Top Banner
1 | TH THU ẬT PHƯƠNG TRÌNH – H PHƯƠNG TRÌNH TÀI LIU ÔN THI TRUNG HC PHTHÔNG QUC GIA ------------------------------------ KTHUT XPHƯƠNG TRÌNH – HPHƯƠNG TRÌNH VÔ TỶ PHN I: PHN II: PHN III: PHN IV: PHN V: PHN VI: PHN VII: PHƯƠNG PHÁP XÉT TỔNG VÀ HIU DĐOÁN NHÂN TTNGHIM VÔ THSBẤT ĐỊNH ĐẠO HÀM MT BIN LƯỢNG GIÁC HÓA ĐẶT 2 N PHPHẦN VII: PHƯƠNG PHÁP ĐÁNH GIÁ Biên son: ĐOÀN TRÍ DŨNG
16

Kỹ thuật xử lí phương trình, hệ phương trình

Sep 10, 2015

Download

Documents

Các phương pháp cơ bản giải phương trình, hệ phương trình
Welcome message from author
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
  • 1 | T H T H U T P H N G T R N H H P H N G T R N H

    TI LIU N THI TRUNG HC PH THNG QUC GIA

    ------------------------------------

    K THUT X L PHNG TRNH H PHNG TRNH V T

    PHN I: PHN II: PHN III: PHN IV: PHN V: PHN VI: PHN VII:

    PHNG PHP XT TNG V HIU D ON NHN T T NGHIM V T H S BT NH O HM MT BIN LNG GIC HA T 2 N PH PHN VII: PHNG PHP NH GI

    Bin son: ON TR DNG

  • 2 | T H T H U T P H N G T R N H H P H N G T R N H

    PHN I: PHNG PHP XT TNG V HIU

    Phng php xt tng v hiu s dng cho cc phng trnh v t hoc mt phng trnh c trong mt h

    phng trnh dng A B C . iu kin s dng ch ta nhn thy C l mt nhn t ca A B .

    BI 1: 2 2 2 1 1x x x x

    Nhn thy 2 22 2 1 1A B x x x x c mt nhn t l 1C x

    2 22

    2

    2

    2

    2

    2 2 1 12 2 1 1

    12 2 1

    2 2 1 12 2 2 0

    2 2 1 1

    x x x xx x x x

    xx x x

    x x x xx x x x

    x x x x

    BI 2: 3 2 2 21 2 1x x x x x

    Nhn thy 3 2 2 31 2 1A B x x x x c mt nhn t l 2 1C x x

    3 2 2 33 2 2

    23 2 2

    3 2 2 2

    2 2 2

    3 2 2

    1 2 11 2 1

    11 2

    1 2 12 2 1 1 2 2

    1 2 1

    x x x xx x x x

    x xx x x

    x x x x xx x x x x x

    x x x x

    Th li nghim ta thy ch c 2x tha mn nn phng trnh c mt nghim duy nht l 2x

    BI 3: 48 7 1 1x x x x x

    Nhn thy 8 7 1 1A B x x x x x c mt nhn t l 4 1C x

    4

    4

    4

    4

    8 7 1 18 7 1 1

    18 7 1

    8 7 1 12 7 1 2 7 0 0

    8 7 1 1

    x x x x xx x x x x

    xx x x x

    x x x x xx x x x x

    x x x x x

    BI 4: 3 4 5 4 4

    5 3 7 2 2 1 4

    y x y x

    y x x y

    Nhn thy phng trnh u c 3 4 5 4 8A B y x y x x c lin quan n gi tr 4

    2

    3 4 5 4 83 4 5 4 2

    43 4 5 4

    3 4 5 4 42 3 4 4 2 3 4 2 , 2.

    3 4 5 4 2

    y x y x xy x y x x

    y x y x

    y x y xy x x y x x y x x x

    y x y x x

    Thay vo phng trnh th 2 ta c

  • 3 | T H T H U T P H N G T R N H H P H N G T R N H

    2 25 5 3 7 2 4 6 1 0x x x x x

    2 2

    2

    2

    5 5 3 1 2 7 2 4 7 2 0 *

    1 14 7 2 1 0

    2 7 25 5 3 1

    x x x x x x x

    x xx xx x x

    V 2

    2

    2 1 1 7 17 5 4 171 0 4 7 2 0 ,

    7 8 322 7 25 5 3 1x x x x y

    x xx x x

    Trong phn ny c chi tit trc cn thc bc * s c gii thch trong Phn II: H S BT NH

    BI 5:

    22

    2 244 1 0

    2 1

    5 5 1 6

    yx x y

    y

    x y x y

    Phng trnh th 2 c 5 5 1 6 1A B x y x y x c lin quan n gi tr 6

    2

    5 5 1 6 15 5 1 1

    65 5 1

    75 5 1 12 1 7

    4 5 20 55 5 1 6

    x y x y xx y x y x

    x y x y

    xx y x y xx y x

    y x yx y x y

    phng trnh 1 c

    2 22

    2 2

    2 24 5 2 2 94 1 0 1 2 0 5

    2 1 2 1

    y y y yx x y x y

    y y

    Vy h c nghim duy nht l 5x y

    BI 6: 3 2 2

    2 2 4 4

    4 2 4 1 3 0

    x y x y

    x x y y x

    Nhn thy phng trnh u c 2 2 4 2 2A B x y x y y c lin quan n gi tr 4

    2

    2 2 4 2 2 22 2 4

    4 22 2 4

    2 2 4 426

    2 2 1 122 322 2 4

    2

    x y x y y yx y x y

    x y x y

    x y x yyy

    x y xyx y x y

    Mt khc phng trnh th 2 bin i thnh:

    3 2 2

    3 2 2 2

    2 23

    4 2 4 1 3 0

    1 4 4 4 4 0

    1 2 2 0

    x x y y x

    x x xy y y y

    x x y y

    V 0 1VT x cho nn h phng trnh c nghim duy nht l 1, 2x y

  • 4 | T H T H U T P H N G T R N H H P H N G T R N H

    BI 7: 2

    2 1 1 2

    ( 1)

    y x y y

    x x y x x y

    Nhn thy phng trnh u c 2 1 1 2 2 2A B y x y y x khng lin quan n 2C y

    Cn phng trnh th 2 c 2( 1)A B y x x y x y x c th rt gn vi C x x

    2

    2

    2

    22

    2

    2 22 2 2 2 2 2

    ( 1)( 1)

    ( 1)

    ( 1)

    2 ( 1)( 1)

    2 4 0

    y x x y x y x y xy x x y

    x x xy x x y

    y x x y x xy x x x y

    y x x xy xx xy x x y

    x

    y x x x x y y x x x x y x x y y x x

    Thay vo phng trnh th nht ta c: 2 2 21 1 2x x x x x x

    n tnh hung ny ta dung k thut nhm nghim nhn ra phng trnh c nghim duy nht 1x (Hoc s

    dng my tnh SHIFT SOLVE). Khi 1x th 2 1x x = 1, 2 1x x = 1. Do ta s dng bt ng thc

    Cauchy nh gi:

    2 22 2

    2 22 2

    2 2

    2 2 2 2

    1 11. 1 1

    2 2

    1 1 21. 1 1

    2 2

    21 1 1 1 1

    2

    x x x xx x x x

    x x x xx x x x

    x x x xx x x x x x x x x

    V 2 2 2 2 21 1 1 1 2 1 1 2x x x x x x x x x x x x

    Vy ng thc xy ra khi 1, 0x y

    BI 8: 2 216 2 3 4 1 1x x x x

    Bi ton ny nghim rt p 3, 0x x nhng gii ra nghim ny bng cch trc cn thc n thun th

    gn nh s khng c nhiu im. gii quyt trit ta s dng k thut xt tng hiu:

    2 2

    2 2

    2 2

    2

    2 2

    16 2 3 4 1 1

    16 4 3 4 1 1

    1 116 2 3 4

    3 12

    1 116 2 3 4

    x x x x

    x x x x

    xx x x

    x x x

    xx x x

    Nh vy nghim u tin l 0x . Nu 0x th

    2 216 2 3 4 3 4 1 1x x x x x

    Do ta c h:

  • 5 | T H T H U T P H N G T R N H H P H N G T R N H

    2 2

    2

    2 2

    2

    2

    2

    2

    2

    2

    16 2 3 4 3 4 1 12 16 13 3 1 11 3

    16 2 3 4 1 1

    16 53 2 16 5 13 3 1 2 27 9

    1 2

    2 16 5 3 13 1 2 9 3 0

    2 9 3 13 39 3 0

    1 216 5

    2 3 3 13

    16 5

    x x x x xx x x x

    x x x x

    xx x x x x

    x

    x x x x

    x x xx

    xx

    x xx

    x

    39 0

    1 2x

    V 1 3 0x x . Ta xt 3 13 3 5 9 1

    9 0 11 2 1 2

    x x xx

    x x

    Vy phng trnh c 2 nghim duy nht l 3 0x x

    BI TP P DNG:

    BI 1:

    2 21 1 1

    1 1 2

    x y y x

    x y

    BI 2:

    2 2 2 2 2

    5 3

    x y x y y

    x y

    BI 3:

    2

    3

    12 12 12

    8 1 2 2

    x y y x

    x x y

    BI 4:

    2 2

    2 2

    1

    1 2 1 1

    2 1

    2x x x

    x y x y y

    y

    BI 5: 2 2 2 2 2x x x

  • 6 | T H T H U T P H N G T R N H H P H N G T R N H

    PHN II: D ON NHN T T NGHIM V T

    Phng php ny tn dng nghim v t m my tnh d c on trc nhn t ca phng trnh, h

    phng trnh. s dng k thut ny, chng ta cn phi nm c tt quy tc d nghim SHIFT SOLVE.

    BI 1: 2 25 5 3 7 2 4 6 1 0x x x x x

    iu kin: 2

    7x . S dng my tnh SHIFT SOLVE vi 1x ta c 1,390388203x .

    Khi thay vo gi tr cn thc: 25 5 3 2,390388203 1

    7 2 2,780776406 2

    x x x

    x x

    . Do 25 5 3x x cn phi to

    thnh nhm biu thc 25 5 3 1x x x cn 7 2x cn phi to thnh nhm biu thc 2 7 2x x .

    2 25 5 3 2,390388203 5 5 3 1x x x x x . Nh vy ta thy rng.

    Vit li phng trnh ban u ta c: 2 25 5 3 7 2 4 6 1 0x x x x x

    2 2

    2

    2

    5 5 3 1 2 7 2 4 7 2 0 *

    1 14 7 2 1 0

    2 7 25 5 3 1

    x x x x x x x

    x xx xx x x

    V 2

    2

    2 1 1 7 17 5 4 171 0 4 7 2 0 ,

    7 8 322 7 25 5 3 1x x x x y

    x xx x x

    BI 2: 2 2 2 3 1 2 3 1x x x x x

    iu kin: 2 2 0x x . S dng SHIFT vi 0x ta c 4,236067977x

    Thay vo cc cn thc ca bi ton:

    2 2 1

    2 3 1 5,236067977

    x x

    x

    . Nh vy 2 2x x s tr i 1 cn

    2 3 1x s tr i 1x . Vit li phng trnh:

    2 23 1 2 2 2 3 1 2 2 1 1 2 3 1 4 1 0x x x x x x x x x x x

    2

    2

    22

    2 22

    2 1 2 3 12 2 14 1 0

    1 2 3 12 2 1

    1 2 2 4 14 1 0

    1 2 3 12 2 1

    2 1 2 2 4 14 1 0

    1 2 3 12 2 1 1 2 2

    x x xx xx x

    x xx x

    x x x xx x

    x xx x

    x x x x xx x

    x xx x x x

  • 7 | T H T H U T P H N G T R N H H P H N G T R N H

    2 1 14 1 1 01 2 3 12 2 1 1 2 2

    x xx xx x x x

    V 2 2 0x x nn

    2 2 1 1 2 2 02 2 2.0 2 2 1

    1 2 3 1 0

    x x x xx x x

    x x

    Vy 2 4 1 0, 2 2 5x x x x .

    BI 3: 3 2 24 3 2 5 2 13x x x x x x

    SHIFT SOLVE vi 0x ta c 0,828427124x . Thay vo cc gi tr cn thc:

    2 5 4,828427125 4

    2 13 3,828427125 3

    x x

    x x

    . Do ta vit li phng trnh ban u:

    2

    2 2 2

    22

    4 2 5 3 2 13 0

    8 16 4 5 6 9 2 130

    4 2 5 3 2 13

    14 4 0

    4 2 5 3 2 13

    x x x x x

    x x x x x x x

    x x x x

    xx x

    x x x x

    n y ta s chng minh 4 2 5x x v 3 2 13x x u dng. nh gi c iu ny ta phi

    xut pht t phng trnh ban u v nh gi iu kin ngoi cn: 3 24 3 0x x x . Tuy nhin phng

    trnh bc 3 ny nghim rt xu, v trong chng trnh THPT th khng nn s dng phng php Cardano

    gii bt phng trnh ny m ta s thm bt mt vi hng t nh bt phng trnh d gii hn:

    3 2 3 2 24 3 0 4 4 0 4 1 0 4x x x x x x x x x .

    Do :

    4 2 5 0

    3 2 13 4 3 2. 4 13 0

    x x

    x x

    . Vy ta c 2 4 4 0

    2 2 24

    x xx

    x

    BI 4: 2 3 33 4 2x x x

    Phng trnh ny nu gii bng phng php o hm s p hn rt nhiu nhng chng ta s th ph cn 2

    v v s dng k thut h s bt nh thng qua SHIFT SOLVE thy rng bi ton c th c nhng cch

    gii rt ph thng. Lp phng hai v ta c: 6 327 4 2x x x .

    S dng SHIFT SOLVE lin tc vi cc gi tr khc nhau ta thu c ch c duy nht 2 nghim l:

    1 0,434258545x (S dng tip SHIFT RCL A gn vo bin A) v 2 0,767591879x (S dng tip

    SHIFT RCL B gn vo bin B). Khi ta s dng nh l Viet o: 1 2

    1 2

    1

    3

    1

    3

    x x A B

    x x AB

    . Nh vy ta s

    nhn ra nhn t nu c s l 21 1

    03 3

    x x hay 23 1 0x x . Thc hin php chia a thc ta thu c:

  • 8 | T H T H U T P H N G T R N H H P H N G T R N H

    6 3 2 4 3 227 4 2 3 1 9 3 4 2 2 0x x x x x x x x x

    V 4 3 2 4 2 2 29 3 4 2 2 6 3 1 2 1 1 0x x x x x x x x x x nn 21 13

    3 1 06

    x x x

    BI 5: 2 215 2 1 5x x x x

    SHIFT SOLVE ta c 20,767591879 1 1,535183758 2x x x x . Nhn t l 2 1 2x x x .

    2 2 2 2

    2

    2 2

    2 2

    15 2 1 5 0 2 2 1 15 5 5 0

    2 3 1 25 3 1 0 3 1 5 0

    2 1 2 1

    x x x x x x x x x

    x xx x x x

    x x x x x x

    Xt2

    2

    25 0 10 5 1 2 0

    2 1x x x

    x x x

    (Phng trnh bc 2).

    Kt hp 23 1 0x x v 215 5 0x x ta c 1 13

    6x

    BI 6: 3 2 2 1 1 1x x x x

    SHIFL SOLVE ta c 1,618033989 1 1,618033989x x x . Do c nhn t 1x x .

    3 2 2 2 2

    2 2 22 2

    1 1 1 0 1 1 1 0

    1 1 11 0 1 1 0

    1 1

    x x x x x x x x x

    x x x xx x x x

    x x x x

    Xt 2

    21 1 0 1 1 01

    xx x x

    x x

    (V nghim). Vy 2

    1 51 0

    2x x x

    .

    3 2 3 2 23

    1 8 8 3 0 2 1 4 6 3 08

    x x x x x x x . 21 1 5

    4 6 3 02 2

    x x x x x

    BI TP P DNG

    BI 1: 2 3 2 1 2 1x x x x

    BI 2: 2 2 3x x x x

    BI 3: 3 2 23 2 2 4 2 11x x x x x x

    BI 4: 2 21 2 2 2x x x x x

    BI 5: 2 2

    2

    1 1

    4 2 1

    x x x

    x x

    BI 6: 2 6 2 8x x x

    BI 7: 3 1 3 2x x x

  • 9 | T H T H U T P H N G T R N H H P H N G T R N H

    PHN III: H S BT NH

    Mc ch ca phng php h s bt nh l to ra cc thm bt gi nh sao cho c nhn t chung ri ng

    nht h s tm ra cc gi nh . H s bt nh c bn cht l phn tch nhn t v c tc dng mnh trong

    cc bi ton c nhiu hn 1 nghim.

    BI 1: 4 2 4 24 20 4 7x x x x x

    iu kin: 0x . Ta nhn thy cn phi khai trin 7x ax bx vi ,a b l hai s gi nh no sao cho khi

    chuyn sang bn tri, nhn lin hp ta s tm c hai nhn t chung. Do ta s trin khai trin gi nh:

    4 2 2 4 2 24 2 4 2

    4 2 4 2

    1 4 20 44 20 4 0 0

    4 20 4

    x a x x b xx x ax x x bx

    x x ax x x bx

    Mc ch ca ta l hai t s c cng nhn t chung do ta c

    22

    11 42, 51 20 4

    7

    a

    a bb

    a b

    Nh vy ta khai trin li bi ton nh sau: 4 2 4 24 2 20 4 5 0x x x x x x

    4 2 4 2

    4 2

    4 2 4 2 4 2 4 2

    5 4 5 4 1 10 5 4 0

    4 2 20 4 5 4 2 20 4 5

    x x x xx x

    x x x x x x x x x x x x

    V 0x nn phng trnh c 2 nghim duy nht l 1 2x x .

    BI 2: 2 26 1 2 1 2 3x x x x x

    iu kin: 2 6 1 2 1 0x x x . Do phng trnh tng ng vi 2

    26 1 2 32 1

    x xx x

    x

    nn ta s i

    tm mt nhm ax b gi nh sao cho phng trnh 2

    26 1 2 32 1

    x xax b x x ax b

    x

    c v tri

    sau khi quy ng v v phi sau khi trc cn thc c cc nhn t ging nhau.

    V vy ta s khai trin gi nh nh sau:

    2

    26 1 2 32 1

    x xax b x x ax b

    x

    2 2 222

    1 2 2 31 2 6 2 1

    2 1 2 3

    a x ab x ba x a b x b

    x x x ax b

    Do ta cn 2 t s c nhn t ging nhau nn ta c 2 2

    1 2 6 2 10, 2

    1 2 2 3

    a a b ba b

    a ab b

    .

    Khi ta khai trin li bi ton nh sau:

    22 2 22

    2 2

    2 1 06 1 2 1 2 12 2 3 2

    2 1 2 1 2 3 1 2 3 2 1

    x xx x x x x xx x

    x x x x x x x

  • 10 | T H T H U T P H N G T R N H H P H N G T R N H

    BI 3: 2 22 1 1 2 2 6x x x x x x x

    iu kin: 0x . Vit lai bi ton di dng: 3 2

    3 22 2 6 2 2 41

    x x xx x x

    x

    . nn ta s i tm mt nhm

    ax b gi nh sao cho phng trnh 3 2

    3 22 2 6 2 2 4 *1

    x x xax b x x x ax b

    x

    c v tri

    sau khi quy ng v v phi sau khi trc cn thc c cc nhn t ging nhau. Ta khai trin gi nh nh sau:

    3 2 2 23 2

    3 2

    2 2 4 22 2 1 6*

    1 2 2 4

    x a x ab x bx a x a b x b

    x x x x ax b

    Do ta cn 2 t s c nhn t ging nhau nn ta c: 2 2

    2 2 1 61, 2

    2 2 4 2

    a a b ba b

    a ab b

    Khi khai trin li bi ton vi 1, 2a b ta c: 3 2

    3 22 2 6 2 2 2 4 21

    x x xx x x x x

    x

    3 23 2 3 2

    3 23 2

    2 3 4 02 3 4 2 3 4

    1 2 2 4 3 02 2 4 2

    x xx x x x

    x x x x VNx x x x

    BI 4: 2 22 3 21 17 0x x x x x

    SHIFT SOLVE 1 2x x . lm xut hin nhn t ny, ta cn khai trin gi nh bi ton thnh:

    2 22 3 21 17 0x x mx n px q x x x m p x n q

    Xt 22 3x x mx n ta c: 1 2

    12 2 3

    x m nm n

    x m n

    Xt 21 17px q x ta c: 1 2 3

    2 2 5 1

    x p q p

    x p q q

    Vy ta khai trin li bi ton nh sau: 2 22 3 1 3 1 21 17 3 2 0x x x x x x x

    22

    1 93 2 1 0

    3 1 21 172 3 1x x

    x xx x x

    . V

    1 017

    3.1721 3 1 1 0

    21

    x

    xx

    Do phng trnh c 2 nghim duy nht l 1 2x x .

    BI TP P DNG

    BI 1: 2 36 5 1 3 2 3x x x x x

    BI 2: 2 2 3 23 1 3 4 1x x x x x x BI 3: 2 23 4 1 4 2x x x x x BI 4: 32 1 3 2 2x x x

    BI 5: 3 2 3 25 4 5 1 2 6 2 7x x x x x x

  • 11 | T H T H U T P H N G T R N H H P H N G T R N H

    PHN IV: O HM MT BIN

    K thut 1: Coi x l n, y l tham s, tnh o hm ' ,xf x y v chng minh hm s n iu v lin

    tc theo x.

    K thut 2: Phng trnh 0f x c ti a 1 nghim nu f x n iu v lin tc theo x.

    K thut 3: f x f y x y nu f x n iu v lin tc theo x.

    BI 1:

    2 2

    2 2

    1

    1 2 1 1

    2 1

    2x x x

    x y x y y

    y

    Nu 22x y th phng trnh u tr thnh 20 0

    1 11 2

    y xy y

    y x

    . Thay cc cp nghim trn

    vo phng trnh 2 ta thy khng tha mn.

    Nu 2 1x y th phng trnh u tr thnh 2 1 1 1 2y y y x . Thay cp nghim trn vo

    phng trnh 2 ta thy cng khng tha mn. Vy 2 22 , 1x y x y . Khi ta xt hm s:

    2 22 2

    11

    1 12 1 ' 0

    2 2 2f x x y x y y f x

    x y x y

    . Do hm s n iu v lin

    tc vi mi x thuc tp xc nh. M 2 20f y x y . Thay vo phng trnh 2 ta c:

    2 2 21 2 1 1 4 0x x x y

    2 2 2 2

    2 2 2 2 2

    24 1 2 1 1 1 1

    1 1 1 1 1

    0 1 2 2 4 0

    2 2 2 0 2 2 0

    x x x x x x

    x x x x x

    x x x

    x x x

    Do 2 2

    2 2

    41 1

    1 4 1 12 0 2

    0 3 3x x

    x xx x x y

    x

    CH : tm ra nhn t 2x y ta c th lm nh sau:

    t 2100 20000 10001 101 10000y x x x y

    BI 2: 21 3 2 1 1x x x x

    iu kin: x > 0. Ta vit li phng trnh thnh: 21 3 1 1

    2

    x x x

    x

    2

    2

    2

    1 3 1 1 1 1 1 11 1 1

    2 2 2 2

    x x x xx

    x x x x

    Xt hm 2

    2

    2 2

    11 ' 0

    1 1

    t tt tf t t t f t

    t t

    do f t lin tc v ng bin trn .

  • 12 | T H T H U T P H N G T R N H H P H N G T R N H

    Do 1 1 1 1

    12 2

    x xf f x

    x x

    BI 3:

    3

    2

    2 2 1 3 1

    2 1 2

    y y x x x

    y y x

    Xt hm s 32 2 1 3 1f y y y x x x vi y l n, x l tham s. Ta c hm f y lin tc trn v

    c 2' 6 1 0f y y nn f y l hm ng bin trn .

    Mt khc ta c 1 2 1 1 1 2 1 3 1 0f x x x x x x x do phng trnh c mt nghim duy nht l 1y x . Thay vo phng trnh 2 ta c:

    23 2 13 2 1 2 2

    3 2 1 3 2 1 1

    xx xx x x x

    x x x x

    tm ra nhn t 1y x , ta x l nh sau:

    t 399 198 99 99 1 99

    2 1 3 1 0 1 1100 100 100 100 10 100

    x y y y x

    BI 4: 2 2 2 2

    2 2 2 2

    1 1 4

    1 1

    x y y x xy

    x y y x x y x

    T phng trnh 2 ta c c 2 2 21 1 1x x x y y . Do 2

    2

    1 00

    1 1 0

    x x x xy

    y

    . M x v y

    cng du nn ta suy ra 0, 0x y . Khi phng trnh 2 vit li thnh: 22

    1 1 11 1y y y

    x x x .

    Xt hm s 2

    2 2

    21 , 0; ' 1 1 0

    1

    tf t t t t t f t t

    t

    . Do f t l hm s lin tc

    v ng bin trn 0; . V vy ta c 1 1

    f f y yx x

    . Thay vo phng trnh u ta c 1x .

    BI 5: 2 2

    2 2

    2 5 3 4

    3 3 1 0

    x x x y y

    x y x y

    thy phng trnh th 2 l mt phn khuyt ca phng trnh u. Nu ta kt hp hai phng trnh

    th c th xy dng hm c trng. V vy ta bin i phng trnh 2 tr thnh 2 23 1 3x x y y v cng

    vo 2 v ca phng trnh u ta c:

    2 22 2 2 2 2 22 1 2 5 4 1 1 4 4x x x x y y x x y y

    Xt hm c trng 1

    4, 0; ' 1 02 4

    f t t t t f tt

    . Do 2 21f x f y khi

    v ch khi 2 2

    11

    1

    y xx y

    y x

    .

  • 13 | T H T H U T P H N G T R N H H P H N G T R N H

    PHN V: LNG GIC HA

    BI 1: 2 21 2 1 2 1x x x x

    2cos 0; 2 sin 2cos 1 2cos sin 2 sin cos 2 sin 2 sin sin 22 2 2 4

    t t tx t t t t t t t t

    BI 2: 3 2 24 12 9 1 2x x x x x

    Phng trnh 3 2

    4 1 3 1 1 1x x x . t 1 cos 0;x t t

    34cos 3cos sin cos3 sint t t t t

    BI 3: 2 4 2 31 16 12 1 4 3x x x x x

    4 2 3

    22 2

    2

    cos 0; sin 16cos 12cos 1 4cos 3cos

    sin 4 2cos 1 2 2cos 1 1 cos3

    sin 4cos 2 2 2cos 2 1 cos3

    sin 2cos 4 2cos 2 1 cos3

    sin 4cos3 cos 1 cos3

    2cos3 sin 2 sin cos3

    sin 5 sin

    x t t t t t t t

    t t t t

    t t t t

    t t t t

    t t t t

    t t t t

    t

    sin cos3t t t

    BI 4:

    222

    2

    2

    111

    2 2 1

    xxx

    x x x

    2

    2

    222

    tan , ; \ 0; ;2 2 4 4

    2 11 21 , sin 2 , sin 2 cos 2

    cos 1 1

    x t t

    x xxx t t t

    t x x

    222

    2

    2

    2

    11 1 1 21

    2 cos sin 2 sin 42 1

    2cos 2 2sin 12sin 1 2 2

    sin 2 sin 4 sin 4 sin 4

    1cos 2 2sin 1 1 1 2sin 2sin 1 1 sin

    2

    xxx

    x t t tx x

    t tt

    t t t t

    t t t t t

  • 14 | T H T H U T P H N G T R N H H P H N G T R N H

    PHN VI: T 2 N PH

    K thut 1: t 2 n ph a v h phng trnh c bn.

    K thut 2: t 2 n ph phn tch a thc thnh nhn t.

    BI 1: 3 1 2 2 1 8

    5 2 9

    x y x y x y

    x x y y

    t 2 2 22 1 1

    0, 2 1 0 ,2 2

    a b ba x y b y x y

    . Thay vo h phng trnh ta c:

    2 2 2 22 2

    2 1 2 1 81 2, 1

    2 1 4

    a b a b a ba b x y

    a a b

    BI 2:

    2 2

    1 1 2

    8 8 8

    y x y x y y x

    x y y x

    t 2 2 20, 0 ,a x y b y x a b y b . V phng trnh 2 kh ln nn ta tp trung vo phng

    trnh u phn tch nhn t: 2 2 2 21 1 2 1 1 2 0b a a b a b a b a b (1)

    n y l ta c th s dng phng php th c ri. Tuy nhin nu k th phng trnh 2 c th x

    l c mt cch c lp: 2 2 2 2 2 2 28 8 8 8 16 8 64 8x y y x x y x y y x

    2

    2 2 2 2 28 16 8 8 8 0 8 0 8x x y y x y x y (2).

    Kt hp (1) v (2)

    2

    2

    9 71, 8 ,

    2 2

    1, 8 3, 1

    a x y x y

    b x y x y

    BI 3: 2

    2 1 5

    2

    x y y x y

    y xy y

    t 2 20, 2 1 0 1a x y b y a b x y . Thay vo phng trnh u: 2 2 4a b a b

    V phng trnh ny khng phn tch c thnh nhn t nn ta phi tm cch bin i phng trnh 2.

    ta thy rng 2 2 22 1 2a b x y y x y xy y trong c 2 2xy y y xut hin trong phng trnh 2. Do : 2 2 2 2 2 2 2 22 2 4 1 3 3a b x y y x y a b x y a b a b .

    Vy ta c h i xng loi 1: 2 2 2 2 2 24, 3 1 2, 1a b a b a b a b a b x y .

    BI 4: 2441 1 1x x x x

    thy 21 1 1x x x nn ta s t n ph da trn yu t ny. t 4 41 0, 1 0a x b x . Khi

    ta c: 4 42x a b . Nhn 2 c 2 v ca phng trnh ta c:

    2 4 4 2 22 2 2 0 0a a b b ab a b a b a b a b a b x

  • 15 | T H T H U T P H N G T R N H H P H N G T R N H

    PHN VII: PHNG PHP NH GI

    K thut 1: a phng trnh, h phng trnh v dng 2 2 0A B

    K thut 2: S dng Cauchy vi nhng bi c cn bc ln.

    K thut 3: S dng Bunyakovsky: 2 2 2 2ax by a b x y . Du bng: a b

    x y

    K thut 4: S dng Minkowski: 2 22 2 2 2a b x y a x b y . Du bng:

    a b

    x y

    K thut 5: S dng Schwartz:

    22 2 a ba b

    x y x y

    . Du bng:

    a b

    x y

    K thut 6: S dng bt ng thc Jensen dnh cho hm li, hm lm:

    " 0 22

    " 0 22

    a bf x f a f b f

    a bf x f a f b f

    . Du bng xy ra khi a b

    BI 1: 3 2 44 4 5 9 4 16 8x x x x

    SHIFT SOLVE ta tm c nghim duy nht 1

    2x v xut hin cn bc 4 nn ta ngh ti vic s dng bt

    ng thc Cauchy gii quyt bi ton gn nh hn. Tuy nhin Cauchy th cc ng thc phi bng nhau.

    Ta thy rng 16 8 8 2 1x x trong 2 1 2x nn ta s tch:

    4 4 44 4 2 2 2 2 1 2 716 8 2 2 2 2 14 4

    x xx x

    . Nh vy ta c 3 24 4 5 9 2 7x x x x . Do :

    23 24 4 7 2 0 2 2 1 0x x x x x . V

    21 12 0 2 1 0

    2 2x x x x .

    BI 2: 4 244 1 8 3 4 3 5x x x x x

    SHIFL SOLVE ta tm c nghim duy nht 1

    2x v xut hin cn bc 4 nn ta ngh ti vic s dng bt

    ng thc Cauchy. Ta thy vi 1

    2x th 44 1 1, 8 3 1x x nn ta ln lt s dng Cauchy bc 2 v

    Cauchy bc 4 ta c: 4 41 4 1 1 1 1 8 3

    1. 4 1 4 1 2 ,1.1.1. 8 3 8 3 22 4

    x xx x x x x x

    Vy 24 2 4 2 14 3 5 4 4 3 0 1 2 1 0

    2x x x x x x x x x x x do

    3

    8x .

    BI 3: 3 2 3 2 23 2 2 3 2 1 2 1x x x x x x x

    SHIFL SOLVE ta tm c nghim duy nht 1x . Khi 3 2 3 23 2 2 3 2 1 1x x x x x m ta

    thy c 2 biu thc lp phng i nhau trong 2 cn, nu 2 cn bnh phng th s trit tiu c nn ta

    ngh n s dng Bunyakovsky:

    3 2 3 2 2 2 3 2 3 21. 3 2 2 1. 3 2 1 1 1 3 2 2 3 2 1x x x x x x x x x x

  • 16 | T H T H U T P H N G T R N H H P H N G T R N H

    Do ta c 2 22 1 2 3 2 1x x x x . Bnh phng 2 v 2 21 2 1 0 1x x x

    BI 4:

    22 3

    2

    4 1 4 8 1

    40 14 1

    y x x x

    x x y x

    S dng php th 240

    14 1

    x xy

    x

    vo phng trnh u v s dng SHIFT SOLVE ta c

    1 3,

    8 2x y .

    Ch rng1

    4 ,8 1 22

    x x nn ta c: 3 33

    8 18 1

    8 1 8 124 8 1 8 .1 4 8 12 3 2

    xx

    x xx x x x x

    V 23 14 1

    14 1 14 12 2

    y xx y y x

    . Do h phng trnh tr thnh:

    22

    22

    8 14 1 1

    2

    1440 2

    2

    xy x

    y xx x

    Ly 1 +2. 2 22 2 28 1

    4 1 2 40 14 12

    xy x x x y x

    2

    2 3 1 1 396 24 0 96 0 ,2 8 8 2

    x x x x y

    BI 5:

    2 2

    2

    2 2 4 2

    6 11 10 4 2 0

    x x y y

    x y x x

    S dng php th 26 11 10 4 2y x x x vo phng trnh u v SHIFT SOLVE ta c 1; 3x y .

    Khi 2 24 2 1, 10 4 2 2y y x x . V vy ta iu chnh cc s cho hp l v p dng Cauchy:

    2 22 2 2

    22 2

    1 4 2 4 12 2 1. 4 2 2 2

    2 2

    7 22. 10 4 2 4 10 4 26 116 11

    22 4

    y y y yx x y y x x

    x xx x x xx yx y

    Do ta c:

    2 2

    2

    2 4 4 3 0

    10 2 15 0

    x x y y

    x x y

    . Cng hai v ca hai phng trnh ta c:

    2 22 23 6 6 12 0 3 1 3 0 1, 3x x y y x y x y

    BI TP P DNG:

    BI 1:

    2 2 3

    2 2

    1 2 1

    13

    2

    x y x x

    x x y x x

    BI 2: 2

    3

    12 12 12

    8 1 2 1

    x y y x

    x x y