Küçük Hücreli Akciğer Kanserinde Küçük Hücreli Akciğer Kanserinde Tanı ve Tedavi Yaklaşımları Tanı ve Tedavi Yaklaşımları EPİDEMİYOLOJİ ve TANI EPİDEMİYOLOJİ ve TANI Dr. A. Metin GÖRGÜNER Dr. A. Metin GÖRGÜNER Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı TORAKS DERNEĞİ 8.YILLIK KONGRESİ
42
Embed
Küçük Hücreli Akciğer Kanserinde Tanı ve Tedavi Yaklaşımları EPİDEMİYOLOJİ ve TANI
Küçük Hücreli Akciğer Kanserinde Tanı ve Tedavi Yaklaşımları EPİDEMİYOLOJİ ve TANI. Dr. A. Metin GÖRGÜNER Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı. TORAKS DERNEĞİ 8.YILLIK KONGRESİ 27 Nisan – 1 Mayıs 2005. EPİDEMİYOLOJİ. TORAKS DERNEĞİ 8.YILLIK KONGRESİ - PowerPoint PPT Presentation
Welcome message from author
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
Küçük Hücreli Akciğer Kanserinde Küçük Hücreli Akciğer Kanserinde Tanı ve Tedavi YaklaşımlarıTanı ve Tedavi Yaklaşımları
EPİDEMİYOLOJİ ve TANIEPİDEMİYOLOJİ ve TANI
Dr. A. Metin GÖRGÜNERDr. A. Metin GÖRGÜNERAtatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim DalıGöğüs Hastalıkları Anabilim Dalı
TORAKS DERNEĞİ
8.YILLIK KONGRESİ
27 Nisan – 1 Mayıs 2005
EPİDEMİYOLOJİEPİDEMİYOLOJİ
TORAKS DERNEĞİ
8.YILLIK KONGRESİ
27 Nisan – 1 Mayıs 2005
Akciğer Kanseri:Akciğer Kanseri: Hala önemli bir sorun !Hala önemli bir sorun !
Dünyada her yıl yaklaşık, Dünyada her yıl yaklaşık, 800.000 – 1.000.000 ölüm800.000 – 1.000.000 ölüm En yüksek mortalite oranları; En yüksek mortalite oranları; Batı Avrupa, ErkeklerBatı Avrupa, Erkekler Tüm kanser ölümleri içinde; Tüm kanser ölümleri içinde; Erkek: % 31 - Kadın: % 25Erkek: % 31 - Kadın: % 25 Ortalama sağ kalım; Ortalama sağ kalım; Yaklaşık 8 ayYaklaşık 8 ay
Toplam 5 yıllık sağkalım oranı; Toplam 5 yıllık sağkalım oranı; % 8 % 15% 8 % 15
Çoğu kere Çoğu kere ileri evreileri evre olgular olgular
Klinik seyir daha agresif Klinik seyir daha agresif seyretmesine rağmen, seyretmesine rağmen, KHAK epidemiyolojisiKHAK epidemiyolojisi
genel olarak genel olarak KHDAK’ninkine benzerdirKHDAK’ninkine benzerdir
Epidemiyolojik ÇalışmalarEpidemiyolojik Çalışmalar İlk araştırmalar Nazi Almanyasındanİlk araştırmalar Nazi Almanyasından 1950’lerde İngiltere ve ABD’de olgu-1950’lerde İngiltere ve ABD’de olgu-
kontrol metodu ile güçlü ilişki saptanmasıkontrol metodu ile güçlü ilişki saptanması İngiltere, ABD’deki öncü kohort çalışmalarİngiltere, ABD’deki öncü kohort çalışmalar 1962’de 1962’de Royal College of PhysiciansRoyal College of Physicians
raporuraporu 1964’de 1964’de US Surgeon GeneralUS Surgeon General raporu raporu 1986’da Pasif içicilik ile ilgili ilk rapor1986’da Pasif içicilik ile ilgili ilk rapor
Wingo PA et al. J Natl Cancer Inst 1999; 91: 675-90.
Önemli bir çevresel karsinojenÖnemli bir çevresel karsinojen
Boffetta P. Scand J Work Environ Health 2002; 28: 3040.
Diğer nedenlerDiğer nedenler Çevresel veya mesleki kanserojenler;Çevresel veya mesleki kanserojenler; radon, arsenik, asbest, kromatlar, nikel, berilyum, radon, arsenik, asbest, kromatlar, nikel, berilyum, klorometileterler, polisiklik aromatik hidrokarbonlarklorometileterler, polisiklik aromatik hidrokarbonlar
Bina dışı hava kirliliği Bina dışı hava kirliliği Bina içi hava kirliliği; Bina içi hava kirliliği; radon, asbest, sigara, pişirme araçlarıradon, asbest, sigara, pişirme araçları
DietDiet
Genetik faktörler Genetik faktörler Moleküler epidemiyolojiMoleküler epidemiyoloji
Akciğer kanserleri Akciğer kanserleri içerisinde KHAK’li içerisinde KHAK’li hastaların oranıhastaların oranı
1986’da % 17.41986’da % 17.4
1998’de % 13.81998’de % 13.8
Page NC et al. Proc Am Soc Clin Oncol 2002; 21: 305a.
ABD’de 1930 – 1998 ABD’de 1930 – 1998 arasında arasında
Wingo PA et al. J Natl Cancer Inst 1999; 91: 675-90.
Avrupa’da Değişen Avrupa’da Değişen EpidemiyolojiEpidemiyoloji
İnsidans, tedavi ve sağkalımdaki değişimlerin İnsidans, tedavi ve sağkalımdaki değişimlerin tanımlanmasıtanımlanması
European Cancer Incidence and Mortality (EUROCIM) European Cancer Incidence and Mortality (EUROCIM) veritabanı (İnsidans oranlarındaki eğilimler, 1978 – veritabanı (İnsidans oranlarındaki eğilimler, 1978 – 1997)1997)
Eindhoven Cancer Registry (Histoloji ve yaşa göre Eindhoven Cancer Registry (Histoloji ve yaşa göre tedavi ile relatif sağkalımdaki değişimler, 1970 – 1997)tedavi ile relatif sağkalımdaki değişimler, 1970 – 1997)
Janssen M and Coebergh JW. Lung Cancer 2003; 41: 245-58.
SonuçSonuç İnsidans 70’lerden sonra dramatik değişmekteİnsidans 70’lerden sonra dramatik değişmekte
Erkeklerde; Erkeklerde; Danimarka, Finlandiya, Almanya, İtalya, Danimarka, Finlandiya, Almanya, İtalya, Hollanda, İsviçreHollanda, İsviçre ve ve İngiltereİngiltere’de’de 80’lerin başından itibaren 80’lerin başından itibaren
Erkeklerde; Erkeklerde; Estonya, İtalya, Hollanda, Polonya,Estonya, İtalya, Hollanda, Polonya, İskoçyaİskoçya’da’da hala çok yüksek insidanshala çok yüksek insidans
Erkeklerde; Erkeklerde; İzlanda, Norveçİzlanda, Norveç ve ve İsveçİsveç’te’te nispeten düşük nispeten düşük Kadınlarda; giderek artmakta ve halen yükselmekteKadınlarda; giderek artmakta ve halen yükselmekte Kadınlarda; Kadınlarda; Danimarka, İngiltere, İskoçyaDanimarka, İngiltere, İskoçya’da’da artış artış Kadınlarda; Kadınlarda; Hollanda, Macaristan, NorveçHollanda, Macaristan, Norveç ve ve İsveçİsveç’te’te
akciğer kanseri mortalitesinde ciddi artışakciğer kanseri mortalitesinde ciddi artış
Janssen M and Coebergh JW. Lung Cancer 2003; 41: 245-58.
Histolojik alt tiplere göreHistolojik alt tiplere göre
Bazı ülkelerde tanımlanamayan tümör oranı Bazı ülkelerde tanımlanamayan tümör oranı yüksekyüksek
Erkeklerde; önceleri skuamöz tip ve KHAK sık Erkeklerde; önceleri skuamöz tip ve KHAK sık görülürken, son yıllarda adenokarsinomda artışgörülürken, son yıllarda adenokarsinomda artış
Kadınlarda; tüm alt tiplerde artış olmakla Kadınlarda; tüm alt tiplerde artış olmakla birlikte, adenokarsinom nispeten daha yaygınbirlikte, adenokarsinom nispeten daha yaygın
Erkeklerde; Erkeklerde; İngiltereİngiltere ve ve İtalyaİtalya’da KHAK’de artış’da KHAK’de artış
Janssen M and Coebergh JW. Lung Cancer 2003; 41: 245-58.
Janssen M and Coebergh JW. Lung Cancer 2003; 41: 245-58.
Pattern of Lung Cancer in Turkey, Pattern of Lung Cancer in Turkey, 1994 – 19981994 – 1998
16 Merkez, Toplam 11.849 akciğer kanseri 16 Merkez, Toplam 11.849 akciğer kanseri olgusuolgusu
Turkish Thoracic Society, Lung and Pleural Malignancies Study Group. Respiration 2002; 69: 207-10.
Türkiye’nin Akciğer Kanseri Türkiye’nin Akciğer Kanseri Haritası Projesi Haritası Projesi (Halen devam (Halen devam
etmekte…)etmekte…) Toplum tabanlı insidans çalışmasıToplum tabanlı insidans çalışması Epidemiyolojik, klinik ve tedavisel özelliklerEpidemiyolojik, klinik ve tedavisel özellikler İnsidans çalışması yapılacak iller:İnsidans çalışması yapılacak iller: İzmir, Bursa, Erzurum, Trabzon, Antalya, Diyarbakır, İzmir, Bursa, Erzurum, Trabzon, Antalya, Diyarbakır,
SivasSivas İnsidans çalışması dışındaki iller: İnsidans çalışması dışındaki iller: Ankara, İstanbulAnkara, İstanbul
İl sorumluları, Yardımcı araştırmacılarİl sorumluları, Yardımcı araştırmacılar Türkiye Koordinatörü: Doç. Dr. Tuncay GÖKSELTürkiye Koordinatörü: Doç. Dr. Tuncay GÖKSEL Araştırma zamanı: Araştırma zamanı: 01.01.2005 – 31.12.200501.01.2005 – 31.12.2005
Turkish Thoracic Society, Lung and Pleural Malignancies Study Group
21 çalışmada: Toplam 6305 hasta21 çalışmada: Toplam 6305 hasta TTİA, Balgam, Fırçalama, TBİATTİA, Balgam, Fırçalama, TBİA KHAK oranı 0.03 – 0.25 arasında değişmekteKHAK oranı 0.03 – 0.25 arasında değişmekte
KHAK vs KHDAK ayırımında Genel Tanısal KHAK vs KHDAK ayırımında Genel Tanısal Doğruluk: 0.98Doğruluk: 0.98 (0.94 ile 1.0 arasında değişmekte)(0.94 ile 1.0 arasında değişmekte)
KHDAK tanısında hata oranı ort. 0.02KHDAK tanısında hata oranı ort. 0.02 (0 – (0 – 0.07)0.07)
KHAK tanısında hata oranı ort. 0.09KHAK tanısında hata oranı ort. 0.09 (0 – (0 – 0.33)0.33)
* Schreiber G and McCrory DC. Chest 2003; 123: 115S-128S.
ACCP Rehberi ÖnerisiACCP Rehberi Önerisi Klinik ve radyolojik olarak kuvvetle KHAK Klinik ve radyolojik olarak kuvvetle KHAK
düşünülen olguda en kolay tanı yöntemi düşünülen olguda en kolay tanı yöntemi (balgam, bronkoskopi, TTİİA)(balgam, bronkoskopi, TTİİA) seçilmelidir (B) seçilmelidir (B)
KHAK için sitolojide tanı yanlışlıkları söz KHAK için sitolojide tanı yanlışlıkları söz konusu olabilir. Klinik ve radyoloji konusu olabilir. Klinik ve radyoloji desteklemiyorsa ileri inceleme yapılmalıdır desteklemiyorsa ileri inceleme yapılmalıdır (A)(A)
KHDAK için sitoloji (balgam, bronkoskopi, KHDAK için sitoloji (balgam, bronkoskopi, TTİİA) güvenilirdir (B)TTİİA) güvenilirdir (B)
Toplanan kanın 4 Toplanan kanın 4 o o C de saklanmasıC de saklanması
Serumun bir saat içinde ayrılmasıSerumun bir saat içinde ayrılması Ando S et al. Anticancer Res 2004; 24: 1941-6.
Nöroendokrin BelirteçlerNöroendokrin Belirteçler
Gastrin releasing peptide (GRP) Gastrin releasing peptide (GRP) Nöron spesifik enolaz (NSE)Nöron spesifik enolaz (NSE) Kromogranin A (CgA)Kromogranin A (CgA) SinaptofizinSinaptofizin Kreatinin kinaz BBKreatinin kinaz BB BombesinBombesin Nöral hücre adhezyon molekülü (NCAM)Nöral hücre adhezyon molekülü (NCAM)
Pujol JL et al. Lung Cancer 2003; 39: 131-38.
Yeni bir belirteç: ProGRPYeni bir belirteç: ProGRP Benign hastalıklar Benign hastalıklar % 5 hafif derecede artış (<75 pg/ml)% 5 hafif derecede artış (<75 pg/ml)
Renal yetersizlik ve GF bozukluğuRenal yetersizlik ve GF bozukluğu
Malign hastalıklar Malign hastalıklar % 5 orta derecede artış (50 – 120 % 5 orta derecede artış (50 – 120 pg/ml)pg/ml)
Nöroendokrin maligniteler ve renal Nöroendokrin maligniteler ve renal yetersizlikyetersizlik
KHDAKKHDAK % 4 artış (>120 pg/ml) % 4 artış (>120 pg/ml)
Squamöz tümörlerde daha yüksekSquamöz tümörlerde daha yüksek
Tipik Karsinoid Karsinoid morfolojili bir tümör ve 2 mm2 başına ikiden daha az mitoz, nekroz olmaması ve ≥0.5 cm
Atipik Karsinoid 2 mm2 başına 2 – 10 mitoz ile birlikte karsinoid morfolojili bir tümör veya nekroz (sıklıkla noktasal)
Büyük Hücreli Nöroendokrin Karsinom 1.NE morfolojili bir tümör 2.Yüksek mitotik oran (≥11/2 mm2), ortalama 70/2 mm2
3.Nekroz (sıklıkla geniş alanlarda)4.NSCLC sitolojik özellikleri5.Bir ya da daha fazla NE belirteçleri (NSE dışında) ile pozitif immünohistokimyasal boyanma ve/veya EM’de NE granülleri
Küçük Hücreli Karsinom 1.Küçük boyut (genellikle üç küçük lenfositin çapından daha küçük)2.Dar sitoplazma3.İnce granüler nüklear kromatin, zayıf veya olmayan nükleoller içeren nukleuslar4.Yüksek mitotik oran (≥11/2 mm2), ortalama 80/2 mm2
5.Sıklıkla geniş alanlarda sık nekroz
* Travis W et al. WHO International Histological Classificaton of Tumours, Springer, 1999.