Laparoskopi Komplikasyonları ve Yönetimi Dr. İnan İlker Arıkan Bülent Ecevit Üniversitesi Tıp Fakültesi Kadın Hastalıkları ve Doğum A.D.
Feb 24, 2016
Laparoskopi Komplikasyonları ve
Yönetimi
Dr. İnan İlker ArıkanBülent Ecevit Üniversitesi Tıp Fakültesi
Kadın Hastalıkları ve Doğum A.D.
Giriş• %0,34-0,57• 3,3/100.000 – Mortalite
• Hasta pozisyonu • Anestezi • Batına giriş (%50)• Batın insuflasyonu• Doku diseksiyonu• Hemostaz
• Vasküler hasar ve bağırsak hasarı (Morbidite ve mortalitenin asıl sebebi)
Magrina JF, Clin Obstet Gynecol, 2002Trottier DC et al., Minerva Chir, 2009Chapron C et al., Hum Reprod., 1998
Jansen FW et al., Br J Obstet Gynecol, 1997
Hasta Pozisyonuyla İlgili Komplikasyonlar
• Femoral• Siyatik• Perineal• Brakiyel pleksus• Ulnar
• Aşırı kalça fleksiyonu, abdüksiyonu ve dış rotasyonu
• Dizlerde ekstansiyon• Fibula başına aşırı baskı• Omuzda hiperekstansiyon• Dirseğe bası
• Fizik tdv.
Makai G, Isaacson K, Clin Obstet Gynecol, 2009
Batına Giriş - Epidemiyoloji
Chandler ve ark.• 1980-1999• Batına giriş• 5-30 / 10.000• %76 – Bağırsak ve
retroperitonel vasküler hasar
• Bağırsak hasarı - %50 en az 24 saat sonra tanı alıyor
• 506 vaka – 65 ölüm
• İnce bağırsak (%25)• İliak arter (%19)• Kolon (%12)• İliak veya diğer retroperitonel venler
(%9)• Mesenter damarların dalları (%7)• Aort (%6)• İnferior vena kava (%4)• Batın duvarı damarları (%4)• Mesane (%3)• Karaciğer (%2)• Diğer (%2)
Chandler JG et al., J Am Coll Surg, 2001
Batına Giriş - Epidemiyoloji
Jansen ve ark.• 1975 – 2002 • Batına giriş• Bağırsak hasarı – 4,4/10.000• Vasküler hasar – 3,1/10.000• Açık ve kapalı giriş tekniği –
Fark yok
Bhoyrul ve ark.629 - trokar hasarı
• 408 - major vasküler hasar• 182 – diğer ( genellikle bağırsak
hasarı)• 30 – batın duvarında hematom32 – ölüm• 26 – vasküler hasar ( Aort ve IVC)• 6 – bağırsak hasarı• GIS perforasyonu - %10 gecikmeli
tanı ( %21 mortalite)
Jansen FW et al., Am J Obstet Gynecol, 2004Bhoyrul S et al., J Am Coll Surg, 2001
Batına Giriş - Risk Faktörleri
• Geçirilmiş batın içi cerrahi
• Aşırı bağırsak distansiyonu
• Çok büyük batın içi kitle• Diyafragma hernisi• Azalmış
kardiyopulmoner rezerv
Cerrahi tecrübe• 125. vaka - sonuçlar
iyileşmeye devam eder
Wright JD et al., Ann Surg Oncol, 2012Twijnstra AR et al., Obstet Gynecol, 2012
Batına Giriş – Komplikasyonlar
• Vasküler hasar • GIS perforasyonu• Solid organ hasarı• Sinir hasarı• Port yerinde herni• Yara yeri enfeksiyonu
• %50• En uygun giriş tekniği??• Açık vs Kapalı• Toplam komplikasyon
oranları benzer
Magrina JF, Clin Obstet Gynecol, 2002Jansen FW et al., Am J Obstet Gynecol, 2004
Fuller J et al., J Minim Invasive Gynecol, 2005Nuzzo G et al., J Am Coll Surg, 1997
Ahmed G et al., Cochrane Database Syst Rev, 2008Abu- Amara M et al., Int Surg, 2009
Batına Giriş – Komplikasyonlar – Vasküler Hasar
• 0,1-6,4 / 1000• Küçük damarlar• Underreporting – fazla• Mortalitenin 2. en sık nedeni• Vasküler hasar - %15 mortalite• Genellikle Veress veya primer trokar giriş
sırasında
Nordestgaard AG et al., Am J Surg, 1995Peterson HB et al., J Reprod Med, 1990
Yuzpe AA, J Reprod Med, 1990
Batına Giriş – Komplikasyonlar – Vasküler Hasar
Minör damarlar• Batın duvarı• Omental• Mesenter• Diğer organlar
Majör damarlar• Aort• IVC• İliak damarlar
Pryor A et al., UptoDate, 2014
Batına Giriş – Komplikasyonlar – Vasküler Hasar – Minör Damarlar
• İnferior epigastrik arter – en sık
• Kesici trokarlarda daha sık• İkinci trokar girişinde -
transilimunasyon• Port yeri vasküler hasarı Trokar kanülleriBatın insuflasyonu• Farkına varılmayabilir
• Geçikmiş kanama – post op 1. saat
• Gecikmiş batın duvarı hematomu – post-op 2-3 gün
• İnternal kanama - Hemodinami bozulur
• Koter, klips,sütür, foley…
Quilici et al., Am Surg, 1996Tews G et al., Surg Gynecol Obstet, 1991
Fernandez EM et al., Adv Surg Tech A, 2005
Batına Giriş – Komplikasyonlar – Vasküler Hasar – Major Damarlar
• Retroperitonel damarlar• 0,4/1000• Batın ön duvarı – aorta
– 2 cm (zayıf hasta)• Retroperitonel kanama
– farkına varılmayabilir
• Genel durum hızla bozulur
• Damar cerrahisi• Hızla laparotomi
Ahmed G et al., Cochrane Database Syst Rev, 2008Chapron C et al., Hum Reprod., 1998
Sandadi S et al., J Minim Invasive Gynecol, 2010
Vasküler Hasar – Yönetim
• Yanlış cerrahi teknik• Anestezi uyar• Hafif kanama –
kompresyon • Topikal hemostatik
ajanlar ( surgicel, gelfoam, fibrin glue…)
LAPAROTOMİ• Kan kaybı miktarı• Hemodinami• Odak bulunmazsa• Cerrahın yeteneği• Hastanın performansı• Yetersiz görüntü• Doğru zamanda
Pryor A et al., UptoDate, 2014
Batına Giriş – Komplikasyonlar – GIS Hasarı
• 3. en sık ölüm nedeni• % 0,03-0,18• % 3,6 - Mortalite• %30-50 Giriş sırasında• İnce bağırsak – en sık• Subkostal girişlerde – mide, KC, kolon• %50 post-op tanı (%28 mortalite)• Morbidite – mortalitenin asıl sebebi
Nordestgaard AG et al., Am J Surg, 1995Peterson HB et al., J Reprod Med, 1990
Yuzpe AA, J Reprod Med, 1990Jansen FW et al., Br J Obstet Gynecol, 1997
Brosens I et al., Gynaecol Endosc., 2001Van der Voort M et al., Br J Surg, 2004
Batına Giriş – Komplikasyonlar – GIS Hasarı
• Açık teknik vs kapalı teknik ( 0,2 vs 0,1)• Bias??• Veress – konservatif• Trokar – primer onarım, kolostomi• Genel cerrahi
Molly D et al., Aust N Z J Obstet Gynaecol, 2002
Batına Giriş – Komplikasyonlar – Mesane Hasarı
• Genellikle trokar giriş sırasında (suprapubik)• Geçirilmiş pelvik cerrahi – risk artar• Foley • Veress – konservatif• 3-5 mm (kubbe) – 10 gün dekompresyon• Büyük defektler – Onarım, 10 gün
dekompresyon• Üroloji
Yuzpe AA, J Reprod Med, 1990Pryor A et al., UptoDate, 2014
Batına Giriş – Komplikasyonlar – Sinir Hasarı
• Nadir• İliohipogastrik, ilioinguinal, • Midline > 6 cm• Ant. Sup. İliak Sipine üstünde
Lam A et al., Best Pract Res Clin Obstet Gynaecol, 2009Rahn DD et al., Am J Obstet Gynecol, 2010
Batına Giriş – Komplikasyonlar – Port Yerinde Herni
• %0,21• Trokar çapı ( ≥ 12 mm)• Tek port cerrahi• Yaş• BMI• Operasyon süresi• Herni tamiri
Montz FJ et al., Obstet Gynecol, 1994Boike GM et al., Am J Obstet Gynecol, 1995
Marks JM et al., J Am Coll Surg, 2013
Batına Giriş – Komplikasyonlar – Yara Yeri Enfeksiyonu
• Umblikus• Spesimen çıkarmak için kullanılır• Drenaj• Uygun antibiyotik
Voitk AJ et al., Surg Endosc, 2001
Pnömoperitonyum – Komplikasyonlar
• Subkutan amfizem• Mediastinal amfizem• Pnömotoraks• Kardiyak aritmi• CO₂ retansiyonu• Post-op ağrı (intraabdominal gaz retansiyonu)• Hava embolisi ( ven hasarı)
Pryor A et al., UptoDate, 2014
Pnömoperitonyum – Komplikasyonlar
• Batın içi basınç ↑• Kalp hızı ↑• Arter basıncı ↑• Sistemik rezistans ↑• Pulmoner rezistans ↑• Vital kapasite ↓• Venöz dönüş ↓• Preload ↓• Kardiyal output ↓
• Hiperkapni• Respiratuvar asidoz• Akciğerlerde elimine• Hiperkarbia – aritmi• Renal kan akımı ↓• Oliguri• ASA 1-2 / 15 mmHg• İyi tolere eder
Neudecker J et al., Surg Endosc, 2002
Doku Diseksiyonu ve Hemostaz – Komplikasyonlar - GIS Hasarı
• Elektrocerrahi• Manupilasyon veya diseksiyon sırasında
travma• GIS hasarının 2/3’ü• 12-36 saat sonra semptom• 5-7 güne uzayabilir• Ateş, taşikardi, geçmeyen karın ağrısı
Chapron C et al., Hum Reprod, 1999
Doku Diseksiyonu ve Hemostaz – Komplikasyonlar - GIS Hasarı
• Post-op 24 saat - %40 – 2 cm hava• 1 hafta görülebilir – zamanla azalır• Elektrocerrahi hasarı – 1-2 cm sağlam doku
Pryor A et al., UptoDate, 2014
Doku Diseksiyonu ve Hemostaz – Komplikasyonlar – Üriner Sistem Hasarı
Mesane Hasarı• %0,02-8,3• %50 – post-op tanı• Post-op tanı - %97 fistul• Kataterizasyon - Laparotomi
Üreter Hasarı• %0,5-3• %70 – post-op tanı• İv. İndigo carmine • Ureter tespiti, diseksiyonu• Kesi – 6 hf. Stent• Mesaneye < 5cm – re-
implantasyon• > 5 cm – uç uca anastomoz
Ostrsenski A et al., Obstet Gynecol Surv, 1998Cholkeri-Singh A et al., J Minim Invasive Gynecol, 2007
Gilmour d et al., Obstet Gynecol, 1999Utrie J, Clin Obtstet Gynecol, 1998
Doku Diseksiyonu ve Hemostaz – Komplikasyonlar – Sinir Hasarı
• % 1,9• Kompleks prosedürlerde sık• Radikal histerektomi - %5,5• En sık - obturator• Sinir koruyucu cerrahi
Cardosi Rjet al., Obstet Gynecol, 2002
Diğer Komplikasyonlar
Port Yerinde Metastaz• %1-2• Laparotomi ile benzer• Önleme ?• Spesimen çıkarma torbası• Port yeri eksizyonu
Vulvar Ödem• Vaka sunumu• Mekanizma?• Konservatif tdv.• Buz, analjezi, sonda
Abu-Rustum et al., Obstet Gynecol, 2004Ramirez PT et al.,Gynecol Oncol, 2003
Pados G et al., Fertil Steril, 2005
Diğer Komplikasyonlar - Morsellasyon
• 1992 – 2002 – Review – Yayın yok
• FDA database – 17 hasar
• 14 – Major hasar ( 11 bağırsak hasarı)
• 3 – Mortalite• Disemine lyomyom - %
1,2
• 1/400 – 1/1000 Sarkom• Anormal kanama – PAP
smear + Bx.• Bıçak - Her zaman göz
önünde• Spesimeni morsellatöre
doğru it• Cerrahiyi bitirmeden
batını kontrol et
Wang et al., J Minim Invasive Gynecol, 2006Milad et al., J Am Assoc Gynecol Laparosc, 2003
FDA, 2014
EVE GÖTÜRÜLECEK MESAJ
İDEAL BATINA GİRİŞ
TEKNİĞİ?
SABRINIZ İÇİN TEŞEKKÜRLER