L MINH HO HONG
L MINH HONG
BI GING CHUYN : GII THUT V LP TRNH
Bi ging chuyn
i hc S phm H Ni, 1999-2002
Try not to become a man of success
but rather to become a man of value.
Albert Einstein
i
MC LC
PHN 1. BI TON LIT K
.........................................................................
1
1. NHC LI MT S KIN THC I S T
HP................................................................2
1.1. CHNH HP
LP......................................................................................................................................
2
1.2. CHNH HP KHNG
LP........................................................................................................................
2
1.3. HON V
...................................................................................................................................................
2
1.4. T
HP......................................................................................................................................................
3
2. PHNG PHP SINH (GENERATION)
....................................................................................4
2.1. SINH CC DY NH PHN DI
N...................................................................................................
5
2.2. LIT K CC TP CON K PHN T
.....................................................................................................
6
2.3. LIT K CC HON V
...........................................................................................................................
8
3. THUT TON QUAY LUI
..........................................................................................................12
3.1. LIT K CC DY NH PHN DI N
...........................................................................................
12
3.2. LIT K CC TP CON K PHN T
...................................................................................................
13
3.3. LIT K CC CHNH HP KHNG LP CHP K
.............................................................................
15
3.4. BI TON PHN TCH S
....................................................................................................................
16
3.5. BI TON XP
HU.............................................................................................................................
18
4. K THUT NHNH
CN...........................................................................................................24
4.1. BI TON TI
U.................................................................................................................................
24
4.2. S BNG N T
HP............................................................................................................................
24
4.3. M HNH K THUT NHNH
CN....................................................................................................
24
4.4. BI TON NGI DU LCH
.................................................................................................................
25
4.5. DY ABC
................................................................................................................................................
27
PHN 2. CU TRC D LIU V GII THUT
..................................... 33
1. CC BC C BN KHI TIN HNH GII CC BI TON TIN
HC.........................34
1.1. XC NH BI
TON...........................................................................................................................
34
1.2. TM CU TRC D LIU BIU DIN BI TON
.............................................................................
34
1.3. TM THUT TON
................................................................................................................................
35
1.4. LP TRNH
.............................................................................................................................................
37
1.5. KIM
TH...............................................................................................................................................
37
1.6. TI U CHNG
TRNH......................................................................................................................
38
2. PHN TCH THI GIAN THC HIN GII THUT
...........................................................40
2.1. GII
THIU.............................................................................................................................................
40
2.2. CC K PHP NH GI PHC TP TNH
TON.............................................................
40
2.3. XC NH PHC TP TNH TON CA GII
THUT............................................................
42
2.4. PHC TP TNH TON VI TNH TRNG D LIU
VO....................................................... 45
2.5. CHI PH THC HIN THUT
TON....................................................................................................
46
ii
3. QUY V GII THUT QUY
.........................................................................................
50
3.1. KHI NIM V
QUY........................................................................................................................50
3.2. GII THUT
QUY............................................................................................................................50
3.3. V D V GII THUT QUY
..........................................................................................................51
3.4. HIU LC CA QUY
.......................................................................................................................55
4. CU TRC D LIU BIU DIN DANH
SCH....................................................................
58
4.1. KHI NIM DANH SCH
......................................................................................................................58
4.2. BIU DIN DANH SCH TRONG MY
TNH....................................................................................58
5. NGN XP V HNG I
........................................................................................................
64
5.1. NGN XP
(STACK)..............................................................................................................................64
5.2. HNG I
(QUEUE)..............................................................................................................................66
6. CY
(TREE).................................................................................................................................
70
6.1. NH
NGHA...........................................................................................................................................70
6.2. CY NH PHN (BINARY TREE)
.........................................................................................................71
6.3. BIU DIN CY NH PHN
..................................................................................................................73
6.4. PHP DUYT CY NH
PHN..............................................................................................................74
6.5. CY K_PHN
.........................................................................................................................................76
6.6. CY TNG
QUT..................................................................................................................................77
7. K PHP TIN T, TRUNG T V HU T
.......................................................................
79
7.1. BIU THC DI DNG CY NH PHN
.........................................................................................79
7.2. CC K PHP CHO CNG MT BIU
THC....................................................................................79
7.3. CCH TNH GI TR BIU
THC........................................................................................................79
7.4. CHUYN T DNG TRUNG T SANG DNG HU
T...................................................................83
7.5. XY DNG CY NH PHN BIU DIN BIU
THC......................................................................86
8. SP XP (SORTING)
..................................................................................................................
87
8.1. BI TON SP
XP...............................................................................................................................87
8.2. THUT TON SP XP KIU CHN
(SELECTIONSORT)...............................................................89
8.3. THUT TON SP XP NI BT
(BUBBLESORT)...........................................................................90
8.4. THUT TON SP XP KIU
CHN...................................................................................................90
8.5.
SHELLSORT............................................................................................................................................92
8.6. THUT TON SP XP KIU PHN ON
(QUICKSORT)............................................................93
8.7. THUT TON SP XP KIU VUN NG (HEAPSORT)
................................................................99
8.8. SP XP BNG PHP M PHN PHI (DISTRIBUTION
COUNTING)......................................102
8.9. TNH N NH CA THUT TON SP XP (STABILITY)
.........................................................103
8.10. THUT TON SP XP BNG C S (RADIX
SORT).................................................................104
8.11. THUT TON SP XP TRN
(MERGESORT)..............................................................................109
8.12. CI T
..............................................................................................................................................112
8.13. NH GI, NHN
XT......................................................................................................................119
9. TM KIM (SEARCHING)
.......................................................................................................
124
9.1. BI TON TM
KIM...........................................................................................................................124
9.2. TM KIM TUN T (SEQUENTIAL SEARCH)
...............................................................................124
9.3. TM KIM NH PHN (BINARY
SEARCH)........................................................................................124
9.4. CY NH PHN TM KIM (BINARY SEARCH TREE -
BST).........................................................125
iii
9.5. PHP BM
(HASH)..............................................................................................................................
130
9.6. KHO S VI BI TON TM
KIM................................................................................................
130
9.7. CY TM KIM S HC (DIGITAL SEARCH TREE -
DST)............................................................
131
9.8. CY TM KIM C S (RADIX SEARCH TREE - RST)
..................................................................
134
9.9. NHNG NHN XT CUI CNG
......................................................................................................
139
PHN 3. QUY HOCH NG
....................................................................
141
1. CNG THC TRUY
HI..........................................................................................................142
1.1. V D
.....................................................................................................................................................
142
1.2. CI TIN TH
NHT...........................................................................................................................
143
1.3. CI TIN TH
HAI..............................................................................................................................
144
1.4. CI T
QUY................................................................................................................................
145
2. PHNG PHP QUY HOCH
NG...................................................................................147
2.1. BI TON QUY HOCH
.....................................................................................................................
147
2.2. PHNG PHP QUY HOCH
NG................................................................................................
147
3. MT S BI TON QUY HOCH NG
............................................................................151
3.1. DY CON N IU TNG DI
NHT...........................................................................................
151
3.2. BI TON CI
TI..............................................................................................................................
156
3.3. BIN I
XU.....................................................................................................................................
158
3.4. DY CON C TNG CHIA HT CHO
K............................................................................................
162
3.5. PHP NHN T HP DY MA
TRN...............................................................................................
166
3.6. BI TP LUYN
TP...........................................................................................................................
170
PHN 4. CC THUT TON TRN TH
.......................................... 175
1. CC KHI NIM C BN
.......................................................................................................176
1.1. NH NGHA TH
(GRAPH)..........................................................................................................
176
1.2. CC KHI
NIM..................................................................................................................................
177
2. BIU DIN TH TRN MY
TNH..................................................................................179
2.1. MA TRN K (ADJACENCY
MATRIX).............................................................................................
179
2.2. DANH SCH CNH (EDGE LIST)
......................................................................................................
180
2.3. DANH SCH K (ADJACENCY LIST)
...............................................................................................
181
2.4. NHN
XT............................................................................................................................................
182
3. CC THUT TON TM KIM TRN TH
...................................................................184
3.1. BI
TON.............................................................................................................................................
184
3.2. THUT TON TM KIM THEO CHIU SU (DEPTH FIRST
SEARCH)...................................... 185
3.3. THUT TON TM KIM THEO CHIU RNG (BREADTH FIRST SEARCH)
............................ 187
3.4. PHC TP TNH TON CA BFS V DFS
................................................................................
190
4. TNH LIN THNG CA TH
..........................................................................................191
4.1. NH NGHA
........................................................................................................................................
191
4.2. TNH LIN THNG TRONG TH V HNG
...........................................................................
192
iv
4.3. TH Y V THUT TON WARSHALL
...........................................................................192
4.4. CC THNH PHN LIN THNG MNH
........................................................................................195
5. VI NG DNG CA DFS v BFS
.........................................................................................
206
5.1. XY DNG CY KHUNG CA
TH............................................................................................206
5.2. TP CC CHU TRNH C S CA
TH......................................................................................209
5.3. BI TON NH CHIU TH
........................................................................................................209
5.4. LIT K CC KHP V CU CA
TH......................................................................................213
6. CHU TRNH EULER, NG I EULER, TH
EULER............................................. 216
6.1. BI TON 7 CI CU
..........................................................................................................................216
6.2. NH
NGHA.........................................................................................................................................216
6.3. NH
L................................................................................................................................................216
6.4. THUT TON FLEURY TM CHU TRNH
EULER...........................................................................217
6.5. CI T
................................................................................................................................................218
6.6. THUT TON TT
HN......................................................................................................................220
7. CHU TRNH HAMILTON, NG I HAMILTON, TH HAMILTON
.................. 223
7.1. NH
NGHA.........................................................................................................................................223
7.2. NH
L................................................................................................................................................223
7.3. CI T
................................................................................................................................................224
8. BI TON NG I NGN
NHT.....................................................................................
228
8.1. TH C TRNG
S.........................................................................................................................228
8.2. BI TON NG I NGN NHT
.................................................................................................228
8.3. TRNG HP TH KHNG C CHU TRNH M - THUT TON FORD
BELLMAN.........230
8.4. TRNG HP TRNG S TRN CC CUNG KHNG M - THUT TON
DIJKSTRA...........232
8.5. THUT TON DIJKSTRA V CU TRC HEAP
.............................................................................235
8.6. TRNG HP TH KHNG C CHU TRNH - SP XP T
P..............................................238
8.7. NG I NGN NHT GIA MI CP NH - THUT TON
FLOYD...................................241
8.8. NHN XT
............................................................................................................................................243
9. BI TON CY KHUNG NH
NHT...................................................................................
248
9.1. BI TON CY KHUNG NH NHT
................................................................................................248
9.2. THUT TON KRUSKAL (JOSEPH KRUSKAL - 1956)
...................................................................248
9.3. THUT TON PRIM (ROBERT PRIM -
1957)....................................................................................253
10. BI TON LUNG CC I TRN
MNG......................................................................
257
10.1. CC KHI
NIM................................................................................................................................257
10.2. MNG THNG D V NG TNG LUNG
............................................................................260
10.3. THUT TON FORD-FULKERSON (L.R.FORD & D.R.FULKERSON -
1962) .............................263
10.4. THUT TON PREFLOW-PUSH (GOLDBERG - 1986)
..................................................................267
10.5. MT S M
RNG............................................................................................................................273
11. BI TON TM B GHP CC I TRN TH HAI PHA
.................................... 280
11.1. TH HAI PHA (BIPARTITE GRAPH)
.........................................................................................280
11.2. BI TON GHP I KHNG TRNG V CC KHI
NIM.....................................................280
11.3. THUT TON NG
M...............................................................................................................281
11.4. CI T
..............................................................................................................................................282
v
12. BI TON TM B GHP CC I VI TRNG S CC TIU TRN TH HAI
PHA - THUT TON HUNGARI
.................................................................................................288
12.1. BI TON PHN
CNG....................................................................................................................
288
12.2. PHN
TCH.........................................................................................................................................
288
12.3. THUT
TON.....................................................................................................................................
289
12.4. BI TON TM B GHP CC I VI TRNG S CC I TRN TH HAI PHA.......
297
12.5. NNG
CP..........................................................................................................................................
298
13. BI TON TM B GHP CC I TRN
TH.........................................................304
13.1. CC KHI
NIM................................................................................................................................
304
13.2. THUT TON EDMONDS (1965)
.....................................................................................................
305
13.3. THUT TON LAWLER
(1973).........................................................................................................
307
13.4. CI
T..............................................................................................................................................
309
13.5. PHC TP TNH
TON...............................................................................................................
313
TI LIU C
THM..................................................................................
315
vi
HNH V
Hnh 1: Cy tm kim quay lui trong bi ton lit k dy nh phn
.......................................................................13
Hnh 2: Xp 8 qun hu trn bn c 8x8
...............................................................................................................19
Hnh 3: ng cho B-TN mang ch s 10 v ng cho N-TB mang ch s
0............................................19
Hnh 4: Lu thut gii
(Flowchart)...................................................................................................................36
Hnh 5: K php ln, ln v ln
................................................................................................................41
Hnh 6: Thp H Ni
............................................................................................................................................54
Hnh 7: Cu trc nt ca danh sch ni n
..........................................................................................................59
Hnh 8: Danh sch ni n
...................................................................................................................................59
Hnh 9: Cu trc nt ca danh sch ni kp
..........................................................................................................61
Hnh 10: Danh sch ni
kp..................................................................................................................................61
Hnh 11: Danh sch ni vng mt hng
..............................................................................................................61
Hnh 12: Danh sch ni vng hai hng
...............................................................................................................62
Hnh 13: Dng danh sch vng m t Queue
........................................................................................................67
Hnh 14: Di chuyn toa
tu...................................................................................................................................69
Hnh 15: Di chuyn toa tu (2)
..............................................................................................................................69
Hnh 16:
Cy.........................................................................................................................................................70
Hnh 17: Mc ca cc nt trn cy
........................................................................................................................71
Hnh 18: Cy biu din biu thc
..........................................................................................................................71
Hnh 19: Cc dng cy nh phn suy
bin..............................................................................................................72
Hnh 20: Cy nh phn hon chnh v cy nh phn y
...................................................................................72
Hnh 21: nh s cc nt ca cy nh phn y biu din bng mng
........................................................73
Hnh 22: Nhc im ca phng php biu din cy bng mng
.......................................................................73
Hnh 23: Cu trc nt ca cy nh
phn.................................................................................................................74
Hnh 24: Biu din cy bng cu trc lin kt
.......................................................................................................74
Hnh 25: nh s cc nt ca cy 3_phn biu din bng
mng......................................................................76
Hnh 26: Biu din cy tng qut bng
mng........................................................................................................77
Hnh 27: Cu trc nt ca cy tng
qut................................................................................................................78
Hnh 28: Biu thc di dng cy nh phn
..........................................................................................................79
Hnh 29: Vng lp trong ca QuickSort
................................................................................................................94
Hnh 30: Trng thi trc khi gi quy
..............................................................................................................95
Hnh 31:
Heap.....................................................................................................................................................100
Hnh 32: Vun ng
.............................................................................................................................................100
Hnh 33: o gi tr k[1] cho k[n] v xt phn cn li
........................................................................................101
Hnh 34: Vun phn cn li thnh ng ri li o tr k[1] cho k[n-1]
.................................................................101
Hnh 35: nh s cc bit
....................................................................................................................................104
Hnh 36: Thut ton sp xp
trn.........................................................................................................................109
Hnh 37: Ci t cc thut ton sp xp vi d liu ln
......................................................................................121
vii
Hnh 38: Cy nh phn tm kim
.........................................................................................................................
126
Hnh 39: Xa nt l cy BST
...........................................................................................................................
127
Hnh 40. Xa nt ch c mt nhnh con trn cy BST
........................................................................................
128
Hnh 41: Xa nt c c hai nhnh con trn cy BST thay bng nt cc phi ca
cy con tri............................ 128
Hnh 42: Xa nt c c hai nhnh con trn cy BST thay bng nt cc tri ca
cy con phi............................ 128
Hnh 43: nh s cc bit
....................................................................................................................................
131
Hnh 44: Cy tm kim s
hc............................................................................................................................
131
Hnh 45: Cy tm kim c
s..............................................................................................................................
134
Hnh 46: Vi di dy bit z = 3, cy tm kim c s gm cc kho 2, 4, 5 v
sau khi thm gi tr 7............... 135
Hnh 47: RST cha cc kho 2, 4, 5, 7 v RST sau khi loi b gi tr 7
.............................................................
136
Hnh 48: Cy tm kim c s a) v Trie tm kim c s
b)..................................................................................
138
Hnh 49: Hm quy tnh s Fibonacci
..............................................................................................................
149
Hnh 50: Tnh ton v truy vt
............................................................................................................................
152
Hnh 51: Truy vt
...............................................................................................................................................
160
Hnh 52: V d v m hnh
th........................................................................................................................
176
Hnh 53: Phn loi
th....................................................................................................................................
177
Hnh
54...............................................................................................................................................................
180
Hnh
55...............................................................................................................................................................
181
Hnh 56: th v ng
i...............................................................................................................................
184
Hnh 57: Cy DFS
..............................................................................................................................................
187
Hnh 58: Cy BFS
..............................................................................................................................................
190
Hnh 59: th G v cc thnh phn lin thng G1, G2, G3 ca n
..................................................................
191
Hnh 60: Khp v
cu.........................................................................................................................................
191
Hnh 61: Lin thng mnh v lin thng yu
......................................................................................................
192
Hnh 62: th y
.......................................................................................................................................
193
Hnh 63: n th v hng v bao ng ca
n.............................................................................................
193
Hnh 64: Ba dng cung ngoi cy DFS
...............................................................................................................
197
Hnh 65: Thut ton Tarjan "b" cy
DFS...........................................................................................................
199
Hnh 66: nh s li, o chiu cc cung v duyt BFS vi cch chn cc nh xut
pht ngc li vi th t
duyt xong (th t 11, 10 3, 2,
1)...........................................................................................................
204
Hnh 67: th G v mt s v d cy khung T1, T2, T3 ca n
.......................................................................
208
Hnh 68: Cy khung DFS (a) v cy khung BFS (b) (Mi tn ch chiu i thm
cc nh) ................................ 208
Hnh 69: Php nh chiu
DFS............................................................................................................................
211
Hnh 70: Php nh s v ghi nhn cung ngc ln cao nht
.............................................................................
213
Hnh 71: M hnh th ca bi ton by ci cu
...............................................................................................
216
Hnh
72...............................................................................................................................................................
217
Hnh
73...............................................................................................................................................................
217
Hnh
74...............................................................................................................................................................
223
Hnh 75: Php nh li ch s theo th t tp
...................................................................................................
238
Hnh 76: Hai cy gc r1 v r2 v cy mi khi hp nht
chng.............................................................................
249
viii
Hnh 77: Mng vi cc kh nng thng qua (1 pht, 6 thu) v mt lung ca n
vi gi tr 7............................257
Hnh 78: Mng G v mng thng d Gf tng ng (k hiu f[u,v]:c[u,v] ch
lung f[u, v] v kh nng thng qua
c[u, v] trn cung (u, v))
..............................................................................................................................261
Hnh 79: Mng thng d v ng tng lung
....................................................................................................262
Hnh 80: Lung trn mng G trc v sau khi
tng.............................................................................................262
Hnh 81: Mng gi ca mng c nhiu im pht v nhiu im
thu..................................................................273
Hnh 82: Thay mt nh u bng hai nh uin, uout
.................................................................................................274
Hnh 83: Mng gi ca mng c kh nng thng qua ca cc cung b chn hai pha
..........................................274
Hnh 84: th hai pha
.....................................................................................................................................280
Hnh 85: th hai pha v b ghp
M...............................................................................................................281
Hnh 86: M hnh lung ca bi ton tm b ghp cc i trn th hai
pha...................................................285
Hnh 87: Php xoay trng s
cnh.......................................................................................................................289
Hnh 88: Thut ton
Hungari..............................................................................................................................292
Hnh 89: Cy pha "mc" ln hn sau mi ln xoay trng s cnh v tm ng
................................................299
Hnh 90: th G v mt b ghp
M..................................................................................................................304
Hnh 91: Php chp
Blossom..............................................................................................................................306
Hnh 92: N Blossom d ng xuyn qua
Blossom.....................................................................................306
ix CHNG TRNH
P_1_02_1.PAS * Thut ton sinh lit k cc dy nh phn di n
.......................................................................
6
P_1_02_2.PAS * Thut ton sinh lit k cc tp con k phn t
..............................................................................
8
P_1_02_3.PAS * Thut ton sinh lit k hon v
....................................................................................................
9
P_1_03_1.PAS * Thut ton quay lui lit k cc dy nh phn di n
...............................................................
12
P_1_03_2.PAS * Thut ton quay lui lit k cc tp con k phn
t......................................................................
14
P_1_03_3.PAS * Thut ton quay lui lit k cc chnh hp khng lp chp k
..................................................... 16
P_1_03_4.PAS * Thut ton quay lui lit k cc cch phn tch s
......................................................................
17
P_1_03_5.PAS * Thut ton quay lui gii bi ton xp hu
.................................................................................
21
P_1_04_1.PAS * K thut nhnh cn dng cho bi ton ngi du
lch................................................................
26
P_1_04_2.PAS * Dy
ABC..................................................................................................................................
28
P_2_07_1.PAS * Tnh gi tr biu thc
RPN........................................................................................................
81
P_2_07_2.PAS * Chuyn biu thc trung t sang dng
RPN...............................................................................
84
P_2_08_1.PAS * Cc thut ton sp
xp.............................................................................................................
112
P_3_01_1.PAS * m s cch phn tch s
n.....................................................................................................
143
P_3_01_2.PAS * m s cch phn tch s
n.....................................................................................................
144
P_3_01_3.PAS * m s cch phn tch s
n.....................................................................................................
144
P_3_01_4.PAS * m s cch phn tch s
n.....................................................................................................
145
P_3_01_5.PAS * m s cch phn tch s n dng quy
................................................................................
145
P_3_01_6.PAS * m s cch phn tch s n dng quy
................................................................................
145
P_3_03_1.PAS * Tm dy con n iu tng di nht
........................................................................................
152
P_3_03_2.PAS * Ci tin thut ton tm dy con n iu tng di nht
........................................................... 154
P_3_03_3.PAS * Bi ton ci ti
........................................................................................................................
157
P_3_03_4.PAS * Bin i xu
............................................................................................................................
161
P_3_03_5.PAS * Dy con c tng chia ht cho k
...............................................................................................
163
P_3_03_6.PAS * Dy con c tng chia ht cho k
...............................................................................................
165
P_3_03_7.PAS * Nhn ti u dy ma
trn..........................................................................................................
169
P_4_03_1.PAS * Thut ton tm kim theo chiu su
........................................................................................
185
P_4_03_2.PAS * Thut ton tm kim theo chiu rng
......................................................................................
188
P_4_04_1.PAS * Thut ton Warshall lit k cc thnh phn lin thng
........................................................... 195
P_4_04_2.PAS * Thut ton Tarjan lit k cc thnh phn lin thng
mnh...................................................... 202
P_4_05_1.PAS * Lit k cc khp v cu ca th
..........................................................................................
214
P_4_06_1.PAS * Thut ton Fleury tm chu trnh
Euler.....................................................................................
218
P_4_06_2.PAS * Thut ton hiu qu tm chu trnh
Euler..................................................................................
221
P_4_07_1.PAS * Thut ton quay lui lit k chu trnh Hamilton
.......................................................................
224
P_4_08_1.PAS * Thut ton Ford-Bellman
........................................................................................................
231
P_4_08_2.PAS * Thut ton
Dijkstra..................................................................................................................
233
P_4_08_3.PAS * Thut ton Dijkstra v cu trc
Heap......................................................................................
235
x
P_4_08_4.PAS * ng i ngn nht trn th khng c chu
trnh.................................................................239
P_4_08_5.PAS * Thut ton Floyd
.....................................................................................................................242
P_4_09_1.PAS * Thut ton Kruskal
..................................................................................................................250
P_4_09_2.PAS * Thut ton
Prim.......................................................................................................................254
P_4_10_1.PAS * Thut ton
Ford-Fulkerson......................................................................................................265
P_4_10_2.PAS * Thut ton Preflow-push
.........................................................................................................270
P_4_11_1.PAS * Thut ton ng m tm b ghp cc
i..............................................................................283
P_4_12_1.PAS * Thut ton
Hungari..................................................................................................................295
P_4_12_2.PAS * Ci t phng php Kuhn-Munkres O(k3)
............................................................................300
P_4_13_1.PAS * Phng php Lawler p dng cho thut ton Edmonds
..........................................................310
BNG CC K HIU C S DNG
x Floor of x: S nguyn ln nht x
x Ceiling of x: S nguyn nh nht x
n k P S chnh hp khng lp chp k ca n phn t (= n!
(n k)! )
n
k
Binomial coefficient: H s ca hng t xk trong a thc (1+x)n
= S t hp chp k ca n phn t = n!
k!(n k)! ( ) O . K php ch O ln
( ) . K php ln
( ) . K php ln
( ) o . K php ch o nh
( ) . k php nh
[ ] a i..j Cc phn t trong mng a tnh t ch s i n ch s j
n! n factorial: Giai tha ca n = 1.2.3n
a b ab
a b
a ... a
b copies of a
a
a log x Logarithm to base a of x: Logarithm c s a ca x (logaab =
b)
lg x Logarithm nh phn (c s 2) ca x
ln x Logarithm t nhin (c s e) ca x
*a
log x S ln ly logarithm c s a thu c s 1 t x ( *
a log (a b) b = )
* lg x *
2 log x
* ln x *
e log x
PHN 1. BI TON LIT K
C mt s bi ton trn thc t yu cu ch r: trong mt tp cc i
tng cho trc c bao nhiu i tng tho mn nhng iu kin nht
nh. Bi ton gi l bi ton m.
Trong lp cc bi ton m, c nhng bi ton cn yu cu ch r nhng
cu hnh tm c tho mn iu kin cho l nhng cu hnh no. Bi
ton yu cu a ra danh sch cc cu hnh c th c gi l bi ton lit
k.
gii bi ton lit k, cn phi xc nh c mt thut ton c th
theo ln lt xy dng c tt c cc cu hnh ang quan tm. C
nhiu phng php lit k, nhng chng cn phi p ng c hai yu
cu di y:
Khng c lp li mt cu hnh
Khng c b st mt cu hnh
C th ni rng, phng php lit k l phng k cui cng gii
c mt s bi ton t hp hin nay. Kh khn chnh ca phng php
ny chnh l s bng n t hp dn ti s i hi ln v khng gian v
thi gian thc hin chng trnh. Tuy nhin cng vi s pht trin ca
my tnh in t, bng phng php lit k, nhiu bi ton t hp tm
thy li gii. Qua , ta cng nn bit rng ch nn dng phng php
lit k khi khng cn mt phng php no khc tm ra li gii.
Chnh nhng n lc gii quyt cc bi ton thc t khng dng phng
php lit k thc y s pht trin ca nhiu ngnh ton hc.
2 Chuyn
HSPHN 1999-2004
1. NHC LI MT S KIN THC I S T HP
Cho S l mt tp hu hn gm n phn t v k l mt s t nhin.
Gi X l tp cc s nguyn dng t 1 n k: X = {1, 2, , k}
1.1. CHNH HP LP
Mi nh x f: X S. Cho tng ng vi mi i X, mt v ch mt phn t f(i)
S.
c gi l mt chnh hp lp chp k ca S.
Nhng do X l tp hu hn (k phn t) nn nh x f c th xc nh qua bng cc
gi tr f(1),
f(2), , f(k).
V d: S = {A, B, C, D, E, F}; k = 3. Mt nh x f c th cho nh
sau:
i 1 2 3
f(i) E C E
Vy c th ng nht f vi dy gi tr (f(1), f(2), , f(k)) v coi dy gi tr
ny cng l mt
chnh hp lp chp k ca S. Nh v d trn (E, C, E) l mt chnh hp lp chp
3 ca S. D
dng chng minh c kt qu sau bng quy np hoc bng phng php nh gi kh
nng
la chn:
S chnh hp lp chp k ca tp gm n phn t l k n
1.2. CHNH HP KHNG LP
Khi f l n nh c ngha l vi i, j X ta c f(i) = f(j) i = j. Ni mt
cch d hiu, khi
dy gi tr f(1), f(2), , f(k) gm cc phn t thuc S khc nhau i mt th
f c gi l mt
chnh hp khng lp chp k ca S. V d mt chnh hp khng lp (C, A,
E):
i 1 2 3
f(i) C A E
S chnh hp khng lp chp k ca tp gm n phn t l:
n k
n! P n(n 1)(n 2)...(n k 1)
(n k)!
= + =
1.3. HON V
Khi k = n. Mt chnh hp khng lp chp n ca S c gi l mt hon v cc phn
t ca S.
V d: mt hon v: A, D, C, E, B, F ca S = {A, B, C, D, E, F}
i 1 2 3 4 5 6
f(i) A D C E B F
Bi ton lit k 3
L Minh Hong
rng khi k = n th s phn t ca tp X = {1, 2, , n} ng bng s phn t ca
S. Do
tnh cht i mt khc nhau nn dy f(1), f(2), , f(n) s lit k c ht cc
phn t trong S.
Nh vy f l ton nh. Mt khc do gi thit f l chnh hp khng lp nn f l n
nh. Ta c
tng ng 1-1 gia cc phn t ca X v S, do f l song nh. Vy nn ta c th
nh ngha
mt hon v ca S l mt song nh gia {1, 2, , n} v S.
S hon v ca tp gm n phn t = s chnh hp khng lp chp n = n!
1.4. T HP
Mt tp con gm k phn t ca S c gi l mt t hp chp k ca S.
Ly mt tp con k phn t ca S, xt tt c k! hon v ca tp con ny. D thy
rng cc hon
v l cc chnh hp khng lp chp k ca S. V d ly tp {A, B, C} l tp con
ca tp S
trong v d trn th: A, B, C, C, A, B, B, C, A, l cc chnh hp khng
lp chp 3 ca
S. iu tc l khi lit k tt c cc chnh hp khng lp chp k th mi t hp
chp k s
c tnh k! ln. Vy s t hp chp k ca tp gm n phn t l
n n!
k k!(n k)!
= 4 Chuyn
HSPHN 1999-2004
2. PHNG PHP SINH (GENERATION)
Phng php sinh c th p dng gii bi ton lit k t hp t ra nu nh hai iu
kin
sau tho mn:
C th xc nh c mt th t trn tp cc cu hnh t hp cn lit k. T c th
bit
ccu hnh u tin v cu hnh cui cng trong th t .
Xy dng c thut ton t mt cu hnh cha phi cu hnh cui, sinh ra c cu
hnh
k tip n.
Phng php sinh c th m t nh sau:
Xy dng cu hnh u tin;
repeat
a ra cu hnh ang c;
T cu hnh ang c sinh ra cu hnh k tip nu cn;
until ht cu hnh;
Th t t in
Trn cc kiu d liu n gin chun, ngi ta thng ni ti khi nim th t. V d
trn
kiu s th c quan h: 1 < 2; 2 < 3; 3 < 10; , trn kiu k t
Char th cng c quan h 'A'