This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
Rok XI. wyd. a. b. Katowice, niedziela 13-go września 1936 roku Nr. 251Należytość pocztowa mszczona ryczałtem. Cena egzemplarza groszy
ILUSTROWANY DZIENNIK ŚLĄSKI
POLSKA ZACHODNIARedaktor nacz.: Edward Rumun, (teL 350-85). Druk: Drukarnia śląska, Sp. z ogr. odp- Katowice, Batorego 2 i Kościuszki 15. TeL 308-78 i 304-26. Red. odpow.: Wilhelm Cholewa-
Redakcja:Katowice, ul. Batorego 4, parter.
Telefony: do godz. 18-tej 337-67 i 350-85 po godz. 18-tej 304-26 i 308-78
Rękopisów nie zwraca się.
Administracja:Katowice, ul. Kościuszki 15, ofic. II p.
Telefon: 337-67, 350-85.P. K. O. Katowice 303.551.
Przyjmowanie abonamentu i ogłoszeń.
Reprezentacje:Chorzów: Gimnazjalna 21, tel. 411-33. Bielsko: Nad Niprem 2. Tel. 36-57. Lubliniec, Kilińskiego 7, I. p.Cieszyn: Stary Targ 4, II p. Tel. 1485. Rybnik, Al. 3 Maja 27, tel, 169.
Abonament z odnoszeniem do domu lub z przesyłką pocztową
Poczta (listowi), Agenci i Kioski.fFHHlK nnłnUFH- za 1 m/n> (1 ,am ~ 70 m™ł na stronie tytułowe) zł 1.00, w tekście zł. 0,80. nekrologi do 100 m/m — zł. 40,00, 100—200 m/m za 1 m/m jednotomowy zł 0,60, ponad 200 m/m za 1 m/m jednotomowy zł Ł LIIIIIII UULUilŁLII. 0.80. — Ogłoszenia w dziale ogłoszeniowym za 1 m/m (1 łam — 58 m/m) zł 0,50. Drobne ogłoszenia w dziale ogłoszeniowym za słowo zł 0.20 (dla poszukujących pracy zł 0,10, faatrymonjalce zl 0,30)
D. H. W. TRZECIAKOWSKI I T. BERNHARDTWarszawa, Ał Ujazdowskie 22 Telefon 9-20-93
LIZBONA. Operacje wojsk gen. Franco na froncie południowo - zachodnim przybierają coraz bardziej charakter właściwej ofensywy na Madryt. Zainicjowana ona została przez napór armii gen. Franco tia Toledo.
Obecnie głównym ośrodkiem walk jest dolina Tajo, a szczególnie okolice pod Ta- lavera. Miasto to już dwukrotnie przechodziło z rąk do rąk i obecnie zajęte jest przez powstańców.
W ciągu ostatnich dwu dni wojska czerwone kilkakrotnymi atakami usiłowały przerwać front i wbić się klinem między armię południową i północną, aby uniemożliwić wspólną akcję. Wszystkie ataki zostały odparte.
Pik. Yague okrąża coraz bardziej Toledo, kawaleria jego zdeterminowaną szarżą zdobyła przełęcz Picoa w Sierra de Gredos. Padia więc jeszcze jedna zapora dla nacjonalistycznej ofensywy na Madryt.
Jak poważną jest sytuacja Madrytu świadczą rozpaczliwe zarządzenia obronne, wydane ostatnio w stolicy, Rząd ściąga ze wszystkich stron posiłki i materiał wojenny. Wczoraj przybyło do Madrytu 5.000 milicjantów z Barcelony. Pośpiesznie sprowadzono 50 lotników zagranicznych, którzy natychmiast objęli służbę. Jak słychać, rząd posiada dostateczną ilość maszyn, brak jedynie lotników, bowiem prawie wszyscy przeszli na stronę powstańców.
Na frontach wokół Madrytu pojawiły się oryginalne „tanki“ i „samochody pancerne“. Są to zwykłe samochody ciężarowe opancerzone płytami spiżowymi, ulanymi ze skonfiskowanych w kościołach madryckich dzwonów. Stosunek między silą motoru a tym obciążeniem sprawia, że „pancerki“ te poruszają się zaledwie z szybkością 10 km na godzinę.
Marsz na Madryt.BURGOS. Wojska narodowe podczas
wczorajszych operacyj posunęły się o 10 mil w kierunku Madrytu- Podczas walki zmuszono do lądowania 10 samolotów rządowych.
Obrońcy Alcazaru.MADRYT. Prasa donosi, że obrońcy
Alcazaru odbyli naradę podczas której postanowiono ewakuować stopniowo kobiety i dzieci. Prasa madrycka zapewnia, że wojska rządowe oszczędzą życie kobietom i dzieciom.
ST. JEAN DE LUZ. Przybyło tu z San
Sebastian około 30 uchodźców, Oświadczyli oni, że zdecydowali się oni uciec z miasta, gdyż onegoaj wieczorem doszło do zaburzeń i wymiany strzałów między nacjonalistami baskijskimi a anarchistami. Poza tym rozpoczęło się Bombardowanie przez pow-
stańców punktów strategicznych w okolicach San Sebastian. Od czworaj na wysokości San Sebastian i Bilbao krążą dwie rządo we łodzie podwodne,*które mją bronić wybrzeża Guipuzcoa przed możliwymi atakami krążowników powstańczych.
PRZEDSIĘBIORSTWA WINNY BYĆ LUSTROWANE JAK NAJCZĘŚCIEJ,
WARSZAWA (tel, wł.). Ministerstwo Skarbu poleciło urzędom skarbowym, aby dokonywały systematycznych lustracyj przedsiębiorstw przemysłowych i handlowych, położonych w rejonie ich działania. W ciągu każdego kwartału skontrolowanych ma być conajmniej % ogólnej ■ilości przedsiębiorstw w okręgu, podległym każdemu urzędowi skarbowemu, tak aby każde przedsiębiorstwo przechodziło lustrację conaj- mmiej raz do roku. Obecnie przeprowadzone mają być lustracje, mające^ na celu przede wszystkim stwierdzenie ilości zatrudnionych pracowników.
RADIO-KUKULSKIKatowice, ul. 3 Ma,a 20
Rewelacyjne aparaty wiedeńskie B&agss&ha oraz wszystkich fabryk krajowych.
K A W 8 & 1 ASpecjalne Śniadanie duże zł: 0,90 Specjalne śniadanie male zł: 0,70
NAJLEPSZA KAWA Jarsko dobrze i tanio
tylkoRtjchnia jarska r. Kalinowski KATOWICE, ulica Dworcowa 16, róg ulicy św. Jana. I
Wiceminister Kwiar dzień 15 i 16 września
specjalną konferencję informacyjną dla o- irówienia najważniejszych zagadnień finansowo - gospodarczycsh.
Na konferencję zostało zaproszonych 40 osób ze świata gospodarczego, sfer rządowych — nadto wybitni ekonomiści.
W pierwszym dniu konferencji wygło: szone będą referaty: wiceminister T. Gro-
Angielski transoceaniczny cztero motorowy samolot „Caleücnia“ odbył już próbny udały lot. Powietrzny ten. statek, mający kursować pomiędzy Europą a Ameryką, może zabrać z sobą
26 posożerów.
Mussolini żąda zwiększenia kredytów na armięRZYM. Na posiedzenie rady ministrów
Mussolini wygłosił przemówienie, w którym zapowiedział zwiększenie krdytów na armię lądową, marynarkę i lotnictwo celem sprostania sytuacji międzynarodowej. W W sprawie Polityki niezawisłości gospodar
czej Mussolini oświadczył, że przyniosła ona poważne rezultaty, zwłaszcza w dziedzinie surowców, przeznaczonych dla ce' lów wojskowych i że kontynuowana będzie z całą stanowczością.
Thorez, wódz komunistów francuskichbawił w Warszawie
WARSZAWA. Onegdaj samolotem linji L‘air France przybył z Paryża do W ar sza wy generalny sekretarz francuskiej partii komunistycznej, deputowany Maurycy Tho rez.
Samolot przybył na lotnisko warszawskie o godz. 16 m, 5 z Pragi. Z lotniska p. Thorez udał się na miasto i o godz. 18 zjawił się w hotelu „Polonia“, gdzie zajał pokój nr. £37.
w grzecznej acz stanowczej formie wywrą" du odmówił, zaznaczając, iż tym razem Aa gnałby się powstrzymać od jakichkolwiek wyjaśnień co do charakteru swej podróży,natomiast będzie w Warszawie po raz dru gi za dwa tygodnie i wówczas chętnie u" dzieli objaśnień.
Co francuski działacz komunistyczny ro bił w Warszawie niewiadomo. Wczoraj o
Żainterpełowany o cel wizyty p. Thorez godz. 9,15 dep. Thorez wyjebał do Paryża,
dyńskiego o sytuacji budżetowej, 3yr. J. I ubowickiego o sprawach podatkowych, nacz. W. Domanieckiegó o sytuacji na rynku pieniężnym, Cz. Borowskiego o rolnictwie, dyr. Cz. Pechego o sytuacji w przemyśle i handlu, wreszcie politykę inwestycyjną omówi dyr. W. Martin. .
W drugim dniu odbędzie się dyskusja nad omówionym w referatach zagadnieniami, po czym wicepremier Kwiatkowski zamknie konferencję.
Jak wyjaśniają w sferach miarodajnych, konferencja nosi charakter jakby zbiorowej audiencji u kierownika rządowej polityki gospodarczej.
Zaproszeni zostali na nią ci przedstawiciele świata gospodarczego, którzy w swoim czasie wyrazili chęć przedyskutowania z p. wicepremierem szeregu problemów gospodarczych.
Dlatego też będzie to tylko ocena sytua-; cji wygłoszona w referatach a następnie dyskusja — żadne rezolucje i uchwały nie hę-, aą powzięte.
POGODA NA NIEDZIELĘ.Przewidywany przebieg pogody do pofudija1
dn 13 września. Naogól pogoda słoneczna, lecz chłodna Rankiem miejscami mg?y lub opary W górach i na wyżynach nocą przymrozki. Słabe, wiatry miejscowe lub cisza.
NOWY KONTRTORPEDOW1EC DLA MARYNARKI POLSKIEJ.
LONDYN, W dnju 1 października w East Cowes spuszczony będzie na wodę nowy polski kcmtrtorpedowiec „Błyskawica“.,
Kto wygrał!Zł. 20.00 na nr. 37746.Zł. 10.000 na n-ry: 56117 163651.Zł. 5.000 na n-ry: 40427 126275 132051.Zł. 2.000 na n-ry: 108 11433 23643 28626
Moi 6. D. p. P. EDia iB om BtóieieWARSZAWA. Wczoraj Aeroklub R. P.
skomunikował się z Moskwą, gdzie po" twierdzono, podaną onegdaj w rozmowie z aeroklubem sowieckim, wiadomość o wy" słaniu samolotu, który ma przewieźć lotni" 1 ów do Archangielska, skąd już samolotem komunikacyjnym przylecą do Leningradu 1 Moskwy.
Sowiecki komisariat lotnictwa wysiał już do Archangielska rozkaz przygotowa nia lotnisk dla maszyny komunikacyjnej, ponieważ znajduje się tam tylko lotnisko sportowe.
W chwili obecnej w Wojskowym Instytucie Geograficznym dokonuje się pomia" rów odległości przelecianych przez balony rówodiegłości przelecianych przez balony Zurich III, Deutschland i Warszawa II, któ rych książki pokładowe już zostały dostar czone. Księga pokładowa „Belgie!" nadana przez Demuytera 5 bm. z Archangielska jeszcze nie nadeszła do Warszawy.
Lotnicy dotrą prawdopodobnie do One" ga, skąd polecą do Leningradu samolotem dostarczonym już onegdaj przez aeroklub sowiecki. Powłokę balonu trzeba będzie w niesłychanie ciężkich warunkach wydoby 'wać z błota a następnie wyrąbać drogę przez wielki obszar lasu, aby móc ją prze" transportować do kolei
Z. Onegi wyruszyła już ekspedycja ro" Lotników leśnych i myśliwych odnowied nio zaopatrzonych w narzędzia, które urno" żliwić mają transport powłoki , Ponieważ lotnicy nasi mają otrzymać daleko idącą pomoc od władz sowieckich, więc wydaje się, że postawiony przez nich termin 20 dni do daty powrotu ulegnie skró ceniu. Wrócą prawdopodobnie już w przy" szła niedzielę.
Kolejność lądowańWARSZAWA. Powrót zawodników nie
nastąpi wcześniej niż za jakieś 10 do 12 dni. Chyba, że władze sowieckie ułatwią go w znacznym stopniu, umożliwiając posługi" Wanię się droga powietrzną. Pomimo, iż wszystkie książki lotu nie dotarły do kie równic twa zawodów, można już ustalić kolejność zawodników.
1. „Belgien“ (Belgia) — E. Demuyter I P. Hofman — około 1,700 km.
2. „LOPP“ (Polska) — kpt. Janusz i por, Brenk — około 1,600 km.
3. „Zurich III" (Szwajcaria) — dr E. Tjl" genkamp i M, ten Bosch — około 1,550 km.
4 i 5) do tych dwóch miejsc pretendują dwa balony „Warszawa II“ (Polska) — kpt. Hynek i inż. Janik — 1,543 km, oraz „Deut sehland“ (Niemcy) — K. Götze Ir. ; W. Lohman — mniej więcej ta sama odległość (nie nadeszła jeszcze książka lotu).
6. „Polonia II“ (Polska) kpt. Z. Burzyń skl i kpt, W, Pomaski — 1,428 km.
7. „Sachsen“ (Niemcy) — O. Bertman i F. Schubert — 1,142 km,
8. „Maurice Mailet“ (Francja) — Ch. Dollfuss i P, Jacquet — 1,120 km.
9. „Augsburg“ (Niemcy) — Frank i Bau" derer — około 1,000 km.
10. „Bruxelles“ (Belgia) — Quersin 1 Van Schelle — 801 km.
Z pobytu ministra Bastide'a w WarszawieWARSZAWA. Przebywający w Warszawie
francuski minister przemysłu i handlu Bastid złożył bilet wizytowy Generalnemu Inspektorowi Sił Zbrojnych Gen. Rydzowi - Śmigłemu oraz wizyty premierowi Sławoj-Składkowskiemu, wicepremierowi Kwiatkowskiemu i ministrowi komunikacji oraz wpisał się w księdze audencjo- nalnej na Zamku. Z kolei P. Premier i ministrowie rewizytowali ministra Bastid*. O godz. 13 min. Bastid był podejmowany wraz z osobami, przybyłem! % nim z Paryż*, Śniadaniem przez
komitet wystawy przemysłu metalowego i elek- tro-technicznego. W śniadaniu wzięli udział minister przemysłu i handlu, ambasador francuski Noel, wiceministrowie, b. minister Jędrzeje- wicz oraz wyżsi urzędnicy Ministerstwo Przemysłu i Handlu. O godz. 15.30 minister Bastid z otoczeniem w towarzystwie min. Romana, ambasadora Noela oraz wiceministrów Leehmidcie- go j Rosego zwiedził wystawę przemysłu metalowego i elektro-tecłmcznego.
Rewia 50 tysięcy naszych żołnierzywe Lwowie
LWÓW. Lwów przygotowuje się gorączkowo do niezwykłej uroczystości, jaką bezsprzecznie będzie największa rew ja wojskowa w dziejach armii polskiej, a w której weźmie udział 50 tysięcy żołnierzy. Odświętnie przybranemi ulicami bohaterskiego miasta przemaszerują oddziały wracające z ostatnich manewrów, W gigantycznej rewii wezmą udział wszystkie gatunki broni, nie wyłączając lotnictwa i broni pancernej. Przygotowania do tego niebywałego święta żołnierza polskiego są w pełnym teku.
W niedzielę wszystkie gmachy publiczne i domy prywatne zostaną wspaniale udekorowane. Wieczorem okna wszystkich domów zapłoną światłami iluminacji. Iluminacja ta powtórzy się we wtorek.
O wielkłem zainteresowaniu, jakie budzi wspaniała rewia wojskowa, świadczy fakt, że miejsca na specjalnych trybunach zostały prawie w całości wysprzedane. Dodać należy, że ceny miejsc są niezwykle niskie i wahają się od 60 do 30 gr.
Specjalne pociągi przywożące gości z całego kraju poczną przybywać do Lwowa już w niedzielę. Organizacje społeczne i komitet obywatelski zrobiły wszystko, ażeby każdemu zapewnić jak najbardziej dogodny pobyt we Lwowie. Tak:ego wielkiego zjazdu ludzi ze wszystkich stron Polski Lwów oie pamięta. Jeśli się weź
mie pod uwagę przybycie 50.000 żołnierzy, to ruch w mieście będzie naprawdę olbrzymi.
Armia przeżywając swe święto we Lwowie, przemaszerowywać będzie ulicami miasta dosłownie w powodzi kwiatów. Lwów potrafi przy. gotować wspaniałą owację. Popyt na kwiaty, choćby nawet najskromniejsze, w mieście jest szalony.
Powszechne zainteresowanie budzi kwestia, kto będzie odbierał tę imponującą rewię? Do tej pory sprawa nie została rozstrzygnięta i oficjalnie nie ogłoszono, kto defiladę odbierze. Krążą tylko na ten temat różne pogłoski, wywołujące duże podniecenie. Prawdopodobnie sprawa dostojnika wojskowego, który odbierać będzie defiladę wojska, wyjaśni się dopiero w poniedziałek rano.
Alby upamiętnić ten wielki dzień w dziejach Lwowa i Armii, dokonane zostaną specjalne zdjęcia filmowe. Polskie Radio będzie transmitowało fragmenty tej niezwykłej uroczystości. Powszechnie utrzymuje się twierdzenie, że sprawozdawcą radjowym z tej niezwykłej uroczystości będzie gen. Wieniawa-Długoszewski.
Nietylko cała Polska interesuje się tą niebywałą rewią wojskową, ale także interesuje sią ną zagranica, która wysyła do Lwowa kilkudziesięciu sprawozdawców dziennikarskich.
Stan wkładów w P K O. rośnie
WARSZAWA. Stan wkładów w P. K. O. wzrósł w mieś. sierpniu r. b. o blisko 7>4 mil. złotych i wyniós ł na koniec miesiąca ogółem 833.3 mil. złotych. Charakterystyczny jest zmacany wzrost książeczek oszczędnościowych, kont czekowych, jak i polis z działu ubezpieczeń na życie. W sierpniu roku bież. P. K. O. wydało 35.771 nowych książeczek oszczędnościowych, a ogólna liczba liczba klientów w dniu 31 sierpnia przekroczyła rekordową ilość 2.364.585.
WARSZAWA. Z dniem 1 października r. b. rozszerzony zostanie zakres działania Oddziału P. K. O. w Łodzi przez wprowadzenie pełnego obrotu czekowego, oraz przyjmowanie zleceń inkasowych.
ETABUSEMENT KESSELKatowice, teł. 313-76, w środę dnia 16 wrze
śnia 1936 r.
dożynkiLicytacja żywego cielęcia. — 2 orkiestry.
Polecam duże raki.
FABRYKI SOWIECKIE PRACUJĄ ŹLE.
MOSKWA. .Za Industrializacja“ stw-erdza Iż fabryki wagonów i parowozów, które w' ab. roku wykonały plan produkcji w roku bieżącym pracują źle Plan za 3 kwartały br wykonano zaledwie w wysokości 54.9 yocent Rezultaty pracy tych fabryk w sierpniu również ta niezadawalające Fabryki posiadają wyposażenie techniczne i wykwalifikowanych ro-bo-- ników pisze dziennik. lecz brak jest iwniejęt* ności i chęci wykorzystania tych warunków
NAGŁA ZMIANA W PRASIE CZESKIEJ.
BRATISŁAWA Poseł Sidor omawiając w „Słowaku wizytę gen. Rydza-Smiglego we francjt. stwierdza że po wizycie tej nastała tv prasie czeskie! nagła zmiana. Dotychczas pisma czeskie prowadziły przeciwko Polsce bezwzględną kalumniatorską kampanię. W kampanii tei poza prasą brała udział otbrzym'a większość Czechów począwszy od najniższych Urzędników aż do najwyższych dygnitarzy państwowych Kto się odważy! zwrócić na to uwagę, narażał się na szykany i prześladowanie Chodziło tu głównie o Słowaków, których Czesi chcieli zastraszyć aby zaniechali dążeń do Polepszenia stosunków z Polska Lecz przyjęli z entuzjazmem sojusz z Sowietami Pos Sidor przypomina że gdy swego czasu wystąpi} w u.arląmencie przeciwko antypolskiej nagonce to min .Kmita powtórzy! podejrzenie i zarzu" ty, wysuwane przez koła czeskie w stosunśa co Polski Obecnie sytuacja jest jasna dla każ- tego Na arenę polityki europejskiej występuje Rolska lakę rzeczywisty obrońca pokoju Jej Plany , dążenia sa jasne i nikt nie dojrzy w men zamiarów , rozbioru Czechosłowacji“.
BEZUSTANNE TARCIA NA POGRANICZU JAPOŃSKO - SOWIECKIM.
M°SKWA Agencja Tass donosi z Czity: Na stacji Mandżuria policja japońsko - mandżurska nadal utrudnia międzynarodowy ruch kolejowy, poodajac ostatnio maszynistów i konduktorów expressu transsyberyjskiego długjm $ uciążliwym indagacjom, podczas których reprezentant kolei sowieckich ąte test dopuszczany Konsul sowiecki na stacii Mandżuria wielokrotnie skla dal inż w tej sprawie protesty na rece władz lokalnych lecz protesty te dotychczas pozostały bez skoku
Konferencja w sprawach szkolnictwa akademickiegoWARSZAAWA. Dnia 11 bm. odbyła się
w Ministerstwie WR. i OP. pod przewód' nictwem ministra proi. dr Świetosławskjego przy udziale podsekretarzy stanu prof. J Ujejskiego i J. Perek Błeszyńskiego konfe" rencja rektorów państwowych szkół akademickich. Przedmiotem obrad były naj aktualniejsze sprawy dotyczące szkolnie twa akademickiego, jak zapisy na pierwszy rok studiów, usprawnienie czynności admi nistracyinych w uczelniach, reforma stu"
djów. organizacja pomocy dla młodzieży akademickiej i inna. Rozważano równeż sprawę udostępnienia studiów wyższych zdolnej, a niezamożnej młodzieży ze sfer włościańskich 1 robotniczych. W roku bie żacym zebrano ze szkół średnich za pomocą ankiety dane o najzdolniejszej i najbardziej zasługujące) na pomoc młodzieży pragnącej kształcić sie na wyższych uczelniach, cp będzie racjonalnie /użytkowane przy zap!" sach do szkół akademickich.
Masowe aresztowania opozycjonistów w GdańskuWARSZAWA (tek wł). Z Gdańska dono
szą o licznych aresztowaniach, przeprowadzanych ostatnio wśród przywódców 0P°" zycii na terenie Gdańska, a przedewszyst" kłem wśród przywódców partii niemiecko" narodowej. W sferach opozycyjnych Gdańska przypuszczają, iż aresztowania te oraz fakty, iż od kilku tygodni już przebywają w więzieniach przywódcy tej partii, są zapowiedzią wzmocnienia kursu antyopozy cyjnego w Gdańsku. Hitlerowcy, jak utrzy"
muja w kotach opozycyjnych, pragną, aby partia niemicko narodowa nie była w tej chwili zdolna do żadnej akcji Politycznej i aresztowania przywódców oraz wy bitnych członków tej partii mają na celu wprowadzenie dezorganizacji w jej szare" gi. Łącza to w Gdańsku z ogólnym zaostrzę niem kursu hitlerowskiego, którego spo dziewaja sie po zakończeniu kongresu par" tji hitlerowskiej w Norymberdze.
Jeszcze jedno przemówienie „Führers”NORYMBERGA. W piątek odbył się
uroczysty apel 100 tys. kierowników politycznych partii narodowo - socjalistycznej. Po przybyciu kanclerza wmaszerowały na plac poczty sztandarowe, niosąc 25 tys. sztandarów oddziałów partyjnych z całej Rzeszy. Plac oświetlały setki reflektorów.
Witany owacyjnie okrzykami kanclerz rozpoczął swe przemówienie od krótkiego przeglądu prac dokonanych przez Niemcy na wszystkich polach w ciągu uoieglych 4 lat, oświadczając m. in., „Powodzenie zawdzięczamy nie tylko temu, że jestem waszym wodzem, lecz i temu, że wy jesteście moją drużyną“. Walczyliśmy z poświęceniem o wielką ideę, zbudowaliśmy nowy dom dla młodego narodu niemieckiego. Wy szkolicie mieszkańców tego domu. Gdyby stary wróg spróbował nas kiedykolwiek zaatakować, lub przenieść z zewnątrz. truci
zną rozkładu, podniesiemy stare chorągwie bojowe i damy mu nauczkę“. Słowom tym towarzyszył grzmot oklasków. „Jedyną naszą troską jest pokój wewnętrzny i zewnętrzny. Chcemy pracować i budować Rzeszę po naszej myśli, nie zaś po myśli bolszewickich żydów“.
UŁATWIENIA DLA MAŁYCH PRZEMYSŁOWCÓW.
WARSZAWA (teł. wŁ). Onegdaj obradowała w Warszawie specjalna komisja Związku izb rzemieślniczych nad projektem zmiany taryfy świadectw przemysłowych i Hart rejestracyjnych. W opracowywanym projekcie przewiduje się dalsze ułatwienia dla przedsiębiorstw- rzemieślniczych a szczególnie dla małych przedsiębiorców rzemieślniczych.
USTAWA O MAKLERACH OKRĘTOWYCH.
WARSZAWA (tel. wł.) W Ministerstwie Przemysłu i Handlu opracowują projekt ustawy o maklerach okrętowych. Proieja obejmu.e postanowienia, dotyczące zakresu czyn.Luś.i: maklerskich kwaRt'kauyii i warunków, jakun maklerzy wipni odpowiadać Ponadto w projekcje uwzgjpdnione będą warunki na jakich udzielane będą zezwplyiia na prowadzenie przedsiębiorstw maklerskich oraz zezwolenia dla osób prawnych na prowadzenie dz-atahio" ścj jako maklerzy okrętowi Projekt ustawy, który zapełni ważną luk. w naszym ustawodaw- stwei. przedłożony będzie izbtm ustawodawczym na najbliższe! zwyczajnej sesji parlamentarnej
STRAJK W MARSYLII ROZSZERZA SIĘ.
MARSYLIA. Strajk rozszerzył się na dalsze przedsiębiorstwa. W jednej z fabryk, gdzie robotnicy postanowili powrócić do pracy, wydarzyły się krwawe starcia, przy czym szereg ro* botników odniosło rany przed przybyciem policji. Delegaci metalowców zgodzili się na arbitraż, który zestal odrzucony przez przedsiębior
" ców. Widoki na likwidację konfliktu w przemyślę Marsylii są bardzo nikłe.
W PORTUGALII SPOKÓJ.LIZBONA Wbrew kursującym zagranicą
pogłoskom w Lizbonie nie doszło do żunych zaburzeń. Wprowadzony 8 bm. stan prewencyjny został zniesiony. Pewne zarządzenia utrzymano w mo<kv jedynie w stosunku dp znajdujących się na kotwicy okrętów i urządzeń mopsic.ch Życie w stoücy nie doznało z.adnego zakłócenia Nawet w czasie poskramiania buntu na dwuch okrętach wojennych praca w porcie szła normalnie Bunt według kół urzędowych, pomógł raczej rządowi. Z punktu widzenia dyplomatycznego był on ilustracja co zastrzeżeń. sformułowanych przez rząd portugalski wobec paktu o nie mieszaniu się do spraw Hiszpanii Minister spraw zagran.czpycn Mon tejro podczas rozmów swych z posłami frau cuskim i angielskim mógł wskazać na to, że obawy wyrażane przez Portugalię wobec propagandy zagranicznej sa usprawiedliwione, Monte-ro zaznaczył również że pomimo silnego pragnienia współpracy z londyńską kom“ sją kontroli, może n&razie tylko podtrzymać swe zastrzeżenia co do ograniczenia kompe'en- cji tej komisji, jej środków działania i gwarancji bezstronności Nie mnięj jednak rokowa- ya sa nadal otwarte j panuje tu przekonan e, żo Moteiro który dziś udaje się do Paryża i Genewy przeprowadzi rozmowy, które dope wadzą do porozumienia.
Zaręczyny Królewny holenderskiejHAGA. Podczas uroczystości w związku i
zaręczynami następczyni tronu holenderskiego księżniczki Juliainy, przemówiła przez radio królowa Wilhelmina, która w serdecznych słowach dał-a wyraz swej radości oraz życzeniu, alby szczęście młodej pary przyniosło szczęście całemu narodowi. Następnie przemawiała księżniczka Juliana, która wyraziła narodowi podziękowanie za niezliczone dowody przywiązania w tak szczęśliwej dla nie i chwili. Książe Bernard
dziękował za serdeczne przyjęcie, jakie spotkało go w nowej ojczyźnie, z którą pragnie jaknaj- prędzej się zespolić, w spokoju współpracować i być dla swej małżonki prawdziwą pomocą w życiu. Przed pałacem królewskim w Hadze gromadzą się codziennie olbrzymie tłumy, wiwatujące na cześć narzeczonych. Przedstawiciele państw obcych w Holandii oraz liczne organizacje i osoby prywatne nadesłały życzenia i kwiaty.
Nr 2Ś1 Niedziela, dnia II -go września I93ó r. 'FfTImmmmm
Za wojskiem stoi Naród„... Niech pierś wasza wzbierze dumą,
żeście już nie niewolniki obcych, lecz swobodni obywatele wolnej Ojczyzny, wezwani do obrony Jej życia przed wszelkiemizakusami jakichkolwiek wrogów“.
Z rozkazu Józefa Piłsudskiego z 31 lipca 1919.
Z ćwiczeń dorocznych wracają do swych garnizonów oddziały wojskowe.
Jest to moment, w którym społeczeństwo ma sposobność zamanifestowania swej jedności z naszą siłą zbrojną,okazania, jaką miłością i przywiąza
niem darzy nasze wojsko.Niech więc miasta przybiorą odświętny
wygląd. Niech na ulicach ustawią się szpalery organizacyj społecznych i młodzieży szkolnej. Niech droga, którą oddz.ały wojskowe kroczą, uścielona będzie kwiatami. Niech przełożeni samorządów terytorialnych serdecznym słowem witają powracające do garnizonów oddziały.
Bo przecież wszyscy, ilu nas jest w kraju, uświadamiamy sobie dobrze, że rękojmią naszego bezpieczeństwa jest armia, stworzoną przez Józefa Piłsudskiego, a jako skarb najdroższy strzeżona przez Jego następcę, Wodza Naczelnego Generała Rydza - Śmigłego. Wszyscy zdajemy sobie sprawę, że ta nasza siła zbrojna jest właśnie gwarantem pokoju, Polska jasno i wyraźnie stale podkreśla swe na wskroś pokojowe intencje. Polska prowadziła i prowadzi politykę, której syntezę ująć możemy w słowach:
cudzego nie chcemy, ale swego nie damy.
Zrozumienie tego sięga w głąb społeczeństwa — I ono to sprawia, że otaczamy nasze wojsko taką miłością i serdecznością, że radujemy się każdą wiadomością o doskonaleniu się siły zbrojnej, o jej rycerskim duchu.
Bo to wojsko jest nietylko naszą chlubą, ale zarazem i nieodłączną częścią naszego społeczeństwa. W epoce, w której urzeczywistnia, się hasło: „naród pod bronią“, a więc, że armia stanowi kadrę olbrzymich rezerw, tkwiących w społeczeństwie,wojsko nie jest wyodrębnioną kastą,
ale krwią z krwi społeczeństwa.Każdy z nas, rolnik i robotnik, rzemieślnik i handlowiec, funkcjonariusz państwowy . czy człowiek wolnego zawodu — każdy z nas część swego życia oddał służbie wojskowej, a potem jest już do późnej starości zw;ązany z wojskiem, stanowi ten olbrzymi rezerwuar sił, z których obrona Państwa czerpać może.
Naczelnym Wodzem naszej siły zbrojnej jest ten, którego na to stanowisko wyznaczył Twórca Niepodległości i Wódz nasz w walkach o granice Państwa Generał Rydz - Śmigły kształtuje naszą siłę zbrojną w tym duchu, w jakim ją widzieć chciał Marszałek — i świadomość tego budzi w społeczeństwie to
poczucie siły i bezpieczeństwa,które jest potrzebne, aby 34 milliony obywateli Polski pracować mogło spokojnie, a Państwo kroczyć po linii mocarstwowego rozwoju.
Żyjemy w czasie, \W którym jesteśmy świadkami niemal powszechnego dozbra- jania się. O potencjał siły zbrojnej, o doskonałość techniczną pogotowia wojennego dbają wszyscy wokół nas i nikt nie szczędzi największych ofiar w tym kierunku.
Wódz nasz rzucił hasło konsolidacji społecznej,
nakaz skupiania się pod jednym sztan' ścig i miłością. Żołnierz musi wyczuwać, żedarem: obrony Polski.
Widzimy, jak głęboko w mózgi i serca wryło sę to hasło. Widzieliśmy, jak przeni kło w głąb społeczeństwa. Widzieliśmy, jak do Wodza, wracającego do kraiu garnęły się masy ludzkie, by w ten sposób unaocznić, że zrozumiały hasło — rozkaz: skupić się pod sztandarem obrony Polski.
Trzeba, aby nasi żołnierze wciąż otrzymywali realne dowody, jak bliscy są społeczeństwu, jaką ich ono otacza serdeczno-
za nim stoi naród. Jest właśnie ku temu doskonała sposobność, żołnierz wraca z ćwiczeń polowych, wraca do swego garnizonu. Gdy więc przez ulice miast przeciągać będą oddziały naszego wojskaokażcie im, obywatele, swe serca, wi
tajcie je z całą serdecznością.Niech będzie to wyrazem jedności między tymi w mundurach, a tymi, którzy każdej chwili gotowi są do współdziałania w obronie Państwa.
Powstanie Obywatelskiego Komitetu uczczenia 10-bmurzędowania Pana Wojewody dr Michała Grażyńskiego
na ŚląskuW sali Hotelu Europejskiego w Katowi"
each przy udziale reprezentantów 60 cm organizacyj społecznych, zawodowych, kobiecych, kombatanckich, przysposobienia wojskowego i innych zawiazal się pod przewodnictwem marszałka Sejmu Śląskie go Karola Grzesica Komitet Obywatelski uczczenia 10'lecia trzecio "-.u'a na S.rski: Wojewody Śląskiego dr Michała Grażyn" skiego.
Komitet postanowił powiązać w bieżą cym roku tradycyjnie obchodzony dzeń Imienin Pana Wojewody z uroczystością uczczenia 10'lecia urzędowania włodarza ziemi śląskiej. W tym celu postanowiono zespolić obie uroczystości i urządzić je w niedziele, dnia 27 września br.
Na zebraniu omówiono zarys programu uroczystości, która odejmować będzie:
W dniu 26 września: Capstrzyk o-rganiza cyj pół wojsko wych.
W dniu 27 września o godz. 6.40 uroczyste nabożeństwo w kościele Garnizonowym o godz. 10.40 — składanie życzeń przez cr ganizacje przed gmachem Si. Urzędu Woje" wódzkiego, o godz. 12.30 Akademia w Tea trze Polskim, o godz. 16 Przedstawienie w Teatrze Polskim, n godz 20 raut w salach reprezentacyjnych Si. Urzędu Wojewódz" kiego.
Organizacje, które pragna zgłosić swój akces dn Komitetu Obywatelskiego proszo ne są o zgłoszenie sie do dnia 16 bm. w Sekretariacie Generalnym Narodowego Chrześcijańskiego Zjednoczenia Pracy, ul. Pocztowa 11, w czasie od godz. 10—12, teł. nr. 302"95,
Kwatera „czerwonej milicji kobiecej w Barcelonie.
Pokaż palec, a powiem ci jaki masz wzrost
Oznaczenie wzrostu u osób żywych nie przedstawia większych trudności. Dokonuje się go przy pomocy odpowiedniej miary pionowej. Podobnie stwierdzić można długość zwłok ludzkich. Na pewne trudności natrafia jednak lekarz, gdy do zbadani wzrostu otrzyma tylko część ciała ludzkiego i na tej podstawie ma o~ kreślić, ile wynosił wzrost zmarłego, do które? go dana część ciała należała.
Żmudne obliczenia badaczy doprowadziły do wynalezienia kilku systemów, którymi w takich
| wypadkach można się posłużyć. Twórcy tych I systemów oznaczyli na wielkim materiale ba-
aawczym stosunek zachodzący między długością poszczególnych kości i długością całego, szkieletu ludzkiego. Przekonano się w trakcie tych badań, że długość szkieletu mężczyzny dorosłego jest 2.82 razy większa cd długości samego kręgosłupa, 3.84 większa od długości kości udowej, .9 razy większa od długości czaszki, 9.72 razy większa od długości stopy ibd. Wystarczy więc np. zmierzyć długość kość ca, z którego tę kość wzięto. Do cyfry tej należy doliczyć 3 do 5 cm jako poprawkę za utracone tkanki miękkie, p-okryw-ające kościec i wówczas dopiero o-, trzymamy cyfrę odpowiadającą rzeczywistej! wysokości człowieka, do którego dana kość należała. W ten sposób dr Mayer w r. 1869 oznaczył ze znalezionej w tym roku na Wawelu nu i. kości udowej Kazimierza Wielkiego wzrost o- statniego z Piastów.
Na najciekawszy pomysł obliczenia wzrostu człowieka według długości części ciała wpadł dr Gentili. Przekonał się on, że wzrost człowieka równa się 16-krotnej długości średniego palca ręki. Dokonane w ten łatwy i dostępny sposób pomiary dają wcale dokładne rezultaty. Pomiaru długości tego palca dokonuje się oi strony grzbietowej ręki. Wystarczy więc zmierzyć długość środkowego palca ręki, by rozwiązać kwetsję wzrostu człowieka dorosłego.
jestczerno PRZYWRCZYNĄ WIELU CHOR0B W (KAMIENIE ŻÓŁCIOWE, * A RTRETYZM, ISCHIAS „ CHOROBY SKORY) m iiEjMOJEWfrK.i-jE'-Gpi.
r POLECANA POBUDZENIU WĄTROBY DO NORMALNEJ CZYNNOŚCI i REGULUJE PRZEMIANĘ MATERJK BROSZURY BEZPŁATNIE.1
świniło
Mn iłu pililiPolemika między niemieckimi pismami
zglajchszaltowanymi a przeciwhitlerowskimi w Polsce zaostrzyła się 10 ostatnich dniach m. in. w związku z uroczystościami zjazdu w Norymberdze. Jest on jak wiadomo w dużej mierze przeznaczony na eksport, apeluje wprost do Niemców zagranicznych, każe mniejszościom niemieckim zagranicą widzieć w narodowy m socjalizmie wyznanie wiary, a w „Führerze“ jedynie miarodajny autorytet.
Przeciwko takiemu stawianiu sprawy przez zglajchszaltowane pisma tutejsze i I przywódców mniejszości niemieckiej wystę-* 1 puje ostro „Der Deutsche in Polen“ w kilku artykułach ostatniego numeru (37 z 13 bm.) Wykazuje tam pismo, że skoro polityka Państwa Polskiego i skoro ustrój Państwa Polskiego nie stoi na gruncie ideologii narodo- wo-socjalistycznej, ale na zasadzie demokratycznej, wezwania w rodzaju Rosenbergo- wego, by mniejszość niemiecka w Polsce stawała się n. p. wykonawczynią zamierzeń Rzeszy Niemieckiej, stawia mniejszość tę w dwuznacznym położeniu.
Jeszcze zaś bardziej jasno wykazuje to
einigung“ dr. Hansa Kohnerta, którą w całości przedrukowały tutejsze pisma zglajchszaltowane. W mowie tej domagał się Rohnert, by cała mniejszość niemiecka w Polsce stanęła na gruncie ideologii narodowo-socja- listycznej. Pismo dr. Panta dowodzi, że żądanie to pcha mniejszość niemiecką poprostu w nieszczęście, bo przecież niedwuznacznie czynniki miarodajne w Polsce dały już nieraz Niemcom do zrozumienia, że skoro Państwo Polskie dzięki swej Konstytucji i swoim prawom stoi na innych podstawach niż Niem cy narodowo-socjalistyczne, mniejszość niemiecka, która chce stanąć na wręcz odmiennych podstawach, czyni się podejrzana i poprostu przeciwstawia się zasadom demokratycznej konstytucji Państwa. Nie można zaś spodziewać się, pisze Der Deutsche in Po-
, by Państwo Polskie dla pięknych oczu mniejszości niemieckiej chciało zmienić swą Konstytucję w duchu narodowo-socjalistycz- nym.
Pismo cytuje pod koniec powiedzenie Kohnerta, iż -„tragedią mniejszości niemieckiej w Polsce jest brak — obozów koncentracyjnych (?) dla przeciwników politycznych i zapytuje, coby też p. Kohnert powiedział, gdyby tak w interesie polskiej racji stanu okazała się raz konieczność doprowadzenia Niemców w Polsce przy zastosowaniu „prze-
• pismo w polemice z mową przywódcy Ńiem- mocy fizycznej“ na platformę zasad demo-• ców poznańsko-pomorskich z „Deutsche Ver-1 kratycznej konstytucji państwa?!
Pismo kończy, że obecne zgajchszaltowa- ne kierownictwo mniejszości niemieckiej w Polsce prowadzi Niemców tutejszych wprosi w przepaść.
Przytotćzone uwagi „Der Deutsche in Polen“ jako nacechowane zrozumieniem polskiej racji stanu i trzeźioą oceną interesów mniejszości niemieckiej w Polsce witamy z uznaniem.
Przy tej sposobności przypominamy raz jeszcze naszą zasadniczą tezę, że propagowanie narodowego socjalizmu, przenoszonego z Niemiec do Polski, uważamy ze stanowiska polskiej racji stanu za równie szkodliwe jaJe propagowanie komunizmu, kolportowanego z Moskwy.
Członkowie mniejszości niemieckiej, uważający za kryterium swego postępowania ideologię niemieckiego narodowego socjalizmui jej nakazy organizacyjne, stają silą rzeczy w kolizji z obowiązkiem wobec Państwa, w którym żyją.
Okoliczność, że w Polsce dotychczas nie. stosuje się wobec propagandy narodowego, socjalizmu niemieckiego ostrych represyjj nie powinna wywoływać złudzenia, że państwo nasze akceptuje robotę „glajchszaltująl cych“ menerów.
Złudzenia tego rodzaju rozwieje rzeczyi wistość. Lepiej więc nie rozpędzać się zbyt-
_ nio, panowie, bo przyjdzie gorzkie rozczarot • wanie.
Sir. 4 Niedziela, dnia 13 go września 1936 r. Nr. 251
Lsf *
Mydło Jeleń Schicht usuwa wszelki brud,a przy- tem nie niszczy tkaniny, nic więc dziwnego, że
lśni ona czystością.
/ Do "X namoczenia
PROSZEK . SCHICHTA,
Bielizna błyszczy czystością! Go -piszą immisWalka z komunizmem.
„Gazeta Polska“ pisse w ostatniej „Kronice ukraińskiej'* o haśle walki z komunizmem, które przeniknęło do całej niemal prasy ukraińskiej w Polsce.
,,Z punktu widzenia tego hasła rozpatruje ona dzisiaj zarówno problemy wewnętrznego życia ukraińskiego, jak i zjawiska międzynarodowe, w tym także serię ostatnich podróży politycznych z wizytami gen. Ga-me- lim i gen. Śmigłego-Rydza na czele.
Poza poruszaniem wielkich zagadnień politycznych poświęca prasa ukraińska wiele miejsca tropieniu poszczególnych przejawów roboty komunistycznej, wskazując miejscowości, nazwiska i konkretne fakty. Przykładem tej akcji, zasługującej na śledzenie, może być artykuł w piśmie „Nasz Prapor“ z dm 7 b. m. p. t. „Moskiewska zaraza na Hucuł czyźnie“, w którym m. in. czytamy:
„Kolejny atak kominternu na nasze wsie trwa nadal, Kołomyjszczyzna, Sni.atyńszezy- zna, Dclatyńszozyzna i Kosowszezyzne są chyba najbardziej narażane na żydowsko-mo- skiewskie ataki W tych okolicach nie ma bodaj ani jednej wioski, w której nie buszowałby „front ludowy“.Podawany przez „Gozetę Polską“ cytat
opatrzony jest uwagą, że na przykładzie roboty komunistycznej, prowadzonej w jednej ze wsi powiatu kołomyjakiego, przeprawa- dzić można analizę metod, "stosowanych przez agitatorów kominternu, wymieniając zarówno nazwę miejscowości, jak nazwiska agitatorów i fakty z ich działalności.
„Cena pokoju europejskiego“.„W ujęciu dr. Schachts zagadnienie sto.
sunków Rzeszy z resztą Europy przedstawia się w sposób następujący: życie gospodarcze Niemiec rozwija aię w anormalnych warunkach. Wszystko jest podporządkowane u zbrojeniu Reichswehry. Dzięki użytym metodom & także dzięki zdyscyplinowaniu narodu niemieckiego, udawało się dotychczas uniknąć krachu. Ale to nie może trwać wiecznie. Niemcy zaczynają się dusić. Jeżeli stosunki ze światem nie powrócą do normy, trzeba się liczyć z jakąś aksplozją — to znaczy, z możliwością użycia przez Niemcy siły dla wywalczenia sobie lepszej egzystencji. By zapobiec temu niebezpieczeństwu dr. Schacht sądzi, iż Niemcy muszą znaleźć dla siebie zagranicą — a więc we Francji i W. Brytanii — kredyty w ilości wystarczającej dla podtrzymania swej gospodarki narodowej. Równocześnie niemieckie żądania kolonialna musiałyby zostać zaspokojone.“„Kurier Poranny“ pisze w koresponden
cji z Londynu o cenie „prowizorycznego pokoju“ i o dyplomatycznej grze Berlina.
A więc sprawy wyglądają tak: Niemcychcą silą zmusić Francję i Wielką Brytanję do udzielenia wielkich kredytów niemieckiemu przemysłowi i handlowi, po to, by życie w Berlinie stało się bardziej znośne.
Oto cena pokoju.
Dokoła wizyty ministra francuskiego.Nasz nowy gość francuski, min. Ba stad
będzie w Polsce przez cztery dni. Cel jego wizyty jest dobrze znany. „Czas“ daje jednak upust przypuszczeniom.
„W kołach pcńnfirmuwamych słychać, ii w czasie pobytu min. Bastid w Warszawie omawiane będą liczne aktualne kwestie gospodarcze, interesujące oba kraje. Wśród nich poważne miejsce zajmie kwestja międzynarodowej wystawy w Paryżu w r. 1837; Polska postanowiła już przed rokiem wziąć udział w tej wystawie i poczyniła w tej mierze pewne przygotowania.
Obecnie wobec wprowadzonych przez Pol- skę ograniczeń dewizowych i paszportowych, aktualną staje się kwestia umożliwienia obywatelom polskim wyjazdu do Francji w zw ą. ®ku z wystawą międzynarodową. Jak s:ę zdaje, zawarte będzie między Polską i Francją specjalne porozumienie na wzór istnieją, cych już umów turystycznych z innymi krajami Francja przyzna Polsce specjalne kontyngenty eksportowe w zamian za polskich turystów.“Inne pisma piszą, że podczas pobytu min,
Bastid w Warszawie, rozpatrzone będą nadto zagadnienia, wynikające z podpisanego ostatnio protokołu polsko-francuskiego.
Vi Tir.- -•
aas
€f!a pomocy bezrobotnymCzłowiek łatwo przyzwyczaja się do
biedy, a zwłaszcza do biedy — cudzej.Nędza spotykana codziennie przestaje
uderzać, przyzwyczajamy się do niej," prze staje być sensacją.
Tak stało się właśnie ze sprawą bez: /fobotnych i ich skrajnej nędzy. Ogół prze" stał o nich myśleć.
Kiedy w 1931 r. społeczeństwo polskie Do raz pierwszy zetknęło się z zagadnieniem bezrobocia na tak wielką skalę, zosta
wstrząśnięte do głębi. Dla wszy stkich było jasne, że nie podobna jest po* zostawić bezrobotnych ich własnemu ic sowi, że rząd sam nie może im pomóc do statecznie, że w-tym celu należy zmobilizować wszystkieFsiły społeczne. Bez tej po mocy bowiem bezrobotni nie będą w sra nie przetrwać jednej nawet zimy, będą chu Tować, wymierać, mugą się stać wreszcie groźni dla porządku publicznego, stając się podatnym materiałem dla agitacji wy w roto w ej,
Przejęte i gotowe do ofiar społeczeó sto stanęło chętnie do pracy pod kierun kiem Naczelnego Komitetu do Walki z Bez robociem. Posypały się składki w gotów ce i naturaliach — jak zwykle najwyżej opodatkowali się pracownicy — zorgajnzo wano na szeroką skale zakrojone rozdaw mc two zapomóg odzieży, środków żywno" serowych, wydawanie obiadów ltd. itd
Zima sie skończyła i wydało się, że naj Korsze niebezpieczeństwo minęło. Naczei ny Komitet się rozwiązał, zmobilizowany chwilowo zapał minął, poszczególne insty" tucie i jednostki me przestawały wpraw dzie kontynuować swojej pracy, ale ogół społeczeństwa przestał sie zagadnieniem
bezrobotnych interesować, Lata mijały, a bezrobotni jakoś przecież żyją! Nie widzi się masowo na ulicach ludzi padających z głodu, nie ma większych awantur na tle bezrobocia — wszystko się jakoś układa
i nie jest tak groźnym, jak się z początku wydawało. Ze tam ktoś kiedyś nap sze artykuł o bezrobociu i jego groźnych skut kach. że ukaże sie czasem książka —" rezul tat badań wśród bezrobotnych, odstaniu jąca. na chwilę dno ich strasznej nędzy — to tylko na chwilę. Wszystko to się dzieje przecież poza nawiasem normalnie funkcjo nującego społeczeństwa.
A jednak to nie jest „poza nawiasem“. Ta nędza, ten wieczny głód I niedojadanie, straszliwe warunki mieszkaniowe, brak odzieży, niemożność wychowywania dzie ci w warunkach, choćby , w najmniejszy sposób zbliżonych do normalnych, niemożność kształcenia Ich, zaspokojenie uajdrob niejszych choćby potrzeb kulturalnych do rosłych, słowem to wszystko, co — obok rozpaczy z powodu niemożności zarobienia na utrzymanie rodziny, mimo posiada nia rąk silnych, zdolnych do pracy — do prowadza wreszcie bezrobotnych do sa mobójstw lub kradzieży czy zbrodni — dzieje się nie tylko wewnątrz społeczeństwa, ale musi odbić się w sposób tragi czny na przyszłych jego losach.
Przewidywana liczba zarejestrowanych bezrobotnych ma wynosić w zimie, pedług obecnych obliczeń, 600.000. Wraz z rodzi nami wyniesie to co najmniej 900000 osób, objętych klęską bezrobocia Nie ulega wątpliwości, że poza bezrobotnymi zarejestro w any mi istnieć będzie wfelks liczba bez robotnych niezarejestrowanych, również obarczonych rodzinami.
Te olbrzymie masy ludzi dorosłych, poz bawionych pracy — to przecież obywatele kraju, obywatele pemi wartości, bo całą tre ścia i-ch życia i istnienia była zawsze praca. niezbędna nie tylko dla nich, ale i dla Państwa. Ich dzieci — to przyszłe zastępy pracowników. Ich zdrowie- siły i rozwoj duchowy decydować będzie w dużej mie rze o przyszłych stosunkach społecznych. Społeczeństwo nie może spokojnie przyglądać się ich nędzy. Nie przez litość, nie przez filantropię, ale z dobrze zrozumiane go interesu Państwa, ze zdrowego, poczu cia solidarności społecznej — obowiązkiem każdego, który ma prace lub pieniądz jest pomóc temu, który nie z własnej winy został pozbawiony podstawy egzystencji.
Trzeba przyjrzeć się. jak organizują pomoc dla bezrobotnych nasi sasiedzi — jak w niemieckiej „Witerhilfe“ zmobilizowani są wszyscy od najbardziej możnych i wpły wowych do drobnych dzieciaków z Hitler Jugend i Jungvolk (nasze wilczki czy zu chy) na czele, żeby przekonać się, jak mało myśmy dotychczas zrobili w tej sprawę i jakie czeka nas zadanie w najbliższych miesiącach.
Społeczeństwo polskie wykazało już niejednokrotnie, 4e. stać je na- wielki wy sitek, na wysiłek crwalszy— tak też z i>e' wmością będzie i z pomocą dla bezrobotnych, - " % „ V
Ani jeden bezrobotny w Po'sce nie mo że pozostać bez mieszkania, odzieży, do statecznej żywności dla siebie i rodziny ! bez pomocy kulturalnej. To zrobić musimy.
Żetony zamiast dolarówUrzędnicy miejscy małego miasteczka BleanStanach Zjednoczonych byli nie mało zdzi
wieni, gdy im pewnego pierwszego zamiast o- krągłych srebrnych dolarów, luib lśniących nowych papierków wyliczono pensję w żetonach z drzewa. Zarząd miasta, mając poważne deficyty w budżecie postanowił załatać luki, fabrykujące misternie wyrobione płytki drewniane, którym na przeciąg kilku miesięcy do końca b. r. nadał wartość monety obiegowej. Na drewnianym pieniądzu zrobił zarząd miasta doskonały interes. . Jak się bowiem okazało z wydanych 150.000 żetonów wartości 1 dolara sztuka, kolekcjonerzy amerykańscy i europejscy nabyli, płacąc do 5 dolarów za sztukę około 100.000. Zarządowi miasta pozostanie w końcu roku do wykupienia najwyżej 50.000 żetonów.
Podczas V-go kongresu Zjednoczonych Bractw Kurkowych w Gdyni dokonamy został akt symboliczny zbratania stanu średniego z polskim morzem. Ilustracja nasza przedstawia chwilę, ■kiedy król kurkowy Zjednoczenia Kasza Wilhelm z Kabowic-Ligoty rzuca z holownika złotą odznakę Zjednoczenia Bractw Kurkowych w morze. W uroczystości wziął udział wojewoda pomor
ski, b. min. Raczkiewłcz, którego widzimy na prawo.
Prosimy porównać i przekonać się, że najlepsze sq jednak
MAGGIEZUPY
Rośliny sprzed 2000 lat odżył?Botanik rosyjski, Al. Kaptierew, odnalazł na
wyspie Lachów przy ujściu rzeki Leny resztki przedwiecznej puszczy syberyjskiej jeszcze nie skamieniałe. Przy bliższym zbadaniu resztek roślinnym w tym miejscu okazało się, że znalezione pewne algi morskie, których wiek określił botanik na mniej więcej 2000 lat. Algi te i wodorosty przewieziono do Leningradu i tam w laboratorium wzięto je pod obserwację. Po kilku dniach doświadczeń okazało się, że wodorosty przejawiają znaki życia, pokrywają się świeżą zielenią i rosną. Obecnie utworzył się już i nich pewien rodzaj mchu, na jaki natrafić można w okolicach torfowisk i bagien. Zachęceni tym eksperymentem, botanicy rosyjscy prowadzą teraz podobne doświadczenie z trawą, którą znaleziono w bryłach lodu a nad Amuiru
Nr. 251 Niedziela, dnia 13-go września 1936 r. Słr. 5
Tysiąc najmłodszych Ślązakóww słońcu Podhala
Reportaż własny „Polski Zachodniej“ z kolonii Czerwonego Krzyża w RabceRabka, we wrześniu.
Dziecko, które wyjeżdża na kolonię Czerwonego Krzyża do Rabki, musi odpowiadać takim warunkom: lichy rozwój fizyczny, marne odżywienie i — niezamożność rodziców. Poza- tym, musi mieć lat najmniej pięć, a najwięcej czternaście i pochodzić ze Śląska. Nie może być chore na jakąkolwiek chorobę zaraźliwą, na serce, nerki, njedorozwjnięcie umysłowe, ani na żadną poważniejszą chorobę.
Czas trwania kolonii trwa miesiąc, W ciągu sezonu, od kwietnia do października, na kolonii przebywa tysiąc dzieci. Partie są miesięczne; każda składa się z około stu,pięćdziesięciu dzieci.
W taką wiązankę informacyj zaopatrzy! mnie okręg śląski PCK. przed wyjazdem do Rabki. Miałem więc pełny obraz strony „formalists' cznej.'. Aby wiedzieć coś więcej, aby zobaczyć kolonię i naszych najmłodszych „pieronów“, trzeba pojechać na miejsce.
Jedziemy. Dwie godziny do Krakowa, trzy do Chabówki i w pięć godzin „z lutami“ jesteśmy w Rabce.
Kiedy ranne wstają zorze...Dzwonek.Piętnaście po szóstej cala kolonia na nogach.
Na korytarzu ruch, krzyk. Z wszystkich sypiał" ni sypia się jak z popsutych mgafonów chóralne glosy naszych małych „dziouck“ j „synków", zbudzonych z dziesjęciogcdzinnego snu
W straszliwym hałasie, któremu towarzyszą jeszcze wybuchł głośnych petard śmiechu, idą grupami do umywalni. Na jednym ramieniu ręcznik, na drugim dzienna koszula.
Kąpiel, ale nie zwyczajna. Solankowa! W suterenach zainstalowane nakładem wielk.ch tysięcy urządzenia do kąpieli solankowych. Wo" da doprowadzona jest ze zdroju. W łazienkach raj. Ale, co tam raj! Znacznie więcej. Pierwszych kilka dni, póki dzieci nie przyzwyczaja się do kąpieli — można jeszcze wytrzymać. Jo rzej jednak później. Anj jedno dziecko nie spieszy się z zakończeniem kąpieli... Podoba się! Brrr! Słona woda — a,e dobra!
Solanka „jodobromowa“. Słona. Jej smak sprawia mimowolny kurcz dziąseł. Ale dzieci przyzwyczaiły się. Wiedzą, że piją zdrowie. W solance jcdobroroowej jest sól, brom 1 jod.
Długo trwa rozkosz picia. Wreszcie — bacz ność! Idziemy na wycieczkę. Obiad jest o dwa nastej, więc dużo jeszcze czasu.
Dzieci wybierają miejsce wycieczki.— Odzie idziemy na wycieczkę? — pyta sio
stra PCK.— Do Diabelskiego Młyna na Stenem!— Na halę Turbacza!— Na Stare Wierchy!Wiedzą dobrze gdzie pójść. Wybierają same.
I za którym obiektem przeważa większość głosów, tam idzie wycieczka.
Gromada dziecięca idzie więc w górskie wąwozy. Po drodze, rozbawiona dzieciarnia śpiewa pieśni. Raduje się serce, raduje się d a! Naokoło — góry, góry, góry! — Z jednej strony błyszczą nagie grzbiety, na których załamują się promienie słoneczne. Z drugiej, czer nią się ściany leśne. Z innej strony, na łagoa- njejszych zboczach — pola uprawne, równiutkie zagony, wyglądające jak pięknie tkane kilimy. Różne barwy j różne wzory.
Idą dzieci śląskie doliną, a śpiew ich obija się o odwieczne góry i płynie echem daleko, daleko, aż do b lęki tno'zjel onk a w ej kopuły nieba, na której przesuwają się w nieskończoność bjałe, albo szarawe plamy chmurek.
Godzina obiadu i repetyWielka hala. Dwa rzędy stolików. Przy każ
dym stoliku dziesięć krzeseł. Środkiem, między rzędami — przejście. Wysoko na ścianie znak Czerwonego Krzyża. Niżej — portrety: Marszałka Piłsudskiego, Pana Prezydenta i Nacze’ liego Wodza, Na ścianie bocznej wisi w ramkach portrecik prezesa okręgc śląskiego PCK Zygmunta Żurawskiego.
O godzinie dwunastej — dzwonek. Dzieci wchodzą na salę parami. Tak sarno jak na śn.a* danie, jak na podwieczorek i jak na kołacę. Siostry PCK. i panie nauczycielki roznoszą ta lerze, widelce, łyżki, noże. Za chwilę z kuchni
'fLLudsT'ij v k/ro/m/y C EE SD 1 El „ARIł — ruj^/xxxdtc^ßiorus.!
«Gdy „pierony śląskie“ przebiorą się za górali czy im nie do. twarzy ?
$0 siódmej modlitwa.W długim korytarzu na pierwszym piętrze
zbiera się cala partia kolonijna. Stopięćdzie- siąt dzieci. Cisza. Wszystko stoi w skupieniu uwagi. Na jednym końcu wyciągniętej kiszkj ko rytarzowej otwierają się drzwi. Skromna kapij* ca. Ołtarz. Pan Jezus z sercem miłującym. Nie wielkie szybki — witraże. Kilim podhalański na ołtarzu j na stopniach. Kwiaty. Świece.
Rozpoczyna siostra PCK., przełożona Zakładu, stojąca na progu kaplicy:
— W imię Ojca i Syna 1 Ducha...Dzieci podrywają. Słowa pacierza są silne,
płyną ze stuipięćdziesięciu ust. Po pacierzu -r- „Kiedy ranne wstają zorze“. Pieśń przeb-ja tmr ry korytarza. Wokół zakładu, w czerwono- krzyskiej dzielnicy Rabki, dźwięczą błagalne to ny pieśni j rozpływają się, niosąc na fali echo.
w nieograniczonej ilości), dzieci ustawiają się w dwuszereg. Idą na wycieczkę, do zdroju.
Ustawiają się na przepiw zakładu zdrojowego. Każde trzyma w garści duży szklany kubek. Czekają. Większe dziewczynki i więksi chłopcy, zaopatrzeni w ogromne, brzuchate dzbany, podchodź, do „bufetu“. Z czterech kć: nów, umocowanych w marmurowej płycie, leje sję wolnym strumieniem słony zdrój. Podstawiają dzbany.
1 teraz znowu raj. Z dzbanów rozlewają chłopcy solankę do kufli. Krzyk — radość — rozkosz.
— Mnie jeszcze!— Dolać ml!— Dawaj tu, bo ja codziennie Piję pięć kub
ków!Niektóre dzieci stękają między sobą kuflami.
— Do ciebie, Zocha!— Franek, pijemy nasze śląskie!Przechylają głowy do tyłu i piją, jak naj
lepsze wino.
wynoszą w potężnych wazach zupę. Dwa czerpaki rosołu na każdy talerz. Pierwszy stolik, drugi, trzeci, dziesiąty j piętnasty. Zanim waza dojdzie do połowy sald, już z pierwszych stolików padają krótkie, ale zrozumiałe okrzyki:
— Repeta!!!Jeden wielki bigos głosowy. Każde dziecko
mówi. Każde co innego. Krzyk. Nic nie można zrozumieć. Chyba tylko: „repeta“! Ale i to, dziecko, które chce, aby usłyszano je, musi stanąć, złożyć ręce w trąbkę i ryknąć całą mocą płuc.
Idzie cielęcina! Trzy siostry, jedna za drugą. Pierwsza kładzie z półmiska na talerz por cię cjelęcłny. Druga polewa tę cielęcinę sosem, Trzecia kładzje na ten sam talerz pięć wjelgach nych „klusków“. Co za rozkosz! Co za radość!
•— Jeszcze trochę!— Mnie więcej!— Mnje jeszcze jednego!— Prędzej do mnje, bo mi brzuch zdechnie
z głodu!— Pierona, jakie fajne kluchy!A już za chwilę, za pięć minut:'— Repeta! 1— Repeta!!Znowu trzy siostry wychodzą z kuchni.
Pierwsza z cielęciną, druga z sosem, trzecia z kluskami. .
Ale to wszystko mało, Zdaleka krzyczy ktoś: „repeta“!.
Jak to, przecież trzy razy dawałam d dzisiaj repetę! Jeszcze ci mało?
— Dosyć, ale mj bardzo smakuje. Fajne kluchy, proszę siostrzyczki!,.
Na trzecie danie legumina. Legumina — tu prawdziwy raj na zjemi. Dzieci jedzą, przeważnie bardzo powoli. Oczy śmieią się. Żal tak prędko sprzątnąć...
— O, rany! — krzyczy ktoś w zachwycie, — o, rany! Lody! Prawdziwe lody!
— Lody, lody — odpowiada ktoś inny w krzyku, zgiełku, ■— dla panny młody, dla pana młodego i dla ciebie, frajerze, kija dębowego! Bo to wcale nie lody, tylko legumina!.
Dzwonek.Dzieci zrywają się. Przez dwie minuty w
sali jakby kto rozrywał granaty. To stopięć- dziesiąt krzeseł przesuwa się po podłodze i za raz podstawia się do stołów. I oprócz krzeseł nogi stupięćdzjesięciu dzieci stają na baczność.
- W imfę Ojca i Syna i Ducha...Dwuszereg. Dzjecj wychodzą z jadalni, Idą
po objedzie na odpoczynek. Część na leżaki, część do sypialni. Po pól godzinie w zakładzie cisza. „Jak makiem posiał“..,
Z podwieczorkiem kłopot. Nie chcą jeść.
Kolacja „idzje“ troszkę lepiej. Ale też trzeba czasem wmuszać.
— Czemu nie jesz, Marylko, szynki? Czy nie smakuje ci?
— Nie mam chęci.— A jajecznicę zjadłabyś?— Nie wiem, ale mogę spróbować.Podano jakąś lepszą potrawę. Cfopiec o
nędznym wyglądzie, biednie ubrany, odsuną} ta lerz cd siebie. I siedzi, patrząc smutnymi oczami, jak inni zajadają się,
— No, dlaczego nie jesz tego, Jędrek? Prze cięż to jest bardzo dobre...
— Tak, ja wiem, że to jest dobre. Ale ja nigdy nie jadłem takiego jedzenia w domu j mnie to nie smakuje.
Po kolacji, która trwa pół godziny — od siódmej do póldoósmej — umywalnia j następnie — dzwonek, Tym razem, ostatni dzwonek w ciągu dnia.
Dzieci idą do swoich sypialń}. Same rozście łają łóżka. Przed łóżkiem ustawiają „na baczność“ buty, na krzesełkach składają „w kostkę“ ubranja.
Sypialnia — kilka szeregów łóżek. Wszystkie łóżka jednakowe. Jednakowe koce i jedna kowe poduszki. Nie dawno zakupiono dwieście łóżek i dwieście kompletów pościeli. Czuć św je żość. Okna otwarte. W sypialni powietrze idealnie czyste.
O pól do dziewiątej — koncert. Dzieci chrapią. Każde inaczej. Przez otwarte okna wpływa zdrowe powietrze tatrzańskie. Wzamjan wychodzą głosy rozśpiewanej chrapaniem sypialni. Dzieci śląskie śpią.
Dzieci osądzają Zakład Czerwonego Krzyża
Czy dzieciom dobrze jest na kolonii w Rabce?
Na takje pytanie chciałaby znaleźć odpowiedź każda matka, które] dziecko przebywa w Zakładzie Czerwonego Krzyża,
Będąc między dziećmi śląskimi, rozpisałem ankietę: „co mj się podoba?; co nie?; czego jest brak“.
Dzieci odpowiedziały na piśmie. Posłuchajmy odpowiedzi:
Pelagia Machnikówna (lat dwanaścąie, córka robotnika z Michałkowie* pisze: „Byłabym bardzo zadowolona, gdyby przy zakładzie był duży ogród, a każda miałaby swą grząakę“,
W tej sprawie kazałem wypowiedzieć się wszystkim dzieciom. Dziewczynki, wszystkie bez wyjątku, są za wprowadzeniem grządek. Natomiast nje chce tego ani jeden chłopiec!
Na kilkadziesiąt odpowiedzi ankietowych,
dwie są bardzo charakterystyczne. Małgosia He-Herówna (lat trzynaście, córka woźnego z Ube.zpieczalnj w Bielsku) mówi, że „na kolony podoba mj się wszystko, oprócz zachowania się bogatszych dziewczynek w stosunku do bied niejszych“. To samo oskarżenie socjalne rzuca dwunastoletnia Łucja Kasprzakówna, córka robotnika z Łazisk Górnych: „Na kolonii podoba mj się wszystko oprócz dziewczynek bogatych, które nje chcą rozmawiać z ubogimi“.
Oczywiście, to „bogactwo“, jest tylko po* zorem. Bo przecież wszystkie dzieci, przebywające w Rabce wychodzą z domów najmniej zamożnych.
Najbardziej podoba sie dzieciom na kolonji jedzenie i spanie! Głos Edwarda Matznera (lat dwanaście, syn ślusarza z Bielska): „Kolonia w Rabce podoba mi się bardzo, gdyż nje trzeba nic robić, a dostanie się dobrze jeść i spać“.
Podobają się również kąpiele, pacie ścianek i spacery. j
Ale, jest jedno największe niedomaganie* Tak pisze o tym „niedomaganiu“ Jadzia Dzju4 bianka (lat jedenaście, córka urzędnika z Rybnika): „Abym była zadowolona, potrzeba mi moich rodziców. Ja myślę, że w kolonii PCK. w Rabce jest ładuje dla tych dzieci, które no tęsknją bardzo do rodziców“.
No, tak, to prawda...Wszystkie dzieci podkreślają dalej zgodnie
brak odpowiednich gier i zabaw. Chłopcy chcą piłkę nożną, a dziewczynki (a fe!) lalkę...
Młodzi pensjonariusze rabczańscy wypowja dali się także na temat -radia. Na st-opięćdziesjąt głosów, przemawiających za umożliwieniem stałego korzystania z radia dziecjo-m, tylko je' den Zdzisław Zielonka (lat dwanaście, syn hut- nika'z Wełnowca) nie chce radia, „Nie! Radio jest nje potrzebne, bo by dzieci za dużo krę" cjły w nim“!
Kotonja Czerw. Krzyża to zakład zdrowiaGdy wyjechałem z Rabki, porównywałem
zakład Czerwonego Krzyża z różnymi znanymi mij pensjonatami dla dzieci. Porównywałem i doszedłem do przekonania, że każde niezamożne dziecko śląskie lepiej ma w Zakładzie P. C. K. w Rabce, niż inne, zamożnych rodziców, w pensjonacie, płatny po kilkaset złotych mje* siecznie.
Zakład PCK. jest bardzo dobrze urządzony, bardzo dobrze pi wadzony i, dzieci czują się wj nim bardzo dobrze. ,
Najlepszym tego dowodem niech będzie cho& by to, że jedno dziecko«, które przyjechało dtf Zakładu, ważyło w dniu przyjazdu 26 kiło, * w dniu odjazdu (po czterech tygodniach) 33 kf*
1 ogramy! .Wacław ŚSedridski /
Niedziela, dala 13 go września 1936 r. Nr. 351WSrs
Tabela BmŚeffmŚŚ Zawsze i wszędzie pamiętałZ dnia 11 września
Izienna tabela wygranych bezpłatnie do j. przejrzenia w kolekturze
S]Ę5%i Związek KredytowyKATOWICE, Dworcowa 9.
ODDZIAŁ: Chorzów I, Pocztowa 2, Losy do IV klasy 36 loterii jeszcze do na
bycia!
Pancerny motocyklW armii włoskiej został wprowa
dzony po raz pierwszy opancerzony motocykl. Kształt jego jest dość niezwykły; na trójkolowem podwoź a zostały umieszczone dwa siedzenia, jedno za drug.em Na przednie.m'siedzi kierowca na tylnem strzelec — Pancerz zakrywa całkowicie jadących Kierowca orientuje sie w dro dze przez niewielkie okienko szparowe umieszczone z przodu, nad kierownica i z boku Motocykl posiada znacznie w.ększą zdolność poruszania sie w terenie, aniżeli normalny. dwukołowy, Zdolność te jeszcze można powi.kszyć przez nałożę- n.e na opony specjalnych łańcuchów. Tak wyposażony motocykl może nawet pociągnąć małe działo Pij rai pierwszy wypróbowano ten nowy typ motocyk'a na bezdrożach Abisynii i egzamin wypadł zupełnie P** ■myśln.e
Pienią: 22 z drzewaZarząd małego miasta Blean w 5*.
Zjednoczone! Ameryki Północnej. — znalazł sie w dużych trudnościach finansowych Kryzys nie oszczędził nikogo. Miasto stanęło w okiiczu za przestania wszystkich wy.płat Lecz od czego pomysłowość amerykańska Zarząd miejski rozpoczął wypłatę poborów, żetonami wykonywa nymi z drzewa Aby wzbudzić większe zaufanie oraz» zainteresowani», żetony zostały wykonane bardzo artystycznie Zarząd miejski zobCw;ą zał sie wykupić żetony w ciągu roku Jak się okazuje, z wypuszczonych w ten sposób na 150.000 dolarów żetonów zarząd będzie mus al wykupić, tylko jedna trzecią popie' waż blisko za 100,1)00 dolarów żetonów. wykupili różni amatorzy z Ameryki i Europy dla swoich zbiorów
WITOLD POPRZĘCKI.
Ma drogaPOWIEŚĆ KRYMINALNA.
9) (Ciąg dalszy.)Dobre słowo, którego dotychczas tak bardzo jej
i brakowało.Wszedłszy do saloniku, Stefan rozciągnął się na
kanapce i wziął książkę. Już przestał myśleć o Meli. Uważał za najzupełniej naturalne, że ona jest u mego, nie widział w tern żadnego ze swej strony poświęcę*
inia...W pewnej chwili czytanie przerwało mu nieśmiałe
stuknęcie we drzwi. Potem drugie... trzecie..,— Proszę...We drzwiach pojawiła się Mela.— Wejdzże... Czemu pukasz, jak do kogoś ob
cego?A gdy Mela przystanęła nieśmiało przy drzwiach,
zawołał:■ i , .-*rn'a^°l Nie bądź dzieckiem i nie zachowuj si< jak zabity pies...
Podeszła bliżej. Jakiś skonkretyzowany zamk rozwiał się, jak mgła.j Zdaje mi się, że coś masz do powiedzenia -
•odezwał się wreszcie Stefan po chwili milczenia.1 o ją speszyło jeszcze bardziej, ale, nie wiedząc c
robie, przysunęła się blisko, siadła obok kanapki i <(dziełko Pogładzi! ją po głowie, ja
Uczuła jakieś miłe ciepło, płynące od jego magnetycznym stnimlcniem. Wydało jej si& ż kolwiekby powiedziała, ten człowiek nie wypędzi je ulicę, ze wszystko jej daruje, nawet to, że „rud
>nek ... Nie. o cem nie można mu nic powiedzieć
Stefan zaś widząc, że ona nie ma nic do powiedzenia, tylko tak przyszła przytulić się, jak do kogoś miłego... spowrotem wziął się do czytania. Nie przyszło mu do głowy, że Mela może mieć w sobie jakiś dramat, który chce mu powierzyć. Sądził, że wobec stosunku, jaki względem niej zachowuje — nie trzeba specjalnej odwagi, żeby się zwierzyć z każdym kłopotem.
Pogładził ją jeszcze raz — prawie machinalnie i... czytał dalej. W pewnej chwili jednak poczuł, że Mela' pod jego ręką przeciąga się, jak kot, i ani się spostrzegł, jak przytuliła się tło niego, zajmując resztę wolnego miejsca na kanapce. Nie wzbudziło to w nim żadnych podejrzeń... Ot! dziecko, spragnione pieszczoty...
A tymczasem „dziecko" przywarło calem ciałem do niego i... zaczęło całować tak, że Stefan uczul lekki zawrót głowy. Oddai jej nawet pocałunek, którym został „trafiotiy" w usta...
A wreszcie Mela wyjęła mu książkę z ręki, odłożyła^ nabok, objęła go obydwoma rękami i przesunęła sie jeszcze dalej...
Spokojnie tykał zegar ścienny, z ulicy dochodził, rak samo jak owej pierwszej nocy, zgiełk klaksonów i głuchy odgłos tramwajów. Tylko ten zgiełk był teraz znacznie intensywniejszy, jak intensywniejsze było bicie serca Meli i puls krwi w... obojgu.
Całkowita przytomność wróciła im dopiero wtedy, gdy już zapadł zmierzch.
VII.Polowanie na... człowieka.
Nadkomisarz Artur Dahowski był naogół człowiekiem niedostępnym, oschłym a czasem nawet gwał- towym. Bali się go wszyscy podwładni jak ognia, tem- bardziej, że chodziły słuchy, jakoby z przyczyny właśnie tego charakteru — Dahowski zerwał z rodziną...
— Jeżeli rodzina z nim nie wytrzymała — rozumowali policjanci .— to niby jakim sposobem my mo' żerny wytrzymać?
Wytrzymywali jednak.O inną posadę nie jest łatwo, a z policjantów, pod
ległych komendzie powiatowej — tylko ten mógł zostać skazany na redukcję, kto się bardzo kiepsko spisywał. Jednakże między entuzjastyczną pracą dobrze płatnego urzędnika, a pracą człowieka zastraszonego ~ zawsze jest pewna różnica.
Jako urzędnik — Artur Dahowski nie miał w sobie równego. Nie było tygodnia, żeby nie zajrzał do kartotek i nie wyciągnął z nich czegoś, co stawiało wszystkich podwładnych na nogi. Nie było dniaL żeby któremuś z podwładnych nie dostał się „obsztorc"1, jak zwykli byli mawiać „obsztorcowam“.
Tego dnia jednak burza wisiała w powietrzu już od dłuższego czasu. Tak przynajmniej twierdzili wtajemniczeni, którzy zauważyli, że nadkomisarz od
ośmiu dni nie zaglądał do kartoteki przestępców, a od trzćch dni n.kogo nie zwymyślał. To znaczy, dziś musi być burza, jakiej ,eszcze nie było...
Jakoż niedługo oczekiwali wtajemniczeni i nie* wtajemniczeni.
Nadkomisarz, zaledwie wszedł do biura, kazał sobie wynaleźć akta: „Jan Roś"...
Momentalnie poderwali się dwaj biuraliści. W przeciągu dwóch minut akta znalazły się na biurku. W trzy minuty zaś później do gabinetu nadkomisarza Dahowskiego wezwany został komisarz Bokiewicz. Do uszu nie podsłuchujących nawet doszły mocne wyrazy, któremi Dahowski „zmaścił“ wezwanego...
Wobec tego przodownik Sikorek, nie czekając, aż jego zwierzchnik wyjdzie spod tego zimnego prysznicu słów, wziął słuchawkę telefonu
(Ciąg dalszy nastąpi).
m. 4SIäSBSiSie Niedziela, dnia 13 go września 1936 r. VJr T
ifee ślą&hich bopoŁ£k i hut
Uchwały załogi kopalni „Śląsk”Chropaczów, 13. 9.
W tych dniach odbyło się załogowe zebranie robotników kop. „Śląsk“ w Chropa- czowie na którym zgromadzeni robotnicy uchwalili jednogłośnie rezolucję treści nastę pującej: 1) załoga kop. „Śląsk" energicznie protestuje przeciwko obciążaniu funduszów Spółki Brackiej wygórowanemi odprawami lub emeryturami przyznawanymi członkom administracji Spółki Brackiej. 2) zebrani domagają się jak najrychlejszego zwołania kongresu radców zakładowych dla powzięcia uchwał, któreby zmusiły przemysł do dodatkowych opłat na rzecz Spółki Brackiej (50 gr od tony wydobytego węgla), 3) zebrani nie dopuszczą do obniżki pensyj dla inwalidów, jak również za
kładają kategoryczny protest przeciwko podwyższaniu składki do Kasy Pensyjnej. 4) załoga kop. „Śląsk" domaga się bezwzgle dnie: a) 6-cio godzinnego dnia pracy, b) nowelizacji ustawy o urlopach, c) płacenia 14-tu dniowego zasiłku za okres ćwiczeń wojskowych bezwzględu na to, kiedy robot nik przebywał na turnusie. 5) zgromadzeni oświadczają solidarnie, że wrazie nie u- względnienia ich słusznych żądań wystąpią do walki w formie najostrzejszej.
Jak wynika z powyższej rezolucji u- chwaly zeszłorocznych kongresów radców zakładowych są nadal aktualne, a co więcej załogi kopalniane w roku bieżącym w obronie wysuniętych postulatów występują
1 z większą siłą i energią.
S kessaini „Horentyna11Onegdaj donosiliśmy o zakończeniu
strajku na koksowni „Florentyna“ Zlikwidowanie strajku uzyskano dzięki umowie, z której pracodawcy między innemi zgodzili się na przeciętną zarobków dla całej załogi w ilości zł 7,40. Wczoraj odbyły się w generalnej dyrekcji Wspólnoty Intere-
sów dalsze układy zdążające do zaszeregowania robotników do poszczególnych ka- tegoryj taryfy hutniczej. Nowy ten układ doprowadził do zwiększenia się przeciętnej zarobków robotniczych do zł 7,45 i pół. Z ramienia ZZZ w konferencji uczestniczył p. sekr. Wilczyński.
51. £ict&$yexna £, kiwała
3. Oszczędna4. 'Utamci5* (P@Ma
i <dfętfasa
Gen. Reprez.: Władysław Zakrzewski, Katowice,ul Wojewódzka 58. telef. 348-64
Doprowadzona do maksimum selektywność nowych radioodbiorników Kosmos umożliwia fantastyczna wprost podróż po krajach i Iqdaeh świata.KOSMOS „IDEAL" 3 lampowy ultranowoczesny radioodbiornik. Dzięki ideałnęj reprodukcji dźwięków — jest to instrument muzyczny wysokiej klasy.
Demonstracja i sprzedaż na dogodne rafy w Czo- ;£5lB (owych firmach radiowych.
Wolna widziana z okna balkonuWarszawa, 13 września.
Rozgrywające się nieomal na samej granicy francuskiej walki pod Irun i San Sebastian, ściągnęły do miejscowości francuskich, położonych tuż nad granicą, liczne szeregi turystów, którzy tanim kosztem chcieli przeżyć dreszcze emocji prawdziwej wojny.
Dla mieszkańców miejscowości nadgranicznych otworzył się okres nieoczekiwanych zarób-
ków. Za pokoje, których okna wychodzą na , drugą stronę" — hiszpańską brano po 100 franków i więcej dziennie. Na balkonach płacono za miejsce 10 franków na godzinę. Obecnie prefekt departamentu Basses-Pyrenees, u- znając, że tego rodzaju zarobkowanie jest w najwyższym stopniu niemoralne, wydał zakaz wynajmowania pokojów z oknami lub baikoma« mi, wychodzącymi na stronę hiszpańską.
HELENA SOŁTYSOWA.
Warto przypomniećDzieje szkolnictwa niemieckiego przed woj
ną, to dzieje tak dla Polaków ciężkie, iż pamiętających czasy owe, na samo ich wspomnienie dreszcz zgrozy ogarnia. Jeśli by się zebrało zdarzenia znane w jednej tylko miejscowości, to powstałaby z zapisków owych czarna księga, taka, iż czytającym po latach przypominałyby się ciemne czasy średniowiecza.
Opowiemy tu kilka wydarzeń, bez przesady i bez literackiego upiększenia.
W Zabrzu, w roku 1002 zmarła ośmioletnia dziewczynka wskutek pobicia jej przez nauczyciela. Dziewczątko bardzo zdolne i spokojne zapragnęło polskiego elementarza, a ojciec, światły górnik, kupił go swej pieszczoszce. Z łatwością zapoznała się z głoskami, poczęła składać wyra.zy i nie miała juiż siły rozstać się z książką, którą ukrywała na dnie torebki szkolnej. Zdarzyło się, iż w czasie przerwy wyjęła elementarz ten niechętna polskiemu dziewczęciu sąsiadka i wręczyła go nauczycielowi.
Ten zawezwał dziewczątko przed siebie i rozpoczął groźne badanie. Dziecko przerażone milczało, widocznie od trwogi zamarły mu wyrazy na ustach, stało więc milczące, blade, o- nie miale.
— „Czemu nie odpowiadasz ?“ — zakrzyknął nauczyciel i ciężkiem uderzeniem w głowę zwalił je na ziemię.
Podniesiono zemdloną. Otrzeźwioną odstawiono do domu. O czwartej godzinie nad ranem dziecko skonało. Zrobił się w.ielki rozgłos, ciało dziewczynki zabrano do górniczego lazaretu w piątek, trzymano je tam i badano aż do wtorku następnego tygodnia i ostatecznie orzeczono, że zmarła śmiercią naturalną. „Herzschlag“. Nauczyciel nie przekroczył miary w karaniu, uderzył ją bowiem za krnąbrne milczenie.
Wiosną tego samego roku przyprowadził ojciec do redakcji .„Gazety Polskiej" swego, dwunastoletniego syna, któremu się wskutek nieludzkiego pobicia poruszały wszystkie zęby w ustach. A i w tym przypadku sprawa była podobną. Nauczyciel odeibrai : zatrzymał chłopcu
polski elementarz. Wskutek polecenia ojca u- pomniał się chłopiec dnia następnego o swą własność i za to spotkała go tak okrutna kara. I w tym wypadku upomnienie się o krzywdę dziecka nie wydało żadnych rezultatów. Władze sądowe orzekły, że chłopiec upomniał się o zwrot książki w sposób niewłaściwy.
Jedna z nauczycielek w Zabrzu, kobieta w starszym już wieku, skazała polską swą ucze- nicę na kilkutygodniowe stanie w czasie nauki szkolnej, za to, iż dziewczynka owa wyraziła życzenie uczęszczania na polską naukę rełigii, przed przystąpieniem do. Komunii św., do czego zresztą dziewczynka w myśl przepisów szkolnych miała zupełne prawo.
Inna nauczycielka tejże samej miejscowości opowiadała małym swym uczenicom, że te z nich, które chodzą z rodzicami na południowe nabożeństwo polskie, a nie na poranne, niemieckie (K'ndermesse), napewno nie pójdą do nieba.
Sześcioletni chłopczy.na, łagodnego, wesołego i otwartego usposobienia, po kilku tygodniach uczęszczania do szkoły, mieszczącej się na tzw. „Piaskowej kolonii", w Zabrzu, stał się smutny i skrytym równocześnie. Badany przez rodziców, uskarżał się, że nauczyciel nazwiskiem Schmidt bije go codziennie, - Pewnego dnia powróciło chłopiątko bardzo smutne ze szkoły i schroniło się do jakiegoś kącika.
— „Czemuś taki smutny?" — zapytuje go matka.
— „Bo... bo znowu dostałem."—• „Za co?"Chłopiec jąkając się opowiada, że w szkole
nie uważał. Równocześnie wyciąga do matki rączkę prawą, na której widnieją dwie krwią nabiegłe pręgi. Matka rozżalona do najwyższego stopnia strofuje jednakże dziecko swe za roztargnienie w szkole, czym wywołuje takie nieludzkie kary ze strony niemieckiego pedagoga. Prowadzi dziecko do ojca, a ten na wa- dok zranionej rączki ukochanego dziecka łka prawie od bólu. Lecz trzeba milczeć, by nie pogarszać sprawy.
W kilka dni później udaje się matka do owego nauczyciela i zapytuje o zdolności i zachowanie się swego syna. Słyszy same pochwały i nie śmiąc jakąś uwagą pogarszać doli sześcioletniego swego dziecka, prosi jedynie o cierpliwość i wyrozumiałość.
W tydzień później rozwiązują się chłopczykowi usta i opowiada swej matce, że został tek nieludzko ukarany, za to, iż do pewnego polskiego zaprzyjaźnionego z nim chłopczyka odezwał się przez zapomnienie na korytarzu szkolnym po polsku. Nauczyciel usłyszawszy to przypadkowo, wprowadził chłopczyka z powrotem do klasy, zamknął drzwi za sobą i wymierzył dwa silne razy trzciną w drobną dłoń dziecka. Równocześnie zapowiedział, że, jeśli się poważy poskarżyć się swym rodzicom, spotka go powtórnie taka kara. I dziecko z natury otwarte, milczało za strach a ne przez cały tydzień. Zaznaczyć wypada, że chłopczyk .pochodził z rodziny inteligencji polskiej; o ileż więcej bezbronnym bywało dziecko polskiego robotnika!
W dniach owych właśnie odbywała się w Krakowie uroczystość jubileuszowa ku czci Marii Konopnickiej i chłopczyk ów był jednym z delegatów śląskich dzieci. Podczas gdy starszy jego rówieśnik podawał Jubilatce piękny album, wykonany w barwach Śląska, mieszczący w swym wnętrzu kilkaset podpisów dzieci śląskich, zebranych w tajemnicy, wraz z bardzo bolesną, lecz niemniej pełną wiary dedykacją, ten młodszy, podprowadzony przez literata i historyka Kazimierza Bartoszewicza, wyciągnął do Konopnickiej swe rączki, na których widniały pręgi od razów odebranych za odezwanie się po polsku. Widok ten wywołał silne wrażenie na Jubilatce i równie silne wśród zebranych na sali.
Pewna pani, Polka, lecz władająca dobrze językiem niemieckim, znalazła się raz na podwórzu szkolnym przed rozpoczęciem nauki. Był to dzień wyjątkowo ziminy, a tylko mało dzieci wpuszczono na obszerne korytarze szkolne, podczas gdy znaczniejsza ich część, wśród których znajdowały się i sześcioletnie maleństwa, poczstawała na podwórzu szkolnym, smagana wichurą połączoną ze śniegiem. Gdy owa Pani zwróciła się do jednego z nauczycieli o wyjaśnienie tego zjawiska, odebrała odpowiedź: „Ach! das sind doch polnische Kinder — die können warten“. Hakatysta nie domyślał się w zapytującej go kobiecie Polki i dlatego dał tak brutalnie szczerą odpowiedź.
W Gliwicach, wraz z trzema policjantami przybył na rewizję i dyrektor jednej ze szkół tamtejszych. Wprawdzie dzieci rodziny, w kto-
rej mieszkaniu odbywała się rewizja, uczęszczały do szkoły zostającej pod kierownictwem owego pana, lecz dzieci były drobne i rewizja, owa nie miała z nimi nic wspólnego. Ot! pedagog przyszedł z amatorstwa. Dopiero w mieszkaniu, zdaje się, iż poczuł się zawstydzonym swą rolą, bo stanąwszy jak słup na środku jednego z pokoi, nie poruszył się z miejsca tego więcej. Rozżalona i podrażniona tern do najwyższego stopnia pani domu ogarnęła dwoje swych starszych dzieci ramionami i wyrzekła do nich z mocą: „Patrzcie bacznie na wszystko, co się tutaj dzieje, abyście zapamiętały na swe całe życie, jak wyglądają pruskie rewizje“.
Dyrektor szkoły, rozumiejący dobrze po polsku, zaczerwieniony spuścił wzrok ku ziemi i po chwili milcząc opuścił rewidowane mieszka? nie jednego z polskich pracowników.
Dwoje polskich dzieci, po powrocie ze szkoły opowiada swym rodzicom, iż jeden z nauczycieli nazwiskiem Jacobsohm jest stale prześladowany przez krnąbrne i rozzuchwalone dzieci niemieckie, dlatego, że jest żydem. Ojciec dzieci, po poprzednim rozumnym pouczeniu, zaleca dzieciom swym, aby te ze swej strony wpływały dodatnio na owych niesfornych kolegów, a równocześnie do nauczyciela odnosiły się życzliwie i z szacunkiem.
I otóż okazuje się nie za długo, iż właśnie pedagog ten występuje w roli szpiega i prowokatora wobec rodziny dzieci, chcących mu sercem wynagrodzić krzywdy wyrządzane roił przez dzieci niemieckie, jako żydowi.
Nadmienić wypada, iż nauczyciele niemieccy na Śląsku, pociągani do odpowiedzialności za wymierzanie kar zbyt surowych, szkodliwych dla zdrowia, tłumaczyli się zwykle zdenerwowaniem, wywołanym nieznajomością języka polskiego i przymusem nauczania w języku niemieckim dzieci, które tego języka nie rozumiały, i bywali zwykle od odpowiedzialności uwalniani.
Jeden rzadki, lecz jasny promień wypada nam tu zanotować: Nauczyciel Hoffmann, brat rodzony cieszącego się ogólnym szacunkiem właściciela jednej z aptek gliwickich, wysłuchawszy raz skargi jednej z polskich matek, wyrzekł poważnie i z niekłamanym smutkiem: „Niech pani całych Niemiec za to nie wini. Są między nami i ludzie, którzy na sprawy te patrzą z niepokojem, a i z zawstydzeniem. Niech pani całych Niemiec nie w,ini“. u
Nr- 2.-15Rr; \
Niedziela
13września
Dziś: Eugenii p. Jutro: Podw. Krzyża Wschód słińca: 5,16 Zachód słońca: 18,03.
ooo.(—) W hołdzie i uznaniu dla pracy,
Z okazji 10-Iecia rządów P Wojewody d'ra Grażyńskiego na Śląsku wpłynęła do sekreta- oria-tu P. Wojewody depesza To w Polek Kiła Katowickiego następującej treści: „Zgromadzone w dn 8 września na zebraniu miesięcznym członkinie Tow Polek Koła Katowickiego w liczbie 600 zwracają sie do Ciebie Dostojny Jubilacie i Najlepszy Włodarzu ziemi nasze? z wyrazami głębokiej czci i serdecznej wdzięczność1 iza to wszystko, coś uczynił dla pom:*..żenią Dobra Śląską i Dobra jego obywateli — spajając swą konsekwentna i niezmordowana pracą rozwój umiłowanej przez Ciebie dzielnicy śląskiej z rozwojem i wielkością Polski".
i
In!ety, adamaszki, płótna, obrusy ręczniki oraz nakrycia stołowe na wyprawy SiuŁne w najlepszych
§ jakaśtEach I w największym wyborze poleca firma
Plac Marszałka Piłsudskiego nr 4, obok Apteki Miejskiej.' ** as**' W*::'.'-'* -•• ^
{—) Apel do obywateli Katowic.We wtorek, 15 września o godz. 15,30 powra
ca dywizja śląską z manewrów do Katowic, — Wojsko przychodzi od strony Brynowa przez Park Kościuszki, ul. Ligonia, Francuska, Ma-sz Piłsudskiego, p! Marszalka Piłsudskiego, gdzie odbędzie się defilada (około godz. 16"ej). Odmarsz wojsk nastapi ulicami 3go Maja, Mickiewicza i Zamkowa. Komitet Obywatelski Powitania Wojska oraz Polski Biały Krzyż, prosi tnie szkańców m. Katowic, a szczególnie ulic któremi nastapi przemarsz o wywieszenie sztandarów narodowych oraz o udekorowanie balkonów ii okien.
iaU iTitM damskie i męskiekurtki, kołnierze, lisy, w znanych z pierwszorzędnej jakości gatunkach i dabiym kroju
po niskich cenach — polecaHIBtiSDeŁ-FUYSSA
Katowice, ul. 3-go Maja 4 — Tel. 343-52Przeróbki 1 reperacje obecnie pö zniżonych cenach letnich. (5108)
.....: " ' ;,v. " “(—) Pod uwagę akademików.
Wojewódzki Konntet T*wa Przyjaciół Młodzieży Akademickiej w Katowicach (gmach Urzędu Wojewódzkiego Śląsk*ego III pętro. pokoi 720J zawiadamia wszystkich akariem- kówślazaków, zamierzających «biegać się w bieżącym roku akadem. o pomoc maieBahią ze strony komitetu (stypendia zas:łki ledno- razowe itp.). że odnośne podania winny być składane w terminie do dnia 31 pażdz ertiika fcr Do podań należy dołączyć dojjród pochodzenia ze Śląską i braku środków własnych na pokrycie związanych ze studiami wy*afków (świadectwo tiezamożności) Nadto podania winny być zaopatrzone w opinie władz właściwej uczelni Podkreśla się wreszcie, że podania należy nadsyłać tutejszemu kom te to w i lZ^-.Ptfre^n*ctwem teg0 komitetu T-wa Przyjaciół Młodzieży Akadem, t.a terenie działalność; ktorego znajduje się uczęszczana przez petenta uczelnia Wszelkich bliższych tnforrhacyi udzie la się w godzinach od 10 do 12 w gmachu Urzędu Woiewódzkiego Śląskiego w Katow.cach.
Tr»^nxT,J'rzy^mu^ą IG — 18 oprócz sobót. KATOWICE, Ulica Teatralna nr 12. — Telefon 506-40.
(—) Przemycili skórki z NiemiecFunkcjonariusze Śląskiej Straży Granicznej
przytrzymali w Katowicach Wodzisławskiego Sztamę Koronę i Samuela Gelbarta zam w Sosnowcu którzy przemycili z Niemiec do Polski skórki królicze wartości 1.500 z]
Zdrowoi Smacznie i Obfit.e ł Taniotylko. (3142)
w Uleczam i „Zdrowia“w KATOWICACH ulica Dworcowa ar. 13.
Kuchnia miesn.i i icrska — Obiady w abona.n. Oo cenie zniżonej
(—) Włamanie.W nocy na 11 bm. dostali się nieznani spraw
cy do biura przedsiębiorstwa spedycyjnego wRuch SI." w Katowicach. uL Tylna Mariacka
Niedziela, dnia 13-50 września 1936 r.-------- -- rn-- 1............... iT iTTniniriiifinrniiiii»uiiiiiiiim
Gzu Mrze pisze Iowę nazlslo?Za czasów niewoli pruskiej wszeikiemi
sposobami germamzowano ziemię śląską Aby nadać jej niemiecki charakter zmienia no nawet i przekręcano nazwiska odziedz. czone przez nas po ojcach. Tak oto z My śliwca zrobiono Mischljwietz, z Szymaty zrobiono Schimalla itp. Robiły to urzędy stanu cywilnego i inne bez pytania o zgodę zainteresowanych.
Dziś. chociaż wymawiamy swe nazwi ska popolsku. jednak w księgach urzędów stanu cywilnego zachowały sie one w pisowni przez Niemców przekręconej. Muszą one obecnie odzyskać swa dawną pisownię i brzmienie! Nie wolno nam na naszych ani na dzieci naszych nazwiskach pozostawiać śladów niewoli! Nie wstydźmy się nazwisk dziadów i ojców, gdyż sa one naszą dumą!
Poprawę nazwiska można dokonać bar dzo łatwo, prosto i bez kosztów!
Wystarczy tylko pójść do Urzędu Stanu Cywilnego I tam wypełnić odpowiedni for"
mularz. Na podstawie życzenia wyrażone KO w formularzu poprawia pisownię na* zwiska Waszego i cizieci Waszych uib ode ślę do poprawienia właściwemu Urzędowi w miejscu urodzenia.
Wnioski na zmianę pisowni nazwiska dzieci (do ukończenia 21 lat życia) składają na swoich iormuiarzach opiekunowie.
Kto nie jest pewien, czy w księgach U* rzędu Stanu Cywilnego nazwisko jego i ro dżiny nie jest przekręcone, winien to spra wdzić. Kto nie wie. jak powinno brzm.eć poprawne jego nazwisko, niechaj uda się po poradę do Urzędu Stanu Cywilnego lub do Dyrekcji Polskiego Związku Zachodnie go w Katowicach, ul. Pocztowa 16. II p. ter. 34*271, względnie do Zarządów. Kół Miejscowych PZZ. Polski Związek Zacho dni zajmuje się właśnie ta sprawą i prowa* dzl akcję na rzecz przywrócenia polsk-ej pisowni, zniekształconym przez władze za borcze nazwiskom.
Uroczystości Powstańcze w RudzieZorganizowane przez Związek Powstań
ców Śląskich oraz Oddział Młodzieży Powstańczej w dniach 5 i 6 w/ześnia br. uroczystości 15-lecia Trzeciego Powstania Śląskiego i 10-cio lecia urzędowania Pana Woje wody Śl. Dr. Michała Grażyńskiego jak również uroczystość poświęcenia proporczyka O. M. P., wypadły bardzo okazale i cieszyły się dużem zainteresowaniem miejscowego społeczeństwa.
Uroczystości rozpoczęły się przy rozpalonym ognisku na placu Żwirki i Wigury odebraniem przez komendanta pow. Zw. Powstańców Śląskich p. Michała Paszkowskiego raportu od oddziałów powstańczych, młodopowstańczych oraz organizacyj historycznych, poczem przy odgłosach werbla odbył się apel poległych powstańców. Następnie wyruszył pochód do Domu Narodowego na akademię na której Pan Marszałek Sejmu Śl. Karol Grzesik wygłosił przemówienie ilustrujące dorobek lÓTet- ni.ej pracy Pana Wojewody Śl., zaś członkowie Młodzieży przedstawili publiczności, która szczelnie zapełniła salę, inscenizację z powstań śląskich. Następnie wysłuchano deklamacji p. Kobicy. Nader udałe występy Ompiaków publiczność obdarzyła nie* milknącemi oklaskami. Po akademii odbył się obiad żołnierski dla braci powstańczej. Drugiego dnia uroczystości został poświęcony w kościele NMP. proporczyk O. M.
P. Przed kościołem odbyło się Uroczyste wręczenie proporczyka przez sekretarza za rządu głównego O. M. P. A. Ksmpnego, poczem z nowopoświęconym proporczykiem na czele ruszył pochód kilkutysięcznej rzeszy powstańczej oraz innych organizacyj do defilady którą odebrał komitet u- roezystości z p. starostą Szalińskim na czele Po defiladzie wygłosił p. starosta przemówienie okolicznościowe, poczem przy dźwię kach hymnu państwowego złożyła delegacja powstańców wieniec pod Pomnikiem Wolności, zaś 3 dalsze delegacje wyruszyły z wieńcami na grób poległych powstańców, grób śp. Janasa oraz na płytę Janasa. Z kolei przemówił do młodzieży oraz zebranej publiczności sekretarz zarządu głównego O M. P. A. Kempny, który również odebrał uroczyste ślubowanie członków Młodzieży Powstańczej w Rudzie, złożone na sztandar bejowy Zw Powstańców ŚL
Na zakończenie przedpołudniowych u- roczystości odbyło się wpisywani- do księgi pamiątkowej. Po rozwiązaniu pochodu wyruszyły oddziały Ompiaków oraz przybyłe z innych miejscowości grupy Zw. Powstańców Śląskich na obiad żołnierski. Ze względu na .niepogodę projektowany festyn ludowy nie doszedł do skutku, za to wieczorem na zabawie tanecznej brać powstańcza bawiła się ochoczo, zadowolona z przebiegu minionych uroczystości.
X
Wsiyscy »amietalmF«
Fundusz Obrony Narodowe!ma
Konto P. K. 0. nr GZgon tSsMelnlei siarasiM
Z Inowrocławia donoszą, że w Rządz* i chwili swego życia czuła się zupełnie do- k.ej Woli, pow. włocławskiego, zmarła w ! brze i wykonywała nawet drobne prace do- tamtejszem schronisku Katarzyna Kozicka, I mowę. Zmarła pozostawiła liczny zastęp przeżywszy 107 lat. Zmarła do ostatniej1 wnuków, prawnuków i praprawnuków.
nr. 9, skąd skradli 50 zł gotówki, czek na 1,80 zi, wystawiony przez fil mą Sieger w Kąty wicach oraz około 10 zl w bilonie ze skarbonki PKO
Z Katowickiego(K) Odparcie napaści .JPoloni}“ i .,7-miu Groszy".
W związku z napaścią ..Polonii“ , 7"tnju Groszy“ i .Kuriera Wieczornego“ Związek Powstańców śląskich giupa Szopienice przesiał redakcjom tych p:sm sprostowanie w którym stwierdza, że: l) nieprawdą jest. że Katsoszka jest prezesem Związku Powstańców śląskich grupy Szopienice, natomiast prawdą ;c|t że Karkoszka nie ieśt prezesem Związku Powstań ców Śląskich grupy Szopienice ani dotąd jak długo grupa ZvV Powst Sl Szopienice istnieje P. Karkoszka nie by! prezesem grupy, ajii nie jest członkiem grupy Zw Powst Sl w Szopienicach. 2) nieprawdą jest. by zątząd grupy Zw Powst Sl Szopienice podpiśai ukieś dmunciatorstwa, natomiast prawdą jest. że mieiscowa grupa Zw Powstańców Śląss cb w Szopienicach nie ma nic wspólnego ze sprawą inż. Litwińskiego wzgl. Kwiecińskiego
(K) Piękna uroczystość ..Dożynek“ w Szopienicach _ , .
W üb niedziele Tow. Poles w Szopienicach wespół z innymi organizacjami urządziło uroczystość dożynkowa, która wypadła imponują co. Przed defiladą żniwiarzy złożony został wieniec na Pomniku Powstańca. W uroczystościach dożynkowych wzięli udział p w.cesta' rosta dr Richter, członkinie gł zarządu To w. Polek z p senatorką Bramówską i pow przewód n Tow Polek p wicestarościną Richtern" wą, ą.aCz oh dr Michna grono nauczycielskie i Uczni goście Uroczystość zagaiła przewodnicząca p Galasowa którą w przemówieniu swym nawiązała także do 1 Odęcia rządów P Woj dr. Grażyńskiego na Śląsku.
Z Mysłowic(M) Plaga szczurów nawjedziła miasto.
Coraz częściej pojawiają sie w zabudowaniach, szczególnie w śródmieściu Mysłowic, w wielkich ilościach szczury, który staja sie istną plagą miasta. Władze administracyjne winny niezwłocznie przystąpić do walki ze szczurami.
mmmmmmsimMmPOWIATU KATOWICKIEGO
(M) Repertuar kin:Odeon: „Wiedeń, miasto moich marzeń“,
Tak sie dowiadujemy, w dniach najbliższych, maia sie odbyć w Mysłowicach, w któ;ych we' zima udział rzemTeślnicy z Mysłowic i okolicy. Obrady będą miały na celu z.aponanie sie ze stanem gospodarczym Mysłowic i okolicy o;az powzięcie uchwał w sprawie polepszenia bytu rzemieślniczego.
Pomnik na mogile powstańczej na cmentarzu wojskowym w Lublińcu, którego pośw.ęcenie ■odbyło się w lipcu 1936 r. w obecności P. Wo
jewody dr. Grażyńskiego.
Z Chorzowa(=) Apel do mieszkańców Chorzowa.
W związku z powrotem garnizonu cnorzow* skiego i mai.ewrójy jesiennych, magistrat Lho" rzowa prosi obywateli miasta o udekorowanie domów przy ulicach, któremi wracać będą oddziały jak również o udział w powitaniu. Gar* nizon wraca we wtorek, w godzinach południa* wyeh(—) Kurs gospodarczy w Chorzowie.
Zarząd Okręgowy Tow Polek w Chorzowie (ul Jagiellońska 6 1 p.) otwiera w di.ju 21 go w rześnia o g.ódz. 14 w szkole nr V ul Dąbrowskiego (dawne koszary) ^miesięczny kurs gospodarstwa domowego dla dziewcząt od j4 lat. Zapisy przyjmuje zarzad okręgu w godzinach od 9 do 1.(=) Jubileuszowa uroczystość Związku Restauratorów.
W czwartek, 24 września br Związek Restauratorów filia Chorzów, obchodzi uroczy" stość jubileuszową 10-lecia założenia związku. Już dziś czynione są przygotowania do tej uroczystości(—) Z życia Rodziny Rezerwistów.
W ubiegły czwartek odbył się w Rodzinie Rezerwistów w Chorzowie ii miły w-ecz- rek. połączony & zabawą taneczną Licznie zebranych gości i członkinie R. R powitała prezeska p. Nowakowa, długoletnia działaczka na polu społecznym, obchodząca właśnie 62 r.czi.icę swych urodzin. Z kolei zabrała glos przewodniczącą Okręgu Śląskiego R R. p Dhigiewj* czowa oraz p. Jeleń, kierownik Funduszu Prący. który zdeklarował gotowość poparcia Rodziny Rezerwistów w walce z bezrobociem na terenie Chorzowa II. Część oficjalna zakończono wysłuchaniem dekiamacyj małego . Edz a Styka którego nagrodzono burza oklasków W
i drugiej części zebrania odbyta sie wspólna ka- j wa, obdarowywanie bezrobotnych członkiń płótnem, a wreszcie zabawa taneczna
TTr. *ZS1 Nfedzfela» dnia 13-go września 1936 *?fr. #
Stypendia,dla akademików.Ślązaków |E
(—) Wojewódzki Komitet T-wa Preyja- ~ ciói Młodzieży Akademickiej w Katowicach ; — (Gmach Urzędu Wo je w. Śl. III piętro, pokój' 720) zawiadamia wszystkich akademików- ślązaków, zamierzających ubiegać się w bieżącym roku akadem. o pomoc materialną ze strony Komitetu (stypendia, zasiłki jednorazowe itp.)> że odnośne podania winny być składane w terminie do dnia 31 października rb. Do podań należy dołączyć dowód pochodzenia ze Śląska i braku środków własnych na pokrycie związanych ze studiami wydatków i świadectwo niezamo.ności). Nadto podania winny być zaopatrzone w opinję władz właściwej uczelni. Podkreśla się wreszcie, że podania należy nodsyłać tutejszemu Komitetowi T-wa Przyjaciół Młodzieży Akademickiej na terenie działalności, którego znajduje się uczęszczana przez petenta uczelnia. Wszelkich informacyj udziela się w godzinach od 10—12 w gmachu Urzędu Wo je w. Śląskiego w Katowicach.
PIWO CIESZYŃSKIE
(=) Gmina izraelicka w Chorzowie na F O. NGmina izraelicka w Chorzowie złożyła na
ręce prezydenta miasta P Marszalka Sejmu Śląskiego Karola Grześ ka 500 zł. Kwotę wspomnianą wręczył P Marszalkowi przewodniczą" _cy gminy p Gleicher któremu P Marszałek złożył podziękowanie dla gminy.(=) Ważne dla pań
W dniu 19 września br. otwarta zostaje w Chorzowie, ul. Jagiellońska 6 pierwszorzędna pracownia sukien okryć damskich bieizny i konfekcji dziecięcej pod firmą: Spółdzielnia, Stroi“ Tow Polok Pracownia będzie prowadzona pod artystycznym kierownictwem ar tystk: malarki P Zofii Niemyskiei, dlir>.ole'niej współpracownicy i proiektodawczyni firm paryskich która w każdy czwartek w godzinach od 16 do 18 będzie udzielała porad w zakres e wytwornego i dostosowanego do indywidualnych figur struła Radzimy Paniom zapoznać się z tą polska i katolicka placówką!
Z Swiętochłowickiego(Ś) Uroczystość powstańczą ku czci Pana Wojewody Grażyńskiego
Grupa Zw Powstańców Śląskich w Chro- paczowie urządziła w niedziele 6 bm uroczysty obchód 15-letniego istnienia grupy i połączyła go równocześnie z obchodem ku uczczeniu dziesięciolecia urzędowania P. Wojewody d-ra Grażyńskiego na Śląsku W uroczystości tej wzięły liczny udział m-ejscdwe organizacje społeczne Na uroczystość przybył p. starosta Szaliński p referendarz Koraszewski z Wydziału powiatowego w Świętochłowicach i zarząd powiatowy Zw Powstańców Si na powiat świętochłowicki Obecni byli także przedstawiciele miejscowych władz z p naczelnikiem Przybyła na czele, reprezentanci miejscowego przemysłu pod przewodnictwem p dyr. już Parnego. Przybyło również duchowieństwo
nauczycielstwo Po uroczystem nabożeństwie odbył sie pochód pod pomnik powstańczy gdzie przemawiał Prezes gr-^py p poseł Trojok Wie czorem odbyja sic uroczysta akademia: referat wygłosił"*p naczelnik Przybyła; m Cisco wy chór .Echo“ pod batutą p Sznohera odśpiewał szereg pieśni: młodzież powstańcza pod kie;rowi/ctwem d Sobka wystąpiła z produkcjami inscenizacyjnymi Scena udekorowana była w portret P.'Wojewody Grażyńskiego i w znaki narodowe i powstańcze Ponrzednieg wieczoru odbył się capstrzyk i ognisko powstańcze.(S) Repertuar Kina „Wawel“ Świętochłowice.
1) Całe miasto o tern mówi, 2) Miłość w czołgu.
Miii! Dliii! OilFlilliPierwsze odbiorniki ze stereofonicznym
odtwarzaniem,W porównaniu z dotychczasowymi aparata
mi wypuszczone na rynek, przez Philipsa odbiorniki stereofoniczne mają zgoła odmienny wyigiad
Świecącą w trzech kolorach pochylna skala nadaje odbiornikom stereofonicznym charakterystyczny wygląd Skala ta zbudowana na odmiennych i nowych zasadach pozwoliła na wpro wadzenie pięknej architektonicznej Hnji. skrzynek odbiorników, których otwór głośnikowy slega poprzez całą szerokość aparatu.
Najważniejszą oraz najbardziej charakterystyczna cechą nowych modeli odbiorników Pni- ■łipsa fest iednak ich ton Plastyczne i naturalne odtwarzanie głosu przez głośniki Philipsa bowiem zasadniczo się różni od dźwięków, które dawniej Określano mianem „typowych dźwięków głośnikowych".
Nowoczesne odbiornik; można z czystym sumieniem nazwać prawdziwymi instrumentami muzycznymi (o)
Z Pszczyńskiego(P) Poświęcenie stadionu sportowego w Pszczynie
W niedzielę 13 września br. o godz 12 w południe nastapi w Pszozvnie uroczyste otwarcie i poświecenie stadionu sportowego W uroczystości weźmie udział P Wojewoda dr Grażyński Po otwarciu stadionu odbędą sie zawody lekkoatletyczne i mecz piłki nożnej pomiędzy reprezentacja Pszczyny i . Naprzodem“ z Lipin Uroczystość zapowiada się okazale , zgromadzi niewątpliwie liczną publiczność.
Pan Wojewoda dr Michał Grażyńskizwiedza tereny pod osiedla ogrodnicze dla bezrobotnych
w powiecie świętochłowickimDnia 10 bm. przybył p. Wojewoda Dr. Kopalnie i Cynkownie nadawałyby się pod
Grażyński do Chropaczowa w powiecie swiętochłowickim w towarzystwie dyrektora wojewódzkiego biura Funduszu Pracy p. Dr. Obierka i p. starosty Szalińskiego celem oglądnięcia na miejscu terenów przewidzianych pod budowę osiedli ogrodowych dla bezrobotnych. Tereny te położona przy drogach Piaśniki — Chropaczów, P aśniki — Łagiewniki a należące do ks. Donnersmarcka oraz Spółki Akc. Śląskie
budowę lekkich domków parterowych i na ogrody warzywne, które dałyby bezrobotnym możność produkcji ogrodniczej i zbycia tej produkcji na targach w Chorzowie, l ipinach itd.
Tereny te znalazły uznanie p. Wojewody; można przeto mieć nadzieję, że o ile akcja osiedli dla bezrobotnych zostanie zapoczątkowana, znajdzie ona urzeczywistnienie także w Chropaczowie.
Nowy program inwestycyjny Katowicw planie czteroletnim
Magisarat m. Katowic ustalił nowy program projektowanych inwestycyj na okres najbliższego 4-Iecia. Program ten obejmuje cały szereg ważnych i mających wielkie znaczenie dla miasta objektów. W pierwszym roku wspomnianego wyżej okresu wykonane zostaną, poza rozbudową i skanalizowaniem większej części ulic, — dwa kanały burzowe, a mianowicie: w przedłużonej ulicy Kozielskiej i ul. Mikułowskiej oraz poszerzenie mostu kolejowego w trakcie ulicy Mikułowskiej. Poza tym wykonana zostanie bocznica kolejowa do nowej hali targowej. W następnych.3 latach przeprowadzi się analogicznie jak w pierwszym roku rozbudowę i skanalizowanie ulic, przy czym na specjalną uwagę zasługują większe objekty, jak: mosty kolejowe, podjazdy w trakcie ulic Mickiewicza,
Krakowskiej i Raciborskiej, rozbudowa ulic Chorzowskiej, Peowiaków, Ryszarda w kierunku Małej Dąbrówki do granicy miasta, Bocheńskiego z Załęża do Ligoty, Wodospadów od ul. Ligockiej do dworca kolejowego Ligota, Brynowskiej od fabryki Kołłątaj do ud. Kłodnickiej oraz Koehlowickiej od ul. Mikułowskiej w kierunku Kochłowice do granicy miasta.
Kontynuowanie wspomnianych powyżej robót daje możność zatrudnienia na przeciąg 4 lat wysokiej liczby bezrobotnych. Finansowanie robót nastąpi z funduszów miejskich, pożyczek i dotacyj Funduszu Pracy, oraz z dotacji Urzędu Wojewódzkiego śląskiego. Magistrat obecnie już przystąpił do prac przygotowawczych, mianowicie opracowania potrzebnych projektów.
WIELOKROTNIE STWIERDZONO DZIAŁANIE skuteczne SOU MOR.ZYN- SKSEJ lub WODY GORZiUEJ MORSZYHSKiEJ w schorzeniach organów trawiennych, wątroby i przy złej przemianie materji. Zą^ać w aptekach i składach aptecznych.
Na powitanie dywizji śląskiejpowracające) z manewrów
We wtorek, 15 bm. między godz. 15.30 a a 16.30 nastąpi powrót dywizji śląskiej z manewrów. Wojska przejdą ulicami Kościuszki, Juljusza Ligonia, Francuską, Marszałka Piłsudskiego i 3-go Maja, względnie ulicą Mickiewicza i Zamkową. Celem okazania sym
patii, z jaką stale społeczeństwo naszego miasta odnosi się do wojska, zwracamy się do obywateli z apelem o udekorowanie domów położonych przy ulicach, którymi oddziały wojskowe przemaszerują, oraz o gremialny udział w powitaniu.
(R) Repertuar kin w Rybniku:Kino Apollo: ..Rozwól z przeszkodami“ i
„Wielki plan“. Kino rielios: „Doktór X“ ; „Czterech i pói muszkieterów1. Kino Pałac: „Generał Suttern“ i kolorowy dodatek.CR) Apel do społeczeństwa rybnickiego
Rok rocznie społeczeństwo rybnickie wita serdeczne swój garnizon wciskowy wracający z manewrów. W tym roku nie będzie inaczej. Żołnierze wracają z manewrów do Rybnika w nadchodzący wtorek lub środę Rybniczanie w. dniu powrotu garnizonu z manewrów wyjdą nai ulice miasta i zgotują serdeczną owację powracającym żołnierzom. Organizacje i związki' powitają wojsko jak to każdego roku bywa w mundurach i ze sztandarami,(R) 1000 zł na FON r
Na ostatnim posiedzeniu Wydziału Okręge" w ego Okręgu Urzędowego Jastrzębie uchwali# członkowie tego wydziału wyasygnować 10)0 zł na Fundusz Obrony Narodowej. W ten sposób chce uczcić wspomniany okręg 10-ietnią roczni' ce piastowania godności Wojewody Śląskiego przez Dr Michała Grażyńskiego. Piękny ten dar niech będzie przykładem dla innych okręgów,(R) Nowe komfortowe sanatorium w Jastrzębia Zdroju.
Uzdrowisko Jastrzębie Zdrój rozrasta się w- szybkim tempie i nabiera coraz to większego rozgłosu nie tylko w Polsce ale i zagranicą. Jak informują naszego rybnickiego korespondenta, Zakład Ubezpieczeń Społecznych zakupił w Ja' strzębiu Zdroju od To w. Betunia większą parcele. na której zamierza wybudować sanatorium obliczone na 250 łóżek. Sanatorium to urządzo" ne zostanie z największym komfortem. Przewidziane jest nawet przeciągniecie rur ze źródeł solankowych i borowinowych do budynku tak, że kuracjusze będą mogli brać kąpiele w samym sanatorium. Budowa tej nowej pożytecznej inwestycji rozpocznie się w najkrótszym czasie,.(R) Nieznany sprawca wybił szybę w pociągu i zranił pasażerkę.
Onegdaj pociąg osobowy jadący o godz. 19,45 % Rybnika do Katowic został obrzucony przez nieznanego sprawcę kamieniami. Jeden z kamieni trafił w szybę wagonu, która rozpryskując' sie zraniła poważnie w czoło pasażerkę lćTetr.ią Annę Ciemiałównę z Dębjeńska Wielkiego. —, Kannej udzielił pierwszej pomocy na stacji kole-j iowe; w Mikołowie dr Adamczewski z Mikuło"! wa. Sprawca nie »ostał dotychczas wykryty.
Skończyć z wyzyskiem drobnych dzierżawcówŚwiętochłowice, 13 września.
9 września b, r. odbyło się w Piekarach Śląskich zebranie drobnych dzierżawców, zorganizowane przez zarząd miejscowego koła Związku Drobnych Dzierżawców Województwa Śląskiego. Na zebra,nie przybył z Katowic prezes Zw. Drobnych Dzierżawców p. dr. Ludwik Koku tek, oraz około 200 osób z Piekar, Szarleja, Brzozowie, Kamienia, Kozłowej Góry i innych okolicznych miejscowości powiatów św-ięto-chłówłckiego d tarno- górskiego. Zebranie odbyło się na skutek zapowiedzianego przez właścicieli gruntów bliskiego terminu płacenia czynszów dzierżawnych. Dyrekcje śląskich Kopalni i Cynkowni oraz Ho- henlohego przez swych urzędników komunikują drobnym dzierżawcom, że muszą płacić czynsze 2 góry i w tej samej wysokości co dotychczas. Prezes dr. Koba tek zreferował przepisy ustawy o ochronie drobnych dzierżawców rołńych z 1924 t,„ obowiązujące także na,naszym terenie i przed stawił stanowisko Zw. Drobnych Dzierżawców, wobec wyzysku ze strony właścicieli gruntów. W trakcie bardzo ożywionej dyskusji wynikło, że wysokie czynsze, które jeszcze dziś wynoszą 2—5 razy więcej niż na to zezwala ustawa, dają się niesłychanie w znaki-biednej ludności, nie mającej poza rolnictwem żadnyc-h innych dochodów. Równocześnie okazało śię, że zwłaszcza w powiecie tarhogórśkim właściciele ziemi usiłują odbierać ziemię dzierżawcom Polakom a oddawać ją miejscowym agitatorom niemieckim. W
wyniku zebrania postanowiono jednomyślnie: 1) że spraw-a drobnych dzierżawców jest równocześnie sprawą narodową polską na Śląsku; ‘ 2) że drobni dzierżawcy Polacy będą się w bieżącym roku trzymać ściśle przepisów ustawowych ,i według tych przepisów ujętych w komunikatach głównego zarządu Zw. Drobnych Dzierżawców będą płacić czynsze, lecz ponad normę ustawową nie zapłacą ani grosza; 3)) że należy dążyć, aby do parcelacji gruntów niemieckich magnatów jak najprędzej doprowadzić i z wyży skiem bezprawnym nareszcie skończyć i 4) że przy uwłaszczenia drobnych dzierżawców powinni być potraktowani na równi tak długoletni dzierżawcy, jako też dzierża-wcy, którzy rozpoczęli dzierżawę po 1924 r., z wykluczeniem jednak elementów antypaństwowych. Wreszcie domagano się, aby nadpłacone czynsze ponad normę ustawową były zaliczone do ceny wykupu ziemi. Po zebraniu dr. Kobutek udzielił zainteresowanym porad i informacyj, -zaś li-czni obecni wstąpili do miejscowego Kała Drobnych Dzierżawców. Glosy, jakie wypowiedziano na zebraniu, wykazały, że oderwanie się rzesz drobnych dzierżawców z pod dotychczasowej zależności od wielkich obszarników niemieckich, ci ostatni niemile widzą, i niemieckie czynniki chciałyby chętnie tę zależność różnymi szykanami a nawet terrorem nadal utrzymać. Związek Drobnych Dzierżawców przeciwstawi jednak tej robocie swe zdecydowane stanowisko.
(P) Kurs sióstr pogotowia ratunkowego w Mikołowie.
Zarzad oddziału PCK. w Mikołowie przedłuża termin przyjmowania kandydatek na kurs sióstr pogotowia sanitarnego i to ostatecznie do 20 września br. Bliższych informacyj udzie a sie w biurze oddziału P. C. K. w Mikołowie przy ul Miarki 22 od godz. 9—12 i w Magistracie pokój nr. 10 od 8—15.
Z Rybnickiego(R) Z uroczystości powstańczej w Skrzyszowie
W niedziele ubiegła gm.na skrzyszowoka obchodziła bardzo piękne święto, zgotowane jej
przez miejscowa grupę Zw. Powst. śl W tym bowiem dniu powstańcy Skrzyszowa odsłonili pomnik ku czci trzech powstańców poległych w bojach o wolność Śląską i jego przyłączenie do Macierzy. Po pięknym kazaniu poświęci! pomruk miejscowy proboszcz ks. Wallach. poezym miej" śco w i powstańcy wraz z grupami z sąsiednich wsi przedefilowali przed władzami państwowymi i powstańczymi. Popołudniu i wieczorem od" były sic różne imprezy dla miejscowej ludność- i licznych gości.
Aby. utrudnić marsz powstańców :ia Madryt, ') oddziały rządowe w wielu miejscach zniszczyły" mosty kolejowe i szosowe. Same jednak przy ; tern muszą posługiwać się prymitywnymi mostkami, których przebycie wymaga karkołomnych/ wyczynów. , /
Z Lublinieckiego(L) Te^tr ziemi krakowskiej w Lublińcu.
Po długiej niebytności teatr ziemi k rak o w*! skiej znowu do Lublińca zagości. Zespół teatralny pod dyr. T. Pilarskiego st. odegra dnia 13 bin. o godz 20 w sam Strzelnicy „Maturę“ Fedora w przekładzie Leny Orywińskiej w reżyserii Marii Olskiej. Bilety po cenach kryzys»" wych od 75 gr do 2 zl. Zespół teatralny wystę-= pujacy pod dyr p. T. Pilarskiego st. dał się po" znać publiczności lubiinieckiei tak z dobrej gry, jak i ze strony bardzo sympatycznej tak. że sa* la teatralna była zawsze pełna publiczności.
Z Bielskiego(B) Jeden do „kozy“, drugi do szpitala.
W restauracji , Eden“ w Białpj powstała bójka między silnie podchmielonymi Janem Rusinem z Bvstrei a Franciszkiem Kołodziejczykiem z Rommrowic. W trakcie bójki Rusin ude' ! rzył Kołodziejczyka szklanka od piwa w twarz-
(R) Niedzielny dyżur aptek i lekarzy w Rybniku, tak że ten padł na ziemie nieprzytomny ze W niedzielę. 13 bm. pełni dyżur w Rybniku straszliwie zmasakrowaną twarzą. Kołodziej-
apteka pod Lwem; dyżurnym lekarzem jest dr. j czyka odwiozło pogotowie ratunkowe do szpi', Kostek. J tala a Rusinom zajęła sie policja, 1
r Sir. # Niedziela, dnia 13-go września 1936 r. Nr. 251 :
US pogranicze ^*1# «## MA Wtóde MZ pogranicza w okolicy Rudy ŚL dono
szą nam, że w piątek około południa nadjechały od strony Niemiec dwa samochody, które zatrzymały się przed pasem granicznym. Z samochodów wysiadło czterech o- sobników z aparatami fotograficznymi, którzy dokonali zdjęć budynku urzędu celnego oraz okolicznych obiektów po stronie polskiej. Na czas dokonywania zdjęć fotograficznych przez wspomnianą ekspedycję został wstrzymany wszelki ruch kołowy i pieszy na szosie prowadzącej w stronę granicy polskiej. Po dokonaniu zdjęć, obydwa samochody odjechały w stronę Bytomia.
Zapytujemy teraz, czy fotografowanie terenów i obiektów położonych w granitach innego państwa nie jest wykroczeniem przeciwko przepisom prawa międzynarodowego.?
w czasie pogrzebu towarzysza w ŚwiętochłowicachW ubiegły piątek przed południem od"
bywał się w Świętochłowicach pogrzeb czynnego działacza Jungdeutsche Partei. — W pogrzebie wzięto udział wielu członków tej skompromitowanej niejednokrotnie or ganizacji mniejszościowe!, nnchodzacvch z Świętochłowic i okolicy. Kiedy kondukt żałobny znalazł się na cmentarzu i w obecności odprawiającego modły księdza, opu szczano trumnę do grobu —. zebrani na cmentarzu członkowie Jungdeutsche Parte, na körnende „Achtung!“ — stanęli na baczność. Ksiądz zwrócił im uwagę na n.ewła ściwe zachowanie się na cmentarzu, co wy wołało wiele protestów ze strony demon strantów. Jeden z członków Jungdeutsche Partei, niejaki Mitschka zam. na terenie huty „Falva“, pozwolił sobie przy tym na niesłychany wybryk. Oto zaczął wykrzy" kiwać podniesionym głosem pod adresem
księdza obelżywe uwagi, a w pewnej chwi" li wyraził się w ten sposób; „Wyście po" wini pójść do Hiszpanii, zobaczyliście, coby się tam z wami stało!“ A jednocześnie inni z rozwydrzonej tłuszczy wołali; „Fuj, wrzu cić go do grobu!“
Prowokacyjne i obrażające uczucia re iigijne zgromadzonej na cmentarzu publiczności zachowanie się młodomiemców wy wołało zrozumiałe oburzenie i spotkało s,ę na miejscu z należytym potępieniem. Asy* stujący przy pogrzebie ksiądz usiłował o puścić cmentarz.
Opisane wydarzenie jest jeszcze jednym dowodem, że członkowie organizacyj niemieckich tego typu co Jungdeutsche Partei dopuszczają się karygodnych wystąpień, podpadających pod przepisy kodeksu kar nego i obrażających uczucia narodowe i re Iigijne polskiej ludności Górnego Śląska.
Zycie ułatwione Przedstawienie dla bezrobotnychNowoczesna organizacja pracy nie ogranicza
isie do ułatwienia produkcji czysto przemysłowej lecz rozszerza z każdym dniem swe możliwości i przekracza zwycięsko również progi so spodarstwa domowego. Postępowa gospodyni
śledzi z zainteresowaniem wszystkie in owacje przeznaczone dla ułatwienia pracy w domu i sto suije ie z powodzeniem Udręka dla gospodyni i domowników było dawniej pranie. Dzisiaj mozolne pranie przy pomocy mydła i pralki należy )do przeszłości Aby uprościć sobie pracę należy stosować do prania środek samopiorący Ra* dłoń. który szybko pierze, dezynfekuje bieliz- ®e i nie niszczy jej.
Sposób użycia jest bardzo łatwy j nie nastręcza żadnych trudności, należy jednak zwracać uwagę na opakowanie z granatowym tłeir z żółtymi promieniami i białym napisem „Radien sam pierze“ oraz firmę „Schicht—Level S. A. Warszawa“ na odwrocie Radion sprzedaje się wyłącznie w tym opakowaniu, nigdy luzem, (o)
(B) Rozbudowa ulic m Bielską.W tych dniach została oddana do publicz
nego użytku uowoprzebudowana ulica Marszalka Piłsudskiego w Bielsku. Dawne siedl.sko kurzu i błota zamienione zostało na trwała 1 solidna jezdnię kostkową zalaną cementem Racjonalne rozwiązanie projektu pozwala zastosować szerokie i wygodne chodniki dla żywego ruchu w centrum miasta W jesieni br na tejże ulicy zostaną posadzone drzewka do najpiękniejszych ulic miasta. Dzięki inicjatywie bur' mistrza m Bielska dr Przybyły oraz rady gminnej ulice miejskie przybierają wiekomier ski i nowoczesny wygląd. Roboty wykonane zostały przez firmę M. Wachowicz z B''elska. która przystąpiła obecnie do przebudowy ui;c Powstańców i Dąbrowskiego w mieście
tB) Ofiara rowerzysty.Na placu Ratuszowym w Białej najechał nie
znany rowerzysta na 38‘letnią Bronisławę Wo - tasową z Lipnika która odniosła ciężkie okaleczenia na całym ciele Wojtasową przewieziono do szpitala Za zbiegłym po? wypadku rowerzystom wdrożono pościg . ___ *
Z Cieszyńskiego(C) Dyżur niedzielny I nocny aptek w Cieszynie —
Pełti od dnia 13 do 19 września apteka 00. Bonifratrów, PI Ks. Londzina,
(C) Rocznica Żwirki J Wigury w Cierljcku.Z uwagi na zajścia w roku ubiegłym komi
tet budowy pomnika Żwirki i Wigury postanowił w obecnym roku l.ię urządzać w rocz" nice tragicznego zgonu obu lotników żadnej uroczystości świeckiej W niedzielę. 13 września odbędzie się tylko w kościele w G. Gier Icku i:a Kościelcu o godz 10 uroczyste nabożeństwo za spokój duszy Żwirki ; Wigury pa czym przewodniczący komitetu dr Wolf złoży na miejscu katastrofy wieniec jako hołd polskiej ludności w Czechosłowacji, dla pamięci polskich bohaterów.
CC) Nieszczęśliwe wypadki.Waciawik Karol z Cieszyna najechał rowe
l-em przy ul Przepiłińskięgo j) Bazarową z Cieszyna, przyczem ta ostatnia upadła tak. że się tiotklLwle pokaleczyła Rowerzysta przewróci! się uderzając głową o bruk i nie mógł się podnieść. Rannych odwieziono do Szpitala Śląskiego w Cieszynie. — Pociąg idący do Cieszyna, przejechał przy rampie koło Biedrawy na Bobrku 5-letniego chłopca z rodziny Ku* czery Jana. Nieszczęśliwego chłopca pogotowie ratunkowe odwiozło do szpitala, lecz był to iuż tylko trup Dziecko bawiło się przy rampie, cez opieki osób starszych.
(C) Kurs wyszkolenia drużyny pogotowia sanitarnego.
Polski Czerwony Krzyż, zarząd oddziału ' Cieszynie organizuję w mieś. wrześniu br wyż szy kurs pogotowia sanitarnego dla pań; kur rozpocznie sie w dniu 20 bm Bliższych info- macyj c.o do warunków przyjęcia na kurs udzie la p Pagacz. skarbnik P. C. K. w Cieszyn!' hotel , Pod Wołem“, —
"Wojewódzkie Biuro Funduszu Pracy w Katowicach zakupiło na miesiąc wrzesień br. dla bezrobotnych dwa przedstawienia w Teatrze Polskim w Katowicach oraz pięć przedstawień w Towarzystwie Teatralnym „Opolanka“. Teatr Polski na przedstawienia
w Katowicach i w Lipinach, a „Opolanka“ w Kochłowicach, Bielszowicach, Orzeszu, Zgodzie i w Brzęczkowicach - Slupnej. Na powyższe przedstawienia mają Bezpłatny wstęp wyłącznie bezrobotni i ich członkowie rodzin.
Przed wprowadzeniem na Śląsku nowej ustawy gminnejW sali restauracji „Wypoczynek“ w Ka
towicach odbyło się posiedzenie Sekcji Samorządowej Narodowego Chrześcijańskiego Zje dnoczenia Pracy na powiat katowicki. W zebraniu wzięło udział około 200 przedstawicieli gmin, naczelników i radnych z powiatu katowickiego. Obecni byli również p. marszałek Karol Grzesik, wicemarszałek dr. Dąbrowski, posłowie Gajdzik, Kopeć i Olszowski i prezes Zarządu pow. radca wojewódzki Długiewicz.
Po zagajeniu posiedzenia przez przewodniczącego Sekcji Samorządowej wicemarsz. dr. Dąbrowskiego p. inspektor Pierończyk wygłosił głęboko ujęty referat o projekcie •nowej ustawy gminnej, do którego kor referat wygłosił p. nacz. Bral, poddając wszechstronnej krytyce postanowienia projektu. Po referatach wywiązała się dyskusja, której wyniki wraz z tezami referatów będą, jak o- świadczył referent ustawy w Sejmie Śląskim p. poseł Olszewski, przedmiotem obrad Komisji Samorządowej Sejmu Śląskiego.
W końcu posiedzenia zabrał głos p. marszałek Grzesik, podkreślając owocną pracę Sekcji Samorządowej, która dyskutując żywotne problemy ustroju i gospodarki samorządowej przy udziale posłów i reprezentantów władz, stwarza bogaty materiał dla ustawowego regulowania tych doniosłych spraw. Ta metoda wspólnej realnej pracy społeczeństwa, posłów i reprezentantów rządu była
zawsze cechą odróżniającą Narodowe Chrześcijańskie Zjednoczenie Pracy od innych u- grupowań politycznych, dając dobre rezultaty dla paóstwa i społeczeństwa. Obecnie, kiedy stoimy w nowym okresie naszych prac organizacyjnych, należy wznowić tę pożyteczną działalność, zmierzającą do realizacji programu N. Ch. Z. P.
Program bowiem N. Ch. Z. P., oparty o głębokie wczucie się w potrzeby państwa i ludności jak i metody organizacyjne, okazał się najsłuszniejszy i zdał egzamin w życiu. Słusznie uczyniono, utrzymując tę organizację, o ile bowiem wszędzie po rozwiązaniu B. B. powstała pustka, — na Śląsku, dzięki istnieniu N. Ch. Z. P., — praca tego obozu nie uległa osłabieniu. Zwarci i jednolici, podejmujemy ją obecnie _w nowym okresie, wymagającym jak największego wysiłku i zespolenia społeczeństwa.
Przemówienie marsz. Grzesika przyjęte zostało przez zebranych burzliwymi oklaskami.
U osób prowadzących siedzący tryb ży cia, cierpiących z tego Dowodu na zaparcieszklanka naturalnej gorzkiej wody Frań ciszka-Józefa zażyta rano naczczo po wo duje normalne funkcjonowanie żołądka i je lit. pobudza krwiobieg i apetyt, sprzyjając prawidłowej przemianie materii. Zaieca.ua przez lekarzy.
Sprawa procesu o kuksy węglowe kop. Św. „Jadwiga“ — ciągle aktualna
Chorzów, 13 września. • Oneffdai odbyło się w Chorzowie zebra
nie koła spadkobierców roszczących sobie pretensje do kuksów węglowych b. kopami św. Jadwigi (obecnie kop. „Szyb Prezydent Mościcki“ w Chorzowie). Jak wiadomo, grupa spadkobierców prowadzi od dłuższe' go czasu proces o odszkodowanie w sumie około 25,000.000 zł. Proces ten przeszedł przez wszystkie Instancje w N'^mczech i wreszcie Sąd Najwyższy w Lipsku orzekł,
że sady niemieckie nie sa kompetentne • nie mogą wydać orzeczenia w tVTn sporze ze względu na fakt, że tereny bed^ce przed miotem procesu leżą sa terytorium Polski. Wobec tego spadkobiercy wystąpili ze skai ga przeciwko Skarbowi Państwa i oddali prowadzenie procesu jednemu z adwoka tów krakowskich. Proces ten budzi oczy" wiście olbrzymie zainteresowanie ze wzg.ę du na duża sumę, o którą upominają się spadkobiercy.
Teatr i estradaTEATR POLSKI w KATOWICACH.
REPERTUAR:Niedziela, dnia 12 września „Marcowy kawaler” 5
„Majster i czeladnik'* dla kop. „Richter** o- godz. 15.30.Niedziela, dnia 13 „Rozkoszna dziewczyna*' o gods,
20-tej.Poniedziałek 14 i we wtorek 15 września z powodu
generalnej próby z misterium naród. „Wyzwolenia** SŁ Wyspiańskiego Teatr Polski nieczynny.
Środa, dnia 16 wrześnio „Marcowy kawaler" t „Majster i czeladnik*' o 18 dla bezrobotnych.
„Marcowy kawaler i Majster i czeladnik“ dla szkól
Dziś w niedzielę, dnia 13 września br. o godz. 15.30 pqp. „Marcowy kawaler" i „Majster i czeladnik" przed stawienie sprzedane dla kop. „Richter". —* Passepartout boni i zniżki nie ważne.
„Rozkoszna dziewczyna“ po cenach popularnych.
Dziś w niedzielę, dnia 13 września o godz. 20 wiece, kc-media muzyczna Stuartów „Rozkoszna dziewczyna", która cieszy się niesłatonącera powodzeniem dzięki znakomitej grze pp. Barwińskiej, Kownackiej. Korskiej, Walterównej, Brandta, Czajkowskiego, Jastrzębskiego, Kostrzewskiego, Marty ki, Przebińskiego I Winiaszkie. wieża.
Doniosła premiera w Teatrze Polskim w Katowicach
Wystawienie „Wyzwolenia" St. Wyspiańskiego, wy- znaczone na dzień 17 września br. powinno stać się naprawdę ważnym ewenementem artystycznym 1 kulturalnym Śląska. Mało który Naród może się poszczycić tak giębokiem i tak teatralnie pomyślanym dziełem, ujmującym syntetycznie wszystkie błędy i wady narodowe jak „Wyzwolenie". Wraz z „Weselem" stworzyło ono zupełnie odrębny, czysto polski styl teatralny.
Forma teatralna „Wyzwolenia" wymaga poza doskonałą interpretacją tekstu przez aktorów, ścisłeg« współdziałania takich czynników, jak oprawa piasty, czno, muzyka i światło. Oprawę plastyczną „Wyzwolenia" stworzył art. malarz Józef Jarnutowski, który musiał każdy jej szczegół sprzęgnąć z Ideą całości. Muzyka, stworzona poraź pierwszy specjalnie dla „Wyzwolenia" wysnuta z wiersza Wyspiańskiego, tworząca z nim doskonałą całość, jest dziełem wybitnie utalentowanego muzyka krakowskiego, Antoniego Gulińskiego. który odn.ósł ostatnio poważne sukcesy w szereg» stolicach europejskich.
Ogromny wysiłek aktorski, którego wymaga „Wyzwolenie" spoczywa w głównej mierze na roił Konrada, w którego myśli się cały drugi akt dzieje.
Konrad Wyspiańskiego wyszdł z mickiewiczowskich „Dziadów", przyszedł przez odczucia całych pokoleń, i urósł do symbolu twórczej walki dla Polski. Tą trudną rolę odtwarza na naszej scenie p. Stefan Czajkow- skl, który w ubiegłym roku stworzył wspaniałą kreację jako Gustaw-Konrad.
Inscenizacja i reżyseria spoczywa w rękach P. Dr. Leopolda Pobóg-Kielanowsklego.
Repertuar kinoteatrów w KatowicachKino CAPITOL: „Mały buntownik" — Shirley Tem
ple, Jack Holt, John Boles.Kino CASINO: Anny Ondra, Adcta Sandrock „Roz
wód z przeszkodami".Kino COLOSSEUM: „Straszny Dwór" — M. Ćwikliń
Nr. 251 Niedziela, dnia 15-go września 1936 t Sfr. fi
ü xaffadmG m mm minowych i lit&wmchichKazan* evz €zacfotow®lsi
W łatach ostatnich, oboik utrzymującej się na wysokim poziomie liryki, bujnie rozkwita powieść, wysuwając się na czoło współczesnej polskiej twórczości literack'ej, I w liryce i w powieści zaznacza się coraz wydatniejsze zainteresowanie człowiekiem jako jednostką. Ten zwrot indywidualistyczny, dość nieoczekiwany, lecz znamienny, dochodzi aż do przejaskrawień, np. w ponad zasługę głośnych „Zmorach“ Zegadłowicza. Zjawiskiem nie mniej uderzającym jest powieść Peipera: „Ma lat 22“. Zestawione razem, a tematem życia młcdzieży w gimnazjach galicyjskich przed wojną wchodzą tu nadto: „Rubikon“ Nowakowskiego i „Niebo w płomieniach" Parandowskiego, powieści te dają nader ciekawy material porównawczy.
Przede wszystkim sam fakt cofania się w przeszłość jest symptomatyczny dla charaktery, styki bieżącej chwili literackiej, w której także „Czerwone tarcze“ Iwaszkiewicza, powodzenie „Krzyżowców“ Zofii Kossak i poezji Wojciecha Bąka nabierają osobliwej wymowy. W powieściach Zegadłowicza i Peipera spotkanie na wspólnej platformie egocentrycznej dwóch jakże odmiennych osobowości i jakże różniących się programowo poetów wydaje się przejawem nie przypadkowym, lecz jakby wynikającym z ogólnej atmosfery duchowej, czyli z poszukiwania oparcia w samym sobie, albo może z ratowania się przed niepokojami kryzysu moralnego — ucieczką czy to w głąb siebie, czy też w przeszłość. W bardzo nierównej powieści Zegadłowicza znajdują się karty o świetnej ekspresji wyobrażeniowej. W swym rozpętanym demo- totemie autor osiąga niekiedy wręcz niesamowitą plastykę opisu Narzuca się tu zestawienie z „Wędrówką Joanny“ i „Ludźmi z wosku“ Śzelburg-Zarembiny, wypada ono na korzyść autorki, która dwoisty charakter swego talentu umiała lepiej opanować i stworzyła własny a zaiste sugestywny styl opisu powieściowego, realizm obserwacyjny jednocząc z niepospolitą buj- liością wyobraźni.
W tym kierunku bodaj szczytowym objawem zgłębiania den.on.izmu jednostki są „Sklepy cynamonowe“ Brunona Schulza, jeden z najbardziej oryginalnych utworów polskiej literatury powieściowej, nie tylko powojennej;
Na innej płaszczyźnie epickiego widzenia, w sposób realistycznie zobiektywizowany podobne zadanie twórcze podjęła Maria Kuncewiczowa v „Cudzoziemce“, powieści psychologicznej o niepospolitej doskonałości artyzmu. Pogłębieniem psychologicznym obok Kuncewiczowej staje Gruszecka w „Przygodzie w nieznanym kra- j ju“, dojrzałością nieposzlakowanego artyzmu Choromański w „Zazdrości i medycynie“ i Pa- randowski w „Niebie w płomieniach“.
Artystycznie źle zorganizowana powieść Wandy Melcer: „Dwie osoby“ odznacza się rozmaitością dobrych chwytów psychologicznych, zwraca nadto uwagę problematyką ginącego świata. Został tu przedstawiony, podobnie jak ■w znacznie szerszej perspektywie malowidła społecznego także w „Grucach“ A. i J. Kowalskich, rozkład dawnego życia mieszczańskiego, widziany oczami współuczestnika, więc samemu poniekąd wytrąconego z nawykowo utorowanej kolei bytu i własnym doświadczeniem zdobywającego krytyczną ocenę rzeczywistości w dobie dziejowego przełomu.
Ten sam widok w perspektywie nowego pokolenia wyglądać powinien zupełnie inaczej. Należy bowiem oczekiwać, że młodzi zajmą postawę twórczą, że wyzwolą w sobie wolę zwycięskiego opanowania nowych form ustrojowych. Coraz wzmagający na siłach i bujnie się roz- krzewiający ruch młodzieży wiejskiej, o któryiti do świadomości inteligencji miejskiej dochodzą ledwo ułamkowe wieści, nieraz wypaczane tendencją polityczną sprawozdawców, rokuje poważne nadzieje na nadchodzące szybkim krokiem świeże czynniki działania. O prawo stanowienia w sprawach narodowych imieniem nowego pokolenia pracy dopomina się również poeta Marian Piechal w swoich dialogach fikcyjnych z Adamem Skwarczyńskim p. t. „Anioł I Jakób“. Indywidualną prężność elementu ludowego w walce o wyższe szczeble drabiny hierarchicznej przekonywująco demonstrują powieści Michała Rusinka: „Burza nad brukiem“ i „Człowiek z bramy“. Mimo zasadnicze różnice poglądów, wynikające z doktryny materializmu dziejowego, Leon Kruczkowski także jest przedstawicielem kultury działania, czyli czynnego stosunku do zagadnień przyszłości narodowej.. Sprawa pokolenia przełomowego, zawieszonego niejako w próżni, wytworzonej przez kilkoletni nacisk konieczności, wojennych, tego więc pokolenia, którego spowiedzią duchową jest powieść Zbigniewa Grabowskiego: „Ciszy lasu i twojej ciszy...“, dziś przestała już być aktualna. Dlatego nowe na ten temat próby grzeszą na ogół brakiem poczucia nowej rzeczywistości.
Z punktu widzenia problematyki społecznej podnoszone są w powieści najczęściej zagadnienia chłopskie i proletariackie. Jak bądź się zapatrywać, trudno nie przyznać bezstronnie, że w zakresie literatury z życia robotniczego
współczesna twórczość polska nie wydała drugiego dzieła, które Siłą ekspresji artystycznej dorównałoby „Czarnym skrzydłom“ Kadena- Bandrowskiego, Wysiłki w tym kierunku polskich populistów czy też marksistów nie przyniosły jeszcze istotnie dojrzałych wyników. W opisach środowiska obyczajowego bodaj najlepiej poczynają sobie Boguszewska i Kornacki, ale świat przez nich przedstawiany więcej niż do proletariatu należy do drobnomieszczaństwa.
albo znajduje się ttd pograniczu. Zjawisko przy tym dla metody naturalistycżno-repertażowej znamienne, że brak dostatecznie uświadomionej więzi ideowej pociąga za sobą rozluźnienia kompozycyjne. To też w istotę zagadnień bytu proletariackiego głębiej sięgają realiści o postawie ludzkiego współczucia, jak Halina Górska w „Drugiej bramie“ albo Gustawa Jarecka w „Innych ludziach“, „Starych grzechach“ i „Przed jutrem". IDók. hast)
JANINA ZAB1EBZEWSKA.
SPcefg* ponMzmfycanayFafc wędruje, kołuje juk podróżnik w Nieznane znacząc ślady swe? drogi swojem sercem zszarpanem —W kręgi świata wpleciony własną męką umiera — bo go ślepi, druzgoce Los, co ciosy rozdziela.Uciśniony, dręczony wbrew człowieczej swobodzie z pęt się krwawo wyzwala. — Stawia zamki na lodzie.Żyje, śpiewa i — kona. Słowem buntu w twarz bije. —* Zginie. Zniknie po cichu. Słowa gromem ożyją.— Dni są ciemne i ciężkie jak potwory miażdżące — ale umknie ciemności — jak meteor świecący.
W związku ze zbliżającym się terminem św lato wej wystawy w Paryżu (rek 1937), poczto francuska wypuściła okolicznościowy znaczek li®
stówy.
na
Dz? Jz?ema TMaecwmhct.
Nieszczęśliwa miłość Cypriana NorwidaDwudziestodwuletni poeta i rzeźbiarz Cy
prian Norwid bawił właśnie we Włoszech, ucząc się ü Ludwika Pampoloniego sztuki rzeźbiarskiej, gdy do Florencji przyjechała Maria Kaler- gis, która w całej Europie budziła podziw swą niezwykłą urodą, wykształceniem, rozumem, dowcipem oraz niepospolitym muzycznym talentem.
Na cześć tej pięknej kobiety układali wiersze tej miary poeci eo Teofil Gautier, Musset, Heine, a na czoło jej wielbicieli wysuwali się najsłynniejsi donjuani, wśród których nie brakło książąt, ba nawet Ludwik Napoleon, późniejszy cesarz Napoleon III zabiegał o jej łaski.
Mówiono powszechnie, że żadna kobieta o- wy eh czasów nie była przedmiotem tak szczerego i głębokiego podziwu, żadna nie grała tak wylbitnej roli wśród swego pokolenia.
Nic też dziwnego, że Norwid ujrzawszy pewnego dnia panią Kalergis zakochał się bez pamięci, zapatrzony w nieosiągalny ideał.
Wszystko bowiem składało się ńa to, żeby miłość młodego poety stała się tragedią jego życia.
Maria Kalergis o dwa lata młodsza od Norwida była córką szefa warszawskiej żandarmerii Fryderyk hr. Nesselrode i Polki Tekli Górskiej, młodość spędziła w Petersburgu, gdzie też mając lat siedemnaście poślubiła greckiego milioner a Kalergis, lecz już w dwa lata po ślubie rozeszła się z mężem, który' zamęczał ją scenami zazdrości. Piękna kobieta lubiła rój wielbicieli koło siebie, zebrawszy więc tytułem małżeńskiego odszkodowania dwa miliony rubli, zamieszkała w Warszawie ze swą córeczką, jednak mały światek warszawski nie wystarczył Marii, która pragnęła hołdów i podziwu. W r. 1844 zaczęła swój triumfalny pochód po salonach Europy, gdzie przyjmowano ją z racji jej kosmopolitycznego pochodzenia z otwartymi ramionami. Jednak Maria w tym pierwszym okresie swych podróży uważa się za Polkę i dzięki
temu i swej urodzie tak bardzo pociąga Norwida,. We Florencji towarzyszy on bardzo chętnie Marii Kalergis i jej przyjaciółce, pannie Trembiekiej po muzeach i galeriach sztuki spełniając rolę przewodnika.
Nie licząc się zupełnie że stanem swej kieszeni, beztrosko, jak prawdziwy artysta, a przede wszystkim człowiek zakochany mieszka w tych wspaniałych hotelach, co Maria, uczęszcza na te co ona przyjęcia, a stara się być jak najbliżej ukochanej, prowadzi wystawne życie, słuchając z dumą, jak wyfracseni lokaje tytułują go „panem hrabią“. Przypomina sobie teraz, jak to w dzieciństwie babka Hilałia z Sobieskich Zdzieboraka prawiła mu, że ród Norwidów po ką dziel i wywodzi się z królewskiego rodu Sobieskich. Dlatego nowe1 przestrzegała, by Cyprianek miał pańskie maniery i była ogromnie zadowolona, gdy szkolni koledzy nazywali chłopca z powodu pięknych szatek i urodziwej twarzyczki „książątkiem“. Teraz czuł Norwid, że istotnie na horyzoncie jego życia zabłysła „książęca" gwiazda.
Niestety jednak dwudziestoletnie „książątko“ poza urodą i zapowiedzią talentu nie przedstawiało żadnej partii dla bogatej pani Kalergis, która jednak podczas długich wędrówek po przybytkach sztuki polubiła dowcipnego i układnego młodzieńca i wcale nie oponowała, gdy ten z Włoch jodzie z nią do Niemiec. W Berlinie pozwala na poufuiejsże stosunki, chociaż nie okazuje zbytniej serdeczneści.
Po dniach pełnych nadziei, obietnic i marzeń o przyszłości nastąpiło w 1845 bolesne dla Norwida rozstanie, gdyż Maria została wezwana do Warszawy przez ojca. Norwid chce podążyć w ślad za nią, ale niestety ukradziono mii paszport. Na próżno przez przyjaciółkę paniKalergis Marię Trembicką stara się poeta o nowy dokument, a wreszcie zniechęcony Zabiegami dostaje się do Berlina. Tu zgłasza się u posła rosyjskiego. Zjawił się jednak nie w porę, bo z zagubionego paszportu korzystał w
tym czasie szpieg rosyjski grasujący wśród emigracji polskiej w Paryżu, więc poseł rosyjski, chcąc unieszkodliwić Norwida kazał go aresztować, Po dwóch miesiącach wypuszczony na wolność poeta znowu chce dostać się do Warszawy, ale udaje mu się dzięki protekcji Koź- miama wyjechać w przeciwnym kierunku... do Belgii, gdyż nad Polską zbierały się w owym czasie chmury 1848 r. Poeta jednak nie przejmuje się wówczas zbyt wypadkami politycznymi, dtęczcny tęsknotą za ukochaną, to Znowu pochłonięty marzeniami o szczęściu którę w rzeczywistości było zupełnie nieosiągalne, nic bowiem prócz siebie samego i swej wielkiej miłości nie mógł dać Norwid kobiecie rozpieszczonej, przywykłej do wystawnego trybu życia, tłumi* wielbicieli, czarującej urodą cały świat.
Poeta jednak ufał w swą szczęśliwą gwiazdę twierdząc z zapałem „że jedne tylko niepodobieństwo jest na świecie: niepodobieństwo wytłumaczenia ludziom, że niepodobieństwa niei istnieją. Wierzył Norwid nawet wtedy, gdy „od roku, oprócz grzecznych i pełnych dobroci kilku słówek nic dobrego nie miał“ od swej boh- danki.
Zdruzgotała tę wiarę pani Kalergis, która już przestała się uważać za Polkę i w stosunku do Norwida jest .zimna, obojętna. Poeta szalał z rozpaczy, w Tivoli myślał o samobójstwie, a w stosunku do kobiet, jak się wyraził w liście do Panny Trembickiej doznawał uczucia „czułej pogardy“. Maria Tremtoicka, która skrycie kochała Norwida stara się go pocieszyć. Niezwykle dobra, inteligentna, subtelna zdobyła sobie pełne jego zaufanie i nawet tytuł „kochanej siostry“. Chwilami łudziła się może nawet, że po zerwaniu ostatecznym'z Marią Kalergis Norwid spojrzy na nią innymi oczyma, ale poeta tylko marzy o tamtej, aa nią udaje się w 1849 do Włoch, potem do Aten, na Kretę, a wreszcie, gdy spostrzegł, że daremne są jego westchnienia zupełnie złamany na duchu wraca do Paryża.
Swe niezwykle silne i jedyne w życiu uczucia stara się przywalić głazami zapomnienia, o setki kilometrów pragnie się oddalić od przedńino- tu swej miłości i nagłe postanawia wyjechać d:o New Yorku, skąd pisze do panny Trembickiej:
Musiałem się rzucić na ten ocean,Nie abym szukał Ameryki, ale Ażebym nie był tam... O wierz mi, Pani,Że dla zabawki nie szuka się grobu Na półokręgu przeciwległym globu.
Tęsknota jednak a powrotem prowadzi Norwida do Europy, gdzie w Paryżu znalazł się w 1854 r. i tu już pozostał do końca życia, umierając w opuszczeniu i nędzy, w przytułku dla starców dnia 23 maja 1883 roku..
Grupa dzieci śląskich przed gmachem Zakrada P. C. K. w Babce.So reportażu W. Źledzinskiego (str, 5)
„FUNDUSZ OBRONY MORSKIEJ musi być uważany za równoległy z FUNDUSZEM OBRONY NARODOWEJ: każdy. Kła składa ofiarę na obroną morską, doneSnia tem samem obowiązku obywatelskiego wzglądem Funduszu
Obrony Narodowe i",IZ oSwir dezeaśa. złożonego w dniu 28.V1.1936 8 Dieez gen. dyw. It. Sosnfcowokiego, Prezesa Zarządu PGM, w iraioniu.PiezeB.a „Rady Ministrów!
Sfr. If Niedziela, dnia 13*$n> września 1936 r. Nr. 251
Głowa do góry!Ten łostatni tydzień doi nom mocka no
wych siył do życio. Ten tryjumfalny po' wrót naszego Naczelnego Wodza z Frań cyje i Italyje do Polski, to było wielkie przeżycie. Nowa iotucha i styla powstała w naszych sercach a w głowach jaśni sie zrobiyło. Nawet „opozycyfo“ przyznowo, ze sie generałowi Śmigłymn powiodło. Ło" niby jyno chcieli zarozki wiedzieć, ło czem tyż tam w Paryżu i w Wenecyji go dali na sztyry toczy i luszy. Na takie pytanie ge nerał Rydz Śmigły jyny uśmiechnół się dobrotliwie i pado. że „na manebrach piyk nie było“!
Slask witoł Naczelnego Wodza „pieron" sko“_, to jest hukiem syryn kopalnianych i hutniczych. Na dworcu w Zebrzydowicach witali Wodza „gorole“ z Cieszyńskiego, a rw Katowicach „pierony“ górnośląskie“. A te szwarne dziotszki z Młodych Polek, łriere dowały Naczelnemu Wodzowi kwiot Iki i tyż je przytem sfotografowano, to by" dom miały bardzo piyfeno pamiątka z tyi uroczystości. Te się by dom ale coś myśleć! Ciiwoli sie to redakcyji „Polski Zachód' niej“, że tak zarozki na drugi dzień dala fobrozki z tego powitaniO'. Skoro sie dało aoz tak zrobić, to możno sie udo i na dru" gi roz przy inkszych uroczystościach? tWiem dobrze, że czytelnicy naszej gaze* ty som spragnieni polskich fobrozków i dycko sp ominą jom te czasy, kiedy to „Pol ska Zachodnia“ dowala co tydzień doda" tek ilustrowany z tobrozkami z całej Pol" ski, ze Śląska i ze świata. Niekierzy se te dodatki wtedy pozeszywali abo top raw:y" li i jeszcze je dzisiok przeglondajom i dzie tiom pokazujom Przydotby sie znowu (talii dodatek łobrozkowy.
Ale wrócą do Naczelnego Wodza. By" fecfi też w Katowicach na tem powitaniu z koieksem Karlikiem i trefiyli my starego Tomka, co jest dolnym sygnalistom na na" szej kopalni. Mfoł szychta popołedniu, tak 5ak jo, tóż tyż przyszoł. Jak my sie potem Pod szybem śnim trefiyli, to sie chłop nie mógł do sytości nachwolić, że zaś widzioł Naczelnego Wodza.
— Trzeciego Moja — godoł — toch go widzioł jak ech maszyrowoł przed Niym z Powstańcoma, a terozki toch mu sie bliżyj przyjrzoł. Ten chłop mi sie podobo! Ten je" jgo wzrok bystry i ten uśtniyszek to mą" drość głowy i dobroć serca. A mo też wie" rza, szczęśliwo ręka, bo bez tego i rozum nie pomoże. — A szczęście to już nad
przyrodzone łaska od Pana Boga. Jo wie rza, że mu Pon Bóg szczęścić bi-dzie.
A Karlik pado: — dobrzeście to Tomku pedzieii, ale jo jeszcze padom: dobrze jest, że ten nasz Naczelny Wódz jest jeszcze młody, bo mo dziepiero sztyrdzieści dz e" więć lot, to tak nie wiela wiyncyj jak Hit" ler. To jest dobrze, bo Hitler sie kiedyś som chwollt, że urzeżyje Hindenburga, a Niemcy zaś chwolom sie, iże ich Führer
przeżyje wszystkich innych wodzów w Ojropie. Tóż tego naszego możno nie prze' żyje, a wól nie wól reszpekt przed mym bydzie mioł, bo z pobytu jego w Paryżu i z powitanie go przez naród, widzi że to nieiyny „Heerführer“, ale i WćsLz Narodu)
A w Moskwie „czerwiom marszałkowie“ tyż se przypommom jak ich ten wódz poi ski „śmigo!“ z Polski w roku 1920'tym.
A jo padom: jakoś i pepiki logon pod sn
zwinyli i ten proces w Morawskiej Ostra wie przeciwko Polokom ponoć na święty nigdy“ łodłożyli. Możno im tam z Paryża przemówiyli do rozumu?
A starzy nasi Tomek padajom tak: — wrycie, chłopeczkowie, że jakoś nu wo na dzieją wstompiyła mi do serca po tych „manebrach francuskich“ — żeby jyno wiyncyj zamówiyń na nasze wangle przy" szło, abychmy mogli wiyncyj fedrować. Huty, chwała Bogu robiom dość sporo, ale kopalnie ciyngiem jeszcze turnusy i tumu sy abo nawet i papióry! Dolby Bóg. aby sie po tym Paryżu i Wenecyji jakoś popn wiyło w robocie!
— Jo wierzą — pado Karlik — że s;e poprawi, bo jak sie tak wszyjscy „dozbro jać“ bydom, to te kanony muszom, piero na, roz zaczonć strzylać, bo inaczyj zar dzowiejom; Niech sie tam Germany z boi szewikami pi erom, jyny nie u nos jyny tam kaj ten balon „Deutschland“ siodł se na zie mia. Jo myślą, że wtedy huty i kopalnie miałyby huk roboty!
— Spommiołeś, Gustliku — padajom Tomek —o tym balonie niemieckim. Chwo lić Pana Boga, że te nasze karlusy z tego „Loppu“ sie uratowały. Choćby tam i dru go nogroda była, to nie szkodzi, grunt, że sie ludzie uratowali, bo mogą wygrać na inszy roz!
Widzicie, ludkowi e, i to szczęście na" szych lotników tyż nos otuchom łożywiy ło. Wszyscyśmy sie już bmkali ło tych na' szych karlusków i joch już tyż i pocierz ze rzykoł na inteneyjo ich ratunku, bo mi ich żol było. Toch sie też aię uradowoł. k'e dy w Piątek popołedniu kolega z wierchu zatelefooowoł do mnie: „Tomku żyjom!“ A jo wołom: „Kto żyje?“ — A łon krzyczy na dyć nasi lotnicy z Loppu. A jo padom „nie cyganisz? Skąd to wiesz?1“ A łon mi pado „dyć telefonowali z Katowic, że „Po! ska Zachodnia“ wydała nadzwyczajne wy danie ło tern". „Tóż Bóg zapłać tobie i na' szej gazecie za ta dobro nowina“!
A jo padom „wszyjscy członkowie TOPP, możemy sie cieszyć, że balon Lopp tak daleko zaleciol — Niech żyje LOPP.!
Tóż pyrsk! Kocynder.
Premierzy „czerwoni w Hiszpanii zmienia ja sie prawie co tydzień. Każdego z nich bowiem opadaja zarfoczne i natarczywe muchy komunistyczne, wywołane hasłami „frontu ludowego Podobna muzykę“ arią dzają premierowi Blumowi we Francji
»czerwone mucuy" francuskie.
Rozstanie z jaskółkamiJuż jaskółki odlatują,
abo odleciały...Bierą z sobą w ciepłe kraje
wieści stos niemały.
Miłe ptoszki, jaskółeczki, toż z Bogiem ostańcie!
Eny nic o Polsce naszyj w śiciecie nie cygańcie!
Nie cygańcie, jak krajowe roztomajte wrzody,
żydy, „Volksbund“, no i Czechy, inksze tyż norody.
Cołkiyj prowdy tyż worn prawie wszandy nie trza pedzieć;
Co nom gańba i ostuda — świat nie musi wiedzieć.
Tak przy kłodom: iże biyda downo mie już gniecie,
O tym milczcie, bo i tak nikt nic mi nie do w świście.
Ale, co hań dobre, piykne, co nom dodo chwały,
O tym szczebiot wasz przemiły niech brzmi na świat cały.
ZEFUK.
Sr. 251 JHedzielsudnial3 -go września 1936 r. Str. !3
Aycźe sportowe i wychowanie ti&yczne | RADIO
0 honor polskiego piłkarslwaW obliczu międzypaństwowego meczu Niemcy—Polska
W dnia dzfefejszym (13 bm.) zmierzy się na stadionie Wojska Polskiego w Warszawie rc" prezentacja piłkarska Polski z reprezentacja piłkarska Rzeszy niemieckiej Trudno dzisiaj, na pare godzin przed tak ważnym dla sportu poi- skiego wydarzeniem bawić sie w odgadywa yie wyniku Papierowe obleczenia wsirazują wyraźnie na przewagę Niemców, a i forma obu drużyn przemawia za nimi. Za nami przemawia przede wszystkim własne boi sko własna publiczność no i «- obowiązek rewanżu za poniesione dotychczas w spotkaniach z Niemcami porażki Ponadto skandaliczny wynik ..osiągnęły“ przez reprezentacje Polski w Belgradzie domaga się gwałtownie .wymazania“ go z pamięci społeczeństwa polskiego
A wiec drużyna polska staje do walki z ciężkim zadaniem zadaniem rehabilitacji pił karstwa polskiego, ratowania prestiżu naszego sportu Te momenty powinny zadecydować o
Czy Policyjny K. S. wejdzie do ligi śląskiej.
Dziś o godzinie 16 odbędą sie na boisku Po* li cy Ib ego KS w Katowicach przy ulicy Żarnikowej zawody pitkj nożnej o wejście do ligi śląskie! pomiędzy Policyjnym KS Katowice a Zgoda Blelszowice oraz przedmecze juniorów. Mecz powyższy budzi duże zainteresowanie wśród amatorów piłkarstwa cat ego Śląska. — gdyż oba zespoły pretendują do wejścia do śląskie! ekstraklasy piłkarskiej
H. K. S. Roździeń gra w Chorzowie.W cyklu rozgrywek o wejście do ligi ślą
skie! odbędą sie w dzisiejsza niedzielę na Sta- dio'tije WF i PW w Chorzowie zawody pitki nożne5 pomiędzy KS Stadion Chorzów i MKS Roździeń " Szopienice Zawody rozpoczną się już o godzinie 13 Przedtem zawody juniorów
Mecz piłkarski o mistrzostwo O. M. P.
— Dziś o godzinie 15 rozegrany zostanie w Wetnęwcu aa boisku KS 25 ciekawy mecz pit- jką-jęski.;p mistrzostwo OMP pow katowickiego pomiędzy OMP Mysłowice a OMP Wełnowiec. który ma decydujące zi/aCzeme na ukształtowanie sie tabeli o mistrzostwo Obydwie dru źyny w zrozunremu ważności spotkania wystąpią w najlepszych swych składach Mecz ze względu na rewelacyjna forme obydwu drużyn zapowiada Sie niezwykle atrakcyjnie
Mecz piłkarski w Katowicach.13 września br odbędzie sie na boisku Kol.
PW mecz pri> apielski pomiędzy drużynami IFC — Koleiowe PW Obydwie drużyny wystąpią wo dmlodzonym składzie Początek zawodów o godz. 13. Przedtem zawody drużyn iunjorów
Ciekawy mecz piłkarski w Szopienicach.
Dziś o godzinie 11 odbędzie się w Szopienicach na boisku KS Kościuszko mecz przj aciel ski w pilke nożną pomiędzy drużynami K. 5. Kościuszko i KS 2J Szopienice Będzie U próba sił miejscowych rywali przed rozpoczęciem rozgrywek o mistrzostwo które rozpoczynała sie 2Ó bin Mecz zapowiada sie zatem bardzo interesująco Przedmecz drużyny iuuiorów.
Wielka Impreza Sportowa w Wielkich Hajdukach.
Mieiscowa Komisja Sportowa urządzą 13-go września rb wielka imprezę sportowa pod hasłem: .Dzień sportu dla Ojczyzny“ z bogatym i urozmaiconym orogramem. Podczas zawodów przygrywać będzie orkiestra Żw Rezerwistów oraz transmitowany będzie mecz oiłki nożnej Polska — Niemcy z Warszawy Ceny wstępu w niedziele dnia 13 września br: miejsce siedzące 50 gr stoiace 20 gr dla bezrobotnych ID gr. Czysty zysk przeznaczony jest w całości na Fundusz Qbronv Narodowe!
D$i@ł ursedowy.Komunikat Nr. 33.
t posiedzenia W. G. I D. łdbytego w dniu 3 wrzefinla 1V3l roku,
1. Ukarano gracza Kupkę Pawła z I. K. S. Tarn. Góry, 6-m.estęczną dyskwalifikacją za czynna znie- Ważtu.e przeć.wulka. 1 oczątek k..ry od dnia 23 sierpnia nr., ukończenie 23 lutego 1837 r.
2. Ukarano gracza Katiscba Gerharda J. K. S. Tarn. Góry 2-mlestęczną dyskwal tlkacją za umyślne kopnięcie przeciwnika. Początek kary od dnia 23-go Sierpnia br.; ukiczenle 23 paźdz.ernika 1936 roku.
3) P. Z. P. N. Ukarał gracza Molla Erwina, zgł. i pot. dnia 10. IV. 35 dla K. S. Powstaniec Glezowlec, 4-mles.ęczną dyskwalifikacją za podpisanie karty zgłoszenia dla K. K. 8. TUR. Mysłowice. Początek kary z dniem 29 sierpnia br. Ukończenie 29 grudnia br.
4. Ukarano gracza Filia Pawła z K. 8. Kościuszko Ezoplcu.ce 3-lygoduiiiwą dyskwalifikacją za słowną obr . zę sędziego. Początek kary od dola 9. VIII, 86 r. Koniec 28 VIII. 86 f.
yydzial Oier i Dyscypliny SI. O. Z. P. N.
psychicznej formie polskiego zespołu, który w obliczu tak ważnych zadań, wzbić sję powinien na najwyższe szczyty ofiarności, zapału i ambicji.
Niemcy starać sie będą za wszelką cenę mecz wygrać, zwłaszcza, że na olimpiadzie tak niespodziewanie odpadli od udziału w rozgryw kaefo. przysparzając całemu niemieckiemu społeczeństwu niemało trosk i kłopotów, oraz obaw o dalsze losy hitlerowskiego iutbalu. 1 oni będą zatem dążyli za wszelka cenę do zwycięstwa, maiac w pamięci i to, że przegrana z Polską wobec lej kieski w Belgradzie, byłaby zupełną kompromitacja Niemiec na terenie międzynarodowym. W tych warunkach o zwycięstwie za-
decydują wyższe wartości psychiczne i bojowe zespołów. Naszemu zespołowi z Białym Orłem na piersiach życzymy z całego serca, by zamiar pokonania Niemców został w stu procentach zrealizowany
Tego pragniemy wszyscy, narównj z piłka rzami i całym polskim społeczeństwem.
Przed sędzia szwedzkim Eckloeii reprezentacje stana do walki w składach:
Znów zmiana składu w drużynie niemieckiejSkład drużyny niemieckiej uległ w ostatniej
chwili osłabieniu w linii ataku. Lewy łącznik Lenz zachorował i zastąpi go Euler z Sotelz '»7 z Kolonii Euler ist graczem bardzo młodym, a o wystawieniu go zadecydowała dobra gra no ostatnim meczu Nadrenia średnia — Nadren.a dolna 2:1. Grał on w zwycięskiej drużynie razem z wyznaczonymi na mecz z Polską — Ga lich elm I Elbernera
Drużyna niemiecka opuściła Berlin wagonem sypialnym w piątek wieczorem i w sobotę o 9 rano przybyła do Warszawy. Niemcy przed wyjazdem z Berlina nie taili obawy że a tan został poważnie osłabiony, W soibotę przyje chali do Warszawy gracze polscy i sędzia. Po południu odbyło się Przyjęcie w Ambasadzie Niemieckiej.
Transmisja meczu Niemcy — PolskaW ostatniej chwili dowiadujemy sie. że Pol- i Transmisja rozpocznie sie o godz. 16.25 1 be
stie Radio zdecydowało sie wobec napływu) dzle zakończona o godz. 17,15.wjelkiei ilości próśb, transmitować przebieg me I q_czu piłkarskiego Niemcy — Polska. 1
Nagrody za odgadnięcie wyniku meczu Niemcy—Polska
KATOWIC
Rozpisany przez Wydawnictwo „Polski Zachodniej" koknurs sportowy na odgadniecie wyniku. międzypaństwowego meczu Niemcy — Polska który dzisiaj (13 bm.) zostan'e roze grany w Warszawie, wywołał nadspodziewanie wielkie zainteresowanie
W konkursie bierze udział zgóra 2,320 uczestników, którzy próbowali przepowiedzieć wynik tego sensacyjnego spotkania.
Dzisiejszy dzień wykaże zatem, którzy z u" czestników naszego konkursu trafnie przepowiedzieli wynik meczu, który interesuje dziś cała Polskę sportowa.
Szczęśliwcy, którzy przepowiedzieli trafnie wynik meczu zostana nagrodzeni licznymi nagrodami. których spis zamieszczamy poniżej.
SPIS NAGRÓD:I nagroda — 75 zł
II „ — 50 „III „ — 25IV „ - 25 „ 'V „ — 10 „
VI „ — 10 *VII „ - 10 „
Pozatem ufundowali dalsze cenne nagrody: właściciel firmy „Snort" Katowice, ul. 3 Maja o. Antoni Szpiegelmann, znany działacz sportowy. p Eugeniusz Wacław, właściciel domu towarowego Katowice, Rynek oraz kierownik kina „Capitol“ Katowice, o. Teodor Lisek.
Dalsze nagrody stanowić beda książki bele" tystryczne.
Nazwiska zwycięzców konkursu ogłosimy w numerze wtorkowym.
Niedziela 13 września8.00 Sygnał czasu I pleśń. 8.03 „Gazetka rolnicza",
818 „Tegoroczny górnośląski eksport zboża do Niemiec“ — pogadanka. 8.30 Płyty. 8.45 Dziennik poranny. 8.55 Program. 0.00 Koncert popularny mando- Unlstów. 10.00 Transmisja z Placu Zamkowego Mszy Polowej z okazji 400-lecia urodzin ks. Piotra Skargi. 1J.S0 Płyty, 11.45 „Co słychać na Śląsku" — opowie red. Adam Mikulski. 11.57 Sygnał czasu 1 hejnał. 12.03 Rewia piosenkarzy 1 humorystów Warszawy. 13.10
Powszechny Teatr Wyobraźni. 13.40 Koncert 14.30 Lucyna Szczepańska (płyty). 15.00 „Typy mężczyzn na Śląsku" — pogadanka. 15.10 Koncert reklamowy. 15.30 Koncert solistów. 16 25 Płyty. 17.15 Koncert. 18.00 „Podwieczorek przy mikrofonie". 20.00 Kwartet smyczkowy C-dur Mozarta (płyty). 20.25 Kwadrans poetycki, 20.40 Przegląd polityczny. 20.50 Dziennik wieczorny.21.00 „Na wesołej lwowskiej fali". 21.30 Recital śpiewaczy Dody Conrada. 22.00 Wiadomości sportowe ze wszystkich rózgi. R. P. 22.15—22.20 Wiadomości spora towe lokalne. 22.20—23.00 Muzyka.
audycje zagraniczne.Niedziela 13 września
Godz. 6.00 Ham .arg: Koncert portowy. 7.30 Praga: Koncert. 8.30 Praga: Muzyka organowa. 9.40 Brno; P.eśnl miłosne Dworzasa. Praga: Recital śpiewaczy. Mor. Ostrawa: Koncert orki-atry wojskowej. 9.45 Monachium: Koncert orkiestro vy. 10.20 Praga: Reoltnl skrzypcowy. 11.15 Brno: Koncert radloork. 11.25 Monachium: Koncert or..!estrowy. 11.45 Wiedeń: Koncertsymfoniczny. 12.30 Budapeszt. Węgierskie p.eśnl ludowe 12.55 Wiedeń' Melodie Jana 1 Józefa Staussów. 13.00 Berlin, Królewiec 1 Wroclaw: Mu.yka. 14.45 Radio Paris: Koncert symfoniczny. 15.00 Bukareszt: Muzyka ludowa 15,30 Paris P T. T.: Koncert symf. 15.40 Wiedeń; Trio tort. Dworzaka. 16.00 Sztutgart 1 Brati- slawa: Muzyka. 17 00 Budapeszt i Rzym: Koncert.17.50 Wiedeń. Koncert rozrywkowy. 18.00 Berlin, Sztutgart, Monachium, Lipsk 1 Wrocław: Muzyka. 18.16 Bratlsławac Pieśni węgierskie. 18.30 Koszyce: ’Arieoperowe. 19.05 Kolonia: Muzyka rozrywkowa. 19.25 M. Ostrawa: Pieśni 1 harmonia. 19.30 Praga: „Opowieści, l.'cffmanna“ — opera. 20.00 Berlin, Sztutgart, Lipsk l Wroclaw. Koncert. 20.20 Beromuenster: Symfonia, szkocka Mendelssohna. 20.45 Rzym: Wieczór oper.2) 30 Mediolan: Koncert symfoniczny. 21.25 M. Ostrawa. Utwory fort. Liszta. 21.45 Strasburg: Programrozrywkowy 22.00 Sztokholm: Program rozrywkowi.22.20 Wiedeń: Arie i pieśni. 22.30 Monachium: Mu- zjka na dobranoc. 23.00 Budapeszt: Muzyka cygaijn ska 24.00 Frankfurt: „Tosea" — opera Pucciniego,
-ooo-
Niemcy zwyciężają o 3 minuty Polaków na dystansie Poznań — Kalisz
11 b. m. odbył się czwarty etap biegu kolarskiego Berlin—-Warszawa. Trasa prowadziła z Poznania do Kalisza (174 km.). Pierwszy do Kalisza przybył zwycięzca poprzednich etapów Scheller w czasie 5:22:29 s. 2-ie miejsce zajął Szoepflln, 3) Bartoszewicz, 4) Ruland, 5) l)u- baschny, 6) J. Kapiak, 7) Szulze. 8) Kluj, 9) Oszajnikow, wszyscy z różnicą o 0,2 sek. 10-te
miejsce zajął Loeber 6:24:20 s., 11) Obedbedk, 12) Zieliński, obaj o 0,2 s. w tyle. Zieliński i Starzyński mieli defekty. Starzyński z powodu kontuzji ręki jechał, trzymając się tylko jedną ręką kierownicy, zajmując 18 miejsce.
Na 4-ym etapie drożyna niemiecka wygrała z różnicą czasu 3 m. 1,10 sek.
Dwie sensacyjne imprezy lekkoatletyczne na ŚląskuTegoroczny sezon lekkoatletyczny był wy
jątkowo ubogi Poza mistrzostwami Śląska nie odbyła s'ę wcgóje żadna impreza, zainicjonowann przez nasze kluby. Obecnie pod koniec sezonu odbędą się dwie i to wcale poważne imprezy w Katowicach i w Chorzowie.
Kucharski, Heljasz, Wajsówna startują w Katowicach.
Pogoń katowicka organizuje dziś na stadionie Miejskiego Komitetu W. F. na wielką skalę zakrojone zawody lekkoatletyczne z udziałem takich asów, jak Wajsówna, Kucharski, Heljasz i Sznajder. O ile wszyscy wymienieni staną na starcie, zawody te będą nielada rewelacją.
Godnem zakończeniem tej imprezy będzie towarzyski mecz piłki nożnej między benjaminkiem ligi państwowej K. S. Dąb a katowicką Pogonią. Mecz ten zapowiada się ciekawie, gdyż obydwie drużyny wystąpią w pełnych składach.
Początek zawodów lekkoatletycznych o godzinie 14.30.
Walasiewiczówna startuje w Chorzowie.Na stadionie w Chorzowie odbędzie się dziś
o godz. 15-tej sensacyjny międzyklubowy mecz lekkoatletyczny pan Warszawianka (Warszawa) — Stadjon (Chorzów). Posmak wielkiej sensacji dodaje tym zawodom start Walasiewi- czównej w barwach Warszawianki.
Mowa polska farblarniaZ prawdziwym zadowoleniem notujemy fakt
przejścia największej w Poznaniu Chemicznej Pralni 1 Farbiurni A. Sieburga, egzystującej prawie, od 90 lat w Rozdaniu - Staroięce w ręce polskie. Nowonabywcy, na ezełe których stoją pp. Inż. Stanisław i Henryk Szubertowie,, piowadzą Ząkłady pod firmą „Warta1' Poznańska Prvlnla i Farblarnia dawniej A. Sleburg,0 wielkości Zakładu, który zaopatrzony jest w najnowocześniejsze urządzenia z dziedziny chemiczno-farb!areki ej, zdobycze techniczne 1 sanitarne, świadczą następujące cyfry, zakłady zajmują ca 8000 m kw. przestrzeni, budynki fabryczne ca 3900 m kw.. Własna elektrownia uniezależnia przedsiębiorstwo od dostawy siły elektrycznej dla napędu motorów. Tak bogate wyposażenie przy fachowym kierownictwie oraz najlepszych1 najskuteczniejszych metodach pracy stwarza pierwszorzędne warunki umożliwiające zaspokojnie nawet najwybredniejszych wymagań. Zasadą firmy jest sumienne, terminowe 1 tanie wykonywanie zleceń. Do zakresu prac należy farbowanie 1 chemiczne czyszczenie garderoby, materjałów, bławatów, dywanów, kilimów, kapeluszy 1 t. d. Na uwagę zasługuje Pogotowie Krawieckie, które odświeża, reparuje, czyści 1 prasuje garderobę męską l damską w ciągu 24 godzin. Przy fabryce prow; dzl się najnowocześniej urządzoną pralnie i prosowalnie bielizny. Inicjatywa i wysiłek nowo-' nabywców spotkają się z pewnością z żywym poparciem społeczeństwa naszego 1 pozyskają szerokie sfery klienteli.
Bliższe szczegóły, a zwłaszcza adres tutejszej filii, znajdują się w dzisiejszym dziale ogłoszeniowym. (Q$
Kto wejdzie do ligi śląskiej?Z cyklu finałowych wa.k o wejście do ligi
ślaskiei odbędą sie dziś trzy mecze: w Katowicach:
Policyjny KS. — Zgoda Bielszowice w Chorzowie:
Stadjon — HKS. Roździeńw Brzeszczach:
KS Kop. Brzeszcze — Naprzód Rydułtowy
Pozatem grają na Śląsku:W Świętochłowicach: KS. Kresy Chorzów z
Poniatowskim Godula o utrzymanie sie wzg.ęd nie spadek z klasy A
W Chropaczowie drużyny harcerskie Bytomia i Chropaczowa.
W Katowicach: Kolejowe PW. — IFC
Walka o wielką stawkę < w szczypiórniaku.
W Katowicach meczem Pogoń — Freie Tur ner zo-taną ? skończone rozgnwki o mistrzostwo Śląską w szczypiórniaku. Mecz ten zade
cyduje. czy Pogoń zdobędzie wicemistrzostwo i zakwalifikuje sie do walk o zaszczytny ty tui mistrza Polski, który obecnie znajduje sie w jej posiadaniu
Po turnieju gier sportowych w Chorzowie.
Wielki turniej gier sportowych, który się odbył 6 bm na stadionie chorzowskim, zgromadzi! 25 drużyn ubiegających sie o zwycięstwo i cenne nagrody Pogpda nie dopisała, lecz nie uśmierzyło to zapału walczących drużyn' i nie wpłynęło ujemnie na poziom gry W koszykówce najlepsze miejsca zajęły drużyny: 1) P2P Nowy Bytom 2) KSM m. Godula, ó) Z w Strzelecki Chorzów IV. — Wyniki w siatkówce wyglądały następująco: 1) KP W Katowice, 2) Sokół Wełno wiec 3) 75 pp Chorzów. Nagrodę przeznaczoną dla najlepszej drużyny ZS otrzyma! oddział ZS Chorzów III Po zawodach wieczorem odbyła sie zabawa taneci na, w czasie której p. inż Czub rozdał zwycięzcom nagrody Zawody role swoją całkowicie spełniły
KomunikatyBaczność oficerowie i podchorążowie rez.
Zarząd Koła Związku Oficerów Rezerwy R. P. w Katów.each zwraca się na tej drodze do tych wszystkich członków Z. O. R., którzy pozostają bez pracy wzgl. sU-łego zatrudnienia, aby w terminie do dnia H września zgłosili swoje bezrobocie na piśmie do za-« rządu Koła w Katowicach (ul. Plebiscytowa nr 1). W zgłoszeniu należy zapodać: imię 1 nazwisko, stopień wojskowy, wiek, ilość osób pozostających na u- trzymaniu, zawód, wykształcenie, (podać ukończone studia), gdzie 1 na jakim stanowisku 1 w jakim czasie był zatrudniony (podać powody zwolnienia), jakie posiada świadectwa z dotychczasowej pracy, jakiej pracy poszukuje wzgl. do jakiej pracy nadaje się.
Dane powyższe są zarządowi Koła potrzebne naj* dalej do 15 września br.
Zarząd Koła O. Z. B. Katowicey
Baczność Polki Koła Katowickiego!Przypominamy o pieczeniu ziemniaków, które od
będzie się w czwartek 17 września Lr. Zbiórka w Parku Kośc.uszki przed restauracją, skąd wyruszamy punktualnie o godz. 14. Zgłoszenia przyjmuje do środy w sekretariacie Koła do godz. 20 ZARZĄD.
Bieg na przełaj w Kończycach.Kolo Przyjaciół Zw Strzeleckiego z Koń
czyc przeprowadziło w ub. niedz.ełę bieg na przełaj na trasie 2000 m„ który zgromadzi! na starcie przeszło 30 zawodników, reprezentujących mieiscowe organizacje: Zwjazek Strzelecki, KS. Śląsk. Sokół i OMP. Mimo złych warun ków atmosferycznych uzyskano w cale dobre wyniki Jako pierwszy do mety przybiegł w io- brym czasie, młody 18 letni Kisiela Józef z OMP 2) Mercik OMP. 3) Pyka KS. „Śląsk . Pcyatem od-był sic bita na 400 metrów Orląt, 1) Kccwen" der. 2) Starowicz 3) Gogołok. Zwycięzcy otrzy mali cenne nagrody
■Stf. f? Niedziela, dnia 13 *go września 1936 f Nr. 251
OPINIAWYBITNYCH FACHOWCÓW i PUBLICZNOŚCI’
zwiedzających Wystawę Radiowej w W-w!e, wypaäfär dla nowych odbiorników Telefunken entuzjastycznie.
3 SUPERHETERODYNY i4ty PREMIERło jest najnowsza serja fonoplastycznych odbiorników
Telefunken.Niespotykane dotąd zalety a m. Innem! piękny, po. tężny, dotychczas nieośiggnlęty dźwięk, niebywała selektywność, nowoczesna linia akustycznej skrzynki z drzewa egzotycznego ozdobiona ramkami chro. mowanymi lub z pollopasu kości słoniowej tworzę wspaniałg, wytworną całość, którą tylko można ocenić przez osobiste obejrzenie i posłuchanie. Demonstracja i sprzedaż w większych składach radiowych w najbliższych dniach. Ceny ratalne od zł. 270.— Warunki płatności przystosowane dla
wszystkich. Broszury w składach radiowych.
„„1EFUNKENODBIORNIKI FONOPLASTYCZNE
I. Km. 1789/36.
Obwieszczenie o licytacjiOgłaszam, że w środę, dnia 7 paździer
nika 1936 r. o godz. 10 sprzedam publicznie w Chorzowie III. przy ul. Legionów pr 26 następujące ruchomości:
1 pianino stare z obudowaniem, 1 stół bilardowy, 1 bufet wraz z aparatami do piwa, 1 regał i szafka oszklona, 8 stolików, 2 otomany pluszowe, 25 krzeseł
oszacowane na łączną sumę zł 1.006.Ruchomości powyższe oglądać można na
miejscu sprzedaży 1/4 godziny przed rozpoczęciem licytacji.
LUDWIK LESZCZYNAKomornik (5091)
IX. Km. 853/35.
Obwieszczenie o licytacjiOgłaszam, że we wtorek, dnia 15 wrze
śnia 1936 r. od godz. 9.30 sprzedam publicznie w Katowicach-Dębie przy ul. Dębowej p.r 1 następujące ruchomości.
1 pianino czarne „Petrof“ wartości szacunkowej 1.500 zł.• Ruchomości powyższe oglądać można na miejscu sprzedaży 1/4 godziny przed rozpoczęciem licytacji.
KOMORNIK SĄRU GRODZKIEGOw’ Katowicach rewiru II. (5093)
II. Km. 259/35
Obwieszczenie o I? licytacji nieruchomości
Koromnik Sądu Grodzkiego w Tarnow- eHich Górach rewiru II. Kazimierz Z-br. mający kancelarię w Tarnówek ch Górach, ul. Opolska nr 17 na podstawie art. 676 i 679 k. p. c, podaje do publicznej wiadomości, że dnia 31 października 1936 r. o godz. 10 w Sądzie Grodzkim w Tarnowskich Górach sala nr. 38 odbędzie się sprzedaż w drodze publicznego przetargu należącej do dłużnika Franciszka Pilota w Miasteczku nieruchomości: składającej s'ę
z budynku mleszkalno-handlowego, warsztatu rzeżnlckiego rzeźni, hlewćw, stodółki i różnych innych zabudowań j. n. studni, szopki, parkanu itp. położonej w Miasteczku 61. przy ul. Korfantego a zapisanej w księdze wieczystej Sądu Grodzkiego w Tarnowskich Górach Miasteczko wykaz L. 94.Nieruchomość oszacowana została na
sumą zł 15.500, cena zaś wywołania wyno- Przystępuj ący do przetargu obowiązany
Si zł 11.625. ' „ ...jest złożyć rękojmię wysokości zł I.dou.
Rękojmię należy złożyć w gotowiźn.e albo w takich papierach wartościowych bądź książeczkach wkładkowych lnstytucyj. w których wolno umieszczać fundusze małoletnich. Papiery wartościowe przyjęte będą w wartości trzech czwartych części ceny giełdowej.
Przy licytacji będą zachowane ustawowe warunki licytacyjne, o ile dodatkowem publicznem obwieszczeniem nie będą podane do wiadomości warunki odmienne.
Prawa osób trzecich nie będą przeszkodą do licytacji 1 przysądzenia własności na rzecz nabywcy bez zastrzeżeń, jeżeli osoby te przed rozpoczęciem przetargu nie złożą dowodu, że wniosły powództwo o zwolnienie nieruchomości lub jej części od egzekucji i że uzyskały poeta-owi en le właści wego sądu, nakazujące zawieszenie egzekucji.
W ciągu ostatnich dwóch tygodni przed licytacją wolno oglądać nieruchomość w dni powszednie od godziny 8-ej do 18-ej akta zaś postępowania egzekucyjnego można przeglądać w sądzie grodzkim w Tarnowskich Górach, ul. Opolska nr 17 sala nr 64. *
Dnia 9 września 1936 r.KAZIMIERZ ŻUBR
JKomornik rewiru II. (5092)
DRUKARNIA SLĄSKASpółka z osran. odpow.
KATOWICE, BATOREGO 2 i KOŚCIUSZK115TELEFON 3<j6-78 I 304-26wykonuje wszelkiego rodzaju druki, jak bilety wi-
książki, czasopisma, listy,■r- pocztówki, koperty, i t. p.
szybko, solidnie, po gcenach umiarkowanychwwBłaiHwiBwm
%WJŁ.Uljro wsTtąsw«ssfliogq naByd fecfyny w swoim rodzaju prepared .VETO*
NOWE OPAKOWANE zo zł. 1.95 (do 8-10-kro* ftego użytku). Opakowanie dawnej oryginalne (do 20-krofnego użytku) ceno zł. 3.—n ŻĄDAĆ w APTEKACH I DROGERJACft
Pierwszeństwo mają kandydaci, mogący się wykazać dłuższą praktyką i donremi rezultatami. Szkolenie osób, które zamierzają poświęcić się zawodowo pośredniczeniu ubezpiecze-
mowenm^enja należy kierować do Centrali Koncernu, Poznań, św. Marcina 61. 5086
2170/35.
Obwieszczenie o licytacji ruchomości.
Komornik Sądu Grodzkiego w Rudzie SI. W.ktor Stebel mający kancelarię w ru. dzie, ul. 3-go Maja nr 10 na podstawie art. 602 k. p. c. podaje do publicznej wiadomości, że dnia 17 września 1936 r. o godz. 14 w Makoszowach, ul. Sobieskiego nr 58 odbędzie się licytacja ruchomości, należących do Pawła Jaskuli składających się z
1 umywalki z lustrem i marmurem, 2 nocnych szatek, 1 leżanki, 1 maszyny do siekania mięsa marki „Saturn“, 1 maszyny do mielenia mięsa marki '„Sa- turm“, 1 transmisji i motoru oraz 3 pasy. skórzane, 1 maszyny sikawki,
oszacowanych na łączną sumę zł 1.650.Ruchomość można oglądać w dniu licy
tacji w miejscu i czasie wyżej oznaczonym.
Dnia 9 września 1936 r.
Tylko dla reklamyWysyłani do każdej miejscowości. — Każdą Ilość!
Towar świeży, najlepszej jakości.HERBATA dobra kilo zł 14.------ lepsza zł 16.— — naj-iepsz.a zł 20.------ KAWA pal. dobra kilo zł 5,60 — lepsza 6,60 najlepsza 8,80 — KAWA surowa, kilo zł 4,80, 5,50, 6,— i 7.20. — KAKAO holenderskie bardzo dobre kilo zł 3,80, najlepsze 5,— — CZEKOLADA gosp. kilo3.80, 4,50 i 6,------ Wysyłka za zaliczeniem pocztowym,przy zamówieniu na najmniej zł 15,— i przekazaniu pieniędzy z góry opłacam porto, dając opakowanie daimo. — Adres: CZESŁAW KOZŁOWSKI, KRAKOW,
Komornik Sądu Gicdzkiego w Katowicach rewiru VII. Józef Bortel, mający kancelarię w Katowicach, ul, Sobieskiego nr 15 na podstawie ort. 602 k. p. c. podaje do publicznej wiadomości, że dnia 16 września 1936 r. o godz. j.0 w Wetnowcu, ul. Peowlalców nr 110 odbędzie się 1-sza licytacja ruchomości składający ci) się z
oszacowanych na łączną sumę zł 800.Ruchomości można oglądać w dniu li
cytacji w miejscu 1 czasie wyżej oznaczonym.
KOMORNIK SADU GRODZKIEGO^ w Katowicach rewiru VII. (5102)
******++*++*++++++***+++ Do Rzymu powróciły a Abisynii oddziały wojskowe, rekrutujące się z ochotników faszystów. Na obrazku chwila powitania żołnierzy przez młodocianych członków organizacji faszystow
skiej „Balilia“.
Wytwórca; SIEGEL i SKfl 5p. * °> °*FABRYKA CHEMICZNA KATOWICE II. 385?
irr. 231 Niedziela, dnia 13 -go września 1936 r. Str. 15
FUTRA5081 damskie I rabskieoraz wszelkie pizeróbki i reperacje według najnowszych modeli — w przed-
Komornik Sądu Grodzkiego w Katowicach rew.ru VII — mający kancelarię w Katowicach, ul. Sobieskiego 15, ua podstawie art. 676 i 679 k. p. c. podaje do publicznej wiadomości, źe dnia 15 październ.ka 1936 r. o godz. 10 w Katowicach odbędzie ei ę sprzedaż w drodze publicznego przetargu należącej do dłużnika Jana Wolnego, nieruchomości: zapisanej w księdze wieczystej Sądu Grodzkiego w Katowicach, tom V, wykaz 87 położonej w Kłodmcy przy ul. Kochłowickiej 23 1 stanowiącej
parterowy dom mieszkalny, stodołę z chlbwem-i rolę o ogólnym obszarze 51.06 arów.Nieruchomość oszacowana została na
sumę zł 8 853 gr 20, cena zaś wywołania wynosi zł 6.639 gr 90
885 gr32.VII. Km. 828/34.
O godzinie 10.30 w Katowicach odbędzie się sprzedaż w drodze publicznego przetargu należącej do dłużnłczki Heieny Gambier wdowy, oraz Ireny Marii, Eryki Elżbiety Heleny, 1 Leonardy Wandy Gambiec
niepodzielnej wspólność; epalkowej nieruchomości Wirek tom VIII, wykaz 214, oraz w czasie egzekucji wydzielonej z niej części zapisanej do księgi wieczystej Wirek wykaz 222 na rzecz firmy „Słońce** Teatr Świetlny sp. z o. o. w Nowej Wsi. Nieruchomości te zapisane są w wymienionych ks ęgach wieczystych Sądu Grodzkiego w Katowicach l stanowią jednopiętrowy dom mieszkalny murowany po części przebudowany (na parterze składy — na piętrze zakład fotograficzny), oraz salę kinową ze sceną i położone są w Nowej Ws: przy ul. Powstańców nr 3.
Nieruchomość oszacowana została na sumę zł 108.781. cena zaś wywołania wynosi zł 72.520 gr 67.
Przystępujący do przetargu obowiązany jest złożyć rękojmię w wysokości złotych 10.878 gr 10.VII. Km. 384/36 1 1216/36.O godz. 11.30 v Katowicach odbędzie się sprzedaż w drodze publicznego przetargu należącej do dłużnika Aleksandra Kruczka w Chorzowie nieruchomjści: stanowiącej ulicę Szkolną w Nowej Wsi pow. Ka- tow’ce o powierzchni 11 a 63 m kw. I za pisanej w ks ędze wieczystej Sądu Grodzkiego w Katowicach tom XVII, wykaz 592
Nieruchomość oszacowana została na sumę 10.467 zł cena zaś wywołania wynosi zł 7.850 gr 25.
Przystępujący d przetargu obowiązany jest złożyć rękojmię w wysokości złotych 1.046 gr 70.VIT Km. 2816/34.
O godz. 12 w Katowicach odbędzie elę sprzedaż w drodze publicznego przetargu należącej do dłużnika fabrykanta Emila Lamii w Katowicach 1/3 Idealnej części nieruchomości składającej się
z mansardowego domu biurowego, zabudowań warsztatowych 1 ogrodu o łącznej powerzchnl 18.25 ar. położonej w Katowicach przy ul. Sobieskiego 13 1 zapisanej w księdze wieczystej Sądu Grodzkiego w Katowicach tom 55 wykaz 1824.Nieruchomość oszacowana została na
sumę zł 30.733 gr 33. cena zaś wywołania wynosi zł 23.050.
Przystępujący do przetargu obowiązany Jest złożyć rękojmię w wysokości złotych 3.073 gr 33.
Rękojmi*. należy złożyć w gotowi żule al bo w takteb papif-rnch wartościowych had# ksiażer--'-nch wkładkowych tnstytucyl w których wolno umieszcza«1 fundusze mało letnich Papiery wartnśctwe przyjęte beda w wartości trzech czwartych części ceny giełdowej
Przy licytacji będą zachowane ustawowe warunki licytacyjne o ile dodntkowem obwieszczeniem beda podane do wtadom ości warunki odmienne
Prawa osób trzecich me będą przeezko dn do licytacji ■ przysądzenie własności na rzepz nabywcy bez zastrzeżeń leżeli osoby te przed rozpoczęciem przetargu nie złoża dowodu że wniosły powództwo o zwolnienie nieruchomości lub lej części od eeze kucji i te uzyskały postanowienie właściwego sadu. nakazujące zawieszenie egze kucji-
W ciągu ostatnich dwói'i tygodni przed licytacja wolno oglądać nieruchomość w dni powpzelnte od godziny do 18 ejakta zaś postępowania egzekucyjnego można przeglądać w Sądzie Grodzkim w Katowicach, ul. Mikułowska 2 pokój 58.
KOMORNIK SĄDU GRODZKIEGOw Katowicach rewiru VU. (6104)
&@«ieaaae*nwybitny, fachowiec branży Jedwabnej oczekuje ofert firm włókienniczych pragnących produkow.ać w Łodzi materigłv jedwabne.
Oferty sub . Sztuczny ledwab“ do biura ogłoszeń Fuchsa Łódź, Piotrkowska S7. (5072)ummiiiimiimiiimiiiimiiiiiimimii
u klienteli dobrze wprowadzonego. Oferty z podaniem referencji należy kierować do Administracji Polski Zachodniej Katowice pod . Przedstawiciela“ (5434)
! U WAGA!
w oz i e Ki STACJI, daje ...5 lampowy- 2 pentodowy
odbiornik rodjowy
wieczorem
TRYUMF21Z
za gotdwką
$wzq. bezpłatny •
plus 5.zł za opakow i dostawęwprost z WYT. RADJOTECHNICZNEj
A. w PaamamaMprzystąpiliśmy po reoig mizacji przedsiębiorstw;! do uruchomienia we wszystkich miastach Polski (tlij wzgl. agentur. Na Katowice i okolice przedsta- wicicielsto nasze nadal prowadzić będz e p. Z. Knast, a to w ice, Andrzeja 11 tel. 307-07, k.óiy przyjmuje do chemiczno czyszczenia i farbowania
Garderobą — materjaly — bławaty — dywany — kilimy — kapelusze itp. Nasze pogotowie krawieck e wykonuje napiawę garderoby lub tylko prasowanie. Pierzemy i prasujemy bieliznę z trwał,m połyskiem. Dekaty- zujemy — Plisujemy — Meieżtujemy Staranne i terminowe wykonanie
C C 59 V 99 1 s .« ! e.WARTA" Poznańska Pralnia Chemiczna I Faib'arnia dawn. Sleburg
wózek stary, 1 wirówkę do mleka, 1 maszynę do szycia, 1 szafę bronzową starą, 1 pług do rządkowania oraz 1 sieczkarnię
os— cowane na łączną kwotę 1.345 zł.I. Km 1239/36.
We czwartek, dnia 17 września 1936 r. o godz. 12 w Bielsku przy ul. Rzetn.czej L. 34 sprzedam następujące ruchomości:
100 puszek smarów, 30 kg blczy stołowych do warsztatów tkackich, 30 kg pasów transmisyjnych, 30 kg t. zw. Iron- stazugl do warsztatów tkackich, 9,50 kg chromowych, 4 sztuki pasów krótkich, pasów chromowych 1 blczy stołowych 2,59 kg skóry do hamulców oraz 20 kg skóry ca pasy
oszacowane na łączną kwotę 2.327 zł.I. Km. 1028/35
We czwartek, dnia 17 września 1936 r. o godz. 14 w Bielsku przy ul. Hallera L. 46 sprzedam następujące ruchomości:
1 fortepian marki „Stingel" Wien, 1 stół l 6 krzeseł, 1 kilim 2x10 m, 1 drze- ' oryt Bunsch, 1 autołlgraf Drabika, 2 akwarele 1 2 pastele w ramach, 3 obrazy olejne w ramach, 1 toaletka, 2 stoliki nocne, 2 szafy z drzewa orzecho
wego, 1 etażerkę na książki, 1 podstawkę na kwiaty, 1 konzolę z lustrem, 1 wieszadło ścienne, 1 sekretarzyk duży ciemny, : obraz Rumińskiej pastel I wiele Innych ruchomości według protokulu zajęcia.Ruchomości powyższe zostaną oszaco
wano w dniu licytacji.I. Kin. 1195/36
We śrolę dnia 16 września 1936 r. o godzinie 11 w Dziedzicach L. 374 sprzedam następujące ruchomości:
1 maszynę do szycia nową marki „Ex- pres, 1 psychę, 2 nocne szafki oraz 1 zegar szafkowy wiszący,
r -c.wane na łączną sumę 530 zł.Ruchomości powyższe oglądać można na
miejscu sprzedaży 1/4 godz. przed rozpo- c .ciem' licytacji.
KOMORNIK SĄDU GRODZKIEGOw Bielsku rewiru I. (5099)
Poł-ożony wśród lasu wody i gór najpiękniejszej
doliny Dzie choinki
PENSJONAT„Ślązaczka“K, Mączyńsłtiej
WISŁATelefon Nr. 66.
6 minut od przystanku
Dziechcinka Ceny przystępne.
Otwartyprzez cały rok.
^Strajkujący robotnicy fabryki wyrobów gumowych w Clermont - Ferranu (Francja)at ruj a ulicach ip-iaata.
demon-
PHILIPSgOFÖ%
Do nabycia w iirmie: sail„RÄOSOLÄ“, wł. J. PotykB
Katowice, Gliwicka 3, tel. 352-03
WIELKI W Y BOß DOGODNE WADU WI DOSTAWA BEZPŁATNA
I. Km. 1094/35, (84/36)
Obwieszczenie o licytacjiOgłaszam, że we środę dnia 16 września
1936 r. o godz. 8.50 sprzedam publicznie r KatoWiCach-Ligocie przy ul. Panewnicklej nr 9 następujące ruchomości:
bufet restauracyjny na trunki, bufet restauracyjny stołowy z aparatem na piwo, 8 stołów 1 32 krzeseł restauracyjr nych, •
łącznej wartości 1.600 zł.Ruchomości powyższe oglądać moża*
bezpośrednio przed licytacją.KOMORNIK SĄDU GRODZKIEGO
w Katowicach rewiru I. (5103)IX. Km. 16663/34.
Obwieszczenie o licytacji nieruchomości
Komornik Sądu Grodzkiego w Kato-1 wicach rewiru II. Stanisław Taaarek, mający kancelarię w Katowicach, ul. Teatralna nr 4 na podstawie art. 676 i 679 k. p. c. podaje do publicznej wiadomości, że dnia 29 października 1936 r. o godz. 10.30 w Sądzie Grodzkim w Katowicach odbędzie się sprzedaż w lrodze publicznego przetargu należącej do dłużnika Ernesta Heina w Katowicach nieruchomości:
parcela niezabudowana obszaru 4021mz, położona przy ul, Chorzowskiej nr 83/85 w Katowicach, zapisana w księdze wieczystej Chorzów tom 17 wykaz L. 642 nr parce] 1756 1 1757/470.Nieruchomość oszacowana została na
sumę zł 23.402 gr 22, cena zaś wywołania wynosi zł 15.601 gr 48 (art. 109 kpc.).
Przystępujący do przetargu obowiązany jest złożyć rękojmię w wysokości zł 2.348 gr 25 (art 689 kpc.). ....
Rękojmię należy złożyć w gotowi żale albo w takich papierach wartościowych bąa* Książeczkach wkładkowych Instytu yj. w których wolno umieszczać tundr ze małoletnich Papiery wartościowe przyjęte będą OT wartości trzech czwartych części ceny giełdowej.
Przy licytacji będą zachowane ustawowe warunki licytacyjne, o ile dodntkowera pu- bllcznem obwieszczeniem nie będą podane do wiadomości warunki odmienne.
Prawa osób trzecich nie beda przeszkodą do licytacji 1 przysądzenia własności na rzecz nabywcy bez zastrzeżeń. Jeżeli osoby
przed rozpoczęciem przetargu nie złożą owodu. ż. wniosły powództwo o zwolnie
nie n.eruchomoścl lub Jej części od egzekucji l Ze uzyskały postanowienie właściwego sądu, nakazujące zawieszenie egzekucji.
W ciągu ostatnich dwóch tygodni przed; licytacją wolno oglądać nieruchomość w dni powszednie od godziny 8-mej do 18-tej, akta zaś postępowania egzekucyjnego można przesiadać w Sądzie Grodzkim w Katowicach, ul. Mikułowska nr 2 sala nr 58.
Bela 11 września 1936 r.ST. TASAREK.
.. Komornik *6101#
'Sfr. w Niedziela, dnia Ta-go września 1936 r. Nr. 251
Firma e» a km* a w is-- w Kato wicach3-go Maja 8, 10 i Pi. Marsz. Piłsudskiego 4-5zawiadamia swoją P. T. Klientelę, że w dniach
17, 18 i 19 września br.Hasse sSzäaeäy sasnJfKäQtte
z powodu świąt. (5110)
IIIIIIIIIIIIHIIIIIIIIII
podróżując, wysyłając listy i towary samolotami — pełne bezpieczeństwo — tanie ceny biletów — Informacje w biurach podróży i u portjerów większych hoteli
W tegorocznych manewrach armji francuskiej uczestniczył także kolonialny pułk marokański.
jada sięw Restauracji „Zamkowej* w Katowicach plac M. Piłsud
skiego 6. teł. 303-49 (5 ot»
Akwizytor zdolny, reprezentatywny, wymowny może uzyskać dochód mie sieczny do 500 zł. Oferty .Referencje“ Śląska Ajencia Reklamy, Kato wjce, Pierackiego 10/3. (5078)Starszy technik budowlany do większego przedsiębiorstwa poszukiwany ewentualnie do spółki z udziałem. Oferty do Reprezentacji P. Z w Cho rzowie pod .Technik“,_______(54201Wobec powiększenia przeds ebior- stwa zaangażujemy natychmiast kilku Panów i dwie Panie do sta' lei i lekk ej pracy w zakres e handlowym. Zdolnym awans Seflek" tanci zgłoszą się w Katywicah, ul. Młyńska 5. mieszkanie 4. drugie piętro od g.odz. 10 — 11 rano u kątownika okręgowego od dn:a 14 bm________ (5094)Siły pisarskiej pierwszorzędnej poszukuje poważne przedsiębiorstwo przemysł, w Sosnowcu Konieczna znajomość steaogr polsk i niem Zgłoszenia: Sosnowiec Skr poczt, nr 29 " (54oo)
Samodzielna buchalterka, dokładnie obznaimioma ze wszelką pracą biurową ze znajomością języka polskie go i niemieckiego poszukuje posady od 1 października Zgł. do P Z. Chorzów pod 5436.______Służącą samodzielna z gotowaniem poszukuje zajęcia w katolickim domu. posiada dobre świadectwa Łaskawe zgłoszenia do Administracji P. Z pod .Uczciwa“.__________ (5417)Zredukowany urzędnik szuka jakiejkolwiek posady za skromnym wynagrodzeniem. Zgł do P. Z pod 5452.________________Dam 200 zł za wyrobienie stałej posady biurowej Znam się na łącze niu central telefonicznych, piszę biegle na maszynie Zgł do P, Z ,pod 5451._______ ________ _PracowMy. skłonny, energiczny i uczciwy pomocnik handlowy przyjmie jakąkolwiek pracę za skromnym wynagrodzeniem. Oferty pud
„Laborant“ do P. Z.______ (5461)Elektrotechnik kawaler, lat 27. zagraniczne wykształcenie, obeznany z prądem silnym i słabym, z kilkuletnią praktyką, właaający językiem polskim, niemieckim angielskim i czeskim poszukuje jakąkolwiek posadę ewentualnie zajęcie biurowe. Zgłoszenia: P. Z. Chorzów pod..Elektrotechnik“Ogrodnik żonaty z dzieckiem zmieni posadę Łaskawe oferty do P. Z. pod „Ogrodnik“.
MIESZKANIA |
Mieszkanie 5 pokojowe w Katowi" each, ul Gliwicka z całkowitym kom fortem, centralnym ogrzewań em oa1 października do wynajęcia Informacji udzieli: Restauracja Katowice. Gliwicka 10 Tel. 355 29. (5433)Piec pokojowe komfortowe mieszkanie w Mikołowie. Miarki 8 od i października br do wynajęcia Wiadomości właśc. domu, telefon 2ii> 53,
(5442)
6-pokojowe mieszkanie z przynależności ami w centrum Siemianowic od zaraz do wynajęcia Zgłoszenia pod Nr. 5470 do , Polski Zachodniej'1.Mieszkania do wynajęcia. Wielkie Hajduki, Piłsudskiego 13 naprze
ciw starostwa. (5464)3 pokojowe mieszkan.e z komfortem od zaraz do wynajęcia Zghszenja- Katowice - Ligota Hetmańska 11
(5443)Mieszkanie 5-pokojowe w Chorzo- .wie I zamienię za 4 — 5-pokojowe w Katowicach. Zgłoszenia kierować do oddz „Polska Zachodnia“ w Chorzowie I pod Zamiana 5“.
(5463)Mieszkanie pokój z kuchnią w Brycowie do %ynajęcia Zgł do P Z pod 54582-pokojowe mieszkanie w Katowicach II za czynszem 60 zł do wynajęcia. Zgł do P. Z pod 545,9Mieszkanie pokój z kuchnią w okolicy Katowice poszukuję natych
miast Zgł. do P Z pod 5444,2-pokojowego mieszkania w Piotrowicach Och ojcu wzgl. Ligocie poszukuję z dniem 1 października 36 r. Zgł. z podaniem czynszu kierować do P Z pod 5445Poszukuję od 1. X 36" 4-poKj.iowe- go mieszkania w Katowicach. Czynsz zapłacę za rok z góry Zgł. do P Z. pod 5446,Mieszkania 3-pokojowego z wygodami w obrębie centrum Katowic najchętniej w starym domu postukuję Oferty z podaniem czynszu kierować do P. Z. pod „Trzynaście“
| POKOJE
Poszukuję w Chorzowie I 2 pokoi nieumeblowanyoh, lub 1 dużego, z prawem używania łazienki Zgłoszenia do Repr P. Z w Chorzowie pod . Sublokator“. (5423)Nieumeblowanego pokoju w Katowicach wprost od gospodarza poszukuję od zaraz. Zgł. z podaniem
,. warunków do P. Z rod 5447. .
SPRZEDAŻ*
Sprzedam nowy domek 4 ubikacje z ogrodem owocowym w ładnym położeniu za 13 500 al Mikołów, Krótka 19. (5441)Księgi handlowe, druki — listy *jr- mowe wizytówki speci druk. dla c przemysłu. Dostawy biurowe wykonuje solidnie i tanio Ks'esarnia Mikulski, Katowice. Mariacka 2. Tel. 342'42 Naprawa wiecznych piór. Wielki wybór najnowszych systemów. (4990)Okazja. Sprzedam nową drewniana willę * pensjonat dwanaście pok u u- rzadz.onych 10 minut od stacji Glęb- ce. Zgłoszenia: Kiosk Steilera. W i sla (5399)Okazyjnie sprzedam kocioł centralnego ogrzewania o powierzchni o" grzewalnej 14 m2 oraz urządzeń,e ustępowe — zbiorowo spinki walne — 14 miejsc Oferty do Administrate P Z pod „Kocioł“. (5407)Elegancki fortepian i fisharmonie bar dzo tanio sprzedam lub zamienię Chorzów I ul Katowicka 11 (5422)Miód świeży lipcowy 100 proc gwarantowany, czysto pszczelny 3 kg — 6 zl 5 kg — 8.90 zi, 10 kg — 16.90 zi, 20 kg — 32.50 zl koleją 30 kg — 44.90 zl. 60 kg — 84.90 zl wraz z naczyniem i dostawa za pobraniem, wysyła .Podolmjód“ Trembowla. Małopolska (5424)la żywica sosn. 600 kg tan o do sprzedania. Katowice Tel 354-52.Trzy domy czynszowe w Kostucir Lie, pow Pszczyna sprzedamy Cena 20 tysięcy złotych Wiadomość: Robotniczy Instytut, Katowice Ple biscytowa 1. _______ (5462)Tanio sprzedam 2 000 sztuk dachówek 6 gr za sztukę i 6 pieców że- rzów III, ul Krasińskiego 6; wlaści- laznych 1.40 mtr. wysokości Chodel domuSprzedam mało używany aparat radiowy marki „Elektrit“ Zgł do P. Z pod 5453Rowermotocykl prawie nowy z powodu wyjazdu bardzo tanio do Sprzedania Zgł do P. Z. pod 5454.Dom jednopiętrowy (wolne mieszkanie 2-pokojowe iz kuchnią), masywnie murowany w Chorzowie do sprzedania Potrzeba 12 tys. zł. Zgl. do P. Z pod 5455Najtańsze źródło zakupu rowerów aparatów radiowych maszyn do szy cja wózków dziecinnych w firmie SMACZNY, Chorzów I, Wolności 40. filia Tarnowskie Góry Kolejowa 20. Przyjmujemy pożyczki i obligacje Dogodne warunki spłaty — 20 zł miesięcznie. 421712)
Wysprzedaż posezonowa rowerówmurkowych — gwarantowanych - pierwszorzędnej jakości po n-ebywa ie niskich cenach Przyjmujemy po życzki państwowe. Ajentura Pilskich Rowerów, maszyn do szycia maszyn do pisania inż Ryszard W i śuiewsk; Sp z o o Katowice. Mickiewicza 14. (4931)
Rowery najlepszych fabryk krajo wych zagranicznych Aparaty radiowe pierwszorzędnych fabryk -Maszyny do szycia pisania, nowe okazyine Kupisz na.-tam ej za gotówkę. na raty oraz pożyczki państwowe w katokckiei firmie ..Śląski Dom Maszyn'1 Katowice Kościuszk- 3 (4913)
i tlHNA ifiat 508 r 1936 kupię Telefonować: 331 55 (5US2)
Tanio. Maszyny do pisania Sprzedaż. zam.ana, kupno Stępniowski, Katowice Plebiscytowa 1 II p_. telefon 355-42 (5054)
parcelę w Katowicach, względnie w Chorzowie kupie natychmiast Zgłoszenia z pedantem położenkt parceli wielkości oraz ceny za 1 m* kierować do P. Z. pod 3456Aparat fotograficzny 6/4X9 kupię Zgł z oodaniem ceny kierować do P Z pod 5457,Tokarkę średnią do metali , wiertarkę kupię okazyjnie za gotówkę Zgłoszenia: Chorzów, Wolności 87 m 10Zakup złota srebra platyny Płacimy najwyższe ceny dzienne Zloto" pol“, Katowice, Słowackiego 39.
INTERESY HANDLOWE_ fSklep narożny położony na m,ruchliwszym odcinku ul Krakowskiej 61 w Katowicach d.o wynajęcia. (5435)Wspólniczkę do dobrze zaprowadzonego składu kapeluszy damskich poszukuje się od zaraz Zgłoszenia do Adm F. Z. pod , 5440“ (5440)Dzierżawca pensjonatu ośmio-poko- iowego 5 minut stacja Głębce. Zgłoszenia: Kiosk Stellera Wisła. (5439)Kupiec znajdzie stałe zatrudnienie za wynagrodzeniem z udziałem, w wjęk szem przedsiębiorstwie. Wpłata według umowy. Oferty do Repr Polski Zachodniej w Chorzowie pod .Dzielny“. t543!)
Wspólnika z kapitałem, mogą być obligacje pożyczki inwestycyjnej po szykuje Inżynier przemysłowiec. Ol pod . Pevvnv i dobry zysk“ do P. Z (5425)
Kursy języka na.gielsk.ego prowadzone przez rodowita Angielko wy kwalifikowana nauczycielkę 3 Maja 30. tel 301-57 (5433)Lckcyi iorte-pi-iiiu sumiennie, dokładnie udzielam. Miesięcznie 15 zl. Oferty: Polska Zachodnia pod .pan" na“_________________________ 5460)Tańczyć wyucza Szkoła Gajewskiego — Oplata 15 złotych! w Katowicach: wtorki, — restauracja
Grand“ Kościuszki 38; w Chorzowie: „Katowicki Dom Zwiążkowy“ Wolności 47_________ (5109)„Echo Obcojęzyczne“ — czasopism» dla znaiacyc! początki francuskiego, niemieckiego — Szczegółowe prospekty. numery okazowe — bezpłatnie: Warszawą. Waliców 3 — W7 mienić język!. (5217J
25 letni przystojny kawaler, na posadzie prywatnej szuka towarzyszki do lat 24. Poważne zgłoszenia kierować do P Z pod 5449_______Do moiej fabryki kapusty i Ogór ków poszukuję wspólnika Potrzeb ny kapitał 6 tys zł. Zgł kierować do P Z. pod 5448_______________ ,Która z pań chciałaby się zaopiekować z 24-letnim? Zgł. do P. Z P&» 5450.
Podziękowania WPanu Dyr Dr. Urbanowiczowi z szpitala miejskiego w Chorzowie składam tą droga serdeczne Bóg zapłać za wyleczenie i przeprowadzenie skomplikował i cjeżkiei a udanej operacji na < żonie. Józef Kuźmjk Chorzów, Klim* zowjec_________________ (5437)Za długi żony mojej Elfrydy Mus jabłkowej z domu Mocha nie odpowiadam Karol Musialiik
illlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllii
jest przedsiębiorstwo, które nie ogłasza się za pośrednictwem dzienników i czasopism.