Kuriboashi dhū al qaʿda-1432

އޑޓރގ ބސ

2341| ޟޑޤޢޔ 6ޢޔޔ

:أما بعد, احلمد هلل وحده والصالة والسالم على من ال نيب بعده

ކޘދގޒދދފ ގޘ ވދ ޢޔޔފ ގޘ ޑބވގ ކޘދގޒދދފ މޒހބ މކޘދ 6ކޒބފ މޚއޑސ

ކޅއމފއކ އޔ ހއޤފ ވޞއޘގކފކ އޔ ކގގޒވމފ ވޞއޘގ ކޒ މދވމފއކ ޞޑހ އމޑގއއ

ހޑސއވ. އހދ އއ ސއޑމއ ހޑކދ ލޑމގވމފޗކއވ.

ވޝ ކޒއވޓއވއވ. اهلل سبحانو وتعاىل

މދއ: "ޖމދ ސދޔއވމވ. ހމކފވޒދ އދލދވދ ސއޑމއސއކދ ކފވޒވ. އއ އމދވ ޞޑހ

ޝއޤފ ވޞއޘގކފކ އޔ އކކ އދކކފ ކއގޒވމފ ވޞއޘގކފ ޢމޑގފކފކ އޔ އކކ އދކކފ

(3-1)ލޒގޑ އޞޒ: އޅދ މހދ މދވއވ."

ޑބވގ ކޘދގޒދދވ! ގޘއ އޅސދޏމދސ އދމ އސބޏ ޒއލމޑވ. އހދކމދ ގޘ ކޘދގޒދ

ޒޝމގއއކ ސދދމދދވ. އހދކމދ ގޘ ސގސއ هللا އޅސދޏމދ މޔދ ޓޔ ބޔޑގއޝއޤވޒވދ

ޔއވދ އޔމވ. އއބޒޑދއބޔވލ އޅސދޏމދދފ

އމދގޘ އދމ ބކޑދދފ ހޘ ޚޖޔއވފ. اهلل سبحانو وتعاىل،

*** އޏޗޒ ***

4 | ޞޓހ

ކޒމހސ އޔޔއ ސޅ..

من قاتل : »عن معاذ عن النيب قال [1296]، رجل مسلم ف واق ناقة يف سبيل اهلل من

ومن جرح جرحا يف سبيل وجبت لو اجلنة ، يء ي وم ال قيامة اهلل أو نكب نكبة فإن ها ت

ورحيها : لونا الزعفران ، كأغزر ما كانت : أبو داود والرتمذي، وقال . رواه«كادلسك

()حديث حسن صحيح

اهلل صلى)ދބއޘ ،(عنو اهلل رضى)މޢޖ -6921

ޒވކޒއވއވ. ޒލޑ ސ އޒހދ (وسلم عليو

ހޔޜ ކޒއވއވ. (وسلم عليو اهلل صلى)

ސ اهلل سبحانو وتعاىل"މލޑމ ޓޒހދކ

މސސއ ޚހޔކޒމސއކ މހކ އދހދ

ޚމޑކދ ޔޓހޒ ކޒޓޑޑހ މދވޒސ

ބއވޒވޑއވއޓދމކ ވސގކޅކފ

ޔއވ. ސދ އމހކފޗކއ ޚދދގ ކދޏއޅ

ސ މސސއ اهلل سبحانو وتعاىل އޔ މހކފ

ޖޞމއ ޑބއޚދމކ ދވގ މލބގއ

މޔވޒ ވއޚދމކ ޓހ އމހކ

ޤޘމގޔވހދ އދދހފ އހޑގސއވ. އސ

ކދ ކޑއސއވ. އޔ އސ ވލ ކޑވހފ ކ

ކމސއ ވހފ ސމކލގޒސ ވހވ."

وعن أيب ىريرة قال: مر رجل من [1297]نة من ماء أصحاب رسول اهلل بشعب فيو عي ي

س لو اعت زلت النا : ، ف قال عذبة، فأعجبتو عب فأقمت يف ىذا عل حت الش ، ولن أف

أستأذن رسول اهلل فذكر ذلك لرسول اهلل ال تفعل ؛ فإن مقام أحدكم يف سبيل »ف قال:

اهلل أفضل من صالتو يف ب يتو سبعني عاما، أال نة ، ويدخلكم اجل بون أن ي غفر اهلل لكم ت

، من قاتل يف سبيل اهلل بيل اهللأغزوا يف س ، رواه الرتمذي«. ناقة وجبت لو اجلنة ف واق

ما « : الفواق » ( .و وقال: )حديث حسن . ب ني احللبت ني

ސ އޒހދ رضى اهلل عنو()އބ ހޒއޒ -6921

ސދވއވ. އކޑސޓދ ވޔޅވއވ. ޒވވ

ސ އޞހބ (صلى اهلل عليو وسلم)"ޒލޑ

ބކޑދސ ގޒއދ ބކޑކފ ވޔއއސ

ދވ. ގޒސއ މޒ ޓދހޒ ވޅސދޏއ ޓދ

ގ ބދޑއވ. އހދޔ އ ޞހބ ހގ ހ

ގމދދ މލގކދދއ އކހޒވސދ އއލ

ޔސއ ޔޒއޅދ ކހއ ޒދސޅ މވ

5 | ޞޓހ

صلى اهلل )ވދގއވ؟ ދމވލ ގމދ ޒލޑ

ސ އޖދ ހޔއސދ މދވ (عليو وسلم

އކދގއ ދކޒ ހފމވ. ޔދޓހ އމހ

ސ صلى اهلل عليو وسلم()އވހކ ޒލޑ

އޒހސއ ޔދދވއވ. އހދޔ ހޔޜ

ގބ އސގފ ދހއޔވފވ. ކޒއވއވ.

އހދ ގޘބއމހދސ ގޒއދ މހއސ އދމ

ސ މސސއ اهلل سبحانو وتعاىلވސގކ

ޚހޔކޒމފ ކއޅފ ހދދ ހޒދ އމހ

ސސއ ހގޔހ އހޒ ދމޔކޒމފވޒ

اهلل سبحانوހޘކދ ބޏވސދވއވ. ކހދއހ!

ގޘބއމހދސ ޓޓގއ وتعاىل

ޓއލވއޔއވމފ ގޘބއމހދ ބދދ

اهلل سبحانو وتعاىلދވދ ހއޘވ؟ ގޘބއމހދ

ސ މސސއ ޚހޔކޒފވ. ޚމޑއސ

އޒމގދ އއޓހޒ ޔޓހޒ ކޒޓޑހއ

ސ اهلل سبحانو وتعاىلވސގކޅއސއ މހކ

މސސއ ޚހޔކފޓދމކ އމހކފ ޚދދގ

ވޚބވސދވއވ."

، ما : يا رسول اهلل وعنو قال: قيل [1298]ال »قال: سبيل اهلل ي عدل اجلهاد يف

الثا كل فأعادوا عليو مرت ني أو ث « تستطيعونو : » ث قال ! « طيعونو ال تست »ذلك ي قول:

ائم القائم جاىد يف سبيل اهلل كمثل الص

مثل ادلوال ، اهلل ال ي فت ر من صيام القانت بآيات

جاىد يف سبيل اهلل ، حت ي رجع صالة

. «ادل متفق ، وىذا لفظ مسلم عليو

އޔ އ ޞހބ )އބހ: އބ ހޒއޒ -6921

ސ ކބއދ ޒވވސދވއވ. (رضى اهلل عنو()

صلى اهلل )އކޑސޓދ ވޔޅވއވ. "ޒލޑ

اهلل سبحانو އފ ޔދދވދވ. އ عليو وسلم(

ސ اهلل سبحانو وتعاىلސ ޒލޑއވ. وتعاىل

ޢމޑކ ކބއ މސސއ ޚހޔކޒމއ އއވޒ

ހއޘވ؟ އކޑސޓދ ހޔޜ ކޒއވއވ.

"ގޘބއމހދދފ އކދ ކޅޔދވސދ

ދވއވ. ޓހ އބކޑދ އލވޑ ޔޓހޒ

ދވގ ގދ ޓހޒ މގދ ގކޒޒ

ކޒއވއވ. އއދ ކދމ ޓހޒކވލ ހޔޜ

ދދފ އކދ ކޒއވއވ. "ގޘބއމހ

ޓހ ހޔޜ ޅޔދވސދ ދވއވ." އއފކ

ސ މސސއ اهلل سبحانو وتعاىلކޒއވއވ. "

ޒޔ ހޓއ ޚހޔކޒ މހސ މލޑކ

اهلل ޢގގޒކމއ އކކ ދމޔކފ އޔ ޞޝ

ކޒވމދޔ ސ އޘގގއ ގޑވގسبحانو وتعاىل

ސ މސސއ اهلل سبحانو وتعاىلމހއސ މލޑވ.

ޚހޔކޒ މހކ އދބޒ އގވއޚއމފ

ޔ ދކދޏ ޔދޔދ އދ އ ހދދދ މ

އއ އޔ މޔކދޏމއދގ ދމޔކޒދ މގސ

ޒޔ ހޓމސއވ."

6 | ޞޓހ

رجال قال: يا رسول : أن ويف رواية البخاريال » :ي عدل اجلهاد قال مل ، دلن على ع اهلل

ىل تستطيع إذا خرج »ث قال: « أجده جاىد أن تدخل مسجدك فتقوم وال ت فت ر ،

ادل

: ومن يستطيع ف قال « صوم وال ت فطر وت .!ذلك

އޔ ބޞޒސ ޒވޘގއސއ ވއވ.

هللا ފވޒދ ބކޑކ ޔދދވއވ. "އ ހމކ

ގޢޑސ ޒލޑއވ. ގމދދއފ އއމޑކއ

ޚހޔކޒމއ އއވޒވސދވ ޓޔ ޢމޑކ

صلى اهلل عليو )ކބއކދ ބދޔއވފވ. ޒލޑ

ހޔޜ ކޒއވއވ. "ގމދކޑސޓދކފ وسلم(

. އއފޓހ ހޔޜ އޓޔ ޢމޑއ ދޓދއވ

ކޒއވއވ. "ޚހޔކޒ މހ ޚހޔފ

ދކގމދ އސ ޓހގދ މހކފ މލކގފވޔ

ދމޔކފކފކ އޔ ޒޔ ވއޑމއދގ

ޒޔމގ ޔމހޒވދ ހއޘވ؟ އއއޓހ

ޝޔޜ ކޒއވއވ. "އސގފ ޔމހޒވދ

ކކފ ހއޘވ؟"

من خي : » قال وعنو: أن رسول اهلل [1299]، رجل مسك بعنان ف رسو يف ذلم معاش الناس

عة ع ىي سبيل اهلل ، يطي على متنو ، كلما سوت مظانو

أو ف زعة طار عليو ي بتغي القتل وادل

ل يف غن يمة يف رأس شعفة من ىذه أو رج

عف ، أو بطن واد من ىذه األودية ، يقيم الشالة ، ويؤيت الزكاة ، وي عبد ربو حت يأتيو الص

رواه . اليقني ، ليس من الناس إال يف خي . مسلم

އޔވލ އޞޝބ )އބ ހޒއޒ -6922

ސ ކބއދ ޒވވސދވއވ. (رضى اهلل عنو()

صلى اهلل عليو وسلم()ހމކފވޒދ ޒލޑ

ހޔޜ ކޒއވއވ. މލގކދސ ގޒއދ

اهلل އދމ ޒދސޅ ޔޒއޅމއސއވ މހކކ

ފޗކއ ސ މސސއ ޚހޔކޒމ سبحانو وتعاىل

ސ ޑސދސއ ހޓއސދ ހއމހއސ އ

ހދދމހއވ. އމހއފ އޏއ އވއޒފ

)ދވގ ކއޑ ދޒއކޑއސ އޏ އވއޒފ(

)އލމއޛފ( އޔހޓއޔހއ ހޑވކފ

ލވޒވސދ ހދސޒމއފ ދކމސދ ޔއޒ

ޔކފސދ ޝހޔވސދ ޔޘމފ އދމ

ހޒއވ. ދވގ )އޓޔ ޔވދ މހކ(

މވޔސ ގޒއދ ވޔއއސއ ދވގ

މޓޒބޔގކސ ގޒއދ ޓޒބޔއއސ މގސއ

ބކޒކޅއ ސދސޅސދ ހޒ ދމޔކފ

ޖކގޔ އޔ މޒވމއ ހމއފ އޅކދ

މލގކދސ ކޒދ މގ ޔމހދދމހއވ.

ގޒއދ އޓޔ މހ ވހފ ހޘ މހދސ

ގޒއދދވ.

7 | ޞޓހ

إن يف : » قال وعنو: أن رسول اهلل [1300]ىا اهلل للمجاىدين يف اجلنة مئة درجة أعد

رجت ني كم ماء سبيل اهلل ما ب ني الد ا ب ني الس . رواه البخاري. «واألرض

އޔވލ އޞޝބ )އބ ހޒއޒ -6011

ސ ކބއދ ޒވވސދވއވ. (رضى اهلل عنو()

ހޔޜ صلى اهلل عليو وسلم()ހމފވޒދ ޒލޑ

اهلل ކޒއވއވ. "ހމކފވޒދ ޚދދގސއކ

ސ މސސއ ޚހޔކޒ سبحانو وتعاىل

اهلل سبحانو وتعاىلމހދދފޗކއ ލގކ ޔޒޚ

ގއޘޒ ކޒއވޓއވއވ. އއ ކދމ

ޔޔޒޚއއސ ޔމޔ އޏއ ބމއ ހޔމޔސ

ޔޒމދވއވ."

وعن أيب سعيد اخلدري أن رسول اهلل [1301]، ، وباإلسالم دينا ربا من رضي باهلل : »قال

د رسوال ، وجبت لو اجلنة ، ف عجب « وبحمعدىا علي يا رسول أ : ، ف قال و سعيد ذلا أب

وأخرى ي رفع » : ، ث قال اهلل، فأعادىا عليو ، ما ب ني كل د مئة درجة يف اجلنة اهلل با العب

ماء واألرض : قال . « درجتني كما ب ني الساجلهاد يف »ا رسول اهلل قال : وما ىي ي

. رواه مسلم«اجلهاد يف سبيل اهلل سبيل اهلل ،

.

رضى اهلل عنو()ޒ އބ ލޢޔޑ ޞޟ -6016

ސ ކބއދ ޒވވސދވއވ. ހމކފވޒދ

ހޔޜ ކޒއވއވ. صلى اهلل عليو وسلم()ޒލޑ

ގޢޑއ ހއޔވ ސދސޅއވ އޑހ هللا

ކމފއ ޔދކ އލޑމ ޔދ ކމސއ އޔ

އ ޒލޑއ صلى اهلل عليو وسلم()މޝއމޔ

ގ ޑބދ ކމސއ ޒހއޚ މހކފ ޚދދ

ވޚބވސދވއވ. ޓހކ )އހދޔ( އޞބޒސ

މއޛފ އބ ލޢޔ އޚއބވ ވޏއސގވ.

ސ اهلل سبحانو وتعاىلއހދކމދ ވޔޅވއވ. "އ

ޒލޑއވ! ގމދދއފ އވހކ އޔ

އއޓހޒ ގކޒޒކފ ވޔޅވ ޔއވފވ.

އވހކ لى اهلل عليو وسلم(ص)އހދޔ ޒލޑ

ގކޒޒ ކފޔއވއވ. އއފޓހ ހޔޜ

ކޒއވއވ. އޔ އހދ ޢމޑއވއވ.

اهلل سبحانو وتعاىلއޢމޑސ ލބބދ

ޚދދގދކ އޅއފ ލގކ ޔޒޚ

. އއދ ކދމ މގވޒކފޔއވއވ

ޔމޔ އޏއ ބމއހ ވޒވއވ. ޔޒޚއއސ

ސ ޒލޑއވ. هللاއޞޝބ ޔދދވއވ. އ

صلى اهلل )"އއ ކދ ޢމޑއގއވ؟" )ޒލޑ

هللا ހޔޜ ކޒއވއވ. ")އއ( ( عليو وسلم(

ގޢޑސ هللا ގޢޑސ މސސއ ޚހޔކޒމވ.

މސސއ ޚހޔކޒމވ."

بن أيب موسى األشعري كروعن أيب ب [1302]عت أيب وى ، قال ، يقول: : س و بضرة العدو

8 | ޞޓހ

އ އޞޒގއ اهلل سبحانو وتعاىلޒ( ޓގސ އހޑވޒދކޒ )ޘހޔދދއ ދޞޒއދކ"މދއ:

ސ ޒލޑ ޝޒމ ކޒއވއޑހއ އއ اهلل سبحانو وتعاىلއޔ ޔވހފ އމދދވ މހދދއކ

މހދ އބއމހދ މހދދއކ އޔ ޝއޤ ޔދ އޞގޘޒ ދކޒ ކދގއގއ ޝޒމ ދކޒ

ހދސޒމ އޔދޔދ އބއމހދދ ދ ޚޖޘޔ އޔ ޔޒވ ދކމގވސގމފކގގއ އމއޑ

(92)ލޒގއ ގއބ : ކޒފވ."

إن أب واب اجلنة تت ظالل : » قال رسول اهلليوف : يا ف قال ، ف قام رجل رث اذليئة . «الس

عت رسول اهلل يقول ىذا أبا موسى أأنت سرأ جع إىل أصحابو، ف قال ، ف ر قال: ن عم : أق

الم عليكم ، ث سر جفن سيفو فألقاه ، ث ك الس. و فضرب بو حت قتل مشى بسيفو إىل العد

. رواه مسلم

އބ ބކޒ ބދ އބ މލ އޑ -6019

ސ އޒހދ اهلل عنو(رضى )އޝޢޒ

ޒވވސދވއވ. އކޑސޓދ ވޔޅވއވ.

"ގމދސ ބއޙ ޔޝމދދސ ކއޒސއ

ހޒސދ ބދދކފ އޏއއލވމވ. ޒލޑ

ހޔޜ ކޒއވއވ. صلى اهلل عليو وسلم()

ހމކފވޒދ ޚދދގސ ޔޒކޅގއވދ

ފސއވ. އހދޔ ކދޏސ ހޘދސ ޔ

ބހޔޓއވ އޔ ޔވޓއވ ހޔމއ

ޑއސދހޒ މހކ ގޔވއވ. ޓހ އމހ

ޔދދވއވ. "އ އބ މލއވ! ޒލޑ

ގޘސގފ ހޔޜ صلى اهلل عليو وسلم()

ކޒއވދކފ ގބ އޏއހދ ހއޘވ؟"

." އހދޔ )އހދޔ( ވޔޅވއވ. "އދއކވ

އދ އދސ އކވޒދދއ ޔމޑފ

އދބޒދވ. ޓހ އދ ވޔޅވއވ.

"ގޘބއމހދދފ ލޑމގގޒކދ ހއޗވ."

ޔދ އދ އދސ ކދޏސ އޒ

އދ ވމފޓހ އކޑއވ. ޔދމސޒއޑއ

ހޓއސދ ސލ ޔޝމދދދއ ކދޏ

ޒމދސލ އދމ ޓހދ ހދސޒމ ކ

ޝހޔވއވ."

*** ދދމ ***

9 | ޞޓހ

ލމޗޒކ އޔ އލމޗޒކ އޑސޒގމ( : 2)މޝއމ ގޢޒޓ

؟އޑސޒގމ އކ ކބ

އކ (Algorithmއޑސޒގމ )

މބދދ ކދމވލ ޏޚޗޑ ޏޗއއ )އމއޑ

ކދޙއޗޒ ޓއޑއ ދދ ޓޗއއ( ،އއ

އހދ ޏޚޗޑ މއޔއކފ ބޔޑކޒމސ

( އކވ. އހދކމދ Mathematicsހލބ )

މޓޔ ހލބގއ ހޔއސދ ލޔ ޏޚޗޑ

،އޏއއއ MP3 ،ޓއޑއ )އމއޑއއ

ޓޗއއ( ކޘދދސޓޔ އހދ

]ޑޘދސދޏކފ[ ބޔޑކޒމދ އއ

]އދކޒޙޗ[ ކޒމވ. އޔ މޓޔ ]އޅދ

ބޅދ[ ޑޘދސދޏއ ޔދސދވޓޔ ލޔ

ޏޚޗޑ ޓއޑކފ މހލބގއ ހޔއސދ

ބޔޑކޒމފ ކޘދ ]ޏކޒޙޗ[ ކޒމވ.

ޗ ކޒ އޑސޒގމ އކ ބދވދ އދކޒޙ

މޔކދގއ އކޑވސދވ ހލބ

(Mathematics.ގކފވ )

ގޓގ އގއ މގމޗކޑ ޓމޘޑ

( ގކސ މއޛފ ޏޚޗޑ Algorithm)އބހ:

ޏޗގއ އދކޒޙޗކފ އޔ ޏކޒޙޗ

ކޒވއވ. އހދލ މޓޔ ހލބގއ

)އޑސޒގމ( ގއ ބހސދޔދ ޔބވގކފވ.

އއ

Symmetricލމޗޒކ އޑސޒގމ )Algorithm) :

މއ އދކޒޙޗ ކޒމފއ ޏކޒޙޗ

ކޒމފވލ އއ ޓމޘޑއއ ދވގ

]ގޅޔދޏއއ[ ބދދ ކޒ އޑސޒގމ

ގޅޑމފއ ގކވ. މޜޑކފ ސއއސ ޔޒ

ގޅ ހޅވމފވލ އއގޅޔދޏއއ ބދދ

ކޒވއވ. މއ ލމޗޒކ އޑސޒގމ

މލއކގ ކޒ ސގވ.

ޢދމކފ ބދދ ކޒވ ލމޗޒކ

އދކޒޙޝދ ގއ:

IDEA (International Dataޕ Encryption Standard)

Triple Data Encryption)ޕ Standard) 3DES

Advanced Encryption Standardޕ - (Rijndael) AES

Twofishޕ

10 | ޞޓހ

RC6ޕ

Marsޕ

Serpentޕ

]މޚހޔދސ ލއޒގއ[ މޙޒސޒމސއ

ހމދ އދކޒޙޝދ އޑސޒގމ ގކކ

AES އޏވދލ އދކޒޙޝދ[

ބޒގދ ލޗދޏޒޏ[ ހވމފޗކއ ބއވދ މ

މދސދޏވ. އއ: 5ޓއދޑފ ޔޘ

1 .(AES )Rijndael ( މއ އއވދ

މހޒސ އޏވދލ އދކޒޙޝދ ހޔ

(އވ. AES -ލޗދޏޒޏ

2 .Serpent

3 .Twofish

4 .RC6

5 .Mars

ލމޗޒކ އދކޒޙޝދސއ ޔދ އޓޔ

އއޛއ އދއ ލވޑކ އދކޒޙޗކޒވ

ޓޒގދ ޑބ ޏކޒޙޗ ކޒމފޗކއ ހމ އ

،ގޅޔދޏ ދދ އސ ދކޑއ ބދދވ ހދޔ

ޓޒކފޔދ ޒދސޅ ފއ އދއޓޒގ

ސގކވ. އހދ މޜޑކފ މޝއމޔ މލޚއ

އދކޒޙޗ ކޒމފބދދ ކޒ ]ގޅޔދޏ[

ޓޠމއފ އ މލޚ ޏކޒޙޗ )ޙލވޒޏ(

ކޒމފޗކއ ޓޒކފޔދ ޚހއވ. ޙލވޒޏ

ފ ޓޒކފދޔވއޚދމ ޒއކގޒސގކ

އމލޚ ،އޑބ ފޑބދދވ ޓޒގކ

ފވލ ޏކޒޙޗކފ ކޘދއވ.އއދ

ޑބދދވ ޓޒގޓޠމ އޔ ،މޝއމޔ}

،އ ޓދވޓޒގ ޑބޓޒގ: މ ގޢޒޓ

ޝމޑޔ ޓޒގ މޓޔއދ ބދމފވޒ

ދދގކއ ބދދ ކޒދ ޓހމ ވމފ

ޓލހވދ ކމފޗކއ ބދދ ކޒވ ޝޘޑ

ޓޒގގކކވ. މޝއމޔކ އދކޒޙޗ

ކ އމލޚ ޓދވ ޓޒގވ. ޓޠމކޒވޓއވ

ޗ ކޒ ޓޒގވ. އޔ ޏކޒޙ އމލޚ ޑބ

ޓދޏޑދ ،އއފ ހމޑޔ ޑބދދވ ޓޒގކ

މލއކގކޒ ޓޒގވ.{

Asymmetricއލމޗޒކ އޑސޒގމ )Algorithm):

މއ އދކޒޙޗ ކޒމފއ ޏކޒޙޗ

އހދލ ސޅދހޒ ،ކޒމފ ގޓގ ޔ

ޑސޒގމ ގކވ. ކޒވ އ ގޅގޏގކއ ބދދ

ފ ޑބ މލޚގއ ޏކޒޙޗ އޓޠމ އދ

ކޒދ އދ އގސއ އކދ ޒއކގޒކމއއކ

ބއވދ ]ޞއޞ[ ގޅޔދޏދދވ. އހދލ

މޝއމޔ އއ އދދ ހޒހ ޓޒގގއވލ

ޓޠމއފ މލޚ އދކޒޙޗ ކޒމފޗކއ

ބދދ ކޒދ އދމދސ އގސއވލ

ބއވޔދ ޓޠމސ ]ޢދމ[ ގޅޔދޏދދވ.

Publicމޘފ ޙބޑކ ކ އދކޒޙޝދ )

11 | ޞޓހ

Key Encryption އވލ ކޘއވ. މސ )

ގޓޞޑ ޔދ ޑޘވ ބބސއ ހމދދއވ.

އހދލ ބޏގ ޓއޑގއ އދކޒޙޗ

ޗކއ މ ]އލމޗޒކ ކޒމފ

އދކޒޙޝދ[ ބދދ ކޒދ ވޒފ

ޔއޛއވ. އހދ ލމޗޒކ އދކޒޙޝދ

ގކފވޒ އލމޗޒކ އދކޒޙޝދ

ސދ 0111މލއކގ ކޒޑއ ސގސދޏކފ

ޑހވ.

RSA އޔ ޢދމސގއސއ އލމޗޒކ

ކޒވސގ:އޑސޒގމ ބދދ

RSA އކ މހގދފ އދމ

މޤބޑކދ ހޔޓއވ އލމޗޒކ

ޔއ އޓފސދ މ 0791އޑސޒގމއވ. އޔ

ފވލ ]ޢދމ[ އޔ ]ޞއޞ[ އހމ

އދކޒޙޗ އޔލޗހޔއ ގޅޔދޏ

ކޒމފޗކއވލ އދމ ޢދމކފ ބދދ

ކޒވ އޑސޒގމ އކ މއއވ. ]މޚހޔދސ

ލއޒގއ[ މޙޒސޒމސއވލ ބދދކޒވދ

RSA .ގޅޔދޏ ލޗކވ

ބދދ ކޒ RSAޢދމކފ

ޏޗ އދކޒޙޗ ،އދކޒޙޝދ ޙޒސޒމއ

، IDEA ،3DES ،AESކޒދ )

RC6 ،Mars ،Serpent )ޓޔ

]ލމޗޒކ[ އޑސޒގމ އކދދވ. ޔދ މ

RSA ގޅޔދޏ]ލމޗޒކ[ އޑސޒގމސ

)އލމޗޒކ ގޅޔދޏ( އދ

އދކޒޙޗކޒދއވ.

އހދކމދ މޝއމޔ އބޔވލ

އދކޒޙޗކފ ޏކޒޙޗ ކޒމފ ބދދކޒދ

RSA ގޅޔދޏއވ. އސގޒސއ ހމދ

އލމޗޒކ ގޅޔދޏގއ އޗމޗކޑ ހޅވއ

ގޅޑއ ހޔދ އދކޒޙޝދ ޙޒސޒމވ.

ވމ މޝއމޔ އއއ މޔ ވލދކފ

،ދޚހދއވ. މޓޔއދ ކދގއ މކޒވދ

( އދ RSAއލމޗޒކ ގޅޔދޏ )

ޓއޑގއ އދކޒޙޗ ކޒދ ވޒފ

ޑލވދގއވ.

ވމ ޓއޑގއ ]ލމޗޒކ[

ގޅޔދޏއކދ އދކޒޙޝދ ޙޒސޒމ

އ ]ގޅޔދޏ[ ،އމއޑއފ ގޅޑއ

އގސއވ ]އލމޗޒކ[ އހޒމދސ

ގޅޔދޏދ ގޅޑދއވ.

Diffie-Hellman (DH) އޔ

:ލޝދކސ ގޢޒޓ

މއ އދކޒޙޝދ ކޒމފ ބދދ

ކޒވ އޑސޒގމ އއ ދދދވ! އއކވ.

އހދއކމކ މއ ގޅޔދޏ ޔބޘއސ ޔމޔ

ބޔޑކޒމފ ބދދކޒވ ޞއޞ

އޑސޒގމއކވ.

12 | ޞޓހ

މމލއކގ ކޒދ އދދދވ ސގފވ:

ދޏ ]ގޅޔ DHޓޠމ އގސއ . 1

ލޗއ[ އވއވ. އއ ]ޢދމ

ގޅޔދޏ[ އކއ ]ޞއޞ ގޅޔދޏ[

އކވ. އޔ މސ ގޒއދ ]ޢދމ

ގޅޔދޏ[ އދ މޝއމޔފ

ޓދވއވ.

މޝއމޔފ ޓޠމސ ]ޢދމ . 2

އޑސޒގމ DHގޅޔދޏ[ ޑބމދ

]ޞއޞ ވސގބދދކފސދ

]ޢދމ ވސގގޅޔދޏ[ އކއ

ގޅޔދޏ[ އއ އޓއޔއވ. )މސގދ

މޝއމޔސ މ ވސގ ގޅޔދޏގއ

ޓޠމސ ގޅޔދޏގކއ ސޅމއ ވކދ

ޔދސދދފވ.(

ޔދ މޝއމޔ މ އޑފ ހޔދ ވސގ . 3

]ޞއޞ ގޅޔދޏ[ އއ ޓޠމސ

DHދމ ގޅޔދޏ[ ބދދކފ ]ޢ

އޑސޒގމ އދ ]ލއޒ[ ދދބޒއ

އޓއޔއވ.

މޝއމޔ މ ދދބޒ ބދދކފސދ . 4

މ މލޚއއކދ ޞއލވސދވ

ގޅޔދޏއއ އޓއޔއވ. މޘފ

Sessionމކދ ލޝދ ގޅޔދޏ )

Key.އވ )

ދ ގޅޔދޏދ މޝއމޔ މ ލޝ. 5

އދސ ،މލޚ އދކޒޙޗކފ

މ ގޅޔދޏ[ އގސއވ ވސގ ]ޢދ

ފ ޓދވއވ.އޘއ އކ ޓޠމ

ފ މ އދކޒޙޗ ކޒވޓއވ އޓޠމ. 6

ލޝދ ގޅޔދޏ ،މލޚ ޑބމދ

ފ ހޔއސދވދއވ. އހދ އއދ

ޝއމޔސ އދސ ގޅޔދޏގކއ މ

.ގޅޔދޏގކސ އޞޑކ އކއޛކވ

އދސ ]ޢދމ ގޅޔދޏ[ އވ. –

ޔދ ލޝދ ގޅޔދޏ އއދ . 7

ފ މހޒ އޓޠމ ،ޔމއސދވމދ

އމލޚ ޏކޒޙޗކޒވދއވ.

މގސއ ]ޓޠމ މހދ ހޔޘ[ އޔ

މސ ،ބދތލ]މޝއމޔ މހދ ހޔޘ[

އމހއސ ،މދއ މއދމހކމއ ހދސދ

އގސއވ އދކޒޙޝދ ޙޒސޒމދކމވ.

އހދކމދ މހޒހ މލއކގއ އބއމހދ

ކޒކފދޚހއވ. މބއމހދ ހމއކދ

ކޒމގޑދ އޙޒސޒމދ ޔއކ ޏއޑސ

މލޚގކއވ. ބކލ ގކކއ

*** ދދމ ***

13 | ޞޓހ

14 | ޞޓހ

(" ސ ޔވހ ގޒޚމއވ.Allah is Preparing us for victoryޑޤސ "އޞ އޑ އމމ އދވޒޑ ޢޥމއ ޝ)

ސދދވދ ދމދ ކމކފ ގޢޑهللا -1

މކ އކމފޗކއ )މޔވޒވ(ކޒއވދ އޒޔ

ލބބގކއ ޑއވދއވ.

މލޒޞ ދސޓއވދ އމމ އބދ

އޜޒ ޑޘއވޓއވ ގޒޞބހ ޓގ ކމސއވ

ކމކފ ދމދ عزوجل هللاވ. އޑ ކމޑ އދދ

ސދދވދ އޒޔ ކޒއވދމކ އދމމކފ

ވޞޑކފޔ ލބބގއ އއޑހ)އޓއޔވ(

ޒ މއއމގފ ދޞ عزوجل هللاއވ. ޑއވދ

ކޒއވދމކ އއޑހ ޔއވދ އޒޔ

ޗކއ ޝޑގގކއ ޑއވދއވ. އކމފ

މއޔ ހދސމދޔ ކދގއގކފ ، މދއހދކ

ބއފ ޒ އބއދދކދ ގބޑއޑއސދކ ދޞ

އޞލލ ކޒވދއވ.

މއ ޒދސޅ އޞޑއ ކމސއ

އހޒމދ ދދމއޓ ކމސއވދމކ މހޒ

ދމދ އއމސ މސމގސއވކދ ދވގ

ދދކދ އހޒމދދފ ޜބގ ކޒވދއވ.

މ ޒސ މއލޑއއ މޔ ޢއމކފ ބޑދޞދ

ފ ޒ ޑބދ ކމއދމޓހދ ދޞމއއމގފ

صلى هلل )ارسول ސއ އޔ قرآنދ ވ عزوجلهللا ا

ވދ ހޔޜގކސއ އދސވޓއވ. اهلل عليو وسلم(

އޔ އހޒމދ އދމދދފވލ

މކދވދޚހދ ޘޤދ ކޒމސ މއލޑ

އކފވ. ގބ ޘޤދ ކޒމ ބދމދ އއ

އހޒމދދފ ޢޤޔއއ ކހޑ އއޛކވ.

ގބއކ މލޑމއކމސއވދމކ ގބސ

ލޑއއ އޅއވ. ކއވ އމދސއ މއ

ހއޘވ؟ އއ މކދ ޤއމ ކޒމފޗކއވ

ޔޑޑ އހވޒސޔވމއވ. ބއއ ޔޑޑގއ

ގޒސއ އވދއވ.

ވޝ ކޒއވދ: عزوجلهللا ا

15 | ޞޓހ

"ހމކފވޒދކ ގއޒގސ ޓހދ މދއ:

. ޖބޒސއ ގމދ އޑހ ޑޘއވމވ

ބދ ވޒގވ މޑކވހފކ ހމކފވޒދކ

سورة) ގމދ އޑހސ ޞޑހ އޅދދފވ."

(501: األنبياء

ސ عزوجلهللا اއހދކމދކ އދމޓހދ

އޅދދފ ބދވޒގވދއވ.ޞޑޝ

ވޝ ކޒއވދ: عزوجلهللا ا

"ހމކފވޒދ ގމދ އޑހސ މދއ:

އޅދކމސއވ ޒލޑދދފ ގމދ އޑހސ

)ދޞޒ ޔއވދކމސ( ބލޓޅވދކ އލވ

ސލޓއވ. ހމކފވޒދ އބކޑދދކ ހމ

ދޞޒޑބސދވ ބކޑދދވ. އޔ

ހމކފވޒދކ ސޔވދ ބޘކ ހމ ގމދ

ة )سور އޑހސ ޑޝކޒކދ ކފވޒވ." (173-171الصافات :

އހދކމދކ ދބއޘދދއ

عزوجلهللا اޒލޑދދފ ދޞޒ ޔއވދކދ

ވދ އބއމހދދފ ވޢޔވ ވޏސދޓއވ.

ވޝ ކޒއވދ: عزوجلهللا ا

...

ބދ މޑކސ "ހމކފވޒދކ މދއ:

ޑއފވ. އއޑހސ ގޢهللا ވޏސދވދ

އޅދސ ގޒއދ އއޑހ އޒޔކޒއވ

ޘ ދ ވޒގކފ ޔއވއވ. އޔ ހމހކފ އބ

: األعراف سورة) ދމދވދ ގޤވވޒދދފވ."

528)

ގޢޑ ކޓޒކފވލ هللا އހދކމދކ

އޔ މއމދކފވލ ޔއވޓދއވ. ދމވލ

ގޢޑ އޘގ ދދމވދ މއމދދދފ هللا

ބދވޒގވދ ޓޔއދދވ.

16 | ޞޓހ

ގޢޑސ هللا "އބއމހދ އޔދކ މދއ:

ދޒޓޅ )އބހ: އލޑމޔދ( އއޒދސ

އދސގކދ ޓމ ދއވޑމފވ. ދމވލކ

ގޢޑ هللا ކޓޒދ ކގދމ ދޒހދލކ

އއޑހސ ދޒޓޅ ޓޒހމ ކޒއވމފ މދވ

سورة) ޒޔއއ ދކޒއވގވ."އއއޑހ

(22:التوبة

މހޒ ކޓޒދ މލއކގ

ސ ދޒ ދއވޑފވ. عزوجلهللا اކޒމދޔދ

ސ ދޒކ އލޑމޔދވ. މޝއމޔ عزوجلهللا ا

ޒލޑގވ. އބއމހދ ސ (وسلم عليو اهلل صلى)

މލއކގކޒދ އލޑމޔދ ހއޗވޑފވ.

ވޝ ކޒއވދ عزوجلهللا اއޔ)ހމ އހދމ(

އމހދދފ ކމޘބ ވދކމސއވ.

އލޑމޔދއ ޔކޅފ ހދސޒމކޒމފޗކއ

އބއމހދ ހޔ ކޒ އޔޔފ ބޑއޑއޓދމކ

އމހދދފ عزوجلهللا اޒދވވޒވއވ. އޔ ހއ

)ކޓޒދދފ( ޔއވޓއވ ވޒމޔ ގބ

އޔ އމހދސ އގސއވ ވލދޑބޑފވ.

ޑގގކއ މޔ )ވލދޑބޑފވ.( އޔ ވޞ

އބއމހދ އހޒހއ އއޛއ ހޔ ކޒދ

ޒމފވ. އލޑމޔދ ޔކޅފ ހދސޒމ ކ

އމހދ މޏއ ކދޗޒޑ ކޒވހކއއ

ޔދޘސ ހޒހއ ބޒސޔ ދލގއ ކދޗޒޑ

ބޒސޔ ހޒހ ޒޏޘ ކޒވހކއއ ޔދޘސ

ލޗޝދއ ކދޗޒޑ ކޒ ވހކއއ

ޔދޘސ ހޒހއ ބޒސޔ މޏޘ އއޗޑޗއ

ލޒކޒގކއ ކދޗޒޑ ކޒވހކ އއ

ހޒހ ޓޑހދސ ބޒގކއ ކދޗޒޑ

ކޒވހކ އއ މޅ ޔދޘ ކދޗޒޑ ކޒ

ވހކ ޔއކއސދ ބއއޓހޒ އހޒމދ

ޝކވކޒއވ. އމހދ އގސއ މހޒހއ

ޓއލއއ އބހއޗވ. އހޒމދދފ

ދ އއވލ އމހދދ ހދސޒމ ކޒވ

ޓޒލގއ ދގވ. އހދކމދ ޔކފޑޓއކ

އމހދދއމޔ ކދގއ ކޒވދ އގޒ

ސގގއ ބޑއ އސގސގފ ކދގއގއ

ކޒދވ ދދ ހއޘވ؟ އމހދދއ ހމހމ

ވދ އއވލ ސގއ ދގމދ އމހދދ

ކމއދގވ. ލޔ ލޔޑފ ޚހ ޔމވދ

ޒޅވޒކމއ ދގ ހމޚހސދ ގބސދދއ

އލޘލގ ބދދ ކފސދ އމހދދ

هللا اހދސޒމ ކޒދވ ދދހއޘވ؟ ދމވލ

ވޝކޒއވދ: عزوجل

...

...

17 | ޞޓހ

ބ ދނ ޓކސ ނނގ ހމއކނ ދޢލތ އ

ރޚ ގތނ އސލ މ ދޢލތ ތކކ އފދ ތ "

ދޢލތ ތކކވ. އއ ދވނ އއ ނވ ފދ

އ ބ ދނ ޓކސ ނނގ ހމއކނ ދޢލތވ.

އމހނ ޓކސ ނނގނ ކއވހއޔވ؟

ޙރ ޖ އދ ފއގ އމހނނށ ޖޒޔ، ޣނމ ،

ހރހ އ މދނ ގތގއ އ މދނ ލބއވ. މ

ލބނ ޖހ ދނނވ. އހނކމނ އއ

އތރ ސރކ ރނ ރއޔތނގ އތނ

ޓކސ އއ ނގ ކށ ނޖހއވ. އހނއކމކ،

ޖހ ދނ އކހރވގނ ތބ މއނމތ މއދ

އތނ ޓކސ ޙ ލ، ޢ އމ ރއޔތނ

اهلل صلى) ނގމނދނ އވ. އދ ރސލ

ޓކސ " .( ޙދޘ ކރއވއވ وسلم عليو

އކ ޙރ މ އއޗކވ. އދ ޓކސ އ އ ބހ

އށ ލޢނތ މސޢލވ އޅ މހ މޢ މލ ތއގއ

"ލއވ ހއޓވ.

(اهلل رمحو)ލ ޤ ޥ އނވރ އ އމ މ

ދ "ޓހކ އއޒދ އގކގ ހޔކޒމމދއ:

އއޒދސ ކ ސދޔދގވ. ޔދ އމޔގއ

މއޛފ ހޒ ހގމއކފ ވސދޔދއވ. ޔދ

(26:األنفال سورة) އއޒދ ބޑކޒއވދއވ."

އހދކމދ އމހދ ޓއލ ޞޒޔ

ކޒޘޔފވ. އއ އމހދ ބޑވދ ސގވ.

ވޝ ކޒއވދ އމހދ عزوجلهللا اއހދ

އމހދސ ޓއލ ޓޒގމ ޞޒޔކޒދ ޚހދ

ކމފވ. ޔދ އއފޓހ އމހދ

ބޑވދކމސއވ. އހދކމދ އމހދ

ޓއލ އލޑމޔދ ޔކޅފ އމހދސ

ހދސޒމކޒމފ ޞޒޔކޒކމފޗކއ

އހޒމދ އޓވދޚހދއވ. އހދ އސ

ހފ ދޞޒ މދއކ އލޑމޔދފ އވ

ޒވދ އއމސ އދދދކމވ. ދޞ

މސމގސއވ.

*** *** ދދމ

18 | ޞޓހ

ކއޑއޘގޑ ޔޒލގޑ

މދ ބޒސ އޅއސދ އލޑމއޘސއ

ކޘވމކ މދކމއ ކމސއކ އ ކޑޚސ

ޒކޗޒ އބޒހމ ޖކޒއޘ މލ ކޑޚސ

އކޑޚސ ވދ އދސވޓއވ.ޔޒވޒދދފ

ޔޒވޒދސ ޓޒގދ މޢޑމގ ޑބޓއވ

އޅދ މދކޒއޒކ މގ ސގސއ މދ ބޒސ

ސދ ޔވލ ވޓއވ ޓކޗއ ހޔމސއލޗ

ޔޒވޒއވދ މމއލޑއސއ އޔޒ

ހޖޒކޒވޓއވ. ޒކޗޒ މޖޔފފ

އޅމކ ސޒވޔޅވޓއވ ސގސއ މދ ބ

ސ އދބ އދބ (وسلم عليو اهلل صلى)ޒލޑ

ކމއކމފއކ އޔ ކބޑދދފ ޞއޞ

މސގފ ކޑޚފ ވދދދ ބދދވދމކ ކޗ

. އމޒއސ ޔފދ ވދމފ ވދ އދސޓއވ

އޔޒ އޔ ޖކޒއޘސ ބލމސ

ޔޒވޒއ ވހކ ވއހޖޒކޒ މޖޔފފ

އޒ ހދދވ ވޒފ ޔއކވ

ސއވ. އޔޒވޒ ސގޒސއ ޔފޔޒޚއ

އޅއވދ މދ އޅއވއސދގވލ ލވޑ

ވމފޓހ ޓޒމހ ކޒމގސ އއ ޓހދ ކޒއ

ކހދއގ ވލ ލވޑ ގޒސއ ހދދވދ

ކޒއވޓއވއވ. ޑޘދގޒ އއސ

ހއލއޘގދ ޑޘދ ޑޔސދދ ކގދމ

ވހކއއވލ ވދ ޔޒވޒއ

ލވޑކފޓއވ. އޔ މޑމގކފޓއވ.

އޔ މސއގޒދ ވލ ޖކޒއޘ

އދހދދ ބދޓއވދ އލޑމ ޔދސއ

ދބޒސ އޅމކ ވޚބ ކޒއވޓއ އގ މ

ދދކމފވ. އހދކމދ ޢޑމ ކމއ

އކދ އދސދމފ ހޒލއޅކމސއ ވދދމ

ސއ ވޘލ ޔކފޑދވ ލދދގކފ ވކމ

އދސދދ ވޚބ ޢޑމ އވ. އހދކމސ

ގދކމކފ ވގ ވޚބއ އޔކޒމސ ސ

ޑވޔދ ކމސއ ލދދގއ ޔކފ

.ދމދދވބ

ޖކޒއޘ ބދޓއ ވދ މދ ބޒސ

ގޒސއ ހގޘޒ އއއކ ޑއޅ ޚޑބބސ

ޓޒވއސދ ޗޒޒޖމސ އމޑގއ ޔދޘސ

މދ އޔ އވ. ގދގދސއ ހދސއޅ ކމސ

ގޒސއ ދވވ ޓޒވއސދ އޅ ހޔމސ

19 | ޞޓހ

ހދދދ އދހދއކމއ ޓޒހދއކމއ

9169އވ. ޔދ މއދދ ކމސ ބދދދދސ

ވދ އހޒސ ޚދއޒ އކކދ ޓފސދ

އދހދ ކޔދ ކޘވދ އދދއޒ

ޓލކޒދ ހޔދއޅދޚހ މދސދޏގކއ

އޔވލ އވ.ވޔޅވ ޖކޒއޘ ކމސއ

މގ ވޔޅވކމސއ ވދ ލޑ ޏޒ. ޖކޒއޘ

ގބ މގކޒވޓއ ފމދސދޏގއ ހޓހއޗމ

މހދ އ އދދ ޤވއޔކފ އމޑކޒދ

. ޚހކމފވ

ދމވލ ހގމއކކ އލޑމ ގޢޑމ

އލޑމ ކދގކފ ހޞޑ ކފޓއވ އޔ

ޒއވ ޒކޗޒ އފ އކޑޚސއއހ ޑބކ

ޔޒވޒއ އހމއފ އޢޒ ދވދކފ އގޓޒ

ހޅވޑވޓއވއޒ ކޘވމސ ޓޒލގ

އމދޖޒ މބޏ މއލޑއކފ ދވކ ހގހމ

އޔ މދ ބޒސ ޚހޑއސދ ހދދކމވ.

ދޅ ކގދމ މހކ ހޔދގޒސއ ހގޘޒ

ޗޒޒޖމސ އމޑގއ ޔދޘސޓޒވއސދ

ކދވލ ޖކޒއޘ އފ ގދގދސއ ހދސއޅ

އޅޓއވމވ.

މސ އގޒދވލ ޖކޒއޘވދ

ގދމ ޚޒމއއ ޔދއ ޔކޅފ ކ

އސގދ ވޗވސ ޙޒސޒމއސއ ހދސޓއވ.

ވހކ ޔއކމދ ޒކޗޒ ވޔޅވ ސގސއ

މދ ބޒސ އޅއސދ ހޑ ޓޒހދދ

ޅދ ޔދ ސއލޑމ ކޒމގސއ އޅމކ

ހޒ ކމއ ދދވ.

ދލ އހޒމދ މ ބދ މއޛފ އހ

ވދ ހޑ ޓޒހދދ اهلل تبارك وتعلىޓދއވ

މޅ އދހދސ ކޒމއޛފ ދކދދ ހދޔ

މފ އމޒ ހފސދޏ ޓޒވއ ދވއކޒ

ކޒއވޓއވ.

*** ދމދ ***

20 | ޞޓހ

d

ޜދއއ ޝމޔއ އއމހއ

. ގޢޑއފވ هللا ޢޑމގކސވޒ ވދ

اهلل ޔޢކޒދ ޑއވދއޔ ލޑމ ޞޑވގއ

عليو اهلل صلى މޝއމޔ ޒލޑ ސ سبحانو وتعاىل

އޑދދއ އކޑސޓދސ އފއ وسلم

.އޞޝބދދފވ

...ޔދދއވ އއފޓހ

،އޑބޠޑ ،އއޝއޞ

އބ ޢބޔއޒޝމދ އދވޒ ބދ އޑމޚހޔ

، ޝހޔވކދ ދޞޒޑ ޢޥޑޤ

ޗކއ ޢޔޑފ އދކޒކފ އދޘވޒކމފ

.ކފޔމވ ކފވޒ އއމގފ ޚހޔކޒ

ގދ ޝއޞސ އއ ޝއޞ

އޑމޒބ މޝލދ އބ އކވޒދކމސއވ

މޒވދ އޑ ލޑމ އޔ ޞދ ލމޒ އޔ

ބކޑދދފ ހޒހ އ اهلل سبحانو وتعاىل)

މއޒބއ ޝހޔވ.( ޑއވފއވ ޒޝމގ

ވދކފ ލޒހއޔއސއ ޔމޔސ އއ ޚޥޓ

ޔދ ބޗކދ މގދޔ އމޒކސ

.ހމޑއއސއވ

اهلل سبحانو އދމހ ޝމޔއވދ

އވހޒކފޑވޓއވދ އފވ! ޝއޞ وتعاىل

ހޔއސދ ބދޔކފ ޚޑއޑއ ޝއޞ

ކފޑމފ ބޔޑ ޔޢވގ ޝއޞސ

އއވލ މލގކގފ ކޒ ޔއޑގގކދ

މސސއ ޔޢވސ ޚހޔއ ދޑބ ކމޘބއ

ހދދވދ ކޒއވއސދ ޜބގ ޓއގޑ

.ކފވ

ޔޢވގއސދ ޝއޞ

ޢޤޔއފ ޔދފއ ޝއޞސ ދކދދވ

އޔ. މޤޞޔސއވ މގ ޔދމސ ދޞޒ

ޝޤޤ ކމޘބއކ ޢޤޔސއ ޜބގވމވ. އޔ

އހޒމދ .އސގސއވ މޒވޔޘއ ޝއޞ

އއމގސ މލޑމ ޔކސގކ އއއވ.

އވ ގކސއ ސޔޏ އޒމ ޑޏޒދދކ

އޔކއއގ! މލޑމ. ދދވ މޒވބއއ

21 | ޞޓހ

ޤޔޒއ ކމޘބއކކ އސ އއމގސ

ޑޏޒދދ ޔޢދ ޝހޔވޔއމވ.

އއވލ ދޑއ ޤޒބދއ

ހއޘވ؟ ޔމއވ ޔޢވގއ އޔ އއމގއ

އއމގކ އހޒމދސ ވދދމ އހދކމސއ

މޒދވ އއމގއ ދދވ. އހދލކ

ދޞޒވޒކ ޔޒއޅ އޔ ޔޒހޒ

އއމގކވ. އހދކ އއއމގސ ކޒމގސއ

މޒކކ ޔޒމކވ.

އމޒކދދވދ ޔޢ

ޞދ ލމޒ އއ އދވޒޑ ޢޥޑޤ

ޤގޑކފޑއޓއވ. އކމކކ އމހދދމޔ

ކޒއއވލ ގހމގއ ޜބގކފޔޓއއ

"މދވދ" އމހދސ ދވއވ. އޔ

ޔޑޑއސ އއވލ ސދދގކދވލ

މދވޒވލ ސދލޔޓއއ ދވއވ.

މހދ އމޒކ އހދކމދ

އދޞޓއ ޢޔޑ މދވދކމއ ސވ

ޝއޤގކއ މދވދކމފ އދލދ

ކސ ހއޘވ؟ އމޒ ކބއ އޝގޒމކޒދ

ޔއޑގ ބދވޓއވދ މއލލގކސ

މއޛފކމފ ޔޢވކޒ އޤދދގއ

އމހދވދ ހދކފ އއޞޑޓވޓއވ. އޔ

ކދމ ޔވހކޔދ ޞޑޓވމދވލ މއވ.

އމޒކ ދކމޘބ ވއޚކދ

ކފވޒވ. އއ އމހދ އމހދސ

ސއ ޜބގދވވމސ ލބބދދވ. ޤވޢޔގކ

ކމޘބ އދވޒޑ ޢޥޑޤ ދމވލކ ޝއޞ

)އހދ( ޝއޞ ޔޒއޅއވ ވއޚއވ.

ޝއޞސ ޢޤޔސ މގސއވ. އޔ މޒވޔޘއ

އސގސ މގސއވ. އޓޔއދކ އމޒކ ކދމ

އކއދޘވޒކމއ ޢޔވދ، ޔވހކމ

އމޒކސ. ސދޔއވ މޒމދ މލގކދ

ޝއޔއދގ ޔސ، މޓޔ ކޅ ގޒޞކ

އޔ އމހދދކ އދލދ . ގޒޞކވ

ޝއޤގކއކ މދވދކމއކ އޔ

ޢޔޑއދޞޓ ޒއކގޒކޒ ބއއކމސއކ

ޑގކފ ޔއކވ ޓޅސއ ޔސޓގޒއވ.

އމހދސ ވޒ ކއޟބ އޔ

އހޒމދސ ކޒމއޛފ ދކމޓއ ބދތވ.

ޘމދސ މޒކ އދވޒޑ އޥޑޤސ"

އހދ. ކމޘބއކވ ޑބދ ޒއޘގދދފ

ޘމދސ ވދ ބދސގދ( ޝއޞ )އކޑސ

" އޔ .މޒޓއވ ޒއޘގދދއ އގކއ

ހކ ޔދކފ އޅ އބޒ ކދމ ޔވ

22 | ޞޓހ

ވހގދއކހޑ މ އބމ ހދޔދދއގޑ

ސއ" ޒޓޟ" އއ" މޢޚޑ" ،ކމކ

ސގސއ އދޘވޒ ހމޑޔ ޤބޑއފ ޝއޞސ

މހދ މޒކމފ އދ ލގކ އގއ

ޑޘފ ޔހވގ އއބލވޓއވ ކމވ. އޔ

ޢޑ ޞޑޝސ އހގޒކމއ ބޒކގއކކ

)މޝމޑގކސއ( މޒވމހދސ ގޒސއ ސދއ

ގއގކޔދދއކ އދހދދދއ އޔ

މލކޅދދވ.

އދވޒޑ ޢޥޑޤ ޝއޞ

އ ޔއމ ބޤޛގކފ ލވޒސސ رمحو اهلل

ހޒޔދ ، ޒކއޓކ ލޓ ވޏއސގކ

އލޑބކއ އޔ ޔޢވގއ ޚހޔސ ގމޒދ

ޑބސދދދ މސއ އއމގފ

ހދސއސދ މސއސއ ޔކޒއވއޓއވ. އ

ޢއޖގއ އޔ ދޞޒ އއމގފ

.މސވ ޑއބއޔދވ

ޝއޞ ގޔކވ! އމޒކއފ

. ޤގޑކފޑވއޚއވއދވޒޑ ޢޥޑޤ

ޓކޒ ވލދދޓޅއ ޝއޞސ އކމކކ

ޤގޑކފޑކފ އމހދދކފ ކޅޔދއއ

ޝއޞސ ޝހޔގކކ ދވދއވ. އޔކއއގ!

ސގފ އއ ޝޘގކވ. އޔ ޓކޒއ ޝއޞސ

އޑދ ޔޒ އޑވ އޑވމކވ.

رمحو اهلل ޝއޞ

ޝއޞސ ،ދސދދއޔއވ ޔޒވޒދދއއ

ޔޒވޒދދއ ޑބސގ އގކއ ޓއޔ ކބއދ

ޔޒއޅމދ ކދކޅގކސއ އކ ޔދޘސ

ޝއޞ މޔޒވޒދ (اهلل شاء إن). ޔއވ

ކޒއފ ވޏއސދދވހދ ކޒއފ ޔދއވ.

ޔގޒކޒދއވ.އޔ ޝއޞސ ޓޘވޅގކދ

ލޔވސދވ މސސއ ކޒއފޔމދދވ.

އޜޒސއ )އބހ ސ وسلم عليو اهلل صلى ދބއޘ

ޔއކވ މސސއ( ހޓހއޗއސދދވ.

ޔދއގކ އމޒކސ ލޘލ

ޑޏޒދކޒ ޓޒގގކވ! މލޑމދސ

ބޠޑކ ބޠޑދކޒ ދވގ ޑޏޒކ

އމހދސ ޓހޒކކ ކދމ އވހޒކފޑވ

ހގގކފ ޞޘޑކޒވއވ. އޔ )ހގހގ(

ޓދ އލޑމޔދ ގމދމދ"ބދއވ.

މހޒ އއމގ އލޑމ. ކއޑއޓމވ

އލޑމ އއމގސ ބޒ .ދމދއވ

ކދޏދއވ. މލޑމ އއމގސ އވދ

މހއސ މއޛފ ސޔވސގސކ މއޔ މވދ

" އހޒމދދފ ޑބސދވ ޝއޤކވ.

މބއމހދދފ މއގ

އ ހވހވމއޔއވ! ޓހކ އބއމހދ

އޔ ހދސޒމކޒދ މޅ އއމގއވ.

23 | ޞޓހ

އ މގވޒ ޔދކއވ. އބއމހދ

އއމގ ސގއޝޔ ޚހޔއ ހދސޒމކޒދ

އއއމގސ ޢޖމ ޓދޏޑދ . ޔކޅފވ

އމހދ ވލދދ ކދޓޔއކދ ހއޘވ؟

މ ހއޔޓހދއޅ އމޒކސ

ސގގކއކ މޅ ޔދޘސއ ބޒހދސމފ

ބދދކޒމދޔ އދޘވޒކމއކ

ޘހޔދދފއ

އކގދގދސ

ޠޣގ

ވޒދދފއ

އޔ އކދކމފ

ވކޑގކފޔ

ޓޒގގކފ

ހއޗމއދގ

،ސގދ ދގއޚއއސ އހގޒވމސ

)އމޒކސ( މ ހމދޚހ ލޘލގގކފއކ

މޅ ޔދޘއފ ޓޒވމދޔ އމޒކދދސ

އދޘވޒކމއކ އޔ ސދޏކއކ ވޒދދފ

ކފ ޔކޅހޔ ޝޑސއކ އހގޒވމފ އދކޒ

)އލޒކޒގކ( ޔކޅފ އޏއޓޑއ

)މލޑމ( ޒއޘގދ ދކގވ. އޔ

މއޔދގކފ ޔގޒކޒއވ. އ )ސދޏކއކ(

ވޒދދކ މލޑމ ޒއޘގދސ ކޒސއ

އމޒކދދ އޅވޓއ ގބ ބއކވ. )އބހ

ސގފ މލޑމ މޚގމޢގއ އމޒކދދ އޔ

ބއޗދކޒމފޗކއ އބއމހދސ ޒވމކދ

ޑޓއ ގބ ބއކވ.(

ސ اهلل سبحانو وتعاىل

އމޒކސ މޞޒސއ ޓޑޟވދގކމދކ

އއ ޚހއވ. އގޓހޒއ މދމގސއ

ޞޒޚ އމޒކސ އދޤޑބދ މޞޒސ

އދކޒކޒ ބއޔޑކޒމފ ވޖޒއ

ޑބޘސއވލ ޚހޔ އޔ ކޒމދދވ.

އމޒކއފ

)އޓޔ( އހދ

އގޓހޒއ

ޑބޓއވއވ.

އޔ މހޒ

އމހދ ބޑދގބ

ލޒޘސ މލޑމ

ޘމދސ އޔ ޒއޘގދދ ޔމޑފވ.

ވދ އމހދ ކޒމގސއ އދޤޑބސ

އޒއޘގދދކ އހދ. ވޓއވ ދކޅޔދގޒ

ޢމޑގއ ކފވޒކޒ އޔ އއފ އމޒކސ

އދކޒކޒ ބއކވ. އޔ އގދސ ގޒއފ

އމޒކ ވދމފ އމހދ ޔކޅހޔއވ.

)އމޒކއފ ވޓގޒ( ގޢޒޟވ މހދ

ސ سبحانو وتعاىلاهللޓޘވއވ.

ޓޟޑވދގކމދކ އބއމހދދކ

އބއމހދދފ އޔ ސދބއސދޏއ ދދވ.

ޑބސދއ ބޒވޒކމއ އއވލ ބދމގސއ

.ދވއވ

24 | ޞޓހ

!އދޤޑބދދވ ޘމދސ އ

ޢޔޑފޗކއ، މދވދކމއ ދކގ ކޑމދ

އދކޒ ދދމމފ އބއމހދސ އޔ

މ ޑޔކޏ އހދކމދ. ކޒމފޗކއވ

ޚއވ އދޘވޒކމސ މއޛފ ކޑމދސ

ޔކޅވޒ ބލ ބދދޚހއވ. ކޑމދސ

ބޑކފ މލގކސ ، އދމ ހޘ ޔޒދދއ

ގޒއދ އދހދދދއކ ޔވލވމހދދއ

ސ މދވދކމ ޔކޅފ އޔ ގއގކޔދ

ޓޑޓޑދ އޅމދ މއދދ ބދގކ

ޔކޅފވ. އޚދޗ ޢޑ ޞޑޝސ ކޒމގސއ

ކޑމދ އޏއޓޑ ޓޔއދކ އމޒކދދ

ހވޓއގބ )އހދހދ( ވޒދސ ކޒމގސއ

ޤދޔ هللا ކޑމދ އޏ އޓޑދ ޚހއވ.

ބއމހދދކ އއ ޑޒޓއޛއސ ބދމވ! އ

މވ ކޒމގވޓއ އހޒމދފ ޔޓފވ. ޓހ

އމހދސ އއ އދޔސގކކ އމޒކ

ކޒމގވޓއވ ލބބދ ޢއވދދސ

ކދގއގކއ ދދހއޘވ؟

اهلل ވދ ޞޑޝهللا ޢބޔ އޑ

ކމސއ ކޑކ އދސ ޓޘވއ سبحانو وتعاىل

އޔ އދއފ .ކފޓއވ އޞގޘޒ އމޒކ

އހގޒކދޔ ވޒކމފ އޒވޓއވދ

އބއމހދދވ. އޔ އދއފ އހގޒވމސއ

އހޒ ހޔކފޓއވ. 03އބއމހދވދ

!އދޤޑބދދވ ޘމދސ އ

ހޅދސފ ބޒލވމދ މދވދކދ

)މޔއޒމގސ( ލޒޝއޔސއ ، ޑބސގމއ

އމޒކދދ ހދސމފ ޒވޓއވ

މޝޒޢގކފ ޔކޅހޔމއކ އޔ އމޒކސ

އލގޢމޒ ކޒމ ޔކޅފ ޢޒޤއ

އޓޣދލގދއ ޓޑލޠދސ ޒއޘގދދފ

އހގޒކދ ޓޒކފޔދމކކ އދޤޑބސ

މޖގކސ ގޒސއ ހމދދ ކޑމދސ އ

މއޛފ ވޚބވސދވ ކމކވ.

!އދޤޑބދދވ ޘމދސ އ

ޞޑޝ ޔކޅފ هللا ސދޏކއކ ޢޑ ޢބޔ

ކޑމދވދ ޓގހސ އޑކމއ ސދލޔޓއވ.

އޔ )ސދޏކއކ ވޒކމދ ޓޒޓއވ

ލޒޝއޔސއ އމޒކއ މޔއޒމގސ(

ޔކޅފ އޓޔ އހދ ޓގހއ ސދލޔދމކ

ކޑމދސ ކޒދޚހ ކމކވ.

އ ދދމޑމދ ބދމވ.

)އމޒކއ އޢވދދސ( ޤބޑއވ!" ޢޥޑޤ"

އދޘވޒކމސއ ޤގޑކފޑވދ ކޑމދސ

ސޔކ އޅވޒކ ހއވޒ ކމސއވ ޔޒއއ

އދވޒ ބދ އއޝއޞ ،ބޠޑ ،ވޒސޔ

25 | ޞޓހ

ޤގޑ ކފޑވމސ ޢޥޑޤ ދޞޒޑ

އހޒމދދފއ اهلل سبحانو وتعاىل ލބބދކ

އޔ ކޑމދދފ އދމ ހޘ ހގހމޚހދ

މދވޒ ކފޔއވފއވ.

)ގޘ ،ދވދހއބއމ އއޘ

ޢމއޒ މޝއމޔ މޚހޔ ޝއޞޑ ޤބޑސ(

ސދއޔޔއސ އއ އޑޢޥޑޤ އޑކޑވ

އދހދދދއކ ކޏކޔދދއކ އޔ

މލކޅދ ޤގޑކފޓއކދ ކފވޒވ.

އދޘވޒކމފ ބ ދޑދބމއ

އދޘވޒކމސ ޔފސއ ގބމފ ދޔކ

ޔކޅފ ޔވދ ޓޅކދބޏ މދވދ ޤބޑގކ

ޝމޑގކސއކ ޢޑ ޞޑޝސ ދޖމދވދ

އއޝއޞޑ މޚހޔ ޖއޔ އޑޔޣޒވލ

ޤގޑކފޑއޓއވ.

މދވދ ޤބޑގކސ އ

ޝއޞސ އއ ޝއޞ އހޑވޒދދވ!

ބކޒވސދޔދ ޑއކ އކވޒދސ

ވދ ޓހގސއ ޝއޞސ އއޛއދދވ.

ބޠޑދގކކވ. ދޔމއދވ އދޘވޒކމސއ

ސ އޟދޓޅއކ ވޒފ اهلل سبحانو وتعاىلއޔ

އމހދ އސ ބޔޑ ހޓދއވ. ،އވހފ

ޢވޑޤދދފ ބދފވ!

ކޒމގވ ހގމއސ އދމ އސހޒ

ޓޞޒވޒދސ ، ހގހމޚހމކ

އސވޖދކޒމވ. އކމސއ އއވލ ދވޑއ

ދވއވ.

މވދ އމޒކ އހޒމދދއ

އމހދ )ބއއޓހޒ(. ހދސޒމއއސއވ

އހޒމދދފވޒ ކޒއޒއވ. އޔ

)ބއއޓހޒ( އހޒމދ އމހދދފވޒ

ޓހސ ދމދވދ އޔ އދމ. ކޒއޒއވ

ބޘކ ޑބދވ ދޞޒ. ބޘކފވ ކގގޒވ

.އއއވ

﴾١ قريبا يكون أن عسىى قل ىو متى ﴿وي قولون

ކދއޒކދ އކދވދކ. ބދދގވ "އޔ

ވޒފއވހފ! ވޔޅވފވ ކޑސޓދ ހއޘވ؟

" .ސގވސދވގވ ވދ އކދގއ

ورفاقو العولقي أنور الشيخ إستشهاد بيان: މއޟ

ޢޒބ ޚޖޒގޑ ޓ ޚހޔ ޤޢޔގޑ

03: ދދބޒ ބޘދ

ހޚޒ 1301 ذالقعدة 11: ގޒޞ

26 | ޞޓހ

ކޒމހސ އޔޔއ ސޅ... ކޒމހސ އޔޔއ ސޅ...

( އހލބފ ޔއމދ ( އހލބފ ޔއމދ عنوعنو اهللاهلل رضىرضىޔދ ޒބޢ )ޔދ ޒބޢ )

އމހދ ލވޑކޒއވ. ]ކޑގޘ އއ އމހދ ލވޑކޒއވ. ]ކޑގޘ އއ

((عنوعنو اهللاهلل رضىرضى)) ކދބދމކ ހއޘވ؟[ ޒބޢކދބދމކ ހއޘވ؟[ ޒބޢ

ވޔޅވއވ: ]އހޒމދ ކޑމދދފ ވޔޅވއވ: ]އހޒމދ ކޑމދދފ

ހފހޅދ މއއ ގޘބއމހދ އލޑމޔދ ހފހޅދ މއއ ގޘބއމހދ އލޑމޔދ

ޤބޑކފ އހޒމދސ ޓގފއ ސގފ ޤބޑކފ އހޒމދސ ޓގފއ ސގފ

ގޘބއމހދ އބޒސގމފވ. މސގ ޤބޑގޘބއމހދ އބޒސގމފވ. މސގ ޤބޑ

ޔސދ ޔސދ ޢޢދކޒދދމ އހޒމދދފ ޚޖދކޒދދމ އހޒމދދފ ޚޖ

ބޑދބއސދ ހމދދ ގޘބއމހދ ބޑދބއސދ ހމދދ ގޘބއމހދ

ގބމފވ. މގދދ ސގއ ޤބޑދކޒދދމ ގބމފވ. މގދދ ސގއ ޤބޑދކޒދދމ

މޔމޔސއ ކދޏސ ޢމޑ ހދސމފވ.[ އޔ މޔމޔސއ ކދޏސ ޢމޑ ހދސމފވ.[ އޔ

ދމވލ ދމވލ އމހދ އކއކ ޢޟޒގއ ޔއކއމހދ އކއކ ޢޟޒގއ ޔއކ

( ]އ ދދސގއ ( ]އ ދދސގއ عنوعنو اهللاهلل رضىرضىޒބޢ )ޒބޢ )

ދދދދއވ.[ މހދ ވޔޅވއވ. ޔދ ދދދދއވ.[ މހދ ވޔޅވއވ. ޔދ

އކޑސޓދއ ޚޔޑކޒމފޗކއ ޓޔޒއކ އކޑސޓދއ ޚޔޑކޒމފޗކއ ޓޔޒއކ

ސދވދވ. އދ ބދތވ: ]އހޒމދސ ސދވދވ. އދ ބދތވ: ]އހޒމދސ

މލކޅ ޓގޓގސއ ވސގދ ޢޒބ ޤޒއޝ މލކޅ ޓގޓގސއ ވސގދ ޢޒބ ޤޒއޝ

ޓޅވދއވ. ޓޅވދއވ. ވދހއސ ގޒއދ ދބބކޑކވދހއސ ގޒއދ ދބބކޑކ

އބކޑކ އޏފ ޔގޒއ ކޒއވދއވ. އބކޑކ އޏފ ޔގޒއ ކޒއވދއވ.

ގޘބއމހދ އމދވސދ ގޘއޅ ދބ ގޘބއމހދ އމދވސދ ގޘއޅ ދބ

ބއކޑކފ އކހޑކމއ ޓދވޏއސދޓއ ބއކޑކފ އކހޑކމއ ޓދވޏއސދޓއ

( ( عنوعنو اهللاهلل رضىرضىވހއޘވ؟[ ޒބޢ )ވހއޘވ؟[ ޒބޢ )

ވޔޅވއވ: ]ގޘ އޝޒގކޒ ޔގޒކ ވޔޅވއވ: ]ގޘ އޝޒގކޒ ޔގޒކ

((وسلموسلم عليوعليو اهللاهلل صلىصلى)) އހޒމދސ ދބއޘއހޒމދސ ދބއޘ

ކޒއވޓއވ ޔގޒޓޅކވ. އޔގޒޓޅސ ކޒއވޓއވ ޔގޒޓޅކވ. އޔގޒޓޅސ

ވހކ ދބއޘއފ ބވއޑއވ ވހކ ދބއޘއފ ބވއޑއވ

ޤޒއދސއވލ އބއގވ.[ ޤޒއދސއވލ އބއގވ.[

ވޝކޒއވޓއވއވ:ވޝކޒއވޓއވއވ:ގޢޑ ގޢޑ هللا هللا

]މލޚޔޑ ޝޒމއދ މލޚޔޑ ]މލޚޔޑ ޝޒމއދ މލޚޔޑ މދއ:މދއ:

އޤޞ އފ އއޑހސ އޅ ޒސދޏދ އޤޞ އފ އއޑހސ އޅ ޒސދޏދ

ބއއސއ ސދޔވ އޑހ ބއއސއ ސދޔވ އޑހ

ހލޠހޒވދގކމއވ. އއ އގދސ ހލޠހޒވދގކމއވ. އއ އގދސ

ވފއސދ ގމދއޑހ ބޒކގ ޑއވ ގދވ. ވފއސދ ގމދއޑހ ބޒކގ ޑއވ ގދވ.

)އއ( ގމދއޑހސ ކޅޔދވދގކމސ )އއ( ގމދއޑހސ ކޅޔދވދގކމސ

އކޑސޓދފ އކޑސޓދފ ހކގކސ ގޒއދ ބއއ ހކގކސ ގޒއދ ބއއ

ޔއކވމފޗކއވ. ހމކފވޒދ އއޑހއ ޔއކވމފޗކއވ. ހމކފވޒދ އއޑހއ

27 | ޞޓހ

މޅފ އއލވއ ވޏސދވ މޅފ މޅފ އއލވއ ވޏސދވ މޅފ

((11އޑ އލޒ:އޑ އލޒ:))ބއޑވވޏސދވ އޑހވ.[ ބއޑވވޏސދވ އޑހވ.[

ޓޔޒކޑސބދތވ: ]އހޒދދފ ޓޔޒކޑސބދތވ: ]އހޒދދފ

އދސޓއވސގދ އދބއޘކސ މއޛފއ އދސޓއވސގދ އދބއޘކސ މއޛފއ

މއޛފ އހޒކ މއޛފ އހޒކ އދބއޘކސ އއމގސ އދބއޘކސ އއމގސ

އއމލޔވހ ޒޔހޓދ ޓޒޟ އއމލޔވހ ޒޔހޓދ ޓޒޟ

ކޒއވދއވ. އކދ ގޘޔދސއ ކޒއވދއވ. އކދ ގޘޔދސއ

ހދސޓއއގ ކދޓޔއކދ ހއޘވ؟[ ޒބޢ ހދސޓއއގ ކދޓޔއކދ ހއޘވ؟[ ޒބޢ

( ވޔޅވއވ: ]ގޘކދވލ ( ވޔޅވއވ: ]ގޘކދވލ عنوعنو اهللاهلل رضىرضى))

އގ ގޘސގފ ހމޚހޓއވ.[ އގ ގޘސގފ ހމޚހޓއވ.[

]ޒމޟދ މހކ އމހއސއ ޤޒއދ ]ޒމޟދ މހކ އމހއސއ ޤޒއދ މދއ: މދއ:

ބވއޑއވ މހވ. އޤޒއދ ބވއޑއވ ބވއޑއވ މހވ. އޤޒއދ ބވއޑއވ

މލގކދދފ ހޒ ގޔމސއ ކމސއޘއ މލގކދދފ ހޒ ގޔމސއ ކމސއޘއ

ޝއޤއ ބޠޑ ވކކފޔދވ ޝއޤއ ބޠޑ ވކކފޔދވ ހޔޘގއ ހޔޘގއ

ހކގކއ ކމސއވ. ޓހ ގޘބއމހދސ ހކގކއ ކމސއވ. ޓހ ގޘބއމހދސ

ގޒއދ އ މއލޒސއ ޝޟޒވ ހޒއޚމހ ގޒއދ އ މއލޒސއ ޝޟޒވ ހޒއޚމހ

އމހސ ޒޔ ހޓހފކމވ. އޔ ބޑވއޅ އމހސ ޒޔ ހޓހފކމވ. އޔ ބޑވއޅ

މހ ދވގ ޔގޒއސ މގސއވ މހ )އ މހ ދވގ ޔގޒއސ މގސއވ މހ )އ

މއލޒސ ޒޔ ޔކފޑއޓދމ( އހދ މއލޒސ ޒޔ ޔކފޑއޓދމ( އހދ

هللا هللا ލގކކދ އޒޔހމކޒ ހއޗވ. ލގކކދ އޒޔހމކޒ ހއޗވ. ޔވޔވ

ޓލހސގ ޓލހސގ ގޘބއމހދދފ ޑއގޘބއމހދދފ ޑއ

އޒޔކޒއވއވ. އޔ ޔގ އދޔސސގ އޒޔކޒއވއވ. އޔ ޔގ އދޔސސގ

ދކޒއވއވ. ދކޒއވއވ. ގޘބއމހދދކފ އޒޔއއގޘބއމހދދކފ އޒޔއއ

ޓއވދ( ޓއވދ( ގއގއ މސގފ ކދޏއޅއވގއގއ މސގފ ކދޏއޅއވ)މކދ)މކދ

ޢޔޔ ޢޔޔ ގޘބއމހދ އމއލޒސ ޔވލގކސ ގޘބއމހދ އމއލޒސ ޔވލގކސ

ޓޒހމކޒމފޗކއވ. އޔ ގޘބއމހދދފ ޓޒހމކޒމފޗކއވ. އޔ ގޘބއމހދދފ

އފ އފ هللا هللا ގޔމސޔއކވކމސ މއޛފ ގޔމސޔއކވކމސ މއޛފ

ގކބޒކޘއ ޝކޒވޒ ވމފޗކއވ.[ގކބޒކޘއ ޝކޒވޒ ވމފޗކއވ.[

((118855ބޤޒ:ބޤޒ:))

ޓޔޒ ބދތވ: ]އހޒމދސ ޓގގއ ޓޔޒ ބދތވ: ]އހޒމދސ ޓގގއ

ބދޔސގދ އދބއޘސ އއމގދ މހކ ބދޔސގދ އދބއޘސ އއމގދ މހކ

ހޘކމއ ކފޓއޘ އމހކފ އސ ޔހބއ ހޘކމއ ކފޓއޘ އމހކފ އސ ޔހބއ

އދސވދއވ.[ އދސވދއވ.[ اهلل سبحانو وتعاىلޔއވދކދ ޔއވދކދ

( ވޔޅވއވ: ]އއކވ! ( ވޔޅވއވ: ]އއކވ! عنوعنو اهللاهلل رضىرضىޒބޢ )ޒބޢ )

ކޒއވޓއވދކޒއވޓއވދޒއދސއ ވޝޒއދސއ ވޝއހޒމދސ ޤއހޒމދސ ޤ

މޓޔއދދވ. އއޑހ ވޝ ކޒއވއވ. މޓޔއދދވ. އއޑހ ވޝ ކޒއވއވ.

28 | ޞޓހ

]އހޒމދ ކޑމދދފ ]އހޒމދ ކޑމދދފ

ގޘބއމހދ ގޘބއމހދ ހފހޅދ މއއ ހފހޅދ މއއ

އލޑމޔދ ޤބޑކފ އލޑމޔދ ޤބޑކފ

އހޒމދސ ޓގފއ ސގފ އހޒމދސ ޓގފއ ސގފ

ގޘބއމހދ އބޒސގމފވ. ގޘބއމހދ އބޒސގމފވ.

ދކޒދދމ ދކޒދދމ މސގ ޤބޑމސގ ޤބޑ

ޔސދ ޔސދ ޢޢއހޒމދދފ ޚޖއހޒމދދފ ޚޖ

ބޑދބއސދ ހމދދ ބޑދބއސދ ހމދދ

ގޘބއމހދ ގބމފވ. މގދދ ގޘބއމހދ ގބމފވ. މގދދ

ސގއ ޤބޑދކޒދދމ ސގއ ޤބޑދކޒދދމ

ދޏސ ޢމޑ ދޏސ ޢމޑ މޔމޔސއ ކމޔމޔސއ ކ

ހދސމފވ.[ހދސމފވ.[

]ހޘކމއ ކފޓމހ ޔދދފވ. ޓހ ]ހޘކމއ ކފޓމހ ޔދދފވ. ޓހ މދއ:މދއ:

އމހކފ އޓޔ ޔހ ހޘކމސ ޜވބ އމހކފ އޓޔ ޔހ ހޘކމސ ޜވބ

ހއޗވ. އޔ ދބއކމއ ކފޓމހ ހއޗވ. އޔ ދބއކމއ ކފޓމހ

ޔދދފވ. ޓހ އޓޔ ކމއސ ޚޖ މދވ ޔދދފވ. ޓހ އޓޔ ކމއސ ޚޖ މދވ

އމހކފ ދޑބ ހއޗވ. އޔ އމހކފ ދޑބ ހއޗވ. އޔ

ބއދލޓ ދކޒއވ ބއދލޓ ދކޒއވ އބއމހދދފ އބއމހދދފ

( ޓޔޒ ބދޓއވ. ( ޓޔޒ ބދޓއވ. 116600އދޓޑ:އދޓޑ:)) ހއޗވ.[ހއޗވ.[

ބދޔ ސގސއ ބދޔ ސގސއ ]އހޒމދސ ޓގގފ ]އހޒމދސ ޓގގފ

އދބއޘސ މއޛފ ޞޑވގ ކޘވމކ އދބއޘސ މއޛފ ޞޑވގ ކޘވމކ

އމޒ އމޒ اهلل سبحانو وتعاىلއއއމގސ އދމދދފ އއއމގސ އދމދދފ

( ( عنوعنو اهللاهلل رضىرضىކޒއވދކމކވ.[ ޒބޢ )ކޒއވދކމކވ.[ ޒބޢ )

]ގޘކމއމޔސއ ]ގޘކމއމޔސއ ވޔޅވއވ:ވޔޅވއވ:

ބވއޑއވޓއވދ މޓޔއދދވ.[ބވއޑއވޓއވދ މޓޔއދދވ.[

އއ އއޑހސ އއ އއޑހސ هللا هللا ]ހމކފވޒދ ]ހމކފވޒދ މދއ:މދއ:

( ( وسلموسلم عليوعليو اهللاهلل صلىصلىދބއޘ )ދބއޘ )މޑއކގދ މޑއކގދ

މއޛފ ޞޑވގ ޑއވއވ. އ އމދވއޚ މއޛފ ޞޑވގ ޑއވއވ. އ އމދވއޚ

މހދދވ! އކޑސޓދސ މއޛފ ޞޑވގ މހދދވ! އކޑސޓދސ މއޛފ ޞޑވގ

ޑއވދ އޔ ޔޢކޒފވ. އޔ އކޑސޓދފ ޑއވދ އޔ ޔޢކޒފވ. އޔ އކޑސޓދފ

ލޑމ ޑއވދ އޔ ގޘބއމހދ ލޑމ ޑއވދ އޔ ގޘބއމހދ

( ( 5566އހޖބ:އހޖބ:)) ސދސދއދ ޔޢކޒފވ.[ސދސދއދ ޔޢކޒފވ.[

މހހލބފ ޔޘއޒކ ޓޔޒސ މހހލބފ ޔޘއޒކ ޓޔޒސ

ލކދޏ ލމކފ ހދސއޚއވ. އޔ އދޔ ލކދޏ ލމކފ ހދސއޚއވ. އޔ އދޔ

އދޔޓއ ޒމދދއ ޔމއފ އދބޒޑޓއ އދޔޓއ ޒމދދއ ޔމއފ އދބޒޑޓއ

ބދތވ. ]އމހދ އގބ ޝއޤ ޔދސއ ބދތވ. ]އމހދ އގބ ޝއޤ ޔދސއ

جرجرކމސއ ޓދއވ.[ ޔދ އގދދ މހކ ކމސއ ޓދއވ.[ ޔދ އގދދ މހކ

ކއޒ ބދތވ: ]މދކޓދފ ކއޒ ބދތވ: ]މދކޓދފ جيسسجيسس

29 | ޞޓހ

އދސވޏއސދދވގއވ. މހޒއއލ މއދ އދސވޏއސދދވގއވ. މހޒއއލ މއދ

މދކޓދދސ ބބ ޤގޑކފޑމހއވ.[ މދކޓދދސ ބބ ޤގޑކފޑމހއވ.[

ސ ކދޓގސއ ސ ކދޓގސއ جيسسجيسس جرجرމއޏސލ މއޏސލ

ހމޚހމދ ޔޑޒގވ ޒޅއއލސދ ހމޚހމދ ޔޑޒގވ ޒޅއއލސދ

( އއ ޔމއފ ( އއ ޔމއފ عنوعنو اهللاهلل رضىرضىކއޑއކފ ޒބޢ )ކއޑއކފ ޒބޢ )

ޓދމއސގމފ ސޞޔކފޑ ވޤގ ޒބޢޓދމއސގމފ ސޞޔކފޑ ވޤގ ޒބޢ

( އފ މކދ ވލދވޏއސދ ( އފ މކދ ވލދވޏއސދ عنوعنو اهللاهلل رضىرضى))

جرجرހޑވސގއސއ ކދޏ ޔދމއޑއވއ ހޑވސގއސއ ކދޏ ޔދމއޑއވއ

ސ ބ އދގދދ ސ ބ އދގދދ جيسسجيسس

ކދޏއވއޑއވއޓއވ. މއއއކ އގދސއ ކދޏއވއޑއވއޓއވ. މއއއކ އގދސއ

ގބމހދ އސމވ ވޤގކ ޓދމއވޏއސދ ގބމހދ އސމވ ވޤގކ ޓދމއވޏއސދ

އހސ ބޒކފ މއޛފ އޒއ ޔއވއސގވ. އހސ ބޒކފ މއޛފ އޒއ ޔއވއސގވ.

ޑސސއ ގބމހދ ދކމ ބޑއޑއޒ ޑސސއ ގބމހދ ދކމ ބޑއޑއޒ ޓޓ

އގދޚހ ހލބފ ވޏއސދދވދއވ. އޔ އގދޚހ ހލބފ ވޏއސދދވދއވ. އޔ

ޓހގދ ޒމދސ ބޘކވލ އއވ. އޔ ޓހގދ ޒމދސ ބޘކވލ އއވ. އޔ

އކޑސޓދ މލޑމދސ ޑޝކޒއ ހމއފ އކޑސޓދ މލޑމދސ ޑޝކޒއ ހމއފ

ދސލ އކދމ އކދ އދބޒވޏއސދ ދސލ އކދމ އކދ އދބޒވޏއސދ

ޘޖޔ ޘޖޔ އމހދދއ ޔމކޒއވއވ. އވސގ އމހދދއ ޔމކޒއވއވ. އވސގ

( އފ މގދ ޓދވޏއސދ ( އފ މގދ ޓދވޏއސދ عنوعنو اهللاهلل رضىرضى))

މލޑމދދފ ވޔޅވއވ: ]ޒމދ މލޑމދދފ ވޔޅވއވ: ]ޒމދ

ޞޘދގގޒވއވ. ގޘބއމހދވލ ޞޘދގގޒވއވ. ގޘބއމހދވލ

ގޅއޓޅއ ސދދފވ.[ އޔ ވޒސޔ ގޅއޓޅއ ސދދފވ.[ އޔ ވޒސޔ

ހދސޒމއއ ހދސއ ޒމދސދޏ އކފ ހދސޒމއއ ހދސއ ޒމދސދޏ އކފ

ލދދޓގވ ދމ ޔޘއވ.ލދދޓގވ ދމ ޔޘއވ.

އއމގވ. އއމގވ. އ ޢއޖގގޒވސދވއ ޢއޖގގޒވސދވ

ކޑމދސ ޢއޖގ މއޔ ކބއ ހއޘވ؟ އ ކޑމދސ ޢއޖގ މއޔ ކބއ ހއޘވ؟ އ

މޚހޔދ ޓޔއދ ކޑމދ ދކދދދ މޚހޔދ ޓޔއދ ކޑމދ ދކދދދ

ކދޔވހކދ ހއޘވ؟ ގޘ މޏކޒދކ ގޘ ކދޔވހކދ ހއޘވ؟ ގޘ މޏކޒދކ ގޘ

އދގޖޒ ކޒދ ކދކމކފ ހއޘވ؟ ޓހކ އދގޖޒ ކޒދ ކދކމކފ ހއޘވ؟ ޓހކ

އދއކވލ އ ޘހޔދސދޏ އހޒމދސ އދއކވލ އ ޘހޔދސދޏ އހޒމދސ

ވދ ވޒވސދޓއވ. ވދ ވޒވސދޓއވ. އއމގސ މއޛފއއމގސ މއޛފ

އގއ ވދކއ ގޒޑއ މއއމގފ ޔޓއވ. އގއ ވދކއ ގޒޑއ މއއމގފ ޔޓއވ.

ސ މ ވޝބލޓޅ ހދޔދ ސ މ ވޝބލޓޅ ހދޔދ اهلل سبحانو وتعاىل

ދގދ ހއޘވ؟ ދގދ ހއޘވ؟

އ ޢއޖގގޒވސދވ އއމގވ. ކޑމދސ ޢއޖގ މއޔ ކބއ ހއޘވ؟ އ އ ޢއޖގގޒވސދވ އއމގވ. ކޑމދސ ޢއޖގ މއޔ ކބއ ހއޘވ؟ އ

ދކދދދ ކދޔވހކދ ހއޘވ؟ ގޘ މޏކޒދކ ގޘ ދކދދދ ކދޔވހކދ ހއޘވ؟ ގޘ މޏކޒދކ ގޘ މޚހޔދ ޓޔއދ ކޑމދ މޚހޔދ ޓޔއދ ކޑމދ

އދގޖޒ ކޒދ ކދކމކފ ހއޘވ؟ ޓހކ އދއކވލ އ ޘހޔދސދޏ އދގޖޒ ކޒދ ކދކމކފ ހއޘވ؟ ޓހކ އދއކވލ އ ޘހޔދސދޏ

އހޒމދސ އއމގސ މއޛފ ވދ ވޒވސދޓއވ. އގއ ވދކއ ގޒޑއ އހޒމދސ އއމގސ މއޛފ ވދ ވޒވސދޓއވ. އގއ ވދކއ ގޒޑއ

މއއމގފ ޔޓއވ.މއއމގފ ޔޓއވ.

30 | ޞޓހ

"ގޘބއމހދ ގމދ އޑހސ މސސއ "ގޘބއމހދ ގމދ އޑހސ މސސއ މދއ:މދއ:

އޔ އދޘޑބޓއވ ދކމގ ޓޒހދދދއކ އޔ އދޘޑބޓއވ ދކމގ ޓޒހދދދއކ

އދހދދދއ ކޏކޔދދފ ޗކއ ހދސޒމ އދހދދދއ ކޏކޔދދފ ޗކއ ހދސޒމ

ދކޒ ލބބކ ޓހ ކބ ހއޘވ؟ ދކޒ ލބބކ ޓހ ކބ ހއޘވ؟

އބއމހދސ ސވޑމކ: 'އ އޅމދސ ވޒ އބއމހދސ ސވޑމކ: 'އ އޅމދސ ވޒ

އދޘވޒވސދވ މލގކދސ އދޘވޒވސދވ މލގކދސ ޒއބވ! މ ޒއބވ! މ

ޒފދ އޅމދ ދޒއވޓދޔވ! އޔ ޒފދ އޅމދ ދޒއވޓދޔވ! އޔ

އބއޑހސ ޝޟޒގދ އޅމދދފ ޝމޘގ އބއޑހސ ޝޟޒގދ އޅމދދފ ޝމޘގ

ޔދ ޓޒގއ ޑއވޓދޔވ! އޔ އބއޑހސ ޔދ ޓޒގއ ޑއވޓދޔވ! އޔ އބއޑހސ

ޝޟޒގދ އޅމދދފ ދޞޒވޒ ވދ ޝޟޒގދ އޅމދދފ ދޞޒވޒ ވދ

((7755)އއ ދލ )އއ ދލ ޓޒގއ ޑއވޓދޔވ!"ޓޒގއ ޑއވޓދޔވ!"

އއމގސ އޞދދއ އއމގސ އޞދދއ އ މލޑމ އ މލޑމ

އޞގދދވ! ގޘބއމހދ ދޔޓއ ވދ ކހ އޞގދދވ! ގޘބއމހދ ދޔޓއ ވދ ކހ

ޔވހއ ވދޔދ ހއޘވ؟ އޔވލ ޔވހއ ވދޔދ ހއޘވ؟ އޔވލ

ޑހޅވދވ ވޤގ އއލ ދޚހދ ހއޘވ؟ ޑހޅވދވ ވޤގ އއލ ދޚހދ ހއޘވ؟

ގބސ މލޑމ އއމގއމޔ ދވލދދ ގބސ މލޑމ އއމގއމޔ ދވލދދ

ކއވސދހއޘވ؟ އއ ހމކފވޒދވލ ކއވސދހއޘވ؟ އއ ހމކފވޒދވލ

ދޓލފ ވވ ޞޘދގއ ދޓލފ ވވ ޞޘދގއ ގބސ އމއޑ ގބސ އމއޑ

ދދހއޘވ؟ އހޒމދސ މގ މޚހޔދކ ދދހއޘވ؟ އހޒމދސ މގ މޚހޔދކ

( ( عنوعنو اهللاهلل رضىرضىބދވޑޔ )ބދވޑޔ ) ޞޝބދކ ޞޑޔޞޝބދކ ޞޑޔ

ޓޔ އގއ ޓހޑވދދ ކޒއވ ޚހޔސ އސ ޓޔ އގއ ޓހޑވދދ ކޒއވ ޚހޔސ އސ

ވޖދ ދކޒދ ހއޘވ؟ އބއމހދ ވޖދ ދކޒދ ހއޘވ؟ އބއމހދ

މލޑމދދފ އމދކދ ހޔއޔދ ކހބޒ މލޑމދދފ އމދކދ ހޔއޔދ ކހބޒ

މލއކގކދ ހއޘވ؟ ގބއފ އވޒ މލއކގކދ ހއޘވ؟ ގބއފ އވޒ

ދވލދދ ހއޘވ؟ ގޘބއމހދ ދވލދދ ހއޘވ؟ ގޘބއމހދ

އކދގއގކމޔ ޔކދ ވޒފވލ ޔފ އކދގއގކމޔ ޔކދ ވޒފވލ ޔފ

ޔޒޚއސ ކދގއގކއސ ސގސއ ހއޘވ؟ ޔޒޚއސ ކދގއގކއސ ސގސއ ހއޘވ؟

މލވޑގއ އޞޑޞގޒކމއކ ގބސ މލވޑގއ އޞޑޞގޒކމއކ ގބސ

އމއޑ ދޓލއ އއޓހޒ ދމވލ އމއޑ ދޓލއ އއޓހޒ ދމވލ

ވ!ވ!ކފޑބޑފކފޑބޑފ

އހޒދސ ޔޢއކ އޅމދ އހޒދސ ޔޢއކ އޅމދ

އދމދދފވލ ހޘވލދދ ޔއވއ އދމދދފވލ ހޘވލދދ ޔއވއ

އހޒމދސ މއއމގ އޅވޑމއ އހޒމދސ މއއމގ އޅވޑމއ

އދޔޒކމސ ގޒއދ އޒއސދ އއޑހފ އދޔޒކމސ ގޒއދ އޒއސދ އއޑހފ

ދޞޒޔދ މހދ އގޒކޒއވއ ކޒސއ ދޞޒޔދ މހދ އގޒކޒއވއ ކޒސއ

ކމޘބ ޑބދ ޓޔއދ ކމޘބޑބމވ! އޔ ކމޘބ ޑބދ ޓޔއދ ކމޘބޑބމވ! އޔ

ޓއ ގބ އހޒމދސ މލޑމ ޓއ ގބ އހޒމދސ މލޑމ ހއޘޒވހއޘޒވ

އޞދދއ އޞގދ އއދޘވޒކމދ ލޑމގ އޞދދއ އޞގދ އއދޘވޒކމދ ލޑމގ

ގޢޑސ ގޢޑސ هللا هللا ކޒއވމވ! އޔ މހޒވލ ކޒއވމވ! އޔ މހޒވލ

މސސއ ޔދޘސ އކ ކދކޅގކސއ މސސއ ޔދޘސ އކ ކދކޅގކސއ

ޚހޔކޒމދޔ މޚހޔދދފ ދޞޒޑބމވ! ޚހޔކޒމދޔ މޚހޔދދފ ދޞޒޑބމވ!

އމދ!އމދ!

*** ދމދ ***

31 | ޞޓހ

ޔޔއ ސޅ...ކޒސ ޢ

ދ ޏމކޒލސ ގޒއފ މވދ"އހޒ

ސ ހއޤ ޓޅ ގޒއދ އލޑމ ޔދ މސ

މދއކ ޓފއޒ ކޒމފވ." މސ ހޤޤ

ހއޘވ؟ އހޒދ އގޓޔ ބޒއޗހ އބޒކދ

ކއ އފ އޅކދ ކޒމފޗ اهلل سبحانو وتعاىل

ފ އޅކދކޒމ ބދމކ ސދ އޑހދގކކ

މސދ އއވލ ގކވ.މއއ އއޓޔ އބޒ

ލޑގއ މހއމ މއ މދއއ ޔހވ ހއޘވ؟

އބއމހދސ ޑ ޔކފޑމފޓހ ޝއގދ

މ މދޖޒ ޒގކމފ ޔފކވއސދ ޛފމއ

ސދ އޑމވޒދދއ ގބ މ މޅސއ

ޒދސޅފ ޚހޓއވ.

ކޒދ ބދވދ ޢބޒގސއ މޓޔ

ޑކފ "އހޒދ މލސދ ޢބޒގގއ ވއވ.

ޑމދ ޔޓޢ ޤދދ ވކޑކފވ މލ

"މލޑމއޔ ކޒމފޗކއވ."

ލޒދދފ އހގޒވޔދ މހއކމސއ އ

މފ އހޒދ ޓޑހކފވމވ." އހޒދ ވ

ވޒދސ މޓގސ މޤމދ ދވގ "މޒގއޔ

އހޒދ ވކވއޚދމ ދބއ އމމއ

މމޤމފ އގވޔދ ކމފޗކއ މމޤމދ

އހޒދ ޔޒކފ ދޔވދއވ."

ދމ މއލޑގއ އދޔސޑއދގ މހ

ހއޑ ކޒމފ މ މޒގއޔ ލޒކޒސއވލ

މދ ޒޚލޗޒ އލޑމ މދލބގގއ އހޒ

ބދ މޓޔ ވހކގކއ ކޒދޚހއ

ޔއކއވ.ހދޔދސ ގޒއދ ގޘބއ މހދސ

މސއޔވގގޒދދއ ޔކޅފ ޚހޔ ކޒ

ސޅމފވލ ދމސއ މ މޒގއޔދދއ

ކއ އޔ މޓޔ އހދ ޢބޒގގ ވއވ.

ޒހމސ ޓދސ ވބއއސ ލޓއސއ އބ

މއޑގދ ޓޅވސދ ޔޘއވ.

ސ اهلل سبحانو وتعاىلއހދކމދ

ބލޓޅ މގވޒ ކޒމސއ ޚހޔކޒ

އމސސއޑމސ ޓގދއސއ ޓޔމ އޝދދވ!

މލގކދ ބދޔވދ ކހދއ ކމއ މޔ

ދ ވލދޑމ ހއޘވ؟ އހދ އއ ޞގޘ އ

އހޒމދ އލކދ ޔދ ޚހ ކދގއގއ

އއ އހދ މލހދ ކޒމސ ލބބދދވ.

32 | ޞޓހ

އލކދ ޔދވ ކދގއ ހޒހ ކމކފވޒ

އއ ދކޒމސ ލބބދވ ކދގއ ގކވ.

މއޑގ އބޒހމ ޒދސޅފ އދސދޓއ

އޔ އއ އކމއސ ދގމދ ވކމކވ.

މއޛފ އހޒމދސ އމދގޒކދ

ބދވދޚހ ކދގއގއ ދއދސމސ ލބބދ

ކވ.ޔމވ މއލޑގ

ސ އޅ އވ. اهلل سبحانو وتعاىلއ

ގބސ އމދގޒކމއ ޢމޑދ އދމ ޓޒގމ

ދ އއވލ ކމއ އލކމއޔދވ އސ ކޒ

ސ ޒހވޏސގދ اهلل سبحانو وتعاىل ދލބގދވ

މއ ގބސ ކއގޒކމއ ހޔމފވ.

އޔ ޒއމސ ހދސޒމއއ ޑ އހޒމސއ

މއ ލބބކ މއ ކމސއ ވދ ޚހދއވ.

އހދ ގބ ޓޒހމ ކޒ އއވލ ޢމޑއސއ

މލޓ އދވޓއވދމ ގބސ އ ޢމޑއ

ކއ މޔ ޘގބ ވސދޔދ އބ އދގކޒއވ

ވޝސ ބލޓޅ އއލޓއވ މހދސ

ގޒއދދވ.

އހޒމދދފ ޚދދފ ހޞޑ

ސ اهلل سبحانو وتعاىلކޒވދ އގ

ޒހވޏސގދ އހޒމދސ މއޛފ

އހދ އހޒމދ ޚދދގއ ދވ.ދޑބސ

ގއ ވދމސ ލބބކ އހޒމދސ ޢމޑ

އޔ އމހކއ .ކމސއ ވސދ ދދހއޘވ

ޓ ވޏސދވދމ ކ تعاىلاهلل سبحانو و މޔ

ވ.ފއމހއސ މދޖޑ ވސދޔދ ޚހދދމއ

ވދ ސ ސޔޒ ޓޅ ކޅ اهلل سبحانو وتعاىلއޔ

އ اهلل سبحانو وتعاىلއއވލ އއޛއ ދވއވ.

ސދވ ކޅޔދވދގ ހޒހ ބޒއ ޑބވޏ

ކޒއވ އ އޑހ އޒޔ ވޏސދވ އޑހވ.

ކމއ އޒޔ ކޒއވ ވސގއސއ

އޔ މކދ ލއޝ ކޒވދ ވސދޔއވ.

އހދ ހފ ވއކ ހކގއ ވޒފ ސދއވ.

އދހދކ ކއގއކފ ޓދ ޔދދ އޔ އޅ

اهلل سبحانو ހދޔވ. " ކ މޓޔއދ ވވޒއ

ލ ޔވހކވ ގބސ ޓޓގއ وتعاىل

ދޓއލވދގވ."

ސ ޒހވޏސގދ اهلل سبحانو وتعاىل

ޝޞޑ ކޒމއޗކއ ކޒވޔދ ޢމޑގއ

އޔ ޒހވޏސގދ ސދވދ ވސދޔއވ.

ޝޞޑ ކޒމއޗކއ ވކ ގޒގބއވއވ.

މގސއ ބޘދ ކޒ ޓޔއދ ބޏފ އލކދ

ޏކފ އލކދޔސދ ޔދ ޚހކމކފ ކ

އދ ގބސ ޢމޑގއ ދވދއވ. އހދ މބޔ

ޔދމ ގބސ ޢމޑގއ ސއޑދވސދ ޔޘދ

ސގވ.

*** ދދމ ***

33 | ޞޓހ

34 | ޞޓހ

އދލދދ އބއމހދސ ޔއޑގގއ އދލދދ އބއމހދސ ޔއޑގގއ

ހދސ ދޖމގކސ ގޒޞފ ބޑއޒކ ގޓގ ހދސ ދޖމގކސ ގޒޞފ ބޑއޒކ ގޓގ

ދޖމގއ ގޚޒބ ކފޓއވކދ ޓހސ ދޖމގއ ގޚޒބ ކފޓއވކދ ޓހސ

ކޒވއވ. ކޒވއވ.

އބއމހދސ ޔއޑގގއ ހދސމފ އބއމހދސ ޔއޑގގއ ހދސމފ

ޤދދގއ ހޔއ އކ ޖމދގކސއ އއފ ޤދދގއ ހޔއ އކ ޖމދގކސއ އއފ

އލޑޝކޒމދ އލޑޝކޒމދ ބޔޑ ސދދމދކ ބޔޑ ސދދމދކ

ސލޓއވއވ. ކދމބޘކވލ ވޒކމފ ސލޓއވއވ. ކދމބޘކވލ ވޒކމފ

އއމދ އބޘކ ބދދވސގފ އބޘކފ އއމދ އބޘކ ބދދވސގފ އބޘކފ

އޒއ ބޒ ޑބދ ސގފ އދދ ދޖމއ އޒއ ބޒ ޑބދ ސގފ އދދ ދޖމއ

ބއޗދކޒމފ މލއކގ ކޒއވ.ބއޗދކޒމފ މލއކގ ކޒއވ.

މހޒ ޔދޘސއ އގ އޏކ މހޒ ޔދޘސއ އގ އޏކ

ވ. ވ. ޏމކޒލސ އޏވ. މއ ވޟއ ދޖމކޏމކޒލސ އޏވ. މއ ވޟއ ދޖމކ

މސ މދމއކ ހޅދސވ. މހޒ ޔދޘސ މސ މދމއކ ހޅދސވ. މހޒ ޔދޘސ

ސދ ޤއމގކދ ޔކސގސއ ވޒކދކ ދވގ ސދ ޤއމގކދ ޔކސގސއ ވޒކދކ ދވގ

ޔއޑގ ހދސމސ އދމ ކމޘބ ދޖމކ ޔއޑގ ހދސމސ އދމ ކމޘބ ދޖމކ

މއއވ.މއއވ.

އޔ ބޒހޒ ޔއޑގގކދ މދޖމ އޔ ބޒހޒ ޔއޑގގކދ މދޖމ

އހދހދ ޔއޑގގކސ މއޛއ ]ޓޒޟ[ އހދހދ ޔއޑގގކސ މއޛއ ]ޓޒޟ[

މކ އދޘވޒކދ މކ އދޘވޒކދ ކޒއވ. ހޒހވލ ބދކޒއވ. ހޒހވލ ބދ

ދއގޑދ ކމސއ ބދއވ. އޅވގކމއ ދއގޑދ ކމސއ ބދއވ. އޅވގކމއ

ހދސޒމ ކޒދ ދއގޑދ ކމސއ ޔޢވ ހދސޒމ ކޒދ ދއގޑދ ކމސއ ޔޢވ

ކޒއވ.ކޒއވ.

މގވސދވ އލޑމޔދވދ މހޒހ މގވސދވ އލޑމޔދވދ މހޒހ

ގޚޒބގކއސ ކޒދކ އކފސދވ ދޖމއ ގޚޒބގކއސ ކޒދކ އކފސދވ ދޖމއ

އދލދއޘގފ ސދލޔޓއވ. އސ އޑސއ އދލދއޘގފ ސދލޔޓއވ. އސ އޑސއ

ދލދދ ހދސއ އޅދއޒ ޢޔޑވޒކދ ދލދދ ހދސއ އޅދއޒ ޢޔޑވޒކދ އއ

ބދމގސއ ޓގޒޓއ އގވ. ދމވލ ޓހސ ބދމގސއ ޓގޒޓއ އގވ. ދމވލ ޓހސ

ޤޒދގކސއ މލޑމދ އދޖމޔކފކ ޤޒދގކސއ މލޑމދ އދޖމޔކފކ

ހވދޓލ ކޒއފ ދޒދވ. ޔދއ ޞޑޓފ ހވދޓލ ކޒއފ ދޒދވ. ޔދއ ޞޑޓފ

ވޟޢ ޤދދގއ ހޔދޓފއވ. ދގޚއކ ވޟޢ ޤދދގއ ހޔދޓފއވ. ދގޚއކ

ގ ގ މއޔ އލޑމ ޔދޘސ މޞޑޝމއޔ އލޑމ ޔދޘސ މޞޑޝ

އގސގވ. ބއދލޓއ އދޘވޒކދ އގސގވ. ބއދލޓއ އދޘވޒކދ

ޓގޒސދޔއމވ. ބޒސޔ ޓޒގގކދ ޓގޒސދޔއމވ. ބޒސޔ ޓޒގގކދ

ދކމގދސ މއޛފ ވޒވމވ. ދކމގދސ މއޛފ ވޒވމވ.

ޔޞޑ ހދސޒމގއ ޔޞޑ ހދސޒމގއ

ސދވމވ. ސދވމވ.

35 | ޞޓހ

ގ ޚޠބ (عنه اهلل رضى)ޞއދޤ ބކރ ޚލފ އބ އއފޓހ )ބދމވ.( މލގކދދވ! ޓހކ ހމކފވޒދ" ޝމޔއ ޜދއފ ޓހ ވޔޅވއވ.

އލކޒވއޚއވ. އޔ އހޒދދކ ގޘބއމހދސ މއޛފ ވޒއއސ ސގސއ އހޒދ

ހޘ މހކމއ ދދވ. ޔދޓހކ އހޒދ ހޘ ސގސއ ކދގއ ގޒއދ އދމގޘބއމހދސ

ކދގއ ކފޓދމކ ޓހ ކޒދމކ އހޒދދފ އހވ ވސޔފވ. އޔ އހޒދ ސލކފ

اهلل ދގކވ. ގޔވޒކމކ އމދގކވ. އޔ ޔސހޔމކ ޞޘ .އހޒދ ގޔ މސފ ސދދފވޔދޔދކ އޒޔޓޅދ އމހއސ ޝއޤ އމހކފ އދބޒ ޔވއޚއމފ ސ سبحانو وتعاىل

ވޒސޔ މހކވ. އޔ އމހއސ ގޘބއމހދސ ގޒއދ ދކމގ މހކ އހޒދސ ސގސއ

އޒޔޓޅދކ )އމހސ އގދ( ދސއޚއމފ ސ اهلل سبحانو وتعاىلޓޒގދ ޑބދ ޚހ ޝއޤކ

މހކވ. ގޘބއމހދސ ގޒއދ ވޒސޔ މހކ އހޒދސ ސގސއ ދކމގ ޔދޔދކ

ސ މސސއ اهلل سبحانو وتعاىلބޘކ އބއއސ މއޛފ ދކމގކދ ޓދކޒއވދ އއވލ

ބޑއއ )މޞބގއ( ދޚއލވދ އއވލ ދއވ. އޔ އބޘކފޚހޔކޒދ ޔދކފޑ

އއ އއޑހސ ޒލޑއފ اهلل سبحانو وتعاىلޢމޑގއ ޢއމ ދވދއވ. ބއއސ މޔސއ ޓޝޝ

އއ ىلاهلل سبحانو وتعاކދކމސއ އހޒދދފ ކޘމދވފވ. ޓހކ އހޒދ ކޘމދ ވވ

ގޘބއމހދސ މއޛކފ އއޑހސ ޒލޑއފ އޒޔއޚދމކ އހޒދދފ ކޘމދވމއ

ގޘބއމހދދފ اهلل سبحانو وتعاىلކޅފ ގޔވފވ. ދވއވ. ގޘބއމހދސ ދމޔފ ޗކއ

."ޒޝމގ ޑއވފއވ

އދލދ ޝއޤގކކ ހމއކދ ޑޘވޓއވ އދލދ ޝއޤގކކ ހމއކދ ޑޘވޓއވ

އއޛކފ ވސދޔއމވ. އއ ހމއކދ އއޛކފ ވސދޔއމވ. އއ ހމއކދ

ބލގކކފ ވސދޔޘއވ. ބލގކކފ ވސދޔޘއވ. ޔޑދ ބދވ ޔޑދ ބދވ

އދއކވލ ކޒވދމއޅދ ކޒދ އދއކވލ ކޒވދމއޅދ ކޒދ

ކޒވދޓޔ ގޚޒބއއދދބވއވ؟ ކޒވދޓޔ ގޚޒބއއދދބވއވ؟

ޏމކޒލސ ގޚޒބއވ. ހމކފވޒދވލ ޏމކޒލސ ގޚޒބއވ. ހމކފވޒދވލ

މހޒހ ދޖމގކއ ޓއޑވދއވ. މހޒހ ދޖމގކއ ޓއޑވދއވ.

ހޒހ ކމކދ މޘލވސދ ހޒހ ކމކދ މޘލވސދ

ޤއމކޒދ ޤއމކޒދ ޓހދވލ އދލދދ ޢޔޑގ ޓހދވލ އދލދދ ޢޔޑގ

އޔހދޔ އލޑމ ދޖމ ދދ ޔވދ އޔހދޔ އލޑމ ދޖމ ދދ ޔވދ

ދޖމއ މވޚޔކދ އބއމހދދކފ ދޖމއ މވޚޔކދ އބއމހދދކފ

ދޓދދދއވ. ހމކފވޒދވލ އޔވލ ދޓދދދއވ. ހމކފވޒދވލ އޔވލ

އދދދއވ. ހމކފވޒދވލ ޔޒގބ އދދދއވ. ހމކފވޒދވލ ޔޒގބ

ބޘކ އޔވލ ޔކދއވ.ބޘކ އޔވލ ޔކދއވ.

*** ދމދ ***

36 | ޞޓހ

ހޔޜ ((وسلموسلم عليوعليو اهللاهلل صلىصلى))ޒލޑ

ކޒއވޓއވއވ.

سلم "

"المسلم أخ ادل

"އއ މލޑމކ އދއ މލޑމއސ މދއ:

)ޞޝޝ ބޞޒ( އޞއވ."

މއ ގކޒޒކފ ޝގބގކއ

ޚޑލގކދ އޏއވ ހޔޜ އކވ.

މއޔ އހޒމދސ ހޑގ މވދ އހދއކމކ

މހޔޜ ސއވ ޓޔއދގ ބޑޑދ އބޚހއވ.

މލޑމދދއ ޔމޑފ އއޛހ މލޑމދކ

ކފގއ ކޘދއވ. އއބޘކ އދއ ބއއސ

ވޒކޒމސއ އވލވސދދދއވ. ހޔއ ކފ

އދކމއ ވ ދމވލ މލޑމއސ ކބއސއ

ލއޒކފޔއވއޓ މހއއ މޔ

އއލޓއވދ މޓޔއދދވ.

ن يا يف مسلما ست ر من " ي وم اللو ست ره الد "القيامة

"ޔދޘމގސއ މލޑމއސ އދކދ މދއ:

ގޢޑ ޤޘމގ ޔވހދ هللا ޓޒވއޓމހކފކ

އމހއސ ކބއސ ހޒ އދކދ ޓޒވއ

)އބދ މޚ( ޔއވދއވ."

އކމކ އހޒމދސ ގޒސއ އޅ

މލޑމ އޞދސ ޓޒގދ މހޒ މޓދދދ

ބއބއވދގކއކ ޔދފ ޑބކޒ މހދވލ

އދސ އޞދދއ ޔމޑފ އދސޑ ޔއކޒ

އޔ އއބޘކ އދއބޘކ ކފވޒ ގދވ.

ޔގދވ. އހޒމދސ ކފ އކއކ ޑބޑގއ

ހޑގކ މކމސއ ވސދ ދވދއވ.

އހޒމދސ ހޑގއމޔ ވލދ ޓކޒކފޑ

ކދމ ޓހޒކ ހގފ އދދދ ޝއޞ

ސ ބލކޅކވ. (رمحو اهلل)އއޖމ هللا އބޔ

ވދ ޚބގއ ގބސ ޑބޑގކދ ޓހކ "ޔދ

ކދމވލ ވދ ޚބއވލ ކދމ. ޓޒޓއވ

. ޑބޑކޒވޓއވ ސގދ ސޅ ލޓއކ

ޑބޑ ޚހ މހދ" ކޓޒއ" މވދ މޚބސއ

މހކ ކހޑ ހގހމދޚހ ޔދ. ކޒވޓއވ

އދއފ ދސ ޑބޑއ މޚބދ އޒފ ޓދދ

"ބޔޢވޒއއ" ވދ ޚބސއ އދއ. ޔއވ

އދއ ،"ޓޤޒއ" ޚބސއ އދއ. ޚހޓއވ

މހދސލ ޔދ ،"ޚހޑއ" ޚބސއ

37 | ޞޓހ

މވދ ކދމމހކފ ސލ މސގފ. ކޒއފވ

ޔވޓއވ." ޑބޑގއ ކހޑ މބދ

މއ އޔ އހޒމދސ އމއޑ

ޓޒޔއސ ހއލއޘގދ ކދގއ ހޒ ސގވ.

ޚމޢގއސ ލޓއސއ ޔދ ޚމޢއޘ ދވގ

ވލދއޓދމކ ހޑގކ ކބއގއވ. ކދމ

ބޘކ އމހދސ ޚމޢގއމޔ ޓހޒވޒވ

ޔކސދކ ހއޤސއ ހޒ އޚމޢގ ކމސއ

ބގޑކޒމއކ ޔދ ގބ ޚމޢގގއ

މޢގގކސ މޚޑލގކފ ދޔއދ ކހޑ އޚ

މވދ އލޑމ ގބއކކދގކވ. "

ޔދ ވދދމކ ކމސއ މހއ ޚމޢގއސ

ޚމޢގސއ ގބސ ޝއޤސގއވދ ހޒހ

އޔ. ވފވޒއކގޒ ހކޒމމޔ ކމސއ

ބޠޑސއ ވދ އޚމޢގގކ ހޒހ އހދ

ޔޘ އލވ ކޒސއ. ދބޑފވ ސއކމ

އޔ" :އޅދވ ބދ ބޘކ ހޒކފ

އހޒމދސ އކޑވދލކ ކފއ ޓހޒއސއ

އޝއޤ އވދ ބޘދގކއ އދމހ

ޓހޒއސއ ކމކކ އހދއ. އއސގފވ

އހދމހދސ އކޑވދލކ ސޅކމއޒދ

މއ. "ބޠޑވ ސގއސއ ޚމޑ ބޘދގކކ

ޢބޒގއ ކޒވދވ ސއޑދ ކދޓޔ

ބއވމދ ސޅމއ ސގ ކޒދ މސ ހއޘވ؟

ލބބދ ޓކޒގކސ މޓޔ މހދ ކގއ ޔޘ

ޚމޢގގއ ކގއ އޔ ހއޘވ؟ ބއބއވއޚ

1"ހއޘވ؟ ހދސއޚ ޒޅ ބއބއވ

ދކމގކފ ގ ގބ އ އޞއވ!

މ މޔދފ ޓހޒއސއ މހ ކފހޔ މޑމގ

. އކފސދވއވ ކފޓއވދ ހޔގއ ބޏގ

ބޘކ މޔ ވޑމފއހ ކހޑ ގބމދ އއ

އޔ . ހޔގކކވ ޓޔ އޔދކޒ

އހޒމދދފ މޔދފޗކއ ކފޔވދ ކދ

ގބސ އހދކމދކމއގ ބޑފވ.

އބއމހދސ. ޒއކގޒވފވ ދޓލމޔ

އޅ ބޒދވ ޝޔޔދ އ އޔ ޔދކ ޝޔޔ

! އމދ! ޑއވފއވ ޒޝމގ هللا ބޘކފ

ދސމލގކ ހޘޑޓ މހދދކ ހޘޑޓ

. މހދދވ އދސގބ ކމމޔ ހޘޑޓ

ޢމޒދ ޢޑމވޒދދއ ގޤވވޒ ޞއޞކފ

ޓޔ މއދބޓއދ މހދދއ ޔވލވ

...މހދދވ

(رمحو اهلل)އޖމ ޢهللا ޝއޞ ޢބޔ 1

ކދމ ބޘކ އމހދސ ޚމޢގއމޔ ޓހޒވޒވ ހއޤސއ ހޒ އޚމޢގ ކމސއ

ޔކސދކ ޔދ ގބ ޚމޢގގފ ބގޑކޒމއކ އޚމޢގގކސ މޚޑލގކފ ދޔއދ

ކހޑ ކދގކވ.

38 | ޞޓހ

ޢއމ މދރސތއ

"އހޒމދ ޠޣގދސ މޔޒލގކފ

ދޓޒގކޒމވ. އޔ އގދގދ ޔކފޑމފ

ސވޑމވ. ދމވލކ އގދގދދ އދސދ

ޔޒވޒދދއކ އގދގ ކޘވއޔ

މޔއޒލދސ މއޛފކ އބއމހދ

ކޓޒސއ ބއވޒވމދ ދވގ އކދ

ހއޔކޒމދ ދވގ އކމފ ސވޑމދ

ހޒމދ ގކޓޒއ ދކޒމވ. އޔ މދވކ އ

ޝޒމ ކދކމދ ޒއކގޒވސދވ ޝޑކ

ޓއޔ ކޒދވކ ޔދޘވ ޢޑމ އސދދ

އހޒމދ މދއއ ދކޒމވ. އޔ ޢޑމ

ޝޞޑކޒމސ ސގގކއ މސގފ

ޔކފޑމކފވލ އހޒމދ ދސވމވ.

ގވޒޔ ބޒއޅދކ ޔޒދ އހޒމދކ ހ

ގއޝޔސ މގސއ ބޏކޒމފވ. އޔ ޔދ

ކދކމއ ޔދޘވ ކދކދ އޅދ ޓޑވއޔ

ހޑދގޒކޒމފވ. އޒދ އކޔދ

ގޢޑސ ޔދސ ގޔވޒ هللا ވސދޔދ

ހދސޒމވޒދދފވ. އޔ ޝޒކގގޒ

."ދޞޒވޒދދފވ

)ޝއޚ އބ މޙއމދ އލމޤދސ(

އހދ! އޞއވ އހޒދސ އ

ވހކގބ ދވގ ބޘކއމޔ މހކމޔ

އމހއސއބޔވލ ޔއކދ ޔއކދމކ

މއލޑގކސ އދމހދވގ އބއއސ

އހދދމވލ ގބސ އމއޑ .ވހކއވ

އބޔވލ ޔއކދމކ ދޓލސ ވހކ

. ވހކއވ ޢމޑގކސ ހޘ ސގބ ދޔއކ

ޝޔޜ (وسلم عليو اهلل صلى) ދބއޘ އއ

"ގޘބއމހދސޓޔއދދވ. ކޒއވޓއވ

( ކޏ) ޑޑސއވ އޞސ އދސ މހކފ ގޒއދ

އމއޑ ގމސ ޓދއވ. އކމކ ކދކޅ

އއ) ދޓދއވ." ކދކޅ ބޏ ޑޑސއވ

( ގޒޝބ ވއ ގޒޣބ

ކދމ !އޞއވޑބވގ އހޒދސ އ

މއލޑ ހދދދކދ ކބއސއވލބއއސ

ޔދދފވ. އހދކމދ އހޒމދސ

ކބއސއވލ އގއ އގއ މއލޑއއ

އވ. އޔ މބޏގ މއލޑގއ ވދ ހދދދ

ކޒވޓއ ދދ މސ ކޒދވލ ޓހސ

ދވމ އހޒމދސ މއލޑގހއޘވ؟ އހ

އހޒމދ އމއޑއފ ބޑފވ. އޔ

އކދގކއމޔ އމއޑއފ ޓޘވޅއޅފވ.

އހޒމދސ ޑޑސއވ ކދކޅ މ ބޏކދ

އބޔވލ ހދޔމކޒފވ.

*** *** ދމދ

39 | ޞޓހ

ވދޔއޢ

ޒޝދކޒވދ ވއސ އޅދޔ އޅދޔ އދޘވ ދޒއކގޒ އދޘ މޒވ ޢޔއވދ

އދޘވޒދ1151 111 671 181 6 -

55 - 343 616 141 1316 އޚދޗދއދޘވޒދސ

55 2 267 7644 774 6742 ޚމޑ

ޒކގގފޝޚހޔ

ވއޗއޑވދ ކޒމގޑދ ޔވދ ހމޑ ޙޒވދލގފ

67 54 147 ޚމޑ

މޚހޔދ

ލޑމގކޒވދ އލޒކޒވދ ކޔއދޘ އދޘ ޑބދ ޝހޔވ މޚހޔދ

- - 7 64 17 ޚމޑ

މޑޝޓޔޢ

އޅދޔ އދޘޔވދ މޒޑވދ އޔޔ

66+ 43+ 741 2 ޚމޑ

އޔ ސދޏކއކ ލޓއދ ހދސ ޚޒމ ، ދޗކ އއ އލ އ އޓ -އމޒކ

ހޑކ ކފޑވދ ހއޘޒކޒވދ އދޘ ޑބދ މޒވ އއމ ޒއޘގދ

6 47 71 27 ޚމޑ

ޝމޑސ ޔޒފވޔ ޔދ މޑޝކދ ވއސ ޝމޑ ކއވޒދގފ

11 3 5 އ.ޔ

1 1 - ދޗ -އ.ޔ

- - - އއ އލ އ އޓ

- - - އޗޑ

1 - - ސދޏކއކއދ

1 - - ދދ ހމދކޒ

65 7 5 ޚމޑ

47 ޖމލ

40 | ޞޓހ

41 | ޞޓހ