L)
…s E R E N I‘
S . S‘-I
'
M O— P
.R IN G Ì P …I
”.A C
"
D Q <M I No D O M I N O
G V I'
L L E L M O ;I
P A ÎL \A T Î N O A D
1 R H B N W M ,
\
E’
T
E p ifìolade'
dicatoria .
M mmconfida,éuam a deoZven ne ex cipermef f ,qua ndoqq idemz/l zà a ud?i 0r Éma efi , mmm rie c rutmm
quea lmm‘
/ongefi5perw à
ti omà50mim°
Éw;pr ioreGermano qw
°
[ant equadmgintammmmea regime captati ma l f a/3 &ram2m:p4flw efi ;4/tqmC a l/o qui a /zqup f pofia nnp s inmndemr egi onem
<v e
fiw,plumma za commaa'a ,pus/ er ; i z}; r edz_tw,per ta /zi . Vtmmque ta
menD eàxpr af wimmmfiz Émigni tm‘e è tànt zkpermdzk er ipui t .
«%agnumpò rr amt er inca/wx i/îammR eg/ama n é{l dz]cr imm,
mmin cu l l a , tum inmorìéw R el zgiorze. … ? Camfpr i omx fv ereczmdz
'
magnamcarporzspa rtemtegami pa cis ama nta /m t (9°
proni ad fue
mmR elégi onem(fiman i tar emna na fga ntm )mnp/ec'
ì’mdam ìgumz
dòqa idemnn imommimmorta lzta temcredfln! : ex î/zì (v er anda qmì<{emf ega nf ,fid r e;!zqua pa r te corpor i s nudi incedunt, wfi i (y windzé?iempzdi Jol emadamm‘
.Hi 71 670 a bi eéì’a ommpudore,omzzinonudzf qmpeì*flméu/Z z‘tam fv i rz
'
quam‘
f emi tmnemwima qmdem *v l/a carporzfxpa rtc t edhz , M mgf emtaf zmt ra bie , fut quotquot laafi a in ip./5 71 271? patefiîatem@emfl
'
nt,p emdum z)fizzrma fi ent, a tque infi4per wormt : zza /Zlumpr .eterm nwnmagnafczmt,pmterfim
‘îumquendam
(i : cr epxtamcm, imaf zzi s S a cerdoti éwpwfi m/ z.Cet ermìz futml idi armla dempr odi r et ImcHi/Zor i4 mu/t zèr
Mm"w“ H:]l ormp lw ornament i 55 ’ lu cis a c ceda !f a i /imR egioni: z[l z
°
wfitumaé/a—
f fm
Èemgnq erga ex ciper e digm é i fur S er …‘U .
L.A N A M Hgflor i amzp/zm n amim;conf acmtam
fi perzorw, memeo/qwapr/gd zpfizmclemenì er cpmmmda to: gi a, ;
P4HBI%Ì‘.
D E V S apt .m.4x . omnifi fi ci ta t i ;generepro/equa tur Jer’î’m
‘U. C
Fr ancqfi: r f i d dM cwi um M a rty, M D .x a 1 1 ,
V. C .
humìl i iùus,cli ens
T H E O D O R _V S (i c
—în .
'
Lebdi enfi3.‘
T HE Q DORN9 E R Y
V A N D d D E,M É cniu
'
p le Lc€tor B i ni no infliu&u
a aru SecundamAmerfgse pan emeuulgaui ,Dciquc b e
nefici ohancHi iìori amcumBri ori b us V 1 R G 1 N 1 A; FL O
R 1 D defÈr ipt iomb usp lurùp am a ffin i tatemhab en temp a
&us fum:mei offici i e lTe PU C3 ÌJI i llumdenuo i n lacemdare, cicon i bus tamen adv iuumexgreflî s memei squc l i b eri s in
/323 inè i fì s,honmedi ocri cer i lluflmtau‘1, qucm4dmodum fizper iores adfaci
l i us demon fìrandum,quanta fit i n femhi s hdmimb us d1 ucr(ìtas ,cuminmorib us & yi rx
‘
mcione,mm corpori s orna tu,iga v r nullo nego rio licet nud i 1 1}
cedant ) dignofci pofiìnt . NamV1 rgini se i ncò lcc,ga l lmacese cnfla* infiar capu i s;
capi llos p; x fcindunt, ohfìmnafc ; corpof i s p$tes tegunt v u i femi zw ab vm
b 11ico—aut fixpr a ,adgenua v@ue . Flor i cien fes
'
c6tra comamalun'
t, quamin no
dumcol l iga'
nt,v npe tafumcapi u impo fu1(fe v idean tur,v erendaquc teguxi t, vxr i quidemciugulo è peÌlc cerui na confec
”
tb fcminx°
v ero arborummufgo
d i ff eren za v traqè orum
'
Hiflori a .
a pi ce éxcepto c
mu ino nudi ince
quemadmod umex huiusHifior i ae le&ionc deprehendes .
Heecporro fun t immenfixD ei Opera quibus q_
ui communi'
u
‘ò n 1fgcuygg
catcu t 1i C6fiderab uncquantum à D ei cogn i zione abfin tmi feri i î‘ti homin es ,amplam
«AdLeé’coremPrx fat iò lmînùè nìa s i lli ng celebì andi,quodd1
6
ex_
efnpl tnh
que nofiroA ermàn_
o altero Gal lp , ‘
eumfidem, sì tamvawsmot tl sPef icul isfî
'
unthbeì' ati ;
%ia v erb priof vtdi x i'
in us_
Ger'
manuè fui t in cdmthun‘
i sp'
atri zeg'
raì
,tiam C eefà
,reeeM ai eflàti s Serè n iflìmg rumq; Pr in,
c1pumEle&oru\
mé i nfi nia
i n x s inè îd_i,quaehuicy
Hi fìorixyrx figeren tut .—Tu
‘
umÌgi
’
tUr e'
Qcahdidegl
'
é
eo qué ci bi offeruntur animohx é me expe&atcmaion smoment i f i D eushuiu
'
s lucis v furar'
ndìuti us conceflerìt quem-rogolaygi atur, grat iani que San&i fùi Spi ri tus comma
'
n i dé t,quo pegfe€tiore ei us noti ti a un
mor t
'
E K E M P L A R C'
AE S A ;
re i. Priu i legu_
VD OL P H V S H. Î ) iuina f ìmente clementza eleéîm‘Rdma
'
na
tw,fimper ,fi uguflm, Germ4nìaz, r i a , Bohe
notumf acin s tenore
tumÈle ciuemFran
quodmagna cum fim…
“
es a i 4871645mÈzdms incide
oD omini M il e/imoquingemefz‘
mo no
Romani decimoquinto, Hungar i ci decimaofi aua ,
decimoquinto
Admandatumfacrx C ass “
I‘
acob Kurz v on
S€nfftenau
A . Erfienb ergcr .
I L LV ST R ISÈIMO "P R IN C IP IA C D O M I N O D O M I N Q
PHI L I P P O L A N D G R A V ÌO I—Î A S S I ÀÉ ,C ommC atume l1bncenfi D i
Fs . —f f
R
L L v s T R '
1 s s 1 M E ac cle@en ti fîime P1 jncep3 , Re'
g1as i lÌè1“
I I .magnifice inhx c v er … .
deuo,ìa td è fi ;
ex a’
lterìtmmi n plebin in ra t/? è dr igfi iîioì'umJana
Parè s me re ferregramsDc‘
o,C ò ndimri ofi1 n1p0 tcnt1 cà:l s fìi 11 f f1 t'
er
î èfifl umomnium'
, eò rù ingenti con1 pleé‘tl tuî
Paràcl è'
rò grates àgeîè
Prasfat io .
T trinitari s 11 1 a l f a grauì'
fîìmam'
:fla perîculaffup,erans v i
"
càm i nter hominest raheremferociflìm rggioheBrafil ienfium,
cu1us 1 ncolaefun1 T uppin Im
b ce genus inhominejpfoécrudel iflîmum,&
cc v erome qu”
îuari1 ingracum huin s b è nefici i v nqu3marguet im
1 1 1 61 11 0 1 611 1 ;quod v ide ice t pofì diuturna v aff iahx c ex anda ta peri culà. tu::e
d1 t ion i Princeps clementiflîme, pntri é 11 1 e& longet char ifiìrnx tandemfimr eddi t
\us fofpes incolumi s . Hos i taque i tine ris me i fine nàuigarion i s labores
hurh i l l imè l l luflriflìm:eVIC . expofitos vo lui ; quos in cò mpendiumredegi ,VK:
1 11 . V .
‘
C . 1e_
mporefibi max ime opportuno \
è x eorumle€ìi onc in tell igat qusn
‘
ammzi r i a è i rcumucéìus in quas termsdelatus qua di&u audi tuq;mi ran‘
da,diui na gratia afpirante,eicpertusfim. Ne vero … ma V . G . demese narration i sfidedub i ter
,meas (alui cò ndu€tus Vt vocam, li tteras
'
qux huicnarràticni
mu]rumluci s adferrè pofiunt )'
eidem V . C . ipfemet o fferrcdccreui . SoliD i : d
_glori a . DatumW olffhagij z o .di c Iuni i ,AnnoDomini 1 556 .
'
humil l imus fubdims,
foanncs S tadi usHomb ergenf i s
Hcffus,ci uis modo
W olflhagij .
-E
‘
-
W
N E R M N o .
,
C jOM I T 1NA S S A V I /E D OM I N O
N s T 1’
I“ !T"
apud me l1 0ne ii us egrecr i q v ir l oadnes Sta
g
-l
dius ,au&e r ba iusoperi '
s, fineHi fi ’ori o lx fuer recens publican—J
dae,V t eam,a f1 tequai ni nmanusLeé’cor is v eni rtet,geufurcgmex
fui>mi ttef em,tumteuidendo eam tumeo
'
rrigendo'
fienbiop
'
us foret,eti amreformando refi i tuendo . HuicPet i tioni
multi sfime de canfis locumdedi . Q 1arumyti prima, i ta prx
ci pua e fi l_1 x c,q'
uodpaterhuius au&or i s i amci rci ter annosquinquagintamihifami li ari ter notus fue1 i t,z efi enimi s ipopulari smeus,
‘fiquidemv
_
terq; no i i i:iìmoppidumHafli ae pa tr iam
'
nutricem‘
no i i iramagnofeimus . Il lumveto eg o non tantumW et z:er i s in patri a, fecb& Homb erga:Heffoi um(qua ci
ui tate nu’
n'
cdorràtus efi ) femper vi rumb o i1um,l1 one ii utn ,&}eggegi uth ei nem
coghouî_ qui mediocr i ter e tiam in l i teri shumaniof ibus v erfatus fit ; -Quodi taqu
’
e v en i1 ii i ffime grauiflìme l’oè tacaui t:
E f z‘ip iuuenci5, ef? in'
equi5p41 r tim
Vzrms ,.
net iméellemf è roceîP rogeneraht :a
'
qwz'
lve'
cè lumlwmg,mere hunc Ioann
\
emno ihgumStadium,laudari patri sfili um'vi rtute
Pi etatepatenti s v é li igi i s . i i1 fii i ere iudi
D einde hunc cet_1 fùnae labore,
manimoa lac-riore prompuore fub eo,
qugecumM afhemat 1c1 s di feipl in i s aliquidcommune habent qualia quidem C ofmogr
'
aphica exerci da cen i è ri deb e 11 t,quaedel ineationem d1menfionemregiog ùm, terraru vxb i um
, locommq;di fi ant ia smul t i fari am nhoc
_
opuiculo non pauc\a; eiufni odi lementi gen
‘ere i i candotemhi fi or i x
modumdeboe nofiro Stadi q'
minimeni mi nime aliorumtela
finger è & i tig—enuepro
b_
i tioio,neeglori aea li en
en efieiorumfùx r edem,
O S'
O”
D 0
PH I L I P PQE T S A R BRV C K,
L,B M E N T 1 S
’
S‘
1 MÌO s .
Ioannes D ryan’der.
Prx fat io .
n1 i fetrini enaduxerat, i i nguli 3'
fnomenti s attoei li imainmortemexfpe6tans,&
i e denotatumi t i cx i ftimans .Ha c reputans
‘
v t ammumD E o grarumpro ineî ab i limi ferieordia,b eneficiorumq;memoremdéclararer,hi ii b ri amfuam i n tefiimoni um di v ina:celebration i s publiceprè i i a
’
re volui r . Seddum11 0 11 eflumhoc infli tp tumi n eff e&umdeducere eogi tat orde po fi ulat, Vt feri e
'
ma&orum peregrinarionis
monemanno i am quibusapatr i zi ab fui t,t onfeqùenter ob i è rueeAccedi t
'
eti amhoc ad fi demhui us hi fi ori ae a lf erendam quod fi i lo adeohumil i fimpl i ei , nee
‘
v ll i s Ve i b orum“
phaleri s fine am ulli s , v el argumen
eorumargutja apparata vi lo Vrat ar . Quodi i Vtique al fapro v eri s reponeret
,quid qux fo commodi i llumfpe _
rare i ndeCredas ?
Ineolunr fedemfix am fi ab i lem inhi s oris tamaué‘tor ipfe quam ipf i us
parentes ; nee agyrtarum aut ci rcularorummore ci rcumoppida r egiones
oberrat : v ndefi v 1mv er i tati i nferret,nullo negocio avi ri s peregrini t ib us quib us res ea ali ter perfpe&a eli ct,eonueni r i , mendaci i conuinei poi i et .
N i tor‘
autemmaxime fequent i argumento quo v eri tatemhuius relation is afferere non dubi to quod tamaccurate ci rcumi i ant ias deferib at locum,
tempus,& e . i nquo ingen iofifi imi eeleb rani i imi Po'
e'
tae, Eob ani Heffifili us,
Helmdorus nomi ne quem i am longo tempore inter pe'
regri nos ab'
eli e norii t
omnes,nee feremo li t i i n v iui s fuperei ie crediderun t ) feeumeonuerfatus fueri t
i n ex teri s i l l i smundi par tibus,& i s prze fcns Îpe&afir, quammifi: re inmanus feroeium i li o
‘
rum ineideri t, adcoque ab reptus fit .'
(Lu’
odHHeliodorushic fcri us
ocyugquò dpreeam‘
ur,in patri a
‘
mreùer tarur narrationemhane fab ulo lî1mcomperi îx
‘
t,
'
eerte funi cmhunt vi rum arguere i l lumq; infamem reddere non
immé ri to pò ife‘
t .
Sedhaecha&e 11 us infidemeerti tudini s pro auéftore no i i ro addu&a f i nt .N unc caufas b reui ter expl ieabo quîfiat , quod eiufmodi narrarion ib us fidesadeò derogerur .
Pr i ncip io idfit propter ab furda impuri ent i ii i n mv ani i i imorumhominumerronummendacia nameum1Ui prx te 1 nugas n ihi l proferant i n cauia
funt , v cvi ri sfide din qui p'
eregri na loca perlufi rarunt fimulfides abrogetur . Hime vulgo ob 1i ci tur : quandoquidemfidemnemo in i i s tant0 pere expetat,v reampropr ia experi encia v el oculari ob feruatione prob atamveli t .
Haecvero adremipfamnihi l omnj, o faeiu'
nt fiquidemi niqui fi imume'
r i t v cv eri tas promendacio luat . (l 1_1 arehc‘1 eporius eonfiderandum
' plurimaeffe vulgo quidem i neredib i li a,quze i ntell igentib us tamen eer tiflima probati ifima effedeti1 0 n i i rantur .
Bamrem vuo atque altero exemplo ex Ali ronomia peri to declarab0 .
Qui hab i tamus Germani a fuper i i tzi em v iu edoé’ti eall emus quo anni fpaeioa li as ferueat,qu0 byems rigeat , qua reli quorumvices f im. N s uimus i temfol i lzi t iorummetas dimenfiones in no i i rohori z on te . Si v erb aiÎehtumfuer i t effe in orbe l ò ea, i n quibus 50 1per i è n1 ei i re non oeeidat i ta Vt di es lòngi ii’mus apud i llos orbi s i ncolaà[exmm fibus eontinuemr quodfimi l i terde b ru
mx tem
inaetempore accipi debet) i temal1quibus i n loci s quatuor ann1 temporadupl icata recurrere vuo eoderr
'
1q; anno, i ta v rhyems i ll ic certo b isredear, aefia'
sfi
mi li ter fecundo rwoluatur,&c . i temfolem rel iquasflellas, li eetminuti fi ìmehumani s oeul ‘i sappareant orhem tamen t errarummole fua longe fuperare,aeque a lia eiufm0di complura:haec i i vulgusaudi t ri fu excipi t eontcmni t,i in poii i b i lia eenfet.
Sedhaecnat ural i ter fe i tahabere Mathematiei s adeo lueul enter demonftratumefi: v cnemoar ti s v elmedioeri ter peri tus de i i s amb igat:
P‘
ro1 nde nonheeeffai io i nfertur quodqua vulgo fabuloiàereduntur re
verafal ià effedeprehe'
ndantur .
Pei i ime fane eumAli ronomieRudio ageretur, ni i i démonflrationes eorporumex lefi imn edoeere, ei: eerri s fu11 damé ti s Eeel ipfes eorummulti sant
'
e
feeul i s ex'
a€tepr ?2 cl ieetehoi fet qua: deineeps per ipfam exper i entiaml iquidòeomprob antui . Sedaudi eaiuamignoranti ze exeufationem. Qui s caelu ti 1 (inqui unt) i ta digi to attigi t tampraeci i è eadel inea
‘
uie\
Hi s refpohdet'
ur, quo
ni amexperi enti a quotidiana de 1n on i i rationib us eorrefpondet tamhaec veraeffe neeei
'
fee lì , quamquod tri a duo i un€ta quinq'
uecifieeremo toriumfit .Ex i i fdemeti amarti s fuhdame i1 ti s cer ta ini ri potei i fupputatio, quan tafithincad Lunarein glob umdi i i zî ti a inde adr
’
eliquos Planetas , pofiremo adipfumq ùefirmaimentum quanta eti amSo li s tel iqub rurncx lei i iun1 corporumf i t ampl i tudo tumcol latione proportionali fa&a À i tronomiae eumGeometria,prx ci fe el icimus terren i globi quanti tatem fecundamomnes(nasdimeni iones . Cl u_aclaneomnia vulgo ab ie6di ta fun t tanquàab furda zefiima i1 tu
‘
r .
Hèee vero licet fupina ignoranda rudi forfan pleb eciula: faci le condonatipofi è t,Vtqua non admodumde Phi lofophiei s i i ud1 i s fo l li ei ta i i t fedquod vi riauétori tategraues,& i n l 1b erali busdi fcipl ini s nonmedioeri ter v erfi1 ti ,hune erto remtuentur; i llud_profeéìo non/
minus nox ium damnoiîim quamgb fur,
dumefi: ridi eulum,i ìquidemvulgus impet i tumi llor umau&ori tate ni ti tur,
hi s igti orantix tameraffa: patroci nanti b us non v eretur v'
er i tafemhi fee’
fimi l ibus argument i s eo;nfidenter ae palamoppugnare adeummodum infe
t ens ; quodfiha c [e i tahaberenr, non confutata elfecOpinio sì tante?: aù&ori tari s liominibus : Equi tur ergo, & _
e . D . Auguftinus L_
aé’rànti us Fi rmi ani rs, v
terque £m&i tate doétrìna infignes inarti bus l 1b erali bus'
v i —ri probe ex ere i tati , in dubi umvoeant negant pofi e fi eri v rAmipodes i n e rb e reperi antur,hoe efi,
ei fe quofd5homines,qui in alteraorbi s parte nobi s aduerfahab i té t,v erf i s contra'nos pedi businambulenc capi te f eliqùo corpo . .
(us caelumv’
erge i‘1 te ,nee tamendeflationedeeidant, Anti b
'
usuidemhaec infueta funi ,» n ihi lomi nusxamen doétis ea probàntur ,& re v
_
era i ta
ehaben t quantumui s idvi ri tamfané’ci , tamiyerudi ti , quosmodo t i tani , im
pugnîîqt
yfleeeffar io en im i ndubi tat o fè qui tur,eosqui ex diametro per cen
trum x?hab i ten t,eii e An tipodas .Vera i temefi prepofitio . Omn;
‘v ep (,e.
o é i czgnqzae—locomm,firrfiìmefi . N ecopus babemus Vt inOrbe i nfe
.mor'
eAntipodas qux ramus,f i ijuideirx inhàe fupgrfici e fuperiorepraefl:o(unt .7
Si“
eti ime‘
xtren'
1 às occidenri s ora:. hoc efi Oppoî1 .i sfini bus c r icri »tis
'
i 1'
1 india,v ideb i s l1 os‘
v ti‘i i 1què extremos quandamAn tipodumrationemhaber e.
H,i-ncal iqui ex Theologi s col ligunt, pe ri tionemmatri sfili otumZ eb edaei
rata i1’1‘
ei fe fa&am qux C H R I s T v M rogab àt Vt alter filiorumaddex tram
a lter ad[i ni ftrame ius federer. D ini enimIacob i Apoi i o l i in C om oflel la non
procul aC elticofineNerio Promontorio quodv‘
ulg‘
o C ap‘
odefiPni s terme di
c_
1 t i 1r (epulcralemonumentumextarc magna in v eneratib nehaber i : alter‘
i1 1‘11 i n l nd1à,hoe e i i , i nOri ente,i è pul tumcori qui efeere .
Ethoe paé’eo e iufn1 odi Antipodes i amantemulta fecula in noi ìro her ni
fphx rio ex r1; erunt . N ec ob i i acquodAmer ica f i nenouus i lle orbi s qui ex di ametro i n i nferi ori parte terra:nobi s Oppofitus efi ,temporeAugui i ini no‘
ndum’
eogni t’
ù sf uer i'
r po il i l n t enimeo quo dixi rnodo al i i demon i i rari . (l uidamTheol ogorum,precipue veroN icolaus Lyra,qui al i si s v i r exce l lensefi ,contenduntglob uimterra: i ta aquar i nnatarg v t alterumhem1fphcer ium,quodanobi si nhab i tat ur,fupmaquam(efi: ex erat,a l terumverodemerfumi n aqu1 5 fubfidat,
ob idnullomodohab i tari pofii t . 1
Haecomn i a cumC 6 fm0g’
raphiee dem0 nfi rarioni bus aper te pugnant ,'
zi ficquennhusHi fpj
an'
orum Lufitanorum nauigat ioni b us fea rs mu lto effe‘
e ò ri 1 pertqmefi,orb emvi deli cet terrarumab omni par te l1 ab i tab i lemc i fe
,imo
(ub Z onaf
eti amtorr ida col i,eui tamen paradoxo v ereres v uo ore reclamarfit .
A romata, qua? nobi s quo tid1ano i n v fu,i aceharum,v—n iones eiufmod1mer,
e imomàadnos ex i l l 1 3 regioni b us adueéta , mani fei’ce ea omn ia eonui neunt .
M ul tal i 1 i1 t al ia,quehu1emeee i è n»t é t i ze fufiì agan tur,qui bus reeenfendi smo
do fuperfedeo ne Ep1 iìolahacv er bol i ore nzi ufearn tzr cli umgenerofx tua:
C lementiar conci l ie1‘
n .
Suffician t ergoduo i lla paradox ahuie i 11 ii i tutO quorumalterumdeAnt ip0 cl 1b
‘
us , al terumde dimen i i one corporumca*lei i ium tra&a t qua nonfine
cah iàl1‘
b è' loco expli canda thib i propo fui .E t legentùr ei ufmodi eomplura 1 11 l1b roRea ermdi (7 Cla r i/1
’imz
'
v ir i'
C aff a‘
r i5 Gol f wa r'
ms (i . V. C . 8 11 perintendcnti s v igdanriflìmi 1 11 W ei lpurga i s in(ex
tomos d1fiinéi us variami raeulo rum prodigiorumgenera eumParadoxi sil
niîolennb us ,qu al 1a pra ter i ri s feca l i s, hac et iamno i i ra x tate ob feruata(unt,11 1 lueemv 1deb i t . Adhunc
‘ergomi raeulorumThefaurum
aims ei ufde’margumen ti lrb ros ,qua‘
les [unt Ga leotrzfirif taD e rcè a5w {goi ncreHI É ÎÎi ÉM ,
‘
lG€ÌOÌ CTYI remi t t‘o, v nde v b enore ri 1 bor f1 coga i rionemp etere po i eti c.
S at i s i taq; fta‘
pgrq,demot1 i i ratfiefie arb 1 tror ,yet i tacé rei non ex vu lgi iucl1cio
‘pender'
e, qualis qui demhs e d i
“Hi f i ori a qux'
homi 1i es e i us regi on i s plane nudoscommen1‘ora t qfl i t1 ec i umen
'
t-
a alun‘
r, nee alia vi ta: neee i i ai i a comparan t,
quib . nds i nhum—
anos v fus abfidamus,i zqao te Ve i i imen ti s
, leé i i s plumei s ,equi s,
p0 rcis ,b uivus ,i nìo necvi no 1 ll i ;nee e ert uifia,(edEf omot e v i t i v cefi<ì‘
,ìîfi i entat . »
“
N uncergo‘
îr îx fat iofiemad‘vmb i‘l ie'
fideduéturus perflr ingampr idseau/iiì s,qu1busa ù€tora cl
edrt ionemVtriu fq, fui lti £aè rarii Gue Nauigat ioni s impu)Cus
n emnomi
D eo nullomodo preefcr ib ereIoannemh
'
un’
cStadiurh interhomines i llos egems i ndomi tos adeamratio
nemexcret e , qui s refragab i tur C ui 11 5 a‘bunde an imaduerfurri efl,xru 1n nas ,
t ribula tiones,for tunamadné rfa
Stimehomines addiuinumauxi lt ior i bus
D E V M
tanti fper b tmiceleb ri tate
G .T . C el .
A R C V M ENT VM'
T O T IV SÎN A R R A T I O N I
'
S .
dj 5ri éuntur duomamma naua lìa Ci ma eonfici tf onnneîSi asdi ra intra nouennium.
P r imun'
z ex Portuga ll ia inBrafilìdminfii tuztuf .
I I .
Secundumex Hi/f anìa, innouìdrè ìa‘& Ìmt ri tx Pr o
'
uinciam RiodePlàtà,
Sciopetam*v zcemoéìt
rè‘
aÀr ipi tur,wè i nò zrcmmen/i amcap i ifl'
i t4temfiflinetmonm'
fiine'
mentamlaofii bw'
efcamre eruatrafi.
—À i è èmtur tandemmi raculopat i ar diuin£eM aidi a tèr, *v ila
"v el bmzzhni tat iì éemj i cio (gmineolumirp4
ARGV
go'
me foeiù‘
madiungo ,menkmi ntegrum
conti nuando,adt erci ùmKal .M aijAnni 154-7. ap
pdlo , adv rb em Setubal di&am Hime emenfis
quinquem111i anb us v e n1 V lyfii b onam. i i i ié al iquandiu eommoratus hofpi ti-mì=.o -vi roY
‘
e“
x’
Ger inmia dri i1'
ndo‘
, propò‘
fit‘
ùmuheù'
m‘expono ex quo cumin
‘
t ell igo elaf i em—
regi'ami amante aduen tummefi
'
fo'
l uifie rogo Vt'
adali amme'
c lal i i empromoueat t ote cui i d1oma ei usgenti s fami liare foret . Ei us opena'
“
nem‘
eonfeerrdo in qua fclope tari i vi eemob i rem. C api taneus ei us elafl1s , quiP
_
i nti adus era t nomi ne“
,negoriadon i s ergo Brafil i ampeteb at :i lli p0 tefi as aRe
lgiàNi ai efi ate naues,quasmBarba'
r i a ehm1nfidel i b us eomin erei a ini i imenreg"
& q u it eunque Ga llor 11m nauigi a cumBrafilienfib tfs eontrahen_
ti a offmdi ffet,ho i i i l i ter adori end
’
i,
“
atquedepraedandi facîta erat : adhaee captiuos fecumduceb at qùo fdamRegios, qui c
‘
api ti s alamnati ,‘
adeoloni as i n nouas i llas prouineiasdeducendas deportandi
‘
re fetuab an tm'
. C laflìs'
no i i ra erat i nflruéì i fi ima abomn i apparatu b el l 1eo,qui innaual ib usv fui effe(e let . Tres autemomni …
no erant German i inter eeteros i n na1 i i noi i ra, Ioannes videlicetBrachufìus,Henri c
'
usBrandt‘Bremenfis,
Ioamnes egoStadi a s .
,
A M'
R e
OluimusV lyfli bona nani ali aminore”adiunét a qua: fa beodemnofito erat C api taneo; defer imur pr imum ad fufu
lam,cui M adera cognomen . hzee Por tugal l i ze Rege
fci t,& Lufitams ineo l i tur
,v i ni faechari fer ti li s
{prope Op. .
pidurh _huius Infq quod Funti É hal lum di eun t 11 Îauim
‘
nol
i i ramcommearu denuo i nfi ru‘
x imus . Hine i nBarbari amad'
yrb emC apo‘de Ge l, qù a: nfieM àuri tanor11meuidamRegi Seheri ff di é’co pa
'
.
t et Regi Portugal l i ee ab è odem v i erepta) proueéì i i n fpem er igeb amur,
fore v t 1 i i ie in naues cum infidel 1b us con trahen tes incideremus o fi cnden tes
autemquandamp i fearorumC a ihl i enfiui nmul ti tudinem,eertiores redd1mur\ma
'
ue
'
s quafdamapud eamv rb em effe . D um aduehrmur , vela ex portu faci tquaedam“ probe onui i a, eai aos i
p0 ti'
mur v i ,fedquos v elreb athomines,feaphami ngrefli fib i fuga confuluerant . In terea v acùaml intrem pe1
‘0 ppor tund n l i t
tore'
eonfpi eimus quamnan i capta: pro pra da deportanda , quaeex faeeharo,
—amygdal i s da&yli s cori o capr ino gummi Arab ico eon ii ab at jungimu$ .M auri tan i inmagna copi a pro l in tre defendenda equi s aduo lab an r (ed r e in‘
feé’ca tormcutis1Îo i i ri sb el l ici s r è pulfi(un t . Hac praeda po'
tî t i f epet imus Iufui a-mdeM adera, celoeemnò
‘
i i ram v erfusVlyi i i bonamprxmi tten’
res, nunci a .
(
tumRegi faétum,fi 11 1 ul qui dde pracda nobi s faé’to opusfit,eò p ful turfu Va . .
‘1è nti ri orumen im C a i ì i li anorummercatorumerant ex,merces
,qua s in po,
t eflatemredeger .1mu‘
s .
Rex Vr tel i £ta in ea Infulà. pra da, i ter‘
no i i rumprofiquani ur,mandàt, doh ce i ntereatempori sM ai eiìas fua de ci rcumi i anti i s peni t ius edoeeatur… Nos
di6to audi entes,& i i et fie‘
rfus C ape de Gel remenfi, fedaduerfo vento luaates,i neaffumpraedamv l ;eri ,us proi equimur .
N o i teKal .Nofiiaraec‘
eden te, im‘
petuofo turb ine a&i Barbari a reli étaBrai il iameo i1 tendimus : eumnunc quadri ngenti s mi ll i ari b us Barbari a i n altumproue&i eHen1 us,mult i pifces adqoii rumnauigi umadna
_
tarum,quorumpl e
rofquehami s cepimiìs, mantaz—rnai orì s eorumAlbàk'
ore dieun t minoresBon i tte,ali os si ero Ddradò
'
: Adetat aliud pi fci um'
genus ,Haleei s i nfi ar,fedv«tri 11que al 'atpmmé t\
e .v efp'
é i ri l ioni3 b i fee rel iqui ma iores p iiei umadmodumi nfé fi i erant; proi nde
‘
i imùl ac a tergo Îi b i infi an tesho ii c;s «%h1n1aduer tiflei i t,(apramare—
"
adduàsiforg‘
yi as eleuati , al i 1 fuprafilm/mai n aquamtétu1i 1 ,eàt_gzruat imv olab ant , i i 1 tra co
’
r1‘
fpeéi umno i i rumv ndas r epeltebafiiz, non f aro perno&emi n nanes delapfi1 ,
s 6ffe'
ndimus . Hi Portugal lenfium'
l i ngîi afv .oean tur
Pi fceBoladò'
r,hoc efi , Pi fei s volan3'
.
_
D e iri de adal ti tudinerri l ineae é quino&i alis peru‘
enimus quas qii ia'
ci rca
t empus di cimer idionale nobi s ver ticali? erat,x i i umddpl i càb a t .V enti perdi es\aliquot planefiluerunt , n ifiquodnoétu interdumton i trua imb ri bù3 Vento
permix ra i ii b i ro exori eb a'
ntur,repente eti amfedab an tur quos atten te admodumo
_
b i è ruare necefle era t ne nos(ub veli s la ten tes impro‘ui fo ob ruere 1i t .
Exori ens autemdenuo v entus temii é i i atem’
nobi s aduerfamper aliquo tdies exei taui t,quaeri 1 e tumnobi s attul i t fidi uperfii
’reret) ne fame per ichtar
'
e
I P ars .
mur . Propterea D eurnc rare coepi rnus [ecundum v entumnob i s immi tteret .Sed ecee dumimpetuofiores v en ton impro
‘
eel lzequadamno&e i rruerent
n1 ul tumlaboraremus apparuen i nt nobi s innani multa flammulx , co lori seeerule i quales aime pr ius v ifas non memi nerarn : in ipfà autemprora quafiu&usmaxime x fi uab ant , confpi
‘
ei eb an t'ur . Portugal l enfcmmenhoc fauii -umagnofcer
'
1 tes,& cèelumfè renumpraedi eent es (nee en imf i ne numine in fummodi fcrimine ea appare re ai eb ant ) D E o grati
‘
as egerunt ,preci b us exa&i sfimul
i lla lumi nari a,qux î$antelmo,fiueC orpp ra fanc9ca v oeant, di fpafuerunr .
Po i ìquami llux iflet,fi:reha fe caeli faci es expli’
eaui t v ent ique fè cundi afpit arume i ta v rmani feî’ce v ideremus,ei uflnodi l aminaadmi randumD ei opuse ffe . Secundo igi tur .v ént0 delati ad a Ianuarij in eb n_
fpe&umnò b i sVeni t
t erra: quidamangulus,C apo deSané’tAugui i in v ocatus v nde adoéì:omi l l i a
r i a“
progrefli pottumPernambuco 1ntrau1mus oétuagmta oao di es interflu6’cus con ti nue v er
‘
ià ti .
loeò ,
oppidulumex truirerant,euiM atino nomen in M ar in…
tus C oel l i us, cui caprinos adueéì:os eummerei b .qùialii s tradidimus, i l l ic nosexpedi entes f
1 amv l teri us v ela.tendere eon i i i tuimus,ad locumv ideheet
, in quonauesmerc1bus i nfiruere annuus
erat.
eflre: in Fernanéa co,fidi t i oneortzz‘
, adquoclda
dum.
a ct ingflmfuf .
C e idi t i nterea ,
“
v t'
fil ue ii res incol a ei usi
loe1 contra L‘
ui i tan'
0 3
in furgerent , cui us fed1 t ion i s ipfiLuf i tani au&ores‘erantznam
antchac n ihi l ei ufmodi i n ip fos tei1 tatumfuerat . Pracfe&usi raq,nosprecib us fui s fo l l ici taui t Vt oppidumGarafu
”
quodci M ar inomi l l i ar i :1 ci rci ter qui nque ab eft aBarb ari s tuttioppugnab atur)
'
pt tt i idi 0 no i i ro defehderemus . IncolseM a
r in i ani nihi l {uppet1 arumv ici ni s f ui s ari—
errepoterant f i qui dem ipfifimi lem‘
ob i i dionemmetueb ant . Nos'
i t'
aque Gara iuani s eum40 . vi r i s “
ex no i i ri shomi
n ib us indeferi i i onemeoncefi i s , fcapl1 a eolegat i s l i1 b uenimus . Oppidumi l lud in fi nnmari s quod adduo
‘
mi l i ari a in eont inentemprotè ndeb atur erateondi tu
‘
m.0 mne i n co przefidium ,
'
ci i 30 . ZEthi ò pi b us
a eni aneipi i s Brafil i enfib us eon i’cab at . Qu i Vero nos
‘
oppugnatumveneran t,ado€to
”
mi l li a b arb arò rume en feba ntur . Nos'
qui obfideb amur nullo-alio propùgnaeulo,prx ,
terquarh i ePe ex pertici'
s
'
erecî’ci s
c ontei ta ci rcur’
nual llàb amur .
C A P .
A M R i
Ilua '
ob feii um cingeb at pp‘
pidum in ca hoi i es duasmuniti ò n
'
es’
è’
tru1’
1ci s ar b ò ru'
n1 eori ii rhxetant in quas no&u fe t eori r i nobi s li bi tum
s effoi i i s oen ib ti s i n nos
te li sn0&r i s proni ad tettan1 omne spro …
timmò dumdeeli nare‘vàlerent . Omnem
autemadi tunì nò b i s interel uden te‘
s ad ipfamoema appropinquab ant mi£
fis in alcumjacùl is relapfu co_ru‘
mnos feriendosputab ant . Tela infuper bomb aee cera rel igara atque i nee
'
n fa i n aedificiorumte&a
ffpaxgeb ant mini s nos
q‘
uamcrudè l i rer nosden ti busdi lani àturi oi è nt,i i v i é’tori a po ri
t en‘
tur,figni
'
ficantììs .
(
Uhmha cgeru'
ntur, v i&us in caf i r i s n9fi ri s fere amdefecerat . namproeonfuetudi r
‘
1 e e ius régioni s fingul i s di ebus,aut adfummumal terni s radices reeent er .
effodi un t, ex quibus far in ammolunt , ac li ba pinfum fedho ites v i as omues prìeeluferant
“
quominus‘
i l laè peti pò fÎen t. V identes ergo‘
v i éi us penut i am,duas(capb à
'
s ad eonquitendami n vi co T amataka anno‘
nami n i i ruimus .
Ho i i esgregadmva i nque r'
i pas tenentes gra'
ncles arbores trafi fu’
erfas fiuminiob i ecerant , quaenobi s progrei i i s impedimen to ci fent . Nos v i i ll orummolimina perrumpin1 us . l n terea :r f i u nos def eren te in f i ccoha:fimus n ihi l tamenab ho ifibus den imen ti aff erri p0 terat . lpfiautem l igna ar ida confertim interripam nauimmoi
‘rt—am eonijeiunt , ui bus ine è 11 fis i lludgenus piperi s quo
terra ea abunda‘
t,i nfp‘
ergere fumo i ne‘ex‘
undante naui bus nos eXturb are
t ent’
ab ant .
'
Sedconatus i ll0 '
rum'
fil erant it ti t i . In tere‘
a at i i amarino redennre,
in v ieum—
Tamarak'
a i ncb lumes peruenimus cui us i neol i s commeatu acce
pto ,adoppidumob feif um reue
'
r teb amur (edhoi i es eodem quo pri us locoi ter denuo ob itrux eram hocqui dem pa€i o . Arbores “vt ”ante transHumen&t3uerant , ri pamv crinque occupan tes tumali as i temduas fere r efeétas nonomni no incideran t adcarumcacumina religati s lenti s qui bufdamiàrmmri3
S ippo i ll i sdiéìzi s,lupuli farmcu ti s non abfimi lib '
us,n i fi quod paul o i in t crafli o
ta,ex tremi tateshu'
i ufmodi funi um'
inOppugnaeul i s fui s rednebam eo v idel i
cet animo,vt eum‘
ob i eéta turfun‘
1 perrun'
1pere ten taremus,arbores inei f2 tra …
é‘tis fiani b usîn
‘
ùaues no i ìras eorruerent . Nos adremigantesob i e&ade tufb atuus i ll i a rbores nutanres in '
ruinam attrahunt : corrui t‘
vua Ver q muni rionemipfotun
'
1 al teraprà eife pofi nanemno i’cramv ix elapfaminHumen eon
Pr iufqua’
r'
ù vero ob icÈ’cùr'
n i llud inHumint ob fi aeulumdemoli ri comarcmur, al ta voce [Ocios no i’croso b i i dione ci n&os inelamab amus,v t fub i i dio nob i s adeffcnt quanto nb s ‘
v’
ot‘
emact i ns intendeb amus tan to inteni i us hofleselamoremtol leb ant ade’
o‘v t non ex auci i remur a
‘. uoquamno i i r i im. ob i e&a
enimfilua no i i:rum con'
fpe5tum i ll i s adimebat , eiiioquin v oci audi endae fati sv icini ,fiab fqueho i i i umclamori bus fil i i i è t . Annona in oppidulumiunc&a ,cumhofi es v iderent femolimine fuofiufiratos paé
'
ti s induei i s re i nfe&ado
mum
I I I . 9
11 1 11 111 repctunt . Òbfidi onis tempus fere egrumtraheb atur . C e
ciderunt quidaria ex b o i i i bus ,Red null us ex no ihis'
defideratus . Paeatis ergo
iamBarb aris, ad ri apemnofi:ra
aereh
aifumpns'
b umaniflimegratescgtr falutàto
Thema .
S’
e’
eu'
ri da pars.
,21 K G V M E N T V M .
mr,prqfia
,
C,A
'
P V
p ali ergo fdiuens ad-S; Lue'
ampottumperuemmti s i ib i $airi sfluuiusHi fìmlimalluens, inmare fe exonerar. Hi cventosfecundos opperi ti eo nfi i turumerat .
Annoe rgo 1 549 . fer iaquarti a fefi o Pafoha ti s zi S . Luca
fò luen'
tes aduerfoflante vento Vlyi ii bona‘
por tutn ingrefi i
fumus : fecund—i s deindefian t ib —us ven ti s ad l nfulas C anari aseurfùmdirigimus :anehora in autemprope Palmam(qua ipfà v ua efi ex predi éìj s ) in profundumdemi ttentes aqua s i l li c dulces pro e lafle nofi rahauri …
mus . Naucl er i ,quoque fcopumf i b i defini unt adquemn imi rum fe coii ige-l
rent,«i i for te tempe fi'
at—i bus aéìi inmari difpergerentur,v idel ieetgradumà8 . ad
latusmer idionale linea a qui noéìzi ali s .
Ex Palma nauigantesHefperion eornu,quodVulgo GapoV erdtz, i defi ,C aput vi ride di ei tù r,v en to petimu5 : i s locus in./Ethiopi a f i tus efi & parumab
fui t quin i fi ie naufragiumfaeeremus fed hi ncp roglrefi i C oflamnofi ram°
{ci uebamur . Ven tus aduerfus aliquot i è snos terra Gui nea al lideb at , qua f imi i ter ab /Ethi opibusi nco l itur . Tandemad Infulam S . The ma deferimur,qua Regi Por tugaa fub efi ,&f àeeharo ab i 1 1i dat fedact i n
'
ea parumfalub ri shab etur Earn Ì?ortugàl lenfeshabi tan t ,
‘
quiimfùlt a fecun'
1 ex /Ethi0pumgene
remancipi a alun_t znos aqua,haufka i ter in fi i tu tumprofequimug. In terea dua
nofFra maues foci a n o&utno turb inefè e'
p nfpeétuno fi ro fub lata fo los nos de
f i i tuerant venti autemnob1 s valde aduerfierant Ea enimeft'
natura i l lorumin hoc
D 1 8;Noueni
b i i s di em N auclerusai ti tuainemgfaduurh
pigi at,feq.ue ad 8. peruen iflè zdej rehendi t . o s i taq; i n
cafamW rgen tes'
z terrani i nuelì igarnus . Ad menf i s i ammemorati ‘diemappa i et tellus . Sexmenfesmare in tergraniCGrimPericui _aemetientes i am con tinen ti v i ci ni ores fa&i ,n ecn ra 11à eam necpottum Nauclerodef ignatufnagnofci
mùs ; nee t utum remur ignòmmportum i ngr edi . S:ecus teLlurem ergb ra'den
tes oras curfumteri eb amus gv entus interea i l i grauefcebat in tantum v r-de vi tanobi s in ifli s fcopul i s certoPer icli tandumv i_dere tur .Proinde doli a puluere tormen t
'
ario im emu5,ea ue p b tura i nus &
_
i_
lli s armanofira all igamus Vt f i fors
naùfiagi um aci endum ofet,& al iqui eua\ fi ffent ijarma[ua inLi ttore requi rerent fiqu1demdò l i i s _
zìfiu&ib us ei e&i s affixa É if en t .
Veli s ob l igui s nauigare c<aepimus ,t ora
”
s terra: decli nareni us ,& in altumefferti Pofi emus,(ednihi l profecimus; v entor.umenimimstu
/
in fcop_ulos
& 1buscoopercos adquatuor q f‘
gyi arunì a l ti‘tudinem ub tus iìndi s‘
latit es im?el l imur,ad topterx fì
‘
unj fri ai i s n i r“
n iuin ingumefcentem ad terràten
dereeogini ur,nihi a liudacf’ciman tes,ciuamgp s_flu& ib ushauriendos .
D_
E
"
0 tamen ali ter fa& iyquidamex foci i s no
flri sportumv it inumex i nfpératòdqrifi>ici tf; rù ,quemi l lab imur .
vI'bidemcon
fp’
eéta C yrfi5 aqu'
aedeimfugi tì& ?ofi i _nfularrjè confpe&ri np i’cro fe abdidi t,
‘
Vt
queena in i lla fu‘
eri t n p n\l i cîue
_ri t tufi
_
eoè ii îò fìfè k _nec e amv l teri us infequ
‘
eli
a-i
mur, fed i aé’ca aucho ra Denpro
—
é b enedicente‘
s qui eui'
mus & v efli
HOS r
16‘
A M E l R I Ò JE
meridi emf i tam,nationemBarb aroru'
m1&i é eflé C ariosnuneupatoruln , quoscincumfpe8ce a
'
dmodurfi'
ca'
tì i ffe'
op0 rteat Barbarosqui ci rca portumpraefen
temhab i tent,hT ìippin Ik infios“
appellati , l iari tejtipfiVtantur,nec ab
i lli s quicquain nob i s imnì inerePericul i . D e alti tudine i temSò li s in ea regi o
ne ex i lli s fci fci ta'
nt i bùs, z SI'
graduumeffe(
‘
nob i s indicatum, quod quidemi ta fehab eb at . C e terum ali a nob i s ei us °
oraè d ignofcend
'
aefignà.'
notas perhumani ter commonfirarunt .
mo,gqu‘
emnautx SePternappellant tempt
e itas ferena goori tur , ventuS. au-
_temAqui lo
proflab at . Nos i taque pleni s yehs i t_er retn etimur, po ttum’
de
terminaram,inueltigames vernin to to biduo nullo
-modo
eumdepl
reheridin'
i us terratamen ipfa 1ndiciume'
rrorîs faci e
b at,& no/
sPraeterueéìos argueb at . Sole enim(ub nubibus lati tante,de
‘
al ti tudine ei us appareb 3t . Adhaec v enus infelìan tibus a8ci diuerfib ui: i linc ei‘rab an
’
rus .
D ’E v s vero qui in angufli i s cofi folatui nobi s m'
aux i l iumv ocatuè ad
fi'
quidcm'
exaéti s v efpertini spreci bus quib us ì D eov e'
ri i arri petcham‘
us .
anrequamnox i rrui i'
i‘
et,nub es ex nrei idi e, qua no'
s ven to aba&i eramusdenfantur ;Àqui loquidemadeo c@nticefcere,v rgVix
“
in fenfus Amer idie v eto A
'
ufter procédei i s, qu1 fub id tempus tar i _flime fuumi ni ;_
e
‘
riumex er
cet,tan ti s tò ni trui s fulgè tri s ingrauefcérej, Vt hon oremmort i bùs incute
re t . Mare erat aefhiofiflimum f i quidémAufì€r Boreas. ce'
r tatin'
1 j trinqu‘
c
flu8rùsinfpi ry
are;Teneb ra: i nf l i per tanta:oborir i ,v t omri erh ocul i s(:ori fpe&unieripere,
nt … Tumveromor tales quot uor: aderan'
t ipfinantat quoque co'
n
fiernati corufca'
tione‘
s tam horrenda i lla té ;i itrua ex igaueiè c_îre;v cquid prius quid pofi ef ius in conuertè ridis vehs corriperè
‘
fnt' dub i ip lànei ncerti amb igerent ,ne c ali ter vnrcuiqueperfuafurfi ci a,t,quam_
omni bus ea no; ,
pereundum efTe Sed tempe'
fizas ea D ei b eheficro_paulo Pofi fedatavi amve li s prae.b eb a |
t vt i ter quoddedi eFa&um. erat , de no6îe i lla re“ "
tro l egergmus
,& de int egro
'
portur'
nnoftrumrequirerc;mu’
s, fcdnullo nobi s indicio eumdi gno fcereCont edeb atur,
‘‘
quandoquidein’
piures'
l nfu‘
laz prop ter co‘
ntinentemi fi ic efi
—
ent . Pofi: vb i z 8..gradumdenno con tigi r'
nus Pr iefcjcîì:us noii erNauclc
rumpofi infulztrhnanemdeducere, a’
nchor am ifiicfigerejubet, ex ploraturus quidnamterrarutn occurriflet . D uas i taque
-va inque pofitas'
tel
medio tranfè untcs .Pottumamaenìfi imumi ntra rhus an. .
choramfui‘
1 do afiîgi rnus,con(htuehtes‘
cymba demi ffa por tu eum
’
i dter ius.ex
2 2 A M E : R J C JE
EinC apitancushoi iai temnofi rumroga t'
, Ùt fcaphai n&màaueme x no i-tri s adnauemoncrariamre l i&am
,mi t tat,eam
a fsuC api tanei . i amtriduu
focus qui dde nobi s a&um&se t i%noranìib us .Vb i in tra i el i ia&umadnanemacée ll i , qui ineran t,c lamo rè fublato adai
ma accelei an t,arcentesme cumBarb ar0fl 1mcomi tat'
uî; ihclar
‘
n i t qi1 ìîht c
n oua f i t fa iri es exqui run t rv b i rcliquihaere ang c uid folusego c um to t Bar
—bar i s adueniam. C on ti cefco nec t efpo,ndeo qui cquàm. C api taneu sen
-imme
informarat Vt v ul tue isemt ri ll i quo v idete r quidqui«i rî naui t
”
è n f î renì î î ìl i
cumn ihi lame refponfifmeràgrurbamur,inu icemdice'
nte s,non fal uaha c rese fi , reli qui Procul omni dubio interi erun t kunc autemfci lum
'
adducunt a li i sf orfitan i n infidii s locati s,quo naucmta li apparatu occupent . c v er fames,
«adtormen ta in nos dii iaa genda accingumur ,dwuo tam'
e'
me i nclamant . Hic
d emumfii bndens '
i ll 0 5 Placide alloquo r,& meli us fperar e i ub eo bonumomen
‘nuncians , faci an rmodo aced i amhb erum,v
-t quid appor temin te l l igant . Ae…
*c edo,
'
remcuarto i lli pra:gaudio exu ltan t . Barbari i nterea domum remeant.«Nos nahemca&ris Barb arorumfubducimus,& i a&a auchora reli quorum, qui
3>6r terripe ii au:mdi fpexfi erant,aduen tumexpe&amus .Vi cus inquemBarbar i nos excep0tunt,Acuti a v ocatur . quemof fenden
nteri l lo$ vi rum Ioamn esFerdi nanda s erat C an tab er ex Bi lbao oo riundus .Nario i lla C arios di &a ferinam pi fccs in copra nobi s
o ff é teb :rt , _Prom1 ibmnoshamos ferr eo:‘
rqpendimus .
l
fil
‘ I M . :
Ri bus il li c fè pt imani s ex a&i s veni t in Por tu nau‘
is quaeN au=
archum‘
v ehebat . Sed terna qax nob i s foc1à fuerat, Perrerat,necqui cquamde èàrelatumfui t .
îinii ruéîti s'
, i t ineri ,
Portuami ttimus ,i1uocafu infpetato,mora no i i raeprofeé’ti on i ini eéìa .
Hx i imrfs bi enni umin defert6 i llo loco,fàmeconfli étames . Efes. eraur la
certi ,gl ires ,cochl ex Petri s aff ixaî, a li a i nfol i ta .
KBarbari qui primo vi&umfufiìci entemmrni fharanr,pofi quamfàri smer
ci umfib i Pai auerant, in diue'
rfas‘
oras commig'
rabant nec(ads erat tutami lli s
Per omniafidere .
.cx b arb aris .
uenerant, uod
Se
(
c
li necna
'
ni s ferendi s omni bus, quos api tà'
=
neus referuarar, fans capa) :
Pars .
Ìnfulam. ,rr6 longe cont inent e fi tair ;l ìs
S .Vi ncentu, Barbari veroVrb 10 neme rs locus
um dimrdiumab
uaede Alk atrafes di
amus venti autem’
aduerfi nOs adanchoramf ugere còmpel lun t . Inhac )
l nfulafi°
equens eli genusa a iummari narixm,
-Alkatrzti è s eas vocant nullo laborejcapi of funt , for te‘fub id tempus aducé°ti eramus quomu l los ex oui s excl u
‘
dere fo ll a t .
Îxigredimur , qux _re
’
nres fon tes aqt as ,& ol latiîcel i ashi nc inde
'
Îparlì s _
inue
38 A o /E
C A P V X I I I … I.
V .E . S . Vincenti i nomine fertur ea Infula efi con ti nenti ferei uné’ca: fun t i nibi ex truéì:a duo C afi el la quoruma l terùPor
tugallenfibus qui demS . V i ncent i i Barb ari s veroOrb ioneme
,al terumc i rci ter fefquimi l i are difli tumBarb ari s Ywawa
Supe dictumefi Sun t tuguri a qua dam f ngeni o vocata,(accharo pra parando def i inata . Hab i tatur a
‘. Portugal lenfi
-À
b us, qui ami ci ti a fa :dus colunt, cumnatione qui Tuppin 1k i nf ij nomenha
b ent .Regi o eius nati onis quamincolunt pater in i nterioremcomin'
en tem
ado&uagintami li ar i a,(edadmare ex tendirur in quadr agi nra .
N a tio ea v i rinque adM eridi emvide lice t Septemtri onem v icinos(i b i
infefioshabe t quimeridi onales fun t C arios, qui veroBorealesT ti pp_in Imbaappellan tur . l phv ero T uppin l k i nfij ab Vtri fque fui shofii b
‘usTN ayar quod
hofi emfonat, appell antur . Hocgofl eri ùs Tuppin Imb arumgenusmulta fa pe magnadamna intuli t Por tugal lenfib us,&
inhunc quoque di emi pf i smemi atqueterrori exi fi i t .
Ten i a
. .T ert ia par s”
.
À R G V M E N T -V M .
S alopeta rq 7) i cem 06
S T locus adqii rrr_iîuè mi li ari /a a S .Vicentio
Omen e i l: i ll i é primuin‘
t6grégab anturho i i ,esTuppi n [k i n
orum i ternj ediumi i1Ì
ter l nfulam M arci cont in en
tem tenentes i llat tratnfireiaii ueuerantnfitutnho fi i b us pracludere conab an tur qui n
q ue fratresgermani patreLufitano ma treBrafil i ananati ,rél igionemC hri i-i i anamampleé
’ten tes : ca lleb ant autem
‘
_
v rriufquegenti s, tarh
C hri fti anoruni , quamBarb arorîmmores i ngen ia, idiomata.Nomina eo»
rumha c(unt 1 . Ioa‘nnesî à. D i ego ,. Dominicus 4. Franci fcus Andreas .
Patr i eti amD i ego omnibus fimul cognomen era tde Praga .
Hi qui nquefi'
atres iun& i s a liquib us Ba rb ari s qui i lli s confcr;derat i eraur,con
'
ii i rueran t bi enni o antemeumad°
uen tum, i numtionemi n eum—locumC6
trahof’ciumi ncurfus c0u i’cruere,more formaBarb ari s v f i tata quideexecuri i l lud…iamfueran t .
Id cumv iderent a l iqui Luf i tan1 eo commigrarunt ipi i erat en ima
moenus peropportunus locus Hoc_T uppin Imba boi tes i llorum explora
rant,& fè in fua regi on e cui usfiu'
es ci rci t‘er quinquemi li ari a inde ab funt ,ornn iapparatu bellico promore
‘
genti s probe inflrux erant ac feptuaginta fcaphi snoéìu adueé‘ti s ,manehora vi ra antedi lucùlum,quodvfirarumi lli s c
i
i i ,b os ado rti fuetan t . %1nque
'
erè o'
i l li fratr.es cumPò r tugallenfib us domamquandamex luto cò ni eéì amoccupantca, inhofies forti ter pugnarunt . ,
.Rel iqui qui
30 A M'
B R P C E
adfuerantBarb ari coniuné'
timin eugur i is fui s [è defenderuii t , dumvi res fa llicercur, donec plurimihofliumoccubuifie nt . Tandemho li es fup_
erioreàfa
<Sti vi ctimBri ek ioca incendio v ai i ant, Barbaros capi unt . C hr1 li 1am,quorumo&o v el ci rci ter fueran t , fra tres i lli quin ,nihi l damni tulerant . namfe fi re
nue in domoi llagefferanr Deus enim1îil’
orumpro te&c t erat .Barbarosautem quos ceperant, ab fquemoradrife6i os 1 nuicemdi fi ribue
ran t i n patri am fuamhoc pera&o-r emeantesdifè elferant .
'E‘
uaftato co vico Seniores Pottugallenfium,‘
vnanimi confenfu’
decermi nt denuo td i au
rare quamp_offfintmuni ti flimumreddere nec enimcon
ful tum’
v ideb atur, Vt defertus,rel inquere tur f i quidem fold:regi 0 fxe inhoi ìes opponeb atur
“
ionemeamfirtniorein Videl icettuni i l lac
unt , quemcunqu‘
ecaperepoflè nr, in
%i inmed1o regioni s’
hab i iabànt l è euros fe viu; re propterBrick io mmrefiaui atam muniramex i f i ini ahdnt fedhaC -confidenti a feu fécuri tas ipfis
darrinofa erat .C
'
ornmodùmergo v ideb atur intol i s,Vt ali udquoddampropugnaculum
guoque &ruerent i n vi cina infula S . M aro qua eregioneBri ck i oca e l i ) ad
unim'
i s ri pam torment i s i llud a ne i s ac pra fidiofirmo infi ruerent, v cho
fli bus tranfitus eo expè di riùs inte'
r‘gluderetur .
C re perant i l ludîîi ol i ri f ed imperfeétumrel iquerant i caulà era t,Vt ab ipfi s
mib i relatumfui t,quodnemo Scloiaetariotuml’grcugàl l eufi um (e i lli credereauderet.
quamrei tormen tai i a peririamhab ere,flrnftarigyr tuendi Propugnacul i curamfii fc1pi am, fi i ta b pus fa£to eflè
‘Èi nho&es&r ej iuedepugnarem,promi ttentes .
fefociosmihi addi turos, hon èi lzo iìi‘
pendip xà6naturos . Addunt fi-
nful fano
f em Regi s b eneuolen"
t iahgprom?rigumigr fi idin uneri s ob i rem’
-fiquidetrt
Rex efiet b enigniflimus rn o rnnè s,'
qui iraregioni bus i i i i s recens inne—mi s con i i110
'
atqueope fua ipfiadd l e nonv ereretrrur .Paci fcor cum i ll i s i nmen fes quarnor,dumQapi ranemexHi fpani aaRe
gi a/M ai eflzate cumclaflemi lî
‘
us adueheretur ex lapidi b us i llud Propugnaculumi nfi auraret perficeret nodpo li ca in effe&umdedu&umfui t . Ego,adi uri6ti s faltemduob us
,afl idué?ere‘
tne con tineo i n propugn’
aculo,i ri ii ruéì us
g,; A M- r-zì a l t. a
al iquot tormencis , non immen fi ne i ngen ti periculo, propre:E dificiùmper le nonEn i s era tmuni tum eri cub ia no&umax
’
i rhc a
genda , nehdRa ?
r_eneb ri s fteri clam pra terire trt quod l icet al iquories ten tar en t ab exca b i n ti b
‘
ìi î t amm ob feruari fùht. Elapl 1 s aliquotmenfibus‘
C api
taneus,cui 1isf ùîìtzr fàîì a eii mcn ti o ,
:ìReg‘
e legatus aduentat f Se‘
natus cwm’
Regem per li teras monuerat de i nfolen tia holi i um s ab i l la parte rumde
am<r ni ta re loci qui non temere deférendus ei le t.'
(Luare yt con ful erethuic‘
:
mi o,C apimneùs ,Thomas de 5ui e, cumRegi a p0 tefi ti temiEus°
,l ocrihf éollu
(in t, de quomun i endo populus fcr ipfera t .Adh
‘
aÈexponunt C api ta pra f i i ta meofiici a; in domo il la protegenda,quodnemo tentare aufus fuer i r,ob loci a d1 fici i infirmi tatem.
l s laudabàt fa&um fe apudRege_mnegoci ammeumdi l igenter a&u
runi po l li ci tab atur ,v b i Deo v olenrcPo rtugal li amrepg
'
n i turumpondus a liquo t(ua commendari oni s fnifl°
e .
Ba& um tempus Pra fecîtura mea elapfurn era t , peto ergo b i lici um“
r6fù
guarì . Soci C api taneus ipfi Primore s populimehortantur fo
fici operfi l i am. Ob tempe ro_pr eci b us i llo rum in bi ennium0 pe1 am ca tamen condi ti one V t e lapfo termi no cumprimaqu
’
aqu‘
enaue‘i ti
Pof tugal li amreuerti ab fque tergi ue1i à t ione permi t«tat,& pra i um—mcri f0 rumaccipi am. C api taneus il ludnomine Regis i igna ti s li teri .s ra: urn taci t pri
“
ui &
Leg iomihi cauet,quali tcr Sclope tari i sRegi is peren tib us i lludfi eri mori s i a=
I ÌS CR:« Infiauratur ergo propugnacul um ex —lapidibus, maioribus tormentis
tut ; egop raficior &de ex cu b i i s officio 1
«mi i ib fedulo obeundo admoneor.
d ‘
_
Vobus pra cipue anni temporibus hoii eànofhi Èequentioires imminebant v i olentar
'
nanu
‘
fuò r'
umi 11 imi î‘ò rumfines
l l lud tempus per to tum’
an
i'
ac1uù t , quando
co ti fcendl t in flu
36 A M f E fa 11 3 e
ai l a anti i bn’
e'
x
quarti erextremi tatesq
'
uatuor i llo
li ttore conf i i suti tandeni ’mfiumen
$ umAa a Î) w4rmfiemla tumregr ediunl u r nq/z’r i bozm
'
nu adammm,quimewmpéra r :
'
cermnt [Ed 1 111, mquorumpotrfia te
Ici na'
lnf ii la ,vb'
i 1 nm‘i nùshò fi ilgé incidi , el i qUa
'
damperindemagna: i n ca rudulantur aquati ca quadamanes tui
bei s velata corporap emi i s,ql i asV v ara v ocant . Sci fci tantùr°
exme,nunquidTùppi rri ki nfùhofi
'
es f ui eé i l lo anno'
ingrd l i ,ceperi ri tg
"
randior esp'
ul li s incub zlmtes : aHi rmo factum: i lli n i .
hi lomi nus i nfulamadi re in fi i tuun t qui a penna i llarurr‘rmagno .
a f l:imantur, omn i s eorumornatus v rplurimumex plumi s con_fl:a t . In
fup‘
e’
rhoc propriumefi ai ìi bus i fi i s , V t pulli s primumcinere i co lo'
n°
spl i lma fuccrefcant
,pofi addl t i s co'
mmutent‘ur‘i n fufcumt o lb tem:Hocco ld re i nduri annumcirci ter i ntegrumVagantur,tandemconuertunrur i n elegantemrubrumco lorem. Has i raque captarum i b ant . D umadv n ius arq; alteri us di fplofiglob i{pacium rogrefii foren t , confpi cantur ì tergo adueni er nes con fetto agmineT tippin fi<infi 0 3 & i l li s
‘
mix tò s Portugall enies . N amq'
uemanci pio comi tatusinfiluamab i erarn i lludm'
e capto fuga fi bi confulens v icinòs cuocarat,qui p i oincr ecuperandò
‘
aCcelerarenfl
A M'
E » a i r
fl) : qs qua actidemn}in i tinerewerfwfiner‘1 îzppin f mÉa rzmu .
B 1 Brick io'
camad 7. mi li ari a v erfii s fines fuosTupp1 u Imba ‘
pra tergi eff i erant quan tum‘
ex fo li 's “
al ti tudine con i ici porcirat immineb ar quarta pomeridiana. Illo ipfo quome cepetant di e al labui rrur adInfulam i n qua e
‘
rno&are confl i tue
rant , fubducùnr fcaphas'
meque i n fofirmpertrahunt : terrae1
'
rpò f1 tus nec oculi s‘
cerndre, ob f aci emv'
crber i b us turn idarn ,nec
(pedibus inf i fi ere ob vulnus femori i nfli6tum, v al eo : i l lìmein arenampro
i e&umci rcumf i fi unt ,& acerbademe'
deuo rando’
mini ran tur .
His calami tati bus expol i tus,v olù'
eb aminanimo'
meo, qua fane nfiquam
“
prius inmen temv enerant,q‘
uama'
rumiro fahec v i ta eff amcaduca flu’
xa oborti s lachrymis ex intimi s .animi pe‘
ne di aminfequenti s
Pfalmi camere incipio.
Damv imin"
medi ocohuerì i tur anx ia Indi a ,
Ha e audi entesBarbar i : Ecce 1nquiunt, i amlamentatur, fortemfuam1nfeli x deplorar.
Sed locu‘s i s nonv idcb atui commodus perno&atroni terram1g1 tur c
'
om»
‘
t inei i tem'
repetuntyb i tugu'
riaquedamdeferta occupant,ab ipfis aurea ex tru"€ta noir au
'
té imeni pefl àaduentantes fcapha‘
s in“
terrar‘
n fub
ducùh'
t , focur‘
nqùe ihii i uunt cui &meàdir'
1 0 uenr. D einde inpenf i lém‘
reri
forriremle&ùmcub i tìimdedùcunt hocBarbaris l i mi vocaturI: nec enimle’
&os plùin eo$ inv fùhabent . Inni i lludadfluo ìspalos fulpraterram (min f i lai s
egerin‘
t"
adarbores fufperi fùmal ligant fun_
es quos co 0’
gefif‘
abàm adarbor emcol ligànt, ci i cuni
'
ci rta accub ant, t’
umi llud'
étes,'
t'
umfua lingua captumincè ffeùt
‘
eà Sch'
e‘
re Inba’
u ende, quod idemfonat' ac fi di cas Tu es b ef i i amea,
uànì vìn€tamdetineo A'
ntè qua‘mi l lucefceret i ter i rigrediunrur toro eo
di e remos impellunt fi ab anrduomi li ari a ad locum,v b i pernoéi i dumera t,cum
I r
A
"I I “ I . A ‘PQI S ÒTIl
ui» ; 39
qui omnes nomen tuuminuot anres exaudrs apmedi os‘etiaminfid_
el es,fac m
'
mi iì r icoidi ammani u
D euspra fi 0mihi f gen tesha qua re‘
noncogtioruri t in teli i'
g‘
ant , quod
p recesmeas exaud1as .
Ha corans i r1_naui v 1n&u
deorumman
pbas' ad li ttusappell imus,i fi ici n v iàùia vxoreshò rum'
inter r adi r è s‘
M'
andioca
“
rummcr nia, i l li sYwara di€ta qua ear cràfi i sperticis acc'
o“
nti s t,
fÉ pishortî1m adfuahab i tacula’
contrahoi i es
defé hdénda,perdux i ffent i i ngreffummuli è rcula‘
f atcruatimînCUrrunt pu
gui smife‘r
'
ummalem1i l&ant, tùni barbam‘
v ellicarit'
li'
ngii a i llîs f arn i li ari di emtes : Sche i nnami ì1 ‘e Pepikc a,e, hancpl aga
’
rh lui s‘
ii"
orri 1 i îeàhi icimei ,quemhoi tes n
'
é fi ri,i ri rer
’ ’
nos v i x i fi i ; i nt'
cfemerunt.
{ l nhab i taciilùmdeduétus in Inni le&u'
mp”éì i fi lemcomponè reme dehui
muli e‘
ìr‘
è s autem‘
vndiqu‘
aque ri unc'
tundebano,‘nunc v el l i cab ant
l
mi fu uni ,e denotatum
'
i t imini tab antur.
i
Vi i ' i alio indoc'
o f imul co’
ngregati pot ioìrîeKalawfè exhi larabant , n umi
udfiahab en tesjqui bush‘
onorifice act ineb i r,pro
reiponfò tamveraci , quod prada'
fepori turosîpradixi fîent .C an tùs quidemexaùdi eba
'm fed-in trahora ”
r‘
hedi èe fpadù rh null us v i
i n‘modrr
’
i ir exagìi tì bàì .
tamen le
ge,vti
pit imi
uîi i quemcun ueAlk i ndar capi a:t i n VicemIpper'
ùpart
n erer . Huicpa&0 Ib luendomemodo for$ p'
arumfida . defìinarat.
hocmihi commemorant z‘
iamaderunt ti b imu l iercù la ,& deducent r
:n ar ; i lla reh&a b a”hi lOnri nus pauc
'
C a P T X X I“
I I I.
5Pg/ZC hò rmmmri fwdedurar ddf pf
Initi s chorei s rrador inmanu s ÎpperuW afuji l le atmihi firpereff€ adhuc tempus al iquodv i tamea pu
b l icumproducunt i dola i l la feu nùmi r ia fua que tquot in tabernaculo hab eb
‘
an t me i nmedio i l lorumc6fi i tuto, afi'i r
Egocontraci s b eneficio«eflè
ui ffe ,
46°
A M E R I C JE
C A P V T … X X W
mquorumcu/Zodmerama nimo indignantemihi conquemnturde trucida toputref uoÀT or tuga /l ej zhur ,
i nme
Ommemorab antmihi fr atres i lli duo, qui me capti uumdetin eb éi t , v r Por tugal len fes partemfuumbrachi o v uo cumpixidario globulo truncari nt , ex qua plaga vi tam fi n ier1 t :quen iparents fui interi tum,
ego i amdeb eremluere . Refpondeo v r
quid inmehoc v lci fci v el int ,me non effe ex eamarione fedpaulo an te cumC afi i l ionen fibus ex naufragio eodela tfi, hoc
inodo i nter ipfoshazf1 ffe .
Adera t adol efcen s qu idamex hoc ipfohomi numgenere qui Por tugall enfi ummanci p iuman te f uerat . Namea natioBarb ai orum i nter quosPor
tdghl lenfeshab i tan t,armatamanuT uppin Imbarumdomini umingrefi i inte-Îgiu
‘
mpaguni ceperan t . S en iores ex t apusdeuorarant i uni ores quofdam,quo
rumex numero hi c ado lefcens i n confin i'
o Br i ck i oéa apudherum fuum ex
G aii icia ori undum,An thon iuinAgodi numnomi ne,fè rui tutemferui erat .Hic
e tresmefi fcs ab ijfdem,:i qu ibus ego denno ca
dptus fuerat .
Sedquod effet ex eorumgenere,v i tain i ll i con ouatan t' : e x hoc igi tur, v rcui afaci e norus eram deHatumeo iì:i fci taban tur , i s ae mabatmauemin i llaora per i i ffe , qui euafer i n t C afi i li onenfe s appel latos quibus cumPortugall enf1 b us ami ci ti a in tercederet ,meque v uumex i lli s turn fui ffe n ihi l v lteri uè f ib i deme confl are !
C um ergo audi rem,quod ante i amperceperam,interhoshomines v erfari Gallos qui eo napigare foleren t con fi anrer protefi abarme edi Gal l
'
ò rumconfoederati s effe,neme proindema&aré t pri ufquàtn sÎGall i s agni tusf orem.
cufi odiunrme i nter immagna cumdi ligentia .
Ver fab an tur au tem in ter ipfos aliquò tGalli ,qui aneg0 ti atorib us p iperi col l igendo i fi ic reli 6ti fue
rant .
j ulius quidamè negoeiuf b rz‘
àuf z'
flzc r el z‘
zîî‘ur m
u5mndum îPortu …
_ai tuguriomeomi l iari
'
busî'
ab era'
t Gallus i s atx:erf i tùsi ngtedi tur tugur
‘
i ur‘
n i l lud quod ih ihi è regione ' pofi tum
erarîBarb ari igi tui’adme
_accurr entes ;Veri i t i a
ma,Gallus: hincnobis c6fi ab i t, Vtrum tu Gallus fis necne.
Ego equidemrnihi de aduehtue1‘
us'
gràtulab ar,f eputari3
Vt iquehominem‘
effe C hrifii anum ri ec fier i poffe quin prome fen tent iamHerat.
D educor‘
ad eu r\
rihiadu‘
s pl ane,nul loque v el ami ne-tecîìusgv ideohomi nè rn
iuuénem, Karwattuware ab i lli s v oci tà'
tu me i usme cò ii 1peflamisGallice vr . Barbari C i rcumq aufculrab anr : Vb i non exa&e re
et,B'arbar i s i ll orumli ngua a _
i t :océ idrre'
hunc,deno
t ehominemne_quam.
\L
’
uf1 tanus efi ,Vtri fque_
fiîìfi turn hof’tis i nfefi us .
Haec verbafi1 t i s intell igens ,per(aeratogohomi nem,n cum i lli s agat neme di lan ient :i l lerautem,
deùorabun t te refereb au
T umal te“
fufpi ran‘
s recordabar‘v erb a Ieremi a Propheta ,v b i ai t C ap. 1 7.
Maledigîtus qui .)confidi t inhomine . atque i ta fumma animi confi erna tione
digredi ebar .
Huni éros forte tune i ntegeb amp3_nno l iuteo , quemab i l l i s accepè ram,
quamui s vndehaberent _noncon fi abat : eum inde deripres ,adpedes i i i i usmihimori endum,
dic'
o, adquid carnemmeam alteri us i n;
Reductor i ri de ' in tuguriolum cufi ddi end/
ri s i lli cmei n fi rarumreri forni e coni 1cio .D e mangufti i sanimusturn con tri fi atus fueri t, i _nchoo v .oce admodumlamen i li paragraphumhymui fub fequent
'
.A M
Kyrie el ezfifi .
Ecce 1nquiunt, v erehicPortugallenfis,iamhorrorerhordè eiulat . Gallus
biduirmin tugùri i s i lli s comm’
otarus tertiodemumdi e perrexi t .Barb ar i autemprimo quoque di e f imul acomn ia
‘inpromptuhab e
i me trade re dec?è uer‘ant : Interea afferuabar accu»rati fi ime,fed ab omnibus petulanti i i ì
'
me profcindeb ar .
Vmtor in]
a rùmni s vi tamtraho Verri effequoddici tur nui-îlammalumeueni re folum re ipfà c0mperio . Namq; ex deh
ti Sdoloreadeo laborabam,xumdrc
‘
efeerem. Herus.perconrabaturme,quîfieret'
quodr ampart eci bumfuni creri i , r è fpo_u
deo,me'denti scruci atu infe li ari . ‘AÈert infi rumenrumligne-Î
um,quodoleniîetn
‘
éuel leret, egodoloremfedatumi amdefii ii
'
e dice . l l lenihi lominus eXtrahe_
re în&at . Rel i fto egoquantump0 terammax i ri re ,d
’
or’reé ineoeptumrel inqueret . M 0 p 6t ergov rcomedam, namni fi probe :
fagi ner o; cumb endumante‘
iu'
fi i11n tempus . Oque ri es, i i i ta v i fumfui ffe
’
t fup'
et i è i nopinamorte intè reidere aprab am fai reni ne
i ni pi ameorum infi ti ab i lern errple
a
*
1>i
v
'
X —X‘
V1 1 1 .
Sà’ìbr commR ageX'oig
‘
yu'
n3 6’ÉÈ’, qu i i u r el iquosomn'
or eiur rm“tzoni : R egu lar zmperzumobt iueéu t , fubi
[eb us aliquot elapfis i n v i cumAri rab ad fummumeorumRegemKo nya
'
nBebe deduce r qui reliquis òmm“
bus impc;rabat .
Spe&at rimeo cori uen è ran t piut es, tari quamadi b leii nèoddamfe l i um ipfe eti amex Regi smandato adueh erzim.
C l im‘appr
’
ò pi nquarem tugurio- ingens rub arum
‘
cl an
gm exul tantiùfn iub i latib ex audi t ur . an te v e i i i b ulumpra fixa in con ti s feupert ici s capi ta ci rci ter quindecimerigeb àntur ab hof i i bu s fa i sdeuorat is qui
b usMa rk ayas nome'
n efi,ab larazha c int €r
'
deducendummihi còmonfir ab ant,
glori ari teshas exuui asho fi i bus fu i sM arkayas detra& as .Torus—eqùidcmange
b ar an imo,deme'
f imi l iwr agendumfufpicans . Lngr edi en tem tab ei naculi por
tam,pra curr i t quidamexe,u ii odi b usmihi adhi b i ti&al ta voce ex
‘
clamans : Producimus i n confpe&umvefi rummancipiumPortugallenfe . Perfuafumen
‘hab eb ant egregiumquippi am effe ,ho fi e in fuumi n p0 tefi a tehabere.
Ha c ergo &‘
ali amulta b lateransme coramRege f i fi i t, qur l imul cumrei—i i qui s i n potando erat fi renuus donec
'
ex pb ti one 1 lla"
Iimul ' i ncalefceren t ;vero tornumme i ntuentes diceb ant : v eni ii i tandemoho fi i s nofi er . qui busZf ero
, Ven i quidem,fedan imomin1me in v
'
osho l i i l i . quo audi to mihi pocui ur
'
nhaur i endumpra b'
uér uti t .
Pr ideni ‘ia tnmihi ihn0 tuerat fama'
R egi s l i ui us KoriyahBeb e,q‘
uod& v i r‘
magnus efiè t ,Î& tyrînnus i n v orand1shumani s carn ib us cruddiflimus . Videb amautemquemi nter i llos ex c6i e&qra Regemc i l e fufpi éor
’
,
‘
accedo com‘
p el lohominemid1oma te ipfis’
fami l i ai i , fedverb i s' Ci ti s i ntondifis,—&v tcungue
i n b uccamv enerant zf l"
une,i n uarn ,es Ke nyan i ll eBebe '
aùra adhuc v efc'
e"
r i s?Vi no ego equidcmr e fert iii“
eîtumla udes i ll i u5p ra dicoi rronr‘
en tuum,dicò ,W al dec eleb ra rur magnan imi tas tua mul tum landi smeretur . Hi s audi ri s,f ai i u i ntùmefcens,a ffurgìt ,& i fl confp
‘
e éî t1meo9b ambuia t .Ex lab i i s ei us pendeb at p i ò more gen ti s lapis craffus
’vi ridi s hande xigua"magn it udi ni s : ex co llo fufpenderatmoni le gl ò bù li s è cochlea mar i na: gè nere
quadam 1 uncîi i s adorgyi arumf è re fex logi tudi uem,
quodmihi indi ci umfeci t v c—inde e umve l e :: pnmorrb us al iquem efi e con ijce rem
,v elRegem
‘
i pfum.
Rex i nterea de iruò f è lfum i u_
i r de inde ex me qua reb at , qu 1d ho fi es fuiTuppi n Ek ini ij Porrugal lenfes con frl i i con tra ipfumcapi i t,& cur nam eum
globo
hrs v‘erbi s aggredi b r Vos aidemmehofi emv efi rumcredi ri s,'
f uiapedi rate i amnunc arcummihi atque gi ttas,&
n orumv e ii ro
54. A M E R I C A
C A P X X X .
T rimora popul i adLa uume g@eri conumtu:
Odemquoho li es dep‘
ul fi e rantdi e, fub v efperamLuna exorta
,in arcami ntra tuguri a paten tem conuen iunt
,del ib erati t,
tempus decernunr,qi rò me folcnn i ter tna€tenr, ipfumqùo
que i nmed i o fi atuunt,& dclufomultami nantur atroci à. C 6…
tri li ab ar lun .imfix i s’
oculi s i ntuens D eumex an imo roga
b am v r finem tandem beatummalorumhorum omni um
Iargi arur . In terrogan t i l l ime,v rquid Lunamtamin tente fufpi ci am refpon
deo appare t i n camani fe li e quod admodumira commoràfir, (figura enimua in orbe Luna cern i tu'
r ,afpeéi u tamformidab ili smihi v ideb atur , Vt D E o
?1mul omnibus crea turi s me i nfehfumcrederem Regulus Ieppipo W afu,
qui comida de capi temeo i nfi i tuerat'
rogat cui namLuna i ndignaretur . T uì ,i nquam,
hab itadonemrefpici t ,ob'
qUOdre iponfumverb i sme alper i s ob i urgat .Ego vt effara al io detorq
ùerern : Non equidemtibi indignat i ex i fi imo,(ed C aryos i llud feru
'
egenus (fuf1 t cu1m&‘
ipf1 Barb arorumquadamnati o ) tomo conci ta to v ul tu intuetur . Si c
e f i o,i nqùi ti lle,
omn i n‘
o eos pci i ime perdat .
I I 'I. Pai s . 35
P V T X X X L
0 fi è ro di enii ci atur nobi sde pagoM amb uk ab e, quem
pin Ik inf1j in ttanf i ru oppugnari nt , & i ncoi i s fuga elapfi s,v noduntaxàt reli&o puero quemab i ipuerunt adificia i l lorum'
int enfa defi r uxerint .
“
Ieppipo-W afu penes
'
q uefn’
dmri éî ùs‘
mei erat,quiqueme incl emen ti fiime traé’cab a t eo profici fci .
tu: ,v t‘
ami ci s confoederari s,i n refl a 11r andi s tuguri is fiabue
n i rer,adi nogi t fi b i plerofqueomnes,quos domi hab eb a t confingui ne0 5, fi
rnul proponi t lutumfigul inum,fari namradi cum in fo lenni tate
‘
mex
i ì i’
i ueudami nde aduehere . Di fÈedensd1 ligenterme commenda t Ipperuîj j ?afu cui donomemi feràt (ab futùros en imfe vi tra quinde
‘
cim,
*di es) qua . fefto celebrando opus crani ,
Ntereaex Bri ck i ò caI. ufi tanorumnaui s appell i t, ea in Vi t ini a, anchorami aei r atqueaduenrumtormentodi fplofo indicar,
colloqui umaduentarent . Illi animad-guerfa naue,hi fceme -a llcj
‘
quùntur f Adfunt amici tui Por tuga llenfè s explomrumforfan, 11 ùmfuperfi es adhuc f i s, precio teredempturi .Refpondeo,frarremfp r fanmeum…adeffe zfaci le
mihi perfuadeb am fiqua Portugall ehfiumnaues i fihacpra teri ren t eas
'
in i i atu v iuerem ua fi ruraa. N e veroBarbar ime Portugal lenfemfufpi ca «
2ratremmeumi nter Por tugàl lenfes'
v erlari .nat ione l imi
adueni fie fi v geb am. I lli autemme non a li um n i f i vere
per
f s ( "ca r r
"‘1 J
er Regul i«
f eppipowm, ok pagaM umÉukube reuerf u.r,conque‘
r imrdefiutr efizo,dema t ra (5 ° r el iquo'
:j ìmul ammi ro: agrotiàm,
‘
peti t‘v t cumD eo
'
me‘
o22gum
Vmindi‘
esad'
uen tumeo rum'
qui necefiaria i n“mei Îimmulai '
t ionemconqui frtrtmpr 0 feèfti eram; anx i e cxpeéìo gex‘
audiein tetea ei ula tuhi in ab i è n
'
t i sRega li tuguri o … Trepidab am'
rei
quidems
v‘a lde '
eos*
i am reti è tfos exi fi i ini‘
riadfiBai b aré rume-i
ei ct,v r reuertatur ad tuguriumfuam, Deo acî’curus f im Vt planeconuale&at .Refiaonder i l le,v i ri b us cum
'“
adeo prò j’crari s effe
,v rmu rando loco non
: fufi ici 'at,fe tamen e li e ei us fiduci a & i à t i s
°
ei i an tea& i s perfpex i fi e f i precibusfal tern
'
cumD eo agam,aut animo in i p
‘
fos é ffemb eneuò lo,v aletudini pri i i iua
r efi i tutfi i t i . Afii rmo, tan tumi lli vi ti umfupereffe v r addo fuamredear,i fi ic falutemplene recuperaturum. Hoc acceptorefpoiiiiîr
n
in,pagumM amb uk ab en, quimi l i ari buscirci ter
guaruor ab era t,
r eucfrtùntur 0înnes agri : fi fi 6 r1
rs enarrat v romnes v alerud1us
-f uerim:fe enin'
r recordafiv er
D eb remomnemcommi tto . Ieppip‘d i fcfiminepra fto effe v el imrci rcumib am manus incapi ta eorumimpone. ;
ìham‘
,quand0 qui demi ta fi er i ipfi zi me'
fiagi tab ant ;fedD e6 v i fumerat ali ter zi l i i-
e nimas pa ti lat ime fii arrt . Infans primumf
expi rat dehincmarci eiusmuli er admodumdecrepi ta :ha c occupa tafuerat i n parandis v afi s fiéti l ib us adpori ones
\
f oquendas necefl ari i s ,quando epulum ex me.infi i tueretur . A li
qli
l
iOt di erum°i nter
'
uai lo po li frater i ll i ns decedi t,& i ri fans al i us,mox frater i tem°
us,i s nimi
udferio ed1‘
ci t ,nemi hi
D ecub ui'
t ‘i s qui demmae um coni uge ran
finguine…hui cRe
dumv i uerent,
Ra erantpra tereaduo Regul i ,alterVraringeW afu, al ter ve»toKenrimakui nomine . Vratinge i l leW afu
'
in fomni s Viderat ,.me coramipfo cdmparen re
‘
mmor terf%ipf i s'
fummo mane ni e accedi t fomni um rec1 at . Ego melius“
ipfi 1m {enti re i ub eo i nme ami nterneci 0 nemnon con
fenti at,nec reli'
que s conf i l 1o _
i uuét, ipfuin euafur ii inco lumemdico
‘
prote fi atur’
ergo fe necconfi l ia fua conf erre_,meddamn i mihi quiequam
inferte in animam i ndu&urum,max imecumvideat eos quime cepi ffent fè
conti nere ant i i Vtique immoler fe tamen ab cfu càrn‘
i u‘mmearumab i i inere
decreui ife.
‘
Viderat al terKenrimakui fommum,e :; qub admodumc5
'
li ernebatur,aduocarme in tugur
'
i umfuum,& conqueri tur quodPortugal lenfema l iquzî=
doafe’
cap tum, occi fum,tamauidemanducafi è gv r ex eo eti amnunc pe&o ,
r i s angufi ia labor°
aret,pro inde pò fihac i l lo rumcarri e s fè non appeti tur iî
. Nunc
ve ro fomni urh adeohorrendumdeme i ll i ai>paruiffe,v r f i b imor teminde pi a:um,vt fib i nih11 inde
î
metuat modo ne carni bushumanis
mGal lus an Luf i tanu3el lv i fos autemfi b i Por tugal
l eniè s ,b arb as pleru'
nquenigtas alere.
'Inéuffb ho c i ll i s terrore,& heromeo iani conualefcente, conri _ceb ant rel i qui de efca exmefib i ‘pai ànda In terimn ihi lo fecius cufi odi bus
adhi b i ti s obferuor,nec libere in ter i llos v agari
c
Ì ogutu r,
AllusKata àttùware,pofi quam,wfupramonui ,Barb ari s comi tant ib us amed1 fce fl i ffct, co l l igendi smetci bus rn ea t e
gione na t i s,v rpò te pi peri c'
uidampluma‘
rumgeneri , ab au1bus apud Ille s eti amv ulga
‘
r i bus v ulfrs vari a i am loca era…
graffet 1 -l i tranfcundum era t i n ‘
redi tu perpag1 1mmanfionismea
,f i locamati rima M ungoW appe It
p
erro enne vocata,
Vb i nanes appel lere foleur e teredefi inaree l s digrediens primo non ali ter co ll igere p0 tera t quamquo me deuoràturi cli ent Vt pra deperat qui adiut ius i amab fui ffet,planemedeuorat i i effe ex i li imab at . l s reuè rfus in tuguri ummeum,àl loqui turme vi ncul
‘
i s fo lùti s libere i ri cedérem,lingua barbara, quid
adhuc in"
v i ui s fuperf im rogi tar a
‘
nnuo id Deo acceptum ferre medico .
Quon iam‘
v erò aBarb ari s intellcx i fi et V t faci le co l l igere p0 teram,quid inter
f ea tempor i s accideri r,feorf imeumanot o,ne colloqui umnofi ri Barbari ob fer
i
uaren t,& inhanc fè nten t i amcon1 pe ll o . V ides o amice,i nquam,quod ex d1ui
n agrati a fuperfrm,nec frm x Por tugal lia on
'
undus fed Germanus nat ione,
cumHi fpanrs autemnau f i agiùmpaffus ad Portugal lenfes eriafer im: prop rercàBarbaros ea de re pleni us eddce quod v ide l1cet ex con fcrde ràti s Gal lorumamici s ò r1gi 1
‘
r em traham, adhauium fi at i 0 nem,qui peti s,me adi unélzopro
fici fcere; metueb amenim ni f1 hocdiceret)mehdaci ime infimulaturos ti . .
dem cum i ra corr iperen tut ,'
me necaturos . Adha c lingua ipfumBarbari s fa …
mi liar i ob ref’rorgv flngenue pronunci et , quid fenferi t numan imumC h‘
r i iha
na char i tati s igni culOdeli b ut‘
umhab uerrt , f i ue futura vi ta memori amreco,
Iu€ri t qu'
od ca d ismea auroremfe reumfi eri non fueri t v eri tus. Ille ref i pifeens re fino
‘
nd1 tfi b i non al i ter pè rfuafum quammeLuf i tanumeffe qui adeocrudeles f i n t, v
'
t fiquos Gal loruminBrafihana proui nci a ob feruent i llico fu{pend io eos afi i ci ant . res fè non ali ter quidemhabet . Adha c tempori hoc inloco eff e i nferu1 endum acmul ta ferenda ae faci enda inBarb arorumgrati am,
quorumfen tent i a confuetudi ni traétandi shofi rb us fui s ,a qufi f i t acqui efcere,quandoquidem 1Ui foren t Portugal lenfiumho li es i nfen fiflimi .Tantumergo precesmea v aluerunr,v rmeBarb ari s excufà ret,qui princi
pio ab ipfo non agno rus fuerim Ai emannummarione Galli s amica efi e dicere t
e i i rr1n‘
rài e fi‘
bi‘
còmi temadnauiumi i a tionemhabere. fedab heri stres lpf imet riducibus forfic
'
ibus,
céperimdono nunqammo conci tato, v rquiquodmihi offertes ?
ddi ti ,den‘
uo fuccenfè nt ani
,mb i n;me G al le s i imul l’on n
L iquot di ebus pb fi , capr iùumquendam,quem'
hab è b zîrepu'
Iandurn ,apparant ,in pago T i ckqua rippe ,adfex n1 i l iàrià‘
aé t'
é‘
loco ,vb 1
'
eàpr i uusdet ih‘ebàfldi ffrt
‘
o'
q'
ui'
e
'
rrhofi ro t‘
u
‘
gut ib i lhs
epul i s'
i nt ereli ie w'
e'
fib i adiùnguni M an ….
C ipium‘
efea'futu
'
ruii imat iori eM ark ay'
àe’
rat . Scapha ergo eoVe
‘
Ei zi fumus .
us'
po tatib hi defi i natum aduen i t mos enimefi v r hominemus confici ant qua epora,de
v i éi ima accedocompei lo efizAge tu,iomnia f i c
'
fi ti s parata,deuinci5di s
‘
cài it iui s exB
qua a quò b reuiori i t,&i n pa tria Vt ai eb anfua ;tanquamfacti s aut ludi sHab eb amforte l ib runi inmah ibus l ingum?ortìagalhca fcriptum quem
Barb a'
i i in naù i e pcGa llorumcapta aeceperant,‘
mihiqu'
e ob r‘
uleran r. Kelin
quo caprù ri 1"
i l lumhommemhmi ferum &di b ru'
ni l ego ; feddolens v iceme i us ,
reuer tò r paulopo li adeumdenuo efi"e'
ri imnario eaM ark ayas amici tia frie’dereLuf1 tani s iunél:a & (hi s verb i s confò lo'
r eum O amice neplate sme tuiv or
-audi cau£rhuc aduen"
taffe fuy
menimp'eri nde captiuus ac tu : fedherìmeihucme
\ perduxerunt . Tu‘
mi lle, Sati s,inqui'
t,mihi confi ar,’
voshamana carne’
nori v efè i .'Adde etiamanimu
‘
n'
r ill i ,qui a càrnerri duntaxat‘
ei u‘
sde'
uoratumi t i ammat
'
n‘
i fe'
ro a lrò quo n imi rum&nof i f;a fo leur , Vb i gaudio. infini ta regnent)
r ommigràtura’
m. CLua r i t i lle,nùmv erdràbmrhemoreimìom'
t1 ino afi i rmo*
D eumfeocul i s‘
,a i t,h unqùamv idi fl
°
e zat i n futura v i ta ideci n‘tingere refpondeo,finem
'
co'lloq
'
ui i faci ensdigi edio‘
r .
Ob o.ritur Equenreno'
6te‘
ranta‘
tempeli as v en tique tanto imperuc6fur
gunt,v r teÈi a a difici orumparri r‘
n di rueren t .
Barbari
Barbari indignari ,atiiuè'
fuàling_
W ain Immou,hoce fi , Sce lei i us il lehomodiniu s eumhè ri pe lle?toni truurnreuoluere (hacperiphraf i Ii brumì ine infgé
dè fcrib eb ane) quoni amv i£i:ima fi t extamici s Lufi ta'
norum ‘"Vt eo paéìp
efi adbus eoorris fé li iui_gae im”i
_
diarur . Verum ego Deo {applicans’his
verbi s pi eci b ìr:Dbmi fre,fui i i iha enus pra te&oimeus, rie fub trahe‘man
'
u'
mruam, uo
‘
niamfremebundaBarbaroruin turba inme,confurgi t feroci rer .
So mane ferencca loprocedi t,i l li_ otiònés fi 1 as animo pacato pro’
mor'
e
euacuarunt. Redeo admancipium'
cadi dd i i_
natum D euminpra teri taVentorumproqeliaahimum
'
bi us abl atumv ennifeîignifieo. Pofiridi e ei usdra
€: q i lle deuò ratusf ui r.
%os v ero ri tus in ter ,hacfiera ob feruanmos f i t le&or b eneficiIus in fè cundo l ib ro,capi tefzg . requi
ret .
I
I I ‘I . Pars .
Enfèmiamquintumintermi [eti ashaEè v i ra'
méegerrime trzl'
heb arn cuni denuoalia naui s ex l nfula S.Vi ncentn aduenta
bat . Lufitanl enimetiamho i’cium[uorumfines,prob e tamenin i i ruéìi i rigrediTo lén t negonatroni s ergo , Permutantes cultros
'
8: falcesmeiTori as pro farinaM andiocae,°
qua: apud [neolaS '
i l las abude qui b ufdamloci s afferuarur . Hacmaxime indi
gent Luf i tan1,quim'
ancipi i s ab undant,quoruni opera adcoquendumfaccharumv tuntur,v r ea fufientarepoflint .
M ori s afi t efi, dumqui in naui bus funt,negoei arionemefiBarb ari s exerc'
e'
r,
yt vaus arq; al ter‘
ex Barb ari s in fcapha adeos‘
accédant merces fuasquì po£(unt;ocyus oficrîi t,repb fè eri tes v iei fi ìm,quefib imaxime Vra i v idetur,queaLnfirani s accepts:expedi teàufe
‘
runt . In teri r_n dumduo ifli in con trahendo occu
panrur ali a adhuc fcaphaeBarb ari s refertaeè longi nquo bos ob feruant don€@[è expedi a_
nt‘, quo faé
’coBarbari fpar[1 ; i aguirs [aeg
i us a_
cri ter cum Lufitani s exfè aphi ; pra liaht_uf , tumdemiîmrepertu
‘
n tùr ornurnà
N aui s,quam(apra dix imus tormentuìn b el li gum in aduentusTui indi
c1 umexplodi ngBarbari fcaphi s appropinquaùt ex quibus an adhuc ego fuperf imquzerunt . hi s
°
affirrnànrìbus ,wi n confpè®una v en i ré rr'
apetun t : effe eni rn
ci&enés {e ni ercib usplenam :'
ìfiatre—meo etiamGallo qui ca innani fimul adùeétus
‘
fir,mihi apportatam.
Eran—autemj nnaui i nterlìortugallenfìqs quidam-nations? Gallus,C iaudiuà
M iranda s nomine—
,u antel i at: fami l iari terwius fuerarn :eùni ég0\
firatremni e
umdié‘ti tab arn e
'
ni ni lli s quetfitum*me 'à
'
dl i entaffe v tpore qu
nauigarione quoque i ani'
ant
Reuerfis i raque referentibuànu bi £ra'
_
rremmenur cum ci fìamercibuèreferta denuo aduentziflè
,& cò înfpeéhì ir i iii eum peto Vfia‘16ge ine ad
nanem v ehant,v r i n fraÉr—i s;col ioquiumv en i temi . Por tugail eflfes nofira'
fn l i nx
gnamnori .affeq‘
ui poffe . l l li .quoquemeini un&uruni di co , \{t reuerfus dom_u,
p'
atrern hortetur“
quo nane”probe inflru&a v ari i smerci bus me red
‘
em'
ptunì‘
v en iar . Illi quidemcontenti erant ,fedv ereb anrur -ne noftrumco l loquiu_
rn et
i a vni Portuga llenfes aiTequerenrui ,quandoquidemgrane b eli ii adà eri fè mAu
guftumprox ini um in oras Brick iocacenfes apparab'
ant,& quod or'
n ri iur‘
1i i llo
1:um'
c0 nfil ior'
umparticeps efien'
1,metueb ancne quid ipfis proderem. Sedcon
Iiancer afii rmantemPortugallenfes nofi ra: li ngua: plane ignaros intra la idi ;i a&urume
’
ad‘
nauemadue&arì t,n i l dugn plane , Vri femper i nter i pfos vg_
) fiaba r .
l
Adue&us falu_
co eos, ì$cv t i nlri s ui fpiarn ipforumiolugmecfifcdlìfìi gju
‘
îìiîjinfii tuat,hortor,necnon nifi€1q alîuinprè}ìt gatuq Incipi tquidani
i
l oarinesSanches C antab ef ,h1 ih1 farhi liar iflìfne n…ogì
'
gsì hi s verb i s}; Tui grana ,
'
ò frater
opta tiflime ,adueningus,dubî
igiè iîncolurni tàteèi ua quadoqùidemprior naui s,i nhocmi ffa,plane nihi l/de te nob is rela turn ar
'
hare p'
o terat .,
Brafcupas C api taneus ,qui in‘
Sané io e iì jrìob i s'
in iunx i c,v rfi te fuperfìimmc -fi .0 -. v —uu
v ideremus de red imendo te aé’cioneminfii tuarnus ; f i rÎ Eaìi ii on procedàt , v ::qu\
ofdamexhoìi ibus c’
api amus quorumpermutatione te recuperare liceat.
370 ,R .
Relpondeo,Dci 1mhocofiìcn recompenfàturum,mè quidemin exrrer’
n'
o
fari periculo, necfci r'
é‘
uiddeme pofihac fi ani è re v el int; nifiD eus tammcnter auer t i ffetji amdudumi pfor iìmefea fuifle i n deredimeri dome ne cogi
t’
ent,fal temconfi anterme nàt ione Gallun‘
1 di&i tent hamos a‘è c i xhrd s pro
pterD eummihi Ofi‘
erunt i ll i prompte quod rogab am:& Baf
b ar—orumquidamfi àpba adnauemadue&usmè rc'
es g b latas cxcipi t .Animaeluen ens
_
autemnon v l teri usmihi perBarb aros co lloquiumcon :
cedi ,prx i nò neo Portugal lehfesde bello quod denno contra Bri cki ocacenf è smagno apparatu adornen t adquae & «i ll i fimi l i a refpondent n ihi lo fè gti i i l s enimetiamfuosBarb aros i demmol ir i
,quireéì a adp
'
agum,in quo ego det ine3r,
deuàfìatum‘Vent uri [i nt,pro inde i ub ent effe animo forti ,D eumom
’
ni a inmel iusdi fp,ofiturum,me ipfum£1 ti s i ntel ligere ,modo nihi l cumfru&upofse con i
fici; adqua: tal ibus refpondeo c umhaec peccatorurn f neorum'
culpa f i t fatiuse fs
'
e i nha0 v i ta —
eam,quani i n fu'
tura luere . lmercedant ipfipro me apudDeum,v r li berumex hismali sme pro(ua clemen ti : eripere dignctur . Hifce collo
qu iumab rumpens ,l i éeti l l igrotrahcre cup
‘
erent,v alsdi co i lli s,_
fìquidemBarbai i —dò i ri ummé
‘
àbducè ntes—i v e tabaint .\
C ul tel los‘
autem hamo s ipfis f r&do,q'
ux afi'
atremeo Gallome acce i f1'
e'
affirgno.Quaeruncexme, quidn
—arn fratermeus tamlongofi: rmo ri e [i b i v o ue
r it, quid ego rè fponderim dico ,fratrime ini unx 1 ife Vt Portugal]en fib
gùfi
aufi1gifar,ac pàtri am repetat, Vb i nauemme rc ib us ò neret, qui busmc redimat,
quo'
ni amVos vi ros prob0 5 eXperior quime fatis human i ter tra6’retix quai probgnefiè io,grati aî aUa ta
—
naue vob i s re laturus fim. Hac ratione omni a qua ipfi3arridcb ant loriuendo, mihi de l ini endi erant
—idquemàx imopere—ipfisgratum
e in compel lantes ,dice bant z\
ReùeraGalluse itx f ìima‘n'
=
dus, caque de caufa clementius dei nceps cumco‘
eri t agendum. Si c ergo tema
Lpms inter i llo sîter e ixs ,fiequenter nauempropedi emaÉ ore inculcaba€centmodome”in terimhumanius . S i luas ergo libere cum i lli s &e
\quentab am,turn f i“
qui îdc6nfici eri dumera t,& ego inpax
temlabori s i imul adhibeb —ar .
tione C arios qui& ipflinivb us Lufitani amici s Vtun tu
’
ope‘raatquemimitè ri ò v t‘
ùn'
tur.
morbo luridus, ob idcaput ab i i ci ens , truri éumfiammi s i1flulab at, adcuti sq ;
decort iczu
I I‘ Pars .
decorti'
t ationcm poli in aequales partes l è &urîi
quos comedendum,excepto capi te intefiini s
morbofus'
fil i li‘
et .,
Duni per tuguria ob ambulo,& hic crui a,i lì i'
cb ra’
chia, alibiÉ gmina lumborumfupra'
prunaàtort eri v ideo,fimul i lli shx ccommemora C arib s i l le,in
quiens;dumv i uer
deretut amim_os vfiatuet ,quimihimolel i i ex ti terunt,ziuì i n
audientesmulti ex ipfis cohfìerneb antur . Ego vero Deo ommpoter‘mgrates
immen(as ageb am,
'
qui in omnibus fe t amprxfio tamque propi tiummihi exh1b eret .
I
Hsec fè rib ens b eneuolumleé’coremob teflor ,Vt att endatmeie nur—rat ion inec enimhaec quodanimus nouis
'
dele&etur,in lucemproruliD ei & b en
'
efici a inme'
col lata palamconfitear quod qui cquidhuius labbri sèefi ,fub i re nongràuatus fui :
Interea tempusmi li tia appropinquab at,cui {Ele tribus i amm.
ehfi b‘
ùspra ;pararan t, {perab amfoi e,wdomimecummul i eri bus reliqqué
ren t : quod [i feci iîent, ego fuga i n i l lorumab fent ia
e labi decreueram
ugu'
i’
ii diein Anno I quotui ,alueummar i s rel inciuetrs, i ns concipi ,àt .
\
Vocari tur autempi fces i lliD
,oynges,Hi lpani sLyfi
°
es,Barbàri s veroBratti Lei tpi rsl kaeri C i r
.
’
cài l lti dìce irip‘
us ytrinquè fines fum‘
i3arb ati egi efli armata nianu hofce infè
quantur, Vt cgiptos in vi&uscommodi tatemreTeruen‘
rt'
lhpi ofé&ione remos
l ehi ter du’
cimt,{edreuerren
,tes ì1uanta pò fsunt comentione eos impellunt .
In téri fn(perab arn fore vt nobi s ob ui amprot edgret ea quoqueBarbarorumnatio quas Portugàl lenfi
‘
b us confbederata e i’t quae f i tni l irc‘
:r i nhorumfil …
nes i ni preflìone'
mfacere confli tuerat v t fupradx . Portugal lénfibus intel lèji‘
é
pro[pera. Ei iaigagoncione; f—à lrarunt cumi dolis £i l i5, inmultam’
nò éìem‘
;deinde
gub i tuml è contuleruntbmnes . —
,
Herus nm‘
q:us,cub i gumi turus inhet Vt f aultflurnaliquid(omni emzego fomnia iînani a & fgilaeia,necwe de i i s fol lici tunì%Cfédico : At tunihi lominuscumD eo t;u0 agas inqui t , Vthp iìes fr equè ntesc a
L
f …
)
Qr to fo l è primo‘resmi li tiaeadpatinarn,pi feesgomedunt , (omnia v i ,
fiaexpon tinì,.Vi ia . Ali i inter e; choreas cumidol i s infli tuuntgAniîmlul Shoitiuxn congi u
gere i rigredi ci rca locumquendam BoyW afhrkange
‘
nci—minat;um,eoin oco ad v efpet a rrxyfque com_
mo_
ramri :
C;gefieren tesmane locum'
May—mb ipe deriuo fci fci tantur quid fengiarp;?gggego
‘
in cuentumpronunc iohol i‘
es propeBoyV a ifuk ab ge.affuwrog&ytanimo{ i nt forti ,exhortonStatueramautemv b i i ll ucyentti ;aufii gere, quia1 89%Vb i ab ip _
fiscaptu_s fueratn,ta ntumfexmfli arib i i s iftinqab erat .
D um“
l i ttù$ leg imus cern imfif pò fiu
'
erfuifnprocedere . Nò iìri acclamant z—É npb as tamen pol i rupemab fcondere tentaVerumob fetua
'
uerant nos T uppi n i k i 1i f i jlei e tentant. Nos ocyi i im_
e renusabfil i imus
,dodéc i l los a ll
'
equù t i ,manus confé rererp us .%inquc erant
no fgaì5hze, omnes'
qui i i s v eheb antur n0 ti . v na
i ll afuth l ex v eheb at C hrifii anosBrafi l i anamatte natos, facro'
Bapti fmatis'
fo
te ab lutos, inter quos duo fratres Iacobus Dominic usde Praga Vtetque in
hoi i esfirenugf è gei i i t alter quidemfc10 peto a lter arcupugnantes, (ol i ad
duas]horaè b ofliu_
mimpetum i n pluribus qua‘
mtrigi_nta fcaphis ipfos oppu
gnan tiumfortiflì rne fuftinua unt donec i acul i s o inrii bu_
s di fperfis”
iì T uppin
lmb i s obri 1 ti caperentur. Pars carfa quampr imum i acul i s transfixa procu
hui t Fr atres i lli duo i fié fiqui dempeflìi teruri t {cd rumlb dale s cum quibufdarn ex T uppi n l k infijs muli ere
q‘
uggl granit er ,vulnerat'
i ab
C aptiuosqui’
fque (numin d0micìlium(i b i ,defii ri aturtfrdeducunt quivero lethàli tet fauci ati erantprò ttaficos in .terramob truncant,& in par tes pro[nomore) fe&0 5 a(Tah t . Ihtet
\
eos,qui eanoéì:e tofi i funt,duo erant C hrii i ia'
ni ;a lterPor ta
-
gal lenfis‘
,GeorgiusFerrero C l
api t’
ane i filius, quemex fetninaBrafil iana fufè epel îat ; alter Hi eronymus cò nfanguineus l acob i de Praga q
’
uemcc
pcratBarbatus quidam'
e1 ufdem in quobab i tab ani Pars‘
vaadi étusi s noétuaffab atH’i è ronymuminter vnius paffus fpaè i umanîeo cubi l i .
\ ”
Sub ea'
mv efperam v b ifeGrati s'
rel iq'
ù i coi
mpofuetan’
t ingredior tuguriurri ,inqua fratres i l l i duo affetuab antur,t u
'
mi i s Confei tem“
fermonesza ni i î
ci eni tn i nci non\
v ulgares antemeameàpt i ui tatemfuerat inBtick i0 ca (l uxrunt i l l-i exmé,nui n ipfi efcaBarbài i s fui:iuifiitt îrefpondeo, idpene
/ sDeumfil iumeiùs@ò finniimnbfir
’
umIefui’n C hri fìurn qu1 pro”7—v
U.I
cifixùsfit g‘
iti;p ìi l p sfl nomi n cumèipfo l imfil inmortem-'S Ì
,e …
nos“
fidere dege,te qui ,mehu; ufqtf e 1nter l nfidelesQuicquiderfgo
"
dìe Ì1_l ìsîipfgîfidl£0 fltelfù in pro fua benigniacqui efceregacqfiàigi
‘
efieg;Qjaeteb ant infup_er deHi erony
neo . cumadpran_as poli tu in afià ri l tumpattern e tiamdefi
l ioFerreri‘
iammariducari v idi l le refero . Haec audi enti b us la chryî nàoboriuni llos ficiflim
fi
confolat io i i e}me i ll is exemplumproponens,qu1 1 s
'
ci rci ter oì‘l o i nterhos di ui na faùemegrati a c6feruams fim
qua ipfi s fi fiduciamfuamin“
D eur’
n co l loc
fit .
_
Addoetiam“quodeacalami tasme
‘
prop'
i us tangat qui ex 1‘emoci fi ì rnxs or
b i s partibus aduenerim i nfuetué r_i tu11m fer0 cige tamimmanu , ipfos
iihc natos,aeaìteucri shi lce'
mor‘i b us afi uefaétos :fegdi lli ine famadcaimala adeoobdurui ffe diceb ant,Vt negl igerem.
Îi
D umhm'
q cumi lli s communicab am;Barbari ‘me inbent f'
ecede@ quidnamtamprolix _
e cumi llis egerimrogi tan t l M i ferebacrne i l lort1m,moneop
i ta
que , \Vt euen tumomnemD _
eo co‘
ni mi ttant anteoculos enimomnibus e ffepo li tutn ,quales quanraè mi fei
' i ze in hac lachrymarunivàl le nob i s fub inde
d woranda: (i nt , i lli fenuncdeni uminrel l igere refpondent proinde’
cumfa tali termorti obnox i i fiut animohocx qùiore eamo
‘
ppetere deereui ffe,quodme
/
fib i fo‘
ciumadhuc fuperfi i temv ideann‘T a libùs tuguri umi lluddefeto
r el iqua cai i roru’
mten tori aperagrans v i f i tab ampaflimomnes capt i uos:folu‘s
_
nullo cufiode inambulans . Etlfui‘
flè tquidemturn commodiflima fugz'
e occa
fio , l i quidem'
prope InflulamM ay-énb ipenconfederarnus, qua ci rci terdecent
mrkari a iì Brick ioéa abel't fè dpropter captiuos C hrifliahos quorum adhuc
quatuor in v i ui s era nt ,nihi l eiul iri odi ten tan t,ficcolligens, in pedesme C P “ ?
l eccro,1rr-1tauero Barbaros
, C hrifii anosfimul adv num‘
omnes intetfiec’
roni
tradent atqui forfàn omnesdiui na cleiné ti a fè ruati fimul l i berab imur quare apud il los ha rere,& confolando fub leuare con iìernatos nodfedulo
’
& c6
{tante : —a‘.mè faé’nim) in animumpropone meumi Ego equ
'
emBarbaroshab ebamadmodumb eneuo los
,quod forte fortuna ipfi s v ari ci na tus d iem
aduentumhofi i um,qui cumpr è di éi i on efpò ndi ffet,certi 0 te
hemndi fpi ri tu praedi tumeffe, quam
Tuaprxdicaban9.
A M R«
. c
incol è bant,i l li o&oBarbaris v 1u15 pon ti erant,& tribus i lli s C hxi ii ice t Iacobo,ipfiusfiatre, Anton io ,quemheti l i sfili us ceperat .
duosali os C hri ii i anos/
i amafi atos dornumretulerunt i fhcvorandosg-vndecimomnino di ebus intexp
'
e
d i tionmn i nfumpri s .
ga ll i cav
nohdum,a é i tum'
pamuem/t , adqwm;me ,
deducer epr
E‘
uerfò S togab sîm v c ad Gài lorurhnanemme abducerent,quoni am cumipfis profefic
pi endishdftib us iuuiflem, ìquibus fati s cognonnt,memi nie LufitanumcHe . C on i è
_ndunt,v b i priqs tamen r
’
efpi rari nt,fe cuni M òkaerf réfecerint, hoc eli , carne tofl:a C hri i
‘ci ano
rum.
Gal lotu
C'
AIP
,V
' X L V IÌ
mBarbari q'
uou1 nn
uentum‘
fe expe&are ,d icer“
«r endumfui t.
C A P .
f ajza C hi ,/im a comédzmt Geo'
rgi z2
C aprta neè zzpfldL afitzmolt
Egulus Tatàm1 ri ai reàceregione nò l i f i tuguf 1 1hab i tan“
s ai:
Emeràt Fet re‘
r i u'
m. l s podo‘
nes pr'
omoregen'
ti s cohficîi curat,
é f uga [i b i confului l fe pofimo‘
dumintel lex 1,l è dnum
c uaflerint,nedumqui dtumhab eo .
herl l i3fil i us
C E I
G A P Y
$ a rba ri ca‘
mme‘
hromn'
tmzÌai de a é imnduù
.
'
gni5t îi tmihi Barbari i lli ,mauemGal lò t'
um, qué M ari a:Bel :
le te nomi ne inl ign i ta erat,& D i cpa adue nerat ,merces i nflo‘
neri fufi i ci en te'
s ,ab i llis acccpi i l e, v tpote lignaBraf i li ana, pialia e l ufm0 «
qua*apud i llos proueni ant . Adhx cquod na
'
uemPortual lenfem in por tuRio de Ienero v i occuparint , r aptum
quendamLuli u numdonarin t Rega lo I tawu,qui eumvorari t . TumC allumcum,qui Barb ari s i n i un
‘
x erat ,V t‘medeuò rarent, i n camaui patr iamfuamrepe
tere . Brat autct_
nh:t c ea ipfà naui s ,quàmfiìpra comemoraui ,adcuius li ntmn
profugus adna tàùeram,fedaGalli s repulfus fui . Peri e
’
ràt àutemcadumdomum
‘
repet i t nec e'
n i rn quicquamde ei us redi tu in patri a'
co’
ni i abar,cumDi epamperuem,wpoflcadicctur .
u 1nt‘
a pars:
“ ‘
A—
R G ,V‘M E
‘
N'
T v M .
C A , ? V'
T L I I .‘
miui ,qux érmz'
jzo/l ex fGdfli4adm‘
: où ; 4ppqzlz'
t,‘Ua ttam
'
ll a di éi a .i tumquomodoa b j s, qu imomr e
0 fleàquamquindecimdi ebus in v icoTackawara«Suttib i v iXi ffen1 ,apudReg
'
ulumAbbati Bofl°
ange;Barb ari qu1damnu
ci ant, cxa,udi tumeifé di fplof11mtormenmm ex l tei onnenfir
poi ru,qui ali z'
ìsRiode‘
Ienero vocatur . C errus er'
go quandaml
nanemadueni ffe , Pero Vt ni e eo deducant fò r£an enimfra'
tremea vchi . All’
entiunmr i lli quidem,fednihi lominus idper‘
(d iesali quotdi fi‘
eruht .
IntereaGall i qui aducncrant,certioresde [i ammeo redduntu'
r . C api taneusduos fociorum a liquo tRegesBarb arorum qui bus amiceyt ebamur,
in’
naui (imul aduemrant ab legat in v xcumYb i €0mmorab ar. Aduentantes ingrediumurmapale;guimRegulus Sowarafu vocatus erat ,conrigmihmtu.-i
guri'
c inquo verfab'
ar . nunci arùrmihi il lorurp aduentusperBarbaros'
hocau
di togramlotmihi ci: animo,accedo,& (al utohominesBarb arorurnlingua .
l l l i intùentrcsmik ri am‘
mearn,fon eni mi i è raheur,& ì efles {uasmihi com
municant . Sci l'
ci tò t ex i lli s v r quidaduenerint . Refpond'
ent inmei gi ati amhab etc inmandatis VI:quibuspoll i ntmodi ;
‘
radoni bus, eifici—î
ant ,—
quonauemeamc“
onfè endam. Haecaudi emi , anim'
usde ingentimifiericfordia D ci efi
’uiì: lx tdtùr . Tumalterumi l lorumPè re ttumnomine,quiBarb zv
rorumli ngnamdidiCc tat,tal ib us infi mo,v rv ideli cet fe f i atremmenin l imula ,
attul i lÎemihi ci iìas quafìlammercib‘
usplenas,aclpetereVtnauemihgrefl
'
us,‘
Q&‘
«T andempai at13 i am0mni bus Gialli ih°
ndi i i fimtj l omnes in vnurh còh
grè gamur accedo eggi ,; i l lisqueme adiungo: ade'
rat; ie'
tiamherusmeus Re}gulus cumeaBarb arorumj ‘urba3què ipfiimcorn i tata f uegat .
“
C api tan eusRe…
gemBarb arorum tal ibus per interprenern al loqi i i tu’
r Se promagno id,b enefr…
cio ducere,quod vi ta: capti pepefcer mt,queminterho i
’tes fuos ceper int : addi t
pregterea,g tgn ehot1 efici us ab ipf i s abducere t,ea legeme
merc
‘
esq ìaafda‘
n-rmihi comm-uni caret, quibus —tamfidam li beralecuii odiarfl
reconi peniaredi : tumquoddegreueri t,a li a5 apudmemer ces d‘
eponere, ac C6
Rìtuer it,Vt diuti us ,quoniammori b tìs lingua-i l lo rumi am—'
afl uetus'
effem,i h
‘
ter ipfoshzer _
‘
erem acpiper i atque al i i s ipfis nece flar i i s Col l igendi s in terea occ l i =
p _
a
'
rer,donec ipfe anno elapfo reuer tatur, Sedconuentumerat inter nos,
“
v t dé «
cemplusminus nautae,qui quodammodo faci eme referrent v uo ore me_
fièv
trer nfuum_
di& i t_
em ac v nanimi ter atque per t mac1 ter ime repetantp fè cumîià
Satriani r educcndum. ;Pt opon i tur ergoBarbar i shaec nofi
‘
rb ru
eli cetfia t—resmeos nullomodo concedere velle ‘
Vt i n terram‘
reué rter6r fed
Ornen ? ra: fe&i eiusNaniserqtW i lhe lmusdeMoner Nau’
cleri , Frànci iì us de C hamps Nau is fpf i us C atharinadeVat
Dumnaueminfi i ' 11‘ut vcC al l i amrepe tan'
t,necdum
tu tamenRio de l eriero egreîi i effemus, confpeé’ta nobi s
momane nau iculah’ortugal lenfiutn ,quaemerces cumBarban s 113 commutàrat, quo
-
s i ì i deuinc’
ì oshaben t , Mark ayas v oci tan'
tur :(untaut emvi ci ni Tuppin Imba
'
ram,quibus Galli fami l i ari ter vmn tur qua: amb z
ueri tdmeoce rtior reddi tùs,v ocatme in colloquifil enti mihi tradi t . C api tané us vero meus de‘
'
C LA… v"1° L I I I Ì.
P‘D i ep4 ingr edi _oì‘}zda
‘
ma îroru,miu; comm
'
: em? C’
api tantm’
W ifi: era t .
N v rbeD i epenfi , q‘
ua'
ex i erat nauisBel lete‘, quaev ehchat interpretemi llum,qui meBarb ari s deuorandumpropinauera t,l imi l i ter i nC al hàmtendeb
'
at, fpe&iis ad eos quime profu
gum li ntre repul é ran t,cuiuse t i ani C api tancusBarb ari s Lu,
Granumaddeuorandu‘
mdonauerat (v r ipfimetBarbari retuleran t) occupatanaui quadamPor tugal lenfibus erepm,v r fu
‘
pramonui . Ea naui s nondum,fub adué tummeum in patri a… redierat,quan
quamtribus menfib us pra:ceffiii etnauemVattaui llam qua me redemptumv eheb ar .
f
l i lo‘
rumquos nani sBel lete“
v exerat,
‘
v xorcs cò nlàngu1ne1 ac'
ceduntme;rogi tant,
‘
numob lerf1 affr:mrìos : omrl 1no,refpondeo, unt ex i i smulti homi
n es 1 n1 pu,quocunque demumlocorumagan t ,‘
tumcommemoro quendam
ip!ò rum qui 1nterBarbaros v i xeri t, nan imeamc'
onfcenderi t Barb aris fua' fiflè
,V tmedeuoraren t,feddiuina tamenprouidenti a feruatumfui fl e . Addoe t
i amv r l in tr'
e ad tugur i a nof i ra accel è erin t permutan‘
tesmetces pro pipere
C erciojj i checi s ipi e veroa ad l intremtranfirim fedab ipf i s
nulla in ei .ni i fè i atiohe“
commori s repul fus“
‘
ter'
ramBarbî1rorum'
repetere coa&us —Îuenm;quodfaneme extreme cruci ari t .
’
In fi 1perBarb ari s ob tul i fse vi rumC hi i ii ia‘
numPortugal]eri l èmdeuorandum. Ex quibusme i amcò l l igere id ex.
f i ngùlari D ei pro'
uiden'
tia fa€tum
pràecedererrr i llos i nco l ami s, redux vobi s n_ur
'
1 ri aremquae eucneri nt .
:Appellant i lli quand0 cunque li cue'
r i t , interea augur vobi sc"
ro ,non impuni rà
'
ù‘
i i ll i s fo i e tyraùni demi l lah‘i c
‘
r udeli'
tatem quamin‘
me exerc11 erint i n .
media i lla barbari e quò _
cunqùedemùmidfiat tem'p’
o‘
re ma‘
ni fel ìui n'
“
autemefse preces in eas atdéti fl imàs D e
‘
umipfu in Tumrecenfcoquamfeciidi s i n redi rufii ‘
i l è e‘
n t v i i v e è Barb a‘
r is precio redemptumi n naues aiÎumpfetim quod(ari e res D eus en imc3:1urnnob i sf ere
n iflimum,v en tos
°
que(ecundifii rnos inmediomar i pifces abun …
de in vi tae fubfidiumfupr‘
ìrz‘ìi taui t .
7‘(qn eg'
otìedz'
der im—
qu,
emqmmponetrdl ibmimì:T ofi orù a rden ta f umle
“
repoj ì proo’
6f .
‘
N imedi o: inter *5f 7flbtt ttì' ànx
'
tmbi o/lot ,
Sop'
e st ea tort“
commomtormofizo.
E rgoW l_utîantefiz quiflizfi f tawnoliquefi rtettg
f f ioti bi iompla oidnbz nouorùwefleD E VM .
N eqdubi ta , t i bimm: en adcfi, ttt v incere oertw,
lujîmmpla cida oonoipemmtbfidem .
‘
6 agotr a nqu i llam'
qttt'
«fù traduoer e v i ta…«E t bwe -
profieti‘umproltb tt:
“
Uncle/è la; mfi rotempor e certa*v em
‘t .
C um‘v i tzz inmedi o conuerti ttmobmtat
svà indi cmmdep ofirof er r e l ib ello,N oloputa f ttmam indepeti .
n r-i tttr xtbereonongtor ia‘Ud îi tt tomnzt i ,
i nt ima qui pmfi nsmentzlrwbique v idét
f lltwa rbi tr i o toque (9° t tt
L ib rip nor15 exi tus .
H I S T O R I A’.
L I BE R S E C V N D V S ,
qutdmtj è dfidedigmtm- rebztît eg
’m07jb tt:‘Î V P P I —N I M E A i t t
T e in/Zz'
ttttnda ri a ttz'
gtttz'
one inMmAmeri co amm, qtt4m
f terwme ZBm/ l zmà ,Lw/ìtamà i zeroRtodef mero
. t ttm oC‘npr ioorhi , tu
rfi tczf 13bi a cot ,
“
L Y 3‘s 1
'
B 0 N A ci ui tas e_
ii Lufi_
tanorum cuius e l euatio trintah ouemgraduum adAr8 tos qui b in
prouinci am qumel i adHumen de Ienero i
cx primumadi n€ulas C anari as feruntur quaeHi fpanisparent quàrfim(ex nominahic rè cehfentur I . G ran C a naìria. I l ‘. Lancermtà; l I I. ‘For tè Ventura . I l L i l Ferro . V i la
Pal in i . V,;I . Ten‘
eri ffe . Hi nè occurrunt Infiflae,quae v ocafl‘
tùr las lflasde C apoV è rde,hoé eli hi fulîaeC apitis
'
Vi rìdis(‘Gorgori es‘fiué I-i efper ides
—o limdi&ae)
Id C aputfiue Prò’
mb ri tfb riùi nàfi thiopi ai efi”
,quae quib ufdam’
Gflinea: appellarione infigni tur . I i i fii laeeac,quàsmododix i ,dinnes [unt(ub Tropico C ancri ,RegemPortuga ll i ee agnofcunt .
_
Ill i s reli é’ci s , in val i ohocOceano i ter ,di rìgendum eli i n terAuftrum
*
Aufi roafii cur‘
n v erfiìsBràfiliam caque naui’
gatio'
faepifli rne triummenfiumautpluri umcl i:,pri ufquar
‘
n inBrafili amdeueni as. Stigerato ergo pr imumTro
“
quibus polus noli erArdi icug'
defè rib i tur l ’oli per ipi'
amEccli ticamadTropi . ’
cri ni C apri corn i co'
nlì éndi tur .
‘
Vb i ergoÌt’
11a1i'
sbrumale i llud 1gnumpi x terue
fueri s, fo iamadSeptehtrionalemplagamconuerfumci rca
incl inato Orbe confpi C i e‘
s . JE_
li us interT r0 picp stuus z
,inter quosBra fili a ex parte
' A . M °
'
-E\
li JE
‘
i ricoluri t,haec—eti amfo la i n caeterò s omn eéxb el lìimouet ,”
acdaptos’
nul l‘
o di fcri
,mine deuorat, _
Mi‘
ngul i s rurf umpa ri a expeé‘cans
defer i’a venaria} ingeni o'
fe admodumi ‘a'ctummulta ali
'
a
\
inr
veìi ationehabetxc'
ori 1 pendi&, v rpore cafli b
il ii i‘l i lù è fili dìfli
“
,quod il lic gibundar. f…
voce'
s‘dlarn
‘
d r è s, tùmau1ù r‘
n l inguas & ,conceli =
t us ingeni ò lflmi tari .qu‘
o faci li us*i lli s im duant , i aculi s et iamc'
onfequ
”
Focui i i inflruentè 3‘
fu”
ore rel iquorbm"
fi intillasex l igni s_col lifisgfeufib i imuicemartri ti s el i ci un
'
t .
C arhes quibus v el cun tur t lur imumad1gnemtorrent .
Li berea utei i i permol i tes vna cuml i b eri s v xorib us'
v agantur .
%]àl î fîl '0 p' ropefineshofli u‘m ca li rani'
e tantur , tumfentes ac dumos gi rcuni caiasdetortos i ntexù ù t, ne ob ruan tur ab hol i ib us v r ty
gres arceant . Adhx c(pi fias acutasci rcum‘tugu
'
riafigut'
M àraga eibe i udi él a'
s,
perindeac no’
smar ices: fit autemab i lli s hoc pra: metuholi i’
um. T ora no&‘
e
vinuma lunt i o nem,quemi l lucefcé rîtedi e ex tifig'
uunt,ne furno pi odi'
t i ab'
ho.
f i i bus compreîrendantur .
Goin am nOn pracidunt , tumcrepi tac‘
ula i llaMarak apa
r i t'
e'r
’
cumreli,
ui s pro nuni ini bus c‘
o lun t paribus è t' i amporionibus fa ltat ioni b us i ndu gent . Pra tereàdè rîti bus fe
‘
f zi rum'
in i fecando‘
Vtun tur lapidei seti amcuneis
‘
adl igna cedendzi Vicemfec’
fir'
i s pr'
eeb ent ibus quales rel iqui squ‘
o«
quenari oni bus in v fu fuerant ant equam cum nauib us comfnerci a'
in l iùù‘
e
ren t .\ N ec raro adho li és eaptandos progredi untu
arb ores aridas propehofi i u ugùri a.pofitas la tiev eni ant, i ta cal les eorumi ncidant .
Sunt autemlonge crudel ioresmi u/
osho l i es quami lli i n ipfos quiifpe
qui [arpe vi nos ex mero odi o b rachi i sfim'
ul cr ur i b us denunt ent : cumt amen ipfiàrel iqui s pri usmorte affeé
’ei
in,par tesdemumdi ffeceri tur .
C A P.“
Vppin Iniba: admarehabi tan t, ante mo'
ntes i llosmemo
mutant eumcum
‘7Jl b'
l munmmHTI
I tuguri aqua damconfi ruere in animohabent, tumRegulusconuocat v el 40 . fami li as conueniunt tam vi r i , quam fe
tugui ij i nmedi o lobumtr i bus duntaxat fori b us feu o li i i s patent,inmedio ‘
fun t autemhumihores’
quam‘
o'
A M R .
” ‘
è :
aquas i€tibùs v erb eranr quo …fa él o, pifces profundumpetereVoìente s, in retiaincidunt . Qui plu
‘
res ceperi ut ,di uidun t eo s cumrel iqui s .
Saepenumero i lh,c'
fùi Tò ngè‘
ì mari a b funt, aduen tantesp iiì es e iufin‘
odi
inmagna c0 pi a eapi prrt; & adignemtp rrefa&os eStuu‘
dun ; in f arinam, qi1ànìprobe ex ieeaut, y_
t x tatemferre pp flìt , fic prxparatamdomuma nchut, cum
fari ne: r-adig iimrhixì;\1 ixî gomedun
—t :jìn pi fces ten ido ; aueb erer’
rt , corru'
mp cre
tur i l lie n reiufìum tempus; ytpot è ‘qui fzflemacer ati nori funt . … Adher e&,rina
ar&i us conuafàtur ,quampi fces in tegri , l icet aridi .
Î) ej ìa tum, Ìmézfi r cò rporù éìwg mtà .
'
Ens efi eonci 1ma i ni’ta corpg's prop
’
oî t ioneprxdi ta in“ “
v
troque fè xu nec di ffer t nofiri shomi ni b us n ifiquqd [gleadufìi co loì=
'
e [i ri t aqùì l i‘rîb uippe qui nudi incedant ,
‘e ùi fif
cumque v‘
eTé ta ti s Ve l fexus jemum'
fuerirìt nec ipfa veren'
cè .
'
a liq‘
uomddo coni egant . D eforman t a'
uremfe ipfos'
cp lé ì i î
b“
us<i fè i t i t
“
—i i3: Barhamnon al a n; É dpi lo s radici tus‘euel lurl’
t,
qumiefiîunque fucerefcu fi t . P erforant et iàm'
l abî3 auriculas, quibu s igpi ljò sappendunt in orna tum(ci l icet corporis .
'
A‘
iihaec'
v a f i e fe plumi s exorna’nt .
“
0 1‘
p
'
v"1'
4D e inflrumentà ,
Riufquamnaues in eas'
o i as appellerefi t,& nunc quoque èffiibufdami i i loci s,quo nulla v ebun tur,qugddàmgmusBpadgscolo re v eneto aur czè rule o&euro i nmodumcunei foi ìnàrìx,tumpanemla tioremo bmfò modo acuun; r i s fpi gamx longit‘
udinemhab et ,palmaeau tem lati tudine… & duc5f ùrh‘
digi
re rumcràflì t i em;“
v a 1i airta utemmàgn iruàne—hi nc
‘
l igri unì
al iquoci fumma parte inflec‘ì unt i ri angulum cui l apidem in feruh
’
t vimineafiri é’cuminno èia
’
n t .
Èadern“
forma efi f erre i s i lli sEunei s'
, quos C hri [Ei ams U'
à'
nddque aceipi ,unt: Sednanemanubria alire r fe rmam ib ramen en im-i n ummoconfiei rinr,cuihpi&emi nfernnc, quidu i s pro ìi b i tu i ta(è ezg
'
nt .
Paradenms aprugnos i nmedio acuuut , quos ligne dupl ici includi mrfagi ttas àC arcus fuos i lli s radun t tamque glabrus r
,qpundas .reddimt &C [ite rno lx uigata… ac perpol i ta
’
e lf ént .
EPL a li udd'
en ti sgenus in v fu, »ànìmanti s èh iufdfl
am, Paccài lli s vocati : illumin apiceueni un t
,& fi —fànguis i ntereus ip fismol efius efi Locum {cab un ; eo,
donec fangui nemeli ci ant , v'
t qixalîìdgmfacrifiga tion i s rationem feferat .
Lermque ex i lli smariones(ale 11 6Vefcuntur eram: tamenquidamin tereos quime ceperanr {al i affueti edo€ti idìGalli s,
‘
quorumcommerci o fi uuntun l nfuper commemorab ari r,elfenationemfib i v icinam,
Karayai‘
nomine qux ex palmis falem'
conficeret i n condimenruui cibor'
um,v erumqui eo l ib erali us
v cerenrur vi taeeffe b reui oris . l lludautemeomodo par5t, quoipfe parari vidi i n parando ipfo i uui . P almam,ptaegrandemi ncîdunt,quamfci ndun tminutim,hi ncRruemex ligui s
‘
aridi3conficiunr cu1 palmè fe
gmin‘
à1 fu er1mponunt omni afimul igni b hs fub i é& is cremant hi nc ex cii1 erib us i l is l i x iuiumparam quorl t o€tum i llud produci r . Equidemn i trumeffe arb i tmb ar , (ed igni s explorat ione (ecus (e remhabere f:prehendi,fa l fapi eb ar,& colore erat cinereo.
(@icqundcoquant ,fine carnesGue pifces fuerint,Vt plur imump1pere v ir id1 co
°
ndiunr :v b i co& io fere confummatàefi ex iuredepromunt i n liquidampul temred1gunt Mmgan eamv ocant quamex cucurb 1us qui bus prov afis v ru nrur
,forb enc.
S i v el carnes v el pi fces coquunt quosal iquandiudurare cupiunt eos fù
pi a focumad4. {pi ramas eleuatos i n crat ibus l iguei sdeponunt, tumignemfa…
t i s luculentuminfi mu’nt , atque fumo…fiammifque vfiulant donechumor omui s deficiat .menfis auremeiufmodi carnes non nifi b ulhtione reco&as apfponunt,quas i lli fua linguaMock aein v ocant .
C A P X I I I…
V ll islegibus nec iure ferev l lo reguncur :_fingula tuguri a fuoshaben t Prefe&os,quos i l li Regulos vocant quorquorauremfunr eodemfangùine fereomnes progman fun!: pares
magi fl rarus ob t inent, quicqui d ali i feni i ant . Pi eri tamenxefi,
‘
v ta lter in be lli sfit exerdi t—ati or acproinc‘l emaio
'
ris‘
ex
marioni shàb eardr ‘ogri
'
el iquis i n.
ci pedi tion ib us prx feratur,qùal i s fup
‘
ramemorar‘a sKò nyah i lle lì’
eb e .p'
rx ter idfinenullas aliaspeculiaresconfii r
‘
ùtîò nes i nter ipfos de‘
rehendi ; ni fi quod iuniores inomni bus, que cofuetudo ipft>runi rob aui r
,(Émp ri b us prompteob fè quantur, mor igeri (i nt .Si inte
“
r ipft_j sllorh i é idiùm"
v el ex telo v el al iomodo cuen iat confingui
nei eius qui ca fa s efi,adfuppli ciumdehomicidz fumendumparati funt,qunnquamidraro admodumv fu v eni at .
Prx ta ea
f'
e ll i shab ent,
C omporat iones per tora
‘in no&e
t'
rt iones difie&6 s fal tanr, clamore
'
s inconclîìò s tol lunt,
“
b ri atimi re tumul tuantur,& horrendosclamoresac v oc
to'
inter fe cl iflìdentes v ideas, aut rixas Ùel iti r‘g1 a Îi b imouentes
. Optimé
conueni r, fanoremii ruoi hui cemcert
comm, tumq‘
zmZi zzj îéz'
nommztmz
èoronamex càpil li s C e uq àque rel iumoremonachorum. S
‘
zep'
e illosi nterrogauimameamtohdefi tli accep
'
eri nt Illi autemreipphdfè ruàfl
°
e eamfmaio'
res [ifoso limih“: i fo
“
cui nornen fu
édideri t . S ant qui
Apòfiolis ali qberu
mmàn'
narumv
appendunì ,& Bl
ogeflh
yappellant .T umfphx rùlas eìtmarini s cochlei s 0 perofè ,
mul to lab ore adornanr,culmi ò rafli tucl ine, quas ordi nei un&as,parimodo ri collo fufpenclu
Br i ch1 i s eti amplumaceàs eri l l as imponunt tum‘Cutemnigrd (co lor
n'
gunt,penhasqù e n igi a'
s ac“
rubras al ternas cor-por i aggl‘
urinanc,cumVi fcofa
quadammatena,queex arbo'
ri b us profiui t ,quaf ncorpor i£pardbus plumi s decorandi s i l li nuht, vnde pei ma appofì tae tenaci ten etdhx refcunt . T umbra_
chi a
1 14 A M E R' I *
°
C A?
i fa al terni s coloribus vari ant hoc rubro i lludmigro co lore infici entes : idem\fÈ1ci untmcrur1b i i s r è l iquo corpore .
A li nd infup“
è thab entgei‘camen ex Struthi cj car
'
n el i penti i s'
Compofitum,
rotundum,& amplum hocf uprahate5po fi tergum religan‘
t cumbelligera—l
tumi nho li es"è xeunt aut fefii ui tatemal iquamcelebr;an t Enduap homen i l 7
Nomina propri a cumferi s‘
ac b elui s’
communia -hab è nt net; vuo al iqub[ologauderi t , fedplura(i b i imponunt, ea ramediflerenti a ,—Keech s nati s v nutha liquod(i ngulare add i tur i llud tandiu reti ri en t douce be llo & ho l l i bus ocadendis idonei [i nt : quo ergo quisplutoshol i è s incernecioni dederi t eo nomi …
numefofiora faci t .
c A i >‘v r X V I I .
& ?mzdwmulzeérù.
Vl i eres faci ei & i miuè rfo corpor1 fucumcolor1bus i nduc“
un},
eodemquo vi rimodol fofihaeconi amalant quemadmodumno&rx
'
mul i eres quo ornata (olo feregauden t praeterquarhuodauricu las perforatashab eant, ex qùi b . fufpé ndu
‘
nt quod'3amC lenodi i genus
r
i lli sNa in b ib ei adi 8cùm fpi tarri ae lon
gi tadin’
e, e‘
x înàrimi s i lli s '
cochlei s M attepue
Nominamuli ebri a ab auibus,‘pi feib ùs a'
rboruin fru&ibus defui uptà.
quae‘
quefib i peculiare primi s incunab uli s forti tur.atque retmet (edadulta ,pro huni ero i nancip.
igr.um'
quee'
ma'
ri ti occideri’
nt, ea iì … l tip‘
l icant .
Pediculi s(i b imutuo caput purg“
antes eos comedugt‘
ficaufamrogart‘
e,
refp’
ondent,cum in càpi ti b us'
ipfo‘
r‘
umv i&ù in qua ii tehf: proholìi bushabe/
ri,
pì oinde id fuppl ic‘
i urh in‘
i 110 3&atui .Nonhab eh t
‘
ob fletri ces ordinari as qua indifc‘
rete aceti rriì:
quifquepro'
x im'
us,fiue v i r i s fueri t,fi_ue fem e'
quatri'
duumv ix
enixas expedi te ob amb ulare .
Infantes fno'
s b aiulant fupra dor fììrh i n fafcns qti ibùfdam
texti sînuolutos,& i ta onui‘t
’
ae'
nihi lo lab ò ri bus fungunt
i nfantes autemfommimplacide interimcapi faf ìs
commodehaben t quantumCun ‘
q;Kane quai l
1 16
t0 t‘fl l l
A M Ì. É“
ΔR “I “ C «
*E'
Efpondenr _fili as .a‘dh
viro ni a ; uri s’
det
quidem,i t
‘
a v ul
ant“
ùr pò li cura£
ax ime(i b i i ll a:
nuptamofferunt ferme ab fque vl li sîfolenni t‘
a4
modei i e—i n —mari tahb usgerunt clam-deb igum
P V T X X I .
l bi l negò ci antur v llaml i s(unt aui umpenna: quoqui i lli s magi s abundar, eo di tiorcenfletur : tumqui ex lab i i
‘
s
‘
lapi l loshab etpropendentes inter
fuosagrò s,proprros eol i tradi ci
P v - 'ì' X X I ‘L
'
c1pua mamma i nter 1
C A p z v'
r-
,X 1X I I I.
Kué’tus quidam'
rf
nodo,cucurb i ta: apud i llos nafc
”
i tur,cauus,duorumfex tarioru fn cap
’
ax perhu‘
nc‘
,a b eius v idel i èp t‘
i rtuo
ad'
fummum,figuntb îagulum,& in l atereforamen adori s
rrramincîdfit tumVero l api l los i nijc'
i ù'
nt, qui morifirepi
(eu foi,rumconci tant . T amar iik'
a ab i lli s appel latur .
Sumautemquidam—
in ter il los în îanti c1 generi s,qifi‘
cumnoflr i smagidi uinatori bus conferri poflunt : Paygi i lli s dicuntur putohagios dicere ve lle .
Illi fè mel i n anno totam regionemperag'
rantes fiugula tuguria v ifitant,'
di&i
t antes ipi ri tuni (i b i fami li are'
mex temori s orbi s part?ous adfui ife , potei i a
t emConceflìffe,v t quotqu0 t ipfiv e li nt T amaraka efli cerent fatidica vocedi ta ac faci i l tate i i sconcederent conful è nt ibmrefpo
‘nfadare acW torùni
co_mpotes réddemf
Interea il li inter l’
e Îl udi 1’
s Tu’
o quìfque t intinnab u'
lohocbeneFeflumcelebre chord s,,
congregat'
i funt f v até s quodlibet T3marak a affumptumfuffi tù quodamci ,
hetb a, Petun i lli sdi&a,lù i i rat . Inde ori i llud(uo admouet concuti r ac tali bus
affamr Ne v ocemede fi'
in tushab i tas . Haec effatu‘
s
graci li voce au“
nbuspdoli '
retutPetfuafi
i T a'
ùi arak a i’
nhab i re‘
nr gefli re càrnibusmant ip ioru‘
rìrì
oribus expedit ionemlù fcipi u'
nt.
pi taculi s ,'
quifiu:
‘
1 18 A ‘
M‘E
‘
R 1 c
nos ì v cro,Deo ab i l i i se :tpò fciu c ergo fun i: i lli s humma nec lb ]l i t i t i (unt
deD eo condi tore caeli at t errata, {edca lumvolui , te‘
tramcon ii are,an t iqui … s
i ta acceptdm v fu inî1 al ui fi edicunt'
neq’
uedemundi primordùs accuratioremhaben t al i ar'n ‘
noti ti arh .
C ommemoratur tamen ”
ab i lli s quodda
os
hi sTamarak ispeterent,di ab
ipfe interéffemM agorumceremoni i s ,"
quimiteb ant, intel l igen5dolum&
îimpofturam,fubducensme,
‘
mi rab ar tan tamgeris cxcimtern.
'
C‘
A'
? v‘r X X I I I I .
D emuli efibmM anî i czk, fg’
quìZwceremony:miacfici antur .
Onuemunt prim‘
umi n“
quoddamtuguri um,deindè M agi o
mnesmul i eres eius"
tugurijordine fufli tu lùfi rant muli er aux.
tern i ta lui i rata, vocemquantumporci i‘
in'
re'
ndere fub fulàtare cogi tur , tumin o
‘
rhemcur i ìtat
exanima'
tze fimi l i s . Hin9àates i nfit, ecce i ame xpi raui i , pa o?p ‘
o l i in Vi tamego reducameam. v b i ergo adle r edi i t, pronuÎnci ar eam{Eigacem futuri s praedicendis
‘
idoneam. (Luare prcr li um ini tur i , hasmul i eres de eucntu ei us Confulun t .
o rher ime i ,cuima&andus eramob latus,quadarn‘
noiîte vati cinat i ccii t,& fib i fp
“
1 ri tumperegre obl‘
atumadfui i fe ai eb at vi ro f uo ,
—
qui cer ti or effeVe
li t dem'
or temea quatteba t de claua,’
v b i i lla lateret , cumquamanci pi a oh- l
truncant .
V i r eius refpondeb àt i n‘
prbmptu effe eam,cete
‘
rà eti amparata n i fi quodv ideati fr
‘
l i b ime non e ffePortugal lenfem,fedG aliumpo ti ns .
Vb i defierat i lla vatici na t i, quar ro ex ea
{
t uid v i ra:mex adeo infidi aretur, cumhofi i s eorumnon l im an nonv ereatur , _
ne quidma li fib i adfci fcàt, f i .
D eummeum i ratumhab eat . Illame qui etumeffe i nhet f i quidemtus i lli peregre allat i , certiores faltemde(ala temea fieri v el int .
Ha: ergo & a li aecomplures ei ufmodi ceremon i a: i ll i s i n v fu(unt .
anni aut ldi erumdifiin&ionemnortmt. Prx téi ea pjrofeé‘i ionomdeterminant
pi fci s cuiufdam,
»qui i lli s Prat tidici tiur , partus‘
temp0 re ,“partusVero tempus ab
i lli s Pi rakaehv ò caru'
r'
adi llud ergò :'
tempus fc'
aphas interim Tagi ttas'
ador…
nant, V .Y . tbànVocant,i n annonam. Taf.
demeti am in c
r i a pe tnur . Fi t inter imv t ad i l lorummandant,Vt fomn i a ob feruent
‘
accura
tugu'
ri a pot ionescon
oli s fui s T amarak afil l-7ipfius auxi li ohol i i um
Pars:tuunt,vb i verohoflibuxi amv rcinio
’
res fa& i funt Ducesfingulismanda'
nt(ubeamfi oiÈtem;, quà praecedi t impi e_fli onem _
Vt fomni a ei us no&i s fideli ter recordenmr.
Ipfemet al iqùandò cumi lli smi l i tatumprofe6tus,ob fè ruaui , quodVb i hof i:iu_mfinibus appropi nquai
'
femus dux belli per ca l i ra'
i rfcedens (ub v efperam
prox in1 e pjrx ced'
entefltcò nfli éhim rhonuè ri th_e fomnta‘
ea noéìze vi la ob l iuifcerentur,& adol efè ent1bus ini unxeri t v r or to(ole feras v enarentur
, pi fcefque
capercu t . Poflquami llamandata exequuti funt , Dux prazdam ignib us deco
q'
ui c1 i rauir : rel iquis Regri li s adel fe imperaui t . Illi parati adD uci s cai i ra v e
nerunt,& humi i n orb è r'
r'
1 c6federuht,D ux dapes appon i i lli s imperaui t,pranfi(omnia ordine expo fuerunt gua: iati s commoda v 1deri p0 terant preegaudioi taque choreas cumido li sdu£tj rarunt .Hofi iumh b i tacul a no&u {peculantur priufquami l lucefea i:
rorahoi i es v i adò ri unrut . S i letli ali ter'
fàuci atumc‘epe1i nr euefii‘
g'
i b’
i l l
t'
runcant ,& carnes
'
tofi asdomani auchunt inco lumes vi nos abducunr in
domia l i i s(ui smà€taht .Horrendo clamore fub la tohol i es adoriuntur, rerram
pedib a’
s fer iunt ac\mb as ex
.cucurb i ti s confianteè horr ib i li rer i n
uli somnes fuccin&i funi , quibus ho fi es captos vi nci te deflinant,
tumrub ri s p'
e‘
nni s di ii iflguuntur ,v ra rel iqui s'
di fferanr : in iac& » ign i tatela i n te&àhofi i l ia di fpergunr,Vt incehfa ex uran ltur . S i qui eorumIàuci antur i n
Tu ntur atenha s fàgi tti s,quarumctomucrone adal ligato przemuniunt .
bus pifi:i uin m‘a
'
rinorum,T ib eraùn nomi ne,
Bomb acem c‘
era i ll‘
i tam
igne addi to fpargunt :hxScuta adhze c i n v fuhaben t ex arb orumcortici b ri s fe
gun tpauimer'
ito quemadmodum
C atti u3re um,amphib iuni v eiè gns iuncgg quodam_gcnere , i nup i s aqua…rumdulé i um‘
nafcen te :fi…metus ipfuminuadi t fu;gi-
r i n aquas v Îqu _
eadimum:
ouemmagni tudine fuperat;caput leporino conforme e li ,crafli us tamen‘
min us auri tum:
—
candamob tufàm b reue,mhab et c rura fati s alta . Veloci etiam
al iud_fugi t,t Bi los fubnigros in pedib us
omedas . Sum lacmaai l li c, amphib i ze,
rmicul i pul‘
i cîbus noflzri s minores apud i llos n‘
aicuntur,Ati
tun i lli s nomen e'
i i'
exf ordib ushumaniàper tuguri a proueén inu
_
t i lli fe in put—
en
n} _
e_dumhumanor_um_
a_
bdunt pruri tuintracarnemex ; i tatod
>
um in tro repunt , hinc paulatim car
nes erodehtè s,fubfidunt i i i i r
'
no antequamfent iasmalum. Si
feri us animaduerteri s fub repentes necmature exemeri s femen numerb fumcapi ti s lentib
'
usfirri i l è è umulatimin carneprogenemnt pi fimagnitudine forma '
ztceruò sponen tes. Yb i prxfihfè ri s dem;um'
,hofc
“
é fy:
C A P V X X X I I I I .
Enus Veipett i li onummaius nof i ratc il i l e vagatur no&utuguria i nuolat l e&iflerni a i lla reti formia in quibus cubarefol i tuni efi infid i ans [i non ab iguntur homi nesfenferint,adpedes aut faci es aduolant, buccell a carni smordicu s euulfa ab fced
'
unt .
umv erfarer inrer i ll os Îx pi usmihi pedumdigi
tos artddeb ant , exe
'
perreì‘ì us cruentos
'
àfpeé'
tabam. Barb arorumautemplerumquefi;onternappeteba
'
nt,o t h
R‘
i -c Ai
“
X X -X V I “ .
Y lon in arb ufcùli i: n'
afcxtur‘
r'
res fere—
cub i tos al ti s multo; ci rcum uaque “
ramufculos fpatgenti bus . %ando infiore efi ,nodu os(eucapi tamul ta effò rma
'
t , quaepofiq\i ammaturue.
ri t,aperta fat‘
ifcunt lana ipfa confpici tur, tegensgranamin'
u
ta nig'
ricanri a,è qui busfiti s—àrb ufcula?proueni unt : abundaintautemeiulîn ò di arb ulì
'
a capitibu‘
s i lli s .Duo genera pi peris
'
ifi ic(unt,al terum'
fiauefcens alterumvero rub efcens,codemferemodo acforma fuceî efè entia ‘
: dumVi l “ C t C ynolb odhabetmagnitudinenì ;fiuté x per fè humil i s ell al tus,fo l i i s ex igui s, fedabundanspipere,q
'
uodacri ter inoremordi car m'
àturumdecerpunt fohexpofi
tum i ccant .
ER terti umgenus piperi s {edminoribusgranul i s,zi prx di éfis nonmultumdiflidens
,quod(imi l i ter(ub fo ie torretur . Sumi lli radices Ierti k i di&x ,fi
ris boni (apori s quas l i plantare infli tuunt confcindunc eas in minutafrui ta qua: terràOb ruta radices
“
agunt iì rmenta in lupul imodum
‘
late fupra”
terrae iùpeîfici emradices abundepi oductmr.
D A N
j'o A N N E S S T A D I VJ
’
T R E C A T V R
L‘
.e a r o x‘z S A L V —T E M
‘
P,L V R I JIA M .
M I c E Le&or caufa i ti ri erari imei fui t,v t intel ligeres,qua oc.cafione ad terras&,populoshofce fero
‘
ces,& in'
eor‘
iidein oi
tefiatemdeuenerim v r patefieret; quampotenter ex òrum tyrannide folius D E i nu
\
tu ac ope ereptus'
fim: :i€wo
mn ibusinn0 teiceret , D E v M omnipo tentem e ti amno l i rò”
fazculo fib i fideles inter Ethnic'os Barbarosmi raculofè delfendere ac tugari ,nonminus, quamquaui s aetatepi
‘aete ri ta, T um
'
v cprobeneficiohoc,D i . 0 quil quegratiasmecumaga t, in per icùli s firmi ter i n efico
fida'
t . Dici t enimDominus Iunocame indi e tribularioni s eripi amte,
praedicab i s nomenmeam.
D icet‘qui s, Ii omniai n a&a'
referre publicare v e li,
m‘
qux per'
omnemtatemexpertu3, quorumprx fens fpe&aror fuerim,
i ngens volumen prodeatnecee (i t. Hui e egoq
uidemnon refragabor fihic fcopusm1hi forerpro
pofitus,multafine a iahab erem, qua: l i teri s“
mandare non erub efè ereriiSedhocnb n 1n ei eli i nfi i tud , abunde paflimanimummeumdeclama
ui , quohuri c l ib ellum pub l i i:e pro li are v el im. T ametf i ab fq,ho'
c
tamen Deograti efle renemur,prplpaterna pre te€tione,qua nos ab
tatei nhuneq ue di emclementi ime conferuat .N ecme fugi t argumenturri li ni us libel li quibufdamab furdumv i deri fed
qui s i l lorumfl:upori me‘
deb i tur? Ego veromi nime primus omniumin hafc'
e
orasdelarus,hecpoli rem‘
us ex ijidemrcuerfus(um (unt enimaliimult i ,qri i'
è a$
hauigationes emenl i fin‘
t ,-terrasque i l las atque populos probe perfpexeri i i t ,qui
fine non ludendo tantos labores exantlarunt aut pofimodum eofd'
em(ub ihunt .%i s veronefci t longe ali ter effe aff eé
’tumeum qui morti v 1 cmus
pra:fens i ntuetur periculum, quamqui lìaeé’
tarori afiar, aut ab alio ac”
tnmnar
rari audi t Adhaec f i omnibus i nho i i iummanusdeuen i endumfit,qui Americampetunt q
'
ui squaefo tandemidoneris f ub i i e audeàt ?Hoccerto eqa idemafi i rmare aulim,mulros probos honefi os v i ros in
C afii l i a,Lufitani a ,Gal l i ai , tumAntuerp i ee,qui Americamper lul i rarunt'
mihiteftimoniumperhi b ere de fide finced fate nartationi s achi fi or ia:mese . Si
qui funt quoshaec incogni ta latenc i llos ego prédufi i s teli i bus c6uincere non
grauab or .
Primameanauigatio inAn'
1er icamfa&a e&in nane Lufitanica,cui us C a
pi tane,us Pimi adus erat . C omi tes tùhab ebamduos prx tereaGermanos,I
-Ien
t icumBrandtBremenfem l oàmnemaBruckhaufen .
ex H1ÎpahI-I1 fp amzemProui nC i am'R 10 de Platta,
quae i n Ametioîr“
e ii : C ari itjaneus—erus C laflì s eratD onD i ego de Senab ri e nec
prae terme qu1 fquamabus crat i n eo i ti nere marrone Germanus . T raduéi o ta
dem
s,W àt tav i l la °di éì,x ,C api taneeis:eg
ratM flhelrnus deM oner ; Nauclerus vero Pranìai'
fcusdes C hampè , è xHo ri i €ùfOFÈWQdU.S eiuspopulari s
“
era t,L’erortus
, qui i nterpre ti s v iceso b iba t . Hi s r'
m'
laîfubuenienu
'
bùs,in Galliani redu&us fiam, (qui vtinamx ternam D eomerce}
dgmp,rgohoc beneficioon1 ige5‘
ref erant . ) Adheec i lli —_
ipfia uxi li ati (un t mihi i nimpetrandi s falui condué
’cus l i teri s
‘
v efi i tum eti am v i arieurnb en igmter e igenti fuppedi tantes . Himinim'
e fane i nficia s ibnu t , v b inamgcnriumme eic
ep aml i nqu€ri s,naneLoridi nùmAngli a aduee‘tu s_fum,i lfic tri erc»a-i
ftoru‘rnmini _i i ri pernautam qui me aduex erant, de Pratump 0 ceri ip res reddigi ,
&gonui a i i s -me exeipi enteshonorari u macv i?i ticummihi dederunt .Hi nc fol‘
gggrs in Germari iam'
v enri s randé delatus fum:Antuerpi :: ingredior aedes,quasW igganenfis cognomina irt,conuenio
'
mercamremC arparumSchetum"
,cu
F
'
i us ex parte erat curator i lle negotiorum—i n S .Vincenti o Petrus »Reflè li ùs;nun,gioi ll 1 _de_ naue
'
C urarorjsfu iaGalli shofi i l iter ado tta i n portu Rio de tenero,&deGalli s ab eadepulfis donaui rme i lle dùob,
us aurei sduca t i s in vi aticum,
quo honora rioD eus retri bui ti : bonorumipfigratiam,referat .
5«
:Si cui ergo adolefcenrumhx cmeafi:ripta te i i imon i anon f-àtisfacient,i,a:îgthuncfcru
'
pulumanimoex imat d ini ng) implorato au; i l io, i terhoc boni s a, …
uibus ingredi arur fiquidemindici a ipl î fat i sman i fefla inhoc
,prèrb ui quae tutoinuefi igarfe pofi ìt_ . C ui enimD E v s
3
\prxflzo eri t, v e l torus orb i s non eri t—mums
@tpo/fìt naflrù
H l S'
Ì'
OR I A M A M E R I C ÀN AMIoanne Lerio cohfcriptam.
mo'
ra tu qui nadir gg’-#eratma
rt termoré i maifli nedzfi a nv ui
T r imorum/p1ht hacnommammmmI nf eri! t rzfi
'i quag'
m‘
agr omnemai la'
I f i c:v er i quorìîdamj zmula c/7mmnmn'
ini s
‘Uml ef omt car/talmi tiw ingenimm .
C ul ti orhi smare: ,mi ‘Ui t£ tempere! vfw,
cqr3é'
mi l is bar ba ha t en’
efl .
IN IOAN N EM L E,
R IVM E IV S.QV E D E AM E
, îrican'
aperegr inat ionehi fi ori ath.
'
%mquenoua f r emm,mgnquehominuìv‘zf ìz
’
ci è r ,‘U!cupmgn lu/Îmre
‘vmiu”i amfingu
’
làz, 771ma‘I err
’
ea t =vndaf urem, 3 476471?? q wi rém .
C A'
X II I I:
i
XV
%ldno_mme rel igi on i s apudBarbarosAmeri canos v emat ; de erronb us
uos‘ab imp
‘
ofiori b us,quos C a mi è a: vocant,i nducui i tur deque crafliflimaignoratiori e, quae apud e
"
os ob nnet
C A P .
usgradi bus quosBarbari ob
uidque pol i ri a apud\
Br afil i è nfisnun é upati pofi ì t : quamhir1n amter exc1p 1anthofpi tes deq,lachrymi
‘s acfiéì i s fermohib
'
us quibus hOfPÈ‘res in ipfo i 1igrelfuìmu1i eribus excipi untur .
g ,… XV I I I .«Quamcurîim
“mmb is fa i s adhib eantBarbari f adeeorum[epultui ’a ci te
“guns ; deque i nfano eorumci rcamortuos la f tu . f i
3C A ‘X I X .
C o l loqui unf in i pfo*
aditutBrafiil i'
enfis'
ò rae int er indigen'
asT0u6up’
ìndìkè aul
Touaupinenkjn Brafi'
l ice'
aò l i atineconfcriptumC A P . X X .
—De noflro abAme_
ricadi fè efiu,deciue naufragi i s,& al i—is nori mi nimi s pen
c ul i s,quaeprimurri'
ihredi tu nof i ro euafimus,C A D . X«X Iì D e ex tré in af amc,tempe fi î tib us,ahi fque non pauc—i sper i culi s,ì quibus
‘
in
Gal li umredeuntesdiui na ope erepti fumus
ÀVC T O R’
E'
S IN HA GH i ST OR i
’
C'
oma rie.
I o A N
uzimo eri … tr mr. 1hl . . rfi wafnhi
N A V I G A r t io N I S
B R A- 8 1 L I A M A M E R I
C A:. P R Ò V I N C I A M .
P V"
T .
V 0 N 1 A 14 , quaefit ama mi ras ,ampl i rudb, vbertas ,Quar
taz Orbi s terrarum(E& ioni s, quze’
ìù‘lmer z'
ca vulgodicit ur, cui us parsBrafil z
'
a qui bufq1i e e i n'
gà.tu_
r infù‘
l i s,
regionib i i s’
an'
t iqui s pam_mi s igno ti s coni i
‘neatur quammulti s i terri et i t:i
inauigationi b us, anni s abb inc o&ogi ri ra =
,ex quo pri m
ri otui t :»pler ique no li ramemori a C ofrhographi i n eîÈpl icanî;di sque rebus gefi i s vetrati homines ,doc
'
uer ri ri t .
l l lo i taque omni argumen to longe latequedi ffui'
o li berati , hacI—Ii ii or i zîduntaxat ea compleéti decreu1mus, quae inter cundum redeundum, ap' uiiferosAmericanos,qui bufcumci rci ter annumv i x i , expè rieùdo ac: ob feruando,v i fuaudi tuque , percepimus . d VI:plan ius exponam, ab mi ti0 quit namfueri thaec adeo longinqua di fii ci l i sque expediti 0 ,expli candutn .
IW C'”
H1&0 1 1 21Nau igatmmsRarepoi fet . Vceodemq;
ìp fàlmò cò h‘
riht 1mr,cumfu'
pramb rî te5 aquaruma l rifi
fimos max im‘eqù
'
e t i in_è ndp s ere& i ; ve ihgio i nfra prò fundi ii ìmoshi atusde»
incrfi tamen in f er’
tot fara cb nf€ruari1 ur zfenrimus,profe&o admi ranci amQei .
opi in1 f rnax imi pb rehri èi ifi . Iraq; eumpericulo ram(i nt afii nes,qui nauigamr.
Poi ît‘
àqui i ar’
i rudine'
flignoru‘
m quibus nau igi a fa&a(unt, eos è mo rre {epamcgrv idetur quampar fit iongius i è iungérescui us quodfintc leganti i i imi vvadfcrib ere v i fum
'
efl: .
Imme, ani rhàn'
z cqmmìtte,‘
dala’
fiC onfifua l igno,digi tùàmort é remotw
s mmr, aut]epterh,jîfit la ti/Zima tàd4.
ei npe i i ate i è ciata cumDeusqu1mari pro‘
arb i t i‘
i ò‘
impémr ventamfè «cì1 rîdumexd rafiec
,
‘admarcHi fpannmperuenimus No ni sq; D ecemb r . ob i e£
&umhab ììimus promoncoriumSacram.qùo in loco,Hi b ern ica nani obui amqua paulo ante dix i rnus no i i ri epib ataefex feptemv eHifpaniéfis
vini do l i a,ficus,malaq; Auranti a exportarunt .
F0W M " S_
eptimo po l i di e adtres infii las delari 51mus exFortunati s : b asqui è N eu
F0 r tauen r11 ramnorn inanr, anci
qùi s a“
urerrr appel iab anrur, Aprofitus l'
unoni a, Omb rimquc : i eptemq; nu
mero funt ,quas nunc ,“ opi nor ,omneìs, i
- i i fpan i=occupant .Erquamu i s i n
=cprbc
défcri b endo quidamForrun atas i nfulas fub *Vnci 6cmib ci tra‘
Aîquatorégraduto l loccnr: cumme praefen rc,Aii ro lab us l i temdi i udicaret, inuenimus , advi cefirhùmo&autimAr8ri éumverq [i tas effe : idci rco fatendumei i gfi1 6 al iorumé;p eri culo,decem fepte
'
gradibus,i i i iufmodi C ofinographos aberrar e qu ib tfi"
cas inful as nob‘
i sr emouenr iongi ùa 1
Hic il:apb i s edu&i s ,v iginri cx no iIri s b’
cne armati adp0 p1flanàumq; pra-i i fpanis ,& r epuli i ,fii ga naues .peti ére . Ar tamen cum
Tè i rr ò n'
i ii es pa rtes c'
onuerre rent nauigio lo pi featorio me ru'
ab {mi s ‘
derel
max imani v immar inorumcanum, circi norumq; nauti co“
rumab ii ulè re , n ibrlq; omni no ne vel i s qui demex cepds,rel iquére rumqHi fpaui s pe iusmereri nori poi i ent,quos v lci fci pè rcupi eb a
'
nt (caph‘
a'
mvnì
t umli n tre fè cur ib us'
gleprei ferui i t .
*
D a n’
1 ìres diesobma laci amprò”
pe‘
Fb r°
t‘
unì i as i nf ui as c6mq rarrì 1ìrfhamisrefibhfq; ingent
’
cmpifci umcopi amce pimus idè oque v eri ti , quod aqua dulcisn on fuppeteb at,ne firîi pré 1
’nerèmur , —
plus dimi di a par te i nmare con i ecimus .Genera,c anesmar i ri i ,Autarze,pi fcesque ai i i ,quò rtxm ignorab ammnomina
,e …
ram'
eriamT ri eb i £ì& j
cb rporè f arrxpafruo ,
‘
Vtcaput cumcauda ('
qua nihi lomihusiata
‘
e fì) cohazrer‘
e vi de atur;”
capi rcìiùrcmgalea: cr iflatee perfimi l i fati s pré°
chgib fzt xD a imb fèpri rù ò Gai . Ia‘
q îni ar i tertio inruh1 ei è enr‘
c,fcapb amquaev ni
ex naui bus adbaereb at fluéi us tamci to coni pleui r v r pel i umirer: v ixque duonàuìaè,qui ai ie
'
rùab aug—
‘
démi ii is maui fimib us per iculume ffugerent Ilia d cci amcommcmòmhdùmv iderur
'
q uodaccidi r ;f ten1 pefifate di es
‘ quatuor défiuienrt , c
'
oquus quidamlaridùrn i n cado l igueo r ernperans flu€tu fupra fo rosdard, cumcibuminmare longe pio ieé’rumamififfet fluéìus al ter oppo ià
tus,
eun em
Promau
etindemin locumVimagna rerul i t,neq; caciumfubùcrti t,v ereé;prandiuin rei i i rui r, ùodv ea iùnt,preerer
'
cafamfugerat .
A i ; C ài end. l an . die .Veneri s C anari ammconfpeé'
tuhabuimus .coni è'
ueri ti aure'
mD ominicopropi us far‘l i .erarconfli tutur
‘
n i b i c6meatum expe
ire; aduerfo tamp nyento infulamnon tenuimus”:H@C .amoena ei l:admodum,
'
quam inco lantHi fpani , gigni rqucfaccharum in arùndin ibus v ina'
prx
i i anri i i ima . C eterum tanta efi alri'
nìdine, v r L x . pa iiuurnmi li bus inref i e&i s
tonfpici pofiì t .‘
A qui b ufdàmTaneri ffedici rur opinant ibus ant iquò rumiAdamemeffe, a
‘quomarc vocatur;A tlanti cum.
‘Ali i contra, aururnancdua
’s ci lei nfulas C anari as
/n
’
é : T aneri ii en. qua l i s quodadme atti nci , rneimb icfub iu ì
é armi s conii
s pr 2ei i angzla,de rei i i tuendomy0 parone, crude les ade,
o cxri rè r€ v rHi fpani s Lufitan is, in
yf ;umidemq; nauigi umcoh ie&i s-,i f è fiuii ò quidemnaut‘i c1 pan i sdil ac
\
erarig i ì apb a eti amabiara qug"
de i i i tuÌi ìeîrramtenere noh poffenr mitiorecòfilio v i i efse v idetenrur,mi i erb s_ i ì depreii rfieh t q1 1an1 i ì i ta dimififlsenr.Namn ifialiunde(capha laboranrib .op i ruiàràfit,cerruinì t i i ,
”
aut naufragio ràdem,a nt fame pè rìife.
\H1 il:or 1aNau i‘
gat ron i sHoc facinò re, còmpluribùs i 11 ui ti s,perpetrato z loge fumus i ti altum
"
pros‘
ucò'
i i , fccfidoHar'
ìteVu lturri ò . Ne autemle&b ri fai i id1umpari am i ì tor nauesexpugnaras figi l ladmcommemorem: cra ii ino , ter ti 0 que pofi die cumrefi
fiererncmO,duas inporcil àt‘
em“
f edegimus . C umL 1burnicam’
, qua: prius ccc_urt i r , epibataeno ii r i , pra cipue qui myopar
‘
onemHi fpanicum afcenderant,
pra da: habere c'
u'
etent : caque de'
caufa ei ientminorib us tormenti s aggr ei i iduci bu
’
s tamehv tro cit roque coll oquuti s,ab in iur ia temperài rxnt . Ex Hi fpa+
ni eni i altera,v i num,pani s naudcfi s,ahaque ci bariadi rep
'
ra . Null ius tamen reii a&urammagi s conquereb arur i
-Ii fpànus , quamga ll i nze . hanc ai eb at , cum
procel lofo mari ponere n on int ermi tteret , ouumfib i quotidi e in naui q ì—Lcere .
”d i “…
Di e dominico,qui promaa‘c fè quutuè.efi s cumi s ,qui ipec
°
ulab atur fignumdemorededi i i et, animaduerfi s quinque naui bus de quar
'
ammagni tudineatque forma di i udicare nequi uimus) nautz noi i ri (qui bus fortai i e nò fumpiaci rurus , eorumv i rtuti bus praedicandi s) expedi ti ante v i&oriàmpacana con…
e inen res, i è coniequi poi i earb i trabmtur». Sedcumnos aduerfo, i lli fccfido v è
'
t0
delati,v el i s,v t ai unr,remi f uefi1gerent qua
‘
mui s.magno ne clai i ìs eucrteret l l l .‘
peri culo ,pedemvndique21cei emus, adpraedandumquemi li tes incumb ereni :fmfiradefaxigatimanumconierete non pb tuerunt .
Ne ui s a,t quai commemoraui b aéi enus fa li ìf ati s accufè t nos videlicet,cumBra 1
'
am petcremus mare infe i i umhabui i i e : ob nox i i s aut fuga fa lut iconfulenri b us autVel ademi rteri dbus : aii i rmabo tri b ùs
‘
omn ino naui bus quatornî e
'
nti s giani ini i rùéi iflimx ,adeo vtqua me accepi i i a maiora o&odecimex z i e tormenta,minò ra è Fe
‘
rro plus trigi nta fui i ineret‘
nautasmi l i tesque de’
…
in… creui ii e,Vt qui omnes fere eli
‘
eif i: Neui i ri i gens in naumachi i s omn ium quaOc
“
cidentemv erfushauigzî t,b eil i è6f i i i ìma) i i Lu fitana: clai i i oè curri i i em,con è
fligere,magn‘
a(pe v i é i ori rg.
‘
Animofum‘
cer teconfil i um i i ab i i s qui resge i i as
memoria: prOdiderunt ,nominàq ue ab Oforio re'
petamus quan tumarmisLufitani e
‘
XCelluerinr;quas nationés,q“
uani qué v ari as'dqui rterint dum bello
contraM au'
ri tanos inAf r1ca conte f i‘
dé te1i t Orientem‘
v erfus contra ludosdimicarent . opponi tamen pofictGallosBarbarisdextcri tate i
mitare cx qui
bus cumini tio peterentui , ex t i tére ui alueî ribùsî pmn in oi i es
defenderent ) -neque me iànguin‘
e
ofiì’
fin
depreii i ore . expè rtus i tapronuntio Antaramnon tantumce1:éri smentionemfeci thus,b ò n i tate pta: ii ar
'
ezv erummanego,mmari …fiuquicquaminut ni ri poii e iuauìus .
Suntu autemmarinorumduo(untgenera,Vnu ro iIr0 a'
cfltò ,Vt ani è res,alterumramob tufo, Vt cum
‘
è mati at tol li t, fphx ra ei/Tl
;v ideatur . ‘
Idci i coab ea
f imi l i tudine,quee'
ii i l li_cumcUcul lat i s,capi tamonachorumappel lab
‘
amus .Ex
i i s animaduerti logo s ci rci t€ri è nfimpcdi i ,cauda lata,b ìii idaq; , in’
capi teo nmi ab us erat for
"
amen,quò Tpìr1 t‘
um Vndam‘Vìb rare foleb ant . C à incipi t:
mate, ; b mmbù er i f ri pet aquameminen tes, pra cipue no&e tempe ii atè confli
&a ti. , \1i rides apparent , v i ridem'
q; reddunrmari s effigierh. praetere2 u'
nmot—emBaumtertei i ti tini ; al te anb elanr i i cr tun tq; . Q _
mmob remn‘
autrefpi rate confpiczi ti , tem
‘
pei i ammcerd i i ìmc pra: iàgìunt quodpertus . Et ql l atnuis,cum trìqui l lims efi
°
et,pelagomodo cri fpari marmo;-iì
matinorum ci rcumi e&amul ti‘
tudine quoadprofpici poi i et t.coni i ram
'
m_v ideretur ztameti cumnontamfaci les c:1ptu ei i ent,quampifl;es re
liqui e i-Te confueri i i ient, prout col l 1bù i ii et i n promptun6 erant . Ita‘
q; v r l eé’cor1
,
:fati sfaci amcumularius , ua tandemar te capi 3ntut,expl icabo .Qui prob € l n ter
andimodumcailer,confpicams prora , batpagonemq; f erreummanu
a:enens lor,1gurio réuin¨ongo cl
rafioque Vt b a li a dimidiata ; qui eti amfuniall iga tur v i
‘
gi_nti ci rci ter pedum:gtegat i ùi acc€dengzi b us, quemferi re pò flît eh;gens,tanta v iharpagonemi aculatur
’
, t i i re&epercuti atl, f erro ius a,dunco te
;neatur : tumrelax ato fi1ne ,,quoadfier i porcii , dumfè do lore fauci us i n’
om'
nes
. partes connet ti t,Ferroq;magi s indui t ian‘
gui s cumpaulat imv iresq; deficiun t .N ecmoratimuta ceteri,manu ferrea,qua ipfa longi1
«rio adb x tet captumin.nanempertrahunt : Hac ratione yigi n ti quinc
’
r, in i ti nere cepimus .
Qu'
oad inte i i i n:z fiVt porco i ta fuimar ino
qua tuor tamquam
demantut vdi uidatutquc v i fcer i b us, fpina .eti amdor'
1 coi i i squeab l at i s eun
demi nmodumpendeàt,hic i li i valdefimìl i s è i iu Iecur code _
mfapote . C aro ta. .
men ret ensdulcior deterior . Ping1î'
edo in omni bus‘
quosVidi ,pb l l ic1 is craf fi
tud1nemnon é k cedeb at nullamque puto 1nuemn quaeduos fuperet digi tos .I taque,ne nob i s an1 pl 1us imponad ci quod Luteti a: al i b iq; laridu quadrage
f imze pi fe—at0 reè appel lam iui squemari ni pinguedineme fi°
e arb i\
rranruri name a cumplus …quatuor digi tumcraii ,i tudinepateat,Bala
>nagceni è nda efi . C etc
rumquoni arfi i nquarfidama luo,quas v enzi ri (umus,paruul i fu’
… repert i ,quos
v r]a&entes ai i os'
apponebamus, t1 ulla con trari a: opinionishab i ra ranonè ma
gi s ex 1 i i imo fuesmarinas Vt fcrò ph‘
as,v iuq s quamoua parere. %ade refi'
aé
enfer,adarb ini umeorumqui experri (unt poti ns, quamqui .fcripta tantumle
gè re,prouocans : v t remdi indicare,me i non d i: i nfli turi,ùanemo,
‘
quin eaquaev iderimcerta effe credam,
i ure i nterdi é’turus efi .
-Pe.rfi i ul tos eti amRequi enes,V t Nehi i t i i5
,
’
appellantur,eepimù& l i quoq;mare fedato v i rides appatenn.quib ufdamlongi tudinequatuor pedes(uperanx
ri bus , crai ii s promagni tudine corpor is. Tamea quod eorumcarominus prob etur
,n ee_eii rtate c0 1 npulfi
‘
&ftheliorumin0pi a,namè Requi enemattingun t.
Hl i i Ò f —i à‘Naulga t i on i s
i te' planoatque
'
iato, orepatulo'
tarnquam lupiC um ac
'
de ca ui5moni i rofi(unt tumdenti b us acul
t i fiirr1 i s damno i i : quemque(eme l corripuennt , au t d11acerzìn t, aut'
inmar e de i
p'
ri fhunt'
q_‘
1 i i iauaàc i n'
Oceario (i b i ac ui en i bus valde timere Cogu'
ntur .
N ec cume ent ed1ìé’ti fup'
r a forof nauium,quod i èepe accidi t ,hami seferrodi
gi tali ctài i i tudine;minus ab i i s cauendumerat quam fer i s cani‘bus .%apropret cumneque càpti ,neque liberi ab i niuri a tempetaren t patua ; adv eicen
dumaccommoda t i ceni è ren tur quos eramùs prfcat i lanc1 names atque t ru=
ci ant è s ,Vt danmofis animamti b us dignumerat,claua ferreama&ab amus . D e
c ifis a li quamdo b rachi ià,do li ique ci rculoper caudamtrai eéi o, inmarep1 oijci eb amus : tumfe ipi i i a€i antes quoddiu nonmergeb an tur, ingenti nosVo luptstte pei fimde b an t . C e tet um,
etfi(ub Z onaTorr ida no nfiut eamagni tudinete i i udi ne s,qua inRubro l ndi cov emari Plini us e i ie dici t,Vtfingular umfi1 per‘
9—W fici es ce n tegendi shab i tab i l ibus càii s parandi sque cymb i s accommodentur;tam
'
eri cum tan tae i b i ex i i i anr Vt parumfit cred1b i le, b reu_
i ter a ttingere v i fu'
mefi . Proponamigi tur fpecim
'
en quo demagn i tudine l eéi or i ndicare po te ri t,v namvidelicet in nani Boifiana captam, adeograndemeX ti ti i i e vt oétogin tiahomin ib us,quosmaui s accep
e ra t,more nauti co prandenti bus, large fil ii
7eceri t :
=fuper io'
r tefi a ouali effigie a ta duo s pedes cumdimidio i u ii a crai ii t‘
udine
cen turioni M ario adclypeumda ta efi . car-ne tamen proxime ad v i tul i namac
cedunt ,v t lardo traieé’ta: toi i aeque eodem fapore v idean tur . Hi cquoqu e V'
t
a nimaduert i ,earumefi pi fi-atua Tranqui ll omari alia s en imr aro apparent,i n
pelagi euc& i s,$o l teflamaccendi t,Vt pati no ri pofi in t i taque fe i nue1 =t a n t ad temperandumcalorem,cl iuque ingyrumv er iant :hoc confpicat i ,m
’
a
nu ferrea commi ii ura: te ii arumimpa&a v i magnanaucx qu atuor aut qui nq;conn i tentes ,inphafelump er trahun t .
Hx chab ui de tei i udinib us b reui ter explicanda ali i s pi fci bus zpo i immè :ofiet—deD elphinis ,atque etiamBalaeni s, pluribusque C etacei s .
C A P .
SD : .q ìnofi i al i czrm?o,t fmpejìa t i èw,v enl oràìn inednflamz
'
a,l i ìzk carm.f tio
‘
,calorìbru fit i , a l i iaque incommoa'i ta t i éua‘ qu45
'
czrca i lla?»*M fihdif ldgàhfifiiflfi ìhi ìfi .
Tde '
n’
anigà‘
tione ab fo luam tribus ant quatuor '
ci t‘
r‘
a
no&i alem l ineani gradi b us v ento de fi i _tuti tè'
rfi'
pel i i a te ad
uerf9. nonmodov fifumus, pluui amai aciaque inui cem(ucceden ti b usy eru rn
'
et i an'
a (v r naui ga tio difli’è i l i
‘
s atque periculomi °étrca fa efib i rcaq ua torem)
'
ob feruaui v entorfi incon i i an tia faèpe
accidi i i e yr tr i bu s no i i r i s c oni u'
néì imha:ren t ibus nauigi i s,.v numquodque(ab i to peculi ar iHatu raperetm;figut amq; tri anguli Onentem
«Qccìden'
temqu e verlus& S eptentr i on émdela ta,'
ei i ìceren te null anautarù i n
Ventamm
Hi ftoriaNàu igat ibn i s
I
tore fueru tJ
, eos fun1b us alhgattys i nmare dem1 ttun t a ut panmcuhs cacabo
a fi i icat i s atro v ultfiinfici unt v e&ori b us tamé i e pec'
unia r edimer e lice
D uode
Ddb decimferegradus prdue&i s,tempè i i as tres quatuorv edies aduè'
riì exti t1 t
paul o oli contiario ti tamalaci a fa£ta ei’t,Vt interea celocib us 1mmofls per .
petuoîmicmanfiliîemus,ni i i v en tusflaui i i et : \
«
.To to i tine re noli ro°
no‘
ndumBalazn‘
x ob uiamerant fa€ta , tumvero pro
.V idimus etiamDelphi nas coinpluri b us pi fciumgeneri bus comi rarosmi l i tai i ordine 1nc
'
eden tes : i nmari fub fub ido cl i c coloreputantur,ei i ii i sVnus‘
[CXÌ€S fept_i esv e,« tanquamgmtulari ve llet celocemqua
*
era i‘n ve&us cii cundedi tz
—
nos i nui cemnihi lnon tcnta 11 1mus, rs Vt 'caperetur,fedcante cumrefugeretcapi numquampotui t .
N o E f’
ecundodiu fi ant è'
Faùonjo,adv ìC*
al ;Matt .anno yu.
maneci rci tev è&uOccide'
tale‘
mi l n P”” A
an-t’i qui s peni t'
us‘
incognit a, America
mom: mi
IHi f tor i —aNau igatron i s
Ho i i i l i“
sOuè tàcatìuìn atque Gal lorum inter {e animus,queni Vt riq; Îv ehel'
me iàterdi i i imulab ant,imped1 ni éto non fui t quomi nus naue ldri s—Vmus,e oruml inguammedioeri ter n
'
ouerat ,c urn nanti s ah'
quor fcaiahla cori fcehi à , lri =;tuspe teretgv b i magnamulti tudine Barbari con ii :i terant . Ne c tameni ti tra telii a8ct1maccedere, lîfdv ere
'
ri ne feri shominìbus capti ,i nt erfeéizi qùe tofl eré turr :Ita eminùs o fi è ndè re ccr peruntcul tel los fiaccùla , peéi
‘i nes abaque idgenus;cumqui bus ad v i éi umpertinemi a , commutare
=i i v é l letrupeteb ant . %are
qu1b ufd-amqu i prop ius aécei i erant,in te l leéi àjné c rogat i p ur1b us ,m i ra celeri
tamqua f i ttxmexc‘
urreref Mox redeun teNaùclero ,farina quapiàmex radice,
qua pani s locoVtuntut Brafili eniè s,perner ,caf flesque ex aprorumgenere, —ali a
que adv i éi umned'
ei iari a , fi uéi uè e ti ammagna co pia ,quales gigni t regio al la“
t 1 . Prae terea Vt dona ofi è r“
rent ,& adué tunr gratul itrentur ,iex ,vna co'
mi tan te
fe 1‘n1na,Barb ati i è aphamihgrè i i i , iponte(ua nos i ntfi fè re . %os cump r imum
v idi i i em,le fì ori bus cogi tandumrelinquo qua‘meos l ima ttente contempla—Ltus,elequib ujs t tficommodius fufi Us agendumeff fuo loto ,
hi c t amen a ttin
gereob i ter nonnulla decreu_
imus . Princi pio tumvi r i tumfemina: nud1 2 qucagunt ,atque qùumex Vtero pi odi ére, adornatumto ro corpore artati . C e feirum“
Vi ri s e fi fami lia’
re f i nciput a ttoridere inf0 rmamcoron2emona i i i cae,occi
p i ti s vero cr imes dimi t tete,quos tamen vthi fo lent qui apud nos a lfrt comam,
“c i rca co llumrefecan t . Adha cper t i1 fo inferi or i labro vi ridi co lo re pol i t \
ulum—l apidem,capi tati argente i lati tudine
“
atque crai i i tudine i nfi:rtur°n ge i i a i'
i t quo"d ex trè
‘
foramcn i llud aperi uhtclaùdùn tq; . i-i auc adv enuli aterr
‘
1 v furpant :quo"
t amen annlfo, i n labro i nfer iori tamquam/
ore altero b i ari te apparen t tu rpi f-°fi
‘
nîi zfeminse labrummin ime perfb rant,fedVt noi i rat es cr inem’
valdé _fummi t
$ tunt,auriciglas autemadeo tr:rijci un tyt digi tumaccipiam v nde candida oflît“ “
pendére fupra y
humetosHu£i uare(b lem. A l io re _1Jci enda v idet{ 1 r eorumc5
futat io ,qui'
Arneric‘
a‘nos è
bari nobi sdifged _
ereht ,d:Ba rba r
'
o
,v dlner i buscon feétoè
d euorar ent. At chmM a rg
—
a te; tormenta quicquicl adeo naues j oi i’
ra: ad;‘“l i ex éràty
'
al dc efi ent adm1 rè . ti zn èq; in ax imi sd e caufis,prx cipue neGal lorugn
p@r iculofier enfi forte i llucappell erei ) i n animohaberem‘
us v imfacere,ad'
fuos
Hi i i or iaNau 1gat 10 n 1s
Hoi i i l i‘
sOuè t atiumatque Gal lorum,inter fe ani r’nuà quemVtriq;&eheî
mehte;rdiflimulab a 11 t,impedrn1 è'
to non ui t q-ùominus è naucl eri s '
imus‘
,
e oruml inguammedioer i ter ri ouer'
at ,cumnauri s a liqt fcaiah‘
a confceixià,l i izatu s peteret,v bi maghama lti tudine Barbari coni i i recanu. N ec tamerr i i i tra telii aé
’rumaccedere
‘,iedv ereri ne feri shmn inibus capti ,inter feéi iqùe tò tt eré tur :
Ita eminus o i i endÈt e cceperuntcul tel los ,fpecula , pe8ti nes al1aque idgenus,cumqui bus ad v i 8cùmpert i ii ent i a , commutare i i v é l letxt ,p
et eb ant . Ogare
qu1b ufdamqu i propius acceli erant, in te l leéi àjné c rogat i p ur1b us mi ra celerimdm,%4
tate qux fitumexcurrere .
’ 'Mox redeunte-Nauclero,farina quapiàmex radi ce,
VtunturBrafil i eri ies,pernee,catflesque ex aprorumgenere,—alia
neò ei i ari a,fr uéi useti ammagna co pia ,quales gigni t regio al la ….
t 1'
. Pra ter ea Vt dona offer‘
rent ,& adué tum‘
gratularentur ,iex ,v na comi tant efem1na
,Barb ari (caphamibgrè i i i , fponte(ua nos i nùi i è re . (Luos cump rimum
64”“ év idi i ièm,leé izori bmc
'
ogi tandumrelinquo quameosfima tten te cò nte»mpla—L.tus,cl e quib u$
=et l i commodius fufi us agendumei i fuo loto ,hi ct amen a ttin
ge re ob i ter nonnulla decreuimus . Pr inci pio tumvi r i tumfémina3nudi xqueagh
'
nt ,atque qùumex v rero prodiere, adot natun'
a t0 to corpore a tira t i . C e ferum‘v i ri s efi fami lia‘re f i nciput attoridere i ri forma i ncoronaemona ii i cx ,occi
p i ti s vero Crines dimi t tcte,quos tame n vthi folent qui apud nos alut comam,
”c i rca co llumrefecan t . Adhaec per tùfo inferi or i lab ro vi r idi co lore po l i tulum*l apidem,capi tati argente i la ti tudineatque cral i i tudine i nfermmge i
’tant quo
“d extreforàtnen i llud aperiuht claudun tq; .Hunc adv enui i acenì v furpant :quo«t amen auulfo,& i n labro i nfer iori tanquamo re alterohi au
‘
re apparen t turpi i ld imi : feminee labrummin ime perforati t,fedVt noii rat es t r ina n ’valde'
ummi ti,
itunt,auriculas aut è madeo tr aijci unt,V t digi tumaccipiant v nde candidaofiì‘
pendè re;&(uprahumerosflu&uare fo len t . A lio re_1jti enda videtur eorumc6
futat io ,qui Ani er i c"
a'nos effe v i llofos falio funt*
opi nagi . An tequamautemBat7ba ri ag oblis
'
diiigederent ,duo l i mes qu i au8cori ta te pr°
x i i ab ang,demon i iezi t, i llai n regiona n agirnamcHe v imBr afil i i optimi cu i &
‘
i ec2ndo exportandoî‘
fuamuoperampol l ice
ln tur re'
fq, advi &umne‘
ce i i arias n ihi lq; pr ze,ter“
tn i ttunt,
manere v e l leni us . Prae te i ea qgumalio te 11 de bàmus,ma
p en ;rationoneì;at : quod cumi nih1 ici ei i em &mulripudine v i 1i cereht,ho_o
confil io inui tab an t ,Vt fiteîr'
ramténui i i eri 1 us,rnore—fuo v ùlneri buscon feéìagéd euorar en t .
‘
At CUiH »M a rÉa i'
t f f to rmen ta quicquid adeo nanes fioi i’
rasad,
*uexerat,v a lde ei i ent admi tati : n èq; max imi sd e cauf i s,prx cipue neGal lo; umper i culo fier et; fi forte i llu
'
cappelleré t‘
}“
in animohaberem‘
us v imfacere,ad>
fuos
:Ba rba ra
mi ta
digna‘
qua: legatione fung‘
at'
ur . Na
indufio c ii e chàrior'
em: i lli contra
Hoc i n locopaululumimui orati ,qmmui sn'
o‘
ua i l lanavide rentur,neoé i l i taté coa8ci ,tamen auide c
dex tra i a‘
éi umei i eni 'us,
curfucontinuatoua rn con t1nen tem
V itet ius pauloci rci ter mreggo…
—ne,quemaclmodurnpraett:rnauigando àni _maduerti , tumuheminemmcari1 i =‘
norumfiguramab euntes .
C al .M arr:Breui a& $yn es legimus, fcopul i s l inguli s intermiznfi oca,n e i l l i faz
‘
naues pereant,max 1m0 pere nautaefo l _en t efiuge
*
re
Ex aduerfoBi e(uiumplati ici em fumus c_
ohfpicati ampli tucli ri ehanc i ncoluntOuetaca teshomines adeo ferì;Vt
'
neque'
pgitîem1nterfecolant cum fini timi s omnibus adue’
n i fquj e bellum geran t' . C ùm‘ìi e‘ròab ho ii i bus premuntur
‘
zi . quibus tamen nunquam i ugum‘
accepè re-in1 r
'
à
pern1 c‘
i ta i c'
emor ti 52 er ipi ti ri t, qua inter venandumfetas ex ceruorumgeheré quodani ei i iequuntur . Omn1umBra
‘
fil i en i i ummore nudi peni ta s aga nt,n ihi lo ramen fe
'
ci us adnatesq ue op tnamdemi ttunt contraquam tehqu0
:f umfert confuetudo qui vt pa’
uloa nte'
dixit-nus di cemu'
sci’
ue po i i ea fufiùs‘,
dem, tumci rca :col lumcrinemre l è canc—f D e'
n ique“
efferatimi nui
_& i"
habi tan‘tes cruda carne Vefcunt °
ur inmo
H1Ro-rutNau 1gatmms
hical ter i ti lapidemi i ipi t’
emv c qua:‘p'
utat effecommutanda, reponens,l oflggab i t .Nec
‘
moratusOuetaba; adtol le_ndumaccedi t q . i l ledepoiuerat , eodem
que inloco rel inque ìi dum,‘
q‘
uae ipi e”
ò ii endei ' a t . Fi demhaéi enù s lè ru2m pen
ma tati 0ne vero faé’ca,cuni alter eo red1i t ,v nde pr imo v i fus efi , v iola ti s induci ismagna _content ione C ertatur , qul s cmque petmu
'
t3 tumeripi at.N ecdub ium
el i qui n’
0 ueìa casfl enadci cani s leu i ta te primas ferat . Itaque noi i r i s bominib us,
'
qui arthr i t icle; lab oranxz,claudi s , tardi sq;(unt pedibus, uequàquamcenico,
{ i de c'
onfè ruari dismerci b tiscogi tans, cumOue'
taca t i èm'
neg0 t iat ionemimflituendamcl i c . Gamab ri tamen
,qucj _rumeti aml ingua di ff ert zi ce ter i s, v tq; no
turn opt ime‘
qùe amb‘
ulate v identut : cumduob ushi s ta; ioni b us CumOueta ea ti èm
‘
cpmpara‘
ndi funt,'
tumeos qui smeri to digniflimos“
ex i i i ime t,qui v ua di fct1 rretent . Qui n ann
“
umeta‘
ri po i i ent qui Pa lmar i1mflum
'
en accolunt,quadamin regione Flor idàe . Hi Vtm
'
emb ri ze prodi tumefi )‘
ceruumalie‘
qui , t0 tumque°di em i rreci ui et i fol eri t curtere . Praete
‘
reà G igan tesadflumen Platam(eodemaué
’
tore) tan ta v elò ci tat.e vt fugi ehtes càpi eas faepeìì i anu
‘
reti rìcant . Sedage_dumrelax ati shab eni s v ere_dos b ipedes i l los dimi tté
,t e,s . Sc t f i li be
_t Eùto ci tius euolent,i nterd
’
umeti amv‘
t e l i v er ifimi le n6fine
grani lapfu,tri b us in plagi sAmerica; di l i ant i bus inter l è“tamen Pla tenf i prx
fer tim Florida plus trici es ’
centeni s pdfluummil1bus ) in quar ta Europa ;
“
ni neflipa_
tius conc'
idant,ad inii imtumfermò nemreùer
'
tamtìt .
'
Ouetaca l iumtranfmi i ia t egione,‘
al iài n cò nfpeéìu fi atimhab uimus,quatùM a ; ha appel lab an t, incò li … rqù eaBarb ari s quos tantumdicam ob eas ra
”
t i ones,qux modo‘
expli c‘
atze fun t ,'
min ime in v"
tramque,V t ai un t,‘
auremdormir e :.cum
‘
ad i ncîurfionemfaci endam”
parati i i imoshab eant i i ni t imos . Hoc in
l i t tore,magna t‘
upes in tutti smodum(è atto ll i t : que(ol e ta&a lucet adeo ra
R qù ib‘
ufdamSma‘
ragdi g’
enu’s ei ie credatur . Idci rco a
‘Galli s Lufitan is
,;Qîfîjîhacprx ternauigant i b ùs A/l ag henfis Smaragdi nomenhab‘
ui t . Perunthanc tud ua
’
pemnaui b us adi ri non poi i e quod ad l i bellain (nîn‘
mx a qu2e fcop'
uli eminen
ltes,plusqua i nor n'
i i ll i b u‘
s pai i uum’
excur'
rant i n pelaga s terra‘
eti a’
m nega n t
v l lam'
inuen i r'
i fetni tam,quarupe_
s afcendathr .
Parux i b i(un t; tres i nfulae,M ag cum‘
.1aéìzi s anchori s noéì emqui eùi i i e'
mùs ,‘
poi i ridie fub lati sdo loni b u‘
s Fri e'
nf è Pro‘
rnohtor iuthtenere Contendebamus‘
. Vento tamen rei e& i ,'
eo vndemane pro.
feéi i eii em‘
us quo in lo; o ad iOq i em inan'
ch0 n s fi erimus pa
lr um’
q;,waudi eti s,2:b i uimus zi naufi agio . Eten in‘
apoi i'
ri di e ei us *
di ei ad‘
v x.Non .
'M ar . quoB'
ach‘
analiàceleb rànturàb homi ri i b us‘
mal e feri atis an te i ei uni umhora v ndecim
‘
a'pomeridi ana "
Cumprimumacquieiceremus,’
adéo°
repente p'
rocella ex ti ti t,v t'
cum"
tempeiì îatemfet te 116‘
poi fet funi s anchot ar insab rurnperetur,naui s autemHùétuans, v i
‘
vndaru‘
tn li ttmspetens eo delap ia f i t,v t cumaqua
‘
duabus v l'
n i s & dimidi a non eiiet altior qua b reuiore neparua qui demnau i s _
fuiii ine‘
ri pò tetat) nihi lpropi us fueri t,quamVt i n vado adhaereiîzeret . T umgub e
‘
rnatò r i aéi a bo lide cum“
eo‘
remdeueni i i e in telligeret,
quanqupmi l l imunus incumb eb at, v t bo'
no ei iemusanimo îub ere b i s aunter
H1fl:or 1a°
Nau 1gatmms
hicalter i ni lapidemiIipi t'
emVe qua; p’
utat eii i :commutanda,reponens,l onge\ab i t .
,
Nech1 0 ratusGa t taca; ad tol le_ndumaccedi t qua i l le depoiuerat,epdew
que inloco‘
rel i n%‘
uetiduri 1 ,‘
q‘
ua i pi e ofienderat . Fidemha&enus i eruamv, Per;
mutati ò ne Vero a& a,cuni a lter eo red1i t ,Vnde pr imo v i fus efi , v iolatis i nduci is
magna cont ent ione C ertatur qui s cuique petmu_
tatUmetipi at*N ec dub ium
e fi qui nOue|
ìamifl enat ici cap
n i s leui tate primas ferat . Itaque nofi ri s bominib us
'
,qui timbr i tardi sq;(unt pedi bus, uequàquarncenft:0 ,{ i de c
‘
onfè rua frdismerci b i i s'
cogi tant , cumOuetaca tz'
bua’
neg0 t i at ionemimi ti.tuenda
'
mefi e , C an tab ri tamen,qurjru'
meti aml ingua d1 ii ercace teri s, t ; no …
tumeiî,agi li tatepra fiari t, optime
‘
que ambù la‘
re v identur‘: cumduobushi s rat ioni b us cumOueta cat i éùa
“
cpmparandi unt,“
tumeos q‘
ui smer i to digni i i imoa
eici i i ime t,qu i v na di fct1 rtetent . Quin ann‘
umera‘
ri po i ien‘
t qui Palmarùmflumen ace
“
olunt,qu
'
adatn in regione Flor ida . Hi Vtmemori a prodi tumd i );c ,eruumai ie
‘
qui , t0 tumque di emi rrequi et i foleri t currere . Pra te‘
rea G igan tes46. Ca
’34. adHumen Platam(eodemaué
‘tore) tan ta veloci tate vtfugi et1 tes capi eas {a pe
h i anu‘
rcfineant . Sedage dumrelaxat i shab eni s v ere_dos b ipedes i l los dimi tté
t es . SedVt(i li be_t, Euro ci ti us e len t,ihterdume
‘t1amvt el i v er i f imi le nofine
graui l'
apfu,trib us in plagi sAmerica di l i anti bus in ter fe tamen Platen i i prafer tim Florida plus trici es “
centcn i s pai l uummil i bus i n quarta Europa ,
“
ni neflipa'
tius conci dant, ad infi i tutu inliermò nemreuertamù'
r .
excla
HifiouiaNau igation i s
J’J}. fi
—M”i i ti ti sîi i eì'
Barb ari sGanàb aradi '&us,t0 terhpoìe'
,qtao iLiic—agebamti s, inter cè t eros ei us
‘regioni s poti ns
‘;'
naui bue…Ga l l
lit i shOt 1i ii itìfisfi1 eri t : ab s re non ex i i i‘
imaui a l iehum, i i pécml iarert1 eiusdefc’f ipt ionemhoc loco ptopò ii erem. i lle aLufletamsGenènè nfis app
e l latut,quodC al . l'a1fiprimoi
eum'
i ti trfi
(e'
credatur , tri busq; v igin ti gradi bus i acentemv l tra /Equinox.& i ale
'
mli nè'
a'
mf ub capri cotni t topico . C u‘
ius reimenfini ifd . eé'
boremtu 10 ;« tTheuè ti agnofcat —im
'
pudentiatfi .
*
. i s i n li bro Vi t .
-1 ll ui i .a nim ée mfnEmfinumad tres v igint i gradu
'
s, pro
pcpolùîrii uAfitàréticirmco ll ò caiÉ ,quumtam
'
e
'
nunquama li ter quamhic fa i l
p ie—rim. Qua
‘
a li i deGnu i i i ò '
fci ipferun t ,pra termitto,eumqgquatuor vxgi xpt‘
i pdi iuu‘
mmi llibu$ Pàté f é àffil ' ffi 0 . In qui bud v e ro loci s inla; i tudinetni t eré
,dti fieìz i ài taut Et quamui s‘i i 'r‘non'
tes qui b‘usziungi tu
‘t jnon
’adeo(i nt exce if i ,atq;i i (unt ,q
‘
ims'
G‘
eneuenfis lacus al lui t re£te tui nen cumeo
Hi fi oriaNauigat ion is‘
ingenio, roè p re,j i a tìom, nudi tate, amm e
lf ?minammÉ rgfilùnfium,apudguòs'
commara'
tw.
qua 1n'
mariV’
idimus,dfiBrafil i é'
l iumteg10‘
nesperipfi:q ua lis denique _
fitGmab ara f i rmsdem6i i raui : Nunc antequamnani coni i:enfa redi tumin Gal l i ampa
'
r em,v i ta genus, ahahic ìno i i ri s incognim,pauci sdefcri be—t e volo;
_Vt aut emordinecunéta exeq
‘
ua-r,Barb ari Americani ,qui
'
terramBrai i li i incb lunt, Tououpmambaulj iz'
nominantur,quib ufcumego circi.ter annumfami l i ari ter fum
/
’
v erfatus . l i corpus necProdi igiofum necmoni i roL
mm. 3b en t,iÈdnoi i ro,qui i nEuropa vi uimus pé ri i xi i i le , quod adfiaturi qSun—
tqui demforti c res,«robfl fi ior es
,Pan iores minus bb nox irmothi s .
apud eos(unt chiudi,pauci alte'
ro pri uati oculo : deforma fere null i : li cet‘
eti amcentefimumae v igei imum a tati s an num { ape atti ngant pet lunas e
i nmann"
os numerarenotant) pauci tamen canefcunt .
\ Id vero regioni s'
i l l i ustempenetri indica
‘
ì,qua cumnul l i s frigori b us,aut pruini s to rreatur,V1rideshet
b as;agros ,& arbores femperhabet: ipfiquoqueîmole ii‘i i s a c c,
ur is omninov a
cui , i uuencuti s i n font e labra rigai i e v ideìu ur . t uoni amfon tes lurofosfi:aturigihes pei i i le n tesn.
ohaden-nt , è qui busmala omn i sgenerisor i untur,quenos ante tempus at tenuant,màf e i anrt ò rpus, animum
‘
exc‘
ruciàri gden iq; peri‘
munt : Vtrum_que nihil eorum
«
ad i llos pert inet,difiidentia, auari ci a, l i tib us, in .
uidi‘
a,an‘
1 b i tioneden iqùe no n l aborant . C o lore pro”
rfiasn igiro non funt,fè d ta
men a'
dnigr edinemacceder t proptet fol 1s v ehe in en ti am quemadmodum‘Hi fpan‘
i s,ac Prou inc'i ai i b txs v fùùen i re v idémus .
i nfantesnudi pr0‘
rfus 1ncedunt, nec Vi las corpori spar te s v nquarn t
'
egum,nul lo ei usn'
udi t—ati s tt'
3men vi l loi i non un t,
Vt qui
Nuî lùa :
mm1nter
f athine os
culo adha £
ri de-is i n lab ii s gel i areti ò n contentiincludebànt .
mapudn osob i}etnces&io
'
r è s efli ciai 1i t,digiu s
"
Hi ll 0 riaìNaui gat ion is‘I .
uer . Ind.
3PPf .im9uato a Luna uoapacnfi>s46m??
t ant.
É imihter fruii ula còmplurate i i a ptagràndi s lapi de'
quodamdi rimul tum;que l
attri ta perpol i unt . Ro tunda deinde ac i nfi ar denari i tenuià efficiunt,vanb i l icoper tui a , fil oque xyli no trai ei ta pro toi qu
’
ib us
ÎB:
ou r e ipfoi ùn1'
l ingua vb can tur) v e'
apudnos cate"
nula folen_taurea .]dporrà,
quod multi s bucci numa pel lamr, eiÎe credide'
rim, ex quo
z onas apud nb sgeii are v i emus cuius quidempra i i an t i i i imi ; plufquamt'
ré s vlaashàb eb am,cfiin Galliàri f apiaulì i i eha . Barbari pra terea
’
torques (quos.
'
ab i lli s Bou— re dici'
antea'
COmi i i emorauimus'
coni ìci uht ex quò da‘
mgenere
l ign i nigri ,ac fol idi Ìc i1 i u‘
lîtn'
odi {vcomorumeffeM at thiolus’
tei i atur'quod ad
eam’
remvalde accd’
ni r‘nb datu
’
rri efi : quoni amadgtaui ta‘
tem acÎple’
ndorem
gagati saccedi t . ,M ak i inampra te
'
tea vulgatarùmgall inarum cop‘iamhaben tAmeri cani qùa rumprogeniem Lu ii tani s accep
‘
erunt. Alb i s fa p’
enumeroplumas ri ì1 nchabent
,angea vero cum i ll i s care
r ent ,lapidi b us peracti t i sm‘
o l li‘
o’
res plumulas'
minri tat imcòcideb‘
ant . l lli‘s aqua
f ernida ac b ti l l i en tr i tri'
poi i ti s ac rub ro .colori
s b rai il ìcoti né’ci s po i i q‘
uami è
gummiq)uodamad idaccommodato, il leuerun t; cò htegun t atq,o
'
rnan t cor
pus ,b rac i a, t ib iàs, Vat i1$q'
ue depingunt ,colorib us i ta Vt infi ar pip iori i s , a l ià,r umve aui umrecens ei;cl ularti ti i ,lanuginemquandamhabere v ideantur . Vn
W W \
de v é r ifinai le quida'
rn'
no i i rates in eas‘terra3pè rueni i i ent,eosq
‘
ue i ta
m dàf in i ti o ornatos profpé x i lf ent‘
n ihi l’
pen i ti us de ei s petfci tì'
tati huhc rur’nò rem_
J
1
fparferin t,Barbarosi
ici li cet proi fus effe v i l lofos . Re’
s tam’
en lo'
f 1ge fecti sÎe'
feha
bet ,lt qui talesna tùrà.“
non e‘
x i i i ant . Pro inde rumor i lle _ex rei ignora
'
tionemanadi i,cui dei nde nimi
_
ti in l eui ter fides adhi b i ta eli . @ dametiammemori a:
prodiìl i t C umanosferevn'
gere(o li rosgummi quodatn v nguentoveglutinefo
,ac deinde(è‘
plumi s‘
v ariorumcolorumconue i i i r e .
a atusVero capi ti s ha c efi ratio pra teti incipi ti s ab rafi
‘
oner‘
nfi rì coronam‘
ò nafizi cèt esqueoccipi ti s , quosgdco llum(unamini dixijmtîs,fò l è ht i nfuper aui umplumas rofei , rub ei , cuiu£ ,
uisc_leqique co lorisapti i i imè comp_ofita s colligate, easq,ueadfron ta liupnv
àigm
a 1 .
cap . 79 .
o o
H1 ftorl aNau lgat i on l sM i rum‘
v eromihi pra ceteri shocvideb atur,quod licetc0 rpus ,brachiaf el emò ra;tib i zis
'
tjh è v ari is color ibus non itafrequen terdi fi inguant,nec plumarumÒf fl
‘
i tfif p ti8_t flfl t l l t v ei i es tamen ex cri fpato panno anobi s fa pius v ,
nat um
dz;ifidi
'
i fii s ob làtàs,v t induerent nunquamimpetrauimus . Eteri imin ca pe ttina‘
C i‘î perma
'
neb àm qua nondumdemo tas effe ex i i i imo . Excufà ti 0 nemex re‘
C epf a ab'
omn'
i bus‘
atri oli s confuetudìne captab ant . Solere omnes ad ob ui aqua
'
ui sfiumina‘
Fò ntes fub f i dere‘
, Vt baul i amanib us aqua , caput afpergan‘è ohtin'
ger è nonn‘
unquam vt anatùmmore ) v uo die deci es imni erganturv ei i c; sfi tori es [i n t ex trendaè ,mo le i i i i i imumfore . Pra claramcerte (pec1ofam
Atqui quamnece i ie erat admi ttere , quippe cumi lli sdifi: epmndo n ihi lp ronioueb amùs . Adeo au temnudi tas ei i i lhs cord i Vt non
—
modo TououpiM méaùlt i omnì femina
'
lrb efra , qua in con ti nente v eri itb an tur , v e i i es omnes‘
pì t t inàcit er re i iceren t , (ed eti am captiua pret io a nobi s empta quibus pro
mim :maqc1pi is adcai i el lùmno ii rummun i cndurn v reb a
"
mur,cohi b en non pe te;
mmmma’
ralnt,'
qu'
i ia animi grati a no&u,i ndufii s rel iqui squepanniculamen tis depof i tis
per infulamnuda ob errarent . B enique(i penes eas acc i i endarumaut reijci endarùmv e i i i umfui ii etporci i as :ì nobi s vero ad eas in
,uendas
ffiag'
risadaé‘ca hon fui i i ent ,a i i umfolis:perferre, lacerto sque humeros,lapidi“
b ias humo comportandi s la deremalui fi en t .i ' "
:I-i a c deOrnament i s,armi ll i s,reli noq;Ameri canarum feminarummuni‘dopauci s fueredi cenda . Itaq nul lo add1 to ep1 logb ,prout cuiqu v i fumfueri t,'
f‘
ànìmò concipi endas relinquo .
Qui sfit i n_
fanti un1 ab v reromatri sornatùs,tumaimedicetur,cùmdeBat-l
%aro '
i‘iimconi ugi i s agèmus . Hic locus po l i ulat, v caliqui ddemaiufcul is hocei’t
,tertiumant qua
'
n utn annumexceden ti bus, quos vulgo C anomi mi r i nun“
cupn
a“
nt,di camus . Hi s certe non parumdeleé‘rab amur :fiquidem, pra noi i rat i
b uspuerù li s ,cotPote pra pingui ,oi ie candido labio inferto,circumronfis capi ll i s, è orporehonnunquamdepi&o nob i s adpagum accedenti b us gregati rr
'
a
choreas agi tan tes ob ui amv eni eb am. Vt autemal iquidprami i nobi s re feri éht fapius blanda i ll tî verba repereb an t C oui ouajja t 4mààépz
'
nda, hoc el i ,Socie
'
dam1hìhamos . 11 0 5(i quandoanobi s impetrab ant (quod non raro oon :‘t ing
'
eb at hamosq; decemv el duodecimminores arena ampulueri impo ne“
…
b amus ,tumi lli confc i i imexul tare, humi fuf i terrai n inli ar cuni cuiorumta'
f ichant . Qua res no°
nmin ima erat v oluptati 3i'
D enique quamu'
i sBarbaros cuiu fui s a t ati s petannum integrum -quo aî
'
pùd%os v i x i ,fo li i ci t e admodumf imc6templàtus,adeo v t idea qua dam eti ami‘1 umanimo‘in eo inha teat : fateor tamenob variosge li us zi no i i ri s prorfugal i enos , li teri s eos pi&ui av e exa8re referr
'
e di ffici l l imumci le. Si qui s igi tur pl enam"
'
voluptater‘
n ex i lli s cap è re cupi t'
v i ipfa'
mA‘
meri cam—adeat'
aufii or f uer im. A tv ero,dices ,non v nius e i lzi tet di ci .—l dquidemegoConfi rmo ac pro inde nonni
i i cauti:fi1 fcip‘
iendumè i fefiafrdeo_
Dc i l iorum‘
cai i s,fupel leé i 1 le,cubandiratio
"
n e,a li i S
‘
que nonpauci s prourrè s tuleri t—
po i ihac_
di éi uri (umus . Pr iufquamautemhuic capi ti fini s imponatur, in eos aliquiddi cédumvidetur, qui ant—opi
nantur
zm'
m
o o
H1 li 0ha Naniga'
t l oni'
s
eofuceris alb ris ,de uomox ,qui-ab ea exprimi tut, recenm
1cei ,aqua diumade aé i i ,faporemprorfus refert . Adedv t’
cump'
o i i meumi n Gal l iamredi tum alicub i me pra fen tefiere t, q dot i l le'
me
mor i am i efnca ri t ei us quoBarb arorumcafa tanti fper dunuex radi ci bus fari :
nàconfic‘
iutr, perfundi (o lent.
Adfari na: i ii i us apparatumfemina Bra i i l ienies, vafa fi éi i l ia pra grandi a,fl po te
fqua
fingùla‘
capi antmo s comode eifingunt . (Lui bus ad ignemfpoi i ti s ar inàmimmi ttun t,cont inùoq; dumcoqui cùr,di i i ecîta cucurb i ta .
a lre"
rat
'
parte ,qua pul tari i loco Vtuntur,permanent . C udi a tragemati sminori s forimam
,
habet .D uplex i i i ius fari na genus ab i l li s confici tur alia enini percò éi a e li da
-
r‘
a,Oag-a nta
‘
n appellant,quam inmi l i ti amprofecî
’curi fecumferunt quoddiu
tius conferuetur : alia verominùs efi coéi a mol li or,Ozzy-juannomi nant hec
ph0 re efi eo pi a i i àntior,quoddum recen s Or i admouetur acmandi tur pani scandid imedulla iìporemrefer t . Pr iorvero i ll e fapor,de q
’
uo egi , inter coquen”dum
,ingr
'
atio’
rem fuauiore'
r'
nmuratur .
Quamui s aut emha far ina ,pra ferrimrecentes: fipor i s [i nt oprimi (ummamalendi hab eant facultàteni ,acfaci li s earum(i t concoéi io,
n ihi lominùs ta
pani confir i endo(v d pfe’
fumexper tus) nullomodo fun t apta .M ai i a qui
demconfi ci tur,qua non di i i i rri 1 1i at r1 ticeamodo i ntumefci t fpeci eque ci t0
pr ima —ac in i i ar 1mi lat ea candida i n ter coquendum tamenadeo exficcaturaduri tur crui i a,Vt pane fci i io f i aéi ov e i nterior pars f i cca, adpr i ii 1 namfari
na formamreda£ta repéri atur . Qubus adduco i v c creda in e umqui primusretul i t cumnonfati s di ligenter quod ìme di £i um efi perpendi fi e t )
‘
eos qui
v igi nti duob us aut tri busgrad1b us v l tra 1q uatoremporre£ti funr qu
oupinambault i os effe plane con {i at pawe ci ligui s artr i ti s confeéi o v eiti fol i toà,quodde radi ci b us 1 i i i s de quibus agimus efi in tel ligendum hallucinatumf ui i fe .
V traque vero fari na pulm‘
entocò ficiendo,quodìBatb ari szl/I ingcmt nun
cupatur,e i i accommodata, pra i erti in fipingui quodami ure d1 luatur tune e
’
ni'mori z amrefert
,atcì; ;eo condi ta in ò do oprimi el i fapori sf
C '
eterumToflbupinambault ij no i i r i cumvi rimimmul i eres nec non i pi ipuerul i ab i néu1i te a tate h
‘
1îi ufmò di\
fari nam f i ccampani s Vice edere confueuerunr . C ui rei adeo apti frequent i v fu(un t faéi i Vt fummi s
_
li n i s v ai i s defùmpt amce rtamanu nemin ima quidemexceptainos conijci ant . Hunemo rem imi tat i
.a l iqudti es te
‘
ntauimus at farina i l litcomi émnt v ulrum i nfpergeb arnus i n hoc n imi tum j
negotio mi nus'
exerci tari ai:
mm m proinde nifimimi cosmor iones r eferee Vol eb 3mus cochleari b us Vri neceffe
zmi caendà'
é 1‘8 t.
gif/ZZ“ exPof ro i àdices i lla ,Àypi M ani c i i
'
1i té rdi i ri i r‘
e eentè sf rùi i atimcbncidi i
hum1d4mt u r,ex quarumfarina humida quidem”
i ll'
az, p i la ampla'
a‘i h
'
uli é r i b us compin. .
i ntramanus cò mp'
re i li s'
nc’
cu in laéi i s in ii'
ai candidumac li …
È,,ÎÎ"quidame
'
xptimùr‘
rt . Bumv’
a_
fis'
figul ini s exce'
ptutfi (ohexponunt, cu ius caloread
àdinodumla&i s coagulatur . Edendus vero platell i s tefi acei s infundi tur ,
îdeinde,prout fol$mus ona frigere,exc
P'
taa'
terea radix j ypi nonmodo prob atuî fedetiamfub ci 7Wi xfi‘5
emer ecotenerafcu , d1 ffind1 tux‘
,cafl anezeque
ac ptoinde i ta pata ta eduli saliaef i ratio n i f i enim in
q uan ta copi a perta a li a cul/t:ura b i
7
9 1 71 0 45 60
e v ul
uio in
eodemprorfusero credider imone . duo enimcomper io )hdc
quod IndorumHi f’tp riofiuni ent i -
v fumprze'
b è t . l l
…Hi fìor i a . Nan igat i ours
Frumentumvero fecale nobi s fara fol i a quidememi fè runt, ingueflipulamfunr fafligi stta,ac fpemfecerùnt, in fp
'
ici s nullagrana ex ri rerunr .Hordeumgrana permul
'
ta produxi t ad iufi àmma : uri raretn peruefi i r v nde credibi leefi: i llud fq lumnimiumceleri te
‘
r ex rrufi ffefiuine nmm, fecalem,qua: diutius
i n terra foueri experunt quamhordeum, i ra vr necHoi ere , necgrafia proferre
porueri nt . Earn p b caufam,quemadmodumi nGalliaagros, v r f i nr ferti l io rcs,mento m fi ercoramm,
corì rra i l lamterramaff iduo cultu ac v erfatione defatigand5. effe
Hi fl:or iaNa1 i igàît ion is
runr,dumin «cad
d1 es no€t es cò
I taque tanr1 fper dumharcceleb ratur cum'
potario ,Americani hi lares ca
r,fal tanr,choreas agi rant : quin eriamfemuruohortanrur v ein bello fi n i:fir enui , quamplur1mos boi res capi amt ::dei i
'
1de infi ar gruumordi ned1 fp0 f i tifal ranrper dòmum,
inquamcouuenerant,curf i ranr ,'doneccadospeni tus ex
'
haufer1nr
,Arcerte quodeb ri etari s palma'
mreferanr,non 1nfirmumhoc efi argum8_
‘
rum,quodnonnul lam1fhs fympofiis 4. C a0uini fex rarios exhauri an t : fed rummaxime quumplumi s inffrué
’ri v ri aureadiximurs ) capt iuumal iquemma
Ì&aur,& deuoràn r: tuc enim,Ethn icò rummo'
r è Badchana li a fua celeb‘
rar . Par“
e i us quidemv i cin i i nrer fe 1 11 penduhs 11113 leéì i s e goffypio contexus feden res
compo ranr: fedcumf i ngul i alicUius pag1 incolgconuen i anr fxpi us arationes immodicas , nuquamadc-ibos,hoc fi t v rrà’
romediocres i lla:fi a: comporauonmlocumhab eant,
s‘
accedfir,
.r:E-Iîc vero uiddamp ogarudignam_
fuecurrir,ingmmbusBarbargrumcho,eis, f i ue alii aiosdonfeé
'
tenrur fiue i n\
ci rculumdi fponantur, yi}pluribus_almi;idk îur1 fumus, nufquamramenmuli eres aut puel las
‘
v i ri s interferi i1uinporiùsfè orfimfi l i àr
’
é fò lfi î s .“
Priufquamveronarrariouemin&i tufarf i de compotationibu3noftrorumAmeric . caràeiudamus,facerarù admodum_b ifi gr iam, tràgi_canfrrargeri reci tare:
placet v t nemine igri orerur ,qugim,large ,effbnt v ini.i in li aufhi ri fi cop ia i lli suppegeret .QuidamM oufi ca t,idefi ,parerfain i l iîsmihi narraui t .
fàcat de"w
‘
Hi flîò i ' iàlNaîi igat ion i somnè smbi i cere, acproindeparcmfifrîufà;
L?ù1dcfuau1p ent uhab ea p0 teflcreati , qulutdm onere cofifueueri r.
‘
Earn Barbari%Éè rficiunt,aut foll a excauar:m,det ipuli sv e
acce‘di tf Î*Paric
'
fu‘
b Barba ìi
. S‘JJl f l f d l ,
H1f i@xlît£tNaù.rgai uon I S
di s ài ia'
e fi rati e,giaosic1uuni na€i i funtgfmagnalécpiajad fa; ihimfignfifiicndam
,exf1‘se3ni genspragé
—rrìmquos pau iadpfî ' li ngu%P; rqpamtiìvgìcî èiflè xflni gcrfixai
n i\
fi imi fun tmuli , de quibus dab i tur al i as dicehdi _ locus . Ifi x autemcrares apadBarbaros carnari a promptuari ameri to habenda (unt ideoque v ix eo …
pagos adi re l icet qu1n ferarum pi fciumque carn ib us onufi a confpici antur fx pi us eti amv fuueni re fOlet,V t p0 f
-i cadicemus,fi adeasBarbaros v r i fi i
‘ufin ò drcrateshumana carn e refer tas quam fci l icet de v i éi i s ho fi ib us in terfici endi s comedendi s v r opima fpoli a r eportan t , in tueare . Ha£i enus de
ZA‘mericaua Boumna tzonedi éi umf i t, cui cumBarb ari s placet elixecarnes fucce"dum,
quod cumbona Theue t i ven i a fcr i bam, qui hoc‘
negare aufus _efi .
Vr autemincfoepramferaruriadefcr ipt ionem perfequàr fecuii dazmagniS””fi ù
t tidin i s partes deferendev idé i uf cuidamceruorumgeneri qu0 di l l i Seouqflou:nominan t, fedeumhocdi ff erui1 t zìhofi r i s, quod n iuiro finnhumi liores,quod
quemi norage fi en t cornua , tumeti am i l lo, quod aeque pi losdéh1 i ttant , atqueTama
.
“no fi rates caprae. Aper autemAmericanus, quem i lli Tam/foa v ocant , corpor i smole
,aur1cul i s, capi te, nos gignun tgr,forma
i
valde fimi l i s efi dént ib ustamen cum maci l efmo
men”
ef ì in
e rof i ro
palato a . Sun t aha duorum'
aut mum
g ne@n‘
quasv
T%i tùappell an t, us non ab_f1mi les lepori bus , fub ru
b efè enti aìif empi l5In f&lui s quo
’quemagnas v enanrur forices ,fîzi urorumpi lo magni tudi
.
eÌ, qux adcugiè ulrà,gù’
mdr l icîaéT agaut ame
_mmnmdoîidpromamienr,v ix a c ne uigrquidem1 13rell 1gas fera e l i al ri r
-gdi ne 11 1edioeri,
v enari è i cani s ;'
capi te deformi , carne adv i rul i rmgufi unr acceden te, pe llepulchcxr lma nà
'
aculi s albis'
, leucò px i s, n ia
gri fque di fi inéi a ; vrmaximi apud ,n os preg i fi1 rura :è ffer ,d i mo nanci fce ;
Ali a etiaminueni tur quaut lîzrrzgayappellant, quaeob fa toremaB
ri sm a cò medirtur . :Nosautefnq"a ib ufdarn exc'
oriari s , derra&a re 1 umpinmanaba r, fi ne fafi idio edi fnus carne enimr um cch e
,Ta t »al t v ocant : Hacc nom cleo curfu Val e t v erunta
men, yt apudl i îì stenrìaeei ) per dummerafrep tans,duri fl imi s efi armata fquami si ta vc
I 81
i ta'
Vtgladio tfai i fuerbei‘ai
'
i nequeat,pelle in etiami ll1 detraéi am,ex quaBarbaripé rt nul tas
lcon
_
l pi rigunt ci fi as, C aramenos i pfis nominatas fi
_
complicaueri s,d igit ali a effemi li tari a dice
‘
res . C a'
rne candida efi ,optimique {apori a /
Cl t_10 dautefii ‘adfiguramàtt1n
°
et tan ta: pi:.ocer i ta t i s nullamv idere l icui t,quantamex …
—
p i e fi i t Belouius'
fuarumob feruati qnum extremo li bro terrio,v b i
l i enfemTa tolt noh1 inatufi1 defi gnat .
Hi s eti aman i tn ali b us quaeapudAmericanos frequenti fi imàfù nt addun
ta r C rocodi l i Zara tedi éi i , infi arhumàri x cox ae, longi tudi ri e i ufi a. At tantumab efi Vt noceant v c leri x i fi i s Iatari sBarb arorum(mt domus puelriquefin
'
e
v llo per iculo cumi i s iufitent ihi lomi nus audi eb amfenes commemorant è ì,d
‘
u_
mperegri i i arentur nefcio quo Iat arafumgenere'
peti aquo fe magriîadiflîcul tate fàgi tri s tueré rur . l l l i idcumapprb pinquarehomi nes perfen ti fcè fet,ex arundinib us erumperediceb ant,
’
impetumi n ob uiumquemque fac'
è i e'
è Ì
C aeterumv t i'l'la omi ttàin q
‘
uzePlini us ali i de C rocodi l i s '
qui in Ni lò'
defgum memoriaeprodidere , v n1ùer
'
fà l i s l ndiar . Hi fi . fcr iPtor i lli s i n regioni busi nfefi os fui ff e C rocodi los adv rb emPanama refert qui plus_
"céri ù1ni pedes
îi ii
longi tudinempatcb ant : qu
'
odemihi quidemmi rabi le por teh‘tdfuri 1 v idé ii
’
i fì, Z:?ntumab efi vt afi i imemîEi s autemC rocodi l i s
,quosmihi Videre conrigi i ,b è
erat valde patulum,al ta crura,cauda vero non rotunda ,nec acuta, fedai l eici fgmumtenui li ima . V.trùmautem,v 1;quidamfcr ipfè re,fup€rioremmandibularrimoueant
,ingjenue fa teò rme non ob fè ruaff
'
e!V enantut i i_1 fupè rAi ii ericani q l_à
i
certas,Tauofls i ll_i appellant, non v i rides, verumleucopeas pel lev‘5fi èga a,
nb i i rates paruaelacettx . Et quamui s long'
a: f i nr quatuor auti ufi a
’
cf afli tudine ideò que forma terri b i li nihi lominus in ranài uin in oi ef‘
i iflamina paludefqué i nfioluri t,nemini nox ig. Addam,pel le i lli s d
'etracîi a è 1 è‘fi'
ì
te ratx fi cò quantur fumme .del icatas effe n ihi l v r in Americagup
fiauei ' i i i i fu‘
à
ai i us . C arne en imfunt,v r apud v cnihi lfupra . Ini tio tamen ab i fi arum ,ga fi a abbo
'
rrè b am pofi ea vero quam“ pi f i ;
mumat tigi , quod adcib os attinet,fereb ant apudme primàs ‘lacertx .
Bufones quoquepermagnoshab é tTououpinamb aul ti i , qui busmin imeex en terat i s,tofi i s v efcfi tur . CLu
'
iî Vero medici doce'
zîr vulgo eti amf i t &
*perfpeéi ufh ,carnem,àtqué fari ierri quicqui d adeo bufoni3 elieffefaci le qui l i b et
’
me tacen te pr0 pter i ll ius régionis temperiem a l1av è‘dé
‘
cîauafa,quìr me latea
_
r v fi 1 veni reVr i l l ic bufone '
s ,’
Vt’funt apud nos
,minim
'
e fini"iîéî ,
nenati èuquepei iculofi.
C omedùhi €t iamfè rp_
é i i jt'
escrafli tùdiné b rachi i ,qui nque ferepe
gi tu'
cl ine,qui neti atti.an imaduert i Barbaros Vrde C rò codi l’i écomrn
gemmaquodda‘miex3n igro rubeodi fìîo lo ’
r,dom’
um
l i be rus ;pro i icere,i ta fecuros V tmani b us"‘
è o'
1'
1 fr è éi a
Ég.ui l las terrefi res , f ru fi at im
fe'
rpentés apud eos'
gigfiuntur, & i nfluui i‘
s
esappaicnr: longi atq; gr'
aci les,quo… mi é‘tusmaxi
Hi fi or ia —N a'
u igat i on i s
i nenox i ii s efi . necnon i n fylui s ex i fi unt lacer ta: pra tè ,r eas de quibus fupra
men t i ò nemfecimus valde periculofae vt ex narrari one quamfub i ici ampateb i t . Iraq; qmìma l iquandò duob us Galli s comi tant ib us i ter faceremv i fenda:
regioni sgratia,neq; v rmos erat , v i a: duce s Barbaroshab eremus ideoq; oberf atemus in@lui s,yallemq; profimdampedi busmeri teinur audi to fi repi tu v e
ni ent i s animali s adnos cui ufdam, imb el lemeffe feramop inati non feen,s i ter
incmptumperfè quen tes fecai o eramus ammo . Statimvero addex tram trigin
ta fere paffuumin terual lo in co lle lacer tumconfpicimus corporehumanocraff i oremquinamaut fenum edum. Ille inmodumO fi rei fquami s alb icant i bus afperi s totus,al tero pc e anteriori ereéi o,capi te fub l imi , col lucen ti b us
ocul is nos i ntueri coepi t . Quare attoni ti (nemo enimfor te nofi rfifclopetumtum fereb atp ladi i s tantumeramus èmcinéi i ,arcusque nobi s fuppereb ant E1
gi ttx , qux teîa i llimonfi ro tamduri s armato fquami s nocere non admodum
porcri t,nihi lo in inus v er i ti ,ne f i fuga nobi s confulere v ell emus,celeri tate fupe
r ius nos v nzìcon ficeret) alter al terum trep ide quum i ntueretur, eodemin locof i eri rnus . A t po fi quami lle prodigiofus formidab i l i s lacei tus
,ore aper to,quod x fi usmagnus effet fudumen imeratmer idi ano fere tempore ) al tè anhelari s,v r faci le ex audi remus
, per quadratemhora: nos efi et i ntui tus derepen
teme nti s v erricempeti ui t tanto fragore v i rgul torum,atq; rafnorum quan
tumceruus fyluamcurfuper errans v ix ederet . Iraq; nos , qui tùmvalde timuei amusde 1110 in fequendo n6admodumfol l ici ti ,D e0 li beratori grati as egimus ,in fi i tutumi terdenuo fumus aggrefl i . M ihi autemeorumopi nionemreco
l en ti , qui affirman t lacertumafpeéi uhomin i s deleé i ari v ifumefi 1 1l imonfi ro
i ìrntumplacui ffe intui tumnofi rum,quantume ius angeb amur przefe i i ti a .Nec
ij on apud eos feragign i tur praeda v i éi umquaz rés quamappellant Ian— oaa re'
.
Ea fere tib i arumalti tud ine veloci tate canemx quat v ena ticui ri ci rc amen
tumvero pi loefi promi ffo,pel le v ari egata ,pula aque i nfi ar lync_i s
,at in rel iqui s
Veh‘
ementer i lli fimi l is . Barbari non immer i to feram i l lamvalde reformidan t.Namcumpredae f i t affueta,quemadmodum l eo
,f i quem"
eorumaffequi tur,in frufi a conci fumdefic rat . i lli v ero Vt funt v i ndi éi ce appeténtes, necquid eo …
rum,quaemò lefi a fun t i nul tumeffe[aariumur , f i quamexcauat i s eade cauffa
fouei s ali ov e decipu lorumgenere intercìpiant,fagi tti s confixampluri bus,quodiutius lari guea t, lente intetficiùt : v rq,fac11ius pateat, quammale fera i lla cumBarb ari s agar,cùmal iquando in qui nq;
‘aut fexGal lonî de comi tatu,hac tranfi
ré t,moneb zîtAmericani ,Vt nobi s Ian oua recaueremus , quod i ll a ipfahehdo …
made tres crudel i termor tales in quodameorumpago ab fumpf i ffet .Addendumverohuic edi tioni Latina: ex i fi imaur,Ameri canos ante
gagnoni s exped1 tionem tanes nunquamv idi ffe ideoq; cumpermagnunaexv enati corumgenere canemintueren tu_
r, quemcumali quotparuuli s còxermn us,nob i sq; i lle applauderet propterea quodv r an tea commemoraui ,ad
Îan—oua re formari 1 accedigob fi u efceb ari ì , ab i l loq; refugi eb ànt . Ea de caufàedamG ornara i ngenerali fua Incfia r_
umhi f i ori a tefi atur,anno 1 5og . cùmC hr ifi ophorus C olumbus primumad InfulamBanquet: appuli t quae S . Ioanni s
nomine
gn'
a'
ab A .
Hi li orrai -N au igj-Ért i ò nùeffe, befi io
umzacutos . . C eterum qua:ari s,& qui bufda fn i n terpre
;gibus qui di u inAmerica funt commorati ,nem‘
inemvnquammidaffe tumin13,uigt umdomi animal i llud cibo fmi , v t quidamaura i lludyiucreopint urur .i
' Alterum,de ,quoe tiammihi dicendumefi àBarb aris C 04ìyappe llatuna,, alti t
cudiuelepori s e fi ,b reui pi lo macu lofò , auricuhs paruul is eneéi is a
‘
cutis,eapi te;cumparuo,gumab ocul i s eminentè ro fim
'
plus pedeyno.lbngp ; feipi.
,a inii ar tei-
eri fuhi to adex tremumdecrefiente , i taiv r a qualuivb iq; f i t cr 1
i ta angufi o, vt v ix auricula-rcmdigirumrecipi at . uu llumprodigi o, fip 8 i rruenirijpowfi :de indecù
'
h:rc efi é aptafcra, .col leéi i s quatuor pedi bus,aut
,i n ai terurrumVergi t latus,aut conoi'
ditgneq;-
vnquame rigi , neq; ccgi potefi ,v r
,hge_fcaturni fi pr£ b eantur fofh1 i
'
ca: ,vnde eti am i i i filuìs f i b i yi éi un1'
parat. O€i aQG;feredi e,quo adVi ll agagnonemv euimus ,Bmiba r£ie i ùageneri s foramadnos
;.atctulerunt qu£ ob noui tatemomnes magna impl wi r admi rat ione . Nam,xit
cùmf i cumri ofi radb'
mconferarur f i fa:peîì
_quodam'
ex nofi ris, fami l iaribuàexcel lent i pi é i o_re furmm0 pere cò rendi , Vt t um
i llam,tumplera ue ceteras nonmari tùmadnrùab i les verumeti amnobi s in,.
"coc i1 i tas, penici llo:reprx fen
'
rare velle t quodmaximo dolore meo nunquamut
«àb i llq jmpetraui s…
M merìcanammàu_
imìz. D ewfi>er ti lìonmujci5,a l i ifque regioni; :
'
i i rgfi*c%
n
Oc etiamcaput,ì1uò djeaui,bus èrgam,ab i i sordit i placui t,‘ji i èc
v iéi uihumano funt acconimodata general ique vocab o i
T p uo,
upinamb autl èi isi'
Oura, nomin'
anrùr maximami lli habent carum c0 pfar
'
r}gallinaram quibus ab Indi a cogmmènaddimu9
,easq; …À r ignaa
—pufoazappcllant nec,non ab eo teînt
pote , quo Luf i rani apudBarb arQs-agunt, gallinas eti amnor
t,ipfisfi règ"flfie ìl îi î fi iifias, f l gamnifia rtert aliìs conunu
mor aui ,
nigra & leucdpea_
e'
poffumaffil 'mare nih1 l l d cou4i l l l sÈ.
di
a namo)
terca . duo funt ,genera ex ti ffi r,narumaui um , qui bus nomen efi '
Pauonummagni tudine mplumi s qui bus fup_
erior'
es taroq,adM M M»
moduminueniunrur .
cacu, turtuns .fp
Vt autemb reu1 terde anibus, qua:magnaco'
pia reperiuntur, tum,inf i luis,
fluminibps, i umetiamin l i t torib us,finiam, adeas v eni amqux”non i ta fun t ad
v i6i umaéeommodatae. interceteras'
d,uo funtgenera eademmagnitudine , ad
corui crafi i tudmerri accedenria : qua: v _t rel iqua3_ au_
es Americana r'
o fi ro fu‘
nt
atque v nguibus. incui ui _s,quemadmpdrtm pfi ttaci ,quorum.i tìnuméroben …
f è ri po ffent . ,Quod
—
veroadplumam,au iueuv rf aci le efi‘i udrcatu,
v i x credide
r imi ii t0 tò terrarumorb '
e aues i nueni ri , tamexcel lent i pulchri tudme i n quib us cohtem:plandis abunde non nat 'uram v rprofa
’
ri i fedcreatorem laudandi
fuppet i tmaterià: v tque res patear,prima, è ui nd rtpen apudBi rbar0 s efi @À ì
‘a t, v i m! 4
.plumi s caudaz , atq; a aramfèfqu'
ipede porreé’ci s parti rt
,i purpuree i nfi at rub e is, ZZ;ZZ,
,parti'
mca:r i i leo colore '
v ehe1nenterfii lendequ , cui rpq uaiPartes corpori sA a
Hi fi or i a .Naulgauionrshx c ani s‘, Vb i plurimum
'
v
'
erfatur n'
ergr io vnqufmm.
-' ìf ia v
z -ge o}
mi s in fér iorjb us queq pollum'
c'
i rcurimaguntami:
plum €4 '
éo'
lb rie fisi ca1i €ib ug,qùcgvero do'
rfum,a las,t audamque v efi iunt excell è nti oaznma
l èb cù fr'
r tex ti l i aureoinferne induca effe v identur fuperne auté holo fer ico pal-rione : In furs v erfib us Barb arian tes "
=ì
hfò'
é EPé‘; ani sHa i l a”,
—‘aui s'
fiaua &‘
c. namIoane;atat—Iwip apiadeosfiauurn fonat r
Quam.
ui s autem_
domefi i caz non fi n tha aues, frequenuùs tamen in‘
a i b orum;
W W ?“fi 1 n t,cacumini bus n id i ficant,quamin f i lui ,s
'
; quo fi t v r termflè5, quaFè ivé in
’
an'
h’
ò Barb ari s dephî r‘
np nt'
ur,è qu i busplumi s pi i é os,v efi es,art
clariàr”
ùmfri ar fin‘
r càpul os exd rnanr gcorpusquefi1 umcbho…r
hefiàr‘
rt‘. Hùi t ifmò d
‘
i ego pennaè‘
n0h' paucas ni eéu‘minGall i anr arf£ereb am,elaè
i um_ pr a
'
e
‘
fertim’
quasflauo cieruleocolore eff è dix i,fe‘
dVb i Lute tiamven i ;anialiensqui damcui v idé hdas exhîbui
‘
,impo rtunusmihi e ffe non defi i ti
'
t , donelcfeas meex torq
’
uer'
è t .
4Pf‘i ttacorumtri a
'
aut quatuorgenera i ll icc‘
ap1 i mtur,max imus pulcher;‘
rimos,J i o,uromBarbari nomi nant .Hi s r ub ed ; luteo,ac v iolacedoo lore caput
efi di fi inéi um,extremi s ali s e fi cocci neus ,cauda,quaeefi pra*lohga,l utea tel i :
quo corpore vi ridi s . Huiufinodi ’
perpauci adnos adf _eruntur . Praztel
r plumar unr
'
elegant i ameo coh1mendar‘
ug1 r iab n'
ri ne,quod edoéi i’
,optimehumri num
i mitari‘
t rì'
r ferri 1 ri nein .Vnum“
ab in'
terpret oquoda’
r'
n accepi ,ab ipfo i amper tresîa nnos educatum qui Gallicas Ameri canas v e ces tamgenuine pi e nun ti ae
°
b a'
r,Vt f1
'
ri6effétin t o‘
fi‘fpeétù eius vot emabhumanzi d1fcernere v i x qùi fquam
«Bunge admi rab i l ius invico'
qu’
odam,qui ab i i1 fulahofi ra“
I‘V . pàffuummi lli adi fi ab at,huiusgeneri s v numeducaffe,qui non fecus ac fi ra
»
,tione p'
razdi tus'
effet,ea
'
quàei ubebàîur,caperet : I llac“quoti esnob is i rer erat
,fi a
_timab ani sfili ushe‘rà audi eb amus}v ulri fnemihi da re peé i i nemaut fpecri l uni
‘
g
e go°
i ami am CoramVobi s pf i ttacur'
r’
rm‘
ea th—iub eboÈ’
anere fal tàre Si for teÎ
pofi u lat i s‘
i l l ius èu'
mtifeb amus,p,fi t t acuîs è onfef i i fmgaudi i is qui bufdambei x v er;
b i s nonmodo falraba tin pertifcai cî1 i i nfrdteb at‘
;=fed gi
arriebat , &»
f i b i l ab at .
Barbaros denique in bellum Ìn‘
ai r abrl i ter refereb at .
’
In fumma , fi he
r aeVi fi im erat impet are v r canerè tjcaîi ebat, fal taretgfùl tab at : contra,fi i npaulo acei‘b ior i fermone i lli fiìuni '
ex'
î '
uge h0 ce fi con_
f1 fi e impera.ffet tum
i lle obmutefceb atjnec v l li s verb i îefli ceve pq i er‘
a‘mp s
,vt v e l l i frguam
‘
v el pedemmout are t .
’
ua re re'
p\ut andùm{L efio‘
r'
rb us‘f efii i i quo;annîon Romani qui Pli
nioauéi ore,cb ruo quo*
ortîni b .màtuti ni snomin iu ina adKo fi tafaluta?ji tur,unus
mmdel zrazi o
‘
q°'
t na
138 Hifi oria‘
Nauigai ioni sdo gend e,fè
‘
d&col'
oi i s v ari etate ,puta put
pure1,& c . nofi r i s non paramdiflerunt,defi ri b erenon poffum v namtamen
defe‘r i ii turus fur
'
i rquamadeo ob feruan tBarbar i , v r eamnonmodo afii cereda.
rano violinr,fèdafli ci en
Vt fe aduerfusho fi es forti ter in
anguri a ob feruent futurumvmor temadmaiores faos auim«agi tentchoreas :r
,C ont igi tmihi femel,v t i npagoaGalli s Vper denominato diuerterem,vb i
“
de noé i e anes i llas nonquidemcancntes,fè dgemen tes audi o Barbaros attent i fi imos video . Rei toti a sguarus, fi ul ti tiami llami ncrepo . SedVb i Ga llomihiadfi anti arri fi paululùm v etulus q iridamfeuere fati s *mìe compefì ui thi s verbi sT ace,nenos audi édi s faufi i s nuri ti i s aub rumnofi rorf1 i ntentos anettas . Q_
ro
t 1es enimhafce anes audimus,to ri es exh1 laramur,& vi res nofi raeaugme
'
tum05W ”capiunt . C ui n ih11refpoudr frufi ra enimcumi llo cbn tendi ffem l nmentemtamenmihi tumv eni eb àr eorumopinro ,qui afferf1 t an imas adfuos offici imomendosdeuo lare,Barb arorumq,no fi rorumfigur entumea tOlerab i l ius effe i a
dicab am. Etenim,v r fuo di cetur loco ,quamu1s animas credan t immorrales,èb
tamen dementiae nov en i un t , v r è corpori bus femel egreffas adpatrios lares re …
di redicant,aues rfi as carumeff e nunt ias tantummodofingunt . Haec fun t qua:i
de auib us American i sdicendamihi fuere .
Hahen t tamen pra terea terrei l lx v'
efper ti liones cornicularumno fi rarum—magnitudrne zhi no€i u 11 6raro i n cafas v eniunt f i vero quemdeteéi i s pedibusdonn ienremo ff endant, fummi i e ius articulumador iuntur, fànguinemq,ex 1i
gunt tanta copi a ,v r duos fex tar ios no fi r,ates plerumcî,antequamperfpid annurchiban i . Experteéi i ,mane cub i le xyl inumcruentatumadmi rantur. Barba ri,f i ue fui s frue nofi r i s idcontingebai , in lud1b ri a v erteb ant . M lhi femel i fi udac…
d di r,praererquamàero quod fzi nni s fumexceptus, at eè ff i t i llud ub d ex rre
‘
mo i l lo (licetnon inf eli rffimus era t dolor fummi articuli l o,triduum i nt i
b i al i b us i nduendi s non parumlabor'
aui . C umanenfes uoqg, qui ci s /Equatb z.rem—decemgradrbus i acent ,grandib us i fi i s i nfefi i syefpert1l ionib us
'
infefi an
tur . Gener . Indiclhi fi or . Scr iprordehi s rem facetam noratudignammemoriaeprodidi t . M ona
3hi cuiufdam puer
'
pleur i t ide laborab at i n C hi ri b ichi
monafi erio Sari éi afides nuncupato , cuius cum.vena aperi e/
nda reperi ri nop'
o
tui ffet,mortuus vero ip hab eretur,accedi t ad e ìimn0 6i u v efperri l io talumq;momordit,tantamcî; copi amfanguini shauf i r,arierraq; vena fpote emif i rEgger,quàta adv aletudinemfuf i ici eb at . Ego vero curt i hi fi ori a: i l l i us Scr iptore dico,opportun-i fiimum fauli rfi imumaegro i lhfui fi e i fi umC hirurgum. l raq; pra:
t er eamquamv efperti l iones i fi os affei red1x imolefi iam,fati s docet exemplum
i lludpo fi r èmgm,ri on adeonox ios effe,àc fuerunt olimG raccorumfi rigesl quaèA
.Vt i nqui t
olahtpuerosquepetunt :mmm egf i ant cuni: corporampmfitir .
C a rperedi c‘
rmmr la é?ent i a rv zfcerd ro]?
«E tplenu‘
m'
paraj è nguineàuttur l méentob caufa
,mnomen i llud v ene fìci s efi attri bututn.
I
’
Apes_
Americanae n'
of i ri s funt ab fi ‘mi les,adminores inufè as attas,quibus v i v er i “ ,
;efiatis te‘
mpore'
i nfefi amui ,accedunt fauosque fuos i n ex efa: arbori s cano c6"58”Pa '
îdunt .Barb ari mel ceramque co ll igeré norunt . M i x t imcdlleéi a, -i ak vo Zî:f£cant,yrèz en immel fonat ,yeri e vero ceram. Seorf im
'
po f i tummel,nofi romoi egra .
coni edunt, ceramvero pic i s n igredi r'
re‘
m imi tantem, affer rian t,mafi i s brachi i
magni tudinecompofi ti s . Non tamen quodfaces v el candelas ea confici ant'
lucern’
aeenimalius apud eos'
v fus noe fi preerer
'
quamligni cui ufdamHammamlucidi
'
fi imamemi ttenti s .
‘
Praecipue veroea cera v runtur adobtura 1 '1 das ingenîres
’
i lla 's cannas,qui bus plumas faas imponii t,neapapi l10 n i buseXedantur,quose tiamhdc loco deferib emus .
ABarb ari s fi mflef s. appel lati tur,gryllorumfmagni tudine,gregatimquo
qu,
e adforumv r grylli accedii t, f i quid autemofi è ndar’rt ,exedunt , pra*fè r
vero thoraces_
cò r iaceos calceos'
i ta corrodunt v r fùperfi ci em pen i tus ab fumane Si vero gallinas aut ali a idgenus ci b ari a,negl igen tiùs rec6debamus,mane
’
nobi s o ff aCarni b us nudata reperiè b antur .
Barbaro‘sprx terea infefi at ex igirumi nfe€i i genus quodTonnun‘
cupanr.W m"fifi°
‘
p_uluere ri afci tur,pul ic:i smagni tudine . At Vb i fub pedum mag numvngufr:feejnf i nuaui r,prurigo fi atimori tur,acyrimodo, ni f1 vero confefi imeuel la mm .
r,b reui f pa ,
tioadpi fi magni tudinemaccrefci t,exrrahique ni fi m
non p0 tefi . Non
“
folumautemBarbari ,qui nudi totnos quoque
quantumui s bene i nduri l i oc i nfè 6i o i
mea par te, li c'
et i l igenti fi imemihi ab i ll i s caueb am,i ta fui infefi atus vt vuo die
… v l f ra v iginri è vari i smercorpori s parubus [i nt euul f-No
'
i1 nullos etiam.Vid
'
i in,
inùs f i b i 3 nonmodomanus
urantur . u in
ar ticulorfi ,n ò n£
_Eas partes quahuiclui frimobnox ix
‘
oleo quodam i nungunt fpiffo, i ub ri color i s ex fr'
uéi i .
bus quos i ll i Camm; nomigi ant expré fib . hoc“
eti am remedionos Gal li v tè b amur . Addo oleumi lludCurandi s v ulnerib usàl i
‘
i 3que corpori shumani incom.
161%
640 021
19 0 H1fk0 r 1aNau rgat roms .
modis,adeo efi‘
e accom'
modatum,Vt apudBarbaros nonminori s fit pre t uarq;
e l l apud nos cohfeétio '
i l la quamSanétumo leumnuncupant . C hi rùrgus no
fler i nGa i l iam n. . i ngenti a vafa i ll i us o lei alportetui t totide
(eui humani ,quoddumfuos captiuos torreb antAmerrcaui co llegerat .
C igni :Praeterea Ameri canusl
aer fub_ti li ll imumculicumgenu3,qnodBar
b àri Yt t innominant,adeo lanci nar eti amleuiùs indutos Vtmucrones acuum‘
re'
ferànt .Ex quo faci le el l co l ligere q‘
uamridicule Barbari nofiri confbi ci antur,Vb i b i s cul id bus infel l antùr manibus en im(ua crura,mates,humeros, b rachiai taPlau
'
duntfit aurigamflagel lumquati ememreferant .
l npuluere quoq; ub lapid1bus latent i n America Scorpiones ijs qui inProui r
‘
rci a confpiciuntur longeminores non tamen v r experi enti a edo&us
Tum i6ìuminùsv ene nato morti fero . Hoc infe&ummundi ti edel é;îì atut .
C ub i lemeummundari curab‘
am,mundatumdenuo ,appenderam more {b l i
ÌÒ Scorpi o in ruga quadamdeli tuerat}‘qurmihi quidem i ncautodumcub i le
i ng‘
rè di‘or l ini ltrx manus po ll icem perculi t manusmi rumi nmodum vell i
gio iurumni t, i ra v r venenumfueri t corpus toruminuafurum, n i fìmihi‘
przel‘to
fui l let pharmaco
rola adquemconf efiimme recepi l s mor tuos Scorpiones
tumoleo in phi a a al l eruab at , quorumv numvulneri appl icui t . l l ludremedi amerl i prx fencifiimumab omnibushab etur, tan ta fui t tamen v i s v eneni , v cPer 2 4…horai um(pat ium fummo do lore laborauerim. Barbari quoq;e odemVtfitur remedio,fcorpioncs n imi rum,
fieos alfequi Poll i nt,v ulneri attri tos ap
pl icant . Praeterea prout ali cub i a‘. nobi s di&umeli eos ell e v i ndi&x cupidifli
mos ,im'
mo penedi xeriminmoxi a qu3ec'
1; furen tes , i ta VC [i impruden tes i n lapi :‘
de im1fingunt,rab idorumtanummore eosmordeant
,i n animanti a qux ui s f i
bi noxi a fedulo inqui ramt, eaq; quantumpoll unt peni tus ext i rpent .Habe t quoque Amer icana regi o C ancros terrefires eosOuflîznomrnan _
r
Toaoupim7nbaultzj, turmat im locul l arum'
more admari s l i ttus Palufl ri a lo fca conueni unt, qui s ad ea loci accedat hac i llac fugien teàv ideat : In truncosarbor,umradicesq; fefe recipi unt è qui bus ex trahi tuto non poffunt digi tosquippe manuls capi ent i umforcipi b us comprimunt :marini s longe funtmacri ores,quò ni anì auté i un
'
iperinas redolent radices,Palatominime(untgrati
'
C A P .
‘
D enommll i: 1 nfii èmrapudj merìcanosmax zme 'vu
dequeeorum
Ei demfaapius repetere cogar ,ì qtio ab fìi nere quoad eiusfieripo tel l c\1 pio le&oremtumadcapi ta 5. 6 . hifiorix hui us tumad loca al ia in quibusdeBalx nis ,marin i smonfi ri s,pi(abus volant i bus,ali aq,compluri umgenerumegimus,remi tto . Eos v'erohoccapi tedefer i bam,quimaxime apudBrafil en
fes nòfl:ros fun!: vulg'
ares,de quibus nulla efiha&enus faé’camendo .
m
192 H1&or1aN au rgatuonrs
mi s‘quoqueduriflimi sadeo v r
L
(l}uczo
‘
dde iamanrè El ixi r ) gladiotranl'
uer
b erari n eque‘at
‘
.carnee lì prob a 1nìa;&qi àporis gf atiflimi .'
o'
i h
A lter'umT ahaapa»a v ocant ,mediocns longitudi n i s,cuiushaec cl î forma,Pellee_
fti nfi arRequieni s àfperajcof pd fe& caudai lelìus’
non ab fimi li'
,capi te pia
ho,atq; àdmodumdefofmi , quod ahaaqua elatum,i n dua s'
uidit pàrtes, i ta v t
caputpìlci sdeformi ri s &'md nll rofi
‘
us coisfpiciminimep i t . Ì.
D e
'
1\
3arbaforu'
mpi fcaruquod attingr i n primi s ad ea quae dix i demull isnos fagi t t i s transfigunt
’quod eti amde tel iqui sq uoque pi ici bus el l: intell i °àdum quospercre in aquis pofiunt) «no; andumeli n onmodo vi ros mu i e‘
r‘
es,l è deti ampuerul ò s natahdi peri ti ll imus effe . i lli
rredamnatandomore b ar .
hardlorumcanumi nmedi i s perungaquis; hi (img ac ambularedidic_erun t inHuminamari sque l i ttus fe coni ici unt atque anatu
'
mmorehuc i l luc ob errant ,C uius rei adfidemfaci endamex
'
em lumpaucis commemorab o .D i equadamÉ orri imcà,hi ànc i n quodamc
'
ai’
te l i i i o li ri propugn'
aculo e1rpatiabàfnur, lin}tremque cò r ticeam(qug
‘e ti amfuo locoanobi sdefer ib etur) qua,v l tra trigin tzi
“
tumv i rorum mul i er‘
umcJump)ue_
roru_m capi ta adnqs inui lè ndos yeheb an
tut , inmediomari cuerl iim. C onfe fi imnauigiu'
mcohfcenderi f és ò j é‘
mlarur i‘
adeos properamus, omnes adv numnatantes ridentes compe rimus . Q_uh
dani vero eorumhi s nos compc l lauinv erbi s'
aquoni ami ta fefhnantes tendi tis“
v_
os M a i ré(quo nomineGa llos appella … ) Ad vds diceb amus opemlamri .M agnam,inqui r,hab emus gratiam: At i ex i fhmàrifhe nosquamui s inmatede la fos ,i ndi lcrimen v i t}x addug
‘ltos fu (gel:Oé’to diespori ùshocmodo in aqui s
Vexfzîremur'
,quamVt n
'
wr'
geremut.magisVeromeruimus nemagni quidam
pi l-
ces in furi dùmnos pernahànt, C eteri v erò'
qui i nfiarpi fciurn placidi ffi‘mc:
natab an t,audi ta ob quamadeos accè fi i ife in us caufa ,
finnis_
nosi
elx
'
cel perunt,
'
Prx que ri fu nimiocos fuammarihotummoreHautes v ideb amus .
.
À'
c tane licet ;oo . pàfl i b us cafi ellò nò li ro ab è ramus
'
,pcrpauci‘
corum'
idque pof
t iùsgar
fie‘ndi caufa,quamv l l i usPericul imetu )_ nau igiumconfcenderunt . Egoob fef
nab ameos nonnunqu’
amnobi s praci re,ad l ibi tummodo tarde,modoceleriùsnatantes quori esque v ifurn
‘
efl‘
et‘
adaquaefummumqui efcerè . L i ntremverocumqui bufdamxyl ini s le& i s, ci bari is, no ri null i squ
‘e ali i s, quaeadnos aduche
b ant,fubmerfumtantun’
demcurabant,quì tumfol 1c1 tudi ni5 affei ret nobi sP°‘«
'
mi vni us i a&ura . D iceb ant en im,An non funt ali a in terra?
I
Barbara
ne,quaedeTd tonipus Si re'
nibus nonnul l i s(unt(cripta Si reni an v ero‘
po
t iùs fimix marihzemanus i l la_
fueri t amputata tamen (non quodpreeiu‘
dici umi i s quminhanc rem;afferri poffunt allatumvelim) ingenue fateorme, quimen
fesmonemi n altomari v erfà tus'
fum quiq; 11 6raro ci rca l i t tora nauigans oberr aui ,pi fcemv l lum, in tanta tot£ enerumcopia,quaeanobi s funt capt a, 11 6confpex i ffe_,qui adeo adhumanàm
’
accederet formam. {glAtque v t tandem fermoni de
‘
Ap ericanorumpi fcatu fiuem ii’
nponam, îîî’
;îf f;praeter eum,dé quo di x imus,modàquo pifi:es’
fagi tti s trànsfigunt, pr ifco e tiam W W
fuo_more , fpinas inhamorummodumconi ponfit l ineamqueherb‘
a quadam
quami lli Touconv ocant,confici unr qui bus no rimodo i n li ttore pi fcantur : lcd 5eti aminm
'
edi ummarqflu‘
minaque progrediuntur , rati bus ve€ti quas i lli P z
par is v ò cant,quafque,hocmodo
/
componunt longurios quinque aut fex rotu mmmmdos brachi i craff i tfudi ne,v incul is lignei s col l igaht ,qui b us ,exporreéìi s cruribusac tib i i s
‘
infidé n tes,fufi e lano pro remo v renres ,quocua ue f è r t animus errèi tattamen rates i fi a: v lnx longi tudinem non fuperant , lati tudine pedes,duo s,quofit vt neque procellarumflu&ùs ferant,neque plutes v?
homine capi ant .
Nofi ri i taqueBarbari“tranqui llomari f i nguli i lli s infidente ac
_f fol i s radi ; s op;
pof i ti f imias optime referun t , feup0 t iùS ranas,eminùs confpe£ti = At tamen,qui a hx rates celeri ter admodumcomponuù tur mergi numquampo ffunt,fi apud nos in v fu cifent, commodxffimas fore autumno tranandi s tum»flumi
mbus leni terfluentibus'
; tumfi agni s paludibus quibus tranandi s cumv rget
necefli ras,fi equenter non parumlabora’
rur .
Adharc,Barb ari no fhi nori modomì'
redele&ab antur retrurn nofi rorurn ,
quibuspi fcab amur,cò nfpec9ci1 ,fed ipfi _
nosadiuuabaht,atq; adeoceb at,
‘
peri te ipfi pi fcab antur lHarc i lh(ua li ngua Pa i/fiz ona/jonnuntercaGallos co prèecipue lauclant nomine praeter
”
ali a non auCa com'
in oda, M
qua ex merci b us eorumpercipi unt, quod cùa ntea fpin'
a5adp
p1fcandu'
mlimeisaptat
_
e neceffe efTet eorfibenefi cio i amCopra i l li s fit -v nculorumi l lorù ferreo pr oé aht
rum,quos adeo adpi fcandumaccommodatos effe prazdicant . Ac fane puerul i ,B””
(v t antedi éìumefi ) ab adueni s hamosflagi taf e probe fun t edoé’ci
,hi s verbi s
D eaga torem,amaè épìnda,h0c efl:, tub onùs es, damihi hamos . _M gatòreme
nimeoruml ihgua bonumfouat, k_
maÈe’
,damihi ,pinda verohamum Si‘vero
repùlfampat iantur,capi te cohuerfo inha cyerba …fi atimerumpfit , D e enga
d ionca ,h_
o_cefì, tu es nequani ,es ocddendus .
I taque f i qui sgrati amini r‘
e aÎparenfibus al iberi s cupi t nihi l i lli s efi:negari dum. Gra dquidemfun t,prx cipùe vero fenes ,tumcumminus de eogi taueri s ,muneri s acceptrmemores ,al iquiddare folent . Hoc ergo ob l è ruatur
'
n l efianrfl r ,
efi me ,hòmineshi lares,alacres, & li bera les fummo apudi llos effe“ loco'
con
tra ve'
ro tri fl es moro fos, taci turnos,auaros cosque quifib i foli s v iyfque adeo detefiantùr, Vt a
‘
u€tor f imi fti us far inehomini b ri s,neBarbaros nof i ros
adeant .
écr a l zà. , lao
Hi fi or iaNau igat i‘
oni sl
C a i n X I I
e>
'
cquifif if f i îiî if ciwfiflfi ihwqntm;A nwrzcampr ò q eamr
rtf ola,
V A D o cui ; D E in in fuperiorib us de quadrupedibus d e aui b us ,pi fè i b us,re ptrlxb us , den ique de bmni b us Américani s amant ib uà,zi nob i s
‘
aéi umefi ,c6fen taneumvide tur , t r iuf
quamadreligi onem,b ellum,po li teian , a l l òsque Barb arorummores accedarhuè nonn ihi l de fo li i lli us arbori b us herb i s
,
planti s«, fruc"i 1b us radi ci b us, omnibusdenique i i —s quae v ege
i aure anima fun t pr …e dna , agama s .Primo autem,
qui aBrafil i a arbor efi torins foli i llins celeb rati fi ima (ai quae ti amnomen e fi for ti ta regio i lla ) pra cipue ob fucumquemex ea confici unt
'
v f mbou infeéi ore s nofi r i,eamhoc loco defè r ib am. Haec i taque
-arbor Barb ari s ._À î d
ÎÎ
ZZZÎ éout a rmuncupatg, quercumno fi ramprè ceri tate&ramorumcopi a adequat .
e… fg, f og‘
Q d
i edamreperi u tur,quarumcrafi i tudo tri u_
mhommurri v lnas compleéi e n—tium imples . ScriptorHi fi . Occid. Ind . prodidi t duas i n i lli s region i bus v i fàseffe arbores,quarùìp
r ioremv i x o€i ohomi numv lna: al teramv i x fedecimaime
pleéi eren tur : arq; rn pri ore,quze tanta era t alti tudine, v r lapidi s i a6i umfupe ramlm n af-“
re t, C aa c»: quidam'
caf ulamcumc6fi i uxrffet, C iconi a modo Hi fpani s ri fam‘
commoueb at . Alteramadmi rat ionedign i fi imamafi er i t . Idemquoq; narrati n [Vi caragaa Proù inci a arb orem proueni re, nomine Ceyéa cuius craffi i tîudoq uindecimhominumcompleéi ent iumv inas impleat . SedVt adBrafi li amh o
f imm'
reuertamurf ol i i s e fi b uxei s perfimi l ib us . Frué i umvero non fer t .Qua vero rationema teri a i lla i n naues impormri folcat,hocTooodeferib e
re v i fumefi . In primi s vero fci endum efi,ni f i ab i ncoi i s i uuaren turmercarores,
i ntra annumvi x nanem ea ma teri e onerare.pò ffq tumob duri ti em, ac,proi nde
i n fecandodi fficul ta tem tumve ro pra cipue quod i umen ti s omni b us careat
i i]a r egro acpro indehumeri shumani s f i t compor tanda . Barbari igitur , v e fi i“bus a l i isqgmercib us conduéi i , nonmodomater i ami li amfeè ur ib us cunei s fecan t findunt,& ro tundan t , fed etiamhumeri s nu
;
di s impofi tani i n naues comportant nonnunquaria vero loci s impedi ti fiimi s,tribus aut quatuor pafÎuummi llibus sìfilua ad l i ttus i nter
‘
cedè'
t i b us,Nomi na
timvero dicoBarbaros,ex quo Galli Lu fitani adeos acce fie re (na sBrafili as
a i b ores fÉ care zearumen imex fci ndendar ixm(”
quantumzi fenion b us accepi )ante i ll ud tempus ra ti o al i a non erat n ifiquod igne adm0 to eas deturb ab ant .Pra tere
‘
a quon i amnonnul los fcio e x i fi i rn arè -mi
ateri ami l lamquaeadnos adu
‘
ehi turar borumcrafii tudip emob t in ere,de i_
nduii,r.i a addidi Barbaros eamro
tundar e ,quq faci l i us compor tati —ab ip fis pò fi i f .Adhzec ob fÈruzi tume fi ame
,tan ti fperd pmi n
—
Am€ I'
l C 2. v 1x 1 cam1noque
luculento lign i i fi ius benefi cio v fushim,—mi nimehumidumhoc l igni genus ef.
fè ,quodple i i fq,ali i s l igne i umgenerib us v fuueni t imi no quafi na tura f i ccum
o o o
Hl fi 0M3; 1Nat1 1gait ioms'
gaudiofuad‘mti, vrf è l ib eri s eti amn umparuuli s feruaret i ncolumem,Lib eri , ine
qui t,Deo,quimihi eo'
s dedi t Agel i laus vero, Lacedaem‘
oniorumrek,arni è os admoneb;at,ne tampecun i i squanì£orti tudi ne ac vi r tute fi uderé tdi te
'
fcere ; quodfrufi'
ra ar e:;opes qui v eri sàni n'
xi boni s vacar. (Luasfi:ntentixab iEìhnici s pi 0 fe6i se mi ragenemnon paruan
‘rmerentur . Prior enimcon-Î
ueni t efieo quodfi:r iptùm,e£i : Ero Ds:us tuus femi ni s 'tui pofi_te . Al ter i ve,
ro refpondet ,di éi o il i i C hflfi i,Qpemmini .ngò, crbo qui peri t ,fed,ci bo i lli qui per,
mai gret in vi tama:rè rùarn,quaraàE i l i ush0mi ni sdab i t vobi s;Haì i enus pauci s fed fideli ter narra tron_
emab Americani gBarb ari oreacceptamreci taui . (k iamob rem,gens i lla quae adeoBarbara nobi shabetur
, némodo lep ide eos irf ider, '
qu imagno fuo pericu ioBrafi l io lignoquerédo,emquo
quà-fiumf ragi ant,mate trai iciunt fed etiamquantumui s obeebcata' quando.
,
qui demnaturae fo l i feuil irati plus qui Ho; D ei potenti ze pre uidentixrrkhui t) al iquando cumrapmr ib ùs i n i ndie
-io furget qui C hri fi i anumnomeprie{ e ferunt ,quorumtamefi —Euro a ferax, quamBrafii i a immuni s quoad i fl€0 5,l as att inet .Q_
rare,proù tamediifi ume fi immortale odiumaduerfus auaros zìTauoapin4méaak iùgeri,v ri namauari omnes,qu i cumfati ari nufquampofii_n
continuopauperunun edul lam fà nguihemex ugunt, i n i lla terra efi en t rele
gati V t ab i is i amfuri is aut D xmomb us ex agi tarentur . N ecefTemihi fui tma,gnonofi ro pudore in Barbarorùgrati am,qui adeo resmundana s contemnut,
‘
digre di . Addere au temnon incommode,meo nidemi udicio ,poffiumremabInci Occid.hi fi . fcriptdrememoria: prodi tam e quadaBarbaragente Remap a,cluaìcùmprimumHi fpano s v erfàntes i n fui s loci s(un t c6fpi cati , tumquodbarbari efi è nt , tumv erb praecipue quod lux ui i ndùlgeren t ; _
Vereb antur né abmm m: il li s ipfj corruflmperentur,saut
—
aui timores immut—arentur ,eos ab euntes increpa :b‘ant,hi snbmi ni bus ,$pum
‘
a-mari s,of i nepatri b ushomines, inqui et i ,quiq; nulli . .
b i confi fi ere poffunt adl abor andum,uo v i éi umf i b i paren t:
Sedv r arbo rurnAm’
eric‘
anarfideii riptro né perfè quar,Pa lmarumquatuorau t qu i nq;genera il lic reperi i i tur i n ter qua freqù enti fi ima numcra tur ei lli Gerau a li a qué q; quamYr i nomi nanr att amen quemadmodumfructus'
nulli ame [unt c6fpecîi i , credo eti amnullos edi . Yrs'
quidemfruéi urn rodidum
produ‘
c1 r infi ar fiaineorumprunorumadeffigi emracern‘
i am l iori s, tanti pondens
,v r xgrev namanu fub leuetur,fednucleus tan tumcera ei craff i tudine, efi
eduli s . Praeterea inculmineharumpalmaramefi tur io qui daalbus, ui nobisvefcendi gratia ab fcindeb aturs Phi li ppus vero, ui hèeni onhp idib usîab 0 rab at,affeuerab at i llimorbo remediumeffe,cuius rei des penesmedi co
' s el i o .
Al iaquoq; efi arbor,aîBarbari s …4yr‘
i appel lata qux,_l i cet fo l i is pàlm; f i t
perfimi li s,càudice fpini s ci rcumquaq; arrr‘
xata,acuumni ùcro
“
num{peci e & aculeo;Fruéi usmediocr i crafi i rudinè cui us inmedio nucleus ef i s_aiùali .alb edi ne;qi 1 i t a
‘
mé eduli s non‘
efi,uiiheb eni genus e ffe credo praeterquarn en im quod
colore efi nigro ta’
ntaq;3uri ; i e,ytBarbari sc laui s fai s fàgi rti s parri rn confidendi s (quas fuf i ùs cùr
'
n de belli s éoru'
m‘
age turdefer ib a fn) fit in v f _Î1 ,,lxujgagùru
efi quoq‘
; ac lucidiffimum,adeodeniq;grane}mi n :iquarxndeieétumad i’
mumfiatinmferatur . C omplu
1
Complurlîa quoque lignorummul tipl ici s
'
cold i i s in Americareperiuri.turgene i ag uorur
‘
r i nomina fi gi l lat ime‘
dere nonpoffum.Nonmìlla v idi,busticoloremimi tanriagàl ia v i olacea ,
equibus frufi ula quaedamin Gal l iamadueire'
tam;alb ai Vt chari a,rubta diuei fi aLBraf i l iggener i s è quibuseti amclàuasÎi1 as
unomi na11 t,Cùiuì a rb 0 r nucì C opau,anybor m ai
l zgrwmn n
mi a rbores
l'
ai“
, qu‘
ar
'
umpomamefpi li snoIdci i 'coBarbari cun i Gài los ce intes confpicantur ,fuo idiomàtte
fi ineant,admonent .
iaquevafculaexcauant ,fclim
‘l -À
ur Sabau mìe pugn‘
rsambobus Sahm i éa!ré or cu
meh i ari —rsal iarumnucmù Indicarùmmemini t qua: formal
fu
&l i‘g‘i9 f i l il i minfi ar ab arboi e dependen t . quaru.mego in i l lis tegio
nib'
u
‘
s‘gproutfuhnt ab i llodep i éi ar,ac deferi ptzr ,putamina rxidi qua: torno expo;
li taehicfoient i i ofiris.honi ini bus argento -includi . Prx izereamm…in i lli s tetr isverfarem
(ur,quidamPetrrraBordoni tas
ria ea‘
q; puleherri rnayafculaf abricaui r,cùmex\
i fi i s Sa baml:gi e i ruéi ih‘
us , tung‘
ek
ali i s v erfico lori bus l ignis quorumpartemVi l lagagn0ni dedi t aquo plut i ni ifieb‘aht . Yetu_
1_
n tamè nal iquant'
o po fi i ndigniflimamreportaui tmeroqdem. ì
i i fi pra:,terea ini llistet ri s, arbor proceri tate forb i nofi rae cui us pomi i rBarîbari fi ca- i aunominan t, ampli tudine, figura cui gal l inacei ,quod.v bìmutu,f ui t,co lorc adauruminclinato infi ar cotonei mali ,non
'
modo v ri l i tet;comeditur, fed eti amfub acidum,
necminà'
s pala togratum fuccumemi tti t ,qrui c'
aiore
x fi uantes i ncundi fi ime refrigerat . A ttamencùmdifficul ter . proderifi i lii s ar-Îborib usdecuti atur pomumi ll ud nonnifiaC ercopi thcds
’
. qui i ll i s v efcùnmr{excuffahab eb :imus .
Paco-a i re frutex e fi decemautduodecimpedumal ti tudine ,caudice ferno
rali nonnunquamcraff i rudine,qui tamen adeo efi tener v rgladi i vno'
i éiwfei
cetur :pomun iPacov o'
can t Barbar i pa lmi longi tudine forma cucumeri nonabfimi li , ei ufdeme ti amco lori s cùn
'
1 admaturi t atemperueni t .Hqc auté po rflà
nafcuri tur Vt plurimumv iginti aut v igint iquinqri e fmi ul conf ertim i n fi n
guli s rami ; quaeAmurican i l egentes in c a'
fis fuas important tan to‘pondere,quantuma lteramanu ferre pofiinr. Adpomi v ero i fi i us boni tatemqu
'
oci attià
net; vb imaturui r,calyce ,admodumrecentrs ficus
'
aunlfo ,, grumofumappa rent :
quofit v rmandentib us fi cumreferat, v ndeanobi s fi cus nominab arri r : fapoteVero v el del i
‘cati ff imàsM afi i l i enfè sficusf uperat
'
i raq; n6 immer i to in ter‘opti smos rot i us ora: i llins fruéi us recenfè atur . M emori a: qui demefi prodi tum
\, Ga…
tonemcumC arrhagineRomamredi i ffet mira: magni tudi ni s ficus at t;uli ffev e i ùmquon iamantiqui dehi s no fi ri s nullammen i ionem fecerunt, credibi leefi a lius fuiffegeneris,ab i fi i s dequibus fi t fermo . Fo liorumveroPace a i refor …
ma fo l i i s laparhi a‘
quat ici non e fi ab f imi l i s tanta tamen fun tmagmtudine,'
v e
vulgo longi tudo adfi:x pedes, lati tudo v l traduos-prorendatur : quo fi t, vt nullarati one adduci oflimv r credamin Europa,
‘
Afi a, Afri ca tantas longi tudi iaielat i
/
tudi ni s foîia extarc . Na,me tfi Pharm1 at opolamquendam andi ni affeue=
rantemfe v idi ffe foliumPetafi tis lati tudine v lnze cuin uadràre,demrotunda efi haec planta ) cuius ci rcumferé ti a treswiinas cumtri bus fuo ambi ta caperet : nufquamtamen accedeb athc; c ampliP aco—a i remagni i udinem. Verumquidemefi foliorui n i l lorumcraffi tudinentìlongi rudini non re fpohdere, imo ex rl i amaxime effe
,aflidue tamen ereéi a,àdeu
v rven ti paulo v ehementib ri s quo regio i lla frequenti fi ime v eg‘
atur )mediana.tan t
'
umcofi a impe tumf è rae: rel iquumvero i ra'
di fi ecamr,'
Vt emi nùs compici enri,hi frutices plumi è f ir uthi ooathd in i sornati effe cr
‘edantun
M atthi q lùscomrgn'
l
fip îaxri is'
inD iofcoridennd
ipalmlat& daéi yl i s ag
'
e
'
n, {cri
b i tquandàmeffeplantaminAigypro C yproq;a; emmquamVena r inderedeun
zoo‘
Hi fi oriaNau rgat 10 nrs
Saccari quoque cannafopt ime ihi lli s terri s crefè unt, maxima ‘
c0 pi a : at:
A”"tamen cumnos Galli ,& homi n ib us, machini s adel ici endumfaccarumidone i s nondumeffemus in fi ruéi i (v r funt Lufitani in i is quae occupant apudBarbaros loci s) in aqua cannas i l las,v r faccari faporemi ndueré t,madefaci eb amus :promante efiîzì nob i sdi éi um cap . 8 . Vb i deBarb arorumpomegimus ; al i i fu
e
cum medullamearumex fugeb ant . Hoc porro loco remmulti s fortaffe aclmi randam'
narrabo Cannashuiu fmodi nonnunquammucefcere f i neb amus,“ am…
‘
in aquamadefaci eb amus,quecontra faccari q
"ua l i tatem,quamduld fi i rnam
effe nemo ignorat,adeo acida fieb a t,Vt ace ti nob i s effer loco,À rî dim, Simi l i ter i nfilui s non raro arundi nes nafcuntur craff i tudi ne &uri shuma
n i : fedquemadmodumfupi a dixi de Paco a i re , adeo funt tenera: Vt fingulx
carumv no i6i u gladi i fizcentur adhuc fi an tes, arida: vero tan tadùri ti e v rfif fi s
i l lis i nmodumchi rurgicorumfcalprorumefi ormati sflagi ttas fuas i ta arm'
é t
Barb ari ,v tv no i aéi n ferashumi fundan t . Sedquando de cammi s arundin ib us
inci di t fi rmo,C alcondi lushi fi . D e bello Tùrc. fcri b i t, in Indi aOr i ental i arundi nes reperi ti tantzemagni tudims ac craff i tudi ni s v r nauigi i v icempraefi ent,nonmodo tranandi sHumi n ib us fed eti am f i ngulce quadraginta tri ticimedimnos capiant,ni edini no(exmodios Graecos continente .
AdhaecM atthio lus fui s i nD io fcor idemcommen tari i s ai t,arundme, qua:
magna copi a i n I talia nafci tur ,pal i s v i ti nimapra, addecemcub i torumal ti tudi
nemex furge'
re,lanceazcrafi i tudine
,par i firmi tudine .
M afiic M afi i che eti ami n hacno fi raAmer ica i ndumet is nafci rur qux v na‘
cumherb is floribus odoratis terram fuaui ff irno odoreper
'
Am ica . Q…3amui s autemea quami ncoleb amus regio qua nimi rumC apricornitropico fub efi
,ì ton i trui sho rr idi s queBarb ariToupm v ocam)imb ri b usv ehe
menriori bus,v enri s<ì,rapidi fi imi s non f i t immuni s,_ tamen qui a nufquàm in ea
Ìgelù,niagnecgrando confpici rur,ac proinde fui s nunquam {pol i antur arboresfiondi b us,v _
tpo tequae frigore non infefi en tur ,per to tumannumeo vigermo
‘
do quomenfeM aio fole'
nt apud nos f i luae. Prx terea quandohugq ue fum‘
progreffus,i up
uai commemorare cummenfeD ecemb r i nonmodo b reui fiimif i nt di es apud nos ,fedeti amfr igore rigen tesmanusperfiemus,glaci esque nafodependeat,tumtempori sAmer icanosdi è bus longi l l imis v ri ,tamocî; aefi u torrei i ,v r ego foci iq; ad a ; .D ecemb i i sfluui i s i llumardoremfolari cogeremur .Ve
runtamen, quod fphafrzenon ignaris faci le efi i ntell igere cumdi es(ub tropicis
°
nùfquamtamlongi‘neque rurfnmtambrenes atq; in nofi ro climate exorian
tur,m'
u ltof unta ab i liores,mnltoq; clémentiore tar lo v runtur incola . c
mihi dicenda fuer'
e de arbor ibns Ameri can i s .Plantarum,herb arumq; faéi urusmentionem
,ab us exordi ar quas ti i fin
éi ib ùs,tumefi‘eéi i s ali i s antecel lere ex i fi imo : acprimfiquidemplantà,quzgfi n…
éi umAn'
anda edi t ,forma i ri fimi li s ,fo li i s i ncurua t i s, in amb i tudi ui f i s, adaloemacced&ib us,e i ufdemcfiC àtdìl 0maiore former: pomi
'
i veromeloni s medi ocriefi craffitudine , nuci sq; pinex forma , innullamreclinammpartemadcinarx
nofi reemodumcrefci t . C eterum
t ente;
2 0 1
C‘
eterumJ uana; i lla,e'
ùrn adinfi amperuenerunt màturi tatè rù coloreM M M
leumimi tante odoreml dei rubi fruéi us cdi i adeo Vt nobi saureoca ru m,, Am,_
uis ali i s ue loci s ,Vb i nafcunrfir,ertanti bus ,ex'
odore faci ledePrehendereu,mafia
tur : fapore aBeo dulci , v r na lhs falgami s nofi ri s fuperentur. Itaqué optimumeffe
‘
totius America: fruéi umex i fi im'
o . l pfè vnumal iquando‘
compref l i ,ex quo
cyarhumfucci el i c1i i quimaluatico vino nihi l cederemihi v ideb arur: féminxVero
'Àmeri cana: cani fi ros i i s pleno s quos Panq coua nuficupant vua cumPacosflli s ,
’
de' quibus paulo antemehti d nemfeci ,ali i srì; f i b éi i buè adnos afi
°
erebîi t,quos fi ngulos fingulis p
'
eéi inibus,aut fpecul i smercab amur .Interea quae ,
inAmericanafciîtur f imphci a vnu‘
me fi quodTououpi izam»
Èaa_
lnj nò fi ri P emn'
znomi nant : eò demcumlaparhomaio‘
ri nofi romodi) cre
fd t, alti tudine nonnihi l fuperat fol i i s ab ei ) non ab fimi l ib _
us qua tamen'pro l
pins adC onfol idà'
rnmaioremaccedu'
nt .Ha: cherbaob inf ignem, qua e fi prz
di ta, v im magnoapudBarbaros efi in pret io . Hoc autemmodo ea v runrur.C o l leéi fa
'
mmanipulatini in caf i s appendunt ex'
fi ccant dei n quatuor aut
guinque f ò l i a
'
al i ò ampl i0 ri folio inuoluta a’
ccendunr,0 riq; accenfaadmoueti r,umq ue att rahunt,quo ,
licetnaribus lab i i sq;perforat i s ex‘
eat,adeo fufi en i
tantur,‘
v t fi adbe llumprofici fcantur;aut ali a v rgeat necefli cas,eo er triduum;aùt quatriduurn alantur . Benz o quoqueNoui Orb . b i l i l a
’
i t In£os Peruanosperegre profeéi uros herbam quamC oca
‘
ipf î appellant ore claufàm,vduti
pànè h’
i efi fi nr‘
quò ddampharmacum ci rcumferre quippe eiuspraefidio fi eri“
i n tegrarl i di emnul l iùs nec c i bi nec .pò tus , egemes i ter faeiuni . Matthiola s
qq pq3—
pofi Th'
eò phrafi uin_
fci 1b i t,Scythasglycyrhi z a conrentos, ab fqueal io a
l ime’r' i tornmpraefidio decem,dùodecimque di esdegere : quaePetumBarb aro
tu'm'
n’
ofi rorumnoumale refponde‘
ntf Ea quoq; in aliumv runturv fù‘
m nar'
n
i
qijb'
él en
ce‘
i eb'
rohumores(upe'
tfiuos el iciae,v ix v l lumex Barb ari s offendas,è cu K“ “
i us collofafcichl‘
ùs i fi i usherb ae nò n pendé at , cuius firmumcont inuo ab forbé'
t,
etiamcumfami l iarii >us col loquentes : fumus vero v r ant edi éi ume fi) pertrah
re?,iab iaque per tufaexhàlat,v el ut tut i bùlo : odor ve roi lleminime e li granis .Benz oni s
-i taqué interpresmagno erroreqredidi t,hance ameffeherb am,quam
M è x ipani Tabacco , Hi fpani olae'
Vero infu a: incol€e q'
oé è a nominant cuius
ò db refn acutum,& tetrurn atqueadeo D iabol icumeffeBenz o afi i rman—Mml i ereshatherbaVtentes nuquamanimaduerd cuius uidemrei caufam,igirm
autemfuin'
umi llum quemfl
expl
ertus(um) aniemnonmedi ocri rer
ina ’v a wm
2 0 2 Hi f i or‘
i aNau‘igat ioni s
\de'
mAngolifménfemfuamherb amadeo celeb raùi t,vt v er ameffePe tumai i ir
met) crédat‘zìme quod fcr i f i t ignorafi ,de ea idemquod deN ico tiana i ndi co
f i quidemeffigi esquami nEl a C ofmographia depi ngendamcuraui r p lantamreferat . Itaqueamei ll i non concedi tur quodfib i affumi t fe -p'rimumomniumv erze FemmE:men i nGall i amattuli ffe . Qg in credo -ob cx l i inclemé tiamaegr _
e
apud nos adole&erepofTe .
‘
Br afi icarumquoq; i l l icvidi genus,aBarb ari s C a io'
h— a nominatum,qui bus
nohnunquam ius condiunt, foli i s efi lati tudi ne forma adNennfat accedén
t i bu5 .(Luantumvero adradices attine t, przeterM amot Mypi ex quibus
, Vt
ca . 8 . Barbara:mul ieres far inamfuameonfi ci unt ,al i as eti amhaben t,qua&6Pap ell ant :quarumnonmodo
ae ferax ef i Bra l i li enfè fb lum,
atq; Le
€5 0 “ mouicen e,& Sab audicumefi rapar'
um,edetiamradices—ipfaefunt craffi tudihe
umberampugnorum, lorigi tudi ne'
f è fquipedales plusminùs . Licet autempri ,mo a fpe6i u zì i erra adulfev nius gener i s effe v ideantur,qui a tamen inter coquèdumalix violaceumcen pafi inacae,ali araureumcen coroneamala alia:deniq;albumcoloremi nduunt,trinmefîe ’
gen erumautumo . V t v r f i t“vere poffum
a fi ìrmare hasn dices prarfertim,quze aureo fun t colore,in cineri b us coéi aspiri snofi ri s,v el opt imi s boni tate non cedere .Earumfol ia,quebedereterrefi rismorehumi ferpunt f ob i s cùcumerum aut lati fl i r
_nornmfpinaciorumf imi ll ima,
x o lore tamen di fferunt propiùs advi remalb amaccedente . C e terumquiaf è«n ine careht ,Ba rb arzr:mul i eres quibus efi cura:r adicumi fi arumpropàgat-i o,‘
rrìinimo nego ti o(remi n agricultura inaudi tam) easfierunt in inutat im f i ui
demconcrfà s in fi a'
r pafi i nacarum, quibus in acetari i s v rimur ferunt‘: quà _u
4i ula non'mul to pofi to tidemgignùnt
‘
crafl às radices‘Heticla,qu0 t i n tetre:m‘
fuerun t ini eéi a . I amerfiquia ci bari umefi terrx i llins pra:cipuum, ,paff imque.p er
'
egrinanti bus occurrunr,ea s eti am(ponte nafci ex i fi imo .
Barba ris quoqué frué iuumgenus efi ,quodi ll i -Nl anoéìvocant ,qui fuhren'
ra nafc'
unturmore tub erum,tenui bu3q;filamenti s inter fè“
deuinci ii tur nucleiumauel lanaeampl i tudine& fàporehab ent : co lore tamen-leuc0 p2 0 putamime pi fi filiquanonfirmiore . An vero foli a,femenq roferathi c fruéi us, quam;u i s fzepius eo v efcimihi con tiget i t n on t amen adeo efi me ob feruaturn, v r ìnnm
‘
ori are pet—ere poff im…
M atthiolu'
s quariidamanel lanarumIndi carummem1mt quane,inqui t ,Faufel n)
om°
mantur,nucimyri fi icqperf i rn i li urrì, inquodam—i nuo lur
ero cre fcuntBombyci s non ab f imi li qua frequemet i nter ali a aromata exl ndi a aduehun tur .
Praeterea rl li cquoque‘magna
‘e fi cepi a Indi ci pipe ris non ob longi f i cut
magno error emeo N eui i ri i s nauri s actePro ,fùperior ib ns edi t i 0 ni bus fcripfè ;
r am) fedcornuti ,àquib ufdam inqui tM atthiolus ,aquo e tiam efi optime de
p i éi um)Si l iquafi rfi appe llati ,quod fi tgu fiu i acetr imum:foli i s,vt idemai t,hor …
tenf i Solano f imi li bus,paulo tamen ampl iò ri b us,caule cubi timagn i tudine,v i aridi colg re,albi czinte gehi culato :flori bus al b icàti bus,fruéi u lògo corni culo
Hrfi orizi Nau igat iori is
C nr». X“ I LI.
DeÈello,prwlj s,fi rt i tudinè , è f 4fmii‘Barè
'
arormrìf
A N (Q! A M Tolaoupz'
nambaulrzj Tohpìnenquìn no fi ri bellum'
1mnìorta'
l è g crunt aduerfus v ari as*fini dr
‘
nasgen tes, promore‘
r el iqub tur‘n omn i umBarb arorum, quar tami llamOrbi s par
temi nè olenti um,quae :ì M agellanico freto quod ad50 .grad .v l tra Antaréi icuni Po lu
‘
m i acet q ue ad terrasNouas quaîrumi i tùs efi adeo .grad.ci tra eund
'
eml ’olum lati tudine ci tra
quadragi es ce'
ntena pafi nummi ll i a occupat prox imi tamen i nfenf i fìimiS‘
eorumhofi es i i fun t ”
qui M a rga ia ter appe l lantur quiq; eorumfunt foci i Luf i …tan i ,quos P ero
‘
sa pellant . Si cu t eti amM a rg4i a tes nò modoTouadpinambault i i4,f6detiam
‘
Gal i s eorumfoci i s fun t capi talesho fi es . Non tamen quodBarbar i i li i de fi ni bus prdpagandi s bello certent plures enimagros quamOpus f i t
‘
occ°
upant) autdediui t i i s ex fpol i i s redemp‘
tion ib us , armi sq; deui éi orumpar idi s, cogi tent. Haec,inquam,eosminimemouen t .Prout enimfatentuf omnes,
… non alio permouentur affeéi u, quamv rparen tum amicorumq; i amolimca
’
ptorum,& ab ho fi ib us eo qui nob i s di ceturmodo
,deuoratorfi mortè
' quamÉ uen ffime v lci fcantur . C ui fi udio tamperti naci ter adhaerent, Vt qui fquis coriii nhofi i ummanus incideri t,eandempoenamneceffario expe éi et nimi rumfot e Vtmàéi e tur,dd nde deuoretur . Praeterea
,Vb i primumin ter quofdamex i fi i s
p0 pul‘
iùbellumefi indicîi um,in co confè rrtient ib usomnibus,hò fi em,cui i llata
4i t iniuri a i n per etii umde ea v lci fcenda cogi tat urum ac proin_de ignaui aetri
”b uendum'
effe, fi in fuamredaéi ump0 t efi atemimpun_e dimi ttant eo rumi ni
mici t ix adeo fun t inueteratze V t in grati amin ter fe reduci nunquampo ffint .M eri to i raq,dicemù sM achi auel lfi, ei ufq; difcipulos quib ushodi emagno fuo
“
malo fca tet Ga lli a ) Barbaras i fi orumaéi iones imi tari . C umenim a
'
feeot i fi i con
tra doéi rinamC hr i fi i anam docé t adprax imreuocant recenti gr
tere'
s iniuri as nori effe abo l'
édas hoc efi ,hò mihesD xmonumfimi les alio s al i i s«p
'
arcere nunquamdeb ere, annon fatis declarant anime s fuos tygrib us effe fe'
r'
o ci ò res ?
Ratio autem,qu
'
aTouòupmm baulmnofi ri adb ellumprofeéi uri connen i unt
,hx c efi ,quantumobfieruaremihi li cui t . Etf i Reges aut principes inter fè
hulloshab è nt,fedpares fun t ferme d igni tate, tamen hoc i l l i s zì natura indi tume fi (quod eti am iì Lacedaehi
'
on ii s ex aé i i fiime olimefi ob feruatum)'
v t fen'
i ores,
Puos P eoi ef upi clyeb
'
nominant , propter rer um eXper i enti amfufi>i c_i ant ob
eruent in f i ngul i s i raque pa'
gi s non’
_afpernandu
'm i ll i s ‘
praefi atur ob fè qui ufn.
Oblatahi occaf i one,v el i nan i bu lantes,aut k éi i 5 fui s penfil ib ’
u s xyl ini s infi den
tes,ce teroshi s a‘
ut fimi l i b ushor tantur verbi s :S emomm E rgò ne (i îi qui ùnt a lternatimloq
‘
uete
'
s,fermonemi nime 1nterrupro)ma
iores no fi ri ,qui to tho fi es nonmododeb ell arun t,fede ti amdeuicé run t, ma
éi arunt,& deuoraru‘
nt,ex emple nobi s fuere … v rperpetuo domi del i tefca mus?
Gcn .
4 Genrémne nò fi tam,quae tanto ol imceterisomni busfui t terrori,v t eius colpe£i umferremin imeporne ringmagnbhofi i o cumdedecore ti toàfijci prob i o…
pati emur, vt in l aribus ipfi s nofi ri$abhofi ibus b è ]lo petamur ? Nò fi ràne igna.
ma con1mrttemus,VtM a r£a i q tes&P eros en‘gaz'
pa (ho ; e fi , i l legentes n'
ei1uarf i )“
prrin i'
i rxnos impetu faciant?Tumora tor i l le ,ma
'
nib ushumeros, nates plau=
A
dens,curn“
exclamationeha c addi t verba : E rima ,E r ima,Teuoupinqmbaul ts, Conomiotmfl$uTan, îîan,& C . hoc efi ,
‘ncquaquampopularesmè i ,adolcfcenté s for
t i fi imi ,i ta nobi s efi agendum: quin p0 tiùsadcer tamen nos infi ruamus,rriorti
que& ?n aéi atrot1 i no‘s dè uoueamus,aut nof i ros v lci fcamun;
Hi s/e rgo fé-niorumoration ibus,quaz a l iquàndò i n fexhoras producuntur,
aud1 to i es, qui attenti flime audiunt adec'
v cne fyl lab a qui demi i l is e:;cidat,animo 85v i ri b us au£i 1 ,infinguli s pagi s fe inuicemcorrîpel la ri tes
f
, adprxfixu
locumqua‘
mcelejrrime poffuntmagno numé ro conueni ant . VeriiantequamTòa oupz
'
nambì'
mlt i os n’
b fi ros ad proeli umdeducamuè quibus f i n t armi s in fi ru£ i i diceri dumefi .
i n easr eg1 0 neecomme ant rece
fpto eorummo reBa rbar
l i s,ant falcemp laui s acutioribus rmar e affu euerunt .
20 6 Hi fi or iaNaurgatroms"Pofi remo parmashabent ex tergo Tapi —rouflò u cui us ramante inqmi rîì,
latas pla'
r'
ras, ro tundas admodà fund i tympani‘
Germanici . Hi s interprrr:l iandumnonobteguntur adeum, quo foi entmili tes nò fi r i ,modum,fed
‘i i sdi
'
rn_
1caudo fagi ttasho fi ium_
excipiunt . Hàc verofunt v n iuerfaAmeric'
anorumarn
’1 a n
‘
eque enimali i s armaturi si
c
'
orpus fuamob tegunt :‘quin con tra exec
pti s plumàcci s pi l ei s,armi l li s,b reui busq; ali i s i ndument i s’quibuscorpus fuum,
v r an tedic‘ftumefi,exornant fiv el indufi o cli en t indut i adprml i
'
un i profe£ta’
r i ,confé fi imi lludexuerent,v er i ri ne i llo i ntricarentuî .
Vi autemfermoni de ann i sBa rb arorumfiuem imponam,i lli f i quando ì
hob i s'
enfes ferreo'
s accipi eb ant f i cutM ouflîzca t cuidam ex mei s v num dono x’dedi , fi atimvagi nas proenl ab ijei chamt idemquoq; accepti s cul tr is faéi imbì t,eorumfulgoredeleéi ab antur aut ad ab fcindendos arb orumramos vd liores,quamadpugnamcehfeb am: ac fane , Vtamedi éi umefi
,optime fui s v erfè ndis
eos effe exerci tatos,commod ius i lli s v runt
_
ur .
C eterumtormen ta aliquo tminimi preti i eo deùex eramus haecBarbarit è rni f i ngula di fplodeb ant v nusmanib us impofitumad de
‘
fi inatumintentab at, al ter co l limab at , tertius ignemadmoueb at . Tamemqui a cannam ados
q ;‘comp lebant, ni f i carbo contufus pulueri tormemario ànobi s fuifi'
et admix tus,magnoeorumpericulo tormen tumfi1 i fÎet di fruptum. Adha c no lo pra:t ermi ttere
,Barb aros
,cùmprimumtormen torummaiorum, minò rumfi re
pi tumaudi rent,quodammodo terri tosfil i fl
'
e,prx fertimcumnonnul los ex no
fi ri s anemab arboredeijci en tes v ideb am feramv e humi fi ernentes plumbe‘aglandè ,quàmipf i non cc rneb ant tamen arte cogni ta,haec r
‘
eformidaredef i ci
runt: diceb ant enimfe ce leriùs fagi t tas fex iaculari‘
poffe,quamqu i s tormetumfirmel aptaret . Si qui s autemob ijci at tormen tum longe altius penetrare :Refpondeo, nec thoraces b ub al inos nech
’
ami s confettos fàgi ttaezi Barb ari s emi flfaz impetumferre,qui n ea x que acglande tormentularia traijci ahtur . V erum
tamen qu1a_
commodiori locohaec zi n ’
obis dici p0 terunt cumadBarb arorum
pro:—l ia v emumeri t ne confufè agam iamBarb arorumcopi as adprcrzl i andum
*
educo .
Ea quadi éi umefi ratione coaéi i s,ado€to aut decemcapi tummi ll ia ,mu
non pauci s ,non ad‘
prml i andumquidemfizdad impedimenta,& com…
compor tandos in cafi ra conuer'
1 iemi b us ex feni orib us ij quihofi esmaximo numero ‘
interfecerunt, deuorarunt ,c0 pnsprx fici untut: quibus du
mordme,
'
ci b us i t ineri fe accingunt . CLu}mui s autemincedant nullo ordine, tani Cn cumi ter faciunt c6glò bati , fort i fi imis primamaci emoccupanti bus,mini e fi quam-
comimodeVn‘
iu‘
erfa i llamul ti tudo ,fi ne tri b uno menforé fe recipi at i ta vt i ignodato cel errime i n aci emcohueni at .
C eterumnonnulli funt,qui cornib us, quaeipfi Inué ia vocant fefqui ulnzelongi tudine, crafli tudi ri eha fi a:nofi rati s ab i nferiori partepalmi lati tudine,infi ar b u
’
cdnaemi li tesci ent , tumpatri a exceden tes, tume tiàcaf i ramoue'
n i es ..Nonnull i eti amfifi ulasex
”
o l i i‘
bushofi i um,olimma&atorii deuoratorum
,
gerup t,quibus afi idue in i tinere can i i t,Vt&ciorumunimos exci ten t, fi udi um
que
2 0 8‘Hi fiî0 i ' l îìi ,
‘Nau1gat 10ms
t ibus incutiebanti‘ÀdmanusautemVb i v ent 11meii longe in peius res ruere:
tanta enimflagi ttarumnube: el i Vtrinq; erniffa '
, Vtmufeas volan tesmulti tudin
'
ne imi tarenruic. S”rab idorumm
'
ofe‘
c
11 0 11
In Brafil iam.
nonmodohumi fi etnererìc nonfect ac lani i boues ) fedetiampeni tasma&atent .
l
,
Vtrùmgen/
e'
r0 fi s i nf i dea agri tur : ‘
Leéìoretfl
culmin emoremef ie credo eo
i zr enL .
mp'
. r r
terxori ,ns
ofi t is v _e
,
a
ÎIOS b élî C ’C
'
dptz'
m°zmnfi z .
uo H1 fi 0 naNau igat ioms
plaudentes nob i sgtatulatumob ui amv eni eb ant . D enique cumad locumm
fulaenofi ra: o pofitumperue‘
nimus ego comefquemeus f mpharn confé endimuè ,adcafi el umquenofi rumrmer timur . Barbari vero i n con tinen te page s
f i n'
gu l i repeti ere . Pauci s pofi di ebusBarbari quidamex i i s qui caprinos a .
pud fehab eb i t,àdcafi el lumnofi rumaccefi ere quos per i nterpre tes rogamus,
Vtmancipi a aliquo tV i llagagnoni vend'
an t . Sic captiuorfiparsmagna ex Barb arorumfauci b us efi erepta : zegre tamen i nui ti sBarbari s .%odmihi non
multo pofi e fi aperti fi i rri e i ndi catum. M ul i ereùa; quandamcumpuerulo fuov i x dumb imulo e
'
meb am pretiumerantmerces quaedam quaramaefi imatioadtres libellas Francicas accedeb at vendi tor autemmeus i ta conquereb atur :Cl uid in pofi erumfuturumfitnefcio ex quo autemPaycolas (ficVi l lagagnoneri i ri ominab ant) huc appul i t v ix dimidi amcaptiuorumnofi rorumpartemcomedimus . Puerulumi llummihi referuare v ehementer cupi eb am,
fedV i lla
gagno refi i tuti smercib usmei s,& matrem fil i umv endi caui t i M atri nonnunquamdiceb amfore,v t cummare tranfmi tterem puerulumhuc tranfportarem. Illa vero adeo v indi éi aerepofcenda: annn i s genti s i llinsha: ret cupido)refpondeb agmal le fe,Vt Tououpinambaul tìù v oraretur,quamVt in tamremotas terrasdeportare tur : fpera_
re fe , v r grandi or faéi ixs adpopulares fa os quo-7quomodo elapfus fe reciperet ac cognatorum fuorummor temv lci fceretur
N ihi lominus tamen Vt ante efi ame di 6tam è quadraginta aut quinquagint amanci pns quibus adca fi el l i nofi ri muni ti on e
'
mweb amur decempuerb s&legimus quos nauibus impofrtos adHenricum fecundamtumGall i arurnregemmi fimu s .
C A P . X I I I I
quo f rafi entmodoBaréarz'
quié ;gfl;uece?em‘
oìfiìùin ig°
filemmaflandia edencltk v tantur : quìéwrper occafio
'
fler’ù
“
imma
ngff imx cmdel i ta t ir a lza ex empla adi efîa
VN c‘
: fuperefi Vt di c‘
amus, quonammodo capt iui
bus excipi antur. Vb i rimùmin v i éi orumfines(untdeduì i i ,nonmodo exqu i f i 1mi s aluntur cib i s, f è d eti amv xores
'
vi rîs
dantur non autemvi ri femini s)_
immo non dub i tab i t i s qui
capt iuumapud fehabe t fi li 'amfuamaut fororemin v xor èm
i lli dare qua vi ro dil igent i fiimemin1 fi rab i t . C eterumcum_
maéi ation i s tempus nonfit przefixum fedmodo c i tiùs modo tardiùs C xpedi aantuf
,promFueri r‘
rt v ri les ,v i ri qui dem aucup io,v enati oni , pi fcatui feminx
v erohorti s co lendi s,aut o fi re i s co l ligendi s : omne s tandemfuummore fagina
tosmaei ant,v orantquehi s r i ti bus .
P r imù/mfiri i timi s omnibus res denuntiacur , gumVi rorum feminarum,
puei otfifit concurfus adlocum, Vb i efi futuramadi atio . Ib ima turia tempus
potando
2 12 -
‘Hi fi o‘
r i aNau 1gat ronrs
darti proRep.Romana mortem'
oppet ii t ) mei quoque cognati mor temVl e
ci fcen turmeam. Adha c,Vt pàteat i fi osmor tem quamtamenmi ruru inmddumreformidaht ) pro rfus contemnere, quod b eat i fe credant publico i llofolenni fuppl icio : exemp
°
lo remc6firmabo. Po rte inpago quodaml nfulx mai ori s,quamP i f aui ioz: nun
cupant,diuer ti ,mul ieremq; ofi endi mox i fi o fuppl i
ci i‘
genere i nterimram,adhancaccedo propiù3
‘
,moneo v t feToupagz c6rhendet
(nani ad i ll ius captam{è nn'
oerat accommodandus . Taypanvero non Deum;fed toni t
‘
ru fouat) atque adeum,prou’t me doceb atuf preces conciperet . Illa
vero nutate capi temeder'
idens refpondi t : quid veromihi es datums f i idquodVi s ex equar?T um
’
ego,M i fè rrimamuli ereulà,mq g_rgrumomni um i fi arii vfustib i null u
_ _
s eri c i taq; de afi igna tua quamimmortalemefie credi s (quod faci untBarb ai i omnes,v tmox fequenti capi tedicemus ) feii o cogi tato . i lla veromi(umnmè i rr iden s,efimaòi ata .
SedVt adreni redeam,varusdifcepmdo'
nibus v l trgci troquehabi r:i s nonn unquam
ii nnquaminter cb lloqumdum,maéi ator qui pra:fi o adefi ,claua
{mani}
; in altumfub lata,‘
orb i cuio ex trein ò ,captxu1 caput toti s fen t W 0
‘
vt pàuc1 fi imofanguine e ii ufo, altero 16i unon\
fit opus."H1nc pr0 uerb 1umi llo'
rùm,tjuod i'
a iî i apudfG allos nofi ros erat 1 nv
_
fu,C onfimgamti bi caput pro eoquod folbntal terè antesmi li tes aduerfàriomini tari hrs verbi s Ego
“
te confodi amo,
_w%
Bàr éaro
mula; 7)
o o 9
H1 fi or 1aNau 1gat 10msl
C aptim'
mmorti addicant ) aquam feru’
entem admòuentes adcadaner accedunt qu'
od
É’
Z;Z;Zadeo fricant,lauant, calidapef fundunt,"v t dute fub lata par i fit cumnefrendi
fi… ml,. bus affandi s candore .
Ù einde’
Captiui domi nus, affu'
mpti s fè _cum quanto numero v i fum fuerig:
focus,cadauef di uidi t, ac tanta celer i tate frufi at imdi fcerpi t, Vt lani us apud nosv ix reperi atur v l lus qui v eruecemcele r iùs in fi ufi a fi :care pofi i
’
t . Hi s accedi t,quod prout v en
‘
atores hicc'
erui capti v i fcera canib us v ena t ici s porrigunt Batabari c0 ni imi l i ter hofi iumfuorumma&ato f um fanguim li b eros i ll inunefnos,Vt
'
adferoci amcrùdel i tatemq; amimos i l li s addahtHaec porro i r“rimani s cr tìdeli tas apudBarbaros fi equenti flima per fe efi
quidemabominanda , A tqui portentofius ideffe v idetur,qu0 dpa tratum In
daei s fui ffe legimus q'
uos tat'n éhumanimte ceteras gentes anté cel lere par erat,'
prohib i to D eo fa“
mguini s cfu) Illi en imtumult i bus'
conci tandi s,Vt tradunthi
i i ò i‘i ar,‘
dedi ti fîi r'
n i T raiani tem'por ibus adeohorr’endas fedi tiones exci rarun t,"è oque crudel i tàti s imman i tati s
‘
proccf fferfit v tcazf i squad'
r'
agintahominum
mi l l i bus i n C yp ro, eorumcarnib us v efc1 ,fangui ne
ob l ini i e fuumfufi inuerint .Q_uinmul tò s ver ticet_rari sfixetemedios, eorum
que pel li bus i n’
duti imni aniflimàmpra fe feretes'
rab iem,obia fri bùlau‘
er
hi fi ori afinb n ab fo luat fal té rr‘
1 extenuei:Amer icanorumcrudeli tatem. C eterùmex quo C hri fi i an i ad eos adcefieYe,c11m
'
n‘
m6i atorumcorpora,tumanimi
n aduar o t i a omn i a,reliquofqùé ci bos”
c'
ui tri s fèg/aòrii?Àntea vero quantumafèmi orib us
accepi ,]apidi b us prx acuti s adeumv furhaccommod'
ati s Vteb antur .
S ing‘ul
‘
aporrocbdauei i s frufi à atquei deo i pfa v i fè era"
ab lu‘
t îa expa rga
oùòaììoimponunt‘
lu .Hx*c tant if er dumcoquuri tur a
‘
nus con tinuoBoum am”
'
canoadheeren t mi‘
i uiînien iminymodj
umcarnè’
shumanas appetunt adipemq;Èoucam
'
b acùl i sdi lfiuentemexcipi unt . Ade‘
0'
eor'
umfapi t‘
alato Vt corinno'
adol efcentes’
adcapi endoshofi es{hp r tentur qui ci bumeiufiif odi fuppedi tmt .
D igi tos qù o‘
q; fnos adipe i llo .ci i xi fpei fos l ingè n tè s,'
conclamànt fuumYguatou,“quod fohat,b ò nus efi fiH afiequi por
'
ui ,qua
ratione Barbari Americani captiuo‘s
’
ft‘
i ò s affant“
more nimirumpen i ta s nobi signotò ,hi rhi rumBoucanà>ndo.
Baréaro
mxmamè
I
amfa fede
lardo transfìxusuéi ores crafli flîmx
2 16“
Hi fi o riaN au igat ion is
f i b i cenfeb ant, Atmed maximodo lore referré ‘
co‘
gof Neu ii riosquofdam ini
terpretes qui apudBarbaros nouenniumex egerant fefe Vt ad i l lorUmmoresaccommòdarè n t,v i tama theorummore tranf1ge
’
n tes nonmodo t reb r i s(cor
1 71 tn*
pr etca ta‘
tion i b us fefe cumBarb ari s femi ni s i , qu inaffe , adeoVC v nus ex i l li s trimulum
pueru lumex vago i llo concub i tu ufi uler i t fed eti am ex uto omn i humani tamor e
ri s fenfu ,Barb arosque imman i tate fuperates ì fe permult'
osM a rga z'
a ter,ma
éi atos deuorai os fu1 fÎeglo ri ab zi tur . Porro Vt quae f i t Touaupinambaultz'
am»:
i nhofi es fuo s crudelri as pergamdefer ib ere cot igi t eo tempore, quo apud i l losdegeb amus V t de vicoquodam_
in mai or i i n fula f i to cogi tari nt . Pagus hrc
qu1b ufdamM a
‘
rga i a t i éws i i1 co l eb atur qui tamen Toaoap inamè aa lt i omm i n
gruente b ello ,Toa aapmaméaulrj s in dedi t ionemven erant,perque tò tos v igi nt i annos paè ifice. apud i llos egerànt . A t tandem intermaui …
n'
andawfefemutuo i nci tantes,
'
animos addentes, pagi i l l ius inco las v n iuerfosihrernecioni deuouen t . D ecretumex equi non cun i i anrur,noc
'
i u inopinan tes
i ntercipi un t ,& femi fopi tos opprimun t, adeo Vt non fine co_mmi feradone ela
mores ei ulatus audrrentur . Gal l i ,re audi ta,'
ci rcamediamnb i i em eo properant armati pagus en imaca fi ei lo nofi ro nonlogins X . pa fli ìùmmi ll i b us ab e
r at) verumanf è quameb aduen i ffent Barbari rab i e prx da inci tati obuicìs
quò fque trucidaran t ,cafhsq; Vt latentes exrruderent ,i ncenderant adeo vtper…
paucò‘
s fuper fi rte3 no fi r i‘
i nuener in t . (l uinimmo ex nofi ri s nonnul li al i enerabant fe nonmodo adul tosfiufi at imconci fos fedeti ami 'nfantulos ladi entes1 ntegrosBoucano impò fitos v idi fl e . Ex adul tiori bus tamen aliquo tmari fefe“
gommi fe‘
re,&
‘
noéi i s tenebri s ob fecundant ib us natantes euafè te, incj ;_ nofi rumcafi el lurhfe recepere .%odVb i refciueruntBarbar i ,n6aequo tulet un t animo,
immo fnoshol i es si nobi s de t ineri muffitarrt'
es‘
gohquer è b antur . Tandemveromerci bu s
'
qu'
1bufdamanobi s placàti i uere,cli entes vero no li ros Vi l lagagnonimancipi a rel iquere .
l n teri eèîi rs aliquot di ebus ‘ego cunnqui bufda
'
r'
n ali i s Galli s in pago ab indigen i s P i ràui ina nomi nato ,
in i nfula i llam'
ai ore animi gratia ex fpari abamur,
i nopinantes captiuumiuueneni , forma fi at‘
ur a nonmediocr i in compedib us ferrei s
,qùàè Barbari aC hr i fi i ani s accè pè rant,detentumofi endimus . l s l in
gua Lufi tana nos compel lat duo ex no fi ri s ob l
Hi f'
panici fermoni s peri ti ame
'
.
i us verba capi eb an t) fignificat fe i nL '
ufi tani a effe,Bapi i fmo
L aM -àrmtratum An toni o fib i nqnì en . Pra terea
‘
quamursmarroneÀ l a rga iaa effet,
quod fi equen trcum Lufi tan i s commer’
ci o fenr'
1umi ngeni um ex par te eme
fi tto.: cap: : i at ,innui t fevehemen teroptare,f i‘
qua i‘
drationefieri p0 ffet,ab hoii i ummi nib us euadere . T umnos prae terqùamquod no fi rarumerat parti ti ni quorqumdabarur èBarb arorumfauci bus '
eripe‘
re, audi tîs Voci bus C hri fi i afi i Anroni i ,
longe v ehementi us commo t i fumus mi ferat_i ò nedu£i i . Atque i ta è nobi s
v nus ,qui hnguamHi fpani camcal leb at quiq; fabri lemex erceb at ar tem, rece
pi t fè pofi r idi e ei us di ei limamadcompedes di fi ecandas al laturùm monui tq;_V t f imulac folutus effe t namanemine ob feruab a tur ) indumeti s admari s li ttus fefe abderet tanti fper dumBarbaros colloquio occuparemus nos fcapha
exec
har rmda .
51 8Z i i °7 i iìs inopi a indedi tiò fien
’
r
(mm … … muratus omnes i n v n ri ini ai . l demÀ rf rhratùs ,
manzta te‘
L i b . 8 .c. 6
pugnatzo,
l l tes,qui Thrafi a,quam“
ip'
fe‘expugn
nomine,fefe receper"con
‘
quaffat'
i s ft:mi ui ùoè in fummoqui t, Infuper i ni ni an i fi ini oi l l id i s autcafi ell i s offende‘b
’
at ferro
D: bout ,
o D‘
0 o
2 20 Hrfi 0naNaurgat ronm
i ehtes vb'
erib'
us la"éi an i es enimfufi
°
ocati fuerant . Inaufpicata: praetereàaues,
ae'
rei necunubes atta condè nfab ant ,ac i n corporumhumanorumc6caiio, v n
de i aman te vi fce'
ra ex traxerant,n idos fi tneb ant . C&i busconfpeéi i sM echme
tus, ingenìo al ioqu i barbaro& crudel i fi i tno,apudfe cogi tans v niushomuncul i , qui déi ia
‘àb i eéi i flimaec0 ndi ti p ni s atroci tatemac immani tat€mcrudel i fl
l imaq‘
ux que faci nora ab fe pa trata longo internal lo fuperafi e modo obmu
tefceb at modomi fericordia uadamduceb atur , a rq; apud femuffitab at,mi'
r umnon ef fe,quodfceleratus i le fubdi ti s fui s adeo formido lofus _
efi e t,quand0
qui demtale facinus pattare fufi inurf fet : ideoq; di fi i C i l limumeffe fi atueb at ho
rnìnemab fuadi tione depel lere qur imperi o fuo fubdrtor i i ob fequio tam
î’
nfigni ter v teretur . M ox vero coll e£i o animo neminemeffe qui carn i fi cem°
i l lu’
m non conte“
mnerer arb i tratur . O\ ui nir
‘nmò Turca: ipfi tamhorrendo
gw:mwd@confpeéi o,Vl adumadeo atrod s facinoris audi oré di ti s deuouebant .AtVladus omnibus i fi i snegleéi i s,M echmet i ex erci tui c6tinuo infi ab at, cumuèmodo i n al i s,modo in noui fl imo agmi ne l acefi eb at atque i ta non paucosiingul is di ebus perimeb at damnumq; nonmi nus equi tibus acArab ibus aifo
rebat . Tamem ne v l teriùs i nhi s recenfendi s progredi ar ) i lle (uo tandemperi’
culò efi edocîi us, fzeui t i ami l lamqua in fubdi tos v fus erat dumres fuas egregie‘
i i ab i l i re v oleb ar,mul to plus detrimenti quamc6rnodi fib i attul i fi e . Nampau' latimfui s fedefici en t ib usM echmeto prouinci amcedere
, atq; i nHungari arh
pi ofugere coaéi us efi . Eb Vb i appulrt,ob fcelera,qummi lle fuppl ici i s expiari n6“
pomifi è nt i n vincula con i eéi us fui t . @ atuothaecmonf i ra conruganda,qùafi concatheri andaduxi ,t ore quae i nfernali remigio f i n t apti ffima, Tura‘
canumv idel icet;cuius (quan tumui sfiagi tiof iflimi nequi ti a penenulla vi dea'
tut,f i cumAmurato conferatur quem rurfus crudeli tate fx ui ti a fuperaui t
M echmetumomnes vero fcelerat1 flimus immani fi ìmu3V ladusmagno pol ir eli qui t interual lo . At vero ('inqui es)Turca: i fi i fuerunt i nhumani flimi
'
, quosmer i toBrafili enf i bus adepwmcpaî.gp ts imman iores dix eri s .
Q;are v r“
paulo‘
at renrius adea,qux apudnosgerfitur, aninni adumamus,“quet ro in primi s
qui d afaeneratori b us rapaci b us auari s prx
'
fi eturÈqui fari
guiner’
n medu as tot v iduis, t0 t orphanis exfugun t ac proinde v iuos deuo
r am,quos femel i ugulafi e fatiùs effet,quamlanguentes di utiùs derimere Ann6f eri tate crudeli tateBar baros Ameri canos fuperì t ?Arq;hincfit, v r exclamet
M ich.
'
Propheta :%odcoi ncdunt,caro efi populi mei,& cutemeorumab ei s nadi r,
acofi'
a eorumdi ffri ngunt :diuid'
uutq; V t quod efi i n olla,& velut carmem qua
e fi in lebete . l amvero i i de ca—rnifimhumanarumefu ferino prorfus tygri no,ìquo t qux fò ,hic apudnosr eperd furi t, cum i n Itali a, tumin ali i s regiodi bu
‘
s, ex
i is qui C hri fi i anumpra: fe ferunt nomcu ,qui eb immani tari sdelapf i funt,Vt figui tiamfuarn explete cupi entes cor i ecurq,inmìi corumfirorumdenota
f in t Peneshi fi ori as i nnume ras de rebus i fi i s fc-riptas fidesefi o
,fìngula enimperfè qu i ficupi am,tempus
me defici ah
r erBarba
mr : D e
V A M v i s C iceronìs i l lud—dréi um,Nullameffegetrtemj,net};taminmanfuetîm,neq; tamferamquae
'
non eti àmf i igno‘
ret
qualemD eumhab et è deceat habendumfci at commun'
i ò
mn i ìri ncalculo pro axi orna te c‘
értiîi imohab e‘
atur, tame'
quo
modo ergaTouoapz'
hambault i as‘
nofi ros confi er non fati s feio .
Namv erumD eumi gnò ran t Nullos quoqueD '
eosfalfos f i TW M PI°”
…ne ccbl efi es f i uè terrefi res agnofi um nec co lun t ac pro inde locumv l lumpu”"M C!
b l icam,in quemreligioni s ergocònuehi ant, nonhab ent . C ontra qué ab Eth
hici sol im,ac eriamnumab Idolola
_
tri s nofi ri tempori s v furpatur . Nominatimfvero ab Ta dis Peruanamprouinci ari rj ncol entibus qua cumTouoapinambaul2ii>fmmregione efi contmens,ab eaqué di fi at pafi i bus 1 0 0 0 0 0 0 . qui So li Lu
“
…
na: fàcr'
ificari t; M andi quoque c‘
rearionemignorant di es nomin i bus non di f:c i imin
'
ant , aliumalio non praeferunt :hEbdomades menf i s &'
annos non obè fè ruani :T emporaLuni sdimetiuntur: Scripturae, f i ue facta i lla f i t,
'
f i a epropha-
na,nò nmodo peni ta s faut ignari ,fede tiamC haraéi er i b as, quibus animi fenfa»notare poffi nt peni tas carentes .Quamprimi; in ,
—eas terras v eni fi em verba&nté ti as al iqua _
s,gt fermoni eorti _
ma ffuefceremfcri b eb a'
m,casquemox coramipf i
'
s legeb am. Ill i przefi igi as id effe ratì,inuicemhi s verbi s;al i i /al ios alloqaeb anturi Nonmi ram!i fi umqui -
heri ne v numquidem verbum idiomati s nofi rical leb at,nunc v i opehuiuschartx quae i llumnofi ra eloqui docet ,i ta pet i teea fona i e,v ranobi s i ntel ligantur?
‘
Barbari Hi fpaniolam l nfulaminco lentes idemp
°
rorfusdeHi fpan i s,qui primi adeos accefletunt ,iudicab ant .Haec(ant
f i oriographi verb a Indi animaduer tétesHi fpanos eti am'
ab fentes mutuo in*
t er feco l loqui li terarambenefi eio,credeb ant v el eos propheti co agi fpi r i tu
i i terasi pfas loqui . Quo faéi umefi , v tBarb ari v eri ti ne peccat ’a innocefcerentf aa; ira fefè in officio c6ti nuerint,v tfab eo tempote,nceménti ri necqurcquam
amdi latarecupi at l atifi imus ei pateat campus,a s profequendam, tumaddemohfi randfi quan
B arb ar i s i fi i s quarramorbi s parteni incol en tib us . I lli enimmen ti sconceptumnonni fi exprefi i s vq cib us exponerepoffunt nos verofcr ipturaeadni ini cu ll i orumarcana c
“
ognofgimus, ti ofimvero confi l ia cumC IS comrriun icamus
v el in remori flimi s degun t te rri s . Ac fàne prx rerb ona‘
s artes quas e x'
li b ridi fc
_imus (qua3queBarba ri s fun t ignora ) fcr ip—turx quoq; ars inter excel len
ma…,qu1 bushosD eus /camulaui t,dona cfi
‘
recenfenda.
D IS
M inime autemmoror,quodSocrates vt refert Plutarchus diceb at : Literas quas vulgus putat repertas i uuandaememoriae v ehemen ter i l l i ofii cere .
Olimen imhomines fi quid audi ffen t dignamcogni ta non libri s fedanimoi nfcnb ebant :hac ex erci tatione
‘
confi rmatamemori a faci le teneb ant quicquidv oleb ant : quod qui fq; fci eb a t,hab ebàr in
‘
prompta . Pofi reperto l i teraram
v fu,damlibri s fidunt ,non peri nde fi uduerunt animo in i igcre, quoddidicer5t .I ta faéi umefi ,Vt negleéi omemoria ca lca minus v iuida effet rerumcogni tio,
paucioraqui fque fci ret : quandoquidemtantumfcimus,quantummemoria
t’
enemus namego fententi am,praefè rtimin Phi l0 f0 ph0 acGraecia fàpi ente,dignami udrco reprehè nf i one . Nam C icero
,ceté l i q;do£i i , pofi eam,
hi i i o
ri am quaef i ne l i b rorumv fucommode con texi nonporcfi ,’
marmmeffe rem
porumafi i rmarunt . l ll udqui demverumefi ,Pati es qui anteM of i s fcriptotumomni umprrm1 ,tempora v i xerunt, permul ta quidemoptima qua: non€61mentari i s ,fè dmenu memori a mandab antur,pofi etri sîpermanus trad
'
ebant.
At longe tutiùs i llud efi faéi um, ex quo ob tinui t fè r i ptura .
Ergo,wadTououpinaméault ios‘
nofi ros redeamus (Luoties cumi lli s coiioqueb amur ac mentio de D eo incideb at dicebamus nos credere i n v num
D eumcreatoremcaeli terra: , qui vt orbem quaecunq; in co funt condidi t,i taomni apro arbi triogub crnac. [ll i Vb i hxc audi erant,ali i alios intuentes, in
hanc vocem'
qua admi rationi s nota ipf i s fami li ari s efi erampè ntes The!de v
fixi fi upefaéi i ha reb ant . Prazt erea , quoniam,Vt fao dicemus loco Toni tru
&agore v eher‘
n enter terrentar (idToupan v ocant) fieorumconfulentes radi tatìoccafi onem inde arriperemus eos edocendi diceremufq; D eumi llumefiè ,.de quo verba i lli s facieb amus ,qui ,v r fuami ndi catorpotè t i am,
cer lumterramiì;eomodoconcugeret i lli exci i eb ant D eumi l lumàquo adeo terreren tùr effe
Haec efi hominum i lorummi ferrima condi tio . At quaerat
fieri ne potefi Vt b rutoruminfi ar Americani f i ne religione v iuanr?Ego ve
'
ro refpondeo, q‘
uod i amante at tigi perparamab eo abefli , neccrederei negen temvi la
'
mi n to to'
terrarumorbe effe quaeab omni religione f ial i ena . Attam
‘
en v r euamexponam quantulumluci s in terden fifi imas ten…e
'
b ras,qaibus ob czecan _
tur,perfpexerim Afi i rmo eosnòmodo immortal i tatmt
enimaramcredere fedpro cer toquoq;habere pofi mortemcora ammasqu::v i rtuter
'
n coluerin t (v i rtutemautemi lli defin i ant51 0 more nempe v l tionemfu
‘
mere/
dehofi ib as quamp lurimos mà6tare pofi al ti fl imosmon te:: cuol antes,patram auorumfao
"
rumanimisaggregat i ib iq; inamer niflimisho‘
r
ti s,perpe tui s deli cirs ac tripudi i s lactumxuamagere Haec eli longa i lla Socrati s peregri nario ,hi Poèîtarum£ lyf i i campi ) ignauorumcon tramanes, qui f i ne‘vll a propugnar-i daepatria cura inglori i Vix erunt, ab ripi ab M ygnan f i c i lli cacodaamonemv oca
'
nt) cumeo fempi ternos in ter cruci atus v i uere .
C onfi af eti amEffeni os e co rumfi:ntenti x (ufi ragantes o limonedidi fîfe bonas animascarnal ibus vinculi sreleuatas v '
ltraOceanumdegere (cuffarori f i fides effet adhi b enda
,Br afi li a denomi e ur) Vb i eis f i t repofi ta perfiui tio: il
l i c qui pp e effe regionem, qua: neq; imbrib neq; ni uibus,n eq; x i i u aggràueta r,
D eo v era
7.
Hi ii or iaNau igat ion ismemore3 . At v ero v r confi et, tormenta , qui bus i nfefi an tur, ludicranon effe,ipfe eo_
s nonnunqa amVi di malumi llud rbcordantes adeò horro re perculfos,Vt pra angore fudantes manuque femur plauden te
'
s hi s verbi s apud nos_conîquereré tur : M a i rJ touralfizp,fi ceqyeiqy
efi mi fi ul
i e,mi foci e,C a codxmonemprx reliqui s omni b .mali s re ormido . Si vero quisnoi i rfimcontrahi s eumcompellab at verbi s :Nacequei ey… dygnan, boc‘eji, egovero C amdxmonemnonmetuo . T ani i l li fortemfuamdeploràntes, Ah, quìnos feli ces effe inus
,f i eo
,f i ca ti v os efi i s ab i llo tuti effemus Tum
‘
nos excipi e
b amus,cr txi enda rri igi tur efi et in eum, a i ygnan efi otentiot . At i l l i ,v rdi
éi umefi, quamui s periculo prx fente fe?e idfacîi uros pol icerentur , mox ad i a
gemiamfuamredib ant . An te namptogredi ar v l terius adea quaedeBarb arisanimamimmortal emeffe credentibus,addam,
idquodab Occid. l nd.hifi . fcrr
ptore efi relatam,Barb aros C u fco v rb i s accolas nonmodo animaramimmor
tal i ta'
tem (edeti am praeterTheol 'ogorumaxioma Phi lofò phos omnes ceterofque ethnicos acBarbaros corporumrefurreéi i onemignoraffe immo ne
gaffe) corporumrefurreé’
tion emcredete . Quaeres hoc exemploab i llo confirmatar . Indi
,inqù i t cùmanimaduerterentHi fpanos f è pulchray t auro cete
t ifque pre tiofi s pori rentur,aper i entes oll a proi icere,aodi fiaergere rogab ant , nei tadi fpe
‘
rgerentur ne i l ludrefurreéi ion i ob effet : i l li enim inqui t corporumrefurreéi iomm, vt an im
‘
a: immoi tali tatem, credant . A li a s quoque au€i or
p rophanus afii rmat,gentemBarbaram ethnicameb v‘
fque proceffifle, Vt re
farreéi ionemcrederet .Hec funt i lli a s verba : Pofi ea C aefar Arioui fi um Ger
manosdeù ici t,qui corpori s erant infoli taproceri tate, forti tudine nonmi nor i
forti ter enimpugnab ant , mor terrique contemh ebant , refurreéiuros<>pL
n ante 's .c ego ideo commemoro, vt intel l igantomnes GAthei ,quorumple
nahic fan t omnia , idhaben t cumTououpìnaméaul tìjs commuri e,quodfib i perfuaden t , quidempo r tentof i ùs quam i lli , null amef leD eum ab i l li sfi l tem
di fi :ant C acodaemones efi e,qui inhac etiamvi ta eos excruci ant qui D eum, c
i ufqa e p0 tenti ami nfici antut . $rvero ob i ici ant(quod faci antnonnull i ) C acoda:mò nes aliudnihi l effe , quamprauos homin umaii eéi us , ac proinde fi a lte
Barbaro s ea imagi nari quaenon faut . Refpondeo f i ea qux ànob is v eri fi ime
di éi a faut co nf iderefltur nimirumAmericano s v ifib i li rer reali teraC acoÈla:mone excruciari , ex eo parere fi ti squì i nepte cruci atus i llehumani s tri bua—tur afi è éi i bus i Etenimqui taamfieri po tefi ,Vtquantuma i s f i nt violenti homiitesq ue adeo affici ant?Ea0mi tto,
quaeqa 0 tidianab ic edocet experi é ti a, immo et iam
,ni fi ill ud ell etcoramporcismargar i tas proijcere,D zerrmn i acoì,quo
*
rummemini thi fi ori a Euang‘
eli ca Chri fi o fanatoshac a&le
rrepo fi im.
D ei nde,quandoqa idemAthei i fi i i ndigni (unt peni ta s, qu ibus ea propo'
hantur,qux tamdi fè rte de anima immortal i tate facts t efi ant<u r li tera3,B'
arba
ro sdenuo i l li s_
trofi ros Opponam, ì qui b us, licet obcaecati fi imi s di fi:ent an imaominemprx di tameffe ,qua;nonmodo nunquamin tereat i edeti am cor
orefi:i un&a,v el e terna dei i inetur b eat i tati ,ve ldamnationifit obnox ia…
Tertio,
Tertio adcàrni sr efurreéi i b nemquoda t_rinet cane; i fi i f i brqueperfuadent corpus fè n1 el exrinéi urhnunquamed taturn i ri îl
'
ndos
Peruen'
fes i lli s oppono , qui falfaL—
.l ieè t fi nt imb.ut i religione , imnio'
non‘alioquamnatura dueanrur ini i inéi a,eumnefar _i i s ta
'
men ifi is in iudi cio'
Îi i i i i furre ,
fl
«Si nti . Veruntamen cùm[mt C ac'
odxmon ibuis ipffs'
pei0 res: yti iamdiximùè )qui Apofi o lo \ tefi eD eumvnumeffe cr edunt hb rrefcunt
‘,j l i l S igqup i llisàÎ
rhe_
tn buiui r,quand0 .BarbarosAmer icano; i l lispro49&Q?Ìbi
—ÈQ
ÈÒPQQQ Quapropter perdi torumi llorummentionemi n pof i erumnonf ad am fedeos 1arrii ride ad Inferos relego Vb i pò rteri tofo ta tn error
_am faoruni Îruéi o
non tamen
plu
'
uias ac
r i ani 0b fi are,q‘
uomi nu sti rarDe i inui frb rli a ex creat io
Itaque l icetAmericani n
a pudfè i pfos c5uincuntan'
al iqfab i le5 fma ros,nec
p
ignorant impreeterttummen t
ter ca ,quas zi
medi éi_a(unt de animx immor tali tate
ree couema t
pullulet,aut peni tasex tinguaturIgi ta r _
vgnarrati onemipfiun oi*di ar, inprimis tene… fitcerd0 tes quofdamapud eos effe, quo
'
s ipfi .C arài bes qur,v rcaumcommea rr
tesmi feris i lli sperfuadent , fe(quodcumfpi ri tib ris comfn erci umbabeaut);quib a fcunque v i_fnm fueri t for t i tudin_em imperti ri , qua bello,
ho fi es fùpé renrri r,
fedeti amfua ope i rbéi us omnes crafi afque i llas radices enafci quas Ametic.inum folampi q ducere di x imus . Prreterea (quantum Ngufi riis i nterpre ti ;b us
i
accepi quima ltos annos i n i lli s terri s v ixerarir Tououpinambàz/tijs idm0 ;
ri s efi ,Vt tertio ,v el quarto quoque anno frequent i fi imi
’
conueni ant . C u1 con«
trenta; ex 1n0 p1uato , v rmox dicam, ipfè £intérfui De quo quaefequuntur‘
, t'
e}f ei gndahab eo . Ego ,
cumGallo quodam_
uomi ne l acbboRuffo , atque e t}i am,
interpretequodérmNeui i no peregre profqéi i , in v icf
o quodamdruerti‘
o o o o
Hi fioriaNaurgatronrs“
ne accingeb amus cumv ndi
vero i ll i a s inco l ze aduenrentrquadamaggregatos v idemusf
il li us canTam fi ifci tamur confrf i imus ; fci fci tttnte5 turb am i llamia ti esdiuidi par tes videmus . Vi t i omnes i n cafamquandam fe recip iunt,f erhi
‘rî
’
ze inaii è ràm,pueri quoque in ter tiamconfugiunt . Ego, qui Ca rmè exal iquotVi r
‘i3 permi x tos v idéràm—i nfol i tum qui d ab i llis fa’
éi um i t i fufpicans, ab
comi i ibusmei s eii lagito Vt m‘
ecum f em tò tam ob fernatti ri i l l ic coni i fi ant :”‘abdab
"i lli s i rri petrani . C dr ai bes antequamfemi nas pactos dimi tter ent,
’
firmma cautione prohi b uerunt ne è ca f i s fa i s egrederentur feddi li gente; adi a’
ntur'
n arrenderem nobi s quoque indicunt v r in ea in qua eraurmùl ieres .i aiadel i i efi ei emus . Nos ,qui i entaculo intenti eorum
,qua a€i ifui°
ei aii t igi iàri,ii i urmurquoddamfubmi ffumè Gai a inquamvi ri fecefi erant, e r
Ìurr*n s exau'
dimus (c afÉr po rro i lla anofi ra trigi nta,
erme paf fibus di i i abat)muli eres; quarnumero eraur z oo . fi an té s, auresq,arrigen t_cs i n v numvela ti aC ernamfi=: feglomerant . Vi t i s ve
'
ro vocempaulatimat t0 l lehti bu3 adeo Vt eo=rumdi fi inéi ee v oces nob i s exaudi ren tur hor tanti ami fi aminteri eéi ionertii dentidem
'
rep etentium:‘
he he he he he he he he.
m'
oxmul i eres tremula voce eandemi l lami i 1 '
teri e6i i0nemrecin€tes audimus,He
,71 e & C . Vocemverotanta animi content ione fufi ulerunt , idque to to
uad'
ra'
n ti s boté fpatio ,v r nos fpeé i atores in admi rati onemrapuer int . Ac fanè
iile nonmodo horr è hrl ù'
m v la lab anr fedeti ammagno impetti profil i eb ant,mammafq; faas concuti eb an
'
t fpumamque ore emi t teb ant immo nonnullx“
(nori abfirr'
ri li ab i ismodo, qui comi t i al imorbo confli cîi a’
n tìrr ) ex an imes proc‘
ide’
b ant .Quo fit ,Vt credamC acodaemonemcorpa'
s i l larumi nuafifi e eafqueza . , daemoni acas repeme fa
‘
éi as fui fÎe . Pra terea perfpeé i i s i i s quae Bodino l i bro,cui D aemonomani zr nomen feci t,de v enefi caruni exfi afi, quamafferi t vene’ci s ommb us qua cum'
C'
acoi
dae'
mone expreffum faedus pepigerunt fami li ar emeffe
,ìqa aequeno
‘
nn'
unquarn fpi ri turapi untur,corpore fen fus omni s a rper“
Lte remane
“
nt 'e q'
u'
amui s eti am corpore animo nop nunquamrapi anra f .
Adde (inqui t i lle ) quodnufquamconueiriunt quin choreas agan t ; i nter quasquantumex v enefica
‘
rumquarundamc0‘
nfefii one eli ce re_ p0 tui t,c onclamant
Omnes :Ha r,bar (quodoptime cur
‘
nHe, Amer i canarumnofi rarumc6ue
n i t) D amon‘
bucfizlm, _
i llu'
cjîzi taz aha: r è rò refpò nden t Saééa t la Sa è ba t/a hocci i fei i um,feuqui eti s diem,
rri anas ,fcopafìp , quas i nman ibushab e‘
nt at tg l leri
tes,v rcerti fi imumlaè ti t ià_
'
edant f ignum feq; ex animo D x n‘roni ferui re f igni
Dm . r _
ficent atque ,
adeo vto
acioz ra'
t ione‘mD eo debnamnmtentur .
‘
Namrn Legè
dra ina IIi ael i ri s preefì:rrptumjerat. v r ad Domrnumman us attolle
‘
rent'
a'
o
Loram
528 HifiòrìaNauîgatîoniéVero eo
°
rii ffi&:c fuauis erat,Vtmexpcrtxs v ix fit credibi le quamoptimefym
Phoni a i l laquadret,gra:f: rdmcumBarbarimuficx arti spemtusfim
urinsq'
uam\anteahumues vnayoce,eacìuè
SedadC ami ées nofh'
os redeamus . l l ly’
eo di c ab Barberi s laure e‘xcelargopo tu C aonin l ib é rali ter fuerunt tra
namcum
mm
mé"
d4a u#xE
Ga l
pum/t, .
230 H1flor 1aNaurgamonmcon tinuomanugefi dp r ) opinionem induunt v r fané
\
i i ratemi lli s tf ib ué ntesg‘aHi rment dumab fe coneuriunrur ,frai ri rumquendamfecumeme
,di i s i lli s r o l
loqui . Adeo autemeraurPraefirgi i s i lli s fafcinati , v r f i nos i llac i te r fac1enres ,c6;five& i s de l icatiori b us qui b ufciamci b is,quosM ama : fui s appofui fien t,edendosacc
'
ipi eb amus (quod(x pe facîìume li zi nobi s ) Barbari magnuma l iquod
tan i ami nde nobi s cuen t_urumrati ,non rmnùs off endeb an tur , ac fo lcr
'
rr(a per
flîi t iofi acBaali s facerdo tum fucceffores fi l i b ationes ido li s fui s oblatas ab ripiv ideanrzquibus tamen i nD ei cò
‘ntumel i amrumi pfi,rummere tf ices cumfpu
ri i s fui s a lun tur‘. Praet€rea (i ex eo arreptadetegendi eorumerrores occafione,f ignificaremus fe ab Cami bzè us decipi nonmodo i n eo quodM mmmedere ascbi beredocerent,fedp
‘
raefertimi n eo,quodfalfifi ime i a6i aré t, (ua opera fru&us
radices cra ifas,qurb us v efcerè
’
tur,nafci zquod(ol i D eo, i n quemt rederemus
,
e ffet acceptumferendum. Quamob caufamimpo i’cores i lli C a ra i bes nonmi
nore nos proé queb anrur odi o a tque o limBaahs pi è udopr0 pb etee Eli am[nasraefligiasderegen tem. Acproi nde confpeé
’cumnofi rumfugi eb ant . C eterum
cet Toaoupz'
naméault ij no fi ri v rame ini tiohui us capi ti s e fi d1&um ext,erno
r i ta nul lo, i n‘
amo ne adgen i culatione C a ra ibi:: fuos,necM a raca,ne'
c remv l lamcreatamco lanr
,mul romi nùs adomnt, v el i nfiocant . Ex emPlumfub ijci amea
r um,quas i n i lli s ob feruaui , rel igion i srehqui arum. C ùmforte al iquandogum
al i i s Galhs ahquo r, i n quodamPagò effem: Ocaxentimipfinomina… ) in a
Ferro ac propatulo ccenaremus confiuentesBarbar i ei us v i ci incola: ,nofi ri cotemplandi non conui uandi grati a namhocdemorehaben t v r cumi i s quosmaxime colunt nufquamconuiuentur) maiores nampraefertini cummul ti sb eneuoierì ti ae f ign i s nos tanq11 amflipatores nofiri ci rcumi
’cab an t è nari b us
pi fci sbu iufdamos'longi tudi ne tri amquatu
‘
orv ePedum, i n ferree formam pra:
mani b ushab enres , pueros zi nobi s arceb an t‘hi s verbi s Proenl efi e,neb ulones ;efii s enimi nd igni qui adyi ros i i i os accedat i s . Nos veron eminimo quidemverbo di centes i n terfa t i , artente& taci te intueb antur . Donec pera&0 conuin io ma ior natu quidamquamob feruaflet nos Preci b us cibum
‘aufpi catos,
Preci bus quoq; cmnamclaufiffe,accedens i ta infit qui d [i b i vult b i c ri tus quo
v osmodo vfiefii s,cùmfub lari sPi lei s omnes preter v numqui ldquererur filen
tiumtenui fi i s adquemperti ireb at ea orario quam i lle habui t ? —Ve li rfimne
Praefè n t1 umadali quem,an adab fr:n t ium? ib i ego opportune ob latameamoc
c afionemarripi ens ,v r apud eos de vero D ei cul tu loquerer : cumpreter eiusPagi ampli tudinem f reqri en ti am Barbaros etiam fohto attent iores animati
uer terem rogare In terpretem nofi rum v rfli i s Verbi smeumi lli s fermonemquoad capere ipfipofiè n t,ex pl icaret .T um zi quei
’ci one(Eni s exorfif s,preces nò ,
—flras adD eumdirigi refpondi : eumq;,e tfifub ipfius afpe&umn6caderet , non
rànrùmliqui de audiuifle nos fedetiamquidquidpecîìore occul tfihab eremus,idperfpi cue cognofcere . Inde adcreat ionemmundi delapfus, i n primi s laboraui ,v rdò cerern hominemnobi limumin ter creaturas aDeo effe condi tumy teomagi s celebranda: opifici s fui glori a:Rudeat . Acnos quidem,
‘
quo°
d ipfumcol eremus ei usmanu i nfini ti sPericul i s longiflimx naulgat ioni s i n tamVa fi o
Hrft0‘
rraNauigauonrs
ue&um verum(i b i D eum '
annùntiaffe: acqua rere apudme Cot-pi annoneggApofioli squendaminnuant i Ac fane quamui s eos librosmeo calculo com;
probarenolo qui pra terD ei VerbumdeAPo li olorurn peregrinationibu3mi ;"
ra narrati t,N icephorus deD i noM atrh’
aeo agens ,‘fcri b i t i ll umapud C annib a …
las Euahg'
e l iumprxdi cafle qui adepàwé
eatgp :(unt necmultumab Toup iupi fnamb àùl ri i s di l l ant . Sedmultomagi smonetmeD i ni Pauli queme x Efal,mo“
1 9 . dei i impfit locus In omnem termmex iui tfiim eorum ey infine; ar è ù .
t’
tfl jîîqf
m»: 'v erÉ a eorum quod ì doé‘r i s qb i
‘
b ufdam i nterpret i bus ad Apofiolosgaeyfertur. At enimquandoquidemconfl at
'
Apofl olos i n remori fi i f nasq u,eq r}b i sPlan esPenetrai l è ,quid incommodi ex eo confequetur fiai feramus v nfiautplures Apo l l olos i n Am
‘
eri camcommea i fe î Faceret i ll ud quoq; adgeneral ifliwm
'
ameicpof i tionem,quamnonnulli afferri v o luntdi é’ro i lìi C hr1 l i i ,fore .v t pre,
dicetur Euar’
rgel i umf egni i n v n iuerfa terra . C@odtamen pra cifiedeAFo lio ,
4'
lorum lx tate aii i rmaremolim. C 0nfirmo tamen quod ame i ami n i tioe[tdi,&um)me nofiramemoriaEuangeliumapudAnr ipodas annun tiatumwidi ffeaudif fe . I taque ob i e€tio foluetur,qua: i l li loco fieri folebat Bar ari in
ex tremodi emagi s fi en t Ad reli quum veroAi n ericanonî'
entrai );7hemquod artimet quo affi rmantmai ori bus fui s reé
’ta docenti momenti oh,
fequentes fè Praeb ere recufanri b us ,gladiumdatumfui ffegquo eti amnii t:[en;}tuo trucidant : non al i enumab eo v idé tur,idquod ei l i nApocalypfi eqp oruinfident i datumfui ffe,v r tol lere t pacemè te rra,Vt ali i a liosmaé’raten t datum,que f ai l le ei gladi ummagnum. Hsec un t ipfa Ioanni s verba, qua , quo adli te=ram(v r loquuntur ) adTououpìnambaa lt i ammnoi i f or
'
umfermonemproximeaccedunt : art‘amen nefirntmtiar
’
n detorquere neve longiùsPeti ta afi
°
erre »v i
dear, locumhunc ali i s applicandumr eli nquam.
Interi ni alterumfuecurri t er emplum , ex quoPatetBarbaros i llosBrafili éÈs,fimodo di iigenterdoceren tur, fati s doci les el l e ,
‘
Vt advetamD ei cogni ti 0“
n emperueni an t . Ex emplumi l ludhoc loco i nferam. Ego ci b ariorumParan
dorumcaufa, in con tinen tem tranfduà us cumBarb ar i sd uob us Tououpi nam;£ aulti;s ac ter tioOucanen qua: gens ef i Tououpìnaméaa l tijs fc_edere i un
'
éi a ) qui
cumv xo_re amicos inui fera t , atq; tumdomumredi b at . C umhi s tri bus i ter per
filuamfi ci ens noua arborumherb arumq; fpeci e,fimul canoro auiumcogentra ,ad raedicandasD ei laudes inui tatus, to tumPfalmum 1 0 4. alta voce cecini…
mae fafi fT res limei comi tes adeo can tu(neq; enimv erb acapi ebant) {unt deleétati , Wi i
É É {ÈÎ Oueèznen i llefin i to Pfalmo v ul tumaxime hi la ri his me compell ari t verbis :; I aafine fuaui il ime cecini fi i , ac.t uus can tusmihi i n …memor i amreuocani tgé ri s qu,i ufdam,q
‘
uat vicina ei triob i s,& foci amdùlarionem quo nonmediod i
'
af}f e6tusi umlx t i ti a .At(inqui f ) i l l ius v erb acapimus, tua yerominime qux fo igit ur,v rquidnamidfib i ve l i t,quodceci niflzi ,
‘irob i s exponas .Ego tii quàtumP0 rtui , copiofe (folus enim tumGa llus cumi lli s eram,
duo verome in proximo v i ;cob pperi eb ì tur )ep fixime ingeneréi àéùmceleb tafl e,ob r erumcondi tarum
Pulchri tudi nem,ac carnin admini firati ò ri em fpeci atimvero idi lli me t ri bui umfuiflè , quodfolusfhomines cereracj ; animan ti a alat, quodq; arbores ac pl i
ras,
tai ,u in vni uerfoTunt terrarume rbe, eius v i acPotentia enal è antur . C antion'emporro i llani i amolimantedecemLunatummi l li a quaefola e l l… i ll i s tempb rumdifl:in8ci ò ) D ei i ll i usmei fb i r itudi&atamfui ll
"
e a tque ab Propheta exnofi ri s fummocantaram,& poli eri s in eundemv fumtradi tam. Atha cBarba=ri prout fun i:ad ea, qua: dicuntur arrentiflimi , cceptuni fetmonemminimeab rumpùri r)huncmeum
’
fcrnîonem,quemin(emihoiramprodui eram, auide
ei tcipi entes i ngehti .cumadmiratione,in exclamationemhanc erupetnur . Thaiquamvos M e ir (fic i lli Gallos appellan t felices
"
el l i s, qui tot arcana fci ati s,quenb b
'
i smi l è ri s occulta funt Inde ex i lli s quidam,Vtmihi gratularet ur an imalcul
l um., Agotì; queni gereb at .(de i tamecompel lans dono dedi t: Enti b i ,qui a fuaui ter ac
'
ci ni fi i . Hanc egodigreflionemhandgrana te adi unx i , v cdé ceremBarbaros Ameri canos quantumui s inhofies ferò cifiimos non adeo
.t
elTe agrei i es,v r eaquà andiunt,cumni dicio non ,di fcernari b Immoaul im_afiè i
mare i l los‘
ferÈnonibus rex endi s apt iores effe, quamfi’
nt rui l ici nofirates atque
faermùl ti ,qui v elmagn ifice de (e fentiunt,Iam-fuperei i ,v r ux fi ionem
p
exp edi am, qua hincori tur, v nde namb ari Americani genusìuxe
°
r int . Ego veroPrimumaffero quidemeos ex,
vno mgmm
fil i0'
ruin Noachi originemtrax i ffe, fed quonon i ta confi are 5quodneque exfierahi fi ori a,nequeex profana cò nfirman
'
Pofli t .
'
C onf’cat quidemM oferh, vb i de Iapheti fili i s verba faci t eos lh fulangmincolas
“
fui ife a lferere edqui a omnes in co
'
coni è ntiunt,quodeo loc0’
M ofes Gra ciam,Gal l i am,Ital i a
’
rn de …
“
fign et,quas regiones,quod interi _c&umf i tmare, infulas appellat,mi nime con
fintaneumelt i llud adAmericamreferre . Neminemquoque credor um fidicanturaSemo ori undi aquo Iudaéi femen b enedié t
’
um; lice t iPfi‘
quq queq ue adeo fuerint depra uat i v r eos tandem'
meri ti fl i fne
éè,i éceri t
D eus . I taquequandoquidèmi lli carumrerumpen i tus(unt ignari , q adfa
l utemeerè rnamfiae&an t quamin(0 10 C hri i i o fumus adepti“
) fintquegens(f iquaeali a aD eomalediéi a derel i éì a; et fi adhanc vi tam quod at ti net i amdemon i i rari i at ue demon i i rabo e tiam deinceps 60 3 de rebus i fi i scaduc1 snon admodumfc?li ci tos elle quo fit,Vt vi tamhi late _
m ac ferme curi s vacua tittrani igant,conrra quamfaciunt noi
’crates non pauè i ,rerreni s ifii s a
‘deo inhi antes,v t v eriù
'
s languerequamv iueredià'
i tur, prob ab i l iùs effe v idetur , eos aC hamo origin
emtrahere . Quamfent_enti amhac coni ecî’cura v erifimi ll im_
a confir
mo . C ùmIofue i uxta p'
romifii dnes Patriarchi s fa&as mandatumq,(i b i pecul iari ter datrim,
i n terramC hanaan ingrederetur,t ei l aturfa iptura , tan tumteird remi rruifle fuper i l li us teri a incolas, v rdifll uxerintmemIfraè l i tarum v nde
ctiam:fiefri Potui t’
(quod al iorumpacediregim v rAmeri canorumnofirorufnM a ior es, lfi
‘
ae l i tarurh confpeétumf ugientesmari [e commifermt ac tandemin terrainAmericainappulerin t .QuinetiamGomara,hifiori aeIndicefcr iptor,v i r erùdi tus,ex i li i tnat Peruenfè s, quorumterraBrafil iaee li contermina,aC ha lmo
'
or igi nem‘
dùcere,ac inaledi iî’cioni s dininginQhàmumhaeredes effe .Quod
mihi inmenterh vene‘
rar incommentarios retuleram anni s 1 6 . ante'
qua'
ml
C amara: libros conlivex iflenr . Huic' quoque [enten
'
tix id fil ffragari videtur,
enter
Hifiorla Naurgatron i squodin Sapi enria: li bro {criptumextat, cap. rz . v er£ 4. An tique shàb i tatorestetta i ànéìae,v i lì era comediflì:hur
‘
nanarumcarir i umAtramen quiamulta ad.
uerfus i l l t"
aff erri PolTunt proutmul ros i n ob igîtioni bus a€erendi s labora£fe f do,nihi lmihi hacde re {l atuendumexifiimo . Ergo f rua
‘
tur vnusqui fque(ua
Ententi a . v r vtfir,ego promea parte,cer ti flimè (ci o eoshomines ci le e:; Adaò
mi corrupto femi ne rognatos ac tantumab efl —v r eorum in di uini s rebus
adq ast
naiqt pe t iîye&a,fi esmea°
,quaz ali unde, perD ei gratiamfi rmatur , conc'
uflà
aut l ab efaéì ataf ueri t,multominùs,vr inde,Atheorum Epicureorummot e,aut nullurheffe numen aut f i quod f i t,t erumhumanarumcurarn >ab icci ife e6
'
c luferim. C ùmpotiùs agui ro in i l l i s‘maxrmodi iÈrimine,quode ll i ntef eos;qui
Sp i ri tu San&ò Sacrarumli terarumlumine funt i l lufl rati,& a lios qui cxci ra
t i fuse ac reprob o fenfui (unt tradi ti magi s acmagi s fuerimi n amp le:rahda exi v eri rateconfi rmatusì
X V I .
oniugio,pa?ygamìx , (9° confinguinita tùgmdi b‘obfiruant :deque l i éerommapudeofii emeduca t ione.
N coni ugi i s hi tantumob fetuamur confangui r‘ri tati sgradus:
nemo eorummatrem,fororeî n,v el fi li amin v xoremduci tìrea
l iquorumratio nul lahab eturapatruus ne temduci t,atque i radeinceps . T amen
“
v r infra di cetur i n colloquioAmericano,nemo fi liamaut fororemfui fi rozrrafllzpmatr imon io fi b i iun
'
gere poreli . Is autemeÀ toumfizji dici tur , cuiu s tanta elîcumqtiodàm
'
n
‘
écefl i tuci o v r b ona inter Vtrumque { i nt communi a . R i ti bu)s vero
f eu ceremoni i s rrullus‘
e fi locus . (b ri v iduamaut vi rginemcupi t, compertaa“
mi ta: vo lun tateParentes,aur f i defin'
t pr0 pi nquos adi qt, rogatque numfiliam“
f uamfib i ntib ere v e l int? Si annuant, eamconti nuo domumdeduci r, nullo c6‘
fcripto doralri nii rummto perfcriptori bus en im-a ud Ba rb arosnulluse i tlo
cus) atque pro legi ti ri ra v x ò tehab et? Si vero repul‘
am-i>atiarur —ab fque vila animi pé r turb atiohe coepto defili i t . Sed notandum e ll polygami amapud eosin v fueife
,aè roinde cuihbe t v i rò tor v x0 resducer è qu0
‘
t V i fum f ueri t li cere .
‘
Immo quo pilat es quis hab ueri t eo fortior em geneiofi
>0 rerrr cenfier i . In
ter cereros quendamvi di qui o€to domi haberet‘
, atque de i l lis»non raro per
’multa in fui cotnni endatio nemprzerhcaret . Id vero—efimax imemi randum,
quod in tan ta vx 0 rummul ti tudine lica v ri a pra: ceteri s'
aviro di l igatur; c'
e te
ta: nufquàmi llud aegre ferant,aut Z elotyrpi a ducantur, aurapertemùfli tent’
î
raq; tra'
nqui l lifli t‘rre maxime concordi re '
r vi uun t,fua xylina cub i l i a tex è nteè,remfami liaremcUrantes,l iortos confiruentes radicesplant :ri i tes f
‘
D i fpici an'
t
Veroomné s anno r'
1 eti àmi i polygami aa, D eon on effe t prohibi ta intermpl i
'
e‘
res‘nòflr
‘
ates tamb ene c0nuen i re î
poflè t . M eli us i àne eumquoui s ageretùr,f i adtr
'
i reme'sdefrra?ndàretùr,
‘
quarir v r tan to rixarfi inuolucro imPl iearerur .Huius
o o v
236 Hril 0na Nauigat i oni sdimforti s e li o. Aql nomi numimpoi i ‘tione'
mquod at tinet , irmmini eum,de …
m n e-no
quomodo‘egi ,ab paren teOrapaè ennominatumfil i i llt .
‘
Q_1 aedi&i0 arcum
neruumfonat: v ox enimefi compofira ex Orapa t,qgode fi arcus Cm,ner
uus . Eademquoque inali i sÈruarur“
ratio . N ami lli f i ne delea urerumfibi co i
ghi raruni nomi na l iberi s imponunt, v ri n'
os cahib us, al i i sq; nofi rat ibus b ruri sVerbi grat i 3,Sar ègtj r,
‘
quàdr upe3 animal : À ggnan,gall i nat zM raéouter: hafili4:
a ràor : P indo,he‘
rb a prxgrandi s ; &‘f i C de a l i i s .
Alimentume i l praet erlacm:tternum,far inamanfa,& tenerrimumquod.
que cibi genus . Puerpera'
b iduo tantum,au t adfurnmumtriduo difcumb i t,deo
i nde puerulomi rel la xyl ina impof i to v elhor tumpeti t, aut adcetera expedien.»
da negodaproficiîfci tur .%aatamen n6 i ta(unt accipienda quafinofiratium}
i nu i ierumc6fuerudi ni derra&umquicquamvehm,quaeob acri s i ntemperi erhvigintiminimumdi es refupinaz i n le&o iacent quxque adeo(unt delica ta:, v tnulla v rgeme necefli tate,fimulac l iberos(unt eni ièae, proenl ab fe eos ab legent,a t adeo v el infd i s ipfis ex t inguuntur,v el fal renì i amgrandiufcul i
vt
(
lufibus eas ob le&eht,antequamdomumadmi rranrur . At verofideli ca tulx
quazdamquerantur iniuriamfib i ame fieri , ui eas cumBarb ari smul ieribus!comparem
,narum i nqui ent ruli ici tas nihi habet cum(ua teneri tudi ne c6
mune e qui emadlen i endtìmacerbam i ll ud di&um eas ad Bruta ipfa animanda remi ttam. Qua quidem v niuerfa ne excepti s mi n imi s auicul i s v nav eluti
_voce eas docéb un t generi animant iumomni anatura effe indi tum, v c
de prolis educatione i i t fo l Atq; vr tandemob i e&iones omnes antenene‘
t am, quatro ab i l l ius fari na:mul ier‘
cul i s annon(i ntde l icar'
iores regi na quadamGallica qux cumcò mperiflet puerulumfui i ali ena: muli eri s lac ex fux i ife
t erno accenlà affe&u adeo excanduie fer tur, Vt noprius conqui eueri t,qùarni nfantulusl ac al i enumeuomui fi et?
Sed ad rem. apud nOs ha c ob tinui t '
0 p1 nio puerùlos ni fi di ligente:Îafè us i nuoluerentut,txcconflri ngerentnt ,di ll 0 r ti s futuros crumbus : atqui ai lero i fihazcmi n imé ì Barb aris ci frari v rpo te qui infamulos recè ns natos nudosacmin ime religatos le&i s xyl ini s imponan‘t quorum tamen liberi omni ummortàl iumr eéi i fl ime i nceduri r . Fate0 r equidemaeri s temperi emad idpluriinumv alet e, acpi oi ndeco
'
ncedo ,puerulos noflrateshyemi s tempore di l igens .
t er effe iùuoluendos,ac fafci i s in c‘
uni s religandos quod ali oqui fii gor i ferendof i nt impares . At a: fi ate ac temperati s anni tempefl at ib us ptazfer timcumgel nnotrr iget (cumbona tamenaliorumveni a) cenfuerim,
quan tumexperi entia ae qu‘
i potui i nf ant1 1 los v _
i ncu li s i ll i s ee fo luendos a tque in liber tatemVi ridicandos genere quodar
‘
n cub i li s ad id éxcogi _tato ex quo decideremi nithe po iTen t . Ac fàne inhac firmfen tè
'
r‘
rt i a n on param i ncommodi affette calotemfummum quo ael taeis ft emporepuef ul i apud nos fafci i s reuin€ti qual i
percoquuntur .
Ne tar‘ne i‘1 plura quampar fit‘
fatagereme ab nonnul lrs ob 11ciatur ; pued‘flî””45f rulosnofi rat es pareri tib us
'
nutr icib us educandos rel inquo . D eAmeri canisl mteè3… v ero addo, tnàtte squa lin “ters carent foltorum(quorumtamenmaxima
mm nlì
frullgul i s lignei s
J
[orde continuofemant rationem quos eriam_(in
commemorare l i b et,in caf i slqui
em,v l lumi nde ori ri : lice t igni b us
creb ri s fere -i ugi ter coll ucé an t, a tquearena f i nt fl ratze at quo ties alnumfuneexoheratnri , rocul ab x dib us fecedere fol i tos . Praeterea,cùmBarb ari de l i b er is
fi 1 i'
s i îngùli s fij
n t folici ti quorumin f ingul i s fami l i rsma'
gnus efi numerus nonrant
‘
n‘
s tamen,v t oc‘
currat pater ,qui fexcen tos fi lios fufceperi t, prout Gen . Ind.
Scri pto r afii rmat regemconfpe£tumeffe,cui toteffent l i b eri ,quodmeri toquideminte
pprodigia efi recmfendum turn veromaximemaresdi l igunt quod
fo li bello mt apt i ,àc v indic’
ì ze dehofi ibus fumendaef i nt cuprdi fi i rm. Iamverof i quisquaerat,quonameos imb ri ant ì
°
teneri s erudi tioni s genere Refpo rideo :
ex i i s qua: ame capi tibus 7. 13. 14. de eorumingenio,b el li s, achofi i um'
deum
r i di ration e dic?ca funt,faci le effe co l lig'
ere,eos, quibusfcholze ne audi tione ‘
quLdemnò taefnnt bonas artesminime edocè re . Ac
‘
proinde eos tauqnamveros' 21Α
îì .Lameehi,Nini rodi ,& Efaui fuceeffores
'
nonmodo v enatores effe b el lato m6m
f es, fied-eti amhominun‘
r inac’
Îtatores deuorator è 5 .L “ W
Idfu'
per de Tououpihambartl t_i ommconi ugio dicere quantum
pei-
gens aff'
ero (con tra quamab nonnullrs efi confi&nm)vi rosrecundi amferuantes, nufquamcumvxori b ps coramco ngredi . Qua inre non
mòdof unt C ynico i lli przeferendi , qu1 W°
ouîvvcpépe deprehenfus impri dent i ffr”norm -a
‘
in e refpondi t fi: hominemplantare :‘fed etiamfmtidi ff i
‘
mi s nofi‘
ràri bùshi rci s,
quihominumcori fpec‘ì umturpi zi qux q; admi ttentesminime fugiunt . Pr
'
x ter
ea quaedi6ta funt,notatu efi: imprimi sdignum,nos qni 1n_tet ris i lli s per annum
i ntegrumv ix i n'
rus —feminammullammenfl rui s laborarem,v nquam.
confpex i f Mfe . Ego ctediderimfluxumi llumratione nobi s ignoraeasdiuer tere . Buel la s e f mî,îîgnimannosduodecim
_nàtasVidi quì rumlatus ab axi lla ad gennq ; an imalispurga tù
Cui ufdamden te acuti ffìmo ab mani bus ine ideretur . Pue l lx vero pra fummodolore frendentes,magnamcruoris‘c
'
o'
pi amemi tteb ant zhoc i ll'
as remediome …
"
f i rua antener tere conijcio . Hic vero f i amedici s, a_
rq; ali i sharumrerumpen trs
o li i}ciarut,haectumeo ,quodnuper me efi di éìzum,muli eresBarbaras effe fa ic‘undi ff imas noc6ùeni re quandòquidemmenfi ruis ceffantibusmuli eresnecconcrpere,nec parerepoffum Refpondeo,mihi in animo noeffequx fl ionem,
hanc”
fb luere, immo necp luradehi s adi icere .
C api t . 7. (ub fi ri emeorùmfref‘
el limus ef rorem,qui v el fcr ipferunr, v e l ta
a te cr‘
edideruht fetuina'
rum nudi tare vi ros ad l i b idinempel li ci . Nonnt1 l la
etiamde pueroruin Barb arornm(educa zi one adi u’
nx imus . Itaque eal e&or inderequi ratm
oneo, vttra&ationi .
Hi fi òri_
aîlfla
.
i i igai ion i s
C A R: , .X ,VI I .)
mar r
D o li riàmBarb aro‘
rumquod arrmer ,v i x credibi leefi quampulihrè inter eosfolanaturae luce duéi os conueniàr,ferri i fi ndpo rcfl ,
‘
nifi fummo corri pudore , qui di uini s hu
man i s fnri t infi ruéi i legibus . q d tamende tri bul i busi irterfe aut de fcx:derati s
\
efi i ntel l igendum eterùmerga inimicosquomodofegerant, i amefi nobi s demon fi ratum, S i ,
qu $a:t amen contenrio i nter quofdam
'
apud eos exor i atur quod rari ff ime acci di t,namtoro anni fpatio ,quo apud eos v i x i ,b i s tantùmrixantes v ideremihi conti
gi t) fpeci ator es li temcornponeremi nime curant : fedeospro l i bidine ager e,o .
e ulos l i cetfib imutuo fi nt confoffuri ,f i nnnr. Arfia lter al teri vulnus i nfii xeri t,c ofnprehendiq,pofi i r vulnus e i eademi n corpori s par te ab vulnerati cognatismfiigi tnr . fnio f i forte vulnusmorsconk quatur,ab mor ta i cognati s demedioroll i rurhomicida . D eniq; vi tampro v i ta,ocuiumpro oculo dentempro dent e rependnn t . Sedi fiha c,v rdi x i ,ranff imé,apud i llos con tingri nt .
Res foli apudeos f unt cafae,& agri longe amp l i ores,qu amqui incol isalert. .di s defi deren tur . Adcafas_quodatriner,fi i endumefi primùm,
f i ngulos pagosmenahominumcapi ta capere, quare complures eademcafahab i tare
'
ne
c efi e efi . At tamen f i ngul i s fam1 li i s futimoccupan t i bus locum ab fq; v l lo in
t e rfi i tro:namnihi l efi quod impediat quominus ab extremo vno adal terumangles i lla pateanr,qux i n paffus 60 . v r plurimumproducun tur) pater qui£q,fami li as v x 0 res l i beros feoe pofitoshab er. Adhaec obferuandnmef i (quode fi fanemi randum)Ameri canos v numlocumv l tra qui nq,aut [exmenfes non
ingo ler è . $ed expor taramate r ia,atq;herba ,lì indo, qui bus ca fa: eorumconfi ant,vicos fuosfiequenter tranfpor tant ,qui bus tamen e
'
ademfemper f è ruantur nomi na . Nos i pf i page s nonnul losapr i fi ino locomi lle paff i bus remo tos confine,r imus . Ex quibus fati s con fi ar nonmodo apudAmericanosnofi ros ingé ri ria,nori x di ficari palati a/(quemadmoduma.qnodamfcriptumefi , Indo s Peru,é@s,domos' l igneas rammagn i fi cashab ere,v r in i ll i s ccenacula f i n t longi tudinep a_fà[num L . la ti tudi ne vero L x x
'
x . ) fed etiam nullo cafamaedificari , quam
perfi cere ;immo vltra vid es fi ruereacdefi ruere ante ob i tumnon co
men infi amhomini s aetatem artigeri t . l amf i qua rarur ab ipf i s, cumanatament ? Inpe ptu efi r efiaonf i o C ar limutati onemadva
ò nferre :pr zer_er eafe, j ahmaiorumconfnetudine recedegrorpecx
rent,eonfefinn inter i ;uros .
_
Adagros quod att inet M oafllzca t qui fq; al iquotquidempeculi are
'
shab et,quos pro arbi trio v b i cunque v i futn fuer i t,adcompo
m m ,nendoshortos felig
'
i r. Sedanx i am i l lamcuramde undi sdiuidendi s limidbus
Hi fi orraNaurgatronwfi
\
6i i l iavafi cr'
mficiunt adCaouìn,fuu
'
mimponendum.Ollas quoq; varia formaef i ingunt,pel ri es paruulas mcdiocr é s ,parò pf i des,atq; idgenus ali a vafa, qua:'
ex tri nfecùé q'
ui de'
mmin ime fùnt po li ta, intri trfecus tamen‘adeol eeuigam al
Amm c .
b a,nefcio qua infeéi ura ,quze cori nno i ndrrrefcirdecorata, adeo v r f i ngnlorurnnofi rornm'
indufi ri ammul i eres i lla faci leadaequenr . Prasterea fucumnefi io
nemL'
encò px umaquamadefaci nnr deinde varias re‘
rumformas in fa is v a‘
25 afiîngunr intrinfecns,atq,in i i s praefer ti tn ,i n quibus fari nam,al iaq; ci bornm
genera affe‘manda reponunt ur : Eorumi raque v fns efi grari fi imns immo lon
geprzefi anr i lla -vafa l ignei s quibus non pauci hic v ,run rnr . Hoc ramenpi6h' i :
ces i l la laborant vi rio, quod Vb i pen ici llo quicquid colhb ueri t efi inxer irnt f irogentnr eademdenno pi ngere,minimepoff i
'
nt quod ex emplumnull i i przeter ph
'
antaf i a: fuer i ndufi ri amp'
ropof i tumhab cant . Hinefit,v rpi &urarii i fi i b flmodi dua: v ix vhquamf imi les reperi anrur .
Prazte'
rea(v t alibi dixi ) Barb ari cucnrb i tas al i aq;fiucîi nnmgenerahabent,qua: di uidù
'
nt atque’
concauant,i lli quepro poca li s quae Com
'
appellant) al i i fq;vari i v fus v af i s v runrur . € orb es quoquehaben t amplas mediocr‘es,atq; adeocani fi ros;i unci s autherb i s fnb fl aui s ab fi ràmine tri ti ceo non al ieni s apti ff ime:cohre
‘
x tos . Hos Pan_acon
’
nomi nant,incj; i l li s fari nam al iaque
'
quae fuerinr v i fa,Zi ni ponunt . D e armi s v efi ib ti splùmacei s Infi rumentoqùeM ama : i amef i
'
a
n obi s faci amen ti o,i taque v r b reui tati confulam,plnra nò addo . Ecce iamC a
fas Barbarorumexrxuéi as atque fnpe lleéi i le infi ruéi ashab emus,i amipf i in i lli sfnnt inui fendi .
Sedpaulo altius i fi udefi reperendum.Etfi Touaupinaméaul ti;hofpi tes per*
qna
'
rrì huinani fl ime excipiù'
ù t tamen Gall i ali iq; aduenae qui eorumlingua:unt ignari , ini tio non parumfnnrob tami nfne tosmores atton i ti . Ego quamprim
°ùnj‘
inter i l ios v erfarer (q uod v igef imo ci rci ter di e pof i nofi rumadcafi el
l amC o l ignuim'
appnlfumc6'
rigi t ) l nrerpreàquidamad vicos qu0 fdatn in C6
Èora'
trnenrem‘
me dedux 1 t, rs,quemp’
umu v rdrmdrgenarurn li nguaYéouma , Gal
M g… l i ca vero P epm,de nanclerrcu1nfdamnomi ne qntquodamadeumlocumna
£r imîi Ba r nemonera rat,nnncupatur quatuor ran tùmpaffu1ìmmi l l i bus ab cafi ello no
fi ro di fi at . In i fo i reff°
ume fre uentes ci rcumeun tBarbar i hi f ue com cl‘\g ‘i Plaut verbi s : -derere, e% rapg derere î hoc efi quo nomine vocaris?
qua quidemVoces veremihi eraurBarbara: alrus vero eorumgalerummenin
mihi ab latumcapi ti fuo impon i t alius cingulum enfemmeumlateri nudo(uo fub l igat : a l iù s tuni cam indui t,meque fui s clam0 ribuiheb etant,atqu
'
emei s
i nduri fpol i i shùc&‘
i l lùcdi fè urfint . Ij …go rumn icorumomniumi aé’rnrani fe,
ci ffeme arbi trab ar,necfari sEfè i eb amquamtuto apud i llos effem.Verùmvr ipfi:exper ta s fum,metus i lle ex h 1 0 ri s‘i ll b rum‘
ig‘
norati one ori eb atuf ,i l li enimidemomnibus aduen i s, '
prà fer tirn i i se
quosnondnmconfpexerun t,faé i i rare folent,fedVb i ani ririgrati aa fiquzîri fper eo
“
hab i tnobambularfir fi'
ngulapraeci fè r efi ituunt . T umfui ab interpret e admon'
i tns, i l lo s vehemen ter Optare, quodmihinomen eff è t, intel ligere fedin eo edédo ab nomini bus apud nos vfirati sa b fi ih endumeffe v rpore qua: Barbari necpronunri are i oanni s enim loco N im
di ceb am) necmemoriemandare(pofi enr: fè c
'
l aliquidefi e proponendurrigtiodi lli s ee t noruni . lì es ,
tamfeli ci ter uc'
eefl i t,v r,quanrnmfigni fi caui rmihi inter
pres qui l inguaé
'
Bràfi l icx erat—pei i rrff imu mimfub ri l ius inqui rendo1 \ l
wep confinx l ,v r impudenrer càlurh n_ratur mept_tfi imede fuoQ&9?mambeco V i ror . l l lufi . librodi fferens nomenmeumLerijO fi reumfigni ficix
i iuàfumpi ogreffus,a i quei n pa’
go Euf emi r i , ln
ab e i'
…dei n.terpreti seu i ufd'
amnomine q'
nreu
t imus:occidente folc“appul i frrus,Ba'
rbaros failu nres C aouinames ob capriunm,quemeddi ema&arent,offendimus . C arhiumi l l ius fi ufi aBoncanò ini
pofi ra animaduer io .« ‘Qt
_ranrozib i horrore
dum’
arb i rro'
r . Artamen idminimumfui t
qui caprini bov rp0 fi e
‘a i ntè l l
eo‘
ed‘ere quei?eni tus
'
l ib eratdsàAe fane omnino credeb amgefi a i llo qué in dere
p atternra‘
pieb am, ab Barbaromrhi i ndicari forevtmox carnes ni eèe eomv otar
'
enrùr . Prx terea .v timetus fufpicionemp\ari t i nmenten'
imihi exemploveni t, l n terpretemprodidi ffeme
,
'
atq; i nBarb arorummanus tradidi ff a%are,
f i qua fugi endi patui ffetmihi v i a, ego‘
impi gre. fugacapefi i ff em. Sed
meBa rbari '
quorummenremnon fari shouetam nihi l enimmali inmemo … .
l iebantur) d renmfi ab ant . Ego inmenuconfi rmatus futurumominàbar , v tme xmadi arer, quare trotamv
noéi empreci busadDeum fnr‘rdehdi s tranfegi .
C ogi reneleéi ores,qui de i i s quae aime narrant ur,fè ri ò eo“
gi rab nnt,ni i nub i Ion
gi fi ima v i fameri tò fueri t Prima luce Interpfr es (qui ro tamnoéi emgii Barb aris
genio i ndulferat) adm redi t;arq; the pal lidumarq; .feb ri correprurn_videt . i b i
qi raeri t,nrimmemalè frab erem;annon placide qui euifl°
em
h
>Egot ii aC"
ri ter eumH
s
me ne. l i n
o—o
'Hi fl onaNau 1gahomsin?Féìvàte,qui
—me interB'
a’
rbar05i llo s[b lu—tn tel iqui ii è t,quommn‘
i rriÈ qii idmulca cummemmdeponetenon po lTem,obnin rogò
vt fin e in ota i ll i ti cficè fferemus—. f ° Ille vero bonome animo effe i nhet acminiIi i
'
e i i i effeBarbaros denunci ar. R/emomn_
emBarbari s ape-f
r i t,tìùi'
tr i ihi t0 tamuo&em,Vt a“
chrctntum'
gram]aremut,adiì i reram i ll i(igmfi:cani-f e ele -ed tionri ihi l fubolfeci ire,dolere tamen fè ,quodi ti tanto eorummemrio&em=i l l amtrab fi:gflf em.
‘
Ae tander h in cachimi os pro—rùmpunt ,quodfuiÈ
metus'
i l li usmei (olatium. lhde adq‘
uo fdama liosVicos ego Int er res i lle per:r ex imus . Sed i i lhaec(leprimomeo interBarbaros errore di éìafimFaris . Adccterà—reuei 'tat ; Î
H i funt ri tus,quò°s excipi encl i 3
'hofpi tibus-Barbari obé ruam. In .primi so
p'
oi1t ethofpi temRati ti], Vb i in‘
clomuni M ou/Îaca t il li fl5 fueri t'
ingrei fu3 queriì
fib l ho f i temde'
legeri t (quod i nfingul is pagis efi: faci encl ii necà ci aliumef i di i
u6rtencihm,nifi i lli ns inmalìmgradamvehs i ncurrere)cub i li xyl ino p"
enfili i ry‘fideat,ac taci tus ib i al iquantùl
’
umremaneat. Moxmul i eres aduè ni unt cabi le‘
f b nenm ci ngunt,humique(eden tesmanusocu l i s i ,mPonfit(ui s utq; edmoclo faufl um
hofi>i ti s aduécumdeflexi tes'
,in
’
numera in i ll ins laudemproferunt . Verbi gra ti a :tu tantumv r adnos accedetes laboremfùfcepi i‘ci : tu bonus es forti s es . Si ve ro
Gal luè ,adduntgmerces pr aedaraspermul tas nobis at tul i i i i,qui b usIn fummà,wdi éi ùefi,muli eres i l le, lachry1h i s obor ti s , adulacori is
huiufè emodflè rmonib .hofpi tes cxci più'
nt .Ho'
i iaes v ei o,qui in cabi li xyl ino re!det f i grati amvult cuhofpi te i ni re, coni po fi t 0 vu l tu ,ni l i [erio lachrymati vo,lueri t
‘
routnonul los ex nofi ri s vidi adeo fra‘
é‘to animo v cfemi narfi i&arum
,v lulatu lachrimae i lli s excuteren
}
tur) (altemquxdi refpondendo , &Tufpi ti a tm‘hendofletfifimulet néceiTe e fi . Peracî’cahac lepidi ii unaàm
-ul i er'
i b .fi lutatione,
pi&hrawidete licet , in fab ri cada fagi tta vehementer occupatus,ne oculo s qu
i dé qua l i non animaduertens inhe fpi temper al iqùò d tempus coni eCeri t(b l i cl i ti a2 nof i ri s ampl ex i b
‘
uàadmd"dumali ena tandemadhofpi temaccedens,hi s eficompellarverbi s ; E r? ÌouÀe?hoc e fi ,v eni li i ne?thm,v «cvales ? quid\quaeris
î '
&ÌC . qui—b us quofit refpondéclum
modo,i nfer iùs inco l loqfl i© Amerie .dicetù .(l ux r i t po ii ea numefur i as?Si an
'
n ua’
s , co nfe ii imci bos vari i gener i s ,puta, far inam ,quae i lli sPani s vi ce s preei i 3
'
t,
idgenus,infit9ti l i b . ti bi apponi i ùb e—t: ve rfi,quod*menfis fcamni f21; v fus
'
nonfit apùcl eos;humi omni a i lla appo nùtur . Adpo turh
q uoda t ti net,fi C aom'
n v q luer i s,domiq; f ueri t,fiàtimt ib i dab i tuy.
|
D eniq;Pofi .
q ùammuli eresfle ti b ùshopi tumadjuemumihrenue celeb rarunt adeos acce
duntfi*
uéì:u‘
s aut aliamunufcula feré tes,a iq; i ra tac
-i te Pe&ines,fpecula v i tr eos
globu lo'
s,quib us brachi a i nuo luum,
efigunt .
Porro(i in eo‘
v i c0 perno&are vo les M ouflîzoa t c abi l emundiflimumtibif uiiue
‘
ndi iub et ,q‘
uodci rcumigniculos accehdi c ur ab i t a tque no€tu crebro fuÉ i tari fo ll i cul i s
Puz
_
e=i pfi T'a tapecotìq Vocan t , .a
_
ho rb icu‘
li s non 3 i mi l ibus,q uibu s ign
'
i s i‘
nua ione—ma b v-ul ru arcent apud nos‘d el icatiores fè minze . N on
Rauodf rigori ohhox i aficflla regio‘
,fè €l Propter) noé
’cis hum1dimtem maxime
vero
o o‘
o o
H1&onaNau igat ioni sb amus,i lli noshi sVerb is i rridebant %id?fn6fne tatti éÉ&minatos aut
an imo e i i ecenfet i s,v f oneri fuccumbamus ?tep0 ti ùs t0 tumdi emab fq; vi la i h,
-î
termifli onegel i arem. NOS vero in cachinnos erumpe'
n tesgradarios i l los b ipedé-smi ràb amur,atq; i lli s animumadden te s,dxceb amus zPergamus igi tur .
Natura lemchari tatemabunde i nter femutuo exercen t nam pi fces”mm d”ferinam,& fruétus,a liaqsquoddi e ali i ali isdonan t, immo v ehemen terdoleré t,[i v icinos i i s rebus quas ipfihabent indigere c etn erent . Atque e ti ameademl i bera l i tàte erga aduenas v rumur . C ui us r ei e x em?lumv numafferre fati s eri t .Ì) e peric’
ulo quodamquod euafimus ,ego Gal li?ali i duo quod fci li t:et
,mor s;
'
n‘
obi s immineb ar,i nge‘nt i lacerto nobi s obui ani a€to capi tehuius libri nono ,
memi ni : nos tumi v i a inmedi i sfilui s per b iduumab errauimus ac famem{LQmediocre r-n fumu s perpè fl i ,t i demad‘v i cumquendam,Pamonomine,ad
°
quemìi amantediuerteramus per uenimus . Ib i nos li b eral i flime ab Ba rb ari sfi; imus«excepti . Il li en im audi ri s incommodi s
,qua°
perpefli eramus, acPraefertimfurti
mumin quo v erfati eramus peri culum v r ab feri sdeuoraremur,maxime vero,
Vt ab M a rga i a t ibua,commun ib us nofi rishofi ibus,maéi aremur,adquorumfines per imprùdenti amproxime accelf eramus . C onfpeé
‘tis quoque fpi narnm
i ncommodi s, quorummi fere cu_
t i s nofi ra erat lacerata adeo no l i tamalagraui ter tulerunt Vt vere afii rmarehoc loco poffimb landi ti as fié
‘tas quibus no
flratesmi feros confolar i folent ,lonige ab finceragen ti s i l li a s quamnosBarbarii appel lamus,humani tate ab ei l e . Illi enimlimp ida aqua pedcs nofiros (quod
ma ta i rz «ànti cjuo rfi‘
moremmihi inmemoriamreuocaui t) ab luerunt f i nguli s nofi ri im—fè orfimin Penfili le&uloÈdenti b us . T umpatresfami l izi s qui i amcib os nobi sap arar i prouiderant,recent emq; farinam; quae(Vt ali as dixi )c i didi
lpani
sme-Ì
”du aeboni tate non cedi t,corradi i ufferant, confd i imnob i snori nihi refoci lhét i s prer ii ant i fl imos quofq; ci bos,p i ta ferinam,v o lzrt i lià pifces; fru
—fi tfl fimos,quib uscontinuo ab undant,nob is aPponi iub eht .‘
Pra terea no&e aduementeM ouflaca thofpes no l i er puerosomnesàno …
b i s,v r plac idiùs qu i efceremus, temouet . Po l ter0 auté di eFam'
momane'
adnos
a ccedi t,qux rùque agi te A touw#ìp(hoc e il fe derati intimi ) placidénehacno 7
& e qui eui l i i s=? Placidi ii ime excipimus . T umi l le : adhuc ui efl: i rq , fili ol ime1,
heri enimv os admodumdefatiga_
tos d l e ani in aduer ti . In umma,v erbi sexpr i ,
mere non queo , quamhuman i ter blande ai Barb ar is/
i ll i s excepti fixé rimus,
qui nos nonminori Proféquuri b enigni tài e acM el i tenf è sBarbari Pau lumcc
\(erofque naufiagos de quibus Lucas i n A& i s îP
oi’tol icis .
’
C eterùrunos duri ,
qu'
amab fq,PeramercibusPlena peregre profic'
_
cebamut qua: nobi s pet un_iginfi ar efl
‘
elnt apudBarbaros i llos . I taque i l li nc ab euntes quae v i(a (unt hofpi ti éb us dorf auimus înimi rumcul troè , forfices ,v ol fel las vin s}pe é
’ci ne
‘
5 (pa gl ia,—ar;…mi llàs,& v i treosglob ulos femini 5: uer is vero pi&atori 0 5hamo s .
Hic quidmihi al i_quzmdo
'
apu eo sconnigeri t narrare li bet Vi quan t_i Faci »la utmerces i lli ufmoc
‘
lv commonfi rem. Ego inquadampago di uer t»egam, ,aÎ
M ouflàca t veromeo rogatùs fi1m,v t qu id i n p'
erameahab erem,fib i indigagqm,
vafque i ti-
gens fifi i lemerci b usmei s imponendis Affet t i iub et , ; vniue_rfas'
degrp}
mo,ordineque di ipono: tumi llevehementer admi ratusBarbaros rel iquos _
ad
uocat ,at'
qùe infitl Videre que lo 6boni, qualemv i ruma udme exceperim.
’
an non l iquidi i l ime apparet i llumpra:diui témeffe quancibqùidern tantas opes apud fehabet; Illa: tamenmerces v rcòmi t imeo Gal lo iub r idens f iguificaui )
*
quas tanti'Barb arus
'
i lle faci eb at n imi rum cultelli(ex vario capulo,toridempe&ines,t ti a fpecula,ali aque
'
miki imi pr eti i panca v ix Luteti a: duob us ar
gentei s capi tatis v—aeni i li eri t . Ego tùm,qui ahomines lib erales (Vt ei l: nobi sdi
é‘tum)
‘
amant,Vtmihi au&or i tatenî grati amapudi llosca tmeo cul trò rummeorumprxfi
'
antiflìmumcoramomni busdonaui quemnonminori s i lle feci t,atque apudnos quil i b et. torqùemaureum
(
maximi pregi i,donatumfaceret .
l ami i qux ratur'
, an tutanobi s e fi‘
et apud i lloshab i tatio —È
proutmimicos tamin fano profequunt'
ur odio v rcaptosmaé’cent v orentqùe
(i cvice v er ià tanto,
‘
tam'
que ar&ò amicos (in quorumeramus numero. ) amorecomple& i ,Vt potiùs quidui s fub eant adeos f uegdos quamvtVl lo .Éos aHi cimcommodo pati ai 1 tur . Itaqueeorumexpe_
rtusfidemi lli s iam tummaximefideham acnunc faci liusfiderem
'
, quampleri fque Galli s infidiflimi s a tque a‘.
proauorumfidedegeb eri bus . Nominatimdegeneres addo : namboni'
s qui
b us perD eigra tiamn6dumpen i tus ci i ?deii i tutaGal lia“
, v l lomododetraé‘cumnol im.
Veruntamen Vt n ihi l quodadeorummoresattinetdifi imulém; rem.hic imfi'
0fi‘
uarrabomaximemihi i n fpec;idapmmb
cumi llumÒcarant im(dequo imminé‘
m
&àre ftatuimus,t€r nique armi
lini s ali i sq; cibi s in coenammÎu*
eram,gall i nas‘
v enal es conqR:o i è a naui adueéi os fui i i e ad
e
Hi fi or i aNau i acron i s
meamoccidi fi i . '
E'
a enimf i atri s cuiufdammei olimfuera t, arq; idcircòmni busmei s inpretiohab eb am;Hi s di& i shardus i lle domu
gen ti lignea featpedumlon undine inflruétus adme rédi t
‘
denuoq;mor temmihimmatur . Ego tumv a de fui atto'
ni tus metumtamenmeumdiflimulab amdi l igentet . T umin ter r
_
es cub i li penfili quod interme aduerfàri ii me
umera: int eri eéi ums quid a&o opus ei fet opportunemonui t .Gl adiumtuuma
'
rcùmacfigi ttas ofi'
enmndd,i nqui t,his i llumcompel la:%o cum[i b i ne
gori ameffe puteé ? re fortemracfi renuume ffe nec impune
‘
eummortem t ibii ntentatur
‘
ur'
n :deniq; quod inanimo eratdi fi ìr'
nulans v ari i s fc:rtnoni bus vltroci trò q;hab i t i s ',nullo
'dedifii'
dio fedando laborante Barbatus i l lemeusea
b ri us,
quippe totumdi emC aouinandotf anfegq at,dormi tumab i i t . Ego cum interrete adfi ciosnofi ros c0 nterì ti 0hi smea: ignaro s crunatumme confe
'
ro . N i
lii-lòmihù‘
à”tamen totumi llud Barbaro
_
rheo iocofaétumfuerat . Norfit en imi lli fè ,qui immortales cumLuf i tani s inimi ci tiasgerunt ,f i v elGal lumv numoc
b idant,merci b 1i s enitusprohi b i tos i ri . Ac fame i lle aùlo poi-i experre&us per
Barbarumqu'
en‘
ammihi f iguificat,me(uurhci l e filium,quaeq; ab s {e a&àfuera ri t,eo t ahtùmanimogefi a fui ffe c uamfirenue inLufitanos M amga ia
tes b ellarurus eifem,per iculurn faceret . Ego vero,Vt occafìonemomnemei i a
demv el inme, v el in aliumqùemui s tentandrtollerem, \
adde quodi ii i ufmodiluf i bus dele€tari nemo fo let :Rcfpondeo ni e faci le tali parente, qui ex iertogla»
.
dio fi liorumpericulumfac‘è ret carere immo"etiampo i i ridi e eiusdi ci domum
q’
uandam, in qua erat, ingrei fus, v r quamaegre i l lud ferrem,;ferio cognofieret,eo prz i è r
‘
xte,ài i anti b us cul tel los,a uehamos dono i llumvero indonatumre…
l inq‘
uò . Exhocigi tur ex emplo,eoq;,cui us ahtememini , de peri culo quod fumi;magi n
'
at i i s turi 1 ;cùmpî imùmapud i llos v erfatus fam,fati sapparet ea, qua: di .?x i ,co
'
nfi ai e,nèm e ami ci s “e‘
os fidiflimos ell e .Hi ndquoq,obi ter noranduin,
quod_Senes;qu—
i£curi b us, f alci bus, ac ’
cultri s olimcarucrunt quibus tamenadlign
'
a fetanda, adarcus fab rica‘
ndos fàgi t tasq; patanda'
s tamcommode'
i amv .
tuntur,
’
n‘
onm'
odoGallo shur‘n aniflime excipiunt,(ed i uniores, Vt idé'
ui po … »
Rerumpraò l i ent,creb r0 hohantur .
C A P .
" XV I I I .
mmmmarè ìsfiuk adbz'
éeantBarbar i : de eorum/épul i ù
quqs deque infino'
eommci réamortuos luf îu.
A N D É M v rhuicdeBarb ari sAmericani s fè rmoti1 iîne1n imponamu s hocquoque locoaliquidde eorumi nmorb i scura ac obiga dicehdumé ii . Ergofiforte commgar, Vt eorumaliqui s inmorbuminddat ,
‘
pattern dolore aÈe&amVb i indi acaui t, agrori_intimus quidamore ex fi 1gi t, nò
'
mi nquameti amab impb fi ori bus quibu fdam,quos i ll i Pages ho; efi medicea
aut chi rurgos appellant (untautem C ara ibibw de quibus aureadiuerfuingenus)
248 Hi fi oria =Na‘
i i igat ion is
di u‘
tiùxfc'
ruare foleur. Tumei cauata foll a
b em,do li imaioris infi ar,cadauer ereéhim
rè dmé ol i
G'm. x4
-
Deni que quoti esBarbàrr,eo quò {di-ximus ihodo,v icos
_
fnos aliocompoitant,fepuli:hrismortuorumtegmi naquadamex herb aPihda irnponunr .Q
\ uo
fit,v cvi atores ccemet€ri i formamquaddan1 agnofcant . Adquaeloca fi quando in(i lui s
‘
errantes v itorufn defuné’c0 fumrecordcntur, i antos edunt ei ularùs,v rproenl
'
e5caudi antun'
l'
andein easquì)“quantumad(a
l
tie'
tatemfil é f_
i t,lugeant'
relinquo . Quén‘
do igi tùrBarbaros adÈpulchrumq ue(umprofi:quutus daeorummori bus dicè ndi hicfiuemfaciam. tamenpraeter 'ea quae a ttigius, nonnulla poteri t ob fei
'
uare in co quodfub i i ci r’
i i us co lloquio :\
quod feri
ptumfui : eotempore,qu'
o in,
Ameri tav i uebamopecui ufdaminterpre t i s quiad Americana: era?
.
eri tiflimus quipia annos i amininguamGreecam, quanon paucas
vocesmumanrurBarbari, optimebal lebat .
Hifior ia —èNaùigèati'
on i s
C A P .'JX I"X
\O
min ili/ò adi t'
uBrafi7ìehfl: aragîn{er ihd{genés Touultib sTo(10 up
inen le'
inBmfiliceacLaf i rìe-x . s …
«confcrgptam.
Ere-ioziè e ?Vehi ii i ne‘.
Pa -a zout, SIC efi , v eul .
Tehl auge, 1y-
po,Bene
a% r4-
Pe-derere?n modo vocaria2
Ley… oufi a
,Ol l reamagna .
T .
E re i ackgj è ,pi ene? Pa tnamergor el iqui i i i ,Vt deincepshàb i aares?
P a . Ita efi .
—E or i —da retamouumrepmc. Adcfdum1g1tur & locumhab i tatl oni s tux c1ràcumfpice .
I
I ende rej>iac? Zzout I enderepìacaba t ebera i re. Tek!ÒouereteTeuoìj l ery-ozj ò uywe en Ecce igi tur,fi l imi ,v eni t in hasregiones nofi rimemor,papx !Er eroude ca mmemo A t tul i i i i ne cap ias Eo vero nomine comprehendimus,
quidquidincludendi s omni sgeneri s v efi imentrs aptumeli .
Pàam a. Eti am, attuh.
%q tquo rhabueri sq ;‘
adnumeruquinq; ve’
rb i s not‘a‘
repoi errs, hocmodo . Augepe, mocouez
'
n, a‘. mcg/]t ut, oi oz
'
coui i i c, 4. etoiùl w,
Si duasÉan tfihab es, quatuornumerare non Oportet . $ati se h imeri t f i dix er i smamoqoué in . Si
quatuorh'
ab ueri s,fic di ce s—ò ìoìcoùdz'
c. Etfiede rel iqui s … At vero Equinarifi ri umerumexcedalnt numer irmquemvo les to
_
tidemdigi ti s tui s aut [i non (uffi;
ci un t,foci orumqui ti b
i adi iant —i udi carepote ri s : non enimhabent ali amnu
metandi ratione—m
ere'
raut,ale %d in capf i s attul ifii ?‘
Hifior iaNamgat ionistelgac. Optime di&umrem Quid ti bi numerab i tur pro ea te"
…A raari .’
Ea ini i rumcnta tantumattul i,quafidicas,nolo i amci tov endere.T.
Inmîie. Hé' Interi e€i ioefi,quàv rumur dumqui s eos alloqui tur quafirel iiaondere
Veli nt,L1b enterîEt tamen qui efcunt,ne importuni v ideautur.G .
…A rrau ztaygapm . C ul tros ferreos attuli .
N aorpiae-i elvopc?: e
’
? Nuiaquideo s v idebotG.
$ Égoe'
i rem.Quando eri t Oti um.
T.
N e'
re'
rozîpe"guya pat ?Nunquidfalces attuli fl i .G .
’
M rrout . Attuli .
Zgaton 6 Sunt ncpùlchràè
C ui apa i e’
te'
. E‘ximia funt .
(l ui s eas fab ricaui t?
.
G .
.
Page'. omj 5u_ f èmyi fìògneîz. I lle qui tibi n0 tus efi,cuiufquenomentale efi,
fab r icaui t :
J ugeî terah. Idb cncfehabet.T .
… Acépi a tùmo-men. Papa ?Lib entcr eas v iderem.
IQgrdmoufi e. Ali a temp'
ore idHet .
—Téicép iabmugé. Iami amv ideam.
E e'
rizbercingué . Eitpef’tnadhuc
T
E reî oupé i tuaté arhè?Attd i ii i taccui tros .
G .
.À r i onreta . Plerofque’
attuli .
Secouanrantin v a??Sumne cultn capulodifii fò"
f abei in.
‘Alb0 capulo.
ruos cul tros .M òutengozìta
‘
n, Specula . I QM]; peflines . Hum;
Ai m’
i llas cè rulè a‘s . C epi a byponeum. odi b ie *
nou ex f à b”"3fi‘'
erri rri ae[unt in tercas,'
quashi c…v idimus -aheo temporequo ad gas,art
Eq/5 -i awo]: decaramenìo‘
r’
acepiàb damdc. Aperi arcani v r tuabona inj
tucar .
…A imafi enen . Occup2 tus(um.
…,À cepi ag oucaìrenJcfi:e?Aliodi e aperiam
'
ad tc vcni eri s
N àrpgrr i chop’
{ remmaedqfiw?Nonne nando adtc bona adf è rarii ?
M aeperez (l l_l idv i s?
feras . Gum, aues . P im pi fccs . O , farînafn . Yeti c, tapas . C ommen'
da B€fli d >4'
M ae t i raden’
. Oma la an
M ara *v aej cioereìnfceb XC unus“ generi s animal comedere anes?
N atepi a/yqaeùon,goudîmNolo ca comì derc,qua:hicproueniuxi t .
era quamfi c vocam qu'
am(Emi afinumaut(emi vaccain di . Tepìf W ]?j ò u qua le
nef i chdismagni tudine.
f ague. Fera efi magni tudine nefrendi s,-n igro albo coloredi li inò’ta.Tapi tj. G énus lepori
L
Iàcoz; ei l: laws caponrsmagni tudine . Eius autemtres [unt ipeciesIacouti nj acoupem,é t l acau ouaflim: b onigufi us omnes inter ceteras anes .
254 Hi fi or iaNau igati ion is
Moîzton. Syluefi er pauc . Sunt autemnigri leucopaei corpus adeoma
gnumhaben t acnofi ri , aui s rara .
M ocdqoua, efi genus perdici s,quaacorpusmagni tudine caponis_haher.
Ynambou oaqflou, efi etiamperdix fera,ak er iusmaghimdmemaquans .P
'
ercl ix efi nonmulwmab i is di fi ans , quas inGallia v idemus . Paga};
fim,Turtur . Pa icauc, aliudgenus tutturi smi nori s .G
S eta pepimfinae?Efi nemagnu'shonorumpi fciumnumerus?
—Nan. Tot funt .
Q r fma . M‘u lus .
Parat i . M a lus al tegomel iò r .J aa rci -pep . Pi fei s lahusjdel icatiorali i&M mm: Lauren . A
'
us lutei colori s , quiminori s ci i pre… .
eA tram—mer i aM a
'
x imeÉ,arui ,qpi in dulci aqua vi uum b onic'
1;gufi ,us funt.
Onara . M agnus pi fci s"ooni fapori s .
Qmauroupoqywuaflou. M agnus pi fci s .G
M amopè deretam?Vb i namdegis?
I
i !
I Qtr iauh,gm-buaflBÀ—onee Jaueu urafli ct’
pi racam,opem,Bimid i tdnem,
tfl amiui r
_apam,Sof ap0
-ui Sunt nomi n'
a propria v i r0 ram qu i Ganab aramfinumin
gredi entrbus adf i ni fi rumlatus apparent , nec mihi commode exphcari pofiev identur .
IQ{ì uAhara uKouroumòure, Ît4 MJ) , Îoim rouem.Vic1mri pa erufdemHu…
u i i -ad arus dextrum.
Ma’iores vici in conti nen ti ex v‘
troque laterehi unt .Sacouar r ouj]ò za mae Or drentz
'
n Sapopem
pt me. Acmulti al i i,qui ab
‘
i i s,qui cum i ndigeni s commerci umhabua unt,co
gîlpfci p0 terunt :i pàtri bu
‘
sfami l ias, q'
uos falio reges vot an t qui in i llis'
1 tan t.
'M oéoay—
pe tàupi c/aa gatou%euou Quo tmagni f°
unt inhi s regionibus , ho:efi , fortés?
S eta —
gue. Mul tif ufit .
Ej uan augepeqaoaécychcj è e,Nominamihi aliquei n.
N i n. Vocab ulumadreddendumeumatte-mumcui v i s aliqui ddi cem:E apìm m
'
i oup. Nomen propri tamhominis,qu0 dnomen fi cexponas, caput fcmi caluum,& pi lo admo
'
dumraro .
256 Hi f ioria'
Nauigat ionisM M-we—aub?Quodgenusdomus?
‘
G.
Seih,D ae—efaerec0- i erri comp-magna Nondumfa o quidf imfai turus.
M ein terei eàudpdef ecarem. C ogi ta ergoquid fi t faciendum,
Peretam repialy—i re
’
e. Pofiquamvéfimmregionemv idero, aliquandiucom…
moratus fuero .T .
Nerei co… ìè bopè d'
eauem i romi Nenneeumtuis hocefi , cumpopularihus turs.hab i rab i s?
M amui ama pe C ut i l lud peri s .
._J ipo-
q'
ue. Non fi necaufà dico.
bepout0upa-
gueder i . Idmemalehab et,quaf i dicas,idfè i .re cupio .
N enpeamatareum-
Peoreroubi cbe/a? Nunquid primari umnofi rumfiue i è :
nemodiohabens?
É gmèn.M inime vero .
eim—e: ema. Ni fi
’
res eii'
etmaxima cura digna , dicendum
G .
S'
ecoaae'
apoau eagar enga tourcifìne yporerceogatou. Efi mos boni parentis,i tt quod amacdi ligenter conferuet .
T .
N eref eo-i cbopi rernmar ini ?Nonnembellumpofihaccsprofcéi urus?G :
i ren‘
ue. Al iquàndo profici fè ar .
M ara?eperouagerre rere{ Quodefi nomen veii ri shofi i bus?
Toua ia t, fi neM arga iat,gens efi ,quaeq
eademefi cumi ll is lingua,apudquamL
’
uf i tani habi tan t . l
Oueta ea, vere(untBarbini , degunt adfluuiumM ach-be,@ para i .a anem,hi Barbari ce teros ant ecedunt, infilui s montibùshabi taC a mia,hi nob i liores funt,atque etiamcibi s
, tumali i s rebus advi tamnecefl
:nter ab os fari is prx1 ceteri s omn ibus abundant.Ka f i os, efi populus, qui degi t v l traTo:;ai are adfluui umPlatam cuius lin
gua eadem el i cum Tououpinarnbaulti i s . Touonpinenlì in . D ifi
'
erentia
idio ina ti s efi i nter eos quos iùpra n‘
ominauimus . Ac primumquidemToupinaméaa lt i zk toupinenlz in, Tguna iaî re,Tenreminon, Kar id. Ferme eanclemhabent l i nguam.
Kamia .
l<d j el i d . D iuerfar‘
ha rel iqui shabent v iuendi lo uendi rationea taea . D i fferunt ab v rri fque & v i uendi loquen ratione .
Òuèanem.Hi eti amdiuerfum v i éi us fermoms .ab ali i smodumhabent .
ono Narn v ox ha:c iénde-ue,fit fermo:hic ramenrefolui tur
odnoshom‘
i nes i nui funu n
efi nofi ri commodi fi udiofa ,quaenobi s
oaue
731poem a ue. Labor'
emus ,Vt pi 3 dam ro ipf i s v eneni ur . Voxyeormea,
praecipue de p 11 1 vEnatione i ri telhghur , ed «eamad a li a . eti amgenenì extenduntTyrremtm4e {yrormmìtmW adferamus i l lisquidq
‘
uicl ni nae
Tyrecomremozeb—mezende maereeaufi ue. N e i llosmale exc1p1amus,qu1 no
b i s adferunt bona fuabara i re oaeh. Ne fiî al i (i ti s pueri r
'
hei .
bonab abemus ab aul s—Ìnofi ri sscuriquemihi auns rel iquè rzi t pro
quant a p
511f pi ram,ienderememynon ap
|
tondenmr .
ai oTyrqi gi bflpaudù, i enderouagerreari . rHos nob 1fè umcon trahofi esdeduca
mus .Toereeoi bwotap,omae-uè . Hab eant C 3 C3P.Ql îfiì i quodgenus armoruni ti bi
v endicam.
mq )
o Q 0
Hi fi or i aNau1gatronrs
.M ara mòfinte'
nga toa euin-amo? C ut non efi en t
À/[emé tae’
morerobia rerh. Efi gens impauida.
Tyfinencapauaa ,mar‘aìn— i ende-i ron E i rper i
'
a’
mur'
crunt .M Épré Illi Îuntqui deb ellant alios, id L
’
ufitanos.
M gneJae'
ouela. .mi afi di t eret, cquiq 1ddi xiT
{ya-mouéta i e
'
ndei e'
nj izr i r i . C ol loqùbonamparta n e fi accip i en
N ein… cheamar ag&gi turmi (oci e hicvero noradumvodesAmmémter ez fFaj ap & .C otoaaj lrp,difi
°
erre . Nampnor fi gmficat perf e&um mdusanter .eos acnos
'
paéi umefse, quofitVt bona fiut commun ia cuiusrf1l i am
'
aut fotoremdm.
cere in v xoremnon poli umus . Non i ta veltodeC ontouafi aps e a enimapiaell atione nomi f 1 i s ali cui us v tuntur,v r ti bi e , oculi , auri cùlx ,& aliapleuaqu£ (eius
gener i s nomi na.T .
7 w
M a e rej è ,xemìemoneta?De qui bus loquémur ?
G .
Sce’imacraumz refle.D emulti s ac vaws rebus.
M ara -fpiungu va/yréfeìn modo vocatur ca lum?
la , ter ra ,
C_yb rengn_
e tafleuoubmaetzrouem
M ageée,—Re&e.
ÀIaÌv, C z lun1 . Iafie,Luna Iyîììata omj ò a , Stellamatuti navefpefrti
'
hag'
quze Lu er vocatus . Ia]a’i — tata
;mìrz .'
Alix omnes fi elI é oìg7,Terra . Poi raae7n,M are. Vb « ete , Aqua dulciseen
,è a è k,Aqua ,qùasNauté vocant Sommaque .
T ;
c lapi s efi act ipìrur etiampdamento
,“ ae}; i ta, dom
‘
usco lumnav ’
Ì(gourab fè u_yéoui rab, omnegenus ligndrumOafapa t,a rcus, quamuis
'
nom'
e'
n f i t compof i tumex
num, apanvncum: tamenpronùnciant crapa: per fyncopem'
.U
J îrî f s 'w éd î rr a i}a;4nalucsaer . 3î
…Amèn,pluuia.
.é 6ò Hifiorìa'
Naìi igìgonisA/Ioroe
’
r é-cfyìhédè . No n plureshab emusà
Oremmom'
np aue . A terràPori b'
u'
smaiorumnofirotùm.
M a mipìenhpee?Vos v ero quid
Oroìc6gué. Nos eo contenti fumus,Ore’e mae-serre. Et b eneambi fèu
'
ma'
giwr.
r .A 1
EPCmere, cor]? f erouf x lad la-nfde?Veflser auuempgmoeps bonamhab efl…
_
Oerecoùh. Infini tahab etg.O re
'
—ìnaÉ-gerrea loeìe’
.Qui dquidhabmàus ini pfìus arb i triop0 fì tum—fll .
o… … q
ogàpff fmb el lum*
ncpmficircimrsG.
C olloq. dc
wrb . a eM àè ozgy… Mue e- i oucngyma: Qu0 tVrb es autvi coshaìaeueè
Setzi (gatou. Plures quampumdicere .
N i re/f i nouib i c'
lvopemf îNunquid
'
mihi'
recenfeb i$
Ypa £cq‘
p0igfldnimi s —fongumfofet .G
Yporrenc.pe-
p retani f Locus v ef’craeofiginis efthc pulchcfiG .
.EuggydPe-
Per nuce?Vefìrx domus furi rt nt:fimiÌ
/
e\ nofiris?
O i coe-gét‘
du . M ul tumàb éfì .C ‘
M em «m e'
?C uiufmodi fun t ergo
f ta gepe: Sun tprorfus lapidea:
Tau?orgflîvu-
gaMu.M amma .
M az/mn.
M ab'
mo.Mul tum, Idverovocabulumadmi ranti s efi.
Engqya—
f q-
fagt—ancymm? Inter10 r pars accedi t ne
*
ad fimi l i tudînemnofim.
‘
Per tinent .
f. C be=nembi .M ex aii rcsf
C li e refl£c. M ei oculi .*C hé t in. M eusnafa s .
e-apeTcon.Maa lingua.e-mm. M ei deni es .
C be ai oeuef"
M eum‘
col lum autmeagufi .
usmeus .
C hemp . C oxaemex .
‘C ÎJe-p
'
ora ce. C ub i tìmei .
C è e rerenzeù . Ti bia:m‘cae.C br-Poza . Èedesmei
.
—
puj]empé . Vngues pedummeb rupiî .e-
Ponampe. Vnguè smear_ùmmannum.
C.,
he-gzy-agug. C orm
’
eu‘m& pulmo
autmens.
mameapofl7quamè
Nomura parti urri corpori sPudenclarum.
C i’ve renc0uem.
C bel rewemiem
mbr emtaus caufà nori fuf iùs pe'
rfequar . N òeandumv erò‘
ef’c,nomi na rerumaccommoda ri non pò ffe,nifiprò nominaPriamar , fè cfida: ac tera:perfò nx v rriufque numeri attri b uantut .
"s
Vràut'
eînme li us capi amur,hocfit exemplu—ml
Primo.
=
che,Ego . D e,r u. A5.» Il le.Plurales .
‘
O ree, NO S . PeÈ, .Vos . A tr-de, Il li .
Quod adter ti amperfi>nama‘
be efi mafìul‘inum. Et pro feminino_
neu
t ro'
aè ,fìne afpi rati one . Eti n '
Plurali Au—d e e fi mafcul ifni aut &min inigené ris,
Proincle còmmùms .D e r eb us addomam& cul i ri amperri nent
—ihus .
Emi redu tata . Accende ignem.
Emo—
goep ta‘
ta . Exningue ignem.
Eraur che-mm}rem, adfér forn
'
1tes adignemf ufci tandl lflt
£mogì-flm. Pi fces còque.
Fa fuecu-b'
qygàno. Fac fmnam.
€mo£z?càouin- amo. C omponeEorum.
C oei nwpe'
. Vade adfpn tem.
E rout- v - i cbcfiee. Adfermihi aqua‘m.C be renm
'
mgepe. DamihiForum.
264. Hi fi oriaNmigat;ion isPrimum.
Singulàr . l ndicat . aut demon
@À ìco,5um. Erei co,Es . 0 i co,É fi .
Pluralis .Oreìto, Sump s . Peìco, Efi i s . …A uraeoi co. Sum.
.Terti a perfom f i ngulari s plurali s f imi les (unt , ni fi quod, in tertia anao,plural i s numeri Pronomen efi addéclum,quodf ignificagIll;gy@gpparegip Bra,.teri to imperfe£i o numeri l i ngulari s ,quod refolui turPer aduerb l umagnoeme,idefi ,eo tempore .
.A i co-aquoefize,Tunc eram.
E rgi co-aquoeme,Tunc eras . . q i'
O i coaguoeme,Tunce rat .
Plus imperfeéi um.
Oroi roaquoeme,T une eramus .
P ei coaquoeme,Tunc erati s .oi ra-aguoeme Tune erant .
Pro pra terito'
Èingulan s .
Accipi emusmerburhOìco VI ante «hocaduerb ium..Aquoefmmeyrquodefi tempori s prx tenn plufquamperfeéi i .
. i'
£ ; emplu—mfi
.Ajfimoufi u—
gui ou—aquoeme7n Bumper
ife@i è amaui co tépor'
e
igor —regna,Nuncvero nullomodo,quafìdicns,debebat ami ci ti ammeamco
'
e,quzmdo ipfumamab
’
.xrn'
f .'
1
Pro f uturo . fi co- i ran, Ero inpofi erum. E t i tadeinceps de fingul isperfimi;tamf i ngul .& Plura l .
Oìco, Si s .Toi co, Si t .
Taroìco,'
Simus . Tapeìco, Si ri s .._Aurae toico
“S int . Pro futuro vero addere opori ce,l reîn, v r ante. Et imP’
o
randoProprte fenti dicmdumefi , Tauge’
,,quo
'
d efi ,Sratim. . î
Pro Opt3 tiuo .
M ico.ho-mn .
.Q im l ibentercffem. Et f i cdeinceps . r
Optati uumr efò luimusPer aduerb iumIronExemplum.
Ta ica—de-i ron,Tecui nf im f i cdeinceps .
Parricipium.
C b€réconi ré Ens.%@p… ipiumreéi e per fè intel ligi
addatur pronomen de-ahe cl‘-45. Plurali s quoqueOr ee'
, ,i n
Vox i ndefiM@i o i nfinìmacd pi potefi , Sedea raro v runwr . (. eC oniugorio v er5M ìaur,Exemplumindicati ui autdeni ò irfi rgri ui inf ine, ;
fenti tempore .
InSingularis
'
numer'
us .
E re- i oùt 1 'Veni s; ant v en1fi i .
O— i out ..Venit, autv emt .
Plural . niimerus .Ore i am. Vc11 i tis,aut v eni fhs.
…An-d e-o-out . Veniunt ant v enerunr.l n ali i s ere c
'
leb emùs aduerb 1 a,quaePofi “
de'
clarab imuslNul
erbi umrefo luatur , tunî inPra:
,Indefinito futuro .
Pofi i 1mus et1amdicereIMn quamu1snol
s
adduntut adue1‘b i a Perfonae
'
rePetencla'
:
c”
rare teri i aeperfonge quamno
Ema-out . Fac v tv eni at .
P è - iof.*Véni teî
Bi gt Pe-zot Si fn i lefn fè nfum dPri or, ezo
‘
t,honefi ius efi 1nterho
ine s quoniamv l timùs P e— i ot rin vocan‘
dis b efi i i s auibus, quasorni alunt .
ExemPlumoptati ui : t crare.
geris Pei fò ni s,Vt in Indicatiuo: b addi to aduei b io
ExemPlumconiuné i iui
T.:-i bm.Veni ain .
Sedad imPlendam 1fignification'
e in adderida efi h‘x cvoxN em, c1ux efi aduerb iumexhor tand1,1mperandr, orand1 inc-
'
i tandi . Verbumhoc indi c' aci uocaret : attamen ab eo fornìaturParticipium.
Toovme.Veni ens .
‘
Hifi or iaNau igatior‘
i is
Exemplum.
C be-rourmÉ-J j fima-ni t in.
C he
V t v en i erì s inuéni quodal iasPerdideram.
Seaqyt-
pe.Hi rundo .
«Imcéy-a . C ornua l ignea,q11 ib usBarb ari fò ni tus ci ent .F 1 N 1
‘
3 C o x. r o g v 1 1 .
Ì nfuper Vt iì ci l iùfi udit‘i ù in t i e—reb us zi nobi s i nhac b i fi oriacor'nmemh ra
i is ferre Po fi int,tumi i qu1bufcumeunclo
,ac redeii dò naui gaui tumi :
quime i nAmerica v iderunr è qui bus nonPaùcosfuperfi i tes effe credo ) iPfiq;adeO—nautze,al ii que quì v el tan
ti llumadSi numGambara(ub C aPricorn i T ro,Pi co v ixeîunt : l n
eorumgr atiamco lloquio catalogumhunc qui nominaPa
gorum ad quos non femel ob erraui ,adi ungere v i fumefi .
AcPrimumquidemt fun t eorumnomina , qui .fici fini r adden
—eram;
ingredi enti finum i llum. q i auc. 1 . T abomcì.
'Quor umPof i remumGa l liPepinumnomi nab an t,de hanare qui
‘
nauemal iquando
ti dcu4
mPagu"
mo’
neraràt .
Euramyry. AGalli s Gofi et nominatur de i nterpretis cui ufdamnomi
ne , qui ali quandi1i i b i b a
’
b i tar'
at .
«P i ra arm/fim. 4. Sapopen'
z . Owreri tìn
f òa— ouee'
. 7 . Tent imen. 8 . C oriua … 9 . Pa‘
uo. 1 0 . S_
an
'
goym.
Al iumPra: tereaTalli Petram v ocant ob ruPeculam‘
mò lanon ab fimi
l em,quze fiinan i ingredi ent 1b us i ter aci i fi umpagumi ndi cabat . n . . Aliumquo ;
queG all iJ/îoecnoiri inant, de l ndicarumgallinarfinomi ne quasBarbari F@ecnuncupant .
AliumPraeterea fagi ttarumv icumappell ab amus quod cumPrimumad
efi i ter faceremus,i nfilaamingrefl i fagi rtasmultas adProcer i fi imx cui ufdam
arbori sPutrefaéi x cacumen emil i as defixe ramus, quae i nPofi erumi nd1 cmV1cesn ob i sp raefi arent . 1 4.
Ker i-u. xs.M cara… it. 1 6 . M orgauimdwfi u. i7.
Qui nn Infula‘
mmagmm.
P ipdo-oujfou . 1 8 . Carauque . 19 .P i ram;ou. z o .
’
Al imp f eetefie a,cuius ri 0 1n'
en
mihi exc'
idi t,fitus in ter P indo owfi u, P i raìjòu adquemi nqu i bufda i ncaPtims eni endi s operamPofui . m.
Al i us quoque inter C arouque P indé
5 15L\
Qu@fit t'
umPagorum,tumxd1umforma,ali b i demonfi rauimus.
ltri rnus, acDeo
Rei énl i 0nè faéi a,capi tumnumenusadquadragi ntza qui rique efi inuen tus . Nauiè ihmenimquo v eheb amur onerari a erat nani smediocri s cuiusNauarchus,nonrineBau\d0 ùinus ,de quo ante facîi a efi ment io ,nautasv 1g1nrrquinquehàb ebat,nos v e
ro_qui rrdecimerama s . N auigar.i onemPorro i l lamn onni fi imminén i i sPer i
‘
cul 1 cumformidine fufcipimus : enimuero pler ique nofie ob infii1 i tos , quosfintet cundumex
\
àntlauerant labores ni fi adeo ihiq*uus nobi s fu1ffet Vi llagagi 1 0 ,Vt igGal l i amremigrarent, nunquamadduci p0 tuifl ent tti quod f i nc
,
erc
—D eum1 l l ic co lere l iceret, tfietiamfo li ferti l imte experta : quarumr
'
er i i inGallia.t ii
‘
erat,a tq; e fi etiamnii logemaior di fi i cul tas .Hincfit v r ego,qu1 Patri ameam
f èmper amani atq; amo, America v aledi é i urus hoc loco fa tori cogar,menonr aro Americanoùi conforti i teneri defi clerio
‘
apud‘
quos i i1 tegr i taté ac fynceri
tatémaioremfumexpertus quàapud nofi rates plerofq; C hri fi i ahumnomen
Pra fe ferentes . l amenimapud nosfidesn ul la »fuperefi resq,adeo nofi ratoi aimmura taefi ; inq; di fl imulati oni b us,atq;Vorb i s i nani busPof i ta .
\At“quon iam ipfo nauigati onisnoi i raeinicioBreui a erant nobi s rranfmi t
tenda(funt aurem(cc pul i arenaeP‘e rmi x ti ) qua: inmare ad L X paff .M i ll . por—g
riguntur,quaeetiamquam longi fl ime îpofl‘
unt fugi untnauta .v ento
‘
n
'
onfa t is
adaltumtenèndumfecundo , v r tamgr anedecl inaremus peri culum retro ce’
dere ProPemodum coa6i i fi1 imus . A ttamenpofi quam'
_
totos,fieptemdiesflu
é i ib us agi rati ob errauimus n
’
ecmultumpromouimus,ci rcamedi amnoéi em“
accidi t‘
nob i s, v rnauti s promore‘
al termcimaquamè fè nt i 11 a 543°445À@ hanti en-l
‘t ib us,quamuisdi umuleumq; in i lloPeri i i tiffent labore e'
an’
1 tamenexhauri re
nufqui Pc tuerunt . N auclerus'
nofi er remi llamadmi ratùsad[entinamdefc_
erjxl i t,‘qu idnamrei i llud efl
"
e t fcifii tatur us . Nanemrimofamatque, adeo'
aqui s op
Plei am;vr i ampaulat imdemergi eamperfè nti temus, comp'
ér i t . Chi areminime queereri duma rb i tmry tf ùmf ingul isnofi rùmexpergefaéi is,v b i immi nensi llud Peri culum,
i nquowrfib arnur innotgi ft vehemenjterPerenlf i fuerimns,
n ec ne . Acfine tamdertume
era'
tfiahmerlfion ismox futurx i@ i um°
t aluti s
270 H1 fi onaNaU 1gat 10n1s
i lla tranfgrefi i fum'
us,per totumIann irr iummenfèmc&t1nuis procel li s
’
.. ac tem
pefi at i bus a'
gi ta i i fii i \mus naui fq; nofi ramax imama
quaecopiamr imuli s c1ici
pieb at,quamnifi continuoexhauf i ffemus,ccnt i esde i e (v r i tadicam)mus . Labor autemi llenon fui t vniusdici … '
4
m M aximo igi tur i llo labore v l tra q'
uadri —ng‘
enta paffuumM i llp toueéi i , Inf alamqt
ia
_
ndamincul i amconfpicimus ,inmodum turris re tundam,qua: quà‘
t'
umcohi eéi ura a(Îequi poffum,Paffusmi lle in amb i ruhabeb at . Eamv è ro,cum’
addex teramprazternauigaremus , arb or i bus nonmodo v i renti bus eo jmenfè
l anuario ab undare an imaduertimus federian1‘
tanta auiumcopi a,quarti nonPaucasmalo rudenti b ufq;maui s nofi raein fi den tesPrehendi fi; arq; contreéi ariat i eb antur v i eminus columbari umforma referrer. Aues in ea eraurnigri ,i)
euc ari , fub alb i ,atq; vari i idgenus co lori s : omnes quideminter volandi i am
Pl i t iiilinemnon\
mediocremPra: fe fereb ant verumcapri s qui b ufdani Vb i plumis eas nudauimus corporePafferemampl i tuii ine nò fuperante eas effe com
Perimus . V l tra quatuorPaffuumM i ll . Progrefi i ,addexreram rupes acuras e,mergei 1 tes confpicimus qua resmetumdedi t nePiutes 1 ll i u
'
fin odi (ub aqui s
latcr è n i ,adquosmaui s al l i fa frangeremr , uodf i condgi ffcr, ab eaexhauri _euda
immunes fui fi°
emus . Toro nauigarionis illius nofi rze tempore, qua: f uitquinqìmenfi um
,terras nullas
,excepti s i nfuhs i lli s, confpex imus quasNauiculatores
no fi ri in fui s chatti sminimenotaras i'
nuéri erunt‘
ac forfitan etiam eimulli s eintea conf ecîi ze fuerant .
Su fiuemFeb ruarnmenfi s adarquino€i ialemci rculamaccefi imus, adè o'
vttribus tantumgradi bus ab eo di fi‘aremus . Sedqu ia di es i amquinquagintaerant elapfi cumnauigatidni s partemtettiamnondumconf eceramus,commeatus vero Pars bona e rritconfumpta,amb igeb amus,v rruf nadS .Rochi Pro
montori umdeflecîi uri efi emus , necne ? quaz'
terra Barbaro s quofdam i nco lashab er,zi quibus commcarumnosacciperepo fTe nonnulli fpem
’
faci eb ant .Vici irandemeorumfentent ia
,qui bus v i fumefi v r v lteriùsProgrederemur,t ,cer
coPi thecorum Pfittacorum quos nob i fè un1 v ehebamus pars occideretur,atque 1 ta commeatu1 Parcererur .
Portò quartohuiushi fi oriaecapi te fummos re'
tul imus lab ores,qui nob i sinti r
'
eunc'
iumfuerunt exandandi ,v b i adci rcùlumaequinoéi ial emaccefi imùs .
A t vero qui a ipfe exp—
a rms fum,non facfli orem Po loantaréi icò huc tenden ti
b us effe accefl um,quei
mihi de ea rePr6bab i li ter Videotur,di cendahoc loco adi iciam. In Pr imi s igi tu1 i lludPonendumefi,c1 rculufhaequinoé i ialem, cuius f itus efi ab Euro adFaùò rri /um quafì dorfumHue fpinammundi efi e i i s qui ab'
Aqui lon‘
e‘
agl Aufi r ii nauigat ioneminfi i tuunt, contrà namalioqui fat fei’
o,
i nglob o n ihil fummum,n ihi l infimi 1me ffe) dico igi tur accefi um admundi
i llamfù 1i 1 i 'n i tàtemeffe ab v rraquePartb _diflìci ll imum, inmari fluéi us Vrrin
que £efi uantes quos tamerii n immani i lla abyffo cernere efi d i ffici le.
“Vo’
ntos
quoque ab ed loeò erumpentes atque'
in c'
ontranaPatternHan tes,naues ipfasE quihoéi ial i s ci rcul i accefru
'
Prohib erie . C uimea: fè nt€ri x idfufi
‘
ragatur, q l lodfi atimv b
"i v elgradumvnumab v rrauisPai te ttanfgrefi i fueri nt natura: la ti ti a
Perti effè nt,v r fò ciorum‘
fuorumnormulli gelu rigore fuerint exatn 1nati . l amfiv '
ulga'
ri s i llaPhyfi coru-ma li er‘
atur fentè ti a nineminmedia aer i s regione crear i ,quah1 faci at adrem(qua dcumb 0 na erudi t
orumven i a di cîi umfit) non fati s‘v ideo . So l en im erpendicirlari ter in 1 ll a li nea radi os fnos in terram emi t ti t ac
Proinde a'
e'
rem'
c efacir, qu i n iuemferrononporefi nedumv r eamcongeler,concreetqg,
Me cimagi smonetme, ,quoddemonti umal ti tudi ne arq; de Luna:frigidi tate vulgo d1 ci fo lè t .
CQ1are info l idumqui d i llud efi e‘
fi atuo . arq;ab Phi ldfopi 1 0 i umrégul i s ex
ceptum: fb iuti onemvero cer tior '
em afferrimimmoPuto‘
ea quamD eus 1pfc—2-ì l obo ai-Îerr, cui Vt '
ofiendere s‘
, qua ntumui s acut i fi imosPraeclari s fa i s
Hamm»:
oper ib us capi endi sminimePares effe ai r:Anmeos thefauro sPenetrafi i An
grandini s thefiuros ocul is pe r’
l ufi ra ii i ?Q _1 afifummus i ll e op i fex l obo diceret,
Quodhorreummihi put"as effe, quo i fiharc cont ineantur?t(1ne i fi arumrerum
caufas rimari Pores?M i nime idqui dem t u‘
i rnperi ti o'
r es, quamqu1 i l ihx cPoafi eq11 i .
Sed adrem. A'
f’i‘i cîi s tandem!ventu: nos ab azfi ibus i lli s fummrs errpu1 t ,acmor ar6i icumPo lun1 cui us cb nfpeéi u annum integrumcarué ramus i ntuer1
coapi 1 nus . C eterumne l eéi ores diut iùs detineam,eaminime repe tarh qua: a
nobi s(unt commemorata,dePermul ti s obfizruamdign i f l imi s dePi fci b usvol ant i b us,a li i fqgp i odigiof i ii imi s,non vn iusgener i s qui si nob i s inter eunclfifuh
r
torrida i lla z onav 1 fi funt : ve rumeos adnarrati 0 nemi llamremi tto .
l am igit ur eorum}. quibu s eripui t nosDoml ri us,periculo rumna1r a ti o efi
r epetenda . Iurgi um fub ortumerat inter v num ex pràzfeéi i s nan i s no l i ra3n auicula toremno fi rum
,u fiebat,v rneuter reéi e oii ìcio (uo fungere tur . C 6
tîgi t ,Vt nauicul‘
atore ad7 . C al . Apri l. v i cemfuamexplen te vela omn ia expandi , a tque i n a ltum i ufi eri t turb inemvero immi nen temnonan imaduerteri t ,qu i repen te inîîa nofi ra ta nto impe tui rrui r quaevt con tràheren tur i nflf i fTe de buer at) v r na ni in latus inclina ta adeo vtmal i fummuma
quamat t1ge
r i t,qui n ruden tes,aui umcaueae, al ixq,fàrcinaepa
‘
ulo n egligent ius co l loca rxi nmaredec
'
id'
er inn'
non Procul ab fuimus ab ex i ti àl i fubmerfione .Atramen ruden ti b us fumma celeri tate ab fci fi i s,naui sPàulatimereéi a ci i . Nihi lominus tamen nos in fummurh di fi rimén tum deueni flè mer i to afl-i rmare po teramus .
I lli tamen quorumculpatorumi l ludnobi s euenerat non i ll oPeri culomànmfi 9 ”fucci faéi i funt,atque adconcordiamal lecîi i . Sedcontrafiin ni a tque per i culo
ex foluti fuerunr, gratia e aéi iori i s loco Pugn am i n tentarunt in ter fe adeo
ob i i i natarn,v 1 peri tulume fi
‘
et ne tandemadcaedemdeueni rent .
AliquotPofi di ebus ob tinentemali ci a faber lignai i us cumnauti s'
,qui denobi s leuandmì tanto labor e (di es enimacnoéi es in naui ex hauri endaiwloaufìtoxoccupab amur) foli ci ri eranr,rimas,quas obmrarent
,dil igen ter perqui rfit . Sed
dumquandamfarci unt , acc idi t -v r.affer longi tudine-lari tudme pedi s v n i us
a uulfus fi t,aqua vero tantacopra,tantoquei m etu 1 n nanemi rrupeti t,Vt nau
ras=ipfos è Vefi igio abggeflt,adeo v t i l li fab ruin gnariumreli querint folum,
ad
DOS
nos°
v ero,qui infori s eramusaccedentes re ì'
pfami nime explicara fummocumpanore exci amabanr,aéi umefi dcnob is,a&umel i de nobis .
'
AdhaecProfe£i us,cumnauarcho Gub ernatof tz, eric_ulo v rgeri re aflfe-jgîfjgxft esnaui s,qux fori s {unt tegumento confefi imi nmarecii i iciunt quo faci l iùs nemnoàù
educereturRapho.Brafili i quoq;max imamv imal iafq,merces ,quari'
rPreciurn
adGa ll icarurn l ibel larummi ll i adecen‘
1 aceedebar . Illi igi tur Conl rli umde'
na'
ne a: .
rel inque'
nda ini bant deq; falutequx'
renda i n fi:apha quamrur fumnenimioo iîereopprimereturmerueb ant .Quo fa&umefi ,v r nauarchus fi ri éi amacha?tanosomnes ingreq i llinsprohi bueri t :
*minai ù$fe brach‘
iumi lli abfci ffur'
um,
qui primus in i llamingrefi ummofiretur; lgi rurr ab idomari peimi ffos nos effeautumabamus
‘
. Pri us tamen\ i lludnaufragiurn, ex quo f i ngular i D ei ope .emerferamus
,inmen temnobi s redi b at,h0 rtab aturqao,ve to
'
ti s vi rions in i o pratfi aremus,tre naui sobrueretur cu
‘
mtamen alioqui‘
a:quemortemarq; v i tamop…
Peri remur . Tamemtant1'
1 efi ecimus“
; v tn aueminco lumemre_
ti ri uerîmu'
s . Ar
qu i non omnibus erat ea animi for ti tudo nauta2fl
en i rhPler1quemorti s i ll ius,quodimmineb atgenus reformidantes,adeo ob i i upueranry t rerumomniumcurami amab i ecìfîenr . Ac fane
'
meri to quidein affeur: rare pofium impic s i los i rrident,quimari fefe commi ttunt qui5 adfui f
'
i ent , nugas i llas: ludibri a fua conaturos fui fi e.M 1hi po
'
rro dubi um’
non e fi ;
a tm
c
Hrii or 1aN aui gatromser
'
eaPer quindec1mdies interherbas mari innatantè squarum tantaera tdenf i tas, tantaque copi a ,v r ni fi fecurib us eas fe
'
can te s, naui
gio,quod i llisfiangendis erat impar,v i am-feci ffemu s furnruma utumo fui ffe,
v rab i fub fi i ri ffemus . Qre ni amautemherb arumil la copi amarequodammo
do turbidumef i ioi eba t nos in Paludrbus coen of i s v er—fa ri credeb amus -acpro
i nde ln fulas quafdam—i nPropin‘quo eff e i ud1cab amu3 . Vrtum.
i aé i a b oli de cui
f ùn_i s quingen tenarùmv lnarum longi tudine alligatus efi , nec fundumattigi :
mus.,neq,etiamIn fulas vi las aut continenremanimaduer timu3:Adha c idcoamemorare li b er
,qgodab Inci Hi fi . dehacr ememori ae efi prodi tum Chri fi o ;photo s C o lumbus,
—inqui r ea quamPrimuminfi i tui t nauigarione adIndi amnouamcognofcendam, Anno n imi rum1 49 i .còmmeatus reparandi gra ti a adv namex Ganarji s Infu li s diuet ti t è quaPaulo Pofi digre ffus,cùmd1esPermqro s nauiga ffè t ,ta11 diîadmafe adeoherbi dumdeueni t,v t pratumreferreq a:
res nonparumeumcommoui t,quamui s nullumfub effe t peri culum. . Sedher
b arurmllarumdefcf ipt ionemfub i ungere placet . C oloref unt fubflauonum—i amexficcat umaccedente fo lusàrutahorten f1 non ab f1mi l ib usi uniperinas
—referent ib us Prazlongi s qu ibufdamfilamenri s acfibri s col ligì tur,non ab fim1 li ab hedera terre fi rimodo, arq; i ta radi cibus expertes mari ipfo in i
n atan i . C e terumnon fati s tuto traéi antur nonnunquameti a '
mfordes ne&ioqua s rub ras quarumforma adgalli gall inacei cri fi arn accedi tmari i nnata rrtesv idi , quarumadeoPericulo fus .
erat co n taéi us v rGanobi s attreéi arentur ,manus con&fi iminturnefcere t, ac rubo re i nfefi aretur .
‘
At qui a nuper i n fè rmo‘
nemde b o l ide i ncidimus,dequamulta ab aui l i umÎabularumcommenrù non admodumal i e nàfx pi us audiui n imi rumnav iga
res ea i aéi a è —terra qua i nhaer et ,quib tmi n regi on ibus v erfen tur a'
gnofÉ ere,quod
fal fi fi imumeffedeOccidentalimar i affero . Itaque quod res efi fub i ici am.Boli s
ergo in fi rumen tumefi trunculumpyramidalemforma referens ac acutapà. r
re Perforìttum quod Éunibus a ttex i rur feb umvero ab alteraParteappli cante3i n pr‘
ofundumdeni ergunt, ngutae, quoti es locum fi ati on i idoneumnaéi os fè
eff e Putant . C u i fi arena adhae feri t opportunameff e fi at ionemcoll iguùt : fin
minus l imumaut rupes fub effe cognofcfit,cui auchoradefigiminime potefi ,acproi nde alio effep roperàndum.
Haechàb ui d icendaad err'
oi i s i l lius réfutati onem. l i enimor'
nnes qui in
alto Oceano nauigarunt, immé fameffe i ll ius infè rutab i l em quantaui sma
xima funi umcopi a adhib i ta,Profundi tatemnorunt quo fit,Vt di es noéi esq; ,quamdiu fè cun_
dus efi yentus;curfirs f i t tenendus : ,obrinente veromalaci a, c6f i li ere neceffefit . N auigi a enimmar i i l li accomoda peri nde ac
—
nanes aéi uar i aeremi s nonagu urur . ExquoPaternugas effe ea, quaevulgo re fe
'
rumur bo lidek umumeru i qua i n_
qui bus terri s ,nautx v erfenrur,dignofcanr cumv afi i i l ii
gurgi tes v rfi1pradir i )(i nt Peni tus imperfè rutab i les. zquod f i i nmedi terraneomari ,ant in i pfa terra,v r quidamdeAfn
'
ca defè rtis r'
eferii t_i n qu i bus fi el larum
Pyx idismari nx duéìuYi ato re s 'i ter eorrficiun t,locumhab eat zpenes au£toresfides e
, ,fio, Ego qua deOccidenta li Oceano dix i,vera effe confi rmo.
mm .
W … “
d: bello
H1 f i ò T1a‘
Nau lgat 1oni s
ma repente nos in dirari i -fa’
ni em‘
incidimus ex trinfè cirs v ndis intrinfè eus veroaquaperi triur. (Luare i ti -corumgrati am, quimare n6duîn v 1derunt,quos
r i tomedi amtantummundi Partemvidi fi e dixe ri s hoc loco, idefi inmemo!
n'
amre uocahduni ,quodPfà l t€ Sde nauigant1bus afferi trv os trammrespi f i ir o adaj à lfi
<car inè ,
(M n? coloni dia i tìo‘,
U‘7443714D ei weremi réczìla cerni tù,al t
'
r
D ifiwrficampi.: aquò r is i
N amfzmulac iafii t, rapzdi tota :equ‘
ora v ent i
…Adipfi tollun_tfidem.
J ér ipi tur pa r i ter rank, nuncnubi la tongi t
Tormento: o ef i agurgìte,
Tar tan :mmcbontr£zPmceps contendi t aduna,]pfi/quemergi tur i nf erti , (y e.
ì’er i llud tempus cogente rerumi nopia , admi randa concipi eb ant votaNauta at nos ad verum i llumD eumv 0 ta omni a di rigebamus cui us benign i tarematque fauorem toti es experf i eramus cuius e ti amope inmedi a ipfàfame non fine infign imi raculo fufi entab amùr aquo eti amvnomare ipfumac tempé fi a tè s fedari Poffe noueramus .
In terim’ li cet inedi a acProindemacie adeo c6feéi i efl emus vt nau1gat10n i s ob eundi smini fi eri is v ix acne v ix quidemidonei ,effému3, egefi as ramé f ingulos eò co i nPell eb at v rquacumq,fi eri Poffet ratione de fameli co ventre i aturando cogi tarent . No nnul li s in fu entemveni t, v r frufi ulaParmarumex tei
go Tapi rozo/fim de quo antea in aqua decoquerent ,ederentq, at i l la inuentiònoni t a fucceffi t . Ali i igi tur eademfi ufi ula excipi en tesPruni s impofi ta torrét,quod adufi ume rat cultro eradunt , quod optime fi 1ccef
_
i i t cori u_
menim i lludnobi s fame i amconfecîi i s fui l lamcui emprimi s affatamfapo
'
i e refereb at . Hoi :
facîi o exper imen to,quicunq; parmas eiufmodi hab ebari t,frufi a timea_
s conci
deban t falci bus ali ifq; infi tumen t i s frufi aq,di l igentei i nf accul isrecondi ta a'
Pudfe con ti nuogefi ab an t, immo i n tanto apud eos eran t i llaPreti o atque lo7. cu li auro oppleti apud auaros fceneratores nofi rates effe foient . Iofè phusdeHi erofo lymi i ani s ob fefi i s verba fadens,memori ae prodidi t eos nect ingulis
'
cormcez(j nec calceamen tis ab fi inui ffe'
, C ori aque fè uti s detraéi a mandi ff e . Atmon de?
fuerunt i ntef n0'
s qui C or/
i acéos thoraces, ipfaque adeò calceamen ta ede:rent . Immo pueti qui nobi s famulab antur, fame adeo Prefi i fiacre vt later
L”… narumcorni b us non ab fi inuerin t,quarum in nau igi i smaxima fuppeti r copia,immo fi:b acei s ipfi s candeli 3,fi quas offe t1deren t,nò Pep
*
ercerunt . At nos funi
medeb i l i tatos iugi ter i ir exh'
auri enda nane l aborare neceffe era t alioquimoi:“ h
fubmerfi fui fi è ni ùs, inedi amqgnofi rani i a rgdpotu Compenfaffenrus .— i
Porro 1ngentemb ol iderhter tio nonasM ai as fub foli s o‘écafum in aere'
at i
dentemconfpex i rt1 us,cui us tanta erat v eli s ,
no fi ri s reuerb er ario,v r ea ignei am
Correpta e ffe credef ernus : at tamen nullonofi ro“
incommodo fi at imei i ò_lauit i
l amfi quaera_rur , vnde bo lis i lla ot tumh’
ab i1e i i i . ‘
Refponde‘
o rei i ll ins caufari iindagare
mandan
indagarediflîci llimumeffe,maefè trimcùin terras nouas gx quibusichtyoco l
la adueli i folc‘
nt, lnfulani que C'
anada“
prx rè rlegeremus quae regio efi fr igidi fèf i
_ma
l
ex calidi s exhàlati on i b us ortameffe nemo dix eiri t . Nos ig1 tùr v rgenere
omni inco ’
mmodò i‘
um'
affli éi aremur Aqui lone vento adeo i nfefi ati fuimus,\it totosdi es quindecimcaloremv i x
‘v l lumPer
‘
fè nferi
T o fmentariùsho"
fi er ad4. C al .M al as,cùman te tanta fui fÎet fame _opprefl
PGtraci vi fceramePraefénfie crudaPaulo. antodegluti ffet di emfuuobi i t,nec terree fedhi a—r i fepu_
lchi al i v r. & fuperiores mortui ,mandatusefi . Gul usmort emeb
‘
à‘
qùiore tuli tfius animo qu0d‘opera ipfi us faci leè
'
ai eremus ete…
him-i i -Pi fàta: qui dam eo i empore n'
os aggreff1 fu1 ffent ,’
non“
modo non
Pulfaremus eos, fed v l tro in dedi tionerh veni re fummi s vori s optab amus quaeerat nofi rami feri a)dummodo ci b us fuppedi taretufr no
'bi s ._
Sedprout D eo v i
fur_n d i ,—nos pertotamnau1garionem i l lamafii ig‘ere , yn icumconfpex
-imus naiuigi um,quddaffeqùimi nimePotuimus :v ela enimappararematureper imb e“
6i ll i tatemno fi f amnonl icui t .
de quibus Paulo antememi n i ,parr'
n i s Èorus,
i pfi fque aded ar’
carumtegumenti s b reui ter'
quicq'
uìdfamemexplete p0 terat,nos v l timani nauigationi s nofi raa
‘li nè amattigi ffe ex i fi imab am’
us . S_
edPenuria
artiu1ri i nuen_tgix quofdamex nobi smures v r v enarentur compuli t . I lli emm
fame '
oppryefi i (”quodmicias cetera
gtìe omni a, qua? corrodere fo leba nt,di l igen i .
ter c'
o llegi ffémus ) .turmatimPer ,_
or 0‘
s curf i‘
tab ant .
t‘
uminger'
1 iof i flìme i i s captandi s v ari i s decipularumgenerib_us,nonnunquameti amnoéi u feliummore eos obferuabamus . %d.
v tquantumuiSl ateni esp erpa11'
cimanus nofi ras . Ac fa;
ner
murèm turnPluris”
quamb 0 uemfacer_emùs in conti rîente aefi imab amus .
\ «V i di enimq'
u_i‘eoronàta tria,i1
‘
onnunquamquatuor, inf 1 ngulosmures numbrarént-î
,Immo
'
quendamò b fè ruaui qui cumChi rurgus n_
ofi ermures duosf imri l’cepi ffet ,jhacVo ini i Cumi llo agere co
‘
ndi tione .Vt fl muriumfitorumalter'
umcommòdare vell et,cùm'
primumadportumappell ererhus,galerum, th9racerh. femor ali a,& i i b i ali a ipf i pendef et . Ille ra
‘
mé (quod v efi es vi taefuer:Pofihaberet) condi tionemrefpui t . D eniquemures frequen tes acmini ni eex e-ntei a
ft i i n .àquamarina
t
el ixab ari tur ,qui tam'
emmarori nobiseraur 1nPr_et1 0 quamf i iì t i 1i contineh te Veruccini armi :
parear nihil quodedule ef fet nobi s con-…aM … …
Praefe£i us no fi ermu
Hifi orìaNau igat ion isréfi àb ar tantumex iguus f i cè rx cadus quemPrazfcéi i nofi ri adeo Parcodi fi rihuchant v t fi v el M onarchàqui s tumnob i fcumfui ffer, c
'
e teri s largi ò retflrumnon ob tinui fi è i :
' f i riguhs autemcyathus quoti di e afi ignab atur . C umi raq;nonminus f1 ti quamfame infe fi aremur, quori efcunq; decideb at Plu
'
uia linte i s
expanf i s ferreoq;globulo inmedio f i to Vt commodiùsinVafa fub i eéi a infi i l»
laret,aquamexcipi eb amus . lmmo eam,quae per foros eHi ueb at,di ligenter coll igeb ar
‘
nus,nec ob fi ab ant fordes,queeamlonge turb idioremca,qua Per vico’
s
in v rb ibusPrx tetfi ui t,reddunt,quominus a‘. nobi s eb i b eretur .
D eniq; quamui s è a fames quàAnno 1 57 i n ob fi dione Sancerraha per
peff i fumu’
s,i n carumnumerum,qux graui ff 1maehab entur,recenferi deb eat,Vt
Videre efi ex“
hi fi ori a,quamde ea re nos ipf1 edidimus,quamui sdiuturnior,nò n
tamen aequegraui s,atq,,de ea qua nuncagimus
,fi1 i t . Sancerrae en imneq; aqueneq; vini aborauimus i nopi a pra tereaherb ae uzedamac radices v i riumque
gemmaenobi s fuPpeteb an t . Ego fane f i ob eau ze i ufi x Pa trocini um,ob f i dione
al icùb i teuerer, tanti f er dumD eo creat1s rebus b enedi éi i onemfuamimpertir i v ifi1mefl et,quidpe les,memb ranx ,b ub al in i thoraces al i aque ei ufmodi fuecumal iquantulumhab entes , uib us tamen quoddi ano v fui ,quamui sminimefa
'
mi liar ibu5,in i lla ob f1dionegimemtolerauimus,expertus minime vnquam
fami smeta in dedi tionemhofi ibus v eni rem dummodo carum rerumco_ia
(Uppeteret . At in i l la nofi'
ra nauigatione longe diuerfa erat ratio :eb en imregaI
£i i firimus,v rni l nob i s refi aret, praeterBrafi li um lignum Pra: omn ibus a li i s l i
gnorumgeneri bus f i ccum, arq; humore exgers . Ni b i lomi nus tamen nonde
fuerunt i nter nos,qui fame adextremuma aéi i ,d b i alius i nopi a , lignum i lludde
'
ntibùs at tereré conarè'
tur . In ui bus eratPhi lippus dux nofi er qui cumfruifi ulumor i admoui fi et,al tui nt131 ens fufpi rium,mehis c5pel laui r v erbi s Heumi Leri , Pecuniain Galli a ad quatermi lle li bellas olimcredidi , cuius apo
‘chamr
v ri namconfcr ib ere teuerer mihi Pro ea Pan i s v nus cum cyarho vi n imihiRic/nem
przeb ererur . Pe trus autemRicheri us Fafi o t, qui n6 i ta Pr idemRupel laz adD ominumni igraui t,in cellula fuaProfi ratus i aceb at adeoq,erat v i ri b us omnibusexp
'
ers v r caput adD eumoraturusmi nimePofi et a ttollere attamen 1 taPro
fi ratus indefinenter Preci bus ad eumfundendi s intentus erat .An tequamfefmon i huic finem imPonam,
idobi ter ob feruare l ib er, uod
i n a li i s quider“
n,maxi ine inmeipfo animaduer ti ,qui binas fames expertusfum,
casque eiufmodi ,v rnullumvnquamhorridi q res. euàfi fl è credam. C orpori bus
inedi adeb i l i tati s defi ci en te natura, fenfì bus ali enati s fpi r i ti bufc’
1; di ffipati S,nonmodo feroces, fed morof1 i racundiHun thomi nes . IllaPorro i racundi ameri to rab'
i ci genus dici potefi (l 1_10 fit v i: apPofire v ernaculo i i ofi ro fermone i s famedicatur furere , qui famepremitur .
_
Prx terea quoni amexperi en
ria res omnesexprefi iùs edocet,v ideo 1 16f i ne caufaD eum Populo faomin"
arf
53-54 temfamem_hi fi fui s parearPrazce ti s di fè r teex rimere futurum v rviri i llins,
qui fueratmolli s, dè l ica tus ,‘v a dema l ignus
‘
1 t oculus in fi atremfuum, i n_
v xoremfib i chari fi imam arq; i nEliosfuos ; adeo v rnon det vlli ex ei s de carnefil iorumfuorumquamcomeder. Nampraeter ea,qux inHi fi . Sancer . comnte
morauini us
o p
H1flo naNaurganomshi cme comtnoui t co
'
n
'
fcius’
enimmihi eram quamhi s“
omnesmaci e'
eli'
emusconfe£ti )meab i llo eric
'
ulo tutumfati s fui ffe,n ififorte cutem offa nuda pro
carnibù shaben: v oli1 if5et . Quoni a’mauremh antaenofiri Rupellamappel lere
decreueraht,v i i b i Brafil i umfauml ignumvenderent,cùmi am Bri tannia[ex ,
pafiuummi lli bus tantumab efsemus N aucleruscumPbi l ippo q‘
ui bufli ani
a lfis%aphav è é’ci ad0Ppidùlùmpf 0 x imum Hodi efnamv o
'
cam) cohrendunt,cibari a Inter “
uosduoex nofi ri s , quibuspew'
ni as fpeci atimnu
meraueramadcibari a quà? ammihi comparanda Vb i adt ontinent'
emapp‘
u3
lerunt,nauem'
noflramfami s‘
domici l iufn efse‘
tati ,°di ferte tei’cati funtfe i neam
Pedemnunquam"
relaturos : quod ab ipf i s“
efi fa"
€tù tinReli éi i s enimin nàuecini s fui s,ab i l lo tempore eos nunquam
‘
v idimus . At'
tamen e’
orumv nus,qui foIusmè tum quatuordecimi lli s,quor i i fnomina ini tio recenfui ,hoc anno45 84uohiflori amhanc co rrige recerffeoque,quantocumi abp
'
re,pri fi inzg.reii i tutg
?a erint valetudi ni adme(cr ipfi t . Nob i s quidhac inparte _Co
‘
ù tigeri r,’
mò ignàh
‘
rabo . Nob i s in anchori s n '
oli'
ros'
oPerien tib us ad nossacéel fere pi fcatorcsqui
dam,aqui bus ci b ari a
‘
p’
etimus i lli faanob i s i rrideri arbi trati , î immo‘
ne ini uri ;a liqu
‘
a «fugani‘
capefiìmt ;'
at‘
nos quos v rgeÎb'
at fames eos Vt“
confifi erent cogimus i nque'
eorur'
n linci *emi rrui fù'
u5 ; Tu mi lli'
ext‘
rema qua …,
ui s(i b i imminere credeb ari t . Nos vero pacat i; omni a agere, cumq; ci b ario‘
rumn ihi lprx
‘
te'
r cib ari i pani s frui ta aliquo t co in eti fsemus v nus, ex i lk s
efi ,qui expofitaex trema qua premeb amur ame, adeo ferumfe pra:fi i ti t,v rproani s i llins frufiulo,quodv i xo bulo v aznifser: fefi ertios duodecimn
'
o'dp b i tari t
me exigere . Nofiri autem‘mcx eumci b
‘
ari is'
adnos‘
redeunt,quamauidea“
nob—
i sfil ìenntexc‘
e ta,
“
n€ceiìe non efi dicere . T uminpro“
ofitoperfeuerantes,n imi rum
‘
v rRup'
eiiaeli ttus peterc‘mus,iam ‘
l i li a ‘
nauigaremus, cfi
ab Naut i s,qui nos aifecuti fu
‘
nt ,admoni ti fuimùs,Pi ratasquoi dà‘
th adorami l
lamvagari . (l iga tePofi t0 t tanraque per icula,queD ei cpc‘
euafe'
rama s,fi v'
l tro
în periculumnos coni i ceremus,Vidé tes i llud nihi l aliud else quamD eum ten
tate,i l lo‘
ipfo die 7. C al . l unias pottumi ntranìus Blauuetenfem inBri tannia:adquem‘peri l lud tem‘
pus naùes permultèt:‘è va
‘
f i is'
regioni bU'
s“
reduces appellabant: quae& t orm‘
entadi livlodeb ant al iaquenauiganti bus folemnia celebrabant, atque
“
ob In ter'
qù asVna era'
tex vrbe Sammal ea,
‘
c‘
ui us n‘aum
"
Hi fpanicamex terri s Peruani s'
rcducemce'
perant . Eapre?t iofi s quib ù fq;m
"
ercib . erat'
oner‘
ata,t ui us pi eti iî ad(
'
exagima aurcorii nummo;rfimi ll i a x
_
fi i'
mab atur'
. C niusrei fama cumb er v niuerfamGall ià'
fparfa f ti iflè t,mercato
‘
res‘
non pauci Parifiexi fè s,L'
ugdun‘
enfes\
al i ìi‘
que eb admerces i l lascoe,in endas
'
c‘
ommeab '
ant .Quee_res. commodiflìîi
'
né nobi s eucn i t : accidi t enim, v t
cùmemani egtederemu‘
rmercatorumi llorump le‘
rique i i s audi ti s quaeperì) el l ie ramus, nos p
‘
rae
‘
infirmi tateminus —adgì eîhî&figcndò s idoneoè è ful i eùtarintiopportuni i i ime adin on
‘
ueri nt v r ab ni r hiocfudi ligentè r’
nob i s eaueremm;
paulatimque'
v i r‘
e‘
s‘
nol i tas pauculo cib ’
o r epai ar'
emu3, i ure ex v eterumgallinaruin decoéì ione,l aéi ecaprino,
"
al i i fqt1 e adv i fceradi la tandzi accommodad‘
s . Ac
Îane cumi i s omni bus,quimm{aluta? v e
t&l
vero, qùi tepb i1 i e veritrem’
ci bo impleuere,nontulerunt ini pune: nani è v igiùti ,tò t eniminè
'
q lume
'
s netramatt igè rug t .plurgesdecemti b i morte‘maccer
f i ui ffe autumn—
0 5 11 0 3 vero (qui ndecimerar‘
nus"
numero)qui, v t iamdixi ,nauemi llaminAmericaconiè enderamus i nGal l i a
‘mremigraturi ,advu ii omnes, terramariq; incolumes tùm
‘
femari fumus . Hocqui demv erumefl,nos nonni l i cnte oifibmtumconfli ti ffe , adeo vt ali i al ios i n tù è ù tes cadauera è ib pulchri serutàVidere v ideten
‘
1 ut . Adh2t:c"
Vbi c2 1ùrù tert è l’treperk nlimus , tantùr'
nci
diam v t namdemenominatim referrePolfum)fiqmmr ct
mdelatus, oblatummihi vmumVb i o lfecx dehq’
uxuma
metum ad
fuifi è r faci lecìedo . Fi £ cÎuntdeniq; ,î
quazde nauigati one i llanoIh-ahabùi refe
‘
R ti’
dà: qua:fine in tel”minimas
"noneRrepb nenda,fianimaduértasnosgradus
feli tuag‘
inta tresnauìgafle.ab Aqui loneadAuflax
‘
uni alVerum"
nc .palmammel .
rentibus'
prx ripere v’
eàmur,quantfulaeft,l î cu'
r'
flì1igè fi ti i l la Ioanni s Seb afii a M r è m ’W
ni D e C anoHi fp;ani , aut (vit qui damvolant)Vene ti (v el eti amv i a li is,placet,ab vrbeGuetari a inC antabri aPi onineia oriundi qui
''
v 1'
n uetfò orbe ci rcun'dato, quodhi falle n?
’
cof i t igerat anteeumnemi r‘
xi pofi‘eumquidemdeDmch
‘
o
Anglo. idemreÉerunt),quii n parr i af ù'
reduxpro inl igh ibus orhemtermdepi ri
giicuraui t ,cumhacinfcîi ptione,Frimmmq
'
gi r frunìdedj ìg".
C eterumi i same i é& i s ,quaì Î-i ief onyfnusBenz o
"Cl é Tua inPeruenfèmter». s… …
Hi fi oriaNau fgation i3
i sal i a s noPa amennor 1à'
e’
xn dm) acerri xhus hoé
quemnupen-edidim l l leb n imde Ftafxfii fe
’
0
P i z arroHi jaano »zìquo A tta‘
bahppzl Peni enfi umrex fui tde b ié ’rm verb afas
caens, to tamBenz ob i shi li
'
or i ami ta i ndub i um cui us tamen factumdi alongi i i ime ab eli VtmEras fabulas effe' di cut . Quer res forte è Thedeto,dc
i ndui l ri a efi fufcepta quodGal l i amparti am‘
fi1 amdebi to non profè quatur‘
:àiàfetî’cu, cuius tamel ep idi nz o fàmzr ei’t&ndi ofiflunusdduerfuè cb s qui
'
Indos i llos fub egerint ; ceteras omnesgentes ramfaci le
Ìaborumcofè qùut0 3‘nos effeffora
us ope si t'
0 t naufràgi 1s, tempefiaìquae nos in ter nauigandum.affie
.
pulib s fe:ruaffet ek trema qùeequc
2 84 Hi fi .Nau igat . In,Brafil iam.
non latettamamplumargummtùm,r é fque adeo v ar iasì /me commemoratas
eo Ptl eaque qua deceb atgraui tateminime fuifle defcriptas imob enS agnoico,me bau er-ri a e
‘
di t ione nonnunquamea,qu,epauci s fuerant per
fi‘
ringendà,f ufius quampar erat,perfequutumeiÎe,& corra in extremumal iud
peccantemea,qu \
x longiorempo&ulab ant orationem plus aequo contrax iflì ,‘
A t l e&ores rogatos’
v ehm '
VtRadi ummeuma qui bonique confulant quodo"
ration i s non fa ti s comptaedamna—reiarciat : cogi te_ntqi1 e quam duramihi xct
‘
uri 1,qux inhacH i ii ori a commemorantur, fueri t ex
?eri emia.
R egi autemaeterno, immortali,i nfiifib i li , foli api enti Deo b,onos
fit glori a in fecula(eculorum Amen.
E x M°
.
Q V ÎBV S B R E V I T E R E X P L IC A NT ,VR E T N A
,V IGAT I Q N I C O L A I Y LL
ìL A G A
er‘
iczePro
larùme iu s
BÀ R À
E N fl x o dàmm
FR AN C O EVRT I
oan fi is‘
fW echeli,
“ duntàxatOrgyias alta ell“
,
'
h‘dli r3 Verohawes adduasOrgyias
quafideb am preetereaVen'
tus admò durnVehemens‘
a'
di tumprazpediebat:(edproÎoli tò i aùdzi b rl i ip
‘
fogumrnore adeo ali i uxerum—àd
‘
f udent è‘
s ttahè'
fidos,Vt i pfotùmauxiho‘
potti i intraremus X v I Ka l . Sen ii
lefs . Ex“
nobi les ri oi i r i comi tatu“s fati as cepi tma
ri s fi demfirman’
tes‘
proùe'
rb io’M are
“
v idi t fugi t s'
pl e‘
ri q,etiammi li tum’
arti ficurn ,i fi arfrei utn pef iàè fi,fetìé ifeî unt .
ìum‘
mconNos tri amhebdq
madarum fpat1 0 1 i‘uc ab i
-
uni to Îè cu'
ri du'
mvemùm
pe&antes,& reparandi s
‘
naui busoccupati ,Aqul lonedenuoHaute ,fecundo v e
la'
fecimus,"
ea fpe ,‘
v r(uper iati s i l li s'
mar i s angl i fii i3,in vali umÒceanumpenetra’
reni us :(edventi perinde nob rs aduerfiv ioleh‘
ti à,ì i 0 tò”poti ri '
nonpermi f i t, rm'
rno euri deî npormm,
‘
exq uò folu‘
eramus ,‘
repeterecò €gi t inquohaefimus ad"
X 1_x . q ; Kal . Septemb rè s .
Intereafingul i reteht‘
e t'
n‘
annonam rel iqua 11 è cefiarracompararunt, v tterti o no
‘
s‘
commi t tei emus . Prazdi éì o igi tur di ;b cnigni raremagnofeemes namquemadmodumnofi ri s precibus i ll ii ii i folli è‘ci tau
'
eramus'
tempeii atem‘
tnari s fedaui t cx lurn aduerfus nos furens CO… -z
pefcui t atq’
ue ventum in ea fi ationè cop i i antemal iqua indm tertio nap ibus confcenfi s, vela feci r
‘i i ùs :
fui t vero i s v entusnobi s “
ade'
o fecundus Vt angùii i as i llas inter VtramqueBri ;tanni am,v ulgoGal lorùrn,
na
°
utàrumLaM eng/aedifi as,Aquiganicum_&tab ricùm(mum,Hi fpani am Luf i taniàrn , Sacrumprpn i onto
'
rium C alpeii ìM adera i nfulas ,&Forni natas,qua: v un C ana ri a cognominantur,fuperaue;r im
‘
us . T enari fi ìemonter‘n VeteribusAtlas appel latum'
(ì quo fecuridum'
C ofmographos At lari t icummaredenominaturn) ob fe‘
ruaui r'
nus : nampreceli
fus v igi nt i le'
ùcarumfpatio conf i ci pote—i i . Illi fadeenei tormenti i aél umfa€ti fumus vi cini Domi nicodi e qui f iii t v ice
'
i imus terti ah_
o ii rà i n nanes c6fcenf i one .D i fi aì i s Grati ano portu “
mi l le '
qui_nge_
ntas leucas ab uàtorev ero v 1 î .
”
gr‘
adus adS‘
ep’
tehtriones . Nafcun tur, v t aigu _t, i n ca i n?uiafaeì
'
ch"ari ab iîdafi ti a
‘
ger‘
1 e‘
ro fa Vi na;‘
Hi fpanioparà flà f iî intel ieìriùuus nama imi ii i c anchoras i ace,
te‘
v elle“
mùs,adpetendamrectmer'
n aquar n quadanrhe ;ceflanà e
‘
x Cafiello‘
ad radicescui u'
fda'
mmonti s l i to duob us‘aur tribusglobi s
(umus peti d,‘
quorumv nus Prae toriamnofi ra‘
nì haiù em’
perfo‘
di i . l dliàb ègtme,r id_
1es, i fi‘
gef rs'
ij ,ierat aeib . ìs nulloTpi
‘
ran t'
cven to '
i l lò rumi raque i&us Îuii inendifixe
'
r i mt. Sedcontra tormenti s explo l i s i ta ipfis ;refp’
ondi tirug Vtmulti s in aree
“
M umcon…
T an
Promò n‘
£
E p1 fl:ola pr ior.Promontori umall.,um,qu0dTub Tropico C ancri efi,&V.
Id. Septemb res adalti tudi nemP
/romon ton i £ thiopici peruen imus Vb imaximumaeiìu
|
ni e'
xpe
r i ri cdc:pimus,A Ten‘
3ri if a adhoc Prorn o ri òoriumt‘
recenta: leucaz numeri tut .
Hi s(unìmis ardori bus fubof ta efi inPraetori a nani pefii lens febri s, ex puf idze‘EOrru
'
ptx‘
aquaepotù ,ì quo,qui i llaveheb antur ,ab fi inere nequib ant . Fui tVero_
ea febri s adeocontagiofa perniciofa, Vt ex centumcaipi t ib lxs fo làdecemfuerint ab i l la immùni a,& ex nonaginmaegti s qui nquemorerentur res pre feritocom
.mi feratione digna deploranda ade
‘
o V t ipfeVi llag'
agno i nholi ramna
uemvfeÎr'
ecipere cogeretù f i n qua ofnnes (ani a l‘
acres crama s tri i i es tamen“
ob infor tuniuminfoci anane ac'
c'
eptum. Ab efi hoc Promontori umTorrida ‘
ÎÉZW
Z ona X i r grad1bus ab Aì thi'
0 pi bushab i tatur .’
Ifi icdefirt venta s fecùn 7%
dus , flex conti nui s di ebus fuimus ali i i é‘timalacia,(o le autemadoccafumt en;dentefenis turb imb.us i l i i b t i bus tamfmtrdrs, v rquibus cuti s ln-adefceret ,am
plat: exci tarenturpuli ulx : eade caufà v i _x'
ab acatio fi ne_
r'
nàiore velo“
ab i—
cedeb a-i
mus:.Deus tameh'
nò b i s adfui t : namAu&roafrictxmimmi f i t qui licet adueréimi s adOccide
‘
i 1 t érnvergebami
us ;& efifiigi diufcu
animamnofi rumrefeci t'
,i l loque Gui nex oraft1
tor’
emefi .
Bo'
me
re'
reno=
ob i s erant
non fumus fa€ti ,‘
quarnmagna: lenta di ftîi ria . Admi rati ò neprofeé’
todignumoinfula
‘
mv idere quingen ti s leuci s àcon tinentediferetam. D i es igi tur, -néî& efq;hOIi rumiù rp rofequen tes i è ci idoho c ve nt0,faéì umé lt, v rDomi nico di emane 1 71 videlicet Non .Nouemb res Occidentali s India Orbi s uarta pars no
b i s i n=confpeéìutri v é rie ri t , América di éì a ab eo qui primus i liamob fè ruaui t
anno M c c: c c X ' C ‘Ì Faci le qui s x fi imarepo tefì ,*
quanto gaudio fueri
musp erfufi confidorata nofirami iè ri a quanto temporé i n i t inerehx fera a
mus :a(inguli s ergo gmtix D eo a&ar. Al ti tudinemporro x . graduumhabetRegio i llaatnob i s ob feruata, quaedBarbari s Pa raf éeappd latur ai Luf i tàni5,nàt ioneque continua bellagumnofiri sconfer derati sgerente, incol i tur . Inde
geflab ant adhuc tres gradus adTrepicumC apr icorni qui o£ìgoginta leucas c6crunt .
rt'
o igi tur IdNouemb‘ri s ingr efli fumusHumenGand64 m,è Girii li t lr«(i c appe l laturn
—fi 1b ipfoTropi co C apricorni . l fiic excenfione fari a,D ominoqùe laudrb us gi a tiaruma&ioni bùs reddi ti s,quingenti aut fexcentii nco la dnmin ò nudi
,& arcubus lì gi ttifiuei nfi rufli ,nob i s aduen tumgratulat i fun t, facultat
‘
es fims -ob tulerunt, fò ]eti nes & f efi i uos ignes fi‘
ruentes quodadueni ffern ias eos aduerfus Lufitanos al iofque inf e ii ifiimosholi es pr opugna(turi : [pi è loca
'
speramoenus efi,naturamuni tus : namHumin i s—ofi iumangu
=
Ruin, li:fq1i imi lia re Ital icumfoi
-(i ra n p‘
a tens , v u imqu‘
ep raea lromonte C laudi tur :medi tul lmmoecu a t rupes cen
’
t ùrnpede s longa fexagin-ta la ta
Vi l lagagno Propugnacu {
umè =trab i b usconflrux igi n quod tormento…-l icorumpartemtranii uli t —nohofies dammimi nferte po fi i n t . Adeo
)
v eto la»
dum—
e fi hocflumè'
,
’
v t tod as orbi s(opi nor ) naui bus commodarn & rutamfl at i on emprat.—bere pofli t . Spai fze funr i n eo amoen i lfimmi ri fulx ,arboribus petpetuov i ren tib uso rnat x ; tumeti ampr
'
ata,in quoruim
‘
v no (quod propugnacw”ilo tormen ti a3n
,ei i a&u ab e i i nos omnes
'
eumr el iqui s torméei s b el l ic'
i s fuimtisexpofiti :metueb amus enim; i i in continente fedesfigé remusi,-v tBai
°bari ,adoccupandas no fi rasmerces, faéiso impetune s uuciddrent .T erraM i ll uni —i lludduntaxat produci t ,qubdvu lgo apud nos frume ia
'
fùmT u
‘
rcicumdici tur,& quandarn radicem e x qua'
M i lio e bmmi fi a vinun‘i conficiunt . Haber:vero ea radi x,
"M am
'
el appellata , fruticet'
îi ebuli a lti t ùdine,f ò l i 3Pa oni èema ri a
_deofimi lia ,
’
Vt i n i tio eamefliea rb i t—rarer . Ex eadé radice fi t—inol
nam
2
habi tan t . Xyl imagl i anahab ent copi am,ex quo, pebus i ncumb er'e nonminus commodum q uampl n
\
nguljs pagi s praefiantiflimus qui fque ,hoc efi,qui plure s'
ho i i es cè peri t occ
deri t omn iumfuffra'
gioRex cre atur . Omni a(unt i n ter i l los Commquando nobi s‘alig-irid eonf er un t ali qu_
a r e cò mpenfare ipfisoportet a l ioquimolefle ferunt .
Haec, amic ifli nai nunc oo inmentari & fcri b ei e l icùi t .de noli -taNauiga
t ione , quaeVtboni tonfu—lati s,vos eti amatque e tiamoro .,Vl terius ad
.
-trigefù
mum(eptimumaut trigefiin umq uegradhm‘
progredii, D oo annùente , lpeayramus .
,Qgidqu idi i i ioob ferixauer'
o vobi s etiamp,gricribam5donec»in parri amr edia o . Intereavobi s zi ,
Deo lon am fel ice_m,v i tampre;r atquevei i rée b eneuol
'
enei a:fimcommesg<îi bo . rAd.flumenGamgeeb ara inBraf i li aFr anti x .Ahraré ìi tx Pa
'
i lîingt i a n .!
mRe
l
M
I O A N'
N 1 S
I O A'
NN I S L ÈRI A S BR A S I L I E N 8
'
E'
S,
I‘
N
locupleti iii ri i tl ì .
Abbati Boffange regulus . Àgouti , nefrendi sgenus.
Acaiou,frué‘cus eduli s . Aiourous
,pfittacorumgenus .Acara oùaii ougpifces opt imi . Albacom,p1fces
Ace tume cà1mrs iàcchaf i . ; A l bàk ore;pi fcesmaiore s .Ack ak ey,
Qerc0 p1 thecorurn . genuîs. Al imen arb aror_uîmin fanti n
1 2 9
Acores Infuc 1 1 regi s l’oet dgàl
'
rzr i nì
per io fub funt . -
î ibid .
Acus nauti ca . 147. e iusprx fian tia. i bi adem.
Acutia,vicusBarb arorum.
Adulteri qua poena affici antùr apudBarbaros .quator(fè u£ quinoéi ial i s ci rculus)v ndedi é
‘rus .
C i tra A?.quatoi em nauigatio difii
ei li s .circa/E&1uatoremnanesdi li ici limèaguntur . 156
fub /Equin0&i al i v terq, polorunl
later . r; €
Aer temperatus fub Tropici s qua
re . z oo
£ i i us 1 nterT ropicos perpetuus .fi li us maximus (ub Aìqui nol i .
Agefil ai eximi a fententi a.
i so
1 86
1 ; z
42 36
47.
Alk indar Ioan. S_
t'a‘dioinfei i us, 67.
”Ex ot:
“
ui i s iabor ag, 67. v i fum recu …
672 4
nullo nego tio ca
piuntur . i bid .
Aì nefli iou,xylon . 199
A tr1 é r icx ampl i tudo 2 0 4
Am‘ei icusVefpuci usAmerica: inuen
j jj i tor . 1 57Amer1can1 potatorcs
'
eximu . 175. r v .
Tex tàr io; C aoui ni exhauri unt . 1 75
Americani non (un t v rll of i . 158Ameri canum fo lum tri tico v i
no accommodatum , 173 . adf r tìmè ta nofi ra ob pinguedinemìneptu
'
rr‘
r. x74
A'
murati ,T urcici In’
1peratori s, crudeli ta s 2 1 3"
Ananas, planteé deferipdo, z oo . optimus tot i usAmeri ca fru&us . z or
'
‘
Anati
Anati ,frucîi usBarbarorum. 33
,An_
ati ,mi l iumamplum. 1 73
AnatumIndi a ferax l rx5. cur ns n3 vd
i bid.Animali a qùzenzi àpudBarbaros . 1 1 9
Animali a ini b l i tamulta i n Barb a”
rorumregione;“
1 30“
Animal iaAmer icas prorq nofiri s
I73
Ani r‘
ri aruri 1 1mmoi tali tatemcredùnt
Anni di li inéì ione catcu tBarban .
Antipodesnoii ra s tate"Euangè l iurn
audiuerunt .
Antò nius Agodinus Gal l ici enfiAnus Barb ata: adipemhumari
uidiflime l ingunt .
Aou ai,l ig
’
n iimtetri odb r i sf 197
pò fi ol i touî orhem peràgi àrii t .
pes'
cul icur‘
n magni tudine . 15 1 .mel 2 0 3
optimumcon fic iu i bi d .
177 b us inful i s .
Aquamar ina porui e Aurata: v ndedicant ur\i usmi rabi li s natura .
Arabou‘ten, Brafil i a arbor . Aureamalam'
agnomimero créifcùri traroy.e,pennarunì fafciculus apudAmeri cahos .
A rafoya flab'
el lum ex ani am penn13. Aypi,'
radix .44, Ayri ,heb efi i
tar,ani s excel lent i piuma . 1 8;
rauers,Papi l ionés . 1 89
A rbores quomodo exfcindant Bar
bari .
ArboresAmericana?mul taàvene … Balaenaemohfi rofee.
,
na’
tos f i u€tusferunt . 197, Balà:na i 1i v adò :idhaerefcens .
Arcus euiufin òdi hab eantBarb ari . fol .1 05.
’
Arignaumi ri ,galli n;.
nofirares .
Ar ignau oufou,gai l inx Indi ex . 94Arrgnau ropi a,ouufh. futuroi urh preedi cî
’ciones i
t i tab, s attri buunt .P P
ArmaBarbarorum.
A,
rnî i llx —ex ofliumfrufi ul is .
Arona, fpecula .
Arta s C o,el li usM arino praefeéìus .
Arundines‘
: i n Indi aOr i è'
tàlimirema
gni tudi ni s crafii tu‘
dini s . ao o
Affumtio ,lq cusR i ò de Plata .
2Afi utia Barb arorum i n decipiendi sext en s .
A
2 99
us ex fò rdib . na
ani corpoi bid.
Auari ti amn'
ofi rorumr iden tBarb ari .p s:/ 19uel lanee fub terri s nafcent_es .
Aul umm1 ra var i etas . Ì3 1
Ani am cantus Ameri cani'
ob ier
i i an t.
Baculus Iacob i ni i rumerirumnauticum 156
1 65
1 63.
1 65
mergi t .
Vi rtut'
è a l i e
Barbari quando exp edi tion'
e
'
fufci
pi ant .î 33
Barbari fib i mutuo di ifidunt : folz1 19
Barbari,primoribus di é
‘toa udi en
t es funt . « 1 r1
Barbar i qùi b .usb landi tus nî erces“
G alli s ex torqueant . 1 69
Barbari femper figi tti'
s artu in
firuéti incedunt .
B'
aib'
arorumRatura . 164.
mundanarumnegl e&ores .
v i l ldi i non(unt .
v nde natushic error 1 66
v arii s co lori b us corpusanfic1ut . 166
corpus incîdunt . 1 67 . ex parte nud i . ex parte induri i ncedunt . 1 68 .
ab fque_pane vino lante v iuun t ,1 71 .
1
'qu0 t i es efuriunt , edunt . 176 .
i nter edcndum non b i b unt . ibi d .immortalesi ni ni ici riasgerfit . 1 0 4fagi ttas v a
'
l idi l i ime em1 t tun t . a o'
6
fagi tt i 3pi fces transfigunt . 191 . fine
ordine i nconfufe tamen in mi liti amprofici fcuntur . z o
…6 adproel i f1
v eni en res v lulant . 2 0 7
Barbar i aduenàs humeri s getun t .
Barbari fuam \agnofcunt ob ca ca
t ionem.
Barbari i nexcufàb i les i n extremoiud1cio .
Barbari Dei cultui adhaerere promi ttunt .
BQYb ÀYOI' U IU C $ C ÌCQS. 1 1 3
Barbar i cum lacrums ex cipiunt r e
5
Barbari v nde origin em”
tr ax erin t .
.Bogelfy,cb l l i ornamen tum.
Boiga de Todo‘flos fan€tos
Por tugallenfibmconl i ruéi us .
Boi i i us ciafi i praefici ruî .
2 0 2.
1 90
Bo li s ardens i n a ere eonfpicitnr . 1 76 .
v nde orrumhab_
uer i t . 1 77
Bo rri b aa orf 1 0 doproue’
n iat .
“
1 3 2.
ni taepi fces . 152.
Brai i lia ex parte inter Tre picosi iacetxoz .
'
Brafili ae amplitùdo a o; . ammmtasi b i
‘d. feri s abundat .
Bra‘tti pi fces Barb ari s appell ati .
Br ick ioca zi Lul i tani s rel i auratnr .
Buttugari s portus .Byali ape portusdem
Byyw, li ba .
C acodaemones an [i nt . 1 1 4
C acodamones Barbaros i nf efli t .z z , apparent ei sb rntorumfpeci e .
1b 1d.
C aiou a b rafi i caef
C aluari arum -acerui apudBarbaros .2 15.
C aln“mn iaeexi tus qual i s . 73
C amomoupouyi ouaflbu, pi&i s pm:
grandi s . 191
C anada ln fula . 2 77
C anari a In fula amoena 149 . pro '
Ada;
t ide'
ì non'
nul l i shabetur’
. i bid.C anari arnm l nfularfinomi na . 1 0 1
C ancri terrefi res .
C anes nulli apudBarbaros .C an ide
,ani s cer rnlea . 1 86
C anni b ahTonoupinamba nl t1is v 1 c1a ; ;
‘
C anomr rmri ,pnernl i . 170
C antàb ri in quo Ouetacaribus { imi163. 1 60
C amus Barb arorum.
C api ta boflinm vefi ibul i s tugur ioruBarb aro rumprarfixa.
C apo)
de S ,Augp i i in ,promontonn
C apo de Gel ,Vrb sBarb ari èe . 4
C apo
C un eiBarb arorfim.
Qyn ici cuiufdamimpudentra .
ermonemrimen tBarbari .D attu animalcuium.
Delica toruxtr hominu1 ni i udh .
Delphines adnaues alludunrD elphines nauemci rcnmda11 t . 157
D en ti Umdolore infefi atnr Ioan . Sta
. di ns . 49
Humagiaofcunt_Barba i i . az r
[crimen apudBarbaros nni
D i lnni i noti tia ai iqua apud Barbaros1 1 8 f 2. 1 . 9
D i ni ti a: Barbaro rum. 1 1 6
D onDi ego de Senab ri a,claii i spf :efe…
&us .\ 1 1
Dorado , pi feisgenusD oynges,p i fci umb
v enus .
E .
Enduap'
,natiur—n tegumentumf '
1 14
1Ìq 11 15 care tAmerica . 2 0 9
ÈfTeniorumde animarum1mmorra
l i tate fentent i a reprehendi tur z z z.
Efforeae l nfulx .
Expedi ti oBa rbaro rum.
Fab aBra fi li ana .
Fames 1 11 nani Lufi tài 1 i ii exorta .
Fam15horrendx h1 fi z 75.. .a76“
& i è qq .qFamul 1 apud Gallos 1rifamo mor e t i r
cumenrf 1an resFar ina ex rad1c1bus . . 8
Earina ex pi fcib us . 1 0 8
Femina Barbara crucem‘ Ioan . St3d1 i
deni o l1 tur. 87Femina Barb ardrumv eflres p é rrinac1 ter re1 1crnn t .
Fa nambwop or tus .
i l Ferrè Jnfula. or,
Fdi nmquo,modo cel 17
Flam1nîì lfix apparentes nauus_b ò nulfi ,
omen .
Bionda qmntunì si i figt .
a b .America yZ O I .
res .
t a ingoi,i ti smagnitudi
Forte—ventui à… la.Fo rtunata: In fulae. 143
Franci i'
eu sde C hamps,nauel em& ,97S :Franci fci Hunaeja ,gFri en i è Proni onxp rium.
Frigns nnll nm i nAmerica . z oo
Eumùs,T atat ihBarbari s. .
,a43,
Funtfchallnm In fulae M adei ee_oppi
dum.
G .
Gal l inarumf è rax Am'
ori ca.
GallumpudBarbaros degi t .47: denorandum pronunci ar Stadi um. 47
:Galli piperi-co l l igendo i nte nti . 46G alli ca naui s '
a‘. Lufi1 ani s inp a,
dirnr .
Gal loru 1n cnmBrafili ani s"
Comer
ci nm.4g.cumLuf i tan i s 1 n1nncmas
exercent.Ganab arx l inus . 16 1 : ei usdefcr ipti o.
Garafu oppidum ì Barbaris obfidee i us f i cus «i bid.
,
G arafu ob f i dio fo lni tnt .
Genip, zitfrn&usgummofus .
_
1 661
Georgi ns Fenei o Lufitanu3àBarbar i s v oratur . 8 1
Gerau,-Pa lmarur—ri genus .
G igantum adfiume—n‘
Piai a[B.S . 1 5 0
Gladi os ferreo’
Sparni faci an'tBarb ari .6
Gomara,hi fi or i ae“
l ndi tae f&r ipton a ; ;
Gonambuch,aui smi nima . 1 87
1 11a ma'
Gum’
Inconfi anti aBarb arornmi
us quo r i tî1 i ndent ho
ti ni à .
i ngen1o(
rugnna i n qui bus fàcchàrum.
e‘
1 tur .
Hîuomafé,Inub 1 a;eornua i ngenua ,;
Ioanh,e‘t gchufins, Ggr.
—manus .
i ci
hzthiocol laev nde adnèhanrùt. 2 77
Jd'
olaBarb arornmf urum‘
1 1‘
1m,prx feià
ab ei s capt i uus ab npi tur .
de eo a l te/rcanturBarb ari .
adpi ascogitationes incendi tir’
i r. 38
i n angufi i i$*D e0 hyr
‘
nnum:caui t .
precibus fui s t empefi ate
muli eribus -Barb arorntn v exarnr .
ep'ul i s j a.vinculi s ai Barbari sm
'
uli erculi s‘
con
42
42.
44
laBàrb arò ru‘m'
di fl é rrt.
Gal loru'
m®nfbederatumfe dici t.46
ddD eumpreces funaccurat ifli nì e afferuatur . 48
deri t inmdolorib ns v exatur . 9
mor/
t'
emoptar. 49
coramrege"t yanBebe f i li i tnr .
1nagn0plaufudBarb ari s exc1p1 tut.
regi Kouyan'
Beb e b landi tnr .
eunden‘
a de hofiib us fui s przemo
cantare cb gi tnr .
fngammedi tatur .
xgrotos frui i ra fànare tentar.’
meli ushab eri iub etur .
àv etul i s Scheraei re v ocatur.
D eoErudi t . 64
tempeîi a te‘m exci taffe ì Barbaris
aramcarni nxi 1 Bar…
barosdeterrer.adnauim Lufi tanorum1 11 col lo
quiummi rti tur .merces ab i i s acci pi t . 70 . de belloBrick iocacéfes admouet .
6 1
manci piummorti deli i natumde
uerpi am., 99
Ìonquet, falBarb arorum. z o;
of ephus Otnio Genuenfi s merca
Kanni ttare, cap1us redimiculum, foi .
Karayx ,natio : 1 0
.Karaya natio ex palmis {alemcon
1 1 0
'
Karwat
aufugere c0natur .adBarbaros rédi t ;
Q"expedi tioni adiungi rur .
c aprinos duos …Gb rifiia nos cònfo
latur .v aticinandi peri tnsgì Barb aris cre
di tur ./
.C hriflianos zi cade eripere [magi e.
crucemlignegn'
rg ng1 t .
p ifcationi adhib etur .1 cmp el i atemprecibus auerti t . 88
fuga:, occal i onem C hri i i i ani'
s ca'
ptini smonfi ratî 90
a Gal lrs 1nn1fitur 9
i nui tis Barb ari s abduci tur & liberamr,
’
i,
“
i n confii& 11 v ulne°
rarur . 97
97
1ndeAnt
15Ipperu W afn dono l o . Stad1umacc1
pi t . 4a“
Itawu'
regulns Lufi tanumv orat . 93
Itero enne,]ocusmarmmus . 6
{udx‘
or 1‘
imimmani s crudel i tas . 2 14
l umen ti s carentAmeri cani .,
6194
mmPappeeywa arbores . 1 5 1
Iunori i a vua ex Infuli s Fortunat is.148 .
IwaraFemme clauama&ationi captinorumdefiinata . 1 2 4.
M arga i ates Gal lis inin'
1 ici ffimi .
M arganas Pfittaci apud nosfiéque …
te‘s . 1 36
Margou - ià, poma aurea. 199
Mari aBellete Gallicana . p z. . ir‘
1
1 1 1nereper i i r .M ari numoppidum.
M ark ayas,hofìesBarb arorum. I Q
S -M ara è regione Bri ck iocze Infula.
31 .fi
M afii che indumeri s nafci tdr . z b b
Matrimonia c1uomodo contrabant
Barba ri . 2 34M atrimonio. Barbari cum quibusnonmeant . 2 54
M atte pue , coehlearummarinarum
genus .D .M attb a:usEuangelj umapud C an
n1ba las annunci aui t . 2 32
M atthiolus quor nodo M ufamarboremde
'
fer i b at. 1 99
Mauritania: “ terra humil is Plana .
M aurg>hgàus ,ciu ui lae rorundee .
M ayenb‘
ipe Infula…
M edi ci cui ufmodi apudB'
àrb arosf ol .
M el le quomodo v ran tur BarbariM cni ori x fubfidi a an v ri l ia .
M en i fì i ex o ffibus candidi s . 1 66
M enfir uis careur Americana? mu li e
res . z 37 . cur,con i e&ura . ib id .
"
M erces cÌîgas 3. Barbari negori atoresacc1p1 unt .
M erces .noflraces quantiBarba ri . 2 44.
M etrè humane quidamBarb ari s di&usmi ra5ula edidi r apud Barba
M ingau, Pu1s.M i tylenaequando expughataz .
M ock aein,carnes coéìx .
M odul auones Ba1 b—aroruìn in folle
Index
v os .
M yoparoPi ra_ticus c
_
api tur .
Narnb ib e1 a ,mul i eb reo rnamentum.
N arandi per i tifli rn i Barbari . 19 1
Naues quomodo co
”
uf’cruant Barba1 19
N auiga
in ni bu5 conuent1b us .
M okaerì , caro tof1a C hri i ì i anorurn .
8;
M oneta nuìlus v fus . 1 1 6
M oni li aBarb arorum 50
BarbariPieriq3. 1 15M onti umBrafili ze al ri tudo . 1 0
M ortemcontemnunt Barbari. 64
M dsBarb arorumin adornandis epu64
Mo‘
utou,aui s rara . 1 8 ;
M ul ierumBarb ararum nomina v nde defuin ta . 1 14
M ul i eres Barb arorum quomodot apt iuos acci pi unt .
M uli eresAmericana: v iros laborib us
'
v incuut . z jg. grauidx a laborib us non ceflant . ibid .
M ul i eresAmer icanx dazmon iacàeHunt . 2 2 6 . 2 2 7
M ul i eresBarb ar'
x fuco v n iuerfurn’corpus i lhn fi t . 1 14. coma rn alfi t
_, i b .
auricui as perforan t . ’
i b id .
M ul i eres v a tidi ca:Barb arorum. n £
ecfìafin fimulant ; 1 18
M uli eresAmericana?qua in re no[tris pra
‘
:iìent . z 54.
M ul i erumnofirat iur nni otes . z 5;
Mul lorumduo genera . 1 9 1
M unguW appe, locusmaritimus . 6 zMus tribus coronari3 v endi tur . 2 77
M ures amauris famclic-is v ori ruf .,z 75
M ufa arbor ci n@u e deferipti d . 199a,funi s ad v inci ehdos capri
Pabo,pqma'
,ficus iàpore .
Pac’0 -aire frutex tenera . 1 9S. fol iaha
i b id .
1 30
Pages ,M ediciBarb aroru 2 46
Paicatu,turtures .
Palma Infula v i raexC aharnau
Palmarum1 V . a ut V .genè ra
Palmeenceph‘
alumnauti s l ocat i1 9
1 9z
Panequo v ranturBarbari . 1 0 9
Paraib efluuius .
Pa raib ze .
P arati,mul l igenus .Parma?ex '
tergore Tapl rouif'
ou.
ros
Paygi ,VatesBarb arorum.
Pedi cui os Vo i ant Barb ari .P
erBarb ari s di .
Tunt 1n premo
eoruf i1 duo. ib id .
”
Pere r appel lant/ur Lufiramà'
Barban s.
I’erortu3 Io . Stadi i fratrem[è Emulat .
eru…reguufnàuro f‘
erf i liflîmu111 … 1 1
rmsRoHe lius,negouator . 97PetrusBordb nius 1 0 1 1191 0 rPe
'
rìti if
mus .’
19 8
1.01Ì
t ib id. Perùnrv
‘
era in
hafi a‘
mi Indici»Phafianorummagenera .
Index"?ZPi nt iadus nauarèha;
P iper Brafili anumquomodo proue Quoni am dicunrur femme Barba…1 52 l i s . 169
Piper l ndic11mnon efi ob longum.
a oa .
P1peri s duogenera .
Pipere v iridi v rpl t urmumv tuntur
Barbari . 1 1 0
Pipere ad fug'
andosbiofìes v runturBarbari. u ;Pi ra , pi fcés . 191
Pi rakui farina ex tofii spi fcibus .Pi raui ion
,Infula . 9 1 1
Pi fcandi ratio abudBarbaros . 1 0 7Pi fceBolador id efi pifi: es volati les .4.
Pi fe i—sprodigiofus . 1 6 1
Plumaceus ornatu sBarb arorum. 1 13
Politi aBarb arorumqua li s . 1 5S. nuihs
legibus confli tuta efi , fed:ìfo la natura: luce.peudet . i bid .
Polygamia apudBarb aros v fi t3 tatus confici endi ratio . Sab aucai e, nuci s i ndica fpecrcs . 197
Portulaca Americana nofha: fimi li s . Sacchari cannx in Brafil ia nafcuntur .
Z OO
Portus S .M ari a,v rb sBazcîcx .
Prand1umpraeter cafamfugren5 ,Pro149
Pre cauo Ioan . Sta-dà. 529
Pr eeumefficacia,
P r ick i , C ercopi tb ecorumgenus .
Pfittaci humana3 voei s peritiPfittacimira b i&or1a . 1 86
Pfittacorunp n1 u lri rudo . 1 6 1
Pfit tacorum tria genera apudAmer1canos . 1 86
Pto ler na*i.Latburi immane fac1nus . ’
Puel lx impub eres defpondentur. 1 16
Puerpe"
ra Americana: labori s pati ent i i i imx . 1 56
Pulu isLtormentar ius incenfus nauigiumcorrigir. 97;
Rabies cx inedia.1 78
Radices, l ctt ik i di€te.'
13z . in lupui imo
dum.ctefcunt . ibid.
l e Ratier rupesmuni riflima . 1 6
Reciprcxariofiu&uun1 mi rab ilis . fol .148.
Re
?ui encspi fÈes . 153 . dam
'
nof 1 54
Re urre£tio morruorum9Perue'
nfi
busBarb ari s credita r .Rio de Ienero ,portus . 7
Rio de Plata regioAme ricze . u
Kobergaminor, naui s . 14; «l \
Romanus i tiner i s ad ProuinciamRiodePlata peritus .
Ro fè a, naui s .
Rupes Smaragdus eredi ta.
SacrumPromon torium. 148
Sagee nofirx cummul i eribusAmen
canisdazmoni aci sc6parantur .1 6
Sagi tmrii peri tifiimi in America . z o;
Sagi trarumcufpides ex ofli b us pi … .
fcium.
Sagi tri s cui'
ufmodi v tai1 tur Barba
Sago apud M arorurn quid , & v nde .
1 84.
Sagouin,puicrumanimaicuhim.
Salafar, C api taneus .
Salis nullus v fus apudBarbarosSal tationes Barb arorum quibus ri ri …busfian t .
2 2 8
Sancerra Galli; per annumintegrum
Sance nana farnes .
Tb'
eù‘
eti errò i in deÎcript'
i ò nè her
b x Petum.
—T b euetus reprehendi t rf r . z 4'
3
boniras de Sui e C api tari è ùs . 5
S .Thomae l nfula 9 Portugallenfib usinhabi t—atut . 1 z
T ib è raun,pi f6i smar‘inus . u z
T ickquarippe pagus . 64"Figrides i nBarbaria .
T ippi ri ,palmazgenus . 1 0 9
î ock aun, foli a ex usr etia con tex un tBarbari . 1 0 7
T ocon b erb a arcub us 'ncruorumlo1 0 1
? oh genus . 1 89 . vngulaspedumanuuminfefìat . 1 89
T ò ni trùterrenturBarbari . z z z
B"oni truahorrenda inBrafil ia . z o
'
o
T oucan,an isdefeript io . 1 67
T oucan anis rofiro monfirofo .
-1 87.
H'
0 ui s ,Pf i r‘mcorumgenus .
T oupan, tonitrua . z oo
Tonoupinamb aulru,Barb arorumno
men . 1 6 21.
T ouous;làcé rtaeAmeri cane . 1 81
T r icb ides prodigiofan 148
T ritones num i n mati reperiancur .
1 95 .
(ub T ropi ci s cx 1um‘ci emen t i fi imum.
z oo .
Tuba Barbarorum.
T ugur ia quomodo conflruant Bar
1 0 5
T uguria quomodo (nuni ant Bar…1 0 6
T a ppin Ik infi i . r6 . Luf i tanorumcon
foederati . ibid.
T upp1n l k infi i cumTuppin Imb i sdecer tan t . 37
T uppin Ik i nfii in b ofl:es\fuos ex
p edi rionemfufcipiunt .7
V.
Vaib‘
oa Hi ipanus canibus Barbarosfuga t . 1 83
Vafà' quomodo cb '
nÈciant B
Tuppi n lmb91 urn_
regio (ub z4. v l tra Vi ndicîix cup idi iiìmi Barb ari .
1E‘
quatore1n gradu 1fica
T uppin Imb arum cum Tupp1 ni k in fii s confii&usT uppin Imba: 1uxraflumi na i i l
u as x dificant
pin Imba: quas nationes v ici’
nas
iii ab eant . 103T uracanus,
—legatusTurcic'
us 11 0 pba>um e x o
‘
api tib us human-is origin.z
_
17.
Typpoy,i ndùfi anationi s C arios . 1 0 ;Tyuire,conuici umBarb arorum.
V2 anum,maris Ii nns .Vend inmariBr a fil i ano,fole 1 11 in erid i e v eriànre,ameridieHaut, adme—1 idi emdeclinan te 9feptemtrionei rruunt . 1 3
Ven tiperquinquemenfes vuo ex
loco fp1 ran t 1 ;Ven ti inconfiantes circa& quator em.
V entorumtempei i as exo ri tur . 6 ;
Ve r perpe tuumapudBrafil i enfVerb a quibusBarbar i 1 11 pra l io [ematuo inclamanr . 1 19
Vefpcrt il iones noflrrrs mai ores apudBarbaros dormi entes i nfe
(tant . ibid.
‘
V efpertilionis faceta.hi i i ori a. 1 88
Ve&iumq uri es ad li b idi nemprouocat . 1 71
VicusBai b arorumquot ca fis coiter.
1 0 6
'
Indeicf .
Vi ti ob it‘
etricà.ntutmul i erib us .
Vi tàmhi latèmducunt Amencani ,
curis v acuam.
Vladil,Moldauiee reguli, inaudita imma11i càs .
V igi on i sdiuina: é 1templu 98
Vlyflìbofia, v'
rb s
39 grad . ibid .
151 . 152.
Vrakucib a,l igna . 1 07
Yratinge W afu,Regulm. 6 1 . ei us
nonj in i s intgtpretatio . i b_
idî°
Bti t
b aris fomniumdé Io . Stadio "
nat
Vrba11 i tasBarb arorum.
Vrb_
ioneme Infixla S .Vi ngenti i .i
z ;Vultum11s v entus quomodoàn‘
aùti s
appé l lemr .VwaraPi range,auVv ara crebro coloremmutant .56
Vwattib i v icuè T uppin lmba mm.m
Vxò r‘
gs inumemdonamBari i ari
Vy_
than, farina.
Xyliîera: arbores .Xylon quomodopn ùex:1iat .
Ya cifi,cuìices.
arorum
Z
Èe]otypi a nti lla‘
apudB&rb é ros
V .
W aygan'
n‘
as natio in m‘
0 n'
t ibushab i
tan s.‘1 95 . null i s c_er tis Vti tti 1 fedib .
1 03 . i 11 hofies cr udel i‘s .
‘1 04.
W ei ttakafi cini T uppin 111’1b 3 1 i
'
1 . xo;
W i lhel rriusdeMonet prx fè étus i 1 aui s Gal lica —lee .