Kurtuluş Cephesi, Sayı: 86

8/14/2019 Kurtulu Cephesi, Say: 86

1/36


2/36

KURTULU CEPHES Temmuz-Austos 2005

KURTULU CEPHESSORUMLU (V.i.S.d.P) :Sezai GrrYazma Adresi: Postfach 1414

55504 Bad Kreuznach / Deutschland

nternet Adresi:http://www.kurtuluscephesi.comhttp://www.kurtuluscephesi.org E-Posta Adresi:

[email protected]

Bu say LKER Matbaasnda baslmtr. Bask Tarihi: 5 Austos 2005

30. YILINDATRKYE DEVRMNNACL SORUNLARI-I

YENSMRGECLK

A EDYORUZ:MARE ANTONETTE DE,SULTAN VAHDEDDN HAN DAHAN DELDLER![PEK NEYDLER?]

HAYATNE KADAR DET!STKLAR BLE

YOZLAMI!

IRA[RLANDACUMHURYETORDUSU]

AYDIN DOAN

NASILYURTSEVER OLDU?

!

'

%

#

&

!

THKP-C/HDnn stratejik

grlerinin ortaya konulduu TrkiyeDevriminin Acil Sorunlar-Iin

yaynlannn otuzuncu yl nedeniyleyazlm nsz.

Emperyalizmin II. yeniden paylamsavandan sonra uygulamaya

balad yeni-smrgecilik yntemle-ri ve bu yntemlerin 1980 sonrasnda

iine girdii bunalm zerine birdeerlendirme.

Depolitizasyonun bir parasnoluturan, kitlelerin tarih bilincini

bulanklatrlmasna ynelik tarihselgereklerin arptlmasn ele alan bir

irdeleme.

Amerikan emperyalizminin pasifikas-yon faaliyetlerinin arac olan sivil

toplum kurulularnn hararetlisavunucusu ve paras olmu olan

bir kk-burjuvann i ekileri

zerine bir yaz.

IRAnn tm iddet eylemlerineson verme karar zerine bir deer-

lendirme.

Aydn Doan Holdingteki son aylarda

yaanan gelimeler zerine birdeerlendirme.


3/36

Temmuz-Austos 2005 KURTULU CEPHES

!

30. YlndaTrkiye Devriminin

Acil Sorunlar-I

tamalar esas alnmtr. Bir baka ifadey-le, bir btn olarak emperyalizmin tahlili

ve buna bal olarak saptanan anti-emperyalist ve anti-oligarik devrim stratejisi TD-AS-Iin ieriini oluturur.

TDAS-Iin hazrland ve yaynlanddnemin en temel zellii, 1971 yenilgi-sine ramen silahl devrimci mcadeleye

ynelik byk bir sempatinin ortaya kmolmasdr.

Her ne kadar 1971-72 dneminde silahldevrimci mcadele THKO ve THKP-C tara-fndan yrtlmse de, ortaya kan sem-pati byk lde THKP-Cye ynelikti. Bunedenle, bu dnemde devrimci mcade-leye sempati duyan ve devrim mcadele-sine katlmak isteyen hemen herkes kendi-sini Cepheci olarak tanmlyordu.1

THKP-Cye ynelik bu sempati karsn-

Otuz yl nce, Austos 1975de, illega-lite koullarnda Trkiye Devriminin AcilSorunlar-Iin ilk basks yapld. Sadece300 tane baslmasna ramen lkenin her

yanna yayld ve byk yank uyandrd.TDAS-I, THKP-Cnin stratejik izgisi olan

Politiklemi Askeri Sava Stratejisinin teo-rik temellerini ortaya koyan bir metin ola-rak, 1971 yenilgisinden sonra solda g-lenen her trden sa-pasifist ve oportnist

grleri tehir eden bir teorik metindir. Buteorik metin, 30 Mart 1972de nder ve y-netici kadrolarn kaybeden THKP-Cnin ye-niden rgtlenmesinin ve merkezi bir r-gtsel yapya kavuturulmasnn bir bildir-gesi olmutur.

TDAS-In yaynlanmasyla birlikte, 1972-1975 arasnda dank ve grupsal dzeydesrdrlen rgtlenme almalar btn-letirilmi ve merkeziletirilmitir. Bylecekamuoyunda Acilciler olarak bilinen Tr-kiye Halk KurtuluPartisi-Cephesi/Halkn

Devrimci ncleri (THKP-C/HD) rgtortaya kmtr.

THKP-C/HDnn ideolojik, politik vestratejik grlerini ortaya koyan TDAS-Iink noktas, bir lkede devrim yapma-nn ilk art, doru emperyalizm tahlili-dir.

inde yaanlan dnyann doru birtahlili yaplmad srece, dnyann doruolarak kavranamayaca, dolaysyla onudeitirmenin doru bir yolunun bulunama-

yacan ifade eden bu bak asyla, nce-likle Mahir ayan yolda tarafndan Kesin-

tisiz Devrim II-IIIde ortaya konulan emper-yalizmin III. bunalm dnemine ilikin sap-

1 Bu dnemde THKP-Cye sempati duyan hemenherkesin kendisini Cepheci olarak tanmlamas,THKP-Cli olmak ile Cepheci olmak arasndaki far-k, yani bir rgtn yesi olmak ile bir rgte sem-pati duymak arasndaki fark ok iyi bildiklerini gs-terir. RSDP iinde bolevik-menevik ayrmasna

yol aan parti yeliine ilikin Leninist saptamabu tutumun nedenidir. Bilindii gibi, Leninist partiyesi tanm, her profesre, her yksek okul -rencisine, her grevciye, kendini parti yesi iln et-me olana tanyan menevik tanmdan farkldr.Meneviklerin szcs Martova gre, Rus Sosyal-Demokrat i Partisinin yesi, parti programn ka-bul ederek, parti organlarnn denetim ve ynetimialtnda, partinin amalarn gerekletirmek iin faalolarak alan kiidir. Leninin tanm ise yledir:

Parti yesi, parti programn kabul eden ve hemmali ynden, hem parti rgtlerinden birine bizzatkatlarak partiyi destekleyen kiidir. (Bkz. Lenin,BirAdm leri ki Adm Geri.)


4/36


"

da, bata SBKPye (Sovyetler Birlii Kom-nist Partisi) bal revizyonistler olmak ze-re, her trden sa-pasifist grlerin saldr

ve demagojileri THKP-Cnin ideolojik, poli-

tik ve stratejik izgisine ynelmitir. Bu sa-pasifist grlere gre, silahl devrimci m-cadele, goistlerin anarist ve macerape-rest eylemlerinden baka bir ey deildir.Bu goistler ne denli yiite ve kahra-manca savam olurlarsa olsunlar, herdurumda iinde yaanlan dnyadaki ge-limeleri ve deimeleri kavramam solsapk gr sahipleridir.2

Bu temelde, revizyonizmin silahl dev-rimci mcadeleye kar ideolojik-teorik sal-

drlar emperyalizm konusunda younla-mtr.Gerek 1971 sonrasnn ilk legal partisi

olan TSPde (Trkiye Sosyalist i Partisi)toplam olan revizyonistler haftalk Kitle

ve aylklke dergileriyle, gerek TSP dndayer alan illegal TKPli revizyonistlerin le-gal yayn organlaryla (Sosyalist Birlik vb.)emperyalizmin deimediine ilikin yayn-lar yaplmaya, THKP-Cnin stratejik izgisi-nin dayand emperyalizmin bunalm d-nemleri tahlili rtlmeye allmtr.

Ancak bunlarla da yetinilmemi, ellerinde-ki tm legal olanaklar kullanarak dernek-ler kurmaya, solun tannm isimlerini biraraya getiren seminerler, paneller dzen-lemeye balamlardr.

Oya Baydar, Tekda Aaolu gibi dne-min mehurlar yannda, THKO ve THKP-C saflarnda yer alm, ancak 12 Mart son-rasnda SBKP revizyonizminin saflarna ge-mi cazip hretler de (E. Korkmaz gibi)piyasaya srlmtr.

Tekda Aaolunun Ne O Emperya-

lizm mi, Neo-Emperyalizm mi? yazsylabalayan emperyalizmin deimezliineilikin yaynlarla, Kesintisiz Devrim II-IIIde(ad anlmakszn) yer alan emperyalizminIII. bunalm dnemi tahlilleri, rtlme-

ye ve deersizletirilmeye allmtr.1974 Petrol kriziyle balayan emperya-

list sistemin dnya ekonomik bunalm ko-

ullarnda, III. bunalm dnemine ilikinsaptamalara ynelik revizyonist saldrlar,bir dizi ekonomik istatistiklerle, arada birinip kan grafiklerle legal sol basnda ala-

bildiine younlamtr.Revizyonistlerin THKP-Cnin emperyaliz-

min III. bunalm dnemine ilikin sapta-malarna kar tm savlar, emperyalizminbizatihi kendisinin bunalm olduu, dolay-syla emperyalizmin bunalm dnemlerin-den sz edilemeyeceinden ibarettir.

TDAS-Ide yer alan emperyalizm ve bu-nalm dnemlerine ilikin tahliller ve sap-tamalar, revizyonistlerin bu savlarnn nedenli dayanaksz ve anti-marksist olduu-

nu ortaya koymutur. Bu ynyle TDAS-I,revizyonist emperyalizm tahlillerine (vede tahrifatlarna) verilmi bir yanttr.

Revizyonistler, bu teorik saldrlarn ya-n sra, renci hareketinin rgtlenmesi-ne bir dizi yasak ve engel getiren 12 Mart

yasalarnn getirmi olduu legal avantaj-larla dernekler kurmaya balamlardr. s-tanbulda YKD3 ve Ankarada ADYD4,TSP revizyonistlerinin genlik rgtlenme-si olarak ortaya kmtr. Legal parti olma-nn avantajlarn deerlendiren TSP, bu r-

gtlenmeler araclyla renci hareketinikendi denetimi altna alacan hesaplam-tr. Karlarndaki tek engel, 1971-72 silahldevrimci mcadelesinin yaratm olduubyk sempatidir. Dolaysyla teorik sal-drlar, pratik amalarn ayrlmaz bir para-sn oluturmutur.

renci dernekleri yannda DSKin k-e balarn tutmu olan revizyonistlerin ge-ni maddi olanaklar karsnda, ellerindesadece 64 adet teksirle oaltlm Mahirayan yoldan toplu yazlar dnda hi bir

legal ve maddi olanaa sahip olmayan biravu THKP-Cli vard. Onlar, lkenin her ya-nndaki Cephecileri, revizyonizmin ideo-lojik saldrsna kar eitmek ve rgtle-mek iin, bulduklar her olana deerlen-dirmeye almlardr.

Bu tarihlerde TBin (Tm ktisatlarBirlii) revizyonistlerin denetiminden kar-tlmas, yeni bir olanak yaratmtr. Bu d-nemde yaynlanan TB brorleri, zellikleGnmzde Emperyalist Smr Meka-

nizmas bror, eitim ve rgtlenme a-

2 Bu revizyonist gr sadece lkemizde THKP-Cye ynelik bir sulama deildir. Kba Devrimi ve CheGuevara, uluslararas modern revizyonizm tarafn-

dan kk-burjuva devrimcilii olarak sulanm-tr. Bu gr, o dnemde Mao Zedung dncesi-ni kabul eden maoistler tarafndan da aynen benim-senmitir.

3 stanbul Yksek renim Kltr Dernei.4 Ankara Demokratik Yksek renim Dernei.


5/36


#

balarna belli lde katkda bulunmutur.5

1974 Hazirannda TSPlilerin kurduuYKDn, demokratik kongre sonucun-da Cephecilerin ynetimine gemesi ve

ardndan ADYDde geniletilmi yne-tim sisteminin kurulmas, revizyonizminrenci hareketi iindeki gcn krm verenci hareketinin Cephecilerin yneti-mine gemesini salamtr.

Ancak ayn dnemde kan Genel Afsonucunda 1971 ncesinin cazip hretle-rinin ierden kmasyla, silahl devrimcimcadeleye ilikin tartmalar yeni bir bo-

yut kazanmtr.THKO ve THKP-C iinde yer alm baz

hretler, Halk Savan, dolaysyla silahldevrimci mcadeleyi reddederek, hzla sosyal-emperyalizm teorisine ynelmilerdir.

THKOlularn byk bir blm Yol-da adyla illegal bir dergi kartmaya ba-lamlar ve ardndanHalkn Kurtuluu der-gisiyle legal olarak rgtlenmeye ynelmi-lerdir.6

THKP-C saflarnda ortaya kan ilk ayr-ma, stanbul kesiminde yer alm olan Nec-mi ve lkay Demir evresinin sosyal-emper-

yalizmi kefetmeleri ve ardndanMilitan

Genlik adyla legal dergi kartmalaryla or-taya kmtr.7

Bu dnemde THKP-C saflarnda ennemli ayrma nc Sava konusundaortaya kmtr. Bu tartmada ban dahasonra KSDyi oluturanlarn ektii kesim,nc Savann yanl olduunu, nce kit-leleri ekonomik-demokratik talepler etrafn-da rgtleyerek silahl mcadeleye hazrla-mak gerektiini ve lkedeki kriz derinleti-inde ve byk kitlelerin rgtlenmesi de

yeterli dzeye ulatnda Halk Savann

balatlabileceini syleyerek, KesintisizDevrim II-IIIde ortaya konulan Politiklemi Askeri Sava Stratejisini reddetmilerdir. Ancak lke apnda, zel olarak renci

genlik iinde THKP-Cnin 1971-72 dne-mindeki silahl devrimci mcadelesinin ya-ratm olduu byk etki karsnda ken-dilerinin THKP-Cli olduklarn, THKP-Cyiyeni koullara uygun olarak savundukla-rn sylemeye devam etmilerdir. Amala-r, 1971in yaratm olduu etkiyi kendioportnist faaliyetleri iin kullanmaktan iba-rettir. Bu amala Kurtulu Sosyalist Der-

gi8 adyla legal bir dergi karmaya bala-mlardr. THKP-Cnin ideolojik, politik ve

stratejik izgisiyle hibir ortak noktalar ol-mamalarna karn hretleri sayesindeTHKP-Cli grntlerini srdrebilmiler

ve olduka da baarl olmulardr.Bu iki ayrmadan sonra THKP-C safla-

rnda iki ana kesim kalmtr: TDAS-Ii sa-vunan kesim ile daha sonra Devrimci Yol(DY) adn alacak olan eski dnemin bir di-er hretlerinin yer ald kesim..

1975 Austosunda Trkiye Devriminin Acil Sorunlar-In yaynlanmasyla birlikte,nc Savana ilikin tartmalar geni bir

kesime yaylmtr.DYnin oportnist-kariyerist efleri uzunbir sre renklerini belli etmeksizin faali-

yetlerini alttan alta srdrmlerdir. Kimi yerlerde nc Savann doru olduunu,1972de kald yerden srdrlmesi gerek-tiini sylerlerken, kimi yerlerde 1971 d-neminde baz yanllklar olduunu, ncSavann zaman gelince balatlabiline-ceini syleyerek renk vermemeye al-mlardr. Amalar, tpk KSDliler gibi, ken-dilerini THKP-Cnin devam olarak gstere-

rek, 1971in yaratm olduu etkiyi kendi et-raflarnda rgtlemekten ibarettir. Bu ba-lamda, bu dnemdeki Cephecilerin sz-cs durumunda olan Devrimci Genlikindenetimini ele geirmilerdir. Ancak TDAS-Iin yaratm olduu etki karsnda giderekgerek grlerini ortaya koymaya zorlan-mlardr. Bu zorlama sonucunda, illegalolarak TDAS zerine Birka Sz adyla bir

5 Ancak TB yaynlar, gerek legalitenin getirmi ol-duu snrlamalar, gerekse legal bir meslek kuruluuoluu nedeniyle revizyonizme kar btnsel ve tu-tarl bir mcadelenin aralar olamamtr. Dolay-syla TDAS-Iin yaynlanmasyla Cephecilerin eitim

ve rgtlenme almalarnn ihtiya duyduu yazlmateryal salanm oldu.6 Daha sonra bu grup TDKP adn almlardr. Bu-gn EMEP iinde yer almaktadrlar.7 Bu grup bir dnem THKP-C/ML adn kullanmayaalmtr. Daha sonra Halkn Yolu adyla kitle ya-

yn organ karmlardr. 1977 sonrasnda Dou Pe-

rinek kesimine katlarak tm faaliyetlerini sona er-dirmilerdir. Bu durumu kabul etmeyenler Devrim-ci Halkn Yolu adyla legal dergi etrafnda rgtlen-meye almlardr.

8 Legal dergileri iin Kurtulu adn semeleri

THKP-Cnin merkezi yayn organnn adnn Kurtuluolmasndandr. Bu yolla, zmni olarak, kendileri-nin THKP-Cnin devam olduklar kansn uyandr-maya almlardr.


6/36


$

eletiri yazs yaynlamlardr.9

Bu yaynla birlikte, gelecein DYsinineflerinin tm uras, Acili halletmekhaline dnmtr. Bu durum, Trkiye

Devriminin Acil Sorunlar-Iin ikinci basks-na nszde (1976) yle ifade edilmitir:

Giderek Acil, Devrimci Gen-likin tepesine reklenmi kariyeristkliin balca uras haline geldi.

Ankara ve stanbulda okullar pepe-e faistlere terkediliyordu; sosyal-emperyalizm kar-devrimci ideolo-

jisi lkenin her yannda cirit atyordu.Btn bunlar nemli deildi. nceAcili halletmek gerekiyordu; geri-

siyle sonra uralabilirdi. Bu ama-la Devrimci Genlikin tepesine -reklenmi bu kariyerist-oportnistklik, yaygara demagoji ve karalamaile Acile saldrmaya baladlar, hat-ta ii ihbarcla kadar gtrdler.

TKP tarihinden gelen demagoji ve ih-barclk gelenei, DY eflerinin sava arachaline dnmtr. Legal faaliyette bulun-may illegal faaliyet yrtenlere kar biravantaj olarak gren bu DY efleri, kitleiinde alan Acilcileri deifre etmeyi ve

dtalamay bal bana bir grev halinegetirmilerdir. Artk onlarn dilinde ve sy-leminde Acilciler, Acelecilerdir. Bu yol-la, Trkiye Devriminin Acil Sorunlar-Ii sa-

vunanlar, aceleci, plansz programsz vedncesizce davranan kiiler olarak gste-rilmeye allmtr.

Bu sylemi ylesine yaygnlatrmlardrki, daha sonraki yllarda THKP-C izgisinideiik biimlerde savunan her rgtlen-me ve rgtlenme giriimleri DY tarafndanaceleci gruplar olarak sunulmutur.10 Do-

al olarak THKP-C/HD, TDASnn takipisiolmalar nedeniyle dier aceleci gruplarnanas11 olarak ilan edilmitir.

TDAS-Ide yer alan emperyalizm tahlili-ne kar syleyebilecek hibir eyi olma-

yan DY eflerinin bulduklar yol ise tahrifatolmutur.

Tm abalarna karn TDAS-Iin etkisi-ni kramayan DY efleri, kanlmaz olarakrenksizliklerini srdremez hale gelmi-ler, gerek grlerini daha ak ortayakoymaya zorlanmlardr.

1977 ylnda yaynladklar Bildirgede1971 ylnda balatlan nc Sava yle

yorumlanmtr:... parti yaplanmasnda nemli

zaaflar varken ak ve youn bir bas-k dneminin iine girildi. Kazanlm

mevzilerin savasz terkedilmemesi ve balca bu gibi politik sebeplerle12 Martn kanl saldrganlna karsavamak zorunda kalnd. Oligari-nin lkemiz tarihinin belki en byktakibi koullarnda blnmeye ura-narak rgtn bataki btnlkayboldu. Bu nokta yenilginin orta-

ya kt noktadr.Bylece DYnin nc Savana bak

as daha ak hale geldi. Artk nc Sava- stratejik bir mcadele deil, taktik bir

evre halini almt. Ve onlar da, gn gel-diinde bu taktike, yani nc Savanabalayacaklard.12 Bu nedenle aceleye ge-rek yoktu!

nc Sava gn geldiinde bavuru-lacak bir taktik olarak tanmlandktansonra, artk yaplacak tek i, THKP-Cnin1971-72 dneminde yrtt nc Sava-nn yaratm olduu etkiyi kendi oport-nist-kariyerist karlar dorultusunda kul-lanmaktan ibaretti. Ve DYnin 12 Eylle ka-darki tm tarihi, gn geldiinde, yani 12

Mart gibi bir dneme girildiinde (akfaizm) nc Savana balanlacana

9 Bu yaz 1978de DY tarafndan legal olarak da ya-ynlanmtr.10 yle yazyorlard: Bizim ounlukla acelecigruplar bal altnda topladmz kesimde bellibal ayr grup var. HD (Acil), MLSPB ve Dev-rimci Kurtulu (Eylem Birlii). (DY, Suni Denge, n-c Sava ve Sava zerine.)

Bundan, bu dnemde DY saflarnda yer alan ve1978 ylnda DYden ayrlan DSliler de nasibini al-

mtr. DSlilerin DY literatrndeki resmi adlaraskclardr, ancak genel tanmlamalarda DS de,aceleci gruplar iinde gsterilir ya da aceleci ya-ma olarak sunulur.

11 DY, Teorik Notlar-II.12 nc sava devrim stratejisi deildir. Devrimstratejisi, devrimin temel ve genel yolunu belirler.lkemizde devrim uzun dnemli bir silahl sava yo-lundan, lkemize zg bir halk savandan geerekzafere ulaacaktr. nc sava, lkemizde halk sa-

vann gemek zorunda olduu; halk savann ilkevresinde geilecek olan bir ara aama veya tak-tik evredir. Emperyalizmin 3. bunalm dneminehas gelimelerin bir sonucu olarak halk savann

balang aamas proletarya partisinin rgtleyip yrtecei nc-gerilla mcadelesi ile karakterizeolacaktr. (DY, Baz Teorik Sorunlar zerine, Say:18, 1978.)


7/36


%

inandrlm insanlarn pasifize edilmilii-nin tarihidir.13

Bu gerei gnmzde yle itiraf et-mektedirler.

Seksen ncesinin youn silahlatma ortam iinde Devrimci Yol-un ortam gerginletiren deil fren-leyici bir siyasi izgi izledii syle-nebilir... Yetmilerin sonlarna gelir-ken Devrimci Yolun ar saldrganeylem eilimlerine kar kimi za-man frenleyici ... bir siyaset ve ey-lem izgisi (izlemitir).14 (ab)

Bugn Yeniden sayfalarnda ar sal-drgan eylem eilimleri olarak ifade ettikle-

ri, 1977-80 dneminde kullandklar acele-ciler syleminden baka birey deildir.Kendi kitleleri zerinde acele edilmeme-sini syleyerek gerekletirdikleri pasifiz-min, bugn frenleyici olarak ifade edil-mesine de armamak gerekir.

DYnin yapt en nemli i, THKP-Cnin1971-1972 yllarnda srdrd nc Sava-nn yaratm olduu sempatinin THKP-Cnin ideolojik-politik izgisi etrafndargtlenmesini engellemek olmutur.

TDAS-I, DY izgisinin bu niteliini sergi-

leyen en temel metindir. Ancak gerek DY-nin ideolojik mcadele paravanas altndayapt demagojiler ve ihbarlar, gerekse ille-gal aygtn kendi snrll nedeniyle, genikitleleri rgtlemekte yeterince baarl olu-namamtr.

TDAS-I, solda ilgili herkesin ok iyi bil-dii, ancak bilmezlikten geldii tehlikelimadde olmutur. TDAS-I, emperyalizm veonun bunalm dnemlerini tahlil eden eko-nomik bir metin olmaktan te, ayn zaman-da bu tahlilden kan politik sonular ve

daha da nemlisi devrim stratejisini de ie-rir. TDAS-Ideki emperyalizm tahlili ile dev-rim stratejisi birbirinden ayrlamaz bir b-

13 Yllar sonra yle yazabilmilerdir:Devrimci Yolun THKP-C Hareketi ve Mahir a-

yann teorik zmlemeleri konusundaki, onu ka-lplam formller halindeki bir dogma olarak deil,gelitirilmesi gereken ve devrimci mcadelenin so-mut sorunlarn zmede kullanlabilecek ve yeni-den retilecek bir k noktas olarak kavrayan yak-lamlar, onu daha ok nc Sava, Suni Denge,PASS vb. kavramlara ait bir formller ve tanmlar

katalou olarak benimseyen gen-sempatizan ke-simler arasnda yeterince kavranamamtr. (Yeni-den, Devrimci Yol Dosyas, Say: 24, s: 35.)14 Yeniden, Devrimci Yol Dosyas, Say: 24, s: 14.

tn oluturur. Dolaysyla hi kimse TDAS-Iin bir blmn dier blmnden soyut-layarak baka amalar iin kullanamam-tr. Bu nedenle, otuz yllk gemiine karn,

akademik yaynlar da dahil hibir yayndaadna yer verilmemi olmas tesadf deil-dir. Bunda Acilciler adnn tavizsiz ve uz-lamaz mcadeleyle zdelemilii de et-kili olmutur.

THKP-C/HDnn pratii, her zaman veher yerde TDAS-Ide ortaya konulmu olandevrimci izgiye uygun olarak yrtlm-tr. Teori ile pratik arasndaki bu tutarllkkolayca gereklememitir. Solda egemenolan sa oportnist ve revizyonist grlerin

kitleler arasndaki etkisi karsnda, zamanzaman rgtsel faaliyetin ynnn ve rota-snn deitirilmesi gerektiini dnenlerortaya kmtr. Bu sac grler, kendi-lerine TDAS-Ide dayanak bulmaya al-mlarsa da, TDAS-Iin btnsellii karsn-da areyi rgtten ayrlmakta bulmulardr.

TDAS-Iin yaynlanmasndan gnmzekadar geen otuz yl iinde, gerek lkemiz-de, gerekse dnyada pek ok gelime vedeime ortaya kmtr. Oligarinin 12 Ey-ll askeri darbesiyle silahl devrimci mca-

dele byk kayplara uramtr. Devrimcimcadele saflarnda yer alan milyonlarcainsan, 12 Eyll askeri ynetiminin ar bask

ve terr altnda ezilmiler ve dzenin ko-ullarna boyun emeyi bir yaam tarzolarak benimsemilerdir. Sivil toplumcu-luk teorilerinden globalizm propaganda-larna kadar emperyalizmin youn ideolojiksaldrlar karsnda Marksist-Leninist ideo-loji bile savunulamaz hale gelmitir. Sovyet-ler Birliinin datlmlyla birlikte ortayakan byk moral bozukluu, devrime

olan inanlar ykm, devrimin yaplabi-lirliine olan bilinci tahrip etmitir.

a deiti, Marksizm ld demago- jisi, Mevlanadan alnma cancazm yenieyler sylemek lazm tekerlemeleriyle es-ki kuaklarn ve genlerin zihinlerinin de-rinliklerine ylesine kaznmtr ki, hi kim-se neyin deitiini aratrmaya bile ge-rek duymaz hale gelmitir.

Bu koullarda TDAS-I, ortaya koyduuemperyalizm tahlilleriyle ve bu tahlillerdekulland yntemle olduu kadar, bu tahlil-lerden kan ideolojik, politik ve askeri so-nularyla da nemini korumaktadr. AncakTDAS-Ie kar srdrlen suskunluk fesa-


8/36


&

t gnmzde de varln korumaktadr.15

Dne kadar emperyalizmin III. bunalmdnemini bile kabul etmeyen, hatta TDAS-Ii IV. bunalm dnemini savunuyor diye

sulayanlar, bugn IV., V. ve hatta VI. buna-lm dneminden bile sz eder hale gelmi-lerdir. Ancak bundan ok daha nemli veolumsuz olan ise, solda, brakn emperya-lizm tahlilini, hibir tahlile dayanmayanizgilerin ortaya km olmasdr. Szc-n tam ve gerek anlamyla, devrimci birteoriye dayanmayan, devrim stratejisine sa-hip olmayan bir sol pratik ortaya kmtr.lkesizliin, stratejisizliin egemen olduubu sol pratikte, herkes hereyi kolayca sa-

vunabilmekte ve ayn kolaylkla savunduk-larn terk edebilmektedir. Sol rgtlerin te-orisizlii ve stratejisizlii kanlmaz olarakeylemlerin biimlerine de yansmaktadr.Hangi ierie sahip olduu bilinmeyen ey-lem biimleri kolayca solda itibar grebil-mektedir. 1 Mayslar kzl bayraklarla yap-lan bir ova dnrken, silahl devrimcimcadeleyle hibir ilikisi olmayan eylembiimleri biz yaptk oldu kolaycl iin-de gerekletirilebilmektedir. Dnn sa-pasifist grlerin eylemsiz dnceleri,

bugn silahl mcadeleyi savunan rgtle-rin dncesiz eylemi ile rtmektedir.Bylesi deien dnya koullarnda

TDAS-I, gerek emperyalizm tahlili ile, ge-rek buna bal olarak ortaya konan dev-rim stratejisi ile silahl devrimci mcadele-nin acil ve temel sorunlarna yant veren

15 Suskunluk fesat, gerek akademik evrelerde,gerekse politik alanda rakiplerin yazlarn ve g-rlerini grmezlikten gelerek nemsizletirme vedeersizletirme yntemidir. zellikle kk-bur-

juva akademisyenlerin ska kullandklar bu yn-temle, kart grler iin sz edilmeye deme-

yecek eyler olduu kans uyandrlmaya allr.

Marksn Kapitali byle bir suskunluk fesat ileyzyze kalmtr. Engels bu fesat krabilmek iindeiik isimlerle Kapitale ilikin yazlar kaleme al-mak zorunda kalmtr.

bir metin olma zelliini srdrmektedir.phesiz bu geree ramen, hl ve

inatla TDAS-Ii grmezlikten gelenler, adeiti demagojisine sarlarak TDAS-Ide

ortaya konulan emperyalizm tahlilinin es-kimi olduunu iddia edenler de olacak-tr. Tm ekonomi bilgilerini globalizmpropagandisti eski solcularn yaz ve ko-numalarndan edinmi kimseler bylesineiddialarda bulunmak yerine, deien dn-

yay biraz aratrma gayreti gsterseler,grecekleri tek ey emperyalizmden bakabirey olmayacaktr. Yaplmas gereken eyise, emperyalizmi doru biimde tahlil et-mekten ibarettir.

Ve Trkiye Devriminin Acil Sorunlar-I,otuz yl nce yazlm olmasna karn, ortaya koyduu emperyalizm tahlili ve kullan-d yntemle bugn de geerliliini koru-maktadr. inde yaanlan dnyay kavra-mak isteyen her kii, ncelikle TDAS-Iiokumaldr. Okuduunda grecektir ki,dnyay doru biimde yorumlamak, dn-

yay doru biimde deitirmenin nkou-ludur. TDAS-I bunu baard iin, TrkiyeDevriminin acil sorunlarnn zmndedoru bir klavuz olma ilevini yerine getir-

meyi srdrmektedir.TDAS-Iin yaynlanmasnn zerindenotuz yl getikten sonra sylenebilecek sonsz, MarksnKapitalin nsznde yer alanson sz olacaktr:

Segui il tuo corso, e lascia dir le gen-ti.16

16 Sen kendi yolunda yr ve brak ne derlerse de-sinler! (Dante, lhi Komedya, Araf, 5. ark.)


9/36


'

Yeni-Smrgecilik

... metropollerde sermayenin had safhaya varan younlamas vetemerkznn oluturduu, talep yetersizlii ve de zellikle II. yeni-den paylam savandan sonralarn kaplayan anti-emperyalist ve milli-ci akmlar, zorunlu olarak emperyalizmin smr metodunda de-iiklikler yapmtr. Bu deiiklikler emperyalizmin irkin yznn sak-lanmas ve de smrge lkelerde pazar geniletilmesini amalayan yeni-smrgecilik metodlardr.

Yeni-smrgeci metodlarn temelinde, emperyalist tekellerin a gzlsmr politikasna cevap verecek ekilde, smrge lkelerde metapazarnn geniletilmesi, yukardan aaya kapitalizmin bu lkelerde ha-kim retim biimi olmas, merkezi gl otoritenin egemen olmas sonu-

cunu dourmutur.Yukardan aaya demokratik devrim belli llerde gerekletiril-mi; st yapda feodal ilikiler genellikle muhafaza edilirken (emeinfeodal smrs srdrlp, feodal ideolojiler muhafaza edilirken) altyapda kapitalizm egemen unsur haline gelmitir (pazar iin retim).

Bu da, bu lkelerde, hafif ve orta sanayinin kurulmas ve de yerli te-kelci burjuvazinin (emperyalizmin en gzde mttefiki olarak) olumasve gelimesi demektir. Ancak gelien yerli-tekelci burjuvazi, i dinamikledeil, emperyalizmle batan btnlemi olarak gelimitir. Bylece I.ve II. genel bunalm dnemlerinde bu lkeler iin dsal bir olgu olanemperyalizm bu dnemde ayn zamanda isel bir olgu haline gelmitir.(Gizli igal esprisi)

Emperyalizmin, yukarda bahsettiimiz sonucu douran yeni-smr-gecilik metodunu ok ksa zetleyelim. Yankee emperyalizmi, zellikle 1946dan sonra, yeni-smrgecilik

metodunu gelitirdi. Ve bu yeni-smrgecilik politikasn, Truman, Mars-hall doktrinleri ve askeri paktlarla, ikili anlamalarla tezgahlad.

Bu politikann esas, daha az masrafla, daha geni pazar imkan sa-layan, daha sistemli ve ulusal savalara yol amayacak, daha st sevi-yeye km emperyalizmin problemlerini daha fazla tatmin etmeye da-yanmaktadr. En temel metodu, sermaye ihra ve transferinin terkibin-deki deiikliktir. Sermayenin 5-6 eleman arasnda yeni bir oran yaratl-mtr. yle ki, sava ncesi nakit sermaye ihrac, sermayenin isim, pa-tent hakk, yedek para, teknik bilgi, teknik eleman, vs. gibi dier ele-

manlarna kyasla ok daha fazla yer tutarken, sava sonras dnemdezellikle 1960dan sonra bu ileyi tersine dnm, nakit sermaye ihra-cnn dndaki sermayenin yukarda zetlediimiz elemanlar arlkkazanmtr.


10/36


Bugn geri-braktrlm lkelerde, yabanc nakit sermaye orannnyerli nakit sermayeye oranla ok az olduu fakat mutlak da bamlbirok sanayi kuruluu mevcuttur. (rnein oto sanayi) Birka yzdeyz da baml temel sanayi tesisi kurulmakta ve bunlara baml ol-

maya mahkum hafif ve orta sanayi belli llerde gelitirilmektedir. (Busanayi kurulularnn temelinde ise, yabanc sermayenin nakit sermayednda kalan elemanlar yatmaktadr.)

Ksaca zetlediimiz bu yeni-smrgecilik metodu, bir yandan em-peryalizmin lkeye iyice yerlemesi (yani emperyalizmin sadece dsalbir olgu deil ayn zamanda isel bir olgu haline gelmesi) sonucunudoururken, te yandan geri-braktrlm lkelerde, gemi dnemlerekyasla, izafi olarak feodalizmin etkin olduu, eski-smrgecilik dnemi-ne kyasla belli llerde pazarn genilemesine paralel olarak toplum-sal retim ve nispi refah artrmtr.

Bunun sonucu olarak, geri-braktrlm lke iindeki elikiler gr-nte yumuam (feodal dneme kyasla) halk kitlelerinin dzene kar

tepkisi ile oligari arasnda suni bir denge kurulmutur.

[Mahir ayan,Kesintisiz Devrim II-III.]

Mahir ayan yolda, emperyalizmin III.bunalm dnemini anlatrken 1972 ylndabyle yazmaktadr.

Grlecei gibi, emperyalizmin II. yeni-den paylam savandan sonra kendisinebaml lkelerdeki (smrge ve yar-s-

mrge lkeler*) smrsnde meydanagelen deiim, yeni-smrgecilik olaraktanmlanmaktadr.

Yeni-smrgecilii doru olarak anlaya-bilmek iin, ncelikle bu smr biimi-nin, emperyalizmin kendi kendine retti-i, yani dncede oluturulmu bir sm-r biimi olmad bilinmelidir. Yeni-smr-gecilik, emperyalizmin, zel olarak Ameri-kan emperyalizminin iinde bulunduu ta-lep yetersizliini savala, emperyalistleraras savala zmleyememesinin dayat-

t bir zmdr.Yine burada alt izilmesi gereken nok-ta, yeni-smrgeciliin, emperyalizmin ta-lep yetersizliinin, daha tam ifadeyle a-r-retim bunalm sorununun dayatt birzm olmasdr. Dolaysyla yeni-smr-gecilik, bir ya da birka emperyalist lke-nin pazar sorununun, dier emperyalistlkelerin denetimi altndaki mevcut pazar-

larn ele geirilmesiyle zmlenemezboyuta ulam olmasnn ifadesidir. Bu ne-denle ama, mevcut pazarlarn emperya-list lkeler arasnda yeniden paylam de-il, varolan pazarlarn geniletilmesi ve ye-ni pazarlarn yaratlmasdr.

Burada sz konusu olan pazar, kapi-talist pazardr, emperyalist lkelerin meta ve sermayeleri iin pazardr. Bu nedenle,emperyalizmin pazar geniletme ve yenipazarlar yaratma ihtiyac, ayn zamanda s-mrge ve yar-smrge lkelerde kapita-lizmin gelitirilmesi zorunluluu anlamnagelir.

Emperyalizmin pazar olan smrgeve yar-smrge lkelerin kendi ekonomik,toplumsal ve siyasal dinamiklerinin tarihselevriminin bir sonucu olarak kapitalizmin

kendi i dinamii ile gelimesi, bizatihi em-peryalist smr tarafndan engellendiin-den, kapitalizmin gelitirilmesi zorunluluu,ancak ya emperyalist smrnn ortadankalkmasyla ya da emperyalist smrnnbiim deitirmesiyle olanakldr.

Birinci durum, anti-emperyalist ve an-ti-feodal bir devrimi zorunlu kldndan,ister istemez emperyalizmin varlnn sonaerdirilmesi demektir. Dolaysyla emperya-listlerin tek seenei, emperyalist smr-nn biimini deitirmektir.

Eski-smrgecilik yntemi olarak tanm-lanan emperyalist smr, smrge lke-lerin yeralt ve yerst kaynaklarnn talan

* Smrge lkeler, sadece emperyalizmin ekono-mik olarak smrd lkeler deil, ayn zamanda

dorudan emperyalizmin siyasi ve askeri ynetimialtndaki lkelerdir. Yar-smrge lkeler ise, gr-nte siyasal bamszla sahip, ama ekonomik

ve mali olarak emperyalizme baml lkelerdir.


11/36


edilmesine dayanr. Dier bir ifadeyle, eski-smrgecilik, emperyalist lkelerin ucuzhammadde ve tarm rnleri temin etmekamacyla lkeleri smrmesidir. Ucuz ham-

madde ve tarm rnleri kayna olarak g-rlen smrge ve yar-smrge lkeler, busmr ilikisi iinde hibir sermaye biri-kimine sahip olamamlardr. Bu nedenlede, kapitalist gelimeyi salayacak olan ya-trmlar gerekletirilememektedir. Emper-

yalizmin bu smr yntemi erevesindesmrge ve yar-smrge lkelere ihra et-tii sermaye, belli llerde kapitalizmingelimesine yol amsa da, gelien kapi-talizm komprador niteliktedir. hra edi-

len sermaye, nakit sermaye olarak ihraedilir ve karlnda hammadde retimi vetarm rnleri ticareti yaplr. Ucuz igcnedayanan bu retim sonucunda elde edilenrnlerin (hammadde) satlmasyla (em-peryalist lkelere ihracyla) elde edilen kr,tmyle emperyalist sermayeye aittir. Bukrlar emperyalist sermaye birikimini hz-landrmakla birlikte, sermayenin ihra edil-dii lkelerde hibir biimde sermaye ha-line dnmez. Bunun sonucu olarak yerlisermaye birikimi ortaya kmad iin

yerli burjuvazi (kapitalistler) de ortaya -kamaz. Varolan burjuvazi, emperyalist s-mrnn gzcs ve yrtcs olanemperyalizmin ibirlikilerinden ibarettir.

Bu dnemde emperyalist sermaye ucuzhammadde ve tarm rnleri temin etmekiin ihra edildiinden, ihra edilen lke-deki halk kitlelerinin gelirlerinde nemli bir

ykselmeye, dolaysyla tketimlerinde birarta yol amaz. Snrl saydaki ibirliki-lerin gelirlerindeki art da, dorudan lkstketime ynelir. Hammadde retiminde

alan iiler, hem saysal olarak az, hemde ok dk cret aldklarndan pazariin nemli bir talep yaratmazlar. Zatenemperyalizmin bu dnemde pazar geni-letmek diye bir sorunu da mevcut deil-dir.

I. ve II. genel bunalm dnem-lerinde uluslararas kapitalizmin pa-zarlar, III. bunalm dneminde oldu-u gibi iyice daralm deildi. Dahance belirttiimiz gibi, teknoloji vede sermayenin younlap, temerk-z bu seviyede deildi. Bu yzdenuluslararas kapitalizm, smrge l-kelere emtia ihrac ve nakit sermaye

ihra ve transferi ile pazar sorununuhalledebiliyordu. Onun iin dnyabu kadar klm (pazarlar daral-m) ve de talep eksiklii bugnk

korkun seviyeye gelmi deildi. Bubakmdan emperyalizmin smrgelkelerde pazar geniletmesi diye birsorunu yoktu. Mevcut yap koruna-rak tabi belli llerde feodalizmzltlp, komprador-burjuvazi ya-ratlmt feodalizmle ittifaka girenemperyalizm smrsn rahatlklasrdrebiliyordu.*

Ancak II. yeniden paylam savandansonra dnya, burjuva aratrmaclarnn II.

sanayi devrimi, Marksist aratrmaclarnise, bilim ve teknik devrim a dedikle-ri bir aa girmitir.* Bu an zellii, yenibilimsel ve teknik bulularn retim sre-cinde kullanlmas ve bunun sonucu ola-rak retimin olaanst artmasdr.

retimde meydana gelen bu art, aynoranda ve lde tketimle karlana-mamtr. Bugne kadar burjuva iktisatla-rnn inandklar Say Kanununun (her arzkendi talebini yaratr) sradan bir iktisatiman olduu anlalmtr. Arzdaki art

(retim art) kendisi iin gerekli talebi ya-ratmad koullarda, kapitalizmin irsi has-tal olan ar-retim bunalm kanl-mazdr. (Zaten Say Kanunu, burjuva ikti-satlar tarafndan ar-retimi inkar etmekiin uydurulmutur.)

retilmi metalar iin pazar bulma soru-nu, yani satlmas, sermayenin olmaz-sa-ol-maz kouludur. retilmi, ancak satlama-m her mal, retime para yatrm kapita-listin parasnn balanmasna yol aar, dola-

ysyla krn (art-deer) gerekletirmesini

engeller. retilmi mallara balanm olanpara-sermaye, satlamad srece meta-sermaye olarak vardr, ama para-sermayehaline dnmemitir. Artk kapitalist iintek ve tm sorun, mallarnn satlmasdr.

Pazarda alc kitle ise, kapitalistler veemekilerden bakas deildir. Mallarn sa-tlmas, pazarda alc ya da tketiciolarak yer alan emeki kitlelerin bu malla-r satn almalaryla olanakldr. Ama bununiin de alcnn elinde para olmas gere-kir. Bu da onlarn gelirleriyle balantldr.

Bilindii gibi i pazar emekile-

* Mahir ayan, Kesintisiz Devrim II-III.


12/36


rin ferdi tketimini artrmakla mm-kndr. Ancak alan nfusun ger-ek gelirlerinde esasl ykselmeler-le i pazar genileyebilir. akat bu

kapitalizmin tabiatna aykrdr. Artankrlar peinde komak tekellerin ztabiatdr. Sermayenin younlap, te-merkz, kapitalist toplumda ii veemeki snflarn gerek gelirlerininazalmas sonucunu dourmaktadr.1952den itibaren, Amerikan prole-taryasnn gerek geliri, srekli ola-rak dmtr.*

Bu koullarda kapitalistler iin yeni pa-zar gerekmektedir. Vermeden almak alla-

ha mahsus olduu iin, pazarda birey sa-tn almak iin, bir yerden para alnm ol-mas gerekir. Smrge ve yar-smrge l-kelerdeki kendi kendine yeten kapal eko-nomi koullarnda (feodalizm) halk kitle-lerinin pazarla ilikileri snrldr ve emper-

yalist lke mallarna talepleri o lde az-dr. Pazar geniletilmesi, ncelikle kapalekonominin yklmas, byk bir tarmsalnfusun byk lde retimden kopartl-mas ve tarmsal retimin pazar iin re-time yneltilmesi gerekir. Tarmsal retim-

den kopan nfus kentlere g ederek, bir yandan ucuz emek-gc kayna halinegelirken, dier yandan tmyle pazarabaml hale gelir. Artk doal ekonomikilikiler iinde temin ettii tarmsal rn-leri parayla satn almak durumundadr.Bylece pazarda belli bir genileme orta-

ya kar.Kapitalist mallar iin talep yaratlmas,

imdi ehirlere g etmi nfusla salan-m olmakla birlikte, bu nfusun bu mal-lar alabilmesi iin gerekli ve yeterli paraya

sahip olmas salanm deildir. Bunun iinbu nfusun belli oranlarda almas, yaniemek-gcn satmas gereklidir. Emek-g-cn satarak alaca cretle pazarda ger-ek ve somut bir talep ortaya kartabilir.

te tarmsal retimden kopartlm veehirlere g ettirilmi bu nfusun alabil-mesi iin retim birimlerinin kurulmas, ye-ni sermaye yatrmlarn gerektirir. Sermayeretime yatrlacaktr ki, bu nfus belli birgelir sahibi olabilsin ve bu gelirle pazardatketici olarak yer alabilsin.

Burjuva iktisatlarnn ithal ikameci

sanayileme adn verdikleri bu srete,birka yzde yz da baml temel sana-

yi tesisi kurulmakta ve bunlara baml ol-maya mahkum hafif ve orta sanayi belli l-

lerde gelitirilmektedir.Gelien hafif ve orta sanayi, yeni i ola-

naklaryla alan nfusun saysnda artayol aarak pazardaki talebin artmasn sa-lar. Bu aamadan sonra tm sorun, hangikapitalistin hangi malnn satlacana d-nr.

Adna ithal ikameci sanayileme de-nilen bu kapitalist pazar geniletme sreci

yeni-smrgeciliin varolu srecidir.Burjuva iktisatlarnn ithal ikameci sa-

nayileme adyla iktisaden tanmladklaryeni-smrgecilik, lkedeki mevcut gelirle-rin (toprak aalar, tefeci-tccarlarn vekomprador burjuvazinin) ithal mallara olantalebe dayanan eski-smrgecilik ilikisininterk edilmesi, ithal mallarn lke iinde re-tilerek ortaya kan yeni gelirlerle bu mal-lara yeni talep yaratlmasdr.

Bu yeni-smrgecilik ilikisinde emper-yalist tekeller, hibir biimde yerel pazar-n risklerini stlenmezler. Yerel pazardakitm dalgalanmalardan (konjonktr) kendi-

lerini korumak amacyla nakit sermaye ye-rine, sermayenin dier unsurlarnn ihracile yetinirler. Bir zamanlar Sakp Sabancnn televizyonlarda vnerek bir milyondolara satn aldn syledii know-how,bu dier sermaye unsurlarndan birisidir.

Emperyalist tekellerin nakit sermaye ya-trmndan olabildiince uzak durmasna

yol aan dier etmen ise, smrge ve yar-smrge lkelerdeki anti-emperyalist vemillici (ulusalc) hareketlerin gl olma-sdr. Bu nedenle emperyalist tekeller, tek-

nik bilgi, teknik eleman, patent, know-how vb. sermaye unsurlar ihra ederek dabaml bir yerli sanayilemeyi destekle-milerdir.

Bu da, bu lkelerde, hafif ve or-ta sanayinin kurulmas ve de yerli te-kelci burjuvazinin (emperyalizminen gzde mttefiki olarak) olumas

ve gelimesi demektir. Ancak geli-en yerli-tekelci burjuvazi, i dina-mikle deil, emperyalizmle batanbtnlemi olarak gelimitir. By-lece I. ve II. genel bunalm dnem-lerinde bu lkeler iin dsal bir olguolan emperyalizm bu dnemde ayn* Mahir ayan, Kesintisiz Devrim II-III.


13/36


!

zamanda isel bir olgu haline gel-mitir.*

Yeni-smrgecilik yntemlerinde dierbir zellik, yerli sanayi iin gerekli nakit ser-

maye ihtiyacnn d borlanma yoluyladevletlertarafndan temin edilmesidir.

Ve 1970lere gelindiinde bu yeni-s-mrgecilik yntemleriyle gelitirilen pazar-lar yeni ve o gne kadar karlalmamlekte sorunlar ortaya karmtr.

En temel sorun da baml sanayininihtiya duyduu ara-mallar ithalatnn s-rekli klnmasdr. Da baml sanayileme-nin gelimesine paralel olarak ara-mallarithalat srekli artm, dolaysyla bu ithala-

t karlayacak dviz ihtiyac bymtr.Ekonomi dilinde d ticaret dengesi vecari ilemler dengesi iinde grlen d-

viz ihtiyac, baml lkelerin (artk d di-namikle kapitalizmin gelitii lkeler olduk-lar iin geri-braktrlm lkeler haline d-nmlerdir) d borlarnn srekli art-masna yol amtr. Eski-smrgecilik d-neminden kalma hammadde ve tarmsalrn ihracat ile elde edilen ihracat gelir-leri, ara-mallar ithalatn finanse etmeye

yetmediinden, d borlar artmaya devam

etmitir. Ve 1980lere gelindiinde, bataTrkiye, Meksika, Brezilya ve Arjantin ol-mak zere tm geri-braktrlm lkeler dborlarn deyemez hale gelmilerdir. By-lece gnmze kadar sren bor krizidnemi balamtr.

Dier bir ifadeyle, emperyalizmin yeni-smrgecilik yntemleri 1980 ylndanitibaren ar bir bunalma girmitir.

Geri-braktrlm lkelerin ara-mallar it-halat, emperyalist lkelerdeki tekellerinar-retimlerini emen nemli talep un-

suru olduu iin, bu ithalatn d borlan-mayla finanse edilemez hale gelmesi, aynzamanda emperyalist lkelerin yeni ve da-ha ar bir ar-retim bunalmna girmele-rine yol amtr.

Bu koullarda ilkbulunan forml ihra-cata ynelik sanayileme olmutur.

Artk lke ii retim i pazar iin de-il, d pazarlar iin yaplacaktr. Byleceihracat gelirleri artrlarak d borlarn ev-rilebilirliinin salanaca umulmutur.Tm burjuva ve kk-burjuva ekonomist-

lerinin byk evk ve neeyle stne atla-dklar bu forml sayesinde, emperyalist l-kelerden yaplan ara-mallar ithalatyla dpazarlar iin retim yaplacak ve ihracat

yoluyla elde edilen dvizlerle ara-mallarithalat finanse edilecektir.

Oysa ihracatn gerekletirildii lkeler varolan pazarlardr ve byk lde em-peryalist lkelerin pazarlardr. Bu durum-da, bir emperyalist tekelin geri-braktrlmlkelerdeki ibirlikileri araclyla rettiimallar kendi i pazarnda satarak ya dasattrarak daha az bir kra sahip olacaaktr. retimde kullanlan ara-mallar da,bunlarn retimi iin kullanlan yatrm

mallar da, para-sermaye de kendisine aitolduu halde neden daha az bir krla ye-tinmeyi kabul edecei ise hi hesaplanma-mtr.

Yine hesaplanmamtr ki, geri-braktrl-m lkelerdeki retim ihra edildiinde, l-ke ii pazarlar iin gerekli mallar neredenbulunacaktr. Ortada ihracata ynelik sa-nayilerde alanlar ve bunlarn gelirleriy-le ortaya kan bir talep mevcuttur, oysatm retim ihra edildiinde bu talep kar-lanamaz.

Bu zekice yeni formle ramen borkrizi zmlenememitir. hracata yne-lik sanayileme sonucunda artan ihracatgelirleriyle ara-mallar ithalat finanse edilsebile, bor stoku olduu gibi kalmaktadr.

Varolan borlarn (eski borlar) faiz de-meleri iin gerekli kaynak mevcut deildir.Her ne kadar bor krizi koullarnda geri-braktrlm lkelerin d bor ana-parademeleri azaltlmsa da, faiz borlar art-maya devam etmitir.

Dier yandan, yerli retimin tmyle

ihracata ynelik olmasyla ortaya kan iarz eksiklii, tketim mallar ithalatn zo-runlu hale getirmitir. Bylece tketim mal-lar ithalatndaki artlarla d ticaret den-gesi yeniden bozulmaya balamtr. Budengeyi korumak iin bir kez daha ithala-tn finansman iin d borlanmaya gidil-me zorunluluu ortaya kmtr.

Ve belli bal geri-braktrlm lkeler(Meksika, Brezilya, Arjantin, Trkiye veserbest blge olarak Gney Kore, Singa-pur, Malezya, Endonezya, ilipinler) ihraca-ta yneldikleri lde, dnya emtia fiyatla-r srekli dmeye balamtr. (Arz-talep

yasas gereince.) Miktar olarak ihracat ar-* Mahir ayan, Kesintisiz Devrim II-III.


14/36


"

tarken, ihra mallarnn fiyatlarnn dmesiihracat gelirlerinin azalmasna yol amtr.Dnya fiyatlarndaki gerileme karsndatek k, geri-braktrlm lkelerdeki ma-

liyetlerin drlmesidir. Bu ise, ii cret-lerinin drlmesinden baka bir anlamagelmez.

i cretlerinin dmesi ise, i pazar-da talebin dmesine, dolaysyla i pazariin ithalatn azalmasna ve sonu olarakd ticaret ann azalmasna yol at iinyararl bulunmutur. Ama bu kez de, em-peryalist lkelerden yaplan tketim mallarithalat azaldndan, emperyalist lkelerde-ki tketim mallar sektr resesyona gir-

mitir.Bylesine oklu ve ok ynl yeni so-runlar reten yeni-smrgecilik yntemle-rinin bunalm koullarnda daha yeni ve

yepyeni formller icat edilmitir.Dier bulunan forml zelletirmedir.Emperyalist lkelerin geri-braktrlm

lkelerden tahsil edemedikleri alacakla-rnn karlnda yerli sanayi kurulularsata kartlmtr. Bor tahsilat amacyla

yaplan bu sat ilemleri sonucunda yerlisanayi yabanclarn eline gemitir.

Yine de sorun zmlenememitir.zelletirme sonucunda yerli sana-yinin sahibi olan yabanclar, ayn zaman-da ayn sanayinin kendi lkelerindeki sa-hipleridirler. Sahip olduklar sanayi kuru-luu says, eer dn bir idiyse, imdi ikiolmutur. Ve dn bir sanayi kuruluu iin

yeterli talep bulamayan emperyalist tekel,imdi iki sanayi kuruluu iin talep bulmakzorundadr. Kendisini iktisat zanneden-lerin verdikleri aklla, zelletirmeden al-dklar ikinci sanayi kuruluunun lke iin-

de hazr bir talepi olduu varsaylmtr.Ama pratik insan olan kapitalist ksa sre-de bunun byle olmadn grm vezelletirme yoluyla sahip olduu ikincisanayi kuruluunu kapatmtr. Bu ikincisanayi kuruluunun yerli talepini karla-mak iin birinci (kendi lkesindeki) sanayikuruluunun retimini artrm ve artanretimini geri-braktrlm lkelere ihra et-meye balamtr. zelletirme yoluylasatn alnan ve daha sonra kapatlan sana-

yi kurulularnn arazisini de, ihra malla-rnn pazarlanmas iin al-veri merkezi(ya da depo) haline dntrmtr.

imdi yeni bir sorun daha ortaya k-

mtr. Yerli sanayi kurulular kapatldk-a, geri-braktrlm lkelerde isizlik art-m, dolaysyla i pazardaki talep dm-tr. Zaten ihracata ynelik sanayileme

demagojisiyle ii cretleri aa ekildi-inden, i pazardaki talep daralmas dahada artmtr.

Ancak kamu bankalarnn yerli ser-mayeye devredilmesiyle (zelletirilme)banka kredilerinde byk bir genilemeortaya kmtr. Daha sonraki yllarda ban-ka hortumlama olarak su haline getiri-len bu kredi genilemesi sonucunda, birbiriardna yeni naylon irketler kurulmutur.Naylon irketlerin saysndaki art ayn

zamanda hizmetler sektrnde alanla-rn saysnda nemli bir arta yol amtr.Naylon irketlerin ofis kadnlar ve ofisboylar i talepte arta yol amtr. Dierbir ifadeyle, ihracat tevik primleri ve ih-racat kredileri, bu sektrde alanlarnsaysnn artmasna yol aarak yeni bir ta-lep ortaya karmtr. Birbiri ardna inaedilen towerlar, plazalar retmeden t-ketmenin birer simgesi haline gelmitir.

Ve borsa, lkenin onlarca ylda birik-mi olan toplumsal sermayesinin el dei-

tirdii yeni ara olmutur. D borlanmayerine i borlanmaya ynelinmesiyle, ka-mu katlarnn yksek faizleri, kamu ge-lirlerinin zelletirilmesine ve zel ke-simler tarafndan tketilmesine hizmet et-mitir. Popler ifadeyle, paradan para ka-zanma devri balamtr.

Paradan para kazanma yoluyla eldeedilen rant, lks tketime ve ithal mallaraolan talebi artrmtr. Bylece isizliin or-taya karm olduu talep daralmas, hiz-metler sektr alanlarnn saysal arty-

la meydana gelen taleple telafi edilmitir.lkemizde de grld gibi, bunun da

mr birka yl srmtr. Varolmayan pa-ralarn, zelletirilmi bankalar aracly-la, kredi ve cret demesi olarak piya-saya srlmesiyle yaratlan talep patlama-s yeni bir enflasyon dnemini balatm-tr. Bugne kadar devletin karlksz parabasmasyla ortaya kan enflasyon, zel-letirilmi finans kurulularnn karlkszkredileriyle beslenmitir.

Monetarizmin ideolojik etkisiyle emis-yon hacmindeki genilemeye (ekonomistdilinde M0 ve M1) bal olarak ortaya ktkabul edilen enflasyon, imdi gzle grl-


15/36


#

meyen baka kaynaklarca (zel finanskurulularnn karlksz kredileri) beslen-meye balamtr.

Meksikadan Brezilyaya, Arjantinden

Trkiyeye kadar tm geri-braktrlm lke-lerde ortaya kan bu banka hortumla-maya dayal gizli enflasyonla ortaya -kan talep genilemesinin yaratt tketimpatlamas (ertelenmi talep adyla sunul-mutur) birka yl srmtr.

Birka yllk genileme dnemini kriz-ler dnemi izlemitir. Meksikada Tekilakrizi Brezilya ve Arjantin krizlerini tetik-lemi, ardndan IM devreye girmitir.

Bizde de Aralk 1999, Kasm 2000 ve ni-

hayetinde ubat 2001 krizleriyle I. globa-lizm tketim patlamas dnemi sona er-mitir.

zelletirmenin madurlar sadeceiiler olmamtr. Ayn zamanda yerli i-birlikiler de srekli gelir kapsndan mah-rum kalmlardr. Bir dnem zelletirme-den salanan gelirlerin rantn yemilersede, bir sre sonra hazra da ta dayan-mam, giderek yoksullamaya bala-mlardr.

imdi, isiz iiler kervanna, isiz ibir-

likiler katlmtr.siz ibirlikilerin imdadna yenideniktisatlar yetimitir. Birer ideoloji re-tim merkezi gibi alan psiko-ekonomist-ler, her ite bir hayr vardrdan yola ka-rak, krizler yeni frsatlar yaratr demeyebalamlardr. Yeni frsat, dorudan ya-banc sermaye yatrmlardr.

Ama bunun da kendilerini kurtarama-yacan yava yava renmeye balam-lardr. Ne de olsa sermayenin sahibi ve y-neticisi yabanc olunca, krdan kk de

olsa pay alan ibirliki ortaka ihtiya bu-lunmamaktadr. (birliki artklarnn Rei-nada yaptklar yeni-smrgecilik muhab-betinin nedeni budur.)

Grld gibi, 1980de balayan yeni-smrgeciliin bunalm, yaplan her trlmdahaleye ve yeni uygulamalara ramensona erdirilememi ve yerine yeni bir eyde bulunamamtr.

Emperyalist lkelerde 2000de balayanresesyonla (durgunluk) yeniden gnde-min birinci srasna oturan ar-retim bu-nalm, geri-braktrlm lkelerdeki krizlerlebelirlenmitir. Bunun nedeni, 1991-1995 ve1998-2000 yllarnda zelletirme ve ha-

yali sermaye yoluyla yaratlan yapay talepartnn sona ermesidir. Sorun, geri-brak-trlm lkelerin (en irilerinin) emperya-list lke mallarna olan talebindeki dme-

dir. Bu talep d halk kitlelerinin gelir-lerindeki dmeyle belirlendiinden, tale-bin artrlabilmesinin tek yolu, yine halk kit-lelerinin gelirlerinin artrlmasndan ge-mektedir. Ancak artk ithal ikameci sanayi-leme dneminde olduu gibi insanlarnalabilecekleri iyerleri de bulunmamak-tadr. Bu koullarda, ya yeniden ithal ika-meci sanayilemeye dnlecektir, ya dageici de olsa yeni yollar denenecektir.

Bulunan yeni ve geici bir yol, turizm-

dir. Geri-braktrlm lkelerdeki turizmpatlamas, retmeden tketen* topluluklariin yeni yaam pc olmutur. Ama

yine arz-talep yasas ilemeye balam, ar-tan turizm, fiyatlarn hzla dmesine ne-den olmutur.

Bylece geri-braktrlm lkelerde bel-li bir nfus, yeni-smrgeciliin bunalmy-la balayan srete yeni frsatlar yakala-

yarak yeni yaam tarzna sahip olurken,geni halk kitleleri artan oranda gelenek-sel yaam tarzna geri dnmeye balam-

lardr.zetlersek, emperyalizmin, zel olarakAmerikan emperyalizminin II. yeniden pay-lam savandan sonra yrtt yeni-s-mrgecilik yntemleri, d borlanma yo-luyla geri-braktrlm lkelerde i pazarngeniletilmesini hedeflemitir. Bu pazar ge-niletilmesi d borlarn bymesine vedenemez hale gelmesine yol aarak, yeni-smrgecilii bunalma itmitir. Yeni-s-mrgecilik yntemleri sonucu geri-brakt-rlm lkelerde yukardan aaya geliti-

rilen kapitalizm, gerek kapitalizmin irsi has-talklar nedeniyle, gerekse arpk geliimnedeniyle bunalma girmitir. Yeni-smr-geciliin temeli yapay talep yaratlmasnadayand lde, bunalm derinlemi veher aamasnda daha fazla yapay uyarc-lara ihtiya duyar hale gelmitir. Bugn ge-ri-braktrlm lkelerin kuaklardr (emper-

yalist smrye ramen) biriktirdikleri top-

* retmeden tketmenin en tipik olgusu, cep tele-

fonlardr. retimden kaynaklanan hibir gelire sahipolmayan milyonlarca gen tarafndan kullanlan ceptelefonlarnn yaratt talep hayali talepten bakabirey deildir.


16/36


$

lumsal sermaye tketilmektedir. Bu tke-tilmilik karsnda dorudan yabanc ser-maye yatrmlar yeni bir frsat olarak su-nulmaktadr. lkemiz somutunda da grl-

d gibi, dorudan yabanc sermaye yat-rmlar sadece d borlarn tahsilat ere-

vesinde vardr. Bu da, hali hazrda elde kal-m olan son toplumsal sermayenin dahaucuza kapatlmas ve daha hzl tketilme-sinden baka bir anlama gelmemektedir.

Bugn emperyalist sistemin kar kar-ya olduu sorun, yeni-smrgeciliin buna-lm ve bu bunalmn hibir biimde ala-mam olmasdr. Bunalm zmlenme-dii srece yeni-smrgecilik yntemleriyle

salanan gelimelerin yeniden ortaya kar-tlmas olanakl deildir ve bunalm ala-mad anlamda yeni bir smr biimi or-

taya kartlamamaktadr. Bu da emperya-list sistemin gn geitirmeye alma-sna yol amaktadr.

Ve imdi inliler geliyor korkusu yayl-

maya balamtr. Tek bana bir in, tmgeri-braktrlm lkelerin toplam retimi-ne edeer bir retim yapabilmektedir.Bylece emperyalizm, yeni-smrgeciliinbunalmn aamam olmakla birlikte,emperyalist-kapitalizmin alabilmesi iintek yolun ne olduunu gstererek tarihibir grev (belki de son grev) yerine getir-mektedir. Bugn artk insan kaynaklar veretim teknolojisinde ulalm olduu d-zey, emperyalizmi (ve kapitalizmi) insan-

ln gelimesinin nnde en byk engelhaline getirmitir.


17/36


%

fa Ediyoruz:Marie Antoinette de,

Sultan Vahdeddin Han daHain Deildiler!

[Peki Neydiler?]

12 Eyll 1980 askeri darbesiyle balayan, Sovyetler Birliinin 1991 ylnda res-men datlmlyla sre giden ve globa-lizm propagandalaryla gnmze kadargelen tarihsel dnemin en tipik zellikle-

rinden birisi dnekliktir.Dneklik, her hangi bir mcadelenin yenilgiye urad bir dnemde, yenilenle-rin saflarnda grlen bir olgudur. Bu olgu-nun tipik zellii, mcadelenin gelitii vezafere ulaaca umutlarnn artt dnem-de mcadele saflarna katlm kiilerin, enkeskin biimde mcadeleyi savunmalar vezafer umutlarnn azald ya da yenilgininortaya kt koullarda ayn keskinliklesaflar terk etmeleridir. Ancak bu tipik zel-lik, dnekliki kavramak iin tek bana

yeterli deildir. Dneklik, iinde yer aldk-lar mcadeleyi en keskin biimde savu-nanlarn saf deitirmesinin tesinde, karsaflara getikten sonra, eski mcadeleleri-ne kar en keskin ve en saldrgan tutumtaknmaktr. Bir bakma dneklik, yenen-lerin karsnda diz kmek ve onlara k-pek sadakati ile balanmak demektir. Ge-mi mcadelelerini kolayca ve bir rpdareddettikleri iin, yeni efendilerine sada-katlerini her gn ve her saat kantlamak zo-rundadrlar.

Dneklik, toplumsal deil, bireysel birolgudur. Dolaysyla dnek, birlikte mca-dele ettii topluluu kendi kaderiyle ba

baa brakarak, kendi bireysel karnn pe-ine der.

Dnekler de eitlidir.Mcadelenin herhangi bir aamasnda

zerine den grevi yapmayarak dman

saflarna geen dnekler olduu gibi, m-cadelenin temsil ettii snftan dman s-nflarn safna geen dnekler de vardr.Birinci durumdaki dnekler, mcadeleye

ve mcadele edenlere dorudan ihanet et-tikleri iin birer haindirler. kinci durum-da ise, ihanet snfa kar olduu iin bi-rincisi kadar kesin bir sfat haline dn-mez.

Ancak bir nc dneklik tr daha vardr. Bu dneklik tr, bireyin belli za-mana kadar kabul ettii ve savunduu d-

nceyi ve dncesini terk etmesidir. Ge-nellikle kk-burjuva aydnlar arasndagrlen bu dnek tipi, kendi z dnce-si olarak kabul ettii dnceyi terk ede-rek kar dncenin saflarna gemek ek-linde olduu iin, bireyin tm gemiini,gemi yaantsn reddetmesini gerektirir.

Bu kk-burjuva aydn dneklii, ay-n zamanda dnekde srekli bir tedir-ginlik duygusuna yol aar. Bu durumu birdnek yle aklar:

Varoluun karmaklklar orta-snda imdiye kadar yol gstericile-rimiz olan rahatlatc formllerimizikaybedince, ... yeni bir tutamak bu-


18/36


&

lana ya da yzmeyi renene kadarolgular okyanusunda bouluyor gibioluruz.

Bu boulma duygusu iindeki d-

nek, her koulda, eski dncenin yeni-den glenmesinden byk bir korkuduyar. Dolaysyla eski dncelerine, budncenin geleneksel dmanlarndandaha ok dmandr, onlardan daha oksaldrr ve bu dncelerin varolmamasiin cinayet ilemeye bile hazrdr.

Dneklerin ortak zellii, terk ettikle-ri mcadeleyi ve dnceyi, ellerindekitm olanaklar kullanarak deersizletir-mektir. Bu deersizletirme iiyle, kendi

dnekliklerine bir neden, bir gereke bul-maya alrlar. Sabah-akam, iinde yer al-dklar mcadelenin ne kadar ktlklerierdiini, mcadele edenlerin ne denlihabis insanlar olduklarn, dnce diyebenimsedikleri eyin ne denli sama birey olduunu, kendi kendilerine ve evre-lerine tekrarlayp dururlar.

Getikleri yeni saflarda kendilerine gs-terilen itibar ve tevecch, eskiye kardmanlklarn daha da artrr. Her bulduk-lar frsatta tabular ykarlar ve yerlerine

yeni tabular koyarlar. Bu zellikleriyle on-larn itigal alanlar dndr, gemitir, ya-ni tarihtir. Bu nedenle, tarihte olup bitmiherey onlar iin bir tehlikedir. Bu neden-le tarihi yeniden yazmak isterler. Hatta be-cerebilseler tarihi tmyle yrtp atacaklar-dr. Bunu beceremedikleri iin, bulduklarher frsatta, aadakilere yol gsterdii-ne inandklar eski dncenin yenidenortaya kmasna ve glenmesine yol aa-can inandklar tm tarihe ve tarihsel bil-gilere saldrrlar. Bu temelde tm dnek-

ler birbirlerinin dostudurlar.1789 burjuva devrimine ihanet ederek

aristokrasinin ideologluuna soyunan bur-juva aydnlar da, proletarya hareketi safla-rnda yer alm ve daha sonra onu terk et-mi olan kk-burjuva aydnlar da, herzaman ve her yerde devrimlerin en bykdmanlar olmulardr. Bu devrimlerin,burjuva ya da proleter yahut kk-burju-

va devrimi olup olmamas onlar hi ilgi-lendirmez. Devrim ve devrim szc, on-larn dman olmalar iin yeterlidir. Dev-rimleri tarihten, devrim szcn szlk-lerden kartmak isterler. Bunu baarama-dklar lde, devrimlerin ktlnden

sz ederler, devrim szcn olabildiin-ce sulandrmaya alrlar. Hatta kendi d-nekliklerinin bile bir devrim olduunusyleyebilecek kadar hastalkl bir kafa ya-

psna sahiptirler.1789 ransz Devriminin zerinden iki

yzyldan fazla zaman gemi olmasnakarn dnek burjuva aydnlarnn ran-sz Devrimine ve ransz tarihine kar d-manlklar sona ermemitir. Onlar iin,ransz burjuva devrimi, Jakobenlerin kanldiktatrlnden baka birey deildir. El-leri giyotinde idam edilen aristokratlarn,kraliyet ailesinin, toprak sahiplerinin ve pa-pazlarn kanlaryla kzllamtr. Kzl ja-

koben diktatrln her anmsadklarn-da, elleri gayri ihtiyari, sanki her an kafalargiyotinle kesilecekmiesine boyunlarndadolar. Robespierrein hayaleti uykularn-dan kabusla uyanmalarna yol aar.*

te bu tarihsel dmanlklaryla dnek-lerin kahraman Danton sahneye kar.Danton, burjuva dnekleri iin bir dev-rim kahramandr. Ama kzl Robespierre

ve onu izleyen radikal devrimciler o g-zel insan giyotinle idam etmilerdir.

Bu dnekler iin, ransz Devriminin

bir baka Jakoben yneticisi Maratn ld-rlmesi bir cinayet deil, bir hakkn te-cellisidir. Robespierrein aristokrat-dnek-ler ittifaknn askeri darbesi sonrasnda gi-

yotinle idam edilmesi ise takdiri ilahidir. Ve tarih yeniden yazlr. Birbiri ardna

Danton kitaplar yaynlanr, filimler ekilir.Ama tektir: Dantonun ahsnda tm d-nekleri, hainleri kutsamak, itibarlarniade etmek!

Ancak bununla yetinemezler. ranszDevriminin tm kurbanlarnn da itibar

iade edilmelidir! Bunun iin Marie Antoi-

* Marks 1789 ransz Devrimini yle anlatr: ...hareketin gerek ncsn oluturan snf burjuva-ziydi. Proletarya ve kentlilerin burjuvaziye dahil ol-mayan katmanlar ya henz burjuvazininkinden ayrkarlara sahip deillerdi, ya da henz bamsz ola-rak gelimi snflar ya da snflarn alt-blmlerinioluturmuyorlard. Bundan tr, rnein ransada,1793ten 1794e kadar olduu gibi, burjuvaziyle karkarya geldiklerinde, burjuvaziye zg bir biimdeolmasa bile, yalnzca burjuvazinin karlarnn ger-eklemesi iin savam verdiler. Tm ransz ter-

rizmi, burjuvazinin dmanlaryla, mutlakiyet ile, fe-odalizm ile ve darkafallk ile avamca hesapla-maktan baka bir ey deildi. (Marks, Burjuvazi

ve Kar-Devrim,Seme Yaptlar, Cilt: I, s. 171.)


19/36


'

nette ne atlr. Ne de olsa ransz Devri-minin Marie Antoinettenin ekmek bulam-

yorlarsa pasta yesinler szyle baladsylenir. O zaman, devrimi geri alabilmek

iin, nce Marie Antoinettenin byle birsz sylemedii gn na kartlmaldr.

Ve Marie Antoinettenin byle sylediineilikin hibir teyp ya da video kayd bulu-namadndan, kendisine iftira atld, buiftirayla ayaktakmnn galeyana getiri-lerek ayaklandrld ispatlanm olur. Ar-tk Marie Antoinette de, burjuva aydn d-nekler de rahata uyuyacaklardr.

Aye Dzkann* evirisiyle Trke ya-ynlanan Marie Antoinette adl kitabn ta-

ntmnda bu durum yle ifade edilir:14 yandaki Marie Antoinettei1770 ylnda ransaya gelin gnde-ren annesi Avusturya mparatoriesiMaria Teresa, ransz halkna o ka-dar ok iyilik yap ki, benim onlarabir melek gndermi olduumu sy-lesinler... demiti, ama 23 yl sonraranszlar bu melein kafasn giyo-tinde koparacaklard.

Oysa kendisiyle zdeletirilenEkmek yoksa pasta yesinler! sz

onun azndan kmamt. Tmy-le masum deilse de bu szn imaettii kadar da sorumsuz saylmaz-d, ama gnn propaganda makinesiyle etkili alt ki, sonuta yine deransz halkna annesinin hi d-nemeyecei bir biimde hizmet et-mi oldu! Onun zerinden halkta

yaratlan fke ve nefret ransz Dev-riminin gelimesine katkda buluna-cakt. Hatta o kadar ki, dneminransadaki ABD elisi ve daha son-

ra ABDnin nc cumhurbakanolan Thomas Jefferson, Kralie ol-masayd ransz Devrimi diye bir eyde olmazd diye yazacak kadar ile-ri gitmiti.**

Ulusal devletlerin sonunun ilan edildiiglobalizm anda, kanlmaz olarak ulu-sal devletin zlmesiyle birlikte ulusal bir-liin yerini alacak yeni birliin temsilcisiolarak ne kartlan krallar ve kralieler

* Aye Dzkan, kendi tantmyla radikal feminist,Radikal gazetesi yazar, DPli ve 2005 Nobel Bardlne aday gsterilen 1000 kadndan biri.** Marie Antoinette, Aykr Yaynclk, Aralk 2003.

lkelerinde, Marie Antoinette, dnemininLeydi Disi olarak sunulur. Bylece tarih

yeniden yazlmaktadr.Yeni tarihte, Marie Antoinettenin ne-

den ransz Devriminden drt yl sonraidam edildii phesiz yer almayacaktr. Ve

yine bu yeni tarihte, onun, 1791de Al-manyann Wiesbaden ehrinde toplanmolan kaak aristokratlar ile Avusturya vePrusyayla kurduu kar-devrimci komploda bulunmayacaktr. Ayn ekilde 1791de

Avusturya ve Prusyann ransaya savailan ettiinin de bu yeni tarihte yeri yok-tur.

Bylece ransann dmanlaryla ibir-

lii yapm Marie Antoinettede vatan hai-ni olmaktan kurtulmu olur!ttihat ve Terakkinin silahr Yakup

Cemilin torununun (Hasan Cemal) ttihatve Terakki dmanlarnn tetikisi olduubir dnemde, dneklerin yeni tarihi,Trkiye tarihine de el atmalyd ve yle deoldu.

Bir zamanlarn en keskin solcularnntoplat, Amerikan emperyalizminin finan-se ettii Tarih Vakf, bu yeni tarihin ya-zlmasnn temiz vakf olarak ortaya k-

mtr. Revizyonist kesimlerin dneklerin-den Oya Baydara sendikalar ansiklopedi-sini hazrlattran onlardr. Ancak onlar g-revlerini kendilerini finanse eden emper-

yalist lkenin istemlerine uygun olarak yeri-ne getirdikleri iin, temel ilevleri global-leen dnyann yeni tarihinin propagan-dasndan ibarettir. stenilen ve beklenilen,bu propagandann etkisiyle deiik tarihi-lerin ideolojik etki altna alnmas ve buetki erevesinde bamsz tarihiler, yanikendi kurumlar iinde yer almayan ta-

rihiler araclyla yeni tarihi yaygnlatr-maktr.

Tarih Vakf, deiik projeler reterekbinlerce isiz eski solcuya yeni i ola-naklar yaratarak dneklemeyi tevikederken, Osmanl tarihini ve Cumhuriyettarihini yeniden dzenlemeye koyulmutur.e baladklar yer Yaln Kkn tez-lerinin bittii yerdir. Bylece 12 Eyll son-rasnda Yaln Kkle balayan amatrtarih yazm kurumlatrlmtr.

Cumhuriyet dnemine ilikin ilk byktarih kefinin onuru Yaln Kke ait-tir.

Yaln Kkn bu kefine gre, Kur-


20/36


tulu Savann ilk dzenli ordu atmasolarak bilinen I. nn Sava (Ocak 1921)hi gereklememitir. Mustafa Kemalincephe komutan smet Paaya siz orada

dman deil, milletin makus talihini yen-diniz szleriyle nlenen II. nn Savaise, gerek bir sava deildir.

Yaln Kke gre, Ankarada, erkezEthemin Kuva- Seyyaliyesine kar dzenliordu kurulmasn isteyen Mustafa Kemal,BMMdeki muhalefet karsnda zor durum-da bulunduundan bir baarya ihtiyaduymutu. Bylece I. nn zaferi icatedilmiti! Ayn ekilde II. nn sava, Yu-nan ordusunun havann savaa uygun ol-

madn grerek ekilmesiyle ortaya k-m bir durumdan ibaretti. Dolaysylabuna da sa-va, sonucuna da zafer de-nilemezdi.*

Krmz kakollu Yaln Kkn builk tarih kefiyle birlikte Cumhuriyet tari-hi mercek altna alnmtr. Artk her iste-

yen, bu tarihte yer ald sylenen her ol-guyu istedii gibi yorumlamaktan te, yokkabul edebilir hale gelmitir.

Daha sonraki her trden yazl ve sz-l tarih almalarna emsal tekil eden

bu Yaln Kkvari tarih yazm, amatrtarihilerin, ne tarih bilgisine, ne de ilgilikonuya ilikin bilgiye sahip olmakszn fi-kir ortaya atabilecekleri bir tarihilik sre-ci balatmtr.

Srecin devamnda erkez Ethem dosyas tozlu raflardan indirilmitir. erkezEthem bir hain miydi? sorusunu yantla-mak iin kollar svayan tarihilerin bul-duklar ey, erkez Ethemin ne kadar va-tanperver olduu, Anadolu igaline nedenli kar kt ve bu uurda yaamn

bile feda etmekten ekinmedii, abilerininszleriyle, yaayanlarn szl tanklylagsterildi. Bylesine vatanperver bir kii,phesiz hain olamazd! stelik Ankara-nn milli ordu gleri karsnda yenilgi-

ye uradktan sonra Yunan ordusuna sn-m olmasna ramen, milli orduya karsavamay bile kabul etmemiti. Bylesineonurlu bir vatanperver nasl hain ola-

bilirdi ki!Bu yeni tarih okunduunda sanlr ki,

erkez Ethem, Ankara hkmetine karsavaa girmemi, milli orduyla savama-mtr. Onun tek yapt, Yunan ordusunasnmaktan ibarettir! Bunun nedeni de,Kemalistlerin kendisini ele geirdiindeidam edecek olmalardr. Yani hayati teh-like nedeniyle gzelim vatann terk ede-rek Yunan ordusuna snmtr.

Bylece Kurtulu Sava tarihinin za-

ferleri ile hainlikleri yeniden yazld.Ve globalizme kar yeni ve eski Os-manlclarn ortaya kmasyla birlikte,son padiah Sultan Vahdeddin Hanhazretlerinin ihanetine sra geldi.

Sultan Vahdettin, eer fedakar-lk yaparak yurtdna kmasa idi iharp kard. O, Anadolu hareketinibalangcndan itibaren destekledi.leriki safhalarda birtakm gelime-lerden sonra, ieride kalmas halin-de i sava kabilecei dncesi

ile fedakarlk yaparak vatanndanayrlmay tercih etti. Vahdettin, ba-ndan beri Mustafa Kemal Paayadestek veriyordu. Mustafa Kemal,Sultann bilgisi ve emirleri ile hare-ket ediyordu. stanbuldaki igal kuv-

vetlerine kar, Biz Anadoludaki ha-reketi desteklemiyoruz demesineramen, srekli olarak Anadoluda-ki gelimelerden haberdar oluyor,maddi ve manevi destek veriyordu.

Yani Anadoludaki hareketin glen-

mesi ve tesirli hale gelmesi iin za-man kazanmaya alyordu. HattaMustafa Kemalin Samsuna kabil-mesi iin, ngilizlerden ve ranszlar-dan izin bile almt.**

Grld gibi, son Osmanlya gre, Vahdettin byk bir fedakarlk yaparak,lkede bir i sava kmasn engellemibir handr. yle ki, Vahdettin han, Ana-dolu hareketini maddi ve manevi olarakdesteklemi bir vatanperver olmann te-sinde, Mustafa Kemal bile Sultann bilgisi

* Silahl kuvvetlerin belirli bir noktada toplanmasbal bana bir muharebeyi mmkn klar, fakat buo muharebenin mutlaka cereyan edecei anlam-na gelmez. imdi bu olanaa bir gerek, bir fiili du-rum gz ile bakmak gerekir mi? Kukusuz. nksonular bakmndan yledir, ve bu sonular, ne

olurlarsa olsunlar, kendilerini gstermemezlik ede-mezler. mkan dahilindeki arpmalara, sonularbakmndan, gerek arpmalar gz ile baklmal-dr. (Clausewitz, Sava zerine, s. 210, May Yay..)

** Erturul Osman, Son Osmanl Anlatyor, Za-man, 3 Austos 2004.


21/36


ve emirleri ile hareket etmitir!ettullah Glen ve mritlerinin olduu

kadar, her trden Osmanlc eriatlarnson han Vahdettinin itibarn iade et-

me abalar, Yaln Kk gibi yeni os-manlclarn piyasaya kmasyla birlikte,daha da hz kazanmtr. Ve Vahdettinhanla uzaktan akraba olan, demokra-tik solun ebedi lideri Blent Ecevit, Vah-dettin hain deildi hkmyle yeni tarihte

yerini ald.Blent Ecevitin tarih aratrmalarna

gre, Vahdeddin Han, nam dier dininbiricik sultan han, Osmanl hazinesine elsrmemi, ngiliz gemisiyle stanbuldan

kaarken yanna birka kk eya ve bi-raz altn dnda hibir ey almamtr. Buda, dinin biriciinin vatanperverliinigsteren en nemli kanttr!

yle diyor Ecevit:Kurtulu Savana aktan olma-

sa bile belirgin ekilde destek oldu.stanbuldan ayrlaca zaman devle-tin elinde klliyetli altn ve para var-d. O, ok az bir miktar ald. stesetmn alabilirdi. Saygdeer birdavranta bulundu.*

te devletin parasna el srmeyen butokgzl saygdeer han nasl olur dahain olabilir di? O, yani Sultan Vahded-din Han, ne yaptysa aresizlikten yap-mt. stanbul igal altndayd, Osmanlnnordular datlmt. Yapabilecei fazla birey olmadndan, ngilizlerin her istediini

yerine getirdi. Bu da, onun masumiyeti-nin bir kant olarak kabul edilmeliydi.

Hrriyet gazetesinin kadrolu tarihisiMurat Bardak, Blent Eceviti destekle-mek amacyla Sultan Vahdeddin Hann

kendi kaleminden masumiyetini yleaklyor:

Ben, dindar bir insanm. ... Vazi-femi ok karmak bir dnemde, birinsann yapabilecei en iyi biimdetamamladma btn yreimle vekatiyetle inanyorum.

nsann zaaflar da sz konusu...Beer aar ifadesinin doru oldu-unu ok iyi biliyorum ama, almaszaten imknsz olan sava zaman-nn engellerini ve daha sonra mta-reke ile ortaya kan glkleri ye-

nemediysem de, memleketimin iyi-li- i iin yapmam gereken hereyi

yaptm iddia ediyorum.Mtareke yllarnda ortaya kan

btn fcialara ve olaylara kar ger-i kalkan olamadm ama paratoner

vazifesi grdm ve yle zannediyo-rum ki, btn musibetleri de zeri-me ektim. Kendimi feda ederek va-tan kurtarmaya altm. Ama gelingrn ki, bugn yaayan kurban be-nim; daha dorusu fedakrln kur-ban!**

Zavall Son Yenieri! Onun bu hicapduyan szleri karsnda okuyanlarn gz-

leri yaaracaktr! Bylesine saygdeer,bylesine fedakar bir paratoner naslhain olabilir ki!

O ki, Sultan Vahdeddin Han, dinin bi-ricik sultan Sevr Anlamasn ilk eline ald-nda keskin bir ac ve korkulu bir rpertihissetmi birisidir. Bu nedenle mecburi

ve geici imza taktiiyle biraz zaman ka-zanmaya alm bir vatanperverdir.***O ki, Sultan Vahdeddin Han, bylesinetaktiklerle Anadolu Kurtulu Hareketinezaman kazandrm, dolaysyla Kurtulu

Savann zafer kazanmasn salam birkahramandr!Bylece Sultan Vahdeddin Hann ha-

in olmak bir yana, Anadolu kurtulu hare-ketinin gizli kahraman olduu kendi be-

yanlar ve Blent Ecevitin tanklyla ka-ntlanm olmaktadr!

Gndelik yaamda, herhangi birbakkal, bir kimsenin olduunu iddiaettii ile gerekten olduu arasndaayrm yapmasn ok iyi bilir; amabizim tarihimiz henz bu basit bilgi-

ye ulaamamtr. Bizim tarihimiz,her a iin o an kendisi hakkn-da sylediklerine ve besledii kurun-tulara hemen inanr.****

Tarihin, tarihsel olaylarn iinde yer alankiilerin, kendi eylemleri hakknda kendi-lerinin dnce ve yarglaryla aklanama-

yacan nl tarihi E. H. Carr yle ak-lar:

Tarihin, insan niyetleriyle ak-lanmas ya da kiilerin kendi drt-

* Zaman, 16 Temmuz 2005.

** Murat Bardak, Hrriyet, 24 Temmuz 2005.*** Murat Bardak, Hrriyet, 24 Temmuz 2005.**** Marks-Engels, Alman deolojisi.


22/36


leri hakknda kendilerinin syledikle-ri ya da bireylerin kendilerine grenedenleriyle davranm olduklar te-meline dayanarak yazlabileceini

ileri srmek, ortada apak durangeree kar kmaktr. Tarihin ol-gular, gerekten de insanlar hakkn-da olgulardr, ama bireylerce, yalt-lanm olarak yaplm davranlar yada bireylerin gerek yahut hayali ola-rak kendilerini yle hareket ettirdii-ni sandklar drtler hakknda olgu-lar deildir. Bunlar, bir toplum iin-de bireylerin birbirleriyle olan ili-kileri ve bireylerin kendi istedikleri

amalardan ou kez deiik, bazende bunlara tam kart sonular olanbirey davranlarndan oluan top-lumsal gler hakkndaki olgular-dr.*

Marksin szleriyle ifade edersek, n-sanlar kendi tarihlerini kendileri yaparlar,ama kendi keyiflerine gre, kendi setiklerikoullar iinde yapmazlar, dorudan veriolan ve gemiten kalan koullar iinde ya-parlar. Engelsin deyiiyle, nsanlar, her-biri bilinli olarak istedikleri kendi amala-

rn izleyerek, bu tarih nasl bir biim alrsaalsn, kendi tarihlerini yaparlar, ve ite bubaka baka dorultularda etki yapan say-sz iradenin ve bunlarn d dnya zerin-deki eitli yanklarnn bilekesi, tarihi olu-turur.** Dolaysyla belirli bir tarihsel d-nem ele alndnda, bu tarihsel dnemde

yer alan insanlarn tek tek istekleri ve ira-deleri tarihi oluturmaz. ou durumda bi-reylerin eylemlerini yneten dncelerinekarn, eylemleri bambaka sonular orta-

ya karr. Tpk 1977 seimlerinde meclis-

te ounluu salayamayan Blent Ecevit-in motellerde yaplan transferlerle h-kmet kurmas gibi, kendisinin o zamanakadar savunduu ilkelere aykr davranlar-da bile bulunurlar. Artan faist milis sald-rlar ve katliamlar ile TSAD patronlarnnretimi durdurmalar karsnda tek k

yolunun halkn silahlandrlmas olduunugrdnde, ikinci Kerensky olmayaca-m diyen Blent Ecevitin yapt ey, 12Eyll askeri darbecilerini ibana getirmek

olmutur.Bugn Trkiyeninyakn tarihi yeniden

yazlmaya allmaktadr. Ermeni katlia-mndan ttihat ve Terakki dnemine, Os-

manl devlet ynetiminden Anadolu kurtu-lu savana kadar yakn tarihin bu yeni-den yazmyla, eski tarihin zerinde yk-seldii varsaylan ulusal devlet yenidenbiimlendirilmek istenmektedir. nanlmak-tadr ki, insanlar kendilerini bir ey ola-rak dndkleri iin o eye uygun bi-imde davranrlar. rnein insanlar kendi-lerinin laik bir gemie sahip olduklar-na inandklar iin laiktirler. Dolaysylaonlarn davranlarn deitirebilmek iin,

onlarn gemilerine olan inanlarn de-itirmek yeterli olacaktr!nsanlar, imdiye kadar, kendi-

leri hakknda, ne olduklar ya da neolmalar gerektii hakknda her za-man yanl fikirlere sahip olmular-dr. Sahip olduklar ilikileri, Tanrhakkndaki, normal insan hakknda-ki vb. tasarmlarna uygun olarak d-zenlemilerdir. Kendi beyinlerininrnleri, onlar yaratan beynin st-ne kmtr. Yaratclar, kendi yarat-

tklar eyler nnde secdeye var-mlardr. yleyse onlar, boyundu-ruu altnda ezildikleri kuruntular-dan, fikirlerden, dogmalardan, hayali

yaratklardan kurtaralm. ikirlerinegemenliine kar bakaldralm. Bi-ri, insanlara bu yanlsamalar deiti-rip, yerine insann zne uygun d-en dnceler koymay retelimdiyor, bir bakas, bu yanlsamalarakar eletirici bir tutum almay re-telim onlara diyor, bir ncs ise,

bunlar kafalarndan karp atmala-rn retelim diyor ve bugnkgerekliin byle keceini iddiaediyorlar...

Bir zamanlar, yrekli adamn biri,insanlarn, salt yerekimi fikrine sap-landklar iin suda boulduklarnsanyordu. Ona gre, insanlar, rne-in, bunun dinsel boinanlara da-

yanan bir dnce olduunu syle-yerek bu fikri kafalarndan karp at-salard, ondan sonra artk her trlboulma tehlikesinden korunmuolurlard. mr boyunca, btn ista-tistiklerin, saysz ve boyuna yinele-

* E. H. Carr, Tarih Nedir?, s. 62-63.** Engels, euerbach ve Klasik Alman elsefesininSonu, s. 56.


23/36


!

nen tantlarla zararl sonularn ken-disine gsterdikleri bu yerekimi ya-nlsamasna kar savat durdu.*

Burada yeni tarih yazclarnn bireysel

dncelerini ve bu dncelerinin ifadesiolan bireysel ya da topluluksal karlarnbir yana brakarak, yapmak istedikleriniyle zetleyebiliriz:

Bu lkenin insanlar, kendilerinin boul-masna yol aan yanl tarih bilgisindenkurtarlacak olurlarsa, Ermenilere, PontusRumlarna ve dier aznlklara kar soyk-rm yaptklarn; Anadolunun gerek sahi-bi olmayp, bu topraklarn igalcisi oldukla-rn; Osmanllarn bin yl deiik dil, din ve

rktan insanlar ahenk iinde bir aradatuttuunu kabul ederlerse yerekimi d-ncesinden kurtulmu olacaklardr. Dola-

ysyla bir daha boulma tehlikesini yaa-mayacaklardr. Bu topraklar zerinde, bucorafyada binlerce yl dostluk ve barhkm srecektir. Rum Trke, Trk Erme-niye, Krt Trke, Trk Krte dman ol-mayacaktr.

Byle olsun diyecektir Anadolu insa-n, yzyllarn ezilmiliiyle ve bu ezilmili-in getirdii yorgunlukla. Eer tm sorun-

lar, Sultan Vahdeddin Hann hain ol-madnn kabul edilmesiyle zmlene-cekse, varsn hain olmasn diyeceklerdir.Eer 1919-1922 Kurtulu Sava, Anadolu-nun Trkler tarafndan ikinci kez igali ol-duunun kabul edilmesiyle sorunlar hal-ledilecekse, ikinci kez igalci olmay dakabul edeceklerdir. Hatta Ermeni soykr-mn kabul ettikten sonra soykrm tazmi-nat olarak toprak verilmesi gerekirse, ge-cekondusunun karsndaki kamu arazisi-nin onlara tahsis edilmesinden de hibir ra-

hatszlk duymayacaktr. Yeter ki kendileri-ne de gecekondusunun tapusu verilsin.

Onlar, allagelmi sol sylemle ifadeedersek, yol, su, elektrik, kanalizasyon, i

ve a istemektedirler. Kendi yaadklartopraklarda yoksulluktan, aalanmaktan,devlet memurlar tarafndan adam yerinekonulmamaktan ikayetidirler. Eer Sul-tan Vahdeddin Han hainlikten kurtarln-ca kendilerinin bu sorunlar sona erecek-se, Sultan Vahdeddin Han cumhurbaka-n bile yapmaya raz olacaklardr.

Onlara denildi ki, yabanc sermaye iyi-dir, yabanc sermaye ne kadar ok gelir-se, o kadar ok i ve a olacaktr. Ve onlarsessiz biimde bu sylenenleri kabul et-

tiler.Onlara denildi ki, kamu kurulular

zelletirilmelidir. Aksi halde bu kamu ku-rulularnn zararlarn demek zorundakalacaksnz. Bu da sizlerin daha fazla ver-gi demesi, daha az gelir sahibi olmanza

yol aacak. Bunu da kabul ettiler.Onlara hep sylenildi ve onlar hep sy-

lenilenleri sessizce kabul ettiler.imdi oyunun son perdesine gelindi.

Maddi dnyadan manevi dnyaya geil-

di. Her zaman olduu gibi globalizm dn-yasnn yeni ibirlikileri kk-burjuva ay-dnlarnn ban ektii yeni tarih felsefe-si, manevi dnyann temel ta yapld.Globalizm karsnda Trk ulusal devle-tinin, tanmlanamayan bir Trk ulusu nadayanarak daha fazla ayakta duramaya-cana inandrlm kk-burjuvalar, bu

yeni tarih felsefesine ve onun poplisttarih yorumuna drt elle sarldlar. ni-ter Trk devletinin ayakta kalabilmesi iin

yeni bir temele, daha kapsayc bir temele

sahip olmas gerekiyordu. Ve dinin by-le bir temel olabilecei dnldke,milliyetilikin yerine mmetilik dahakapsayc bir temel olarak ortaya kyor-du. Ama mmetilikin eriat z la-ik kk-burjuvalar korkutuyordu. te bu-rada ortaya atlan zm Osmanlclk ol-du. Artk Trk ulusunun korkmas gere-ken bir ey kalmamt. Yaplmas gerekentek ey, cumhuriyetten saltanata, monarik

ynetime gemekten ibaretti. Bu monarik ynetim meruti monari olmalyd. II.

Abdlhamitten Vahdettine kadarki d-nemde olduu gibi meruti monari, yeniTrkiyenin birliini ve beraberliini sala-

yabilecek tek zmd. Bu zme hila-fet makam da eklendiinde, tm islamdnyas, Badat hals gibi, Trklerin ayak-larnn altna serilecekti. Hem zaten Bulga-ristanda byle yaplmam myd? Kral l-kesine dnp, demokratik seimler so-nucunda cumhurbakan olup, lkesinin

ABye girmesini salamam myd?te Sultan Vahdeddin Han, dinin biri-

cik han hainlikten kurtarlarak Osman-lla doru bir adm daha atlmtr. An-cak ortada baz sorunlar vardr. Neo-Otto-* Marks-Engels, Alman deolojisi.


24/36


"

man devleti iin bir ba lazmd. AmaOsmanl hanedanndan arta kalanlardanbyle bir ba bulmak neredeyse imkan-szd. Avrupann kraliyet ailelerinden yapla-

cak bir transferle bu sorun zmlene-meyeceinden, basz bir neo-ottomandevletine raz olmak gerekiyordu. Bu da,ister istemez cumhuriyetin kalmas de-mekti. Cumhuriyet yeni tarih felsefesiy-le yeniden tanmlanmalyd.

Bu aamadan sonra i felsefe alan-na girdii iin, halkn ilgi alannn dna -kar. elsefe, halkn deil, felsefecilerin ii-dir. Halk denilen insanlar, doar, byr velr. Onlarn felsefe yapmaya da, felse-

fe dinlemeye de bilgileri ve zamanlar yok-tur. Kk-burjuva aydnlarnn ve kendile-rini tarihi zannedenlerin tm inanlar-na ve iddialarna karn, tarihi yapanlariseonlardr. Ne denli reddedilirse reddedilsin,tarih, snf mcadelelerinin tarihidir vehalk, bu mcadelede yer alan aadakisnflarn ortak addr. Kk-burjuva aydn-lar kendilerini halkn szcs olarak nedenli grrlerse grsnler, toplum mhen-dislii yapabileceklerine ne denli inanrlar-sa inansnlar, tarihi yapanlar halklardr. Ta-

rih gstermitir ki, halklar gdlecek ko-yun srs olarak grenler, her zaman ka-falarn iyi korumaldrlar, aksi halde o g-zelim fikirlerle dolu gzelim kafalarn giyo-tinde kaybetmeleri kanlmazdr.

Tarihin bu gereine ramen, yine ta-

rih adna tarihin yarglar ortalkta dola-maya devam etmektedir. Adlarnn MuratBelge, Murat Bardak ya da Blent Ecevit,ettullah Glen olmasnn bir nemi yok-

tur. Onlar tarihin yarglar olarak grevbandadrlar. Onlara sylenebilecek sonsz, nl talyan burjuva aydn (Gramsci-ci dille ifade edersek geleneksel bykaydn) Croce tarafndan sylenmitir:

Sulamada bulunanlar unemli noktay unutuyorlar ki (isteradliye, ister ahlak mahkemesi anla-mna), bizim mahkemelerimiz, yaa-

yan, eylemde bulunan ve tehlikeliolabilen kimseler iin kurulmu za-

manmzn mahkemeleridir; oysateki kimseler, kendi zamanlarnnmahkemelerinde yarglanmlardr

ve ikinci kez mahkum edilemez yada balanamazlar. Onlar her neolursa olsun, herhangi bir mahkemehuzurunda sorumlu tutulamazlar;salt u nedenledir ki, artk huzura er-mi gemiin insanlardr ve bu s-fatla ancak tarihin konusu olabilirler

ve yaptklarnn ruhuna nfuz eden ve onlar anlayan yarglar dnda

hi kimse tarafndan yarglanamaz-lar... Tarih anlatyoruz diye yarglktaslayp, tarihin grevi bu olduuinancyla unu mahkum edip bunubalayanlar ... genellikle, tarih duy-gusundan yoksundurlar.*

* B. Croce, History as the Story of Liberty, s. 47.


25/36


#

Hayat Ne Kadar Deiti!STKlar Bile Yozlam!

Yllar ve yllar nce, bugnk genliindaha yeni emeklemeye balad gnlerde,1983lerde Cumhuriyet gazetesinde bir yl-dz douyordu. Ad san o gne kadar faz-la bilinmeyen bu yldz, tketici haklarsavunucusu olarak Cumhuriyette yazma-

ya balad andan itibaren nlendi.Sonra yldz daha da parlayan bu t-

ketici haklar savunucusu, yksek transfercreti karlnda gazetesini deitirdi. Ar-

tk Abdi pekinin gazetesinde Aydn Do-ann hizmetindeydi. Ama olsundu, o yenigazetesi sayesinde daha geni kitlelere ula-abilecekti ve daha fazla tketicinin hak-kn savunabilecekti.

12 Eyll askeri ynetiminin terrnnalabildiine srd, aylar sren ikencele-rin yapld ve insanlarn idam edildii birdnemde, lkedeki ilk sivil insiyatifin ba-latcs olan bu tketici haklar savunucu-su Meral Tamerden bakas deildi.

Yeni gazetesinde tketici ikayetlerini,

sizi gazetemde tehir ederim diyerek teh-ditle halleden ve bu tehdit yoluyla tketi-ci haklarnn ylmaz savunucusu halinegelen Meral Tamerin n ve geliri srekliartt. Her zaman gazeteye yaz konusu ola-bilecek bir tketici hakk buldu ve yazd.Tm irketler ve irket yneticilerinin kor-kulu ryas, tccar ve esnafn tketiciyekt davranlarna gz yummayan busivil insiyatif balatcs Meral Tamer, gide-rek nn uluslararaslatrd. Artk lkedefaaliyet yrten ve yrtecek olan her ulus-lararas irket onun kapsn andrmaya,telefonlarn aldrmaya ve ondan randevualabilmek iin araya adam koymaya bile

balamt. Onun adnn getii yerlerdereticiler ve satclar hizmette kusur ey-leyemezlerdi. tibarnn zirvesine ulat.

Bir sre sonra tketici haklarndantketici hizmetlerine doru byk bir sal-to atan Meral Tamer, artk kk insan-larn daha iyi hizmet almas iin savaanbir savayd.

Muslukudan televizyon tamircisine,tpden ekmekiye kadar tketici hak-

larn hie sayanlara kar savayordu. O,ylmaz tketici haklar savas olarakkendisini aan biri olduu iin, ithalatntmyle serbest braklmasyla konu skn-ts ekmeye baladnda trafik canava-rna kar savaa girdi. Marmara Depremisonrasnda en hzl mteahhit avcs oldu.Bu uurda ceza bile ald. Gazeteda EceTemelkuran Porto Allegroya giderken, oDavos zirvesinde tketici haklarn savu-nuyordu. Davosta lkeye yatrm yapmaydnen uluslararas irket yneticilerine

tketici haklar dersleri verirken, yerli i-birlikilerinin uluslararas yatrmlarnn enhararetli destekisi oldu. Ne de olsa, yerliibirlikiler onun tketici haklar kam-syla eitilmilerdi, artk dnyann hi bir

yerinde hak yiyemezlerdi. Onlara yardmetmeyip de kime edecekti?

Rusyada maaza aan nl Beymeninsahibi ve sivil toplum hareketinin sava-s Cem Boynerin u szlerine, byk biri yapm olmann verdii i huzurla k-esinde yer veriyordu:

Rusya maazamz aarken b-tn personeli Ruslardan setik. An-cak onlar mteriye ok zel servis


26/36


$

vermek zere eitmemiz ok zor ol-du. Mesela ayakkab reyonundakipersonel, imdi ben mteriyeayakkab giydirirken yere mi eile-

ceim diye soruyor. Tabii eilecek-sin, ayakkab baka trl giydirilmezki... Alta onlara rnek olsun diyeben de Rus mterilerimizin nn-de yerlere eileceim...*

Bylece Meral Tamerin tketici hak-laryla balayan, daha iyi hizmeti esasalan tketici hizmetleri ile sren sivil in-siyatifi, hizmeti-uak zihniyetiyle inkiafetmi ve nihayetinde daha iyi hizmet dahaiyi hizmeti ile mmkndre ulamtr.

Bu amaca boyun emeyenlere boyun edi-rilecektir.12 Eylln ikence ve idamlar srer-

ken tketici haklaryla nlenen Meral Ta-mer, her zaman siyaset d (apolitik) bi-risi olmamtr. Onun inancna gre, tke-tici haklarna saygs olmayan birisinin in-san haklarna saygs hi olamazd. Tpkhayvanlar sevmeyenlerin insanlar seveme-

yecei tekerlemesi gibi. O ve onu izleyen-ler ne yaptlarsa tketici insan iin yapt-lar. Bu amala politikaya da bulatlar, po-

litika da yaptlar. Tpk kariyer de yaparm,ocuk da yaparm diyen reklam filmindeolduu gibi.

Trkiyenin ABye entegrasyon srecin-deki donanml eleman ann kapanma-sna yardmc olmak zere Boazii niver-sitesinde Avrupa almalar Master Prog-ramnn tantmn yaparken yle yazyor-du:

Programa katlanlar AB kurum-lar, Avrupa Konseyi, Avrupa Gven-lik ve birlii Tekilat gibi uluslar-

aras kurumlarn yan sra, zel sek-tr firmalar, medya, tantm, dan-manlk, aratrma ve dnce reti-mi irketleri, sivil toplum rgtleri veniversitelerde Avrupa balantl stdzey kariyerler iin gerekli donan-m kazanabilecekler.**

Bylece sivil toplum rgtlerinin Av-rupa balantl st dzey kariyer olanak-lar sunduunu ilan etti. Bundan sonra ka-

riyer planlamas yapacak olan her kii, ko-layca planlama listesine sivil toplum rgt-lerini ekleyebilirdi. Bylece sivil toplumkurulular (STK) st dzey kariyer ola-

naklar sunan iyerleri haline geldi.Sonra Blent Ecevitin DSPsine ynelik

toplum mhendisliinden sonra sra De-niz Baykal ve CHPye gelince, tketici hak-lar savunucusu Meral Tamer de, Doanmedya holdingin bir mensubu olarak, i-ba yapt. Ne de olsa siyaset, halka hiz-met demekti, halka hizmetin olduu yer-de tketiciler vard ve tketicilerin oldu-u yerde o da olmalyd. Kambersiz d-n olamazd..

Bylece siyaset tketicileri iin siya-sete el att.nce, Sol ld ve yeniden domaya-

cak fetvasn verdi. (19 Ocak 2005) Sonrakesini Prof. Dr. lhan Tekeliye at. Prof.Dr. lhan Tekelinin, tm gemi sol kari-

yerine meydan okurcasna, iktidar olmayhedeflemeyen sol parti iin, TSES, SO-DEV, SDD ve TESAV gibi sosyal demokratsivil toplum kurulularnn katlmyla si-

vil insiyatif balattn, siyaset tketicile-ri, Meral Tamer sayesinde rendiler. Ar-

tk siyaset, son dnemde etkinlikleri artanSTKlarn iinde yer aldklar rgtlenme-lere dnecekti.

Ve bugne gelindi.22 Temmuzda Meral Tamer, STKlar

tartmaya var msnz? balkl ke yaz-syla yeni bir evreye girdi. Yazsnda, yeaidatlaryla ayakta duran ve halkn taleple-rini seslendiren STKlarn yerini, paray ve-renin ddn alan STKlarn aldndanikayet ediyordu. Bu yeni evreye girerkenMeral Tamer zgemiini yle zetliyor-

du:Yl 1983: Trkiyede tketici hak-

larnn korunmas hareketini, Cum-huriyette balatyoruz. Bir ka aysonra da, o dnemde tek kanal olanTRTde tketicinin bilinlenmesi vehaklarna sahip kmas iin prog-ramlar hazrlamaya balyorum.

Yl 1990: Tketici artk kalitesizmaln kader olmadn kavram,bilinlenmi; arkasnda Cumhuriyetgibi o dnemde 135 bin tirajl ve okprestijli bir destein de verdii g-

venle, hakkn aramakta kararl halegelmi. Cumhuriyette 7 kiilik eko-

* Meral Tamer, Cem Boyner bugn, Ruslarn nn-de yerlere eilecek!, Milliyet, 2 Aralk 2004.** Meral Tamer, AB iin, lokomotif insan gc,Milliyet, 13 Mays 2003.


27/36


%

nomi servisimizin bulunduu oda-mz, artk haklarn arayan tketici-lerin taleplerine dar geliyor. Ve so-runlar birlikte zmeye altmz

sevgili Aye Akman, Cumhuriyetokuru tketicilerle birlikte Trkiye-nin ilk tketici dernei TKODERikurarak Kadkye tanyor.

Ben, 7 yllk abamn meyvesiolan bu dernee, balangta ye bi-le olmuyorum. nk bana, Gaze-teci, her kesime belli bir mesafededurmal diye retilmi!

1-2 yl sonra TKODERe ye ol-dum tabii. Hatta baka dernek ve

vakflara da: Alman Liseliler Dernei,Tarih Vakf, Teknoloji Ynetimi Der-nei, Bilim Merkezi Vakf, Spor Ya-zarlar Dernei, ENKA Spor...

Yl 1993: Artk ben Czdannzdaka dernein yelik kart var? diye,okurlarm dernek yeliine tevikedecek yazlar yazar olmuum. 8milyon nfuslu svete 50 milyon ci-

varnda dernek yelik kart bulundu-una iaret edip, Her svelinin ce-binde 6-7 tane dernek kart var t-

rnden hatrlatmalar yapyorum. Amerikada ye saylar 4-5 milyonubulan ve salt ye aidatlaryla ayaktaduran gl tketici rgtleri saye-sinde Amerikal tketicinin kral oldu-unu yazyorum.*

Ama o, imdi d krkl yayordur.Kendi deyiiyle, Haziran 2005de gazete-sinin balatt Baba Beni Okula Gnderkampanyasyla, kamuoyunda saygn bili-nen baz STKlarn, aslnda gnlllkle hialakalarnn olmadn ve tamamen bir ir-

ket gibi altklarn renmitir. Bu dkrklyla STKlar tartmaya amtr.

O, Davosta olduundan tanamad,Ece Temelkurann Porto Allegra toplantlarsayesinde tant aktivistler sayesinde,STKlar kolonyal dnemin misyonerleri gi-bi kullanlyorlar artk. ABD nereye gidecek-se, nceden STKlar gidiyor. Ne kadar okSTK grrseni

Kurtuluş Cephesi, Sayı: 86

Documents