İktisat Politikası ve Toplam Talep – Toplam Arz Analizi · - Enflasyon bekleyiş anketleri ve Merkez Bankası’nın içsel enflasyon tahminleri, - Kamu ve özel sektörün fiyatlama

BilginBari İktisatPolitikası 1

İktisatPolitikasıve

ToplamTalep–ToplamArzAnalizi


Amaçlar…• İktisatpolitikasınınamaçlarınıanlamak

• Enflasyonveçıktı’daistikrararasındakiilişkiyianlamak

• ParapolitikasınınyürütülmesindeTaylorkuralınıanlamak

• Enflasyon ve çıktı’da istikrarı sağlamak için politikayapıcılarıniktisatpolitikasınınasılyürüttüklerinianlamak


İktisatPolitikasınınAmaçlarıİkitemelamaçvar:• Ekonomikfaaliyetlerdeistikrarısağlamak

• Fiyatistikrarınısağlamak


EkonomikFaaliyetlerdeİstikrarıSağlamak• Ekonomikfaaliyetlerişsizlikoranıileölçülür.

• Politikayapıcılarınhedefi,doğalişsizlikoranınıyakalamaktır.

• Buoranmaksimumsürdürülebiliristihdamileuyumludur.

• Enflasyondaartışyönündebirbaskıyaratmamaktadır.


EkonomikFaaliyetlerdeİstikrarıSağlamak• Doğal işsizlik oranı, friksiyonel ve yapısal işsizliğintoplamıdır.

• Friksiyonel işsizlik, firmalar ve işçilerin uygun eşleşmeleryapamadıklarıdurumdaortayaçıkar.

• Yapısal işsizlik, mevcut işler için uygun işgücünün bulunmadığıdurumlardaortayaçıkar.

• Doğal işsizlik oranında, çıktı potansiyeline doğru hareketeder.Çıktıaçığı(𝑌 −𝑌$)sıfıraeşitlenir.

• Doğal işsizlik oranı uygulamada %5’ler civarında kabuledilir.


EnflasyondaİstikrarıSağlamak• Yüksek enflasyon beraberinde enflasyonda yüksekdeğişkenlikgetirir.Budurumbüyümeyiolumsuzetkiler.

• Merkez bankasının amacı fiyat istikrarıdır. Fiyat istikrarı,ekonomide düşük ve istikrarlı bir enflasyon oranınınsağlanmasıdır.

• Fiyat istikrarı, insanların yatırım, tüketim ve tasarrufayönelik kararlarında dikkate almaya gerek duymadıklarıölçüdedüşükbirenflasyonoranınıifadeeder.


• %1 - %3 arasındaki enflasyon oranları kabul edilebilirenflasyonoranlarıdır.

• Parapolitikası,mevcutenflasyonu,𝜋,enflasyonhedefine,𝜋&, yakınlaştırmayı dönük olarak yürütülür. Bu durumdaenflasyon açığı (𝜋 − 𝜋&) minimum şekilde sağlanmayaçalışılır.


ParaPolitikasınınYürütülmesi• Hiyerarşikyetki:Diğeramaçlarısağlamakiçinkoşulolarakfiyatistikrarınınsağlamayıgerektirir.

- TheEuropeanCentralBank(throughtheMasstrichtTreaty),theBankofEngland,theBankofCanada,andtheReserveBankofNewZealand

• İkiliyetki:Fiyatistikrarıvediğeramaçlareşitağırlıktadır.

- TheFEDpolitikasınıikiliyetkiileyürütür.Bunlar,istikrarlıfiyatlarvemaksimumsürdürülebiliristihdam’dır.


Enflasyonda ve Ekonomik Faaliyetlerde İstikrarıSağlamakArasındakiİlişki• Birekonomikşokamerkezbankasınınuygunpolitikatepkisineolmalıdır?

• Talep şoku veya geçici arz şoku durumunda, merkezbankası eşzamanlı olarak hem fiyat düzeyinde hem deçıktı’daistikrarısağlayabilir.

• Kalıcı arz şoku durumunda, politika yapıcılar ya fiyatdüzeyindeistikrarıyadaçıktı’daistikrarısağlayabilirler.


ParaPolitikasıveDengeReelFaizOranı• Uzun dönem dengesinde, reel faiz oranı denge reel faizoranıdır,𝑟∗.

• Bufaizoranı,talepedilentoplamçıktımiktarınıpotansiyelçıktı’yaeşitlemektedir: 𝑌 −𝑌$ = 0

• Enflasyonoranıfiyatistikrarıileuyumludur:𝜋 = 𝜋&

• Bu faiz oranı ayrıca ekonomi için uzun dönem reel faizoranıdır.


ParaPolitikasıEğrisiveDengeReelFaizOranı


PolitikaveUygulama:MerkezBankasınınFaizOranınıBelirlemesi

• Günümüzmodernmerkezbankacılığı,fiyatistikrarıanahedefiçerçevesinde, kısa vadeli faiz oranlarını belirleyebilme veparasal aktarım mekanizması yolu ile istenilen enflasyonhedefineulaşmaçerçevesindeyürütülür.

• Kısavadelifaizoranı=Politikafaizi

• Merkezbankasının‘duruşunu’yansıtır.

• Çağdaşmerkerzbankalarınınenönemliaracıdır.


• İmkansızÜçlü(ImpossibleTrinity):Sermayehareketlerininserbestolduğuortamlarda,MerkezBankaları;

- FaizOranı- Kur

seçeneklerindensadecebirinidoğrudankontroledebilir.Bunlardanikisiaynıandadoğrudankontroledilemez.

• Merkezbankalarınınetkinbirparapolitikasıuygulayabilmeleri,parapolitikasınadairkararlarınekonomiüzerindekietkilerineve bu etkilerin hangi sürede ve ne kadar büyüklüktegerçekleşeceğinedairbiröngörününoluşumunabağlıdır.


• Merkez Bankası, kısa vadeli faiz oranları ile ilgili kararlarınıenflasyonun gelecekteki izleyeceği seyrin enflasyonhedefi ileuyumunugözeterekvermektedir.

• Gelecektekienflasyonuöngörebilmekiçinnelerebakılır?

- EnflasyonbekleyişanketleriveMerkezBankası’nıniçselenflasyontahminleri,- Kamuveözelsektörünfiyatlamadavranışları,- Dövizkurlarıveödemelerdengesi,- Ücretler,istihdamveişgücübirimmaliyetleri,- Toplamarzvetalep;maliyepolitikasıgöstergeleri,parasalgöstergelervekredibüyüklükleri,

- Dışekonomikgelişmeler;örneğinpetrolvediğerhammaddefiyatları.


• Bankalararasıparapiyasasındaoluşangecelikfaizoranıtercihedilir.

𝑖, = 𝑖,- +𝜙0 𝜋,-𝜋& +𝜙2 𝑌,-𝑌$ • Taylor kuralı, reel faiz oranının çıktı’nın ve enflasyon’unsapmalarına verdiği tepkiyi tanımlar. Para politikasının herdurumdanasılyürütüldüğününeksiksiztanımlamasıdır.

• Taylor prensibi, reel faiz oranının enflasyona olan tepkisinitanımlar ve çıktı düzeyini ihmal eder. Para politikasının nasılyürütüldüğününkısmitanımlamasıdır.


ParasalAktarımMekanizması


ToplamTalepŞokunaPolitikaTepkisiNegatiftalepşokudurumunda• Politikatepkisininolmadığıdurumdaçıktıbirsürepotansiyelinaltındakalacakveenflasyondüşecek

• Politika uygulandığında kısa dönemde çıktı ve enflasyondaistikrarsağlanacak(ilahitesadüf:divinecoincidence)

- MBgenişlemecipolitikauygulayarakfaizoranınıdüşürecekveADeğrisisağakayacak

- Talepşokudurumundafiyatveçıktıistikrarıhedefleriarasındabirdeğiş-tokuşyoktur.


ToplamTalepŞoku:PolitikaTepkisininOlmadığıDurum


ToplamTalepŞoku:PolitikaUygulandığıDurum


KalıcıArzŞokunaTepkiNegatifarzşokudurumunda• Politikatepkisininolmadığıdurumdaenflasyonvereelfaizoranıyükselecektir.

• Politikauygulandığındaenflasyondaistikrarsağlanacaktır.

- MBreel faizoranını artırarakparapolitikasını sıkılaştıracaktır.Enflasyon,hedefdüzeyinegelecekvereelfaizoranıdüşecektir.

- “İlahi tesadüf” sağlanmaktadır. Fiyatveçıktı istikrarıhedefleriarasındabirdeğiş-tokuşyoktur.


KalıcıArzŞoku:PolitikaTepkisininOlmadığıDurum


KalıcıArzŞoku:PolitikaUygulandığıDurum


GeçiciArzŞokunaTepkiNegatifbirarzşokudurumunda• Politika tepkisinin olmadığı durumda çıktı ve enflasyon’dabaşlangıçdeğerlerinetekrarulaşılır.

• Enflasyonodaklıbirpolitikauygulanmasıdurumunda,MBreelfaiz oranlarını artırarak para politikasını sıkılaştıracaktır. Budurumdaçıktıpotansiyeldüzeyinindahadaaltınadüşecektir.

• Büyümeodaklıbirpolitikauygulanmasıdurumunda,MBgevşekbir para politikası izleyecektir. Bu durumda çıktı potansiyeldüzeyinedönerkenenflasyonyükselecektir.


GeçiciArzŞoku:PolitikaTepkisininOlmadığıDurum


GeçiciArzŞoku:FiyatİstikrarıÖncelikliPolitika


GeçiciArzŞoku:BüyümeÖncelikliPolitika


Sonuç:Fiyatistikrarıveçıktıistikrarıarasındakiilişki• Ekonomide talep şoku veya kalıcı arz şoku durumunda, fiyatistikrarısağlayanpolitikaçıktıistikrarıdasağlamaktadır.

• Geçici arz şoku durumunda, kısa dönemde MB fiyat ve çıktıistikrarıarasındatercihyapmalıdır.

• Geçiciarzşokudurumunda,uzundönemde ikiamaçarasındabirdeğiş-tokuşbulunmamaktadır.


AktivistveAktivistOlmayanPolitikaGörüşleri• Aktivistolmayangörüşegöre,ekonomideistikrarısağlamakiçinpolitika uygulanması gereksizdir. Çünkü fiyat ve ücretleresnektir.Budurumdaekonomikendinidüzeltmemekanizmasısayesindetamistihdamdüzeyinegeridönecektir.

• Aktivistlere göre, ekonomide istikrarı sağlamak için aktif birşekilde politia uygulanmalıdır. Çünkü ücret ve fiyatlaryapışkandır. Bu durumda ekonominin kendini düzeltmemekanizması ile uzun dönem dengesine ulaşması çok uzunsürecektir.


GecikmelervePolitikaUygulaması1. Verigecikmesi

2. Tanımlamagecikmesi3. Yasamagecikmesi

4. Uygulamagecikmesi

5. Etkililikgecikmesi


Enflasyon:HerZamanveHerYerdeParasalBirOlgudur.• AD–ASanaliziuzundönemdeM.Friedman’ıdestekliyor.• MBgevşekbir politika izleyerek faizoranlarını düşürdüğündeuzundönemdebununsonucuenflasyonoluyor.

• Ekonomiuzundönemdepotansiyelçıktıdüzeyinevedengereelfaizdüzeyinegeridönüyor.


EnflasyonHedefindeBirArtışınEtkileri


EnflasyonistParaPolitikasınınSonuçları• Hükümetlerin öncelikli amacı ekonominin istihdam düzeyiniartırmaktır.Fakatbuamaçyüksekenflasyonudaberaberindegetirmektedir.

• Bu tarz bir politika uygulaması iki tür enflasyonlasonuçlanmaktadır:

- Maliyet-İtişli Enflasyon : geçici arz şokları veya verimliliktendahayüksekartışlarısonucuortayaçıkar.

- Talep-ÇekişliEnflasyon:toplamtalebiartırıcıpolitikalarsonucuortayaçıkar.


MaliyetİtişliEnflasyon


TalepÇekişliEnflasyon





SıfırAltıSınırındaParaPolitikası• Sıfıraltısınırı=Zerolowerbound

• MBherzamanfaizoranlarınıdüşürebilirmi?

• Faizler0(sıfır)düzeyinegelincepolitikanasılyürütülecek?

• BudurumdaMPeğrisiiçinikifarklıdurumortayaçıkıyor.

• Sıfıraltısınırıdurumunda,ekonomininkendinidüzeltmemekanizmasıdaişe yaramıyor. Çıktı, potansiyelin altına düştüğünde ve eğer politikauygulanmadığındaekonomigiderekdahadüşükbirçıktıdüzeyineulaşacak.

𝑌 < 𝑌$ ⟹ 𝜋 ↓⟹ 𝑟 ↑⟹ 𝑌 ↓⟹ 𝑌 ≪𝑌$ ⟹ 𝜋 ↓⟹ 𝑟 ↑⟹ 𝑌 ↓



𝑌 < 𝑌$ ⟹ 𝜋 ↓⟹ 𝑟 ↑⟹ 𝑌 ↓⟹ 𝑌 ≪𝑌$ ⟹ 𝜋 ↓⟹ 𝑟 ↑⟹ 𝑌 ↓


GelenekselOlmayanParaPolitikasıveMiktarsalGevşeme• Sıfır altı sınırında, geleneksel genişlemeci para politikası işeyaramamaktadır.

• Politika uygulayıcıları geleneksel olmayan para politikası kullanmayayönelmektedir. Bu politikalar : likidite sağlama, varlık alımları vebeklentilerinyönetilmesi

• Bupolitikalar finansaluyuşmazlıkları,𝑓, vedolayısıylayatırımlar içinreelfaizoranını,𝑟9,düşürerekçıktıveenflasyonartışısağlamaktadır.

𝑟9 = 𝑟 +𝑓


GelenekselOlmayanParaPolitikası:LikiditeSağlamaveVarlıkAlımlarıveBeklentiler


GelenekselOlmayanParaPolitikası:Beklentiler


PolitikaveUygulama:JaponyaÖrneği

• 2012 yılına gelindiğinde Japonya ekonomisi, 10 yıldan beridevam eden düşük büyüme, deflasyon ve sıfır altı sınırındakipolitikafaizinesahipti.

• 2013yılındaJMBparapolitikasındaikideğişiklikgerçekleştirdi:

- enflasyonhedefini%1’den%2’yeyükseltti.- varlıkalımlarıileikiyıliçinbuamacabağlıkaldı.

• TheAbenomicsprogram

- FinansaluyuşmazlıklarıdüşürerekADeğrisinisağakaydırdı.- EnflasyonbeklentileriniyükselterekASeğrisiniyukarıkaydırdı.


İktisat Politikası ve Toplam Talep – Toplam Arz Analizi · - Enflasyon bekleyiş anketleri ve Merkez Bankası’nın içsel enflasyon tahminleri, - Kamu ve özel sektörün fiyatlama

Documents