8/2/2019 Kuran- Kerimde insan-eytan ilikisi
1/30
T.C.
ULUDA NVERSTESLAHYAT FAKLTESCilt: 12, Say:2, 2003
s. 1-30
KURAN-I KERMDE NSAN - EYTAN LKS
Remzi KayaDo. Dr.; U.. lhiyat Fakltesi
zet
Kurn- Kerim, yaratc, insan ve eytan ilikilerine nem veren birkitaptr. Yce Allahn yarattklarndan istedii kulluktur. Bunun iininsan kendisini ve Allah bilmesi gerekir. Bu da inanma ve inandnyaama ile olur. blis insana dmandr. Onu Allahtan uzaklatrmayister. O Allaha isyan etmi, yaptna piman olmamas sebebiyle de
kovulmutur. blisin Allaha yapabilecei bir ktlk yoktur. Onunmuhatab insandr. nsan kulluktan uzaklatrmak iin baz planlarvardr. Bunlar: aile dzenini bozma, vesvese verme, tahrik etme, yalansyleme, aldatma, gnahlar ssl gsterme, unutturma ve sihirdir. Bumakalede insan eytan ilikisi ve eytandan korunmann artlarnbulacaksnz.
Abstract
The relationship between human being and devil in the Holy Quran
The Holy Quran is a creative book and also a book that is attachingimportance to the relations between human being and Satan. ToWorship God is the only thing that Almighty Allah, expects from all
human beings so, he man must know himself and Almighty Allahbetter. This is also possible by belief and making all his believes live.Satan (devil) is an enemy to human being. He always wants man to besent away from heaven because he didnt regret his rebellion(sin)There is nothing that Satan can do to Allah. His drawee is humanbeing. Some plans are made in order to take human beings aweyfrom their worship. These are: Destroying family orders, giving anxity, provoking, lying, deceiving, decoration of sins, causing to forget and
8/2/2019 Kuran- Kerimde insan-eytan ilikisi
2/30
2
witchcraft .(magic) In this article, you will find the relationship betweenHuman being and Devil and also conditions protecting human beingfrom Devil
Anahtar Kavramlar :nsan, eytan, Kuran
Key Words :Human being, Satan, Devil, Qoran
Giri
Kurn uygulamaya ve insanln mutluluuna ynelik bir kitaptr.
nsana Yaratcsyla ilikilerinde yol gstererek, ftrat izgisinde tutmay,1
eytan ve insanlardan gelebilecek tehlikelerden korumay hedefler.2
Kurna gre insan Allah tarafndan yaratlm stn bir varlktr.3 O,
yaratt insan irade ile donatm, kendisine nemli grevler verilmi,4
yaratlanlar da onun hizmetine vermi,5
onu akl, iradesi, iyi ve ktfonksiyonlar yapabilmesi asndan dier yaratklardan farkl klmtr.stn yaratlmas ve irade verilmesi sebebiyle fiillerinden sorumlu
klnmtr.6
nsana verilen stn meziyetler, Yaratcya kul olmas,eytanla olan ilikilerinde baarya ulamas, tabiat faydal hale getirmesive mutlu olmas iindir. Bu nedenle, eytan tarafndan sembolize edilen
yanl inanlarla mcadele etmesi ve baarya ulamas arzulanr.7
nsan stn olmann yannda, ciz bir varlktr.
8
Akl ve yetenekleridier yaratklara kar stnlk salarken, zayf olarak yaratlm
olmas,9 musibetler karsndaki sabrszl, nefis ve eytan karsnda
skntya dmesi,10
madd ve manev hastalklar karsndaki aresiz-
1
Yaratlla ilgili bk. Buhar, Ceniz, 80; Mslim, Kader, 23.2
Bk. Tahrim, 66/6.3
Bk. Enm, 6/102; Rd, 13/16; Hcr, 15/28; Ftr, 35/3.4
Bk. Bakara, 2/30; Enm, 6/165.Bk. Taber, Tefsir, I/224-225.5
Bk. Bakara, 2/9; Csiye, 45/13. slm alimleri bu ayetleri ibha iin delilsaymaktadrlar.
6 Bk. Mddessir, 74/38; Tur, 52/21. Bk. Zemaher, Tefsir, III/185-186;Kurtub, Tefsir, VII/157; bn Kesir, III/379; Elmall, III/561
7eytanla ilgili bk. Nisbur, Garibul-Kurn, I/19.
8Bk. Nisa, 4/28. Acziyetin anlamlar iin bk: Damagn, Kmusul-Kurn, s.290-291.
9Bk. Rum, 30/54. ayetini yorumlayan Zemaher, insann yaratltakigeirdii devreleri bir acizlik olarak deerlendirir. Bk. Tefsir, III/208.
10Bk. Nis, 4/28; Fussilet, 41/49; Mide, 5/31.
8/2/2019 Kuran- Kerimde insan-eytan ilikisi
3/30
3
lii,11mr ve gcnn snrl oluu zayf olduunu hatrlatr. Zayf olankuvvetli olana snma ihtiyac duyar. Hibir eye ihtiyac olmayan gl
demektir. slm inancna gre bu varlk Allahtr.12
nsan her eyi ile Onamuhtatr. nsann eytan ile ilgili mcadelesinde baarl olmasYaratcnn yardm ile mmkndr. Gnderdii peygamberler ve onlaraverilen vahiy bu konuda yardmc olur. Son kitap olan Kurann yol
gsterici13
ve aydnlatc14
oluu insanlk iin nemlidir. slm adaninsann konular doru alglamas, iyi dnmesi, istikrarl kararvermesi, fayda ve zararna olanlar bilmesi, Kuran sayesindemmkndr. Bunlar bilinmeden eytanla ilgili mcadelede baarl
olunamaz.15
1- nsannsan ins kknden tretilmitir. ns, Hz Ademden treyen insanlar
ifade eder.16
nsan ise; temeli su ve toprak olmakla birlikte, cisimsel
varlklarla ruhun birlemesi neticesinde oluur.17
Kuran- Kerimde altmbe yerde insan, on sekiz yerde ins, bir yerde ins, bir yerde ens ve 230
civarndaki ns kelimeleri insan tantr.18
nsan, topraktan yaratlp,19
stn20
ve mkemmel hale getirilmi,21
dnyada nemli ileri yapabilme
imkanyla donatlm,22
Kuran kendisine emnet edilmi,23
dnen,konuan ve yaptndan sorumlu tutulan bir varlktr. Dier bir ifade ile, ruh
11
Bk. Tevbe, 9/91.12
De ki O Allah birdir. Allah sameddir hlas, 112/1-2;13
Bk. Bakara, 2/2, 185; l-i mrn, 3/138; Araf, 7/52; Ynus, 10/57.14
Bk. Nis, 4/174; r, 42/52.15
Bk. Bakara, 2/256-257.16
Mfredat, s. 34; Lisnl Arab, VI/10-17.17
Bk. Aydnl, Yaar, Farabide Tanr nsan likisi, st. 2000, s. 77,83.18
Bk.Muhammed, Fud, Mucemul Mfehres, ins. md.19
Bk. l-i mran, 3/59; Mminn, 23/12; Rahman, 55/4.20
Bk. sr, 17/70.21
Bk. Tin, 95/422
Bk. Bakara, 2/30; Sd, 38/26; Kuranda ifade edilen halife kelimesine farklanlamlara gelir. Bunlar arasnda, dnyada insan Allahn halifesidir, Hz.Ademden nce yaayan cinlerin yerine gemesi sebebiyle bu isim verilmitir.eyhin yerine geen kimsedir veya kamil insana verilen isimdir. Bk. Rz,
Tefsir, I/381; Bursav, Rhul-Beyn, I/64. Kurnda zikredilen ayetlerdenhareketle halife, insann dnyada stn meziyetlerle donatlmas ve dnyayimarla grevli olmas sebebiyle byle bir ismin verildiidir. Yoksa Yaratc ilekyas veya karlatrma mmkn deildir. Geni bilgi iin bk SleymanUluda, T.D.V..A. XV/299-300.
23Bk. Ahzab, 33/72.
8/2/2019 Kuran- Kerimde insan-eytan ilikisi
4/30
4
ve bedenin birlemesiyle meydana gelip, irade ile donatlan ve yaptndansorumlu tutulan bir yaratktr. Temelde topraktan yaratlan insan, dnyadabasit bir sudan oluturularak, nutfe, alaka, mudga evrelerinden geerekiskelet ve kas sistemleriyle teekkl edip, ruh verilerek mkemmel hale
getirilmitir.24
Suyun insan oluumunda nemli rol bulunur. nsan sudan
yaratan Allahtr.25
ayeti bu duruma iret etmektedir. Gzel yaratlm olaninsann nemli bir misyonu bulunur. Bu misyon aczini itiraf ve kul olmadr.O iyiyi ktden ayrt edip, birini dierine tercih etme imkanna sahiptir.
Yaratc tarafndan verilen iyi ve kt duygular alglamas,26
fiillerindenhesap vereceinin bir iaretidir. nsan yaratltan temiz ve gzel bir varlkolmakla birlikte, kandrlmaya ve yanltlmaya msait olup, bu hatasn telafi
etme imkanna sahiptir.27
Bu vesileyle, Yce Allah akln kullanmasn ve
skntlardan korunmas iin dnmesini tavsiye eder.28 nsann misyonukulluk olmakla birlikte, mizc itibariyle kibir ve sabrszla meyillidir. Maddrefahn srekli olduu duygusuna kaplabilir. Skntya dnce sabrsz
olabilir.29
Gururu onu hrn hale getirebilir.30
Mspet ve menfi duygularihtiva eden insan iki ktan birini semek durumundadr. BirincisiYaratcsna kar kulluk misyonunu yerine getirmesi, dieri, eytannetkisinde kalmas. eytanla olan ilikisi bu balamda kendini gsterir.
Kuranda iret edilen sorumluluk, insanla snrl deildir.31
Cinlerde bu balamda deerlendirilir. Sorumlu olarak yaratlan insan cinilikisi, ilk insann yaratlmas, meleklere ve cinlere Ademe secde edin
emriyle balam,32
Yce Allahn, Ey Adem! Sen zevcenle birlikte cennete
yerleip dilediiniz nimetlerden yiyin. Yalnz u aaca yaklamayn ki,sonra zlimlerden olursunuz.33 uyarsyla devam etmitir. Hz. Ademin
yaratlmas, meleklerin secdesi, cinlerden olan blisin bu emri kabul
etmeyii,34
Rabbinin emrine ba kaldr, isyan, iyiliklere kar kma veHz. Ademin stnln kabul edememe, insan-eytan ilikisinin ilkmenfi ynn oluturmutur. nsanln atasnn blisle balayan bu
24Bk. Mminun, 23/12-14; Furkn, 25/54; Fatr, 35/11..
25Bk. Furkan, 25/54.
26Bk. ems, 91/8
27
Bk.Bakara, 2/37.28Bk.Bakara, 2/73;164; l-i mran, 3/118; Rad, 13/4.
29Bk. Yunus, 10/12; Hud, 11/9; sr, 17/67,83.
30Bk. Kehf, 18/54.
31Bk.Zriyat, 51/56.
32Bk. Bakara, 2/34.
33Bk. Araf, 7/19.
34Bk. Kehf, 18/50
8/2/2019 Kuran- Kerimde insan-eytan ilikisi
5/30
5
olumsuz tablo dnyada da devam etmektedir.35 te, Kuranda geni bir yeri oluturan insan eytan ilikisi ve eytandan saknma insanasndan byk nem tar. Yce Allah, insanln yaratlmasyla birliktedman olan iblis hakknda bilgi vermekle kalmam, cin ve eytanlafzlaryla onlar tantarak onlar tarafndan oluturulacak problemlerezmler nerir.
eytan, sizin dmannzdr, siz de onu dman sayn. O,
kendi taraftarlarn ancak ate ehlinden olmaya arr.36
Ey demoullar! eytan, ana-babanz, ayp yerlerini kendilerine gstermek
iin elbiselerini soyarak cennetten kard gibi sizi de aldatmasn.37
Kuranda ifade edilen insan, melek ve cin ayr varlklardr. Fakat bu
varl bir birlerinden soyutlamak mmkn grlmez. Bunlardan blisinYaratcya yapabilecei bir ey yoktur. Onun muhatab insandr. nsankulluktan uzaklatrmann yollarn arar. Aratrmamza konu olanmakalemizde insan eytan ilikilerini analiz ederek asrmzda insanlarzerinde brakt tahribatn areleri aranacaktr.
2- Cin
Lgat olarak Arapa bir kelime olan cin, bir eyi rtmek anlamnagelir. Cenne rt, cnne kalkan, cnn delilik demektir. Cin kelimesiylegrlmeyen ruhni varlklar kastedilir. Terim olarak; insan gibi iradeye sahipolan, insan duyularyla alglanmayan, ilhi emirle sorumlu, inanan ve
inanmayan olan ruhaniyet taraf ar basan varlklardr.38
Kuranda bu
toplumun atalar iin cn" kelimesinin kullanld grlr.39
te yandan,cn kelimesi ylan,
40cin
41ve delilik anlamna geldii anlalr.
42Mriklerin
uydurmalar reddedilirken, Allah ile cinler arasnda bir soy birlii uydurdular.
And olsun ki cinler de kendilerinin hesap yerine geleceklerini bilirler.43
ayeticinlerin sorumlu birer varlk olduklarn hatrlatmaktadr. Kuran- Kerimdecinlerin yaratlmasyla ilgili u bilgilere yer verilir. O cinleri saf alevden
35Bk. Araf ,7/14 ;Kr. Sd, 38/77-78.
36Bk. Ftr, 35/6.
37
Bk. Araf, 7/27.38Bk. Zriyat, 51/56; Rgb, el-Mfredt, s.138-139; bn-i Manzr, Lisnl-Arab, XIII/92-95; ez-Zebd, Tcl-Ars, IX/165.
39Bk. Hd, 11/119. Rahman 55/15; Klavuz, A. Saim, TDVA, VII/138-139.
40Neml ,27/10; Kasas, 28/31.
41Bk. Hcr, 15/27; Rahman, 55/15, 39, 56, 74.
42Bk. Araf , 7/184; Mminun, 23/2570; Sebe, 34/4, 46.
43Saffat 37/158.
8/2/2019 Kuran- Kerimde insan-eytan ilikisi
6/30
6
yaratt.44Cinleri de daha nce zehirli ateten yaratmtk.45Ben cinleri veinsanlar, ancak bana kulluk etsinler diye yarattm.
46
Cinlerin yapsn belirten Rahman Suresi 15. ayetteki merickelimesi aknlk verici, maddi olamayan, dumansz, krmz, sar, yeilve saf alev karmn ihtiva eden, her eye nufuz edebilen bir ate olarak
yorumlanr.47
Hcr Suresi 27. ayette de nris-semm terimi scak
rzgar, ate alevi gibi esen yakc, ldrc rzgar anlamna gelir.48
Hz.Peygamberin hadislerinde de semm kelimesi cehennemin bir harareti
olarak zikredilir.49
Buradan hareketle, cinin yaratld ate, zerrelerinaralarndan geebilen bir alev olduu anlalr. Hz. Peygamber deMelekler nurdan, cinlerde alevli ateten, Hz. Adem ise, topraktan
yaratld.50 szleriyle Kuranda yer alan konuyla ilgili ayetleri tefsiretmektedir. Kuran- Kerimde melek ve insan d varlk kabul edilen
cinler, krk ayette zikredilir.51
Onlarn Allaha kullukla grevlibulunduklar, kendilerine peygamber geldii, inanan ve inanmayanlarolmak zere ikiye ayrldklar, cehenneme insan ve cinlerden kafir
olanlarn girecei ifade edilmektedir.52
Yce Allah'n, cinlerin Hz.
Peygamberin okuduu Kuran- dinlediklerini haber vermesi,53
onlarhakknda mstakil sure indirmesi, cinlerin irade ile donatlan gerek
yaratklar olduklarn hatrlatmaktadr.54
3- blis
Kuran- Kerimde, dmanlndan saknlmas gerektii belirtilenblisin kayna hakknda farkl grler bulunur. Belese den tretilenArapa olmayan bir kelime, bls tan gelen Arapa bir kelime, meleklerin
yannda Azyil veya Hris olarak zikredilen yaratk olduu eklinde nakil
gelir.55
Arlkl gr kelimenin cemi kkenli olduudur.56
Mana itibariyle
44Bk.Rahman, 55/15.
45Bk.Hcr 15/27.
46Bk.Zriyat, 51/56.
47Bk. Taber, Tefsir, XXVII/126-127; Kurtub, Tefsir, XVII/167.
48BK. Taber, Tefsir, XIV/30-31; Zemaheri, Tefsir, II/313.
49
bn Mce, Zht, 38.50Mslim Zhd, 53, b. 10, No. 60; V/2294; Ahmed b. Hanbel, VI/168.
51Bk. Muhammed Fud, age, s.179-180.
52Bk. Zriyat, 51/56; Fussilet, 41/29; Hd, 11/119; Secde, 32/13.
53Bk.Ahkaf, 46/29-30; Cin, 72/1.
54Bk. Cin Suresi, 72/1.
55Bk. Rgb, Mfredt, 60; Rumca Olduuna Dair Bk. Wensinck, .A. blis Md.
56Elmall, Hamdi Yazr, Tefsir, st. 1971, I/320.
8/2/2019 Kuran- Kerimde insan-eytan ilikisi
7/30
7
hayrdan mit kesme, piman olma gibi anlamlara gelir. blis, YceYaratcnn emrini ilk olarak reddetmi, gazba uram ve mflisdurumuna dmtr. Bu sebeple kendisine iblis ismi verilmitir. nkKuran, blisin bir cin olduunu, Hani biz meleklere: Ademe secde edindemitik, blis hri olmak zere onlar hemen secde ettiler. blis cinlerdendi.
Rabbin emrinden dar kt.57
ayetiyle haber vermitir.
a) blisin Yaratl
blisin bir cin olmas sebebiyle ateten yaratld anlalr. Yce Allahiblisi inanan cinlerden ayrt etmek iin olumsuz ynlerine geni yervermektedir. Buna gre, Kuran- Kerimde on bir ayette blis, seksen sekiz
yerde de eytan kelimesi gemektedir. Konuyla ilgili bilgi verilirken, ncelikle
Hz. Ademe secde etmeyiinin sebebi sorulmu, buna cevap olarak atetenyaratlmas sebebiyle stn olduu belirtilmi,58
stnlk duygusu ve kibriyanlmasn salamtr.
b) blisin Kovulmas ve Mhlet
Yce Allahn Hz. Ademi yaratmas, meleklerin yer yznde kandkecek ve bozgunculuk karacak birini mi yaratacaksn? sorularnakarlk, "Ben sizin bilmediinizi bilirim" cevabnn neticesinde yaratlaninsana secde etmelerini emreder. Bu emir zerine melekler secde ederler.
blis' ise kar gelir.59
Bunun zerine Yaratc; O halde hemen cennettenk! nk sen kovulmusun ve bu lnet kyamet gnne kadar senin
zerinedir!".60
buyurur. blis, yaptndan pimanlk duymas gerekirken,
tam aksine, yapacaklar ktlkler iin kyamete kadar izin ister. YceAllah ta; Sen bilinen gn gelinceye kadar braklanlardansn,...
61
ifadeleriyle izin verir.
4- Hz. Ademe Yapt Tuzak
blisin ilk hilesi cennette olur. Yce Yaratcnn yaratmay
murat ettii insan,62
nceden benzeri olmayan bir varlktr. Akl,irade ve sorumluluk duygularyla donatlarak yeryz unsurlarylatekil edilecektir. Bu adan dier yaratklardan farkldr.
Yaratltaki fonksiyonu itibariyle melek ve cinlerden de ayrlr.63
57
Bk. Kehf, 18/50.58Bk.Araf, 7/12; Sd ,38/76.
59Bk.Bakara, 2/30-34; Hcr,15/28-31; sr, 17/61; Kehf , 15/50.
60Bk. Hcr ,15/34-35; Kr. Araf, 7/12-13, Sd, 38/75-78.
61Bk.Hcr ,15/36-40; Araf, 7/14-15; Sd, 38/79-82.
62Halife; vekil, birinin yerine bakan kimsedir. Bk. Zemaheri, Tefsir, I/61.
63Melek ve cinlerin yaratl insandan farkldr. Cin ateten, insan topraktanmeydana gelmitir. Bk. Araf 7/12; Sd 38/76; Melekler nurdan yaratlan
8/2/2019 Kuran- Kerimde insan-eytan ilikisi
8/30
8
Kurn- Kerimin ifadelerine gre, Hz. Adem ve ei yaratldktan sonracennete yerletirilir. Burada istedikleri gibi hareket edebilecekleri, arzuettikleri eyleri yiyecekleri belirtilir. Bu yasak, sadece yasak aa ile
snrlandrlr.64
Bu snrlandrl, bir imtihan, sorumluluu ve bir takmhikmetleri hatrlatmaktadr. Dolaysyla, babo olarak yaratlmayaca
belirtilen insann,65
atasnn ahsnda, cennette kk bir tecrbesiyaplmtr.
Andolsun biz, nceden Ademe o aatan yememesini tavsiyeetmitik (Bizim tavsiyemizi) unuttu. Biz onda bir azim
bulmadk.66
Derken eytan irkin yerlerini kendilerine gstermek iinonlara fsldad: Rabbimiz baka bir sebepten dolay deil, srf ikiniz bir
melek, ya da ebedi kalclardan olursunuz diye sizi bu aatanmen etti. dedi. Ve onlara phesiz ben size iyiliinizi isteyen biriyim diyeyemin etti. Bylece onlar aldatarak aa sarktt. Aac tadnca irkinyerleri kendilerine grnd. Cennet yapraklarn st ste yamaypzerlerine rtmeye baladlar. Rableri onlara; Ben sizi o aatan men
etmedim mi ve eytan size apak dmandr, demedim mi?67
Yukarya aldmz ayetlerde grld gibi, insanln yasaklananbir eyi yapmas beraberinde skntlar getirmektedir. Yasaklarn
yaplmasnda da eytann etkinlii gzlenir. Nitekim onun insanlnatalarna unutturmas, onlara yapt fslt ve melek olma istekleri veCennette srekli kalma arzular eytann tuzandan baka bir eydeildir. Hz. Adem ve ei yasa ineyince gizli yerlerinin aldnn
farkna varrlar.68
Bu al, Hz. Adem ve einde bir takm irdi gelimeleresebebiyet vermi, hata ve sorumluluklarn anlam ve rtnme ihtiyac
hissetmilerdir.69
nsanln atas bir takm duygularla da olsa,70
yapthatann Allahn emrine kar gelme ve kendine zulmetme olduunuanlayarak, yaratlanda bulunan cizlik iinde ne yapacan armtr.te, Hz. Ademin yapt bu hata, ilhi hikmetin neticesi olarak girdiiCennetten kmasna sebep olmutur. Bu olay eytann bize
yapabilecekleri ktlkleri hatrlatmaktadr.
varlklardr. bk. Mslim, Zht, 60.; Hanbel, VI/158,168; Tirmizi, Menkp, 74.64Bk. Bakara, 2/35; Araf 7/19.
65Bk. Kyme, 75/36.
66Th, 20/115.
67Araf, 7/20-21.
68Bk. Araf 7/22; Th, 20/121.
69Konuyla ilgili bk. Zemaher, Tefsir, II/450.
70Th, 20/115.
8/2/2019 Kuran- Kerimde insan-eytan ilikisi
9/30
9
Kurn- Kerimde deiik vesilelerle bahsedilen aacn, dokuz farklanlam iin kullanld grlr.
71Hz. Ademin yaklamas ve yemesi
yasaklanan, yedii zaman cennetten kmasna sebep olacak aa, uszlerle ifade edilir: Dedik ki Ey Adem, sen ve ein cennette oturun.Ondan dilediiniz yerde bol bol yeyin. Ama u aaca yaklamayn.
Yoksa zalimlerden olursunuz.72
Yasan ilenmesi beraberinde zulmgetirecei hatrlatlrken aacn cinsinden bahsedilmez. Sadece aakelimesi kullanlarak u aaca yaklamayn denilir. Yukarda iaretedilen ayetlerden anlald kadariyle insanln atas yasak edilen
bir aa ile imtihan edilmitir.73
Kurann iaret ettii iblis inanc daha nce gnderilen ilahi kitaplarda
da zikredilir. Yalnz, Hz. Ademle iblisin cennette yapm olduklar mcadelebaz noktalardan Kurandan ayrlr. rnein Hz. Ademin cennette
yanlmasna ylan sebep olmutur.74
Dier taraftan, Hz. Musa zamanndabaz Yahudiler cinlerden yardm beklediklerinden onlara kurban
kesmilerdir.75
Sz konusu yanllklara ramen, eytann gnah
ilenmesindeki etkinlii,76
onun ktlklerinden korunmak iin iman
kalkannn ie yarad,77
sihirbazlarn eytan ile iliki iinde olduklar78
ve
her ktl eytan oluturduu inanc slamla uyuur.79
5- blis-Tut likisi
Kuranda iaret edilen blis ile taut bir elmann iki yan gibidir. Tautiblisin isteklerinin bir tezahrdr. Onun istei insanlar kulluktan
uzaklatrmadr. Bunda da baarl olur. Kuran genel balamda iki nemlinoktann zerinde durur. a)Yaratana kul olma ve b) eytann sembolize ettiisatanizmden saknma. Yaratcnn kullarndan istedii kendi dnda kalan
ve taut olarak nitelendirdii yanl inanlardan saknmalardr.80
eytaninsan satanizm denilen bu inanlarla skntya drr. Bu inancn zellii,eytann gcne inanma, isyan etme, iyiliklere kar kma, dine dayalinanlar kabul etmeme, hanmlar vasta olarak kullanmadr. Asrmzda
71Bk. Deman, Kmusul-Kurn s.259-260.
72Bakara, 35; Kr. Araf 7/19.
73Kr. Ktab- Mukaddes, Tekvin, III/22; 17; 3.
74
Benzer bilgiler iin bk. Kitab- Mukaddes, Tekvin, III/1-7.75Bk. Tensiye 32/16-17.
76Bk.Yuhanna I Mektup, 3/8.
77Bk. Efoslular, 6/2-17.
78Rasllerin leri, 13/8-10.
79Bk. Yuhanna, 8/44; Matta, 13/37-40. Geni bilgi iin bk. Mehmet Tuncer,Kuranda Cin Ve eytan, (Dr. Tezi, Samsun 1998) s. 5- 20;
80Bk. Nisa, 4/60
8/2/2019 Kuran- Kerimde insan-eytan ilikisi
10/30
10
insanln problemleri eytann gzel gsterdii inanszlktr. nantanuzaklaan insan mill ve din deerleri unutup bunun yerine eytan koyar.te Kurn, insanln bu problemine zm nerileri getirir.
Taut kelimesinin getii Bakara Suresi 256. ayet insanl konuedinmekte, skntlardan kurtulmak iin eytan reddederek, Allahainanmay ve Kurana sarlmay nermektedir. 257. ayette ise Allahn veeytann dostluuna yer verilmektedir. Buna gre Mslmanlarn dostuAllahtr. nanmayanlarn dostu ise eytandr. Allah insanlar skntdankurtarmakta, eytan ise karanla ve batakla srklemektedir. NisaSuresi 51. ayette ise, Ehl-i Kitap mensuplarndan bazlarnn ilahi dindenuzaklamalar sebebiyle eytana inandklar ifade etmektedir. Nahl 36.ayette de, btn Peygamberlere verilen grevin, eytann insanlara kabul
ettirmek iin alt irk vb redderek tevhd inancn tebli etmekolduunu belirtmektedir. te yandan, iman edenlerle alay eden bazYahudileri knayan Yce Allah, onlarn Peygamberlerin getirdiklerinesahip kmamalar sebebiyle eytana taptklarn abedet-tut
(satanizm) terimiyle ifade etmitir.81
Buna gre taut inanc olarak ifadeedilen satanizmin, eytann tarafndan sembolize edilen, hurafe, batlinanlar, bo eyler, insanl skntya sokan yanllklar, Allahn dnda
kutsallk verilen putlar ve tevhd inancna uymayan her trl fikirlerdir.82
nsanln bunlardan kurtulmalar gerekmektedir.
6-Kurnda eytan
eytan kelimesi etane kelimesinden treyip haktan,
rahmetten uzak anlamlarna gelir.83
Arapa'da ktlkte ilerigiderek, mensup olduu alanda temayz eden her ey iin szkonusu isim verilir. Dolaysyla eytan, cin snfna girmektedir.Yaratlta her varlk bir tek olarak balam olduundan eytan
denilince bu cinlerin babas blis akla gelmektedir.84
Bizim tespitlerimize gre, blis, cin ve eytan kelimelerinin ifadeedildii ayetler yz krk iki civarndadr. Bu ayetlerden bir ksm, YceYaratc ile eytan arasnda gemekte, dierleri insan-eytan ilikisinioluturmaktadr. Allah tarafndan lanetlenen eytan, Yce Allahainsanlarla ilgili u szlerle kar gelir: Ben onlar saptrmak iin mutlakasenin doru yolunun zerine oturacam. Sonra onlara, nlerinden,ortalarndan, arkalarndan, salarndan ve sollarndan sokulacam. Sen de
81Satanizm: Ehl-i Kitap gelenei karsnda Tanr inancnn kart, ktlntemsilcisi olarak tezahr ettirilen prensiplere ibadet etme demektir. Bk.Ahmet G. Satanizm eytana Tapmann Yeni Ad, Alfa st. 1999, s. 47.
82Atallah W, Gibt at-Taut Dans Le Coran, Arabia 1970, c. 17, p.69-82; KobertR., Dos Taut, Orientalia 30, 1961, p. 415-416.
83Elmall, Tefsir, I/239; Cnn, brahim, Hadis Klliyat, IV/347.
84Farkl isimler iin bk. Cnn, brahim ,a.g.e., IV/348.
8/2/2019 Kuran- Kerimde insan-eytan ilikisi
11/30
11
ounu kredici bulamayacaksn.85 Sslemeler yapacam ve onlarnhepsini mutlaka azdracam.
86 Yce Allah da eytana; Sen onlardan
gcnn yettii kimseleri sesinle oynat. Suvari ve piyadelerinle zerlerineyaygaray bas. Mal ve evlatlarna ortak ol. Onlara yalan va'dler yap. Fakateytan onlara batldan baka bir ey vaad etmez. Dorusu benim haliskullarm var ya! Senin onlarn zerinde hibir hkmn yoktur. Rabb'in ise
vekil olarak yeter.87 buyurarak, eytann hilesinin ve ktlklerinininanan samimi Mslmanlar iin bir ey ifade etmediini belirtmi olur.Cin ve eytan inanc btn ilhi dinlerde ve eski milletlerde
bulunmaktadr.88
slm alimleri arasnda farkl gr ve yorum yapan
alimler olmakla birlikte,89
salam bilgi Kurn ayetleri ve Hz. Peygamberin
hadisleridir.90
Hz. Peygamberin onlarla konumas ve Kurn okumassembolik bir varlktan ziyade gerek varlk olduklarn gstermektedir.
91
Kurn- Kerimde Bakara,92
Araf,93
Hcr,94
sr95
Th,96
ve Sd97
srelerinde Hz: Ademin kssasn haber verdikten sonra, deiik sre veyetlerde, Hz. Muhammed ve onun tebliine muhatap olan insanlaeytann yapabilecei btn dmanlklar haber verilmi ve onuntuzandan kurtulmann nerileri belirtilmitir. nsanlar kendi huzurlariin bu uyarlara uymalar gerekmektedir.
7- nsan eytan likisi
nsanlk tarihi itibariyle, insan eytan mcadelesi, her zamangncelliini korumutur. Sz konusu yetleri tahlil ettiimizde, Allah ve
Peygamberin istemedii her fiil ve davran eytann bir rn olarakgrlr. Buna gre insanln zararna olan her eyin altnda eytanbulunur. Dier bir ifade ile, her ktln kayna eytan ve onun neslidir.
rnein, dnya ve ahrette skntya sebep olan kullua kar kma,98
85Araf, 7/16-17.
86Hicr, 15/39; Kr. Sd, 38/82.
87sr ,17/64-65.
88Bk. M.Sreyya ahin, T.D.V..A, VIII/5-8.
89Bk. Rz, Tefsir, XXX/148; Elmall, Tefsir, VII/5387.
90Bk. Buhr, Bedl-halk, 11; Ahkm, 21.
91
Bk. Msned, VI/153,158; Buhr, Salt, 75; Mslim, Zhd, 60.92Bk. Bakara, 2/35-36.
93Bk. Araf, 7/20-22.
94Bk. Hcr, 15/39.
95Bk. sr, 17/62-63.
96Bk. Tha, 20/120-121.
97Bk. Sd, 38/82.
98Bk. Nisa, 4/76.
8/2/2019 Kuran- Kerimde insan-eytan ilikisi
12/30
12
haramlar tevik,99 hanmlar istismar etme,100 faiz ve sihir101gibiolumsuzluklar satanizmin istedii filler olup, slmdan uzak yetiengenliin nemli bir hastaldr. Yce Allah eytan inancn balk halinde
ifade etmektedir.102
a) nkar: Allaha ve onun emirlerini kabul etmeyip kendiakl ve iradesini vahyin zerinde grerek btn gzel hasletlere karkmadr. Bunun ncln Hz. Ademe secde etmemekle iblis yapm,dnyada da onun dostlar bu gelenei srdrmektedir. b) Fuhu: Kuran-Kerimde fuhu kelimesi muradifleriyle birlikte yirmi bee yakn yerde
zikredilir.103
Anlam olarak zina,104
cimrilik, yalanclk, chillik, sz ve fillerin
en kts gibi manalara gelir.105
Mfessirler de sz konusu kelimeyi, zina,zinaya giden yol, sz ve fiille ilenen byk gnah, ehvete uymada ileri
gitmek gibi lafzlarla izah ederler.
106
eytann asl silah, genlii tahrikederek, ailenin temelini oluturan manev duygulardan uzaklatrmadr. Buyaplrken kar cinsler silah olarak seilmekte, rmcein avn yakalamak
iin kulland metotlar tercik edilmektedir.107
c) Bay (Zulm) eytanndier bir silah insanlar Allah inancndan dndrmek ve kendi isteklerinigerekletirmek iin yaplan zulm gzel gstermesidir. Lgat olarak, haddi
amak, haset etmek, fesad karmak ve kibirli olmak demektir.108
Mfessirler sz konusu kelimenin getii ayeti yorumlarken; bayi kibir,
zulm ve haddi ama,109
bunun neticesinde eytann ii olarak vehme
kaplp kzarak ktlk yapma eklinde yorumlarlar.110
Hz. Peygamberde,bay, dnyada cezasnn verilecei, ahirette de yapt karlksz
kalmayaca iki kt vasftan biri olarak deerlendirir.111
Yce Allah iaret
edilen olumsuz fiile karlk gzel hasletle zm nerisindebulunur.
112 te yandan, nsanln ba belas olan blis bouna m
yaratmtr? gibi sorular aklmza gelmektedir. phesiz Allahn yaratt
99Bk. Mide, 5/90-91
100Bakara, 2/169
101Bk. Bakara, 2/102, 275.
102Bk. Nahl, 16/90.
103Muhammed Fud; Mucemul Mufehres. s.513.
104Bk. Nis 4/15. Kr, Arf, 7/33; Bakara, 2/168-169; Ynus, 1624.
105
bn-i Manzr, age, VI/325-326; Daman, Kmusul Kurn , s,351.106Bk. Taber, Tefsir, XIV/162; Rz, Tefsir, XX/104;Rgb, age, 562.
107Bk. Ankebut, 29/41.
108Rgb, age, s.72; Mcemul Arabil Ess, s.176.
109Taber Tefsir, XIV/163; bn-i Kesr, Tefsir, IV/514-515.
110Rz, Tefsir, XX/104.
111Mslim, Zht, 23; Msned, V/26, 28.
112Bunlar: ihsan, adalet ve slay rahimdir. Bk. Nahl 16/90
8/2/2019 Kuran- Kerimde insan-eytan ilikisi
13/30
13
btn varlklarn bir hikmeti, bir sebebi vardr. Asl sebebini Yaratc bilmeklebirlikte, cinler de bir imtihandan gemektedir. Dikkat edilirse, cinler arasndainanmayanlara blis ve eytan denilir. Yaratcnn bunlara ktlk yapmalariin izin vermesi, bir imtihan hatrlatr. eytann grevi ktleri iyi gstererekinsanlar yanltmasdr. nsanlarn bu tuzaa dmemesi gerekir. Diertaraftan, inanan cinler faydal birer varlklardr. Kuran- Kerimde sadeceinansz olanlarn zararlarna iaret edilmekte ve olumsuzluklarndansaknma yollar gsterilmektedir. Yce Allah, peygamberi aracl ile rahmetigerei u uyarlarda bulunur. Ey Adem oullar! Sakn eytan ananzlababanz, edep yerlerini kendilerine gstermek iin kandrp cennetten kardgibi, sizi de belaya sokmasn! nk o ve kabilesi sizi kendilerinigremeyeceiniz yerden grrler. Biz eytanlar iman etmeyenlere dost
kldk.
113
Kurnda eytann etkisi olarak belirtilen baz vasflar zikredilir.Bunlar; kendi yaptn hatasz kabul etme,114
bakasn hakir grme,115
gurur ve kibirli olmak,116
haram yemeler,117
eytni glerden yardm
bekleme,118
yalan ve iftiray normal sayma,119
dnyay ve dnya menfaatini
Allahn emrine tercih etme olarak sralanabilir.120
eytann insanlaretkilemek iin baz planlar bulunur.
8- nsan Etkileme Yollar
eytann insanlar ilahi emirlerden uzaklatrmak ve Allahaisyan ettirmek iin u szlerle Allaha kar gelir.
Onlar mutlaka saptracam. Onlar mitlere drpolmayacak kuruntularla aldatacam ve onlara emredeceim dedavarlarnn kulaklarn yaracaklar. Onlara emredeceim de Allahnyarattn deitirecekler! Kim Allah brakp eytan dost edinirse
ak bir ziyana uramtr.121
Hz. Allah'ta, "(eytan ) onlara sz verir,mit verir, fakat eytan'n onlara va'di aldatmaktan baka bir ey
deildir."122
113Araf, 7/27.
114Enfal, 8/48.
115Nisa, 4/119.
116
Nisa, 4/120.117Bk. Bakara, 2/168.
118Bk. Enfal, 8/48.
119Bk. Nur 24/21.
120Geni bilgi iin bk. Govann Scognamllo, Ter. Arif Arslan, Dou ve BatKaynaklarna Gre eytan, Karizma st. 1999.
121Nis, 4/119.
122Nisa 4/120.
8/2/2019 Kuran- Kerimde insan-eytan ilikisi
14/30
14
nsanln atasna ve nesline dman olan eytann hileleri herzaman ok deiik ekillerde devam etmi ve edecei anlalmaktadr.Cennette yasak aa gndemde iken, dnyada yasaklar temiz-habis,dier bir ifade ile helal haram eklinde netleir. Kurann ifadelerine gre,nsanla faydal olan gdalar temiz, zararl olanlar habistir. blis ve onunnesli, haram kabul edilen gdalar gzel gstermek suretiyle insanlaretkileyip, Allaha isyan ettirmeye alrlar. Buradan hareketle, eytannplanlar u balklar halinde sralanabilir.
a) Aile Dzenini Bozmas
slamda aile insanln temelidir. Salkl bir neslin yetimesi, gzelbir evlilik, meydana gelen ocuklarn dzenli eitimi, yenilen gdalarntemiz olmas, eytann isteklerinden saknmakla mmkndr. O nesilleribozmay ister. Bu yaplrken zararl olan maddeleri gzel gstererek iebalar. blis bu ileri yaparken bir takm yardmclar bulunur. Hz.Cabirden gelen rivayette, Hz. Peygamber yle buyurur: blis tahtndeniz zerine kurar. Blk blk askerlerini oradan gndererek, insanlar
fitnelere drr. Askerlerin deer bakmndan en by, fitne koparma
bakmndan en baarl olandr.123
eytann askerlerinden bazlar gelip yaptklarn anlatr. Fakat blis bundan memnun olmaz. Sonra bakabirisi gelip, insann kendisiyle hanm arasn iyice bozuncaya kadar terketmediini syler. Bunun zerine, o askeri koltuunun altna alarak Sen
ne kadar iyisin szleriyle taltifte bulunur.124
Aile bir milletin vetoplumun geleceidir. En ufak birimden itibaren iyi olursa toplum,devlet ve milletler iyi olur ve onlarn ayakta kalmalar salanr. Aksi
halde fiziki g, devlet ve milletin ayakta kalmasna yetmez.Kurann iaret ettiine gre, eytann planlar arasnda iki, kumar,kt yollar ve zulm ilk sray alr.
"Ey iman edenler! arap, kumar, dikili putlar, ksmet iin ekilen zarlarancak ve ancak eytann ii murdar eylerdir. Onun iin bunlardan saknn ki,kurtulua eresiniz. eytan iki ve kumarla muhakkak aranza dmanlk vekin drmek iin, sizi Allah anmaktan ve namaz klmaktan alkoymak ister.
Artk siz vazgeiyorsunuz deil mi?125
eytan sizi fakirlikle korkutup fuhu
emreder...126
Ey insanlar! Yerdeki eylerden helal ve temiz olmak artylayiyin. eytann izinden gitmeyin. nk o size apak bir dmandr. O size,ktl, hayaszl ve Allaha kar bilmediiniz eyleri sylemenizi
emreder.127
buyurmaktadr.
123Mslim, Mnafkn, 66, 68; Hanbel, Msned, III/332, 354, 384.
124Mslim, Mnafkn, 67; Msned, III/314.
125Mide, 5/90-91.
126Bakara, 2/268.
127Bakara, 2/168-169.
8/2/2019 Kuran- Kerimde insan-eytan ilikisi
15/30
15
Yukarya aldmz ayetlerde insani deerleri tahrip eden maddelersralanmaktadr. Bunlar 1) ki, 2) Kumar, 3) ans oyunlar 4) Cimrilik, 5)sraf, 6) Fuhu, 7) Pis yiyecekler, 8) Fiz, 9) Livta, 10) Fitne karma gibiktlklerdir. Bunlar eytan ve neslinin istedii yaantlardr. Yce Allahilenin, milletin ve insanln kurtuluunun bu fiillerden saknmakla
olacan belirtir.128
slam bir eyi olumlu ve olumsuz ynleri tantrken zikreder. Tevhd-irk, ac-tatl, tuzlu-eki vs. Buna gre Allahn emrettii gzel hasletlerolumlu dierleri insanln zararnadr. Akll bir insann Allahn zararlolarak bildirdii ve eytann tevik ettii ikinin sala faydal olduunusylemesi mmkn deildir. ki kullananlarda bunun zararl olduunubilir. te slam, byle durumda olanlarn elinden tutarak akl ve ilmide
devreye sokup eytandan kurtarmaya alr. Buna gre, insanlnmutluluu, Allahn emrettii temiz eylerin yenilmesi ve iilmesine balgrlr. Yaadmz dnyada, eytan inancnn skntlarn okhazin bir ekilde grmek mmkndr. lahi inantan mahrum veeytann dostu olan insanlarn durumu rmcekle tasvir edilir.rmcek avn yakalamak veya erkei ile iftlemek iin bir tuzak
kurar. htiyac bitince ldrr.129
eytanda byledir. Onun tuzanaden helak olur.
b) Tahrik Etmesi
eytann etkileme yollarndan bir dieri tahriktir. Yaratc budurumu ifade ederken, eytan seni bir fitle etkilemeye alrsa, hemen
Allaha sn. Allah iiten ve bilendir.130
buyurur. Anlamn aldmz ayetbtn insanl kapsamna alr. Buna gre eytan, nez denilen fitleinsanl etkilemek ister. Nez, ktye tevik, tahrik, kkrtma, gizliszleri fsldama demektir. Yce Allah, Hz. Yusufun eytanla ilgili szleriniu ifadelerle haber vermektedir. ...eytan benimle kardelerimin arasnbozduktan sonra sizi lden getirdi. phesiz ki Rabbim dilediine
ltfedicidir. Kukusuz O ok iyi bilendir, hikmet sahibidir."131
Hz. Yusuf,kardeleri arasndaki husumeti, Onu kskanmas neticesinde eytannonlar tahrik ettiini, bu kt etkiyi ise Allahn tersine evirdiini belirtmiolur.
128Bk. Mide, 5/90-91.
129Bk. Ankebut 29/41.
130Araf, 7/200.
131Yusuf, 12/100
8/2/2019 Kuran- Kerimde insan-eytan ilikisi
16/30
16
c) Vesvese Vermesi
Vesvese132
insann kalbine braklan kt dnce, olumsuz ve irkin
eyler, fsldama, bir ii engellemeye ynelmedir.133
nsann iinden geenkt dncelere vesvese denilir. Kuran- Kerim Kaf Suresi 16. ayet insaniinde geen kt dnceleri ifade ederken, Th Suresi 20. ayet eytannHz. Adem zerindeki etkisini iaret etmektedir. te yandan Yaratcvesveseden kurtulmak iin, Rabbim, eytanlarn kt etkilerinden sana
snrm. Onlarn yanmda olmalarndan da sana snrm!134
eklinde duaedilmesi ile mmkn olacan ifade eder. Bu ayetlerde yer alan hemaztkelimesi, eytann kalbe vesvese vermesi, ktl tevik etmesi, itmesi,sktrmas ve drtmesi anlamnda kullanlr. Daha nce iaret edilen nez
kelimesi de benzer anlamlara gelir. Yce Allah, nez ve hemazatkelimelerini zikrederken insanlarn her hangi bir uzvunu bahsetmez.Vesvese kelimesinin getii ayetlerde ise gs kelimesini kullanr. O sinsivesvesenin errinden. O ki insanlarn gslerine fsldar. Gerekcinlerden,gerek insanlardan(olan btn vesvesecilerin errinden Allah'a
snrm!135
nsan vcudunda eytann asl merkezi nefistir. eytan nefisvastas ile gnle fsldar. Dier bir ifade ile kt hasletlerde nefis
eytanla uyum halindedir.136
Bu konuda insanlardan bazlar da eytana
yardmc olur.137
eytanlarn bakan konumundaki blis, Hz. Adem ilehanmna vesvese vererek yasak edilen meyveden yedirmi bylece gnahilemelerine vesile olmutur. Derken eytan, birbirine kapal ayp yerlerini
kendilerine gstermek iin onlara vesvese verdi ve: Rabbiniz size bu aacsrf melek olursunuz veya ebed kalanlardan olursunuz diye yasaklad,
dedi.138
Ayette iaret edildii gibi, eytan bir taraftan Allahn emrinekar gelirken, dier taraftan, insanln atasna vesvese vermek suretiylealdatmtr. Onun vesvesesi Allaha isyan ettirmekle balam, haram
iletmekle, utanma ve haya gibi gzel duygular tahrip etmitir.139
eytann insanlar etkilemede kulland baka bir hilesi, yalan sylemesi
ve aldatmasdr.140
132Vesvese; Gizli ses, gizli duygu demektir. Bk. Kurtub, Tefsir, VII/177.
133
Bk. bn Manzr, III/922; Zemaher, Essul Bela, IV/823.134Mminn, 23/97-98.
135Ns, 114/5-6
136Bk. Yusuf, 12/53.
137Bk. Emm, 6/112.
138Araf, 7/20.
139Bk. Bayraktar Bayrakl, Kuran Tefsiri, I. st. 2001; I/78-79.
140Bk. Tuncer, M. Kuranda Cin ve eytan, (Dr. T. Samsun 1998) s. 190.
8/2/2019 Kuran- Kerimde insan-eytan ilikisi
17/30
17
d) Aldatmaseytan insanlar kandrmak iin yalan szlerle vaatte
bulunmaktadr. Bu szlerinin banda ahretteki hesap ve kyametin yokluu, dnyann sreklilii ve yaanlacak yer olmas, eski yanlinanlarn doruluu, elde edilen dnya nimetlerinin sreklilii gibikonulardr. Bu duruma u ayetlerle iaret edilir.
Onlara "Allah'n indirdiine uyun" dendiinde: Hayr, bizbabalarmz zerinde bulduumuz yola uyarz, derler. Ya eytan; onlar
alevli atein azabna aryor idiyse!141
(Hesaplar grlp) i bitirilince, eytan diyecek ki: "phesizAllah size gerek olan vdetti, ben de size vdettim ama, size yalanc
ktm. Zaten benim size kar bir gcm yoktu. Ben, sadece sizi(inkra) ardm, siz de benim davetime hemen kotunuz. O haldebeni yermeyin, kendinizi yerin. Ne ben sizi kurtarabilirim, ne de siz
beni kurtarabilirsiniz!...142
Misal olarak aldmz iki ayette eytann aldatmas ak olarakgzlenmektedir. sr Suresini yorumlayan mfessirler, verikhmfil emvli vel evldi ayeti eytann ocuk ve mallara yaplanlar,
ocuklar ldrmeyi,143
mallar Allahn yasak yollarda harcamay,Mide Suresi 103. ayette putlara mallarndan hisse ayrlmas ve
kurban kesilmesi bir aldatma olarak gsterilir.144
Zamanmzdaki yaantlara gz atldnda eytann mekr kapsamna giren aldatma
ile insanlar ne kadar kandrdn grmekteyiz. Bu durum, dinikonulardaki hurafe ve bidatler, halkn slam ve akla uymayan rf veadetleri, hayvanlarn kulaklarnn yarlmalar, yasaklananhayvanlarn kurban kesilmesi, bir takm yer ve kiilere kutsiyet izafeedilmesi eytann yanltmas olarak grlr.
e) Gnahlar Ssl Gstermesi
eytan yasaklar gzel gsterir. Bylelikle doru ve iyi olanlarn yaplmas engellenmi olur. Bir misal vermek gerekirse, O, Bedirharbinden nce Mriklerin yapmak istediklerini ssl gstermi,savan durumunu grnce kamtr. Bu durum u ayetle haberverilmektedir.
Hani eytan onlara yaptklarn gzel gsterdi de: Bugninsanlardan size galip gelecek kimse yoktur, phesiz ben de sizinyardmcnzm, dedi. Fakat iki ordu birbirini grnce ardna dnd ve:
141Lokman, 31/21
142brahim, 14/22.
143Bk. Enm, 6/137.
144Bk. Kurtub, Tefsir, X/289-29; IX/356-357; ls, Tefsir, XVII/116-117.
8/2/2019 Kuran- Kerimde insan-eytan ilikisi
18/30
18
Ben sizden uzam, ben sizin gremediklerinizi (melekleri) gryorum,ben Allah'tan korkuyorum; Allah'n azab iddetlidir, dedi.
145
Onun ve kavminin, Allah' brakp gnee secde ettiklerinigrdm. eytan, kendilerine yaptklarn ssl gstermi de onlar
doru yoldan alkoymu. Bunun iin doru yolu bulamyorlar.146
eytan Enfal Suresinde yer alan ayette nce Mrikleri kkrtm,onlarn yenileceini anlaynca oradan uzaklamtr. Neml Suresindekiayette de gnee tapmalar gzel gsterilmitir. nsan ktlklerdenuzaklatran iman ve salam bir iradedir. man ve iradeye sahip olanlaraeytann aldatmas, vesvese vermesi ve skntya sokmas mmkngrlmez. nsandaki inan zayfl, haramlar karsndaki zaaf ve
bilgisizlii eytann iini kolaylatrr. Bunun neticesinde yaptklarnndoru olduuna inanr. Neticesini dnse, yaplan tavsiyelere kulakverse zararl olanlar yapmamaya alr. te vahy imana ilaveten akldevreye sokarak gemii, iinde bulunduu ortam ve geleceidnmeye davet eder. Bylelikle eytandan uzaklatrmay Yaratcya
yaklatrmay nerir.
f) Unutturma
eytann insan etkileme yolarndan biri dieri gzel eyleriunutturmasdr. eytan onlar etkisi altna ald da kendilerine Allah'anmay unutturdu. te onlar eytann yandalardr. yi bilin ki
eytann yandalar hep kayptadrlar.147
nsann Allah hatrlamas, anmas, dnmesi ve Ona karkulluk grevini yapmas asli grevidir. eytann en byk baars,kulluu unutturmasdr. nk eytan, kul Allah unuttuu zamanAllahta kulu unutacan bilir. Bu unutma, her insanda olabilir. YceAllah, Hz. Peygambere slama saldranlarn yannda durmamasgerektiini hatrlatrken u uyarda bulunmutur. Ayetlerimiz hakkndaileri geri konumaya dalanlar grdnde, onlar baka bir sze geinceyekadar onlardan uzak dur. Eer eytan sana unutturursa, hatrladktan
sonra artk o zalimler topluluu ile oturma.148
Ayette de iaret edildii gibiibadetlerdeki gecikme, hayrl ilerdeki uyuukluk, ilim ve almadakiisteksizlik eytann unutturmas olarak dnlr.
145Enfal, 8/48.
146Neml, 27/24. Dier ayet ile ilgili bk. Rad, 13/32-34; Mmin, 40/36-37
147Mcadele, 58/19.
148Enm, 6/68.
8/2/2019 Kuran- Kerimde insan-eytan ilikisi
19/30
19
g) Sihir Yoluyla Hilesinsanln nemli yanlmalarndan biri de eytan eksenli yaplan sihir
ve bydr. Sihir; bir eyi gittii ynden evirmek, deitirmektir.149
Trkede byclk, cadclk, muskaclk, anlamlarna gelir.150
Buktlk ekilde yaplr.
El abukluu: Aslsz ileri el abukluu ile asl gibi gstermedir.
Halkn gzlerini bylediler ve onlara korku sardlar.151Onlarn ipleri ve
denekleri sihirleri yznden kendisine kouyormu hayalini verdi.152
Hz. Musann kavmi onu sihirbaz sandklar iin Ey sihirbaz! Bizim iin
Rabb'ine dua et!...153
demilerdi ayetlerinde bu durum iaret edilir.
nsanlarn kandrlmas eytann istedii bir itir.Bir takm yollarla eytann yardmn salamak: Dnyada bir
takm inansz insanlar cinlerle irtibat kurarak onlarn kt vasflarndanfaydalanrlar. Para karl veya dmanlk iin baz insanlara sihir veby yaparak veya yaptrarak hasta olmasn salayabilirler. Yce Allahkonuyla ilgili olarak; eytanlarn kimlerin zerine indiini size haber
vereyim mi? Onlar her gnahkar yalancnn zerine inerler.154
Fakat
eytanlar insanlara sihri ve byy reterek kfir ederler...155
yetlerininkapsam bu tip ilikileri ortaya koymaktadr. Kuran- Kerimin deiik
yerlerinde sihirden bahseder.156
Hz. peygamberin hadislerinde de
zikredilen sihir, hkm itibariyle yasaklanm ve irk kabul edilmitir.157
Sihre inanmak dinen ciz deildir. nanan cennetten mahrum eder.
158
slmda, Hz. Peygamberin yasak ettii ve Mslmanlarn saknmasnistedii irk, adam ldrme, fiz, yetim mal yeme, savatan kama ve zina
gibi yasaklarn arasnda sihir de bulunur.159
Hz. Peygamber birhadislerinde yle buyurur. "Kim dm balar sonra da ona flerse sihir
yapm olur. Sihir yapan da irke girmitir.160
149Ebl-Bek, Klliyt, s.208.
150Asm Efendi, Kmusul-Mhd Tercemesi , II/382.
151Araf ,7/116.
152Th, 20/66.
153
Zuhruf, 43 /49.154uar, 26/214-222.
155Bakara ,2/102.
156Bk: Araf, 7/115, 116, 132; Th, 20/55-56; Mide, 5/110.
157Bk: Nes ,Tahrim ,19/111, 112
158Hanbel, age ,IV/339; III/33.
159Buhr , Vasye, 23/195.
160Nes, Tahrim, 19; VII/112.
8/2/2019 Kuran- Kerimde insan-eytan ilikisi
20/30
20
Kuran ve snnet baznda sihir yasaklanm olup, ilahi vahykarsnda bir etkisi bulunmaz. Nitekim, Hz. Musa'ya verilen mucize,
kar kanlar etkisiz hale getirir.161
Lebid b. Asm'n yapm olduu
sihir, Dmlere nefes eden cadlarn erlerinden de Allaha snrm.162
yeti karsnda bir etki gsteremez. Kur'an- Kerim'de yer alan Felak-NasSureleri, istize (Allah'a snma) ile balamaktadr. Yce Allah, szkonusu surelerde ktl dokunmas muhtemel eylerden kendisinedua edilmesini ister. Bunlarn iinde de dmlere frerek tkren
kadnlarn ktl dikkati eker.163
Kaynaklarda yer alan bilgilere gre,ipe yaplan shir, Felak-Nas Sureleri okunmas zerine etkisiz hale
getirilmi olur.164
te yandan, Kurann haber verdii insan eytanlarnsihir, by ve ktlk yapan insanlar olarak deerlendirmekmmkndr. Her peygamber ve insanlara, insan ve cin eytanlarnndman olmalar, eytann tuzaklarndan biriyle olmaktadr. slamda
yasak kapsamna giren kt hasletlerin yaplmasnda eytann emirlerineuyan insanlarn etkin olduu bilinmektedir. Buradan hareketle,insanlarn bir birlerini haset etmeleri ve ktlk yapmalar eytanntesirinden baka bir ey deildir. Kim Rahmann zikrini grmezlikten
gelirse ona bir eytan arkada yaparz. Artk o, onun arkada olur.165
El abukluu ile insanlar kandrma: Halk arasnda dnyamenfaati elde etmek iin baz hoca grnen insanlar bulunur. Bu tipinsanlarn dini bilgileri zayftr. Bunlardan bir ou el alma suretiyle hocaolurlar. Deiik ekillerde halkn zerinde etkili olmaya alrlar. nanczayf insanlarn bunlarn etkisinde kalmalar mmkndr. Sz konusuhocalar kitap ama, suya bakma, cinlerle konuma, saklanlan birmuskay bulma, gaipten haber verme, daha nce krlan yumurtann iinebir eyler yazp al ile svamak suretiyle gz boyama veya baka yumurtaile deitirerek insanlar aldatrlar. Bu ileri yapan ve yaptranlar byk
gnah ilemektedirler.166
Byle hocalar para karl her ktlyapmaya alrlar.
h) eytana Uymann Zararlar
eytana uymann zarar hem dnyada, hem de, ahrette olmaktadr.eytana uyan dnyada sknt dolu bir hayat geirirken, ahrette onunlabirlikte cehenneme girer. Yce Allah, emrine muhalefet eden eytan
161Bk. Th, 20/67-70.
162Bk. Felak - Nas Sureleri.
163Bk. Felak, 113/4.
164Bk: bn-i Haldun, Mukaddime, ter. S. Uluda , st. (1-II) 1991; II/1179.
165Zuhruf, 43/36. Kr. s, 17/64-65; Nur, 24/21; 37/30; Araf, 7/27.
166Bk. Topkara, Cevat, Byclerin Arka Bahesi, s. 158-172.
8/2/2019 Kuran- Kerimde insan-eytan ilikisi
21/30
21
cennetten kovmu,167Hz. Ademe de gerekli ikaz yapm,168 neticede eytanve insanln atasn birbirine dman olarak dnyaya gndermitir.
169
Birbirinize dman olarak dnyaya ininayeti ve Kuranda yer alanbenzer ayetler, sz konusu dmanln insan-eytan arasnda olacanortaya koyarlar. eytann insanlara kar olumsuz halleri hile ile kandrmaseklinde olur. Onun bu arzusu kyamete kadar devam eder. Yce Allah,eytana verilen mhletin ve hilesinin Allaha ve Onun emirlerine inanan veyainanmayanlar ayrt etmek iin verdiini buyururken, kendisine inananlara
eytann zarar veremeyecei belirtir.170
te yandan, insanlarn birbirleriyle olan mcadelesinin inan bazndadevam edecei anlalr. nk inananlar, insanln kurtulmas iin iyi
ilikiler iine gireceklerdir. Bunun kart olarak eytan, baz insanguruplarn kendi yanna ekerek zellikle inanl insanlara kar dahahilekar olabilirler. eytan ve yardmclarnn grevi, insanlar dnya veahretlerini kaybettirmeleridir. Bunun iin gerekli ortam onlar tarafndanhazr hale getirilir. Zir dnyada inanszln yaylmas eytana uyma ileolur. eytann hibir faydal yn yoktur. Her yaptrd iin altnda birhinlik bulunur. Allahn tavsiyelerine uyulmayan insanlar yoldankarmas onun iin ok kolaydr.
Ey iman edenler! Hepiniz sulha giriniz. eytann admlarnauymaynz. nk O sizin ak bir dmannzdr. Bunca ak delillergeldikten sonra, yine ayanz kayarsa iyi bilin ki, Allah ok ulu ve
hakmdir.171
...And olsun insanlardan her kim sana uyarsa, cehennemi
hep sizlerden dolduracam.172
Her kim Allahn zikrine gz yumarsa, bizona bir eytan musallat ederiz. Artk onun arkada olur ve phesiz bueytanlar onlar yoldan karrlar. Onlar da kendilerini hidyete ermisanrlar. Nihyet eytanlaryla bize geldiklerinde, keke benimle seninaranda dou ile bat aras kadar mesafe olsayd!... Sen ne kt
arkadamsn der.173
Meallerine yer verdiimiz yetlerden hareketle unlar sylememizmmkndr. 1) eytan insanlar Allah ve Peygamberinden uzaklatrr. 2)eytana uyan dnyada ve ahreti kaybeder. 3) eytana verilen izin kullar
imtihan etmek iindir.174
4) eytann hilesi, insann kendi elindedir. nanl
167
Araf 7/13; Kr. Sd ,38/77.168Th, 20/117.
169Bakara, 2/36.
170Bk. Sebe, 34/21.
171Bakara, 2/208-209.
172Araf, 7/18.
173Zuhruf, 43/36-37.
174Bk. Hicr, 15/42; Nahl, 16/99-100; sr, 17/65.
8/2/2019 Kuran- Kerimde insan-eytan ilikisi
22/30
22
ve irade sahibi olana eytan zarar veremez. eytan kalbinde hastalk, pheve fitne olanlara etki edebilir.
175
9- eytann Mslmanlar zerindeki Etkisi
Yce Allahn bildirdiine gre eytann bir yaptrm g yok yalnzetkileme imkan vardr. Onun her hangi bir yaptrm gc olsayd insannhesaba ekilmesinin bir anlam olmazd. Dnyada eytann ve neslininetkiledii ve aldatt insan gruplar hayli fazladr. Yce Allah eytannetkili olabilecei ve olamayaca guruplar ok ince mesajlarla iaretetmektedir.
..Kullarmzn zerinde senin bir yaptrm gcn olmaz. Ancak sana
uyan sapklar bunun dndadr.176
Halbuki eytann onlar zerindehibir yaptrm yoktu. Ancak ahirete inanan, phe iinde kalandan ayrtedip bilelim diye (ona bu frsat verdik). Rabbin gerekten her eyi
koruyandr.177
Gerek u ki: man edip de yalnz Rablerine tevekkl edenler
zerinde onun (eytann) bir gc yoktur...178
Kim Rahmann zikrinigrmezlikten gelirse, ona bir eytan musallat klarz. Artk o, onun
arkada olur.179
uras muhakkak ki, benim (ihlsl) kullarmzerinde senin hibir arln olmayacaktr. (Onlar) koruyucu olarak
Rabbin yeter.180
Yukarya alnan ayetlerin anlamlarna dikkat edilirse, Allaha
inanarak gvenen ve gereini yapan insanlara eytann etkileme vevesvese vermesinden baka bir etkisinin olamayaca grlmektedir.Onun kandrd insanlar slamn temel inanlarn kabul etmeyen,onun yerine eytan ve baz hurafelere inananlardr. Bu durumueytan u szleriyle itiraf etmektedir. Bizim sizin zerinizde bir tesirimiz
yoktu. Bilakis azm bir millettiniz.181
rnek olarak aldmz ayetlerdenanlald kaderiyle, eytan ve neslinin etkisi Allaha deiik vesilelerleirk koan ve gerei gibi snmayan kiilerde olaca anlalr. Hz.
Ademin duasnda grld gibi,182
eytann etkisinde kalarak yanlan
175Bk. Hacc, 22/5.
176
Hcr, 15/42.177Sebe, 34/21
178Nahl, 16/99-100.
179Zuhruf, 43/36.Dier ayetler iin bk. sr, 17/64-65; Nur, 24/21; 37/30; Araf,7/27.
180sra 17/65.
181Sffat, 37/30.
182Bk. Bakara, 2/37.
8/2/2019 Kuran- Kerimde insan-eytan ilikisi
23/30
23
bir Mslmann tevbe etmesiyle eytann yaptklar boa km olur.Cinlerin kfir olanlarn ktlklerinden korunmak insann kendielindedir. Bu ktlkler Kuranda haramlar olarak ifade edilir. Onlardansaknlmas gerekir. Dier ktlkleri gzle grlmeyen kalbe verilenvesvese, zan ve evham gibi hastalklardr. Bunlardan Allaha snmaksuretiyle kurtulmak mmkndr.
10- Satanizm ve Sihirden Korunma
Kuran, eytandan gelebilecek hile ve tuzaklar haber vererek,inananlarn bu oyunlara gelmemelerini ister. eytana verilen buruhsat, insan iin bir imtihann gereidir.183 Her peygamber vemmetine eytan ve insan dmanlar musallat klnmas bu
imtihann bir tezahrdr.
184
Bu imtihan kazanmak iin onlarntuzaklarnn etkisiz hale getirilmesi gerekir. Bu da iki ekildemmkn grnr. 1) Allaha inanma ve inancn yaama. 2) Acziniitiraf ederek Ona snma. eytan insana sz ve umut verir, sonunda
yalnz brakr.185
Baz insanlar, eytann hilelerine kanarak, verdii
vesvese neticesinde gnah ilemi olurlar.186
Oysa sihir ve bynnbir ou psikolojiktir. Bunun tedavisi doktorluk veya inanla olabilir.nsan bazen evhama kaplabilir. Bu durumda olanlar iin Yce AllahHz. Peygambere u hatrlatmada bulunur.
Ne zaman eytandan bir kt dnce seni drterse, Allahasn, nk O iitendir bilendir. Allahtan korkanlar kendilerineeytandan bir vesvese dokunduu zaman hatrlarlar ve hemen
(gerei) grrler.187
De ki; snrm ben, insanlarn Rabbine. nsanlarn Padiahna.nsanlarn tanrsna. nsanlara kt eyler fsldayan o sinsi vesvesecininerrinden. O ki insanlarn gslerine fsldar. Gerek cinlerden ve gerekse
insanlardan.188
eytann verdii vesvese neticesinde pheye drmesi,ibadetleri tehir ettirmesi, yaptklarnda gsterie drmesi, kendini
183Bk. Bakara 2/38.
184. Bk. En'm, 6'112
185Bakara, 2/169; Mide,5/90-91; Nur,24/21.
186Bakara, 2/168; Enm, 6/142; sr,17/53.
187Araf, 7/200-201. Kurn- Kerimde ayn anlama gelen iki ayet bulunur. Araf Suresindeyer alan ayette O iitendir, bilendir ibaresi nekre olarak kullanlm, Fusslet Suresi36. ayette ise marifeli ve tekit edat ile kullanlmtr. Bu durum, eytandan gelebilecekktlkleri sadece Allahn nleyebilecei hatrlatmaktadr. bk. Nisbur, Garibul-Kurn, I/19; R. Rd, Menar, IX/542.
188Ns, 114/1-6.
8/2/2019 Kuran- Kerimde insan-eytan ilikisi
24/30
24
beenme ve haset gibi ktlkleri her zaman olabilmektedir.189 Bukt hasletlerden kurtulmak iin ncelikle gzel ahlaka sahipolunarak Allaha snlmas neticesinde erlerinden korunulmuolur.
...Rabbim eytanlarn drtklemelerinden ve onlarn yanmda
bulunmalarndan sana snrm.190
Ayeti bu durumuhatrlatmaktadr. Yce Allah, Araf 200, Fussilet 36. ve Mminn 97-98. ayetlerle eytann ktlklerinden korunmak iin yaratcyasnmaktan baka bir alternatifin olmadn belirtir. nk insannbtn damarlarn dolaa bilen grnmeyen dmann errinden
onun hilelerini gre bilen Allaha snlma ile korunulur.191
Mfessirler, insanlardan gelecek tehlikelerden kanmannprensipleri aklayan, Araf 199. ayetinin nzulnden sonra Hz.Peygambere, kzdmzda kendimize hakim olamyoruz. Budurumda ne yapmamz gerekir sorular zerine, Araf Suresi 200.
ayetinin nazil olduunu rivayet ederler.192
Buna gre, eytandan
korunmak iin hatalardan dolay istifar edip,193
Allaha snlmashalinde eytann yaptrdklar geersiz klnmaktadr.
eytann sihir ve by neticesinde yaptrd ktlkler kaynaklardayer almaktadr. Hz. Peygamber ve ashaptan bazlarnn hastalar okumaksuretiyle cinleri kovup, delileri tedavi ettiinden bahsedilir. Bu rivayetlerdenbiri yledir: Bir sefer esnasnda bir kadn, Hz. Peygambere yaklaarak,Ey Allahn elisi! Bu olumu eytan gnde defa tutuyor dedi. Hz.
Peygamber ocuu alarak, bineinin n tarafna oturttu ve kez k eyAllahn dman, ben Allahn elisiyim buyurdu. Sonra ocuu kadnaverdi. Yolculuunu bitirerek oraya uradklarnda, sz konusu kadn,ocuu ile birlikte, Hz. Peygamberin yanna geldi. Yannda da iki kogetirdi. !Ey Allahn Rasl! Hediyemi kabul et. Seni hak peygamber olarakgnderen Allaha yemin ederim ki, ocuuma musallat olan eytan birdaha evladma gelmedi dedi. Hz. Peygamber de, O koyunlardan bir
tanesini kabul ediniz buyurdu.194
te yandan, Kurnda da fiz
hakkndaki ayet cin arpmasn temsil olarak vermektedir.195
eytann
189Bk. bn Czeyy, Ebul-Kasm M.b. Asm, Kitbut-Teshl li Ulmmit-Tenzil, Kahira
ts. IV/450.190Mminn, 23/97-98.
191bn Kesr, Tefsir, I/27.
192Rz, Tefsir, XV/97; Kurtub, IX/157; bn Kesr, III/538.
193Bk. Taber, Tefsir, XIV/174; Kurtub, Tefsir, X/27; 175.
194Ed-Drimi, Snen, Beyrut ts. I/10-11 (Mukaddime, 4) Bk. bn Mce, Tbb. 46,no. 3548.
195Bakara, 2/275.
8/2/2019 Kuran- Kerimde insan-eytan ilikisi
25/30
25
etkisinden korunmak iin ncelikle insanlarn temiz olmalar, abdestalmalarna engel tekil edecek yapkan maddelerin giderilmesi, ibadetlereriayet edilmesi gerekir. Bu, onlardan gelebilecek ktlkleri nlemektedir.Dier taraftan, ayet ve hadisler nda tespit edebildiimiz neriler yerinegetirildiinde hastalanan insanlarn dzeldii, devam etmesi halindepsikolojik bir rahatszlk olabilecei dnlmektedir. Yaplacak ilemleriu balklar halinde sralaya biliriz.
a) stize ile Allah'a snlmal ve Ona gvenilmeli196
"Ne zaman eytandan bir kt dnce seni drtklerse, Allah'a sn;
nk O iitendir bilendir."197
,"Ve de ki: 'Rabb'im eytanlarn drtklerindensana snrm. ,"Ve Rabb'im onlarn yanmda bulunmalarndan sana
snrm."198
b) Felak-Nas ve Fatiha Sureleri Okumal
Kurann son surelerinde Felak kelimesiyle balayan dua rneklerindeinsana zararlar olabilecek, din ve dnyaca iyi karlanmayan kthasletlerin hepsi ifade edilerek, onlardan Allaha snma yoluylakorunulmas istenir. Felak; yrtmak, sabahn aarmas, iki tepe arasndaki
alaklk, cehennemde bir ukur gibi anlamlara gelir.199
Bylelikle YceYaratcya snma, Ben, aaran sabahn Rabbine snrm eklindeki
girile balam olur. Bu ayetten sonra gelen yaratt eylerin errinden200
ifadesiyle snlacak ktlklerin hepsi zikredilmektedir. Daha sonra
karanlk gecenin durumu,
201
sihir ve by yapanlar
202
ve hased
203
edenlerinruh hali zikredilir. Kurtub (. 671/1273) Felak Suresini tefsir ederken, szkonusu surenin btn ktlkleri Allahn yarattna bir delil olacan
belirtir.204
Allah kt hasletleri yaratr fakat onlarn insanlara ktlkyapmasn arzulamaz. Bunlarn ktlklerinden koruyacak yine Odur. Nas
196Bk. bn-i Haldun, age, II/1179 vd. M. Asm Kksal, slm Peygamberi, s.104-117.
197Araf, 7/200. Kr. Fussilet 41/36.
198M'minn, 23/97-98.
199 Bk. Taberi, Tefsir, XXX/349-351; Kurtub, Tefsir, XX/254; Rgp, s. 579.200
Kt olan her ey bu kapsama girer. Bk. ls, Tefsir, XXX/357-358; Elmall,XI/190.
201Gsik, iddetli karanlktr. Bk. Taber, Tefsir, XXX/351; bn Manzr, X/288-289.
202Neffst-i fil-ukadi: Byc kadn. Bk. Taber, Tefsir, XXX/253.
203Hased bakasnn elindeki maln yok olmasn istemedir. Bk. Rgp, s. 169.
204Kurtub, Tefsir, XX/259.
8/2/2019 Kuran- Kerimde insan-eytan ilikisi
26/30
26
Suresinde de istizeye vurgu yaplarak, gizli ve ak dman olan insan vecin eytanlardan korunmak iin istize nerilir.
205
c) Hz. Peygamberin tavsiyelerine riayet edilmelidir206
Ayet ve hadisleri inceleyerek yukarya aldmz prensipleri yerinegetiren bir Mslman cin, eytan ve uzantlarnn ktlklerinden
korunmu olur.207
nk Yaratc kendisine inanan ve emirlerini yerinegetiren kullarn korumaya kadirdir. Kullarn koruyacak da O'dur. O,
btn inananlarn hakiki dostudur.208
Allah kendisine inanan, gvenenve inancnn gereini yapanlar grnr ve grnmez ktlklerdenkorur. eytana gzel sz sylemek, rica, minnet etmek fayda vermez.Onun sknts Allaha kulluktur. O kulluun gereini yapanlardan
rahatsz olur ve onlardan uzaklar. nsan eytanlarna ise yerine gregzel davranmak etkili olabilir. Ktlk yapana gzel konumak, iyi
davranmak ve hatalarn affetmek ceza vermekten daha tesirli olabilir.209
d) Cin arpmasna Okunacak Dualar
Cinlerden inanmayanlarn zaman zaman insanlara zararlardokunduu bilinir. Grnmeyen bir dman olan eytanlarn yaptktle cin veya eytan arpmas ismi verilir. Kendisinde byle birrahatszlk olduuna inanan, aada belirtilen dualar okumas veyaokutmas durumunda hastalktan kurtulduu bilinmektedir. Szkonusu ayetler: Fatiha Suresi, Bakara, 1-6, 255-256, 285-286; l-i mran, 18-19;Araf 54-56; Mminun 115-118; Saffat, 1-10; Ahkaf 29-32; Rahman 33-36;
Cin, Hmeze, hlas, Felak ve Nas Sureleri. te yandan, her gn Bakara 255.hlas, Felak ve Nas Surelerini sabah akam okuyan insanlara shir ve nazartesir etmedii gibi sihir yaptran ve yapan kimselerin sknt ektii bilinir.
11- Hz. Peygamberin Uygulamas
Kurn- Kerim, Hz. Peygamberin insan ve eytanlardan gelebilecek ktlklerdenkorunmak iin Yce Allaha snd, dayand ve gvendiini ortaya koyan bir kitaptr.Peygamberin biran Allahtan ayr kaldn dnmek mmkn deildir. Yaratlan her eyAllaha gtrmekte, dnce, zikir, ibadet ve dualar kulu Yaratcya balamaktadr. Zira O
yaplan grmekte, kullardan bu duygu ve dnce ile kendisine dayanlmasn istemektedir.210
Bunun en gzel rnei, Hz. Peygamberde grlr. Bu bilgileri, daha nce gnderilen
peygamberlerin snd gibi Allaha du etmesi, Araplar arsnda yaygn olan yanl inanlarkaldrlmas, istize ile Allaha snmas, eitim ve retimle insanl eytandan uzaklatrmas
205Bk. Enm, 6/112; Ns, 114/6; Araf, 7/200; Zemaher, Tefsir, IV/243-245.
206Hz Peygamberin uygulamasyla ilgili bk: Mslim, Eribe 97, s.1595.
207Geni bilgi iin bk: bn-i Kesr, Tefsir, (I-IV), Suriye 1992, IV/612-613.
208Bk: A'raf 7/198.
209Bk. Fussilet, 34.
210Bk. Bakara, 2/112.
8/2/2019 Kuran- Kerimde insan-eytan ilikisi
27/30
27
eklinde zetlemek mmkndr. Yaratc, daha nce gnderilen peygamberlerin eytan veneslinden nasl sndklarn haber vermi, Hz. Peygamberden de ayn ekilde du etmesiniistemitir. Cahil Araplarn, her hangi bir vadiye varp konaklamak istediklerinde, Bu vadinin
errinden bu vadinin byne yahut beyine snrm211
eklinde du ettikleri nakledilir.212
slm bu yanllar dzelterek, snlmas gerekeni ve nasl du yaplacan,213
u szlerle ifade
etmitir. De ki: Rabbim! eytann vesvesesinden sana snrm.214
Hz. Peygamerde yapmolduu duasnda; eytann vesvesesinden, frmesinden ve okumasndan alim ve iitici olan
Allaha snrm.215
Uykuya yatarken de; Allahn gazabndan, azabndan, kullarnktlklerinden, eytann vesvesesinden ve eytanlarn yanmda bulunmalarndan Allaha
snrm demitir.216
Kurnda, Hz. Peygamberle ilgili eytan ve neslinden snma
rnekleri sadece istize ile ifade edilmez. Baka kelimelerle de duaedilmektedir. Bunlar arasnda Mltehade
217 ve Asame
218kelimeleri
dikkat ekicidir. Yce Allah kullarna u hatrlatmann yaplmasnistemektedir.
De ki: (Allah bana bir ktlk dilese) beni Allahtan baka kimse kurtaramaz ve
Ondan baka snacak kimse de bulamam. Benim grevim sadece Allah katnda olan, Onun
gnderdiklerini teblidir...219
Rabbinin kitabndan sana vahyedileni oku. Onun kelimelerini
deitirecek yoktur. Ondan baka bir snakta bulamazsn.220
Ey Eli, Rabbinden sana
indirileni duyur. Eer bunu yapmazsan Onun eliliini duyurmam olursun. Allah seni
insanlardan korur...221
Bir Peygamberin grevi verilen emirlere uymak ve bunlar tebli etmektir.222
Yaratcnn izni olmadan Peygamberin, fayda ve zarar kaldrmas mmkn grlmez.223Budurumda, yaratlann korunmas iin mutlak gce snma gereksinimi bulunmaktadr. YceAllah kullarndan bunu istemekte, kendisine dua edilmesinden memnun olmakta, snmay birnevi kulluun gerei olarak grmektedir. Bana dua edin, duanz kabul edeyim. Bana kullua
211Cin 72/6. Nzlle ilgili bk. Taber, Tefsir, XXIX/108; Kurtub, Tefsir, XIX/10.
212Bk. Taber, Tefsir, XXIX/108; Kurtub, Tefsir, XIX/10; I/89.
213Geni bilgi iin bk. Kurtub, Tefsir, XIX/10.
214Mminn, 23/97.
215Ahmed b. Hanbel, III/50; V/253. Bk. Rz, Tefsir, XXIII/119; Kurtub, Tefsir,I/87.
216
Rz, Tefsir, XXIII/119; bn Kesr, Tefsir, V/486.217Bk, Kehf, 18/27; Cin, 72/22; Hac, 22/78.
218Mide, 5/67; Enm, 6/146.
219Cin. 72/22-23.
220Kehf, 18/27. Kr. Kasas, 28/85.
221Mide, 5/67.
222Araf, 7/203.
223Mide, 5/76; Enm, 6/17,71; Araf, 7/188; Ahzab, 33/17; Cin, 72/21.
8/2/2019 Kuran- Kerimde insan-eytan ilikisi
28/30
28
tenezzl etmeyenler aalk olarak cehenneme gireceklerdir.224
Ey Muhammed de ki: duanz
olmasa Rabbim size ne diye deer versin.225
Anlamlarn aldmz ayetler bize yaplmasngerekenleri hatrlatmaktadr. Dier taraftan, Kuranda, inananlarn kendisine dayanmas
gerektiini226
ve peygamberle tartanlara kar, Allaha snlmasn emreden ayetler,227
Hz.Peygamberin ahsnda inananlara, cin ve insan eytanlarndan gelebilecek ktlklerden
korunmann yollarn retmektedir.228
12-Netice ve neriler
Netice olarak ifade etmek gerekirse, cin ve insan eytanlar gerekyaratk olup insanln nemli bir dmandr. Onlar hastalk yapan virsgibidir. nsann virsten kurtulmas iin hastal nleyecek tedbirlerialmalar ve onlar etkisiz hale getirilmesi iin alanmaldr. eytana kara, irkten uzaklaarak Yaratcya inanma ve inancnn gereini yapmadr.nan olmadan satanizmin etkisinden kurtulmak mmkn grlmez. te
yandan grnmeyen bir dman olan eytandan korunmak iin her eyigren ve etkisiz hale getirme gne sahip olan Allaha snma gerekir. Budurumda olan inanl insan zerinde bir etkinin olamayaca ifade
edilir.229
Onun yaptrm gc inanmayan veya inanc zayf insanlar
zerinde olaca anlalr.230
eytann insanlar deiik usul ve planlarlarlaetki altna alabilmektedir. Fakat bu hilelerine karlk bir yaptrm gc
yoktur. Dier bir ifade ile etki edebilir, iradesine sahip olana bir eyyaptramaz. nsan yaptnn suunu eytana atamaz. eytann asl grevi,
isyan, bakaldr, muhalefet, iyileri kabul etmeme, Allahn koyduu kanunve kurallara kar kmadr. Bunlar temel noktada toplanr. nkar,fuhu ve yaratlanlara yaplan zulm. Bu zellik satanizm inancnnzelliidir. Buna karlk lahi dinlerin temeli adalet, ihlasl bir ekildeAllaha ibadet ve yaratlanlara iyiliktir. eytana dayanan inancn temeli,ilahi dinin dnda mutluluu aramaktan geer. Dnceye yer verilmez.Nefis ve eytan vesvesesi nem kazanr. Onun silah haramlara tevik vevesvese vermektir. Yaratc, inanlar satanizm tehlikesinden korunmak vekurtulmak iin neride bulunur. Kendisine inanma, gvenme vekorkma. Sz konusu hasletin gerei yerine getirilmeden eytannetkisinden korunmak ve Allahn yardmn beklemek mmkn grlmez.
224Mmin, 40/60.
225Furkan, 25/77.
226Tevbe, 9/51.
227Al-i mran, 3/20.
228Bk. Taberi Tefsir, XVIII/51; Rz, Tefsir, XXIII/119; Kurtub, Tefsir, I/86-87.
229Bk. Nahl, 16/99.
230Bk. Nahl, 16/100.
8/2/2019 Kuran- Kerimde insan-eytan ilikisi
29/30
29
Bibliyografya
Abdlbk, Muhammed Fu'ad; el-Mu'cemu'l-Mfehres li Elfzi'l-Kur'ni'l-Kerim,Beyrut ts.
Ahmed b. Hanbel (.241/855); el-Msned, (I-VI) thk. A. Muhammed akir, Msr1949.
Ahmed, Naim; Sahih'i Buhr Muhtasar Tecrid-i Sarih Tercemesi, (I-XII)Ankara1975.
ls, Ebu'l-Fadl ihbuddn Mahmud (.1270/1854); Ruhu'l-Men f Tefsri'l-Kur'ni'l-Azm Ve's-Seb'il-Mesn, (I-XXX) Beyrut ts.
Atallah, W. Gibt et-Taut dans le Coran Arabia 17 1970, p. 69-82.
Ate, Sleyman, nsan Ve insan st, Ruh, Melek, Cin, nsan, Yeni UfuklarNeriyat stanbul 1995.
el-Buhari, Eb Abdullah Muhammed b. smail (.256/870); el-Cmiu's-Sahh,(IVIII), st., 1979.
Cassas, Eli er-Rz (.370/980); Ahkmu'l-Kur'n, (I-V), Thk. Muhammed es-Sdk,Msr ts.
Crcn, Seyyid erif Ali b. Muhammed (.816/1413); et-Ta'rft, stanbul 1909.Derveze,, zzet; et-Tefsru'l-Hads, (I-XI) el-Haleb 1964.Ebu'l-Bak; el-Kulliyt, Bulak 1253.Eb Davud, Sleyman b. es-Sicistn (. 275/888); Snen, (I-IV) Beyrut ts.Govann, Scognamll, Ter. Arif, Arslan, Dou Bat Kaynaklarna Gre eytan
Karzma 1999G, Ahmet, Satanizm eytana Tapmann Yeni Ad, Alfa st 1999
Hamidulah, Muhammed; slm Peygamberi, (I-II) ev. Said Mutlu, st 1965 ve1993.el-Vesiku's-Siysiyye,Beyrut 1985.
bnu'l-Esir, Abdulvhd e-eybn (. 630/1232);el-Kmil fi't-Trih, ((I-XIII), Beyrut 1965.
bn Kesir, Ebu'l-Fid smail (. 774/1372); Tefsru'l-Kur'an'l-azm, thk. Muhamedbrahim, ve Muhammed Ahmed, (I-VII), stanbul 1984.
bn Mce, Eb Abdullah b. Mslim (. 276/889);Snen (I-IV), Kahire 1952.bn Manzr, Cemaluddin Muhammed (.711/1311);Lisn'l-Arab, (I-XV), Beyrut
1955.sfehn, Ragp b. Muhammed (. 502/1108); el-Mfredat f Garbi'l-Kur'an, Lbnan
ts.J.D. Pearson. M.A.; ndex slmicus, Mansell 1973.Kopert R. Dos Taut, Orientalia 30 1961, p. 415-416.Kksal, M. Asm; slm Tarihi Hz. Muhammed ve slmiyet, (I-X), stanbul 1981.Kurtub, Eb Abdullah Muhammed b. Ahmed, (. 671/1273); el-Cm li Ahkmi'l-
Kur'an, (I-XX), Msr 1967.Mesd, Eb Hasan Ali b. Ali (. 346/957); Murc'z-Zehep ve Me'adinu'-Cevher,
Msr 1964.Mslim,, Ebu'l-Hseyin Mslim b. Haccc (.261/878); Sahhu Mslim, (I-VIII),
Beyrut ts.
8/2/2019 Kuran- Kerimde insan-eytan ilikisi
30/30
30
Nisbur, Muhammed b. Hseyin (.728/1328), Garibul-Kuran ve Reibul-Furkn, (I-XXX), (Mektebetl-Haleb) 1962.Topkara; Cevat, Byclerin Arka Bahesi, Aiyan Yaynlar, Adapazar, 2000Tuncer, Mehmet, Kuranda Cin ve eytan, (Baslmam Dr. Tezi Samsun 1998)Raz, Fahruddn Eb Abdillah (. 606/1206); Meftihu'l-Gayb., (I-XXXII) Msr ts.Taber, Eb Cafer Muhammed b. Cerir (. 310/922); Cmiu'l-Beyan an-Te'vli Ayi'l-
Kur'n, (I-XXX) Msr 1903.Vahd, Ab Hasan Ali b.Ahmed (. 468/1075); Esbbn-Nzl, Msr 1968.Yazr, M. Hamdi.; Hak Dini Kur'an Dili, (I-IX), stanbul 1960 ve Zehraveyn
Yaynlar (I-X) st. ts.Zamaher, Carullah Muhammed b. mer (. 538/1143);el-Keaf an-Hakiki't-
Tenzil, (I-IV), Beyrut ts.Zebid, Seyyid Muhammed Murtaz (.1205/1790); Tcu'l-Ars, (I-X), Beyrut
1988.