Top Banner

of 49

Lap Prak Fluida

Jul 06, 2018

Download

Documents

NoVal
Welcome message from author
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
  • 8/17/2019 Lap Prak Fluida

    1/49

    LEMBAR PENGESAHAN

    PRAKTIKUM FLUIDA

    DISUSUN OLEH : Zulkifli Ade Widagdo (421204255)

      o!a""ad No#al a$dia%&o (421204242)

     'oego udi a%&oo (4212042*+)

    ,ELO-O, : 1*

    .A,UL/AS / UUSAN : /E,NI, / ESIN

    A/EI -A,/I,U

    • UJI KERUGIAN GESEK ALIRAN FLUIDA DALAM SISTEM

     PERPIPAAN 

    •  PENGUJIAN POMPA CENTRIFUGAL

    Su$aa3a 1* A$il 2015

      e%ge&a!ui e%3e&u6ui

      ,a7 Lao$a&o$iu" Doe% -e"i"i%g

      Supardi, Ir. Msc. Edi Sants, ST.

    1

  • 8/17/2019 Lap Prak Fluida

    2/49

    KATA PENGANTAR 

    Diuu%%3a lao$a% $e"i $ak&iku" fluida i%i adala! eagai uk&i ka"i

    &ela! "e%3eleaika% $ak&iku" fluida7 Di"a%a "e%3eleaika% $ak&iku" fluida"e$uaka% ala! a&u 3a$a& "e%3eleaika% &a!aa% e$kulia!a% ada 6u$ua%

    /ek%ik ei%7

    Sa3a elaku $ak&ika% il"u fluida "e%gu8aka% &e$i"a kai! keada :

    1 Sa3a u8aka% 3uku$ keada Alla! SW/ 3a%g &ela! "e"e$ika%

    kee"u$%aa% kee!a&a% e!i%gga a3a daa& "elakuka% $ak&iku"

    da$i a9al a"ai ak!i$ 

    2 aak Sua$di I$87 Selaku keala lao$a&o$iu" Il"u fluida 3a%g

    &ela! "e%3ele%gga$aka% $ak&iku" fluida ekaligu elaku doe%

     e"i"i%g a3a !i%gga $ak&iku" fluida i%i eleai

    * Selu$u! Ai&e% Il"u fluida 3a%g &ela! "e"e$ika% e%ga$a!a%

    keada a3a u%&uk "elakuka% $ak&iku" fluida

    4 Selu$u! a!ai9a /ek%ik ei% 3a%g &ela! "e%duku%g a3a u%&uk 

    "e%3eleaika% lao$a% i%i7

    Didala" lao$a% i%i "u%gki% a%3ak &e$6adi keala!a%keala!a% a&auu%

    keku$a%ga% u%&uk i&u ka"i "e%g!a$a ko$eki da$i a$a e"a8a

    Su$aa3a 1* A$il 2015

    -e%uli

    2

  • 8/17/2019 Lap Prak Fluida

    3/49

    DAFTAR ISI

    Hala"a% udul

    Le"a$ -e%gea!a%777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777771

    ,a&a -e%ga%&a$77777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777772

    Daf&a$ Ii7777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777*

    A I UI ,EU;IAN ;ESE, .LUIDA dala" SIS/E -E-I-AAN4

    1 /u6ua% e%gu6ia%77777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777774

    2 Daa$ &eo$i7777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777774

    1 La6u ali$a%

    4 La%gka!la%gka! e%gu6ia%77777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777?

    5 Da&a !ail e%gu6ia%7777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777+

    > -e$!i&u%ga% da&a7777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777+

    ? ,ei"ula%777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777771+

    A II UI -O-A @EN/I.U;AL777777777777777777777777777777777777777777777777777777777720

    271 /u6ua% e%gu6ia%77777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777720

    272 Daa$ &eo$i777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777720

    272717 Ali$a% i%&e$%al (ali$a% dala" alu$a% &e$&u&u ia)777777777777777777777720

    272727 Ali$a% ek&e$%al (ali$a% dala" alu$a% &e$uka )777777777777777777777777777721

    2727*7 Head o"a77777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777721

    272747 Da3a Hid$olik -o"a ( WH- )77777777777777777777777777777777777777777777777777777772>

    272757 Da3a o&o$ (N "&$)7777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777772>

    2727>7 Da3a eka%ik ( N"ek )777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777772>

    2727?7 Efiie%i -o"a ( η )7777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777772>

    2727B7 Ne& -oi&i#e Su8io% Head (NS-H)7777777777777777777777777777777777777777777777772?

    27* Ala& u6i da% kele%gkaa%7777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777772?

    274 La%gka!la%gka! e%gu6ia%77777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777772+

    275 Da&a !ail e%gu6ia%7777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777*1

    27> -e$!i&u%ga% da&a7777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777*1

    27? ;$afik e$!i&u%ga%777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777*?

    27B ,ei"ula%7777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777740

    *

  • 8/17/2019 Lap Prak Fluida

    4/49

    Daf&a$ u&aka7777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777741

    BAB I

    U!I KERUGIAN GESEK ALIRAN

    FLUIDA DALAM SISTEM PERPIPAAN

    "." TU!UAN PRAKTIKUM #

    U%&uk "e%ge&a!ui ea$%3a ke$ugia% geeka% da$i ada ali$a% fluida

    dala" ua&u ali$a% e$iaa% (i%&alai ia) = akia& &eka%a% geek 3a%g &i"ul

     ada ia ka$e%a ada%3a #ikoi&a fluida da% kekaa$a% e$"ukaa% da$i a!a%

     ia7

    ".$ DASAR TE%RI

    ".$.". La&u a'iran ('u)*tri+ 

    )1727(777777777777777777777777777777777777777712BLB

    -  C

     :"aka

    L

     -

      di"a%a= 

    B

      C

    44

    124

     L

     P  D

     L

     p

     x

     p

     

    π

     

    π

     

    π

     

     

     

    La6u ali$a% eagai

    fu%gi e%u$u%a% &eka%a% ($eu$e d$o) ada ali$a% 3a%g uda! e$ke"a%g

     e%u! (.ull3 de#eloed flo9) da% g$edai &eka%a% ∂  ∂ ko%&a% adala! :

    ".$.$. K*c*patan ratarata

    (272)7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 777 777777777777 777777*2

    a&au (272a)777777777777777777777777777777777777774

    2

    2

     L

     P  DV 

     D

    Q

     A

    QV 

     

    π

     

    4

  • 8/17/2019 Lap Prak Fluida

    5/49

    ".$.- An+a R*n'd unut+ a'iran di da'a) pipa

    (27*)7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7eeν  µ 

     ρ    DV atau

     DV ==

    ".$.0 Fa+tr G*s*+ 

    7(274a) 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 e

    >4"i%  er lam f  

    ".$.0." Fa+tr *s*+  

    untu+ a'iran 'a)in*r

    Da$i $u"u di a&a &a"ak a!9a ada ali$a% la"i%e$ fak&o$ geek &idak 

    &e$ga%&u%g ada kekaa$a% ia7

    ".$.0.$ Fa+tr *s*+ untu+ a'iran tur1u'*n

    7(274) 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7e

    *1>40250turule!

     f  

    )(e D

    eQ f    =

    .ak&o$ geek daa& 6uga di defi%iika% eagai fu%gi a%gka

    $e3%old da% kekaa$a% $ela&if a!a% ia7

    Diag$a" u%&uk "e%8a$i !a$ga fak&o$ geek da$i e da% eD adala! eagai

     e$iku& :

    5

  • 8/17/2019 Lap Prak Fluida

    6/49

    Ga)1ar $." # diara) 2a+tr *s*+ pada pipa

    ".-. A'at U&i dan K*'*n+apan

    Ala& u6i da% kele%gkaa% 3a%g digu%aka% dala" "elakuka% e$8oaa%

    adala! eagai e$iku& :

    Sist*) p*rpipaan 3insta'asi pipa *s*+4

    I%&alai ia geek &e$ua& da$i ia &e"aga 3a%g &e$di$i da$i 4 ia lu$u

    de%ga% dia"e&e$ 3a%g e$edaeda da% de%ga% 6a$ak uku$ &eka%a% &e$&e%&u7

    Si&e" e$iaa% i%i dile%gkai de%ga% a"u%ga%a"u%ga% ia (fi&&i%g) da%

    ka&uka&u (#al#e)7 (li!a& ga"a$ i%&alai ia geek)

    >

  • 8/17/2019 Lap Prak Fluida

    7/49

    Ga)1ar $.$ # A'at u&i 3insta'asi4 pipa *s*+ 

    ,e&e$a%ga% ;a"a$ :

    17 -o"a e%&$ifugal

    27 o&a"e&e$

    *7 /e"a& ala& uku$ $eu$e gauge

    47 /au%g &$a%a$a%

    57

  • 8/17/2019 Lap Prak Fluida

    8/49

    Da3a : 15 ,9

    ,e8ea&a% (u&a$a%) : 2+00 $"

  • 8/17/2019 Lap Prak Fluida

    9/49

     ada ia ka8adii%i aka% daa& &e$li!a& aaka! "ai! &e$daa& &e$6adi

    gele"u%ggele"u%g uda$a ada ali$a%%3a7

    ika uda! &idak &e$6adi gele"u%ggele"u%g uda$a "aka gloe #al#e

     ada ia 3 a di&u&u eda%gka% gloe #al#e ada iaia 3a%g lai%

    dala" keadaa% &e$uka eelu" dilakuka% e%ga"a&a% ada e%guku$a%

    di &ia&ia &e"a& 3a%g &ela! di&e&aka%7

    Lan+a5 +*- #

    Se&ela! ali$a% ai$ ea gela"u%g uda$ala6u ali$a% 3a%g dio"aka%

    dia&u$ de%ga% "e"u&a$ ga&e #al#e euai de%ga% 6u"la! a&au kaai&a la6u

    ali$a% 3a%g &ela! di&e%&uka%7 (dili!a& ada $o&a"e&e$)7

    Lan+a5 +*0 #

    A"a&i !ail e%guku$a% ada $eu$e gauge di&ia&ia &e"a& 3a%g &ela!

    di&e&aka% u%&uk "e%ge&au!i e$edaa% &eka%a% ( $eu$e d$o ) ada

     ia 3a%g diuku$7

    ialka% : ki&a "elakuka% e%ga"a&a% ada ia e$&a"a "aka ki&a

    !a$u "e%u&u ali$a% 3a%g "e%u6u ada ia kedua ke&iga da% kee"a&7

    ;a&e #al#e diuka e8a$a e$&a!a a"il "e%ga"a&i $o&a "e&e$ da%

     $eu$e gauge de%ga% 6a$ak &a 3a%g uda! di&e&aka%7

    Lan+a5 +* 6 #

    uka ga&e #al#e e8a$a e$&a!a !i%gga a&a "aki"al7 e$aa la6u ali$a%

    "aki"u" 3a%g !a%3a die$luka% u%&uk ia lu$u ea%6a%g 6a$ak &a

    3a%g uda! di&e&aka% e$&a e$aa &eka%a% "aki"u" 3a%g &e$6adi diea%6a%g ia lu$u &e$eu&7

    Lan+a5 +* 7 8 #

    Lakuka% e$8oaa% 3a%g a"a ada kedua ia ke&iga da% ia kee"a&7

    +

  • 8/17/2019 Lap Prak Fluida

    10/49

    ".6. DATA HASIL PENGU!IAN

    Da&a !ail e%ga"a&a% ada ia lu$u &e"aga &e"e$a&u$ ai$ ( / ai$  G 72?o@ )7

    ,e&e$a%ga% : - G -e%u$u%a% &eka%a% (-$eu$e d$o)

      D G Dia"e&e$ dala" ia

      L G a$ak &a a%6a%g ia 3a%g diuku$)

    Au"i :

    17 Ali$a% &ead3

    17 Ali$a% i%8o"$eile

    27 .ull3 de#eloed flo9

    ".8. PERHITUNGAN DATA

    10

    pipa

    Katupterbuk

    a(putara

    n)

    QP1-P2=∆p (   kg /cm

    2

    )

    D=15.5 mL=126 cm

    D=8 mmL=123cm

    P1 P2 P1 P2

    1

    1 1000ml

    3,68 s

    0.2 0 - -

    4 1000ml

    2.5 s

    04 03 - -

    6 1000ml

    2.2 s

    045 04 - -

    2

    1 1000ml

    8.18 s

    - - 08 05

    4 1000ml

    7.3 s

    - - 11 08

    6 1000ml

    7.1 s

    - - 12 0!

  • 8/17/2019 Lap Prak Fluida

    11/49

    /e"e$a&u$ ai$ ada aa& e$8oaa% G 2?0 @7

    Da$i &ael ifa& fiik da$i ai$ a&ua% SI didaa& :

    /e"e$a&u$ (/) De%i&3 (   ρ ) 54 ,g"*

    "G 0B5+B 10> "2e8

    Pipa "→

    D 9 "6,6 )) 9 :,:"66 )

      uka ka&u : 1 u&a$a%

    ∆- G 072kg

    cm2 − 0

    kg

    cm2  G 072

    kg

    cm2

    K*c*patan Ratarata A'iran 3 ( 4

    # =Q

     A  =4Q

     D2

    Q = 1000ml

    3.68 s

    2$2ml

    s  ·

      1 l

    1000ml  % 1dm

    3

    l  %10

    −3  m3

    dm3  = 2.$2 % 10

    −4 m3

    s

    D = 155 mm = 00155 m

    # =4∗2.72 ·10−4

    ·(0,01552)  =10.88 ·10

    −4

    7,54 ·10−4  = 1.4

    m

    s

    An+a R*n'd 3R*4

    11

  • 8/17/2019 Lap Prak Fluida

    12/49

    &e =V · D

    ʋ

    # =1.4 ms

    D = 155 mm = 00155 m

    ʋ = 085!8 ' 10-6 m2 /sec

    &e =1.4 ·0,0155

    0,8598 ·10−6  =

    2,17 ·10−2

    0,8598 ·10−6  = 2.52 % 10

    4

    e G 2752 104

    J 2000 → Ali$a% /u$ule%

    Fa+tr G*s*+ 3ƒ4

    ❑turbulen  G0,3164

    ℜ0,25  G

    2.52 ·104 ¿0,25

    ¿0,3164

    ¿ G

    0,3164

    12.6=¿

    0025

    Hara K*+asaran Pipa G*s*+ 3*4

    e

     D  G 0000001 →e = 0000001%D

    = 0000001 % (155 cm 1∈   ¿

    2,54 cm¿

     )

    = 61 % 1   0−6

    in = 508 % 10−7

     t

    ila di%3a&aka% dala" "ka G (50B 10−7

    ) f& (0*04Bm

    ft  ) G 155 10

    −7

     

    "ka

    12

  • 8/17/2019 Lap Prak Fluida

    13/49

    K*ruian G*s*+ Pada Pipa 3H'4

     P1 ρ  K

    V 12

    2  Kgz1  G  P

    2

     ρ  KV 2

    2

    2  Kgz2  K !l

     P1− P2

     ρ  G !l

    Hl G

     p

     ρ  G

    0.2·104 kg

    m2

    996,54 kg

    m3

     G 2 10−4

     mka

      uka ka&u : 4 u&a$a%

    ∆- G 074kg

    cm2 − 07*

    kg

    cm2  G 071

    kg

    cm2

    K*c*patan Ratarata A'iran 3(4

    # =Q

     A  =4Q

     D2

    Q = 1000ml

    2.5 s

    400ml

    s  ·

      1 l

    1000ml  % 1dm

    3

    l  %10

    −3   m3

    dm

    3  = 4 % 10−4 m

    3

    s

    D = 155 mm = 00155 m

    # =4∗4 ·10−4

    ·(0,01552)  =16 ·10

    −4

    7,54 ·10−4  = 2.12

    m

    s

    1*

  • 8/17/2019 Lap Prak Fluida

    14/49

    An+a R*n'd 3R*4

    &e =V · D

    ʋ

    # =2.12m

    s

    D = 155 mm = 00155 m

    ʋ = 085!8 ' 10-6 m2 /sec

    &e =

    2.12 ·0,0155

    0,8598 ·10−6

     =

    3.29 ·10−2

    0,8598 ·10−6

     = 3.8 %10

    4

    e G *7B 104

    J 2000 → Ali$a% /u$ule%

    Fa+tr G*s*+ 3ƒ4

    ❑turbulen  G0,3164

    ℜ0,25  G

    3.8 ·104¿0,25

    ¿0,3164

    ¿ G

    0,3164

    13.96=¿

    002*

     

    Hara K*+asaran Pipa G*s*+ 

    e

     D  G 0000001 →e = 0000001%D

    = 0000001 % (155 cm 1∈   ¿

    2,54 cm

    ¿ )

    = 61 % 1   0−6

    in = 508 % 10−7

     t

    ila di%3a&aka% dala" "ka G (50B 10−7

    ) f& (0*04Bm

    ft  ) G 155 10

    −7

     

    "ka

    14

  • 8/17/2019 Lap Prak Fluida

    15/49

    K*ruian G*s*+ Pada Pipa 3H'4

     P1

     ρ  KV 1

    2

    2  Kgz

    1  G

     P2

     ρ  KV 2

    2

    2  Kgz

    2  K !l

     P1− P2

     ρ  G !l

    Hl G

     p

     ρ  G

    0.1·104 kg

    m2

    996,54 kg

    m3

     G 1 10−4

      mka

      uka ka&u : > u&a$a%

    ∆- G 0745kg

    cm2 − 074

    kg

    cm2  G 0705

    kg

    cm2

    K*c*patan Ratarata A'iran 3(4

    # =Q

     A  =4Q

     D2

    Q = 1000ml

    2.2 s

    454.5ml

    s  ·

      1 l

    1000ml  %10

    −3   m3

    dm

    3  = 4.55 % 10−4 m

    3

    s

    D = 155 mm = 00155 m

    # =4∗4.55 ·10−4

    ·(0,01552)  =18.2 ·10

    −4

    7,54 ·10−4  = 2.4

    m

    s

    An+a R*n'd 3R*4

    15

  • 8/17/2019 Lap Prak Fluida

    16/49

    &e =V · D

    ʋ

    # =2.4m

    sD = 155 mm = 00155 m

    ʋ = 085!8 ' 10-6 m2 /sec

    &e =2.4 ·0,0155

    0,8598 ·10−6  =

    3.74 ·10−2

    0,8598 ·10−6  = 4.35 % 10

    4

    e G 47*5 104

    J 2000 → Ali$a% /u$ule%

    Fa+tr G*s*+ 3ƒ4

    ❑turbulen  G0,3164

    ℜ0,25  G

    4.35 ·104 ¿0,25

    ¿0,3164

    ¿ G

    0,3164

    14.44=¿

    0022

    Hara K*+asaran Pipa G*s*+ 

    e

     D  G 0000001 →e = 0000001%D

    = 0000001 % (155 cm 1∈   ¿

    2,54 cm¿

     )

    = 61 % 1   0−6

    in = 508 % 10−7

     t

    ila di%3a&aka% dala" "ka G (50B 10−7

    ) f& (0*04Bm

    ft  ) G 155 10

    −7

     

    "ka

    K*ruian G*s*+ Pada Pipa 3H'4

     P1

     ρ  KV 1

    2

    2  Kgz

    1  G

     P2

     ρ  KV 2

    2

    2  Kgz

    2  K !l

    1>

  • 8/17/2019 Lap Prak Fluida

    17/49

     P1− P2

     ρ  G !l

    Hl G

     p

     ρ  G

    0.05 ·104 kgm

    2

    996,54 kg

    m3

     G 075 10−4

     mka

    ukaa%

    ,a&u

    (u&a$a%)

    C

    (m

    3

    s ¿

    ∆-

    (

    kg

    cm2 )

    <

    (m

    s  )e   ƒ

    Hl

    ("ka)

    1 27?2

    10−5

    02 1740 252

    104

    00252 10

    −4

    4 4700

    10−4

    01 2712 *B0

    104

    002*1 10

    −4

    > 4755

    10−4

    005 2740 47*5

    104

    0022 075

    10−4

    Pipa $→ ; )) 9 :,::; )

      uka ka&u : 1 u&a$a%

    ∆- G 0Bkg

    cm2 − 05

    kg

    cm2  G 0*

    kg

    cm2

    K*c*patan Ratarata A'iran 3 ( 4

    # =Q

     A  =4Q

     D2

    Q = 1000ml

    8.18 s

    1?

  • 8/17/2019 Lap Prak Fluida

    18/49

    122ml

    s  ·

      1 l

    1000ml  % 1dm

    3

    l  %10

    −3  m3

    dm3  = 122 % 10

    −4 m3

    s

    D = 8 mm = 0008 m

    # =4∗1,22 ·10−4

    ·(0,0082)  =4,88 ·10

    −4

    2·10−4  = 244

    m

    s

    An+a R*n'd 3R*4

    &e =V · D

    ʋ

    # =244m

    s

    D = 8 mm = 0008 m

    ʋ = 085!8 ' 10-6 m2 /sec

    &e =2,44 ·0,008

    0,8598 ·10−6  =

    1,95 ·10−2

    0,8598 ·10−6  = 22$ % 10

    4

    e G 22? 104

    J 2000 → Ali$a% /u$ule%

    Fa+tr G*s*+ 3ƒ

    4

    ❑turbulen  G0,3164

    ℜ0,25  G

    2,27 ·104 ¿0,25

    ¿0,3164

    ¿ G

    0,3164

    12.28=¿

    0025?

    Hara K*+asaran Pipa G*s*+ 3*4

    1B

  • 8/17/2019 Lap Prak Fluida

    19/49

    e

     D  G 0000001 →e = 0000001%D

    = 0000001 % (08 cm 1∈  ¿2,54 cm¿

     )

    = 315 % 1   0−7

    in = 262 % 10−8

     t

    ila di%3a&aka% dala" "ka G (2>2 10−8

    ) f& (0*04Bm

    ft  ) G ?+B 10

    −9

     

    "ka

    K*ruian G*s*+ Pada Pipa 3H'4

     P1

     ρ  KV 1

    2

    2  Kgz

    1  G

     P2

     ρ  KV 2

    2

    2  Kgz

    2  K !l

     P1− P2

     ρ  G !l

    Hl G

     p

     ρ  G

    0,3·104 kg

    m2

    996,54 kg

    m3

     G 3.01 10−4

     mka

      uka ka&u : 4 u&a$a%

    ∆- G 11kg

    cm2 − 0+

    kg

    cm2  G 0*

    kg

    cm2

    K*c*patan Ratarata A'iran 3(4

    # =Q

     A  =4Q

     D2

    1+

  • 8/17/2019 Lap Prak Fluida

    20/49

    Q = 1000ml

    7.3 s

    13$ mls   ·  1 l1000ml  % 1 dm

    3

    l  %10−3   m

    3

    dm3  = 13$ % 10−

    4 m

    3

    s

    D = 8 mm = 0008 m

    # =4∗1,37 ·10−4

    ·(0,0082)  =5.48 ·10

    −4

    2 ·10−4  = 2.$4

    m

    s

    An+a R*n'd 3R*4

    &e =V · D

    ʋ

    # =2$4m

    s

    D = 8 mm = 0008 m

    ʋ = 085!8 ' 10-6 m2 /sec

    &e =2.74 ·0,008

    0,8598 ·10−6  =

    2,2·10−2

    0,8598 ·10−6  = 25 % 10

    4

    e G 25 104

    J 2000 → Ali$a% /u$ule%

    Fa+tr G*s*+ 3ƒ4

    ❑turbulen  G0,3164

    ℜ0,25  G

    2,5 ·104¿0,25

    ¿0,3164

    ¿ G

    0,3164

    12.57=¿

    00252

    Hara K*+asaran Pipa G*s*+ 

    e

     D  G 0000001 →e = 0000001%D

    = 0000001 % (08 cm 1∈   ¿

    2,54 cm¿

     )

    20

  • 8/17/2019 Lap Prak Fluida

    21/49

    = 315 % 1   0−7

    in = 262 % 10−8

     t

    ila di%3a&aka% dala" "ka G (2>2 10−8

    ) f& (0*04Bm

    ft  ) G ?+B 10

    −9

     

    "ka

    K*ruian G*s*+ Pada Pipa 3H'4

     P1

     ρ  KV 1

    2

    2  Kgz

    1  G

     P2

     ρ  KV 2

    2

    2  Kgz

    2  K !l

     P1− P2 ρ  G !l

    Hl G

     p

     ρ  G

    0,3·104 kg

    m2

    996,54 kg

    m3

     G 301 10−4

    mka

      uka ka&u : > u&a$a%

    ∆- G 12kg

    cm2 − 0+

    kg

    cm2  G 0*

    kg

    cm2

    K*c*patan Ratarata A'iran 3(4

    # =Q

     A  =4Q

     D2

    Q = 1000ml

    7.1 s

    141ml

    s  ·

      1 l

    1000ml  %10

    −3   m3

    dm3  = 141 % 10

    −4 m3

    s

    D = 8 mm = 0008 m

    21

  • 8/17/2019 Lap Prak Fluida

    22/49

    # =4∗1,41 ·10−4

    ·(0,0082)  =5.64 ·10

    −4

    2·10−4  = 2.82

    m

    s

    An+a R*n'd 3R*4

    &e =V · D

    ʋ

    # =2.82m

    s

    D = 8 mm = 0008 m

    ʋ = 085!8 ' 10-6 m2 /sec

    &e =2.82 ·0,008

    0,8598 ·10−6  =

    2,88 ·10−2

    0,8598 ·10−6  = 2.26 % 10

    4

    e G 272> 104

    J 2000 → Ali$a% /u$ule%

    Fa+tr G*s*+ 3ƒ

    4

    ❑turbulen  G0,3164

    ℜ0,25  G

    2.26 ·104 ¿0,25

    ¿0,3164

    ¿ G

    0,3164

    12.26 ·=¿

    0025B

    Hara K*+asaran Pipa G*s*+ 

    e

     D  G 0000001 →e = 0000001%D

    = 0000001 % (08 cm 1∈   ¿

    2,54 cm¿

     )

    = 315 % 1   0−7

    in = 262 % 10−8

     t

    22

  • 8/17/2019 Lap Prak Fluida

    23/49

    ila di%3a&aka% dala" "ka G (2>2 10−8

    ) f& (0*04Bm

    ft  ) G ?+B 10

    −9

     

    "ka

    K*ruian G*s*+ Pada Pipa 3H'4

     P1

     ρ  KV 1

    2

    2  Kgz

    1  G

     P2

     ρ  KV 2

    2

    2  Kgz

    2  K !l

     P1− P2

     ρ  G !l

    Hl G

     p

     ρ  G

    0,3·10−4 kg

    m2

    996,54 kg

    m3

     G *701  10−4

    mka

    ukaa%

    ,a&u

    (u&a$a%)

    C

    (m

    3

    s ¿

    ∆-

    (

    kg

    cm2 )

    <

    (m

    s  )e   ƒ

    Hl

    ("ka)

    1 122

    10−4

    0* 244 22?

    104

    0025? *01 7

    10−4

    4 1*?

    10−4

    0* 2?4 250

    104

    00252 *01 7

    10−4

    > 141

    10−4

    0* 22> 22>

    104

    0025B *01 7

    10−4

    2*

  • 8/17/2019 Lap Prak Fluida

    24/49

    ".< KESIMPULAN

    Da$i !ail e%gu6ia% 3a%g &ela! dilakuka% "aka daa& di&a$ik kei"ula%

    eagai e$iku&:

    17 De%ga% "e%i%gka&%3a Dei& ali$a% (C) "aka aka% "e%i%gka&ka% A%gka

    e3%old7

    27 A%gka e3%old &e$&i%ggi di&u%6ukka% ada ia1 uka ka&u > u&a$a%

    de%ga% %ilai 4*5 ×104

    *7 De%ga% "e%i%gka&%3a Dei& ali$a% (C) "e%3eaka% fak&o$ geek%3a

    e"aki% &u$u%7

    47 Se"aki% ea$ dia"e&e$ eua! ia "aka %ilai fak&o$ geek%3a e"aki%

    $e%da!7

    57 Se"aki% &i%ggi%3a A%gka e3%old "e%3eaka% %ilai fak&o$ geek%3a

    e"aki% &u$u%7

    >7 -e%i%gka&a% Dei& ali$a% e$a%di%g lu$u de%ga% &i%ggi %3a a%gka

    e3%old %a"u% e$a%di%g &e$alik de%ga% %ilai fak&o$ geek 

    24

  • 8/17/2019 Lap Prak Fluida

    25/49

    ?7 /e$6adi%3a e%u$u%a% &eka%a% akia& ada%3a ke$ugia% geek ada i&e"

     e$iaaa%7

    BAB II

    U!I P%MPA =ENTRIFUGAL

    $.". TU!UAN PENGU!IAN

    /u6ua% u6i o"a e%&$ifugal adala! u%&uk "e%ge&a!ui ea$%3a la6u ali$a%

    #olu"e (dei&) ali$a% fluida 3a%g did!ailka% ole! o"a de%ga% "e&ode

     e%guku$a% 3a%g "e%ggu%aka%

  • 8/17/2019 Lap Prak Fluida

    26/49

    $.$. DASAR TE%RI

    $.$."A'iran Int*rna' 3Da'a) Sa'uran T*rtutup/Pipa4

    D

    Ga)1ar $." a'iran pada +a>asan )asu+ pipa

    ,e8ea&a% $a&a$a&a ali$a%:

    ∫lua"u#A

     AV 

    1

    I%i &e%&u%3a !a$u a"a de%ga% U0 adi < G U0 G ko%&a%7

    -a%6a%g e%&$a%8e le%g&!F (L) ali$a% la"i%e$ adala! fu%gi da$i a%gka $e3%old :

    υ

    D<a&au eedi"a%a 0>0

      DV  p DV 

     D

     L 

    U%&uk ali$a% la"i%e$ di dala" ia e$a$&i e M 2*007 "aka e%&$a%8e le%g!&F (L)

    aka% ki&a daa&ka% :

    L G 00> e7D

    L G 00> (2*00)7D

    L G 1*B7D 7 7 7 77 7777 77 77 77 77 7 7 7 7 7 7 7(271)

    U%&uk ali$a% &u$ule% ka$e%a &u"u!%3a laia% a&a lei! 8ea& "aka

    e%&$a%8e le%g!&F aka% "e%6adi lei! e%dek 3ai&u ki$aki$a 25 d 40 kali

    dia"e&e$ ia7

    $.$.$. A'iran E+st*rna' 3A'iran Da'a) Sa'uran T*r1u+a4

    -e%guku$a% kaai&a ali$a% ada alu$a% &e$uka :

    $.$.$.a. R*ctanu'*r ?*ir

    2>

  • 8/17/2019 Lap Prak Fluida

    27/49

      Ga)1ar $.$.a. a'iran )*'a'ui r*ctanu'*r >*ir

    Dii%i e$laku e$a"aa% e$%ouli :

     

    Di daa& < G √  2g37( 272 )

    Di"a%a :

      G &eka%a% (-1 G -2 G - a&") ( kg8"2

    )

    2?

  • 8/17/2019 Lap Prak Fluida

    28/49

    L

    *+

    , - +

    +

    '

    ,

    12L

    22

    # G ke8ea&a% 8ai$a% (2 C& 7 7 7 7 7 7 7 7 7

    (274)

    adi C G *** LH*2  P a&ua% e%gli! 7 7 7 7 7 7 77 7 7 7 7 7 7 7(275a)

    C G 1B4 LH*2  P a&ua% SI 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7(275)

    $.$.$.1. ( Ntc5 >*ir

    2B

  • 8/17/2019 Lap Prak Fluida

    29/49

    05A2

    5A2

    H

    0

    50

    +0%o&8!*ir

    7(27>) 7 7 7 7 7 77 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 

  • 8/17/2019 Lap Prak Fluida

    30/49

    H G /i%ggi ia e&a&i (")

    Hd G /i%ggi &eka%a% &a&i (")

    -d$ G /eka%a% di8!a$ge $ee$#oi$ ( kg"2)

    -$ G /eka%a% u8&io% $ee$#oi$ ( kg"2)

  • 8/17/2019 Lap Prak Fluida

    31/49

  • 8/17/2019 Lap Prak Fluida

    32/49

    H G /i%ggi &a&i ada ia ia7

     G a$ak #e$&ikal da$i e$"ukaa% ai$ ada $ee$#oi$ a"ai ke

     o$o o"a7

     7 -ada ia &eka%

    !d G /i%ggi &a&i ada ia &eka%

    Hd G a$ak #e$&ikal da$i o$o o"a a"ai ke lua%g e%gelua$a%

    fluida (di8!a$ge $ee$#oi$)

    Hd G Hd T ZV1 G Hd T 108"7

    2727*7? ,e$ugia% geek ada i%&alai o"a (R!1)

    R!1 G R!1 K R!1d

    a7 -ada ia ia

    R!1 G !11 K !12

    di"a%a :

    !11 G ke$ugia% geek ka$e%a a%6a%g ia ia ("a3o$ loe)

    !12 G ke$ugia% geek ka$e%a a"u%ga% (elo9 a%d &ee) da% #al#e (ga&e

    #al#e) e$&a e%&$a%8eF ("i%o$ loe)

     7 -ada ia &eka%

    R!1d G !1d1 K !1d2

    Di"a%a :

    !1d1 G ke$ugia% geek ka$e%a %6a%g ia &eka% ("a3o$ loe)

    !1d2 G ke$ugia% geek ka$e%a a"u%ga% (elo9 da% &ee) da% #al#e (ga&e

    #al#e)

    $.$.0 Daa 5idru'i+ p)pa 3?HP4

    (!)?5

    Q$ )$P 

      γ  =

    Da3a !id$oulik adala! da3a 3a%g di"iliki ole! fluida a&au

    da3a 3a%g dilakuka% ole! o"a u%&uk "e"i%da!ka% Va& 8ai$ da$i ua&u &e"a&

    ke&e"a& lai% ada ke&i%ggia% (H) &e$&e%&u7

    Di"a%a : WH- G Wa&e$ !o$e o9e$ G da3a !id$oulik o"a (!)

    C G La6u #olu"e (dei&) ali$a% da$i o"a ("*6a")

    *2

  • 8/17/2019 Lap Prak Fluida

    33/49

    H G Head o"a ("ka)

    G e$a& 6e%i 8ai$a% (kg "*)

    $.$.6 Daa Mtr 3N)tr4

    (N"&$ ) G EI @o X

    Di"a%a : E G /ega%ga% (#ol&age) li&$ik (#ol&)

    I G ,ua& a$u (a"e$e)

    @o G .ak&o$ ko%fe$i da$i da3a li&$ik ke da3a "eka%ik

    "o&o$ 

    $.$.8 Daa M*+ani+ 3N)*+ 4

    (N"ek ) G "ek   N"&$ 

    Di"a%a : "ek  G Effeiie%i "eka%ik ka$e%a ada%3a ke$ugia% "eka%ik ada o$o

    "o&o$ akia& geeka% o$o de%ga% a%&ala% a8ki%g da%

    eagai%3a7

     N"&$  G 0+? (u%&uk o"a 8e%&$ifugal)

    $.$.< E22isi*nsi p)pa

    O100 x N )$P 

    me* 

     p  =η 

    Effiie%i o"a adala! e$a%di%ga% a%&a$a da3a 3a%g

    di"iliki fluida &e$!ada da3a "eka%ik7

    $.$.; NPSH 3N*t Psiti@* Suctin H*ad4

    Aga$ o"a daa& eke$6a &a%a "e%gala"i ka#i&ai !a$u die%u!i

     e$3a$a&a% :

     N-SH (Head ia oi&i#e %e&&o) 3a%g die$luka% J N-SH ada ii ia

     o"a (ekui#ale% de%ga% &eka%a% ia ada ii ia o"a) diku$a%gi

    de%ga% &eka%a% ua 6e%u! Va& 8ai$ di &e"a& &e$eu&7

    Dala" !al o"a 3a%g "e%g!ia Va& 8ai$ da$i &e"a& &e$uka (de%ga%

    a&"ofi$ ada e"ukaa% Va& 8ai$) "aka ea$%3a :

    "***10=γ  

     Pa "( $"

     P+ Pa NPS$  1

     

    ,e&e$a%ga% :

    **

  • 8/17/2019 Lap Prak Fluida

    34/49

    !# G N-SH 3a%g die$luka% ("ka)

    -a G /eka%a% a&"ofi$ ("ka)

    -# G /eka%a% ua 6e%u! ("ka)

    G e$a& Va& 8ai$ e$a&ua% #olu"e (kgf"2)

    ! G Head ia &a&i (") ! (K) 6ika o"a &e$le&ak dia&a e$"ukaa% Va&

    8ai$ 3a%g diiaka% da% () 6ika di a9a!7

    !l G ,e$ugia% di dala" ia ia ("ka)

    @o%&o! :

    -ada &e"e$a&u$ ai$ 250 @ didaa& :

    /eka%a% ua 6e%u! (-#) G **51 N"2 G 0*>0 "ka

    $.-. ALAT U!I KELENGKAPAN

    $.-.". M*sin u&i p)pa s*ntri2ua'

    ei% u6i e%&$ifugal &e$di$i da$i :

    • ak ($ee$#oi$) a&a da% a9a!

    • -o"a da% i%&alai ia%3a (ia ga&e #al#e da% elo9 +00)

    • Salu$a% e%guku$ dei& : #%o&8! 9ei$ da% $e8&a%gule$ 9ei$ 

    Seda%gka% o"a 3a%g diakai adala! 1 u%i& o"a e%&$ifugal "e$k DA

    de%ga% eifikai eagai e$iku& :

    odel G AYua 1?5 Ao"a uu% da%gkal (%o% o&o"a&i)

    ,aai&a "aki"u" G 100 l&"i%

    /o&al !ead G 225 "

    -u&a$a% G 2B50 $"

    Dia"e&e$ di8!a$ge G 1 i%8!

    Dia"e&e$ u8&io% G 1 i%8!

  • 8/17/2019 Lap Prak Fluida

    35/49

    ;a"a$ : Insta'asi A'at U&i P)pa =*ntri2ua'

    ,e&e$a%ga%: Zd G 2?B 8" Z G + 8"

    ZZ1 G 10 8"

    H ( /i%ggi ia &a&i ) G ! T Z

    Hd ( /i%ggi &eka%a% &a&i ) G !d T Zd

    *5

  • 8/17/2019 Lap Prak Fluida

    36/49

    ! da% !d : die$ole! da$i e%gu6ia%

    ! : /i%ggi e$"ukaa% ai$ ada ii ia

    !d : /i%ggi e$"ukaa% ai$ ada ii &eka%

    $.-.$. A'at Uu+ur an Dipa+ai

    Ala& uku$ 3a%g diakai u%&uk e%gu6ia% i%i adala! :

    a7 i&a$ uku$ 

    /e$aa%g ada ak die$gu%aka% u%&uk "e%guku$ ke&i%ggia% ai$

     ak ($ee$#oi$)

     7 Head &a8!o"e&e$ 

    diakai u%&uk "e%guku$ u&a$a% o$o elek&$o "o&o$ e%gge$ak

     o"a die$gu%aka% ada aa& o$o e$u&a$7

    87

  • 8/17/2019 Lap Prak Fluida

    37/49

    e7 "e"e$ika ala& e%ga&u$ $egula&o$ #ol&age li&$ik #ol& "e&e$ a"e$e

    "e&e$ da% &a8!o"e&e$7

    f7 S9i&8! !a$u ada off da% ga&e #al#e ada ia di8!a$ge !a$u

    &e$&u&u $aa&7

    g7 S9i&8! diFo%Fka%

    !7 ;a&e #al#e diuka ediki& de"i ediki& !i%gga gele"u%ggele"u%g

    uda$a !ai7

    i7 -e%gu6ia% daa& di"ulai7

    $.0.$. Saat p*nu&ian

    a7 -u&a$a% o$o o"a di8oa ada * "a8a" u&a$a% 3ai&u 2?00 2B00 da%

    2B50 $"7

     7 U%&uk u&a$a% &ia&ia &e$&e%&u &e$eu&ga&e #al#e diuka ediki& de"i

    ediki& e!i%ga ke&i%ggia% ai$ di dala" ak ($ee#oi$) a&a da% a9a!

    daa& di&u%6ukka% ole! i%dika&o$ ke&i%ggia% e$"ukaa% ai$ (li!a& ada

    ekala "i&a$ uku$) :

    ,e8ea&a% u&a$a% o$o di a&a "ai%g"ai%g de%ga% ukaa% ka&u

    (ga&e #al#e) : 0= 1= 15= 2= 25= *= *5= 4= 45= da% 5 u&a$a% ka&u7

    ,e"udia% dili!a& :

    ea$%3a #ol&age li&$ik dala" #ol&7

    ea$%3a a$u li&$ik dala" a"e$7

    /i%ggi e$"ukaa% ai$ ada ii &eka% (!d) dala" 8"7

    /i%ggi e$"ukaa% ai$ ada ii !ia (!) dala" 8"7 Head e&a&i u8&io% (H) dala" 8" di"a%a H G ! − V

    /eka%a% di8!a$ge (-d) dala" ,g8"27

    $.0.-. s*'*sai p*nu&ian

    Se&ela! e%gu6ia% eleai "ei% di"a&ika% de%ga% u$u&a% eagai e$iku& :

    17 ga&e #al#e di&u&u7

    27 9i&8! diFoffF ka%7

    *?

  • 8/17/2019 Lap Prak Fluida

    38/49

    *7 fluida diua%g (ila e$lu)7

    47 ala& ala& dike"alika%7

    $.6. DATA HASIL PENGU!IAN

    " ukaa%

    ,a&u

     "*

     Bukan katup 3: C G 1B4 LH*2G 1B4 (0?714*2)G 21 8"*G 21 10> "*

     Bukan katup 7: C G 1B4 LH*2G 1B4 (*474*2)G 50 8"*G 5 10> "*

    1. H*ad P)pa

    ( P1γ   +V 12

    2g +Z 

    1+ HP)−( P2γ   +V 2

    2

    2 g +Z 

    2)= HLZ ¿

    (¿2−Z ¿¿1)+ f   L

     D

    V 2

    2g+k 

     V 2

    2g¿

    V 2

    2−V 1

    2

    2 g   +¿ HP=¿

    *B

  • 8/17/2019 Lap Prak Fluida

    39/49

    h¿

    (¿ s−Z ¿¿ d)+ f   L

     D

    V 2

    2g+(3.elbow90o+ke)

     V 2

    2 g

    ¿V 2

    2

    2g+¿

     HP=¿

    Au"i:

  • 8/17/2019 Lap Prak Fluida

    40/49

     HP=31,74mk"

    ukaa% ,a&u *:h¿

    (¿ s−Z ¿¿ d)+ f   L

     D

    V 2

    2g+k 

     V 2

    2g¿

    V 2

    2

    2 g+¿

     HP=¿

    3.90o+0,35 1,12

    19,6

    2.12

    19,6+44,9+0,023

    131,5

    2,54 !

    1,12

    19,6+(¿)

    ¿¿

    ¿ (0,23+44,9+0,1+270,02 )

     HP=31,53mk"

    ukaa% ,a&u ?:

    h¿

    (¿ s−Z ¿¿ d)+ f   L

     D

    V 2

    2g+k 

     V 2

    2g¿

    V 22

    2 g+¿

     HP=¿

    3.90o+0,35

     25,12

    19,6

    502

    19,6+44,5+0,023

    131,5

    2,54 !

    25,12

    19,6+(¿)

    ¿¿

    40

  • 8/17/2019 Lap Prak Fluida

    41/49

    ¿ (127,6+44,9+38,3+281,3)

     HP=49,21mk"

    c. Daa Hidr'i+ P)pa

    WH- G γ 7 C 7 H ( H )  ?5

    Di"a%a : C G ,aai&a ali$a% da$i o"a ( "*

      6a" )  H G Head o"a ( "ka )

      γ  G e$a& 6e%i 8ai$a% ( kg " )

    ⇒ Bu+aan +atup " 9 :,0- C ":  78 ) - / &a) H 9 -",

  • 8/17/2019 Lap Prak Fluida

    42/49

    5. Daa )*+ani+

     N "ek G η "ek 7 N "&$ ⇒ η "ek G 0+?

    ⇒ ukaa% ka&u 1* ?

    N )*+ 9 :, 1+21 1+B 00005 *1?4 1B2 104

    * 21 10> 1+21 1+B 00005 *15* BB2 104

    ? 5 10> 1+21 1+B 0002 4+21 *2?? 104

    42

  • 8/17/2019 Lap Prak Fluida

    43/49

    $.

  • 8/17/2019 Lap Prak Fluida

    44/49

     

    0 1 2 3 4 5 6

    0

    5

    10

    15

    20

    25

    30

    35

    1.82

    8.82

    32.77

    Grafik Hubungan Antara Debit Aliran Dengan Da"a Hidroulik Pompa Pada 2450 Rpm

    Debit Aliran (Q) m3!

    Da"a Hidroulik Pompa (#HP) Hp

    44

  • 8/17/2019 Lap Prak Fluida

    45/49

    0 1 2 3 4 5 6

    0

    50

    100

    150

    200

    250

    198 198 198

    Grafik Hubungan Antara Debit Aliran Dengan Da"a $otor Pada 2450 Rpm

    Debit Aliran (Q) m3!

    Da"a $otor (%mtr) Hp

    45

  • 8/17/2019 Lap Prak Fluida

    46/49

    0 1 2 3 4 5 6

    0

    0

    0

    0

    0

    0

    0 0

    0

    Grafik Hubungan Antara Debit Aliran Dengan &fi!ien!i Pompa Pada 2450 Rpm

    Debit Aliran (Q) m3!

    &fi!ien!i Pompa ('p)

    4>

  • 8/17/2019 Lap Prak Fluida

    47/49

    4?

  • 8/17/2019 Lap Prak Fluida

    48/49

    $.;. KESIMPULAN

    Da$i !ail e%gu6ia% di a&a daa& dia"il kei"ula% eagai e$iku&:

    -e$a%di%ga% !ail g$afik !uu%ga% a%&a$a Head -o"a da% ,aai&a Ali$a% da$i

    !ail $ak&iku" de%ga% g$afik da&a eifikai o"a "aka di&e"uka% kea"aa%

    ka$ak&e$i&ik o"a 3ai&u e"aki% ea$ Head -o"a "aka ,aai&a Ali$a%

    e"aki% ke8il7 Aka% &e&ai g$afik !ail $ak&iku" diga"a$ka% 8e%de$u%g li%ie$

    !al i%i dieaka% ada%3a keala!a%keala!a% ada 9ak&u e%gu6ia% a%&a$a lai%:

    ada%3a keo8o$a% i%&alai ia keo8o$a% ada $ee$#oi$ ala& uku$ &a8!o"e&e$ 

    (e%guku$ ke8ea&a% u&a$a% o"a) 3a%g &idak ia ko%&a% da% e"a8aa%

    "i&a$ uku$ ke&i%ggia% ai$ 3a%g ku$a%g aku$a&7

    4B

  • 8/17/2019 Lap Prak Fluida

    49/49

    DAFTAR PUSTAKA

    17 .o oe$& W7 %d 87 Do%ald Ala% /7 I!tr,#u-t.,! t, flu.# me-(a!.-"/

    0t(

      e#.t.,!/ !o% Will3 So% I%87 Ne9 'o$k USA 1+B5

    27 Hil"3 A8!"ad dkk7 uku -a%dua% -$ak&iku" eka%ika .luida

    .akul&a /ek%ik u$ua% /ek%ik ei% T U%i#e$i&a 1? Agu&u 1+45

    Su$aa3a 1++>7

    *7 ,!e&agu$o# 7 a$i%e Auilia$3 a8!i%e$3 A%d S3&e" -ea8e

    -uli!e$ o8o97