Kollonat Kolonat jane konstruktuar me nje linje
te formave te seksionit terthor, me te
zakonshmit jane katror, drejtkendor dhe
rrethor. Perforcimi kryesor ne kollone
eshte perforcimi gjatesor qe kontribuon
ne rezistencen e ngarkeses ne shtypje
dhe prandaj redukton madhesine e
kerkuar te seksionit terthor. Perforcimi
terthor, ne formen e lidhjeve, eshte
gjithashtu i siguruar per te dhene
mbeshtetje anesore per perforcimet
gjatesore, qe te frenojne nje demtim te
tipit çarje nga shtypja,(Fig.4.38).
Soletat prej b/a mund te jene struktura te zhvilluara ne nje drejtim, por
mund te jene edhe ne dy drejtime. Sjellja e soletave te hedhura vetem ne
nje drejtim eshte e ngjashme me ate te nje trau drejtekendor, dhe keto
elemente mund te konsiderohen thjesht si trare shume te gjere. Perforcimi
kryesor konsiston ne shufrat gjatesore te vendosura parallel me drejtimin
e hapesires ne anen e tensionuar te seksionit terthor (qe eshte pjesa me e
ulet ne pozicionin e mesem te solutes dhe pjeses se siperme prane
mbeshtetjes ku soletat jane te vazhdueshme mbi nje numer mbeshtetjesh).
Soletat
• Perforcimi dytesor, ne formen e
shufrave te drejta, te cilat levizin ne
qoshet e djathta te drejtimit te
hapesires, eshte siguruar te kontrolloje
tkurrjen dhe te shperndaje efektet e
ngarkeses se perqendruar.(Fig.4.39).
Shkallet jane projektuar si soleta
prej betonarmeje, trashesia e te cilaveeshte e njejte me trashesine e mbetur te nje bazamaku, dhe te cilat jane ne nje pjese integrale te structures(Fig. 4.41).Kerkesat ne respektim te raportit te hapesires me lartesine, jane te njejta si per soletat.
Fig. 4
Shkallet
Format betonarme monolite, jane te perdorura kryesisht per ndertesa me shume kate ne te cilat eshte kerkuar nje strukture e tipit rame. Forma e struktures eshte e percaktuar nga te njejtet faktore qe ndikojne ne projektin e te gjitha strukturave, te cilat kane nevoje te sigurojne rezistencen e ngarkeses gravitacionale dhe te arrije anen ekonomike ne perdorimin e materialit.
Ndryshueshmeria e betonit, jep nje zgjedhje te gjere te gjeometrise se ramave, favorizon perdorimin e lidhjeve kenddrejta, te cilat kerkojne modele te thjeshta.
Kater tipe baze:
1. te strukturave pllake te rrafsheta nje drejtimi hapesinor,
2. te strukturave pllake te rrafsheta me dy drejtime hapesinore,
3. strukturat trare-dhe solete dhe
4. strukturat me mure- mbajtes (Fig.4.45).
Fig. 6
Format strukturore-
format monolite
Fig. 5
Tipet e tra-kollone.
Te gjitha tipet baze jane lidhje tra- kollone, dhe mund te
konsiderohen si nje sistem dysheme i mbeshtetur ne nje
strukture vertikale prej kollonash, ose muresh.Cilesite e
tyre aftesite mbuluese dhe kerkesat ndaj madhesise, jane
te permbledhura ne Tabelen 4.1.
Fig. 7
Themele me plinta
Themelet e mesiperme behen te vecanta per secilen shtylle,
ato mund te jene te derdhura dhe te parapergatitura. Kur
plintat jane te parapergatitura dhe kollonat jane te tilla. Traret
e themelit mbeshteten ne konsolat e kollonave. Siperfaqja e
tabanit te plintit percaktohet nga ngarkesa qe transmeton
themeli, nga presioni i lejuar i bazamentit dhe nga trashesia,
forma e armimit e kalkuluar per te perballuar sforcimet.
Fig. 8 Fig. 8
Kur eshte e nevojeshme qe per arsyet qe thame me siper te
kemi nje siperfaqe te madhe te tabanit te themelit ose kur
kollonat jane te vendosura afer njera tjetres ( 2-2.5m) themelet
rezultojne afer njeri tjetrit, ne kete rast eshte bindese dhe
ekonomike te projektojme nje themel te vazhduar me kollona.
Ky ne fakt eshte nje themel i vazhduar me ngarkesa te
perqendruara. Qe ne tabanin e themelit te kemi nje
shperndarje te njetrajteshme te ngarkeses, rezultantja e forcave
vertikale per te dy kollonat duhet te kaloje ne qendren e
gravitetit te themelit.
Fig. 9
Fig. 10
Themelet e kombinuara
Themelet e kollonave fqinje jane te kombinuara kombinuara
(1) kur kollona eshte shume afer me kufirn e ndertimit dhe
prania e nje themeli te vecante mund te jet i ngarkur ne
menyre jashteqendrore dhe (2) kur themelet e kollonave
fqinje jane te lidhura per ti rezistuar forcave ngritese ose
permbysese.
Fig. 11
Kur nje ndertese me skelet duhet te ndertohet pergjate nje
godine ekzistuese eshte shpesh e nevojeshme te perdorim
traret konsol ose nje themel asimetrik te kombinuar per
kollonat ngjitur me godinen ekzistuese, keshtu qe presioni
ne tabanin e themelit nuk do te ndikoje aq shume ne
mbingarkimin e tabanit te themelit ekzistuese sa te
shkaktoje ulje te padeshirueshme.
Fig. 12
Tipet e themeleve ne forme pllake
a) ndertesa qe zene pak plan ne vend por qe kane lartesi dhe peshe te madhe,
b) ndertesa me ngarkese strukturale te lehte te ndertuara ne bazamente me capacitet te ulet mbajtes ose kur kushtet e bazamentit kerkojne nje shperndarje te konsiderueshme te ngarkeses,
c) Per ngarkesa me te medha jane tre tipe themelesh pllake: 1- pllake solide 2- tra dhe pllake 3- qeliza
Jane tre tipe themelesh pllake: 1- pllake solide; 2- tra dhe pllake; 3- qeliza;
Themel solete – eshte nje pllake solide prej betoni te armuar ne pergjithesi me
trashesi te njejte, e derdhur mbi bazament me aftesi te ulet mbajtese ose te
ndryshme, ngarkesat e mureve dhe te kollonave shperndahen net e gjithe siperfaqen.
Soleta pllake e themelit ne fig mbeshtet kollonat b/a. kollonat jane te zgjeruara ne
pjesen fundore per te shperndare disi ngarkesen qendrore.
Themel solete dhe tra – Si nje themel I projektuar per te mbajtur ngarkesa te
medha te mureve ose kollonave themeli pllake kerkon nje lartesi te konsiderueshme.
Per ta bere me ekonomike perdorimin e themelit pllake e cili mban ngarkesa te
medha praktikohet nderthurja e soletes me tra. Kjo tip solete konsiston ne
perdorimin e trareve te cilet mund te jene siper ose poshte soletes dhe mbajne
ngarkesat e mureve ose te kollonave dhe I shperndan ato ne soleten monolite e cila
peshon mbi bazamentin natyral.
Themel solete me hoje, qeliza. – Kur kemi te bejme me ulje te ndryshme dhe
themelet duhet te mbajne ngarkesa te konsiderueshme rigjiditeti I madh I themelit
solete me hoje eshte avantazh. Ky tip themeli konsiston ne ekzistencen e dy soletave
e sipemja dhe e poshtmja te ndara dhe te perforcuara nga shirita vertical b/a te
kryqezuar ne te dy drejtimet sin e fig. nje themel I tille ka nje rigjiditet shume te
madh dhe shperndan ngarkesat e themelit net e gjithe zonnen e bazamentit duke
reduktuar perforcimin e bazamentit dhe eleminuar uljet e ndryshme. Hapesirat
mund te shfrytezohen.
Fig. 13
Fig. 14
Themelet me pilota – Pilotat
mund te klasifikohen nga efekti
qe ato kane ne bazament si: pilota
me zhvendosje dhe pilota pa
zhvendosje. Pilotat me zhvendosje
futen me force, me goditje ne
toke duke zhvendosur dheun, te
tilla jane pilotat solide dhe pilotat
e formuara nga tuba te
brendeshem te cilat futen ne
toke dhe fundi i tyre eshte i
perbere nga nje kapuc i cili mund
te lihet brenda ne toke ose te
hiqet. Pilota pa zhvendosje
formohen nga puse ne te cilat
vendosen ne pus dhe lihen ose
hiqen mbasi behet mbushja e tij
me beton.
Fig. 15
Pilotat e ngulura - jane ato te cilat
formohen nag futja me goditje e nje
kollone te parapergatitur. Seksioni i tyre
mund te jete katror, poligonal ose rrethor.
Pilotat e ngulura me fasheta – jane dy
llojesh njera ka nje fashete te
perhereshme celiku ose betoni dhe lloji I
dyte ka nje fashete te perkoheshme.
Qellimi i futjes ne toke i fashetes se
perhereshme eshte te konsolodoje
bazamenti rreth fashetes se pilotes nga
veprimi i futjes me rrutullim, dhe per te
mbrojtur zemren prej betoni te pilotes
nga rrjelljet e ujit nentokesor. Ne fig eshte
ilustruar nje kollone e ketij tipi. Fasheta
apo gaucka ( paretet) prej b/a eshte
rreshqitur ne cpuesin prej celiku. Cpuesi
dhe guacka vendosen ne kullen e cpimit
dhe pastaj fillon cpimi ne toke. Kur eshte
arritur thellesia e nevojeshme cpuesi
ngrihet dhe behet mbushja nga brenda e
guackes me beton. Ky tip pilote perdoret
ne bazamentet me aftesi mbajtese te ulet.
Fig. 16
Pilotat e ngulura me fasheta jo
te perhereshme paraqiten ne
fig. Fundi i tubit prej celiku i
majtur nga kulla e cpimit
mbushet me cakell. Nje
cekic i leshuar nga kulla e
cpimit zhyt ne toke fasheten
dhe cakellin. Kur eshte
arritur thellesia e
nevojeshme cekici godet
cakellin dhe tubi fillon te
ngrihet lart duke u terhequr
me mekanizmat e kulles se
cpimit, cakelli formon nje
maje te zgjeruar si ne figure,
i cili sherben si fund
mbeshtetes per piloten. Ne
tub fillon te hidhet beton i
cili ngjishet nga cekici dhe
gjithashtu behet vibrimi i tij.
Fig. 17
Fig. 18
Pilota me cpim – jane ato te cilat formohen nga betoni i derdhur ne nje vrime te
hapur me perpara. Tubi prej celiku filon te zhytet ne toke nderkohe qe fillon heqja e
dheut. Futja e tubit behet per mbajtur nga shembja faqet e pusit te hapur.
Avantazhet kryesore te ketyre pilotave jane paisjet me te lehta, e me te
manovrueshme qe perdoren. Nje analize e hollesishme i behet shtresave te tokes
ku do te ngulet pilota. Disavantazhet jane se nuk mund te kontrollojme nese eshte
ngjeshur sa duhet betoni dhe nese jane mbuluar mire shufrat e hekurit. Ne figure
eshte paraqitur procesi i vendosjes se pilotave me cpim.
Fig. 19
Kapelja e pilotave – Pilotat mund
te perdoren per te mbeshtetur nje
themel me plinta, rrip ose pllake.
Zakonisht nje grup pilotash
perdoret per te mbajtur nje kollone.
Ngarkesa nga kollona transmetohet
ne pilota nepermjet nje kapeleje b/a
e cila vendoset mbi pilotat duke
bere lidhjen e tyre dhe ne te njejten
kohe duke sherbyer si bazament i
kollones i cili transmeton ngarkesen
ne pilota. Per te siguruar
vazhdimesine e struktures shufrat e
armimit te pilotave lidhen me
shufrat e kapeles. Ne figure
paraqiten disa forma kapelesh.
Fig. 20
Fig. 21