii dei vfqj in decima generationé.In hoc etia cóueniiit fapf entiffimi nobifcu Vt Salomó Prouer.xix.Domus & diuiti§ dam? a parentib*:a dito vero .pprie vxorpmdens.Similiter 8i apfe in verbis ppofius. He bre.vlti.Honorabile connubiu 8i thorus immacula t*. Fornicato* res eni 8i adulteros iudicabit'deus.Ldanabit: immo ipe drls 8i in* fìitutor matrimonii ita ipm voluit honoraretqj voluit cord titular appellarf qui in matrimonio erant cónmcti: & ilio noie in omnib* benedictionibus antiqiris vti. Vnde Exo.iii.Deus patmm veltro rum:deus abràha*:deus yfaac:& de* iacob.Hocnomé miriteli ine temum:&' hoc memorialemeii ingeneratione&gcnerationemt immo ipe eft cuftos matrimonii: vtpatuit m abimelech cui comi nando preferuamt rie fedaret matrimonili abraheXìen .xx. Et fla gellauitpharaonem propter umile factum. Genoa».

D €ESed contra matrimonii dignitaté obiiciet atiquoni fuperbia di JAfimo* centiii matrimoniti no effe ita dignri aut borni ficut pdicatur:quia nium. in co tot mala infortunia/folidtudines/miferie/cafus/&' gemitus Vifis fo* vulgo chagrignemés ìhueniiitunqnrix pót homo cogitare: vt etia licitudini dicat apoftohis.i. Coiy.vii.Solutus es ab vxore: noli querere vxo b* mani* rem.Et in eodé.Si nupferit virgo nò peccam't:tribulationé eni ha* monii bebunthnmfmodi.Rfidettir q> certri eft no effeftatii ah'qué in mii quo tap* doi quo no fit aliqua miferia 8i tributario fpàliter quantii ad eorp* fectii effe Sitamématrimonioiunctiboraihabeantfundamentii:hoceftq» di'atur. erga deii fint reb'giofi fémando dottrina 8i mandata eras: tales le

«iter&ciipaucafolicitudine 8i vexatione poffunt prouiderefuo mefnagio:& viuere fìmul paofi'cecimi gaudio Si confolarionefpi

Sermo.I . \ : F o J I I L rituàli.Sedfi non pi? 8C religiofe cóuiuàt: fed fm delectaabnés SC cóplacentias SC voluptates mundi: &: caniis in delitiis& pompis faecu!i:nóeft mirdquadodimittdtded adferuiendd mudo fide? eosdimittat Se habeant plurima mala/gemitus &tribulationes. CE Vndecima dignitas eft o> matrimonili tàfojtffTimà eft defèn* fioadeo donata:q>hominédefenditexeapte quadyabol'edfor* tìus impugnat Iob.xli. Eortitudo eius in Iumbis eius. Habet eni 7

dyabolus cum hominem fortiterimpugnat carne hominis flipm . adiuuat ad&mptandu:vbiin aliis vitiis neminé habet adiutore. • GaKv.*Ca joconcupifcit aduerfus fpiritu: 8C fpiritus aduerfus car* nem. Aut ergo habet iuftd belhicaro contra fpiritum:& fic fruftra laborauerunt tot mdia fanctorum dimicàtes cum fpiritu tam ftre , nue contra carnem. Si iniuftu: tunc compefcenda eft ab omni re* < beIIionecontrafpiritum.Hocautem maxime fi'tper matrimoniti quando omnes bellatores Se omnis exercitus carnis uippeditatur Cuius exercitus(vt dicit Guilparifien.)prima facies eft primola motuum:fecunda delectationum: tertia confenfud:quarta opera: quinta confuetudinum: fexta excufationd:feptima defenfionum: octaua gloriationum de huiufmodiaiona dogmatijationd Se pre* dicationum:quibus dogmatijantur 8i praedicantur incentiua car* nis: decima eft impugnationum puritatis Se fanctfmoni? 8c muri diti? carais:fiue aperte detrahendo/feu difputando/infidiàdo/de* cipiendo:velvim vel violétiam inferendo. Prima ades minima habet culp?:fecuda plus:tertiaamplius:& fìcafcendédo cui' adeì regina& dux eft eamalis voluptas. CLDuodedma dignitas:^ natura matrimonium ipm veneratur 8C colit;adeo vt natura videaturipfum matrimonium inftituilTe: ^apparetincoIumbis/turtin-il)us/ciconiis/8<:vrfìs:qn?immobi* liter videntur ipfum matrimonium obferaaren'mmo natura tam honeftum reddidit matrimoniumrvt ex eius contrario vitio 8C fee ditate eius appareat quanta fit dignitas & honeftas in eonta vtvi deatur effe dpdfdamine legis naturalis. Fecit infuper natura vt voxmulieris effetgradlior Se excelfior in duplo ad vocem viri:vt vult Ariftotafn libro de probleu.Q_uae proportio dupla eft inter oés .pportiones optima 8c fuauior :jj didi dyapafonJn quo voluit natura infinuare optima effe viri & mulieris coniuuctfoné. Et fi dicatur. Si matrimonium fit ita dignu: mirabile eft ep ßdicatores SC facerdotes no fimt in tali" dignitate promoti.Rnfio.& fi mf imo nium fit laude dignum: magis tamen virginitatis ftatf: quia fra Hief .Nupti? replét terrä:iuxta illud.Crefcite Si ndnplicamini:&;

A-ini

Dc Matrimonies ttpIetetefra:viYginitas vero replet paradiftrm. Scquatut'en! vit* gmesagnuquocuefient/fiue in caelo fiue in terra. Apo.vi.Sieni tarn abhomiiiabniseftfomicatiovelctiaadulteriurndetecturn: § honorandus eft thorus immaculatus:dequo thema.Honorabi» leconnubium&c. <

C De eodern fermo.If.per thema praecedens. A I ^ M B ^ j Veripofiet en omni tpe multiplicenf hoiestcur no orfii

Nuptia?. tf^^wtcmPore fiimt nupti?:quare ter in anno inhibenf .'fcj tpe Cluare \ vll/JfadueV/ 8C quadragefime;. et p tres hebdor^daseante re trib^anni B s ^ ^ f f l u m fanctiiobanis baptiftemoimediate triced circa pe tpib 9 non thecoftemvt habef.xxxiii.q.iiii.no oportet. Sieni honorabile eft celebranf conubiu:cur tihonorabili'tpeinhibef.Rndetur primo qmoomi riuptiae. tpe bonu eft platare arbores fmctiferas.Eft eni tps plantadi 8C tps

eueHendi.Eccls.iii.Nec eft tps inferendi fp:fed eft ad hoc fpeciale tps agricolis deputatii. Sicnecometempusexpeditad plantadu 8c mferendu plantas matrimonii: fed ficut eft ab ecclefia ordinatu In matrimonio eniiiuerif vnus fexus in alio: ficut ramus infern* in vno truco: diuifo tn pus ab arbore ramo.Sic in mf imonio iugii tur duo in vmi ad portandii bonu fructdmo degenere vel filueftre. Lignum enin6infertudegenerefolctportarefructd:n6 ficinfertii In qua infertione feparanf ambo a patre & matre: vt lint duo in carne vna. Dico keddo q> his tnbus tpibus ceffat ecclefia ccuenieV ter j)pter trium tpmrepr^fentatione.primo tps quadragefim? re pfentat tps luctusanquo Iugemus cafum Ad? & ca(um noftrrim ipo:&" cofequeter pericula in qua? .ppter haeefneidimus. Tpe aute penculoru no eftgaudendu: fed lachrymandu magis &orandum Ideo ccuenie'ter ecclefia illo tpe quo deflet fua peccata: 8C timet pe ricula no vacatgaudiis nuptiaru. Etcofbrmiter ad hocdicdt&to fulunt doctores a> tpe illo quo periditatur homo vel bellis:vel ifbr mniis vacare debet a deli'tiis vxoris.Vnde Damaf.i.fenten.didt q> Noedum per annii fitit in archa cu periculo marismo habitauit cum vxore fua;neqs filii eius cum vxoribus eord/fed feparati era'f i immo & animalia cuncta:guis eflent fimul mafculus 8C fcrmina/ non fe tctigerunt in archa:fed caftaefe habuenit. Cu em per annd integrum faerunt in archamon legiitur inexitu fuifle muftiplica* ta.Vndeait q> fcriptura cu loquitur de ingrefiu Noe in archa.Dis xit ingreffi funt in archam Noe SC filii ei?:& deide fubdit quafi fe* orfum:& vxor eius 8c vxores filiorum eius.Sed in recefTuafrvide 'tur dicerefcriptura:fcil5 egrederetu 8C vxor tua umctim fcjad ba* bitandum:^ Miituf &raores^onim tuorania'ta vtque. diuifun

Sermo.II. Fo*Vt loquitur m ingteffii arch? cóiungatcos in cxihtNon ficmodo go* tcsarmomminbeUommpcriculis:quifeairn ducunt rhcrctrices public? vieti a mulieribus & concubinis fuis.Vn & Hanibal ftre* nuiflimus miles inter caetera laudator cp meretrices minime diü> gebatHine Hieronymus fuper zacharia diat temporibus tàbula tionis & luctus non debere fapientem inferuire openbus nuptias Zacha,xii.PIangent ten?:famili? & familiae feorfum:famili? do m? dauid feorfuj : & mulieres eoiy feorfum:fämili? dorn? Nathä feorfumic^iulieres eoni feorfumtomes fàmili? feorfum: SCwu* lieres ebiufeorfum. Ideo ilio tpe quadragefim? ceffantomia ca'ti» caletiti?.Secundo tempus aduentus reRfentat tempus abfentiae fponfian quo maxime defiderat fponfa fpefi aduentii: &quotidie per fi lios fuos muocat vt veniat No auté vaare debet fpófa fide* Iis delitiis fuis in abfentia fponfi fui.Et ficut fponfa(vt inquit Cri* foftomus)qu?ritafuperuenientibus &tranfeuntibus quando ve niet fponfus: fic fponfa ecclefia tempore aduentus eum qu?rit i le* ctione jjphetarum quos tunc legit: & qui de hoc certam habuenlt reuelationem. Ideo in memoria fponfi abfentis: fed defideratiec* defia tue temporis ordinat fuos filios a nuptiis abftinere. Et quia fponfa in huiufmodi expectatione affligitS fubticet aliqua letitiae cantica. Sed quia ccrtitudcWpei eam aliqualiter exhilarata'deo ali qua canticaletiti? retinet. Tertio tps pafchae per octo dies: 8i tps afeenfionis & penthecoftes repr?fenta"tillà gloria: in qua(ficut di* cit dns)erimus fiait angeh" dei qui nec nubét/nec nubenf.Lu.xx. Ideo in ilio tempore prohibet ecclefia nuptias celebraraPrimuirt tempus eft tnbulan'onis.Secundü recóciliatióis. Tertiri glorifica tionis: in quo videbim9 eii ficuti eft i diuinitate fcj & humanitate quädemaria afiumpfit. Adquäcöucrtamur dicétes Aue. fkNota cp populus tenetur ea maxime feire quae fuu" ftatum con* eernunt:quia fi in eis errent/nó excufat negligentia. Q_uilibet eni tenetur cogitare ea quae ad fta tu fun dignofeuntur per tinere.Q_ùi B enim errat ignorantia iuris coram deo minime excufatur:ficutiu Mfimcw dex errans per ignorantia eonim quae ad officium fuum fpeetàfcfì nium. promulgetfàlfam fententiäignoranter:obligaturilliquiIefus eft Licet ma adintereffe. Ideo quia mulieres & viri debent maxime inftruf in teria mfi his quae concernunt ftatum fuum :proptereahuicmateri? maxi* monii vi me debent intendere. Qz fi dixeris materiameffepinguermvix deaf pin* poffe loqui de ea honeft?.Bico <$ praedicator de eà loquidebet ca* guis:p6t ft? &honeft?:quia eloquia dominicafta.Si taméverbum aliquod tri de ea R excedat in predicatore fupportari debet: quia hoc d'ebes confiderà dicator ca

fte loqui.

* ^ 1 D e Matrimonio. reqsnSanimo inhorìefto:fed excharitate ea profère. Meli? eî eie vt cibi dicane" ìtelligibiliter peccata & defectus tui:g ornatis tibia & fucate. Se obfcurç.Nec eft pingui's materia de matrimonio log : fed honefta Se fancta:quia Hebre.vlti.Honorabile connubùim Si thorns immaculatus.

C Hic dicendo" eft de effectuais matrimonmquì funt feptem.Pri M rimo* mus eft gratiç facramétalis coilatio. In aliis enîfacramentis dar! nium. vnigratia.Inhocveroduobus:&aliquando vnieorum $ pteralte Septé e& rius bom'tatê confertur gratiamaior: verbi gratia. Stoui's multiî fece? nui* bonus defponfet mulierem honeftam Se moribus adoi^atamullç moraï. melior propteream efficitur. Vnde Ecch'.xxvi. Gratia fup gram

mulier fancca Se pudorata. Carbo enim viuus mortuiî fufatat P ILSed ad hoc q? hanc gratiam percipiant quattuor côditiones re*

M f imo* quimntur.Primo q> cótrahehs no lit in peccato mortali. Alioquin nium. accedit fictus:& addit peccatum peccato. Vnde Se punitur qui ad Q_uattu* nuptias acceffit non habens veftem nuptialem. Matth.xxiï. N â or ccdirio vtvultfcotus in.ini.Nó folum lponfus'&: fponfa funt fufcipientes nes reqfi* facramentiî:fed etiam fibiipis miiuftrantes per mutuum eonî có te ad pei* fenfuirulicet hoc aliquando faciant parentes pro filris:& lie gerunt piëdiîgra vices duonî fcil3 miniftri facramenti Si fufeipientis: Se ita duplice tiâ dei in gratiam acquirunt/nifi obftet peccatum. Ideo debet preuenire be mìimos nedictionis fufeeptioné fancta confeflione: non in die quo nubunt nio. vel die prçcedenri/fèd longe antervtfi quid forte periculivelobfta

culi inueniatfacerdos quo matrimonium contrahi no poffitlegi* rimeuriucniat modum finefcandalo vtdiffoluacur. Q.uâdoa? enî veniunt ad confeflì'onem ita tardetq» vel non audent confi'teri pec catum quodforte cum macrefponfc: vel amica fponfç/vel cum fo rore eius commiferunt Vel fi dicunt:non dimittunt contrahere,p pter pudorem: vel forte confeffor non eft fatis idoneus ad ifta co* gnofcenda:& tunc fe periodo exponunt: cui vix aut nunq pot me* dicina adhiberi.Nec eft ibiverum matrimonium:fed diffolutio SC fornicatio tecta mantello matrimonii. Secûdo requiritur q> no lit inter eos cofanguineitas:vel affinitas fpirituahs aut camalistquia tunc ibi effet fornicatio: 8i grauiflime pecearent/vel ambo vel al* ter eorum hoccognofcens.Tertio q> non intemeniatvotum conti nentiç:quiafi lìtfolénedirimit matrimonium: & contrahendi! &" iam contractum. Si vero non fit foléne hoc multipliciter fieri pot Quandoqs inter partes contrahentes:&tunc peccant mortaliter quotiésalteralteridebitumpetitautreddit. Necintalimatrimo nio fperanda eft temporali'uprofperitas: qui ficdeotlludunta quo:

. Sermo.IL Fo.VI» omite bonum recípiunt Vel'alter eorum kit huwfmodiVotùcó* tinenti? quod fecit fola fponfa: vel econuerfo.Et fic vterqs contra* hendo peccatmortaliter.Vn9 quiavotumfrangit &feimpoflibi Ii'tat ad votum reddendum. Alius quia fcienter altera partem pec care facitquáfaluaredebueratEtfimilitcr peccát quítales tradúc nuptunquia RomaxNofoIumfcjexcludufaregno deiquimor* talia fariúdfed etiam qui confentiunt fadentibus. Et propter hoc debent matres Sí parétes monere liberos fuos ne fáciles lint ad vo uendum:q& fepe votum ex indifcreta deuotione procedit: quod dum ofevyfcorde expreffum eft/illaqueat.Sed cum recedit illa de uotio:tunc vel non airant de voto vel penitent:&vix poteft eis da ri confilium vel fubuentio.Quarto requintur ne cfamdeftin? nu* ptias celebrent/fed benedictionem in facie ecclefi? recipiant: quia fm Guil.fuper Raimundiná videtur peccare quiante benedictio* nem cognofdt vxorem fuam in Iocis vbi cófuetum eft benedictio nem adhiberi. <CEt fi queratur circa iflum primum effectum: cii E omnia faaamentaconferantgratíam ex conformiate ad paffio* Mfimo* nemchrífti&virtuteeiufdemtquomodomatrimonium confert nium. gratiamtetiam per facramenta conformamur paffioni chrifti qu§ Q u ó ma tuitpenalis:matrimoniumautem delectabilcRefpondetTho* trimoniif mas:q> licet matrímonium non conformeturpafiioni chrifti quo eófomia? ad penarmtñ bene quo ad caufam paflVonis : fcilicet propter chad* pa filoni tatemnimiamper quamproecclefia fibiinfponfamcottiungen* chrifti. da palfus eft.Seamdo quia ficut in cmcegenuit cum dolorib9 ma* ximis filios ecdefiae fu?:ficin matrimonio eft conformitas adpaf fionem: quia ordinata ad generandum liberos faeculi: quipoftea funt filii ecdeiìa?.Tcrtib quia ficut in paflì'óe crucifua? adhefit vfq* ad mortem:necpropter quecunq? promiffa earn dimififcfic confor máf paffióicóiuges:eo q> vinculó" míimonii vfq? ad morte pdurat C Secúdus matrimonii effectus jcedit ex ifto: fcj diminutio ?cu E pifcéti? carnalis pp£ collata gratia". V t enívult Bona.iiii.di.xxvi Míúno* Tripliciter gfa facramétalis mf imonii idinat ad copula camis có nium. tra triplice cócupifcéti? iordinatibné:&fic tripli: diminuitpcupifcé Qigfa fa dà camis.Prio ei pcupifcétia idinat ad mitas mulieres.Luxurio* cramétaf fus ei no eft vna ptcnt^fj idifferéf fe ad oés extédit pcupifcéda ei 9 mf imo Lup 9 ei oinlefurtim ingreffus^uis fibiTufficeret vna onis:oés ta nii triple fi licentiam habeat fuffocat Si ftrangulatJn mfim omo aiit datur diminuit gratia hominiad copula fingularétvtfc foli vxori velitpiungi:& cócupifcé ficconcupifcétiam in fediminramanifeft?; cognofdt. Secndocon tía camis aipifcétia indj'nat ad delectations no ad vülitgt?, Luxurious eoi

t 'l D e Matrimonio. non vult nifi fuo appctituifatiffacere. Sicut enfgulofiishbefnas frequentafcvt fatiflfadat gul? fu? nò Curaus de vtìlitate fua/fcd oia confumés.Siclubricus frequétat bordellos vt libidini fu? cui infet uitfatilfadafcnócuràsdevrilitate domus fua?.Sedinmatrimo* mo datur gratia vt no recognofcatvxorem:nifi propter prole inde Juturamxófiderans ex eadem cóiunrtione multas domui fu? vtù litates accedere/Terrio cócupifcétia faft idium'generatpoft adim pledonem eius. Vndeluxunofuspoftqcognouit vna:cómuniter eam refpuft:& ad aliam vadit/nec prima dilig it: vt pMait in amò filiodauidpoftqinceflumcómifit cum forare fuathaì|ar.n ,.Re, xiii.In matrimonio vero datur vtfempervelit effe aivna:& ita exdudimr per copula infeparabilé:& fic manifefte diminuì'tur co* cupifcéda.CSed dices fi matrimonili pcupifcédam diminuat bo tuim ergo effetvtvirgines 8C pr?fbyteri cótraherenfr.vt in eis dimi nueretur huiufmodi cócupifcétia. Rndet thomas hoc veni effe: lì nó effet aliud efficadus remeduLNà plus diminuir? cócupifccntia per opera fpiritualia:&" per carnis mortificatìoné q per ppne vxo*

G ris cognitionem. CEDico fedo q> nó nubnt facerdotes ppter mul* Sacerdos ras raufas.Primaefhqufaordinant? ad cófeaandii corpus xpì':8£ Q_uare fi adminiftrandiipopuloecclefiaefacraméta. Etquia iftadebentin nubrit fa* omni puntate & madida exerceri & in deuotione:quànó ita pof* cerdotes. funt habere in matrimonio ficut extra.i.Coiy. vii. Q_ui finevxore

eft foliritus eft quae dm' funt:quomó placeat deo. Q.ui ant ai vxo* re eft:folia'tus eft quae funt miidùquomó placeat vxori/& diuifus eftglo.partim feruiés deo & partim mundo quantiicunq? bene vi* uat i matrimonio. Vnde 8c in lege antiqua i qua facerdohi digiii» tasnóerattantaficutnuncxpianoiytpeqiiominiftrabat intéplo a copula fuaram vxoru ceffabàt. Seid iter um dices q> in principio ecdefi? apKu'mmo fanctus petras & multi alii pr?fbyteri cótraxe» rant:& ita mie poffuntDico q> qui cótraxeràt erat in paruo nume ro:& anteq ad lege xpianä cóuerterét?cótraxeràt:&" in eis erat ma gna perfecrio qua vxoribus vtebät? fobri? 8C caftae. Nec tiic eccita ita erat dotata redditibus ficut mie: ideo tiic nó erat ita magnimi

f pericufum abufus ficutnunc. Sed dices q> moderniprefbyterimic \ . non cuftodiunt caftitaté. Dico q> fi fint aliqui malümulti etiä funt ' boni &cafti.SeddicuntcpcogmiturilludmaInfacere: quia nó pof

flit abftinercDico q> falfum dioifcfed hoc eft tantiimodo eoiy ma ; lavolutas. Etfidimitterètfomavina&rdelitiasflinducuthmói

voluptatesi&puerfariitermulieres/facilepoffentcaftitatéobf^ «atcPreterea/i ,p qualibetvice q cómitterenttale pctmdarefeia

Setmo.II. F0.VII. pena arhìtfécli mediä'parte pecunie coni: vel fdndetef vnùs digi bis ipi bene abftiherét:& tamé modo qn hoc fadiit perdüt corpus & aiamau'fi deus eora habeat pietaté.Sed fòrte itera di'cis degras ris o> cótrahut Dico q> eis ex hoc male ptìgi*t:quia ficut didt bona uentu.propterhocperdidenitinteUectófacrarii fcn'pturarti &de* uenerat in plures errores. V i i Auguft in?.Nihil tam impeditin* tellectn" facraralitterani ficut matrimomn. Hinctulliusaiebatfc no poffevacare mulieri & philofophi^Secuda caufa eft vt melius cuftodigt fi'd&'tatem fu§ fpófe- ecclefia? qua depredarétur maritati vtdarétfui$vxoribus &filiis:vtfàdebatproditor iudastargenttc faatäxpo furtimacdpiens & dans vxori.Ite& muU'eresfuis viris fuggererét rapere/facere fraudes/mercari/& preterire ornia mare» data dei:ficut fedt Ada qui de pomo maluit comedere córra dei ß ceptii .ppter fu? mulieris volutatéjté bona ecdefie funt bona pau pera:& tucexponerenf adpromouédiipueros eoni& fraudarenf! pauperes:& facile cómitterétur fymonie.Tertia ratio'.quia curati & prejadhabét prole fpiritualétfcj fubditos fuos quos ad exemplii patra carnaliu debét duldter caftigare p códignà correetionem:& fanctiflim e docere p deuotä predicationé:& fane nutrire p bonum exemplii & orationé:qua? oniia melius perfid'pofiitnt extra matti monùi q intra. Primo quia diffidle eft q> homo fit fpiritualis iter onera matrimonii & folicitudinesmec ita perfect? conuerfari/nec ita puras habere orationes: vt vult apls ficut in principio allegata eft. Secódo i predfcarióe faciliter impedirétur: quia folidtudo mu liera 8C puerora tacerei eos cupidos 8c auaros & carnalif & muda* n§ diligere fua prole fpiritualé:deinde miidanus timor faceret eos dubitare maiorestadularimediisj&fpemereminores.Etper hoc ornis correctio & pra?dicatio effetdiflìmulata 8c corrapta. Et ,pp6 hoc(vt di'cit Gerfon)muItiiexpediret:vt predicatores exéplopait li nihil acciperéf.quia eora predicatio magis reputaref :quia lepe per hocq» predicator capìtad ornes manus:diffimulaturvitia que, debét impugnare CTert ius matrimonii effert9 efftriplex matrimonii bonmquae funtfi'des/proles/&: faaamétmde quibtts ampb'us dicefi fequéti* bus.Fides:vtfc5neuterah'enomaculefthoro.Saaamétuatltvti diuifibiliter 8i fine feparatióe vnianf. Proles vero:vt ad eultu dei educetur.Nec hoc bonum prolfs eft in obli'garióe ficut duo prima fedfolum fubcondi'rione:fc3fieueniatq>fufcipiatur cumgfaram actione&reIigiofe educetur.Pót enim mub'er vel vir fterilis effe. H Iftaautftenlitas pótmultis decaufis códngere.primo^ptergto Stenli'taf

- „ D e Matrimonio ? O^ftcrili riamdeuvteorltigit^ tas in mu deus miraculofe eis aperiret vuluà: 8C daret prole fanctä 8C mudo [iere pót mirabilé:ficut Separtus videbatur fupra naturà.Seamdo hoc con multipli: tingit quandocp ad humiliationé:vt contigit in rachel quae fterilis cótfngere erafcEt quia magis erat a viro dilectame fororejuiä conténeret/fo*

eta eft fterilis vfqs ad vifitan'onédei. Tertio in pena alicuius peti: Vt patuit in Michol: jj quia derifit dauid q ludebat corà archa dni facta eft fterilis vfq? in die mortis fu?. Q.uarto ad augendu gratta ùiconiugatis.Tunc eni cóiugatìferuétius orant prcf§rol$haben* da:& ipam habità quia cu difficultate habuerdttmagfe foliate nu triunt &: inftruunt in moribustvt patuit in parentib? feti Nicolai. Quinto h?c fterilitas naturaliter aduenit propter faluté coniuga* toru:qui fi prole haberent/vel fpemerent dea vt cógregarentdiui* tias contra dei pr?ceptó" per fas SC nefas vt ditarét proléaiec efient mifericordes i paupes.qui prole nó habita/multa bona faciut:vel 1ìbaberentprolé/forfitàeffetpelTima.Melius eni eftnóhabere r» lem q habere SC eflenequiEft eni f m Auguftinn in matrimonio 3plesded no eft femper bond matrimonii/nifi fit bona proles. V n invitalohanniselemofinarii Iegitarq> quidam diuesrogauited vtfanaretui? fterilitas vxoris fu?: vtfic habere pofletfiliumtquod &fedtNatus ergo filius vfqsad.xii.annum creuit:quiambulans iurta fluuiumi eo dimerfus eft.Q_uo audito pater pucriincefian* ter infeftabat virum dei dicens: cp vellet q> nunq ei locutus eflet jj tanta trifticia habenda.Cuireuelatum eft per noctem:vt non am plius fanctum virum infeftaret:&: q? per pr?ces eius libi ablat' fue rat 8c faluatus: qui fi vixiflet pellimus euafiflet SC perditiffimus. Sexto procurator haec fterilitas per artempeflimam.Q.uaedarri enim mulieres nimium ftringendo conftringunt fevt pulchriores SC graciliores appareant:& fic interius indifponuntur membra ad Rifcipiendum fernen. Cluandocp vero per venena SC potiones pro curant obortiuum:quod eft vitium peffinra SC abhpminabile. Ob ligantur enim vir Sc mulier pro femper Se ad femper non impedi* re iftud bonum fludiofe. Q.uandoq? etiam hoc procedit ex nimio coftu:ficut in meretricibus contingit:qu? fm Albertum funt iteri les:eocpmatrixpercótinuam fufceptionemfeminis fitrarnisflu ens:&ideo nópoteftretinere fernen cóuenieris generationi.Ideo valde infelices funt meretrices quae operi carnali intendunt:&: ex* ponendofeomnibus itafeinquinà"t/q>indign?funtvtdeteisde* fructum prolis. Mira fatuitasnon ceflänt feminaredicetvideät fe nullumfructum inde coUi'gere. Habent eni meretricesin mundo

Sermo.II. Fo.VIH* ifto officia ùigulandi homines denario 8i denano.Vix iuenit: ali quis inter latrones:qui tale offidd velit habere. Ip? enr funt adius trices dàìiarionfs human? ficut &demones.Q,uid dicét in die in* dicii ca queretur ab eis vbi funt filii earum.Ipe eni damnabunff qfi eosocdderint Expone'do eni fe omnibus quali ftiffocauerunteos Sed dices:ftcnli'tas me? vxons bond matrimonii impedit: fcj lis fecuditaté:& ita in agro ftenlifeminare no poffumt&quicqufd agà/inde null9 ftuctus fuccrefcftergo caufa fterilftatis dirimi debj matrimonii. Rndeftir q? nonfolri ftuctus prob's eft caufa/fiuebos numatn'mj fimfed eria' peccati rem edimelongatio prohibitarum turpitudintfm:& facramentdquod eftfignn fpdalis cóiugiiai? SC dei.Ideo .ppter hoc non eft difFokendri matrimonii". CQ_uartus effectus matrimonii eft decor inactu mf imonii:qui alas ellet actus turpitudinismifi a matrimonio excufaref. NulluS eni prudés voldtarie debet pati iactnramifi pro recópéfatióe equa» lis boni vel maiorisrfed in cciunctc'e maris Si faemine rónis iactu -ra acddit:triquia ratio abforbefttriqnfa caro tributationéparitur. i.Coiy.vii.Xdquia null? pro tue pphetard gf ? cóferun£:ergoex* pectaridebétp matrimonidilla tria bona ad recópenfatfoné tallii Licet eni(vtinqm't Altifff.)primi motuscamalesno poffintex-toto eiid:tn in matrimonio fint tribntarii:quia de eis accipidt ccV luges meritd Si prolé:& act9 iuftrci? bonostficnt filii ifraetiebufe* os no potnerdt elicere de terra fcta:fed fecerdt eos tributaries. 4L Q_uint9 effect9 mfimonii eftjsuifio fiue .porratie* enixarmeda catio Iiberoi cuftodia & emditio eoiy: 8i tota fequés .puifio ео г 8i hereditatddeterminatio q ad fuccefforesaiifi eét mfimonirioia effentcómfa.Primo no curare? mulieres iptu:fed dimitteréf ipro nife 8i mifer?.Nricarit ita .puidet4 q> fict expéfe excefii'u?.Nec ita educaréff liberi/fed dimitteréf. Df ei de fifiis extra mnmpnidge niris.ceft vng auatage.Nec cóiter bene iftniunf шеф eis benejsui dei: :пеф fdref quis deberet effe fucceffor i h?redftate 8i bonis acq; litis ppatré Si matré.Hecenioia ex matrimonio dependét tfjSextus effect9 eft domorri edificario:fàmib'ard agatio:mul tiplicatio duitató:cógregatio populord Si adunario.Eft entmatr* monid vnd ficut ftipes qui pla"tatus in terra fepe reuerf as in terrà mulriplicafevineà vniSicftipes vni9 matrimonii .ptemfepe ge­nerane multipli'catvnam regionem. Vnde 8i apnd romanos pro. tetarinid eft qtiifingulis annis prolificabant/non ibant ad bcUatvfc poffent prolem generare que poffet muto'pucareteaamj&fupple »et«u:eremptommbeUQriumenaii.. . , .

D e Matrimonio. inSeptìmus effeebß efl: cr>arìtatis(lihUab^ tio:beüoni fedariotregnorum pacifi'catio. Vnde in die foléni nu* ptiaradiuimtatis & humanitatis xpicantauenit angeli. Et inter ra pax hoibns 8ic. Nihil tarne periculöfius & dänabili9 q inter pa rentes & per matrimonia affines iurgia c5moueri:quia nihil perì culofins q cumeo bellum gerere cu quo familiariter vixeris.Nul* Iii eni peius bellum qinteftinü. Vnde cn danaus-Lfilias haberet 8C egyptus filius fratris fui.l.fili'os i8c fila fiü'as alteri9 accepiffent in matrimonio :doIo danai fili? eius interfecerunt vn$ hocte oés fi* li os egypti.Et fic vide? quanta" fit pendila inter eos%iicltaritaté SC amore in matrimonio no habent.Hec"Orofius.i.li.&ii.

CC Sermo tertius de eodem per thema precedens. A ^ " g f ^ ^ V e m n t quidà dictitadani 8C martiani 8i patarenùqiri

Mupda?. U l a la ppixerunt homies in ftatu coniugali no poffe faluari: qui De h?re* M |£gg| gab ecdelia tanq haeretid reprobati funt 8C condénati. Et deis q pro isas^sirbrlitä funt illi:de quibus apfe.i. Thimo.v.Spiiuanctus hibét nu * manifeft? didt q> in nouiffimis tpibus difeedét quida* a fide atten* bere, dentes fpiriribus erroris & doctrinis demonioni in ypocrifi Ioqué"

tiù mendacia. Prohibentiii nubere &fc.Cii enifuerit actor &f inftì tutor cóiuginvtpatj Gen.ii.Dicere cóiugùì effe peccato effet affé rere den fuiffe auctoré peccatùquod eft maxima blafphemia. Oés cria pen? fanctiffimi viri veteris teftaméri fiieràt cóiugatùnó folcì adà* primus pater nofterded 8C Enoch traflatus in paradifum ter* reftrem. Noe etiä qui preferuatus fuit in diluuio. Illi tres ghofiffi* mipatriarch?/abrahä/yfaac/8iiacob: prudétiffimus &fcriffimus |"ofeph:moyfes legiflatorquideiiper effentiàvidere meruit in hac vita.Cantor fpnffancti dauid. Ezechias qui fedt redire fole in cee» Io.x.lineis.Optimus ili? iofias.Deniq? & ipa dni mater maria de fponfatafiiitiofephded nóper hoiem/fed opere fpiiffancti impre* gnata.Matth.i. Q.uod eni in ea natii eft de fpu fancto efbvt ficut prima caufa min? humani generis fuit mulier eua piugata: &tiic virgo:fic & mulier effet caufa nf? reparations &vit? maria defpò* fata & femper virgoteuius filius volirit nuptiis in diana galile? irt terceffeprimo fuo miraculo eas approbans:&hocperman? inter ceffioneiruad quàrecurramus SCc.

B IL Ad hocq> fint honorabiles nupti? neceffarius eft finis honora* Jvlfimo* biIis.Si eni finis fit de genere bononi honeftù tnc actus matrimo* nium. nialis cii c?teris debitis circnftantiis erit honefR Et ideo pro niic Q2 cotra« videndu eft dec5tractumatrimonii:fcil3 grada cuius debeat fieri. et 9 mata Ciraquodponüturquinqscódufione&Primacondufio.Adma»

Sermo.III. Fo .IX. inmorun reqmrif ad hoc ej> fit honorabiliterfacta $ n5 ;ppter aua monii no ria'acótrahaturn'tavt^pterdiuitias nóprincipahtcrfibiafiiimat deb3 fieri vxoré.Et hums ratio eft: quia nulla fincera 8i firma armaria fiida .ppter aua ri poteflin tranfitonis rebus fccaducis: fed iftatpaha bona varia riaam. -bilia funta'deo his ceffanhbusceffatamicitia. VndeEthico.vitf. Amici's extatibus propter bonii delectabi'le fiue vtile:hiric ceffan* te ceffat amidtia.Tales eni no maritanf :fed eortibona que ama€ Hiercptra louiiuanu lia.Cii a martia filia cathonis fapiétis ìunio , re"qu?rere&cur poft amùTum vini nó nuberet Rndit fe no ihueni re vira qùjffe magis vellet q fua. Et inde eft q> .ppter diuitias mul* tiaffumutfibf vxoresmonbusfufsnó cóueniétes nec etati. Affu* mut eni qnq? libi vini idiota kcet diuité: & defponfant filia fuà di* uitiis illius.Et tame vt plurimo ill? prodiga cófumitillas diuitias Vnde cacuiufdaphilofophifilia in cóiugiii a duob': fcja paupere fed fapiente:& a fluito/fed diuite peteref.Requifitus quare no de diflet filia fuidiuiti. Rndit fe malie dare filià fuà viro indigéri pe* C=E^& arnia q pecuni? indigéri viro. Hincfabulofe dicif cpordinatiifuit in conalio auiii:vt ad proaeandiigrandiores aues affumeretfibi aquila ftrutioné in matrimonili: fed ab aquila coperto q> comede* bat terni & cahbé:& q> indifferéter lìngula deuorabat/factu eft di» nortium. Vndeapfe.i.Co9?.v. Scripfi vobis ne cómiTceaminifòr mcariis huius miidùaut auari9:autrapacibus.Dim'alis enim eft hec coniunctio;*Vnde hieronim? cótra ibuinianii.Pauperé vxoré alere/difficile eft:diuité ferre/tormétii:quia ,ppt' diuitias qs appou tant graues fut mariris & eis improperàt:fub quo pretextu volut eis dominariJude mulieres fepe fequiitur pditioné natur? tortuo fea.coft? tortuof? dequafact? lunt. Aliqn córingft etiaq» affumiit fibi,difterentes etate: vt vetulus iuuécula 8i ecóuerfo: vtfua fotta defpófet:ficut vulgo dicifolet:quod efl ridiculti & derifio facramé* ti matrimonii:& vt videt*cótra prima eius inflitutioné.. Vnde dì ctii efl a dno GenaùQ_n matrimoniiiiriftituitfaciam9 ei adiuto* ria limile fìbi: iftud aiit eftpenitus diffimile, Preterea inter tales nó pót effe perfecta amoris cóglutinatio. Non eni bene pót vetus furculus inferi cu iuueni pianta. Et ideo male pingunt qui iofeph vini mari? vetulii pingiit: a i ipe tue iuuenis effet.No eft ni intelli gendii quia in matrimonio min? prindpak'ter: 8C tanq feoidarius finis honeft?qu?rantv diuiri?:etiamfinequib?nó cótraheretfma* trimonùuvtfcj fupportenfT onera mfimomi:&vt,ples meli? edu , cef :& vtpoffint honelli? viuere: & magis let£ Si fesh'eiter feruire deo,Suterudi'uiti?organafceUatótis: vtdidt Arifto. Etbicoa'.

De Matrimonio. C | £ Secunda ccyufío.Ewiscótrahenri

SVlfimoí ri infuperbiá:vtfc5 contrahantminores cûmaioribusfm différé* -nium. . tesftatusatavtviracdpiatvxoréquaeadftatuTtó^ Qs ¿Jpter ecóuerfo:fiait núc agricole quçrat filias fuas filiis burgenfiíi defpó (afta non farí& burgenfesnob¿libus:pariiantnihildeprolecurates:dám5 debí pira magnas in fuis habiribus babeát caudas & joñas deauratas:&vo hi matris cenf dñiveldñc.Has enínecatfuperbia. Etqñqj cótingit ç rufti* moruinn Cus dì nobili muliere iungaf :quod multorü fepe eft caufa malorç?

Primo fequutur odia.Ná Eccn'.xiii.Orñe aial dtligrt Obi firn ile 8¿ ad fibi limile cóiungif.Ideo per oppofitiî:quia ibidifíMrleípiuní guntur fe mutuo odiüt.Si fimih'tudo eft caufa amoristdrffimilitu do ifta erit odü caufa.Iob.xxxviü.Nunquid poteris oóumgere mi cates ptyadesmobílé cu ruftidsé qaafi díceret nó.Secúdo fequin? i ter eos opprobria & lites. Vnus ení alia vocat rufticá: alia vocat eum mifera & coquina 8C indigente. Diuerfe ení códitionis aíatia non debentadinuicécopulari:vt dici? Lmi.xix^ccñ'.xih'.Pódus? fuper fe tollifcqui altibri fe c6icat.Ité Leui.xix.predpit\Nó feres agra tuú diuerfo femine:quia alter ab altero facile cótemnif .Et fi cut vnn femé faciliter aliud fuffocat:fic qñq; lectus matrimonii ta* • li diuerfo femine facile fuffocnf.Ecdi.xiu. Qjix pars bona diui* b's ad pauperéíEtibidé. Quid côicabit eacabus ad oliai 0_ñ ei fe collifermt cófh"ngenf.Tertio fequutur frequéterindignationes 8ù popularían qñqs maiora:vtpotecófangtiineo^ qui eftimát fe ir» tali matrimonio deprimi 8i deturpali eora progeniem.Etex hoc qñq5 fequutur homicidiavel verbera. Vnde.inï.Re.xnn.&r.ri.Pa' rali.xxv. Carduus mifit ad cedra qua» eft in libano dicés. Da filiâ

, tua filio meo:vnde indignate oés beftiç faltus/cóculcauerütcardu um.Sic multa mala ei cótingunt qui nobiliori 8Cpotétiorife ingit ;ppterfnperbia 8C pf«Tnpttoné.Q.uod nota ter dico:quia îicet aliqrt fupiori,ppter humilitaté & virtutes alicuius inférions einuberer Vt Affuerusheftervirtuofiffimámulieréfibiaffumpfit:& vaiti,» pter fugbia expuüt^ic 8C xps dñs maieftatis noftrç humanitaris paupertaté libi copularne. Iftud tñ periculofiim eibrte vir in ferais" tutem mulieris nobilis rediga? vel ecomierfo. Vnde Hiero.Pnt dens ili? metellus mark) qiiçréticurfiîia"fuâformanobilé:dotedr nité:genere clarâ:fama fœhee ducere nollet:Iegi?refpódiffe.IVla* Io(ihqitit)meus effeqfuus. Vnde poeta.Siqua voles apte ducere nube pari.Paritasauté!optime in matrimoniali anulo defignatne quifi fit ftrictíor/dígito non congruit: fi latrar/decidit.Sic fe habefr ínter cóiuges fifint difpares:qufa vel fimul manétes nó font cócotr

. ; ScrttioJIItCi Fo.X. desrvel vnus ab altero difcedit.Prçterea funi alìì qui peï prinûptî violentò fiha alicuius bonçdomus gratia nobilitatis veldiuitia* rumquas poilea forfitandrflïpabunt/ accipiunt contra patenta & fih'ç voluntaterntcû tamé fint miferrimi & valde inutiks.Hec ma trimoma vix ad bonum fînem perueniunttvt patuit in Emor fïlip lìdie qui rapuit dinam in vxorem: qui inde ocdfus eft:&: dontfei* tota fubuerfa.Gene.xxxmi.Et tales veniût excómumcandùvt ha betur.xx.q.ii.nutlus. . ' . " iETertia conelulio.Non debet matrimonium principaliter con D trahip*rojJe*r voluptatem. Primo quia talia matrimonia non dut Mrïmo* durant in concordia:quia omnis amor qui ex çorruptione nafeitur nium. facile in odium conuertiturtfed talis amor ex çorruptione nafeitur Q2 matri Facile enira perdite mulicris pulchritudo. Prouer.xxxi. Fallax monili £ gratia 8i vana eft pulchritudo.Eft enimvanitas rito tranfiens.Ex pter pul* emplumde Amon primogenito dauid: qui poflqdeflorauit foro chritudi* rem fuam thamar: maiori earn odio habuitqanteadilexiffet.Ta né facta le enira matrimomumfepe fequitur penitudo. Vnde Auguftin? fepe ma* ad Rufmum.Placet ddectatiotfedpungit delictum:flos veneris lo fine tee rofa:quia fub dus purpura multi latitant aculei.Prouer.y.Nitidi* minata, us oleo guttur eùistid eft locutio:nouiflïma eius amara quali ab* finthium. Voxenim earamcantosfyrenaruj'qucduldmelodia tranfeuntes attrahuntded tandem in mare predpitant vires aufe j?endo.Secundo quiacommuniter talia matrimonia malo fine ter minanturtvt jeloripiatveladulterio velalio quouis peccato.Non enim bono fine terminarfpoffunttquxmajio funt ùtchoata princi* pio. Vnde propter pulchritudinem ah'quandovetulus l'uuéculam acdpit:& tunc fit 3elotipus.nec mulier ipm diligifcfed contemnit: & quandoqs eius procurât mortem. Propter pulchritudinemenî irmlieris multi periemntHinc inhiftoria longobardôram legit* deRofimundaquaï erat nobûiffimç &puIcheramcformc'.quae ftanëRauennç cum viro; dum quendam romanum confpiceret fibi m tempore Si pulchrimdine fimdem:vt eum fibi pofiet habe* re maritum:venenum marito dédit ad bihendmruQjUoddû bibi* turn fenfiflet vir eiust partem ilh'us dédit Rofimundç /cogês eam ad bibendum:8£ fie vtriqj eodem veneno perienît.'Vrtde quidam phtlofophus nomine Theophraltussvt vult ffieronim? centra io uihianumJMecpuIchram(;inquit)voIo mulieremnec turpe. Non pulchramrçw'a difficile erit euftodirç quç<ornnes amantmectur* pem:quiamoIeftumeft poflïdere quqd oemo dignatur habere. E t quandoqs etiamcornrmttunto^ quidamphi*

V D e Matrimonio. fofophiis intettogamstan' potius tuipemgpuIcWamv*orerndu* xcratRefpondit tirrpem fenrabo:puIchram aiítquaeoíbus placet ouomó femare potero¿Q.uercuseípulchra &altanófertnifiglá des pro fmctinquifructus eft poKoiytvitis vero vílis arbor & tor* mofafertoptimtTvinnden&hoiesIetificans.Sic pulchramuliet vt plurimii cri fatua eft pro poras gerit libidims fructii.Qjievero hirpis eft vel de pidchrítudme nó curat:optimá prole gignit ad ho rtorem dei 8¿ holm letidá.Et quia talia matrimonia nó n'út,ppter deumnntalibus fequutur multa incóueniétía 8í fepod^iflbluutiir: quia Matth.xv.Omnis plátatio qua nó plantauit páter rríeus cae leftis eracU'cabitur.Tertio quia in talibus matrimoniistque nó .p* pter den/fed ppter libidinéfiiintrvt plurima preualet demonium Vnde Tob.vi. Angelus rapháel loques de Sara filia Raguelis 9 feptéhabueratvirosademonib?occifos/ait.Audime:&:oftendá totiquifuntquihus prevalete pótHifa^ vt dcum a fe 8C a fuá méte excludát:& fu? libidini ita vacenttficut equ? 8¿ mulus quib* nó eft intellectus.Quarto quia fup calia ma* tnmoniaquádoojcaditira dei. Propter eíhmói matrimoniales irat? cótract* dñs ímifit düaaiü fuper viuuerfamf errá.Prohibue* rateídñs necótraherentfiliifethcú filiab?cayn:&ecóuerfo. Sed vtdicif Geñ.vi.Vidétes filiideifilias hoímq? effentpulchre/ae* cepenítfibivxoresexomnñVquas elegerátO_uinto quiahocvi detnr cedere in derilione facraméti matrimonii. Q2 eníantiquus ¡ fpter libid iné fuá accipiat üiúenculá: vel vétula iuuené/cedit i op probrirí 8í í fabula: & i'rifum oim g vidét & audiiít Ideo Prouer. v.diat*. Letare cumullere adolefcéti? tu?:quia aim difpare etate nulla eft letitia/fed lis vel jelótipia. Et fi dicaf :q> iacob accepit ra* chel in vxoré #pter pulchritudiné:& (amé nó peccauifcfic nec ego li prinapaliter ¿pter pulchritiidinem earn accipiam mihi.Rñdet 'Xho.in.iiu.di.xxx.inexpofitióe:q5decorfácieinófuitprinajpate eaufa matrimonii rachel oí iacob/fed fecddaria tñí.Pricipalisant fuit eius prudencia qua feviro amabdem exhibebatPulchritudo

- aüt in mullere fenfata eft ei ád ornamétií: fed in muliere fatua ad ruina 8c ad peccatü.Hinc Prouer.xi. Circulus aure? in narib? fias mulierpulchra &fatua.Sediterádices:mulieréppriá^pter volt» ptatem cognofcerenóeftmortale peccati: ergo nec principalitcr

íeamducere#pterVoIuptdt¿Rndeto^ itaddmnabilisabiifusreicómunis ficutreifaaa>:ficutbibereici* pho com m uni ppter voluptatem nó eft in fe nifi venialeued nó p* pterhocfequiturcpporianscalicem ad taberna ad bibendúj» pter

. Sermo J I L . ., Fo.XI, "Volupfatcm quin peccetmortalitcr:& hòc .ppter abufum fei facti? Jlcut fedt Balthafar devafis facris dömus dni.Dan.v.Qui äiitcp trahitmatrimonmpttndpaIiter|ipter fine indebiti! abutii re fa* cra:fc$ facraméto matrimonii. Q u i vero cognofcit vxoré fine idè . bitotabutif re nó facra:&ideo nó tifi peccat C Quarta cóclufio. N6 obftätibus predictis maus intétioruV in fcótrahendo habitistmatrimoniii tah'ter cótractii eft vera Sc legi* timumatrimonid:ddmodo no affi't aliud ipedimenni Patj.qufa lì quis b^ptifaref caufa luxuria? tm: qiriacócupffcft fpérri alidii'us xpiarì? mulierist qua alitar habere non poflet nifi baptifarefovere baptifmii fufcfperetdicet mortaliter peccaret Sic ifte cóplét verri «latrimoniiidicet ex caufa illidta: cuipoteftdid j>ptérhmóf äbfi Tum lllud Dan.xiii. Seme chanaa" & nó iuda/fpés mlieris dècepit tcNulla eni res eft t i bona: quin m alida ea abuti poffit: nó tamé inde res ilia mala eft/fed abufus eft:ficut religiofus apoftata vitu*

Ì>erabilis eft 8c rnalusmec tamé inde vituperanda eft religio.No* o tamé dicere qj omnes taliter cótrahentes mortaliter peccät/nifi

altera iftarum trium caufarum fit praedfa SC prindpalis caufa ex* dudensomnemaliumfinem. •.*> ' CCQuùita códufio. Vir cótrahens cum muhere prindpaliter de* bet refpicere ad duo.Primo ad prudentia SC difcretioné mulieris: quia Prouer.xiiii.Sapiais mulier edifi'cat domi! fùàu'nfipiens ex trucca quoq? manibus deftruet.Et eiufdem.xix. Domus 8C diuitiej dantur a parentibusta dno auté proprie vxor pradens. Secudo re* fpicere debet ad bonitatem Sc mores ei':quia Ecclì'.xxvi. Mulié* ris bon? beatus virino dixit mulieris pulchr?:vel diuitis/fed bon? Ex moribus eni mulieru fepe formàtur mores virora.ps.Cd fan* ctofanctu^eris.Corrdpituremvindfand/fifùeritacetocómixtu: 45c* membra fiacarneputridanofueritfeparatd. Vnde&oiamd di corpora fortiunf illorà corpora figuramquibusfunt incediate cóiuncta.Exhocenij>batphilofophiq)fiprimacorpus eftfpheri cum:q> corpus ex omni parte tangens dlud èft fpheried. Et fi duo * \ Ugna durafuerint vnienda:8i fibi mutuo applicala apph'catióe p* 1

feda:oporteteaefTeinfigurafiniiIiaexeapartequaruerintappli „ ; ata:quiafivndefretrectd&aliudtortUofumtvdvnriratunduni -'8falterapIand:fimulappIicarinópoterunt/nifivdrectd fiat cur* . uum vel econtra.Sic fi vir caftus cumimpudica cöntrahat: timen dumeftvironefimih'seieffidatur.r f

CE Sexta códufio.Intério eord qui i xpo nubut fm Guil. parifieff. debet quùi$wcemere.PrioeodebétnuberevtfeeIógarepofTint

- D e Matrimonio, a hrftftuclic & exccaöoc cani im anuuantur.Seàido ad mutua amboni fitbuenrioné 81 feraituté & oiftodiam ; qua vnus alteri fubuem't in ìnfirrnitaùbus & aliis tri* bulationibus. Vnde Eccfe.ùii. V e folitquia fi ceciderit non hab3 fiibleuanté fc. Terrio ad mutua cohortationé Si eruditioné ad fe mutuo faluandii: vt poflea dfcetur.Qjiarto ad mutua dihgétià $ vita lucranda Sí edncáda.i.nutrienda Sí prouidéda fobòle fi habea tur.Q.uinto adproléprocreandáaddeihonoré/fi fitintalibusqui prolemhaberc pofii'nt: Si iite modus cóiuncrióis eft qué faadauit raphael archangelns.Tho.vi. Acripies(mquit)virgtnpcnti"mo* re dñi amore filiorn magis q libidine ductus: vt in femihc abrahe; bñdictioné in filiis cófequarisJnde dicebat iunior thobias Thob, viii. Tu fcis dñe q> non ìixurie caufa acopio fororem meà cóiugé ledfolapoileritatisdilecrionerquabenedicafnomé trai in incula feadorri. Vnde.i.Coiy.viÌ.Ctu volt nubat tm in dño.i. .ppter ho* norem dñi:& caufa prolis habend? qua honore£:& non .ppterpuf chritudinem vel diuitias. Q_ui enim jspterdeum iunguRf & no*-nà habertt volúntate bene operandirfatis habét diuitias.ps. Meli us eft modicum iuftofuper diuitias peccatoni multas. Qiiiaute Ala bona ih generali falté intendüt:licet figillatfm Si diftincte irta fcona nonnouerintinihüominris laudabilitercöiungunf^Siautfi;

at matrimonùi pterrefòrmationé pacis :vd caùfa amratie cótra hend?:tuncefl caufa honefta/fednondebeteiTeprfncfpalisificutft quis contraheret velbaptifaret* triimodó caufa ianitatis corpora? -us recuperane!? vel cóferuád? J n his tamé cótractibus fepemulta-aíferunf mendacia:vtdeceptieíiepenien¿át ad intentuíSc" hoceiV graue peccatiiivtpeffima muécufa dicaf bona: & pauper iuuenis Iuforprodigus&deuihs/dicaturdiues& bonus. Et-ideonon or» nibus omnia credas led quere ddigentermontiñmodo ad doten* KÍpiciendo/fed ad mores. . >

CSermo quartus de eodem per théma praecedèns.. Ä | p 5 ^ K y S Ota q> eedefia xpi fpófa fm Grego.in moralibus tres or

Status, i. W K J P . I dines in fe cóplecrit ur per tres viros pféctos in facra feri Detripli* *£§Sa ' i ptara defignatos:Noe/Iob/& Daniel.*qurquidédettm ci fiata EiÍBaa 'exorabilé luis auertunt precibusaie malumdHcat fuper hoísfigni terram.Sedtàmé nihil obliare pofiimtcuHl exiguntdemerita po fi'cato per pu'iperaérfin'uxta illud Ezeckxiiii. Sidixero gladiotráfi pterrl Noe: iob Si íterfecero de ea hoíem Si iumétu.Et tres viriift¿noe:iob:&da» SC darnel nielfueriht i medio eí?. Viuo ego dicit dns deusmó liberabút fili

es neq; ßfrasied ipifoli liberabuaívPer Noe qtriarchá in vndis.

.Sermo.lIII. . Fo.XIL 'xexrtpafìoYU ordo figlia.: :pdanielé cmusmira abftmétfa fcribit? «óti'nentm vita fig urar?: per Iob vero vxoré & hberora multfiudi* tiemhabenté bene ordmatàcóiugatoiy ordo defignaf, Hos auté tres viros hberatos afierit JEzechieI:quia in illis trib? ftatib9 vnuf

in fuoordinefiduaripo^ in bis tribus ordinibus pdchrimdinéafpiciés dicèbat.CJLu? eli ifta д progredii quaG aurora in cófugatfs;qui para lunjinis i cqparario* ne ad alios habét :pulcbra vt luna in,cpti'nétib9;quificutìuna lucét innoctehm'9feculip cóiùxmtià&virtutesjelecUvtfolinpaliori* bus & dpstorib9 ad illuminando* cdctos: fed у t caftrora acies ordi* •natain oibus illis tribus mHectistcuius adei dux eli xpsciivexillo crads.Mariavero primabellatrix eli in ade:quia Canti.iiii.Mil le dipeipetidétex ea: ois armatura fbrtùi. Ideo ad eà" tanq ad prò* tectricé&adfutriGécóuertamus orationédicentes Aue.

. fCInnupriis vbi xps eftièmper efthonor & gloria. Vtinà in о т В rubus nuptiis camalli itereflet.Sedquia in nuptiis ecdefie. Гетр EcdeEa. ^refensefonófolumvtimitatus/fe^ Qtxpus juiptiis maxime efthonor& gloria: ideo nuptie ille honorabiles fitecdefiej .& thoms immaculatus. C O * autem xps fit ecdefi? fpófus 8C ipa fpófus prj ^cdefia dwiWfponfathocapparetmultipIidfigura. Prima eli in quadmpli ~ 43atriarchamda equoCrifoflo.fupaMat.home.i. Sicutiudas d figura, meretrici coniunctus efb&rdedit ilkvirgà & arauum/fic&chrili' ecdefi? meretriciex gentibusfecóiunxitt&deditdli prò mercede cóiuncrionis vaga cruds;& anufom fideifignaculù per baptifmii. Secunda elide Raabmeretricetde qua Crifofto.ibidem.Sicut fai mon raab meretrice afTumpfit:quae fufcepit hofpirio fprailatores populida':fic xps ecdcfiam que fornicata fuerat cum idolis/affiliti ^fkfibiinfpófam:qu?fufcepithofpirioapfos dm&eosfouftTer. tiaeftexlegequaehabetur Deutero.xxv. De femie fraterno fufd tando.Iлxé eratЫlSJvtfratdefurtofineliberis rraterfireftes acdperet vxoré defucri.&fufdtaret fibifemen.Sic xpo mortuo in auce/afTumpferatapK & prdati ipam fponfam ecdefiajad fufcital dum femen fratri fuo xpo:quiip~is prejatis non attribuntur/fcd ipi. :xp^fim':&abipbtangapatrenomin^^^ лгсЬа Noe qua; infen'us ampia erat/munda &imunda ammalia t

conrinens/bшos8:malos/granum&paleas:fc5he.cecdefiamili , tanstfedfuperius eratangufta.f.triiiphansfoIos bonoscontfnens qmperanguftemvùmnififuntinto foperius perit: & quidem virgo fine cormptione. Et ideo honora* biWuntifienupri§&&om -, ,

В ùii

D e Matt imom'o. CSccTm Aitguftmn tria funt bona matrimonii:!^ fides/proles; Si faaametti.Bonu fi'det in matn'monio principaliter cofiftit in fit delitate ambora:& illud eft degenere honefti. Bonn prolis vtile ad natura humana perpetuandam eft de genere conferentis. Bo nuverofacramentiaddelectabile pertinefcquia iftud bonuconfi* ftitinviri& vxon's indifToIiibili vnione.inqua cofiftit tantadde* ctatio jvt ppter hoc relinquat ho patre 8C matre: 8i adhereat vxori fu?.Et pptex hoc vt vult Bonaan.iiii.di.xxvi'ii.in expofitoetext* In celebratione mfimonii catatur folenis mifla de trinijate^cuius hoc triplex bonii eft reprefentatiuu. Patri enfappropriaf borai p tis:cuius,pprietas eftgenerare:filio bonufi'deiquieainhiicmudii perfonaliter detulit.Bonufacrameh':quod cofiftit in vinculo mff=» tnonii copetit fpiritui fancto qui amboni eft nexus & amor indiC* foIubilis.Et ideo fm yfidoru in ethimo. h.trib^ de caufis dudfvx 'or:vno modocaufa prolis.Gen.ii.Crefcite Si mulriplicamini Sic. & iftud prolicorrefpondetSeoidocaufaadiutorii ¿focietatis.de quo Gen.ii.Eadam? eiadiutorium fimile fibi:& iftud bono facra menti correfpodefquod ilia focietatis vnione reprefentatTertio fpterfomicatibnea.Coiy.vii. Vnufquifq; habeatvxore fua'^pter fomicatione:& iftud tangit fide mfimonii:qua no pot dare corpus fuualterig virofuo:&eccuerfo.Indeeftq>intrib9 iftisbonistres virtutes theologic? coprehedunf": fcj fides in fidelitate:fpes i ,ple, Nadeeafperaf ftuctus& ampliati'o cultusdmini:&chantasin -vinculo. Ob qua canfam falomon in trib9 fin's libn's ifta tria bona edocetln primo.fi prouerbiisifiliu tang pater fepiffi'me alloquii: 8i edocet Si caftigat: qd ad bonu prolis ptinetln fcdo.fi Eccliafte mutabilitate mudi:vanitate:Si ei 9 ifidelitatedenunciat.Et quia oppofitoni(fm Ariftotelejeadeeftdifciplina:inhocdefideIitate *hori coiugatos inftruit.In caticis vero verba amoris fpofi Si fpprt f? fe mutuo cohortantiumrecitat verba quide fancta & honefta :£ pter quodiudicantur ill? riupti?honorabiles&thorus imaculat'*-.

D lEpe bono faaameti.Primo dicem*" breuiter expediedoX de vi Separari. culo Si infeparabilitate mfimonii'.Mulier aut pot fepari aviro da Q_uot piiciter.Vno mo fic q> feparef a cohabitatioe virimo tn a vinculo modi's fe* .mfimom'il&rhoc fieri pot multiplr. Vno mo no cofentiete muiie paraript re:&hoc#pterfpniicatione".Tuc^

vira-coha coitu~:fi fufpitione habeatde hoc vitio: 8i tande a cohabitatione/ii . bitatione hoc fit fibi notii:& no adulterauerit ficut ipa/vel no fit ei recodlia* miilieris ; tus.TuC eni p ecdefia vel etia in cafu per feipm pot fe feparare: Si ei* Si ecc* mange vel i feail&no to, alterinubere fpter vinculo" miimonii'p tra. ' u il ' . .

Sermo JIII." Fo.XIII. manés/veletiàmtràrere%^^^ fimplex:<g mulieré fuà adulterate derelfquit:& adhefit btó Anthonio cu quo ' fect* eft fumiti* monach*.In hoc tn cafu viuéte dio viro no pót al* teri nubere mulier. Si ei ljvirodifcedere ih f?culoremanéti:muI* to magis i dauftro.Seciido hoc fieri pót cófenfuvjriufqstvtpote qff mfimonio cófummato decciai7énfuintratamboreligioné:ill§vi roni 8i illa monialiii Si #n'ten£:ficut pluries factii eft.Et tue diffo limi eft mf imonùi quo ad thoni Si quo ad habf tati'oné:hó q ad vii* culti. Vri fi l abolo litigate vn* eoiv egrederet*ató pót alter exire \ ad requtioi*é ei iJjj dj ppelli ad redittf.iiec fi vn* aliti vifitat debj al ter debitii reddere.vtfeat eps Lugdunéfis genebald* yifitàs vxo ré fuà monialé:ex qua fufeepit filiiivocàs eu latroné.Sed peto cófef fo fancto Remigio &pnia libiipofita pactauhtetim fctiis remiga gubernàsecdefiàfiia:quiaedfufpéderatab executióe ornai ange lo fibireuela'tepctmdimiiTumfcoisremigi* eureftituitfu?digni tati.Tertio pót fepari mtilier a thoro &: cohabitatióe: imo Si i bo* tiis tpalih* a viro furiofo:vbi mulier ai viro: vrecótra habitarenó pót/nificii periodo ai? vd corpis:& fic p iufticiàfepari poffunt,(n5 poiTmittnaltm'nubéreambob^viuétib*. Vi i #priiiefthoib*vi* tiii fupbia:mulieris iracudia.Eccte.x.Nó eft creata hoibus fupbia neo? iraaidia nationi muherti. jQ,rI eni vir fupb* eft Si mulier ira* jaida: pacali nò poffunt/hecconuiuere: & ideo eos optetfeparari. Efa.xxyiii.Coàguftatueft ftratii.f. mfimonii: ita vt alter decidat 8i pallili breue vtniep op ire nó pót Cóit' dicif.deux gros ne peulét en vng pot. i.dno fupbi.Q_ui vero bumiles furipallio 8i ftratuvno mfimonii cóprehédi pofliit & i ipo bene viuere. Q_uarto pót fepai ri fifr vxor a viro: qn alter eord incidit i herelim vel idolatria^ a q monit* nó vult difcedercDri ei obftihat* eft i ea:ttic debet muliet avirofeparinevideat?cófcntireipctmei9:&ne de facto decepta N

p virucadatin idé periculii.iNó tn pót illa mulier alteri nubere vi* liète viro:quia ciiambo effent fideles tpe quo mfimoniti cótraxe* riit/ratti fuit Si pfectti mn'moniii .Ideo adueniéteinfidelitatepma net vinculii illud idifibIubile.No fic fi alter eoni ruiflet infidelis & altera fidel is:quia tue inter eos nó ftiiflet mfimoniii:eo qj tallii có* 'uaiónéillegitfmauit^ E eiTefeparabileqifb ad vinailumatrimonii:&rhocpótduplrintelli Infidelis. gi.Vno modo loquédo de mfimonio infideliii: Si iftud eftfepabi De mairi le 8i quo ad thoni 8i quo ad v inculii.Nàa principio eccidi? ai pia* mom'o ifi res cóuertebanr? ad fidé:cófulebat apfe fideles ai inffdelib* i matti delium, trionfa remanere; fed ai eos obftmatos videbàt iubebàt difeedere

D e Matrimonio. 81 fflaxie ppltr pericuK uibuerfionis & coramella ereàbiis:vi: pá tuie de fancto thoma quimigdoniá feparauít a carifio cognato re* gis indora j5pter contumelia creatons.Ideo naccñobninatívíde' anturoés infideles in infídditote:di^uerer*matrimonra/faltera^ ex parte fidelis qui poflet alteri lidie nubere:eo ф ifideliii cóiugia :

qua? funt in creatòris contamefianófuntrata/neca deo approba* ta.Hiero.contra iouinianii Ii.i. Abrahá adiurat feruum furi in tee* mpre.i.ittx^qmdefeminefuoeratriafcituras:vtfilio fuoyfaac alienígena non adducatvxoré\EtEfdras hmói vxqrqreRudiatio . neframdeicópefdtEtfiqu?raturquid deinfideli agendn fiteum dimittatur ab vxore fua qua? poffet effe occafio cóuerfionis.Dicit? f m AltifTùp de fideli curandii eft ne corrumpaf :de infìdeli no eli multum curandri:cri iam corrapt? liti. Coiy. v. Quid enim mihi de his quiforis funt ìuchcareéNonne de bis qua? intus funt vos iu dicatis.quafi diceret: de infidelibus nihd ad nos. Vnde Augu. in Ii.de dui.deidicit q> jeno philofophus: & quidam hiftrio erant in nauieadem:8¿mmimineretpericulumtimuit3eno &nótimuit hiiìrio.Sed cum euafiflent quefiuit hiftrio a ;enone:quare tu phi* lofophus timuifti:cum ego non timuerímíRñdit зепо. Ф pro aia ijenonis timendii erafqui multri vtüis erat rei public?: nó pro aia hifirionis qui inutflis eratSic pro arda fidelis timendd eft qua? dofa eftmon pro aia infidelis quaevilis eft.Secddo poteft intelligi quo ad thord fi'deh'd.& fic pojftq mulier nupta eft viro perverba de presentirne pót ab eo feparari nec ecótra/nifi per morte. Si tñ fold fit matrimonio fpirituale : puta ex contenni aíaruni p verba de p> fentùnó poteft difiolui nifi per morte fpiritaaléXper ingrefium re iigionisvbihomofpdalitermodomon'f:vtpamitinioháneeuá ] geh'fta qué dñs retraxit a nuptiis: vt didtbeatas Hiero. 8¿ etiàde fancto Alexio.Et dio cafu fivir religione intrefcmulier cui vult nu bere pótSed ex quo matrimonio factri eft carnale p copula carna* lem :nó pót folui/nifi morte corpaIi:qu? cófiftit in fepationè corpis 8c aniea'ta vt fupftes poffit cótrahere ed alio poft morte alterius.i. Co^,vii.Mortuo viro foluta eft muher alegevirùrai ynlt nubat trñ indño.i.legitime/vel in noie xpi: quia Matth.xviii. V b i duo cógregati funt in noie meo:¿b¿ fum in mediò eorri. Sic in orni ma trimonio xps eft vbi duo cógregant* in noie etf.Et quia obligatio

*femel extincta non reaiuifeit. Ideo fi cóiugatus mortuus refufeite turmon eft matrimonio obh'gat^.Et ideo Ia3arus refufeitat1" fi ha* buiflet vxorem non eà recuperafiet:nifi de nouo ed ea cótraheret/ fed bona qua? teftatus fuiffet recuperaffet: quia in donatióe caular

. Scrmo.IIIL * Fo .XII I i ; mortis plus feqaliumcuidonat vult habere, Ideo mteUigù: tack ta conditio ih donatióibus llhstfcj fi permaneat in mortcEt fimi* liter curatus vel'prelatus refufdtatus: quis retineat confecrationé. non tarne retinét ecdefia/nifi fìbi noua electione vel protrinone co feratur:quia morta? eft fponnj fue.i.ecclefi§ qua habebat.Et fiede religiofo qui fuo modo in profeflionepromitdt vfq? ad morte obe dientiam. Vnde Beda raitat li. v.hiftorie anglicane.cp quidà pa?» terfàmilias ianglia mortuus eft arca occafum folis: quii craftmo mane euritermi fepelire volebàtparentes & amia7furrexit:& fu* gerunt omsies prater vxoré. Q u i ftatim affumptis bonis fuis des dit vnam partem pauperibustaliam ecdefie: tertiana vxori 8i libe ris:& fic ab vxore ad religionem euolans arctiffime vixit: vt faris ibidé deferibitur. Sed q> matrimonili iftud fit indiflblubile durate vita hominis:nifi per morte vel ciuilem vd temporale. Patet pri mo per illud Matth.xix.Q_uod deus cóiunxit:homo non feparet Eti.Coiy.vii.His qui in matrimonio iuncti funt pretipio nó ego fjed dorninus vxoré a viro nondifcedere.Si antedifceiTerit/mane* re innuptam. Hiero. Ab exordio generis humannion dabam? re pudiummeepreputìa nobis eripiebanf.Poftdiluuium verorepu dii cócefla eft duricia:& cultellus drcricifionis appofitus1 quafi ma? nus domini in nobis plus efeauerit q necefle fit. Sed poftq chrift* venit infine temporum reuelauit alpha Se o.quia extremitatére* traxit ad prindpiiim: vt necrepuditim dare/nec circucidi permit* tatur.Inde.i.Coiy,vii. All^atus esvxoriftoli quaere folutionerri Ifta funtvinculaquibusalliganturnobilesirimanidsferreis:ne;p grediantur ad nticitatquibus manicis fetteis voluit Johannes figa re herodem/fed non potuit Vulpes enim erat quae hoc mftrumé* to figari non nouit. Vnde 8Z dns in eHa*ge!io vocat herodé vulpé. X^ce.xni,Dicitevulpiilli&^. Inde gentiles etiaindiffolobflitàté '<matrimonn.còhfefiifunt.Nà Arifto.r.pob'.ait Sepeträfmutafg politic? principato». In nnptiali auté principatu no inuenit* bmóf träfmutatio.pretereamfimoni^ lud fpnale quod erit inter den & fpófam ei? ecch'am :qn fibi exhibe bit eà nó habenté macula neq? rugam. Et hoc erat cófummatii irt illa patria c leftìtqri aia cóiungef déo itellectu-dar* ip*m cogoofeé dot& affpau arderrtiffimeenm diligendo Äinfepabilr^Vn feqùi^ tur maxima gaudio quod vincet oém mudi defec&tionéÙDe mul tisfanctis fegim? q> raptiBÓqdé ad claradei vifionéuedadafiqua" altioré diiiinord cognmbnem i ita abforbti funt in gaudio" & confo btwnéq? nuUirm penale quod corpori ùifligetetiu: cognofeebant

L . ! D e Matrimonio. ti nonfttfàbahtdè tìbo vel potu: Ted omnia mimàT faftidiebant vt nitri: multo magis in cor hois nóafcendit imenfum illud gau* di'um quod nunc recipit aia :& poftea corpus ex coiunctione pfecta iritellectus Si affectus ed deo in patria: de quo cóiugio gaudét oés angeli Si (aneti amici fponfì>: de quo Apo.m.Gaudeam<' & exul* temus Si dermis gloria ci: qnì venerunt nupti? agni fcj xpi: Si bti qui ad cena nuptiarn agni vocatifimt. Ideo quia illud cóiugid eft indiffolubile. Sequit? Ф coniugid tlludreprefentas debet effe iiidif foIubilé.Tertiò indiffolubilitaté effe in matrimonto^oftédjt fruct* matrimonii. Defittili ei proles lì dùridai matrimònra. Vnde 8é to^K&iii.Dixitmuliermiusfiliuseratviuusadregéquiediuffe« rat occidi.Obfecro dne mi:date illi infàntéviun Si nolite interfice re.Et fi dicat ф erunt plures filii:& fìc fractus pót diuidi. Rndetur rjpnecncpòffuntdiuidiquia omnesfuntnliipatrisfìdtt Si matris Si omnes tenenf ta patri q matri:& tà pater q mater oib'.Qjiar* to fi qrujs fèpararideberent cóiugesmó effet fidelitas inter eos/nec vnus in altero cófideret: Si maxime quo ad bonord cóicationem. : Vnde Prouer.vlti Jegitiir de muliere fortiVConfidit in ea cor viri fui.Talesenificcóicantesvxore9 font heretici qui diami Nico* |aite:qui damnani a deo Apocaai. Sunt etià velut ethnid: vt di* tìtTertullianus mapoIogetico:quicaufa procreandoti! liberarti patientiffirne. fm's amicis fua matrimonia cóican t:quos fequutus «ft romanus Gatho Si foaates :qué.ii.politic§ in hoc grauiter refi bendit Arifto.dufntQ requirithanc infeparabilitaté magnitudo «amoris qui effe debet inter;ipos:qui ùtter oés amores camales vi* rienir effemàximus:&qui preualetamori patris Si matris. Curri «goaliquaVmoco^ordfitinfeparabdis:vtpatetirimixtioneeIe rnéntorn in corpore mixto» Vide i Ф aliqua vnio métalis debeat efìeinfeparabilis: maxime deillaquaeeftmaritalis amorisquàs videtur effe fàmfliariffim&Preterea fiordi tpeddigitqui amicus efbriulla aduerfitas débet.feparareàmorécoiugu:& fic illudvincu lum eft ihdiffolubile/niflper mortem. ProptereamatrimoniucS •tractus quidam eft qui fine cònfiu'o'preuio non debet fieri: cum no litres pam? durationis:fed:vfq5 ad mortem. Ideo puèllae libi pro* uideant qua? fine parentumfuoram confilio femaritant fepc ad malam horarti:vi patuit defila quaefic fe maritauit: Si poftea fle bat gaudiajvulgo dida.les'ioyes datan.'cum a fuo marito verbera batur.Etde ilia fimflitei quatti maritus verberabat baculo quo* damquemvocabat parbUé.Etcum«juererenturparétesquare fic earn vaberabat.Riìdébat Ф non verberabat earn nifi deparolle.

Sermo.V. Fo .XV. Vndc fm Ambro.li.de patriarchfst&'fcdtafc^ tur.Puelle debet expectare iuditùï parentuïn côtrahédis nuptiis. Jsîâ cômuniter parentes eas dili'gnt amore prudétiori g feipas di» ligantMultçtnfuntmatres quaepotiusad diuitiasrefpiriûtvel honores vel volnptates g ad bonitaté & fagacitaté vironï:& inter dû quia no refpidiït/cadunt fiïïç earn in manus viroriî capitoforiï: Se ficviuiït mifere in cótinua lite Si rixa Si difcordia.Et hoc merito quia talia matrimonia irreligiofe facta funt:& exinde fequiif ma ledictiones eoiy qui illa matrimonia côtrahiprocurarut.Vn bea* tus Amb§>fìus dédit Auguftïno tria côfilia. Vnu de nunq alteri feruiendo pro lucro: quod vulgo dicitur foudaye. quia tali oportet obedire in oibus:& fepe oportet exequiquodmalüeftSeciidufti îtdenô eundo ad côuiuia:quiavixinûlis feraaf fobrietas.Tertùi de no dado confiliü in cótrahendis nuptiis .ppter maledictiones q inde fequiitur. In iftïs tri querenda eftpuellç voliïtas: vt patuit in rebecca. Gen.xxiiii.quçram9(inquiut)puellç voluntaté.Et multa debent rogare puelle deum: vt eis det bonam benediedonem: vt talem virum habere" poflïnt: cum quo letç Si ad faluté anime. pof> fintconuiuere.

CSermo quintus de eodem per thema praecedens. A —-™Eciïdiï aplm Roma.xi. Sì'radix fancta 8irami.de bona Filius,

vitç/bonn vinntde bona piata/bonus fructus orif. Ideo Q2 boni* de bonis Si fanctis matrimoniis bene cótracris in quib* tas f ilioije vir Si mulier viuüt f m obferuâtiâ mâdatorû dei: coiter rediîdat ï

bona proles gignitur:& exinde beatificaneparentes:bearificatur honorem venter qui tales portauitEx bonitate eni fructus benedidf arbor parentö. VndeexbonitatebeatiNicolaibenediciif ei? parétes. Et,ppter hoc coïter in legendis fancto^ deferibunf bonitates patrii Si ma? trum:quafi hoc fadat ad bonitaté filiorii.Ideo ï fcripturis facris cn indpiunt j> phetç diuinas vifiones explanarervt plurima ponunt parentes fuos qui eos genuenit:vt vifio Efaie filli Amos/factum eftverbiidniadEzechielé filiti bu$i:& ficdeâhïs:ad oftédendâcp B fanctitas 8i amiririadeiqua' habentfi'Iiirediidantinparétes:& to Filius. tus honor virginis mariç ex fuofiuctu oritur: ad qua recurramus Cûmatri dicentesAue. monili fit Clnpraefentifermonedicturidebonoproustermmabimus^ ita bond: modovnam queftioné'.videlj cu iuxta thema matrimonia fit tarn quo fregn hónorabile 8i thorus imaculatus:vnde eftq> ex eo procedat ta ma ter ex eo lifructus/tam mali iuuenes/ta" mala prolcs.Rnde6 ad hoc q> ficut #cedit t i ex grano pttrooriturgranóciìpaleajficexmatrimomoaU'qn^ce' mala

les v

. . D e Matrimònio. dit bona puerinatura en malicia: fed bonitas hafcùrçex matr/mo* mo procedit. Mailt fa vero quandoqs ab ipa pueri perueria volun* tate:quandoq? ex parentum vitïo vna cd pueri malignitate proce* dit Vrìde falua diu fnorum ludidom ordmatione: cuius nulla eft caufa nifi ipa voluntas dei':poffiimus pro nunc aliquas hums mali gnitaris occafiones allignare.

C E Primo quidem procèdere potefthuius prolismalignitas exïr Filius. . religiofitateparentû" poftgfuntin matrimonio:qui'anecdeo/nec Qt ex ir* fibi fidem feruantmec deo feruiunt/nec eu riment in fuis m ereâtf* religio!!* is fadentes fraudes/rapinàs/& vfuras.Et ideo in peft^riï rÄrentu tateparës quiafraudulenrifunt/fraudulentos generantvelprodigos:&quia tiïfepe.p* crudeles inpauperes/crudeles générant Iuftum enî eft vtleo leu cedit ma* culum genereti& vulpes vulpem. Vnde quia dauid ad morte per U'ciafilio* fecut*eft milité fuuvriâ/perfecut* eftapuerofuo Abfalonevfqs tum. ad morteti! eum apprçhendere potuiffet Ideo cóTulit beat* iohan

nés Crifofto.q> fi velis filium vel filiam nuberemon debes eà qua; r ere in domo malç fornata. Ait eni fuper ilio .Salmon auté genuit booj de Raab quae erat mulier virtuos: q> quiaccipiunt midieres borias&defanctaprogeniçgeneràtfiliosbonos8ivirmolbs.Si* s

eut eî commum'ter de forfïb* viris vcnùmt pueri corporaliter for* ~ tes:fic loquédofpintuah'ter de fandisfancti viri procedunttvtpa*

tuitin fanctis:Nicolao: Auguftino:& Samuele.Q_uivcro dema lis proceduntan malis font fortes SC in bonis debilesrvt legim* de filiïscayn:qirifequédopatrem intendebât fraudibus &edificatiói vrbfum:vtdicit Iofephus fixantiqûitatiVndef ni Arifto.Eru* ctus geniti in montibus fapidiores font genitis in vaUibus.Sicex viro Sc midiere altç & fanctç cóuerfatf onis oriuntur meliores filii q ex genius ab his qui font mifere vite.Hinc Raguel ad Thobià Tobi.vü.Benedictio fit tibi filimi: quia boni& optimi virifilius es tu.Etitern.Huicfilio timentideûdebeturcoïunxfilia tua.Vn • de Noe Gen.v i.d icit? q> erat vir iuiìus:& poftea fubditur q> erat p; ketas in generatioibus fuis.Legimus iterum in fexto eedefiafti* cç hiftoriç de fancto pâtre Origenis martyretqui vxoré progenia? 8C moribus nobilem duxerat: SC qui facram feripturam pro omni voluptate colebat:q> menu't habere filium cuius repletum fpiritu» fancto'pectusfrequenterofculabatur.Inde Crifofto.fuper Matthv home.lx.Dedit dormii* naturalem regulam fciîj Matth.xx ùï.vt de bonis parétibus bonude malis mali nafeant?. EiUï(inqHit)eftis

, corum qui occiderunt prophetas : vos autem implete.i.impleb iris méfuram patrum veftraru,i.conformùer ad parités veftros fade

Sermo.V. F o . X V l . bs-Filiì qui nafcûtur bacuîus fune feneetutis :alfquâdo àd portâdâ & fupportandiï 8i côfolâdum:aliquâdo ad verbera"dum.H çcenim

; funt duo bacilli" officia. Primû filli boni: fecundiï mali operante. - Ideofdensfancnisyfaacgjdns in generatone iuftaeftnoluitvt filins finis Iacob de tribu chanaâ aedperet vxoré. Tribus eï ilia a Noe fuerat maledicta:& tue idolatra erat & incatationib9 plena: fed voluitqjdeflirpefuaaCciperetvxorem:quaîquidëfiirps quo* dâmodo erat a deo cômendata. Similiter Abrahâ yfaacfilio fuo

• prouiVJitîdii ijuam fapientifïïmâ rebeccâde fua ftïrpe defponfauit. i Efau aut reprobus accepit de vxoribus chanaâudeo malefibi coti git & femini eius : & fere tota eius proles ad idolatria declinami, Vnde Arifto.i.poIi.Sicut de nomine hòmo:& de beftia beftia p ceditdìcde bonis paréribus boni filfi. Et hocideo:quiacómunitcr filiifunteiufdêcôplexionisciîparétibusî&fimiles in corporis for* ma. V t auté didtArifto.li.de phifionomia. Anime, fequunir cor pora : no quidé neceffario/fcd iclinatiue.Et ideo etiâ:qufa a bonis parenribiis melius educator in moribus. * CSeddices:rbrfitaninvna domo pater mal 9 elV.mater bona aut -P eccuerfo:quófciàego/fiiea domo mihidebeâaflumerevxorével Fdius. nó.2Rndet Crifofto.home.lx.fup Matth.Sf(inquit)pater bonus Ex q do* & mater mala velecóuerfb:filnqnq5matré/qnq5patréfequuiitur. m o "5p? Si vtriqj mali:vix nafeif nifi mal9/nifi raro:ficut cófter nafcftur ho ho acripi habés quinqj digitos aut duos oculos: fed fi fex digitos habés aut cóiunx. oculos no habés: hoccfl raro/fic fi diffimilis parétib9 nafeaf. Ideo fi vis quçrere nuptâmoli quçrere diuirias/fed mores: quia mores boni femper diuitias acquirunt: diuitie nunq mores fecenitNolì quçrere fbecfenv.quia drcul9in naribus fuis mulier pulchra 8i non fenfata. Et ideo fi vis quçrere vxoré/vide quales fint parétes: & fi ambo bonifiierint/audacter illic pone pedé:fi mali/fuge Emiliani Sì aut dubii fint parentes: tradis in mare aïam tuâ/nefdês an pe* reat:aut euadat.Sed quia filiç pani cóuerfanff cu patrib9:multu" ax matrib9.Ideo ex matrii moribus cóiecturare potes de morib9 filiç quae proponiti» pro coniuge. Hçc Crifofto. V i i cóiter didf :q> qrt honorum ceditiones parentum no fequntttr filii q> dégénérât a pa rentibus. Sed qui affumunt vxores de malis parétibus:aut ecóuer fo:eos fequûtur multa incóueniétia.Qjìqìperiditatio loti9 gene* raticisfuç.Nâ Sapi.rii. Ab iniquo thoro-femen exterminabituc Sic tota progenies cayn deleta eli: immo omnes alia? progenies demptis octo perfonis propter cômixtioné co ilia. Etil i . Re.xxi. .Omue femê Achab exterminatiî efl^pter rnàlidâ pris & marris

D e Matrimonio. Stendo tales multa funt fubieetiindignatiói ire dei:& periailum eft habitarecahisquiodio habenf*a deo Matiii . Geniminavi*

Ìerara quis docebit vos fagere a ventura ira. Vnde Sc eres reges udarefecatiTuntagenealogiafaluatoristanqi'ndigni,ppterma*

heia ie$abel vxoris Achab'.&maliciam ettìipius Achab:vtvult Hierafuper Matth. Tertio tales qui ab eis defeendrit fubiiciunt* maledictionibus parentii quas fepeincurmt .ppter eoty crudelita* tes vel enormia facta. Vnde Sc fernen ioabcómuniter leprofiim erat jpptermaledictionédatamipi ioab .ppter eius homicidiaai. Re,iii.Et maxime quàdo tales inhonorauerunt päreitfestvtvuu; Crifofto.maledictio fepe cótinuaf in prole:quiaEcdi.iii.Q^u'ho noratpatremiocddabit4'nfiliis:igi£ nóiocudabiturinfitiisqpa* " trem inhonoratQuarto tales merito a deo fic puniritur:quia opa parentd difcritPfal. Et cómfxti funt inter gentes Se didicerdt opa eora.iiii.Re.viii.Iora rex iuda fedt mald cori drio: Si ambulami -in viis acbab.Et ratio fubditur:filia eni achab eratvxor eius.Ideo . pm'culämagnüeft quando paterveImaterfuntmalevit§:&corà filiis no erabefcóteàoftétare:tanqfintmagiftrimalici?puerara ffuord.Deberent eni facere vt redtat Augufh'nus.ii.retracta. lìcut rex dprius deformisvaldetqui inde lìcut ipe erat/generabat turpif fimosfflios.Qucnlvidenspofuitpulchràpictura ante fade fuam vel oculos fuostvt in illius imaginatione poflèt pulchros gignere &'lios.Sictufimaluses/nolituämalävita coratuoadolefcétepro ponere:fcd bononivirorii effigies Si exépla propone. Sicat enùn naturaliter fm corpus pater SC mater generàtfiliri fibi limile in for | ma &effigic:velfaltealterieora:ficcóiterfmaniamribifimilesfi liosgenerant.

E CSecddoprocederepóth^cfilioramaliaaexirreligiofitateparé "Filius, tum vel alteri? eoni .ppter mala SC iniquitates que; ante matrimo* Quomö nid perpetrauerant tjipter quae iufte irà dei fup fe prouocauerdt Se ex mali* fuper fuos. Vnde Sapi.xi.per que; quis peccar/per hec& torquet-eia paren Et quia in peccatovétris Se luxurie. abhominabili peccauerdt ante fumante matrimonidadeoinfmctuventrisfuipuniunf femineferpentino . , mfimoni quodnófoldventrématns/fedetiàcoripiuspatós&matrisdiM um:qnqs pit.Siquis puerord tuoni vaftaffetIectd fud ed punires: fi ratione procreàf vteretur.Cur ergo a deo no punieris qui prerienifti maculare ftra* mah filli, tum tud:8c totus fètidus luxuria pergis ad t i nobile facrametum.3

Multi eteni aliquàdo cótrahunt ed his quas nó poffunt habere:vt potè qui forare vxoriprius cògnouit : vel quimatrévxòris: &fic dealù's. Et fuper hocad perquirmdd debétcófeffores mitabihter

« Sermò.V. . Fo .XVII . V^ilarctqiifaquitalíacórnifenmt in maxima ìnaueroentia&có " fiífibüia&quafiirremediabilialabd , " ;

prudéter fi polTitdifferre:& fm varios cafus& vario modocdcóít ' « * ho agere. Vnde in matrimonio puro & mudo procedit pura fobo* , íes/in reti'do/inhonefta.Fructus cni in loco mudo diutius ferua?;, , mímundopuriefitSimilitercontingitvtpucrimalifinfcquiavel;; \ •. antevelpoft matrimonio fùeruntinpaupcsexactoresSCcrudele?, r A ü ideo pueri eord fequdt* patriimalicias.Ob qua cám dñs no multi! dat primatibus proIé.Pauci eni funt lupi: Se fi multii generarét pe riculurrtmSximiiimmineret ouibus .ppterpaftd.Sicfieflentmul típrincipum filii:oporteretmoderno more eos oues comedere:8£ vix fufficerent oues.Ideo bene jjuidit de 9 paucitaté,pli9 diitribul doeis:&paupihominidandomultitudinéprolis:.vtpaudfintltt pi &mult? oues: 8¿ dona dei fingulis impartían?: vt vnusXprin* ceps habeat tpalia & honores:pauper agricola puerorii multimeli nem.Necmireris fi deus no dat eis prole: quia agricola Ubéter fé* minat in terram bona nó mali Vñfabulofedicitiirtpfol femelge nuit alterimi folá:omnes letabátur premer terrà quàeirremediabui; flebat:a qua ed quereref flet? occafio vifa 0Í3 aliord leticia. Rñdit Cd erat trñmodovnus fol'vix fibí fufficere póterá:&Tme tota defic cabat:vt nulium fructd ferre pofTem. Q.uid ergo fàda:cd duos fo* les me oporteat fiiftinere:qua? vix vnd pofium.Pót tamé alia fup addi ratio magis naturalistquà fàcit Arifto.li.de probieu.Ná" no* fciles cóiter vefcunturdelicatis: Si bis que faausnintdigeftionis vt perdidbus/fafianis/8¿ aliis volatiliìxis.Etquia&ciledigerunf pauaim aut nihil dimittunt fupflui.quod eft materia generatióis Kiiflici vero groiTis vefeunt: cibis:vt boue/lardo/cafeo Si hmóig multd dcrelinqudt de fupfluo.Ideo multiplican?in prole. fTjTertio hoc attingere poteft ex malicia cótractus matrimonio F quianó^pterprolem/fedproptervolupfatemcóiuncti funt Sup Filius. inald iundamentu vix pót fieri bond edifidd. V i x tni nifi a cafu Q.uó ex ¿¿afortunapoteftconfequifinéquinonihtenditilld:talisantnon malo ma protem/fed voluptaté intendit:quare ex tali matrimonio difficile trimonii eft fequi prolem bonàEt quia de hoc fatis dictum eft in alio f mo* cótractu nendeonihil hicamplius.Nohtaméfinecaufadehacmateriad5 fepe .pere praedicator áutetiálegiflatortractare:quia proles fructus eft quii anf mali ciuitatibus plantaridebet:&perquécótinuaridebetciuitas.SÌiqs filii. autem ortd haberet/Iaboraret,ad hoc vt oprimas ilüc plantas infe reret:propter quard plantarumraritatem/fepe duitas in moribus corruit, - • i , • ,

C

De, Matrimonio. G Í CQjiartb hoc poteftcótfngere ex paretài

Fih'uS. genuenífcfed nó arrant eos difcfplinare aut eradire-Fructus enim iairia boni & ex bona arborejnifi in bono loco & ficco ponátur 8¿ fepe vi*

parétu fe* fitenf /ílatim putrefdífcfic filii fine difciplina/Nó eni debet fqlum

Í>e eli cau modo verfari parentñ cogitatio circa terrena vt filiis filis prcufde à maloiy ant/fed etiá circa mores:& plus de anía q" de eoni corporibus cogí* filiorum • táreme forte eos nutriát dyabolo 8¿ nódeorvt fint velut quercus q

gládes fert porosaUubrids 8í dyabolicis virís. Tu fatis vigilares ,, arca fructus terre ne perdätur: ¿i de fiuctuvteri tui no airas.Tuvi > gilafti die ac node tempore quo paruus erat: vbi nöefjt p*criculú7

nifi perditionis corporis nó aie:propter quod magis inuigilidum , efi: quádo iminet periaxhi perdirionis vtriufqj.Et ideo parétes nec

fenudos pueris oftendát:vt dicunt aliqui doctores poftgvenerint ad tertiii fu? etatis amui: quia femp in aio reuoluét illud:neccorà eis debent dicere blafphemias/turpia verba/inifiones: & hmói:

• ^uiapueriilludcitométiimprimét:vtpatetdepuero blafphemá , te quinqj annos habéte:qué ethiopes rapuenit de mannpatris: qui

cum dooierat blafphemare: vt refert Gregoaiiù dyalogoni:& de -xl.pueris qui helyfeií dmferát/deuoratis & fuffocatis ab vrfisjiii •Re.iÌ.Sednóficboni parétes quifilios fradiit optimis viris ab in* Jantia imbuédos:vt patuit de illa prudétiffíma rebecca:que(vt vo

" z liitexr>Gfitoreshebrei)filiáfibidi1edii5Íacobmittebatad ícholas melchffedech 8¿ heber:vt difceretcolere deii: & .ppter hoc cófecu* tus eft patema bdiedictionern .Matrcs eni fuas debent caftigare fflias,Hiereax, Audite mKeres verbiidñi:& docetefiltas veftras lamentìi:^ vnaqueqs proxtpiá fuá plàcttrm; Sed econuerfo hodie

* docét filias fuas cätilenaslafaiii?quas in choréis cantata audié* tes ad luxuria .pitocätPIandii aiít pro pctísfuis/ velaedo /vel fi* dé/velmores bonosnócbceut.Etquádovidétfiliasfuasitejfdu*

.tiúUJ <c<s'áiuenes federe:qirorii alter in fimi eius manii mittifcaltei? ven* vii J I , P «rem premédo tàgifctnc exultatmatermifera dieés.Ecce q hono*

t f n «fice fedet filia mea:qua"tüiuuenes iffi chara habet iuá:& reputar, • ' pulchram.Etquian6caftigátillas:rifu5eárii&gaudiñftatimíl«

1 dum cóuertitur.Etque noluerunt eas docereluctum:velint/nolít . i áddifcétáicc ifionefualHgerc:quácfofc3ceperitÍHtumefcereveii

ter cani: 8¿ dicét.Eeatc fíenles qua? nó gcmierat: & vbera que, nó ."¿li* JacfcautófeMuk?enüalesiací?/uftmeretricesícoq'parétesnó

caftigauenífceas.Próuer,xxix. Virgaatqscorrectio tribuitfapie« . faa.Pueraútquirelinquif proprievolútari oófundet.matré fuam»

Melius aiit efiet carere fih'is & filiab? ghabere malos & nóíoms

Sermo.V. - r Fo .XVIIL gere. EccTt.xvi.Neiociideris infilns fimúltiplicétarírieeoblectfcí risfuper ipos fi no eft timor déiiiuiiis.EtfeqùitXMelior eft vmis " timens den q mille filli impii:& vtile eft morifine filiis q reuniré filios impíos. Maxime debétmatres erudire filias necómifceài: iuuétuti. Vnde a matribus ai nubiit danf eis monilia:qua?a mu niendo dicunf: vt ita ipe fponf? muñían? q> no rea'piát ímilTíóes per angelos malos garfiones & macquerellas. CDQ.mnto hoc pót cótingere ex mala parenti edùcatióe corpali: H quia de^ignaji? matres lactare filios fuosded dát alíis ad nutrien Filiui. dii. Aliqñpropter laborem fugiendiitqua? poítea multo'plus Ubo Pluribus rant:qñ pueri male educati faciunt eos laborare in trifticia multa, rónib9

Aliqñ ppter luxií: \tcitv> impleát fai libidine, Vnde mater fan* bafqjmar cri Bernardi qùinq; filios habuitfanctós inecclefiadei:qua?quis treskctà multò" nobili's efiet: tamé nutriebat pueros fuos pane ordeaceo 8i re debent porretis 8c groflis dbis:&: eos exercitabat ad pena & labòrem /ne filios. forte affueficrentdelitiis/& obliuifceren?dei:necvolebatq>ab ex traneisnutricib^alerenf/fedipafola Iactabat Ethocdecet,ppter " multa quoni aliqua refert Aulus gellius.xi. noctium atticarum. <. ; v

Prioneexeducatic«nutriaiplesea^malasa5ditóesimite?.Se • < pe eni complexio nutricis traniferf in pueros:& per cófequés mo • res:quia ftn Arifto.Ii.de phifionomia. Ani? fequiíturcorpora:8¿ i exinde quia nutrices funt lubric? vel gulof?: vel latrones/vel idio t?/velebri?:itac6ringitqjpuer eara mores fequaturnóparentú. Ideo videát qlesnutrices exhibét pueris ad lactandu.Et fedo quia matres earàeffent magis folicit? q nutrices de alédo piièrosfuos quia nutrices no nifi mercenari? mfes. V ñ & maria nutriuit dñm lacte fuo.Ideo canit ecdia.Ipm regé angeloni fola virgo lactabat; yp? qd magis folicita erat ad querédii & cóferuàdii en.Tertio quia ex hoc minui? amor filio^ ad pàrétes fuosteò q? ptif ad fuá nutria cé:&r iñ fepeptìgit q> tales flit idomabiles & parétib9 iobediétes 8C i eos faaTrífurgúf.Q.uarto pueri tafr educati flit breuiorf vit?iquia flit triaptùi.f.pf is Se mfis 8¿ nutricis. Minora ei é duràteis qd ex tot&tivarüsptib^écópIexn.Vñdñsieius gaerattmvni 9pds fuiffet lógifiime duratiois.Q.uinto quia ili? mfes fl no Iactit fuos nófaciiit ea ad qu? lincnaturali obligan? tquia ita puerii obligan? itutriréextravteniquádovidét &expiunte«hQÍemiáviuétét& matris officia implorante magis q qiíádo erat i vterotvbi no erat certa de vita puerLEtad hoc puidit naturade duob9fótib9 iactis: feilieet de duobus vberibus: quorum finis non eft orhatus multe* ris/fedliberorum educatio:& fie fruftrant vbera fine fuo naturali.

Cu

D e Matrimonio. Vnde nobiles quondá aluerát filiòs fuos:vffarà laetauit yfaacati

- x nafamueIé.EtfWofephum:moyfesnulliusmulimseg^ voluitvbera fugcrc/fed tmmodo matris fue.Sunt 8i ahiidiote pa rentes qui poll: ablactationé alunt eos curíofis Si gulofis rvnde fint puerigulofi & Iubrid.Hícrecitat Augufti.de fanctaM^nica ma tre fuá in Ii.confeflionujLx.q> dd erat iuuenis puella pater SC mí ei? dabant ei bibere vinti in cipho eora:& paulatim ita dididt bíbere g> ad magnos hauft? bibebat 8i fepe. Cótigit adt femel oí illa an* cillam fuam increparet/impropauit ei ancilla q> efTgt vinjbibuIa: quod verbum confiderans fuá' conditioné in melius cernutami; Si, fie verbum iracundi? fanauit earn.

I C Sexto hoc cótingere pót nó ppter parentn maliaa vel defectii: Eilius. i fed propter folammafidáfiliorá quia deo diuino iudido qd deus Qlfüii i fotderelinqurltur:&fortevtparentes probenPinpatientia.Etfi mali a bo qua? mala perpetraueriht in puerís fuis quafi in purgatorio puniá nis paréti tur:& in remedid vltimd debent cóuertere fe parentes ad orarióes bus .pereá fanctorávirorá:quia feriptum eít Hebre.xi.Acceperuntderefur* tur.* qñq; rectione mortuos fuos.ijnatres per orationes fanctorá fílios acce nó ex de* perunt refufeitatos a morte fpdali. Vnde 8i fancta Monica ed r> fectu paré filio Auguftino in herefim manicheord lapfo rogaret quendá fan turn. ctum fené audiuit q? filius tantard lachrymard perire nó poterat.

Q_uandoo?hoccótingit:quia malas imitánffodetates.pomiim eni fuper quod cadit malus acr/cito putrefi't:vel ad intra vel ad ex tra: 8i át& feparatur 8i cadit ab arbore bona in qua ftabat Sicpu* er procedes a bono matrimonio quádoq; per malli aeré.i.corruptà doctriná:vel malora imitationé putrefft 8i fit mal9:8i ficfaciliter fe feparat a fitora parentn regimine: vt fuá mala cópleat volutati. Vñ fructud quidà funt fp acerbi:& ifti fdt mali g ndg maturefedt:

quia aliquádo funt r vmbrà/necrefpicidt ad foIé:fed funt fp m car* nis voluptate:ficut coluber iti vmbra q'Li colens vmbras:fiait adul teri 8( fbmicatores.Hinc Iob jcxiiii.OcuIus adidteriobferuat cali* ginem.Aliquádohocprocedit:quiamcuItaeftarbomide^celTit rructus:ficut vinca inculta Si non fòlla filueftrem Si acerba gignit fructum :qui ad maturitaté nó peruenitSic multi pueri perduntur #pter doctrine. Si difeiphnedefectum. Au'quádo hoc^pcedit: quia fruct? nimis cito tollitur ab arbore. Sic multi dio aufemnf a difd plinà:& ìmedì'ate ponimi in dignitatibus &: offidis: & nihil inde -profidunt.Aliiiunt fructus acerbi in príncipio/fed longo tpema* türefCuntDiíficulter qaidámaliabavxrbitatefua recedunt:fed'tà! d£mp;ercaloremfoIismatUTC^^

Sermo.VI. Fo .XIX. Ahïfunfqui rite matarefcuntj'pter bona refpedn foil's: liait N i cokus in infànna fua iam maturus erat Sic famuel:ficathanafius 8C aliimulti. Fructus aiit maturus aiftodif in feno & palea:fic in > humilitate cuftodiuntur pueri: vbi fupbia & arrogantia eos perdit Secudo eft ad efu3 opam'.fic talis ad ecclefiç vfum.Tertio a'to ca ditabarbore:&pob'us(vtdidtPIim^denocteqdedie.Sictales ad pauperes a'to diuertunt: 8c magis in aduerfitate q in profperi* tatervt patuitimultis fanctisviris.Q.uicquid fit tamé habere bo n os filios 8C Bias 110 eft in poteftate parentd:fed dei miferéu's/8f tpïus fi'fiï fe2dhocdifponétis:8<* eft maxima dond dei quod debet a deo votis 8C praîa*bus obtineri. Nâ fûerunt multi fancti viri qui malos filios habueruntt&econtra multi mali qui optimos filios habuerunt Bonus fuit Ezechias rex iuda qui tarnen filium habit it fceleratifii'mum fcilicj manafiem. Bonus fuit dam'd.qui tn peffi mos filios habuit:amon 8C abfalon. Similiter pelïïmus fuit achas qui taméoptimufiliugenuit Ezechia*.Et peffimus fuit amon qui tamé fanctû Iofiâ genuit:& fie de aliis. Hiero.ad athletâ. Ex radi* eis amaritudine dulcis fructus procedit: 8C viles virgulç praeaofa balfama fudant Licet cômunius bona arbor bonos fructus faciat ps.Aia eius in bonis demorabiturjdeo fequif.Et fernen eius he reditabit terrâtanq bond 8c reipubhcç vtile.Et hoc ideo:quia vbi r

eftdeus ibi eft bonahereditas.Drïs aûtin generatione iuftaeft r****** . - . v vt di'cit pfal. Ideo ml mirum fi talis generatio bona hereditet ter* ram 8C ccelum.

CSermofcxtusdeeodemperthemavtpriuS; A

^

Atrimonium carnale fm Guitparifien.fignin'catmatri Miimw monium fpiritnaleinterdenm& animam iuftiutaepin nium. carnali matrimonio fiait î libro fex legere poflum* fpe* matri ctantia ad illud matrimonium fpirituale.Primo legim* moniurrj

q> ficut vir conidetione 8C amplexu carnali de vxore querit 8C inte: carnale dit ex ea generare filios carnales:fic in ipfo mrimonio ex amplexu fex mo * 8C coniunctione charitatis cum anima ipa bonorum ;opemm fobo dis ligniti les procreatur.Secundo q> ficut ex ipo viro fernen trânffundifcar* cat fpuale tialisgenerarionis inipfamvxoremvt concipiat&pariat filios: mfimoni fine quo nec cona'peret nec parerettfic fdat vir iuftus ab omni flu* um inter, ctubonorùjoperamariimamfuam remanerefterilemtnifiadeo deumSi fpiritualiter viuifi'cum fernen grabe diuinç infundatur.Vn iohä. animam,' Kiiii. Sine m e nihil poteftis facercTertio quia fiait iure matrimo nii camalis fubiecta eft vxor regiminiviri'fic animam fuam kiat homoeiïefubiectamlegibu5deiinnullofibicoutradicens:feddi*

C iä

D e Matrimonio. eens ìHud ps.Nonite deo fubiecta erit anima mea.2quafi dieens fic Q,uarto ibi legitur : vt ficut vir vult vxoré fuam effe fpeciofam Si. ornata: fibicp per oia placenté:fic Si aiam fua decore virtutum fpe cfofam:& per ornia deo placente exhibere ftudeat:vt dicateifpó* fus. Surge propera amica mea/fpeciofa mea Si veni. Quinto vt Kart caftitaté corporale jelat in vxore:fic Si deu feiat amplius incó parabiliter 3elare caftitaté fpiritualé in aia ipius.Zach.viii.Zela« tus fum fyon jelo magno. Sexto vt ficut ipfam vxorem decet ha* bere curam domus vt munda fit: 8i cuftodiam 8i eduptioné filio rum:fic aiam chriftiTponfam vult deus curà& folicitudine gerere domus confaenti? fu?.f. vt muda fit ab omniinquinamétocarnis Si fpiritus:&vt educet 8i nutriat pinguedine deuotiora's ac lachry mani: 8i continuitate affuefactionis fitios bononi openi. In nulla eni domo vult ifte fponfus habitare nifi in miida.Et quia domus mari? nung fuit mundata/fed femp mundaJdeo in ea dignat9 eft lacere fuas nuptias tang in thalamo nuptiali: quido noftrà huma nitaté affumpfitp"s.Tang fponfus procedens de thalamo fuo. A d eam igitur recurramus dkentes Aue.

B CTDictodebonofacraniéti matrimonii8c'debonoproIis:reftat £\mor. diceredebono fi'detitatis in matnmonio.Eidelitas auti quattuor Qualis tonfiftir. Primo in mutua interiori cordili ditectióe. Seaido i mtl debet effe tuatpali'ttmadminiftratione. Tertio in mutui honoris impenno amor in ne.Q_uarto in mutua 8i inuiolabili thoricóuerfatione. De primo matrimo dicendumeftpropraefenti fermone. Primo igitur dicendum eft tuo. _ qualis amorinterconiuges effe debeat Secundo quid hw'c amorì

aduerfatur. ffj Amorin matrimonio eftmatrimonii caufa. Sine eniamoris nexu 116 eft vincutu in matrimonio: ita q> fi alter etra aio diffenti*

t retino effet veni matrimonili. Ideo multi macquereHi accedut ad rogando" filiasqui fe dicunt eas diligere/fednódiligrit: de quibus ps.Dilexerunt eii in ore fuo:& lingua fua mentiti funt ei.Et ideo

' , o fili? nolitc eos audire. Tales eni habent lingua ferpentina Si ve • iiennminoreadvosdecipiendH&fàmàintoxiandiNoliteeffe

ficut cua faciles ad credendo": fed fuperhoc qu?rite a parentib9 ve* firis confittimi. No eni vos diligunt/fed voluptaté fua: & cu fece* rint quod voluerint: vos amphusnócurabiit/fed odio habebunt? ficut amon thamar f ororem fuam poftej corrupit eam. Et ideo re pr?hendédi funt illiqui dicunt fponfaliafàcta effe:dum dicif ah'cui puell? ignorantr'.Dó tibiliocin noie matrimonii:quia norrexprw munì hk verbaexpr?ffi defigaatia matn'nionium aut fporuaka

Sermo.VL . : Fo .XX. Sunt citi verba deceptiùa & dpcrta.Sacràméta aùt darf debet per verba no faUacia/fed aperta fignifi'cationé exprimentia. C^Amortrip!exabapoftoIoiubefiraatrimoniodbferuan\pri* C mus debet effe quo vnus alia duigat:& ecóuerfo f m aiam: vt fdlj Amor.' adfaluté eterna* mutuo fe diligant Vnde predpit Ephe. v. Vnuf De tripli* quifqjvxoremfuaficutfeipmdiligat ex intimis co rd i s i non ex damore apparentiatm.Hocenifummedeoplacet NàEcch'.xxxv.Intri* que iubet bus beneplacito eft fpfritui meo: quae funt probata corà deo & ho apis effei minil)u^:?j^diafratrri:amor proximo^: vir &mulier libi bene matrirno id eft i bone cófentiétes. Amor ei ifte prindpaliter attendit" ad fe mo. mutuo exhortandum ad bona 8C opera fatatisi. Coiy .vii. Sancti Ificatus eft vir infidelis per mulieré fidelé. Bona ei mulier eft qricp caufa falutis anim? viri fui: vt per Clotilda franconi regina cóuer fus eft ad fide Clodoueus vir fuus.Sichortabatur theodofium;itrt peratoré Placida vxor fua: non faftigiis regni eleuata/fed diuino amore fuccenfa:quardaudorum &debilium toc maximam cura habebat/perfeipamminiftranspauperibus fepeviro fuodicens. Oportet te femper marite cogitare quid dudii fuifti: &quid modo lis.Hec fi femper cogitaueris:ingratus benefactorinon eris/fed i* perium quod fufcepiftilegaliter gubemabis: & harum remm pia cabfs auctorcm.Hec ex tripartita hiftoria.li.x.cxxx. Et ideo mu liercs cum in priuato funt cum vfris fuis: exéplo huius fanct? mu lien's debent benignis verbis/fi qui defectus fint i viris fuis demo lirare:&:econuerfovinmulieribus:&femutuo adbonum exhor* tari.Si ei fe pfecte diligàt : debent fìcut hie nolunt ab inuice fepari lie nee in alia vita:vbi ppetuo iuicé habitabiit. Magna ci 8C indici btftriftida erit fiidieiudicii ^ificef ilIud.Matxxiiii. Enitduoi Iectovno:vn9 affumef: & alter relfnflfrvn'" ad gfam/alt' derelinpf: in dànarioné.Dura fane fepatio.Vn in hiftoria tripartita rex qda perfamm vxoré habuitpulcherrimam/fed deo ndelifTimam:quej atmbaptifarivellet necpoffet propter maritumeiuspaganum: ipfo marito 8i omnibus fuis derelictis Conftàtinopolim fogit: 8C illic fe baptifari fecit Q_uam rex dum illuc frugiffe cognouit:eam fequutus cum.xl.milibus illuc venit:& vxoris amorecum vniuer lis baptifmum accepit : 8i ficcum ea ad propria remeauft Et fi quod fit peccatimi aut mala confuetudo inter eos:cum filentio cor rigatur.Vnde PIinius.vin.de naturalibus dfcit:q> afpidis ad con jugem fuam tantus eft amor q> altero interempto alter incredibi* lem habet curarci perfequendi& infeftandi interfectorem; etiam wtermaxi'mam mdùtudjhempopuU'jnec defiftitberfequidonec

Qiiii

1 D e Matrimonio. fpfflfflördeat/nffi^ ges tali amoris nexu c5iungidebent:q?fiquis eorum aliquo viab fpirititah'tet'intetimaf :q> bonis & fancti's exhortationibus vbiq- p iequantur.Sed fiait per bonas mnlieres quâdoqs faluanrv vùrfic p Hulasmulieresdeprauâfviritvtfalomon permulieresr&achab per iezabcL Sicmulieres tranilatede terra inda in egyptum qua» laai'ficabât reginç cceli/excufabât fe per viros fuos qui umilia fa* debât Hiere.xxiin.Et fie etiam mali viri per mala exempta falu* temfuammvxorumimpediunt f t ? , „

-, (fCSecundo predpit apte vt vnus alterius corpus ddigat lìcut fuu • Ephe.v. Vir i debent diligere vxores fuas lìcut corpora fiiaivt fcj

corpus furi nunq alteridiuidant; vt mutuo fibif m corpus fubueni ant Cicitur eni Eafe.iùi.Melius eflduos effe q vniîtquia cu ceci derit vnus/nó habet fubleuantem fe. Et fie in infi'rmitate mutuo libi debent fubuenire córra dlas qua*defuisviris nó curant:fed eis aliqnâdo proairant mortemtvt ab eis liberenf. Memini me audi ttüTe in confèlïïone mulierem quandi qua? litibus continuis cófcf

. fa eft afflixiffevimmfuûbonn&honeftmquicnegrotaret/necfe , iuuarepofïetmébrfsfuisifame&fitieiïïteremit. Q_uçvtcofeffa . eftmiliipoftmodûferorianfiensp cimiteriûquedâfaculaardeiis '

exiuit aquodam fepulchro & intromit in os eius:quö facto horten dç vexata eft.Ex tempore ilio femp fenfit in îriferiorib? vétris ali* quod graueiftar malTe pliibi vel ferri:quod eriä tpe quo céfcfïa eft dia:batfegeftareinvtero:&qiioricnfcûq? graue illudmoucbatur

: horrende vexabaf.Cuius caufam perdpiés cû feaîdû marita ifdê litibus afficeret:monui eâ vt pro pcenitétia per fex feptimanas in ducias litigandi cd marito faceret: fi fortedyabolus a vexatióe ei-"* quiefceret:& cafu quo deficeret: ad me iteriî accederet référés veri tate eonî quae fibi córigifient Poll menfem vero itenï rediit dices fe per méfem abftinuifle:nec eo tpe'vexati effe/fed imediate poll terribilit! firiffe aggrauata".Q_uo audito fibi dixi:tu apte cognofcis tue. vexatióis originé.Nemo eftquitibi mederipofïït:nifi tu tibi confulas:& ab ilio peccato abfiineas. Hic auté amor percipitur ex tenus in fubuétione. Virtus eni&difpofirio cordis percipifipul* fu brachiomm per motum fpiritutrm.Sic Abigail pradentifiima fubuenit NabaI fluito viro & peffimot8C per eâ libérât? eft a m or te.i.Reg.xxv.Seoido hoc pcrcipn? qn vn? alteri benigne fuä apit neceffitatê.Hiceïamantiiimos eftfvtvult Ciprian?)vt amorem finì fileno tegere nequeât: fed neceffariis & charis mis prodant & efferanfc Ideo ai in niatrimoiu'o vnu§ ahnpfectedibgat, vir fi gd

Sermo.Vl. F o . X X I . àmaritudmistaut"ttifticiej itódcbabeatdebctflludfu^n'dclivxo ri reuelarcLeu l'us eni a duobus pondus vnu fuftinetur g ab vno, Sicpondus tnftici? poti* ab iliis duobus g ab altero Aloni fuftine bitur.Ideo debét mutuo ficut in gaudio: fic in tribulationibus coi* carcVndepollex 8i index femaxime inuicéruuàttdequib' Hie ronym^.PoUex&indexquiblàdiorigceteridigttifclabut ofculo legittima maris &"fa>min?cóùmctioné defignant. <ETertiopr?apitapteEphe.v.Viridiligù^ xps ecjjlefi^primo vt fi qrl fornica? Se peniteta'pam redpiat ficut xps aiam jicenitété recipit & grana fibi reddit. Vel ficut xps ecde fia.i.mébra fpófe fu?:lic vir amicos fu? vxoris diligere deb3:& eco tra vxor amicosviri fui. Debet enim eis facere letu vultd:falua tri femp in talibus honeftatervt euitetur omis occafio male fafpido* nis.Vulgo dicitur. Qjni me amat/amat cane marni. ^Seaidovidendu eft qualis effe debeat matrimonio amor.Rn* D detur q> debet habere quinq? ccditiones. Primo nó folli debet effe Amor. _ apparens exteri*/fed & interius ex corde debet $cederetquia fine 0_uiq? co tali nó fit matn'moniu.Nó eni pót ramus inferi trdco ad ferédum ditìóes re nuctu:fine calore interiori truna & rami: I3 etia terra apponat? te* quifit? ad nax.Sic necmatrimon iu fine vtriufqs intemo amore: quis dentur amore co magn? dotes:& augeat? terra &* poffeffio. Sic diligebàt vxores fu iugii. asfanctipatriarch?:vtyfaacqui vifarebeccaadeodilexit eamvt oém dolore qué de morte matris far? habuerat/obliuifceref .Seca do deb3 effe pmanés 8i perfeueràs: vt nung amor ill?(nifì morte) rumpat?. Vnde Matth.xix. Q_uod deus cóiunxit homo nó fepet Debet eni amor ili? vfqs ad ccelos perfeuerare: vt fit currus igneus quo helyas in ccelii raptus eft.Non ficut amorvilis cóoibin? aim E cócubinario vel aduItero:qm non permanet/fed rito tràfit: fiait 8C Amor, illa turpis delectario. Samfon etera dtorupitfepté vincula qmb* amo* eii ligauerat fùa concubina.Tadiu enim durat amor ill?:qdiu de* cócubina lectatio vel mifericoncubinarii opes : vt patet de quodà fcholari:g rius non cu tenuiffet conaibina" tpe fcholaritatis fu?:aim qua tota fubfta'ti* durat. am fibi a parentibus legata de terra fua confumpfiffericapa quadà bona retenta cum qua honefte ad fuos redibat:qua? meretrix arni conducereteum repatrianté ramancillaquadam& fodiseiufdé fort iter flebat in reccffu: fed ftatim eo feparato cepit ridere & fai* tare. Cui alii prefentes. d u o m o tu ita flebas amafio tuo receden te:& fic modo r ides." A t illa.Non credatis q> ego ita flerern .ppter eius reccffum:fed quia ita bonam capam f ecum defert qua nondu" fimul expédimus,Tertio-debet effe aniorpetfectecordiu vniriu9,

* ' ' * D e Matrimonio'. Vnde femifn ìgtutum alteri ignito bene vnìtnf :rion frigidum fri G I D O / n e c calidum frigido.Sicvir plenus igne diuino mulieri bone bene coniungitur & amore perfecto:&: bontim & fanctum mairi* monium faciunt. Sed malus male: nec diligenti deum non bene coniungitur: necmalus bone mulieri/nifialiquando perbonitaté mulieris calefiat amore diuino. Et propter hoc ita ordinauit de* vt amor effet perfect? in matrimonio:q> vna efTet vnius viri vxor quia fm Arifto.viii.ethicorum.Non poteft effe inter plures A M I C I T I A perfecta.Et h?c fingularitas in A N U L O oftenditur ajji vraeù" di» gitimi capit:& in hoc damnantur qui corpus fuum diu idunt Vr t Hieronymus ad faloniii.primus lamech maledict? & fanguina» R I ? : & de ftirpe cayn defeendens vnam coftam diuifit in duas I pia

B tarium bigami?. C Sed dices fancti patriarch? veteris teftamen* Amor, ti habuerunt plures vxores: & fic eorum exemplo poffum habere Siamor pIures:&amoremdiuidere&partiri. Refpondet Altiffi.qjdomi P O F L Ì T effe nus certfs de caufis difpenfauit cum illis. primo ad multiplicatio ad plures nem cultus diuini.Tunc enim fere totus mundus idolatri? fubia» V X O R E S . cebatCeteri quidem erant ficut quercus filuamm pro porcis infer

ni fructificantium: & poft exitum de vtero matris in fauces lupo» , rum infemalium proiirientium. Ideo ad generandum deo prole

conueniensfiiiteos habere plures vxores. Scendo propter tempe. rantiam eorum. Sicut enim dicit Auguftinus quàdo mos erat: peccatum non erat: vt mos dicatur non folum propter confuetudi nem/fed etia propter temperantia : quia moderate & temperateli appetebant antiqui coitum. Et hoc apparet ex textu fcripturae D E MULRIS:quinonlegimturgenuiffeante fexagefimumvel feptua»

T gefimum annum. Tertio qu ia time temporis erant plures feemi* n? q viri.Tunc enim nulli deputabantur ad virginitatem feruan*. dam:lìcut nunc omnes facerdotes & religiofi:& forte nunc fut pia res viri q mulieresadeo oportuit propter hoc difpenfari. Q.uarto propter fi'guram. Vtenidicit glo.ad Titum.i. Plures vxores an*, tiquorum patmmfignauemntfuturas ex omnibus gentibuseccle. fias vni viro fubditas.i.chrifto.H?ceft glofa magiftri.Diciffccta q> non erattantus amor ad fingulas vxores: ficut vnius ad vnam: :

qrii amor il!? difberfus eft & diuifus. Vnde Se iacob pr?tuh"t amo», rérachelp'riorùfcjly?. Ideo nunc matrimonili per chriftii redactri eft ad eius F U M M A perfectioné. Sed itera dices. Debeo igitur più»; res habere vxores: vt ficmultiplicentur cultores deùcu vn? homo ! fufficeret multas fecundare.Refpondeèur a? dominus non tifiate, tenà'tmulripu'cationéprolis in matrimonio: FICUT faa'iit faraceni

Sermo. V L . F o . X X I I , enfuopfe^doprophetamachometo:^ rione quo ad meritd:quia vt frequentius qui generanffnon fut ve* ri cultores def.EcclT.xv. Nó concupifci't multitudiné filiora infide bum &r inutilid. Vnde Luccxxiii. Venient dies in quibus dicét. Beat? fteriles & ventres qua? nó genuerunt.Licet etià effent pan affimi homines tempore primoru parentù:taml dns noluit ordi* «are vt adà haberet duasvxores fimul: &" fic dtius multiplicare6 genus humanu.Preterea primus qué genuit Ada malus fuit fcilj cayn:&fic^itius genuit imitatore dyaboli q dei cultore. Preterea quifunid&quàdoqsmultas fecundare:vixfuffidtvnivxori&pro* li eius fine periado ani? fu? prouidere.Legitur enim litro de natu lis animaliadeaquila q> valde grauaturi nidotita vt nópoffitfuf* Scienter venari/nifi pro duobus pullis nutriédisudeo tertiu eiidt. Hinc Tertulliano li.de monogamia. Monogamia(inquit)in ma trimonio eft de lege natur?.Na in archa Noe in ipis aialibus ma nogamia recognofdi. Ex oib'(inquit)beftiis/ ex orni carne duo induces in archà:vt vinant tecu:mafculu & fcemina de oibus vola tilibus:etiàde omnibus ferpentibus fm genus fud duo introibdfi ad te mafailus & faarnfna. Etià feptena ex dlis binis colligi man* dafcnec aim binis faemfnis aliquod animai archam introire Iicuit H?GTertullianus. Etiam propterplures vxores nimium multi* plicaretur proles. Vnde fm Arifto.ii.politice fequerentur multa inconuenientia:quia paupertas tales per necefiì'tatem cogeret ad! aufandumfeditiones/maligniiates/Siconfpirationes.Iuftin'.x, u'.hifto.dicit Archipeopumregem perfarum genuifle centum 8 i quindecim liberos : quorum.!, cófpirauenit in mortem patrfs/nefi vnus eorum patri reuelauit. Cuius confpirationis principalis cau fa fiiit primogenitus eius:quem contra patrie morem ipfo viuen* te perrefignationé feceratregem.Sic Orofius libro.i.dicit ep vna nocte eommiffà funt quinquaginta pariddia. Quidam enim vo* cat9 Dana' genuit qiunqginta filias :& alter q vocabaf egypt? gc nuit quinquaginta filios: fed quinquaginta fili?: quinquaginta fi* lios viros fuos vna nocte occiderun t S^imiliter.iiii.Re.x.habetnc defiliis regis Achabquos genuerat numero. Ixx.quioés vnodie male mortuifitnt:& in porta famari? metropolis ifrael polita fut cadauera in duobus aceruis. Simditer Iudicu.ix.abymelechfili* gedeonis interfedtlxxiratres fuos vt imparet ifraeli-Et hoc vt R dieta eft:quia amidtia generis naturalis q debet effe magna non poteft effe ad plures Ideo in huiufmodiliberorum pluralitate vix poteit effe cccordia,Et fidicaf q? in pmtapiL'hocritepofiet fieri

De Matr/mbníoT

Slirihabenfc vndeuimdt eis. Dicitur ç vt frequentiiisifti mùtua umduntprouiderevxori &fihïsfine perieulo animará fuarû %

ahï.Tum etiâ quia multiplïcatio dñora é deftructio terraiy : quia mulripliau'sheredil:usfcqiiiturdiuifioregnom8(:dniord:quâcô (equini)'defolatioauxta illud.Mat.xii. Omne regna infedurifuj defolabitur. Itêmultiplicatis principib9 multiplicantur mala fin» terram:vtpatetùMacha.i.Dealexandro : quidiuifit regnñ fuá pueris nobilibus qui feed erant nutriti a iuuentute: 8i finguli poil morteeius impoiueratfibidyademata: & itati fequitur: & multi plicata funt mala in terra: imo qñ aliquis hab$ duas acerías vxo res fucceíTiue:vix eft pax iter filios qui funt ex illis vxonb9.Q.uar to debet effe amor matrimonialis viuificatiu? : vtquéadmodn p calorem vitale manet vnio corporis ad animá:fic per amore viri* Ecatur illa connexio duoró" in vna came. Amor eni calor eft vita* lis quo extïncto vita extinguitnr. Vitaquippe(vtdicit Anito. li.de longi.& breui. vitç)confiftit in alido 8i húmido téperâte ca lidum.Sic vita matrimonii confiftit in amore l'ungente partesa'n quo fi non eft amor:melior eli ibi mors q vita.Sed tñ fie debet ec temperatusivt propter illn non offenda? deus.Fuit eni inter adi 8C euam amor:fed non fuit húmida téperans calore amori;: quia propter amore mulieris deipra»ceptâtranfgreffus eft. Sed dices. Aug. dick Periculofum eft tibi cd eo fieri vná : a quo neceffe ha* bes feparari:neceffe eft aût te per morte feparari ab vxore tua vel çconuerfo:ergo periculii eft ne maxima incurras trifticiâ pro fepa ratione rei qua amas ita pfecte.Rñfio q» periculofum eft fierivná cum àliquo a quo habes feparari ppetuo. Et ideo periculofum eil tibi fieri vná cu diuitiis/honorib9/veI voluptatïb9 carnis:a quib* neceffario habes feparari. Auarus eni qui ficvnitur corraptibilib* rebus: fi vinea eius fit degrâdinata:dicit fe degrandinatir.fi cóbu* ítarfecóbuíhi propter eius vnioné ad ipfa bona.Sjnô eft perieulo fum ratione trifticiç feparari ab aliquo pro tempore. Cii eni fides (es fint vir Si mulier:fi per morte aliquando feparentur 8i ad tem pustproximitas tñ videndi alieni 8i bonitas finis debet tempera re triíhciam : quia vn 9 'altera antecedit ad locum prxparandum. Verum eft tarnen ep in h oc virgines antecellunt:qu§ non funt in perieulo illùis trinici^ fed expectant fui fponíi prçfentiam.Q„uin to debet hic amor effe conferuatiuus non confumptiuus bonora -natura? neq? fortunç. Amor ei carnis 8i libidis icédit qs reperitili xta fornace babilonis.i.cófüfionis:& cófumitipfos eo^vitâdimi nuendo &eorom bona.'cuùis oppofitumfacit amor matrimonii.

Sermo.VL Fo .XXIII . Amantes enifeeamalfterfuntvelut ütibnesinfemah'ignecobu fti:&velut fpine fe amplectentes:vt pariter in igne inferni mittari tur:& velut duo fefeamplectetes vtfefubmergät. Non aütamat quis illii au'us morte & contumelia querit Sicüt ei qui diligit ini* quitatem propria oditaiam fuam: fie qui diligit imquitaté alteri* oditaiam illius. In amore vero matrimonii vnus alterius iniqui* tatem odit & perfequitur: & bona tarn naturae g gratiae diligit SC profequitur. t£Tertio dicendo" eft quid huic amorifancto aduerfef : fc3 inordi* G nata duecttótCótingere aiit poteft hec inordinata dilectio ex mul zelotipia tis effectibus.Prio perpendi pöt ex jelotipia: quaefm Tho.in.iii. Quo ior* di.xxvii.q.i.oritur ex amore nópatiente confortium in re amata, dinatus ita eni r>pter hoc hó inordinate diligit vxoré : vt die Sc nocte fit in amor iter continua fufpitióe. Et per hoc devxore peffima format iudicia: Si coniuges quandoqsdeaiiisabvxorelicetnónungvera.Etaliqnitavehemé qriq?,pce* terq> quandoqsfequunturhomtadia/iurgia/odia/contumeli? &c. dit exze* Vnde narrat egifippus:q3 hcrodes ex huiufmodi jelotipia maria* lotipia Si né .ppriam vxorem occidittquipoftea factus amés neccredens eà" aliis. effe mortui earn alloquebaf vt vi'ua*. Et tales fepe ex illa jeloripia fiulti & demétes facti funt.Et hec infirmitas peffima eft: & hoc p pter duo.Primo quia nihil affert vtilitatis viro/fi jelotip? fit:quia vel mulier bona eft: Si prudés:& tue peffim? agit in eà male fufpi* catus. Vel eft mala:& tunc difficile efl feruare malicià mulieris/fi veht earn adimpIercFruflra enim ad hocmtitur: quia Eccli'.xxv Breuis omnis malida fup maliaa mulieris. Vnde a quodà philo fopho noie areolo querebaf :fi cuflodiéda effet vxor vel nó. Rndit -Quid prodeft vxoris diligés cuftodiatcü feruari impudica nó pof* fit:pudica nó debeatMala eni mulier teneri nó pót:quia orni vir* tute nuda efl.Nudus aiit nó habet vnde teneatur.Nec eft ad aditi torium falutis/fed impedimentum.Bonavero eft ad faluté 8i ad* ùitorium virimó folum ad procreando" prole carnalé/fed etia" fpüa* lem:& debet reputari tang domi dei. Prouer.xix.Domus &diui* ti? dantur a parentibus:a duo aiit .pprie vxor prudens.Prudentia eia folo deo eft: necdiuitiis emipót. Secùdo quiaüla jelotipia dif Balis efl ad portandum ci qui innocés efl. Vnde Hieronymus co tra iouinianó.Qjridam nobilis romanus vxorem habebat a foris gratiofam:fed int? cumviro nimis litigiofam SC jelotipiä qua vir a fe eiedt:cóq5 rephéderef q> vxoré fic gfofam a fe repuliffet: pedè protendens dixit Videtis hoc caldamente". A foris quidé multa pulchra efr.S; tamé intus me premit Calcuméd quidem videtis

Da Matrimonio. fot mofitatém exter iorenùfed non videtis mcani moleftiam iute riorem. Vnde GuilparifieruMalavxor hominé eiecita paradifo Sic mala vxor i matrimonio vimm a fui animi quiete deiicit.Sic credfdit lacere vxor Iob/fed non potuit.Sic conuerfa eft vxor lotlr inftatuàfalis.ia'n imaginem amarimdinis8£difplicétie. Sedilla immobilis erafcifte vero multii mobilis Si pedibus & lingua.Se* aido perpendit? h?c inordinata dilectio expublicis Si inordinatis fermonibus 8i vilib9:quibus forte in publicii laudat? exceffiue mur lien's pulchritudo/nó mores:& fepe reuelàturfecretavxorjp vnde oriuntur multa mala.Refert herodotus q> giges rexlióoru lauda* faat pulchritudinem vxoris fu? coram duob* amicis ftris : nec fatis fait ei/n ifi etiam ea oftenderet nuda. Sed vxor eius qua? prius eii diligebaKhocreputartsadimurià&conrufiorié cófpirans in eum ipm interemit:& fic vnacum regno vita perdiditSicut eni matri monium caftu effe debet:iìc vir Si vxor verba debet habere cafta: cótta eos qui ita turpiter Ioquiitur m menla. Et de iftis verbis tue pibus interrogare debent cófeiTores:& audacter interrogationem peccatiluxuri?debentcauteindpereabiftisvilib*tactibusvelft* ;

bis:quia fi de hoc confiteant? faris credibile eft que la poche fente le harent. Inter ifta etiam verba impudicatvtplurimn médada ,p* ferunt &iactant/& quafi in mah's gloriane a'mmo aliqn fegKant: in impudiciria fedlTe aliqua mala qua» nunq fecerot Sunt etià ma titiquàdoqihtui;8i multa inordinate ab vxoribus fuis requirunt. Vndequidafeiactabatq> vxorem pulcherrimi&obediétirTimà Si eum maxime dih'gétem habebat Cui cu alius diceret qj vnum faltum nó faceret pro eo:vadium fuper hoc intervtruq? pofitum eft Sed cumrequifita eft vxor vtfaltaret/noluit: quia fe dixit nó effe faltatricé. Terdo ex rhordinatis habitibus perpendant?:qrì fcj mir 1 iereS maritate ornanr? habitibus meretridis:à'vt dicunt vt place ant vm's fuis'.qd nó debet fieri/fed honéfto habitu induant?: vt fit differentia inter eas quae funt de ordine matrimonii & extra ordì nem.Qjnlibet eni ordo habet fini habitu diftinctii. Vnde fm va* Ieriumli.ii,Muliereshonefteroman? portabàt habitdquendam album Iongii retrò:fed tamé die habitus ìnhibebaturmul ierib9 in honeftis 8i malefamatis.Sienim mulieres honeft? videantme* retrices vel cócubinas ferre habitum fuum:debét eum riipere: vel ad iuftidam fuper hoc recurrere fi nó poffint'.ficut Si puell? debent deponere ornamentai illius quae venitad defponfandri cri habitu. &"ornatu fpectante ad puellas 8i yfrgines. Impudicum eft eriara param entum ; quando fucanf Si palhantur/ Si vrinis fe paluàt:& >

p mm

: Sermo.VII. Fo .XXIIII . , - cu mit ad magas 8c malefi'cas:& in cofeffione dicurit fe excitfando , q> hoc facfunt vt viro fuo placeant:& videtur eis q> deus non bene

fecerit easu'deovoliit fe recreare. Vetus pellis quae no indiget nifi creta ad dealbandum. Hefter quae no" quefiuit vnguéta plus placu itmarito g ceter? quae quefierunt.

CSermofeptimusdeeodem perthemavtprius. ' A "jNter carnale matrimoniliSC matrimonili chrifti& cede Mf imo * Ili? multiplex inueiufcouenientia 8c multiplex differeri nfum. ria4Prima fimtlitudo: quia ficutin carnali matrimonio Mltiplex fipbnfus dat anulii fponfejfic & xps ecdefi? deditfi'dei fi* pueniétia^

gnacnlum. Vnde Crifofto. home.i.ftip Matth. Sioitpatriarcha inter mil iudas meretria' coiunctus eft:& deditillivirgà& anulii:fic8Cxps monium ecclefi? meretria ex gentibus fc cóiunxit:& dedit illi pro mercede carnale SC cóiuncrionis virgä" cruris &anulu fptifianctiper baptifmrnquanfi fpiiale: SC deilìgnaculiim prea:détis:quéetiäalibi lafciuo filio feccuertenti fio:multi* dati precepit pater benign9. Seoida Sicutin matrimonio carnali plex diffe ornatur fponfa monilibus anteq introducattir incubiculri fponfi 81 rentià» ad amplexus eius:fic ecclefia tuie fanctis ornat"" operibus:änteq ad amplexn fponfi cceleftis 8C ad aibiculum glorie eius fntroducatur. jEfaJxi. Indumento iuftici?circndedit met quali fponfam ornata monilib9 fuis.Tertia Quia ficut in carnali m atrimonio fpófa di* lecta dilectos SC amicos fpófì benigne redpit in domum warn: fic : ecclefia fancta aplbs 8c amicos xpi fufcepit/yeneratur/ SC adorar. ' .Vnde Crifoftom9 vbifupra. Raab meretrix figura firitecdefi?: quae cum fiiiffet ex gétibus culturis idolorura commaailatatfufci* * piensfpeotlatoresiefuchriftiu'deitapoftolos in domum pectoris . luiper verba ipforum abfeondit eos in memoria capitis fui: vt no innenireteosprincepsdyabol9.C_.uartaO_uia ficut in mattano* tuo carnali eft vna vnius viri ad proaeandum fobolem: fic vnius >• chrifti vna eft ecdefia de die in diem libi generans filios.Cantico. iiii.VnaeftcoIumbameaimmacuIatamea:ricetquandoq?abhe -Jrericisfitdiuifa.VndeHieronymusadagerantià^icutvna^ua mater amctorum viuentiumtfievna ecclefia parens oimchriftia* itomm.Etfiaitillammaledictus lamechinduas dim'fitvxores/ licl^ncheretidinpluresealdiashceranttflriuxraApocalipfirn l a SynagogedyaboIimagisqecdefiechriftiÄtntäppdland?.Inhoc . . tri differttquia i mf imonió carnali qfiq? ppt" fömicatiorte fit diuor timfjiter xpm 8c eccKam^pt'dilectìonéitegra&ficlelitatéppetua «lilla pót eé kpatio. Vn&apls Roma, viiii pfona ecdi'e loquès. Q.HJS nos feparabita charitate quae eft m4wifto,icfit?q.doiullus.

D e Matrimonio.' SccìmcTo quiann Äuguftinri fup pfaLcxxvfi.In carnalibùs conili giis aliavxor:alii nui.In ccclefia vero idé vxor 8i ipi filiù Ad ecde fiam pertinebàt apoftolü Si de membris ecdefi? erat 8i cóiiix erat fmportionéquà inmébrisobtinebàt Ex quo poteft apparerei maria virgo 8i mater eft ecclefi?: qua? mater eft fponfi ei'us Si eo. defi?nu'a:cum demembris eiusfitprindpalibus. Etficutaliiper baptifmii in chrifto regenerata. Ad quam tiq ad matré/tiq ad fi* u'ärecurratecdefia pro grati? paftura habéda:dicendo Aue. <CIn precedenti fermonejdictum eft q> in quattuor cófiftitmatri* monii fides: Si de primo iam dictii e;ft in ilio fermorie^de duobus* aliis dicendo eft in prefentùde quarto vero in fequenti.

B lESeamdoitaqjconfiftitfidelitasma Fideb'tas minißrationclubeteni apteEphcv. Viri'diligantvxores fuas Qz matti ficut corpora fua:vt ficut caput acdpit alimentu 8i mittit ad fingu monii fi*_ la membratfic vir qui caput eft mulieris mulieri prouidere debett delitas co & de bonis fideliter cómunicarcHocaùt inter eos cótingit tripli* lìftit i tpa dter. Primo vt fideliter laborent in acquifitione tpalium borioni, bu admi* Aliquädo aiit vir laborat Si mulier nihu facif.quod iniqua eft i do niftratióe mo. Debet eni domefticis vacare & no effe oriofa: vt fit velut dia

fapiensmulier.'dequa Prouer.xxxi.Panéodofanó comedi.Vn i\Cojy.vii.Q_u? nupta eft cogitat quae funt miidi.i. prouifioné do mus.Similiter 8i vir idé ex parte fua debjfacerci.Co^.vii. Q_iu habet vxorem cogitat qua; funt miidi.i. prouidere domui fu?. Et fiqu?ra£ fi poffitmuIierireadeccIefiafepe:8c:ibidéIongotpeefre

C abfqsmaririconfenfuvndeminusvacatrebusdomefticis.Scclofi Orario, poteft mulier abftinere fine viri cófenfu: puta induere fe dlicio/ie Sivxorfi iunare in pane Si aqua&noctefurgere:vnde minus laboratarca ne viri co negocia dorn9. Ad primii didtur q> in dnids Si feftis de pr?cepto fenfu lon ecclefi? no poteft vir rationabiliter inhiberemulieri/nóire adeo» gafieede clefià/faltemadaudienda miffam: aliis aiit poteft plus aut min» fia ofonef fm heceffitatem opera domus.Et in hoc debet mulier effe pradés làcere pof vt fi videat tanta prolixitatem marito difplicere:vel orationé (uà fit:&ieiu breuioremfaciat:velmdomo oretcìifibivacauerit. Adfecundà" nare:& ci didtur q> vel abftinéti? grauant notabiliter mulieré: 8i faciiit eam liciu idue turpem 8i difphcété viro.Et'tóc marie9 poteft inhibere:&T illa obe re 8ic, , dire tenetur/itifi forte a cafu q> cófilio fapientii inueniret q> aia fua

deteriorare? /nilìtalés faceret abftinétias. Sivero abftinéti? fint fa ciles 8i fine magna fingularitate: & fine magno laboris quotidia* nidetrimétottucpotefteasrmulierfacere. Plus enivaletaliqnla* bor ùidomo ad mitigando cócupifcétiastg abftinéti? labore impe

Sermo/VTI. Fo'.XXV. dientcs.Sc3otófìftìth§cn"deUtas fidelitcr. N ò cnim debet mulier ad parte furtim cuflrodi're res mariti fui: velvt detparéu'busfuis/vel vtmagis ornate veftiafccd de muliere fa* piente fcribaf.prouer.xxxi. Gófidit in ea cor viri fui:& fpoliis no indigebit.Nondico.quin fi mulier videatvird fini bonord diffipa tore:quin poffit clam aiftodire aliqua etià magna fi poffit:pro ne* celD'tate fui Si fuord filiord.Hoc enino efiet opus iurtùfed pruderi ria? & .puidéri? magna?. Vnde Prouer.xiiii.Sapiés mulier edili cat dorati fg|arifipiés extructam quoqs manibus deftruet. CSedarcaiftudcótingitmulripjexdef . ®. dinate cófumit bona de quib? .puidere debet & filiis : vtpote dum Fid elitas frequétatIudos/tabemas/&lupanaria:&tuncvxorifi'delitaté bo Q.uom5 nord noferaat:8" exinde cóTurgrit iiirgia in matrimoniotvir ebri? qnq? inde* ex vna parte:& mulier litigiofa 8C infidelitaris impatiens ex alia liter diffi* feexpugnat.Q.d fieri no debet:quia mulier vird debet corrigere pàturbo* dulciter no maledicédotnó ponédo aquàbenedicta dyabolitfed cu na matri* mafuetudine. Scrfptri eft in pfaLSupuenit manfuetudo 8C corri* monii. piemur.Maledictióes etia ill? magis^uocat q corrigàt Sedo de* bet mulier expectare tépus opportuna ad corrigenda, N 5 eni cd ebrius eft capax eft difciplin?. Vnde 8C pradétìuTma abigail non correxit nabal ftultd tepore ebrietatis fua? eo q> dure refponderat . Term's dauidtfed in aaftind/& interim correxit ea qua? male ege* rat vir funs nabal aduerfum dauid.Non eniadaquàdus eft equus quado calidus eftttunc eni periditaret\Sic nec vir ab vxore corri* gendus eft:dd fremit ira vel vino ebrius eikScdo qn non fold vir diffipat tépu3 8i fubftaria fuà:fed etiam ea qu? funt fu? vxoris cd lenonib? ad vfus nefarios fupradictos:vel vt det liberis alteri? vi* ri vel vxoris.Habebit eni huiufmodi marit? meretrice a pain& a pot&tricea qua? vxoris errit/portabit ibimutriet baftardos/& de vxore non curabitTertio quàdo mulier fupponit alios pueros E q de viro fuo:& huic cofulendd eft vel q> fi polfit/inducat eos ad re Adulteri figioné/vel fi non poffit q? plus operef vt poffit fuperlucrari vnde um. eos nutriatNutriretamen debet eos inter aliostquianó tenetur Quid fa* fejdiffamare:fed in fecreto dicat pueropditioné fuam.Qz. fi nolue ciendd eft rit ti crederetdico q> dia mulier eft in ftatu faluris. Eecit eniquod mulieri g potuitRecompéfet tamen alios eo modo quo poterit per dona/ viro fuo aut alio modo £m prudenti fuam.Et in hoc apparet q periadofd fuppofuft fit mulieri frangere matrimonid fuum.PIus enim peccat q vir:& filios de plus infamatur/& plura & grauiora incurrit incóueniétfa. Vnde adulterio quidàdemoniacus eraf.cuius demon fingulord fecreta indicabat natos.

D

De Matrimonio. Cirm ergo qtricla ad cu vemflet:& de ftatu fuo ihttrrogalTetrefpS die demóo) vniai habebatfilid. Ad qué alter mentiris habeo tres " Ad quédemàScio quia credis ita:fed vnd tantu habestaliosadt habes fuppofitos.Tdc querent quis illord eff et fuus : refpodit de* mon q> non diceret : fed mifer ho vellet nollet eos nutriret.Q_uar*

F to quando mulier fine licentia mariti magnas faàt fuperogatóes F Iemo* Si eni mulier de fuis parafernalib? facit elemofiha:vrfi fint panie fina. de quibus fatis exiftimandd eftq> pars cófentit: fic pót elemofinà Si mulier facere.Siadtmagne&talesq> neutra pars confentirjk neuter de fine cófen bethocfacere:necpaIanecocxuIte:min?tiimulier.D*bettameri fu viri pof vir letari: fi vxoré fuàvideat demente 8i miferìcordé in pauperes fit face grà" SidebetcontentarivtelemofinasnQprodigasfedadftatn furi de des elemo centes impartial egenis. Mulieres eni debet effe viris mifericor fina?. diores.Prouerb.xxxi.ManufuaaperuitinopK&paImasfuasex

tenditadpauperé.Multrieni valet ad diuitias Siòpes acquiren* das prudens elargitio elemofinaiy.Prouerb.xi.'Alii dat fua Si di tiores funt : aliirapidt nó fua 8i femp in egeftate funt. Fxépld de aue predaci femper macilenta:& gallina dante oua pingui 8i crai? fatquae proficit Si praedax nung.

G C T e r d o confiftit fidelitas in mutuihonoris impéfioncDebent Honor, enim vir Si mulier f m ftatu futi & fexus conditioné alterutni ho* Q.uo con norarcPrimoquidé verbis &fignfs.Mulier eni coràhouVdebj iuges fe fubiici viro fuo: exéplo fare vocado ed diij vel amica. Vn.i.pciii mutuo de Saraobediebatabrahednm ed vocans. Debet etia para loquiin bét hono* eius pra?fentia 8i fobriae Si cafte:quia fobrietas 8i caftitas funt or tare. namenta qui» fadunt mulierem piacere viro: Si honor mulieris in

honoré mariti redddatln fignd cui? fubiecdonis in fcrmatióe pri me mulieris non de capite facta eft mulier fed de latere : ad often dendu reuerentfa qua debet habere mulier ad vira. In fignd etia" furi? mulierf pfice fignd pedis p ornatufup caput portabàdqué tri lapioib?preciofis ornabantln quo fàteban£ fé efTeviris fubiectas Vi i Ge&m'.Subviripoteftatems:contra mulieres onerofas ma ritis volentes eos gubemare. Inde ed quidà" effet in naui onerata ed vxore fua lirigiofa: 8i propter ripetiate neceffe effet alleuiare naué Si proiicere merces in mari: ed proiicerentur rogauit ille vt edam vxor fira.proiiceretur:aflerens nihil effe tàonerofum libi fi* art vxor fua: 81 q> fi ea haberent portare fup hderos fuos ficut ipfe tp effet prior qu§ in mari proiiceretur.Simititer viri debent honc* rare vxores fuas.i. pe. ui. Vir i quafi infunuori vafculo muliebri

Sermo.VIL Fo .XXVL impartientes honoré.Debent enî com hoîbus honefte Si cubetti gnitatevxoré ducere &fideIiteramare:quiadiiIcedo8£ fidelitas m.iria'feaïnitmaritûplacerefcrninç.Secddo debet eflefodain* menfa &in aliïs rebus domeftïas deducanone puerora.Ideo non eft facta de pedib9 fed de latere.In quo offendi? mutua fode tas viri ad mulieré : quâ debet mulier viro 8i vir mulieri. Vhde ait A d i exarfando fe cord duo. Muiïer(uiquiens) quant dedifbi mihi foditdedf t mihi de Iigno Si comedr.in quo exprimi? fode* tas. Ht in hoc reprehenduntur viri qui ebrii fuis vxorib9 dicnt im portaBne^fflùm'as :verberant: Si dilanian t Q,ui etiâ nec de fuis vxorib9:nec de domo fua atrit:ficut hiftriôes aliénas domos ma gis q fuas frequctantes.Hi funt caymite fiue eoiy filii qui funt de genere Cayn : qui non domi habitabat fed femp vagus Si profit* gus fuper terram:&vix euadnt boni fieut nec pater eoni.Qî fi bo* H meuadant:tncdicunt:paterme9eratftult9:nifide9meadrimïïet Matri fuifféfimflisei.<£SecddodebOTtfehonorare:ic5>alteralteri9vi monium. tia celet Si fecreta fua.Sï eni quis tenetur feruare fama alterius Si Q_.no ait* nondiffamare:quantomagisvxorisfu?:&ecdtraIuïter&muk'er côiugn dj VndefmPoiïcrariœu'.viii.c.xùV^ alteri9 vi* (io : vt thorns die qui xpo confiliante confmii?:fic in fide caftitat[ da cçlare» fragilitatis fuç maculas contegat : vt tori9 fit probri & confitfiôts ignarustita q>act9eonî fecreti fînt operti Si nô detectf,Vn qfteua producta eft fola eratcuadam:& quando peccatum perpetrata eft illi foli erant: ad oftendendâq» defectus eorum debent carfari Contra eas quç in publico exdama't virorn fuori! peccata Si forni cariones:&cum duri capitis fint: fi'nem verbis imponete non eft pofïïbile. Sunt ille mulieres quandoq? fiait colta de qua facta; funt qua; erat tortuofa. Sic jlle fepiffime viris fuis tortuofç Si có trariae funt.Cuflodiant autem fe neverbis vel fignis aliquid inho neftatis coram fe faciant: vnde vnus alium poffit minus reputa* re. In quo reprashenfibiles funt qui fe inebriant vel aliquid inho* nefte a feipfisrequiruntSed dices fi mulier fornicata fit da Si il* lud cognolcamt an debei calare pecca turn eius:an reuelare. Re* fpondetur q> fi peccatum fit occultum: Si videas in ea contritio nem Si fpem emendarionis debes potius cariare q reuelare « Tii primo:quia per hoclucraberis anima coniugis tua?: qua?forfiti fi denudes peccata eius proftftuta erit omni tepore vite. fuç.Secun* do quia dedecus mulieris inviraredtïdat:& fie feruâdo fami eius feruabis tui.Terdo quia dtîcognofcis eius vidiì : illud femp erit

Dii

DeMatn'monfo. eaufa humiliandi ea & mai'oris fubfedionis. Plures cni ceciderut

- que poftea ad magna meritdafcenderunt: vt de maria magdale* na legftunSivero non habeat fpem emedationis:pot per iudi'cni

I difcedere:du tn probare poffit aliter non. Seorrus tamen effetdif Adulte* fimi'Iare in pturib?eafibus: nec bond eft himis Ieuiter in fc forma* rium refufpitione. Secdddaliquas leges duiles homo poffetin hoc ca* Si lidte fa fuam vxore interficcre:fi ea iueniret fupra factd.Sjde? & ratio pofli't vir hoeprohibentiquia fi eos taliter peccantes interfidat:tuc in;eis in mulierem terfectis euides apparet periculd danationis eterne;: quod non oh de|hefa3 ftante quacuq? iniuria illata debet euitari a proximo^afito ma* in adulte* gis abvxore. Q2 fi leges tales abfoluant ab homiddio ne tempo* rio intern'raliterpunianfcnotninfbrodei. AitenidnsMatvii.Que;cdqj cere. vultis vt fadant vobis homines:&: vos eade facite illistnullus an

temvellet fibi in talicafu hec fierf.Terdo debent fe mutuohono rarecoicandotamiliariterde negociis dom?&deonerib?matii

' monii rita tn q? homo habeat cura Sc on? rerdmagnard abfqj hoc ' q> multum de his vxorifue. loquatur. Sedmulier debet habere cu ram domefticard rerd. Vnde f m A mbro.Ii. de paradifo fup illo verbo Gen.?dificauit dns cofta qua fumpfit de ada in mulfere.Be ne dixit edificauit quia in viro & mulierevidetur effe queda dom* perfectiotvt qui fine vxore quafi fine domo fit fic habeatur. Sicut enim vir in publicis offidis: ita mulier in domeftids miniftenis humilior eftimef:&vnufquifcp fuo debet efle contentus negocio: fingulariter qn vir & mulier pradentes funt. Si aute vir iprudens fit aut mulier:tdcvn?alteri?vices fupplere debet.Cd vero vn?alte rius furripere vult officid.fepe ex hoc caufanf iurgia & difienfio* » lies. Non eni decet muh'ere omcid viri exercere: vt cun'is fe inge* rere vel plebicitaretvel efle in cofiliis inter hoies:ficutredtat vale dus li.viii.ciiii. Degaya afrania qu§ in praetorio inuerecddeac* cefli"t&ibipIebicitamt:inderifioneromanord.Sic&virmuIieris joffidum exercere non debetivt nerevel penfa cotorquere:vt fade bat fardanapalusvir muliere corrupt ior:qui(mftino tefte in hifto riis)inuentuseftabarbactoRfectofuo inter fcortord gregesnere & penfa fcortisdfuidere. propter cjimpioafTyriorum fine dedit. "Vnde praeceptd eft Deutero.xxii,Qj vir no vtat? vefte muliebri aut ecotra.Sic diuifa eft cofta a came:fic omduviri ab officio mu Keris.Hinc Marcus odericus didt in oriente efle patriam in pro* uinda dicta tytemafe tyben:vbivxores exteriora negocia ordina* bantiviri vero pneros fbuebant:& penfa domi torquetes:oia m« fijebria faciebant.Qiiarto fic fedebent honorare q? qufcquid vni

Sermo.VIL r >J Fo .XXVJI . difplidct iurte Si fancte^ alteridebe;t difpUceje.Vnde &: delafal* re vari .ppecor formata eft mulienvj; fe mtttuqdiligant^ corde» Ideointereosdaf amicitiaeofculd:&indigitQ.anul9ponii:vbi i vena cj tédit ad car:,ppter qd ita fe d.ebct mutuo diligerete vn'al teri fit grauis.Hinc 8c Gen.xxi.abraha? dictd eft a dno.vi andirel; voce ei' fup hifmael fillio abraha». Aliqji enj jfthfs quae,domiJfri eófiliu mujieris pr?nalcttvtpatetdefaj^^nfilib.fiipf hjfmaeléjqd approbauit dns.L,icetin reb9 foraneis cófilidìmaritivfeplurimas fit tenendu;Sinter vir vxori piacere debettvt fe cótineat honefte ingeftiiS^bituJ&fiKter mulfer.SictndebetvirsfTe pfudésin honorado fua vxoré:q> no ti affuefaciat q> nDpofl"itiuxta reddittfS 13 vd lucra domus perfeueranté ftatd ti daiejquia alf ter ed tnirfieift >:t u 1 fua nullo modo hylaritervitferetVÉ Cui vulgo didf.Dimak eft .7t uorw (udere aux rabas ga!lice.i.difficde eft mulieri ftatd fud diminue* ì ,c O r d n hoc rephendédi funt mariti qui faddt ptractus fup prediis q 1 i, u ,r. J t mulierib9 pera'nétrvim eis inferédo & fadédo qd eis difplicet Si * , b militermulierqnqsvuttpe^rinationes&expéfasfine mariti cjon nlki tiri fenfu facerejqct petm eft.<£Q.uito debéfc vir & vxor fic fé mutuo Gorteptict honorare:vt alter altero draritàtiu^ vti'có enidebet compete virdin màfuetudine qn.capax eft vt dictd effe iugiidebj vt fi Iufor/oftédere fibi pditiones e] ex ludo ,pueniunt:vel fi fit blaf alid chari phem9/dicereciquà;audiuitinfermcme.'VeIetialde peto forni* tatiue cor cationis/fivideateumadhocprocliuè\^Trìbu$emmtSdis po§rigere. fenfciiraercere.Primodukiteradrnonedo.Scdo fi ficnonprefitt L, a i bona modeftia cbiurgado.Tertioad deli &• fanctord orattoes Matrix

«recurrédo maxime ad cófefforé ei'us qui liberto audit ed/fifkytr monili. induftrius.Ité mulier fi fit vir rixofus nò p tSto debetvelle vince* Trib'mo ire/vel fibi dedignarì/vel Velie vincere mùtria periniuriatlitéper dis poflut litérvel refpódere duo verba $ vnoìfed debeted fnpportare Sf.difmulieres lìmulare g loco & téporcDicif enim cói^erbio.Qlrn'-patii Vfn viros fu* cit.i.Pet'.iii.Muliercs fubdm» fint"virisfuÌEii6rimétesvllg^taros coerce bationé.Sup quo queda glo.i.fi quid mali inferi a maritis/nó iri*re a malia de turbétur. Multa eni fuftinere debét vtcófenjef ordo ma taro o operibus, niiteuius obferuàtia multa dim'euis eftJEt etia quia mulieres liti giof? faciut rixofos maritos:& multiplidter peccare iurado/per* turando/ blafphema"do7&pr?terratiòné irafcédò.Debeteni cèfi* derare mulieratefit in domoquafi flagello" viri (ui/Bt,e& eruditio ad patientià difenda: fìcut fegim'de Socrate qui interrogafeur cu duab* vxoruV corintie cu eo litigàtibus pmaneret.Rjidit.quia medocétindomoqualiseffedebeà in fbro/fcj extra domu.quafi

D ili

. 1 1 V I ' Y < 1 D E M A L F I M O M O . ' ?

d icetet:q> DÓ E I S P A F I E K W A diTceretiCu autc qua dà vice vtraq? ei in iuròfet?#*malè«iéef benigne/neoiquicq refpódebat: de quo ampli* imtabant? vxores ei*:adeo vtafcehderent in parte fuperioridom*/&pernmas ipli* foladi vrinàfuà fup caput eius emiferntTiic N Ó turbar* netp ccmot* furfum afpidés/fubridédo benigne &xitSati$eogitabàq> polì talia tonitnia fequeret? più* fifa.Haeò H I C R O F T Y M * cétra louinianum lib.II. Credo q» mie paud tffcntmaWMita p a t i e n t e s . D Y A B O Ì U S eni cu non poflet vulnerare TOT IóbXicet eu vutneraffet A piata pedis vfq? ad verticem /refer* uauittrìei Itimuflagelld quali GRAUIFFIMU/linguam^xoffs fuae.

M JC'Simi'1J'ter* vfr fupportjare debet fragil itaté muliermfpedaht* qrt "Matris fnntìuncnes.PrHnrj bladis momtwmb*.Scdoduris increpatio* monili. Snb^finefraextra^loré

d u o vir vin tahb^flómulta cóferut:& fifiant/moderate fiàfcexéplo illius g et mulier -du mub'eré fuà volebat caftigare:inter feipfum & vxoré ponebat debét al* mediavirgà D I C E S : q> nifi taceret/virga efTet media pacis. Opor* terutnim T E T E N I aliqn M A R I T I I tacere/& q> ferpétina lingua tnuliens drletur: F U P P Ò R T A I et necefle E F T aliqn paupetómaritupatièntia habere: 8<: alibi que* te/'nv sp nrWeruginvVncuqueda mulier lirigaretcotiraquédavirn borni rd Mjin etpàdficii/&ipfeeiquaficam^ J ' M . I i i k deret:re<^ifit*abalioqUaretaceret:dixi'tcpnefdebatIidgare;ÀT l i ~J s u n n flle.SYVISV*quiefcafcquere aliato

/jiagn^niget^docmteilquadl^ rogaret -vi -eà vtaccBpto borio p^ciò'htigaret efi eo pcratale':qura audìeratq»

"'vtitlA iiòc facere noueràfcipfa mnlto indignata cepit cu co litigare & vi .tiw rn éuplerarerdicesqraliàquer^

cm^rn*T ceretnllel'Benedict*de*JiuieniQDquerebàulla acrius & turpi*er£ •ftio'^'.h vitupèrabatTifciHfc^ meliorèadhoc ^o'ijum'lau^ptioréinirénir^ -D'I adi'/ idetjereftaydtà^ domi

37<30 80 *et,QLuidaeniigiladus ad futtcuratiiacceffit dicé&q? volebat'mb: E-ilf IT f v i bèré^&cpairat^Ebrprouideretdew

'-A <o<tefcK idones/fc$JQ>ÉT^ caput: co qs ipfe M A L A caput haberet Cui arrat*.immo oportetQ> habéat

ttaputequia vo&babetis malli caput etipfafimilifcerhabebà;& ex « duob*-tap I T I B * duris<& malis liqtièfectis in fbmace/fièt V T Ì H I B bò TIRATA caput.NulIaatUeibmaMmctnio'capill^iorpeflis g mulier btigiofa &importabiUs'.Er'ideo debet virt/&*tià nìuheres-mul t u m t » N F I D E R A R E quàdaddnt filias fuas velfiìios matrimonib:ne perdàtur:& de domo parentii quali de paradifo trafeat ih mfernuv

&*mo.VIII , , F o . X X V I I L Hoc ení eft vni! de maximis maus qá viro poteftcótíngere; V $ Theophraftus adfoa'ó.Dettíbide^oipotés/oipotentis mujíeri^ rallada no falli.oípotétis fupplein lingua.Hoc ení eil donum def. A prindpio ení feculi oes mulleres loquebátur vna lingua (C¡, he* braica/et hoc apparet:quia noia q in textu fcripturae inueniuntuí, aftdinifioné líguará fiífc veré hebrea:poftea #o mixta ex diucrfís Ungnis.NácyeK>p fpñs malignos no fpip/anctñloquune variis, to'ng«i's^unc»bene/n¿cmaiemanto:n& tur ení ferpés duplicé habet tí'nguá.Sic illis ficut eu§~ rniguáde*' dit múlírptícc: vnde fuos mantos ñüeftatVñ Valerius HHJIX.I. ^

úivrbe Roma erat paruü templa cuiufdá deasfldicebaf viripla* t f r p?&tpívit#mulierirafcebá^ ,¡ 0 I J Q pk>:ftatim>llad^aplacab^teo^ & irautabat^nimos eomma'ta r l ; J ~ J t$ äjt»paxnebat#c^4ia T]lt^^^ .\, J 0 n

mnriatunceiparabantur&oífereba^^ ' - T tale templum parifius:aedq <j> maíor eíTet illi'c peregrinado g ad . * , fotcüÍMauííum.-.MJ, „ . i h , 0 , l t - , , t t ' j

.1 N I

^Ouстgsadцerranmammonlaq>nonfitfalutare:eoçp * fcriptúfitl^ce^xii^ Nuptial

_ ! nqpoffet1YMIRE:quiavxoréduxeratSieníinuitat9ad Vtroûiis ^ _ S Î Ç Ç N I E T E R N ^ beatitudine 4 Í X I T fe ppterea nó poílé vç# -tatiad nil

trir£quì»yxprijuxer.^ p t ias¡\X¿ jReípódeo primofm^*gqrip i» hometqj licet cójugát^riá ÑI leát in tra* pdppagandûfoboléadiuinaprouidétiam^^ re cenarci fccnditate^hscpiugiiicótrahunt:feddefideripc5plende eternarti» voluptatis quigrauiflime peceáfcnec ad cena veniát inûitari. Et tales dicere poffunttvxoré du?a;8í ideo non pofiun> venire» pico fedo qriftud parabolice dictum eft adño.Paraboláauté alíudvo ce exprimit:alùrdintelhgit:itaq?in parabola res fun.tfign?»Vn fm Auguílinñpervxoréintelligif carnalis pcupifcentía:quags allicitur/trahitur/&ligat':etquaí adeo anima ligará íenet:q> ad dea quando vult accedere nó poteíbquia (vt, ait Bafilius) intelle Ctas^nm 9,vig^nsadimrni|ndidas^t ulçcebras/debiliseft ad agida diuina.Cólue,tudo eni camalis eft ficut cathcnaa'deofieíca thenar? dixit fe noâpoiïe abftinere:nec pofle,ad deiïpuenit;e.In* de Aug 9 . viii.pfeífíp.Ex volutale puedajjactaefi: libido: & dû It* bídl'niiqruitf fectaejftgfu^udojetdû pfuetudininó refijítíf íaeja.é

U iiü '

• <• D e Matrimònio* neeeffitàs. In quo ftàtu maxime§fdeòdongatur i io ficut aliiro* gauèrunt Vtexaifarenturii'fteicarnalisnó rogati vt habcaf exaifà tus:vel etiam quia erubefcit deri rogare fic turpis & abhoiabih'sJ & iram deiinuitantis cótinitlmpr?eni cu in profundri malo^ve lierittcótinit .Prouér.xviii.Dico tercio q> matrimoniti é facramè» rum faiutarea'nquo faiKti patriarch? & pphet?: imo & beata vi* go materdeifànctiflì'mé vixerrit:ióp fcriptar5n6cóténi£:fed àp* probatur. Ad eà ergo jj fic decorauit matrimoniu &Cz& fufeeptio* ne & etiam praefentia conuertamus orationé m'eente^. Ane. *

B ClContinuando materia fermonispràecedentisdicedóèideqiià Fideh'tas to in quo ftat matrimonii fides. Quarto itaqs 8£ pcipue ftatfide* Q.uo fideh'tas ininttiblabili thorTcoicatiohe qua; eonfiflit in duob^Prfmo utasmfi?fàyxbrideb7tri^ monii f at^ieaiqj cariiah'shabtàtfoextrairiatrimonia ìWcità fitOmné et mfi'deli fèle^phtlWtdris.VrÌps.Voxdriiite^^^ thori co* m a igm's ?cupi'fcéri§tJànabif & ietemu c'óburétistqtó.phibet dris babitatee Apo.xx.Fomicatoni ps é i ftagno ignis ardétis& fulphuris.Có*

C cedit tri fla'màpcupifcentig intra^mfimoniri: qa.i.Co/.yii.Meli* Cócupi* eft nubere g vrfitvriéidanabih cotàiptmli^%tMcò^Dan.iii. feccia. Tnbtis pueris g erat ih fornacebabdonis nihil noqnt ignis.i.illis • Q? ois coi qui cri riib* *tufal)9fidé/fpe/&"charftate funt iniriattimoriib mml bis extra nocét ignis cócupifcenti?:f3 bri eis g icédrit forrtaee t qui fcj funt iti ^imoniVcéfores furgfoiy : Se pon&esdiuifioné in matrimonio? gadeftruit fegilUcit^cpriTmédacla per bona &fan<^fafha*. ndefè«ói'rn«diaxratin ^ ; .\: terfbdqmà*aquafugitloth.8^motemcjifé^iébatàfcend'ertitìes **"r"i * "i httÉtTecì ISluatnsEìnf or,Gen cOLàfàt"n itlusmàtaimbnilL " T . ' y i meditisi inter defideria camalia Riordinata a quib^tenétnroés * n ! ' ' ' * fugere:& mote caftitatf ad qué no pót qirilibet afcédere. Sedo hoc

ide'patetahisfimflimdini'b^.Nafm Crffoftomrifìip. M a t ficut maridnstermibs pòfuithttora dicéstvfq? hue vèniès: & hue te co" frfgesifichhidini carnali tminripofuib'vtffqullucvemesibitóoJ ftihgat Sicut ergo marefi littora fifa fupgrefiu5 merit peccati ita & homo fi tranfgrefius fuerirìicéria maritale Ha?c Crifoftomus. Vri.Geri.i.aquaefupforesabinferfon^ fe: quia fi'delirate firma matrimonii tag firmamelo dim'fe funt vo ìuptatescamaljest^a deocócedrintHang legftfmè&^d eterna fa Wem tang ad fupidra tendètèsbib \ris mferrores tédrit ad mare gèerna* àmarimdis. Et ficut in tbrdane Iofiie^ji' àquà; infèriores iCndebatin rrtarè mbrtun:fupfórèsVerb im ó tfilesntìhebàt femp. afcendentes:fìccamahs act9 matrimoim'fur^mtéditivbiccletu^i

Will Fo .XXIX-tiafttìs in mare mortis eterne dilabif. Et ficut ap eràt promuro fi* fii's ifrad g fubmcrfenmt ?gyptios:fic delectatces in matrimonio funt contra pctm munimétatfì extra matrimoniti funt mors & ps ditio aiej.Tercio hoc idé apparet exfigura houiteftamenti.Chri* ftus enicoradifcipuh'saquacouertitinv^ dens9h'cetamrshm'usordinisfkinferea'dus8.vibsvtaqu^ i bono tamématrimonii excufabilis fit Si praeciofus vt vinti: qa fi* ne matrimonio vt aqua infipida illeact9 eft mortalis :fed in matri monio aq in vind mutaf .i.actus mortalis in meritorid dumo re * Cto orcu1ré05tQ.uanta ergo repraehenfione digni funt:qui mira* adum dei puertdt:faaentes de vino aqua qui pulchras vxores do no dei habent:& tn, ipfis reu'cus eligut feorta.Q.ui preeligutvino tidho aqua:acoi matrimoniali fornicationé.O_uarto hoc idé appa ^ D ret ex his qua? danf a fponfo fpohfe in iocalia. Primo eni vt fidcli SpoTa, ter cuftodiatvxor thorn dat ei fponfus fermolid in pectore; vtei DetnhuS cof cuftodiat:fie q> neminé alid diligat.Vnd eni cor duos aduerfa iocalib9 3 tibs afflores habere nó pót.O_uienidiligithiftrioné :nondiligit folet dare maritd.Secudo dateianulu in manu inquo eft vena tendensad fbófusfpcX cor: Whtfcd murmurc 8 ^ 1?, •tet ehi éo& paripaflii abulare fine lite Si difcordia.Cor eni inter ce. teramébra dim'fionénó patif cétra difcordes de quib9.Ofea».xiV

' Diuifum é cor eoi** nuc inteributTercio dat cinguldrvt caftd cor ptfs eicuftodiat:& cingulocaftitatis matrimonii idgafi. Set mut E <I Vdhtìit q> eaiy vxores f eneanf ad nófomicandd Si nó ipfi:cd tif Adulteri ad hbdmàgis teneanftfd quia fapietiores:td quiafunt caput mu* um. ?iefis:8c~ lie debent effe regime Si exéplar eaiyjn oibus aut caput Qt ex ec| prakedere: debet Si mébra fequi:ficut ecclia feqm£ xpm: alioqui fi tené£ fibi melius viuit mulier qvir fm Auguftind inordinata eft dom9qa iuicévir Si caput pendetdeorfum.Sed quia hecpeftisnimrsinualmt:cóque* vxor non run?viri d e mulierib^mon m ulieres de viris. S3 vt vult Aug^cd adulterali tnulieres fup buiufcemoi ccquerdturtrib9rónib9 viri vxores ad ta cèndudé talib9 inducere nitutur.Primo ch'enti nos fum1? viri:vos * * femin?.Rndet Aug^.imperat fèmine. vtferat adultertì vird: qui ho vult ferre adultera mulieré. Tu dicis: qa vires tu:fivir esvince libidiné.Scàb dicut:nos fùm'dni: Vos ancille. Aug9.1» ceteris o mulTereSandlleeftote virord Veftrord:fed vbi vétd fueritad hoc qiiod didit àpoftol^fviiìnóhabetpoteftaté corporis fuifed mulier Hàmate*prètévéftra.TerciodicunKnos fum9 capita:vos mébra Aiigufti. Sicaput es.duc.fed vide quo eas. Noli irequonon vis: vtfeqiiattìfpediffequatua .Sed po][]entdicerevxores.Exquovà

Ъ е Matrimonio. ttonfcniat míhí ffdemec ego Ш. Aug?.Nolite pudidffime femí n?:notite imitali viros veftros:aut vobifcn viuáti aut foftpereant Impudico viro non femat mulier pudicicia fed xpo, Etha?c de prì

E ma parte fermonis, 4E Pro fdta parte orit* qftio. Vtrñ videlicet Míimo oís actas concubiti matrimonii fit licitf.Rñdet' ф triplex eft act? ninni. rosrimonii:quidáhdt?:ali?fragilis.terti?ípemofus. Act?licitus Vtrii oís fieripót trib?modis. Primo aufafufcipiédeprousaddimoncHl* ad? cócu « turn educand?:& fie eft ih officili multiplicad? nature. ; & tunc eft bit? i mí b actus virtutis q did? religio.i.Tim.v. Volo iuuenes nubere fili monio fit os procrearcEt hoc ide patet racione: quia nanita n<f$dmat vni hd'ttis* üerfaliter ad main Si iuicittñfed natura vniuerfaliter incüiíat ad jp

«reationé libero^; ergo act? die efth'dt?.Et fi dicajf; quia act?ifte eft orati5isipcditiu?,i.pe.iii.S¿ fie nóvidef act? bon?. Rñdef" q> fi

< f capiatur of opro bono ope t vtyidet' accipere glo. t'.thefla. vlri,f|ip < -i - illud fine intermilfione orate.vbi dici-с'Ф nó definii orare q non de *• finit benefacere:fic act? matrimonii no ípedit orationé.Sivero ас

N.L Ì J il dpikf pro vocali oíohe-vélintm'ori qua a ú in d ^ 4 с qì ill? excellerts act? ai? impedii g camaléactñ: да yirt?dtafm qua

. ?! aia in deum affidai: eft itipraema: vis vero gñaiiua infima;ideo non eft m ini fi operatióes ulani virili libi nó confocientMó pro té pore ilio talibus non datur fpiís propheti?. Vnde Hieronimus ad agenmtiá.EzechieI in babdone lie aitMortua eft inqt кхог mea '.

JT Si aperta eft os meii:quia necducturasvxorémec die qui daxerat , ¡ >/ - pofiunt libere in opere coniugali .pphetare. Nec ex iftis fequif ф

i • actus matrimonii fit malus licet invirginitatepmanerge(Tetme> lius:fed homo nó femp tenet" ad meIi?.Seoido é litit?%qñjSjtсаду fa reddendidebitii: Si tue fi fit in aliis bene circóftirionat? é actus

? я ' J iiuftidae.üCor.vii.Virvxoridebitá"reddat.Adhoceiadeooblií а / gaturvirvxori Sívxor viro:cótra dios q didignáf* Si Ioqui Si redde

Í -, t«quipecantgrau^Шme:&flmtqñфperdímidiliannпabfфhoc Ф fimul loquá£":de quo tenenr" cófiteri:& de icóueniétib? д ex hoc fequuta fune: vtpote fi vir cri alia fornicar? fit #pter ha'c caufa; да recidere noluit : 8i de cà rácoris/odii/8£ difeordia^. Et in hoc pót eófeffor inquirere de cófequétib? malis pdictis peiorib?.Et fi cj ra* tur.vtnialter alteri p femp teneat; ad reddédádebicúV p i a f f m magfm fenté.thomá.& feotd inaui.di.xxx)i«Qí glupeteoiy ex R * cepto dei tenefalteri redderedebitmexeepris tácornó cafib?róna bilib?. V t ei ibidé dicit magf : licet in oíb? vir RÍit vxori vt <ари( corporirin foluédo tñ debita camis pares funtló apis i hocvtníqs vtriqi fubiidt:cúdixiti. Cor.vuV Vùr vxoridebitú reddabfülit' Si

Sèrmo.VlU. ' F o . X X X . vft>rvìró:qa mulier no h3 poteflaté corpis fui fed vmfih'ter vir no Jiabet ptàtécorporis fui fj mulier. Et ita fìcut ex Rcepto durino te netur ho non auferre aliena iuito driou'ta tenef ex Rcepto uifticie. aliena reddere petenti.Ió cri alter peo'tmifi habeat legitimà càm djalter reddere corp? fun.Alas fecit contra deiRceptó:& fi,ppter hoc in fòrnicationé idderefcnó reddéti iputàdu efTetPn'm^ant ca G fusin quo nó tenef alter petétireddere é qripetés amifit ius peti* M f imo di: vtqri fornicata ét & hoc pubh'ce cóftiterit» Ex q eni nó feruauifc nium. fide nó tenef feruare eidétnifi tatuino vt altera ab eo non cogno* In gb?cafi fcat.SfttÌ*oTcafus é:qri nódu acgfiuit ius petédi debitii vti aliquo b? vir nó tpe poft mn'monfri cótractii fed nódri cófummatif:ga pót alter eo tenefvxo rri interi intrare religioné:imo fm GuiLpeccat mortalit' g ante bri ri reddéde jdictioné nuptialé vxoré cognofcit in locis ybi confuetri é bndictfp* bini 8i eco mé adhibere.Terti? cafus éqnvergit in notabile nocumétrifinita uerfo, "tis fu?. Plus enitehef hóad Conferuationé fuiqad redditioné de bin" t vt potè fimulier lit ifi'rma.vrfi probabiliter ex hoc exiftima retur feg aliqgrauis infi'rmitas.Et fieli mulier timeatpiculri lepre, in oorpore. fuo excohabitatjóe maritime tenef redde, Quar t 9 ca fus é qn vtpifìmiliftùnef depiculo extictioms fèt?:autdeaborfu Si tue neuter alteri reddere teaef, :qa. maiori viculo tenef ad eaué

jdu occifioné fèt? invterotaut vt nó nafeaf aborfus g teneaf redde • debitri.Q_uit,?é qn flrrf.in Iocp fàcro.Xnceni nó tenef :qn ali9 loc* „ aptus haberi pót,nó facer: quia afe fieret facro loco iiuria Si recóci -, JiationeindigeKetiSiveroalterJpc? haberi nó poflet: vtpote in pb < ,fidiene:v,hiftatvir#vxorin;e^ AlbertrigÉ A t U \ r f

lohanédegerfonpstenerenfredde'ytec^pt^hocrecòciliadaeétec , t ^ - u t

dia. Nec etià tenerefreddé* i publicri fi qreref :vt Ìat deducit A u gu.in de dui.dei córra diogenéxinicn.Sext?cafus:qn?iugespari ^ .cdfenfuv^uefj corineti^ \

«euépótvoturetioìaretvtdidtmgfi.iiii'.d.xxxii.Etróé:g3vterq» x i

.renadauitiurifup-Septim^caf'qn alteri eoiy ri pótaut'|>uideride * fecuritate vibj fueaiifi alia purge, climittédo i8i fic ri tenef conati* tare cri piculo fui corpis.Octau^cafustqriTOuher patif m eftmu 8C H

-virKcognofcit& mulieriftat.Sieiméftruuéfm natura :tucpót Méftrai . mulier cócipere:& trie hoc é ? bona .plis: vt dicit Hieronim9fup il* De coita jlud.Efa.bcuii.Oes iriftiden^ qfi pan^méftruater.Et elicit ibidé q> i muliere ^ucpdpirif mébrisd^nati/ceci'/ claudi/leprofitvt qa parties riera patient^ bueft i cóclaui cri peto ?mifceri:pateat eo^? perni $i apte redargu; méftruuj anf i puerf. Vii 8i if moraha Rcepta pom'f.E3e.xviri.Sivfr ùnti* dàfecerit:& fegf ;fiad méftruatànonaccefferit vbi glo. pdpif vt

D e Matriffi omo. viri no fola irr alienis fed ctia in pjprìis vxoribirs modd & tèp*fer* uéc.Et JLeuitxx.j^cipif cp vterq? iterfiaa£ rvir fcj & mu'rer,Pena atit mortis non nifi p peto mortali inflfgif.Si tñ flux? itle fu pter natura & ex mrmitate:tdc vix poflìit gñari fiiii.& tue il diu duret paflìo pót reddidebitu.In iftis tñ mulier fed5reddé difficile. V ñ petes íaéter pecca t mortaliter fi exequaff actii:& fifr mulier :fi non reue!etei8í?tradicatNÓenivtdicitScot9)eft verifiíeeple» no uamin? intédat caílitaté q vet?.fedLeuitx*.Q.ui coieritc» ma

' liere iri fluxu méftruoi&: reuelauerit turpitudine ei?:ipíara¿iperue rit fóté fáguís fui:iterficiétur ambo de medio ppfí fuuñ-Trcio bei*

• n tus eít act? mirinomi 8i meritori?:qñ alas nihil ìllicitd iteraenit: • ' " et fi't folli ab vnocóiugáfpter vitare fomicationé in altero:qñ afe

^ J - in eofaalif; caliere no poflet:& ficé in remedid pcupifcétiea-.Coi*. • - ^ vii. Vnufgfqs fuá vxoré habeat .ppf fornicationé: vt fi vii videat

vxoré tétaride alióte timèt de malo fornicationis ei?:8¿ ad ti no petente accedit no pptplé Í3 tm vt ponat remedid jS ei?fornicatio héiaut etiá ecóuerfo:fi mulier videat vini fili: inclinatd:tales me» rétur.Sic etia" merervmulier moderata ornata portàdotfohiideo rie .ppter vxoris cótéptu adulterefmarit^.i.Cbri. vii. Mulier qu? ^upta efteogitat que_ mddifunttquomodoplaceat viro, 1

<C S3 dices.cd ita fit q> honorabiles firn nuptie/.qre gs de ilio acni Mani* honefto vereeddafamo actd ipfum noiare nifi1? arcriloeutionévi

monium. dei inhoneítdúmo vereeddi? eft vxoré cognofeere g femd paite*. Qiiare Rüdef cu Bonauéai.fenté.dif.xxah expóne.cp nupti? tria habue matn'mo nit in ftatu innocéti? q oía honeftavideba"tur Í C 3 fignatd/actd/S. mi actus ftuctd.Sedndcinftatu miferiefignarioefthonefta.gá magna fa guis fit cramétd eft in xpo 8i in eah'a.SiTr etiàfruct? eft honeft?. f3 actus meritori? pudore hàbét àrìnexd.ga oís habés róné cora alus embefeit faceré tñeftve* illud:etiácd|)priavxore.Rationéaífignat Aug?.xiiii.deciui5dei reeddus. quia oí ródeberetdñaricorpori:magis erubefcftcp ipfa fubiiciaf

alicuicorporis partir& fifrerubefeit de actu geftpena peti primi hoísí& vñ omis pudor acceffit homini. Nihil em pudibiuidd nifi

k pctrñivel ppt petrñ. C Secdd? act? mfimonii eft act?gdá g fragiT Matri* efttg fit trib? modis.Prio fit ad vitidd fornicationé in fefpfo.Nec monid. E eft pctm:fi fiat ed debiris circdftantiistga E eft ab apto ordinata.

Q Ì actus i\ Cor. vii. Vnufqfq? vxoré fuá habeat pp fornicationé.Sccto fi fiat matrìmo* fold ci delectatióis expiéd? í vxoreata tñ q> no velletp tali delecta niifragif tione expiédaalienacognofcere:&fiefi nthil aliud inordinata in* fit tribus t'ueniatteft fold veniale pctriLTertio qñ cognofeit vir vxoré pcife medís. cáfanitatiscorpalis:gaáritpineptd medià:ióvenialiter peccat;

Serhio.VIIL F o . X X X L ficutfiquisqwereretbaptifmupra?cife propter corporis fanitatem ' < guisnonfitomninofimfle:quiaiftevltim9pera^ -pterirreuerenti'amfactifaaamentotnonprim9.Etfiqu§rafvtra la < in die fefto debeant abftinere. Refpondef q> confiliu eft vt oratio Feftuni. nibusmagisvacarent&deuotioni.i.Cor.vii.Noiïtefraudare in* Sii die re uicemmifi ad tenipus 8C ex cófenfinvtvacetis orati'oni. Maxime fto coniu* autem deberétvacare:qn recepturi funt aliqdfacramentiî:& fin* ges debe* gularitereuchariftiâ. Si enïExo.xix.iubenturfilii ifraelfanctifi*ant abfti* cari.i.ab vxorib9 abftinere: vt in die terciii parati éfient ad digne neab acta fufcipièncîalcTei mâdata:& ad vidéda^miracula tit. i quâto magis mximonïi qui ipfumdeû fufdpiût in femetipfis.Sic mudos a mulierib9 8C a contacta earn Iegim^pueros dauid: quando abymelech dédit eis panes propofitionis:quâtomagis qui ad veritatë illi9 fîgurç acce* dunt. Vnde Ecclfcs. nï.Tépus amplexâdi Si tép9lóge fieri ab am plexib9:fc5 têpus orationis 8C folénitatu. Nó tri dico tpmortau'tér peccent: fortepoffeteiTevenialepctrnjjpterminoréieruoréad ta" turn facraméti!:fi nihil aliud inueniref. Credo tri facerdotê q acce dit poft carnale cómixtioné ad facrificâdû peccare mortah'ter : qa' non eft in eo tanta deuotio aut reuerentia:ficut ad tractandiî illuci facramétn exigittir. Et etiâ: qa vitiû camis quodâmô obnubilât rationé p hpidiffima d3 effe ad yidéda fecreta g funt in tali myfte rio. Et etiâ:quia talis vadit ad intercedêdu pro populo meliore fe & etiâ quia ridiculu é poftq tractauitfiliuveneris tractare filin vir ginis.Sitófibiincdberetneceffitas:vt^^ quo necefie habet pplb mîftrare facramêta: vel etiâ picnlû fcâdali perfonç fuç nó dico q> tue mortaliter peccaret Setto dico cp cófulé* dum é cóiugib9 in folénitatib9 8C tpéafflictionis 8.ieiuniiq> abfti neréfciuxta illud IoheI.ii.Egrediaf fpófus de cubilifuo: & fponfa de thalamo fuo.Vn in archa Noe îgreiTï funt viriieotfa$ 8c mu* lieres feorfum:mixti aut egreffi funfcquia tpe afflictióis nó é vaca. ilâàplexib9:ne vobis dicaf illud Mat.xi.Lamëtaiu'm9 vobis 8C non plâxiftis.Inde vrias optim9miles.iï.Reg. xi. Q_n alii in pu* gna côtra inimicos Iaboraba*t:maxîeciî archa deiefiet in tabema culis & in periodo hoftiû noluit etiâ ad Rceptiï dauid vacare vxo ris âplexib9,Zach.xii'.In dieilla erit magn9plâct9in Hierufalé:& phngétfamiliefeorfmetmuhereseo^ . tranfituris iordané in tra inimiconïfuoiy. Iofucûï. praecepit Io* fue.fanctìffcaminia.abftinete vos ab vxorib 9.CTera'? act9ma* JVL trimonii é q ïpetuofus é:fed illicit9 & mar?:& ifto móphiruVmo* Mfimo* dis fit Primo qn alter eorn grit delectation! inactu mfimoniali nium:

D e Matrimonio. De multi extra limites matrfmonn:ficq> parat9 eflet idem tacere cüvxore pliriacru etiä fi no eflet coraunxtet hoc modo efl mortale pctm.Vn glo.i. mfimonii Corin.vii.Omis vehemensamator pprie vxoris/adultereft.Sù aliato* miles eni funt talin cócubittni voluptates his p capiiitur de mere

tricd amplexib9.Scdb dicif: ipetuof9:qn fit caufa latiéd? libidinis et homo ad hoc fe,puocat p incétiua luxurie vtédo calidis ex indù ftriatet mulier p blàditias meretria'as: vel p alili moda hmói acta quali a fe exigiit jppter fatietaté delectationis:et ft no eil fine peto Terabqnfitcócubit9cétra naturalevfum vel extravas^debitn: ethocmófemp ellmortalcpctm grauiflimmqa^lesieqnó pótt etmcérionatarastotalitcrfmftra€.V^ lodo moni afcédit ad dedtnó fola peti vindictà qrentistfed etiä natura; vim 8i violétta patiétes in re nefaria Si in fui abufione.Patientis infup ptumeh'ä in rat? abominatióis inq'natione:& iacturà" in tata fui .tuet9 danifitatione.Si ppter femia cuftodiéda in agris/arma" tur agricole fiidis & lapidib9/arcub9 8i fagitristvt comos Si comi ces a deuoratione ipfoni arceàt 8i effugéttquato fortius aduerfus Utas beluas pecora perdétùi fernen htianiitnó eft mini fi afeendat furfa clamor naturae.Et iftud virili maxime difplicet deo inppria vxorcvfi Aug 9 lib.de"bono cóiugali.Cd naturalis vfus qnq? .pia btfvltra parta nupcialia.ùvte^ i vxore:inmeretricedanabiT.IUe #oq eft ¡5natura execrabflit'fititi meretricerf; exeaabili9 in vxorcNónuIli tn delectanf? plus in itf illicitis amplexib9 q in licitis:qa K eis .philu'tü.eftPröuer.ix. Ac] furtiu? duldores fiit:& panis abfeódit9 fuauior.i.iulìtat? volupea, tes/vel .phibit? delectatióes. Vel fi't in vafe debito fed ? naturale modd:vbi tn difpofitio corpis bri fuftineret naturale modn:& tue femp eft pctrridicet no fép mortalemifi tn ppt' piatiti fuffoeädi te fai ita fierett& adhuc fMté & veniale petm. ViixTheffaiii. Sciat vnufqfqsvasfunpoffiderein orni fctìficati5e&honore.Et B mó multi imnmoniopeccätdeqb9Sapi?riiiüNeq$ nuptias müdas iä cuftodiii t <EQ.uarto qfi qs accedit ad ipregnaci vianä partui: vbi timor eft de aborfu.Tales eni peiores funt pecorib9.de quib? -Orig.fup GeüPecorafcintoicocepenntvltra no indulgere ma*

N nb9copiàuii.CEtfidicasq»inr1faraceni melioris flit pdirionis Vxor. qxpì'anùqaplures habét vxoresvtnóaceedàt ad pr?gnà"tes:ficut

Q? no eft agrorapluraktasneceffariaéagricol?vtcafemiaueritivnoagro meli9fara poftea feminet in alio.*& nö fit agricola ociofustai eriä tpe ilio no cenis ha* poffim abitine. Ad qd mdeo q> faraceni ? Rceptn dni agiittq talia bétib9 più mnmonia lliegiü'mauitt&ftmice^

SetmoJX. Fo .XXXII . dei.Did£tñfc3oq> licet pofimt femíare inmultis agns:tñ<plestes vxo* no erit ita bona nec robufta .ppf vi generàdi in mnltis difpfámec res q xpia etiä eis ita bñ pót puideri.Dicit? frio q» mulier aliqñmfto tpe ab* nis tmmo flutet q cuftodit vira itifi'rmir.vel cá pegrinationis ipfo agéte i re vni habe*, motis :8¿ tñ vir tpe puerperii dicit fe np poffe abftinéab ea:qd fai tibus. ¡u eft.O_uinto qñ nímis freqns eft coit*:q piculofiffim* é. Primo ¿jpf piatiti infeaiditatis vt patet in meretricib*:qa ex ardore peu* pifcéti? femé pfumit? 8¿ aliqñ fluitScdo ga exíde abbreuiat? vita vtjiat^^ijj^Iomonerq guis eiTetli.ánorii:tñ didr? q> mortu* é fe next& wFmi Arillo .li.de lógi.8¿ brevit? pafferes ppf. frequente coitií funt breuis vít^.Si eni qualibet die in aüquo agro fererem* ama miq ad truci* maturitaté puenirét. Vñ et qñqs inter ipos am plexus extinguiítur.Exépln de prinripe tarétino:q cnollávulcani refpiceret folito magis fauillas & flama emittere in alni: dixit q> in inferno loe* pra?parab at? alicui potét i:q ílluc debebat accedere. "Nocte auté inter brachia meretricis inuét* eft mortuus ftans fup meretr icé:adeo vt illa m ulto tpe portauerit meretrix mortuu ftip fcllle mit .ppheta fuae nu'ferfae & calamitatis.Hec Petr* damia nus.Sed poterit qs dicere. Vxor mea eft-poffuj va' re mea iuxta volúntate meá.Dicñ? ad hoc q> hoc nó eft veni.Ne<p eni debet qs aburirefuamecea vtinifi adfi'néad qué ordinataeft:ficút qs vti debet cultello ad fcindendú pané:8¿ fi eo pcutiat/abutitT.Vn 8¡ p> pterabufiones coeñdiinductueftdiluuiñ.AiteníIofephus lib.i. de antiqu itatíb*.Sexcentefimo anno mulleres in vefaniamverfe fupgrclte viris abutebár?.CSermo.IX.de eodé p thema vt pri*.

""""spjNterxpm ethumanitaténoftrafactiieft celebrematri A |fJmonitñdií rex ancillá fuá:creator creaturá.de'? hominé Nupti?. i*"|alTumpfit.Q_d quidé míimoniíi p carnale multiplic iter Couenié*

*JIl¡fi'guratfi eft.Primola fícut in mfimonio carnali facta tía multi* eftpiiictíoaiuerfo^fexuúinvnnaím:ficixpovno duani natura plexintet rii diuí?.f.& hñane i vnápfoná.Scdo ga ficut p mf imoniíi fitvnio nuptias ídilTolubilisvfq? ad mortérfic p K mf imoniíi ita ídifíblubiTr iiicta é carnalesi d iu in itati hiianitas:vt etiá nec morte potuerit fepari. Tertio vt & fpiiales ficut inmf ¿monío fit exultatio & lentia parétu pgratuJàtiir.fic in huan itat£ nuptiis iftisletati fiít a'geli catates gh'a íexcelfisdeodetatí palto* cü diuini* res:fed & magictí mtíerib* cucurrenít ad regales nuptias. Qjaat tate* to ga ficut carnale mf imonin^miffione fi'dei im'tiat'yra tifica? mu tuo ?féfu;& cófúma? in accubinr.fic mífmon in illa initiatii fiu't i píiarchis&.pphctis.vñ & Ofe§.ii.<pmifitdñs.Defp5fabotemi* hi i fide.Scdo ratificatii fuit inícaniarioe qñ media tor arch-ägel*

D e Matrimonio. gabriel 81 qfì notari'exegit cófenfum virginis p natoaliurnanaj quaeduc6fenfitdicens.FiatmihifiTi verba tuà:uibito dei verba vnitd eft noftrae humanitatì.Q.d figurata fui't in matrimonio re bec?:qua* per curatore abrah? elye3er defpofata eft yfaac.nec at itera vnq cognouit fed eà valde dilexitTertio cófum mata fuit in accubito crucis:vbi damauittcófummatd eft:quia ibi plenifiime oftéfa eft iméfitas dilectionis ei?:& facraméta exinde fluxerunt: vnde quotidie filii nafcutur ecclefi?.Q.uinto ga fiait in carnali co iunctione mater fponfaecómuniter preparat thalarrujJ^nat le* ctum fpófi 8c fponf?:fic virgo mater ecclefiae/& mater fpófi chrifti pr?parauftthalamdfuudans confenfum vt infuo vtero verbum caro fieret:& de vtero fuo tanq de thalamo procederet. Ad thala mum igitur fponfi diuertamus:dicentes Aue,

B |fjQ.uia de trib' bonis matrimonii ia dictd efttndcreftat infer* Puella. mare puellas:qualiterante matrimoniddebét honefte cóuerfari.

De capei* Cóuerfabdtur auté honefte fi fepté floru.i,fepté virtutd capellum lo hone* qui beat? virginis mari? dicef capellustin fua cóuerfatione gerat ft??uerfa Mici enifepeda^puelIispeffimdcapeUuadmalasftrenaseo^t tionis et frequéti'fine caufa:&cdiniuria"maxima:&*talestenenturad pudjard. reftitutioné/& cófefTores debet de his rebus effe feliciti ad inqui*

rendu/&de reftitutione ordinandufjtaq? puella? honefta? debent portare honeftd capellum virtutum:& fic erit eorum honorabile cónubium/& thorns immaculatus.

C <EP«musfloshui9femefthliuvirginitatìs&mundici?tqdita Virgùti* dilexitdns in maria:vt no nifi de virgine voluerit nafci. Et .ppter ias. hue flore ed ornamentis decetib' debet duci puella virgo ad ecdd QLdo vir* fiam :nó alia. Debet em ornari virt?/nó vitidtdei dond/nó dyabo* ginitas li cómertid.Et in multis locis etia puella? virgines tale fequuntur puellard ed apparata honeftoìjj virginitaté vfq? ad matrimonii facf m con matrimo feruauit.Eft eni (vt dicut doctores)duplex virginitas. Qjr?da tao dedi* • foli deo feruat\'& ha?c virginitas eft pulcherrima virtus. Alia eft canda eft. qua? no deo fed nomini $pter den feraaf* :vt ea fcj inueniat homo

virginéin matrimonio ordinato ad cultddei:&h?c eft pulcherri ma códitio qui debet habere puella.Primo quia qrl quisvult ire aut motori in aliqua patria remota &ibi perpetua facere manfio nemrmultd fibenter difeere folet moda patri?.Si ergo per ordine matrimonii vult ire puella in c?ld:oportet modd illi? patria? addi feere.Modus auté viuédi in patria ccelefti eft puritas.Apoc.xxi. Ciuitàs dia aura mundd fimile vitro mudo'.S" nihil inquinata in trabft inilla Ideo Thob.iii.dicebatlara.muiidàferaauianimant

Sermô.IX. F o . X X X I I L mea*. Proplci quod debet puella maxime ftudere tnmtati 8C mû* diriç.Et ideo caueat ne fe permittat cótrectari a iuuenibus:quia li lin guis pukhrd/fitñc&redetur mamb?:ftatim marcefrit & fetet Sic virgmitas côtrectata manibus iiruenn. Cattus eni fepe cotre* ctat? vilé habet pelïé:fic puella fepe côtrectata vue fama. Et fi qua filia fie contra volúntate fuá tangeref :debet fpuere in fade illius tj eá cótrectat/vel alte damare ad morte: ita vt ab oibus audiatur. fCEt fi queratur an orîû'a ofeula quibus virgo maritáda ofculatur D fintpeçeata-Diaf qjofculûpôtfierimuldplldter. Vnomó^pter Ofculum t^etuaTtrteliart inter nobïles vnius prolis. Alio mó .ppter dele* Q.uae of* etatíonéhoneftá:ficutcótingit inter fponfumSi fponfam: vel ficut culapuel* fit in eedefia capiendo pace poft preibyteriñaut #pter amore natu lard funt ralê:ficut mater filio:aut #pter inordinatácóaipilcétíá.Prími ca* petá 8c $ fus poffunt hdte falua honeftate 8C mala occafioe fiernfed no" quar non. tus in quo inimitas tendit Iaquços fuo9fubfpede boni: ita vtali* quádo detenus cótingat g comedere cames in die veneris. Exem plum dedidonequç per ofculd Siluii Eneç ceddit in furl amorem turpë:& côfequenter in morté.Talia ofcula funt incentiua luxuriç & gallico fermone.aIIumettes de fouffrcque íhflammát cri parua occafioncEt fi quçraf quod eft ofculn honeftd.Dico q> taie qct fie* ri pot in publicmficut in eedefia. Alia ofaila funt periadofa: a qui bus fanctç puelle fe euftodire debét:exemplo illius de quo Hiero, contra iouiniand fie redtat.Dulius qui primus romç nauali prelio tn'umphauit fenex 8C treméti corpore in quodá iurgio audiuit fibt exprobrariosfedddî&triftisfedomuconfcrès/biliçvxorifuçpu^ tïïciffimequçftiiseft:quarefenungmonuiffetvthmc virio mede* retur. Feciffem(inquit illa)nifi putaffem oibus vins fie os olere. Hec eni mulier in ofeulis fobria eratC Secddo cauere debet puel B la a fcripturis/nuntíis/&: macquerellis:& a muneribus eord. Non Puelia. eni púdica eft quae aï mereatridbus vd fui vel fuord habitat Li* Sex a qui benter quippe fibi inuicé obuiant m ercatores ad tractandd de mer bus abfti* cantiis fuis.Sicut eni pifeatores aliquádo perturbât aquâ&fohd neredebj rit vt dti* pifees capiàftfic iftevetulç munerib? 8C fcptf & bis pu puella. ellas foliotât 8c pturbát mf imonia: 8C p talia muera excecátvirgi nés ad fe perdendd.Redtat Ouidi?.ùïi.metamor.q> daphnes filia acrifü auro fuit corrupta. Debet eni fanera puella oês taies cd im* properioreù'cere:& muñera quafivenend refpuere:fieut fedtilla cuip fud fratré mifium eft a Ienone fertdde florib?:qáftatí .piedt ïlatrinas prçfente fratre. Terdo caueat puella ne loca fecreta fine honefta federate ùigredtaf :f ptaqctu.Re.uii'. Thamar cd effet

D e Matrimonio. yirgo :8¿ dimcile fibi videref cp frater fu? quicg moneítu ageret oí eataut etiá de ea cogitaretringreflus ad eii fine arbítris corrupta é ¡Sioit eí fm p!imu.Scorpi?virgines acri?pugitgconuptas: ficdia bol? toto pofle debacchafí paellas 8¿ virgines: vt eas dedpiat 8¿ pdat.Q.uarto cp no qu?rat apparere pulchra i cóípectu hoirmíj dei foli?. Nó eni .ppteüjíoc meh? maritabif.Ná no quefiuit hefter or rtatii muliebré.& tñ habuit honeft iffimii mfimoniíi. Cotra mitas ñqu?rtitomataadipudidtiá.Treñ.i. Virgines ei?fualide.Etex: hoc vd fnt rhet? dyaboli ad capiédii incautos:vel ex r^mé^'s.aut picturis deformes ivultu.Vñ Prouer.xi. Circuí? aiire«lfianT?pHi ís mulier pulchra & fatua: quia ficut fus gémável circula aureu ge lbásínarib?vbiqj drcBuoluitiluto:ficmulierfatuapulchritiidiné fuá iluto luxuri?vbiq?deturpatQ,uíto caueatfodetates & ampie jais fatuoQí.Ex talib? ei paruis pctís vétii eft ad magna:& ex arrt plexib? ad ?cubitu:& trie mifera puella dií pdidit thefaurri virgini tatís diffamaf :& fie eicare védil: delectatio. SiTis ení eft fcabiofo* cui? fcabies 8¿ prurigo métif fuauitaté i fcarptóe & i cutis fu? lace raüceroi tñ poftea multu doleat plufq delectar9 fit.E t ió debét put ell? illos amplex? fugere.ExépIo illi? $ en erada pfeíforílachryma

* fcilit'cófi'teref mecauderetpctmfuñccfiteriplachrymis & fingul* tuteo" diíTicuItate potuit ab ea obtinere vtdiceret ílIiid.CoTefla eír aiít q> ai qdá pbf vellet ea ofeulari: vnguib? vultñ et*? attriuít. Ciu? pfeflbr:& ego do ti'bíí pnía q> pma vice fi ñ defiftaterepes ei oculii

F fLSeñcjrit iacob? de vfterbio.an foelidor fitmuliernupta ¿¡virgo tsTuptie. nuptura.Hoc eft vtní caftitas mulieris i mf irnomb fit laudabihor A n felid | caftitas mulieris nuptur?.Adhc<rñdetvcj?.vñ^op^pofitiihab3 orfit mtif nó nubédi fine dubio fcelicioreft q mulier mtptaifed dehac nó que; er rtnpta rif.Si aút nuptura nupte cóparef:didfcp nuptaíoelicioréfon Áia

'.ij-ftgo n« giiftCDiciteíficEoelíciormihividef mulier nupta q\irgonuptur ptura. ra.Habj eí illa qá ifta adhuccupitrprefeítfm fi nondií vd fpófaau»

iufq fitllla vni placeré fludet cui data eft. Hec mftis iterea quonf vni da'da eft.H ec pudicitiá cogitaticis defedit a turba:hec nó adut

, tení/fedmarítiíqu?rit i turba. Dífcctoq? virgo nuptura quoadali quid fcehoor eftunquantu adhuc h$iáq& eft m atería-potioris vií

. tutis.f.caftitads virginalis*. fi a .ppofito nubédi defiftat.. G CCSecundus fíos huí? fertieft martia-viola jj df vereoídi?: quia

"Verecurr fieutvfolatgj vulgo dieif violamartiitédfteaputdeorfiun:ficvere día. enda puella capitedemiflb d$íceder« ñ eolio extéto: gaEccB.xxvi De veré* Fornicado mulrer( í extolléüa ocuk«y:& í palpebris eí? agnofeit* oidiapuí üé íuerecndiamKerffignné fomicatóis.DifTicile eí fuaf caftitas •ellarumv vbi nó évereaídia,Scito aa tafflos eo Q¿ pédet deorfii apparetpul

Sermo. IX . F o . X X X I I I I cfirionfìc omafc9 puell? eft verecddia.Ecch'.vii,Gra Vereeddfe. ci? fup auniSi ei puella p vfllaicedat .pcedere d$ nó ocuf erect(:aut le tis/fed vultu demifio i terra: vt i ea appareat nobilis illa pafiio ve recddia:q maxie orna*? virgo.Q.uevero icedut extéto collo/cóitee diffamaf;.Etficut mulier a q capillipublio? auferrit: q frit omat? ca pitis eai)f:fic mulier a qverecridia auferr?. V n Efa.iii.Pro eo q? eie uate frit fili? fyon: &ambnlauerrit collo extéto: &nutib? oculorii lbat:decaluabtt: dris -yticé filiarri fyon:& crinem earri nudabit.Ter tiojuia^rate flos é medicinalisdìcverecridia é mediana ?tra orne rKtrnuta^a amiffanullri pi? ?tra vitirimanetremedió.Hief.iu Eros meretricf facta é tibi:noluiftierabefcere. Quadiu ei famfort capfllos habuit: omia vxcula facili rupiL Sic qdiu verecridià qs hjt facile fràgit tétationes vittorri:& maxie camis: g frit multri vdes. V i i verecridià làpaseft pudic? métis iugitllucés:vt nihil iea tur* pe aut indecoiy refidere attétet:qd nó dlico <pdat.Si eni fe occulta* bat méfib?qutq3 helyjabeth deptu fuo erubefcés:magna eft mulie rri ipudétia g nec ptus fornicarios embefcritSicut ei famfon cri cri nes arnifit oém virtuté pdidit(Perfona ei verecrida caput Si facie; opit ficut crines operirit)fic cri mulier amifit verecridià/pdiditoéj virtuté.Etj)pterhicinuerecundiafi'ritgarrul? &verbofe:& fingi! lami loqces aborri viliri 8i accedétiri ad luxurià:de qb? df i p fona i* pudicc mn'eris.Prouer,vii.Irrenuit eri mTtis fmonib?.Nó fic ma ria g hoc verecridi? flore erat ornata: g i facra fcptura nólegù? nifi fepté #ba locuta:g etià ad falutationé angeli turbata embuit V « Ambro.Trepidare #ginrié:& adoés pauere viriaffat?.Ber.So* lét ftgines g vere #gines frit/fp pauere Si nriq eé feair? :& vt caue* at timéda Si mta pù'mefcere fdétes fe ivafis fi'ctilib? thefaurri pori tare paofri.Propt' qd qcqd nouii:qcqd fubitri ortri fuerit/fufpectas hj ifidias torri ptra fe exiftimàs madrinato". In pma mKer nó era* buit logli ferpétis:ficut mft? puell? venenofo^ hoim ri erubefeut Ipudica*ba.Nófic maria:g ét angelriihriana forma erubuit. V n Écdi-xxvi.Donri dei mh'er tacita H tim ddigéti?.H3 ei gallico fonone flos di? nome follicitudis.Ió pu Puella. ella dj eé dili'gés Si laboriofa colo vf lanificio vaca"s:ficut recitatp o De dilige licratic? de Àugufto cefare:q oés fdias fuas ne torperét o ciò lanifi tia puella casfecit.Ethoci5d5fienvtpmdetimKmairim1lef.deqProuer. rum» vLPané odofa nó comedit Mftcr ei g i domeflicis reb9 cuflodiè dis&aceruàdis Si augédis diligétiaadhibettedificatfibidomri Si fama.Vn i loco allegato ftatim fubdif .Surrexeft filii ei? 8i btfffi ma Rdicauef t;vir ei? &laudauit ea. Et tale? cóiter inueniut bona

E u

D e Matrimonio. matnrnorun. Non Me diffipatrices bonora odof? qn^tttcs ornata fun & no domeftica vttlitaté.Scdo quia p hoc nigintur tétab'ones Vnde Otridi'.Oda lì tollas periere cupidinis artes.Eft eni diffe* tfentia iter coeld & tenratquia terra femp imobilis:cceId vero ùicef fantermouef.SicmulieTes&puelI^deò'tetcrrenisvoIuptati'bits odof? funfcqu? vero ad cceleftia tendut femp opanf .Ideo matres ab infantia debét femp eas ad opandd iducere: vt fiait crefeit etas) crefeat & labonne forte ed ad cóiugiri venen'nt vbi debét effe folidt te de reb' dom'jficut nihd didicerdt in paterna domo fea^::'fic ni tu! ibi velit Sicut de illa legifque ftu't vxor euiufdà ducis venetie. que. deheate & ociof? nutrita dedi'gnabaf (vt inquit Petr ' damia nus)balniari cóibus aquts:fed laboriofum balnea de rore eceli vn* rltq? fibt collectd parabaf :& ctbos no tangebat/fed fiifctnulis aure* is on'fuo adhibebatPoftq p eunuchos in frutta códfi erat:&cubi culu eius vndiq? aromatibus otebatSed di'utna vltione corpus ei* totum computraituta vt nuli' illà ferre poterat: & fold et rema'fit vna andlla nó fine fpeci'crri redolentid auxilio: quae raptim acce* dens curfim recedebat: & fic amiets fui's letàtibus die claufit extre md.Hunc flore habuit mariatqn tens in egyptd & rediés dnm t'efii nutnebattqn ed feftinanbne & diligentia pergés in mótana/hely* gabeth fubferuiebatEtfic exéplo illi' difeàt puelle difigentiam.

I . tEQ.uartus flos armeria niodeftù» i gefiu & incefiu. file ei fios i tnodeftia domo&caueis hyemis tpeeuflodif: qui vulgo appellar" oeullet. De mode Sic debet effe pueua domiquietamee euagari extra donui. Virgi Ria pnel* nitas eni thefaurus eft in agro cotpis pofif :quf .ppter ei' preda 8C lanini, latrones infidiantes debet abfcódùcd etia vas ficttle:& terrea ipm

cótineatEt ideo de facili frangi pót:fed nó de facili repari. A mos v.Ceddit virgo ifraebnó adiidet vt refurgatSi enirefurgatptcc rtitentià ad meritumó ni p decentia ad ftatu: & cu frangif/nó folti perdu: ili? thefaurus/fed etia honor qui eft ftimul' puell? ad bene operandd: & quo perdita perdif omis volutas bene agenduEcch. xlii. Fih'a patris abfcondita efttne quado poiluator in virginitate fua. Vndeaqttoda tempore anglord panfiusexiftentium petitti eft ab anglidstan erat gallicus vel angticnstou qnoy.Rndit fe effe quoy.i.quietummeccurarede coram fectis variis.Sic puelle de re bus extra doma: 8c rumoribus curare nó debét/fed debet m dome* quiete effe. Semp eni hyems effcque fi fiori virgmitatis inuemafe extra domutftatim cógelat & deftrait Et ideo cauere debét puel* I? ne domum fine materna licétia exeant:&: fi exeàt cito pergàt 8C quafj in trafitti:»" vultu. demiffo in terrà ne ùife ùidtét vàes amo»

SermoJX. • F o . X X X V . ^ l t&finópef eant/falté ali'is caufa pditibms non éxiftaht vtlegi tur de dina Gerl.xxxiiii.Clu? volés videre mulieres illi9 regióis: egretta inde fornicata eft:& fui Si alfory cà" pditionis extit'tata yt pofthocinfcripturatnecnorné/nec gnatio ei'9defcribat? necfinis. •Vnde 8i Cantili'. Abiecerati terra capita fua virgi'nes iuda. Vi* tiri eni multu cómotrifemp cómifcet? fecib9 fuis: fic puella p yicos gradiés/fepealfquidfecis 8i luxuri? habetFt Rcipu? faltatrix ivi cis.pì nihil aliud querit/nifi faltare publice Si catane. Ètppt hoc in ßrjjrn^ti^jant9 appetir? a llultis.i.ipa mulier càtans. V n Bafilius Pleruaj minus cautidiilibéter mundi audiiit fenfum: eo adducili* vt no ià mulìcd/fed vifibile inftrumentii diligàrip qd perita muli* ci modularióe fnianf, Atqj ideo neceffaria fiima exactiffimaqs di* ligentia obferuàdus eft virgim audit9 8i vifus: ne eia forte Si iplì fubrepat?:vt pr?Ioquéte aia infrrumétiip quod illa loquir? /diligat. Sunt eni tales fiìes:gallice.au bedon des fouiffes.qui dii canit/oés poft ìllii exetit Si difeurrtit. Sic faltatrix vna dii canere indpit i me dio vicorri oés ali? infiliiit. Et tiic ad fibilii ei 9 capii" mifer: Si cum m ifera cótrahit: & ficfilia babilonis mifera.Etpropterea deb3 mr effe foliata fup filià fuà:ne de vifu perdat ea'/ne ad aliqué loci! pet

f at line ea. V i i Hiero.adatWeti.Siqn ad fuburbana pgis:domi lià nó reliquas/fdat fine te nec pofie viuere.Hiic flore bene obfet

uabat maria:qfi daufa morabar? i domo ai angel9ad eà accelu't:& (i qrl egrelfa eft fòras:cum fèftinatione ibat:& in domo morabat? daufatvt patti it in vifitadone helyzabet. <EQ_uinttis flos eft gerofiea hunulitatis.g flore apernihj verfus k cceliitclaufus verfus terrà. Sichiiilitas apta eft verfus deudamàs HiiiI fras* ei iple facai meii:de terrenis nihil curàs/neq? gfiam eoiy appetés. De hiiilf* Sicut aiit géma bene fed et in auro: fichumilitas i corde virgineo. tate pud* iSI ec melius cuftodir? ignis charitatis& feti amoris:qicinerehu* Iarum. mflitatis.Et hunc flore intm habuit maria q> .ppter hiicfloré carpe dum rexc?loru incamat9 etti ea.Et ideo nö fintpuell?iactatn'ces diuitiaru fuani/pulchritudis vd nobiu'tatis.Hefter ppter humili* tate elcuata eftadmfimoniuregiii:8' vaßi jjpternipbiàdepofita Debet eni eis fufficereq> ornate fint interi9 virtutib9 &donisdei; needeexterioribus mukii curare debét:ficut fatue virgines qu? ha bebàt Iampades ad extra multii benepolitas:fed intus vacu? eràt puritate:& ideo repulfe funt a nuptiis fponfijnter oia eni d$ time remaritusne fponfamhabeatfuperbàtqufailludeftoim maloni & iurgiorum ocafio.qrlfciljmulier vult vincere verbis Si iniuriis tnaritumÄ capitefuo totädomum exüirbat. Ideo deb;dicere bo

E ili

D e Matrimonio. flusman'tusilIudps.Nóveniat míhipcs fupbfeXmuherfuperba nonponat pede in domo mea.Prouer.xiiWTnter fupbos femp iur* giaíunt:immofepefiipbavxor?trafupbñmaritndenihiIoríxa? , Vnde en vir 8C vxor de foro venírentteorá ipis tráfiuit Iepus:& cii capere velIent/euaíitTiíc mant 9:q pinguis erat lep9 ill?. Si cepif fem9 eu comediflem9 euftíxií en cepis 8i eius fangnine.TiicvxoE libétius comedo cu piperea'mmo dicitvir/melius eft comedereoi brodio.Certe ait mulier/melius erit cum cinamomo: 8C fie litiga* bant adinuicem de lepore airrente per campos.

L CJSextus flos eft rofa alba difcipline:qu? ideo alba diciftqadila* Difciplf* puna rriúdáreddit aíam.Et ideo dicif rofa :quia fpiná aufteritatis na. feed hjánexá.Habet ení difdplinaduridáquandáconiunctá:ficuÉ D e difei* rofa fpiná. Hunc floré habuit maria toto tpe vite fu? vacas ieñmi plina pu* is 8¿ orationib9.Sic exéplo eius dj filia difeiplinabilis efie:vt audi ellanun at difeipliná matris fu? no capitofatvtrnfte folét efie que nó loqiní

tur matrib9 vel etiá viris fuis:8T nulla difeipliná flecti pofiimt.De betaútmatereífemagiftra &doctríx difeipline: nómiidi/nonfal tandimóchoríjádi/fed deñdocédo filia verbo 8c exéplo quóípofte ra debeat viuere: quó ad facraméta eedefiaftica debeat accederé; 8C máxime ad matrimonii facramétií.Q_uia eí mlfc? ad illud facra menta accedát ficut befti?: ideo in matrimonio vúrnt ficut befti?. Sedo debet efle electrix opera illius.i.eligere faceré opa fanctaco* ra filia vel etiá filiis:quia cóiter dicif :qualis mater talis filia. V ñ Crifofio.Siqu?ris cóiugé 8C ignorasan bona fit vel nó: refpícead matté qualis fittquia talis eft filia. Fih? ení centunr? matres imi* tanf:eo q> magis cum eis gen patrib9 ccumát.Nódico tñ q>fi ma

, tres videát maleagere q? eas imiten?. Vnde in vitis patrá:qu?dá filia habuit patré optimií.matréverovoluptuofam 8C malá.patre 8C matre mortuis cogitabat qué illorá fequa?retur:& quafi ad ma* tríjandudedinabatper via lata. Et eae nocte in fomnis rapta eft 8C ducta p ágela ad doma ten ebrofam plena igne 8C pice Si fetore 8C terríbilibus ethiopib9 ftiper fornacévoIitátibus:& deorfum afpi ciens vidk matrem fuam demerfamvfq? ad collum ftrídentem:S£ rnultum vermium inpectore ferentcm cum vlulatu damantem. Hei mibifilia:ecce propter paruarn iibidinem 8C exiguas delitias quanta exoluo tormenta.Tranílata deinde in altii looívídit muí citudinem candidatorñhoím in maxima leticia 8C loco ameniffi* rnoa'nter quos vidit patrem fuií.Cui pater:ecce filia fi voluerisve ñire mecnm: vide vt fequans veftigia mea. Que reuerfa ad fe pa , triare ftudens religtofifrimgtSí inmagna pníavixitMecdebent

/

Sermo.X. F o . X X X V l ^ mattes cor â pum's in balneis fe nudas oftendere: fi habeant plus g très annos.qma licet tune nihil mali cogitent:aï tn puenerint ad etatem hin? memorabiîtur & grauiter tétabuntur.Debet ergo fis lia fanctâ audire mattemmonferuos im'quos velancillas gerulas eoriî quç fuît in domo. Nec débet mater multû dimittère filia fie quentare aut loqiriciï talibus.Rccitat policratiC cp octauian? feri* pfit litteras cuidâ nobili militi qui fine licétia fua fùïâ fui falutaue* rat:q> no modelle egiffet taliter eam falutando. €T Sçptimus flos eft rofa rubea deuotiois & pietatis. His eî orna M

1tutatfa^.Sicdeuotione&pietatefanctaiypuellarû:proqb9orat Pietas, ecclefia dicens.Intercede pro deuoto feemineo fexu.Hunc florem De pietà fume coluit maria in ppria dei pfona ei obfequës. Et poft ei* mor te puella* temperfeueransinorationihus cumaph's 8C cetçris mulienbus. rum. Sic exemplo marie deuotç fint & pie apud domimi In prudëtûV? enim virginibus requiritur qs fit oleum in vafis fuis cum lampadi bus.i.oleum deuotionis atm igne amoris. Alioquin funt fàtuç gines:& a nuptiis exclufe. Secundo debent effe deuotç apud den" Horantestvt habeant obuium bonum maritum. Vnde Gen.xxiùï Rebecca pulcherrima virgo: & incognita viro defeendit ad fonte & impleuit hidriam aquan'd eft mentem deuotione:& fie inuenit * yfaacpatriarcham optimum 8i fanctum marûum.Debent enïpu ellç tune cogitare quae dei funt vfcpquo parentes eis prouideanti. Coiy.vii.Innupta virgo cogitât quae dei funt: dimittens parenti* bus fuis cogitare de ftatu fuo: confiderans q> funt ea fapientiores. Debent tarnen parentes querere eius voluntatemmec contra ei* voluntatem debent ei dare fponfum. Q_uâdoqs enim contingit q» eft aliqua caufa fecreta: quâ nec deb3/nec tenetur dicere .ppter qua forte non poteft eam alius habere.

<£Sermo decimus de eodem per thema vt prius. Ecundiî iura regnu elôgatu & perditu quantiî ad facect* A fioné^pter generis diftantiàrecupaf&fit^pinquiîper Mfimo* oiatrimoniû ptractù inter pfonä fie dittante 8C hoïem le nium.

. gitimiîtalisregni.Naturaaâthnanafmaïameftdege Q,uare' nere dei. Actu.xiiii. Dei aüt gen9 fumus:fed p peccata a deo & he celebrata reditate eius multum diftabat:qiria pfalXonge a peccatoribus fa eft matti* Ius:quç quâdiu ftetit in recta linea defeédéte a ftipite detticilicj in monili in veritate qua? eft recta linea:erat dei capax & hereditatis ei?: ficut ter filium llliqm'funtinrectaü'nearegalifuntcapacesregm. Vnde Sapi.x. dei &na* Iuftumdeduxit dominus perviasrectas:'&oftenditilIiregnum turâ hua* deùSed obu'quauit a veritate &adhuc déclinât Exemplo via* nam.

E iùï

D e Matrimonio. tons qui qn via eft recta/fed'dura & afpera: vidés fe iuxta vìa mo! lem Si delectabilé per prata florida & amena declinat a via recta i grediens aIià\Et dum credit ptingere ad terminminuenit pafturn arctum Si difficilé:qué putìs ptrafire pr?apitat* in fouel vel lutti Sic multi.quia via cceli dura eft.ps. Propter verba labioiy tuoiy: ego cuftodiui vias duras. Declinat ad mundi voluptates: & cu fis naliter intédunt fe reducere ad via iu(ìkie_ recta: fubito acddit eis paflìrs mortis arctus & diftialis:in quo dum crediit ad deu redire/ fubito cadiit in iufernii.Iob.xxi. Gaudét ad fonitum orgarujduciit in bonis dies fuos: Si in puncto ad inferna defcédunt Clmjgutft natura humana obliquauerit a recta linea: neceflarium fuit matrì monili iter dei filili qué conftituitberedé vniuerfoiy: 8i naturano ftra ia diu exheredata:& fic p oibus de ftirpe humana recuperata eft regnum dei. Ad hoc mf imonùi pfi'ciédum iterceflit maria vir go:quae fm Bemar.audita eftin caufa generis hiiani:& exaudita pro reuerentia fua:ad qua recurramus dicentes Aue.

B CMatrimoniununqcelebradueftfineofone&bndictióe facer* iMfimo* dotaIi:qua quicuq? cótempferint:vtvult Guil.parif .Nifi metti iu* nium. fto vel alia cà" neceflariamó funt cóiuges habédi/fed fornicariimec

fine _ filii eo^ funt céfendi legitimi. Intelligim? aut hac bndictionédi* bndictióe mitrimetu iufto:vtpotetpe fornicarti tyra*ni/ne ab eo autfatelh'ti no eft ce* bus eiusvideaf fponfa&fponfepulcbritudo:& deinde rapiatur. lebrandii Tunc einec extra apparere dj .ppter inccueniétia jj fequi pofient: mfimom" imonec vxores iuuenes:ficutlegim?demultisraptis tpequopn* lim. cipes 8i reges quib? poteftas cótradicédi né erat eas rapiebaht:vt

de maxétio legimus factii incantate romana.Etdequodam rege angli? qui dequadàabbatiarape voluitmonialéquavideratpul* cherrimà:c fibi ide emés oculos/regi mifit. Hec aut bndicrio fit ad nuptiaiy ornatii: vt fit honorabile cónubiii Si thorus imaculatus,

C CPropterfex(vtinquitGuil.parif.)querédaeftifta benedictio. Bndictio Primo ad fctificationé matrimonii ipettéda.Ideo ei fanctificàda Propter eft ipa maris Si ibernili? coniunctio:vt contra camis illecebras:& fex bene antiqui ferpentis infidias pualere poflit,H?c aut gfa fctifieationis dicédi flit Si puritas lpiialis fi pót acceptabili9 efficati? 8i facili? ipetrari a pa cóiuges. tre miarum g graciofiflimis eccTi? pcibus: vt dicaf dyabolo illud

Efa.lxv. Ne diflìpes illud: fcilj mfimonii facramétu p pctrinquia benedictio eft. Si eni cibos bndicim?:ne gd mali in eis fit/ne illud noceat:ficut recftat Greg, de ilia moniali p lactucà" vbi accubabat demoniii abfqs bndictione. A fortiori hi ppter quos ordinati funt cibi/mas Si fantina ?tra venenu&.ridia5dyaboU7bndicédi funt.

Sermo.X. F o . X X X V I I . TJCiuadrupft auté accípít demon poteftaté in bis qui mf imonio D iungunf. Primo qñ Iihidís no prolis amore vel focietatis occafióe Mf imo* vxoré accipiunt.Thob.vi. Oftendá tibi quibus pualere pót demo mum. nium.Hi паф qui piugùim ita fufcipiunt:vt deum a fe & a fua me Q Ì qdm * te excludát:8¿ fu? libidini ita vacét; ficut equus & mur? quibus no pft accipit eftinteUect^.Habetpoteftatédemoniumfupcos.Sicenifeptévi demópo* ros far? demon íterfecittppterqd in iuabenedictióe fepe fitfignú tettate in cmcis demone fugas. Sedo hoc cótingit ,ppterea:quia cóiunctinó his q mf i colunt deumnec reuerenf : vt lega: in vitis patiy de muliere д du monio era áolfortraacharium arte demonii putabaf iumétri qd fibi con male lun» tigeratrquia per fex feptimanas ab ecclefi? igreflu ptinuerat. Ter guntur. tioad inítantiámalefi'coiy &fortflegoiji & maloiy hoím.Et iftud qñф bonis cótingit ad téptationé 8¿ .pbationé ipoiy. V ñ quidam mulieré fuá abhorrebatmec vilo mócií ea habitare volebat/fed ad alienas tráfibat:& hoc quia nulla in fua vxore dulcediné fentiebat Contigitaütquadánoctevtdiiaederetciialiena dormiret.pme* retrice fe viro nefeiéti obtulit vxor fua:qui cií eá cognofceret dixit Vtiná talé inuenirédulcedinétin vxore mea. Atillapaulopoítfc viro declarauit: qd vt vidit vir/ftati cognomi maleficia illud dya* boli verfutiaincum'ffet8£ de cetero cum fua vxore fidelitervixit. <CQ_uarto hoc cótingit qñ mf imoniii ptra eccli'e. deaeta:& illegi timationes cótrahunf.vt ai adulter cum adultera cótrahif.q aliqñ inierunt pactii de iterfidédo man'totvel cófanguine? ai cófangui* neatvel cópater cum pmatre/vel habés aliud legitima ipediméta N á eius quá quis cognouit camaliter p adulterium/fomicationé vel íceftum/feu facrílegiu:nullá cófanguineá poterit habere i vxo ré vfq? ad quarta gradum.E t fi cótrahaf cum tali nullum eft mf v monium nifi dyabolicum.Ideo tales nó benedictioné/fed maledir ctionéincurmnt:quiamaledicunf:&abeccliaeo facto excóicanf vtpat3i CIemé.extra.decófan.&affi.c.vnico. Etpoft maledictio né eccíi? maledicunfadeo/dicédo.Itemaledictnvbilegitime co* iunctis f m ordinationé ecclefie dicef. Venite benedica'. E CSecundovaleth?cbñdictioadbonúpacis&:?cordi?:finequib9 Bñdictio nulla in miimonio bona augenf.Nunqeieech'a apud largi'ffimñ Qs bñdis bonoiy oún largitore in fuis pa*b? repulfam patifmec vng preces ctio mti'f eiusvacuc funtJdeo ad pees & bñdictiones facerdotii bndicit dñs monialis cóiugib9:&dateispacé.ps.Dñsbñdicetppfo'fuoipace.EtNurií. valetad vi. Sic bñdiceüs filiis i f ^ te:&dettibipacé.Hoceieftexmagnadeigfa rpfintvnanimes. tpalium £$.Q^uifoibitoefa^ dorrtfeft multipli*

catione,'

, . , / D e Matrimonio. diaboli í q ft' iurgia eorj? q debét ce vna cai» &vna aia. V ñ fm'gtà maticos duplex efl piuctioi.copulatola 8i difmctiua.C6iuctio eni copulatala eftqi amore copulai* q mf imonio ingunf.Sed difiun* ctiua é eoij- q dii copula*? carne difingm: aio.Et ;pcedit qñqs hec dif cordia ab itrinfeco.f.ex malicia viri vel mulieris vel amboni :qñqi ^o ab extrinfeco miniiìerio vetulaiy & ruff ianosKvt patuit de ve tuia p pofuitdifcordiá ítervirü & mulieré:quá no potuit antea dia bol? poneré i decé annis:qd tñ fecit i vna horau'ta vt diabol? dice* ret muere magis digna vocari noie dyabolitq ipm.Etquia f m Sa luftùi.Concordia pue res crefciit/difcordia maxie diKöat*ao*quia h?c bñdictio valet ad pace: valet etià ad bonoiy tpaliii multiplica* tioné.Prouer.x.Bñdictio dñidiuites ladt. Si eni pfiarchaiy bñdi ctio tm valuit in filiis carnalib?:vt ab eis auferret feruituté/dona* ret feaiditaté:midtiplicaret tpalé arfluétiá: j>ptqd a liberis eorii tà" folidte requirebafrvt etià ai eiulatu magno peteref :quáto magf lila ßncipalis bñdictio p horii bñdidióes figurata a fpiíalib? pf ib? fpiíalib? filiis collata hoc pferet abúdanti?¿ Eccn'.iii.Bñdictio pns firmat domos fílioiy.Bñdictio eni Noe firmauit donni fem & ia phet:& p defechi illi? bñdictióis pene deftructa eft dorn? chanaà" fillicham.Et qa ina profpitas 8¿ abiidàtia tpaliii fepe dudt ad ma Iti finé. Mare eí pifcib? dat recreationé:qá tñ aialia terreftria & be ftias mergit & intenmit.Sic#fpitas modi bonos actiuos bñdixit Ä tñ beftiair viuétib? é cá maledictióis.E t i eadé aq" lignú buxi fuh mergit": vbi Iignü abietis fupnatat Et fihi ifrael p mare tráíieriít: vbi egyptii fiibmerfi fiitSic i affluétia tpalúí fubm ergin? multi 8C perentog aliis é falutis occafio.Vñ de egyptiis df Exo.xiiii. Abyf fi operuenít eos:defcédenit i .pfundii qfi lapis. Et de filiis ifrael di cpag erat eisp muro a dextris 8C a fim'ftris.Iö hec bñdictio étvalet ad abndátiá tpaliii bonojyducentiúadbonñfiné.ps. Bñdictioné dabitlegiflator^pt'qdfequif.Ibiitde fttuteí #taté:&ficvidebit: de? deoiy í fyon.Ecdi.xl.Gfa ficutparadifus i bñdictióíb?. Sed di ces.Sacerdos mal? effcquó ergo fuá bñdictio#derit mihtfRñdec" prío q> hec bñdidio originé habuit ex veterí teítarñto i q carnales patres bñdicebátpiugia : vt ptj de raguelc bñdicéte i matrimonio thobii> & fare.Thob. vii. Niíc hec bñdidio ad fpiíales patres tang ad maiores tráflata é: qa Hebre. vii. Q_d min? eft a malore bñdi* rit\ Dica? fedo q> facernos no benedidt ,ppria "vtute: fj fttute noís dñi p cui? íuocationé bñdicit de?. V ñ Nu.vi.Inuocabitis nomeii meiifupfilios ifraeb& ego benedicaeis.Vnde.Gene.xxvi.In fe* miné tuo benedice? oes gétes.Glo.Hiero. Ih noie tuo qd eft xpus

ë

Sermo.X. _ F o . X X X V I N ; -

quia inoïe xpïbenediaït: oés generaribés. Et ió'fífacernos fit ma Ius:adhuc p iuocatfonë diuini nois hçc benedictio fuiï fortif effe* ctumtnô qj aliqd diuïne Mutis fit í illa benedictióe/fj qa ei aflïftit virt9diuina:vt vult Guil.parif.li.de fide 8C legib9. Dr tertio q>aï bçc benedictio fit qd facramëtale & nô facramétiî.'adei9 valorem > multû côfert bonitas & deuotio facerdotfs:& debita 8C dcuota ei* #nûciatio:& eu hoc deuotio fufcipiétin benedictioné. P I 9 ei valet iítafm doctores ex ope opante:q exopeopato. Ethocfitdictucô* tra fegrdgjp malos 8C maie aferentes.<ÇTertio fit hec bñdicrio ad lecoforiria'diî mf imonio qd p fe dñs fecit qñ mafculiî 8C femina* ab initio creauit Côiunctioné ei coiy fctificauit: eofq? ad bñdictio né fecudauitn'ta vt fiait dñodicéte. Crefcite 8c mftiplicamini &c. In fttute illr" bñdictióis oés aialiû fpés:& cûcta 9 fût fup terrâvfqs hodie mftiplicât* :fic ad bñdictioné dará î mf imonio pmoiy paren tiìvfqshodieaefcithnananatura&mltiplicaftficutad bñdictio* F né paini crefcebát panes í deferto. Duplex aiît dari folet in mf imo Bñdicrib nio bndictioaiifigniï duaiy bndictioniîqs olí legím9 dñmptuliííe De dupli mf imonio. Prima fuit ab initio creatioïs mudi: 8C ííiitutióis mfi a bñdi * moniñqñ pmis parétib9 bñdixifcp, qdérepTentat*"p benedictioné cj ctiôe mfi fit i folénÍ3ati5e mf imonüí pfentia corpis xpi. Tiîc ei dimittit fa* monii: cerdos hoítiá cófecratá fup palla altaris:vt bñdícat eis.In hoc ofté matutina dés illiî eé pTentétcuí9 benedictiôe factiï eft viculiî mfimonii indif fcj 8c fero folubile.Ethçcé pneipalis &foIéniorbndictio:quânulI9?ténere tina. dj-Scda bñdictio fuit p 9 deformarionémfimomïi reformatée à? p 9 diluuiiî: qñdeformato mnmonioplamechbigamñpmú &p cóiúctionéfilioiy fethcafilíab9cayn/íduxitdñs aqs diluuüfup fra 8C p 9 hocbñdixit Noe 8C filüs ei 9 anteq oí vxorib9 fuis p 9 diluuùî ihabitarét.Et^hçcrepfentaf p benedictioné thoriíqbñdicuff abo cóiuges:8£ íuocaf nomé domi ad plis generationé. Sed obftát no G nulli dicétes has eë adíuentióes facerdotú ppf lucra : ió côtemniït Bñdictic» Sed illa nó eít cótemnéda:licet eni ex decretis no inueniaf .Nec ei Cétra ali oía cerimonialia ecdïç i eis repiunf :hf tñ ex duob9. Primo íplici quos dice te ex feptura faaatqrñ hec bñdictio noe nifi ofo pueniés pmá eoiy tes bñdi piunctioné carnalé.ín feptura facra ínenuíí feí orafle anteq thoni i ctioné illa traflent:vtpt3 i thobia.Thob. viii.quiadangelimonita antetho* facerdotií ni vacauít ofoni.Vñ ait fare. Deprecemur domino hodie 8C eras, fieri j»pt! Et fequitur.Filiiquippe fanctoíy fumust& nópoíTum9 ita côiun* Iucrum. gi fiait gentes qua; ignorât deiî. Vnde Crifofto.Sicut vnigenito in virginé ingreffuro precettit fpûflanctus:vt pcedete fpiï i letifica tióeiiafa£xpu^f.c&i]ícd^

D e Matrimonio.

Endictio né illùis feamdç bndictïôis qtiâdrîs mrîmonio ptulit, Scdb ad mu Q,uare tati'oné fanctoiy pahy g hçc fecerdt 8c côfuluerdtTertio vt initia fitbenedi matrimomï fiait & finis/dno côfecref.In antiqua enî Iege piru'tie ctio fero* &dedme^rât#ptecim.On%eb tina. cauda aîah's: décima eifignificat pfectioné & fine. Et iô pin' dies

mîimonii d3 en honore agi & terminai! ad honoré dei: fiait & vl t im' dies eiufdé.f.qî morte alteri' eoqi terminai/defideraf in do mofi*niri.Çi.uartoquiac5iterïdienuptia^fponnis ^fbpnfajetâ hircdparétib':& tarde multum côgaudét: adeo vt poftleticia& îngurgitationé côit' ad lectd pcedât fine gfard actiôib'î fiait equ^ & muïus qbus no eft itellectus. Ideo intemenire dj of o:& fi nô câ tugd^pteralieiiationéex voluptatib'pcedétib'/falté facerdotis ad eleuâdd eoiy métes i ded:& ad hoevt fiitura jples î dno feificet* Q.uîtoqafepeextreiTiagaudùInct'oaupat.Prouer.xinï.Etdia bol' tpe quo fe crédit ho fecurd:maxîe vigilat vt fadat fcàdald fin» nouellas ecclïç pla'tulas.Cn eï fihïzâbri oî mufids îftrumétis feoi ri Ictareni ï nuptiis/fubito irruerdt inimid eoiy fup eos: & iterfe* cerdt eos:& nuptiç ccuerfe funt in luctd.i. Macha.ix. Et tpe Noe cd hoîes epularem? 8C traderent ad niiptïas/fubito venit ira dei:& tulit oés.Lu.xvii.Ideo tdc maxïeyigilâdum eft & infiftédd ofoni bus facerdotû.Scdo hoc hf ex ecciïç côfuetudietâ $eE£ tenéda eft xii.di.c.côfuetudïs.&.c.ecchafticaiy.&r.c.in his reb'. Sed 8i g ptra nitunf ptemnétes côfuetudiné illâ: jjpterea vel quia nô eft î decre lis vel in fcnpturis/errori bohemord fauét:qui cerimonialia ecch'ç flexfm'ptansnôhabenf/fiipftfciofaw^ Idipfit ps. Noluit bndictioné:&T elôgabit? ab eo. Et qa taies nô fe* mina't i bndictiôib'mô metét inde fructd bndictd/fj maledictd SC rebeIlé:ga.iï.Re.ix.Q_ui femïat î bndictiôib': de benedictiôib' & metetOptet eî arboré directe ad folé afpicere. Air nô nifi fructunt acerbdgeftabittficoptetarborémfimonii porationé afpicere ad vern folé ittfticiç:vnde pcedit oiailli' arborf fruct':afr portabitfhi ctum mald. Fihïeîpaï & ofond:vtfamuel 8i nicok'rueront bo< ni fruct'. fCQ-irarto fit bndictio ad fecuditaté oblïnédâ. Legim* eràvxorespriarcharumfi.iifrefteriles/farâ& rebeecâ. Gen.xvitï. &.xxv.Et oratiôib' pfïarchaiy feamditatéa domino impetrafle. Etdemultisaliis in veteriteftamento Iegif :& in nouodeheIy3a bethJn quo edoceni coniuges bonumjfeoïditatis a pâtre rnîaç; r» ecch'ç oratiôes obtinere.In eft q» anna mat' famuei'fteriTcd oraret dnrn $ fecdditateîdixit hely facerdoti ei obiurgaii.VtxnâandlIa

Sermo.X. F o . X X X I X . tua ùiucnùt graba cota oralis tuis.GIo.vi ores $ trie ad dntn pro tolléda ¿ña fterih'tate. lila erti orario vel benedictío facerdotis eft magna:quà quidá frutóla reputát V ñ exverbo hely ad anni cum benedixit ei dices q» dñs daret ei petitióes cordis fui: vult* ei* non funt ampli* in diuerfa muraria, ceddit ois trifticia ex corde & vul tu eiu!B& cócepit füliñ .pphetá Si deo amabile. V ñ in vita feti hila, rionis legit? q> mulier quaedà currebat polì fanera" vira vt ipetraret fecuditatép eius benedictioné.IlI§ vero times fpectacula mulie^ì preajrrebaJt.Tnc illa poft en fugienté clamare cepit.Cur medefpi ds ínulierecqñ faluator mudi fexti illii no defpexit/fed i ilio digna bis eft affamare carrté.¿Q_uo audito ftetit:& benedixit ei:8¿ muli er quod pedit/ipetramtps.Benedixit ds Si mfriplicatiflit nimis. Inde Iob vLBencdixit dñs nouiffimis iob magis q priorib*:& du plicata eft fubftàtia eius tá in fih'is q in iumétis &c.Nec foluvalet ad obtinédu fecunditaté prohs/fed eoa bone proh's.Meli* ei effet no habere prole q hf e Si no hie bonâ:vt,ppter ei* malidà dicerent parétes illud Luce.xxm.Beat§ fíenles q no genueràt Slc.Cldeo *, jjpter reuerétià benedicdôis facerdotalis : Si ad obtínédum a dño Côtinen* lancia fobolé: cófuluit ecch'a vt prima nocte abftinerét a cohabita tia. tic*camah.di.xxiii.c.fo^ vt cófuluì oítédát dño cam qua no ignorât: fçj q> no Iibidis amore/fed procre it eccla cô andorû filionî gra côiuncri funt.qui dño í pofteni erat famulaturi. iuges pria Propter qd a thoro repellédi funt garfiones:& qui illuc accédât ad ma noctc audiédn que fadnt vel dieñt cóiuges cu derifíonib* Si blafphemüs ptinere a facraméti.Secñdo vtRcesfiíndátaddñm ^liberisinpoílerajpcre cohabita andis: vt lint bonf/obediétes/deñ amátes/& bacul* fenectutís eo rione car» ru.Fihi ei precu femp boni fût Si fnnt gaudia parétrávt fait fanct* nali, thobias iunior & faravxor ei*:qui viderat filios vfq? i quarta gene rationé:vt etíá deprçcent? den vt iter eos nutríat pace 8i cocordiá: &viuátfimnógeue&cófenefcátdic&^ re nobis dñe miferere nobis:& cófenefeam* ambo parir; fani. Ter tio ad fe mutuo cohortádu $ futuro tpe:quó habeát feraire deo/re gere doma/mutuo fe diligere Si rapportare Si fubuenire.Et fi qua fitintereosnóbona conditio: enfant in lecto alter altera debet co monere.Contra eos qui libi inuicé dedignant? loqui: Si in diuerfia lectis accubàt.Sic hortabat? fanct* thobras farà cóiugem fuam di* cens Thob.viü. Fm'ifanctonîfumus: Si nópoffumus ita cóùmgi ficut gentes que ignorantdeum. CQjuinto benedicunt? vt cétra ûninétia piada mnniant\Sieni ptraoêpiculû ofoncminuetüfuni0:i exordio míimonunuxmíe

D e Matrimonio.-debem^itiumnVVbi eîmagis periclita? caflitasgiuxtalibidinifi liicentiutûvbi vir iuxta vxorë: 8i econtra/ne fcilj alio mó g fieri de beat ccuerfen?.NuIli etiá pot eé corp9 mulieris î maiori piculo g î partu.Ideo ?tra hmôipicula ofonib9 8i bñdictióib9 facerdotiî mu niédi ftitEt iô bfldictio pcfpuç dirigi? ad mulieré ppi mai 9 inea picidiiDebí eï mrimoniâ eé velut rub9 ardes /fed nó cóburés.Ru bus quidé fpinis plen^pt* pungétes folicitudíes jj folét mrimonio eéaduéticiçtardés i?mpifatia/fed n eí facernos bñdicés: ficut aaron iter mortuosS: viuétesnevùgtes ignis cóburat:m ediat ei iter fornicatóej mortuos qs cSBurít ignis Iuxuriç:& int'viuétes i mf imoniotg í igne politinefciiit arde.Pre terea cñdictú fit Geñ.iü. Maledicta terra i ope tuo.f.viri. Ideo a i ttatui? ho ad exercédii virile opus generatióis necefle eft benedi* ctioné itercederervt prior maledictio abolea?.Et hoc ptra dádeftí ria mf imonia jj inlods indebítísiídt: 8i q curriïtad eos g auctori*. tate nó habent/deus fat qualis bndicrio ¿piales eñundi?:g incur rñt maledictionéqñdeberétbñdici. Etió exit9 talùï mf imoniorâ mali füt,E iut ei ptra Rceptn ecde.xxx.q. v.Null9 fi'dekuiïifcnqs ca ditôis fit occften'uptias fâaafcfj accepta bñdictióe a facerdote pub liez nubat i dño .Vñ ait dñs malach.ii. Maledica bñdictóib9 viis

« CISextobndiam?advnionéppetuâiecdiavtiùiteaÎiçmeî)ra. S i primi materiales lapides in edificiodom9 materialis nó pona

i ' tar:autcóiungii?abfqíofone&bñdictóe:quátoford9iedifidodo mus fpiíalis nó abfqíofone cóiungédifíit hilapides:mafad9 & fee mina¿Tii fcdo:quia fiit tépliídei: iuxta illud.i. Coiy. vii.Nefcitis qm corpaveftra téplú" fût fptíífancttf Si ergo tales tépla fût fpiiiTcd

v dedican debet 8i fetífícari í bñdictióib9. V ñ f m Crifofto.horii.lx. Corpa fanctoiy cóiugatoiy téplú fût dei in qb 9 coli? de 9 8i lauda? Lauda? eide9ífcisfuis&:i domib9 fuis.Sed corpa maloT fepiiI chra fût cócupifcétien'n quib9 vitu't pcupifcétfa carnalis Si fornica* tio:quia aia mortua eft i corpe fornicator[:oinihil viuu meritoria &dignii vita eterna agat:imo mors ipa habitat in eoni corpib9 8C aiabus:guis ad extra beneomé? 8i paré?. S'epulchra eiqñ daufuj eft/a foris vide?pulchra: aperta vero horribiIe:fic tales exteri9 or natìiteri9 ft* pieni deceptóe/fraudeirapina Si Iuxuria.Hác autvnio né iólenit' célébrât ecda.Sifr & pareces î fuis domib9:ga ficut cu fé* para? mébnï aliqd a corpeptremifoit oía mébra &dolét:fic ai vni un? i ecefa mébra oía gaudere dñt Si letari. V ñ Si dñs puenit eos ¿i benedictiom'b9 dulcedinis amoris/&:gaudii/& exultatióis:dii*

k modoitagaudeátq5COüiuiafiátintimoredñí.Indeduplexeftbe Bñdictio nedictio; fcj dulcedinis n eft amoris/S: ifta frequéterpreueiuûtui:

Sermo.XL Fo .XL^ coYugeSuuxta fflud p*s.Dne preuenifti en in benedicabtub* duke* De dupli dinis.Sed eft alia benedictio amaritudinis qua habuit abudanter d bndicto fandus Iob.qui dueffetinamaritndineai? fue benedicebatdnm heXdulce dicens.Sitnomediiibcndidum.Sicfanairnartyres quiitertor* dim's 8i mentagratias agebatdeo:&marisinundatoes quafilacfugebat amaritu* Sic in matrimoniis plurim? poftea inueniunf bndictioes amari* dinis, tudinis:& ex amaritudi'nib9 laborii venirit gh'ofi fraction* oppo fitii inuenif in mfimoniis ociofis:vbi nihil videtur claboratum.

jC* Sermo vndednius de eodem per thema vtprius, w|feriptueftApoca.xix.Venerutinipti?agni:8?vxorei* A.

Ipreparauitfclnpreparatioeautani? fanct?adhocvtdi Sponfa._ Igna fit fpofo xpo iefu tria requiruf. Primo q> fit pulchra ad fpo SVulteiiftefponfusDulchra^felponfam.ps.Cc^pifcet famxji

rex decore tud. Et .ppter hoc Cantui.querit facie fponfe, videre di tres codi* cens.Oftendemihifadetua.Faciesenituadecora.Etpropterea tiones re fatue. virginestquia non habuerunt oleum in vafis fuis.i. nitore 81 quiriuiuv fuauitatem confcienti?:non intrauerunt cii fponfo ad riuptias/fed !

folum quae parate. erant. Secudo requirif q> fit padfica: quia dicii:, Prouer.xxi.Melius eft federe in angulo domatis: g aim muliere lit igiofa & indomo ccmmuni.Ifti litigiofi funtfuperbiinter quosi femper funt iurgia.prouer.xiii.Et maxime in nnptiis camalibusi de fefu'onibus eorum .Et propter hoc a nuptiis cum rubore repute li funt fuperbi quifederunt in primo loco: & nouiffime refidentes in fupremo loco conftitutifunt Luce.xiiii.Tertio requiritur q> fit totaliteramorifuointcnta:ficut8iipefibiintendiLluxtailludCa tico.ii.Dilectus meus mihi(fuppfe)ihtendit: & ego illfintendoX Et propter hoc ille qui no habuit veftem nuptialem charitatis dei 8C proxim i a nuptiis expulfus eft aim rubore. Matth.xxii. Et cb> xtnm eftei. Amice quomodo hue intrafti non habens veftem nu* ptialem £Et quia Maria fiiit tota pulchra/tota pacifica: que pads mediatrix fuit/tota deo charaJdeo fm aiam maxime fuitfponfa chrifti:qua fafutabimus dicentes A ue. CTriafmgrammaricosconiunctioniaccicTuntifcilicetpoteftas B n'gura: &ordo. Sicconiunctionimatrimoniiiftatriaacciderefo* Coiuctib lentNamquipriuspoteftatemnullamhabebat:permatn'monis De tub* um habet:& qui fi'guram viuendi&fbrmam nonhabebat/nunc accidenti habet:&quinuBius ordinis vinculotenebatur/nunc matrimonii b9coiun*. ordineligatunde quibustribus per ordinem dicendum. Primo ctionima depoteftateinhocfermone:#deduobiis^u^ tmwxuu monefequentiV

D e Matrimonio. C CPoteltatis fm grâmaticâ quinqj funt fpedes. Prima eli eopu

Poteftâs lariua.Hanc necefle eft inueniri in matrimonio:^ fine îlla coïun* D e tripli crione copuIatfuaanimorâ8icorponî:nôeftbonnmnechoneft^ ripotefta matrimonin. Eft autem triplex copidariua.Vnafm logica tota te i côiun falfa:cuius vtraqs pars eft falfa. Et ifta eft côfunctio copulatiua cô criée mfi cubinariicum concubina fua/vel adulteri aimadultera:quos adi* momï co uicem copulatos tenet dyabolus:ficut mattino" cum ü'dffa:& fiait pulatiua. rkosririonesadcôburendumininJëmo.Hçcaûtpoteftasqui hj

concubinarius fuper fuam cócubinà vel adulteri eft dyabolicapo* teltas qua abub'tur concubina in fuam damnation&Huftts copli* latiuçmorelogiconiloquendo vtraq?pars eft falfa. Vtraqpeipars in baprifmo promifit cuftodire mandata dei:& omni fathane po* tettati abrenundauitauxta illud ps.Iuraui Se ftatui cuftodire indi da iuftidç tuç:& tarnen oppofitum fadédo vterqs promiffum tal*

D fificat In quo adulter cum adultera pluribus peccatis peccare vide Adulto*, tur.Primo luxuria illiritç accedendo ad thoni alterius. Seaìdum QE multi eftmétitafides:quiavterq5Ìurauit fibiinuicé fidelitatemferuâdâ pliât*pec* qua !VangitTerriolurtum:quiainuito marito detrahiteiadulter eat adul* vxorem fuâ. Qiiarto proditionê: quia in occulto etia proximo no ter. aduertentfproditori? nocuit: Se is in quo cófidebat maritus:& tbr

fitâ cum eo amicabuiter conuerfabatur : quod maxime diligit libi proditoriçaufert.Q.uinto eft faailegiiîrem facrâ violado/Teude* turpando.Sienifacramentiîecdefiç fedares&pedib? cóculcares inlutum:dicererisforrilegus &hereticus. Sicfacramentrimatri* momï de quo apoftolus. Sacramenta hoc magna efttin xpo dico SC in ecdefia.Si in turpitudine adulterii conculcafti:qu§ turpitudo vjïïoreft omnilatrina.Ecdi.ix.Mulierfornicaria quali ftercus in via conculcabitur.Sextumieft quali inceftus. Canino eft eni pctrii N ä ficut canes abfqsdiftinctioneaïmatre/aî forore cohabitât: fie ifti indifferenter cum filio vel filia mulieris cûquahabitauerât: SC quâ fbrfitan genuenmt. Septfmä eßtexheredatio .ppriora heredó* in fuppofitione eius qui no eft filiusah quo cafuvix confefTores da re pofiunt remediu.de quo fatis fupra dieta eft.Didtur q> leo fi ob* uiet adultero naturahter cognofdt&inuadiriquodnö fäceretde ilio quifimpli'citer fbmicatur.Inquo oftéditur q> natura eos abhor retquifuum violant matrimoniti. Nec mini fi eos naturaabhoe reat Abhorret ei monftni.Monftrü eft vthomo beftia fiatFiöt adulterç beftiç nulla fuper fe reeufantes fefforem:fioit afinus Sc ia menta nulla fup fe reeufant attendente. Sunt eni iumêta dyabolì quaefponte ütairuantur vt fup eas tranfeant. Beftialis enieftdya

Sermo.XL Fo.XLI» bolus: ita Si diabolico miraculo de hoib9 beftias eftìcit Si eis tig beftiis vtif fiaitde9de beftiis hoies facit : en ignorâtes ad fide & feientiâ perducit. N ó igif cóparenf iumétis mfipiétib9 cóiugati fed ihtclligant honoré fud:& ficut didt. Gen.xiïx.i\uigentad vi

dturvitis:iuxta illucl.ps. Vxor tua ficut vitisabddans.&c.& ini* pleaf in ipfis qd dr Canti, vii. Venter tu9ficut aceru9 ttitid. Ve* ter eni funt cóiugati filios dei generates; qufmolles debét effe fi* cut venter per compafft'oné:& aceruus tritici p eìemofinard largi* tiotffcm. Atta eftcopufatiua cui9altera parse vera:altera falfa: Si fictota éfalfa: 8i per confequés nulla : vtputa qn qs,ppter certuni Si légitima impedimétiîimpotés eft ad cótrahendd cu berta : vt* potè quia cognouit aliquâ de parétibus berte, cum qua cócrahit Si hocipfa ignorante. Falfa eft cui copulatili a ex vnaparteâ peccat Si per confequés nullatlicet pars ignoras non peeeet. Terda vero copulatiua eft tota bona&vera: cm'9vtraq? pars è vera Si vere co* pulata.Et ifta eft invero matrimonio Si legitimorvbi vxor potè* ftatem veri habetfuper mariti corpus SI econtra : ita q> in hoc ad equalia iudicâf. Propter quód ma rit9 ficut vult m ubere in hoc fi* bi fidelem rfTe:ita Si ipfç mulieri.Nam.Deutero.xxv. Sjm men furam delietierit 8i plagarn modus. Ita enì contingit fepe in ma* tn'moniis q> vbi vir feortaf Si diflïpat all'ora matrimonia: fie î fuo per illud idé torquetur.Hocapparuit i dauid qui vriç thord macu* lauit in fecreto:& ab abfalonc in vindictâ huius maculât9 eft tho* rus eius in publicoìdn intrauit ad concubinas patris. Iob xxxi. Si feductdeftcor medfupmuhere:&adoftidamicimei infidiatus fumfcortamfitalteriusvxormeà:& fupeâincuruenturalii.. FJSecdda poteftas é difiuctiua: Si haec fimiìiter pót affignâri tri* E plex.Vna bona qua poteftatemhabet vir a domofua repellere Poteftas quicqiud inea fentitinhoneftd.&quicgd fibi/&vxori/&Iiberfs De tripli* putat effe nocùiû:vt hoîes malç feme, a le difiiigere Si deù'cere ne dptâte domii inhoneftent:vel expellere maltiferud vel ancillâ a domo %> difiuctiua pter periculum filli vel fïïiç.Et in hoc cafu vir debet audire vxoré in pidetio Si vxorvimm.Vn cufara voluit elicere agar &hifmaeléfilidei,f ne matrix nead idolatriam prouocaretfilidfud:licethocdureacceperitabra monii, ham:td dictum eft ei ab angdo vt audiret fari vxoré fua*. Vir tft in hocmagis auctorijaf g vxorifed hoc magis debet fieri vrriufip , confenfu. Simfliterfifithofpitidindomomeibifiatborde^/fetf -lupanar:vt patuit in quadâhonefta hofpita.dequa dicit?.q> cu ho* (pitatus fuuTet m domo dus quidam facerdos &fecum duceret'

F

De Matrimonio. concubina fuá : & noctc iminéte cjrcrct vbi lcctus ei? praepara tus efíct duxft eriad latriná:Hic eft(ihquit)locus tibi8¿ tue cócubine praeparatus: nec alio mó iacebitis in domo mea, Tab's locus vo* bis aptus eft & conueniés.O_uovifo cri magna cófufione ab hofpi rio recefferunt. Alia eft difiricti'ua mala: qua per cótentióes & iur già diTirigritur vir & vxor:& qriqs a thoro & habitatione feparan* tur: cuius tri oppoñta copulatiua óptima eft: qri fcj feto amore in gunturt'hac copulatiua ficut gramática ptit de 9 dicés da copulati* nas:ecótrario dyabol'flrit difractiuá dicés da difiricti'uas.Nulb ei eft maior miferia in matrimonio § cótinue cri iurgio quietlidi ne male mulieris vímali viri cómorari. V ñ qdá iuuenis rogauit pfem furi vt ei daret duas vxores.Cuqs veheméter ihftaret dedit ei patervná pmittés q> in fine ani daret altera. Sj illa adeo primo anno afflixit marita q>no poteratfuftinerefedmallet mori q vi* aere. Criq» pf finito ano diceret filio. V i s habere fedam vxoré¿ re fpódit.Si vna me afflixit fere vfq? ad morté:qrio duas terre pofleí Áccidit arit in cimiate illavt caperei malefica latro peffmV*qui multos de aiutate fpoliauerat & ocriderat. Criq) dues flrerétur: &iudex a fingulis càlibri qrercttqualiter latro illemagistorqriva leret:quibufdá dicétib^diftrahaf caudis equorri&fufpéda&aliis dicentib9ignecremrf:c§teriscófidéttl)9vtviu9e^coriaref:criper ncntrié ad iU¿ qui mala habebat vxoré:rñdit.Da te ìUivxoré mea Non video qliter ipm magis affligere valeatis.Teraa é bona dif iunctiua:aidifirigit* cocubinari'a cócubinai&haecraro iuenitur. Poftq eni cócubinari9 in rhete concubina ceddit: vix inde recedit Fabuìantur poete, vefpe. femel inuitaffe araneá ad prandiri.Iacta

. bat enivefpg pi 9 invna hora poffe fpadi pagrare volado q aranea in vno anno gradiédo.Sub arbore cóftitutri é prádiri. Aranea ve* ro dixit non effe bonrivt ibi pra*derét:nflì poneret cortina fup eos.. Facta arit cortina aranea dixity efp? : vt videret fi eflet verri q> ita benevoIaret.E t cri illa volata indperet nò aduertés cortina qua te xucrat aranea:ibi fe iuoluit: nec ide fe retrahe potuitf; ab aranea denotata fiift. Sic multi a cocubina fua ita iuoluri fq» noq pofliint

F indeferetrahere:quiab ea &m corporea in anima piditéttir:8Ì Poteftas. in fubftantia deuorétur. CTert ia ptás eft expletiua fiue cófum* De tripli* matíua:& hecè triplex Prima quidecófiftit incófummádo cótra o' piate exctus:& fi dereb%iagnis& 9 ad magnas dom'f uilíones ptiheátr pleiiua. haecmaximeptínetadvim.Contract9veropamoiy&eo^áad

quotidiana abaría dom^fpectát magis ptinet ad mukeré:cfrió ta» taíapiaitia ficut vir coiter pollet.Vñ metairi9.Mulieres ferme

Sermo.XI. Fo .XLlI . Vt puerilcuiTentèria funt. V i i Arifto. in economica viri ed exte riits acquirere : mulieris ea interi? cóferaare. In his ai g fpectant ad mulieris dote : non pót nec dcbet vir alienare fine muliere hoc fpóte fadéte:contra illos qui vi Si violétta mulieres cogrit ad arie * nandii ea q iimtvxoris:vt liberi prioris mariti inde priuétur:& ta Ics ad reftitutioné tenéf .Seda eft p confiftit in cófummatione per fecte. domefticatfl f m Anito, v. Ethicorri cófiftìt in trio? cóitictio nibus.Oportet enhh domo pfecta effe vira Si mulieré: pf em Si fi lium:dnm & feruti. Et licut chat Arifto.in ecónomids vbi no eft (ctffl/ affli? fupplet Iocu ferui.In quovir fup tres prati habj fcj fin» vxoré: filiu:& ferali: mulier vero fup duos fcj fup filin Si ferurijn quo apparet q> no bene regi? dom? qri mulien dnaf fent?.Conrin git qnq? ferud effe maquercllri dni fui : Si Pie vxor g muore no au* def.feruo fubiicif. Cu etia fili? é inobediens patri Si matti : tali» domeftica cóitas no é cófummata Si perfecta.Terti'a cóliftit in ex pletione Si cófummarióe morti &honeftatisvite.Deb5enivterqs cóiunx agere'vt dom?ei? bene fametv:& iuxta madata dei diriga tur:& hoc maxie frequéti audicu verbi dei. Q_uia ei paud aut nul li erant pdicatores Si eraditores ante dfluuidrcómixte funt mulie res abfqs timore dni criviris cu quib?nóerat licitri. Mulier ei adul* f terra verbum dei non curatNam ficut meretn'x multoram patés libidim:ex eius frequenria impedii a partu:lic eorum anima ma* -. i

larum cógitationum fbrnicationib? afliieta: femen verbi dei non : redpit vt rructum vie? faciat : ficut via trita fructd no facit quia fe* men a muitis tranfeiitib? coneulcaturu'uxta iliud.Iob.xix. Simul venerunt latrones eius:& fecerant libiviam per me.Hi enim qui inpaludibusmorantur Iuxuri?:exalacione fumofitatumobfcu* ranturme videàtfolis fplendorem.i.verbi dei intelligentiam.Bo* na vero &fancta mulier debet tacere ficut confuetum eft in qui* bufdam regionibus maxime in tranciato» in diebus dominicis pa nem benedicami de manu facerdotis accipiunt:& aliquantulum referuant:vt filris Si famili? deferant. Sic boni coniugati panem benedictum verbi dei redpere debent: anteg ad corporalem ciba accedant:& deide filiis/ancill is /& ramili? deportarci, eos inferir ere. V d poflunt dici ifte tres poteftates: vtvir habeat poteftatej copulatiuam cum vxore difidetiuam a patte 8i marre: quia nunq cum patre Si matte contrahi poteft matrimonium:quia fcriptum eft: .ppter hoc reliquet ho patte & matté:& fic iure naturali .phibi hi é:expleriui in thori cohabitatòe Si carnali cómixtióe patria no* tant* GerLii. Scenda cd didtur .ppter hoc reliqt ho pf em Si matte

- De Matrimonio.^ prima cá did? OQfequ¿ter:& àdherebit vxorify^.'Tcrsdà ciídi'df

G Sc mint duo io carnevna.í£Q.uarta poteftas cít canfa'is geftpo Poteftas teftas per matrimonia cóceffa ad udite procreada fobolévnde ho* De ptáte noreturcle?:quia ante matrimonia fi illa vta-f: abutit*. V t aüt di cáliin ma cunt logidxaufalis coniíídio cófequétiá facit : cuius lì antecedes trimonio. fit veni SC caufa cóféquétis:cófequés eft veni. Sicconiuctio matri

moníi facit cófequétiá jlisqtia cótinuat* dorrt* :8L fi vera lint ante eedenria: veradter-viua't pareces Se lint bonit Coíter coftfequétia fí fiorum erit bona: SC fucceflbres eorú bonieriit. V ñ philofoph^.i. politice/.ficut de hoíe hó:8¿ de beftia:beftia:fic de parewclb'? bonis liberi boni:quis hocnó femp valeat natura ,pcreare.Ná ficut pul« eher aüqñ turpe gñat: SC grandfspanid:ficde bonis parétúV qñqj nafdtur malus/ vel p inclinationé/vel per mala confuetndiné/aut fodetaté.Ió Arifto. tí. Rhetorice dkitqj aliqñ degenerant gene* rofe progeniesídü ex eis defcédiít liberi panri valoris. V t eni ibi* dem didt.fiaitihquibufdáregionuV fertditas 8C abiidantiabonó nim nature 8¡ fbrtunasperaliquod tépus durat:fed itati tranfit:fic eft fúo mó de iüuftríprofapia : q quandoq? 8c cito degenerar.. V ñ eóparat eá feriptura lacra viti degeneranti ßfblebat portare vuas

H & nunc portat labmfcas.Efa.vi.|CQ.uittta ptás eft ratíonalis:& Poteftas.í,^cmui^j*Crt€rílppaíeredeb3 in miímonio.Primo rationabili De ptáte ter diligendo vxoré Si nó mmis ardénter : vt propter eá tranfgre* rationall i cjíatttf diuintí precepto: vt fedt adá,ppter euá.Debet eni effe ratio-míimo* naíís amor SC ditoctttS.Propter hoc ení<p fichen inordinate dile* nio. xitvx<Méq)fe&fuosproptereádrcñddit:fm&fuora eft

occifioné Si díffipationé. Secado rationabiliter íperádo vxori. Si eni caput mtdieris vir:cñ caput cetera mébra antecedatfapiétía. debet vir pradenter SC nó dureimpare vxori. S3 da rationales vt didt gramatie*:ímo da irrationales.Dabis eni viró luden Si lttd« ta imperante vxoriumovidebis qñqj mulieré viro íperanté: qdfe pe contingit in copulatala felfa cóaibinac?: vbi mulier imperatvt ro vt patetderegedario:& cócubina ei?:deqiia.ii.Efdr§.iñt. Vi* debáfinquit Zorobabel) aperné filia bezacis mirm'ri cócubiná re gis fedente iuxta rege ad dexterá:& auferenté dyadema decapite, eiirs 8i imponete fibi:& palmis cedebat rege de finiftra manu : 8¿ fop hoc apto ore in tuebat" earn rex:&fi arruerit eitride t. Ná fi id i guata merit ei bládif": donee recóriliefin gfam. Rationabde eni eftviriícadifcretionedñari vxori: Si vxorei bonefted3CÓuùiere Rebeca eni mulierprudens vifo yfaac palio : fc3 bonoiy openi fe operitlft eni bona mulier honor viri:& eeoncra bonusvir honor

Sermo.XIL Fo.XLIII. . mulieris.Tertio d$ apparare hare rônalis pris in réhabiliter reprç hédédo defecai vxoris:nô cd aaimonia/blafphemia/aut maledi* ctione. V ñ Si lob vxoré deficienti nô côtumeliofe redarguftvocâ do eâ ftultâd? aitquafi vna de frultís mulierib'locuta es.Q.uarto rônabiliter liberis îperâdo:nô côtra ded.Q_d ño faciunt:qui eos a religionis ingreffutvel a ftudio theologico .pfbréfi impediunt.

CE Sermo.XII.de eodem per thema vt prius. sAntç dignitatis videi effemrimonid vtinterRlatd Si A ¡ecdefiá fpdale defignet mffmonid:& ft mnlt( de caufis. Matri« ¡Primo qa fiait in mfimonio materiali fufiinet marit? monium. Sonera cóiugii:fic Rlat? onera fpôfa? fua? ecch'ç. Q.d figni Q.uô mn

ficatii eft in tt q> facerdotes portabant archa federis dñi.Deutero. monium xxi.8i Iofuç.ùï.& Nderi.xviü.dicif.Tu fc$ aarô & fillitui porta* carnale bidsiniqtatéfâctuarii.Scdogaficutin carnali mfimonio tria fdt defignat fcj fides/fies/ Si facfm/fic in fpualirquia fiait de carnali dictó eft: fpdale infi Erat duo in came vna:fic in fpdali erat duo in fpd vno.fponfus fc; platum Si Si fpôfa/Rlat? Si ecdefia in vno fpd feto vnùï:qd ptinet ad facfm. ecdefiá. Et ficut ad carnale debitó fibi mutuo tenêturfpôf' Si fpôfa:fic fbô fus tener" ad doctrina tâq ad femé imittédd/& fpôfa ad illud fufa* picndnrqd ptinet ad bond fi'dei.Silr p-exépla tenef ad feaîdandd fpôfa fuà:ficut p femé vxoré:qd pünet ad bond .plis. Sed ndc ad tt pmittótur cultores Cibeles mñs deord de quord copula nó cít fpes plis.Sdt eni cultores Cibeles tpalidamatores.de qb? fup illud.iu. Reg.xim.Fffeminatí fut in terra.i.curatores effeminati.de qbus Efa.iii.Dabo pueros principes eord:& effeminati dñabdtur eis. Tertio qa fiait carnale cônubid nuptiali côuiuio ad maioré folcni taté côfueuit honorari:fic loge excellentí' fpdale mf imonid méfa foripture Si feeddftate fpdalid charifmatd 8i bonoijf opera qb'aîa fpdalit'reficif -.fignificatdp côuiuidaflueri regis.Hefter.i.In q cô" uiuio bibebât finguli poculis aureis:& alù's atq? alù's vafis cibi in* ferebâtur. Hec vafa aurea Si pocula fdt varietates facroiy elogoijî in qb* diuerfç fentétia? fpdales côtinétur:& etiâ diuerfitas facfoçî qbus fpdalia charifmata tanq dclectabilia fercula miniftranf.Ibi autéaddif q>eratvindabddas&pa'pudvtdignderat regia ma* gnifi"cétia:nec erat q nolétes cogeret ad bibédd. Vinn abddâs fdt opa mâdatoru: vinu Rcipud opa côfiliora.PIura eni funt pcepta q côfilia :iô p vind abddâs fignificanf :fed mrfd côfilia addunt fupra mâdatau'ôp vindRapuddefignâtur. Nec eratg nolétes cogeret ad bibédd:qa côfilia nô ingerat neceffitaté fî libera excitât voluta tè.Oés auté ad nuptias iftas vocâtur'.vt vnufgfq? p capadtate fua

F iiï

D e Matrimonio. pe rapiat de fcripturis'.vel $ poffibilitate fua adfpleat de cortfiliis vel ma'datis. A d hani igif nuptiaru apparata habédii Si vefté nu ptialé chan'tatis:illu ab ca reqram9:gtunicà incófutilé m nuptiis agni opatione fpus fancti cótexuit.Hec efl virgo mater dei : qua ' Jalutabimus dicentes Aue.

B C^I"Rcedétifermonedictuédepi^ , Figura, cidit multiplex ptàs.Niicdicédù eft de aliis duob9accidétib9.figu , De fimplirafc5&ordine:&primo de figura.Secudu ergo acddens mfimo d figura mi eft figura. Vn. duplex eft imfimonio figura. Vnafimplexq é matrimos bona in domo fimplidtas et bona viuédi forma.Siait eni ex dita nii:& fift bus dictionib9 fimphab9 fit vna bona cópofitio: fic ex duab9 pfo* de cópofis nis fimplicib9vna optima cóiuctio:ex q generai optima .ples.ppt*1

ta. , bona eord exéplu.prouer.xXvIuft9 q àbulat in fimpucitate fua bo " nos poft fe filios derelinqtExépIii de Nicholao cui9 parentes firn plidt?viuebàt:qiiis effent diuites Si potétes:& meruerunt hi e tale filiii.Ex hac etia fimpbdtate ptrahif cu deo familiaritas in ofoni bus Si deuotionfb9:qa tales fimplrviuétes min9iplicanf mudo Si_ mudi negociis.Ió Prouer.iii.etai fimphcib9fermoa'natio ei 9.i.' Parali.xix. Scio de 9 me 9 q> pbes corda Si fimplidtaté diligas. 15 hoies no Mati nec aftuti f3 fimplices iueniiit ip"m.Vn cóluba firn plex auis iuenit ranni oliu? virentis qué fecn detulit ad archàt vbi coru9ftetitadcadauera.SicvirfimplexinmfimoniofimplV fege rés inuenit deii:qué fecii defert ad archa pfdéti? fue/.vbi aftut9 ftat ad miidiadauera.S3 figura ppofita eft du?dictióes in vna*.duo f carne vna.qct tripli- pót itelh'gi.Primoq> flit duo in carne vna .plis frn eni Guil.piP.duo flit vna arbor hiian? natur^.Sunt eni duo ra* mi vni 9 arboris:fine qb 9 no pót oriri fruct9:qa nó pót effe naturali: nifi duoni.Ió nos filli hoim appdlamur:xps aiit filius hois. Sedo duo i came vna p amicitia.Si eni amie9 fit alt' ipe:vt vult Arifto. viii.ethicoi^.&nullafitauteuedebeatmaiordilectio carnatisqi ter vini Si vxorétfegt" q> flit vna caro p amicitie. vni'oné. Amor ei vmbné iàdttdifcordia vel odia diuifioné.Tertiop cohabitationé carnale q caro vni 9 eft alten"9 poffeffiue.Ió peccàt q qd futi e alteri exponuttvt ai vir affétit mulieri vt adulterer? tvfcà tpalis fubfidii vel ca necefiitatis.Peccat etia q fuasodiut vxores/& vxores p vi ros odiiit/& eis .pcuràt mala.qa Eph.v.Nemovnq carne fuà odio habuittfj nutrit 8i fouet eà.Et ibi loquif apls de piugn dilectione.

C CTertiuacCidéséordoquépftituit&rudauitde9ipadifo.Si ei Ordo^ grauit'peccatgfragitordinefetì Auguftini vel Bndicti:gto ma*

De ordie gis q ordinis mfimonii tràfgreffor é:qué iftituit ipfe de9.Si eni fit matrùrio ntfìmonid vbi null9 fit ordomeceffe eft vt fic mrimonio iundi va ini.

Sermo.XII. Fo .XLIUL ^ ' dit vbinull9 ê ordo fj fëpitn? horror.Et ga glibct ordo hj fuá regu lino in ifto ordine é regula pviïis 8Cp miîIierib?.Q_uia eni fût di D .uerfarû côditionû & mora & pplexionóuó oportuit eisdare diuer Regula, fas regidas.Regula viri ptinet gnqs capra.Primn q> vir dj inftruc Q*- regula &regëvxorë.Hoccaplm ponú? Ephcv.Mulieresviris fubditç matrimoí fintficutdño:ga vir caput émulierís ficutxps ecch'e.Caputeníre nü jpyiris gitrefiduú" corpis/dirígit 8i iftraita'ó d; ei leges íponef utvidebit continet expedire.Sú"t eni pdá vxores «pbatç vite:qb?nó fût leges iponédç quinq? ca< fed libertari penit? relinquédç:eo q> fortes fint ad refiftëdu vitiis. pitula. Talirfasiîvita no foliotât vira fj delectaLEcci.xxvi.Mulier for* tis oblectat vinifuû.Q.uedâ fntfufpeetç:& iftç fub manu viriles gib? arctâde funt:al'as magna eft piculâ. V ñ de muliere fufpecta Ecci.xxv.Si nó ábelauerit ad manó tuá cofimdet te í cófpectu ini micoriï tuorn.Q,uçdâ ûint mediae 3 nôdtî .pbatae fñt:¡q nec nimis arctàdç:necnimisrelaxâdçfnt f5potí?#bádae.Si eni amie? áteq de eo ho côfïdat é ,pbád?:multo forti?vxor.Scdm cap&n q> vir fuá vxorë diferete diligatlftud capftn ponit apis Ephe. v. Viri diligi te vxores vrastficutxps ecdeíiá.i.amore difaeto& ordinato: qd quidé fit qñ ferua€illud.i.Cor.vii.Q,ui habétvxores tag nó fuîtes iintlUe hj vxoré 8¿ nó habetrg tpe debito fdt operi côiugali inté* dere:& tpe debito abftinere:vrpote tpe fefto/vd ieiunioiy:qa tue aucitis abfti'nédáeft vtfaciliusipetref qd pofiulaf a deo:et g tpe & loco fdt ea bñ vti 8i nó abuti vt fcortotf; eá vt libi adiutricé dili gere.Priufg etti de? formaret euá adduxít ade oía animátia ante eü:vtvideret fi eét ei adiutoriu in eis:& nó i inuétû ádiutorüí fife fibi-Ió de coita ei?creauiteá.Siattenidifi*i'h'tudo eftcá odü& Ii tígiñficfin'tudo pads & amoris:vtin natura manifefte videmus Nálivideam?duosIudétes adinuicêpdiligim?vnâgalirî lucra ri:guis nng viderim? aut cognouerim? eos:et tí fadt filítudo pple xionis ad vnti 8¿ nó ad aliu.Tertúi capftrt q> viri debet vxorib? in neceffarù's#uidere/qdcapfinponitapls Ephe.v.Q_ui fuá vxoré diïïgit:femetipm diltgit.Néo eni carné fuá vng odio habuit f$ nu tritglo.cibo 8í potu.& fouet.glo.vem'métfs.Nó tñ pmitté debet rpvxoresfucfenÍmisvaneornétPñogaxp3Íaíafuaiduéñpñt . V ñ fup illcti.Pe.iü.qra fit capillatura.glo.Cypani. Serico &pur puraidutç xp3ídué nópñtíauro & argéto 8i monilib?/&marga« v

rítf adornate, omaméta cordis 8i pectorf pdidert.Q.d' îtelligédâ é de ¿llis fl fe ornant ad capiendasanimas.Scdo quia corpus ilüus eft dnis et puluis.Stultusautem effet ñle qui cinerem&pulue* rem vellet in faccoferido cuftodiri. Vnde Cruoftom? fuper úlud

F ùïï

D e Matrimonio. Lwc.xvf.Induebafpuiptira Si byflb dicft pnrpura Si byflb pulueré Si ciheré tegeba tTerao quia tales xps non cognofcitCu enf per diuerfos colores facie fua tranfmutent: xps no cognofcit qct ibi no aeauii.Hferonim?. Q_ua fi'dudaad cejos en'gis vult?:qs códitot non cognofcit ? Quarto quia «e ornate veftiri eli caufa diffenfio* nis & iurgioiy in matrimonio. Vi i theophraftus loqués de mu* liete quo fit viro molefta: ait. Per totas noctes garrul? flftiones. Illa ornatior procedit in pub!ico:ego in conuentu f?niinaiy mifel fa defpicior.Prouer.xix.Tetfa iugiter piiillantia Iitigiofa mulier Q_uartd capls eli q> debét feliciti effe ad .puidédd domufSJ multi plicandu bona dom? fue:& iftud capita fcribitur. Gen.xxx. Iuftd eli ergo vt prouideà domui me?.D3 eni effe diligés vir vt feruos fiios ad opera dirigatme fint ociofiaiec ipf? etia fit otiofus.Vnde debet effe prim? 8C nouiffim?.Nouiffim?incubando:vtvideatlì oia fint prò nocte. in domo diTpofita.Pnm?infurgendo:vt feruos mittat in opera:& debet fr equéter Si folicite fua refpicere. V n in economica Arifto. Nemo alioiy bona vt j>pna fili'ter curat Si eq 6'ter.Q.uida interrogata gd magis ipinguat equd:rndit ocul? dni Alius interrogata qle fterc9 optimi! ad ipinguàdd agni: mdit ve itigia drii. Impoffibile é eni negtigétib? drìis femos effe folidtos d u i n i caplm q» nò debentvxorib?fuisnimis rigidi & duri effe. Iftud ponpf CofcùuVi»diugitevxoresvfas:& nolite amari effe ad illas:hec eniamaritudocaufa eli difeordie inter illos: p multa deo difplfcet: ficut cócordia multii placeLEcdijcxvJn trib? bnpla dtum eft fpiii meo:fl funt cócordia fratra/amor.pxi'morn.'&vir Si tnulier fibi bn cófentiétes.Qj- adi nó bene cóueniantteulpa é aliqri expteviritg ifidelis é mulieri. Vi i Ariftoi economica Si mulier cognomi virò fibi iuftd Si fi'delé effe: ipa etia circa ipm iufta Si fi* delis erit. Afiqiì verni ex pte vxor[:aliqn ex pte vtriufq?. Si gs au te3 vult ferra ferro idgere:oportet q> vtrdq? p ignis exuftioné mol* lefcat. Si eni vtniqs fùeritdurd vel altera iftoiy :nó poterai cóidgf Sicilia qn vir nimis amams &vxor nimis afpera:tunc ambo dir

E rifuntnecpoffuntpaa'fi<ran'.Sedqnvirbemgnus &vxorfupbai Regula- vel ecóuerfo fiftter nó poffunt bn conuemre. Oportet ergo vtrdqr

regala moltefcercSed regula mulierd tradif.Thob.x. Dimiferunt fili* ordis mfi iretmonéteseà honorarefoceros:diligere marita: regerefamilià moniipro gubernare domd:& feipam ineprehenfibifé exhibere.Et fic habj mulierib? iftaregulaquinqjcapla.. Prima debet foceros honorare tanjjpres continet & matré: cu ea ipfi fibi in filiam affodent Séd fepe contraria fit. gnqs capii». V i Hieronim9 contra iouiniand^In quada regione cófuetudo é

Setmo.XII. Fo.XLV» vt nur9 altera die poftg tr^ducta eft a focru olla mutuo petat, Cui illa flati negafcvt cóprobetiUud.Therendi:oés focrus oderót nu* rus.Seciidii capita eft q> debetvini diligere:& hoc amore cafto Si Ungulati de quo amore Crifo^.fup. Mat. Ecce fi vir habeat vxo* ré: quo cognofeif piena vxoris dilectio ? Vxor nem ine dj putare fapiétioré/fortioré/ &fbrmofioré/viro fuo'.etíáfialt' fìtfapiétior/ fbrtior & formofior:tñ illa fapiétioré/fortioré/& formofioré itelli? gere no debet Perfecta ehi a duo & perfect^amorveró iudiciii n6 cognofeit: vt puta fi pfèct? odias aliqué qliacóq? fiterint apud ilio oía tibFd¿fplicent:fiue jj dirit fiue q agitEt fi vere bona fint:tñ di fplicent: ti bi 8i mala videnf. Sed fi pfecte aliqué amas/flCóq? funt apud ed placet tibi.fiue quae loquif :fiue qua? agitEt fi vere mala funt/tamentibibonavidenf.Etfic]ra£ vtró mulier thoro iuncta poffit cá vera dilectióe viri faceré pegrinationesabfq? cófenfu ti* aut ecóuerfo. Dici? primo q> fi ili? pegrinationes lóge fint:q> nonv Nec debet vir fic lóge Deedere abfg? fdtu vxoris:& fi mariti voló* tas ad executtbné jpcedat/debet fuper hoc mulier viros doctos 8C bonos cófulere & per eos moneremaritó.Dico fectido q» fi vir mit tet domiciliò in longinqs partib* d$ ed mulier fequi: nifi .pbabilñt timeret morte vel muttlationé:vl'q> eá afiis exponat:vetq> eá tra» hai ad herefim vd aliud petm mortale : vel q> nó poffet eá fuftéta re vel familiáxó ínter fuos fubueniaf eis. Dico tercio q> fi mulier vadat ad próxima pegrinationé vitare debet oéj fufpitioné:& ha bere cófenfum mariti fui: & denóciare libi focietaté & IocóVMu* Iter eni poffeten* vitare dj Si fimífiter etiá vir : ne ínter fe mutuo habeant caufam zelodpie.Necfadliter debet vn?de alio m alienti fpicari:quia nulla eft fufpitio. Terció capfin q> debet familia fuaj; regere. Sicut ení ínter aues natura ordinauit vt mafeur? extra ,p* m'deat de victu & neceffariis:femellà vero intra nidii cubatad fo* uendum pullos alendó & caíefaciendó : fic in exteriorib? dj vir * uidereah his quae domi funt mulier. Debet eni vir in ordine mas . tn'monii effe quafi abbas extra 8i itra,puidédo:muIier quali prior dauftrum dom*dirigendosi familia erudiendo.Sed demultis; mulieribus pót dici illud Threñ jiií.F dia popHU mei crudelis qfí; ftrutio in deferto.Strutio oua fua operit & abiens eaderelinqt : fepe a beftiis conculcanf.Sic multe permittót fiTios fuos terrenis affectibus inuofui/&: a demonib'conculcarùnec curant de eismec ¿píos aut feruos eoró monent ad mandata dei & ecch? fcruandat-aut facramenta fepe fumenda^In hoctñ ftrutionibus crudelioress font q? dli fupoua tua faduntmagnópUnctó:tfte filÌDsa demonÈ

D e Víduítate.

A Vidua. . DedupU'í £ dviduita* tatemyfti ca.

|p|Onora viduas q vere vidu? fanti. Tiin.v. Lo* ^^quendodeviduitate myftica duplice inuenim*

jvnà quidé qua eccha fuo bono pallore viduatur Sicut eni qriq? abìato pallore funt oues in piarlo

iupoiy :fic morato bono pallore cóiter eafia difli ;pat? Si deftnrit? a lupis peffimis. V n moneti btd Martino dieta eli ei a difripulis.Cur nos pf des

feris^Inuadét eni gregé tuiilupi rapaces. V ñ talif defolata eccha dicere pót alud .ii.Reg.xiiii. Heu mulier vidua ego fum & morí tuus eft vir me*. Seda é viduitas deteftabilis 6 fit per pctmtqñ aia quae xpo in baptifmo defpófatur per fide: tueípüaliter viduar?: SI

bttS ebltculcatos non plangunt: de qno fíliiín iudirio conqueren?. FcdY.xli. De pfe ípio cóqrunr? filii:qa propter illú funt i opprobridí Q.uartü captor é q> debét domñ fuá gubernare: ideo primo opor* tet eas fapientiá haberevtoía fapienter difponantProñ.xiiii.Sa piens mulier edificat domñ fuá: infípiens extructá quoqs manib? deftruet. Secado diligétiá: vt pane ociofa no comedat. Proa. xü. Mulier diligens corona cftviro fuo.Terdo prouidentiá: vt fuo té pore neceffaría cunctis prouideat Propter q tria dicif. Proñ.vlt

"de muliere forri:opata é pfilio manuii fuarú:ecce q fapiés: Si de no ete furrexit:ecce q folícitatdeditq? jjdá domefticis fuistgsee g JJUÍ* da.Q_uintu caphn é q? debét fe irrephenfibiles exhib£re:ne macu lá habeanfcvel invita vel in fama:vel in cófcientia.Et fi habeátdi bétervideát fadé fu? cófeiéri? in fpeculo vel verbi dei/velvit? xpi/ vel fanctora. Audiant fiqdé libéter corrigere vita fuá:ne fnt ficut mulieres qvidebát? religiof?:quas edeitauemt iudei aduerfus pau lum & barnabá fuggerentes eis q¡> aduerfus illos loqrent? & poica rent:& «ppter hoc eiecef t eos de finib* fuis. Actxiii. Videát etiá ne fama eoiy ledaf :vel in cóicatióet vh'n partutne fcj ¿peurét abor fum:vel propter idigériá: vel .ppter verberarioné:vel etiá exnegli genti'a & a cafu:vr,ppter nimiu laboré:vel .ppter multa lafciuiá có i'ugalts act*. Sed multe, funtq Iibétí* vidétíádes carnis fu? i fpes culo vanitaris q fades métis fu?.0és ení maculas qs mulier dep* hendit in iftis fpeculis lauare debet lauatorio cófelTionis.Bernar. Amaconfeflioné íi affectas decoré. CófelTióiení iiigifdecor. p"s. Confeffio Si pulchritudo in cófpectuei*. Ná excófeffione puenü turad decoré grati?:& tandé.gíoriae. Amen.

Explidút fermones de matrimonio. Incipit fermo de viduis primus per thema.

Sermo.L > ^ Fo.XLVJ. per peccatu xpi viri fuf coiugio defolaf: vt de ca gemens di'cat !

pheta.Thren.i.Facta eft quafi vidua dna gentid: princeps proui* dam facta eft fub tabuto.Dyabor?eni e ille Ieo dequo.Ezech.xix Et foetus eft Ieo 8C dfdicitRda capere 8C holes deiiorare: didicitvi duas facere:&ciuitatesearuindefertuadducere:quiadyaboI'*per tentatioes fuas Rda meritorri furripit: 8c hoies per pctm deuorat 8C ocddit:aias a xpo viduas fadtt& ciuitates eccftaru defertas yir tutibus reddit Sed eft terda viduitas camalis qu? eft qn mulier ah'qn hal]uitvirri:fed eft viri folatio per mortis infortuniu deftitus ta.Et hec e de qua thema:honoraviduas.&c.Et quia predpinuut ab apoftolo vere viduas honoraret maria per hoc quae verevidua eft oportet honorare. Ad qua recurranV* dicentes. Aue. £ Circa viduani materia tria videnda funt.Prfmo cuius qualfca tis 8c conditionis efTe debeat vere vidua.Secrido q funt q ad obfer' uandri viduitatis honorable ftatri debent vidua inuitarcTercio quis honor vere viduis debeat\De primo fold Rfenti fermone di* cedd e f t . A d vera vidua feptereqmnf: ccVlitionestqfanctiscos , B fefforib<"ccuenidt*,iuxta illud hymni:q pi^/pmdes/hdnis/pudic9/ Vidua. fobri9/caftus/fuit&quiet9.Primoergodebetviduaeffepia&co 0* ad ye* paties:gaficutvuItapfe.i.Timaiii.Pie^ ravidua habes vite. g ndc e & future.Sicvidua ad oia bona ageda exerceri feptfr ?di* debet: vt 8C hie 8C in futuro feculo vfuat. Debet aute efTe quadW tides req« pliciterpia.primo ad ded per deuota contemplationem & deuo* tuntur. tionem.Hocprobatftat9 eius. Eft eniin illo ftatu quafi dimidia ' C monachatquod primudemoftratluctasafTidims.Eftfiqdeftatus Vidua, tllae luctuofus.Nec miru:quia ia dimidia e in alio feculo j & in bre Qi vidua ui tota futirra t quia en ante morte viri effent duo in came vna: ia dj ee qdrii vna eius portfo eft in alio feculo. Hoc etia" probat ligatura capitis piiat' pia* veftium color obfeurus 8c niger:capitiri freque's fuper oculos: Iar* gfortunica.&ficdealfis.Ideo licutmonacha debet afTifteredis uino feruitio 8c orationi: fic religiofa orationibus 8C ieiuniis va« care debet exeplo anne de tribu phanuel Luce.ii.Q_.uae octogin* ta quattuor anru's inviduitate ftabat die ac nocte in teplo ieiuniis & orationib9 vacans-.non q> ibidormiret: fed quia ibi frequentiffi meftabatEt propter hocdnm iefum meruit videre portare/& p dicareJdeo predpit ApJs.i.Tim.iiii. Vidua inftet obfecrationi bus die ac nocte. Hincvt refertHicronim'beata paula vidua in. bethleem apdifi'cauit tria monafteria virginum quasediuerfis prouintiis congregauit :&intres turmas diuifitu'tadumtaxat vtmopere&dbofeparatempfalmis &orationib'*iungerentut

D e Vîduitate. mane/horaterda/fexta/nona/vefpere/& nocti's medio p ordine pfalterid canebât Sedo débet inftare bis q poffdt ad amore dei in riamare vt fanctç meditationi.iuxta illud.ps.In meditatiôe mea exardefeet ignis:vt récitât Hiero.de fetà melania:q ed in vrbe ro ma pefte durate i tumulo poneret:fupuenit ci ndd' référés fuorà duorà ftliord morte. A t dia fciés fe hbens Si marito orbatalo fis ne aio mulieré excedéte man' leuâs in cçld fubitulit Sdo dne ie» fu/fdo gd jqris. Amore med partita pri' habebas.Na* & pté habe bat mariftpti liberittu altera pté:& ecce tota amore gris & totri habebis.Ci.uc mddd derelìqués Si ad deferta çgypti niîeniés: ibi <d feedditate bonord opera p multa tpa autiere viués:obùt in xpo Vn.ùCorï.viï.Q.uç nupta eft mulier cogitat e] fdt mddi: foluta adt a legevmVcogitat q fdt dei.Sic bti paula q fm Hiero. de nobi li fâguie fdpiond erat ex pte matrf :& de nobili gne agamenonis ex pte pris :poftg viduata eft nobili viro toxetiotqerat de nobili gne eneçuta deddilexit q> patria deferuit:& liberis fuis cognatis/ et amnib' eâ ffequétib'pietate matré vincere cupiétib':mare in greffa eft.Paruul' fili' man' tédebat in littorcRuffina ià nubilis filia ei':vf fuas expectaret nuptias tacés fletib'obfecrabat S 3 dia fìceosoculos tédebat in celd:pietatéin filios fuperâs pietate i dea p nefdebat fe matré vt xfi .pbaret anciIlâ*.Et fie mare fuleâs mul« tas pagrauft regionesdoca terrç factç Si çgypti monachos vifitas «itîtâdé inbethleéppetuomâfura.Hçc Hiero.Et .ppterea no crii dei fj Si amicord di amica facta é: vtpote btiffimi Hieronymia'ta vt meruerit obtinere ab eo fermoné illd foléné de quo ecctì'a deco* raf in die affdptionis beatiffimç ftginis mari? g indpit Cogitis me o paula &euftochid.Sicigi£vidua infiftere débet deuorioni Si ofonnptra eas q diedt fe no poffe oraredicet poffint multd cófa bulari Si métiri:& q in iuuétute fua fecerdt/iactiter referre: ed tri ne diuin' amor a méte fua recederet:deberét iugiter meditari/& lugere peti fua: vt qcqd deo difplicet in facie cófdétic fuç p lachry marà .pfluuid emddarétSicut beata paula que. inceffanter flebat et ed ab eo mouerec" vt oculis parceret eos feruâs lecti'oni euàgeli cç/dicebat.Turpâda eft facies qua fepe depinxi Se purpura Si byf fo omaui:affIigendd corpus qd multis vacabat dehm's Si longos rifus fletib' cópenfanddded&molk'alintheamina ferico predo* fìffima afperitate ciiiciì cómutida effcSed ndc aliquâdo ptìgit q» defuncto marito g deuof erat:& forte p ei' deuotioné mulieré ici tabat: ceffate hac ïcitatiôe fiat ipa vidua deterior 8i ideuotior. Et fiïrfuo módicendd é de marito defuctafua vxore deuota.Scdo dj

' • Sermoni., Fo .XLVH. 4rtTé|>ia ad marmi p lachrymofam orationé.iDebet eni,pco or**

ke.Nèqttrii tncamor oVfidelitas áeficcredcbétíqñmaxime cget » ! . ' ^ -marutus.Inneceffitate fiquidé cóprobaturamic? 8¿atnica.Nolo eni vi vie uà xpianafaciatvt m liberes indora quaearderevojebát ciiaiariti's fuis.N.olo eni vt ardeàt cum eisdied volo vt lachrymis

" (ais ilium purgatori! igné extinguát.Sicutcnx turtur mortuo co* parenulli alteri copulai:fed fola incedédo morte cÓparis lanata* turtfic mortilo viro vidua honefia nulla alia querés pro piuge ge« mat fcmp/addñm pro eo precesfundés.Necfofií pro eo:fed etià ei? pietà?ta larga debet eifevt etià JJ orni populo orare debeat.: Vnde & fancte. vidue Iudich dictti eft.Iudich.viii.Ora $ nobis quia mulier fancta es & times dñm.Tertio debet effe pia ad info mos per diligente fubuétioné:vt de eo dicere poffit in die iudicii. Dñe infirm? fuifinvifitauite. Vnde.i.TimotD.v. Vidua eligaf in bonis operib? teftimomá habens:fi hofpitio pauperes recepir: fi fanctoni pedes lauifcfi retributionépatiébus fubmimftraunuln de & Art'.ix.árcúítabát vidue. fletes circa thabitá. In magna eni reuerétia flint hmóividuae:cl ad fiibueniendii pauperib?& infir* mis funt cóíuet?. V ñ & maná íbroré moyfi vtmulier fuo marita orbata/fleuit oís ifrael.Mueri.xx.Sed viduas malas nemo appro bat'prina'paliter días g nó funt cópatiétes láguidis.Dequib?.ps^ Vidu? eorti nó ploraDátur.Q.uarto debet effe pia p elemofinani largitioné.Hmc Helieau'.Reg.xiiií.dicit*. Vade in fareptá fido* nioní.Pr§cepi eiiiibimulieri vidue vt pafcat te. V ñ Hierony.ad niriá.Rccordef vidua vidu§ fareptane :g fuá? & filioni faluti ptu* lit tame phete/inipfánoctecii filio morituraimalés vita perde* re q elemofiná.Qí fidixeri't vidua.Qjuid pauperib?dabo:cii nihil ant pauen habeá.Rñdeo.q> fi paucti habes:pauai exaime tnbue: etiá fi affectú tntxias/latis eft.Inde & dñs Luaj.xxi. vides vnatrt pauperculá viduá duo era miiuitaùi gajophilatùi mittenté/dixit eá plus ceterisobmliffetquia de his que, erát eineceffaria:& fie ex maiori chántate q esteri. H ine & Hiero, de fancta Paula dicit jq> dami putahat fi qué pauperé nudo/aur efurienté videretmifi fuñé tarer*:quos etia curlofiflime perqrebafcadeo vt ed a beato Hiero* nymo inaeparef :cur ©mia fua donaret pauperib?Kjuia toc poffet poftea neceffitates habere.rñditeti'á hoc velie vt # xpo medicare poffetCScdo reqnirit* q* fit prudés:vt fiaitceteras Rcedat etate: E

x ita & fenfu:& fi iuuenis fit/fapiétia ftippleat etaté.ptimodj effe Vidua, prudés in filiomeruditionedoadofilios&fdias & nepotesi.TiQs qdru* mothei.v,Siqua vidua filiosautnepotes habetidifcatprimii do* pliciter vi

<ii r . D e Viduftate. dna d$ or tnum fudregereihoc eft nepotes Si filios eradircEt feqaif.Si'i fi> prudens. li'os edacauit/li onte opus bona fubfeatta eft.vn Hiero.ad falui'nri

Néparirimeriti eft apud dea bene filios educare:& liberarti fuo* «ixpmcoheredé facere.HcIyfacerdosoffenditdeii obvin'alibes rord:ergo ecótrario placar? de* vi'rtutib'eoró.Stc bene erudiebat filios fuos ilia fancta vidua fepté machabeora mater.de q.t'i.Ma* cbaLvii.Iegif q> hortabat? filios fuos ad martyrid/S: ad gloriofaj morte fuftinendà poti* qderelinquere legédcuc] céfptdés pcates fepté filios fub vni* hore. diei fpacio mafculinn animu inferés dice bat Nefdo filri qualiter in vtero meo appamiftis.Npqltnis ego fpiritu Si aiam donaui vobis Si vità:fed modi creator qui iterimi rèddet vobis vitificut ndc vofmett'pfos defpidtis .ppter leges ei* Sic blàcha fràcoru regina viduata marito fancta ludouicn erudie bat/dicés:q> mallet ed videre moriétem :q per vnri mortale fuum offendere creatore. Ad hàc etià emditioné tenet? vidua mater qfi iure naturali. Videm* eni q>aues fuis pamulis deferunt paftii Si eos juocantadvolatii.Sicbonaeviduae fuis liberis paftri doctri* nas debet donare prindpaliter:K per bona exépla ad vita? altitu* •dine «puocaraCótra fatuas viduas qu? pueros fuós perdut nimis fatue diligédomóemdiendo/neccorrigédo.Debet eni fancta vi* •dua tenere loca patris Si matris. Debet fiquidem virgà patris Si vberamatns habere. Vberaquidé doctrina>& inàfuetudinis:& virgà difciplinaetquéadmodiiilla bona vidua fadebat quae audi* ta pdicadone cuiufdà qui recitauerat de ilio puero qui momordit nafum patris eo q> nò caftigauerat eum:& propterea iam erat ad furcas padbuli paratus fufpendi:dicebat filio fuo cum verberaret eum.Ego benèvos cuftodia q> nafum meum non mordebitis.Et inelwseftmatnb*virgaipfavriqmaledictionib*:ficut fedt illa anifera vidua.de qua Augufti.xxii.de dui.dei.quae dece pueros; fepté filios fcj Si tres filias maledixit:& ftadm ira dei fup eos ap* parui'trita vt per lingula mébra tremétes a cefarea capadod? per totumudumverecudidifcurrebàt:quorn vnus& filia vna fanad funt apud hipponé predente beato Auguftiho.Si auté vidua fili* os & nepotes nóhabeat:pauperes,pximos &cogtiatos erudiat: ficut beata Paula p dimims liberis facta eft fanctara puellarum mater.<CScdo debet effe pmdés infamili? parente aut,pximo* rum pacifi'cadoneata vt eard lingua vehit lingua cam's lit medi* dnahst&qu?pluselTen5polTuntdamantiuautIugentid piiero*

t-t, •»•- ranntrices:amodo nutriàtpacé/nóturoationé:cótravetuIasfuis s . prams verbis femiuàtes3Ì3atiia.& etià qrlq cétra fe tota die latrai *

Sermo.L ' F o . X L V l I I . tes.N6 fic beata paula qua: obiurgàtes^ximos ad pace cópone* bat Sic ilia nobilis vidua thecuites.de qua.u.Reg.xiiu.quas Da=* irid prudenter paci&cauit aduerfus abfa!on:& per fui parabola ect codufit:vt ibi ad longii pulchre deduca?. CL Tertio debet effe pru E dens in adminiftrarione téporalin fuorairefpidendo fumpt9 fuos Vidua, et r e d d i t i cóparido adinuicé:quia fi fumpt9 8C redditffint equa Q.116 dj ies:eafus inopinata poteritcito deftruere ftatii eius.CScdb debj vidua eé effe prudés in tutado bona ìllaanqueróJocófiliuvt non facile ere multipli* dat fed^gbeat amicum ndelé:cui* cófilio omia agatSic thamira dter pro* Scitara regina viro fuoviduatcotra CyruPcrfaruregé regnum désùiad* fun tutata eft:& ducéta milia pugnatora cu rege Cyro interemit: miniftra* etcapiteei^praxifo/iufrapeluimcaputipfumihfanguinehuma done tpa no balneatii pet vrbes deportarne per preconé .pclamari fedt.Ec lui Uiodi, ce caput Cyn regis qui invita fua humano fanguine fadari no po - - •* tuit:nunc auté bibit & fatfaf vfq? ad os.CTerdo debet effe prua . t . ? dens in talib* bonis cóferuadis.Indeeftg» in primitfuaecdefiafo ' i * lebant eligi vidue ad feruiendii ecdefiae ad panos ecdefiae 8£ mi* '• niffrorum ei? abluédos/cófuédos/& cóferuandos. Vi i Paulus.i. Timoth.v. vidua eligaf no minus q.bc.annoni:et hoc ppter peri mliicc«er(andicdadolefcétibusviduis:q fepe funt fatu§/&: fluite; feregut:aliqn inducédofacerdotes adimpudidtii:aliqn diffama* tes bonas 8c fanctas viduas.Inde Hieronym* ad agerdria. Caue ne idgaris adolefcétibus vidui's:ppter quas Apis cocedit fecuda matrimonial fuftineas in m ediatraquillitate naufragio". Fuge perfonas in quib* poteft effe mala? cóueriadonis fufpirio.Non di ^ casiUud.Suffidt mim'o5fdétiamea:nó curo quid demeloquan? hoies :quia apfe puidebat bona nó fold cori deo fed edi cori ho* minib*:ne per illii notnen dei blafphemaref in gétibus. Vnde 8C •ppter hanc caufam quida facerdos de quo.iiii.dyalog.redtat Gre go. veniens ad extreme! vita; quàdà mulierem iuuené quae ti mi* niftrabat in domomec tì cognofcés ea-reppulit ne ei approxima* ret Cd eni crederete tranfiffe ab hac vita et dia poneret piuma":fi forte fentfref fi adhuc afpiraret/dixitFuge mulienadhuc ignicu* G Iuseft.tollepalei:& fic illecn magna pace quieuit in domino. • Hypoed* ICQ_uarto debet effe pmdésinfiigienda&dedinidahypocdta ta. nimfimuUtione.Vn Crifoftom9 hip Matth.vidu? fedebét ma< Qfe vidua ximecuftodireabhypocritisquifanctitatemfimuIit:&facile ab dj.ee cam* eis dedpiutur. Primo fm eii quia fexus mulierd incautus eft/nec ta ad vita pfiderat C M rarione omia quas videt 8C audit:& fimititer molliseli diifimula ctad bona vdmalu Politer flexibilis.Sexiis vero virile tiones hy

pocritard.

« D e Viduitatc. &camibK,ppterea fmiulatoresfanrtitatf arca mulierés maxime negoa'antur:qiri'a nec intelu'gereeorum fìmulariories poffimt:&

, t fàcile ad corri dilectioné indinàtnr religionis caufa. Sedo Rcipue , dravi'duasncgodà^r:qinamdier no facile dea'pif habescófis

barin" vfrritnec facile dat de fuis faatitatib9*» funt in potevate vi T b ri. Propterea dns liidaicos facerdotes cófundestmonet ne viduis

' mulierib9 ampli9 cómorétur q c?teris:quia et fi volutas mala no 5 ' ' 1 Bicrit:mala trieftfufpirio.HincMatm.^^ - ' • pharifeihypòcriterquicomeditisdomos viduam orarioneslon*

' gasorates^^pterhocampIi9acripietisnidia'um. * P CTettiorequirif q9fkhumilis.Sedquiaaliqnhnrmlitasexteri j^iduaì or fine interiori fallitluxtaillud Ecci.xixjìft qui nequker fé hu Qs vidua miliat:& interiora ei^plena funt dolotideo requirif & interior Si debet effe exteriorcoradeo &hoibus. Primo/ergo requiriturq>fit hurmli's Interi9 Si métcNó obftante eni q> viduitas mclior fìt mrimoniotnó opor* exten9hu te* tri inde fuperbi^Na ai dri milis, nio/& fiuctri duplice fcj fexagefimii,p viduis/& cetefunri^virgi

mhustnóoportet tamen de bonis dei extolIi.Bona eft enim con* iugafis copula.meliorcontinériaviduafis:fedperfectior caftitas virginab's. Adquodoftendendu 4hrift9 primo de virginia vtero nafaf: mox nat 9 abanna vidua benedici^\Si fect9 virad nuprias vocat9 ire né dedignat*. Vi i Si maria l'Uri triplice ftatri habuit: vir go peepifcnupta peperifc& ante paffioné mortuo Iofeph vidua re mà"fit.Ideo nó fuperbiat virgo fi cuftodiat vùginitaté:q forfita ca furaeffcnec vidua decótfnen ria viduaU'tquiarorteqriqjmelioreft ppter certas caufas caftitas coniugalis:& ideo femp fe reputet in merito minorè.Nec.finecaufa:quiadns huiliauiteà auferédoab ea maritfi fùri:&: letiria fua corporalét&eiiqui cóportabateà". Si ergoderelieta eft'.ad qué cófùgiet/nifi adxpm&lle auté (vtdicit pfal.)fola hriilia refpicit:& alta.i.fuperba a lóge cognofcit.& alibi ps.Refpexitinorarionéhumiliri:&nonfpreuit prece eorri.Scdo debet effe humilis in apparétia cxteriori:in iceffu/habitu/geftu/

» Si apparatu.Oiiiia eni ipfi9 vidue debent humditaté refonare:vt « r quato ftat9alrior eft/tato fit humilior:qa humilitas exaltaLOrna

• tus eni qui tolerabdis eft in ea q neceffe habet piacere viro:intole ~T . rabiIiseftinviduatc]adhocfolriftuderedebetvtpLiceatdeo.Pro s pterqdHieronym9adnrriàfcribit.Amoré(inquiés)moniliriatqì

gémarri/fericarricpveftiritràtferadXaentiàfOT'ptu terra'pmiffionis lacte Si melle mattante. Debet auté vidua primo

- t i , deponereomatiiquépri9 habuitaie fit dyaboli rethe ad multosca

II . Fo .XLIX. piendos:fidit fàchî eft de quadam domicefla pulchemma:de qua Ouidius liaï.methamor. Erat enï domicella dee palladis: quae cd fpaciaretur circa mare : deus maris neptum'us adamauit eâ & vù luit eârape.Sed îpa impIorauït,auxïIiddeord:& ftati'm affuit deal pallas quç mutauit earn in comice 8i habita nigra libi dédit: & fie , * euafitSicvidua pulchrafadçambulâspermarehumsfeculï/incê dit corda fecularid. Propter quod fapiens furi filïu docuit Ecchax, , Auertefaciem tuâ a muliere compta:& no circdfpïcias fpëm alie nam:quja propter fpém mulieris multïperierdt: Si ex hac côcupif centia quiïïj ignis exardefcftJDyabol? aût cd habitat ï eterna ama ritudine nititur eâ rapere ad perdïtionéaiifi deiî inuocet & pnïam agat Et tune deus eâ in cornice mutat:qn cd pnïa nigra 8i humilê Si honeftum habitum induit/furfum volas per cótemplationé:vo cem damorofam emittens per denoti orationé;& fie euadit etern­ila damnationë. lté largus debet effe habitus eius: пес debet effe £ co pompa пес noua facrio. De veteri eni ligno no pót fieri nouum edifidû/nec de veteri patella nomi vas:cótra illas viduas quae vo* lunt apparere iuuéculç:& eas delectat Ф pulchrçvoceut4 auxta рое ta. Délectât etiâ caftas preeonïa forrne.Et forte ficut veteres yma gines depingi folent:fic illç facies fuas pmgûtNô fie vereviduç q apparata exterioré cdtemndt ad interiore cótendimtrvt fuit digne honore que predpit apte dicens.Honora viduas д vere vïduç funt

Sermo. ILdeeodem per thema vt prius, Ш^ЦЦ^ЕCdefia dicitur mater/vïrgo/fponfa/& vidua: fed dfuer* Л > Wratïonibus.Did£ enï mater ratione feciîditatis:quia Ecdefia.' к i^^^quotidie générât fîlioschrifto pergrariâbaprifmalem Qiiôdïs I J^~! jJvc l pcenitentialé.Secndo didf vir%о ratione integrità* uerfisra» ris fîdei Si fanctç cóuerfarióis:quia in nullo vitio comipta. Tertio tionibus didtur frranfararioneindiuiduiamoris:quiaxpm ffcnulld alium eedia dr amat aut alteri adheret:iuxtaillud.Cantiaï.DiIectus meus mihi mf/Ugo/ Si egoilli. Q_uarto dicif vidua ratïôeabfenriç fui fponfi:quia xpo iponfa/8£ fponfo fuo mortuo ïhcruce/& fidemûrefurrexidtrî ïricœld afeen* vidua, dit:vbicorpah*Rfentiapmanet, Hçc aût vidua affhctaémMpIïq* tribulatiôevt folétviduç/no fold qa caret prefentïa fpôfi:fed etiâ qa dracoinfidiattirfilioeius.i,milibetfi'delivtdeuoretemn.Propter quod ei(vt dicif Apo.xix.)datefuntduçalç.i.duo teftamenta:vt volare poffit ad defertd.i.ad reparanda deferta hïerufalé fupremç Si ruinas eius.Terrio eftafflïcta mfilïïs qui quoridieperdmn; peç maliciâ fuam.Magna enï eft confufio matris vïdere eos qui de ec delia funt numero nó merito damnari perpetuo inferni patibulo.

D e Viduitate. Vndeef pót did dlud Thre.ii.Magna eft velut mate ptrìtio tua quismedebif tuiVSic&mater&filiaecch? maria eosplangitq adulteriti! tendiit: adquàrecurramusdicentes Aue.

B ftScdm Augufti.li.de fanctaviduitale.Triplex eft genusvidua "Vidua. mm.Q_uedà" eni funt vidue dyaboli:quaedà mudi:qua?da dni.Vi . De tripli* du?dyabolifunt:qiia?necincciugio funt:&tiiluxuriis vacanfcde ri genere quibus.i.Thimo.v. Adolefccntiores viduas deuita.Cu eni luxu* yìduarn, riatefuerint: in chrifto nubere volunt/habétes damnationé: quia

prima fidem irritam feceriit. Et fequif. Iaq? cóuerf? fntjpfm pott fathaniH? folent frequentare ecclefias & perfonas rek'gfofas fub fpé fanctita tis & multos dlaqueat: 8C ideo cauédii eft ab eara fam i liaritate.Sed vidu? mundi quae honeft? viuuntu'ntendiittn nube re epe fuo. Vel etia fi nò inrendut nuberemó faciunt .ppter deum/ Ted .ppter mundmvt vitent moleftias coniugii/vel fint dii? rerum fuanim',&£ lie de aliis.H e folent m ultu vacare tpalibus cóferua'dis & augendis/fed exercitiis fpiialib9 pani infiftùt: quarti p!ures etià dotes fuas tradiit ad vfura diuerfis modis:vel apd pfanguineos vi roni cu certa mercede vrmercatorib? fub noie dcpofiti.His & fi ca fteviuant'nódebeturfhictus fexagefim?. Terria eft vidua dni:g per gram adno poflidet':& .pponit firmiter .ppter dnm abftinere a coniugio:& ab omniactu venereo qué olim experta eft in coniu gio:& iftidebenir fructus fexagefimus: 8C honor ili? de quo apfe i thematcHonora viduas quae vere 8cc.

C flECLufa in precedenti fermone dictii eft de tribus ceditionib* ve >Pudici* re viduemunc de quarta dicédum eft. Qjiarto igif ad vera vidua tia. requiritur q> fit pudica. Vnde in tribus pudicitie. fu? cuftos demo? Qt itrib? ttratur.Primoiri virarne fit ef ^ oftéditur liatisocidis icedercNaadauré&oculos alecisvelalterius pifeis pudicitia cognofeitur li fit recens vd pntridus. V n Augufti. Impudic9 ocu yidualis. lus eft impudici cordis nritius.OcuIus aiitmaximecorriipif ex le

proforii vifione. Sic vidua ex Ieproforii.i.Iubricorti afpectu. E t mi ' rabile eft q> per oculos aues vbiqs querant effugere laqueosr & tri

de oculis noftris facimus laqueos. Inde qnida philofophus vidés quenda aucupé cu muh'ereiocanté damauit.Tu qui atiib? & feris tendis laqueostvide ne capiaris in eis. Per oculos ei iudith cape* fiu't olofernes & ocdfns.Iudith.xv.SandaIia eius rapuenit oculos eius:& pulchritudo eius captiuàfedt aiam ìllius. Eccn.xxvi.For!* nicatio midieris extollentia oculorum eius.Hinc eft q>vidu? qnq* \-fq? fuper oculos inducunt velamen vel capitili. Auis eni predax y t acdpiter idiget capitio circa oculos.'ne ad gdà vile oculos diueje

Sermo.II. Fo • tat/fed ad alta &nobiIé:fk & vidua fanda. Debet ant vidua habe re oculosmo fold quib9 videi lacerte/ferpétes/8¿ h?c tpalia:f3 e tià . vifum fpóalé quo vidéf eterna.exéplo ann? vidu?: de q Augufti. Ii.de fancta viduitate. Anna viduabeatior io fuit:quia .pphetifTa *pi eé m eruittquá credédii eft etiá fi filios nullos habuit: qd qdent ícríptura fubticédo reliquit incertiieo fpu Ruidiffe xpm exvirgine proxime eé véturii: quo potuitagnofcere 8c paruulii V ñ 8c fedas nuptias reaifauit:quianoueratiátps eé quo nó officio pariédi/fedj ftudio?tinédi:necc5iugalib9fetádisvifcerib<7/fed caítigatfs mori b 9 a victttajneli9 xpo ferufref. Sedo iore:vt no fit vidua rifui mico afliieta.Riíus eí oítédit effrenitaté mulier(.Et mira eft quó vidua ridette] fati's (13 materia luet9 p iá fui media parte amifit: imo alte rá feipam.f.fuií coparé Sí amicú.& q iá ,p media pte mortua eít:&

iá lugubri veíte íduif.Et imitate multe cito fequétes gaudia mi¡ di ato obliuifaíf fui mariti:vt patuit de ilio cuiqíitii eft qd efl^de quodá nobili hoie.Rñdit mortu9 eft SC fepult9:8¿ i trib9 dieb9 obli tus.Muit? eí fut q fdiit artifidü obliíoris.galliceoublieur.&nunc tps eft talui Nóiìc martia cathonis fília:deq Hiero, ptra iouinia* tiü dia"t:q> dú flebat aflidu? marini fuii.ali? mulieres qrebát ab ea qñ ceffaret hmói luct^/rñdit i vltimo die vite mee. SiTr iíta pudici tia apparere d3 iverbis:vt nóíit multiloqua/fed fatis audiésmó tñ detractionu aífidua auditrix. Vñ.i.Thi.v.O dof?(ihqt)& verbo* fe 81 curiofe Ioqntes q nó optet.Siit eí mult? curiofe ad audiédii ru mores eoiv q ad cas no ptinétSút etia loquaces/8¿ forte turpium A d lingua eni pora vel fuis cognofa'f' Iepra.Tertio apparet pudi citia i vidua exfocietatequá feai h3.Debet eí vitare focietates vrt oriri poflet fufpia'o.Ná hiero.ad faluiná.Tenera res eft i fceminis. fama pudiciti?:& qfi flos pulcherrim9 cito ad leué marcefeit aura maxime vbi etas cófentit ad iudiciii:& maritalis deeft auctoritas cui^vmbra tutamé eft vxoris. Auiad? añtfiígiétes terra tut? funt aIaqis:S£ ea í péne manétppoíit? 8í máde:vbiiterra manétes ca piú€ 8í penis deftruiit:. Sic vidu? lóge morátes a terrenis 81 lafci* uis hoib9 laqis imunda^ cogitationii & opationií vix capiimf :SC metes eaiy qb 9 alt? volare deb erét íicut aues penis maailáf. H ie=> ro.lxxxv.Q,m'd facit vidua iter famuloiy multitudiné:& ínter mi niftroiy gregesíEt fequif.Caueas quicqd de tefingi pót. Noam bulet iuxta te calamiftratus :nó hiftrio fractu? ín feminá : nó cato* ris dyabolid venenata dulcedomó iuuenis ailt 9 & nitidus. Nihil artiúTchenicaráinihila'biiobfe^ duarii&vírginiichoros:habeto tuifexusfoíatia.

G u

D e Vicluitate. Р CCÌuintoVequinf Ф » 1 ГоЬпал, Thi.v. Vidua que i detitiis eft

Vidua, viuens/mortùà eft.Sicut dicifdeperfona qua?moriturq>mortua Q.UÓ vi* • eft: fic de vidua delicate vaiente: qua? quotidie ad morte tendit q> dua dupli mortua eft.Nó ei erat delicata l'Ha Noemi:cuius filia Ruth colli* dter debj gebat fpicas poft terga metentiu: jipter quod meruit a dno confo* eé fobria.: lari SC regere domn booj. Et de filia eius defcédere tribii regale 8c

cófequenter xpm .Nó erat etia* delicata ilia vidua fareptana: д no habebat nifi modicum faring &oIeiinIechito:qua*taméheIyairt meruit fiifcipere:& plurimis miraculis a dno cófortarr.E^orfitart quia vidue ifrael nó eràt ita deuote ficut ilia : nec ita fobrif/ad has no eft minus helyas:quis effent mfte/vt didt drls Lu.iiii. SirmTr nó erat delicata anna qua? xpm fufcepit : quae.lxxxiiii. annis ieiu* niis&orationibus vacaueratCótra viduasvinolentas & temule tas:qua? deberent effe templudei: & funt fepulchra vini. Ideo ex hocfequntur in eis plura vitia:qnq?luxuri? vitui.Si eni iudith bi* biffet vinti forte en* Oloferne adultero cócubuiflet. Et fi fic vina fol* • lierrit olofemé fortiffimii & terribile: vt a muliere interficeref :quó debenttimereviduejficderelict? &fragiles nefuccribant.Iftaeni per fobrietaté ilium fuperauit:quae fuper lumbos fuos habebat ci* udum&ieiunabatoibusdieb9 vit?fue:Rterneomenias& fabba* ta. Vnde Si romane mulieres vinii non bibebit: 8i fi bibebàt/tur* pereputabatur.Sihecgentilesmulieres obferuaba'fqua'to magis vidu? xpì'an? debent fobrie'v)uere,Q_uadoqs etia fequif loquaci* tatis vitiii: vt ficut nec funt fobri? edendo Si bibendo: fic нес in Io* quendo. Vb i eni eft aqua abundans in molédino efuentella femt* daquettat fiue refonattficut etia pica quaevinum bibit/inceffanter gajoullàtSeddices nó poffum ieiunare:vel fi ieiimo oportet vt fe mei multucomeda:& ficonerandoftomachifgrauor velinfirmor Riidetur q> non intelligo vt vidua ieiunet:fed vt fobri? viuat/nec fe ingurgitet. Melius eni eft vt modico, fumat &fepius: q multi? femelad ingurgitationé & ebrietaté.Hiero.adfurià.Q.uicquidfe. minarium voluptatis eft/venenu puta.Parcus cibus Si femp ver» ter eftmens triduanis ieiuniis preferf : Si multo melius eftquoti* die panrm q raro fatis fumere. Pluuia ilia optima eft qua? fenfirri defcédit in terras.Subit9 & nimius imber in pceps ama fubuertit»

E С Sexto requirif q> fit cafta corpe 8i méteJSi ei ai marito calavi Vidua, xit i ?i'ugio:qua"to magis ividuitatefl é ftat9 honorabilior* V n ro Qj vidua mani vt vult valeri9 Ii.ii.civCoronabàtviduas corona caftitatf :qn fit mente ampli9 nolebat maritari.Habebat ei opinione q> tales vidue; aim £ Se corge cormptóhabereni.Deisanid^ cafta.

Sermp.II. • ' Fo.LI. fimtiltftenlitas&yicluitas'.exemplo palma; feiiellequ*pi,*cifa palma mafcula (ibi cóiuncta intra triduii fterilefdt. Denotans bo* nas viduas quae viro fno mortuo frnctui prolis no dant opera: fed < continua continentiafeniandofteri!efcuntQ.nod eft contra mul . ;

tas:qua? quantucunq; fint vidua? vetul? voliit nubere 8i nò cótine* re:dicentes illud Efa,xlvii. No fedebo vidua 8£ fterilitaté ignora bo. Q.uinimo tnì effe extra ftatu delectanf viduitatis: q> vidétm1

dicere illud Apoca.xviii.Sedeovtregiiu&viduanófu3.Vtadt vidugx^fta fitfugere habetincétiua luxuruj.Delicias eni querere eftifeiuxuris igne nutrire:oleii& ligna &picéigniminiilrare8C hoftem fouercldeo fi vult cafta effemeceffe habet delitias euitare Fuit eni mulier queda in deferto manés:quaevt carnem domaret xxxvi.annis herbas pafcés aquà triimodo bibebat. Narrat etiam Hiero.de paula:q> egrotans ad morte no potuit induci ad bibédii vinti. Secundo q> afperis no mollibus induat*: fm tamé ftatu fuii: quia ficut mollia veftimenta ad Iafciuia inuitat: ita afpera a luxu* ria came frenant. Inde Iudith habebat fupcr ltibos ciliciii. Tertio q> carnales fuggeftiones afe expellatmec verba rufianani audiat. Q,uàdo eni canes Xlenonés 8C hiftriones de cadaueribus tallii ruf fianardnon curant:nec iam inueniunt qui eis cómifeeri appelant tunc aliarti luxurias procuranti vt nitore carni vel fetore cadauerd repleantunquibus licet actus peccadi fubtrahatunvtià opere tali peccarene^antRetinét tnadhucpeccidivolutati: ficut anguilla lecca adhuc palpitata bifido cui daufum efi: offici bbéter intraret fi poffet:& canis exdufus a domo ad oftiii pede fcalpit:& quod i fe non poffunta'n ali is facere intendiitEt tales tot mortib? dign? flit quot per illas hoies peccabunt:ficut qui incédit doma vna reus eli: oim qua? per dia incenduntur. H§ funt maxime qua? femnt peplar & alia muliebria ornamentaci aliquid aliud ad vendendo: vt oc catione habeant loquendi cum muliercuh'svel magrtis dnabus:vt eas decipiant In qua edam procuratione communiter funt nutria ces:de quibus Hieronymus ad fùriam. Caue nutrices 8i gemlas: &iftiufmodi ammalia venenofa: qua? de tuo corio faturare vétré Cupiunt:non fuadent quod tibi/fed quod fibi profit. Q,uarto cullo dian t fe quantum poffunt: ne dét locum cogitationib us immiidis fed cum fuperueniuntprotinusabfdndant caputale capite cogita. tìonisillapfo prftin'totusfubintretanguis. Ideminepiflolaad faluinam.S.emper in manibus tuis fit diurna lectio:& tam crebre orationes: vt omnium cogitationum fagittae quibus adolefcéria peraiufoIet;huiufmodidipeorepelIantur.

v. D e Vidui'tatc; F CSeptìmorcqumf: $ fit quieta. Adhoc eft exempln deiudith.

Vidua, quae viro mortuo in fuperiori parte domus fuae fecit fibi fecretum Qs vidua cubiculun'nquocumpuellis fuis claufamorabaf. Iudim.viii.Silr Et quieta quaedà alia vidua narraturrome, fùifle:qua?.xxxvi.annismanés

daufa/nullieft viro locuta.Ideo caueat vidue difcurfumtquia cer* turn eft fepe oué in os lupi incidere:que a (tabulo vel grege fepata vagabunda procedit : 8£ columba ciraiiés fepe rapa? ab accipitre qu? in columbario tuta erat-Quàdo eni thamar vidua i domo pa* trisfiiit:viduitaté femauit nec peccauit/fed ad biuid vem pffen* dit. Vnde Ii.de natura aialium. Turtur in eftate fe irmtat ad loca frigfda:in hyeme vero nonapparet/fed manet in nido. Sic vidua dum hyems efl&charitasdei in hoc mudo refrigerata: maneat femp in nido dom' fu?.H iero.Paru eaftitati crede fine fuis appés ditiis:quae tres funt fdlj ci'bord afperftas:veftiuhumilitas:& non euagari:fedin propria maneredomo/velitemploorare:vtdicat illud ps.Ecce elongaui fugiens:& manfi ih fotitudincHabeat aut

' viduas foltiduas domosrexemplo anne. .pphetifiequaednm fufee

£it: fcj fua domii/& eccTiam /& eas frequétet & diligat. Sua .ppter beros & quotidiana necefTitaté'.Ecclefìà vero f»pter deii 8i extre*

ma" mortis neceffitatem: in qua'deus per facraméta ibi contenta &peraliascófolationes cófolatur. Ideo pania moriés(vt teftatuc-Hiero.)dicebat ita vt no pofTet interrum pùihudps J D n e dilexi de corem domus tu§:& locti habitationis gh'e tueyneperdas cu impi is deus aiammea&fc.Et .ppter hoc dns vifitauit ea'a'ta vt in facie; mortua legerer? anie gloria ppter ruboré 8c luce &c. Si ergo de usi Be'viduas honorairit; quantu a nobis honorande/unt quae vere vi duaefunr. .

C Sermo tertius de eodem per thema vt ptius. A Veripoffet cum viduitas fit flatus vfrgfnitatecódiftra

XJirgim- '^^^ctus:vtrabeatiffimav>'rgodeimater aliqnfueritinfta* tas. Jyllfji H I viduitatis. Videf etri q> perpetua virginitas feed no Si flatus t ^ ^ cópatiatur viduitaté.Ad hocmdeturq5tripliciteraccipi virginità pót viduitas.Primopro omniflatu mulierisahqri corrupteynunc tis flare cótihentis:fìuealiqn fuerftnupta/fiuenó..Etticmeretricesmicco poffit cu tinentes dicerenf vidu?.Secddo capi? pro ftatu mulieris aliqn ria- > viduitaté pt?&cormpte:nucpoftvirimortécótinentis.Etiftaeftcóisacce

ptio:& neutro iftordmodoi maria filiti ftatu viduitatis Tertio mo p ftatumKerf aliqn nupt?: nuc aut no/fine fiierit corrupta/fiue nó.Èt hocmó mariafuit vtdua:quia ante dni paffioné iofeph iam> obierat,Afe dns moriés maucenópmédaffeteàinaiftQdjaiohai

Sermo.IIL • ' Fo.LIL tri euàgelift? i Riudiciu piugis fui iofeph.Et io ti5 eft tenenda glo. decreti.xxvii.q.iùfi cLquajdidtqj iofephpoft paffioné fupftes fini V t igitur de viduis loqui valeamustad eà quae ftatii ilhi honora* uftcóuertamur/eamfalutahdodicentes Aue. > C^Inhocfennóedicédueftdehisgmo ,-B : -né fiat9 viduitatf.Snt aiit fex motiua.Primti eft:quia ftat9 vidu.i Sex moti tatisfructuofioreftqftat9mfintorni:ioReligédVCLdpbat?:quia uaadfta* ftatuimfimoniifolti aftn'buiffruct9 tn'cefim9:huic vero fexagefi tu vfdui* m?.ps. Vidua ei 9 bfidiccns fendici Duplici fiqdé bridictióe .ppter tatfobfer. qd nont?grldictióis ibidérepetirT.Na & hie bridicitra deo p gram: uandu. & a mudo p bohàfamà":& p tétationu victorfà:vt patuit i iudith jj olofemé iterfedttq dyabolii reRfentatEt,ppt*hocaboib9 bridicta fitit & mirabiTr laudata:& tadé iceh's p gliam bridicta. Vi i & hies ro.refert cétalioni regina* forti ffimis quódà pliis fepe romanos at* triuifle:&fordflì'mos fupaflc viros: 8C hoc miraculo caftitatis. E<5 de.xxvi.N5 eft digna póderatio ptinétis aie.Sed dices. Vidua ft? no poflìim abftfneremópolTum tétatióes euincere. Ad hoc rrldeo C Prio q? f m aplhv.qnefcit abftinere nubatHiero.ad forià.In xpia* Vidua.' nis ri flriir? im'tt'a:f5 finis.Paul9 male Cepit:f3 bri finiuit. In lauda? Q.uó fivi «xordia:f3 finis ditióe dànat?. 15 videat vidua ptinés fi bn idpiat dita ri pof tp bri pfeueret Dico fedo q> fi vidua nimià tétationé i ptinédo iue= fit cótine* niat:fperet icmW.Thi,v.Q_uevere vidua & defolata/fperet ideii re/nubat N o ei puhere é op 9 natureyfe gf?.Sap.viii.NópolTii eéf tinés nifi indilo, de 9 det Defidt aiit fiuct9 palmitis fepad a vite:& fiuct9 arbor( de fiat aradice:& flux9 i riuulis:aqdeficcatai fóte:8c mot? ioib 9 me* bris/fifJusdefidaticordcSicvirt9 bnagédi deficitoi creator?ftib tracto dei auxiIio.Ioh.xiiii.Sicut palmes fi pt forre fnictii a fernet • ipo/tufi màferit i vite: ficnec vos/nifi i me màferitf.Ió ad op 9 pti* néti? ptinnàdti optet maxie i a i fperare, S 3 dices. Si accepo «ppofì tu viduitatf:& aliqn ptinés iuf/fj; tidè .ppofitii muto: none poltri li dte nubere i drlo.^Rndet? q> cu qs difponit aliqd boni facere:tucdr deliberare: 8i fi cófiigat illud/nec exeqt?: diimó i bono pfeueret no peccatS'i fto poft deh'berationé firmit' jjponat illud obfuareXpa* neret&r p lógii tps'pfeuerat: fi fràgat p mf imoniii fecundu tue non peccat mortali-:^ bn veniafr/eo q? cadit a maiori ftatu i minore: & a maiori pfectióe i minoré:& a maiori fèmore i minore. Et ficitel ligi? illud.xxvii.q.i.neq? viduas.neq; tenéda eft gioì? refolutio.Si vero trafireti votu:tiictrafgreffio illi9effetmortalis:iuxtaapftn.i. Thimo. v. Cum luxuriat? fuen'nt: in xpo nubere volunt: habétes damnadonem:quia prùnamfidem ìmtamfecerunt.

Gùii

DeVíduítate. Dicofecudo tpvidùa fi fecogitctmoríturá:qu? iá pro mèdia parte mortua eñmonhabebitoccafioné fe itera marití ^ Cogita te moriturá:& nunq de fcdis nuptiis cogitabis.

D C Secunda motíiní eft:quia flatus viduitatis liberior eft.Nó eni Vidua, poflbntita deo feruireí matrimonio:ficutinviduitate.i.Coiy.vii TÌuó fia H§cadvtilitatéVeftrádico:nonvtlaqueavobis iniiti'á/fedadid tus Viduí quod honeftii eft: & quod facúltate prebeat fine impediméto dño tatis eft li feruiendi.Hiero.Cogita q? a marito no coherceris. Ideo mane fur ber. gere pót ad matutinas : qñ cii marito nocte folebat dormire. V ñ

Hiero. adageruntia.Si vidua quae iudiab ani vira habj^e definit cur nó illud letabunda cógeminet: dñs dedit/dñs abftulitfEt obla t i occafioné arripiat libertatf :vt fui corporis habeat poteftaté/nec

* rurfum fiat áncilla hois /fed dei.Habét eni mulieres maritate muí tas folicitudines intédendi viro vel filiis vel eoni prouifioni: quas non habet vidua.Inde in vitis patrn:cu quidà folitarius tétaref de accipienda vxore dcfcripfit eá in fabule dicés.Modo habesvxoré optet te dupli- laborarevt acqras tibi & fibi neceflaria.Poft fibi fin xi't filiá:8¿ fie triplicauit laboré :p 9 fiIiu/& fie fibi vt fiitgebat filiòs & filias:augebat fibi laborépro vxoris & fi'lionipromfione. Cum arit labor multiplicatus eflet ei intolerabilis/dixit. Ergo eli nó poi (ìsdevniuerfo labore tuo prouidere tot filiis: nóhabesinecefTemi b*cre:&fie ceífauit téptatio. Sed diccs.Nó habeo qui me defendat

' &ampleopes&difpenfatioreifàmiliansegent auctoritateviri. Ad hoc rñdet hieronymuS ad agenintiá:q> fcriptií eft. Prima pri te regnò dei & iuftíciam eius:& hec oía adiicienf vobis. Dñs eni eft tutor & protector viduanì ei ex corde famulátiií. Dici? feciido f m eundét q> poffunt aliqui fideles amici vel ferui ad hoc infi ituù Vnde aitXiberi vel fideles ferui tibi fint: quos ex antiquo cogno

. fcis effe fideles:& quos ad hocmftituere potes. Si eni peregrinati busvirfsin longinquiivxores reguntopes/domum/¿¿familiam cur nó etiam vxor ipa regere potent peregrináteviro in alteri? fé* culirégioné.¿Dicitur tertio fm eundé ibidé: q> tibi meli9 eft fubftá tiam minui q ani'm? faluté perire: &: melius eft amittere id quod \ , i imus nolimus amittemus:q id pro quo omnia dimitte'da funt Ñ os autem auaricia ardemus:&f pecuniis finum expandimus/n5 deo.Et quis mulris proceffimus in annistnemo eft tarn fractis vi* rfbus & fic decrepite fenectutis: qui nó fe putet adhuc vini annum effe victuni: vnde fubrepitobliuio fui & dei. v

E CTertiu motiuñ:quia ftat9 die honeftior eft. Patet primo:qiria Nuptiae. feaindocontiaheremalMmomum ah'qua pena legali in antiqua

Senrio.IIL Fo.LIII. lege muIctatur.Hmc Hiero.ad ageruntiâ. Legimus in teitamen QE feende to veten pótffices ferne! maritatos:& filias facerdotu fi vfduç fue núptie na rint/vefei debere de facerdotalibus cibis.Si aát alios viros accepe fût ita he* rint alienas eas a pâtre 8C a facrífi'cüs fieri: & inter extemas debe norabilés re reputan*.Secado quia apud paganas mulieres&infideles:etiâ ficutpmç reputata eft non multó honeftñ fecridas contrahere nuptias. N â portigena darii filia nutrice fuá oca'dit:eo qj fibi fedas nuptias con. fulebat Similiter portiacathonis filia en quaedá matrona lauda* retur quae fecunda vini habebat: 8c q> nihilominus bene famatâ erat:f>pTe?quod deberet fecundo contrahercRñdit.Felix 8C pudi ea matrona nunq nifi fernel nupfir.Et hiero.ad agcrunriá.Dido re gina carthaginis magisardere voluit q poftpmas nuptias Iarbe regihubere.Sificcommunilegeoésv:dua;gent¿les damnât vb* Iuptates:quidexpectandáeftaviduachriftianaquaepudiatiáfuá non folli ei debet qui defiîctus eft:fed eioîquo regnatura eítéTet rio quia apud chriftianos nuptie ill? carent folém tate benedietóis N ó dico quin fecunde. 8C tertiç riupriç fint bonç:ficut voluit dicere hereticus fabellius dânans feciidas nuptias: vtdicit Hiero.ad mar cellared tamé nófunt ita laudabile» ¿C honéftç ficut priores. Inde Hiero.ad agemntiâ récitât q> dû romç effet ad vifitádu damafum papam:rumor erat in vrbe de quadâ muIierequae.xxü.viros:& p mediti quorundá denlos iteni coniuncta eft vni viro qui.xx.vxo* res habuerat Tiic inter cóniuiaviri ai mulienbus deriforiç pugna bartt 8c difputabát qüis coni vinceret:dicétibus mulienhus q> mu lier: 8c viris q> vir: mulier tñ primo obiitiquae ai duceref ad fepul chni:feretní precedebat vir laurea coronatus manu geítás palma cu multitudine iuuenii 8c hiftrionn clamantiii. Hie eil vir illç q vi ctoriá habuit de muliere que.xxü.vicerat viros.In quo ex vna pte notanda eft illufio.Ex altera parte quâta fidelitas in ilio matrimo m'o:quádo vir ridebat 8c ludebat ducendovxoré ad fepulchni. Sed dices. Vidua fum:8¿tenerrima eft famaviduç/facile de me'oblo quent** homines: & ppter hoc ero ipatiés. Ideo melius eft effe fub tutela viri qui fama illibata cuftodiatRñde£:q>vidua debet eé pa tiens fi quis contra caftitaté fuá obloquatVHiero.ad furiâ.Sanctus amor im patientiâ nó habj/ralfus mmor rito opprimif : 8C vita po fteriór iudicat de priori.Fieri qdé non pót vt abfqj morfu hoim vi tç huius curricula quis pertranfeatEt fubdit rationé:quia maloiy folatùi eft bonos carpe:dií peccatili multitudine putát cuípam mi nui peccatorum.Sed tamé cito ignis ftipulç o5quiefat:& exudate fiamma deficienübus nu trimétis paulatina emoritur.

D e Viduitate. H # C^Qjttartrimohuueftpcrimliîquo

Nuptiae, PrimapericuliïeftmemuliercuTeciïdonubitaccipiat marïtupra Depicuf mim 8C prodiga diflïpanté bona (ira: vt multotiens videmus. V n feciïdarâ Hicro.contra ïouinianiï.Ciï matrona quaedâ interrogare? roma» nuptiarii cur feciîdo no duceret vini. Rndit Si duca vini fecundû: nefcio ft

bonus vel malus eritSi bonus timeré pdere ïUinficut priore gdidi .ppterluctii 8C trïfticïâ quâ inde habuï.Si mal?:tormétiï mihi effet 8C prions mariti recordatio perpetua. Vi i 8C côiter taies mulieres fecundo maritate fiuntregratariç:&inceflanter prïmos regratât maritos. Secundû periailii eft ne mulieres fecundû mfKHi'accipi* ant difcolii 8i iracundu:&n dulcedine prioris feittiât amaritudine. fecûdï:&vbi focia erat primo marito:ciï quo tri multas mf ùnomï amaritndinesfenfit/fiatfecudianciUa.Hiero.adfùriâ.S în quâtas amaritudines ï ïpis prnis nuptiis inciderai. Q.uïd ergo rarfumfeihgeruntfBrataaialia&vagç auesin eafdépedicas/re thïaqs nó incidiit Dieu? de quadi vidua qjvenit ad curatii fuii:quç rens ab eo cófilùi fi deberet iterii maritari: 8C allegabat q> erat fine adulterio : 8C q> habebat fermi optimi! perito" ï arte mariti fui.Tûc curatus dixit:beneaccipite eiLEcôtrario illa dicebat Sed perïculiï eft: accfpere ultime de feruo meo faciâ drïm.Tiïc curât9 dixit.Brï nolite eu accip e. A i ilIa.Q.uô ergo facfâ.N5 poffum fuftïnere pô* dus illudi qct fuftinebat marit? me?/nifi vniî habeâ. Tune curatus bene habeatis eâ. A t illa.Sed fi mal 9 effet 8C vellet mea difpdere &vfurpare. Tûccurat?.N5accfpfatis ergo eû:&ficfp curatus iu xta arguméta fua côcedebat ei. Vidés aiit curât? qa vellet îlliî hfe 8C haberet deuotioné ad eii:dixit ei vt bn diftinctç ïtelligeret qd câ panç ecch'ç ei dfcerét:& f m cofiliû câpanaiy q> ipa faceret Câpanfs aut pulfantib? ïtellexit iuxta volutaté fuâ q> dicerétPrés ton var*. let.prés tonvarlet.Qjio accepto/feru? egregie ftberauit eâ:& fuit ancilla cj pus erat dna.Tiic'ad curatii fuâ coquçfta eft de pfilio ma ledicédoihorâqua crediderat ei.Cui ïlIç.No farisSaudiftis qd dicat, câpânç. Tiïc curât? pulfauitcâpanâ:& tûc ïtellexit q> câpanç dice», bât ne le prés pas .ne le prés pas. Tue enï vexatïo dederat ei ïtelle ctiï.Terriii piculiî p iurgïo filioiy :qa fïlïi fecundi mariti filïos pmi folét oppmere.qct exptï fut q fedas nuptïas duciitiùCo^. vii. Tri* bulatïoné carnis habebiit hmoi.hïero.ad fùriâ.Si euenerit vt de fe cado marito habeas filïos:dorneftïca tiic pugna/ïteftïnÛRliû.Nô licebït tibï amarelïberos/nec equïs afpicere oculis qs genuifti.Clâ* eïs porriges cibos.Inuïdebit mortelo: 8C nifi oderïs filios adhuc eo rn amare videber( patté«Si#odeporivxoreh.abês fobolé tedomâ

Sermo.IIL - Fo.LIIII. * ìtrodirxerìtteha fi demétiffi'ma fuerf :oé comedie gen? & cóesrhe torà Iodi nouerca feuiflimà declamabut.Sed dices.Scribit apfe.i. G Thi\v.VoIoiuni'oresnubere:filiosf^create:mfc^ramiliaseé:nul Nupliae,' là occafioné dare aduerfario maledicti gfa. Iubet ergo apFs iunior d u o m o res viduas ptrahere.Rridethie.i epfa ad agerutia. ApfsinqtVo apMcdas lo iuniores nuberetqanolo adolefcétulas fornfcari:,pcreare filios/ nuptias ne metu pt? & adulterii filios necare cogàf/matreffamilias eé:qa pcedit iu* mito tolerabili? eft bigamri eé q fcortu:fecudu hfevira g ples adul niorib?vi teros.B*tfeg£.NuIIà occafioné dare aduerfario maledicti gfa ne,p duis, pofitrivicW exqfitior vidu? cult? ifamet:neoaitoiy nucib? 8i hila ritate vult? wuenrip? fe greges trahattne aliud ^botaliud habùu poHiceaf:& ccueniat ei ficul? ilieviilgat?.Rifit & arguto gddà r> mifit ocello.Etvt nubédi càs oés breui fmóe pduderef.fubdit apfó là ei c]dà abieft retro p? fathanà: & ió apfe feda & tertia piugia(fi òp? é)pcedit:vt a fathana abfirahat:S< vt magis mulieré qlicriqwi ro irictàfadat eé g" diaboIo.Cófilfri tri ei?é q? a fedis nuptiis abitine ant:&fuét ordine viduitat*:g maior eftcaititatipiugali.Vri Au gufti. Angelin nubrit:& K erim? cri furrexerim?.Q_uàto ergo me liores efìfs o vidu?:ga id qd enithoies p? refurrectioné:E vos inci pitis eé ari morté.Seruate grad? vfo"s:&dris fuabit honores vfos Cópata é refurrectio mortuoi^ fteif i cor lo pftitutis. Stella ex a ftel la differt i gJatlic & refurrectio mortuoiy. Air ibi lucebit ftginicas àìr eaftitas piugafralr fcà viduitas. Seruate igf grad? vfps.hec au. "*ÌIlQ_uitumotiuu é amorporis mariti: quénód3 tradereobliuióù quiavir &vxor ft'vna caro:& d3 eri qfi femimortua plorarcFleret ei mulier cui? man? arefcerefcvfcui? ocul? egritudo cecaret.Sifk faceret vna modica fui pte pdita:qd faciet dimidia.2Aug? bffi dixit(ingt)qdàde amico fuo/dimidiu ai? meej:ga& ego fenfiaiaj meà:& ilti?>vnà fuifieiduob? corpib?:& ió vita mitri erathorrori nolés dimidi? viuere:hec ei Ioqbat* de qdà amico fuo defucto. Vri" & Ber.de tre fuo gerardo defucto fic ait. Cri effem? cor vnri &T aia vna:hàcmeà parft' 8C ipì'?aiam ptràfiuit gladi1": & mediàgdé fan dés:medià Iocauit i ccdotalià i ceno deferuit. N 6 ego fum mifera illa portio q iacet i luto trricata media pte fui: & pte vtiq? potion* Si ergo calia Augufhrius fi amico:& Bernardus prò fratre fende bat:quid mulierpro marito cri quo tacta eft vna caro:&per amore animus vnus^Narrat hieronym? de arthemifia regina:q tàt? fi\xi détie fuit:& adeo maritii mortuu amauit: vt ad ppetuà ei? memo ria min* magnitudis & pulchritudis eifepulchiy cóftruxeritrvtdoi illud afpiceret/memonà dilecd no perderei. No fic illa qua; mot*

De Viduitàte. hnl matita tradidit in tribus diebus obliuroni: vel illa qua» peioré panna tradidit fepultur? mariti: vi" mulieres lóbardiae quas optet locare ad flendii 8C crines detrahendii. Vnde hiero.contra iouinia mi retcrt de valeria:q» ed interregaret" quare fecridd vira no aceipe , rekRnditfe hoc tacere no pofietquiavir fuus no erat mortuus/fed viuus.Q.uadiu eni ipa viueret:vir fuus in corde fuo viuebatlnde Si dido firn ddexerat marita fuuqj eius no poterat obliuifci.Ideo dì cebat aim? forori fu?.Ul? meos primus qui me libi iunxit amores Abftuh't:fl mlitfecriferaetq?fe q>'fexagenariaeligat*invidua/fed nondd fumfexagenariau'deo iió debeo adhuc feraare viduitaté quali ad nihdri ap ta. Rndet hie* ronymus ad faluinà.N5 credas propter hoc ab apoftolo reprobari fed te credas ab eo eligi qui dilapido fuo dixerat. Nemo adolefcé fa'am tua" contemnat.Q.u? eni in tumulo mariti fepelifti oés volu* ptatesmihil habes nifi perfeuerare in ieiunio. Vnde Si .ppter hoc l'uuemsvidua multa cómendabdis eft quae modica criviro ìuit:vt facracómendat hiftoria annà fixilfe trnmodo cu viro fuo lepri an* nis a virginitate fua. Propter hoc etià cómédat galla nobiliffimal romanord filià* fymachi cófuh's Si patriai romanord:qua? poll an nu a nuptiis viduata marito cótemptis oibus facro velamie opta lit monafterio fancti Petri fededitEt quis p pfcaliditatépplexio nis dicerét medici: nifi volaret ad amplexus viri eftet barba ha* bitura:quod Si facttf efta'pa nihdomin? .ppterxpm illud opprobri tun cótempfit Et cum de? mercede labord tuoni quibus infiidauc rat elemofinis/ieiumis/&: hmóiretribuere vellet: cancro in mam milla percuffa iacebat in lecto habens ante fe duo candelabraater qua; femel cu vigilaret apparait beatus Petrus: qué refpiciés fine tremore petiit fi fua effentdi'mifia peccata. Cui di? dimifla/veni. At ilia conftans:rogo te vt talis fanctimonialis mecd veniathoc eni dicebat de quada qua inf alias multri diligebat. At Petr?.N6/ fed talisvcniat tecum.IUa adt de qua lojqris:tricefimo die te erit fe cutura.Ql.UQd & factum eft.

H HJSextdmotiudefthoim&beftiantmnatura.Dehormnatui'a Nuptia?. dia't hiero.ad ageruntii Prima homis aeatura nos docet plures Qz natu* nuprias refutare. Vn? adà*. vna eua:imo vna ex eo calta iepafi fi» ra volu* minà:rurfdqjqddiuifd fueratnupb'iscopulaftdicétefcpturajerdt crii docet duoicame\Tia.ScdoKonditbeftia naturaiturturedeqber.ho. fedasvita hx.fup Cati.Turtur?parevnoptétaeft: q amiffoalterapenit?no re nuptiaf admitrit: nuerofitaté nuptiaiy i hoib? redargues:itavt pudeat ad

negcauhoneiTat[r5nénópoffcihoIe

Sermo.IIII. " Fo.LV.

m m :

Cernere eft turttrrê tempore fuç viduitatis/fancta» wluihtisop' ftrenuç exequenté:vbiqîfingularé:vbiq5 gemente audias/nec vnçj in viridi ramo refidenté:vt tu ab eo difeas voluptatûvirentia vini lenta vitare:& in iugis montili 8i in fummitatibus frequétiot ìll£ conuerfatio eft:vt quod vel maxime propofitd decet:doceat muri dum defpicere & amare cœleftia.Sed dices prçceptd eft. Crefcite & multiplicamini 8C repIeteterrà.Ego vero iuuenis fum vidua.8£ adhucpotens habere hberos:air non adimplebo precepumtfAd hoc dicp^rjm Hieronymo fi poflis abftinere. Sris quia centenari us rructusprovirgi'nibus eft.fexagenarius providuis:tricenarius p cóiunctis/nihil remanet pro bigamis.Nódico q> fintin via pdi* tionis:fed tantus fructus eis no debetur ficut femel tm coniunctis Vnde hier.Quid ad nos de ilia voce. Creiate & multiplicamini fiviguitante&poftdilumd.£Qtud adnosinquos fines feculornt deueneruntiquibus dicn?. Tempos breue eft:& iam feairis adra* dicem politaefttquaefiluâlegiseaâgelicç &caftitaté nuptiarum fucridat. Tempus amplexandi:& tempus longe fieri ab amplexi bus.primri inveterr.fecundri in nouo teftamêto.Propter quod $C hieremias captiuitate propinqua vxorêiufïus eft no acefpe. Hier, xvi. Ex quo dicunt doctores hebrei & Utim ipm hieremiam man fifievirginem.

C Sermo.IIII.de eodem per themavt prias. JVeripoflet fi maria vna fllard viduard tuent: .ppter qs A jortum eft murmur grçcoraaduerfushebreos: quia fcilj Maria. Jviduçiïïe^efpiaebanf? in minifterio. Acte, vi. Et vide Si maria jtur q> fic: quia maria erat tunc deviduis&inter vfduas fuerïtde

reputata: 8i habitabated apoftolis & ceteris mulieribus. Actu.i. viduis p Rndetorçmumîuïiftudortdhaburtexfandadeuotioe.Viduç pter qua» enï hebreç eo tp doctiores 8c de maiori aiutate volebâtfolemini* ortum eft ftrare apoftolis:& alias quali indignas defpïdebât: ficut nunc faci murmur* nnt mulieres parifien. aduerfbs eas de picardia /vel de normània. Et .ppter hocaliç indignabatur: occafione aiius apoftoli murmur iftud compefcuerdtordinâdodyaconos qui tpale ecdefiç mimftra rent &ordinarét Dicofecddo q> maria cum apKs 8c ceteris mulie ribus vfasadftnceptioRefpuflancti manfit in eodem cenaculo:vt cum ceteris^miflurn patris expectaret: quii vnitate ecdefiçfufd pi poteft:& no air. Dico tertio &fbabiïr:q> maria tunc cum mur* murilludortumeft:eratfeparataabr11isviduisloco/habitatione/ & conm'uio/# etiâminifterip. Q.uod pot quadruplidrationeper fiiaderi.Ptirriaiumitur ex digiutatemariç, NJ vtfçvasreputef

De Viduitaté qtiod ad quoh'dìanos vfus famulat" jRciofum Véroqd fri abditis Si multa ferratis lods occultai.Nulld aut vas paofìus q illud in quo verbd caro facta efbq" illud qd eli reliquiara paradifi Si totius duri rutatis cótentiud. V a s illud mirabile Si opus excelfitmai' in inni tu fe cótinés.Ideo no decebat tale vas neq3 aplbiy minifterio: neq» aliaruviduarufamulatuiapplicari.Scdohocdeducit? róneptépla* tionis ei'tad qua Rcipu? poft afcenfioné filii ordinabaf. Loc ' ei fo litarius eft maxime cótemplationi apt'. Propter qd cupiés dauidi cótemplari dicebat.Q,uis dabit mihi pénas fiait colubgt8ivolabo intellectu ptéplàdo Si requiefca. Et fubditlocd?téplatpaptu.Ec* ce elongaui fugiés:& mali in folitudie.NulIa vnq poft xpm pfona aptior fuit ptéplatiói q manate] ded circuiuit fola gremio fui vteri Tdquia amor nato? igne? maxime aiam eleuatt nulla aut pura creatura magis deum ddexit q ip"a: ergo inter oés ipa fuit cótépla* tioni aptifTf ma:&: p cófequens folitaria. V n Si dns ad ptempladd folitariu locd flrebat Sic Si iohàues ed cceleftia ptéplaf eft in loco infule folftario degebat: q Si credi? a cóicatióe mari? cótemplàdi didicifTe modd.Tertio hoc deduci pót rane fue famdiaris cóicatio nisrquia hoim frequétatfoné tedio h$ 8i defpicit/q in frequétia an* gelord cóuerfari folet Propter qd fancti heremftae mudu derelin* quétes ad heremd cóuoIaba"t:vt cófolatóefruereiv? angelo^. Nul la adt magis cuangdis cóuerfata efbq" ed dnoangeloru.xxxfii.an nis vixibcrgo puenféter credi? hoim frequétia deuitaffe. Quarto hoc deduci pót róne fetitatis eiufdétquia nó eft credendd aplbs paf fos Ruffe ei' minifterid:qq exéplo filii illud deuotiffime ipleuiffet g nó venerai miniftrarf/fed miniftrare.Nec etiàquéquà" illi dignd nuhiftrare putauerdt:Rter ìllu qué dns tali officio deputauerat ios hanné euagelifta":qui virgo virgini miniftrabat. V i i Si f m hifto* riasJn mótefyon fatfs ,ppe cenaculd morabà"? i duab'.cellis ppùt

B quis. Dico quarto q> maria cum quattuor cóuerfabatur:cum ange* JAaria, lis orando 8i contemplandotcum apoftolis de archanis diuinis co Cd quib' ferendo:cum peregrinis neophitisa. de nouo ad fidem cóuerfis in conuerfa* fide confirmando &confortando:cumfanctisviduis easconfolari bat*ma* do&erudiendo.Q.uemenimnonconfolareturortusillecódufus ria p ' xpi omnium benedictionum/omniumvirtutum/omnium donorurri afcéfioné. plantulis adornatasi Ad quem ortum diuertamus: vt ibi aliquid

nobis vtile&:odoriferumcolligamus:propterqdeidieam' Aue. C CConfequenter&terriodeviduispro hoefermone reftatdiceri

Honor, dumtquid fanctis 8i honeftis viduis debeamust&quo honore Quatop fequendefunt Quattuor aut fanctis viduis debemus. Primo fut

SermoJIII. Fo.LVI, . nurriédenenimiam patfantur egeftatcm.Vnde.i'.Thi.y.Hono* or hono* raviduas qua» verevidua? funt.H l'c autem honor întellïgif de fab res debet? uem'endoneceffftatibus verarum vïduamm.Hiero.adageruntïa viduis. Honora viduas quae verevidua? fifahoc eft qua? omni auxilio fuo rum funt dcllitutae:quae manibus fuis Iaborare non pofl"unt:quas paupertasdebilitat/etafq; confidtjqufbus deus fpes eft:& oéopus oratio. Inde &dns in euangelfo exponit honoré parétum non in verboram fono :fed in victus neceiTariis miniftrandis debere inte! ligi.Ide^antiquitus tempore bonorum praelatorum de bonis ec« clefiç fuftentabantur:quâdo prae infirmitatetaut etate Iaborare no poteranti.Thimo.v.Siquis fidelis habet viduas fubmimftret il* Iisnegraueturecclefia:vthis quae vere vidua; funtfufficiat. Noie bat enim apoftolus q> grauaretur ecclefia a viduis qua?habebant vnde viuere: vt id paululum quod habebat ecclefia fafficeret vere viduis in necelTitateconftitutis.Etvolebant apparentes qui habe bant filias vel neptes viduas: fi diuites erant/fuftentarent eas: vt viduis qua? non habebant aliunde fuftentari g ab ecclefia/fuffi'ce« rent bona ecclefiae.Ex quo manifefte arguuntur multa vitia. Pri* mo tenacitas populiquideberet eis fubuenire Sc non fubuenit:qui tarnen maxime curare deberét:ne forte dicatur eis iliud lob.xxü. "Viduas dim ififti vacuas.Ex hoc enim falfo arguebatur iob.quafi ornia ei mala propter talé defectü cötigiflent .Secudo argui? aua* rida platonr. Na" a principio ecclefia? pauca erat bona in eccft'a: SC tue vidua? curabant? 8c ex his nirtriebant?:nrîcfto creuerût bona 8C decreuit in viduas mia: nec eft qui vidua? manum aperiat ad fuc* currenda necefiïtatibus fuis.Si dris Deutero.xxiüi.pcepit ppfo de bonis fuis dimf ttere paupi 8C vidua?: qua? aliqrt cöfundunt? elemo lînâpetere.Ciî meflueris(inquit)fegeté in agro tuo: 8C oblit* ma mpulûreliquam'suiôreuertaris vt tollasillû/fed vidua & pupilla iTludauferrepatieris.Vnde&boojdeïduftriadimittebatfpicasî vt ruth colligeret eas poft terga metétium: vt nutriret Noemivi duâ:qua?aliqndiues faerat/fed tuncpauperrirna.Ruth.ii.Q.uâto magis hoc dns pra?Iatis praedpit:qui hoc ex officio implere debet Inde & dominus fiïïum mulieris vidua? fofdtando reftituit ei:eo tpelTetfpes nutritionis &fubuentionis îlliusmuliens. Luce, vii C Secundo vifitande font ne defolentur. In afflictione enim ea* D rum plus foladi accipùmt aim vifitantur: quia poudus afflictio* \Jiàm, nis graue eft:&Ieuiusportatur aduobusvel tribus pondus gra* Q.uôvilî ue g ab vno.Iaco.i. Religio munda& immaculata apud deum* tandç fût SC patrem haxeft, Vifitare pupillos Si viduas ùi tabulatone vida».

DeVi&mtate* 1

eon!ùnfnàculatu fe cuftodire ab hoc fecuIo.Sed duplex eft vili tarib: quaedà bona qua vifitatur vidua vtafflictioné leuiusfetat: quéadmodum dns qui in introita port? ciuitatis Naym fic vidua1

vifitairit:q> eius Slid Mcitauit no rogatusXegimus eni dnm tres fufdtaffe mortuos. Vnii ad prices archifynagogi maritati. Alili ad prices marth? virginis. Medili vero filiti vidu? nonrogat'.vt difcamus viduis benefacere non rogati: 8C cas confolad 8C vilita* re. Alia eft mala quavifitanf a malis:vt affligaf: 8C aufcranf eo^e bonajcum tit dns bona viduard 8C pedonas eara exprefib priuile* gio donaueritDeutero.xxiiii.Nó acdpics loco pignog3v*dueve ftimentii.Super quo Nicolaus delyra dicif.q» aliis veftimentii qd erat eis necefiarùi de die ad ambulidii nó debebat acdpi de die £ pignorcNec veftimtd qd erat eis neceflariù de nocte ad operiéda debebat a creditore accipi p pignore de nocte : fj adueniéte nocte reddidebebat : 8C illud de die neceflariu tradi jp pignore vfqsq dies iilucefleret:& tdc debebat reddi/& aliud de nocte neceflariu recipi N ó fic de veftimends vidu§ :fed nullo modo debebàt accipi ,p fe* noreteo q> einecefTaria erantdie ac nocte.

E C-Tertio cófolande funt ne contriften 8. Iob.xxix. Benedictio pe* Vidu§. ritunfupermeveniebat:&corvidu?c5folatus fttm.Mulieres eni Q.UÓcon madds deftitut? folent multas pad moIeftias:dequib? vix ad ali folade fut qué nifi ad dedrecurrerepoffunti.Thimo.v.Q.u§ vere vidua eft vidug. et defolata fperet in deo. Dns eni cófolatur vidu&necdimittit eà*.

Vhde 8C mulieri vidu? 8C nóalteri dixitNoli flere.Nec folii cofo Iatur eà:fcd etialibenter audit 8C exaudit eà.Ecdi.xxxv.Nódefpi ciet dns prices pupillunec vidul/fi effundat loquela gemitus. Net ne lachrym? vidu? ad maxilla defcenddtPEt exdamatio eius fup deducentéeas.i.fuperopprefforéquilachrymanfadteiAmaxil la eni afcendunt vfq? ad ccelum: 8C dns exauditor no delectabit: in illisnmmo magis cócitabitur contra opprefforé vidu§. Pupilla ei 8C vidua deftituti ftit auxdio humanou'll? patre/ifta marito: ideo magis diuino auxilio indigent: 8C ppter hoc deus eis fubuenit Si «ti natura no deficit in necefTariis/multo m in 9 auctor naturiamo 8c fanctife deo cóformadoeas dto exaudiut:& eis dto fubuenidt Natempore famis pafta eft vidua quae pauit helyà:cui & filiiire* fufdtawtui.Re.xvii.Et pro vidua multiplicauit oleti helyfe^.iiii Re.iiii.Et ad inftanria viduaralachrymantiupetr? fufdtauit tha bitam.Ciraifteterunt eni ed vidu§ flentes. Actu.ix. Et beatus io hannes drufianà in reditu de exilio.Et prothomartyr ftephan* ad orndu 8c obfequiu yiduard ab apoftolis ordinatus eft,Nec fold in

SermoJIII. Fo.LV!. hocmundoconfolatirreas mafflictionctfedctia extra affhetioné confolationé fuperconfolationéindudt. Vnde & vidua fanctam paulam in deuotione fua ita confolatus efbvt etia videret ipa ma ria parientem: & omnia natiuitatis drii iefu indicia. Ait eni hief. in fermone de aflumptióe. Ad prefepe o paula(te reft e)nato pue* ro inter crepundia nouipartus:& querelas nefcii ploracus:,p felce* ninis gloria in excelfis deo:& in terra pax hoibus bone voluntatis multitudiné angelorti cantante audifti.Et radiante ftellà vidiiìi; paftoribus infupereua'gelijantibus credidifti. Magos pterea tria deferéntes muncra invifione beatis oculis cófpexiiìiapa eadé mu nera beneintelligendo votis omnibus fide deo obtulifii. Nam 8C cam eifdé magis deum puerd in prefepe adorafli.Sed forte coque ita me ddatoré cp te prodiderim clamabis. Ad quod ego.Sicela* rum effe volebas(teuecófcientiajmihi narrare ante praefepiti vbi plurima lachrymata es non deberes. Q_uod(vt veni fatear)xpÌR conia etiam fi voluero adiurat<":neqs tuas laudes oino tacere queo Idrirco te tu? interrogent filie quas lacte nutristtu ea melius refe* rabis: quae nefdo fi p ipém aliquà aut in fpiritu vidifti.Necfolum inhocmundoconfobbitureas:fedetiàin aliofeculo. Cófuetudo eni viduara eft multum fiere .ppter aduerfitates inftantes:fed ab* ftergetdeus oém lachrymà" ab oculis earu: quado dabit eis requie confùndens aduerfarios earu/faciens ficut folet mater filio verbe* rato quae eupacificatabftergendolachrymas: 8idando eivirgas vt in ignem proiidat. Vtùia audirent hec quinitunf contriftare perfonas miferabiles & impotences: & contra potétes non audét mutire.DequibusEzech.xxii. Pupillam & vidua cótriftauerunt apud te:quibuspr?dpiturHiere.xxii. Vidua noliteptriftare. S3 audiant illifi'nem & deftructioné domus fu?.Prouer.xv. Donni fuperbomm demolIietur:& fi'rmos faciet terminos vidua?. fLQ_uarto funt in eamm negotiis defendend?. Vnde gelali? pa F pa.di.lxxxvii.Licet omnibus de nobis fperantibus nódebeamus Vidua, inquàtu poffum? nos negare:plus tri in viduard caufas ipenfi? du* Q,u5 de* xim* exequendas: quas tueria nobis:veI ab oibus diiu'na manife fendendo fiat alTertio.Cómuniter caniiplicato in luto aliioccurrunt ad mor funt in ne dendum.Sic pauper vidua derelicta/fi ab vno affìigatur: cófequés gotiis fu* teromneseàaffligunt.ps. Abyffusabyffuminuocau'.vnamala 1 3 vidugi fortuna alia" cóiter afportat & induciti vulgo dicitur. Vini mala non fine alio venitEt ideo caueant qui viduarti bona diffi'pant: 8C eos ad maledictionem incitat/ne fuper eos veniat vltio diuina.fi* cut contigi'tilli's dwfratribiis8ifororibus: dequibiisiàdictu eft

H

D e Victaitate. Dominus enim protedor Sc tutor eft viduanim. ps. Pupillum 8i viduam fufcipiet:&vias peccatoru m difperdet. Vnde lactantius vi.diuinara inftitu.cxxv. didt fandos martyres 116 timuuTe was vxores derelinquere viduas: SC omni humano folatio deftitutas: eo q> deum eile fdebät earum defenforem Sc confolatorem infallt bilem.Seciido eft iudex earam.Q,uia enifuntperfon?priudegia te: ideo propter cömuniter inftantia inforomia voluit eani iudex appellari.ps.Patris orphanorum SC iudids viduarum. Tertio eft earum & bonorum ipfarumdefenfor. Exo.xii. Vidue&,ptjpiJIo non nocebitis. Si leferitis eos vodferabunf ad me:&ego exaudi* am eos.Inde.ii\Macha.iii.Heliodoruquidepofita pupüloru Sc or phanomm a templo voIebatauferri:&eaad regem afportarefu* pramodum punimt&verberauit: vtadlongum ibi poteft videri E t dominus iniudido terribilis apparebit iudicibus illis qui vidu as turbauerunt:& caufam vidu? & pupillorii non üidicauerunt.ps Turbabuntura fade eius patris orphanoru/& iudicis viduarum. Prolongant eni caufas earum :8c affligunt eas. Propter qd femel improperabitur eis illud quod fuit partim caufa deftmctiöis hiera fale.Hiere.v.Caufamviduaenoniudicauerunt EtEfa.i.Pupillo non iudicant: 8C caufa. vidu? non ingreditur ad illos. Sieni(vtdi* citfalua tor Luce, xviii.) Vidua ad iudicem pefli'mu: quinecdeü nec hominem reuerebatur accedens per importunitatem tandem obtinuitprofefententiam:quä"tamalicia efteomm iudicumqui nec eas volunt audire: etiam in fuis neceffiratibus exclamantes. Efa.x.Ve qui condunt leges iniquas.Etfequitunvt effent vidua; pra?da eorum. Secundo erit terribilis aduocatis qui prolongando caufas 8c male confiliando eas deftruunt. Vb i enim in noftra traf latione habemus. Viduam eius benedicens benedicam. Habet tranflatiohebraica.Venationem eius benedicens benedicätqiu'a viduae nunc funt venati'ones 8C dca. aduocatorum 8c procuratortr. Nunc enim idem funt venatio 8C vidua.Q_uod & de ecclefia itek ligi poteft:quae dum niic vidua eft paftore:tunc eft venatio 8c efca aduocatorum 8C procuratorum: 8C etiam romanorum.ps. Vidua Sc aduenam interfecerunt:& pupillos occiderunttfcilsauferedo ab eis eaper qua?deberentfuftentari:&: dixerunt. Non videbitdns/ nec intelligetdeusIacob.SedJintelligite infipientes inpopulo: SC ftultialiquandofapite.Q.uiplantauitauremnonaudietvodfera tionem viduanaut qui füixit oculum non confiderat lachrymasvi duae SC iniurias fibi factas.Qui corripit gentes nö arguettimo cer te cito fadet.Malach.iii. Accedamad vos iniudido: SC ero teftis

Sermo.IIIL - ' F o X y i l . . ve!oxmaIefids/&adiiIteris/&permrïs t&quialumnian? met* cederti mercénariïs:& humiliât viduas & pupillos.Deute.xxvii. JVlaledictus qui peruertit iudicium pupillo & viduae. Tertio erit terribilis offidariis 8C raptoribus:qui earum rapiunt bona: qui di* cuntilludverbumdamnatorum hominum.Sapi.ii. Non parca* m 9 viduçmec veterano multi temporis. Vndeli.dedonis.Indyo cefi matifconéfi tempore comitis guyardi fuit quidam eius prçpo fitus raptor fuper homines & ecdefias indifferenter accipiens. Gii autem lis effet inter comité 8C epifcopum matifcouen.Et idé prç* poîïtns.praedas acceptas ad fuam domiï conduceret: quaedâ vacca retro manebat poft alias quae dicebatur effe cuiufdamviduç.Tiic dixit gartioni praepofitus illç.Tange vaccam.Tunc dei iudicio ta li flagello percuffus eft q> poftea loqui no potuit: fed cum téptaret loqui femper hoc dicebat tange vaccam:& hoc illi terrç erat notif* fimum.Iob.xxiiii. "Vim fecerunt pupillo depredantes: 8C accepe* runt pro pignore bouemvidue.Similiterineademdyocefi:facer* dos quidam afportauit quandam gallinam ad fynodum depiuma tarn quâ avidua quadam luratus fueratCum autem deplumaffet coxiffet/comediflet:& plumas feorfum proieciffet:diuino iudicio percuffus plumas quas non comederat/euomabat: peccata fuum coram omnibus confitens. Vtrii autem ex ilio mortiius fùerit ve! non:ad memoriam non reducitur narratoris. Vnde 8C Petrus da mianus de quodam egrotantead mortem récitât q> damabat vlu lans:quiafeptemnummos apaupcula vidua acceperat:&vt fibi videbatur: terribilibus ictibus verberabatur manibus fanctorum Gregoni'& Ambrofiu&quotillapafius feceratinlaborando: vt ab eo requireret nummos fuos:tot ictus a fanctorum manib9 per* tulitHinc &Ynvitis patrurmcum quidam adduxiffet ad fanctum Amonem filium fuum rabidum mirabilitervexatum:ait eis q> fi vellent filium curari redderent prius bouem viduae quern ei furati faerant: quo facto oratione curauit filium eorum. Ulis autem qui iudicium 8c iufticiam faciét: dominus dabit eis bona temporalia inhocmundo.Efa.i.Çluçriteiudidum:fubueniteopprelfo:iudi* cate pupilIo:defendite viduam:& venite 8c arguite me dicit dfis/ nifi dedcro vobis temporalia bona. Secundo dabit eis requiem eternam paradifi. Vnde 8C a deo bene acni eft cii traiano:qui filio fuo no pepercit. Is eni cii quendâ equti indomito- equitaret:a caftf cuiufdam viduç filili pedibus equi cóculcando interfedt Sed traia nus conârenti viduç pro filio fuo morato aprili tradidit viduç:vt

D e VMuítate.' eiobfequerehiT lìcut nlius eP.Propter quod(Iicet idolatra eflet St thrifiianorum perfecutor)ad praeces beati gregoriiper quadnngé tos Si amplius poftea annos faluatus eft.il tvt creditur a mortuis fufa'tatus: in defertis locis pcenitentiá egit. Inde eft q>rex Fran* corumfefubdeoglonaturviduarurn protectoremí Si eius officia rii protectores fñtearuiri: &cauf?earapriuilegiate:&quiíibétee eis roiniftrantiuftidam/faluté perdpientadño.Ci.uánobiscori cedatillgquieft benedictas infaecula. Amen.

CiHocfi'necIaudunf fermonKdematrimomb:acviduita* tereligionis/acfcientie titulis cumulatiffime adornati

lohannis Raulin.diuinetheologiae profefforis Parif.facriordinis Cluniaceñ.margarra> pr?

donffime.Impra?ffi Parífiusp Berthoi dum Rem bolt opera Si expenfis honefti viri Ioha'nis Petit libra

riialmevniuerfitatis PariP.iurati.Anno dñi .M.DXIL

antepafcha.

Gloria chriftetfti: rerum cuifummapoteftas. Cui mare/cui tellus/ccelum cui femit Si e.ther.

Tabulalef monu de mal C Sequu? tabula pra?cedétiu fermo nude matrimonio acvidtritatefm ordinem alphabeti digefta:vna ed fentétiis in eoru marginib' notatis. Et primo quoadlitteram A .

Adulter. QX multipliciter peccat adulter. fer.

xi.de matti. D. Adulterium.

Quid faciéndu eft mulieri qua» viro fuo fuppofuit fiiios de adulti'o na> tos.fer. vii. de ma.E.

Si licite pofTftvirmulieré in adulte rio deRbcfam interficere. ibidé.I.

Q,uó ex eq tene? fìbiiuicé vir & mu lier no adulterari.f. viii.de ma.E.

Amor. Qualfs debet efTe amor i matrimo*

nio.fer.vi.de ma.B. De triplici amore qué iubet apoflo* • lus efTe i matrimonio. ibidern.C. Q.uiq»conditiones requifiteadamo

rem coniugum.ibidem. D. QJamor concubinarius nondurat.

fer.vi.de matrf.F. Si amor poffit effe ad plures vxores

ibidem.F. Bcnedictio.

Propter fex benedicendi funt coniu* ges.fer.x.dema.C.

Qjf benedictio mfimonialis valet ad concordiam Se temporalid ad*

' miniftrationem. ibidem.E. De duplici bndictione matrimonii:

matutina fcilicj &vefperuha.fer. x.de matri.F.

Cótra aliqs dicétes bndictione illà" fa cerdotd fieri,ppt' lucra.ibidem.G.

Q_uare fit benedictio ferotina.ibi. H De duplici benedictióeX dulcedinis

ri'monio SC viduitate. 8c amaritudinis. ibidem.k.,

Concupifcentia. QJ ois coitus extra matrimoniu eil

illiatus.fer.viii. de matri.C. Coniunctio.

Detribusaccidetibus coiiinctoirna trimonii. fer.xi. de matrüB.

Continentia. Q_[ confuluitecclefia coniugespma

nocte continereacohabitatöecac nali.fer.x.de matri.1.

Correctio. Q, vnus eofugd debet aim charitati

ue corrigere.fer.vii.de matrüG. Diligentia.

De diligetia puellard.f .ix.de ma.HV Difciplina.

De difciplina puella^.f .ix.de ma.L Ecclefia.

QJ[ xps fit ecclefi? fpöfus ptj quadru plfa'figura.fe.iiii.de ma.B.

Quo diuerfis rationibus ecclefia dt» citur mater/virgo/fpöfa/& vidua fer.ii.de vidui. A .

Elemofyna. Si mulier poffit fine cöfenfu viri gra

des elemofinas face.f.vii.de ma.f Feflum.

Si i die fefto cöiuges debeät abfhhe ab actu mnmonii.f.viii.de ma.JL

Fidelitas. Quomodo matrimonii fidelitas co

fiflitin temporalium adminiftra tione. fer. vii. dematrüB.

Quöqnq? infidehrdifpenfanf* bona matrimonii.ibidem.D.

duomodo fidelitas mfimonii flat in fideli thori cohabitatiöe,f.viii. dematri.B.

Figura.

. Tabula fet De fímplid figura mfimonü'. 8i fin:

de cópofita.fer.xii.de ma.B. Filius.

Q,l bonitas filioiy redudat in bono* ' remparentii.fer.v.dema.A. Cümatrimonia fit ita bonií:quomó

ex eo frequenter procedit ta mala proles. ibidem.B.

d i exirreligiofitate parétiífepc p cedit malicia fifiora.ibidem.C.

Ex q domo d$ filio accipi püíx.ibi.D d u o m o ex malicia parétú ante ma

trimoniuqñqí procrea? malifilii fer.v.dematri.E.

Q.UÓ ex malo mfimonü cótractu fe* pe .pcreaf malifilü.fer.v. de ma.F.

Q i incuria parétú fepe eft caufa ma lord filioní.ibidem.Q.

PluruV rónibus í>ba?q> mf es lacta* re debent filios. ibidem.H.

d t filü mali a parétib9 .pcreá?: qñqs no ex defectu parentñ.ibidem.1.

Honor. Qjxó cóiuges fe debét mutuo hono*

rare.fer.vii.de matri.G. Q.uattuor honores debentur viduis

fer.üü,devidui.C. Humilitas.

De Militate puellai^.f.ix.de ma.k. Hypocríta,

OJIÓ vidua dj eé cauta ad vita'dd fis mulatóes hypocritací.f.i.devi.F

Infidelis. De matrimonio tnfidelium.fer.üü.

dematri.E. Maria.

Si maria fiíerit deviduis .ppter quas ortum eft murmur grecorum.fer, iiii.de vidui. A.

Cumquibus cóucrfabat* maria poil

• chriftiafcenIionè.ibidem.B, Matrimonium.

Deduodecim dignitario* matrimo nii.fer.hde matri.B.

d ( matrimonili a folo deo inftitutu eft.ibidem.C

Vifis folicitudinib9 mfimonii: quo ta perfectii effe dici?.ibidem.D.

JLÌC5 materia matrimonii videatur piguis: póttamé deta^redicator calle, loqui.fer.ii.dema.B.

Septé effectus mf imonii.ibidem.C Q_uattuor conditiones requifit? ad

percipiendumgratiam dciinma trimonio. fer.ii.de ma.D.

d u o m o matrimonili cóformaf paf fioni chrifti.ibidem.E.

Q.f gfafacramétalis mf imonii tri* pliciter diminuit cócupifcentiam carnis.ibidem.F.

Q_ confract9 mf imonii no debet fie ri f»pter auaricia.fer.iii. de ma.B.

Q.[,ppter fallii non debet ptrahi ma trimonium. ibidem.G.

Q_( mfimonùi .ppti pulchritudinéfa ctii fepe malo fine termiat\ibi.D.

Q_f matrimonio carnale fexmodis fignificat matrimonili fpiiale iter deii & aiam.fer.vi.de ma. A .

Multiplex cóuenientia:& fimilitldif ferentia inter matrimonili carna* le 8i fpnale.fer.vii.de ma. A .

duomodo alter coniugum debet al terius vitia celare in matrimonio fer. vii. de matri.H.

Quattuor modis poffuntmulieres > cohercere viros fuos a malis ope*

ribus. ibidem.L. d u o m o vir 8i mulier debet altera*

tram fuppoitare.ibidem.M.

D e matrimonio 8£ viduitatc. Vtr« ofs ad? cccubit? m rnf lmomo ' fit licitus, fer. viii.de matri.F. In quibus cafibus non tenef vir vxo

ridebitum reddereuut econuer* fo.ibidem.G.

Quare mfimonii adus: quis fit me ntorius:eft tri vereciidus. ìbidéX

.Q.f act? matrimonii fragilis fit qnqs modis.oxviii.de maJk.

De mfimonii acta illicito.ibidé.M. Q_uare celebrati! eft matrimonili in

ter film dei Sc naturam humanà" fer.x.dema.A.

Qt fine benedictione nó eft celebra* dum matrimoniu.ibidem.B.

Q_uadrupliciter accipit demon potè ftaté in his qui matrimonio male iunguntur.ibidem.D.

Q^uomó matrimonili carnale deli* gnat fpirituale inter pradatum 8C ecclefiam.fer.xii.de ma. A .

De ordine matrimoiui.ibidem.C. Menftruum.

De coitu in muliere patiente méfttu um. fer.viii.de ma.H.

Modeftia. Demodeftia puellani.f.ix.de ma.I.

Nuptia?. De quadruplici!)? nuptiis f m quattu

orfenfus fcriptur?.fer.i.de ma. A . Odiare tribus anni temporibus non

celebräturnupti?.fer.ii.de ma. A . De hercticisqui prohibentnubere.

fer.iii.de ma. A . Veni inuitati ad nuptias valeät itra

re ad cena eternif.viii.de ma. A . Conueniétia multiplex iter nuptias

carnales &fpiiales filli dei ai hu* manitate noftra.fer.ix.de ma, A .

Anfòdiciorfit muliernuptatgvirgo nuptura, ibidera.B.

Q,f fede nuptias nó flit ita honofabf* les ficut prime.fer.iii.de vidm'.E.

De picurfeciidani nuptiaiy.ibidé.F. duóapfè fcäas nuptias eonceditiu

nioribusviduis.ibic'em.G. Ornatura voliterà docet fedas vita

renuptias.ibidem.H. Oratio.

Si mulier in eeclefia abfqs viri,cófen* fu pofiit longas oratióes facere Sù ieiunare:& ciuciti induere. fer, vii dematri.C.

Ordo. De orche' mfimonii.f.xù. dema,C.

Ofculum, Q u ? ofcula puellai^ flit pcta*& qua»

nó.fer,ix.dema.D, Pietas.

De pietate puellaiy.f.ix, de ma.M. Poteftas.

De triplici ptàte i piiictóe mfimonii copuIatiua.fer.xi.de ma.C.

De triplici poteftate difiiictiua icó* iunctione matrimonii.ibidé.E.

De duplici ptite expletiua. ibidé.F. De pta"te caufaliimfimonio.ibi.G. De poteftate rationali in matrimo*

nio.ibidem.H. Pudicitia.

Q_f in tribus oftenditur 'pudicitia vi dualis.fer.ii.de vidui.C

Puella. De capello honeft? puerfaribnis pu*

ellani.fer.ix.de ma. B. Sexaqb? abftinere d3puclla.ibi.E. De diligentia pueIlarum.ibidem.H

Regula. Q i regula ordis mfimonii p virfcp

tinetquiq?capla.fer.xii.dema.D. Qj[ regula ordis mfimonii .pmulie

rib? cótinet etiä qnqs capfe.ibi.E.

Tabula fefmonû. SaderdoS.

CLiiarenonnubuntfacerdotes.fer.ii dematri.G.

Separari. Quot modi's pot fcparariviVacoha

bitatioe mulieris.&econtra, fer. liii.dernatrf.D.

Sponfa. Detrib'ibcah'b^qfolet fpofus dare

fponfe.fer.viii. de ma. D. Q.( ad fponfam xpi tres codi'tioes re

quiruntur. fer.xi.dema. A . Status.

Detriphaftatuhoisfignificato pet noe/iob/& damelei.iiii.de ma.a.

Sterili'tas Quo fterilitas in muliere pot rnulti

pliciter cotingere.fet-.ii.de ma.H. Vereciidia.

De vereendia puella^.f.ix.dcma.g Vidua. Viduiias.

De duph'CI viduitate myltica.fer.1. devidui.A.

Q.[ ad veram viduam fepte coditib nes requiruntur.ibidem. B .

Q.( vidua debet elTequadrupliciter pia. ibidem. G.

Q„(quadruplia'ter debet vidua efTe prudes. ibidem.D.

Quo debet ee multiple prudes in ad mmiftratioe tpaliu fuoni.ibide.E

Q[vidua d$ cauta ee advitadii fimu latoeshypocritarii.f.i. devidui.E

Q f vidua debet effeinterius & exte rius humilis.ibidem.Q.

De triplid genere viduarum. fer.ii. deviduiJB.

Q.(in tribusoftendiUirpudicitiavi*

dualis.ibidem.C. Quomo vidua duplidterjdebet efle

fobria.ibidem.D. Q i vidua fit mente & corpore cafla

ier.ii.de vidui.E. Q.( fit quieta.ibidem.F. Sex moti'ua ad ftatum viduitatis ob

femandum.fer.iii.de vidui.B. Quomo fi vidua no pqffit abluitere

nubatindno.ibidem.C. Q u o flat9 viduitatfe liber. ibide.D Quomo vifitade funt viduae.fer.iiii

devidui.D. Quoconfolande "it vidua?. ibide.E Quomo fut in negociis fuisdefen*

dende..ibidem.F. Virginitas.

Quomo virginitas puella^matrf* monio dedicada ¿fer.ix.de ma.C

Si flatus virginitatis flare poffit ca viduitate.fer.iii. devidui. A .

Vxor. Q_f no eft melius faracenis habetib*

pluresvxorestq chriftianis tmmo vnam babentibus.fer.viii.N.

Zelotipia. Quomo inordinatus amor inter co*

iuges .pcedit qnqs ex zelotipia: 8C ahis.fer.vi.de ma.G.

CCSiapfine fortif tabula fermonu demfimonioiac viduitate religiofif fimi patris Magiftrinoftri lohanis Raulin.au'9 fpledore fupramoduil* luflraf Parifieii. academia. Sitdeo laus& gloria.

h

з

Ml

4