-
SOSYALZM VE SAVA ER YAYINLARI SOSYALZM VE SAVA V. . LENN
Viladimir li Lenin, Sosyalizm ve Sava, Temmuz-Austos 1915'de yazld.
1915 gznde Cenevre'de bror olarak yaynland. [Trkesi: Lenin,
Sosyalizm ve Sava, Sol Yaynlar, ubat 1980, Beinci Bask, s: 9-58]
Eri Yaynlar tarafndan dzenlenmitir, 2003. NDEKLER 9 [nszler] 9 lk
Yabanc Baskya nsz 10 kinci Baskya nsz 11 Birinci Blm - Sosyalizmin
lkeleri ve 1914-1915 Sava 11 Sosyalistlerin Savaa Kar Tutumlan 12
Modern Zamanlarn Tarihinde Sava Trleri 12 Saldrgan ve Savunucu Sava
Arasndaki Ayrm 13 Bugnk Sava Emperyalist Bir Savatr 14 Klelii
Srdrmek ve Glendirmek in Byk Kle Sahipleri Arasndaki Sava 16 "Sava
Politikann Baka Aralarla Devamdr" (Yani iddet) "Aralaryla" 16
Belika rnei 17 Rusya Niin Savayor? 18 Sosyal-ovenizm Nedir? 18
Basle Bildirisi 19 Marx ve Engels'e Yaplan Yanl Atflar 20 II.
Enternasyonalin k 21 Sosyal-ovenizm Tastamam Bir Oportnizmdir 22
Oportnistlerle Birlik Olmak, ilerle "Kendi" Ulusal Burjuvazileri
Arasnda ttifak Kurmak ve Uluslararas Devrimci i Snfn Paralamak
Demektir 23 "Kautskicilik" 24 Marksistlerin Slogan, Devrimci
Sosyal-Demokrasi Slogandr 24 Siperlerde Doan Kardeleme rnei 25
llegal rgtn nemi 26 Emperyalist Savata "Kendi" Hkmetinin Yenilgisi
zerine 26 Pasifzm ve Bar Slogan 27 Uluslarn Kendi Kaderlerini Tayin
Hakk 28 kinci Blm - Rusya'da Snflar ve Partiler 28 Burjuvazi ve
Sava 30 i Snf ve Sava 31 Devlet Dumasnda Rus Sosyal-Demokrat i
Grubu ve Sava 35 nc Blm - Enternasyonalin Yeniden Kurulmas 35
Sosyal-ovenlerin ve "Merkez"in Yntemi 37 Muhalefetin Durumu 40
Rus-Sosyal-Demokrat i Partisi ve III. Enternasyonal
-
42 Drdnc Blm - Blnmenin Tarihi ve Rusya'da Sosyal-Demokrasinin
Bugnk Durumu 43 "Ekonomistler" ve Eski skra (1894-1903) 43
Menevikler ve Bolevikler (1903-1908) 44 Marksizm ve Tasfiyecilik
(1908-1914) 46 Marksizm ve Sosyal-ovenizm (1914-1915) 46 Rus
Sosyal-Demokrasisinde Bugnk Durum Partimizin Grevleri 50 Aklayc
Notlar SOSYALZM VE SAVA (RUS SOSYAL-DEMOKRAT PARTSNN SAVAA KARI
TUTUMU)111 V. . LENN [NSZLER] LK YABANCI BASKIYA ONSOZ Sava bir
yldr srp gidiyor. Partimiz, savaa kar tutumunu, daha savan hemen
banda, Eyll 1914'te yazlan Merkez Komitesi Bildirisinde aklam ve
bunu Merkez Komitesi yeleri ile partimizin Rusya'daki sorumlu
temsilcilerine gnderdikten ve onlarn onayn aldktan sonra, 1 Kasm
1914'te partimizin merkez organ Sosyal-Demokrat121 n 33'te
yaynlamt. Daha sonra n 40'ta (29 Mart 1915), bizim ilke ve
taktiklerimizi daha kesinlikle belirten Bern Konferans131 kararlar
yaynland. Bugn, Rusya'da ynlar arasnda, bymekte olan devrimci bir
tutum ve davrann ak belirtileri var. teki lkelerde de, kendi
hkmetleri ve burjuvazileri yannda yer alan sosyal-demokrat [sayfa
9] partilerin yetkililerinin byk bir o-unluunca proletaryann
devrimci abalan bask al- V. I. Lenin Sosyalizm ve Sava tnda
tutulduu halde, benzer bir oluumun belirtileri var. Bu durum,
sosyal-demokratlarn sava-la ilgili taktiklerini zetleyen bir brorn
hemen yaynlanmasn gerektiriyor. Yukarda sz edilen parti dokmanlann
btn ile yeniden basarken, burjuva ve proletarya taktikleri adna,
yaynlarda ve parti toplantlannda belirtilen ana grleri anmsatmak
amacyla bunlara ksa aklama-lar ekledik. Cenevre, Austos 1915 KNC
BASKIYA NSZ Bu bror, 1915 yaznda Zimmenvald konferansnn141 hemen
ngnnde yazlmt. Bror, Almanya ve Fransa'da yaynland gibi, Norve
Sosyal-Demokrat Genliinin organnda da, Norve dilinde btn ile
baslmtr. Brorn Almana basm, Almanya'da Berlin'de, Leipzig'e,
Bremen'e ve teki kentlere Fransz zimmervaldclan tarafndan gizli
olarak datlmtr. Rusa basks, Rusya'ya pek az sayda ulam ve Moskoval
iiler tarafndan elyazsyla oaltlmtr. Biz, imdi, bror btn ile dokman
olarak yeniden basyoruz. Okur, brorn 1915 Austosunda yazldn
anmsamal-dr. Bunun, zellikle Rusya ile ilgili blmler ynnden
anmsanmas gereklidir. Rusya o srada henz arlkla ynetilen Romanov
Rusyasyd. [sayfa o Brorn, Rusya'da 1918'de Petrograt Sovyeti
tarafndan ilk legal basks iin yazlmtr.
-
10 V. I. Lenin Sosyalizm ve Sava BRNC BLM SOSYALZMN LKELER VE
1914-1915 SAVAI SOSYALSTLERN SAVAA KARI TUTUMLARI Sosyalistler,
halklar arasndaki savalar daima barbarca ve canavarca bulmular ve
ktlemilerdir. Bizim savaa kar tutumumuz gene de aslnda burjuva
pasifistleri ile anaristlerden farkldr. Her eyden nce, biz, bir
yanda savalar ile te yanda bir lke iindeki snf savamlar arasndaki
aynlmaz ball; snflar ortadan kaldrlmadan ve sosyalizm kurulmadan
savalarn ortadan kaldnlmasnn olanakszln ve i savalarn, rnein,
ezilen snfn ezene, klenin kle sahiplerine, serilerin toprak
beylerine, cretli iilerin burjuvaziye kar verdikleri savalann
haklln, ilerici niteliini ve gerekliliini tamamen kabul ederiz. Biz
marksistler, hem V. i. Lenin 11 Sosyalizm ve Sava pasifistlerden,
hem [sayfa anaristlerden, her savan ayr ayn, Marx'n diyalektik
materyalizmi gr asndan, tarihsel bir incelenmesi yaplmas gereini
kabul ederiz. Her savata kanlmaz bir biimde olagelen dehete, zulme,
sefalete ve ikenceye karn, tarihte ilerici nitelikte pek ok sava
vardr; bu savalar (rnein mutlakyet ya da klelik gibi) ok kt ve
gerici kurumlarn yklmasna ya da (Trkiye ve Rusya'da olduu gibi)
Avrupa'da en barbar despotluklann ortadan kalkmasna yardm ederek,
insanln gelimesine hizmet etmilerdir. Bunun iin, bugnk savan da tek
bana tarihsel zelliklerini incelemek zorunluluu vardr. MODERN
ZAMANLARIN TARHNDE SAVA TRLER Byk Fransz Devrimi ile insanlk
tarihinde yeni bir a almtr. O zamandan Paris Komnne kadar, yani
1789'dan 1871'e kadar, ulusal kurtulu iin verilen baz savalarn
ilerici bir burjuva nitelii vardr. Bir baka deyile, bu savalann
balca ierikleri ve tarihsel anlamlar, mutlakyeti ve feodalizmi
devirmek, hi deilse bu kurumlarn temelini sarsmak ya da yabanc
boyunduruundan kurtulmakt. Onun iindir ki, bu savalar ilerici
savalard ve bu gibi savalar verilirken btn iten devrimci
demokratlar ile sosyalistler, feodalizmin ve mutlakyetiliin
temellerini ykan ya da en azndan bu temelleri sarsan, ya da
yabanclann basksna kar savam veren tarafa (yani burjuvaziye) daima
sevgi duymulardr. rnein, Fransa'nn verdii devrimci savalar, yabanc
topraklarn Franszlar tarafndan yama edilmesi ve ele geirilmesi gibi
bir unsuru da ierdii halde, bu unsur, ihtiyar ve kleci Avrupa'daki
feodalizmi ve mutlakyeti parampara eden bu savalarn temel tarihsel
anlamn zerre kadar deitirmemitir. Fransa-Prus-ya savanda Almanya,
kukusuz Fransa'y soydu ama, bu durum, gene de, milyonlarca Alman
feodal merkeziyetilikten ve ar ile Napoleon III [sayfa 12] gibi iki
despotun zulmnden kurtaran bu savan temel tarihsel zelliini
deitiremez. SALDIRGAN VE SAVUNUCU SAVA ARASINDAK AYRIM 1789-1871
dnemi, derin izler ve devrimci anlar brakmtr. Feodalizmin,
mutlakyetin ve yabanc zulmnn devrilmesinden 12 V. i. Lenin
-
Sosyalizm ve Sava nce proletaryann sosyalizm iin verecei savamn
gelimesi olanakszd. Byle bir dnemin savalan ile ilgili olarak
"savunma" savann meruluu zerine sz ederken, sosyalistler, daima
sonu ortaa kurumlarna ve klelie kar devrime kacak olan bu amalar
gznnde bulundurmulardr. "Savunma" sava sz ile sosyalistler, her
zaman bu anlamda "hakl" bir sava kastetmilerdir (W. Liebknecht de
bir defasnda bunu tpk byle ifade etmitir). Sosyalistler, yalnzca bu
anlamda, "anayurdun savunulmas iin" verilen savalara ya da
"savunma" savalanna, meru, ilerici ve hakl savalar gz ile bakmlar
ve bakmaktadrlar. rnein, yarn, Fas Fransa'ya, Hindistan
ngiltere'ye, ran ya da in, Rusya'ya... sava asalar, ilk saldran kim
olursa olsun, bu savalar, "hakl" savalar, "savunma" savalan
saylrlar; ve her sosyalist, ezilen, baml, eit olmayan devletin,
ezen, kleci, soyguncu "b-yk"devlete kar kazanaca zaferi sevgi ile
karlar. Ama yle bir durumu gznzn nne getirin: 100 klesi olan bir
kle sahibi, klelerin daha "adil" bir dalm iin 200 klesi olan bir
kle sahibine kar savaa giriiyor. Aktr ki, bu durumda, "savunma"
sava ya da "anayurdun savunulmas iin" sava deyimlerinin kullanlmas,
tarihsel bakmdan yanl, ve uygulamada, halkn, iin inceliini aramayan
ve bilisiz kimselerin, kurnaz kle sahiplerince aldatlmas olur. te
bugnk emperyalist burjuvazi, klelii salamlatrmak ve glendirmek iin
kle sahipleri arasndaki sava, "ulusal" ideoloji ve [sayfa 13]
"anayurdun savunulmas" gibi szlerle halka yutturmak istemektedir.
BUGNK SAVA EMPERYALST BR SAVATIR Hemen herkes, bugnk savan
emperyalist bir sava olduunu kabul ediyor, ama ou durumlarda bu
terime baka anlamlar verilmekte ya da bu terim yalnzca bir tarafa
uygulanmakta, ya da bu savan sonuta burjuva-ilerici, ulusal-kurtarc
bir zellii olabilecei iddiasna ak bir kap braklmaktadr.
Emperyalizm, gelien kapitalizmin, ancak 20. yzylda ulalan en yksek
aamasdr. Kapitalizm, onlar kurulmadan feodalizmi ykmasna olanak
bulunmayan ulusal devletleri, imdi kendisi iin cendere gibi gryor.
Kapitalizm, younlamay o derece gelitirmitir ki, sanayiin btn
dallar, sendikalar, trstler ve kapitalist milyonerlerin kur- V. i.
Lenin 13 Sosyalizm ve Sava duklan birliklerce kskvrak balanm, ve
hemen hemen btn dnya "sermaye lordlan" tarafndan ya smrgeler
halinde, ya da smrge olmayan teki lkeler, mali smrnn binlerce kollu
a iine hapsolunarak paylalmtr. Serbest ticaret ve rekabetin yerini
tekel kurma, sermaye yatrm iin lkeleri ele geirme, bu lkelerden
hammadde ithal etme gibi abalar almtr. Feodalizme kar verdii
savamla uluslarn kurtancs olan kapitalizm, imdi, emperyalist
kapitalizme dnt ve uluslar iin en byk ezici g durumuna geldi.
Eskiden ilerici bir nitelii olan kapitalizm, gerici oldu; retici
gleri o derece gelitirdi ki, uluslar ya sosyalizme geme, ya da,
smrgeler, tekeller, ayrcalklar ve ulus-lann eitli yollardan
ezilmesiyle, kapitalizmin yapay olarak korunmas iin "byk" devletler
arasndaki silahl savamda
-
yllarca ve hatta on yllarca ac ekme klar ile yzyze geldiler,
[sayfa 14] KLEL SRDRMEK VE GLENDRMEK N BYK KLE SAHPLER ARASINDAK
SAVA Emperyalizmin belirgin niteliini aklamak iin dnya szde "byk"
(yani yamada baanl) devletler arasnda bllmesini gsteren rakamlan
buraya alyoruz : BYK DEVLETLERN SMRGELER (YZLM: MLYON KM2; NFUS:
MLYON K) Smrgeler Anayurt Toplam lkeler 1876 1914 1914 1914 Km'
Nfus Km' Nfus Km' Nfus Km' Nfus ngiltere 22,5 251,9 33,5 393,5 0,3
46,5 33,8 440 Rusya 17 15,9 17,4 33,2 5,4 136,2 22,8 169,4 Fransa
0,9 6 10,6 55,5 0,5 39,6 11,1 95,1 Almanya - - 2,9 12,3 0,5 64,9
3,4 77,2 Birleik Devletler - - 0,3 9,7 9,4 97 9,7 106,7 Japonya - -
0,3 19,2 0,4 53 0,7 72,2 6 byk devletin toplam 40,4 273,8 65 523,4
16,5 437,2 81,5 960,6 Bu tablodan, 1789-1871'de zgrlk adna br
uluslann nnde savaan uluslarn ounun, imdi, 1876'dan sonra, gelimi
14 V. I. Lenin Sosyalizm ve Sava ve "iyice olgunlam" kapitalizme
dayanarak dnya nfusunun ve uluslannn ounluunu ezen ve kleletiren
gler durumuna geldii grlecektir. 1876'dan 1914'e kadar alt "byk"
devlet 25 milyon kilometrekare toprak ele geirmilerdir. Bu,
Avrupa'nn iki-buuk kat bir alan demektir! Alt devlet, yarm milyonu
akn (523 milyon) smrge halkn kle etmitir. "Byk" devletlerin her drt
kiisine "smrgelerin" be kiisi dmekte. Ve [sayfa s herkes bilir ki,
smrgeler ate ve klla ele geirilmi, smrge halklarna vahice davranlm,
bu halklar binbir biimde smrlmtr (sermaye ihra ederek, imtiyazlar
alnarak, emtia satlrken aldatlarak, "egemen" ulusun yetkililerine
boyun edirilerek, ve u ya da bu biimde). ngiliz-Fransz burjuvazisi
uluslarn zgrl ve Belika iin savatklann sylerken halk
aldatmaktadrlar; aslnda bunlar zorla ele geirdikleri smrgeleri
ellerinde tutmak iin savayorlar. Eer ngilizlerle Franszlar
smrgelerini kendileriyle "hakkaniyetle" blmeye raz olsalar, Alman
emperyalistleri Belika'y, vb. hemen brakrlar. Durumun acayiplii
urada ki, bu savata smrgelerin kaderi Ktadaki [Kara Avrupasn-daki
-.] savala belirleniyor. Burjuva adaleti ve ulusal zgrlk (ya da
uluslarn var olma hakk) asndan Almanya, ngiltere ve Fransa'ya kar
tamamen hakldr; nk smrge bakmndan "geride braklm", dman-lan
kendisinden ok daha fazla ulusu smrmekte ve ezmekte, mttefiki
Avusturya tarafndan ezilen slavlar kukusuz "uluslann gerek
hapishanesi" denilen arlk Rusyasnda yaayanlardan fazla zgrdrler.
Ama Almanya, uluslann kurtuluu iin deil, klele-tirilmesi iin
savayor. Daha yal ve grtlana kadar doymu soy-gunculan soyma
-
iinde gen ve daha gl soyguncuya (Almanya'ya) yardm etmek,
sosyalistlere dmez. Sosyalistler, hepsini de devirmek iin,
soyguncular arasndaki e-kimeden yararlanma yoluna gitmelidirler.
Bunu yapabilmek iin de sosyalistler, her eyden nce, halka dorular
sylemeli; yani bu savan, klelii glendirmek iin kle sahipleri
arasnda bir savam olduunu sylemelidirler. Bu sava, birincisi, "daha
adil" bir blnme yoluyla smrgelerin kleletirilmesini tamamlamak;
ikincisi, byk devletler iindeki teki uluslann zerlerindeki basknn
artnlmas, "nk hem Avusturya, hem Rusya (Rusya'nnki
Avusturya'nnkinden de beter) egemenliklerini [sayfa i6] byle bir
bask ile srdrdkleri gibi bu basky sava yoluyla daha da
iddetlendirmektedirler; n- V. i. Lenin 15 Sosyalizm ve Sava cs,
cret kleliini pekitirmek ve uzatmak, nk proletarya paraland ve
ezildii halde, kapitalistler, savatan servetler yapmakta ve en zgr
ve en cumhuriyetiler de dahil, btn lkelerde, bakaldran ulusal
banazl ve gericilii krkleyerek bu iten kazanl kmaktadrlar. "SAVA
POLTKANIN BAKA ARALARLA DEVAMIDIR" (YAN DDET) "ARALARIYLA"!51 Bu nl
sz, sava zerine derin bilgisi olan yazarlardan birisi, Clausewitz
tarafndan sylenmitir. Marksistler, hakl olarak, bu beliti, dai-ma,
her savan zelliini kavramada teorik temel olarak grmlerdir. Marx ve
Engels de savalara ite bu gr asndan bakmlardr. Bu gr imdiki savaa
uygulaynz. Greceksiniz ki, yllar yl, neredeyse yarm yzyldr,
ngiltere, Fransa, Almanya, talya, Avusturya ve Rusya'nn
hkmetleriyle ynetici snflar, smrgeleri yama etme, yabanc uluslara
zulmetme, ii snf hareketlerini ezme politikasn gtmlerdir. Bugnk
savata izlenen politika da, ite tpk bu politikadr. zellikle hem
Avusturya'nn, hem Rusya'nn barta da savata da politikas, uluslar
zgrle kavuturmak deil, kleletirmektir. Bunun tersine in' de,
ran'da, Hindistan'da ve teki baml lkelerde son birka on yldr,
milyonlarca insanda bir ulusal uyanmay salayacak ve onlar barbar,
gerici "byk" devletlerin zulmnden kurtaracak bir politika
uygulanmaktadr. Bylesine bir tarihsel temel zerinde yrtlen bir
sava, bugn bile, bir burjuva-ilerici ve ulusal kurtulu sava olarak
kabul edilir. "Byk" uluslarn ve bunlarn nde gelen snflarnn
politikasn srdrmek iin giriilen bugnk savaa yalnzca bir gzat-mak,
"anayurdun savunulmasnn bir [sayfa 17] bahane olduunu ve tarihsel
gereklere kart dtn grmeye yeter. BELKA RNE l (imdi drtl) Antanta
dahil sosyal-ovenler (Rusya'da Plehanov ve rekas), Belika rneini ne
srmeyi pek severler. Ne var ki, bu rnek de onlan yalanlyor.
Saldrgan devletlerin her 16 V. i. Lenin Sosyalizm ve Sava zaman,
her yerde yaptklan gibi, Alman emperyalistler, Belika'nn yanszln
hayaszca inediler ve ilerine gelince btn antlama-lan ve
-
ykmllkleri ayaklar altna aldlar. Uluslararas szlemelere uyulmasn
isteyen btn devletlerin Almanlara kar sava ilan ettiklerini ve
Almanlann, Belika'dan ekilmesini ve tazminat demesini istediklerini
dnelim. Bu durumda sosyalistler, kukusuz, Almanlarn dmanlarn hakl
greceklerdir. Ne var ki, gerekte "l (ve drtl) Antant", Belika'nn
iyiliine savamamaktadr. Bunu herkes biliyor, yalnz ikiyzller bu
gerei gizliyor. ngiltere, Almanya'nn smrgeleri ile Trkiye'ye;
Rusya, Galiya ile Trkiye'ye elatm; Fransa Alsace-Lorraine ile
neredeyse Ren'in sol yakasn istiyor; ganimetin (Arnavutluk ve Kk
Asya'nn) bllmesi iin talya ile bir szleme yaplm; gene ganimetin
bllmesi iin Bulgaristan ve Romanya ile pazarlklar srp gitmekte.
Bugnk hkmetlerin srdrd bu savata, Avusturya ya da Trkiye'nin vb.
boulmalarna yardm etmeksizin Belika'ya yardm etmek olanaksz!
"Anayurdun savunulmas" bunun neresinde? teki ulus-lan ezme amacyla
verilen emperyalist savan, gerici burjuvalar ve tarih bakmndan gn
gemi hkmetler arasndaki savan belirgin nitelii ite budur. Bugnk
savaa katlmay kim hakl gsteriyorsa, o, uluslann emperyalistlerce
ezilmeleri suuna katlyor demektir. Kim, hkmetlerin iine dtkleri
zorluklardan toplumsal bir devrim adna savam vermek iin [sayfa s
yararlanyorsa, o, ancak sosyalizm altnda gerekletirebilecek btn
uluslarn gerek zgrl iin savam veriyor demektir. RUSYA NN SAVAIYOR?
Rusya'da yeni tipte bir kapitalist emperyalizm, ran, Man-urya ve
Moolistan'a kar gdlen arlk politikasnda kendini aka ortaya
koymutur; ama genellikle Rus emperyalizminde egemen unsur,
militarizm ve feodalizmdir. Dnyada hibir lkede nfusun byk ounluu
Rusya'da olduu gibi bask altnda deildir; "Byk" Ruslar nfusun ancak
yzde 43'n, yani yarsndan azn olutururlar; geri kalanlar, yabanc
sayldklar iin haklarndan yoksundurlar. Rusya'da yerlemi 170
milyondan 100 milyonu ezilmi ve haklanndan yoksun braklmlardr.
arlk, Galiya'y ele geirmek, Ukraynallan ezmek, Ermenistan',
stanbul'u vb. al- V. i. Lenin 1 7 Sosyalizm ve Sava mak iin
savamaktadr. arlk, savaa, lke iinde byyen honutsuzluktan dikkatleri
baka ynlere ekmek, gelien devrimci hareketleri ezmek iin bir ara gz
ile bakmaktadr. Bugn Rusya'da her "Byk" Rus'a, haklarndan yoksun
iki ya da yabanc dmektedir; arlk, sava aracl ile Ruslarn ezdii
uluslann saysn artrmak, bu zulm srdrmek ve "Byk" Ruslann bizzat
srdrdkleri zgrlk savamn bomak iin almaktadr. teki ulus-lan ezme ve
soyma olana ekonomik durgunluu yaratmakta ve srdrmektedir; nk gelir
kayna, ou zaman retici glerin gelimesi deil, "yabanclarn"
yar-feodal bir yoldan smrlmesidir. te bu yzden sava, Rusya bakmndan
iki kat gerici, ve ulusal kurtulua kardr. SOSYAL-OVENZM NEDR?
Sosyal-ovenizm, bugnk savata, "anayurdun savunulmas" fikrinden yana
kmaktr. Ayrca bu fikir, [sayfa 19] sava srasnda snf savamnn
-
bir yana atlmasna ve sava borlarn vb. kabullenmeye yol amaktadr.
Uygulamada sosyal-ovenler, proletaryaya dman bir burjuva politikas
izlemektedirler; nk bunlar yabanc istilaclara kar sava anlamnda bir
"anayurdun savunulmasn" deil, "byk" devletierden unun ya da bunun,
smrgeleri yama etme ve teki uluslar ezme "hak-kn" savunmaktadrlar.
Sosyal-ovenler, bir burjuva aldatmacas olan, savan, zgrlk ve
uluslarn varln korumak iin yapld yalann yineliyorlar ve bylece de
proletaryaya kar burjuvazinin yannda yer alyorlar. Sosyal-ovenler,
saldrgan byk devletier grubundan birisinin hkmetini ve
burjuvazisini hakl karan ve venler ile, Kautsky gibi btn saldrgan
devletlerin sosyalistlerinin "anayurdu savunmada" eit haklan
olduunu ne srenlerdir. "Kendi" (ya da her) emperyalist
burjuvazisinin karlann, ayrcalklarn, soygununu ve zulmn savunmak
anlamna gelen sosyal-ovenizm, aslnda, btn sosyalist inanlar ile
Basle Uluslararas Sosyalist Kongresinin karanna ihanet etmek
demektir. BASLE BLDRS161 Basle'da 1912'de oybirlii ile kabul edilen
sava konusunda- 18 V. I. Lenin Sosyalizm ve Sava ki bildiri,
1914'te ngiltere ile Almanya ve bunlann mttefikleri arasnda kan
sava gznne almt. Bildiride, byk devletlerin emperyalist
politikalannn bir sonucu olarak "kapitalistlerin karlan" ve
"hanedanlarn tutkulan" iin kartlan byle bir savan, halkn karlan
ynnden hakl gsterilmesine olanak bulunmad aka belirtilmiti. Gene
bildiride, savan "hkmetler iin" (istisnasz btn hkmetler iin)
tehlikeli olduu, bunlann "bir proletarya devriminden" korktuklanna
da iaret edilmi, 1871 Komn ve 1905 Ekim-Aralk rneklerine, yani
devrim ve i sava rneklerine byk bir aklkta [sayfa 20] deinilmitir.
Bylece Basle Bildirisi imdiki sava iin, iilerin kendi hkmetlerine
kar giriecekleri uluslararas ldeki devrimci savam iin, proletarya
devrimi iin taktikleri gstermi oluyor. Basle Bildirisi, Stuttgart
kararndaki szleri yinelemekte, ve savan patlamas durumunda,
sosyalistlerin, "kapitalizmin devrilmesini hzlandrmak" iin savan
neden olaca "ekonomik ve politik bunalmlardan" yararlanmalarn, yani
sosyalist devrim adna hkmetlerin savatan ileri gelen skntl
durumlarndan ve ynlann fkelerinden yararlanlmasn ngrmektedir.
Sosyal-ovenlerin politikas, sava burjuva ulusal kurtulu asndan hakl
grmeleri, "anayurdun savunulmas" fikrini benimsemeleri, sava
harcamalar iin oy kullanmalan, hkmetlere girmeleri vb., dorudan
doruya sosyalizme ihanettir. Bu durum, aada greceimiz gibi, Avrupa
partilerinin ounda raslanan oportnizmin, ve ulusal-liberal emeki
politikasnn zaferinden baka bir ey deildir. MARX VE ENGELS'E
YAPILAN YANLI ATIFLAR Rus sosyal-ovenleri (balannda Plehanov)
Marx'n 1870 savandaki taktiklerine atfta bulunuyorlar. Alman
ovenleri ise (Lensch, David ve rekas trnden), Engels'in 1891'de,
Ruslar ile Franszlara kar sava durumunda, Alman sosyalistierinin
anayurdu savunmalannn grevleri olduu zerine olan szlerine
deiniyorlar. Ensonu, Kautsky trnden
-
sosyal-ovenler, uluslararas ovenizmi hakl gstermek ve dorulamak
isteiyle, Marx ile Engels'in bir yandan savalan ktlerken, bir
yandan da sava kt m, 1854-1855, 1870-1871 ve 1876-1877 savalarnda
olduu gibi, savaan V. i. Lenin 19 Sosyalizm ve Sava hkmetlerden
birini ya da tekini tuttuklann, onlardan szler aktararak
belirtiyorlar. Btn bu atflar, tpk anarist Guillaume ve rekasnn
anarizmi hakl gstermek iin Marx ile Engels'in [sayfa 21] grlerini
tahrif etmesi gibi, Marx ve Engels'in grlerinin burjuvazi ve
oportnistler yararna utanmazcasna tahrifidir. 1870-1871 sava,
Napo-leon III yenilene kadar Almanya iin tarihsel bakmdan ilerici
bir savat, nk Napoleon III, ar ile birlikte Almanya'ya yllarca
zulmetmi ve onu feodal bir paralanma halinde brakmtr. Ama sava,
Fransa'nn yama edilmesi halini alnca (Alsace ve Lorraine'in ilhak
ile) Marx ve Engels, Almanlar iddee knadlar. Hatta bu savan
balangcnda Marx ve Engels, Bebel ile Liebk-necht'in askeri denek
iin oy vermeyi reddetmelerini onam ve bunlara Alman
sosyal-demokratlar ile ili-dl olmamalann, daima proletaryann bamsz
snf karlarn savunmalarn tlemilerdir. lerici burjuva nitelikte olan
ve ulusal kurtulu iin verilen Fransz-Prus-ya savann zelliklerini
bugnk emperyalist savaa uygulamak, gerekle alay etmek demektir. Ayn
ey, daha byk bir vurguyla, 1854-1855 savanda olduu gibi, modern
emperyalizmin varolmad, sosyalizm iin nesnel koullann bulunmad,
taraf lkelerden hibirinde sosyalist bir yn partisinin henz
kurulmad, yani byk devletler arasndaki savala ilgili olarak
"proletarya devrimi" uygulamalannn Basle Bildirisinde ne srlmesini
salayan koullarn hibirinin var olmad 19. yzyl savalarnn hepsine
uygulanabilir. Her kim, Marx'n, gerici ve mutlakyeti burjuvazi ve
sosyalist devrim dnemine tam tamna uygulanmas gereken "iilerin
yurtlan yoktur" szn unutarak, burjuvazinin ilerici olduu dnemdeki
savalara kar Marx'n tutumuna atfta bulunursa, Marx' rezilcesine
tahrif etmi ve sosyalist gr as yerine burjuva gr asn koymu olur.
II. ENTERNASYONALN K Btn dnya sosyalistleri, 1912'de Basle'da,
Avrupa'da [sayfa 22] yaklamakta olan sava, btn hkmeerin "canice" ve
gerici bir giriimleri olarak grdklerini ve bu giriimin devrimi
hzlandrarak kapitalizmin yklmasn abuklatracan ilan etmilerdir. 20
V. i. Lenin Sosyalizm ve Sava Sava kt, ve birlikte bunalmlar da
getirdi. Sosyal-demokrat partilerin ou, devrimci taktikler yerine,
gerici taktiklere saptlar ve kendi hkmetleri ile burjuvazilerinin
yannda yer aldlar. Sosyalizme kar bu ihanet, II. Enternasyonalin
(1889-1914) k demekti. Bu kn nedenlerini aka ortaya koymamz ve
sosyal-ovenizmin dou ve gelime koullarn belirtmemiz gerekir.
SOSYAL-OVENZM TASTAMAM BR OPORTNZMDR
-
II. Enternasyonal dnemi boyunca sosyal-demokrat partiler iinde
devrimci ve oportnist kanatlar arasnda her yerde bir savam srp
gidiyordu. Bir dizi lkede (ngiltere, talya, Hollanda, Bulgaristan),
bu aync izgi boyunca paralanmalar olmutur. Oportnizmin, ii snf
hareketi iinde burjuva politikasn dile getirdii konusunda, hibir
marksistin en kk bir kukusu yoktur. Oportnizm, kk-burjuvazinin
karlann, ve burjuvalam iilerin kk bir kesiminin, proleter ynlann,
ezilen ynlarn karlanna kar "kendi" burjuvalan ile birlemesini ifade
eder. 19. yzyln sonundaki nesnel koullar oportnizmi olaanst
g-lendirdi, legal burjuva olanak ve frsatlarnn kullanlmasn
legalizme tapma durumuna getirdi; ii snf iinde ince bir brokrat ve
aristokrat katman yaratt, sosyal-demokrat partilerin saflarna birok
kk-burjuva "yolda" ekti. Sava bu gelimeyi hzlandrd ve oportnizmi
sosyal-ove-nizm biimine dntrd, yani oportnistler ile burjuvazi
arasndaki gizli ittifak ak duruma getirdi. Ayn zamanda her yerde
askeri makamlar skynetim ilan [sayfa 23] ettiler, ve eski
liderlerinin hemen hepsi, burjuvaziye katlan ii ynlarnn azna gem
vurdular. Oportnizm ile sosyal-ovenizmin ekonomik temeli ayndr:
ayrcalkl iilerin nemsiz bir kesimi ile kendi ayrcalkl durumlarn
savunan kk-burjuvazinin ortak karlar; yani kendi ulusal
burjuvazilerinin, egemen ulus durumundan yararlanarak teki ulus-lan
soymasndan paylarna decek knntlar... Oportnizm ile sosyal-ovenizmin
ideolojik ve politik z de ayndr: snf savam yerine snf ibirlii;
savamn devrimci anlamn yadsma; glklerden bir devrim iin
yararlanacak yerde, zor duruma den "kendi" hkmetlerine yardmc
olmak. V. i. Lenin 21 Sosyalizm ve Sava Btn Avrupa lkelerini bir
btn olarak alr, bireyleri (ne kadar yetkili olsalar da)
nemsemezsek, oportnist eilimin sosyal-o-venizmin kalesi durumuna
geldiini, buna karlk devrimci kamptan bu tutuma kar az ya da ok
tutarl protestolarn her yerden ykseldiini grrz. rnein, 1907
Stuttgart Uluslararas Sosyalist Kongresinde171 beliren fikir
aynlklanna bakarsak, uluslararas mark-sizmin emperyalizme kar
olmasna karlk, uluslararas oportnizmin daha o zamandan
emperyalizmden yana olduunu grrz. OPORTNSTLERLE BRLK OLMAK, LERLE
"KEND" ULUSAL BURJUVAZLER ARASINDA TTFAK KURMAK VE ULUSLARARASI
DEVRMC SINIFINI PARALAMAK DEMEKTR Savatan nceki dnemde, oportnizme,
Sosyal-Demokrat Partinin "saptrc" ve "ar" bir blm gzyle baklmakla
birlikte, gene de bu blm meru olarak kabul edilirdi. Sava, bunun
gelecekte de byle olmayacan gstermitir. Olgunlaan oportnizm, artk
ii snf hareketi iinde burjuvazinin elilii roln eksiksiz oynamaya
balamtr. Oportnistier ile birlik, tam bir ikiyzllk [sayfa 24]
durumunu almtr. rnein Alman Sosyal-Demokrat Partisinde grdmz btn
nemli
-
anlarda (rnein, 4 Austos oylamasnda olduu gibi)'81 oportnistier,
partinin karsna, burjuvazi ile eitii ilikileri, sendikalar ve
benzeri kurulularn yrtme kurullarndaki ounluklar ile salanan birer
ltimatomla kmaktadrlar. Bugn oportnistler ile birlik, aslnda ii
snfnn "kendi" ulusal burjuvazisinin boyunduruu altna girmesi, teki
uluslarn ezilmesi ve byk devletierin ayrcalklarnn korunmas amac iin
onlarla ibirlii yaplmas, btn lkelerde devrimci proletaryann
paralanmas demektir. Birok kurulularda nemli yerler igal eden
oportnistierle savamda tek tek olaylar ne kadar g olursa olsun;
eitii lkelerde ii partilerinin oportnistlerden temizlenmesi hangi
zellikleri gsterirse gstersin, bu, yaplmas mutlaka gerekli ve
yararl bir itir. Reformcu sosyalizm lyor ve Fransz sosyalisti Paul
Golay'n deyimiyle yeni doan sosyalizm "devrimci, uzlamaz ve isyanc
olacaktr". 22 V. i. Lenin Sosyalizm ve Sava "KAUTSKICILIK" II.
Enternasyonalin en byk otoritesi Kautsky, marksizme lafebelii ile
yaplan hizmetin, aslnda, onu nasl "struvecilie"191 ya da
"brentano-culua"1101 indirgemek olduunu gsteren, ok tipik ve arpc
bir rnektir. Plehanov da, benzer bir rnei temsil eder. Bunlar, aka
sntan sofiste bir tutumla, marksizmi, yaayan devrimci znden
aynrlar; bunlar, marksizmde, devrimci savam yntemleri, bu
yntemlerin savunulmas ve hazrlanmas, ynlarn bu ynde eitilmesi dnda
her eyi bulurlar. Kautsky, tam bir sorumsuzlukla, sosyal-ovenizmin
temel fikri olan, bugnk savata anayurdun savunulmas tezini, szde
bir muhalefet tavryla, sava harcamalarna ekimser oy kullanmak
yoluyla sola kar diplomata dnler vererek [sayfa 25] uzlatrmak
istemektedir. 1909'da yaklaan devrimler a ve sava ile devrimler
arasndaki iliki zerine koskoca bir kitap [Der Weg zurMacht -
"ktidar Yolu"] yazan Kautsky, 1912'de yaklaan savatan devrim adna
yararlanlmas konusunda Basle Bildirisine imza koyan Kautsky, bugn
sosyal-ovenizmi her ynyle hakl gryor, savunuyor ve Plehanov gibi o
da btn devrimci dncelerle ve devrimci savama doru atlan her admla
alay etmede burjuvazi ile birlik oluyor. i snf, bu dneklie, bu
sorumsuzlua, bu oportnizme kul-kle olmaya ve marksist teorinin bu
ei grlmemi kabalatrl-masna kar acmadan savam vermeksizin, dnya
lsndeki devrimci roln oynayamaz. Kautskicilik bir raslan deil, bir
yandan szde marksizme bal kalmak, bir yandan de eylemde oportnizme
boyun emek gibi, II. Enternasyonaldeki elikilerin toplumsal bir
rndr. Kautskiciliin bu temel yanlgs, her lkede kendisini eitli
biimlerde gstermektedir. Hollanda'da Roland-Holst, bir yandan
anayurdu savunma fikrini reddederken, bir yandan oportnist
partilerle birlik olmay savunmaktadr. Rusya'da da Trotski bir
yandan bu fikri reddederken, te yandan oportnist ve ovenist Nao
Zar-ya grubu ile ibirliini savunmaktadr. Romanya'da Rakovski,
Enternasyonalin yklmasndan sorumlu grd iin oportnizme sava aarken,
ayn zamanda,
-
anayurdun savunulmas fikrinin doruluunu kabule hazr durumdadr.
Btn bunlar (Gorter ve Pan-nekoek gibi) Hollandal marksistlerin
"pasif radikalizm" dedikleri V. i. Lenin 23 Sosyalizm ve Sava
melanetin belirtileridir ve teoride devrimci marksizmin yerine
semecilii, uygulamada oportnizmin yanna klelii ya da iktidarszl
koymaktadr, [sayfa 26] MARKSST'LERN SLOGANI, DEVRMC SOSYAL-DEMOKRAS
SLOGANIDIR Sava, kuku yok ki, iddetli bir bunalm yaratm, ynlarn
kaygsn beklenmedik lde artrmtr. Bugnk savan gerici nitelii ile btn
lkelerin burjuvazisinin kendi yamaclk amalarn "ulusal" ideoloji sz
ardna gizleyerek syledikleri hayaszca yalanlar, nesnel devrimci bir
temele dayanarak, kukusuz, ynlar arasnda kprdanlar yaratmaktadr. Bu
duygulann bilinli bir duruma gelmesi, derinlemesi ve biimlenmesinde
ynlara yardm etmek bizim grevimizdir. Bu grev ancak u slogan ile
doru olarak ifade edilir: emperyalist sava i sava durumuna
eviriniz; ve sava srasndaki btn tutarl snf savamlar, ciddi bir
biimde yrtlen btn "yn hareketleri", eninde sonunda bu amaca
ynelmelidir. Gl devrimci bir hareketin, byk devletler arasndaki
birinci mi, yoksa ikinci mi emperyalist sava srasnda olacan;
savatan nce mi, savatan sonra m patlak vereceini imdiden
syleyemeyiz, ama ne olursa olsun bizim grevimiz bu ynde sistemli
olarak, ylmadan almaktr. Basle Bildirisi dorudan Paris Komn rneine
deiniyor: hkmetler arasndaki savan bir i savaa dntrlmesine. Ya-nm
yzyl nce proletarya ok zayft; sosyalizm iin nesnel koullar henz
olgunlamamt; btn savaan lkelerdeki devrimci hareketler arasnda
birlik kurulamazd; Paris iilerinin bir blm (1792 gelenei) "ulusal
ideoloji" szne saplanmt ve bu, o srada Marx' in da belirttii gibi,
onlarn kk-burjuva zayflklar idi ve Komnn dmesinin nedenlerinden
biriydi. Yarm yzyl sonra, o zaman devrimi zayflatan koullar artk
geip gitti. Bugn, Paris komnclerinin ruh haline kaplarak eylemi
terketmeye eilim gstermek, sosyalistler iin balanmaz bir yanlmadr,
[sayfa 27] SPERLERDE DOAN KARDELEME RNE Btn savaan lkelerin burjuva
gazeteleri, dman ulusla- 24 V. I. Lenin Sosyalizm ve Sava rn erleri
arasnda siperlerde bile kardelik kurulduunu bildirdiler. Alman ve
ngiliz askeri makamlannn bu gibi kardelemelere kar yaynladklar sert
emirler, hkmetler ile burjuvazinin bu ie byk nem verdiklerini
gsteriyor. Bat Avrupa sosyal-demokrat partilerinin n saflarnda
oportnizmin at koturduu, sosyal-ovenizmin btn sosyal-demokrat basn
ve II. Enternasyonalin btn yetkililerince desteklendii bir srada
bylesine kardelemelerin kurulabilmesi, bize, yalnzca hasm
lkelerdeki sol-kanat sosyalistleri tarafndan bu ynde sistemli bir
alma yapld takdirde, bugnk canice, gerici ve kleci savan
ksaltlmasnn,
-
uluslararas devrimci bir hareketin yaratlmasnn pekala mmkn
olduunu gstermektedir. LLEGAL RGTN NEM Btn dnyadaki en nde gelen
anaristler, oportnistlerden hi de geri kalmayarak, bu savata,
(Plehanov ile Kautsky'nin anlayna uygun olarak) kendilerini
sosyal-ovenizm amuruna bulatrmlardr. Bu savan yararl sonularndan
biri de, kuku yok ki, anarizmi ve oportnizmi yoketmek olacaktr.
Sosyal-demokrat partiler her zaman ve her koulda, ynlann rgenmesi
ve sosyalizmin yaylmas iin en kk legal olanaktan yararlanmay ihmal
etmemekle birlikte, legal almann klesi olmaktan da, kendilerini
kurtarmaldrlar. Engels, i savaa, ve burjuvazinin yasalar
inemesinden sonra bizim de yasalan inememiz gereine deinerek, "lk
silah paatan siz olunuz bay burjuvalar!"1111 diye yazyordu. inde
bulunduumuz bunalmlar, burjuvazinin, btn lkelerde, en zgr lkelerde
bile, yasalar ayaklar altna aldn gstermektedir; devrimci savam
yntemlerini savunmak, tartmak, deerlendirmek ve hazrlamak amacyla
bir illegal rgt [sayfa 28] kurulmakszn ynlarn devrime yneltilmeleri
olanakszdr. rnein Almanya'da, sosyalistlerin yaptklan btn namuslu
iler, o pis oportnizme ve ikiyzl "kautskicilie" karn ve gizlice
yaplmtr. ngiltere'de, askerlie kar yazlar yaynladklan iin insanlar
zindanlara atlmlardr. llegal propaganda yntemlerini knamay ve
bununla legal basnda alay etmeyi sosyal-demokrat parti yelii ile
badar saymak sosyalizme ihanettir. V. i. Lenin 25 Sosyalizm ve Sava
EMPERYALST SAVATA "KEND" HKMETNN YENLGS ZERNE Bugnk savata, gerek
"kendi" hkmetinin zaferini savunmak, gerek "ne zafer, ne yenilgi"
slogann savunmak, sosyal-ovenizm grnden kaynaklanr. Gerici bir
savata, devrimci bir snf, hkmetinin yenilmesini istemekten baka bir
ey yapamayaca gibi, hkmetin askeri baanszlklar ile onu devirme
olanak-lannn arttn grmemezlik de edemez. Hkmetlerin balatt bir
savan ancak hkmetler arasnda bir sava olarak biteceine inanan ve
bunun byle olmasn isteyen bir burjuva, btn hasm lkelerin
sosyalistlerinin, "kendi" hkmetlerinin yenilgisini istemelerini ve
bunu sylemelerini "gln" ve "sama " bulur. Tersine, bu tr bir sz,
snf bilincine varm her iinin besledii dnceyi dorular, ve bizim, bu
emperyalist sava bir i sava durumuna evirme abalarmz ile ayn
dorultuda olur. ngiliz, Alman ve Rus sosyalistlerinin bir blmnn
yrtt ciddi sava aleyhtar propaganda, kuku yok ki, bu hkmetlerin
"askeri gcn zayflatmtr" ve bu eylem, sosyalistlerin lehine bir
nottur. Sosyalistler, ynlara, kurtulmalar iin tek kar yolun "kendi"
hkmetlerini devirmek olduunu, ve bu amala, hkmetlerinin bu savata
iine dtkleri glklerden yararlanmalan gerektiini anlatmaldrlar,
[sayfa 29] PASFZM VE BARI SLOGANI Ynlarn bantan yana duygular, ou
zaman, bir protestonun balangcn, savan gerici niteliine kar kzgnl
ve yn-lann bu niteliin bilincine vardklarn ifade eder. Bu duygudan
yararlanmak,
-
sosyal-demokratlann grevidir. Bu anlamdaki her harekete, her
gsteriye btn gleriyle katlacaklar, ama devrimci bir harekete
geilmeden, toprak ilhaklan olmadan, uluslara tahakkm edilmeksizin,
yamasz, imdiki hkmetler ile egemen snflar arasnda yeni yeni
savalann tohumlan atlmakszn barn mmkn olabileceini syleyecek, halk
kandrmayacaktr. Halkn bu ekilde aldatlmas hasm hkmetlerin gizli
politikalarna hizmet etmek ve bunlarn kar-devrimci planlann
kolaylatrmak demektir. Srekli ve demokratik bar isteyen herkes,
hkmetler ile bur- 26 V. i. Lenin Sosyalizm ve Sava juvaziye kar,
bir i savatan yana olmak zorundadr. ULUSLARIN KEND KADERLERN TAYN
HAKKI Bugnk savata halkn burjuvazi tarafndan en yaygn aldatlma
biimi, yamac amalann "ulusal kurtulu" ideolojisi maskesi arkasna
gizlemeleridir. ngilizler Belikallara, Almanlar Polonyallara vb.
zgrlk vaad ediyorlar. Grdmz gibi, bu sava, aslnda dnyadaki uluslann
ounluunu ezen lkelerin, bu zulm ve smry derinletirmek ve geniletmek
savadr. Uluslarn ne trden olursa olsun ezilmelerine kar savam
vermeksizin, sosyalistler, asl byk hedeflerine ulaamazlar. Bu yzden
sosyaliser, ezen lkelerin (zellikle szde "byk" devletlerin)
sosyal-de-mokrat partilerinden, ezilen uluslarn, szcn politik
anlamyla kendi kaderlerini tayin hakkn, yani politik bamszlk hakkn
tanmalann ve bu hakk savunmalann istemelidirler. Byk bir ulusun ya
da smrgeleri olan bir ulusun sosyalistleri, eer [sayfa 30] bu hakk
savunmuyorsa ove-nisttir. Bu hakkn savunulmas hibir biimde kk
devletlerin kurulmasn zendirmek deildir; tersine, daha zgr,
korkudan uzak ve bu yzden daha geni ve daha evrensel byk
devletlerin ve devletler federasyonunun kurulmasn hazrlamaktr. Bu
byk devleer, ynlar iin daha yararl olduu gibi, ekonomik gelimeye de
daha elverilidir. Ezilen uluslarn sosyalistleri ise, hem ezen, hem
de ezilen aznlklann iilerin (rgenme dahil) tam bir birlii iin savam
vermelidir. Bir aznln tekinden yasalar yoluyla ayrlmas fikri (Bauer
ve Renner'in savunduklan szde "kltrde-ulusal zerklik") gerici bir
fikirdir. Emperyalizm, dnya uluslarnn bir avu "byk" devlete gitgide
daha fazla ezilmesi adr, bu yzden uluslarn kendi kaderlerini tayin
hakk tannmakszn, emperyalizme kar, uluslararas sosyalist devrim iin
savam vermek olanakszdr. "Baka ulus-lan ezen ulus zgr olamaz"
(Marks ve Engels). "Kendi" ulusunun baka uluslan ezmesine gz-yuman
bir proleter, sosyalist bir proleter olamaz, [sayfa 31] V. I. Lenin
Sosyalizm ve Sava 27 ikinci bolum rusya'da snflar ve partiler
BURJUVAZ VE SAVA Rus hkmeti, bir bakma, Avrupal meslektalarndan hi
de geri kalmamtr; onlar gibi "halkn" byk bir yalanla kandrmay
becermitir. Ynlara ovenlii bulatrmak, arlk hkmetinin "hakl" bir
sava
-
srdrd, yani "karde slavlar" hibir kar gzetmeden savunduu
izlenimini vermek iin, Rusya'da da kocaman, canavarca bir yalan ve
kurnazlk makinesi iletilmitir. Byk toprak sahipleri snf ile ticaret
ve sanayi burjuvazinin st katman, arlk hkmetinin askeri politikasn
cangnl-den desteklemitir. Bunlar, Trk ve Avusturya mirasnn
paylalmasndan byk maddi karlar ve ayncalklar ummaktadrlar. Bu s- 28
V. i. Lenin Sosyalizm ve Sava nflarn birok kongrelerinde [sayfa 32]
arlk ordulannn zaferi halinde ceplerine akacak krlar hesapland
bile. stelik gericiler, Roma-nov hanedannn devrilmesini ve Rusya'da
yeni bir devrimi geciktirecek tek eyin, arn zaferi ile bitecek bir
d sava olduunu pek iyi biliyorlar. Kent "orta" burjuvazisi ile
burjuva aydnlann ve serbest meslek sahibi kimselerin geni bir
katman, hi deilse savan banda, ovenizme saplanmt. Kadetler -Rus
liberal burjuvazisinin partisi-, btnyle ve kaytsz artsz arlk
hkmetini destekliyordu. D politika alannda kadetler, uzun sredir
bir hkmet partisiydi. arlk diplomasisinin, byk politik hilelerine
birok kez alet ettii panislavizm, kadetlerin resmi ideolojisi
olmutu. Rus liberalizmi, ulusal liberalizm biimine girerek yozlamt.
"Yurtseverlik"te Kara-Yzler ile yan ediyor, militarizme ve askeri
donanma kurulmasna seve seve oy veriyordu. Rus liberalizminin
kampnda ise, yetmilerde, Almanya'da "zgrlk a" liberalizmin,
yozlaarak, ulusal-liberal partiyi dourmas gibi bir durum vard. Rus
liberal burjuvazisi kesin olarak kar-devrim yolunu tutmutu. Bu
konudaki Rus Sosyal-Demokrat i Partisinin gr, tamamen dorulanmt.
Rus liberalizminin hl Rusya'daki devrimin devindirici gc olduu
yolundaki bizim oportnistlerin grn, yaam yerle bir etmiti. Ynetici
klik, burjuva basn, din adamlar vb. yoluyla, kyller arasnda ovence
bir duygunun yaratlmasn baarmt. Sava alanlarndan askerlerin dnmesi
ile kylerdeki bu durum, kuku yok ki, arlk monarisinin lehine
olmayacak biimde deiecektir. Kyllerle temasa gelen burjuva demokrat
partileri, ovence dalgalara kar koyamadlar. Devlet Dumasndaki
Trudovik partisi, sava harcamalan iin oy vermeyi reddetti, ama
liderleri Kerenski'nin azndan "yurtseverce" bir bildiriyle,
monarinin ekmeine ya srd. Narodniklerin btn legal yayn [sayfa 33]
organlan genellikle liberalleri izlediler. Burjuva demokrasisinin
sol-kanad bile -Uluslararas Sosyalist Broya bal, szde
Sosyalist-Devrimci Parti- kendisini bu akntya brakmt. Bu partinin
Uluslararas Sosyalist Brodaki temsilcisi Bay Rubanovi aktan aa
sosyal-ovenist olarak ortaya kt. Bu partinin delegeleri, Sosyalist
"Antant"n Londra Konferansnda ovenist karar tasans iin oy kulland
(teki yars ekimser kald). Sosyalist-devrimcile-rin illegal
yaynlarnda (Novosti V. i. Lenin 29 Sosyalizm ve Sava gazetesi;'121
ve tekilerde) ovenistler ege-men durumdayd. "Burjuva evrelerine
bal" devrimciler, yani ii snf ile ilgisi olmayan burjuva
devrimcileri, bu savata feci bir iflasa uradlar. Kropotkin, Burtsev
ve Rubanovi'in kara talihleri ok dikkate deer.
-
SINIFI VE SAVA Rusya'da hkmet ile burjuvazinin ovenizm mikrobunu
bulatrmadklar tek snf proletarya oldu. Savan balangcndaki
taknlklara ancak ii snfnn en geri unsurlan katld. Moskova'da Al-man
aleyhtan ayaklanmada iilerin oynad rol, epeyce abartlmtr.
Genellikle ve btnyle Rus ii snf, ovenizme kar bakl olduunu ortaya
koydu. Bu, lkedeki devrimci durum ve Rus proletaryasnn genel yaam
koullanyla aklanabilir. 1912-1914 yllar, Rusya'da yeni ve byk
devrimci alkalan-malann balangcna tanklk eder. Dnyann henz grmedii
lde byk bir grev hareketine yeniden tank olduk. 1913'teki devrimci
yn grevine katlanlarn says en az yarm milyondur. Bu rakam, 1914'te
iki milyonu at ve 1905 dzeyine yaklat. Savan ngnnde St.
Petersburg'da iler, ilk sokak arpmalarna kadar geldi dayand. Gizli
Rus Sosya-Demokrat ii Partisi, Enternasyonale kar devini tam olarak
yapt. Enternasyonalizmin [sayfa 34] bayra onun ellerinde dalgaland.
Partimiz, oportnist gruplarla ve unsurlarla uzun sre nce rgt olarak
ilikilerini kesmiti; ayaklar oportnizm ile ve, "ne pahasna olursa
olsun yasalarn dna kmama" balan ile bal deildi; bu durum devrimci
devini yerine getirmede ona yardmc oldu; tpk Bissolati'nin,
oportnist partisinden ayrlan talyan yoldalara yardmc olduu gibi.
lkemizdeki genel durum "sosyalist" oportnizmin ii yn-lan arasnda kk
salmasna elverili deildir. Rusya'da oportnizm ile reformiz-min her
trn aydnlar katman ile kk-burjuva vb. arasnda grebiliriz, ama
politik bakmdan etkin ii katmanlar arasnda, bu, nemsiz denecek
kadar azdr. lkemizde ayrcalkl ii ve masa memuru katman ok ince bir
katmandr; yasalara uyma fetiizmi burada yaratlamaz. Tasfiyeciler
(Akselrod, Potes-sov, erevanin, Maslov ve tekilerin ynetimindeki
oportnist par- 30 V. i. Lenin Sosyalizm ve Sava ti) savatan nce ii
ynlar arasnda ciddi bir destekten yoksundu. Drdnc Devlet Dumasna
yaplan seimler, tasfiyeciliin karsnda olan tam alt ii millet
vekilinin seilmesiyle sonuland. Pet-rograd'da ve Moskova'da legal
olarak baslan ii yaynlarnn dalm ve bu yaynlar iin toplanan paralar,
snf bilincine varm iilerin bete-drdnn oportnizm ve tasfiyecilie kar
olduunu yadsnmayacak bir biimde tantlamtr. Savan bandan beri arlk
hkmeti, bizim gizli Rus Sos-yal-Demokrat i Partisinin yesi olan
binlerce vasfl iiyi tutuklad ve srgne gnderdi. Bu durum, lkede
skynetimin ilan, gazetelerimiz zerindeki bask ve benzeri nedenlerle
birlikte, hareketi geriletti. Ama gene de partimiz, gizli devrimci
faaliyetini srdrmektedir. Petrograd Parti Komitesi, gizli bir
gazeteyi, Proletarski Go/os'u'131 yaynlamaktadr. Yabanc bir lkede
yaynlanan Merkez Organ Sosyal-Demokrat'm makaleleri Petrograd'da
tekrar baslyor ve [sayfa 35] teki kentlere gnderiliyor. Bildiriler
gizlice baslyor ve asker klalarna bile
-
sokulabiliyor. Kent dnda gzden rak yerlerde gizli ii toplantlar
yaplyor. Son gnlerde Petrograd'da metal iilerinin byk bir grevi
balad. Bu grevlerle ilgili olarak Petrograd Parti Komitemiz iilere
birka ar yaynlamtr. DEVLET DUMASINDA RUS SOSYAL-DEMOKRAT GRUBU VE
SAVA 1913'te, Devlet Dumasndaki sosyal-demokrat milletvekilleri
arasnda bir blnme oldu. Bir yanda, heydze'nin ba ektii oportnizmi
destekleyen yedi kii vard. Bunlar, ii says ancak 214.000'e ulaan ve
proleter olmayan yedi eyaletten seilmilerdi. te yanda, ii says
1.008.000 olan Rus sanayi merkezlerinde hepsi de ii semenler
tarafndan seilen alt milletvekili vard. Blnmenin ana nedeni,
devrimci marksizm taktii mi, yoksa oportnist reform taktii mi?
sorunuydu. Uygulamada, anlamazlk, parlamento dnda ynlar arasndaki
alma alannda kendini gstermiti. Rusya'da, eer bu ii yapanlar
devrimci bir zemin zerinde kalmak istiyorsa, iin gizli yaplmas
gerekiyordu. heyd-ze grubu, illegal almay reddeden tasfiyecilerin
sadk bir mttefiki idi ve bunlar iilerle yaptklar konumalarda ve
mitinglerde savunuyordu. Bu yzden de blnme oldu. Alt milletvekili
Rus V. i. Lenin 31 Sosyalizm ve Sava Sosyal-Demokrat i Grubunu
kurdular. Bir yllk alma, Rus iilerinin byk bir ounluunun bu grubu
desteklediini yadsnmaz biimde tantlad. Savan balangcnda, iki grubun
tutumu arasndaki aynm, apak ortaya kt. heydze grubu kendini
parlamento almalarna verdi. Sava harcamalan iin oy vermedi; eer
verseydi, iiler arasnda kendisine kar byk bir fkenin doacan
biliyordu. (Rusya'da, kk-burjuva Tru-doviklerin bile sava
harcamalan lehine oy kullanmadklann [sayfa 36] grdk.) Ama bu grup,
sosyal-ove-nizme kar azn ap da tek sz sylemedi. Partimizin
politikasn benimseyen Rus Sosyal-Demokrat i Grubu ise byle hareket
etmedi. Savaa kar protestoyu ii snfnn derinliklerine kadar yayd;
Rus proletarya ynlar arasnda anti-emperyalist propaganday ynetti.
iler arasnda byk bir sempatiyle karlanan bu tutum, hkmeti ylesine
korkuttu ki, hkmet, kendi yasalarn ayaklar altna alarak,
milletvekili arkadalarmz tutuklamak ve Sibirya 'ya srgne gndermek
zorunda kald. Yoldalarmzn tutuklandn bildiren ilk resmi bildiride
arlk hkmeti yle diyordu: "almalannn amac, gizli bildiriler ve szl
propagandalar yoluyla ynlan sava aleyhine tahrik ederek Rusya'nn
askeri gcn sarsmak olan sosyal-demokrat kurulularn baz yelerinin
tutumu, bu bakmdan bakalarndan tamamen farklyd." Vandervelde'nin,
arla kar savamn geici olarak durdurulmas konusundaki nl arsna -ann
Belika elisi Prens Kudaev'in yeni aklamalarndan, Vandervelde'nin bu
ary tek bana deil, arn ad geen elisiyle birlikte kaleme ald
anlalmtr-, yalnz bizim partimiz, Merkez Komitesi aracl ile olumsuz
yant vermitir. Tasfiyecilerin
-
ynetildii merkez, Vandervelde ile anlam ve "almalannda savaa kar
kmayacan" basnda resmen aklamtr. arlk hkmetinin milletvekili
yoldalarmza kar balca sulamas, Vandervelde'ye verilen bu olumsuz
yan iiler arasnda yaymak olmutur. Mahkemede arlk savcs Bay
Nenarokomov, yoldalanmza, Alman ve Fransz sosyalistlerini rnek
olarak gstermitir. "Alman sosyal-demokratlar" demitir savc "sava
harcamalar lehinde oy kullanmlar ve hkmetin [sayfa 37] dostu
olduklarn tantlamlardr. 32 V. i. Lenin Sosyalizm ve Sava te Alman
sosyal-demokratlar byle hareket ettiler, ama Rus
sos-yal-demokrasisinin valyeleri byle davranmadlar. ... Belika ve
Fransa sosyalistleri teki snflarla kavgay, parti ekimelerini hep
birlikte unutmular ve bayrak evresinde birlemekte
duraksama-mlardr.". Ama savc, Rus Sosyal-Demokrat i Partisi
yelerinin, Parti Merkez Komitesinin emrini yerine getirerek, bu
ekilde hareket etmediini de szlerine eklemitir. Mahkemede,
partimizin proleter ynlan arasnda yrtt youn ve gizli, sava kart
almalarnn etkileyici bir manzaras gzler nne serilmitir. urasn
sylemeye gerek yoktur ki, arlk mahkemesi, yoldalarmzn bu alanda
giritikleri faaliyetlerin hepsini de "ortaya" karamamtr; ama ortaya
kanlanlar bile birka ay iinde nelerin yaplabildiini gstermeye
yetmitir. Grup ve komitelerimizin savaa kar ve uluslararas
taktikler kullanlmas iin yaynlad gizli bildiriler mahkemede akland.
Btn Rusya'daki snf bilinci olan iilerden RSDP [Rus Sosyal-Demokrat
i Partisi] yelerine gizli balar uzanm ve parti yeleri, sava,
marksizm asndan deerlendirmede iilere yardm etmek iin ellerinden
gelen her eyi yapmlardr. Harkov eyaleti ii milletvekili Muranov
yolda mahkemede yle demitir: "Halkn beni Devlet Dumasna, meclisin
koltuklann andraym diye gndermediine inandmdan, ii snfnn duygularn
renmek iin lkeyi dolatm." Muranov, mahkemede, partimizin gizli
ajitatrlk grevini yklendiini, Urallar'da, Verkneysetski iyerlerinde
ve baka yerlerde, ii komitelerini rgtlediini kabul etmitir.
Mahkeme, savan kmas zerine RSDP yelerinin propaganda amacyla hemen
hemen btn Rusya'y dolatklarn, Muranov'un, Petrovski'nin, Babayev'in
ve dierlerinin [sayfa 38] sava aleyhinde kararlarn kabul edildii
birok ii toplantlann dzenlediklerini gstermitir. arlk hkmeti
yarglananlan idam etmekle tehdit ediyordu. Bu yzden, yarglamada btn
yeler Muranov yolda gibi cesur davranmadlar. Bunlar, arlk savcsnn
kendilerini mahkum ettirmesini gletirmek istiyorlard. Rus
sosyal-o-venleri, imdi, u sorunun zn gzden karmak iin bu olay adice
istismar ediyorlar: ii snfna ne tr bir parlamentarizm gerekli?
Parlamentarizmi, Sdekum ile Heine, Sembat ile Vaillant, V. i. Lenin
33 Sosyalizm ve Sava
-
Bissolati ile Mussolini, heydze ile Plehanov da tanyor. Dumann
RSDP grubunu oluturan yoldalar da tanyorlar; ovenistlerle ba-lann
kopartan Bulgar ve talyan yoldalar da. eit eit parlamen-tarizm var.
Bazlan parlamento krssn, kendi hkmetinin gzne girmek iin ya da en
azndan heydze grubunun yapt gibi, her trl sorumluluktan kurtulmak
iin kullanyorlar. Dierleri ise, parlamentarizmi, sonuna kadar
devrimci kalmak, en zor koullar altnda bile sosyalist ve
enternasyonalist olarak grevlerini yerine getirmek iin kullanr.
Parlamento almalar, bazlanna bakan koltuu salar, bazlarn ise
hapishaneye, srgne, krek cezasn ekmeye gnderir. Kimileri
burjuvaziye, kimileri proletaryaya hizmet eder. Kimisi
sosyal-emperyalisttir, kimisi devrimci marksist. [sayfa 39] 34 V.
I. Lenin Sosyalizm ve Sava NC BLM ENTERNASYONALN YENDEN KURULMASI
ENTERNASYONAL yeniden nasl kurulabilir? Ama, her eyden nce,
Enternasyonalin yeniden kurulmasnn nasl olmamas gerektii zerine
birka sz. SOSYAL-OVENLERN VE "MERKEZ"N YNTEM Btn lkelerin
sosyal-ovenleri hepsi de byk "entemas-yonalisttir"! Savan hemen
bandan beri enternasyonalin durmadan tasasn ekmilerdir! Bir yandan
bize, enternasyonalin k zerine olan szlerin "abartlm" olduunu
sylemilerdir. Aslnda ortada nemli bir durum olmadn sylemilerdir.
Kautsky'ye baknz: diyor ki, enternasyonal, "bar zamannn bir
aracdr"; bu aracn [sayfa 40] sava dneminde biraz arza gstermesi
doaldr. te yandan btn lkelerin sosyal-ovenleri bugnk kmazdan V. i.
Lenin 35 Sosyalizm ve Sava kurtulmak iin pek basit ve neredeyse
uluslararas bir yol bulmulardr. Bulduklan are hi de aprak deil;
yaplacak tek ey savan bitmesini beklemek; sava bitene kadar her
lkenin sosyalisti "kendi" "anayurdunu" savunmal ve "kendi" hkmetini
desteklemelidir; sava bitince hepsi birbirini "affetmeli", herkesin
hakl olduu kabul edilmeli; banta karde gibi yaanz, savata ise -u ya
da bu karar gereince- Alman iilerini Fransz kardelerinin, Fransz
iilerini Alman kardelerinin zerine saldrtrz. Bu konuda, Kautsky de,
Plehanov da, Vctor Adler de, Hei-ne de ayn dncede. Vctor Adler yle
yazyor: "Bu g zamanlan atlatnca ilk yapacamz ey , birbirimizin
gzndeki mertei baa kakmaktan saknmak olacaktr." Kautsky de diyor
ki, "Enternasyonalin kaderi zerinde hi bir lkenin ciddi sosyalisti,
kayg verici bir ey sylememitir". Plehanov da yle der: "Masumlarn
kanna bulanm" (Alman sosyal-demokratla-rnn) "ellerini skmak pek
canskc". Ama hemen ardndan bir "af ilann" neriyor: "burada" diye
yazyor, "kalbin sesini kafann sesine baml tutmak ok yerinde olur.
Byk dava adna, enternasyonal, gecikmi bile olsa pimanlklar dikkate
almaldr". Heine, Sozialistische Monatshef-te'de Vandervelde'nin
davrann "cesurca ve arbal" olarak niteliyor ve onu, Alman sollarna
rnek gsteriyor.
-
Ksacas, sava sona erince Kautsky ile Plehanov, Vander-velde ile
Adler'den kurulu bir komisyon atanacak ve karlkl balama havas iinde
"oybirlii" ile bir karar hazrlanacak. Anlamazln zeri bir gzel
rtlecek. Olup biteni anlamalan iin iilere yardm edilecek yerde, kat
zerinde kalan bir "birlik" numaras ile iiler kandnlacak. Btn
lkelerin sosyal-ovenleri ile ikiyzllerinin [sayfa 4i] biraraya
gelmesine, Enternasyonalin yeniden kurulmas denilecek. Byle bir
"yeniden kurulma"nn ok byk bir tehlike olduu gereini kendi
kendimizden saklamamalyz. Btn lkelerdeki sosyal-ovenler bununla
ilgileniyor. i ynlannn sosyalizm mi yoksa [oven] milliyetilik mi?
sorununu kendi kendilerine zmlemeye almalann da istemiyorlar. Hepsi
de birbirlerinin gnahn rtmek abas iinde. Hibiri, ikiyzl
"enternasyonalin" o nl virtz Kautsky'nin nerisinden baka bir neri
getirme yeteneine sahip deildi. Ne var ki, bu tehlike pek az
biliniyor. Sava kal bir yl ol- 36 V. i. Lenin Sosyalizm ve Sava duu
halde, uluslararas balarn yeniden kurulmas iin bir dizi giriimler
oldu. Genelkurmaylar ile "kendi" anayurtlannn burjuvazisine yardm
amacyla akszl ovenlerin biraraya geldii Londra ve Viyana
konferanslannn burada szn bile etmiyoruz. Bizim demek istediimiz,
Lugano1141 ve Kopenhang1151 toplantlanyla, Uluslararas Kadnlar
Konferans1161 ve Uluslararas Genlik Konferansdr.1171 Bu
konferanslar en iyi niyetlerle yapld, ama hibirisi de bu tehlikeyi
gremedi. Enternasyonalistler iin bir cephe hatt izmediler. Hibiri,
proletaryaya, enternasyonalin sosyal-ovenlerin yntemleriyle
canlandnlmasnn getirecei tehlikeleri anlatmad. Olsa olsa,
sosyal-ovenlere kar bu savam verilmeksizin sosyalizm davasnn
kazanlamayaca iilere anlatlmakszn, eski karar-lann yinelenmesiyle
yetinildi. Yani yerlerinde saydlar. MUHALEFETN DURUMU Btn
enternasyonalistleri en ok ilgilendiren eyin Alman sosyal-demokrat
muhalefet iindeki durum olduu konusunda hibir kukuya yer yoktur.
Eskiden II. Enternasyonalin en gl ve nde gelen partisi olan legal
Alman Sosyal-Demokrat Partisi, uluslararas ii rgtne en ar [sayfa
42] darbeyi vurdu. Ne var ki, en gl muhalefet de gene Alman
sosyal-demokrasisi iinde. Btn Avrupa'nn byk partileri iinde,
sosyalizme sadk kalan yoldalann protesto seslerini ilk ykseltenler
bu partidendi. Lichstrahlen ve Die Internationale dergilerini
sevinle okuyoruz. "Asl Dman imizde" gibi gizlice baslm bildirilerin
Almanya'ya datldn da daha byk bir sevinle rendik. Btn bunlar,
sosyalizm ruhunun Alman iileri arasnda hl canl olduunu, Almanya'da
hl devrimci marksizmi yceltmeye yetenekli kimselerin bulunduunu
gsteriyor. Sosyalist hareketlerdeki bugnk blnme en arpc biimde
Alman sosyal-demokrasisinde oldu. Burada belirli biimde birbirinden
farkl eilim var: oportnist-ovenler, bunlar Almanya'da dtkleri
bayalk ve dneklik dzeyine hibir yerde dmediler; kautskici "merkez",
bunlar
-
oportnistlere hizmetkarlk etmekten baka bir rol oynamaya
yetenekli olmadklann gsterdiler; ve sol -Almanya'daki biricik
sosyal-demokratlar. Elbette bizi burada en ok ilgilendiren Alman
solu iindeki V. i. Lenin 37 Sosyalizm ve Sava iilerin durumudur.
Bunlarn iinde, biz, btn entemasyonalist unsurlann umudu olan
yoldalarmz gryoruz. ler burada ne durumda? Alman solunun henz bir
mayalanma durumunda olduunu, ilerde yeniden gruplamalar olacan,
ilerinde az ya da ok kararl unsurlara raslandn yazan Die
Internationale tamamen hakl. Rus enternasyonalistleri, yoldalarmz
Alman sollannn iilerine karmay akllanndan bile geirmezler. Zaman ve
yer koullarn gznnde bulundurarak savam yntemlerini kararlatrmada
tam bir yetenekleri olduunu biliyoruz. Biz, yalnzca, durumlar
zerine dncelerimizi aka sylemeyi bir dev sayyoruz. Kautskici
"merkez"in, marksizme akszl [sayfa 43] sosyal-ovenlerden daha
zararl olduunu syleyen Die Internationale dergisindeki bayaznn
yazarnn tamamen hakl olduuna inanyoruz. u anda, anlamazlklan
gizleyen ve iilere marksizm elbisesi iinde kautskicilii reterek
onlan uyutan herkes, sorunu aka ortaya koyan ve iileri sorunu
kavramaya zorlayan Sdekum ile Heine'den daha zararldr. Kautsky ile
Haase'nin, son gnlerde "resmi makamlara" itirazlarda bulunmas
kimseyi artmamal. Bunlarla Scheidemann'lar arasndaki anlamazlk,
ilkeler zerinde deildir. Birinci grup, Hin-denburg ile
Mac-kensen'in zaferine imdiden inanyor ve toprak ilhaklarna kar
kmak gibi lks bir hevesi tatmak istiyorlar. kinciler ise,
Hindenburg ile Macken-sen'in henz zaferi kazanmadna inandklanndan
'"iin sonunu beklemeyi" gerekli gryorlar. Kautskicilerin "resmi
makamlara" kar bu kayk dvne girimelerinin nedeni, savatan sonra asl
anlamazlk konusunu iilerin gznden karmak, szde "solcu" bir anlayla
yazlm binbir iirme kararla (II. Enternasyonalin diplomatlar, allah
iin, byle karar tasanlan hazrlamakta pek de ustadrlar) sorunu rtbas
etmektir. "Resmi makamlara" kar giritikleri gerek savamlarnda,
Almanya'daki muhalefetin, kautskicilerin bu sama-sapan
muhalefetlerinden bile yararlanmalann anlayla karlamak gerekir. Ama
gene de her entemasyonalist iin denek ta, yeni-kautskicilie kar
dmanlk olmaldr. Ancak kautskicilie kar savam ver- 38 V. i. Lenin
Sosyalizm ve Sava enler ile, liderlerinin sahte bir dnnden sonra
bile "merkez"in aslnda ovenlerin ve oportnistlerin mttefiki
olduklann anlayanlar gerek birer enternasyonalisttir.
Enternasyonaldeki sallantda olan unsurlara kar taknacamz tutumun
byk bir nemi vardr. Bu unsurlar, yani pasifist eilimli
sosyalistler, hem yansz lkelerde, [sayfa 44] hem savaan lkelerin
bazlarnda (rnein, ngiltere'de Bamsz i Partisi gibi)1181
bulunmaktadr. Bu unsurlar, bizim yoldalarmz olabilir.
Sosyal-ovenlere kar savamda bunlarla
-
yaknlamamz gerekir. Ama urasn da unutmamak gerekir ki, bunlar
ancak yoldalarmzda -ve enternasyonalin yeniden kurulmas gibi
bellibal ve temel sorunlarda bunlar bizden yana deil, bize kar
olacaklar, Kautsky, Schei-demann, Vandervelde ve Sembat ile
birlikte yryeceklerdir. Eer bu sallantl pasifstlerin tutsa olmak
istemiyorsak, uluslararas konferanslarda programlanmz bunlann kabul
edebilecei eylerle snrlandrmamalyz. rnein, Bern'deki Uluslararas
Kadnlar Konferansnda byle oldu. Clara Zetkin yoldan grlerini
destekleyen Alman temsilcileri, aslnda "merkez"in tutumunu savunmu
oldular. Kadnlar Konferans, yalnzca, Troelstra'nn liderliindeki
oportnist Hollanda partisinin delegeleri ile Londra'da yaplan
"Antant" ovenleri konferansnda Vandervelde'nin karar tasarlarna oy
veren (bu olay unutmamamz gerekir) Bamsz i Partisinin delegeleri
iin kabul edilebilir eyleri sylemekle yetindi. Bamsz i Partisinin
sava srasnda ngiliz hkmetine kar verdii cesur savam iin bu partiye
kar duyduumuz saygy belirtmek isteriz. Ama bu parti, marksist
tutumu benimsemedi. Gene de biz, bugnk harekette sosyal-demokrat
muhalefetin ilk grevinin, devrimci marksizmin ilkelerini yceltmek,
iilere emperyalist savaa ne gzle baktmz kesinlikle anlatmak,
devrimci yn hareketleri iin sloganlar ortaya atmak, yani ksacas
emperyalist sava dnemini bir i savan balangc dnemi, durumuna
getirmek olduuna inanyoruz. Ne olursa olsun birok lkede devrimci
sosyal-demokrat unsurlar vardr. Almanya'da, Rusya'da,
skandinavya'da (Hgland yoldan temsil ettii etkili bir grup), [sayfa
45] Balkanlarda (Bulgaristan'da "Tesniyaki"'191 Partisi), talya'da,
ngiltere'de (ngiliz Sosyalist Partinin bir kesimi),'201 Fransa'da
(Vaillant, enternasyonalist- V. i. Lenin 39 Sosyalizm ve Sava
lerden protesto mektuplar aldn l'Hu-manite'de kendisi itiraf etti,
ama bunlardan hibirini btnyle yaynlamad), Hollanda'da
(Tri-bunistler)1211 sosyal-demokrat unsurlar vardr. Balangta saylan
ne kadar az olsa da, marksist unsurlan birletirmek, btn lkelerin
iilerini ovenlerle balann kopartmaya ve bunlan marksiz-min bayra
altna toplanmaya armak, gnn devleridir. imdiye kadar, szde "eylem"
programlar ile toplanan konferanslar aa yukan yalnzca pasifzmin
programnn ilan ile sonuland. Marksizm, pasifzm demek deildir. Savan
hzla sonulanmas iin savam, kuku yok ki gereklidir, ama "bar" istei
ancak devrimci bir savam ans ile proleterce bir z kazanr. Devrimler
birbirini izlemezse, szde demokratik bir ban, bir kk-burjuva
topyasdr. Gerek bir eylem program, ancak ynlara olup bitenleri
olduu gibi ve aka anlatan; emperyalizmin ne olduunu ve onunla savam
yollarn gsteren; oportnizmin II. Enternasyonali ykan ey olduunu
herkese ilan eden ve iileri oportnistler olmadan ve oportnistlere
karn marksist bir enternasyonali kurmaya aran marksist bir
programdr. Kendimize ve mark-sizme gvenimizi gsteren, oportnizme
kar bir lm-kalm sava verdiimizi ilan eden byle bir program,
eninde-sonunda bize gerek proletarya ynlarnn gven ve sevgisini
kazandrabilir.
-
RUS-SOSYAL-DEMOKRAT PARTS VE III. ENTERNASYONAL Rus
Sosyal-Demokrat i Partisi, oportnist kanadndan ay-rlal ok oldu. Rus
oportnistleri stelik imdi bir de ovenist oldular. Bu durum,
bunlarla aynlmamzn [sayfa 46] sosyalizmin yaran iin gerekli olduu
inancmz kuvvetlendirdi. Sosyal-demokratlar ile sos-yal-ovenler
arasndaki bugnk anlamazlklarn, sosyal-demokrat-lann anaristlerden
aynldklar zaman aralarndaki anlamazlktan daha az olmadna inanyoruz.
Monitr adnda bir oportnist, Pren-sische Jahrbucher'de, bugnk
birliin oportnistler ile burjuvazinin yararna olduunu, nk solu,
ovenistlere boyun emeye zorlayarak iilerin anlamazln temeline
inmelerini ve kendi gerek ii partilerini, yani gerek bir sosyalist
partiyi kurmalarn engellediini sylerken tamamen haklyd. Bugnk
koullar altnda, oportnistler ile ovenistlerden ayrlmann bir
devrimcinin balca 40 V. i. Lenin Sosyalizm ve Sava grevi olduuna
inanyoruz. Bu, tpk san sendikalardan, Yahudi dman ve liberal ii
sendikalanndan ayrlmamz kadar gereklidir. Bylece, geri kalm iileri
daha abuk aydnlatmak ve bunlar sosyal-demokrat partilerin saflanna
ekmek mmkn olacaktr. Bizce, III. Enternasyonalin byle devrimci bir
temel zerine kurulmas gerekir. Partimiz iin, acaba sosyal-ovenlerle
aynlma-mz kanlmaz m, diye bir sorun yoktur. Partimizin karlat tek
sorun, bunun en yakn gelecekte ve uluslararas bir lekte nasl
gerekletirilebilecei sorunudur. Uluslararas marksist bir rgtn
kurulabilmesi iin her lkenin kendi bamsz marksist partilerini
kurmas gerei aka ortadadr. En eski ve en gl ii hareketinin yurdu
olan Almanya, bu bakmdan pek nemlidir. Yakn gelecek, yeni bir
marksist enternasyonalin kurulmas iin koullarn olgunlap olgunlamadn
gsterecektir. Eer koullar elverili ise, partimiz, oportnizm ve
ovenizmden arnm bir nc enternasyonale sevinle katlacaktr. Deilse,
bu arnma ileminin tamamlanmasndan nce u ya da bu uzunlukta bir
evrim dneminin gerei ortaya kacaktr. Bu durumda partimiz, eski
enternasyonal [sayfa 47] iinde tam bir muhalefeti srdrecek ve bu,
eitli lkelerde devrimci marksizm temeline dayanan uluslararas bir
emekiler birlii kurulana kadar srecektir. Gelecek bir- ka yl iinde
uluslararas alanda ne gibi gelimeler olabileceini kestiremeyiz ama,
uras bizim iin kesindir ki, partimiz lkemizde, proletaryamz arasnda
yukarda belirtilen ynde yorulmadan alacak ve btn gnlk eylemleriyle
marksist enternasyonalin Rusya kesimini kuracaktr. imdi Rusya'da
da, sadk sosyal-ovenler ve "merkez" grup-lan eksik deil; bunlar bir
marksist enternasyonalin kurulmasna kar savam vereceklerdir.
Plehanov'un temelde Sdekum ile ayn fikirde olduunu ve ona elini
uzattn biliyoruz. Akselrod'un ynettii szde "rgtlenme Komitesi"nin
Rusya'da kautskicilii yaydn da biliyoruz. i snfnn birlii perdesi
ardnda, bu kimseler oportnistler ile ve bunlar araclyla da
burjuvazi ile birlii savunuyorlar. Gene de, bugnk Rus ii hareketi
hakkndaki bilgimiz, bize, Rusya'da snf bilincine ulam
proletaryann
-
imdiye kadar olduu gibi, bizim partimizde kalaca inancn veriyor,
[sayfa 48] V. I. Lenin 41 Sosyalizm ve Sava DRDNC BOLUM BLNMENN
TARH VE RUSYA'DA SOSYAL-DEMOKRASNN BUGNK DURUMU RUS Sosyal-Demokrat
i Partisinin savala ilgili olarak izledii ve yukarda anlatlan
taktik, Rusya'da sosyal-demokrasinin otuz yllk gelimesinin kanlmaz
bir sonucuydu. Partimizin tarihinin derinliklerine inilmeksizin, ne
bu taktiklerin, ne de sosyal-demokrasinin lkemizdeki bugnk
durumunun doru olarak anlalmas mmkndr. te bu nedenle, okurlara
partimizin tarihindeki belli bal noktalan anmsatmak zorunluluunu
duyuyoruz. deolojik bir eilim olarak sosyal-demokrasi, Rusya'da
uyguland biimiyle, sosyal-demokratik grlerin ilk kez Emein Kurtuluu
Grubu tarafndan yurtdndan sistematik olarak ilenmesi ile 1883'te
dodu. 20. yzyln [sayfa 49] balarna kadar sosyal-demokrasi, Rusya'da
ii snf hareketiyle hibir balants olmayan ideolojik bir eilim olarak
kald. Yzyln balarnda toplumsal hareketlerin hzlanmas, iiler arasnda
huzursuzluk ve grevler, sos- 42 V. i. Lenin Sosyalizm ve Sava
yal-demokrasiyi, ii snfnn (hem ekonomik, hem politik) savam ile sk
skya bal, etkin bir politik g durumuna getirdi. te tam bu andan
balayarak, sosyal-demokraside, "ekonomistler" ile "isk-raclar"
biiminde bir blnme balad. "EKONOMSTLER" VE ESK SKRA (1894-1903)
"Ekonomizm", Rus sosyal-demokrasisinde oportnist bir eilimdi.
Hareketin politik gr u ilkede zetieniyordu: "iler iin ekonomik
savam; liberaller iin politik savam." Ekonomizmin bellibal teorik
dayana, devrimci ruhundan tamamen synlm ve liberal burjuvazinin
gereklerine uyarlanm bir tr "marksizmi" kabullenen, szde "legal
marksizm" ya da "struvecilik" idi. Rusya'da ii ynlarnn geriliini ne
srerek ve "ynlara ayak uydurma" bahanesine snarak ekonomistier,
kendilerine bamsz hedefler izmeksizin ya da hibir devrimci grev
yklenmeksizin, ii hareketinin grev ve amacn ekonomik savam ve
liberalizmin politik olarak desteklenmesi olarak gryorlard. Eski
skra (1900-1903), devrimci sosyal-demokrasinin ilkeleri adna,
ekonomizme kar baanyla savam verdi. Snf bilincine ulam proletaryann
btn sekin kiileri Iskra'nm yann tuttu. Devrimden nceki yllarda
sosyal-demokrasi, en tutarl ve en dn vermeyen program savundu. 1905
devrimi srasndaki snf savam da, yn halindeki eylemde bu programn
doruluunu tantlad. "Ekonomistler" kendilerini ynlarn geriliine
uydurdular. skra ise, ynlar ileri doru yneltmeye yetenekli [sayfa
50] ii nclerini eitti. Sosyal-ovenlerin bugnk iddialan (ynlara ayak
uydurma gerei, emperyalizmin ilericilii,
-
devrimcilerin "hayalcilii" gibi), hepsi de ekonomistierce ne
srld. Marksizmin, struvecilik biimindeki oportniste tahrifini, Rus
sosyal-demokrasisi yirmi yl nce tanm oldu. MENEVKLER VE BOLEVKLER
(1903-1908) Burjuva demokratik devrim dnemi, sosyal-demokrasi
eilimleri arasnda daha nceki savamn devam olan yeni bir sa- V. i.
Lenin 43 Sosyalizm ve Sava vam dourdu. "Ekonomizm", "menevizm"e
dnt. Eski Isk-ra'nn devrimci taktikleri savunmas, "bolevizm"i
dourdu. Frtnal 1905-1907 yllannda menevizm, liberal burjuvazinin
destekledii oportnist bir eilimdi ve liberal burjuvazi eilimlerini
ii snf hareketine tad. z: ii snf savamn liberalizme uygun duruma
getirmekti. Bolevizm ise, tersine, liberalizmin uyuturmasna ve
ihanetine karn, sosyal-demokrat iileri, demokrat kyl katmanlarn
devrimci savama katma amacna yneltti. Meneviklerin kendilerinin de
ou zaman kabul ettikleri gibi, ii ynlar, devrim srasnda, btn byk
eylemlerde, bol-eviklerle birlikte yrd. 1905 Devrimi, dnsz devrimci
sosyal-demokrat taktikleri dorulad, glendirdi, derinletirdi ve
elikletirdi. Snflann ve partilerin ak eylemleri, sosyal-demokrat
oportnizm ("menevizm") ile liberalizm arasndaki ba tekrar tekrar
gzler nne serdi. MARKSZM VE TASFYECLK (1908-1914) Kar-devrim dnemi,
tekrar , oportnizm sorunu ile sosyal-demokrasinin devrimci
taktiklerini bsbtn yeni bir [sayfas] biimde gnn sorunu durumuna
getirdi. Menevizmin ana gvdesi, en iyi temsilcilerinin birounun
itirazlanna aldrmakszn tasfiyecilik eilimini dourmu; gizli rgt ve
eylem braklm, "yeralt" almalan, cumhuriyet gibi sloganlar kmsenmi
vb.. Legal dergi Naa Zarya'nm yazarlanndan bazlar (Bay Potressov,
erevanin vb.) eski sosyal-demokrat partiden bamsz bir grup kurarak,
Rus liberal burjuvazisini, Rus iilerinin devrimci savam alkanlklann
kaybettirme abalannda binbir yoldan desteklemi, kkrtm ve
beslemitir. Bu oportnistler grubu, RSDP'nin 1912 Ocak
Konferansnda1231 partiden atld, ama yurtdndaki irili ufakl birok
grubun iddetle kar koymalanna karn, bir parti kurdular. ki yldan
fazla bir sre (1912'den balayarak 1914 ortalarna kadar) iki
sosyal-demokrat parti arasnda inat bir savam srd gitti: Ocak
1912'de seilen Merkez Komitesi ile Ocak Konferansn tanmayan ve Naa
Zarya grubu ile ibirliini srdrerek partiyi farkl bir temel zerinde
yeniden kurmak isteyen rgtlenme Komitesi arasndaki sa- 44 V. I.
Lenin Sosyalizm ve Sava vam devam etti. Gnlk iki ii gazetesi
(Pravda ile Lum] ve onu izleyenler) ve Drdnc Devlet Dumasndaki iki
sosyal-demokrat grup (pravdaclann ya da marksistlerin grubu ile
heydze'nin ba ektii tasfiyeci "Sosyal-Demokrat Grubu") arasnda da
gene amansz savam srp gidiyordu.
-
Partinin devrimci ilkelerine bal kalan, (zellikle 1912
ilkyazndan sonra) ii snf hareketindeki yeni ve huzursuz
dalgalan-malan destekleyen, legal ve illegal rgtlerle basn ve
propaganday birarada yrten pravdaclar, evresinde snf bilincine ulam
ii ynlannn byk bir ounluunu toplad halde, tasfiyeciler -politik bir
g olarak Naa Zarya grubu aracl ile alyorlard-yalnzca liberal
burjuva unsurlann desteine dayanyorlard. i gruplannn, iki partinin
gazetelerine yapt ak [sayfa 52] para yardmlan (bu yardm, o sralarda
sosyal-demokrat partisi ye dentisinin Rusya koullarna uydurulmu,
yasalara uygun ve herkes tarafndan serbeste denetimi olanakl deme
biimiydi) prav-daclarn (marksistlerin) proleterce kuvvet ve etki
kaynaklarn, ve tasfiyecilerin (ve onlarn rgtienme Komitelerinin)
burjuva-libe-ral kaynaklarn apak gsterir. Marksizm ve
Tasfiyecilikla] kitabnda btnyle ve Alman sosyal-demokrat gazetesi
Leipziger Volkszeitun'un'261 21 Temmuz 1914 tarihli saysnda
ksaltlarak verilen bu yardmlardan baz rakamlan buraya alyoruz. St.
Petersburg'un gazetelerine marksist (pravdac) ve tasfiyeci gnlk
gazetelerine 1 Ocak ile 13 Mays 1914 tarihleri arasnda yaplan para
yardmlarnn says ve miktar: Gruplar Pravdaclar Tasfiyeciler Yardm
Says Miktar (Ruble) Yardm Miktar Says (Ruble) i gruplarndan 2.873
18.934 671 5.296 ii olmayan gruplardan 713 2.650 453 6.760 Grld
gibi, 1914'te,. partimiz, Rusya'daki snf bilincine ulam iilerin
bete-drdn devrimci sosyal-demokrat taktikler evresinde birletirmi
bulunmaktadr. 1913 ylnda, pravdaclar 2.181, tasfiyeciler 661 ii
grubundan yardm aldlar. 1 Ocak 1913'te 13 Mays 1914'e kadar olan
rakamlar yle olacakr: ii gruplarndan 5.054 adet yardm pravdaclar
(yani bizim parti) iin, 1.332 adet yardm (yani %20,8) tasfiyeciler
iin. [sayfa 53] V. I. Lenin Sosyalizm ve Sava 45 MARKSZM VE
SOSYAL-OVENZM (1914-1915) 1914-1915 byk Avrupa sava, hem Avrupal,
hem de Rus sosyal-demokratlara, dnya lsnde bir bunalm karsnda
izledikleri taktikleri snama olanan verdi. Bugnk savan gerici,
yamac ve kleci nitelii, teki hkmetlere bakla, arlk iin daha gze
batcdr. Byle olduu halde, tasfiyecilerin ounluu (liberal ilikileri
yznden, Rusya'da bizim dmzda ciddi etkisi olan tek grup)
sosyal-ovenizme saptlar! Olduka uzun bir sre yasalar iinde almann
tekelinden yararlanan bu Naa Zarya grubu, ynlar arasnda, "savaa kar
direnmeme", l (imdi drtl) antantn zaferi iin, ve Alman
emperyalizmini "pek eytanca gnahlar" ilemekle sulayan vb.
propagandalar yaptlar. 1903'ten beri politik belkemiinden
yoksunluunu tekrar tekrar ortaya koyan ve ou zaman oportnistlerin
saflanna kalan Plehanov, bu tutumu daha da ak bir biimde taknd ve
bu hareketi yznden, Rusya'daki burjuva basn tarafndan pek vld.
Plehanov, arln hakl bir sava verdiini ilan
-
edecek, talya'daki hkmet gazetelerine talya'y savaa girmeye
zendirici demeler verecek kadar kld. Bylece, tasfiyecilik
konusundaki grlerimizin ve tasfiyecilerin ana gruplann partimizden
atmamzn hakll yeterince tantlanm oldu. Tasfiyecilerin gerek
programlar ve tuttuklar yolun gerek anlam, imdi ark yalnzca genel
anlamyla bir oportnizm deil, Byk-Rusya toprak beyleri ile
burjuvazinin emperyalist ayrcalklarnn ve karlannn savunulmasdr.
Bugn tasfiyecilik, ii hareketi iinde ulusal-liberal bir eilimdir,
radikal kk-burjuvazinin bir kesimi ile kk bir ayrcalkl ii kesiminin
proleter ynlara kar "kendi" ulusal burjuvazileri ile ittifakdr,
[sayfa 54] RUS SOSYAL-DEMOKRASSNDE BUGNK DURUM Yukarda da
sylediimiz gibi ne tasfiyeciler, ne d lkelerdeki topluluklar (yani
Plehanov, Aleksinski, Trotski ve tekiler), ne de (Rus-olmayan
aznlklarn) szde "ulusal" sosyal-demokratlar, bizim 1912 Ocak
Konferansmz tanmadlar. Bize kar en sk kullandklar sulama "zorbalk"
ve "blclk" idi. Biz, bunlara, 46 V. i. Lenin Sosyalizm ve Sava
Rusya'daki snf bilinci olan iilerin bete-drdn partimizin
birletirdiini gsteren, doruluu nesnel olarak tantlanabilir rakamlan
yineleyerek karlk verdik. Bu oran, kar-devrimci bir dnemde yeralt
almalannn gl gznne alnrsa, hi de kk deildir. Eer Rusya'da, Naa
Zarya grubunu partiden atmakszn, sosyal-demokrat taktikler temeline
dayanarak bir birlik kurmak olanaklysa, bu birlii, bizim saysz
kartlanmz hi deilse kendi aralarnda niin baaramadlar? Ocak 1912'den
beri buuk yl geti, btn bu sre iinde kartlanmz ok istedikleri halde,
bize kar bir sosyal-demokrat parti kurma durumuna gelemediler. Bu
gerek, partimizin en iyi savunmasdr. Bizim partimize kar savam
veren sosyal-demokrat grup-lann tarihi, bir kn, zlmenin tarihidir.
Mart 1912'de istisnasz hepsi de bizi sulamada "birletiler". Gene
de, Austos 1912'de bize kar szde "Austos Bloku" kurulduu anda zlme
de balad. Baz gruplar ayrldlar. Bir trl, bir parti ve merkez
komitesi kuracak duruma gelemediler. Btn yapabildikleri "birliin
salanmas iin" bir rgtienme Komitesi kurmak oldu. Gerekte bu
rgtlenme Komitesi, Rusya'daki tasfiyeci grup iin yetersiz bir
kalkan olabildi. Rusya'da ii hareketinin byk dalgalanmalar gsterdii
dnem boyunca ve 1912-1914 yn grevlerinde Austos Blo-kuna bal
gruplardan ynlar arasnda bir eyler yapabilen tek grup, btn gcn
[sayfa 55] liberal ilikilerden alan Naa Zarya grubu oldu. 1914 yl
balannda Letonyal sosyal-demokraar "Austos Bloku"ndan resmen
ekildiler (Polonyal sosyal-demokraar bloa zaten girmemilerdi), te
yandan bloun liderlerinden Trots-ki, kendisi ayr bir grup kurarak,
resmi olmayan bir biimde, bloktan ayrld. Temmuz 1914'te Uluslararas
Sosyalist Bro Yrtme Komitesinin, Kautsky'nin ve Vandervelde'nin
katlmasyla Brksel'de yaplan konferansnda bize kar "Brksel Bloku"
denilen topluluk kuruldu ise de, buna Letonyallar katlmad gibi,
Polonyal muhalif sosyal-demokratlar da bu bloktan
-
hemen ekildiler. Sava knca da bu blok bsbtn dald. Naa Zarya,
Plehanov , Aleksinski ve Kafkasyal sosyal-demokratlarn lideri
An,[271 aktan aa sos-yal-oven oldular ve Almanya'nn yenilgisinin
nasl arzu edilir bir ey olduunu anlatmaya koyuldular. rgtienme
Komitesi ile Bund, sosyal-ovenleri ve sosyal-ovenizmin ilkelerini
savundular. V. I. Lenin 47 Sosyalizm ve Sava heydze'nin Duma grubu
sava harcamalanna kar oy verdii halde (Rusya'da burjuva demokrat
trudovikler bile bu harcamalara kar oy vermilerdi), Naa Zarya'nn en
iten mttefiki olarak kaldlar. Bizim sosyal-ovenler, Plehanov,
Aleksinski ve ortaklan, heydze grubundan pek memnundular, Paris'te,
balca yazarlan Martov ve Trotski olan bir gazete, Naa Slovo (eski
Golos) kuruldu; bunlar enternasyonalizmin platonik bir savunmasn,
Naa Zarya, rgtlenme Komitesi ya da heydze grubuyla kaytsz artsz
birleme isteini birarada yrtmek istiyorlard. 250 say ktktan sonra,
bu gazete kendi zln kabullenmek zorunda kald: yaz-kurulunun bir blm
partimize doru yneldi; Martov, Nae Slo-vo'yu aktan aa anarizm ile
sulayan (bu sulama, tpk Almanya'daki oportnist David ve hempalannn
Internationale Kor-respondenz, Legien ve hempalannn, Liebknecht
yolda anarizmle sulamalanna benziyor) rgtlenme Komitesine bal kald;
Trotski, [sayfa 56] rgtlenme Komitesiyle ilikisini kestiini
bildirdi, ama heydze grubu ile yrmeyi srdrd. heydze grubunun
program, liderlerinin birisinin ifadesiyle yle: Plehanov ve
Alek-sinski'nin dncelerini yanstan Sovremenni Mir[29] dergisinin
1915' te kan 5. saysnda enkeli diyor ki: "Alman
sosyal-demokrasisi-nin, lkesinin savaa girmemesine engel olabilecek
durumda olup da bunu yapmadn sylemek, yalnzca onun barikatlarda son
nefesini vermesini deil, anayurdunun da son nefesini vermesini
gizliden gizliye istemek, ya da yaknmzdaki eylere anarist bir
teleskop ile bakmak demektir."* Bu birka satr, sosyal-ovenizmin zn
ortaya koyuyor: bugnk savata ilke olarak "anayurdun savunulmas"
fikrini hakl gstermek ve askeri sansrn izniyle, devrim hazrln ve
devrimin savunulmasn alaya almak, Alman sosyal-demokrasisinin savaa
engel olup olamayaca ya da devrimcilerin genel olarak bir devrimin
baanya ulaaca gvencesini verip veremeyecekleri konunun dndadr. Btn
sorun, sosyalistlere yakan bir biimde mi hareket edeceiz, yoksa
emperyalist burjuvazinin kucanda "son nefesimizi" mi vereceiz?
sorunudur. PARTMZN GREVLER Rusya'da sosyal-demokrasi, (1905)
burjuva demokratik de- 48 V. I. Lenin Sosyalizm ve Sava vrimden nce
ortaya kt, devrim ve kar-devrim srasnda glendi. Rusya'nn gerilii,
lkemizde oportnist kk-burjuva akm-lannn ve dnce trlerinin bolluunu
aklar, buna karlk mark-sizmin Avrupa'daki etkisi ve sava-ncesi
legal sosyal-demokrat partilerin salaml bizim rnek liberallerimizi,
"akla-yatkn" "Avrupai" [sayfa 57] ("devrimci olmayan") marksist
teorinin ve sosyal-de-mokrasinin hayranlan haline getirdi. Rus ii
snf, partisini, otuz yl oportnizmin btn trlerine
-
kar savaa savaa kurdu. Avrupa'da, oportnizmin utan verici bir
biimde yklmasn ve bizdeki ulusal liberaller ile sosyal-oven
tasfiyeciler arasndaki ittifakn imzalanmasn salayan Dnya Sava
denemesi, partimizin ilerde de ayn devrimci yolu izlemesi gerei
hakkndaki inanlanmz dorulad, [sayfa 58] Temmuz-Austos 1915 1915
gznde Cenevre'de bror olarak yaynland. V. I. Lenin Sosyalizm ve
Sava 49 AIKLAYICI NOTLAR [11 Sosyalizm ve Sava adl bror Eyll
1915'te Almanya'da baslm, Zimmervvald Sosyalist Konferans
delegelerine datlmtr. [21 Sosyal-Demokrat. - ubat 1908'den Ocak
1917'ye kadar gizli olarak yaynlanan Rus Sosyal-Demokrat i Partisi
Merkez organ. nce Rusya'da sonra Paris ve Cenevre'de olmak zere 50
say yaynland. 1911'de editrl zerine alan Lenin'in, gazetede 80
makalesi yaynland. -9. [31 Bern Konferans. - 27 ubat-4 Mart 1915'de
svire'de Bern kentinde toplanan RSDP ubeleri konferans. Lenin'in
giriimiyle toplanan bu konferansn genel bir bolevik partisi
konferans zellii vard, nk sava srasnda btn Rusya'y temsil eden bir
konferansn toplanmas olanakszd. Konferansa, partinin Paris, Zrih,
Cenevre, Bern, Lozan bolevik ubelerinin temsilcileri katlmt. Lenin,
Merkez Komitesi ile merkez organ {Sosyal-Demokrat) temsil ediyor ve
konferans ynetiyordu. Gndemdeki esas madde olan "Sava ve Partinin
Grevleri" konusunda bir rapor hazrlam ve konferansa sunmutu.
Konfemas, Lenin'in hazrlad sava zerine karar tasarlann kabul
etmitir. -9. [41 Zimmenvald Konferans. - svire'nin Zimmervvald
kentinde 5-8 Eyll 1915'te toplanan ilk uluslararas sosyalist
konferans. Konferansta kautskici ounluk ile Lenin'in nclk ettii
devrimci enternasyonalciler arasnda bir savam bagsterdi. Lenin,
devrimci enternasyonalcileri Zimmervvald Solu halinde rgtledi.
Konferans, dnya savann emperyalist niteliini ortaya koyan bir bil-
50 V. i. Lenin Sosyalizm ve Sava diriyi kabul etti ve sava
harcamalarna oy veren, burjuva hkmetlerine katlan "sosyalistleri"
takbih etti. Avrupa lkelerinin iilerini savaa kar savama ve toprak
ilhaklan yaplmakszn ya da tazminat denmeksizin bansn salanmasna aba
gstermeye ard. Konferans, aynca sava kurbanlanna sempati ifade eden
bir karar kabul ederek Uluslararas Sosyalist Komiteyi seti. -10.
[51 Bkz. Kari von Clausevvitz, Vom Kriege ("Sava zerine"), Berlin
1957, c. I, s. 34.-17. [61 Basle Bildirisi. - kinci Enternasyonalin
24-25 Kasm 1912'de svire'nin Basel kentinde dzenledii zel kongrede
oybirlii ile kabul edildi. Bildiri emperyalistlerin hazrlamakta
olduklar savan yamac amalarn aklyor, ve iileri sava tehlikesi ile
savama anyordu. Emperyalist bir sava kmas halinde, sosyalist bir
devrimin
-
abukaltnlmas iin sosyalistlerin ekonomik ve politik bunalmlardan
yararlanmalann salk veriyordu. Basle Kongresinde Kautsky ile
Vandervelde ve II. Enternasyonalin teki liderleri bildiriye oy
verdilerse de, 1914'te sava kar kmaz szlerinde durmadlar ve kendi
emperyalist hkmetlerinden yana ktlar. -20. [71 Stuttgart
Enternasyonal Sosyalist Kongresi. - 18-24 Austos 1907'de topland.
Bu kongrede RSDP 37 delege ile temsil edildi. Lenin, Lunaarski,
Litvinov ve dierleri bolevikleri temsil ettiler. Komisyonlar
halinde alan kongrede Lenin "Militarizm ve Uluslararas
Anlamazlklar" hakkndaki karan hazrlayan komisyonun yesiydi. Rosa
Luxemburg ile birlikte Lenin, Bebel'in hazrlad kararda byk ve
tarihi bir deiiklik yapt ve kapitalizmi devirmek amacyla ynlar
ayaklandrmada savan yaratt bunalmlardan sosyalistlerin
yararlanmalann ne srd. Kongre bu neriyi deiik ekliyle kabul etti.
-24. [sl Austos Oylamas. - Alman Reichtag'ndaki sosyal-demokrat
grup, 4 Austos 1914'te II. Wilhelm hkmetine sava harcamalan yetkisi
verilmesi iin oy verdi ve emperyalist sava destekledi. Alman
sosyal-demokrat liderler, ii snfna ihanet ederek sosyal-oven bir
tutum benimsediler ve kendi emperyalist burjuvazilerini savundular.
-25. [91 Struvecilik. - Bu kitabn 49-50. sayfalanna baknz. -25.
[101 Brentanoculuk. - Lenin'in szleriyle, "kapitalizm okulunu
tanyan, ama devrimci snf savam okulunu reddeden" reformcu bir
burjuva teorisi. Bir Alman burjuva ekonomisti olan Lujo Brentano
bir eit szde "devlet sosyalizmini" ne sryor, reformlarla ve
kapitalistler ile iilerin karlannn uzlatnlmas yoluyla kapitalist
sistemde toplumsal eitliin salanabileceini tantlamaya alyordu.
Marksist terminoloji kisvesi altnda Brentano ve onun izleyicileri,
ii snf hareketini burjuvazinin karlarna baml duruma getirmeye
alyordu. -25. 1111 Kari Marks ve Friedrich Engels, "Der Sozialismus
in Deutschland", Werke, Berlin 1963, c. XXII, s. 251. -28. [121
Novosti ("Haberler"). - Paris'te Austos 1914 ile Mays 1915 arasnda
yaynlanan devrimci-sosyalist parti gazetesi. -34. [131 Proletarski
Golos ("Proleterin Sesi"). - ubat 1915 ile Aralk 1916 arasnda gizli
olarak baslan RSDP St. Petersburg Komitesi organ. Drt say V. i.
Lenin 51 Sosyalizm ve Sava kt. lk saysnda, Merkez Komitesinin,
"Sava ve Rus Sosyal-Demokrasisi" balkl bildirisi yaynland. -35.
[141 svire'nin Lugano kentinde 27 Eyll 1914'te talyan ve svireli
sosyalistler arasnda yaplan konferansa deiniliyor .-42. [151
Kopenhag Konferans. - kinci Enternasyonali yeniden kurmak amacyla
17-18 Ocak 1915'te sve, Norve, Danimarka ve Hollanda gibi tarafsz
lkelerin dzenledikleri konferans. Konferans, tarafsz lkelerin
sosyalist partilerinin parlamento temsilcileri aracl ile dman
lkelerin arasnda arabuluculuk etmek ve sava sona erdirmek amacyla
hkmetlere bavurmak kara-nn ald. -420. [161 Uluslararas Sosyalist
Kadnlar Konferans. - 26-28 Mart 1915'te Bern'de savaa kar taknlacak
tutumu grmek zere topland.
-
Konferans, uluslararas kadn hareketi lideri Clara Zetkin'in
ibirliiyle RSDP Merkez Komitesine bal kadn kurululannn giriimiyle
yaplmt. ngiltere, Almanya, Fransa, Hollanda, svire, talya, Rusya ve
Polonya'y temsilen 25 delegenin katld konferansta Rus delegesi
olarak N. K. Krupskaya ve nessa Armand da bulunuyordu. Konferans
hakknda geni bir rapor, 1 Haziran 1915 tarihli Sosyal-De-mokrat
gazetesinin eki olarak yaynlanmtr .-42. [171 Uluslararas Sosyalist
Genlik Konferans. - 2-6 Nisan 1915'te Bern'de savaa kar izlenecek
yolu grmek iin toplanmtr. Rusya, Norve, Hollanda, svire,
Bulgaristan, Almanya, Polonya, talya, Danimarka, sve genlik
rgtlerinden temsilcilerin katld konferansta, her yl uluslararas
genlik gnnn kutlanmasna karar verildi ve seilen Uluslararas Genlik
Brosunun, Jugend-Internationale adl bir dergi yaynlamas ngrld. Bu
dergiye Lenin ve Kari Liebknecht yazlar yazmtr. -42. [1S1 Bamsz i
Partisi. - 1893'te James Keir Hardie ve Ramsay Mac-Donald gibi
kimselerin nclnde kuruldu. Burjuva partilerinden bamsz olduunu
iddia ediyordu, ama Lenin'in deyiiyle "Sosyalizmden bamsz,
liberalizme bamlyd", 1914-18 Emperyalist Dnya Sava balangcnda sava
aleyhinde bir bildiri yaynladysa da, sonra, ubat 1914'te Londra'da
yaplan Sosyalist Antant Konferansnda, temsilcileri sosyal-oven bir
karar desteklediler. Bu tarihten sonra da parti liderleri pasifist
szlere snarak sosyal-oven bir tutumu benimsediler. 1919'da nc
Enternasyonalin kurulmasyla, parti liderleri tabandan gelen baskya
boyun eerek sola kaymak zorunda kaldlar ve kinci Enternasyonalden
ekildiler. 1921'de parti, ki-buuuncu Enternasyonal denilen rgte
girdi ve bunun yklmasyla yeniden kinci Enternasyonale katld. -45.
[191 Tesniyaki. - 1903'te kurulan Bulgaristan Devrimci
Sosyal-Demokrat i Partisi. Kurucu Dimitri Blagoyev'i, lider olarak
Georgi Dimitrov ve Vasil Kolarov izlediler. 1914-18'de Tesniyaki,
emperyalist savaa kar kt; 1919'da nc Enternasyonale katld ve Bulgar
Komnist Partisi adn ald. -46. [201 ngiliz Sosyalist Partisi,
1911'de kuruldu, marksist propaganda ve ajitasyon yapyordu. Lenin
bu partiyi, "oportnist deil, liberallerden gerekten bamsz" diye
deerlendiriyordu. ye saysnn azl ve ynlardan kopmu 52 V. i. Lenin
Sosyalizm ve Sava olmas, partiye sekter bir nitelik veriyordu.
1914-18 Emperyalist Dnya Sava srasnda partide iki eilim ortaya kt:
birisi Henry Hyndman'm nclk ettii ak bir sosyal-oven eilim, dieri
Albert Inkpin'in nclnde enternasyo-nalist eilim. Hyndman ile
arkadalan aznlkta kalarak partiden ekildiler. Bundan sonra
enternasyonalciler partinin liderliini ele almlar ve 1920'de Byk
Britanya Komnist Partisini oluturmulardr .-46. [211 Tribnistler. -
1907'de De Tribne adl bir gazete yaynlayan Hollanda Sosyal-Demokrat
i Partisinde sol bir grup. 1909'da tribnistler partiden
-
atldlar ve Hollanda Sosyal-Demokrat Partisini kurdular. Bu
parti, tutarl bir devrimci parti olmad halde, Hollanda'da sol-kanat
ii snf hareketini temsil ediyordu. 1918'de ayn grup Hollanda
Komnist Partisini kurdu. - 46. [221 skra ("Kvlcm"). - 1900'de
Lenin'in kurduu bu gazete, Rusya apnda yaynlanan ilk marksist gizli
gazete idi. RSDP kinci Kongresinden sonra, gazete, partinin merkez
organ oldu. Lenin, skra'dan szederken 51. sayya kadar olanlan
kastediyor; 52. saydan sonra gazete meniviklerin eline geti. 52.
saydan sonraki skra'dan Lenin, "yeni skra" diye szeder. -50. [231
RSDP 1912 Ocak Konferans. - Prag'da 5-17 Ocak 1912'de yaplan RSDP
Altnc Byk Konferansdr. Menevikler, konferans karan ile partiden
atldlar ve bolevikler ile meneviklerin ayn partinin bnyesi iinde
bulun-duklan dnem sona erdi. Prag Konferansnda yeni bir parti,
Bolevik Partisi domu oldu. -52. [241 Lu ("In"). - St. Petersburg'da
Eyll 1912 ile Temmuz 1913 arasnda yaynlanan legal menevik
tasfiyecilerin gazetesi. Lenin'in deyii ile, gazete, "burjuvalar
arasndaki zengin dostlann parasyla" yaynlanyordu. -52. [251
"Marksizm ve Tasfiyecilik. Bugnk i Snf Hareketinin Temsil Sorunlan
zerine Makaleler. Ksm II". - 1914'te parti yaynevince yaynlanmtr.
Kitapta tasfiyecilere kar makaleler vardr .-53. [261 Leipziger
Volkszeitung ("Leipzig Halk Gazetesi"). - Alman Sosyal-Demokrat
Partisi sol kanadnn yayn organ. 1894'ten 1933'e kadar gnlk olarak
yaynland. Yazkurulunda uzun sre Franz Mehring ve Rosa Luxemburg da
vard. 1917-1922 arasnda gazete "bamszlarn" ve 1922'den sonra, sa
kanadn yayn organ oldu. -53. [271 An. - N. N. Jordania, Kafkas
meneviklerinin lideri. -56. [2S1 International Korrespondenz. -
Uluslararas politika ve ii snf hareketi sorunlanyla yakndan
ilgilenen Alman sosyal-ovenlerinin haftalk gazetesi. 1914-1917
yllan arasnda Berlin'de yaynland. -56. [291 Sovremenni Mir ("ada
Ban"). - St. Petersburg'da 1906-1918 arasnda yaynlanan aylk, bilim,
edebiyat ve siyaset dergisi. Dergide, G. V. Plehanov dahil,
menevikler de yazyordu. 1914 yl banda ve Plehanov grubu ile bir
blok kurulduu sralarda, dergiye, bolevikler de yazlar yazmlardr.
1914-18 sava srasnda dergi sosyal-ovenlerin organ oldu. -57. V. I.
Lenin Sosyalizm ve Sava 53