1 Leki stosowane w chorobach Leki stosowane w chorobach uk uk ł ł adu kr adu kr ąż ąż enia enia
1
Leki stosowane w chorobach Leki stosowane w chorobach ukukłładu kradu krążążeniaenia
2
Najczęściej występujące schorzenia układu krążenia
•
Choroba nadciśnieniowa•
Choroba niedokrwienna serca/zawał
•
Zaburzenia rytmu serca•
Niewydolność
serca
•
Zaburzenia gospodarki lipidowej
3
Najczęściej stosowane leki w chorobach układu krążenia
•
preparaty naparstnicy•
leki dopaminergiczne
•
leki przeciwarytmiczne•
blokery
kanału wapnia
•
inhibitory enzymu konwertującego angiotensynę
–IKA•
leki moczopędne
•
leki beta-adrenolityczne•
antagoniści receptora angiotensynowego –
sartany
•
leki przeciwlipemiczne: fibraty, statyny
4
Inhibitory Inhibitory konwertazykonwertazy angiotensyny (IKA)angiotensyny (IKA)
5
Inhibitory konwertazy angiotensyny – mechanizm działania
Hamowanie układu renina-angiotensyna- aldosteron (85-90%)
osoczowego tkankowego
6
Inhibitory konwertazy
angiotensyny – mechanizm działania c.d.
Hamowanie katabolizmu bradykininy:
↑NO, ↑
PGI2
, ↑
PGE2
.
7
Inhibitory konwertazy
angiotensyny-
leki
Stosowane grupy lekStosowane grupy lekóów:w: inhibitory inhibitory konwertazykonwertazy
zawierajzawierająące grupce grupęę
sulfhydrylowsulfhydrylowąą
(SH) ((SH) (kaptoprylkaptopryl) )
prolekiproleki
((enalaprylenalapryl, , kwinaprylkwinapryl, , ramiprylramipryl, , cilazaprylcilazapryl, , fozynoprylfozynopryl, , peryndoprylperyndopryl))
inhibitory inhibitory konwertazykonwertazy
o przedo przedłłuużżonym dziaonym działłaniu aniu ((enalaprylenalapryl, , lizynopryllizynopryl))
8
ProlekProlek
Prolek
-
(ang.
pro-drug) -
to substancja o działaniu
leczniczym, która rozwija w pełni swoje działanie
dopiero w chwili, gdy ulegnie przemianom
metabolicznym w organizmie, natomiast sama nie jest
aktywna, lub jest wielokrotnie mniej aktywna od
powstałej substancji.
9
Inhibitory konwertazy
angiotensyny –
wskazania
•
nadciśnienie tętnicze•
niewydolność
serca
•
współistniejąca z nadciśnieniem -
nefropatia z białkomoczem,
- cukrzyca,
- przerost mięśni komory lewej,
- niewydolność
krążenia,
- zaburzenia lipidowe,
- przebyty zawał
mięśnia serca z niską
frakcją
wyrzutu komory lewej
10
Inhibitory konwertazy
angiotensyny – przeciwwskazania
•
hipowolemia, •
ciąża,
•
zwężenie tętnic nerkowych lub tętnicy nerkowej u chorego z jedną
nerką,
•
kaszel przed rozpoczęciem leczenia.
11
Inhibitory konwertazy
angiotensyny –
informacja użyteczna klinicznie:
•
inhibitory konwertazy
są
najlepiej tolerowanymi
lekami hipotensyjnymi
•
przed rozpoczęciem leczenia inhibitorami
konwertazy
lek moczopędny należy odstawić
lub
zmniejszyć
jego dawkę
•
proleki
wymagają
uczynnienia w wątrobie i dlatego
później rozpoczynają
działanie niż
inhibitory
konwertazy
z SH.
12
Inhibitory konwertazy angiotensyny – niepożądane działania
Związane z farmakologicznym działaniem leków:obniżenie ciśnienia tętniczego krwi –
hipotensja
niewydolność
nerek: stężenia mocznika,
kreatyninyzwiększenie stężenia potasu we krwikaszel
13
Inhibitory konwertazy angiotensyny – niepożądane działania
Nie związane z farmakologicznym działaniem IKA
bezsenność, parastezje, bóle głowy, zmęczenie
nudności wymioty, zaparcia, zaburzenia smaku
zaczerwienienie skóry, obrzęk naczynioruchowy
fetotoksyczne: wielowodzie, niewydolność
nerek płodu, anuria
14
Inhibitory konwertazy angiotensyny – niepożądane działania
Nie związane z farmakologicznym działaniem IKA
zaburzenia hematologiczne: anemia aplastyczna
(kaptopril), agranulocytoza
(kaptopril, enalapril),
trombocytopenia
(kaptopril)
reakcje nadwrażliwości: eozynofila,
zapalenie pęcherzyków płucnych, toczeń
rumieniowaty
15
Leki moczopLeki moczopęędnedne
16
Leki moczopędne-
zastosowanie
•
obrzęki sercowe, nerkowe, wątrobowe
•
stany zatrzymania elektrolitów (sodu-napięcie przedmiesiączkowe; substancji azotowych –
niewydolność
wydzielnicza nerek)
•
nadciśnienie (zmniejszenie ilości krwi krążącej)
•
zatrucia
•
w leczeniu niektórych postaci otyłości
17
Leki moczopędne -
podział
•
leki zwiększające wydalanie głównie wody –
diuretyki
•
leki zwiększające wydalanie soli mineralnych –
sodu i chlorków -
saluretyki
18
Leki moczopędne -
podział
•
w zależności od punktu uchwytu
działania:–
leki o głównie nerkowym punkcie uchwytu
•
zwiększają
przesącz pierwotny i hamują
wchłanianie zwrotne
–
leki o głównie pozanerkowym
punkcie uchwytu działania
•
działają
na koloidy krwi i tkanki, powodują
hydremię
19
Leki moczopędne-
podział, główne grupy
•
leki o głównie nerkowym
punkcie uchwytu
•
tiazydy
–
hydrochlorotiazyd
•
diuretyki
pętlowe –
furosemid, kwas etakrynowy
•
pochodne chinazoliny
i indoliny
–
chlortalidon, indapamid, kwas tienylowy
•
inhibitory anhydrazy
węglanowej –
acetazolamid
20
Leki moczopędne -
leki o głównie
nerkowym punkcie uchwytu
21
Leki moczopędne –
tiazydy, hydrochlorotiazyd
•
lek o budowie sulfonamidowej,
•
dobrze wchłaniany z przewodu pokarmowego. Działanie występuje po 2 godzinach i utrzymuje się
przez 6 do 12 godzin.
•
hamuje
transport sodu i chloru w początkowym odcinku kanalika dystalnego
nefronu, gdzie w warunkach fizjologicznych zwrotnemu
wchłanianiu ulega 5-8% przefiltrowanego sodu.
•
zastosowanie: obrzęki pochodzenia sercowego, nerkowego, wątrobowego, nadciśnienie samoistne i nerkowe, zespół
napięcia
przedmiesiączkowego
•
może wywołać
hipokaliemię
(podaje się
sole potasowe)
22
Leki moczopędne -
tiazydy
•
przeciwwskazania: ostra niewydolność
nerek z bezmoczem, śpiączka
wątrobowa, zaburzenia elektrolitowe, ciąża; ostrożnie w cukrzycy i dnie
moczanowej
•
interakcje: nasilają
działanie hipotensyjne guanetydyny, rezerpiny,
metyldopy
oraz środków zwiotczających kuraropodobnych
•
działania niepożądane: uczulenie (pokrzywka, świąd), zaburzenia
elektrolitowe (hipokaliemia, hipernatremia),
zaburzenia łaknienia,
nudności, bóle głowy, hipotonia ortostatyczna, zapalenie trzustki
•
preparaty: Hydrochlorotiazidum, Clopamid
23
Leki moczopędne -
pochodne chinazoliny
i indoliny•
związki o budowie heterocyklicznej (chinetazon, chlortalidon, metolazon, indapamid, kwas tienylowy)
•
Chlortalidon
-podawany wyłącznie doustnie•
Farmakokinetyka. Dobrze wchłania się
z przewodu pokarmowego.
Działanie pojawia się
już
po 2 godzinach, osiąga maksimum po 12 godzinach. Czas działania chlortalidonu
wynosi od 48 do 72 godz.
–
hamuje wchłanianie zwrotne jonów sodu i chlorków w kanalikach bliższych
–
zastosowanie: obrzęki sercowe, wątrobowe i nerkowe, nadciśnienie tętnicze
–
działania niepożądane: zaburzenia żołądkowo-jelitowe, zawroty i bóle głowy, reakcje uczuleniowe, zaburzenia układu krwiotwórczego
–
przeciwwskazania:
ostra niewydolność
nerek z bezmoczem, śpiączka wątrobowa, uczulenie , ciąża i laktacja
24
Leki moczopędne -
pochodne chinazoliny
i indoliny
c.d
•
Indapamid
-
podawany wyłącznie p.o.-
lek o budowie sulfonamidowej
-
różni się
od hydrochlorotiazydu
dłuższym czasem półtrwania, który wynosi od 14 do 18 godzin. Lek wiąże się
z białkami
osocza w 71-79%. Metabolizowany w wątrobie.
–
hamuje zwrotne wchłanianie sodu w kanalikach bliższych oraz w korowej części kanalików dalszych
–
hamuje transport jonów wapniowych w komórce mięśniowej, działa bezpośrednio rozkurczająco
na naczynia
–
w małej dawce działa silnie hipotensyjnie a słabo moczopędnie
25
Leki moczopędne -
pochodne chinazoliny
i indoliny
c.d.
•
Indapamid-
jest dobrze rozpuszczalny w tłuszczach, łatwo wiąże się
z białkami osocza,
•
zastosowanie:
nadciśnienie samoistne, współistniejące z cukrzycą–
działania niepożądane: hipokaliemia, uczucie osłabienia, hipotonia ortostatyczna, reakcje uczuleniowe
–
przeciwwskazania:
ciąża, ciężka niewydolność
wątroby, zaburzenia naczyniowe o.u.n.
26
Leki moczopędne -
diuretyki
pętloweFurosemid, podawany p.o., i.v., i.m.
–
sulfonamid
o silnym działaniu moczopędnym,
–
dobrze wchłaniany z przewodu pokarmowego, wiązanie z białkami 98%, po
podaniu dożylnym biologiczny okres półtrwania 1-1,5 godz., przenika do
płodu i mleka matki. Działanie moczopędne do 1 godz. po podaniu p.o , po
15 min. po podaniu i.v, czas działania 3-6 godz. Wydalany przez nerki.
–
głównie hamuje wchłanianie zwrotne sodu a w niewielkim stopniu potasu
–
działa szybko (po wstrzyknięciu dożylnym po kilku minutach)
–
najsilniejszy lek moczopędny
27
Leki moczopędne-
diuretyki
pętloweFurosemid
–
zastosowanie: obrzęki –
obwodowe różnego pochodzenia,
nadciśnienie, diureza wymuszona, obrzęk płuc oraz obrzęk mózgu
–
działania niepożądane: jest mało toksyczny; może wywołać
hipokaliemię
odwodnienie, zagęszczenie krwi
ze skłonnościami do
zakrzepów; rzadko alergiczne reakcje skórne, biegunkę, zmniejszenie
łaknienia, niekiedy hiperglikemię, hiperurykemię, hiponatremię,
osłabienie siły mięśniowej, kurcze mięśni, upośledzenie słuchu,
leukopenię, trombocytopenię
28
Leki moczopędne -
diuretyki
pętlowe
Furosemid–
interakcje: nasila działanie leków hipotensyjnych i środków zwiotczających, osłabia działanie leków przeciwcukrzycowych
–
przeciwwskazania: bezmocz, niedrożność
dróg moczowych, hipokaliemia, śpiączka wątrobowa, ciąża
–
preparat: Furosemidum
(p.o., i.v.)
29
Leki moczopędne -
diuretyki
pętlowe
•
Kwas etakrynowy–
powoduje zahamowanie wchłaniania zwrotnego sodu w pętli nefronu i kanalikach
–
zastosowanie: obrzęki związane z niewydolnością
krążenia, zespół nerczycowy, marskość
wątroby
–
działania niepożądane: jest toksyczny; wywołuje zaburzenia żołądkowo-jelitowe, drażni ścianę
naczyń
(stosuje się
rozcieńczone
roztwory), reakcje skórne, uszkodzenie słuchu (szum w uszach), zaburzenia elektrolitowe
(odwodnienie, zasadowica,
hipokaliemia, hipernatremia)
–
przeciwwskazania: cukrzyca, ciąża, marskość
wątroby
–
nie ma budowy sulfonamidowej
30
Leki moczopędne -
diuretyki
pętlowe c.d.
Torasemid
•
charakteryzuje się
dobrą
biodostępnością
(80-90%), biologiczny okres półtrwania wynosi ok. 3,5 godz.,
•
wskazania lecznicze są
takie same jak innych diuretyków pętlowych,
•
ze względu na dłuższy czas działania ma mniej działań niepożądanych,
wykazuje efekty obniżania ciśnienia tętniczego
w leczeniu nadciśnienia już
w dawkach nie dających wyraźnego działania moczopędnego.
31
Leki moczopędne -
diuretyki
oszczędzające potas
grupa związków nie powodujących kaliurii; hamują
wchłanianie zwrotne sodu w kanalikach dalszych
32
Leki moczopędne -
diuretyki
oszczędzające potasSpironolakton
konkurencyjny antagonista aldosteronu w kanaliku dalszym nefronu
–
związek steroidowy o budowie aldosteronu; hamuje wchłanianie zwrotne sodu (zwiększa się
wydalanie sodu i wody z moczem)
–
wchłania się
z przewodu pokarmowego, ulega biotransformacji do czynnego metabolitu –
kanrenonu; działanie spironolaktonu
trwa do 2-3 dni po odstawieniu;
lek indukuje enzymy mikrosomalne
wątroby.
–
zastosowanie: obrzęki, aldosteronizm
–
działanie niepożądane: hiperkaliemia, zaburzenia rytmu serca, osłabienie siły mięśniowej, parestezje, ginekomastia, zaburzenia miesiączkowania, wysypki, zaburzenia obrazu krwi
–
przeciwwskazania: niewydolność
nerek, hiponatremia, ciąża, bezmocz
–
preparat: Spironol
(Verospiron) (p.o., i.v.)
33
Leki moczopędne -
diuretyki
oszczędzające potas
Eplerenon
•
syntetyczny steroid, antagonista receptora aldosteronu,
•
stosowany w leczeniu niewydolności serca,
•
zalecany jest w leczeniu uzupełniającym u pacjentów z dysfunkcją skurczową
lewej komory (EF < 40%) i klinicznymi objawami
niewydolności serca po przebytym zawale, razem z beta-blokerami,
•
można stosować
razem z diuretykami
tiazydowymi,
•
gdy jest stosowany razem z inhibitorem ACE lub sartanem, a także u pacjenta z niewydolnością
nerek, powinno się
często kontrolować
kaliemię,
•
przeciwwskazaniem do stosowania antagonistów aldosteronu jest hiperkaliemia≥
5
mmol/l w surowicy
34
Leki moczopędne -
diuretyki
oszczędzające potas•
Triamteren–
pochodna pterydyny
działa j.w.
–
zastosowanie: obrzęki w przewlekłej niewydolności krążenia, choroby wątroby, zespół
nerczycowy, nadciśnienie
•
Amiloryd–
działa na dystalny
odcinek kanalika nerkowego, zwiększa wydalanie
sodu i chlorków oraz zmniejsza wydalanie potasu–
zastosowanie:
obrzęki sercowe, nadciśnienie, marskość
wątroby
–
działania niepożądane: zaburzenia żołądkowo-jelitowe, suchość
w jamie ustnej, hiperkaliemia, kurcze mięśniowe, splątanie, hipotonia ortostatyczna
–
przeciwwskazania: hiperkaliemia, niewydolność
nerek, ciąża, ostrożnie w cukrzycy
35
Leki moczopędne -
niepożądane działania
•
zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej
•
zaburzenia równowagi kwasowo-zasadowej
•
zaburzenia hemodynamiczne
•
zaburzenia przemiany węglowodanowej, purynowej, lipidowej, układu wewnątrzwydzielniczego
•
zaburzenia krzepnięcia krwi, narządu słuchu, układu krwiotwórczego, układu immunologicznego
36
Leki moczopędne -
niepożądane działania
•
Diuretyki tiazydowe
układ krążenia: podciśnienie ortostatyczne, niedokrwienie
narządów (np. zawał
kreski, ośrodkowego układu nerwowego
-
przejściowe)
zaburzenia gospodarki wodno-elekrolitowej: stężenia potasu
(zaburzenia rytmu serca) i cynku w organizmie, stężenia
wapnia i sodu (obrzęki)
37
Leki moczopędne -
niepożądane działania
•
Diuretyki tiazydowe
zaburzenia gospodarki lipidowej ( stężenia cholesterolu i trójglicerydów)zaburzenia gospodarki węglowodanowej (cukrzyca -
dysregulacja)ponadto: fotodermatozy, fofoalergie, toczeń
rumieniowaty, toksyczna martwica skóry, zapalenia naczyń
38
Leki moczopędne -
niepożądane działania•
Furosemid
hipokliemia hiponatremia hipomagnezemia zasadowica
nieoddechowa
objawy nietolerancji węglowodanów hipertriglicerydemia, CholC, LDL, VLDL hipowolemia reakcje alergiczne: pokrzywka, ostre śródmiąższowe
zapalenie nerek ototoksyczność
39
Leki moczopędne -
niepożądane działania•
Spironolakton
-
oszczędzający potas
zaburzenia endokrynne: działanie antyandrogenne
mężczyźni: -
ginekomastia
-
obniżenie libido
-
impotencja
-
oligospermia
kobiety: -
powiększenie gruczołów piersiowych
-
zaburzenia miesiączkowania (zbyt częste
lub rzadkie miesiączki, brak miesiączki)
hiperpotasemia
40
Leki betaLeki beta-- adrenolityczneadrenolityczne
41
Leki beta-
adrenolityczne –
mechanizm działania
•
grupa leków działających na receptory β1
i β2
(antagoniści)
•
działanie związane jest z zablokowaniem receptora beta-adrenergicznego co powoduje następujące efekty biologiczne:
w obrębie serca: zmniejszenie częstości akcji serca, spadek ciśnienia tętniczego krwi, zmniejszenie objętości wyrzutowej i minutowej serca, zmniejszenie zużycia tlenu przez mięsień
sercowy, zwiększenie przepływu
wieńcowego i poprawa odżywienia mięśnia sercowego
w obrębie naczyń
krwionośnych: skurcz naczyń
i zwiększenie oporu obwodowego,
w obrębie mięśni gładkich narządów wewnętrznych: skurcz (np. oskrzeli)
42
Leki beta –adrenolityczne
-
stosowane grupy leków
nieselektywne
(pindolol, propranolol, sotalol, nadolol)
kardioselektywne
(atenolol, metoprolol) hydrofilne (atenolol, nadolol) z własną
aktywnością
sympatomimetyczną
(ISA)
(oksyprenolol, pindolol) alfa-beta-blokery
(labetalol, karwedilol)
beta-blokery
rozszerzające naczynia (bisoprolol, celiprolol)
43
Leki beta -adrenolityczne
–
podział
NieselektywneNieselektywne
•
oksprenolol
•
pindolol
•
propranolol
•
sotalol
•
nadolol
44
Leki beta-
adrenolityczne –
podział
Selektywne Selektywne •
metoprolol
•
atenolol
•
acebutolol
•
betaksolol
•
bisoprolol
•
celiprolol
•
nebiwolol
45
Leki beta-
adrenolityczne –
podział
Leki Leki αα--
i i ββ--adrenolityczneadrenolityczne
••
labetalollabetalol
••
karwedilolkarwedilol
46
Leki beta -adrenolityczne
–
wskazania
•
nadciśnienie tętnicze
•
choroba niedokrwienna serca
•
nadkomorowe zaburzenia rytmu serca
•
komorowe zaburzenia rytmu serca
•
profilaktyka napadów migreny
•
tachykardia zatokowa
47
Leki beta-
adrenolityczne –
przeciwwskazania•
bradykardia zatokowa
•
blok przedsionkowo-komorowy II stopnia
i blok
przedsionkowo-komorowy III stopnia
•
wstrząs kardiogenny
•
niewyrównana
astma oskrzelowa, przewlekła obturacyjna choroba płuc lub inna przewlekła choroba płuc
•
niewyrównana
niewydolność
krążenia
•
nasilone zaburzenia krążenia obwodowego
•
angina Prinzmetala
48
Leki beta -adrenolityczne
–
niepożądane działania
•
układ krążenia:
bradykardia, niedociśnienie, zaburzenia rytmu serca (proarytmia: sotalol; torsades de pointes), zaburzenia przewodzenia wewnątrzsercowego (bloki przedsionkowo-
komorowe, zaburzenia krążenia obwodowego
i mózgowego
49
Leki beta-
adrenolityczne –
niepożądane działania
•
ośrodkowy układ nerwowy:
uczucie zmęczenia, zawroty
głowy, bóle głowy, depresja, zaburzenia świadomości
•
zaburzenia endokrynne: hiperglikemia, hipoglikemia
(cukrzyca -
dysregulacja)
•
układ moczowo-płciowy: zaburzenia seksualne,
impotencja, libido, zaburzenia w oddawaniu moczu
(nocne, częste, zatrzymanie)
50
Leki beta -adrenolityczne
–
niepożądane działania
•
układ oddechowy: skurcz oskrzeli (nieselektywne,
zależny od dawki selektywnych), zaburzenia oddychania,
kaszel,
•
układ mięśniowo-szkieletowy: bóle ścięgien, stawów,
mięśni, zapalenie ścięgien
51
Leki beta -adrenolityczne
–
niepożądane działania
•
zaburzenia dermatologiczne: zaczerwienienie, świąd,
zaburzenia pigmentacji, łysienie plackowate
•
zaburzenia w badaniach laboratoryjnych:
stężenia mocznika
(propranolol),
stężenia transaminaz, fosfatazy alkalicznej, LDH
(propranolol, metoprolol)
52
MiaMiażżddżżycayca
53
Wynikiem działania miażdżycy może być:
•
choroba wieńcowa, •
zawał
serca,
•
udar mózgu, •
chromanie przystankowe czyli inaczej miażdżyca tętnic kończyn dolnych
•
wszelkie inne choroby spowodowane przez zmiany zwyrodnieniowe niedokrwionych narządów (np. niedokrwienie nerek może być
powodem
dokuczliwej choroby nadciśnieniowej).
54
Celem leczenia hiperlipidemii jest:•
obniżenie ryzyka choroby niedokrwiennej serca,
•
zahamowanie bądź uzyskanie regresji zmian
miażdżycowych,•
zmniejszenie zmian skórnych (żółtaków),
•
zapobieganie ostremu zapaleniu trzustki u osób z wysoką
trójglicerydemią,
•
dodatkowo na podstawie ostatnich badań zmniejszenie incydentów sercowo-naczyniowych.
55
Zasady leczenia miażdżycy
•
zmniejszenie stężenia cholesterolu we krwi•
normalizacja składu lipoprotein
•
leczenie antyagregacyjne
56
Zasady leczenia miażdżycy
•
zahamowanie wchłaniania cholesterolu z jelit•
zahamowanie syntezy cholesterolu w wątrobie
•
zwiększenie katabolizmu VLDL i LDL•
zahamowanie wytwarzania bogatych w cholesterol frakcji lipoprotein
•
zahamowanie syntezy VLDL•
zahamowanie agregacji płytek krwi
57
Leczenie dyslipidemii
1) wyrównanie
metaboliczne cukrzycy,2) normalizacja
masy ciała,
3) zastosowania wysiłku fizycznego,4) u osób z hipertrójglicerydemią
bezwzględny
zakaz picia
alkoholu,5) dieta
hipolipemizująca
58
Zasady leczenia miażdżycy•
hipercholesterolemia–
żywice
–
statyny–
fibraty
–
kwas nikotynowy (KN)–
probukol
–
terapia skojarzona (żywice+statyny, żywice+fibraty, żywice+KN, żywice+probukol)
•
hiperlipidemia
mieszana–
fibraty
–
KN•
hipertrójglicerydemia–
fibraty
–
KN–
terapia skojarzona:fibraty
+ KN i oleje rybne
59
Leki Leki przeciwlipemiczneprzeciwlipemiczne
60
Statyny
•
inhibitory
enzymu kontrolującego biosyntezę
cholesterolu
(reduktazy 3-hydroksy-3-metyloglutarylokoenzymu A)
•
zmniejszają
pulę
cholesterolu wewnątrz komórek, pobudza
to biosyntezę
i aktywność
receptorów komórek dla LDL.
Cząstki te są
aktywnie wychwytywane przez komórki dla uzupełnienia niedoboru cholesterolu wynikającego z
zahamowania jego biosyntezy przez statyny
61
Statyny
•
hamują
syntezę
VLDL w wątrobie.
•
obniżają
stężenie cholesterolu całkowitego o 15-30%,
LDL-Ch
o 20-40%, podwyższają
natomiast stężenie
HDL-Ch
o 5-10%.
•
stwierdzono również, że po podaniu statyn
stężenie
trójglicerydów
zmniejsza
się
o 10-20%.
62
Statyny-
mechanizm działania
1.
Modyfikują
strukturę śródbłonka
poprzez:
– tworzenie się
„twardszych”
blaszek miażdżycowych,
–
zmniejszenie liczby złogów lipidowych,
– zwiększenie puli kolagenu,
– zwiększenie liczby komórek mięśni gładkich,
–
neowaskularyzację
w błonie wewnętrznej.
63
Statyny- mechanizm działania
2.
Modyfikują
czynność
śródbłonka
poprzez:– poprawę
rozkurczu naczyniowego związanego z działaniem
tlenku azotu.
3. Osłabiają
reakcję
zapalną
poprzez:–
zahamowanie aktywności makrofagów oraz limfocytów T,
–
hamowanie produkcji wolnych rodników tlenowych przez stymulowane makrofagi, co w następstwie zmniejsza zdolność
tych makrofagów do modyfikacji oksydatywnej
LDL-Ch.
64
Statyny- mechanizm działania
4.
Wpływają
na układ hemostazy
–
(niejednorodnie) poprzez:
–
hamowanie wydzielania czynnika tkankowego (kofaktor osoczowego
czynnika VII),
–
upośledzenie agregacji płytek przez obniżenie zawartości cholesterolu w błonach płytek,
–
obniżenie biosyntezy tromboksanu
w płytkach,
–
zmniejszenie stężenia fibrynogenu w surowicy krwi,
–
zmniejszenie lepkości krwi całkowitej.
65
Statyny- działania
niepożądane
–
zwiększenie aktywności transaminaz–
miopatia
i rabdomioliza
(zwiększenie
stężenia CPK, haptoglobiny)–
zaburzenia żołądkowe
– objawy ze strony OUN (bóle głowy,
bezsenność),–
wysypka skórna
66
Statyny- preparaty
–
Lowastatyna–
Prawastatyna
–
Simwastatyna–
Fluwastatyna
–
Atorwastatyna
67
Statyny- preparatySiła działania Lowastatyny
i Prawastatyny
jest podobna,
dwukrotnie silniej działa Simwastatyna, zaś
czterokrotnie słabiej Fluwastatyna, która może obniżyć
stężenie
cholesterolu całkowitego o 55%, a trójglicerydy
o 35%. Fluwastatyna
daje najmniej działań
niepożądanych, w
związku z tym można ewentualnie próbować
ją
kojarzyć
z fibratami.
Ponieważ
synteza cholesterolu zachodzi w znacznej mierze w nocy stąd preferencja podawania statyn
w czasie kolacji.
68
Fibraty•
pochodne kwasu fibrynowego,
•
pobudzają
lipazę
lipoproteinową
zwiększając w ten sposób rozpad lipoprotein
bogatych w trójglicerydy,
•
hamują
syntezę
VLDL oraz apoliporoteiny
ApoB
w komórkach wątrobowych, zwiększają
klirens
LDL-Ch
z
krążenia poprzez aktywację receptora LDL i
zwiększenie jego powinowactwa do LDL-Ch, zmieniają dystrybucję
podfrakcji
LDL-Ch
z podtypu B na podtyp
A (większe cząstki, mniej aterogenne).
69
Fibraty
•
pochodne kwasu fibrynowego,
•
również
mogą
obniżać
stężenie fibrynogenu,
•
podnoszą
stężenie LDL-Ch
u pacjentów z wysokimi stężeniami trójglicerydów,
Fibraty
obniżają
stężenie trójglicerydów
o około 50%,
podwyższają
HDL-Ch. o ok. 10-25%, obniżają
stężenie LDL-Ch
o około
15%.
70
Fibraty
Do grupy tej zaliczamy: •
Clofibrat,
•
Gemfibrozil, •
Fenofibrat,
•
Bezofibrat, •
Lifibrol.
Fibraty
nowszej generacji mają
silniejszy wpływ na LDL-Ch
i mogą
być
podawane raz dziennie.
71
Fibraty•
Do działań
niepożądanych
tych leków zaliczamy:
• dolegliwości gastryczne, pokrzywkę, miopatię, wzrost
aktywności transaminaz,
impotencję.
•
przeciwwskazaniem do stosowania tych leków jest
uszkodzenie wątroby, nerek oraz zespół
nerczycowy.
•
Fibraty
mogą
nasilać
działanie leków przeciwzakrzepowych, dlatego w przypadku jednoczesnego stosowania dawkę
fibratów
należy
odpowiednio zmniejszyć.
72
NADCINADCIŚŚNIENIE TNIENIE TĘĘTNICZETNICZE
73
Wpływ ciśnienia tętniczego na ryzyko sercowo-naczyniowe
•
Udar mózgu•
obniżenie ciśnienia rozkurczowego już
o 5 mmHg
powoduje
zmniejszenie tego zagrożenia o 35-40%•
Choroba wieńcowa
•
Niewydolność
serca i choroby nerek•
-u chorych na nadciśnienie ryzyko wystąpienia niewydolności serca jest 6-krotnie większe niż
u osób z
prawidłowym ciśnieniem tętniczym•
Nawracające incydenty sercowo-naczyniowe
•
Ciśnienie tętna i podatność
tętnic
74
Strategia leczenia
Plan ten powinien uwzględniać:
•
monitorowanie ciśnienia tętniczego i innych czynników ryzyka
•
zmiany stylu życia w celu obniżenia ciśnienia tętniczego i kontroli pozostałych czynników ryzyka
•
leczenie farmakologiczne w celu obniżenia ciśnienia tętniczego, kontroli pozostałych czynników ryzyka i towarzyszących stanów klinicznych
75
Strategia leczenia•
Zmiany stylu życia powinno się
wdrożyć
zawsze, gdy
istnieje taka potrzeba, u wszystkich pacjentów, także tych, którzy wymagają
leczenia farmakologicznego
•
Zmiany stylu życia: •
zaprzestanie palenia tytoniu, zmniejszenie masy ciała, ograniczenie spożycia alkoholu, zmniejszenie spożycia soli kuchennej
•
kompleksowe zmiany diety•
czynniki psychologiczne i stres
76
Cele leczenia hipotensyjnego
•
Skuteczne obniżenie ciśnienia krwi
•
Przywrócenie prawidłowej struktury serca i naczyń
•
Korekcja innych czynników ryzyka
•
Korzystny wpływ na choroby współistniejące
77
Farmakoterapia nadciśnienia tętniczego
•
W leczeniu nadciśnienia tętniczego stosuje się
6 głównych grup leków:
•
leki moczopędne, •
-blokery,
•
antagoniści wapnia, •
inhibitory konwertazy
angiotensyny (ACE),
antagoniści angiotensyny II i -blokery.
78
Zasady leczenia farmakologicznego•
Zasady te obejmują:–
rozpoczęcie leczenia od najmniejszych dostępnych dawek leków, w celu zminimalizowania działań
niepożądanych–
stosowanie leków w odpowiednich połączeniach w celu osiągnięcia maksymalnego efektu hipotensyjnego przy minimalnych działaniach niepożądanych
–
stosowanie długo działających leków hipotensyjnych, zapewniających 24-godzinną
skuteczność
przy
podawaniu raz na dobę
79
Rozpoczęcie leczenia farmakologicznegoW grupie dużego lub bardzo dużego
ryzyka leczenie
farmakologiczne należy rozpocząć
w ciągu kilku dni, gdy powtarzane pomiary ciśnienia tętniczego potwierdzą
rozpoznanie.W grupie średniego lub małego ryzyka
rozpoczęcie leczenia
farmakologicznego zależy od:•
przedyskutowania z chorym preferowanych strategii leczenia
•
stopnia obniżenia ciśnienia tętniczego, uzyskanego dzięki zmianom stylu życia
•
stopnia kontroli innych czynników ryzyka•
możliwości systemu opieki zdrowotnej w danym kraju
80
Skuteczne połączenia leków
•
diuretyk
i -bloker•
diuretyk
i inhibitor ACE (lub antagonista
angiotensyny II)•
antagonista wapnia (z grupy dihydropirydyn) +
-
bloker•
antagonista wapnia i inhibitor ACE
• -bloker
i -bloker