Kt151Ke toán giá thành tại công ty cơ khí và sửa chữa công trình cầu đường bộ

Môc lôcTrang

Lêi më ®Çu 3

PhÇn i: c¬ së lý luËn chung vÒ h¹ch to¸n kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong çc doanh nghiÖp s¶n xuÊt

I. Sù cÇn thiÕt cña h¹ch to¸n chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt

II. Kh¸i qu¸t chung vÒ chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gÝa thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiÖp

1. Kh¸i niÖm vµ ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt

2. Gi¸ thµnh vµ ph©n lo¹i gÝa thµnh

3. Ph©n biÖt sù gièng nhau vµ kh¸c nhau gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm.

4. §èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm

5. Tr×nh tù tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt

6. Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh

III. KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm

1. NhiÖm vô kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm

2. KÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt theo ph¬ng ph¸p kª khai th-êng xuyªn.

3. KÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt theo ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú

VI. Sæ kÕ to¸n ¸p dông trong kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gÝa thµnh s¶n phÈm.

6

6

6

6

9

11

11

14

15

19

19

19

28

30

PhÇn ii. Thùc tr¹ng c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i c«ng ty c¬ khÝ vµ söa ch÷a c«ng tr×nh cÇu ®êng bé ii

i. Giíi thiÖu kh¸i qu¸t vÒ C«ng ty c¬ khÝ vµ söa

33

1

Chuyªn ®Ó thùc t¹p

ch÷a c«ng tr×nh cÇu ®êng bé II.

1. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña C«ng ty.

2. Chøc n¨ng, nhiÖm vô, môc tiªu ho¹t ®éng cña C«ng ty.

3. §Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh cña C«ng ty.

4. Tæ chøc bé m¸y qu¶n lý vµ s¶n xuÊt, chøc n¨ng, nhiÖm vô çc phßng ban cña C«ng ty.

II. §Æc ®iÓm tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n vµ c«ng t¸c kÕ to¸n cña C«ng ty.

1. §Æc ®iÓm tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n.

2. Tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n t¹i C«ng ty

III. §Æc ®iÓm h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh t¹i C«ng ty.

1. §Æc ®iÓm ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ

2. Quy tr×nh vµ ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh chi phÝ s¶n xuÊt

3. §èi tîng tÝnh gi¸ vµ kú tÝnh gi¸ thµnh

4. §¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang.

5. 'Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh .

IV. Néi dung h¹ch to¸n chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i C«ng ty

1. H¹ch to¸n chi phÝ NVL trùc tiÕp

2. H¹ch to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp

3. H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung

4. Tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt cho ph©n xëng vµ cho toµn C«ng ty.

5. §¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang cuèi kú

5. TÝnh gi¸ thµnh t¹i c«ng ty.

33

33

34

35

37

41

41

43

48

48

48

50

51

52

52

52

61

65

67

68

69

PhÇn iii. Ph¬ng híng hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh t¹i c«ng ty c¬ khÝ vµ söa ch÷a c«ng tr×nh cÇu ®êng

71

2


bé II.

I. §¸nh gi¸ kh¸i qu¸t vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh t¹i C«ng ty c¬ khÝ söa ch÷a c«ng tr×nh cÇu ®êng bé II.

1. ¦u ®iÓm.

2. Nhîc ®iÓm.

II. Mét sè ý kiÕn ®ãng gãp nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n ph©m ë C«ng ty c¬ khÝ vµ söa ch÷a c«ng tr×nh cÇu ®êng bé II.

1. Sù cÇn thiÕt hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë C«ng ty c¬ khÝ vµ söa ch÷a c«ng tr×nh cÇu ®êng bé II.

2. §Þnh híng vµ gi¶i ph¸p hoµn thiÖn.

71

72

73

73

73

74

* Lêi kÕt luËn 77

3


Lêi më ®Çu

Trong c¬ chÕ thÞ trêng hiÖn nay, mét doanh nghiÖp muèn tån t¹i vµ ®øng v÷ng ph¶i cã søc c¹nh tranh, mµ c«ng cô s¾c bÐn cña nã chÝnh lµ kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh. Cïng víi xu thÕ ph¸t triÓn chung cña ®Êt níc, ngµnh giao th«ng, x©y dùng vµ söa ch÷a ®ang lµ ngµnh cã tèc ®é ph¸t triÓn nhanh, t¹o ra nhiÒu c¬ së vËt chÊt kü thuËt quan träng cña nÒn kinh tÕ quèc d©n. §iÒu nµy ph¶i kÓ ®Õn sù gãp phÇn cña C«ng ty c¬ khÝ vµ söa ch÷a c«ng tr×nh cÇu ®êng bé II. HÇu hÕt çc c«ng tr×nh giao th«ng trong níc ®îc më réng, ®îc n©ng cÊp, çc biÓn b¸o, tÝn hiÖu giao th«ng ®îc l¾p ®Æt lµ do C«ng ty thùc thi tiÕn hµnh.

§Ó lµm ®îc ®iÒu nµy, C«ng ty ®· kh«ng ngõng phÊn ®Êu, ho¹ch ®Þnh ra çc chiÕn lîc kinh doanh phï hîp víi tõng thêi kú ph¸t triÓn cña níc nhµ. Nhng ®iÒu nµy thËt kh«ng dÔ dµng. Bëi lµm sao ®Ó võa tiÕt kiÖm ®îc chi phÝ, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm mµ vÉn ®¹t hiÖu qu¶, chÊt lîng s¶n phÈm vµ c«ng tr×nh sö dông. §iÒu nµy tëng chõng nh rÊt cò nhng l¹i mang tÝnh l©u bÒn vµ h÷u hiÖu. Do ®ã c«ng t¸c tæ chøc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm cã vai trß rÊt quan träng trong çc doanh nghiÖp, nã tËp hîp vµ cung cÊp th«ng tin cho chñ doanh nghiÖp ra çc quyÕt ®Þnh hîp lý nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh. §ång thêi tõ ®ã lµ c¬ së cho biÕt sù dÞch chuyÓn cña tiÒn vèn trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, cïng víi doanh thu cho phÐp dù tÝnh kh¶ n¨ng ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp trong t¬ng lai.

V× vËy, viÖc nghiªn cøu çc kho¶n môc chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ mét ®ßi hái hÕt søc bøc thiÕt do thùc tÕ ®Æt ra. Trªn c¬ së ®ã, sÏ thùc hiÖn çc kho¶n môc chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh cho hîp lý, ®ång thêi t×m çc biÖn ph¸p nh»m h¹ gi¸ thµnh. NhËn thøc ®îc tÇm quan träng nµy em ®· m¹nh d¹n ®i s©u nghiªn cøu ®Ò tµi: "KÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i C«ng ty C¬ khÝ vµ söa ch÷a c«ng tr×nh cÇu ®êng bé II".

Ngoµi phÇn më ®Çu vµ phÇn kÕt luËn, chuyªn ®Ò thùc tËp gåm ba phÇn chÝnh:

4


PhÇn I: c¬ s¬ lý luËn chung vÒ kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt

PhÇn ii: thùc tr¹ng c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i C«ng ty c¬ khÝ vµ söa ch÷a c«ng tr×nh cÇu ®êng bé ii.

PhÇn iii: Ph¬ng híng hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh t¹i c«ng ty c¬ khÝ vµ söa ch÷a c«ng tr×nh cÇu ®êng bé ii.

PhÇn i

c¬ së lý luËn chung vÒ kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt.

I. Sù cÇn thiÕt cña h¹ch to¸n chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt

Khi ®i vµo kinh doanh bÊt cø mét lÜnh vùc ho¹t ®éng nµo, tÊt c¶ çc doanh nghiÖp ®Òu mong muèn doanh nghiÖp cña m×nh sÏ thu hót ®îc nhiÒu vèn ®Çu t, ký kÕt ®îc nhiÒu hîp ®ång vµ ®em l¹i nhiÒu lîi nhuËn cho doanh nghiÖp, gãp phÇn ®¶m b¶o møc ®é ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ quèc d©n mét çch toµn diÖn, c©n ®èi vµ thèng nhÊt, tõ ®ã sÏ n©ng ®îc hiÖu qu¶ kinh doanh x· héi, t¨ng thu nhËp quèc d©n vµ ®¸p øng nhu cÇu ngµy cµng t¨ng cña x· héi.

Muèn vËy çc doanh nghiÖp cÇn ph¶i t×m çch t¨ng n¨ng suÊt, chÊt lîng s¶n phÈm, ®ång thêi lµm gi¶m chi phÝ, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm, t¨ng lîi nhu©n vµ kh«ng ngõng t¨ng tÝch luü cho doanh nghiÖp cã nh vËy míi ®¸p øng ®îc yªu cÇu æn ®Þnh vµ n©ng cao ®êi sèng cho çn bé c«ng nh©n viªn. §Ó lµm ®îc ®iÒu nµy th× trong qu¸ tr×nh h¹ch to¸n cÇn ph¶i qu¶n lý chÆt chÏ, h¹ch to¸n chÝnh x¸c vµ ®Çy ®ñ chi phÝ bá ra ®Ó phôc vô cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. VÊn ®Ò nµy cã ý nghÜa v« cïng quan träng trong viÖc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, gióp cho bé m¸y qu¶n lý cña ®¬n vÞ thêng xuyªn n¾m ®îc t×nh h×nh thùc hiÖn çc ®Þnh møc hao phÝ vÒ lao ®éng, nguyªn liÖu vµ çc chi phÝ kh¸c cña ®¬n vÞ, n¾m ®îc t×nh h×nh l·ng phÝ vµ tæn thÊt trong qu¸ tr×nh chuÈn bÞ vµ tiÕn hµnh s¶n xuÊt còng nh t×nh h×nh thùc hiÖn gi¸ thµnh cña ®¬n vÞ. Ngoµi ra cßn gióp cho bé

5


m¸y cña ®¬n vÞ n¾m ®îc nh÷ng mÆt tèt, nh÷ng mÆt cßn tån t¹i trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña ®¬n vÞ, trªn c¬ së ®ã ®¸nh gi¸ ®îc hiÖu qu¶ kinh tÕ, kh«ng ngõng n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm, h¹ gi¸ thµnh, t¨ng thªm thu nhËp. ChÝnh v× vËy, tæ chøc tèt c«ng t¸c tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm cã ý nghÜa hÕt søc quan träng ®èi víi viÖc t¨ng cêng vµ c¶i tiÕn c«ng t¸c qu¶n lý gi¸ thµnh nãi riªng vµ qu¶n lý ®¬n vÞ nãi chung.

II. Kh¸i qu¸t chung vÒ chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gÝa thµnh s¶n phÈm trong Doanh nghiÖp.

1. Kh¸i niÖm vµ ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm.

1.1. Kh¸i niÖm chi phÝ s¶n xuÊt.

Sù ph¸t sinh vµ ph¸t triÓn cña x· héi loµi ngêi g¾n liÒn víi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. NÒn s¶n xuÊt cña bÊt kú ph¬ng thøc s¶n xuÊt nµo còng g¾n liÒn víi sù vËn ®éng vµ tiªu hao çc yÕu tè c¬ b¶n t¹o nªn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ ®ã lµ sù kÕt tinh cña 3 yÕu tè : t liÖu lao ®éng, ®èi tîng lao ®éng vµ søc lao ®éng, ®ång thêi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt hµng ho¸ còng chÝnh lµ qu¸ tr×nh tiªu hao çc yÕu tè trªn.

§Ó s¶n xuÊt ra hµng hãa th× ph¶i tiªu hao c¶ vÒ lao ®éng vµ ®èi tîng lao ®éng. Do vËy cã thÓ kÕt luËn r»ng: chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé hao phÝ mµ doanh nghiÖp ph¶i tiªu dïng trong mét kú ®Ó thùc hiÖn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, tiªu thô s¶n phÈm vµ thùc chÊt chi phÝ lµ sù dÞch chuûªn vèn, sù dÞch chuyÓn çc yÕu tè s¶n xuÊt vµo çc ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm.

Khi tiÕn hµnh s¶n xuÊt kh«ng ph¶i tÊt c¶ çc kho¶n chi phÝ ®Òu liªn quan ®Õn ho¹t ®éng s¶n xuÊt s¶n phÈm mµ cßn cã nh÷ng kho¶n chi phÝ kh¸c cã tÝnh chÊt s¶n xuÊt nh chi phÝ b¸n hµng, chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp. Do ®ã chØ nh÷ng chi phÝ ®Ó tiÕn hµnh çc ho¹t ®éng s¶n xuÊt míi ®îc coi lµ chi phÝ s¶n xuÊt.

1.2. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt.

ViÖc ph©n lo¹i chi phÝ ®îc Doanh nghiÖp ¸p dông tuú theo ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt kinh doanh, qu¶n lý vµ tr×nh ®é nghiÖp vô cña m×nh sao cho hîp lý. Do ®ã ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt

6


chÝnh lµ viÖc s¾p xÕp chi phÝ s¶n xuÊt vµo tõng lo¹i, tõng nhãm kh¸c nhau theo nh÷ng ®Æc tÝnh nhÊt ®Þnh.

* Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo yÕu tè chi phÝ

Theo çch ph©n lo¹i nµy, çc chi phÝ cã cïng néi dung, tÝnh chÊt kinh tÕ ®îc xÕp chung vµo mét yÕu tè, kh«ng kÓ ®Õn chi phÝ ph¸t sinh ë ®©u hay dïng vµo môc ®Ých g× trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Bao gåm :

- Chi phÝ nguyªn vËt liÖu nh: S¾t, thÐp, t«n. nh«m, s¬n, giÊy ph¶n quang...

- Chi phÝ nhiªn liÖu, ®éng lùc mua ngoµi: X¨ng, dÇu, gas, « xy, b×nh khÝ...

- Chi phÝ c«ng cô, dông cô nh: Que hµn, m¸y khoan...

- Chi phÝ tiÒn l¬ng cña c«ng nh©n trùc tiÕp, gi¸n tiÕp, lao ®éng thuª ngoµi, trÝch BHXH, BHYT, theo tû lÖ quy ®Þnh.

- Chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh lµ çc hao mßn cña çc lo¹i tµi s¶n trong doanh nghiÖp nh: Nhµ xëng lµm viÖc, m¸y mãc thiÕt bÞ thi c«ng, ph¬ng tiÖn vËn t¶i, thiÕt bÞ dông cô qu¶n lý.

- Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi: TiÒn ®iÖn, tiÒn níc, ®iÖn tho¹i...

- Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c.

ViÖc ph©n lo¹i s¶n phÈm s¶n xuÊt theo yÕu tè chi phÝ cho biÕt kÕt cÊu, tû träng tõng yÕu tè s¶n xuÊt ®Ó ph©n tÝch, ®¸nh gÝa t×nh h×nh thùc hiÖn dù to¸n, lµ c¬ së ®Ó lËp kÕ ho¹ch: Cung øng vËt t, quü tiÒn l¬ng, vèn ®Ó gióp cho viÖc thùc hiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n còng nh c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt mét çch nhanh chãng vµ chÝnh x¸c.

* Ph©n lo¹i theo kho¶n môc chi phÝ .

C¨n cø vµo çc kho¶n môc chi phÝ kh¸c nhau nhng cã môc ®Ých vµ c«ng dông, kh«ng ph©n biÖt chi phÝ ®ã cã néi dung kinh tÕ ®Ó ph©n lo¹i.

Cã 4 kho¶n môc chi phÝ sau:

- Chi phÝ Nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp: Gåm toµn bé çc kho¶n chi phÝ nguyªn vËt liÖu chÝnh, vËt liÖu phô, nhiªn liÖu

7


tham gia trùc tiÕp vµo s¶n xuÊt chÕ t¹o s¶n phÈm hay thùc hiÖn lao vô, dÞch vô.

- Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp: Gåm toµn bé çc kho¶n thï lao ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt nh l¬ng, phô cÊp l¬ng, çc kho¶n trÝch theo l¬ng (BHXH, BHYT, KPC§)

- Chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng: Bao gåm toµn bé çc kho¶n chi phÝ doanh nghiÖp bá ra cã liªn quan tíi viÖc sö dông m¸y thi c«ng phôc vô cho viÖc vËn chuûªn, phôc vô c«ng tr×nh nh: tiÒn khÊu hao m¸y mãc thiÕt bÞ, tiÒn thuª m¸y, l¬ng c«ng nh©n ®iÒu khiÓn m¸y, chi phÝ vÒ nhiªn liÖu dïng cho m¸y thi c«ng...

- Chi phÝ s¶n xuÊt chung: lµ toµn bé chi phÝ ph¸t sinh trong ph©n xëng (trõ 3 lo¹i chi phÝ trªn) bao gåm tiÒn l¬ng vµ çc kho¶n trÝch theo l¬ng cña nh©n viªn qu¶n lý ph©n x-ëng, chi phÝ khÊu hao, chi phÝ cho ®iÖn tho¹i, ®iÖn níc, vµ çc chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c

V× vËy ph©n lo¹i theo kho¶n môc chi phÝ cã t¸c dông phôc vô cho qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt theo ®Þnh møc, cung cÊp sè liÖu cho c«ng t¸c tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm , lËp kÕ ho¹ch gi¸ thµnh vµ ®Þnh møc chi phÝ s¶n xuÊt cho kú sau.

* Ph©n lo¹i theo lÜnh vùc ho¹t ®éng gåm:

- Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh: lµ nh÷ng chi phÝ liªn quan ®Õn hiÖn tr¹ng s¶n xuÊt vµ tiªu thô, qu¶n lý hµnh chÝnh, qu¶n trÞ kinh doanh.

- Chi phÝ ho¹t ®éng tµi chÝnh: gåm nh÷ng chi phÝ ngoµi dù kiÕn cã thÓ do chñ quan hay kh¸ch quan dÉn tíi.

- Chi phÝ bÊt thêng: Gåm nh÷ng chi phÝ ngoµi dù kiÕn cã thÓ do chñ quan hay kh¸ch quan mang l¹i.

Çch ph©n lo¹i nµy gióp cho viÖc ph©n ®Þnh chi phÝ ®îc chÝnh x¸c, phôc vô cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh, x¸c ®Þnh chi phÝ vµ kÕt qu¶ cu¶ tõng ho¹t ®éng kinh doanh ®óng ®¾n, gióp cho viÖc lËp B¸o ço tµi chÝnh nhanh, ®óng vµ kÞp thêi.

* Ph©n lo¹i theo mèi quan hÖ chi phÝ vµ khèi lîng c«ng viÖc : Theo çch ph©n lo¹i nay th× chi phÝ ®îc chia thµnh: Chi phÝ cè ®Þnh, chi phÝ biÕn ®æi vµ chi phÝ hçn hîp

8


- Chi phÝ cè ®Þnh (chi phÝ bÊt biÕn): lµ lo¹i chi phÝ mµ tæng sè kh«ng thay ®æi khi cã sù thay ®æi vÒ khèi lîng ho¹t ®éng.

- Chi phÝ biÕn ®æi (chi phÝ kh¶ biÕn, biÕn phÝ): lµ çc chi phÝ thay ®æi vÒ tæng sè tû lÖ víi sù thay ®æi cña møc ®é ho¹t ®éng.

- Chi phÝ hçn hîp lµ chi phÝ mµ nã bao gåm c¶ ®Þnh phÝ vµ biÕn phÝ.

Çch ph©n lo¹i nµy cã ý nghÜa quan träng gióp nhµ qu¶n trÞ n¾m ®îc m« h×nh chi phÝ - khèi lîng - lîi nhuËn ®Ó x¸c ®Þnh ®iÓm hoµ vèn, nh»m ®a ra gi¶i ph¸p tèi u trong kinh doanh, n©ng cao hiÖu qña chi phÝ, lµm h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm.

* Ph©n lo¹i chi phÝ theo mèi quan hÖ chi phÝ víi ®èi tîng chÞu chi phÝ gåm:

- Chi phÝ c¬ b¶n: lµ nh÷ng chi phÝ thuéc çc yÕu tè c¬ b¶n cña qu¸ tr×nh kinh doanh nh chi phÝ vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ KHTSC§ dïng vµo s¶n xuÊt vµ nh÷ng chi phÝ trùc tiÕp kh¸c.

- Chi phÝ qu¶n lý phôc vô: lµ nh÷ng chi phÝ cã tÝnh chÊt qu¶n lý, phôc vô cho ho¹t ®éng kinh doanh cña ®¬n vÞ.

Nh÷ng chi phÝ c¬ b¶n liªn quan trùc tiÕp ®Õn tõng ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh th× h¹ch to¸n trùc tiÕp, cßn nh÷ng chi phÝ c¬ b¶n nµo liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh th× trùc tiÕp ph©n bæ çc ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh theo çc tiªu thøc thÝch hîp.

Chi phÝ qu¶n lý phôc vô th× tËp hîp riªng theo kho¶n môc sau ®ã cuèi kú ph©n bæ mét lÇn cho çc ®èi tîng tÝnh gi¸ liªn quan theo tiªu thøc phï hîp.

2. GÝa thµnh vµ ph©n lo¹i gi¸ thµnh.

2.1. Kh¸i niÖm gi¸ thµnh s¶n phÈm s¶n xuÊt.

Sù vËn ®éng cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh trong doanh nghiÖp bao gåm 2 mÆt ®èi lËp nhau, nhng cã liªn quan mËt thiÕt h÷u c¬ víi nhau. Trong ®ã, mét mÆt lµ çc chi phÝ mµ doanh nghiÖp ®· chi ra, cßn mÆt kh¸c lµ kÕt qu¶ kinh doanh thu ®îc tõ nh÷ng s¶n phÈm ®· hoµn thµnh. VËy gi¸

9


thµnh s¶n phÈm lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé çc hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ mµ doanh nghiÖp ®· bo ra cã liªn quan tíi khèi lîng c«ng viÖc ®· hoµn thµnh .

Gi¸ thµnh s¶n phÈm s¶n xuÊt lµ toµn bé chi phÝ (ph¸t sinh trong kú, kú tríc chuyÓn sang, c¶ chi phÝ trÝch tríc) chi ra tÝnh b»ng tiÒn ®Ó hoµn thµnh mét khèi lîng s¶n phÈm nhÊt ®Þnh trong kú. §©y lµ mét c¨n cø quan träng ®Ó ®Þnh gi¸ b¸n vµ x¸c ®Þnh hiÖu qu¶ kinh tÕ ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp.

2.2. Ph©n lo¹i gi¸ thµnh.

Tuú theo çch thøc ph©n lo¹i ph¹m vi tÝnh to¸n vµ gãc ®é xem xÐt mµ gi¸ thµnh ®îc ph©n theo nhiÒu lo¹i kh¸c nhau:

* Ph©n theo thêi ®iÓm tÝnh vµ nguån sè liÖu ®Ó tÝnh gÝa thµnh gåm 3 lo¹i:

- Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch: Lµ lo¹i gi¸ thµnh ®îc x¸c ®Þnh tríc khi tiÕn hµnh s¶n xuÊt kinh doanh trªn c¬ së gÝa thµnh thùc tÕ kú tríc vµ çc ®Þnh møc, çc dù to¸n chi phÝ cña kú kÕ ho¹ch. ChØ tiªu nµy x¸c ®Þnh møc ®é chi phÝ giíi h¹n ®Ó s¶n xuÊt s¶n phÈm cña doanh nghiÖp, lµ c¬ së ®Ó ph©n tÝch, ®¸nh gÝa t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh, kÕ ho¹ch h¹ gi¸ thµnh cña doanh nghiÖp.

- Gi¸ thµnh ®Þnh møc: Còng nh gi¸ thµnh kÕ ho¹ch, gi¸ thµnh ®Þnh møc ®îc x¸c ®Þnh tríc khi tiÕn hµnh s¶n xuÊt s¶n phÈm. Tuy nhiªn, kh¸c víi gi¸ thµnh kÕ ho¹ch ®îc x©y dùng trªn c¬ së çc ®Þnh møc chi phÝ hiÖn hµnh t¹i tõng thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh trong kú kÕ ho¹ch (thêng lµ ®Çu th¸ng) nªn ®Þnh møc lu«n thay ®æi phï hîp víi sù thay ®æi çc ®Þnh møc chi phÝ ®¹t ®îc trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm. Do vËy, cã thÓ nãi gi¸ thµnh ®Þnh møc lµ thíc ®o chÝnh x¸c çc chi phÝ cÇn thiÕt ®Ó s¶n xuÊt ra mét ®¬n vÞ s¶n phÈm trong ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt nhÊt ®Þnh t¹i tõng thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh.

- Gi¸ thµnh thùc tÕ : Lµ gÝa thµnh ®îc x¸c ®Þnh sau khi ®· kÕt thóc qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm trªn c¬ së çc chi phÝ thùc tÕ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm, nã bao gåm c¶ chi phÝ kÕ ho¹ch, ®Þnh møc vµ nh÷ng chi phÝ ngoµi kÕ ho¹ch, nh chi phÝ s¶n phÈm háng, thiÖt h¹i trong s¶n xuÊt. GÝa thµnh thùc tÕ lµ c¬ së ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n

10


xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp, cã ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn lîi nhuËn cña doanh nghiÖp.

* Ph©n lo¹i theo ph¹m vi ph¸t sinh chi phÝ:

Theo çch ph©n lo¹i nµy, gi¸ thµnh s¶n xuÊt ®îc ph©n chia thµnh gi¸ thµnh s¶n xuÊt (gi¸ thµnh c«ng xëng) vµ gi¸ thµnh tiªu thô (gi¸ thµnh toµn bé).

- GÝa thµnh s¶n xuÊt: Lµ gi¸ thµnh bao gåm toµn bé çc kho¶n chi phÝ ph¸t sinh liªn quan ®Õn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt chÕ t¹o s¶n phÈm trong ph¹m vi ph©n xíng s¶n xuÊt. §ã lµ chi phÝ NVL trùc tiÕp, chi phÝ NCTT vµ chi phÝ SXC.

- GÝa thµnh tiªu thô: Lµ gi¸ thµnh bao gåm toµn bé çc kho¶n chi phÝ ph¸t s×nh liªn quan ®Õn viÖc s¶n xuÊt, tiªu thô s¶n phÈm. Hay nãi kh¸c ®i, gi¸ thµnh tiªu thô b»ng gi¸ thµnh s¶n xuÊt céng víi chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp vµ chi phÝ b¸n hµng. ChÝnh v× vËy, gÝa thµnh tiªu thô ®îc gäi lµ gÝa thµnh toµn bé hay gÝa thµnh ®Çy ®ñ.

3. Ph©n biÖt chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm.

MÆc dï gi÷a chi phÝ vµ gÝa thµnh cã mèi quan hÖ víi nhau nh-ng gi÷a chóng cßn cã ®iÓm kh¸c nhau vÒ ph¹m vi vµ néi dung. V× vËy, cÇn ph©n biÖt ph¹m vi vµ giíi h¹n cña chóng ®Ó øng dông tèt h¬n trong viÖc tÝnh gÝa thµnh s¶n phÈm.

- Chi phÝ s¶n xuÊt chØ tÝnh nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh trong mét kú nhÊt ®Þnh (th¸ng, quý, n¨m) kh«ng tÝnh ®Õn nã liªn quan ®Õn khèi lîng s¶n phÈm s¶n xuÊt ®· hoµn thµnh. Cßn gi¸ thµnh liªn quan ®Õn c¶ chi phÝ cña kú tríc chuyÓn sang (chi phÝ dë dang ®Çu kú) vµ chi phÝ cña kú nµy chuûªn sang kú sau (chi phÝ dë dang cu«i kú).

- Chi phÝ s¶n xuÊt g¾n liÒn víi khèi lîng chñng lo¹i s¶n phÈm s¶n xuÊt hoµn thµnh, trong khi ®ã gÝa thµnh l¹i liªn quan mËt thiÕt ®Õn khèi lîng vµ chñng lo¹i s¶n phÈm ®· hoµn thµnh.

11


MÆc dï chi phÝ s¶n xuÊt vµ gÝa thµnh s¶n phÈm ®Òu tiªu hao çc yÕu tè vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸. Nhng chóng vÉn cã nh÷ng ®iÓm kh¸c nhau:

- VÒ mÆt chÊt: Chi phÝ kinh doanh lµ yÕu tè ®a hao phÝ trong qu¸ tr×nh kinh doanh nhng cha h¼n ®· hoµn thµnh. Cßn gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ nh÷ng yÕu tè tiªu hao cho qu¸ tr×nh kinh doanh mét lîng s¶n phÈm dÞch vô ®· hoµn thµnh

- VÒ mÆt lîng: Thêng vÒ mÆt lîng gi÷a chóng kh«ng cã sù thèng nhÊt víi nhau. Gi¸ thµnh s¶n phÈm cã thÓ bao gåm c¶ chi phÝ cña thêi kú tríc chuyÓn sang, chi phÝ ®a chi ra trong kú vµ lo¹i trõ chi phÝ chuyÓn sang kú sau. Nã ®îc

biÓu hiÖn qua c«ng thøc sau:

Trong ®ã:

Z : lµ tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm

Dck : Chi phÝ dë dang ®Çu kú

C : Chi phÝ ph¸t sinh trong kú

D®k : Chi phÝ dë dang cuèi kú

Khi gÝa trÞ dë dang ®Çu kú vµ cuèi kú b»ng nhau th× gÝa thµnh s¶n phÈm dÞch vô trïng khíp víi chi phi s¶n xuÊt.

4. §èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm.

H¹ch to¸n qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm bao gåm hai giai ®o¹n liªn tôc kÕ tiÕp nhau vµ cã mèi quan hÖ víi nhau, giai ®o¹n ®Çu h¹ch to¸n tËp hîp chi phÝ ph¸t sinh trong kú theo tõng ®èi tîng, chÞu chi phÝ nh tõng ho¹t ®éng kinh doanh, tõng hîp ®ång kinh doanh... vµ ph©n tÝch çc chi phÝ ®ã theo yªu cÇu qu¶n lý cô thÓ nh theo kho¶n môc chi phÝ, theo yÕu tè chi phÝ... Giai ®o¹n hai lµ tÝnh gÝa thµnh s¶n phÈm theo tõng ®èi tîng tÝnh gÝa thµnh trªn c¬ së sè liÖu cña chi phÝ ®· tËp hîp ®-îc.

12


X¸c ®Þnh ®óng ®èi tîng tËp hîp chi phÝ vµ ®èi tîng tÝnh gÝa thµnh lµ mét trong nh÷ng ®iÒu kiÖn chñ chèt ®Ó tÝnh gÝa thµnh ®îc chÝnh x¸c.

4.1. §èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt.

§èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt chÝnh lµ ph¹m vi giíi h¹n ®Ó tËp hîp çc chi phÝ s¶n xuÊt, cã thÓ lµ n¬i ph¸t sinh chi phÝ (ph©n xëng, bé phËn) hoÆc cã thÓ lµ ®èi tîng chÞu chi phÝ (s¶n phÈm, nhãm s¶n phÈm, ®¬n ®Æt hµng).

ViÖc x¸c ®Þnh ®èi tîng tËp hîp chi phÝ thùc chÊt lµ viÖc x¸c ®Þnh giíi h¹n tËp hîp chi phÝ ph¸t sinh vµ ®èi tîng chÞu chi phÝ. Khi x¸c ®Þnh ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt, tríc hÕt lµ ph¶i c¨n cø vµo môc ®Ých sö dông, sau ®ã lµ c¨n cø vµo ®Þa ®iÓm ph¸t sinh chi phÝ.

X¸c ®Þnh ®èi tîng tËp hîp chi phÝ phï hîp víi yªu cÇu qu¶n lý doanh nghiÖp, cã ý nghÜa rÊt quan träng trong viÖc tæ chøc kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt tõ viÖc tæ chøc h¹ch to¸n ban ®Çu ®Õn viÖc tËp hîp sè liÖu ghi chÐp trªn tµi kho¶n, sæ chi tiÕt.

4.2. §èi tîng tÝnh gÝa thµnh s¶n phÈm.

§èi tîng tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm cã thÓ lµ s¶n phÈm, b¸n s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô hoµn thµnh, tuú theo yªu cÇu cña h¹ch to¸n vµ tiªu thô s¶n phÈm.

4.3. Mèi quan hÖ gi÷a ®èi tîng tËp hîp chi phÝ vµ ®èi t-îng tÝnh gÝa thµnh

§èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ ®èi tîng tÝnh gÝa thµnh s¶n phÈm gièng nhau ë b¶n chÊt chung, chóng ®Òu lµ ph¹m vi giíi h¹n ®Ó tËp hîp chi phÝ, cïng phôc vô c«ng t¸c qu¶n lý, ph©n tÝch vµ kiÓm tra chi phÝ vµ gi¸ thµnh. Nhng chóng cã nhiÒu ®iÓm kh¸c nhau sau:

- X¸c ®Þnh ®èi tîng tËp hîp chi phÝ lµ x¸c ®Þnh ph¹m vi ph¸t sinh chi phÝ ®îc tËp hîp ph¸t sinh trong kú. Cßn x¸c ®Þnh ®èi tîng tÝnh gÝa thµnh cã liªn quan ®Õn kÕt qu¶ s¶n xuÊt.

- Mét ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt cã thÓ cã nhiÒu ®èi tîng tÝnh gÝa thµnh.

13


Tuy nhiªn, trong nhiÒu trêng hîp ®èi tîng tÝnh gÝa thµnh s¶n phÈm còng lµ ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt. Do ®ã ®Ó ph©n biÖt ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ ®èi tîng tÝnh gÝa thµnh ngay c¶ khi chóng ®ång nhÊt lµ mét, chóng ta cÇn c¨n cø vµo çc c¬ së sau :

C¨n cø vµo ®Æc ®iÓm quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt:

- Víi s¶n xuÊt gi¶n ®¬n, ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt cã thÓ lµ s¶n phÈm hay toµn bé qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, hoÆc cã thÓ lµ mét nhãm s¶n phÈm, ®èi tîng tÝnh gÝa thµnh s¶n phÈm lµ s¶n phÈm cuèi cïng.

- Víi s¶n xuÊt phøc t¹p, ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt cã thÓ lµ bé phËn, chi tiÕt s¶n phÈm, çc giai ®o¹n chÕ biÕn. Cßn ®èi tîng tÝnh gÝa thµnh s¶n phÈm lµ s¶n phÈm ë bíc cuèi cïng hay b¸n thµnh phÈm ë tõng bíc chÕ t¹o.

C¨n cø vµo lo¹i h×nh s¶n xuÊt:

- Víi s¶n xuÊt ®¬n chiÕc vµ s¶n xuÊt hµng lo¹t nhá, ®èi tîng chi phÝ lµ ®¬n ®Æt hµng riªng biÖt, cßn ®èi tîng h¹ch to¸n gi¸ thµnh lµ s¶n phÈm cña tõng ®¬n.

- §èi víi s¶n xuÊt hµng lo¹t víi khèi lîng lín, tuú thuéc vµo quy tr×nh c«ng nghÖ lµ ®¬n gi¶n hay phøc t¹p mµ ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt cã thÓ lµ s¶n phÈm, nhãm s¶n phÈm, chi tiÕt, nhãm chi tiÕt, giai ®o¹n c«ng nghÖ. Cßn ®èi tîng tÝnh gÝa thµnh cã thÓ lµ s¶n phÈm cuèi cïng hay b¸n thµnh phÈm.

C¨n cø vµo yªu cÇu vµ tr×nh ®é qu¶n lý, tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh:

- Víi tr×nh ®é cao, cã thÓ chi tiÕt ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë çc gãc ®é kh¸c nhau, ngîc l¹i nÕu tr×nh ®é thÊp th× ®èi tîng ®ã cã thÓ bÞ h¹n chÕ vµ thu hÑp l¹i.

- ViÖc x¸c ®Þnh râ mèi quan hÖ vµ sù kh¸c nhau gi÷a ®èi t-îng chi phÝ s¶n xuÊt vµ ®èi tîng tÝnh gÝa thµnh s¶n phÈm lµ vÊn ®Ò mang tÝnh ®Þnh lîng cho tæ chøc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gÝa thµnh s¶n phÈm. §ång thêi thÓ

14


hiÖn ®îc môc ®Ých vµ ph¹m vi tiÕn hµnh hai giai ®o¹n cña c«ng t¸c kÕ to¸n nªu trªn.

* Kú tÝnh gi¸ thµnh:

Lµ thêi kú mµ kÕ to¸n tÝnh gÝa thµnh cÇn ph¶i tÝnh ®îc gi¸ thµnh thùc tÕ cho s¶n phÈm hoµn thµnh.

X¸c ®Þnh kú tÝnh gÝa thµnh thÝch hîp sÏ gióp cho viÖc tæ chøc, c«ng t¸c tÝnh gi¸ thµnh khoa häc hîp lý, ®¶m b¶o cung cÊp sè liÖu vÒ gi¸ thµnh thùc tÕ kÞp thêi, ph¸t huy ®îc chøc n¨ng Gi¸m ®èc t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh cña doanh nghiÖp.

5. Tr×nh tù tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt :

a. Chi phÝ trùc tiÕp

Chi phÝ trùc tiÕp lµ nh÷ng chi phÝ cã quan hÖ trùc tiÕp ®Õn tõng ®èi tîng tËp hîp chi phÝ riªng biÖt. Theo ph¬ng ph¸p nµy th× chi phÝ ph¸t sinh cho ®èi tîng nµo ®îc tËp hîp trùc tiÕp cho ®èi tîng ®ã. §Ó thùc hiÖn tèt ph¬ng ph¸p nµy ®ßi hái ph¶i tæ chøc viÖc ghi chÐp ban ®Çu (chøng tõ g«c) ph¶i theo ®óng ®èi tîng ®· x¸c ®Þnh. Trªn c¬ së ®ã kÕ to¸n tæng hîp sè liÖu tõ çc chøng tõ gèc theo tõng ®èi tîng tËp hîp chi phÝ liªn quan vµ trùc tiÕp ghi vµo sæ kÕ to¸n (tµi kho¶n cÊp 1, tµi kho¶n cÊp 2, sæ chi tiÕt). Ph¬ng ph¸p nµy ®¶m b¶o tËp hîp chi phÝ theo ®óng ®èi tîng chÞu chi phÝ víi møc ®é chÝnh x¸c cao.

b. Chi phÝ chung

Chi phÝ chung lµ nh÷ng chi phÝ cã liªn quan ®Õn nh÷ng ®èi tîng tËp hîp chi phÝ mµ kh«ng ph©n biÖt riªng rÏ ngay tõ khi h¹ch to¸n ban ®Çu nh chi phÝ ®iÖn níc, chi phÝ khÊu hao TSC§, chi phÝ trùc tiÕp kh¸c. Çc chi phÝ nµy ph¸t sinh kh«ng thÓ tæ chøc ghi chÐp ban ®Çu riªng theo tõng ®èi tîng chÞu chi phÝ ®îc mµ kÕ to¸n ph¶i sö dông ph¬ng ph¸p gi¸n tiÕp hay cßn gäi lµ ph¬ng ph¸p ph©n bæ gi¸n tiÕp. Sö dông ph¬ng ph¸p nµy kÕ to¸n vÉn tËp hîp ®îc chi phÝ cho tõng ®èi tîng tËp hîp chi phÝ ®¸p øng yªu cÇu qu¶n lý.

Ph¬ng ph¸p nµy ®ßi hái ph¶i tæ chøc ghi chÐp ban ®Çu víi nh÷ng chi phÝ cã liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi tîng theo tõng ®Þa ®iÓm ph¸t sinh chi phÝ, trªn c¬ së ®ã ®Ó tËp hîp sè liÖu theo tõng ®iÓm ph¸t sinh chi phÝ. Sau ®ã chän tiªu chuÈn ph©n bæ

15


hîp lý ®Ó tÝnh to¸n, ph©n bæ chi phÝ ®· tËp hîp cho çc ®èi t-îng cã liªn quan. Tiªu chuÈn ph©n bæ thÝch hîp lµ tiªu chuÈn cã quan hÖ kinh tÕ t¬ng quan tû lÖ thuËn víi chi phÝ cÇn ph©n bæ ®¶m b¶o cho viÖc ph©n bæ hîp lý, ®ång thêi tiªu chuÈn ®ã ®· cã thÓ tÝnh to¸n hoÆc thu thËp ®îc mét çch dÔ dµng. V× vËy tuú theo tõng kho¶n môc chi phÝ cÇn ph©n bæ vµ ®iÒu kiÖn kh¸ch quan cô thÓ mµ chän tiªu chuÈn ®Ó ph©n bæ chi phÝ cho thÝch hîp, ®¶m b¶o cho chi phÝ ®ã ®îc ph©n bæ cho tõng ®èi tîng cã liªn quan mét çch hîp lý vµ chÝnh x¸c nhÊt, l¹i ®¬n gi¶n ®îc thñ tôc tÝnh to¸n, ph©n bæ.

Çc bíc ph©n bæ nh sau:

- Bíc 1: Tríc hÕt tÝnh hÖ sè ph©n bæ chi phÝ theo c«ng thøc:

Tæng chi phÝ NVL tËp hîp cÇn ph©n bæ

HÖ sè ph©n bæ =

Tæng tiªu thøc ph©n bæ

- Bíc 2: TÝnh chi phÝ ph©n bæ cho tõng ®èi tîng liªn quan theo c«ng thøc:

Chi phÝ ph©n bæ HÖ sè Tiªu thøc ph©n bæ

cho tõng ®èi tîng ph©n bæ cho tõng ®èi tîng

6. Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh:

Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh lµ mét ph¬ng ph¸p hay hÖ th«ng çc ph¬ng ph¸p ®îc sö dông ®Ó tÝnh gi¸ thµnh cña ®¬n vÞ s¶n phÈm, nã mang tÝnh thuÇn tuý kü thuËt tÝnh to¸n cho chi phÝ tõng ®èi tîng tÝnh gÝa thµnh. Cã nhiÒu ph¬ng ph¸p ®îc sö dông ®Ó tÝnh gÝa thµnh, tuú theo ®Æc ®iÓm cô thÓ cña doanh nghiÖp nh ®èi tîng tËp hîp chi phi vµ ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh ®· x¸c ®Þnh ®Ó ¸p dông ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh cho phï hîp, hoÆc ¸p dông kÕt hîp mét sè ph¬ng ph¸p kh¸c nhau.

Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh bao gåm:

* Ph¬ng ph¸p trùc tiÕp (ph¬ng ph¸p gi¶n ®¬n):

Ph¬ng ph¸p nµy ¸p dông ®èi víi doanh nghiÖp thuéc lo¹i h×nh s¶n xuÊt gi¶n ®¬n, sè lîng mÆt hµng Ýt nhng s¶n xuÊt víi

16


sè lîng lín. C¨n cø vµo sè liÖu chi phÝ ®· tËp hîp ®îc trong kú, chi phÝ s¶n xuÊt dë dang ®Çu kú vµ cuèi kú x¸c ®Þnh ®îc, kÕ to¸n tÝnh gi¸ thµnh theo c«ng thøc:

Tæng gÝa = CPSX dë dang + CPSX ph¸t sinh - CPSX dë dang

thµnh SP ®Çu kú trong kú cuèi kú

Tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm hoµn thµnhGi¸ thµnh ®¬n vÞ =

Sè lîng s¶n phÈm hoµn thµnh

* Ph¬ng ph¸p tæng céng chi phÝ :

Ph¬ng ph¸p nµy ¸p dông ®èi víi nh÷ng doanh nghiÖp mµ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®îc thùc hiÖn ë nhiÒu bé phËn s¶n xuÊt, nhiÒu giai ®o¹n c«ng nghÖ nh çc doanh nghiÖp khai th¸c, dÖt nhuém, c¬ khÝ chÕ t¹o, may mÆc.

®èi tîng tËp hîp CPSX lµ çc bé phËn, chi tiÕt s¶n phÈm, giai ®o¹n c«ng nghÖ hay bé phËn s¶n xuÊt, ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ s¶n phÈm cuèi cïng cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt.

Theo ph¬ng ph¸p nµy, gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc tÝnh nh sau:

Tæng gi¸ CP bíc 1 CP bíc 2 CP bíc n thµnh SP hoµn = tÝnh cho + tÝnh cho + ... +

tÝnh cho thµnh thµnh phÈm thµnh phÈm thµnh phÈm

* Ph¬ng ph¸p hÖ sè:

Ph¬ng ph¸p nµy ®îc ¸p dông t¹i nh÷ng doanh nghiÖp mµ trong cïng mét qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cïng sö dông mét thø nguyªn liÖu vµ mét lîng lao ®éng nhng thu ®îc ®ång thêi nhiÒu s¶n phÈm kh¸c nhau vµ chi phÝ kh«ng tËp hîp riªng cho tõng lo¹i s¶n phÈm mµ ph¶i tËp trung cho c¶ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. §èi tîng h¹ch to¸n CPSX lµ nhãm s¶n phÈm, ®èi tîng tÝnh gÝa thµnh lµ nh÷ng s¶n phÈm .

Theo ph¬ng ph¸p nµy, tríc hÕt kÕ to¸n c¨n cø vµo ®Þnh møc tiªu chuÈn kü thuËt ®Ó x¸c ®Þnh hÖ sè gi¸ thµnh cho tõng lo¹i s¶n phÈm, dÞch vô. Trong ®ã, lÊy mét lo¹i s¶n phÈm, dÞch vô lµm gèc cã hÖ sè gi¸ quy ®Þnh, tõ ®ã c¨n cø vµo çc tiªu thøc kh¸c nhau nh sè lîng NVL tiªu hao, träng lîng s¶n phÈm

17


tÝnh b»ng hÖ sè quy ®æi cho lo¹i s¶n phÈm cßn l¹i. Cuèi kú, c¨n cø vµo khèi lîng s¶n phÈm thùc tÕ hoµn thµnh cña tõng lo¹i s¶n phÈm, tæng chi phÝ liªn quan ®Õn çc lo¹i s¶n phÈm ®· tËp hîp vµ hÖ sè quy ®æi t¬ng ®¬ng kÕ to¸n tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm gèc vµ gi¸ thµnh tõng lo¹i s¶n phÈm theo tr×nh tù nh sau:

- Bíc 1: Quy ®æi s¶n phÈm çc lo¹i vÒ s¶n phÈm chuÈn theo mét hÖ sè quy ®inh nµo ®ã lµm tiªu thøc ph© bæ

n

Tæng s¶n lîng = S¶n lîng SPi x HÖ sè quy ®æi

quy ®æi i = 1 SPi

- Bíc 2: TÝnh gi¸ thµnh vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ cña s¶n phÈm gèc. TÝnh tæng gÝa thµnh ®¬n vÞ cña s¶n phÈm gèc.

Tæng gÝa = CP s¶n phÈm dë + Tæng CPSX ph¸t - CP s¶n phÈm dë thµnh dang ®Çu kú sinh trong kú dang cuèi kú

Tæng gi¸ thµnhGi¸ thµnh s¶n phÈm =

Sè lîng s¶n phÈm gèc

- Bíc 3: TÝnh gÝa thµnh s¶n phÈm tõng lo¹i:

Gi¸ ®¬n vÞ s¶n = Gi¸ trÞ s¶n x HÖ sè quy ®æi cña phÈm lo¹i i phÈm gèc s¶n phÈm lo¹i i

* Ph¬ng ph¸p tû lÖ chi phÝ:

Trong çc doanh nghiÖp s¶n xuÊt nhiÒu lo¹i s¶n phÈm cã quy çch phÈm chÊt kh¸c nhau nh ¨n mÆc, dÖt kim, c¬ khÝ chÕ t¹o, ®Ó gi¶m bít khèi lîng h¹ch to¸n, kÕ to¸n thêng tiÕn hµnh tËp hîp chi phÝ s¶n xu©t theo tõng nhãm s¶n phÈm cïng lo¹i. C¨n cø vµo tû lÖ chi phÝ gi÷a CPSX thùc tÕ so víi CPSX kÕ ho¹ch (®Þnh møc), kÕ to¸n sÏ tÝnh gi¸ thµnh ®¬n vÞ, tæng thÓ tõng lo¹i.

Tæng gÝa thµnh thùc tÕ cña çc lo¹i s¶n phÈm Tû lÖ gi¸ thµnh =

Tæng gi¸ thµnh kÕ ho¹ch cña çc lo¹i s¶n phÈm

18


Gi¸ thµnh thùc tÕ = Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch x Tû lÖ gÝa thµnh ®¬n vÞ s¶n phÈm i ®¬n vÞ s¶n phÈm i

* Ph¬ng ph¸p lo¹i trõ s¶n phÈm phô:

§èi víi nh÷ng doanh nghiÖp mµ trong cïng mét qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, bªn c¹nh s¶n phÈm chÝnh thu ®îc cßn cã thÓ thu ®îc nh÷ng s¶n phÈm phô. §Ó tÝnh gÝa trÞ s¶n phÈm chÝnh kÕ to¸n ph¶i lo¹i trõ gi¸ trÞ s¶n phÈm phô khái tæng CPSX s¶n phÈm. Gi¸ trÞ s¶n phÈm phô cã thÓ ®îc x¸c ®Þnh nhiÒu ph¬ng ph¸p nh gi¸ trÞ cã thÓ sö dông, gi¸ trÞ íc tÝnh, gi¸ theo kÕ ho¹ch, gi¸ NVL ban ®Çu.

Sau khi tÝnh ®îc chi phÝ s¶n xuÊt cho s¶n phÈm phô Tæng gi¸ thµnh cña s¶n phÈm chÝnh ®îc tÝnh nh sau:

Tæng gÝa GÝa trÞ SP Tæng CPSX Gi¸ trÞ GÝa trÞ SP thµnh SP = chÝnh dë + ph¸t sinh - SP phô - chÝnh dd chÝnh dang

®Çu kú thu håi cuèi kú

*Ph¬ng ph¸p liªn hîp:

Lµ ph¬ng ph¸p tÝnh gÝa thµnh b»ng çch kÕt hîp nhiÒu ph¬ng ph¸p nh: kÕt hîp ph¬ng ph¸p trùc tiÕp víi ph¬ng ph¸p tæng céng chi phÝ, víi ph¬ng ph¸p tû lÖ. Ph¬ng ph¸p nµy ®îc ¸p dông trong çc doanh nghiÖp cã tæ chøc s¶n xuÊt, tÝnh chÊt quy tr×nh c«ng nghÖ vµ tÝnh chÊt s¶n phÈm lµm ra ®ßi hái ph¶i kÕt hîp nhiÒu ph¬ng ph¸p kh¸c nhau nh doanh nghiÖp s¶n xuÊt c¬ khÝ ho¸ chÊt, may mÆc.

Trªn c¬ së çc ph¬ng ph¸p gi¸ thµnh s¶n phÈm nãi trªn, kÕ to¸n cÇn lùa chän ®Ó ¸p dông sao cho phï hîp víi ®Æc ®iÓm cña doanh nghiÖp nh ®Æc ®iÓm bé m¸y tæ chøc, ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt quy tr×nh c«ng nghÖ, ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ lùa chän.

- §èi víi doanh nghiÖp s¶n xuÊt gØan ®¬n: Doanh nghiÖp chØ s¶n xuÊt mét hoÆc mét sè Ýt mÆt hµng víi khèi lîng lín, chu kú s¶n xuÊt ng¾n, s¶n phÈm dë dang kh«ng cã hoÆc kh«ng ®¸ng kÓ nh doanh nghiÖp kh¹i th¸c than, h¶i s¶n. Th× viÖc h¹ch to¸n chi phÝ ®îc tiÕn hµnh vµo cuèi th¸ng theo ph¬ng thøc trùc tiÕp hay liªn hîp.

19


- §èi víi çc doanh nghiÖp s¶n xuÊt theo ®¬n ®Æt hµng: §èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ lµ çc ®¬n ®Æt hµng riªng biÖt, ®èi tîng tÝnh gÝa thµnh lµ s¶n phÈm cña tõng ®¬n, ph¬ng ph¸p tÝnh gÝa thµnh ¸p dông tuú theo tÝnh chÊt vµ sè lîng s¶n phÈm tõng ®¬n nh ph¬ng ph¸p hÖ sè, liªn hîp. ViÖc tÝnh gÝa thµnh chØ ¸p dông khi ®¬n ®Æt hµng hoµn thµnh nªn kú tÝnh gÝa thµnh kh«ng trïng víi kú b¸o ço. §èi víi nh÷ng ®¬n ®Õn kú b¸o ço cha hoµn thµnh th× toµn bé chi phÝ tËp hîp theo ®¬n ®Òu coi lµ s¶n phÈm dë dang. Cßn nh÷ng ®¬n ®· hoµn thµnh th× tæng chi phÝ ®· tËp hîp theo ®¬n ®ã chÝnh lµ tæng gÝa thµnh s¶n phÈm cña ®¬n, gi¸ thµnh ®¬n vÞ s¶n phÈm b»ng tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm chia cho sè lîng s¶n phÈm cña ®¬n. Tuy nhiªn, trong mét sè trêng hîp cÇn thiÕt, theo yªu cÇu cña c«ng t¸c qu¶n lý cÇn x¸c ®Þnh khèi lîng c«ng viÖc hoµn thµnh trong kú th× ®èi víi nh÷ng ®¬n míi hoµn thµnh mét phÇn hoÆc theo møc ®é hoµn thµnh cña ®¬n.

- §èi víi doanh nghiÖp ¸p dông hÖ thèng h¹ch to¸n ®Þnh møc th× gi¸ thµnh ®Þnh møc ®îc x¸c ®Þnh trªn c¬ së tiªu hao vÒ lao ®éng, vËt t vµo ngµy ®Çu kú theo ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh phï hîp víi ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt vµ c«ng nghÖ s¶n xuÊt. Trong kú kÕ to¸n h¹ch to¸n riªng çc thay ®æi, çc chªnh lÖch so víi ®Þnh møc ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm vµ ph©n tÝch toµn bé chi phÝ ph¸t sinh thµnh 3 lo¹i: Theo ®Þnh møc chªnh lÖch so víi ®Þnh møc, chªnh lÖch do thay ®æi ®Þnh møc. Tõ ®ã tiÕn hµnh x¸c ®Þnh gÝa thµnh thùc tÕ s¶n phÈm:

Gi¸ thµnh thùc = Gi¸ thµnh ®Þnh + Chªnh lÖch do + Chªnh lÖch víi tÕ s¶n phÈm møc s¶n phÈm thay ®æi ®Þnh møc ®Þnh møc

- §èi víi doanh nghiÖp s¶n xuÊt phøc t¹p theo kiÓu chÕ biÕn liªn tôc, quy tr×nh c«ng nghÖ gåm nhiÒu bíc nèi tiÕp nhau theo mét tr×nh tù nhÊt ®Þnh, mçi bíc t¹o ra mét b¸n thµnh phÈm vµ b¸n thµnh phÈm cña bíc tríc lµ ®èi tîng chÕ biÕn cña bíc sau. Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n thÝch hîp lµ theo bíc chÕ biÕn (giai ®o¹n c«ng nghÖ), CPSX ®îc tËp hîp theo phÈm xëng sÏ ®îc ph©n bæ cho çc bíc tiÕp theo nh÷ng tiªu thøc thÝch hîp. Tuú theo tÝnh chÊt hµng ho¸ cña b¸n thµnh phÈm vµ yªu cÇu c«ng t¸c qu¶n lý, CPSX cã thÓ ®îc tËp hîp theo ph¬ng ¸n cã b¸n thµnh phÈm hay kh«ng cã b¸n thµnh phÈm. Ph¬ng ph¸p tÝnh

20


gÝa thµnh thêng lµ ph¬ng ph¸p trùc tiÕp kÕt hîp víi ph¬ng ph¸p hÖ sè hay tæng céng chi phÝ.

TÝnh gi¸ thµnh theo ph¬ng ¸n h¹ch to¸n cã b¸n thµnh phÈm: ¸p dông ë doanh nghiÖp cã yªu cÇu h¹ch to¸n kinh tÕ néi bé cao hoÆc b¸n thµnh phÈm s¶n xuÊt ë bíc cã thÓ dïng lµm thµnh phÈm b¸n ra ngoµi. Gi¸ thµnh ®îc tÝnh nh sau:

GÝa thµnh b¸n thµnh = CPNVL + CP chÕ biÕn - Gi¸ trÞ SPDD phÈm bíc 1 chÝnh

bíc 2 bíc 2

Gi¸ thµnh b¸n thµnh = Gi¸ thµnh b¸n + CP chÕ biÕn - Gi¸ trÞ SPDD phÈm bíc 2 TP bíc 1 bíc 2

bíc 2

Tæng gi¸ thµnh = Gi¸ thµnh b¸n + CP chÕ biÕn - GÝa trÞ SPDD s¶n phÈm TP bíc n-1 bíc n

bíc n

TÝnh gi¸ thµnh ph©n bíc theo ph¬ng ¸n kh«ng cã b¸n thµnh phÈm: ¸p dông ë nh÷ng doanh nghiÖp mµ yªu cÇu h¹ch to¸n kinh tÕ néi bé kh«ng cao hoÆc b¸n thµnh phÈm tõng bíc kh«ng b¸n ®îc ra ngoµi th× chi phÝ chÕ biÕn ph¸t sinh trong çc giai ®o¹n c«ng nghÖ ®îc tÝnh nhËp vµo gi¸ thµnh vµ ®îc kh¸i qu¸t nh sau:

Tæng gi¸ thµnh = CP NVL + CP chÕ biÕn + CP chÕ biÕn +...+ CP chÕ biÕn SP hoµn thµnh chÝnh bíc 1 bíc 2 bíc n

iii. kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm.

KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ kh©u träng t©m trong toµn bé c«ng t¸c kÕ to¸n trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh. H¹ch to¸n chi phÝ vµ tÝnh gÝa thµnh s¶n phÈm chÝnh x¸c sÏ t¹o ®iÒu kiÖn x¸c ®Þnh ®óng ®¾n nh÷ng chi phÝ mµ ®¬n vÞ ®· chi ra trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng kinh doanh trªn c¬ së ®ã tÝnh ®îc chÝnh x¸c kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña ®¬n vÞ gãp phÇn thóc ®Èy viÖc thùc hiÖn chÕ ®é h¹ch to¸n kinh tÕ, n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm ®Ó ngµy cµng thu hót ®îc nhiÒu kh¸ch hµng.

21


1. NhiÖm vô kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gÝa thµnh s¶n phÈm s¶n xuÊt

C«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ vµ gÝa thµnh s¶n phÈm s¶n xuÊt lµ nh÷ng chØ tiªu quan träng ®îc çc nhµ doanh nghiÖp quan t©m v× chóng g¾n l×ªn víi kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp. TÝnh ®óng, tÝnh ®ñ chi phÝ vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ tiÒn ®Ò ®Ó tiÕn hµnh h¹ch to¸n kinh doanh, x¸c ®Þnh kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp. MÆt kh¸c, th«ng qua sè liÖu do bé phËn kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm cung cÊp ®Ó çc nhµ l·nh ®¹o doanh nghiÖp biÕt ®îc chi phÝ vµ gi¸ thµnh thùc tÕ cña tõng lo¹i ho¹t ®éng, tõng lo¹i dÞch vô còng nh toµn bé kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp ®Ó ph©n tÝch t×nh h×nh sö dông lao ®éng, vËt t, tiÒn vèn cã hiÖu qu¶, tiÕt kiÖm hay l·ng phÝ, t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh s¶n phÈm ®Ó tõ ®ã ®Ò ra çc biÖn ph¸p h÷u hiÖu kÞp thêi nh»m h¹ thÊp chi phÝ vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm. Tõ ®ã ®Ò ra çc quyÕt ®Þnh phï hîp cho sù ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh, yªu cÇu qu¶n trÞ doanh nghiÖp nh»m t¨ng cêng c«ng t¸c h¹ch to¸n kinh tÕ néi bé doanh nghiÖp.

2. KÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt theo ph¬ng ph¸p kª khai th-êng xuyªn.

2.1. H¹ch to¸n chi phÝ NVL trùc tiÕp:

* Kh¸i niªm: Chi phÝ NVL TT bao gåm çc chi phÝ vÒ NVL chÝnh, NVL phô, nhiªn liÖu, b¸n thµnh phÈm mua ngoµi ®îc xuÊt dïng trùc tiÕp cho s¶n xuÊt s¶n phÈm. Chi phÝ NVLTT ph¶i ®îc xuÊt dïng trùc tiÕp vµo çc ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ.

Cßn trong trêng hîp vËt liÖu xuÊt dïng cã liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi tîng tËp hîp chi phÝ, kh«ng thÓ h¹ch to¸n riªng ®îc th× ph¶i ¸p dông ph¬ng ph¸p ph©n bæ gi¸n tiÕp chi phÝ cho çc ®èi tîng liªn quan theo tiªu thøc thÝch hîp nh theo ®Þnh møc tiªu hao, theo hÖ sè, theo träng lîng s¶n phÈm.

C«ng thøc ph©n bæ nh sau:

CP vËt liÖu ph©n bæ Tæng tiªu thøc ph©n bæ = * tû

lÖ ph©n bæ cho tõng ®èi tîng cña tõng ®èi tîng

22


Tû lÖ (hay hÖ sè) Tæng CPNVL cÇn ph©n bæ

ph©n bæ Tæng tiªu thøc ph©n bæ cña tÊt c¶ çc ®èi tîng

* Tµi kho¶n sö dông: TK 621 - Chi phÝ NVL TT

Tµi kho¶n nµy ®îc më chi tiÕt cho tõng ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt. Néi dung ph¶n ¸nh cña nã trong ®iÒu kiÖn doanh nghiÖp ¸p dông h¹ch to¸n hµng tån kho theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn

- Bªn Nî: Ph¶n ¸nh gi¸ trÞ thùc tÕ NVL xuÊt dïng trùc tiÕp cho s¶n xuÊt.

- Bªn Cã: GÝa trÞ VL sö dông kh«ng hÕt nhËp tr¶ l¹i kho, KÕt chuyÓn chi phÝ NVLTT cho ®èi tîng tÝnh gÝa thµnh.

- Sè D: Cuèi kú kh«ng cã sè d.

S¬ ®å 1.1 h¹ch to¸n Tæng hîp chi phi NVLTT:

TK 152 TK 621 TK154XuÊt kho vËt liÖu dïng trùc

Kªt chuyÓn CPNVLTTtiÕp chÕ t¹o s¶n phÈm

TK151, 111,112,331 TK 152

mua sö dông trùc tiÕp cho chÕ t¹o s¶n phÈm VËt liÖu dïng

kh«ng hÕt nhËp kho

TK 133

ThuÕ GTGT

®îc KT (nÕu cã)

2.2. H¹ch to¸n CPNCTT:

* Kh¸i niªm:Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp lµ nh÷ng kho¶n thï lao ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt s¶n phÈm hay çc lao vô dÞch vô nh tiÒn l¬ng chÝnh, l¬ng phô, çc kho¶n phô

23


cÊp cã tÝnh chÊt l¬ng (phô cÊp khu vùc, ®éc h¹i, phô cÊp lµm ®ªm, thªm giê...)

Ngoµi ra, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp cßn bao gåm çc kho¶n ®ãng gãp cho çc quü BHXH, BHYT, KPC§ do chñ sö dông lao ®éng chÞu vµ ®îc tÝnh vµo chi phÝ kinh doanh theo mét tû lÖ nhÊt ®Þnh víi sè tiÒn l¬ng ph¸t sinh cña c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt.

* Tµi kho¶n sö dông: TK 622 - Chi phÝ NCTT.

- Bªn Nî: TËp hîp chi phÝ NCTT s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô trong kú.

- Bªn Cã: KÕt chuûªn chi phÝ NCTT vµo çc tµi kho¶n tÝnh gi¸ thµnh.

- TK 622 kh«ng cã sè d vµ ®îc më chi tiÕt cho tõng ®èi tîng.

S¬ ®å 1.2 h¹ch to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp:

TK 334 TK 622 TK 154

TiÒn l¬ng vµ phô cÊp l¬ng KÕt chuyÓn chi phÝ NCTT

ph¶i tr¶ cho CNTT s¶n xuÊt

TK 338

Çc kho¶n ®ãng gãp theo tû lÖ

víi tiÒn l¬ng thùc tÕ cña

NCTT ph¸t sinh

(19% trÝch theo l¬ng)

2.3. H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung:

* Kh¸i niÖm: Chi phÝ s¶n xuÊt chung lµ nh÷ng chi phÝ cÇn thiÕt cßn l¹i ®Ó s¶n xuÊt s¶n phÈm sau chi phÝ NVLTT, chi phÝ NCTT. §©y lµ çc chi phÝ ph¸t sinh trong ph©n xëng, bé phËn s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp.

24


Chi phÝ s¶n xuÊt chung bao gåm çc kho¶n : chi phÝ nh©n viªn ph©n xëng, chi phÝ khÊu hao TSC§, chi phÝ dÞch vô mua ngoµi vµ chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn.

* Tµi kho¶n sö dông: TK 627- Chi phÝ s¶n xuÊt chung.

- Bªn Nî: Chi phÝ s¶n xuÊt chung thùc tÕ ph¸t sinh trong kú.

- Bªn Cã: Çc kho¶n ghi gi¶m chi phÝ SXC, kÕt chuyÓn hay ph©n bæ chi phÝ SXC.

- Sè D: cuèi kú kh«ng cã sè d, ®îc më chi tiÕt cho tõng ph©n xëng, tõng bé phËn s¶n xuÊt, dÞch vô vµ ®îc chi tiÕt thµnh çc TK cÊp 2 ®Ó ph¶n ¸nh néi dung chi tiÕt.

1. TK 6271: Chi phÝ nh©n viªn ph©n xëng

2. TK 6272: Chi phÝ vËt liÖu

3. TK 6273: Chi phÝ dông cô s¶n xuÊt

4. TK 6274: Chi phÝ KHTSC§

5. TK 6277: Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi.

6. TK 6278: Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c

Chi phÝ SXC cã liªn quan ®Õn nhiÒu lo¹i s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô trong ph©n xëng nªn cÇn thiÕt ph¶i ph©n bæ kho¶n chi phÝ nµy cho tõng ®èi tîng theo tiªu thøc phï hîp. Çc tiªu thøc ph©n bæ CPSXC thêng ®îc sö dông lµ: Ph©n bæ theo ®Þnh møc, theo giê lµm viÖc thùc tÕ cña c«ng nh©n s¶n xu©t, theo tiÒn l¬ng c«ng nh©n s¶n xuÊt. C«ng thøc ph©n bæ nh sau:

Møc chi phÝ SXC Tæng CPSXC cÇn ph©n bæ x Tæng tiªu thøc

ph©n bæ cho tõng Tæng tiªu thøc ph©n bæ cña ph©n bæ cña tõng

®èi tîng tÊt c¶ çc ®èi tîng ®èi tîng

25


S¬ ®å 1.3 h¹ch to¸n chi phÝ SXC:

TK 334, 338 TK 627 TK 111, 112, 152

Chi phÝ nh©n viªn Çc kho¶n ghi gi¶m CPSXC

TK 152,153

TK 154

Chi phÝ vËt liÖu,dông cô

Ph©n bæ (kÕt chuyÓn)

TK 142 335 chi phÝ SXC

Chi phÝ theo dù to¸n

TK 111, 112, 331

Çc chi phÝ s¶n xuÊt kh¸c

TK 154

Chi phÝ s¶n xuÊt phô

26


2.4. H¹ch to¸n chi phÝ ph¶i tr¶ vµ chi phÝ tr¶ tríc, çc kho¶n thiÖt h¹i trong s¶n xuÊt.

a) H¹ch to¸n chi phÝ tr¶ tríc.

* Kh¸i niÖm: Chi phÝ tr¶ tríc lµ çc chi phÝ thùc tÕ ®· ph¸t sinh víi quy m« lín vµ cã liªn quan ®Õn nhiÒu kú kÕ to¸n.

Çc chi phÝ nµy sÏ ®îc tËp hîp l¹i råi ph©n bæ dÇn vµo chi phÝ kinh doanh cña nhiÒu kú.

* Tµi kho¶n sö dông :

TK 142- Chi phÝ tr¶ tríc:

- Bªn Nî: TËp hîp çc kho¶n chi phÝ tr¶ tríc ng¾n h¹n thùc tÕ ph¸t sinh

- Bªn Cã: Ph©n bæ chi phÝ tr¶ tríc vµo chi phÝ kinh doanh

- D Nî: Ph¶n ¸nh sè chi phÝ tr¶ tríc ng¾n h¹n cha ph©n bæ

TK 242 - Chi phÝ tr¶ tríc dµi h¹n: dïng ®Ó theo dâi çc kho¶n chi phÝ tr¶ tríc dµi h¹n cã liªn quan ®Õn tõ 2 niªn ®é kÕ to¸n trë lªn.

- Bªn N¬: TËp hîp chi phÝ tr¶ thùc tÕ ph¸t sinh trong kú.

- Bªn Cã: Çc kho¶n chi phÝ tr¶ tríc ®· ph©n bæ vµo chi phÝ kinh doanh trong kú nµy

- D Nî: Çc kho¶n chi phÝ tr¶ tríc thùc tÕ ®· ph¸t sinh nhng cha ph©n bæ vµo chi phÝ kinh doanh.

* Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n

- Ph¶n ¸nh çc chi phÝ tr¶ tríc thùc tÕ ph¸t sinh

Nî TK 242,142 - TËp hîp chi phÝ tr¶ tríc

Nî TK133 - ThuÕ GTGT ®îc khÊu trõ

Cã TK 111, 112, 331, 153, 2413 - Gi¸ trÞ ®îc xuÊt dïng, çc chi phÝ tr¶ tríc thùc tÕ ph¸t sinh

- §Þnh kú tiÕn hµnh ph©n bæ chi phÝ tr¶ tríc vµo chi phÝ kinh doanh

27


Nî TK 627, 641,642, 635 - Ph©n bæ chi phÝ cho çc ®èi t-îng

Cã TK 142, 242 - Ph©n bæ chi phÝ tr¶ tríc vµo chi phÝ SXKD trong kú.

b) H¹ch to¸n chi phÝ ph¶i tr¶ (chi phÝ trÝch tríc)

* Kh¸i niÖm: Chi phÝ ph¶i tr¶ lµ çc kho¶n chi phÝ thùc tÕ cha ph¸t sinh vµ sÏ ph¸t sinh trong t¬ng lai víi quy m« lín vµ ¶nh h-ëng tíi nhiÒu kú kinh doanh .

KÕ to¸n trÝch tríc vµo chi phÝ kú nµy ®Ó ®¶m b¶o sù phï hîp vÒ chi phÝ vµ gi¸ thµnh

* Tµi kho¶n sö dông: TK 335 - Chi phÝ ph¶i tr¶

- Bªn Nî: Çc kho¶n chi phÝ ph¶i tr¶ thùc tÕ ph¸t sinh

- Bªn Cã: TrÝch tríc chi phÝ ph¶i tr¶ vµo chi phÝ cña kú h¹ch to¸n

- D Cã: Çc kho¶n ®· trÝch tríc nhng thùc tÕ cha ph¸t sinh

* Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n.

- §Þnh kú trÝch tríc çc kho¶n chi phÝ ph¶i tr¶ vµo chi phÝ cña kú h¹ch to¸n

Nî TK 627, 641, 642, 622, 635 - TrÝch tríc chi phÝ cho çc ®èi tîng

Cã TK 335 - TrÝch tríc chi phÝ ph¶i tr¶ ®a vµo chi phÝ kinh doanh

- Khi chi phÝ ph¶i tr¶ thùc tÕ ph¸t sinh

Nî TK 335 - Chi phÝ ph¶i tr¶ thùc tÕ ph¸t sinh

Nî TK 133- ThuÕ GTGT ®Çu vµo ®îc khÊu trõ (nÕu cã)

Cã TK 111, 112, 152, 331, 334,... Çc kho¶n ph¶i chi, ph¶i tr¶

- NÕu sè trÝch tríc theo kª ho¹ch lín h¬n thùc tÕ ph¸t sinh

Nî TK 335 - Bæ sung kho¶n chªnh lÖch vµo chi phÝ

Cã TK 627, 641, 642, 622, 635 - Bæ sung kho¶n chªnh lÖch vµo chi phÝ

- NÕu sè trÝch tríc theo kÕ ho¹ch nhá h¬n thùc tÕ ph¸t sinh

28


Nî TK 622, 627, 641, 642 - Ghi t¨ng chi phÝ cho çc ®èi t-îng

Cã TK 335 - Xo¸ sæ kho¶n chªnh lÖch chi phÝ.

c) H¹ch to¸n thiÖt h¹i trong s¶n xuÊt

H¹ch to¸n thiÖt h¹i vÒ s¶n phÈm háng.

* Ph©n lo¹i s¶n phÈm háng theo tiªu chuÈn ®Þnh møc

- S¶n phÈm háng trong ®Þnh møc: ThiÖt h¹i vÒ s¶n phÈm háng trong ®Þnh møc sÏ ®îc tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt chÝnh phÈm

- S¶n phÈm háng ngoµi ®Þnh møc: ThiÖt h¹i cña nh÷ng s¶n phÈm nµy kh«ng ®îc tÝnh vµo gi¸ thµnh cña chÝnh phÈm.

* Ph¬ng ph¸p h¹ch tãan s¶n phÈm háng ngoµi ®Þnh møc

- Ph¶n ¸nh gi¸ trÞ cña s¶n phÈm háng ngoµi ®Þnh møc

Nî TK 1381 -Chi tiÕt s¶n phÈm háng ngoµi ®Þnh møc

Cã TK 154, 155, 157, 632 - Hµng b¸n råi, háng, tr¶ l¹i

- Çc chi phÝ vÒ s¶n phÈm háng cã thÓ söa ch÷a ®îc

Nî TK 1381 - Gi¸ trÞ s¶n phÈm háng

Cã TK 111, 112, 152, 334,...Chi phÝ söa ch÷a s¶n phÈm háng cã thÓ söa ch÷a ®îc

- Ph¶n ¸nh çc kho¶n thu håi

Nî TK 152 - Thu håi phÕ liÖu

Nî TK 334, 1388 - Ç nh©n båi thêng

Cã TK 1381 - Gi¸ trÞ s¶n phÈm háng

- KÕt chuyÓn s¶n phÈm háng ngoµi ®Þnh møc.

Nî TK 811 - S¶n phÈm háng tÝnh vµo chi phÝ kh¸c

Cã TK 1381 - Gi¸ trÞ s¶n phÈm háng ngoµi ®Þnh møc

H¹ch to¸n thiÖt h¹i vÒ ngõng s¶n xuÊt

- Trêng hîp 1: Ngõng s¶n xuÊt trong kÕ ho¹ch hay ®· dù kiÕn tríc th× chi phÝ thiÖt h¹i ngõng s¶n xuÊt sÏ ®îc theo dâi trªn TK 335

29


- Trêng hîp 2: Ngõng s¶n xuÊt ngoµi kÕ ho¹ch kÕ to¸n theo dâi t¬ng tù s¶n phÈm háng ngoµi ®Þnh møc

2.5. H¹ch to¸n tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt:

Cuèi kú çc chi phÝ ®Òu ®îc tËp hîp vµo bªn nî cña TK 154 - Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang

- Bªn Nî: TËp hîp çc kho¶n chi phÝ s¶n xuÊt trong kú (chi phÝ NVLTT, chi phÝ NCTT, chi phÝ SXC).

- Bªn Cã: Çc kho¶n ghi gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt. KÕt chuyÓn gi¸ trÞ s¶n phÈm (tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm hoµn thµnh )

- D Nî: ph¶n ¸nh chi phÝ s¶n xuÊt, s¶n phÈm dë dang cuèi kú

S¬ ®å 1.4 h¹ch to¸n tæng hîp chi phÝ s¶n xu©t

(ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn)

TK 621 TK 154 TK 152, 1381 D§K***

Ghi gi¶m chi phÝ

Kªt chuyÓn chi phÝ NVLTT

TK 155

TK 622 Tæng gi¸SP NhËp kho

KÕt chuyÓn chi phÝ NCTT

TK157

Göi b¸n

TK627

KÕt chuyÓn chi phÝ SXC TK 632

DCK*** B¸n

§Ó ph¶n ¸nh bót to¸n gi¸ thµnh th× tríc ®ã kÕ to¸n ph¶i tÝnh chÝnh x¸c gÝa thµnh nµy, vµ bÊt kÓ doanh nghiÖp ¸p dông ph¬ng ph¸p tÝnh gÝa thµnh nµo ®Òu ph¶i ¸p dông c«ng thøc:

Tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm CPSX CPSX CPSX hoµn thµnh (hoÆc b¸n = dë dang + ph¸t

30


sinh - dë dang thµnh phÈm) ®Çu kú trong kú cuèi kú

ViÖc kiÓm kª vµ ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang lµ mét bíc kh«ng thÓ thiÕu ®îc trong c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm

2.6. Ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang.

S¶n phÈm dë dang lµ nh÷ng s¶n phÈm cha kÕt thóc giai ®o¹n chÕ biÕn, cßn ®ang n»m trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. §Ó tÝnh ®îc gi¸ thµnh s¶n phÈm, doanh nghiÖp cÇn thiÕt ph¶i tiÕn hµnh kiÓm kª vµ ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang. Tuú theo ®Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt, quy tr×nh c«ng nghÖ vµ tÝnh chÊt cña s¶n phÈm mµ doanh nghiÖp cã thÓ ¸p dông mét trong çc ph-¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang sau:

- Víi b¸n thµnh phÈm : Cã thÓ tÝnh theo chi phÝ thùc tÕ kÕ ho¹ch.

- Víi s¶n phÈm ®ang chÕ t¹o dë dang: Cã thÓ ¸p dông mét trong çc ph¬ng ph¸p:

+ Ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ theo chi phÝ nguyªn vËt liÖu chÝnh: Theo ph¬ng ph¸p nµy th× toµn bé chi phÝ chÕ biÕn ®îc tÝnh hÕt cho thµnh phÈm, do vËy trong s¶n phÈm dë dang chØ bao gåm gÝa trÞ nguyªn vËt liÖu chÝnh

Tæng chi phÝ nguyªn vËt liÖu chÝnh

GÝa trÞ SPDD = x Sè SPDD cuèi kú

Sè SPHT cuèi kú + Sè SPDD cuèi kú

+ Ph¬ng ph¸p íc tÝnh t¬ng ®¬ng: Theo ph¬ng ph¸p nµy, c¨n cø vµo sè lîng vµ møc ®é hoµn thµnh cña s¶n phÈm dë dang ®Ó quy ®æi chóng thµnh s¶n phÈm t¬ng ®¬ng, tiªu chuÈn cña s¶n phÈm dë dang ®Ó quy ®æi chóng thµnh s¶n phÈm t¬ng ®¬ng, tiªu chuÈn quy ®æi thêng dùa vµo giê c«ng hoÆc tiÒn l¬ng ®Þnh møc.

Gi¸ trÞ SPDD= Chi phÝ NVLC n»m trong + Chi phÝ chÕ biÕn tÝnh cho

cuèi kú SPDD cuèi kú SPDD cuèi kú

31


Ph¬ng ph¸p nµy chØ nªn ¸p dông ®Ó tÝnh çc chi phÝ chÕ biÕn cßn chi phÝ NVL chÝnh ®îc ph©n bæ theo tû lÖ s¶n phÈm hoµn thµnh vµ s¶n phÈm dë dang cha quy ®æi.

+ Ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ theo 50% chi phÝ chÕ biÕn : Theo ph¬ng ph¸p nµy, chi phÝ NVLTT ®îc tÝnh cho s¶n phÈm dë dang theo ph¬ng ph¸p ph©n bæ b×nh qu©n. §èi víi nh÷ng lo¹i s¶n phÈm mµ chi phÝ chÕ biÕn chiÕm tû träng thÊp trong tæng chi phÝ, kÕ to¸n thêng sö dông ph¬ng ph¸p nµy. Thùc chÊt ®©y lµ mét d¹ng cña ph¬ng ph¸p íc tÝnh theo s¶n lîng t¬ng ®-¬ng, trong ®ã ta thÊy møc ®é hoµn thµnh b×nh qu©n cña s¶n phÈm dë dang lµ 50% so víi thµnh phÈm ®Ó ph©n bæ.

C«ng thøc tÝnh nh sau:

Gi¸ trÞ SPDD = Gi¸ trÞ NVLC n»m trong SPDD + 50% chi phÝ chÕ biÕn

Trong thùc tÕ cßn nhiÒu ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang kh¸c ®îc sö dông nh ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ theo chi phi NVLTT hoÆc chi phÝ trùc tiÕp, theo chi phÝ ®Þnh møc hoÆc kÕ ho¹ch, ph¬ng ph¸p thèng kª kinh nghiÖm. Mçi ph¬ng ph¸p ®Òu cã nh÷ng u nhîc ®iÓm vµ ®iÒu kiÖn ¸p dông kh¸c nhau nªn khi tæ chøc vËn dông th× doanh nghiÖp cÇn ph¶i xem xÐt, lùa chän ph¬ng ph¸p phï hîp víi ®Æc ®iÓm vµ yªu cÇu cô thÓ cña m×nh.

3. KÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt theo ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú.

Kh¸c víi nh÷ng doanh nghiÖp h¹ch to¸n hµng tån kho theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn, trong çc doanh nghiÖp h¹ch to¸n hµng tån kho kh«ng ®îc ghi sæ liªn tôc. Bëi vËy, cuèi kú ph¶i tiÕn hµnh kiÓm kª tÊt c¶ çc lo¹i NVL, thµnh phÈm trong kho vµ t¹i çc ph©n xëng.

Cïng víi bé phËn s¶n phÈm dë dang ®Ó x¸c ®Þnh chi phÝ cho s¶n phÈm hoµn thµnh cña hµng ®· b¸n. V× vËy viÖc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt trong çc doanh nghiÖp nµy còng cã nh÷ng kh¸c biÖt :

3.1. H¹ch to¸n chi phÝ NVLTT:

§Ó ph¶n ¸nh çc chi phÝ NVL xuÊt dïng cho s¶n xuÊt s¶n phÈm, kÕ to¸n còng dïng TK 621 kh«ng ghi theo chøng tõ xuÊt dïng

32


NVL mµ ghi mét lÇn vµo cuèi kú h¹ch to¸n sau khi tiÕn hµnh kiÓm kª vµ x¸c ®Þnh ®îc gi¸ trÞ NVL tån kho vµ ®ang ®i ®êng. Néi dung ph¶n ¸nh cña TK 621 gièng nh ph¬ng ph¸p kª khai th-êng xyªn.

- Cuèi kú sau khi tÝnh tæng gi¸ trÞ vËt liÖu ®· dïng cho trùc tiÕp s¶n xuÊt

Nî TK 621 - TrÞ gi¸ NVL xuÊt dïng

Cã TK 6111- Gi¸ trÞ NVL sö dông trong kú

- Cuèi kú kÕt chuyÓn chi phÝ NVL

Nî TK 631- Tæng hîp chi phÝ NVLTT cho tõng ®èi tîng

Cã TK 621 - TrÞ gi¸ NVL

3.2. H¹ch to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp

- TËp hîp chi phÝ NCTT

Nî TK 622 - Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp

Cã TK 334 - L¬ng ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n (chi tiÕt ®èi tîng)

Cã TK 338 - Çc kho¶n ph¶i tr¶ kh¸c cho c«ng nh©n

- Cuèi kú kÕt chuyÓn chi phÝ NCTT

Nî TK 631 - Tæng hîp chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp theo tõng ®èi tîng chi phÝ

Cã TK 622 - Chi tiÕt theo tõng ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ

3.3. H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung

- TËp hîp chi phÝ SXC

Nî TK 627 - Chi phÝ s¶n xuÊt chung

Cã TK 111, 112, 331, 214, 242, 142, 6111 - TËp hîp chi phÝ SXC

- Cuèi kú kÕt chuyÓn chi phÝ SXC

Nî TK 631 - Tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt chung theo tõng ®èi tîng

Cã TK 627 - KÕt chuyÓn chi phÝ SXC theo tõng ®èi t-îng

33


3.4. Tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt kiÓm kª vµ ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang

Tµi kho¶n sö dông: TK 631 - Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang:

- Bªn Nî: Ph¶n ¸nh gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang ®Çu kú vµ çc chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong kú liªn quan tíi viÖc chÕ t¹o s¶n phÈm, thùc hiÖn lao vô, dÞch vô.

- Bªn cã: KÕt chuyÓn gi¸ trÞ san phÈm dë dang cuèi kú vµo TK 154

Gi¸ thµnh s¶n phÈm, lao vô hoµn thµnh.

- D cuèi kú: Cuèi kú kh«ng cã sè d vµ nã ®îc h¹ch to¸n chi tiÕt theo tõng ®èi tîng chÞu chi phÝ.

S¬ ®å 1.5 h¹ch to¸n tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt

(ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú)

KÕt chuyÓn CPSX dë dang cuèi kú

TK 154 TK 631 TK 111, 112, 6111

K/c CPSX dë dang ®Çu kú

Gi¶m chi phÝ

TK 621

K/c chi phÝ NVLTT TK 632

TK 622

K/c chi phÝ NCTT K/c tæng gi¸ thµnh SP

TK 627

K/c chi phÝ SXC

34


Iv. sæ kÕ to¸n ¸p dông trong kÕ to¸n cpsx vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm.

§Ó ®¸p øng yªu cÇu c«ng t¸c tµi chÝnh còng nh phôc vô cho kÕ to¸n qu¶n trÞ, mçi doanh nghiÖp ®Òu ph¶i nghiªn cøu, thiÕt kÕ hÖ thèng sæ s¸ch kÕ to¸n tæng hîp vµ chi tiÕt sao cho phï hîp víi ®Æc ®iÓm vµ tr×nh ®é qu¶n lý cña doanh nghiÖp.

VÒ h¹ch to¸n chi tiÕt s¶n xuÊt, tuú theo tõng ®èi tîng tËp hîp chi phÝ, c«ng viÖc h¹ch to¸n chi tiÕt s¶n xuÊt cã thÓ kh¸i qu¸t nh sau:

- Më sæ (thÎ) h¹ch to¸n chi tiÕt chi phÝ s¶n xuÊt theo tõng ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt.

- TËp hîp chi phÝ ph¸t sinh theo tõng néi dung thuéc ®èi t-îng h¹ch to¸n, lµm c¬ së cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh, ®ång thêi lËp thÎ tÝnh gi¸ thµnh.

VÒ h¹ch to¸n tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt, theo chÕ ®é kÕ to¸n hiÖn hµnh cã 4 h×nh thøc ghi sæ kÕ to¸n, ®ã lµ:

1. H×nh thøc NhËt ký chung.

2. H×nh thøc NhËt ký sæ çi.

3. H×nh thøc NhËt ký chøng tõ.

4. H×nh thøc Chøng tõ ghi sæ.

Mçi h×nh thøc quy ®Þnh sè lîng, lo¹i sæ, h×nh thøc sæ vµ tr×nh tù ghi sæ kh¸c nhau tuú theo ®iÒu kiÖn vµ yªu cÇu qu¶n lý mµ doanh nghiÖp ¸p dông mét trong 4 h×nh thøc ghi sæ tæng hîp trªn.

1. H×nh thøc NhËt ký chung: Theo h×nh thøc nµy çc nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh ®îc ph¶n ¸nh theo thø tù thêi gian vµo mét quyÓn sæ gäi lµ nhËt ký chung. Hµng ngµy c¨n cø vµo çc chøng tõ gèc ph¸t sinh, kÕ to¸n ghi çc sè liÖu vµo Sæ nhËt ký chung.

2. H×nh thøc NhËt ký sæ çi: Hµng ngµy ngêi gÜ NhËt ký sæ çi nhËn toµn bé chøng tõ gèc, kiÓm tra ®Þnh kho¶n råi ghi vµo sæ.

35


H×nh thøc nµy cã u ®iÓm lµ ®¬n gi¶n, dÔ lµm, thÝch hîp víi çc doanh nghiÖp cã quy m« nhá, Ýt nghiÖp vô kinh tÕ, sö dông Ýt tµi kho¶n. Tuy nhiªn nã còng cã mét sè nhùc ®iÓm nh: viÖc ghi chÐp trïng lÆp lµm t¨ng khèi lîng c«ng viÖc kÕ to¸n, kh«ng thÝch hîp víi çc doanh nghiÖp cã quy m« lín, nhiÒu nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh.

3. H×nh thøc chøng tõ ghi sæ: Hµng ngµy hay ®Þnh kú, kÕ to¸n tËp hîp, ph©n lo¹i chøng tõ theo tõng lo¹i nghiÖp vô kinh tÕ. LËp Chøng tõ ghi sæ cho çc chøng tõ cïng lo¹i (cã cïng ®Þnh kho¶n). sau ®ã ®îc ghi vµo Sæ §¨ng ký chøng tõ ghi sæ ®Ó lÊy sè hiÖu. Sau khi ®¨ng ký xong, sè liÖu tæng céng trªn chøng tõ ghi sæ ®îc dïng ®Ó ghi vµo sæ çi çc tµi kho¶n cã liªn quan. Cuèi th¸ng kÕ to¸n céng sæ çi ®Ó tÝnh sè ph¸t sinh vµ sè dcuèi kú çc tµi kho¶n.

4. H×nh thøc nhËt ký chøng tõ: Cã u ®iÓm lµ vËn dông cho çc lo¹i doanh nghiÖp ®Æc biÖt víi doanh nghiÖp lín, thuËn tiÖn cho viÖc ph©n c«ng lao ®éng kÕ to¸n. Nhng kh«ng thuËn tiÖn cho viÖc c¬ giíi ho¸ tÝnh to¸n.

§Ó thuËn tiÖn cho viÖc nghiªn cøu tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i c«ng ty C¬ khÝ söa ch÷a cÇu ®êng bé II, em xin tr×nh bµy tr×nh tù ghi sæ kÕ to¸n theo h×nh thøc Chøng tõ ghi sæ.

S¬ ®å 1.6 Tr×nh tù ghi sæ kÕ to¸n theo h×nh thøc

chøng tõ ghi sæ

36

Chøng tõ gèc


Ghi hµng ngµy

Ghi cuèi th¸ng

§èi chiÕu

PhÇn ii:

thùc tr¹ng c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i c«ng ty C¬ khÝ vµ söa ch÷a c«ng tr×nh cÇu ®êng bé II

I. Giíi thiÖu kh¸i qu¸t vÒ C«ng ty c¬ khÝ vµ söa ch÷a c«ng tr×nh cÇu ®êng bé II.

37

Chøng tõghi sæ

H¹ch to¸n chi tiªt

Sæ ®¨ng ký chøng tõ ghi

Sæ çi

B¸o çotµi chÝnh

B¶ng c©n ®èi ph¸t


1 . Qu¸ tr×nh h×nh thµnh & ph¸t triÓn cña C«ng Ty

C«ng ty c¬ khÝ söa ch÷a c«ng tr×nh cÇu ®êng bé II nguyªn lµ nhµ m¸y c¬ khÝ 200, ®îc Bé Giao th«ng vËn t¶i quyÕt ®Þnh thµnh lËp ngµy 12/ 10/ 1971 trùc thuéc Côc qu¶n lý ®êng bé. §Ó phï hîp víi nhiÖm vô chøc n¨ng vµ quy m« ho¹t ®éng, theo quyÕt ®Þnh sè 5134/ Q§TCCT ngµy30 th¸ng 12 n¨m 1997 nhµ m¸y ®îc ®æi tªn thµnh C«ng ty c¬ khÝ söa ch÷a c«ng tr×nh cÇu ®êng bé II.

Trô së: §êng §oµn KÕt - Phêng Thanh Tr× - QuËn Hoµng Mai - Hµ Néi.

Trong suèt h¬n 30 n¨m qua c«ng ty ®· lu«n kh«ng ngõng phÊn ®Êu vµ giµnh nhiÒu kÕt qu¶ ®¸ng tù hµo . Tõ khi ®©t níc cßn chiÕn tranh, nhµ m¸y ®· nç lùc gãp phÇn vµo sù nghiÖp chung, gãp phÇn söa ch÷a duy tu « t« cho ngµnh GTVT, mét ngµnh chiÕn lîc trong chiÕn tranh. Trong nh÷ng n¨m th¸ng ®ã tuy cã khã kh¨n v× chiÕn tranh cha kÕt thóc song nhµ m¸y lu«n bËn rén theo kÕ ho¹ch trªn giao, « t« vµ nh÷ng ph¬ng tiÖn vËn t¶i nhén nhÞp ra vµo, ho¹t ®éng vµ ®Çu t rÊt nhiÒu nh mét nhµ m¸y c«ng nghiÖp nÆng.

Sau khi chiÕn tranh kÕt thóc, nhiÖm vô chÝnh cña c«ng ty vÉn lµ s¶n xuÊt phao nhµ vît s«ng, thiÕt bÞ lµm ®êng, thiÕt bÞ vËn t¶i nhng kÕ ho¹ch vÒ duy tu b¶o dìng xe « t« bÞ gi¸n ®o¹n, çc kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kh«ng theo kÕ ho¹ch, nhµ m¸y l©m vµo t×nh tr¹ng chung lµ thiÕu c«ng ¨n viÖc lµm, nhµ xëng xuèng cÊp, thiÕt bÞ l¹c hËu. T×nh tr¹ng ®ã kÐo dµi suèt n¨m 80 ®Õn ®Çu n¨m 90, trong thêi kú ®ã nhµ m¸y ®· xoay ra lµm çc ngµnh nghÒ kh¸c kh«ng ®óng víi nhiÖm vô s¶n xuÊt çc s¶n phÈm c¬ khÝ.

§Õn n¨m 1993, sè lao ®éng cña toµn c«ng ty chØ cßn cã 78 ngêi víi sè vèn 800 triÖu ®ång (chñ yÕu lµ TSC§ vµ s¶n phÈm cha tiªu thô ®îc ), ®ã lµ thêi kú khã kh¨n nhÊt nhng ®ã còng lµ lóc tËp thÓ l·nh ®¹o xÝ nghiÖp ®· t×m ra ph¬ng thøc kinh doanh míi, lµ nhµ m¸y ®Çu tiªn s¶n xuÊt ra çc s¶n phÈm phôc vô an toµn giao th«ng mµ tõ tríc cha s¶n xuÊt ®îc nh têng hé l©n mÒm b»ng thÐp, hÖ thèng cÇu n«ng th«n, thiÕt bÞ nÊu nhùa ®êng kh«ng g©y « nhiÔm... §ång thêi m«i trêng vÜ m« còng t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho nhµ m¸y, NghÞ ®Þnh 36/CP ban

38


hµnh, c«ng t¸c vÒ an toµn giao th«ng ®îc chó träng, nhµ m¸y liªn tôc ra ®êi çc s¶n phÈm míi nh g¬ng cÇu låi, biÓn b¸o ph¶n quang...

B»ng viÖc më réng nhiÒu chñng lo¹i s¶n phÈm, ®a ph¬ng ho¸ quan hÖ, ®Çu t n©ng cÊp thiÕt bÞ m¸y mãc, ph¬ng thøc chñ ®éng chµo hµng vµ l¾p r¸p ®ång bé, tõng bíc t¹o c«ng ¨n viÖc lµm, ®êi sèng çn bé c«ng nh©n viªn ®· n©ng lªn râ rÖt. MÆc dï vËy, c«ng ty còng gÆp ph¶i nh÷ng khã kh¨n nh bao doanh nghiÖp kh¸c, ®ã lµ çc s¶n phÈm cïng lo¹i nhËp ngo¹i lan trµn trªn thÞ trêng, u thÕ h¬n hµng néi vÒ chÊt lîng vµ mÉu m·. §Ó ®øng v÷ng vµ ph¸t triÓn, C«ng ty v¹ch ra chiÕn lîc kinh doanh cô thÓ huy ®éng néi lùc ®Ó s¶n xuÊt, víi nh÷ng s¶n phÈm ngoai nhËp c«ng ty t×m nguån sao chÐp ®Ó gi¶m chi phÝ thiÕt kÕ ban ®Çu, n©ng cao n¨ng suÊt chÊt lîng, mÉu m·, më réng thÞ trêng.

Sau h¬n 10 n¨m ®æi míi, c«ng ty ®· kh¼ng ®Þnh vÞ trÝ cña m×nh trong c¬ chÕ thÞ trêng, gi¸ trÞ s¶n lîng thùc hiÖn ®îc t¨ng ®Òu ®Òu, çc nghÜa vô ®èi víi nhµ níc ®Òu hoµn thµnh tèt, møc l¬ng b×nh qu©n ®îc gi¶i quyÕt ®Çy ®ñ, kÞp thêi, ®óng chÕ ®é.

2. Chøc n¨ng, nhiÖm vô, môc tiªu ho¹t ®éng cña c«ng ty:

C«ng ty cã chøc n¨ng vµ nhiÖm vô chñ yÕu:

- Chuyªn chÕ t¹o çc thiÕt bÞ phôc vô x©y dùng vµ söa ch÷a ®-êng bé nh: R¬ moãc vµ phun nhùa ®êng nãng ch¶y, xe phun nhò t¬ng, m¸y phun s¬n kÎ têng, m¸y s¬n nãng, nhµ nghØ lu ®éng.

- Chuyªn s¶n xuÊt çc mÆt hµng phôc vô an toµn giao th«ng nh: biÓn b¸o ph¶n quang, çc lo¹i g¬ng cÇu låi ®êng kÝnh phi 600 mm ®Õn phi 1000 mm phôc vô c«ng t¸c an toµn giao th«ng, s¶n xuÊt têng hé lau mÒm b»ng thÐp.

- Gia c«ng l¾p r¸p çc kÕt cÊu thÐp c«ng tr×nh giao th«ng.

- Söa çc lo¹i xe m¸y thi c«ng.

- Söa ch÷a vµ x©y míi çc c«ng tr×nh giao th«ng võa vµ nhá.

- Kinh doanh dÞch vô, trao ®æi vËt t thiÕt bÞ xe m¸y thi c«ng.

39


- Kinh doanh dÞch vô vui ch¬i gi¶i trÝ nh: c©u l¹c bé b¬i léi, nhµ thi ®Êu cÇu l«ng, bãng bµn.

- Kinh doanh vËt liÖu, m¸y mãc, thiÕt bÞ c«ng tr×nh giao th«ng.

C«ng ty cã nhiÖm vô ®a d¹ng nhng chñ yÕu vÉn lµ s¶n xuÊt nh÷ng s¶n phÈm phôc vô an toµn giao th«ng ®êng bé, s¶n phÈm hµng ho¸ c«ng céng cã ®Æc trng phôc vô phóc lîi c«ng céng cïng çc ®¬n vÞ x©y dùng c¬ së h¹ tÇng tõng bíc hiÖn ®¹i ho¸ c«ng nghiÖp ho¸ ngµnh giao th«ng vËn t¶i, gãp phÇn x©y dùng ViÖt Nam vµo xu thÕ héi nhËp nÒn kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi.

Trong qóa tr×nh nh»m ®¹t ®îc çc môc tiªu, nhiÖm vô ®ã, kh«ng ph¶i kh«ng cã nh÷ng khã kh¨n nhng c«ng ty ®· lu«n kh¾c phôc, ph¸t huy néi lùc, ®Çu t ®óng híng vµ ®Æc biÖt lµ n©ng cao chÊt lîng qu¶n lý.

§Ó phôc vô cho ph¬ng ¸n kinh doanh míi, mét mÆt c«ng ty ra søc cñng cè hÖ thèng qu¶n lý th«ng qua çc chÕ ®é tuyÓn dông, lùa chon çn bé qu¶n lý, çc kü s c¬ khÝ, kü s x©y dùng, c«ng nh©n kü thuËt...mÆt kh¸c c«ng ty ®· cö çn bé ®i häc çc líp tËp huÊn nghiÖp vô kü thuËt, nghiÖp vô tµi chÝnh - kÕ to¸n, do Côc ®êng bé ViÖt Nam, Chi côc thuÕ Hµ Néi tæ chøc nh»m n©ng cao tr×nh ®é nghiÖp vô cña çn bé c«ng nh©n viªn, n¾m b¾t kÞp thêi nhiÖm vô chøc n¨ng cña c«ng ty. Song song víi çc biÖn ph¸p ®ã, c«ng ty còng tranh thñ sù chØ ®¹o vµ gióp ®ì cña çc c¬ quan chñ qu¶n, lµ khu qu¶n lý ®êng bé II thùc hiÖn chøc n¨ng qu¶n lý nhµ níc trªn çc mÆt nh: Qu¶n lý hµnh chÝnh, híng dÉn çc quy chuÈn, tiªu chuÈn chuyªn ngµnh, thùc hiÖn chÕ ®é qu¶n lý tµi chÝnh do nhµ níc quy ®Þnh.

Qua qu¸ tr×nh thùc tËp vµ kh¶o s¸t thùc tÕ t¹i c«ng ty, thÊy râ c«ng ty lµ mét doanh nghiÖp c«ng Ých, nhng ®iÒu ®ã kh«ng cã nghÜa lµ c«ng ty ®îc çc c¬ quan chñ qu¶n giao viÖc mµ c«ng ty còng bÞ chi phèi bëi çc quy luËt kinh tÕ thÞ trêng, nh trong b¸o ço kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh vµ viÖc thùc hiÖn chÕ ®é chÝnh s¸ch n¨m 2004 cña c«ng ty ®· nhÊn m¹nh nh÷ng nhiÖm vô träng t©m lµ t¨ng cêng n©ng cao tr×nh ®é qu¶n lý, ®Ó lµm sao cho s¶n phÈm cña c«ng ty lµ c¹nh tranh b»ng s¶n l-îng, chÊt lîng, gi¸ thµnh...Nhng nh×n tæng thÓ çch ph¸t triÓn tæng hîp lµ cã kÕt hîp nhiÒu h×nh th¸i s¶n xuÊt: s¶n xuÊt hµng

40


c«ng nghiÖp, x©y dùng c¬ b¶n, ph¸t triÓn dÞch vô, víi ba h×nh th¸i ®ã c«ng ty ®· t¹o ra nhiÒu c«ng ¨n viÖc lµm vµ liªn tôc t¹o thÕ æn ®Þnh trong s¶n xuÊt kinh doanh, võa ph¸t triÓn kinh tÕ cña c«ng ty ®ång thêi ®¶m b¶o tu©n thñ ®óng chÕ ®é chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ nhµ níc ®Æt ra. §ã còng lµ chØ tiªu phÊn ®Êu cña c«ng ty ®Ó hoµ nhËp víi ®Êt níc trong sù nghiÖp CNH-H§H, ®¶m b¶o sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng cña c«ng ty.

3. §Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty

BÊt cø mét ®¬n vÞ nµo sau qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh ®Òu ph¶i tÝnh to¸n xem kÕt qu¶ ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp m×nh ra sao? L·i hay lç. Sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp g¾n liÒn víi kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. Nã lµ mét chØ tiªu quan träng ®Ó ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ vµ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh. KÕt qu¶ cµng cao th× doanh nghiÖp cµng cã ®iÒu kiÖn më réng quy m« s¶n xuÊt, thÕ ®øng trªn thÞ trêng v÷ng ch¾c, ngîc l¹i doanh nghiÖp lµm ¨n thua lç th× sù ph¸ s¶n sÏ lµ mét tÊt yÕu ®èi víi doanh nghiÖp.

§Ó ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ ho¹t ®éng cña c«ng ty trong thêi gian qua ta c¨n cø vµo b¶ng sè liÖu sau:

MÉu 01 mét sè chØ tiªu chñ yÕu ph¶n ¸nh qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña c«ng ty C¬ khÝ söa ch÷a c«ng tr×nh cÇu ®êng bé II

§¬n vÞ tÝnh:1000®ång

STT

ChØ tiªu N¨m 2003 N¨m 2004So s¸nh

Sè tiÒn TL(%)

1 Doanh thu thuÇn vÒ b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô

19.036.323.093

14.852.081.110

(4.715.758.017)

(22)

2 GVHB 17.443.055.590

13.105.407.955

(4.337.647.635)

(25)

3 Lîi nhuËn gép vÒ b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô

1.593.267.503

1.746.673.155

153.056.652 9,6

41


4 Doanh thu H§TC 1.806.269 77.853.201 76.046.932 43

5 Chi phÝ tµi chÝnh

Tong ®ã l·i vay ph¶i tr¶

426.552.943 759.634.972

124.679.900

333.082.029 17,8

6 Chi phÝ b¸n hµng 105.150.000 113.335.776 8.185.776 10,8

7 Chi phÝ qu¶n lý DN 843.347.885 917.176.295 73.828.410 10,9

8 Lîi nhuËn thuÇn tõ H§KD

184.022.944 34.379.313 (149.643.631)

(81,3)

9 Thu nhËp kh¸c

10 Chi phÝ kh¸c 61.849.247 3.086.000 (58.763.247) (95)

11 Lîi nhuËn kh¸c 61.849.247 3.086.000 (58.763.247) (95)

12 Tæng lîi nhuËn tríc thuÕ

122.173.697 31.293.313 (90.880.384) (74)

13 ThuÕ TNDN ph¶i nép 39.095.583 8.726.128 (30.369.455) (77)

14 Lîi nhuËn sau thuÕ 83.078.114 22.531.185 (60.546.929) (73)

15 Thu nhËp BQL§/ng-êi/thg

860.000 970.000 12,7

Qua b¶ng sè liÖu trªn ta thÊy kÕt qu¶ ho¹t ®éng SXKD cña c«ng ty trong hai n¨m 2003 - 2004 mÆc dï: Doanh thu gi¶m 22% T¬ng øng gi¶m 4.715.758.017 ®ång. Nhng lîi nhuËn gép vÒ b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô t¨ng 9,6% t¬ng øng t¨ng 153.056.652, Tæng chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh, chi phÝ tµi chÝnh t¨ng so víi n¨m 2003 cho thÊy mÆc dï c«ng ty ®· cã nhiÒu biÖn ph¸p qu¶n lý ®Þnh møc vµ chi tiªu nhng do ph¶i c¹nh tranh quyÕt liÖt trªn thÞ trêng nªn viÖc ®Êu thÇu çc c«ng tr×nh cÇn ph¶i kh¶o s¸t hiÖn trêng rÊt kü nªn ph¶i bá ra chi phÝ lín. Bªn c¹nh ®ã c«ng ty muèn më réng s¶n xuÊt ®Ó chiÕm lÜnh nhiÒu thÞ trêng, ®Çu t c¬ së vËt chÊt, trô s¬ c«ng ty khang trang ®Ó n©ng cao n¨ng lùc cña c«ng ty vµ ®Çu t rÊt nhiÒu cho c«ng t¸c ®µo t¹o nguån nh©n lùc ®ã lµ ®Þnh híng ph¸t triÓn l©u dµi cña c«ng ty nªn chi phÝ ph¶i t¨ng h¬n so víi n¨m tríc, tû suÊt chi phÝ còng t¨ng. §©y lµ nguyªn nh©n khiÕn cho tæng lîi nhuËn tríc thuÕ gi¶m 77% t¬ng øng gi¶m 90.880.384 ®ång vµ tæng lîi nhu©n sau thuÕ còng gi¶m theo 73% t¬ng øng víi sè tiÒn lµ 60.546.929 ®ång. Nhng møc thu nhËp b×nh qu©n cña

42


ngêi lao ®éng vÉn æn ®Þnh vµ cã chiÒu híng t¨ng lªn tõ 860.000 ®ång ®Õn lªn 970.000 ®ång. Do doanh thu gi¶m, thuÕ thu nhËp gi¶m nªn çc kho¶n thuÕ ph¶i nép ng©n s¸ch nhµ níc còng gi¶m. Nãi chung t×nh h×nh thùc hiÖn nghÜa vô víi ng©n s¸ch nhµ níc cña c«ng ty lµ tèt. Tèc ®é t¨ng doanh thu chËm h¬n tèc ®é t¨ng chi phÝ, nhng ®©y kh«ng ph¶i c«ng ty qu¶n lý kÐm mµ do cßn mét sè c«ng tr×nh cßn dë dang cha hoµn thµnh vµ bµn giao, hiÖn míi ®îc tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang vµ ®îc xÕp vµo hµng tån kho, ®îi quý sau hoµn thµnh bµn giao míi ®îc ghi nhËn vµo doanh thu, h¬n n÷a C«ng ty l¹i ®ang ®Çu t vµo nguån nh©n lùc, tÝch cùc më réng kinh doanh vµ ®Çu t cho trô së c«ng ty(trÝch khÊu hao vµo chi phÝ SXKD) khang trang h¬n ®Ó n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh trªn thÞ tr-êng vµ lµm tiÒn ®Ò ph¸t triÓn v÷ng ch¾c h¬n cho nh÷ng n¨m t¬i.

C«ng ty c¬ khÝ söa ch÷a c«ng tr×nh cÇu ®êng bé II cã ®îc kÕt qu¶ kinh doanh nh trªn chÝnh lµ môc tiªu mµ Ban gi¸m ®èc vµ toµn thÓ CBCNV mong muèn, ®ã lµ kÕt qu¶ cña sù nç lùc, ®oµn kÕt toµn c«ng ty qua lao ®éng s¶n xuÊt trong mét n¨m, §©y còng chÝnh lµ ®Þnh híng ph¸t triÓn ®óng ®¾n cña Ban l·nh ®¹o c«ng ty.

4. Tæ chøc bé m¸y qu¶n lý vµ s¶n xu©t, chøc n¨ng, nhiÖm vô çc phßng ban cña c«ng ty.

4.1. C¬ cÊu tæ chøc bé m¸y qu¶n lý cña C«ng ty.

Víi mét doanh nghiÖp, mét ®¬n vÞ kinh tÕ, mét c¬ quan hµnh chÝnh sù nghiÖp nµo còng cÇn cã sù l·nh ®¹o, vai trß cña ngêi l·nh ®¹o còng nh bé m¸y tæ chøc cïng víi viÖc sö dông nguån lùc cã ¶nh hëng rÊt lín ®Õn viÖc thµnh hay b¹i cña cña doanh nghiÖp ®ã. Mét c¬ cÊu s¶n xuÊt kh«ng hîp lý sÏ lµ sù thÊt b¹i g©y ra nhiÒu khã kh¨n trong c«ng t¸c qu¶n lý, lµm gi¶m n¨ng suÊt, gi¶m hiÖu qu¶ lao ®éng vµ cã thÓ dÉn tíi ph¸ s¶n. VËy ®Ó cã mét c¬ cÊu tæ chøc hîp lý, mçi ®¬n vÞ, mçi doanh nghiÖp cÇn ph¶i c¨n cø vµo tõng ®Æc ®iÓm cña mçi c«ng viÖc ®Ó sö dông bé m¸y tæ chøc.

Trong bÊt kú ho¹t ®éng g×, ë lÜnh vùc nµo th× yÕu tè con ngêi còng lµ yÕu tè quan träng. Nhng ®Ó ph¸t huy ®îc yÕu tè con ngêi cã hiÖu qu¶ th× vÊn ®Ò ®Æt ra lµ tæ chøc nh thÕ

43


nµo? Sö dông nguån nh©n lùc sao cho cã hiÖu qu¶. Nã lu«n lµ c©u hái ®Æt ra ®èi víi ngêi tæ chøc.

C«ng ty c¬ khÝ söa ch÷a c«ng tr×nh cÇu ®êng bé II lµ mét doanh nghiÖp s¶n xuÊt vµ kinh doanh çc mÆt hµng chñ yÕu lµ an toµn giao th«ng, ®¶m b¶o giao th«ng, çc thiÕt bÞ phôc vô cho duy tu b¶o dìng ®êng bé, x©y míi vµ söa ch÷a çc c«ng tr×nh giao th«ng víi nhiÒu chñng lo¹i s¶n phÈm nªn viÖc tæ chøc s¶n xuÊt, tæ chøc bé m¸y qu¶n lý cã nh÷ng ®Æc ®iÓm riªng:

C«ng ty cã m« h×nh tæ chøc s¶n xuÊt theo h×nh thøc trùc tuyÕn chøc n¨ng, tõ c«ng ty ®Õn çc ph©n xëng, tæ, ngêi lao ®éng theo tuyÕn kÕt hîp víi çc phßng chøc n¨ng.

Qu¸ tr×nh nghiªn cøu ®Ò tµi t¹i C«ng ty th× bé m¸y tæ chøc vµ ®iÒu hµnh cña c«ng ty ®îc thÓ hiÖn:

S¬ ®å2.1 : Bé m¸y tæ chøc cña C«ng ty

Bé m¸y qu¶n lý cña c«ng ty ®øng ®Çu lµ Gi¸m ®èc gi÷ vai trß ®iÒu tiÕt toµn c«ng ty, ®¹i diÖn cho toµn bé çn bé

44

Gi¸m ®èc

Phã gi¸m ®èc qu¶n lý HC

Phã gi¸m ®èc phô tr¸ch KT

Phã gi¸m ®èc kinh doanh

PhßngKHKT

Phßng TCHC

PhßngTCKT

PX C¬ khÝ

PX ChÕ thö

PX biÓn b¸o

PX söa ch÷a

PX g-¬ng GT

§éic«ng tr×nh

Ban DÞch vô

Ban XDCB


c«ng nh©n viªn cña c«ng ty vµ chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty vµ tríc ph¸p luËt.

Tham mu cho Gi¸m ®èc cã ba Phã Gi¸m ®èc:

- Phã Gi¸m ®èc phô tr¸ch qu¶n lý hµnh chÝnh

- Phã Gi¸m ®èc phô tr¸ch kü thuËt

- Phã Gi¸m ®èc kinh doanh.

§Ó gióp cho ban Gi¸m ®èc tíi çc ph©n xëng, ®éi vît çch chÆt chÏ vµ hiÖu qu¶ cã çc phßng ban chøc n¨ng ®îc tæ chøc theo yªu cÇu cña viÖc qu¶n lý s¶n xuÊt kinh doanh, qu¶n lý kü thuËt, qu¶n lý nh©n sù gåm cã:

+Phßng tæ chøc hµnh chÝnh: thùc hÞªn çc c«ng t¸c liªn quan ®Õn v¨n th lu tr÷, gi¶i quyÕt çc chÕ ®é chÝnh s¸ch cho çn bé c«ng nh©n viªn, duyÖt çc ®Þnh møc vÒ ®¬n gi¸ ngµy c«ng lao ®éng, an toµn b¶o hé lao ®éng, tuyÓn dông qu¶n lý vµ s¾p xÕp ®µo t¹o nh©n sù thùc hiÖn c«ng t¸c ®èi ngo¹i.

+ Phßng kÕ ho¹ch- kü thuËt: cã nhiÖm vô lËp kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh x©y dùng çc quy tr×nh quy ph¹m trong s¶n xuÊt, tiªu chuÈn chÊt lîng, cung øng çc nguyªn vËt liÖu, thµnh phÈm, ®Þnh møc tiªu hao nguyªn vËt liÖu trong s¶n xuÊt, qu¶n lý thiÕt kÕ thi c«ng, çc c«ng tr×nh x©y l¾p, ®ång thêi lµ phßng giao dÞch kinh doanh b¸n çc s¶n phÈm cña c«ng ty.

Mçi phßng ban cã mét chøc n¨ng riªng biÖt nhng cã mèi quan hÖ mËt thiÕt víi nhau, ®Òu chÞu sù chØ ®¹o trùc tiÕp cña Gi¸m ®èc t¹o nªn mét chuçi m¾t xÝch trong guång m¸y ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty. VÞ trÝ vµ vai trß cña çc phßng ban kh¸c nhau nhng môc ®Ých cuèi cïng lµ sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp .

§Ó phï hîp víi t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh, ®ång thêi ®Ó çc bé phËn tù chñ, c«ng ty ®· thµnh lËp çc ph©n xëng, ®éi c«ng tr×nh, ban x©y dùng c¬ b¶n, tæ dÞch vô lµ çc ®¬n vÞ h¹ch to¸n ®éc lËp. Mçi mét bé phËn l¹i tæ chøc thµnh çc tæ s¶n xuÊt, tæ thi c«ng, tæ l¾p r¸p, c¬ cÊu nµy cã thÓ thay ®æi tuú theo tõng yªu cÇu, ®iÒu kiÖn cô thÓ.

T¹i çc bé phËn cã Qu¶n ®èc ph©n xëng, Phã Qu¶n ®èc ph©n xëng, ®éi trëng cã tr¸ch nhiÖm qu¶n lý ®iÒu hµnh chung, cã kü thuËt viªn kÕt hîp cïng phßng kü thuËt triÓn khai

45


gi¸m s¸t çc s¶n phÈm. Mçi bé phËn cã thèng kª kÕt hîp víi kÕ to¸n viªn ë phßng Tµi chÝnh - kÕ to¸n cã nhiÖm vô lµm thñ tôc theo dâi c«ng, ®Þnh møc l¬ng, vËt t nhËp xuÊt, nhiÖm vô thanh quyÕt to¸n víi c«ng ty theo tõng hîp ®ång s¶n phÈm hay c«ng tr×nh hoµn thµnh.

Çc bé ph©n xëng, ®éi triÓn khai nhiÖm vô s¶n xuÊt, ®¶m b¶o vÒ mÆt chÊt lîng, sè lîng, tiÕn ®é thi c«ng. Çch tæ chøc lao ®éng, tæ chøc s¶n xuÊt nh trªn t¹o ®iÒu kiÖn qu¶n lý vÒ mÆt kinh tÕ, kü thuËt ë tõng bé phËn s¶n xuÊt thuËn lîi cho c«ng ty cã thÓ kho¸n s¶n phÈm tíi tõng ph©n xëng, ®éi c«ng tr×nh.

- Ph©n xëng chÕ thö: víi hÖ thèng m¸y mãc thiÕt bÞ s¶n xuÊt çc s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô cho giao th«ng, s¶n xuÊt ra çc s¶n phÈm míi tríc khi quy tr×nh c«ng nghÖ ®îc triÓn khai s¶n xuÊt ë diÖn réng, ®ång thêi cïng çc ph©n xëng kh¸c s¶n xuÊt çc mÆt hµng truyÒn thèng.

- Ph©n xuëng c¬ khÝ, ph©n xëng söa ch÷a: Tuy cã tªn gäi kh¸c nhau do tiÒn th©n lµ xëng c¬ khÝ 200, söa ch÷a vµ b¶o dìng « t« cho côc ®êng bé ViÖt Nam, sau nhiÒu n¨m thay ®æi hiÖn nay hai ph©n xëng ®Òu s¶n xuÊt çc mÆt hµng nh hÖ thèng dÇm cÇu Bailey, dÇm cÇu phÐp liªn hîp, s¶n phÈm nhµ l¾p ghÐp, rµo ch¾n di ®éng, thiÕt bÞ nÊu nhùa ®êng, nhò t¬ng, tuêng hé lan mÒm b»ng thÐp, ®inh ®êng ph¶n quang.

- Ph©n xëng biÓn b¸o: Thµnh lËp tõ n¨m 1995, ph©n xëng ®îc ®Çu t mét d©y chuyÒn c¾t ch÷ vi tÝnh, thiÕt bÞ in líi, hÖ thèng çn t«n chuyªn s¶n xuÊt çc s¶n phÈm biÓn b¸o ph¶n quang, cét tiªu, cét km, chãp nãn cao su cã ph¶n quang khi thi c«ng ®êng giao th«ng.

- Ban XDCB: Cã nhiÖm vô x©y míi vµ söa ch÷a çc c«ng tr×nh h¹ tÇng c¬ së trong c«ng ty nh thiÕt kÕ bÓ b¬i, nhµ thi ®Êu, khu nhµ tËp Çn bé c«ng nh©n viªn, nhµ kh¸ch, héi trêng cïng çc bé phËn kh¸c hµng n¨m thi c«ng çc c«ng tr×nh giao th«ng nh tr¹m thu phÝ Nam cÇu GiÏ, Tam Canh...

- Ban dÞch vô: §¶m tr¸ch nghiÖp vô l¾p ghÐp nh«m kÝnh khi ph¸t sinh çc yªu cÇu cña kh¸ch hµng, tæ chøc çc cuéc héi nghÞ, chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ çc dÞch vô ë cöa hµng c¨ng tin cña c«ng ty.

46

ThiÕt kÕ b¶n vÏ

LËp quy tr×nh c«ng nghÖ

§Þnh møc vËt t, nh©n c«ng.


- §éi c«ng tr×nh : Cã nhiÖm vô ®i thi c«ng çc c«ng tr×nh ®êng bé nh l¾p cÇu Bailey, tÊm sãng, g¬ng cÇu ...,thi c«ng çc c«ng tr×nh giao th«ng.

Tõng ph©n xëng, ®éi c«ng tr×nh, ban XDCB, ban dÞch vô, trëng çc bé phËn ph¶i cã tr¸ch nhiÖm tríc gi¸m ®èc c«ng ty, qu¶n lý ®iÒu hµnh SXKD sao cho cã hiÖu qu¶. Ngoµi ra, çc bé phËn cßn cã çc thèng kª hµng th¸ng, hµng quý tËp hîp çc chøng tõ thanh quyÕt to¸n hîp ®ång, ®èi chiÕu c«ng nî çc c«ng ty.

M« h×nh tæ chøc qu¶n lý, tæ chøc s¶n xuÊt cña c«ng ty nh×n chung gän nhÑ, triÓn khai ®ång bé, c«ng t¸c kh¨ng khÝt linh ho¹t do cã sù chØ ®¹o kÞp thêi vµ nhanh chãng tõ ban gi¸m ®èc ®Õn çc phßng ban, ph©n xëng, ®ång thêi gi¸m ®èc còng nhanh chãng nhËn ®îc th«ng tin ph¶n håi tõ çc phßng ban, ph©n xëng vµ nh©n viªn trong c«ng ty. Qua nhiÒu n¨m vËn hµnh, mét ®iÒu ®îc nhËn thÊy lµ çc bé phËn ®Òu ph¸t huy ®-îc thÕ m¹nh cña m×nh, hoµn thµnh nhiÖm vô ®îc giao.

4.2. §Æc ®iÓm quy tr×nh s¶n xuÊt.

S¬ ®å 2.1 quy tr×nh tæ chøc s¶n xuÊt cña C«ng ty.

47

LËp kÕ ho¹ch thùc hiÖn s¶n xuÊt

KÕ to¸n c«ng nî

KÕ to¸n:Ng©n hµng,Hµng tån kho,

KÕ to¸n tiÒn l¬ng

Thñ quü

KÕ to¸n tæng hîp

KÕ to¸n thanh to¸n


II. ®Æc ®iÓm tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n & c«ng t¸c kÕ to¸n cña c«ng ty

1.§Æc ®iÓm tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n:

Bé m¸y kÕ to¸n ë c«ng ty ®îc tæ chøc theo h×nh thøc bé m¸y kÕ to¸n tËp trung, ®îc minh ho¹ qua s¬ ®å sau:

S¬ ®«2.2: Bé m¸y kÕ to¸n ë c«ng ty

48

KÕ to¸n trëng

Tæ chøc s¶n xuÊt

NghiÖm thu

NhËp kho

B¸n hµng


Phßng Tµi chÝnh- kÕ to¸n díi sù l·nh ®¹o trùc tiÕp cña gi¸m ®èc c«ng ty, gåm 7 çn bé kÕ to¸n víi çc nghiÖp vô chuyªn m«n thµnh th¹o, bao gåm: kÕ to¸n trëng, kÕ to¸n tæng hîp, bèn kÕ to¸n viªn, mét thñ quü, mçi ngêi ®¶m nhiªm mét phÇn kÕ to¸n kh¸c nhau ®îc ph©n c«ng cô thÓ nh sau:

- KÕ to¸n trëng: chÞu tr¸ch nhiªm híng dÉn chØ ®¹o chung, kiÓm tra çc c«ng viÖc do çc nh©n viªn kÕ to¸n thùc hiªn.

- KÕ to¸n tæng hîp: Xö lý çc nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh cã liªn quan ®Õn ho¹t ®éng SXKD cña ®¬n vÞ, tæ chøc h¹ch to¸n kÕ to¸n, tæng hîp çc th«ng tin cña c«ng ty vµo sæ çi, lËp b¸o ço tµi chÝnh.

- KÕ to¸n ng©n hµng, TSC§, hµng tån kho: Thùc hiÖn viÖc giao dÞch víi ng©n hµng, kho b¹c thùc hiÖn viÖc ghi chÐp ph©n lo¹i, tæng hîp çc ngiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh cã liªn quan ®Õn tiÒn göi ng©n hµng, vËt liÖu, c«ng cô dông cô, TSC§.

- KÕ toÊn thanh to¸n: Thùc hiÖn viÖc ghi chÐp thanh to¸n víi c«ng nh©n viªn, nhµ cung cÊp, viÕt phiÕu thu, chi, ghi chÐp çc nghiÖp vô ph¸t sinh liªn quan ®Õn çc tµi kho¶n 111,334, 131.

- KÕ to¸n tiÒn l¬ng: Theo dâi vµ lµm thñ tôc víi phßng b¶o hiÓm quËn, thanh to¸n l¬ng hëng b¶o hiÓm, çc kho¶n trÝch nép vµ thu chi kinh phÝ c«ng ®oµn.

- KÕ to¸n c«ng nî: Theo dâi c«ng nî cña çc bé phËn trùc thuéc, nhµ cung cÊp, kh¸ch hµng, ghi chÐp çc sæ çi TK136, 336.

- Thñ quü: Qu¶n lý tiÒn mÆt c¨n cø vµo çc chøng tõ hîp ph¸p, hîp lÖ ®Ó tiÕn hµnh xuÊt nhËp quü vµ ghi sæ quü.

Ngoµi ra mçi kÕ to¸n viªn chÞu tr¸ch nhiÖm theo dâi thanh quyÕt to¸n tõng ph©n xëng.

T¹i çc bé phËn, c«ng viÖc cña thèng kª lµ ghi chÐp lËp chøng tõ ban ®Çu, tËp hîp, lµ çc b¶ng kª theo tõng hîp ®ång tõ phßng kÕ ho¹ch giao.

49


2. Tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n t¹i C«ng Ty.

2.1. ChÝnh s¸ch kÕ to¸n ¸p dông t¹i C«ng Ty

*Niªn ®é kÕ to¸n

Niªn ®é kÕ to¸n cña C«ng ty b¾t ®Çu tõ ngµy 01 th¸ng 01 vµ kÕt thóc vµo ngµy 31 th¸ng 12 n¨m d¬ng lÞch.

*§¬n vÞ h¹ch to¸n kÕ to¸n

§¬n vÞ tiÒn tÖ ®Ó ghi sæ kÕ to¸n vµ lËp B¸o ço tµi chÝnh lµ §ång ViÖt Nam. Çc nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh kh«ng ph¶i §ång ViÖt Nam ®îc chuyÓn ®æi thµnh §ång ViÖt Nam theo tû gi¸ thùc tÕ t¹i thêi ®iÓm ph¸t sinh nghiÖp vô.

TiÒn vµ çc kho¶n ph¶i thu, ph¶i tr¶ cã gèc ngo¹i tÖ cha ®îc thanh to¸n vµo ngµy kÕt thóc n¨m tµi chÝnh ®îc chuyÓn ®æi thµnh §ång ViÖt Nam theo tû gi¸ b×nh qu©n cña thÞ trêng giao dÞch ngo¹i tÖ liªn ng©n hµng do Ng©n hµng Nhµ níc ViÖt Nam c«ng bè vµo ngµy kÕt thóc n¨m tµi chÝnh.

Chªnh lÖch tû gi¸ (nÕu cã) ®îc h¹ch to¸n vµo chi phÝ hoÆc doanh thu ho¹t ®éng tµi chÝnh cña kú t¬ng øng.

* Hµng tån kho

Hµng tån kho ®îc h¹ch to¸n theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn.

Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ hµng tån kho: ph¬ng ph¸p gi¸ thùc tÕ ®Ých danh.

* Tµi s¶n cè ®Þnh

Tµi s¶n cè ®Þnh cña C«ng ty ®îc ph¶n ¸nh theo nguyªn gi¸ vµ gi¸ trÞ hao mßn luü kÕ. KhÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh ®îc x¸c ®Þnh theo ph¬ng ph¸p ®êng th¼ng ¸p dông cho tÊt c¶ çc tµi s¶n theo tû lÖ ®îc tÝnh to¸n ®Ó ph©n bæ nguyªn gi¸ trong suèt thêi gian sö dông íc tÝnh vµ phï hîp víi quy ®Þnh t¹i QuyÕt ®Þnh 206/2003/Q§-BTC ngµy 12/12/2003 cña Bé Tµi chÝnh.

Thêi gian íc tÝnh sö dông cho môc ®Ých tÝnh to¸n nµy nh sau:

- Nhµ cöa, vËt kiÕn tróc 7- 22 n¨m

- ThiÕt bÞ s¶n xuÊt 5 - 19 n¨m

- Ph¬ng tiÖn vËn t¶i 6 - 15 n¨m

50


- ThiÕt bÞ qu¶n lý 3 - 8 n¨m

Møc hµng n¨m cña 1 TSC§ = Nguyªn gi¸ cña TSC§*Tû lÖ KH n¨m

= Nguyªn gi¸ cña TSC§*1/Sè n¨m sö dông dù kiÕn

* Ghi nhËn doanh thu

- Doanh thu ®èi víi dÞch vô x©y l¾p, söa ch÷a trung ®¹i tu çc c«ng tr×nh giao th«ng ®îc ghi nhËn khi ®· hoµn thµnh c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh vµ cã biªn b¶n nghiÖm thu, bµn giao c«ng tr×nh ®a vµo sö dông vµ ®îc kh¸ch hµng chÊp nhËn thanh to¸n, kh«ng phô thuéc ®· thu tiÒn hay cha.

- Doanh thu ®èi víi ho¹t ®éng s¶n xuÊt hµng ho¸ vµ kinh doanh kh¸c ®îc ghi nhËn trªn c¬ së ho¸ ®¬n b¸n hµng ph¸t hµnh cho khèi lîng s¶n phÈm, hµng ho¸ vµ dÞch vô ®· cung cÊp vµ ®îc kh¸ch hµng chÊp nhËn thanh to¸n, kh«ng phô thuéc ®· thu tiÒn hay cha.

* ThuÕ

ThuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng

Hµng ho¸, dÞch vô do C«ng ty s¶n xuÊt vµ cung cÊp chÞu thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng theo çc møc thuÕ suÊt nh sau:

- Hµng ho¸ 10%

- DÞch vô x©y l¾p vµ dÞch vô kh¸c 5% - 10%

ThuÕ thu nhËp doanh nghiÖp

- C«ng ty tÝnh vµ nép thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp theo møc thuÕ suÊt 28%.

- Çc lo¹i thuÕ kh¸c ®îc tÝnh theo quy ®Þnh hiÖn hµnh cña Nhµ níc

* Tµi kho¶n sö dông

Lo¹i TK I- Tµi s¶n lu ®éng cã:

- TK 111: TiÒn mÆt

- TK 112: TiÒn göi ng©n hµng

- TK 131: Ph¶i thu kh¸ch hµng

- TK 133: ThuÕ GTGT ®îc khÊu trõ

51


- TK 136: Ph¶i thu néi bé C«ng ty

- TK 138: Ph¶i thu kh¸c

- TK 141: T¹m øng

- TK 142: Chi phÝ tr¶ tríc

- TK 151: Hµng mua ®ang ®i trªn ®êng

- TK 152: Nguyªn liÖu, vËt liÖu

- TK 153: C«ng cô, dông cô

- TK 154: Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang

- TK 155: Thµnh phÈm

Lo¹i TK II - Tµi s¶n cè ®Þnh cã :

- TK 211: Tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh

- TK 214: Hao mßn TSC§

- TK 222: Gãp vèn liªn doanh

Lo¹i TK III - Nî ph¶i tr¶ cã :

- TK 311:Vay ng¾n h¹n

- TK331: Ph¶i tr¶ cho ngêi b¸n

- TK333: ThuÕ vµ çc kho¶n ph¶i nép nhµ níc

- TK334: Ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn

- TK335: Chi phÝ ph¶i tr¶

- TK336: Ph¶i tr¶ néi bé

- TK338: Ph¶i tr¶, ph¶i nép kh¸c

- TK 341: Vay dµi h¹n.

Lo¹i TK IV- Nguån vèn chñ së h÷u cã:

- TK411: Nguån vèn kinh doanh

- TK414: Quü ®Çu t ph¸t triÓn

- TK415: Quü dù phßng tµi chÝnh

- TK416: Quü dù phßng trî cÊp mÊt viÖc lµm

- TK421: Lîi nhuËn cha ph©n phèi

- TK431: Quü khen thëng phóc lîi

52


- TK 441: Nguån vèn ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n.

Lo¹i TK V- Doanh thu cã :

- TK 511: Doanh thu b¸n hµng

- TK 512: Doanh thu b¸n hµng néi bé

- TK 515: Doanh thu ho¹t ®éng tµi chÝnh

- TK 521: ChiÕt khÊu th¬ng m¹i.

Lo¹i TK VI - Chi phÝ SXKD cã :

- TK 621: Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp

- TK 622: Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp

- TK 627: Chi phÝ s¶n xuÊt chung

- TK 632: Gi¸ vèn hµng b¸n

- TK 635: Chi phÝ tµi chÝnh

- TK 641: Chi phÝ b¸n hµng

- TK 642: Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp

- TK 623: Chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng.

Lo¹i TK VII - Thu nhËp ho¹t ®éng kh¸c TK 711

Lo¹i VIII - Chi phÝ ho¹t ®éng kh¸c : TK 811,

Lo¹i IX - X¸c ®Þnh KQKD : TK 911.

Lo¹i X - TK ngoµi b¶ng

- TK 003: Hµng ho¸ nhËn b¸n hé, ký göi

- TK 009: Nguån vèn khÊu hao c¬ b¶n.

Trong danh môc TK c«ng ty ®ang sö dông th× c«ng ty kh«ng ph¶i sö dông çc TK dù phßng nh: TK 129, TK139, TK159, TK 229. do híng cña c«ng ty kh«ng ®Çu t vµo chøng kho¸n, ®èi víi çc kho¶n ph¶i thu cña kh¸ch hµng cuèi niªn ®é kÕ to¸n cha cã ®ñ ®iÒu kiÖn lËp çc kho¶n dù phßng.

* HÖ Lu©n chuyÓn chøng tõ.

T¹i çc bé ph©n, c«ng viÖc cña thèng kª lµ ghi chÐp lËp chøng tõ ban ®Çu, tËp hîp, ph©n lo¹i chøng tõ nhËp xuÊt ®Ó lËp tæng hîp nhËp, xuÊt cho tõng hîp ®ång s¶n phÈm, h¹ng môc c«ng tr×nh, do Gi¸m ®èc cña c«ng ty ký víi çc bé phËn.

53


T¹i çc bé phËn, viÖc nhËp, xuÊt vËt t ®Òu ph¶i c©n ®ong ®o ®Õm cô thÓ, tõ ®ã lËp çc phiÕu nhËp kho, xuÊt kho. Tæng hîp çc b¶ng kª chi phÝ vËt t cho tõng hîp ®ång sau ®ã nép lªn phßng KÕ to¸n tµi chÝnh.

§Þnh kú, çc hîp ®ång ®îc thanh quyÕt to¸n, trong ®ã kª râ chi phÝ vËt liÖu chÝnh, vËt liÖu phô, dÞch vô mua ngoµi, chi phÝ qu¶n lý, b¶ng chÊm c«ng, b¶ng thanh to¸n l¬ng kÌm theo phiÕu nhËp xuÊt vËt t, ho¸ ®¬n, b¶ng kª thuÕ GTGT ®Çu vµo, kÌm theo phiÕu nghiÖm thu. Phßng kÕ to¸n sÏ theo dâi çc bé phËn trªn çc TK 136( ph¶i thu néi bé) vµ TK336(ph¶i tr¶ néi bé) lµm c¨n cø cho viÖc h¹ch to¸n.

HÖ thèng chøng tõ gåm 5 chØ tiªu: tiÒn mÆt, hµng tån kho, lao ®éng vµ tiÒn l¬ng, b¸n hµng,TSC§ ®Òu theo sù ph©n c«ng thùc hiÖn çc c«ng viÖc kÕ to¸n tõ kiÓm tra tÝnh hîp ph¸p, hîp lÖ cña chøng tõ, ph©n lo¹i vµ xö lý chøng tõ cho tíi viÖc ghi sæ, tæng hîp vµ hÖ thèng ho¸ sè liÖu vµ cung cÊp çc th«ng tin kÕ to¸n phôc vô qu¶n lý, ®ång thêi dùa trªn çc kÕ ho¹ch ®· lËp, tiÕn hµnh ph©n tÝch çc ho¹t ®éng kinh tÕ ®Ó gióp l·nh ®¹o doanh nghiÖp trong viÖc qu¶n lý, ®iÒu hµnh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh.

*H×nh thøc sæ kÕ to¸n ¸p dông t¹i c«ng ty:

XuÊt ph¸t tõ ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt kinh doanh, quy m« cña khèi lîng nghiÖp vô ph¸t sinh, ®ång thêi c¨n cø vµo yªu cÇu vµ tr×nh ®é qu¶n lý, tr×nh ®é kÕ to¸n hiÖn nay c«ng ty ®ang ¸p dông h×nh thøc sæ kÕ to¸n Chøng tõ ghi sæ.

* Çc lo¹i sæ s¸ch c«ng ty ®ang sö dông:

+ Chøng tõ ghi sæ: §îc lËp trªn c¬ së chøng tõ gèc hoÆc b¶ng tæng hîp chøng tõ gèc cïng lo¹i cã cïng néi dung kinh tÕ. Chøng tõ ghi sæ ®îc lËp hµng ngµy hoÆc ®Þnh kú tõ 5 ®Õn 6 ngµy. Chøng tõ ghi sæ ®îc ®¸nh sè liªn tôc cho tõng th¸ng, hay c¶ n¨m theo sè thø tù trong Sæ ®¨ng ký chøng tõ ghi sæ. Çc chøng tõ ghi sæ ®Òu ph¶i cã chøng tõ gèc ®i kÌm vµ ph¶i cã KÕ to¸n trëng duyÖt th× míi cã ®ñ c¨n cø ®Ó ghi sæ.

+ Sæ ®¨ng ký chøng tõ ghi sæ: Ngµy th¸ng ghi trªn chøng tõ ghi sæ ®îc tÝnh theo ngµy ®¨ng ký vµo Sæ ®¨ng ký chøng tõ ghi sæ. Sæ ®¨ng ký chøng tõ ghi sæ lµ sæ kÕ to¸n tæng hîp dïng ®Ó ghi chÐp çc nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh theo tr×nh tù

54


thêi gian. Sæ nµy võa dïng ®Ó ®¨ng ký çc nghiÖp vô ph¸t sinh, qu¶n lý chøng tõ ghi sæ do kÕ to¸n tæng hîp ghi. C¨n cø vµo çc chøng tõ ghi sæ do kÕ to¸n ç phÇn hµnh chuyÓn ®Õn.

+ Sæ çi: Sæ çi lµ sæ kÕ to¸n tæng hîp dïng ®Ó ghi çc nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh theo tµi kho¶n kÕ to¸n ®· ®îc quy ®Þnh trong chÕ ®é kÕ to¸n ¸p dông t¹i doanh nghiÖp. Sè liÖu trªn sæ çi ®îc dïng ®Ó ®èi chiÕu víi sæ ®¨ng ký chøng tõ ghi sæ ®èi chiÕu víi bé phËn kÕ to¸n chi tiÕt vµ lµ c¨n cø ®Ó lËp b¸o ço kÕ to¸n. Sæ çi do kÕ to¸n tæng hîp ghi. Trªn c¬ së çc chøng tõ ®· lËp vµ ®· ®îc ®¨ng ký vµo Sæ ®¨ng ký chøng tõ ghi sæ

+ Sæ chi tiÕt:§ù¬c më chi tiÕt cho çc tµi kho¶n theo phÇn hµnh kÕ to¸n. Më theo yªu cÇu qu¶n lý nh»m chi tiÕt ho¸ ®èi t-îng kÕ to¸n nh:

Sæ chi tiÕt tµi s¶n cè ®Þnh

Sæ chi tiÕt chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh

Sæ chi tiÕt vËt t s¶n phÈm hµng ho¸

Sæ chi tiÕt thanh to¸n víi ngêi mua

Sæ quü tiÒn mÆt

Sæ tiÒn göi ng©n hµng

* Tæ chøc hÖ thèng b¸o ço kÕ to¸n

LËp b¸o ço tµi chÝnh lµ mét c«ng viÖc quan träng nã tæng hîp vµ tr×nh bµy mét çch tæng qu¸t toµn diÖn t×nh h×nh tµi s¶n, nguån vèn, c«ng nî, t×nh h×nh vµ kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xó©t kinh doanh cña c«ng ty trong mét kú kÕ to¸n.

HÖ thèng b¸o ço tµi chÝnh C«ng ty lËp theo quý vµ bao gåm:

- B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n, mÉu sè B01-DN

- B¸o ço kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh, mÉu sèB02-DN

- B¸o ço lu chuyÓn tiÒn tÖ, mÉu sè B03-DN

- ThuyÕt minh B¸o ço tµi chÝnh, mÉu sè B09-DN

Cã thÓ do yªu cÇu qu¶n lý, hiÖn nay c«ng ty cha cã hÖ thèng b¸o ço néi bé.

55


III. ®Æc ®iÓm h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh t¹i C«ng ty.

1. §Æc ®iÓm ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ.

C«ng ty c¬ khÝ vµ söa ch÷a c«ng tr×nh cÇu ®êng bé II lµ mét c«ng ty gåm nhiÒu bé phËn trùc thuéc. Mçi mét ph©n x-ëng, ®éi cã mét chøc n¨ng nhiÖm vô riªng vµ cã quan hÖ chÆt chÏ víi nhau. §Æc ®iÓm tæ chøc lµ hµng c«ng nghiÖp (s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô an toµn giao th«ng), x©y dùng c¬ b¶n, ph¸t triÓn dÞch vô, viÖc tæ chøc s¶n xuÊt ®îc tiÕn hµnh ë tõng ph©n xëng.

Do vËy, ®èi tîng tËp hîp chi phÝ ®îc kÕ to¸n x¸c ®Þnh lµ tõng ®¬n hµng, tõng c«ng tr×nh ( theo n¬i chÞu chi phÝ) vµ tõng ph©n xëng, toµn c«ng ty (n¬i ph¸t sinh chi phÝ).

2. Quy tr×nh vµ ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt.

2.1. Quy tr×nh tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt.

Th«ng qua çc hîp ®ång kinh tÕ, çc b¶n vÏ, ®Þnh møc chi phÝ hay chÝnh lµ çc phiÕu s¶n xuÊt mµ phßng kÕ ho¹ch giao cho çc bé phËn s¶n xuÊt. Tõ ®ã çc bé phËn triÓn khai tiÕn hµnh mua nguyªn vËt liÖu, vµ thèng kª sÏ viÕt phiÕu nhËp vËt t theo sè lîng ghi trªn ho¸ ®¬n, xuÊt vµ ph©n bæ vËt t theo tõng c«ng tr×nh hay s¶n phÈm t¹i kho cña çc bé phËn, hoÆc ph©n bæ trùc tiÕp. Çc bé phËn theo dâi giê c«ng vµ thanh to¸n nh©n c«ng ®Ó hoµn thµnh s¶n phÈm hay c«ng tr×nh.

S¶n phÈm hay c«ng tr×nh hoµn thµnh ph¶i sö dông ®óng chñng lo¹i vËt t, ®¶m b¶o ®óng ®Þnh møc giê c«ng, chÊt lîng mÉu m·, tiÕn ®é hoµn thµnh. Sau ®ã, thèng kª ë çc bé phËn tËp hîp mét bé chøng tõ bao gåm: Hîp ®ång kinh tÕ, phiÕu nghiÖm thu, phiÕu nhËp kho thµnh phÈm, b¶n thanh lý hîp ®ång, ho¸ ®¬n, phiÕu nhËp xuÊt , b¶ng c«ng, b¶ng thanh to¸n l¬ng... KÕ to¸n theo dâi tõng bé phËn cã nhiÖm vô kiÓm tra bé chøng tõ gåm çc b¶n chøng tõ ®¶m b¶o cÇn chøa ®ùng ®Çy ®ñ çc yÕu tè b¾t buéc thÓ hiÖn çc chØ tiªu ®Æc trng cho nghiÖp vô kinh tÕ, cã gi¸ trÞ ph¸p lý, thÓ hiÖn ë c¶ néi dung vµ h×nh thøc.

2.2. Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt.

56


Ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh chi phÝ t¹i c«ng ty tu©n theo nguyªn t¾c theo ®èi tîng tËp hîp chi phÝ, theo hîp ®ång cña tõng ph©n xëng.

a) Chi phÝ NVLTT:

Víi ®Æc thï cña mét ngµnh c¬ khÝ, chi phÝ NVL cña c«ng ty thêng chiÕm 60% ®Õn 70% tæng chi phÝ, h×nh thµnh nªn h×nh th¸i cña s¶n phÈm, bao gåm rÊt nhiÒu lo¹i kh¸c nhau. C¨n cø vµo vai trß, t¸c dông cña tõng lo¹i NVL s¶n xuÊt, vËt liÖu cña c«ng ty ®îc chia thµnh çc lo¹i:

Nguyªn vËt liÖu chÝnh: Lµ nh÷ng vËt liÖu cÊu thµnh nªn h×nh th¸i vËt chÊt chñ yÕu cña s¶n phÈm c«ng ty. Bao gåm çc lo¹i: thÐp hép, thÐp l¸, thÐp trßn, thÐp U çc lo¹i, t«n cuén, giÊy ph¶n quang, m« t¬ thuû lùc, nh«m. §èi víi c«ng tr×nh x©y dùng lµ çt, sái, xi m¨ng, s¾t thÐp...

Nguyªn vËt liÖu phô: §îc dïng kÕt hîp víi NVL chÝnh nh»m gãp phÇn hoµn thiÖn vµ n©ng cao tÝnh n¨ng s¶n phÈm. Bao gåm: bu l«ng, ho¸ chÊt, d©y ®iÖn, cao su, van, long ®en, b«ng thuû tinh...

Nhiªn liÖu: §îc sö dông t¹i c«ng ty bao gåm: gas, than, x¨ng, o xy, b×nh khÝ..., lµ nh÷ng thø ®îc dïng ®Ó t¹o ra nhiÖt n¨ng trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt.

b) Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp: Lµ nh÷ng chi phÝ vÒ tiÒn l-¬ng s¶n phÈm ç nh©n trùc tiÕp, l¬ng s¶n phÈm tËp thÓ, l¬ng thêi gian, çc kho¶n phô cÊp l¬ng. Ngoµi ra cßn bao gåm çc kho¶n trÝch nép cho çc quü BHXH, BHYT, KPC§cña c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt.

HiÖn nay, C«ng ty ¸p dông h×nh thøc hîp ®ång cã thêi h¹n vµ kh«ng cã thêi h¹n, sè lao ®éng ®îc ký hîp ®ång tõ 3 th¸ng trë lªn ®îc ®ãng b¶o hiÓm theo chÕ ®é quy ®Þnh. H×nh thøc tr¶ l¬ng t¹i çc ph©n xëng lµ l¬ng kho¸n dùa vµo khèi lîng c«ng viÖc ®îc C«ng ty giao kho¸n cho ph©n xëng, ph©n xëng sÏ giao kho¸n cho çc tæ, tæ trëng s¶n xuÊt ®«n ®èc lao ®éng thùc hiÖn phÇn viÖc ®îc giao, ®¶m b¶o ®óng c«ng ®o¹n, yªu cÇu kü thuËt, tæ trëng theo dâi c«ng lµm c¨n cø cho viÖc thanh to¸n tiÒn c«ng cho tõng hîp ®ång. Qu¶n ®èc c¨n cø vµo mÆt b»ng l-¬ng cña toµn C«ng ty, c¨n cø vµo ®Þnh møc hîp ®ång tr¶ l¬ng c«ng nh©n theo ngµy lao ®éng, ®ång thêi dïng quü l¬ng ®iÒu

57


hoµ l·i tõ çc hîp ®ång ®Ó tr¶ l¬ng thêi gian cho nh÷ng c«ng viÖc lao ®éng phæ th«ng.

T¹i çc §éi, Ban XDCB çc c«ng tr×nh x©y dùng th× h×nh thøc thuª mín nh©n c«ng lao ®éng theo thêi vô, th× tiÒn l¬ng chi tr¶ cho hä ®îc tho¶ thuËn theo hîp ®ång kinh tÕ néi bé gi÷a §éi, Ban vµ ngêi lao ®éng lµm thêi vô sau khi khèi lîng c«ng viÖc ®· hoµn thµnh.

c) Chi phÝ s¶n xuÊt chung: Bao gåm çc chi phÝ dïng cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt chung ë çc ph©n xëng ngoµi hai kho¶n môc trªn. §Ó phôc vô cho c«ng t¸c qu¶n lý trong tõng ph©n x-ëng theo quy ®Þnh hiÖn hµnh, ®ång thêi gióp kÕ to¸n thuËn lîi trong viÖc x¸c ®Þnh çc chi phÝ s¶n xuÊt theo yÕu tè, toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt chung ph¸t sinh t¹i çc xÝ nghiÖp ®îc chia thµnh:

- chi phÝ nh©n viªn ph©n xëng (TK 6271): Bao gåm tiÒn l-¬ng vµ çc kho¶n trÝch theo l¬ng mµ c«ng ty ph¶i tr¶ cho qu¶n ®èc, çc nh©n viªn ë ph©n xëng.

- Chi phÝ vËt liÖu (TK 6272): Ph¶n ¸nh çc chi phÝ vÒ vËt liÖu xuÊt dïng trong ph¹m vi ph©n xëng s¶n xuÊt nh söa ch÷a m¸y mãc thiÕt bÞ, nhµ cöa kho tµng...

- Chi phÝ dông cô s¶n xuÊt (TK 6273): Ph¶n ¸nh çc chi phÝ vÒ dông cô s¶n xuÊt dïng trong ph©n xëng gãp phÇn chÕ t¹o s¶n phÈm nh: bóa, kÝnh hµn, que hµn, mòi khoan, ...

- Chi phÝ khÊu hao (TK 6274): Ph¶n ¸nh çc chi phÝ vÒ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh thuéc çc ph©n xëng s¶n xuÊt nh khÊu hao m¸y mãc, thiÕt bÞ, nhµ xëng cña ph©n xëng.

- Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi ( TK 6277): Ph¶n ¸nh nh÷ng chi phÝ dÞch vô mua ngoµi, thuª ngoµi, phôc vô cho s¶n xuÊt chi phÝ ®iÖn níc, ®iÖn tho¹i, chi phÝ thanh to¸n tiÒn söa ch÷a TSC§, chi phÝ thuª c«ng cô (giµn gi¸o, cèp pha, khu«n dÇm).

- Chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn (TK 6278): Ph¶n ¸nh tÊt c¶ çc kho¶n chi phÝ kh¸c cña ph©n xëng nh chi phÝ héi nghÞ, tiÕp kh¸ch, chi phÝ mua phßng hé lao ®éng, chi phÝ thuª m¸y, in Ên tµi liÖu, chi phÝ v¨n phßng phÈm, chi phÝ giao dÞch, nghiÖm thu chung cña mét c«ng tr×nh, hay h¹ng môc c«ng tr×nh. Ngoµi

58


ra cßn bao gåm c¶ çc kho¶n trÝch l·i sæ gãp vèn l©u dµi cña CBCNV, tiÒn vay cña CBCNV

3. §èi t îng tÝnh gi¸ thµnh vµ kú tÝnh gi¸ thµnh:

Kú h¹ch to¸n cña c«ng ty lµ theo quý, c¨n cø vµo ®èi tîng h¹ch to¸n lµ çc ph©n xëng, kÕ to¸n lªn b¶ng kª thanh to¸n s¶n phÈm cña tõng ph©n xëng, më sæ chi tiÕt çc TK liªn quan ®Ó theo dâi, vµ mçi chñng lo¹i s¶n phÈm s¶n xuÊt ra ®Òu ®îc m· sè.

VÝ dô: BiÓn b¸o çc lo¹i cã m· s¶n phÈm: 01

TÊm ãng çc lo¹i ®îc m· ho¸ s¶n phÈm: 02

CÇu Bai ley cã m· s¶n phÈm: 03

G¬ng giao th«ng cã m· s¶n phÈm : 04

ThiÕt bÞ nÊu nhùa ®êng cã m· s¶n phÈm: 05

M¸y phun s¬n cã m· s¶n phÈm: 06...

Çc c«ng tr×nh x©y l¾p mçi m· s¶n phÈm øng víi mét c«ng tr×nh

C«ng ty ¸p dông h¹ch to¸n hµng tån kho theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn vµ h¹ch to¸n thuÕ GTGT theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ ®Ó tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt.

§èi víi s¶n phÈm hµng c«ng nghiÖp ®èi tîng tÝnh gÝa thµnh ®îc x¸c ®Þnh lµ s¶n phÈm hoµn thµnh, s¶n phÈm cã thÓ lµ do mét ph©n xëng s¶n xuÊt, hay cã thÓ mçi ph©n xëng s¶n xuÊt mét sè chi tiÕt. VÝ dô nh s¶n phÈm BiÓn b¸o, G¬ng giao th«ng ®îc s¶n xuÊt t¹i hai ph©n xëng C¬ khÝ vµ ph©n xëng BiÓn b¸o, ph©n xëng C¬ khÝ s¶n xuÊt biÓn méc (giai ®o¹n 1) xong còng ®îc nhËp kho, ®îc xuÊt cho ph©n xëng BiÓn b¸o hoµn thµnh nh÷ng chi tiÕt cßn l¹i (giai ®o¹n 2), ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ nhãm s¶n phÈm. Do ®ã, C«ng ty x¸c ®Þnh ®èi tîng tÝnh gÝa thµnh lµ nhãm s¶n phÈm hoµn thµnh nhËp kho, hoÆc ®èi víi s¶n phÈm x©y l¾p çc c«ng tr×nh giao th«ng lµ h¹ng môc c«ng tr×nh hay c«ng tr×nh hoµn thµnh.

Kú tÝnh gi¸ thµnh: S¶n phÈm cña C«ng ty lµ ®a d¹ng, cã s¶n phÈm ®îc s¶n xuÊt ®¬n chiÕc, cã s¶n phÈm ®îc s¶n xuÊt hµng lo¹t thêi gian s¶n xuÊt theo thêi gian ghi trªn hîp ®ång, kú tÝnh gi¸ thµnh còng ®îc quy ®Þnh cè ®Þnh nhng mµ chi phÝ

59


thêng ®îc tËp hîp vµ lªn B¶ng kª thanh to¸n s¶n phÈm cña tõng ph©n xëng theo quý, trªn phßng kÕ to¸n tËp hîp thªm chi tiÕt liªn quan ®Ó ph©n bæ cho s¶n phÈm ®Ó tÝnh lªn gi¸ thµnh c«ng xëng.

Cßn ®èi víi kú tÝnh gi¸ thµnh cña s¶n phÈm x©y l¾p lµ c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh ®îc coi lµ hoµn thµnh, nghiÖm thu bµn giao cho chñ ®Çu t.

4. §¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang.

S¶n phÈm dë dang thêng lµ nh÷ng s¶n phÈm cuèi kú kÕ to¸n mµ s¶n phÈm cha hoµn thµnh, chi phÝ ®îc tËp hîp theo nh÷ng phÇn viÖc ®· hoµn thµnh, trÞ gi¸ s¶n phÈm dë dang theo ®Þnh møc hao phÝ.

5. Ph ¬ng ph¸p tÝnh gÝa thµnh

Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh t¹i c«ng ty lµ ph¬ng ph¸p trùc tiÕp:

Tæng gi¸ thµnh Chi phÝ SX Chi phÝ SX Chi phÝ SX s¶n phÈm = dë dang + ph¸t sinh - dëdang hoµn thµnh ®Çu kú trong kú cuèi kú

iv. néi dung h¹ch to¸n chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i c«ng ty.

KÕ to¸n C«ng ty tiÕn hµnh h¹ch to¸n ghi sæ theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn. Çc chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong kú ®îc kÕ to¸n tËp hîp trùc tiÕp cho çc ®èi tîng tËp hîp chi phÝ nÕu chi phÝ ®ã cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn tõng ®èi tîng. Çc chi phÝ cã liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi tîng kÕ to¸n th× kÕ to¸n sö dông ph¬ng ph¸p ph©n bæ gi¸n tiÕp. Tiªu chuÈn ph©n bæ th-êng ®îc c«ng ty sö dông lµ: Tæng chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp...Tµi kho¶n C«ng ty chñ yÕu sö dông ®Ó h¹ch to¸n chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm s¶n xuÊt lµ TK 621, TK 622, TK 627, TK 154... Çc tµi kho¶n nµy ®îc chi tiÕt ®¸nh sè thø tù theo m· s¶n phÈm. Sau ®ã kÕt chuyÓn toµn bé ph¸t sinh Nî trªn çc tµi kho¶n chi phÝ vµo TK 154 vµ TK632.

60


Sau ®©y lµ sè liÖu cô thÓ tÝnh tõ quý II/2005 nh»m minh häa cho quy tr×nh tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh t¹i C«ng ty c¬ khÝ vµ söa ch÷a c«ng tr×nh cÇu ®êng bé II .

1. KÕ to¸n Nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp

§Ó thùc hiÖn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, vËt liÖu ®ãng vai trß quan träng trong çc yÕu tè ®Çu vµo. §©y lµ mét bé phËn chiÕm tû träng lín nhÊt trong gi¸ thµnh s¶n phÈm. T¹i C«ng ty Nguyªn vËt liÖu gåm nhiÒu chñng lo¹i, cã tÝnh n¨ng, c«ng dông kh¸c nhau vµ ®îc dïng kÕt hîp ®Ó s¶n xuÊt ra nhiÒu lo¹i s¶n phÈm kh¸c nhau.

C¨n cø vµo phiÕu s¶n xuÊt s¶n phÈm do phßng KÕ ho¹ch kü thuËt chuyÓn sang, vËt liÖu mua vÒ ®îc thèng kª ë bé phËn viÕt phiÕu nhËp kho theo sè lîng ghi trªn ho¸ ®¬n sau ®ã xuÊt kho theo sè lîng, chñng lo¹i, quy çch ®· ®Þnh møc trong phiÕu s¶n xuÊt.

T¹i C«ng ty, vËt liÖu mua vÒ, xuÊt dïng cho çc bé phËn ®-îc kÕ to¸n dïng gi¸ thùc tÕ ®Ó theo dâi t×nh h×nh lu©n chuyÓn vËt liÖu. Thêng th× ë c«ng ty kh«ng mua vËt liÖu dù tr÷ mµ dïng tíi ®©u mua tíi ®ã.

Tuy nhiªn, trong trêng hîp mua vËt liÖu vÒ tham gia nhËp kho th× thñ kho vµ ngêi giao vËt t sÏ tiÕn hµnh kiÓm tra sè lîng vËt liÖu nhËp kho. C¨n cø vµo çc chøng tõ mua vËt liÖu nh: Ho¸ ®¬n thuÕ GTGT, ho¸ ®¬n kiªm phiÕu xuÊt kho cña bªn b¸n, biªn b¶n kiÓm nghiÖm vËt t thñ kho lËp phiÕu nhËp kho t¹i ph©n xëng lµm 4 liªn:

- Mét liªn ®Ó lu kho

- Mét liªn ghi thÎ kho sau ®ã chuyÓn cho kÕ to¸n ph©n x-ëng.

- Mét liªn chuyÓn phßng kÕ to¸n c«ng ty lµm c¨n cø ®èi chiÕu, kiÓm tra.

- Mét liªn ngêi mua hµng gi÷.

KÕ to¸n ph©n xëng sau khi nhËn ®îc ho¸ ®¬n mua hµng, phiÕu nhËp kho vËt liÖu sÏ tiÕn hµnh tæng hîp l¹i vµo cuèi th¸ng vµ lËp b¶ng kÕ ho¸ ®¬n chøng tõ chi phÝ vËt t hµng hãa mua vµo vµ b¶ng tæng hîp vËt t. Sau ®ã chuyÓn lªn phßng KÕ to¸n c«ng ty. KÕ to¸n c«ng ty sau khi nhËn ®îc tËp

61


chøng tõ sÏ tiÕn hµnh kiÓm tra, ®èi chiÕu tÝnh hîp lÖ, hîp ph¸p sau ®ã tiÕn hµnh lËp chøng tõ ghi sæ.

MÉu 01 C«ng ty c¬ khÝ vµ söa ch÷a MÉu sè: 01-VTc«ng tr×nh cÇu ®êng bé II Ban hµnh theo Q§ sè 1864/1998/Q§-BTC

ngµy 16-12-1998 cña Bé Tµi ChÝnh

PhiÕu nhËp khoNgµy 04 th¸ng 4 n¨m 2005

Sè:

62


Hä vµ tªn ngêi giao hµng: Anh NguyÔn V¨n Cêng.

Theo ho¸ ®¬n sè ... ngµy 04 th¸ng 4 n¨m 2005 cña C«ng ty th-¬ng m¹i Anh Quang.

NhËp t¹i kho: Ph©n xëng c¬ khÝ.

STT

Tªn, nh·n hiÖu, quy çch, phÈm chÊt vËt t (s¶n phÈm,

hµng ho¸)

§¬n vÞ tÝnh

Sè lîng

§¬n gi¸Thµnh tiÒnTheo

CTThùc nhËp

A B C 1 2 3 4

1. ThÐp l¸ Kg 1000 1000 4.500 4.500.000

2. T«n 8 ly Kg 180 1000 5.000 900.000

Céng 5.400.000

Tæng sè tiÒn (viÕt b»ng ch÷): N¨m triÖu bèn tr¨m ngh×n ®ång.

Ngµy 04 th¸ng 4 n¨m 2005

Phô tr¸ch cung Ngêi giao hµng Thñ kho tiªu (ký, hä tªn) (ký, hä tªn)

(ký, hä tªn)

63


MÉu 02 C«ng ty c¬ khÝ vµ söa ch÷a MÉu sè: 02-VTc«ng tr×nh cÇu ®êng bé II Ban hµnh theo Q§ sè 1864/1998/Q§-BTC

ngµy 16-12-1998 cña Bé Tµi ChÝnh

phiÕu xuÊt khoNgµy 05 th¸ng 4 n¨m 2005

Sè: 92Nî: TK 621Cã: TK 1521

Hä vµ tªn ngêi nhËn: Anh Nam Bé phËn: PXCKLý do xuÊt: ChÕ t¹o biÓn mécXuÊt t¹i kho:

STT

Tªn, nh·n hiÖu, quy çch,

phÈm chÊt vËt t (s¶n phÈm hµng ho¸)

§¬n vÞ

tÝnh

Sè lîng

§¬n gi¸

Thµnh tiÒn

Theo chøng

tõ

Thùc xuÊt

A B C 1 2 3 4

1 T«n 8 ly kg 180 180 5.000

900.000

2 ThÐp l¸ kg 1.000 1.000 4.5004.500.00

0

Céng 5.400.000

Tæng sè tiÒn (viÕt b»ng ch÷): N¨m triÖu bèn tr¨m ngh×n ®ång.


Phô tr¸ch bé Phô tr¸ch cung Ngêi nh©n Thñ kho phËn sö dông tiªu (ký, hä tªn) (ký, hä tªn) (ký, hä tªn) (ký, hä tªn)

64


MÉu 03

B¶ng kª chi tiÕt vËt t xuÊt dïng (TrÝch)Th¸ng 4 n¨m 2005 (§¬n vÞ

tÝnh:®ång)

STT

DiÔn gi¶i SCTTK Nî TK Cã

621.......

152 .....

I. Nhãm s¶n phÈm BiÓn b¸o

1. Anh Nam PXCK- biÓn méc

20 5.400.000

5.400.000

2. Anh Hoµn PXCK- Cét 27 6.750.000

6.750.000

....................... ..... ............. .........

Céng s¶n phÈm BiÓn B¸o

65.850.000

65.850.000

II. S¶n phÈm M¸y phun s¬n

....................... ............. ...............

Anh ¢n : §iÖn + lµm h¬i

3.640.000

3.640.000

................. .............. ..............

Céng SP M¸y phun 59.430.0 59.430.0

65


s¬n 00 00

III. S¶n phÈm TÊm ãng

................... ........... ............

Céng SP tÊm ãng 32.600.000

32.600.000

...................... ............. ................

Tæng céng 310.550.000

310.550.000


KÕ to¸n trëng Thñ kho Ngêi kiÓm nghiÖm

(§· ký) (§· ký) (§· ký)

B¶ng kª nµy tËp hîp chi phÝ ph¸t sinh trong kú theo tõng nhãm s¶n phÈm mét çch chi tiÕt. Cuèi kú, tõ sè liÖu trªn B¶ng kª chi tiÕt kÕ to¸n lÊy dßng céng cña tõng c«ng tr×nh ®Ó ghi vµo B¶ng kª tæng hîp.

MÉu 04

B¶ng kª tæng hîp vËt t xuÊt dïngTh¸ng 4 n¨m 2005

(§¬n vÞ tÝnh: ®ång)

TT

DiÔn gi¶iTK Nî TK Cã

621 627 642 152 153

A. S¶n xuÊt chÝnh

1. Nhãm SP biÓn b¸o

65.850.000

65.850.000

66


2. SP M¸y phun S¬n

59.430.000

59.430.000

3. SP TÊm ãng

32.600.000

32.600.000

................

........... ...........

Céng310.550.000

310.550.000

B.Phôc vô

SX7.230.00

02.155.000

5.075.000

C.Qu¶n lý

DN605.0

00 605.000

Tæng céng

317.780.000

7.230.000

605.000

313.310.000

5.075.000

Ngµy 30 th¸ng 4 n¨m 2005 KÕ to¸n trëng Ngêi lËp

(§· ký) (§· ký)

C¨n cø vµo B¶ng kª tæng hîp vËt t xuÊt dïng th¸ng 4 /2005, kÕ to¸n ph©n xëng chuyÓn lªn. KÕ to¸n c«ng ty lÊy sè liÖu céng cña tõng kho¶n môc ®Ó lËp chøng tõ ghi sæ sè 91A vµ 91B

MÉu 05

67


C«ng ty C¬ khÝ vµ söa ch÷a c«ng tr×nh

cÇu ®êng bé II.

Chøng tõ ghi sæ


Sè 91A

TrÝch yÕuSè hiÖu TK Sè tiÒn

Nî Cã Nî Cã

Nguyªn vËt liÖu xuÊt dïng

621310.550.0

00

627 2.155.000

642 605.000

152313.310.0

00

Ngêi lËp KÕ to¸n trëng

(Ký, hä tªn) (Ký, hä tªn)

MÉu 06

Chøng tõ ghi sæ


Sè 91B

TrÝch yÕuTµi kho¶n Sè tiÒn

Nî Cã Nî Cã

Phô tïng dông cô thay thÕ

Th¸ng 4/2005

627 5.075.000

153 5.075.000

Ngêi lËp KÕ to¸n trëng

(Ký, hä tªn) (Ký, hä tªn)

MÆt kh¸c, c¨n cø vµo phiÕu xuÊt kho vµ b¶ng kª chøng tõ, kÕ to¸n tæng hîp vµo sæ chi tiÕt TK 621 - Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, më chi tiÕt cho tõng s¶n phÈm.

68


MÉu 07

Sæ chi tiÕt tµi kho¶n 621 Nhãm s¶n phÈm BiÓn b¸o - M· sè 01

Quý II n¨m 2005

§¬n vÞ tÝnh: ®ång

NTGS

Chøng tõ

DiÔn gi¶iTK §¦

Tæng sè tiÒn

Ghi nî TK 621

SH

NT Tæ 1 Tæ 2

D §K 0

29/6 20

5/4 VËt liÖu chÝnh

152

5.400.000 5.400.000

29/6 22

10/4 VËt liÖu phô

152

6.750.000

.............. ..............

Céng PS 143.484.000

KÕt chuyÓn sang TK 154

143.484.000

D cuèi kú 0


Ngêi ghi sæ KÕ to¸n trëng

(§· ký) (§· ký)

Cuèi th¸ng, c¨n cø vµo chøng tõ ghi sæ ®· lËp, kÕ to¸n lÊy sè liÖu tæng cña çc chøng tõ ghi sæ bªn Nî hoÆc bªn Cã ghi Sæ §¨ng ký chøng tõ ghi sæ. Sæ nµy ®îc dïng ®Ó ®èi chiÕu víi B¶ng c©n ®èi sè ph¸t sinh vµo cuèi kú.

69


MÉu 08

C«ng ty c¬ khÝ vµ söa ch÷a c«ng tr×nh

cÇu ®êng bé II

sæ ®¨ng ký chøng tõ ghi sæ

N¨m 2005

Chøng tõ ghi sæ Sè tiÒn

Chøng tõ ghi sæ Sè tiÒn

SH NT SH NT

...... .......... .......... ...

91A30/4 313.310.00

0....

91B 30/4 5.075.000 ...

... ....

Çc chøng tõ ghi sæ cßn lµ c¨n cø ®Ó kÕ to¸n vµo Sæ Çi TK 621. Cô thÓ lµ: KÕ to¸n tæng hîp sÏ lÊy sè liÖu cña dßng Nî TK 621 ®èi øng víi Cã TK 152 ®Ó ghi vµo cét sè tiÒn Nî trªn Sæ Çi.

70


MÉu 09

C«ng ty c¬ khÝ vµ söa ch÷a c«ng tr×nh

cÇu ®êng bé II Sæ çiQuý II - N¨m 2005

Tªn TK: Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp

Sè hiÖu: TK 621

§VT: ®ång

Chøng tõ DiÔn gi¶i

SHTK

§¦

Sè ph¸t sinh

NT SH Nî Cã

30/4

91VËt t suÊt dïng

th¸ng 04152

317.780.000

.................... ................

30/6

121KÕt chuyÓn NVL

TT cuèi quý II154

530.572.000

30/6

Céng ph¸t sinh quý II

530.572.000

530.572.000

71


Ngêi ghi sæ Thñ trëng ®¬n vÞ KÕ to¸n trëng

(§· ký) (§· ký) (§· ký)

2. Kª to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp

ViÖc tÝnh l¬ng vµ çc kho¶n ph¶i tr¶ cã tÝnh chÊt l¬ng cho c«ng nh©n s¶n xuÊt nãi riªng vµ nh©n viªn trong c«ng ty nãi chung ®îc thùc hiÖn díi hai h×nh thøc tr¶ l¬ng c¬ b¶n lµ l-¬ng thêi gian vµ l¬ng s¶n phÈm.

H×nh thøc tr¶ l¬ng s¶n phÈm ®îc ¸p dông réng r·i vµ l¬ng s¶n phÈm l¹i ®îc chia ra thµnh l¬ng s¶n phÈm trùc tiÕp vµ l¬ng s¶n phÈm tËp thÓ.

- L¬ng s¶n phÈm trùc tiÕp ¸p dông ®èi víi nh÷ng c«ng viÖc mµ c«ng ty ®· x©y dùng ®îc ®¬n gi¸ l¬ng cho tõng s¶n phÈm do ç nh©n s¶n xuÊt hoµn thµnh nh s¶n xuÊt çc vÝt, ª cu, long ®en...

-L¬ng s¶n phÈm tËp thÓ ¸p dông ®èi víi nh÷ng c«ng viÖc do tËp thÓ ngêi lao ®éng thùc hiÖn nh s¶n xuÊt çc BiÓn b¸o, m¸y phun s¬n, thiÕt bÞ nÊu nhùa. Theo çch tr¶ l¬ng nµy, kÕ to¸n sÏ chia l¬ng tËp thÓ theo c«ng thc:

L¬ng s¶n Sè ngµy §¬n gÝaphÈm ph¶i tr¶ = c«ng x l¬ng

cho tõng lµm viÖc mét ngµy c«ng s¶n xuÊt thùc tÕ c«ng

§¬n gi¸ Tæng l¬ng s¶n phÈm kho¸n cho c«ng viÖc ®ã l¬ng mét =

ngµy c«ng Tæng sè c«ng thùc tÕ hoµn thµnh c«ng viÖc ®ã

Hµng th¸ng, c¨n cø vµo b¶ng chÊm c«ng, khèi lîng s¶n phÈm hoµn thµnh,phiÕu kiÓm nghiÖm s¶n phÈm hoµn thµnh, kÕ to¸n x¸c ®Þnh ngµy c«ng lao ®éng, s¶n phÈm hoµn thµnh thùc tÕ ®Ó tÝnh l¬ng vµ çc kho¶n trÝch theo l¬ng.

§¬n gi¸ l¬ng s¶n phÈm ®îc tÝnh trªn c¬ së cÊp bËc c«ng viÖc, thêi gian lao ®éng cÇn thiÕt, hÖ sè s¶n phÈm, chi tiÕt

72


hä¨c dùa trªn sè c«ng ®Þnh møc cho s¶n phÈm, c«ng viÖc hoµn thµnh vµ sè l¬ng kho¸n cho s¶n phÈm, c«ng viÖc ®ã.

H×nh thøc tr¶ l¬ng theo thêi gian ®îc ¸p dông ®èi víi çc c«ng viÖc mµ c«ng ty huy ®éng lao ®äng vµo viÖc kh¸c ngoµi s¶n xuÊt chÝnh cña hä vµ ¸p dông phÇn lín ®Ó tÝnh l¬ng nh©n viªn qu¶n lý vµ çc nh©n viªn phôc vô. C¨n cø h¹ch to¸n tiÒn l-¬ng thêi gian lµ B¶ng chÊm c«ng ®· qua phßng Tæ chøc hµnh chÝnh kiÓm duyÖt, l¬ng thêi gian ®îc tÝnh theo c«ng thøc:

L¬ng HÖ sè l¬ng * Møc l¬ng c¬ b¶n tèi thiÓu Sè ngµy c«ng thêi gian =

* lµm viÖc thùc ph¶i tr¶ 24 tÕ trong th¸ng

- HÖ sè l¬ng: C¨n cø vµo cÊp bËc l¬ng cña c«ng nh©n viªn trong c«ng ty.

- Møc l¬ng c¬ b¶n tèi thiÓu lµ møc l¬ng do Nhµ níc quy ®Þnh. HiÖn nay, møc l¬ng tèi thiÓu lµ 350.000 ®ång. Nh-ng t¹i thêi ®iÓm s¶n xuÊt s¶n phÈm th× l¬ng tèi thiÓu vÉn lµ 310.000 ®ång.

T¹i C«ng ty c¨n cø vµo çc chøng tõ kÕ to¸n nh: B¶ng chÊm c«ng do tæ trëng çc tæ theo dâi vµ chÊm c«ng hµng ngµy. C«ng viÖc tÝnh l¬ng ®îc KÕ to¸n thùc hiÖn trªn m¸y b»ng çch ¸p dông c«ng thøc tÝnh to¸n trong Excel. Sau khi tÝnh l¬ng, chia l¬ng th× lËp B¶ng thanh to¸n l¬ng cho tõng tæ. KÕ to¸n tæng hîp çc b¶ng thanh to¸n l¬ng tõ çc tæ ®Ó vµo b¶ng thanh to¸n l¬ng cña ph©n xëng. Tõ b¶ng thanh to¸n l¬ng cña tõng ph©n xëng, kÕ to¸n vµo b¶ng thanh to¸n l¬ng cña bé phËn s¶n xuÊt. C¨n cø vµo b¶ng thanh to¸n l¬ng cña bé phËn s¶n xuÊt, kÕ to¸n kÕt chuyÓn chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp sang TK 154 ®Ó tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt. §ång thêi, c¨n cø vµo b¶ng thanh to¸n l¬ng bé ph©n s¶n xuÊt vµ ®Þnh møc chi phÝ cho çc c«ng trinh, s¶n phÈm, chi tiÕt cho s¶n phÈm.

C¨n cø vµo B¶ng ph©n bæ tiÒn l¬ng vµ çc kho¶n trÝch theo l¬ng, kÕ to¸n lËp çc Chøng tõ ghi sæ sè 102A vµ 102B

MÉu 11

73


Chøng tõ ghi sæ Sè 102A



TrÝch yÕuTK Sè tiÒn

Nî Cã Nî Cã

Ph©n bæ tiÒn l-¬ng th¸ng 4/2005

622 58.375.000

627 5.634.000

642 7.280.000

334 71.289.000

KÕ to¸n trëng Ngêi lËp (§· ký) (§· ký)

MÉu 12

Chøng tõ ghi sæ Sè 102B



TrÝch yÕuTK Sè tiÒn

Nî Cã Nî Cã

TrÝch BHXH, BHYT, KPC§ th¸ng 4/2005

622 11.031.000

627 1.070.000

642 1.400.000

338 13.501.000

KÕ to¸n trëng Ngêi lËp

(§· ký) (§· ký)

Hµng th¸ng, c¨n cø vµo B¶ng ph©n bæ tiÒn l¬ng vµ çc kho¶n trÝch theo l¬ng, kÕ to¸n ghi vµo sæ chi tiÕt TK 622 - më chi tiÕt cho tõng s¶n phÈm

74


MÉu 13

Sæ chi tiÕt tµi kho¶n 622Nhãm s¶n phÈm BiÓn b¸o - M· sè 01

Quý II n¨m 2005

CT GS DiÔn gi¶i

TK §¦

Tæng sè tiÒn

Ghi Nî TK 622 Ghi cã TK622SH NT pxck PXBB

102A

30/4

Thanh to¸n tiÒn l-¬ng th¸ng 4

334

7.850.000

4.250.000

3.825.000

102B

30/4

KPC§, BHXH, BHYT

338

1.530.000

810.000

720.000

........... ............ ....... ........

30/6

KÕt chuyÓn sang TK154

154

21.675.000

Céng ph¸t sinh

21.675.000

21.675.000


Ngêi ghi sæ KÕ to¸n trëng

(§· ký) (§· ký)

Çc chøng tõ ghi sæ cßn lµ c¨n cø ®Ó kÕ to¸n vµo Sæ Çi TK 622

75


MÉu 14

Sæ ÇiTK 622 - Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp

Quý II n¨m 2005


Chøng tõDiÔn gi¶i TK §¦

Sè tiÒn

SH NT Nî Cã

102A

30/4 Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp th¸ng

4/2005

334 58.375.000

102B

30/4 TrÝch BHYT, BHXH, KPC§ th¸ng 4/2005

338 11.031.000

............ .........

KÕt chuyÓn chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp

quý II

154 167.846.000

Céng ph¸t sinh quý II

167.846.000

167.846.000

Ngêi ghi sæ Thñ trëng ®¬n vÞ KÕ to¸n tr-ëng

(§· ký) (§· ky) (§· ký)

3. KÕ to¸n tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung

§èi víi chi phÝ nh©n viªn ph©n xëng: L¬ng nh©n viªn ph©n xëng ®îc hëng l¬ng thêi gian. §îc x¸c ®Þnh dùa trªn møc l¬ng tèi thiÓu, hÖ sè l¬ng cÊp bËc. Ngoµi ra, nh©n viªn qu¶n lý cßn ®îc hëng çc kho¶n ¨n ca, phô cÊp tr¸ch nhiÖm theo chøc vô cña tõng ngêi. Chi phÝ tiÒn l¬ng vµ çc kho¶n trÝch theo l-¬ng còng ®îc h¹ch to¸n tõ çc chøng tõ gèc lµ çc B¶ng chÊm

76


c«ng, B¶ng thanh to¸n l¬ng, B¶ng ph©n bæ tiÒn l¬ng vµ çc kho¶n trÝch theo l¬ng t¬ng tù nh c«ng nh©n s¶n xuÊt trùc tiÕp. KÕ to¸n tiÕn hµnh trÝch BHYT, BHXH, KPC§ theo tû lÖ quy ®Þnh vµ ghi vµo Sæ Chi tiÕt TK 627

§èi víi chi phÝ vËt liÖu c«ng cô dông cô: Khi ph¸t sinh nhu cÇu sö dông vËt liÖu, c«ng cô, dông cô nh dông cô b¶o hé lao ®éng, mòi khoan çc lo¹i... dïng cho s¶n xó©t ë ph©n xëng th× h¹ch to¸n vµo chi phÝ s¶n xuÊt chông. ViÖc h¹ch to¸n nµy t¬ng tù nh ®èi víi nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp tuy nhiªn do kh«ng ®Þnh møc ®îc gi¸ trÞ sö dông cho tõng ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ nªn khi çc kho¶n chi phÝ nµy ph¸t sinh ®îc h¹ch to¸n vµo TK 627 råi cuèi th¸ng tiÕn hµnh ph©n bæ. Cuèi th¸ng c¨n cø vµo B¶ng kª tæng hîp vËt t th¸ng 4 cña c«ng ty, kÕ to¸n ghi Sæ Chi tiÕt TK 627.

§èi víi chi phÝ khÊu hao TSC§: Hµng n¨m, c¨n cø vµo nguyªn gi¸ TSC§, kÕ to¸n TSC§ tiÕn hµnh trÝch khÊu hao cho tõng m¸y mãc thiÕt bÞ ®Ó h¹ch to¸n vµo chi phÝ theo ®óng chÕ ®é quy ®Þnh. HiÖn nay C«ng ty ®ang ¸p dông tÝnh khÊu hao theo Q§ 206/2003/ Q§ - BTC ngµy 12/12/2003, theo ph¬ng ph¸p ®êng th¼ng.

Çch h¹ch to¸n hîp nh sau: C¨n cø vµo B¶ng ph©n bæ khÊu hao TSC§, kÕ to¸n lËp Chøng tõ ghi sæ, trªn Chøng tõ ghi sæ kÕ to¸n ®Þnh kho¶n nh sau:

Nî TK 627: 81.324.000

Cã TK 2141: 81.324.000

- §èi víi chi phÝ dÞch vô mua ngoµi: Nh chi phÝ ®iÖn, ®iÖn tho¹i, níc, söa ch÷a TSC§ thuª ngoµi lµm. Khi ph¸t sinh chi phÝ nµy, kÕ to¸n c¨n cø vµo giÊy b¸o nî, phiÕu chi tiÒn mÆt... ®Ó h¹ch to¸n vµ ghi sæ chi tiÕt TK 627

- §èi víi chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn: Ngoµi çc kho¶n chi phÝ trªn ra cßn l¹i ®Òu ®îc h¹ch to¸n vµo chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn, th-êng lµ chi phÝ tiÕp kh¸ch, chi phÝ vËn chuyÓn, chi phÝ c«ng t¸c phÝ, chi phÝ ph¸t sinh cã thÓ tËp hîp kh«ng ph¶i t¹i çc bé phËn s¶n xuÊt.

C¨n cø vµo çc chøng tõ nh phiÕu chi tiÒn mÆt, giÊy ®Ò nghÞ thanh to¸n ... kÕ to¸n lªn b¶ng kª chøng tõ vµ cuèi th¸ng

77


lËp chøng tõ ghi sæ. C¨n cø vao çc chøng tõ ghi sæ vÒ thu, chi tiÒn mÆt, tiÒn göi...kÕ to¸n lËp b¶ng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt chung sau ®ã kÕ to¸n tËp hîp sè liÖu tæng céng tõ B¶ng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt chung cña çc th¸ng ®Ó lÊy sè tæng céng quý. VÝ dô, trong quý II chi phÝ s¶n xuÊt chung tËp hîp ®îc lµ 150.253.000 (®ång)

Chi phÝ s¶n xuÊt chung ®îc ph©n bæ cho tõng m· s¶n phÈm theo hÖ sè ph©n bæ. Tiªu chuÈn ph©n bæ c«ng ty sö dông lµ chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp. Cô thÓ:

HÖ sè Tæng chi phÝ s¶n xuÊt chung

ph©n bæ Tæng chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp

Chi phÝ s¶n xuÊt chung quý II ®îc ph©n bæ theo hÖ sè sau:

150.253.000

H = = 0,89

167.846.000

Chi phÝ s¶n xuÊt HÖ sè Chi phÝ nh©n c«ng chung ph©n bæ cho = ph©n

* trùc tiÕp ph©n bæ cho tõng s¶n phÈm bæ tõng s¶n phÈm

MÉu 15

B¶ng ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chungQuý II - N¨m 2005

§VT: ®ång

STT DiÔn gi¶iChi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp

Ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt

chung

1.Nhãm s¶n phÈm

biÓn b¸o21.675.000 19.290.000

78


2. TÊm ãng çc lo¹i 44.723.000 40.675.000

3. G¬ng giao th«ng 43.500.000 38.715.000

4. ThiÕt bÞ nÊu nhùa 19.708.000 17.540.000

5. M¸y phun s¬n 38.240.000 34.033.000

Céng 167.846.000 150.253.000


Ngêi lËp

(§· ký)

4. KÕ to¸n tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt cho ph©n xëng vµ toµn c«ng ty

C«ng ty sö dông ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn ®Ó ®¸nh gi¸ hµng tån kho nªn toµn bé chi phÝ liªn quan ®Õn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm cuèi kú ®îc kÕt chuyÓn sang TK 154 - Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang vµ ®îc chi tiÕt theo tõng nhãm s¶n phÈm ®îc m·.

VÝ dô ®èi víi nhãm s¶n phÈm BiÓn b¸o, c¨n cø vµo B¶ng kª tæng hîp vËt t, B¶ng ph©n bæ tiÒn l¬ng vµ çc kho¶n trÝch theo l¬ng, B¶ng ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung, kÕ to¸n h¹ch to¸n:

Nî TK 154: 01: 184.449.000

Cã TK 621: 143.484.000

Cã TK 622: 21.675.000

Cã TK 627: 19.290.000

5. §¸nh gÝa s¶n phÈm dë dang cuèi kú

§Ó tÝnh ®îc gi¸ thµnh s¶n phÈm th«ng thêng çc doanh nghiÖp ph¶i ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë. Tuy nhiªn do ®Æc ®iÓm cña c«ng ty lµ s¶n xuÊt hµng c«ng nghiÖp, çc thiÕt bÞ phôc vô giao th«ng víi sè lîng nhiÒu, thêi gian s¶n xuÊt kÐo dµi nªn c«ng ty ®· x¸c ®Þnh ®èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh lµ theo ®¬n ®Æt hµng, theo hîp ®ång. V× vËy, tæng chi phÝ s¶n xuÊt ®· tËp hîp theo tõng ®¬n ®Æt hµng cha hoµn

79


thµnh còng chÝnh lµ chi phÝ s¶n xuÊt dë dang cña ®¬n ®Æt hµng ®ã. VÝ dô ®èi víi nhãm s¶n phÈm biÓn b¸o, cuèi th¸ng 3 n¨m 2005 kÕ to¸n chi phÝ gi¸ thµnh tËp hîp ®îc tõ çc b¶ng kª tæng hîp vËt t xuÊt dïng, b¶ng ph©n bæ tiÒn l¬ng va b¶ng ph©n bæ chi phÝ s¶n xu©t chung ®îc :

Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp tËp hîp ®îc lµ: 237.445.000

Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp tËp hîp ®îc lµ: 43.620.000

Chi phÝ s¶n xu©t chung tËp hîp ®îc lµ: 27.652.000

Nh vËy, chi phÝ s¶n phÈm dë dang cuèi quý I cña nhãm s¶n phÈm biÓn b¸o lµ: 237.445.000 + 43.620.000 + 27.652.000 = 308.717.000

6. TÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i c«ng ty c¬ khÝ vµ söa ch÷a c«ng tr×nh cÇu ®êng bé II

a) X¸c ®Þnh gi¸ thµnh

Trªn c¬ së sè liÖu tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt thùc tÕ theo hîp ®ång giao kho¸n xuèng tõng ph©n xëng, kÕ to¸n theo dâi tõng ph©n xëng lªn b¶ng kª tæng hîp quyÕt to¸n cho hîp ®ång, sau ®ã ®Õn kú h¹ch to¸n kÕ to¸n tæng hîp lªn b¶ng kª thanh to¸n s¶n phÈm cña tõng ph©n xëng, ®ång thêi lªn chøng tõ ghi sæ, tiÕp theo c¨n cø vµo phiÕu chi, phiÕu cÊp vËt t, b¶ng trÝch BHXH, BHYT, KPC§, giÊy ®Ò nghÞ thanh to¸n, kÕ to¸n h¹ch to¸n bæ sung vµo 3 kho¶n môc chi phÝ lµ chi phÝ lµ NVL trùc tiÕp, nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ s¶n xuÊt chung. Sau ®ã tÝnh gÝa thµnh trªn sæ tÝnh gÝa thµnh.

Thùc tÕ, C«ng ty kh«ng tiÕn hµnh lËp thÎ tÝnh gÝa thµnh, mµ chØ lËp nªn b¶ng tÝnh gi¸ thµnh c«ng tr×nh s¶n phÈm hoµn thµnh cña toµn C«ng ty cho 1 n¨m.

ChÝnh v× vËy khi tÝnh gi¸ thµnh ®¬n vÞ cña 1 s¶n phÈm rÊt khã, v× kÕ to¸n h¹ch to¸n chung nh÷ng phÇn trÝch ®ãng BHXH, BHYT, KPC§ vµ chi phÝ dÞch vô mua ngoµi, chi phÝ khÊu hao TSC§ cho 1 nhãm s¶n phÈm ®îc giao kho¸n s¶n phÈm hoµn thµnh trong c¶ n¨m, x¸c ®Þnh ®îc sè lîng s¶n phÈm hoµn thµnh tÝnh theo ®¬n vÞ tÝnh kh«ng ®ång bé. §iÒu nµy lµ khã, v× chi phÝ tËp hîp tõ ph©n xëng s¶n xuÊt theo hîp ®ång cña tõng chi tiÕt s¶n phÈm, cã nh÷ng hîp ®ång s¶n xuÊt 500 cét biÓn b¸o

80


vµ 350 biÓn trßn cña 1 ph©n xëng söa ch÷a vµ ®îc coi lµ thµnh phÈm nhËp kho, nhng hîp ®ång cña ph©n bíc thø 2 d¸n giÊy vµ c¾t ch÷ chØ hoµn thiÖn 350 biÓn trßn (s¶n phÈm hoµn thiÖn ph¶i gåm biÓn trßn, cét), nhng chi phÝ ®Òu ®îc tËp hîp chung cho 1 h¹ng môc s¶n phÈm lµ biÓn b¸o çc lo¹i.

Do ®ã, ®Ó minh ho¹ cho viÖc tÝnh gÝa thµnh chØ cã thÓ t×m s¶n phÈm ®îc tÝnh ®¬n chiÕc nh thiÕt bÞ nÊu nhùa, m¸y phun s¬n, ...

b) Tr×nh tù tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm

§Ó tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, kÕ to¸n c«ng ty sö dông TK 154, më chi tiÕt cho tõng s¶n phÈm, nhãm s¶n phÈm. Cuèi kú, kÕ to¸n kÕt chuyÓn chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ s¶n xuÊt chung vµo bªn Nî TK 154 vµ lËp chøng tõ ghi sæ.

MÉu 15

Chøng tõ ghi sæ Sè: 138



TrÝch yÕuTK§¦ Sè tiÒn

Nî Cã Nî Cã

154

846.671.000

KÕt chuyÓn chi phÝ NVLTT

621

530.572.000

KÕt chuyÓn chi phÝ NCTT

622

167.846.000

KÕt chuyÓn chi phÝ SXC

627

150.253.000

KÕ to¸n trëng Ngêi lËp

(§· ký) (§· ký)

Khi s¶n phÈm hoµn thµnh, kÕ to¸n c¨n cø vµo sæ chi tiÕt gi¸ thµnh kú tríc vµ çc B¶ng tæng hîp vËt t xuÊt dïng, b¶ng ph©n bæ tiÒn l¬ng, b¶ng ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung vµ

81


çc c«ng thøc trong Excel ®Ó lËp sæ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, c«ng tr×nh hoµn thµnh

Cô thÓ, ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm m¸y phun s¬n trong kú kÕ to¸n còng h¹ch to¸n tæng hîp chi phÝ t¬ng tù nh ®èi víi nhãm s¶n phÈm biÓn b¸o. Sau ®©y lµ sè liÖu minh ho¹ cho s¶n phÈm M¸y phun s¬n ®îc trÝch tõ Sæ tÝnh gi¸ thµnh .

MÉu 17

Sæ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm :

Tªn SP: M¸y phun S¬n

M· SP: 06

Sè lîng: 3 chiÕc


DiÔn gi¶i Chi phÝ NVLTT

Chi phÝ NCTT

Chi phÝ SXC

Tæng gÝa

thanh

Gi¸ thµnh

®¬n vÞ

1. Chi phÝ s¶n xuÊt dë dang ®Çu

kú

46.136.000

11.604.000

6.962.000

64.702.000

2. Chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong kú

82.490.000

38.240.000

34.033.000

154.763.000

3. Chi phÝ s¶n xuÊt dë dang cuèi

kú

0 0 0

Céng gi¸ thµnh SP

128.626.000

49.844.000

40.992.000

219.465.000

73.155.000


82


Ngêi ghi sæ KÕ to¸n trëng (§· ký) (§· ký)

Sau khi tËp hîp chi phÝ sang TK 154, kÕ to¸n chi phÝ - gi¸ thµnh tiÕn hµnh tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm kÕt chuyÓn sang TK 632 gi¸ vèn hµng b¸n vµ ®îc kÕ to¸n ghi vµo Sæ Çi TK 154 theo ®Þnh kho¶n nh sau:

Nî TK 154: 06: 73.155.000

Cã TK 632: 06: 73.155.000

PhÇn III.

Ph¬ng híng hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh t¹i c«ng ty c¬ khÝ vµ söa ch÷a c«ng tr×nh cÇu ®êng bé Ii

I. ®¸nh gi¸ kh¸i qu¸t vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh t¹i c«ng ty.

Tõ khi chuyÓn sang nÒn kinh tÕ míi - nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng thùc sù ®· mang l¹i sù sèng cho çc doanh nghiÖp. Trªn th-¬ng trêng çc doanh nghiÖp ph¶i chñ ®éng, tØnh t¸o vµ nh¹y bÐn ®Ó giµnh lÊy chç ®øng v÷ng vµng cho m×nh. §Ó thµnh c«ng çc doanh nghiÖp ph¶i gi¶i quyÕt ®îc vÊn ®Ò c¬ b¶n lµ: S¶n xuÊt çi g×? S¶n xuÊt nh thÕ nµo?Vµ s¶n xuÊt cho ai?

Cïng víi ®æi míi cña nÒn kinh tÕ, viÖc h¹ch to¸n c«ng tr×nh kÕ to¸n nãi chung vµ vËn dông vµo c«ng t¸c tæ chøc h¹ch to¸n kÕ to¸n t¹i çc doanh nghiÖp nãi riªng còng ®îc ®æi míi vµ hoµn thiÖn.

Trong qu¸ tr×nh t×m hiÓu thùc tÕ vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n nãi chung vµ c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm nãi riªng ë c«ng ty, em nhËn thÊy:

83


Víi bÒ dµy kinh nghiÖm, nªn C«ng ty ®· nhanh chãng n¾m b¾t ®îc sù biÕn ®æi cña nÒn kinh, lu«n vËn ®éng theo kÞp guång m¸y nÒn kinh tÕ thÞ trêng. Bé m¸y qu¶n lý cña C«ng ty ®îc tæ chøc gän nhÑ, hîp lý, mäi c«ng viÖc ®Òu ®îc ph©n c«ng mét çch râ rµng, çc phßng ban chøc n¨ng thùc hiÖn cã hiÖu qu¶ nhiÖm vô cña m×nh, ®¸p øng ®Çy ®ñ yªu cÇu cña C«ng ty. VÒ bé m¸y kÕ to¸n th× phßng kÕ to¸n C«ng ty víi ®éi ngò çn bé cã tr×nh ®é, n¨ng lùc vµ nhiÖt t×nh, lµm viÖc nghiªm tóc, lu«n cung cÊp th«ng tin tµi chÝnh kÞp thêi, chÝnh x¸c cho ban gi¸m ®èc ®Ó cã nh÷ng quyÕt ®Þnh ®óng ®¾n. Phßng kÕ ho¹ch kü thuËt cã çc nh©n viªn lu«n gi¸m s¸t qu¸ tr×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch, Phßng tµi chÝnh lu«n cã sù phèi hîp víi phßng kÕ ho¹ch ®Ó cung cÊp th«ng tin cho phßng kÕ ho¹ch lËp kÕ ho¹ch lu«n s¸t víi thùc tÕ. Nhê vËy mµ trong nhiÒu n¨m qua c«ng ty lu«n cã viÖc lµm cho c«ng nh©n, ®êi sèng çn bé c«ng nh©n viªn ®îc t¨ng lªn râ rÖt. Vµ ®iÒu nµy ph¶i kÓ ®Õn c«ng t¸c tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm cña C«ng ty.

Qua qu¸ tr×nh t×m hiÓu thùc tÕ, díi gi¸c ®é cña mét sinh viªn thùc tËp, em xin m¹nh d¹n ®a ra nh÷ng nhËn xÐt vÒ u ®iÓm vµ nh÷ng tån t¹i trong c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë c«ng ty nh sau:

¦u ®iÓm :

VÒ bé m¸y qu¶n lý: C«ng ty tæ chøc gän nhÑ, hîp lý, mäi c«ng viÖc ®îc ph©n c«ng mét çch râ rµng, çc phßng ban chøc n¨ng thùc hiÖn cã hiÖu qu¶ nhiÖm vô cña m×nh, ®¸p øng ®Çy ®ñ yªu cÇu cña C«ng ty lµ cung cÊp kÞp thêi th«ng tin cÇn thiÕt cho l·nh ®¹o C«ng ty.C«ng ty qu¶n lý vµ h¹ch to¸n chi phÝ cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt mét çch tiÕt kiÖm vµ cã hiÖu qu¶, ®ång thêi c«ng ty còng lu«n ®«n ®èc nh¾c nhë, khuyÕn khÝch vµ ®éng viªn nh÷ng ngêi cã tr×nh ®é tay nghÒ cao.

VÒ tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n: phßng kÕ to¸n chi nh¸nh còng ®îc bè trÝ mét çch gän nhÑ, mét kÕ to¸n kiªm nhiÖm nhiÒu viÖc, nhng vÉn ®¶m b¶o cung cÊp nh÷ng th«ng tin theo yªu cÇu cña qu¶n lý doanh nghiÖp. M« h×nh tæ chøc h¹ch to¸n kÕ to¸n vÒ c¬ b¶n tu©n theo nh÷ng nguyªn t¾c thèng nhÊt, phï hîp víi doanh nghiÖp cã quy m« lo¹i võa, nhng nhiÒu chñng lo¹i s¶n phÈm, ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n hµng tån kho lµ kª khai thêng

84


xuyªn ®îc thèng nhÊt trong çc kú, niªn ®é kÕ to¸n, h×nh thøc sæ kÕ tãan ¸p dông lµ Chøng tõ ghi sæ, thuËn lîi cho viÖc øng dông phÇn mÒm tin häc vµo c«ng t¸c kÕ to¸n mang l¹i lîi Ých nhanh trãng cung cÊp th«ng tin vµ tiÕt kiªm ®îc lao ®éng kÕ to¸n.

Mét trong nh÷ng ®iÓm næi bËt trong c«ng t¸c tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm cña c«ng ty lµ viÖc x¸c ®Þnh ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ ®èi tîng tÝnh gi¸ lµ tõng ®¬n ®Æt hµng, tõng c«ng tr×nh. Sù phï hîp gi÷a ®èi tîng tËp hîp chi phÝ vµ ®èi tîng tÝnh gÝa thµnh lµ c¬ së gióp cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc ®¬n gi¶n mµ vÉn ®¶m b¶o tÝnh chÝnh x¸c cao

Bªn c¹nh nh÷ng u ®iÓm trªn, c«ng t¸c kÕ to¸n t¹i c«ng ty C¬ khÝ söa ch÷a c«ng tr×nh cÇu ®êng bé II cßn tån t¹i mét sè víng m¾c mµ theo em nÕu kh¾c phôc ®îc sÏ gióp ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña c«ng ty ®¹t hiÖu qu¶ cao h¬n.

Nh îc ®iÓm

VÒ hÖ thèng sæ

Nh×n chung, hÖ thèng sæ hiÖn c«ng ty ®ang sö dông ®· ®¸p øng ®îc vÒ c¬ b¶n nh÷ng yªu cÇu cña c«ng t¸c kÕ to¸n. Tuy nhiªn, ë c«ng ty kh«ng cã b¶ng ph©n bæ vËt t mµ chØ cã b¶ng kª tæng hîp vËt t xuÊt dïng. B¶ng kª tæng hîp vËt t xuÊt dïng cña c«ng ty cã néi dung gÇn gièng víi b¶ng ph©n bæ vËt liÖu nhng nã kh«ng thÓ hiÖn ®îc néi dung kinh tÕ cña b¶ng ph©n bæ vËt liÖu. V× b¶ng kª tæng hîp nh÷ng sè liÖu ®ã chØ ph¶n ¸nh qu¸ tr×nh tËp hîp chi phÝ vÒ vËt t ph¸t sinh trong kú ë C«ng ty mµ kh«ng ph¶n ¸nh ®îc qu¸ tr×nh ph©n bæ vËt t cho çc ®èi tîng tËp hîp chi phÝ cã liªn quan trong trêng hîp vËt t ®ã xuÊt sö dông cho nhiÒu ®èi tîng vµ kh«ng thÓ tËp hîp trùc tiÕp cho tõng ®èi tîng.

VÒ c«ng t¸c ghi chÐp ban ®Çu

T¹i c«ng ty, h×nh thøc sæ kÕ to¸n ®îc ¸p dông hiÖn nay lµ h×nh thøc Chøng tõ ghi sæ. Nhng kÕ to¸n chØ l©p chøng tõ ghi sæ vµo cuèi th¸ng nªn c«ng viÖc bÞ dån vµo cu«i th¸ng vµ cuèi quý.

VÒ c«ng t¸c tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm

85


Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh theo ph¬ng ph¸p trùc tiÕp mµ c«ng ty ®ang sö dông lµ phï hîp víi ®Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt vµ ®Æc ®iÓm s¶n phÈm cña c«ng ty. Tuy nhiªn do c«ng ty dùa trªn ®Þnh møc cña tõng chi tiÕt, s¶n phÈm ®Ó cÊp vËt liÖu hoÆc cÊp tiÒn cho çc ph©n xëng, çc ph©n xëng sau khi hoµn thµnh chi tiÕt, s¶n phÈm ®ã sÏ chuyÓn toµn bé chøng tõ vÒ phßng kÕ to¸n nhng ®ã lµ sè liÖu tæng hîp. KÕ to¸n c«ng ty dùa trªn ®Þnh møc phÝ ®Ó ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt theo tõng kho¶n môc chi phÝ. §iÒu nµy ®· lµm gi¶m tÝnh chÝnh x¸c cña çc kho¶n môc chi phÝ. V× cã nh÷ng chi phÝ s¶n xuÊt ë c«ng ty cã thÓ tËp hîp trùc tiÕp cho tõng s¶n phÈm nhng do kÕ to¸n ë çc ph©n xëng kh«ng tËp hîp ®Ó ®a lªn.

Ngoµi ra, t¹i çc ph©n xëng cha thÊy h¹ch to¸n phÕ liÖu thu håi. §iÒu nµy thÓ hiÖn viÖc qu¶n lý cha chÆt chÏ çc phÕ liÖu cã thÓ thu håi ë c«ng ty. C«ng t¸c nµy nÕu lµm tèt sÏ cho phÐp c«ng ty gi¶m chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp tÝnh vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm, lµ c¬ së ®Ó c«ng ty tiÕt kiÖm ®îc chi phÝ, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm, t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó t¨ng lîi nhuËn.

§èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt cña C«ng ty lµ ph©n x-ëng, sau ®ã trong mét quý kÕ to¸n h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ lªn sæ gi¸ thµnh theo chñng lo¹i s¶n phÈm. T¹i c«ng ty, kÕ to¸n ®· tiÕn hµnh h¹ch to¸n chi tiÕt chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm: tËp hîp lªn çc b¶ng kª tæng hîp thanh quyÕt to¸n theo tõng hîp ®ång giao kho¸n, c¨n cø ®ã lËp lªn çc chøng tõ ghi sæ, tõ chøng tõ ghi sæ vµo Sæ ®¨ng ký chøng tõ ghi sæ, sau ®ã ®îc ghi chi tiÕt vµo tõng Sæ Çi TK 621, TK 622, TK 627, TK 632, TK 641, TK 642... Cuèi cïng lªn sæ tÝnh gÝa thµnh s¶n phÈm. ViÖc tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh theo s¶n phÈm lµm c¬ së cho viÖc tÝnh gÝa thµnh chÝnh x¸c, ®Çy ®ñ.

Sæ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm C«ng ty ®îc h¹ch to¸n tÊt c¶ nh÷ng chi phÝ liªn quan ®Õn viÖc s¶n xuÊt chñng lo¹i s¶n phÈm ®ã, kh«ng chi tiÕt thµnh çc s¶n phÈm cô thÓ.

VÝ dô: Nh s¶n phÈm BiÓn b¸o h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm cho c¶ biÓn trßn, biÓn tam gi¸c, cét biÓn b¸o, ®¬n vÞ kh«ng tÝnh ®ång bé nªn kh«ng thÓ lÊy tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm chia cho sè lîng s¶n xuÊt trong tõng lo¹i s¶n phÈm riªng biÖt. ChÝnh v× vËy viÖc theo dâi, ®¸nh gi¸ gi¸

86


thµnh s¶n phÈm c«ng ty cha thÓ hiÖn ®îc vai trß cña m×nh trong ph©n tÝch ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh.

ii. mét sè ý kiÕn ®ãng gãp nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i c«ng ty c¬ khÝ vµ söa ch÷a c«ng tr×nh cÇu ®êng bé ii

1. Sù cÇn thiÕt hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ë C«ng ty c¬ khÝ vµ söa ch÷a c«ng tr×nh cÇu ®êng bé II.

Qua qu¸ tr×nh thùc tËp t¹i C«ng ty nhËn thÊy gièng nh çc doanh nghiÖp kh¸c ®ang trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn vµ hoµn thiÖn, c«ng t¸c tµi chÝnh kÕ to¸n còng ®îc vËn hµnh ph¸t triÓn song song cïng víi phÇn hµnh qu¶n lý kinh tÕ kh¸c ®Ó ngµy mét ®¸p øng nhu cÇu ®ßi hái vÒ ph©n tÝch ho¹t ®éng tµi chÝnh, ph©n tÝch çc ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp.

KÕ to¸n h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ c¨n cø ®Ó tÝnh to¸n gi¸ vèn hµng b¸n, chØ tiªu gi¸ thµnh ®¬n vÞ s¶n phÈm ®îc dïng trong kÕ to¸n qu¶n trÞ x¸c ®Þnh ®iÓm hoµ vèn, ph©n tÝch møc ®é ¶nh hëng tõng kho¶n chi phÝ tíi quy luËt gi¸ c¶, gãp phÇn ra çc quyÕt ®Þnh kinh doanh cho nhµ qu¶n trÞ. ViÖc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm cã vÞ trÝ rÊt quan träng ®èi víi c«ng t¸c qu¶n lý kinh doanh cña doanh nghiÖp. V× nã liªn quan tíi viÖc ®Þnh gÝa b¸n vµ thu lîi nhuËn kinh doanh trªn tõng ®¬n vÞ cña mçi lo¹i s¶n phÈm. Do vËy h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ c«ng cô cña qu¶n lý ®iÒu hµnh kinh doanh cña doanh nghiÖp. T¹i C«ng ty gi¸ b¸n s¶n phÈm hµng ho¸ ®îc ®Þnh gi¸ t¹i phßng KÕ ho¹ch mµ kh«ng ®îc x©y dùng trªn gÝa thµnh c«ng xëng vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ hµng ho¸ cha ®-îc chó träng. §ång thêi t¹i C«ng ty gåm rÊt nhiÒu çc chñng lo¹i s¶n phÈm, do ®ã cã thÓ c«ng viÖc h¹ch to¸n chi tiÕt tíi tõng s¶n phÈm ®ßi hái thêi gian, liªn quan ®Õn c¶ lao ®éng kÕ to¸n, liªn quan ®Õn c¶ yªu cÇu qu¶n lý kinh tÕ. Víi yªu cÇu qu¶n lý kinh tÕ, vÒ ph©n tÝch ho¹t ®éng kinh doanh cña c«ng ty sÏ ngµy mét ®ßi hái sè liÖu chi tiÕt, ®i s©u vµo ph©n tÝch çc chØ tiªu, nh©n tè sè lîng còng nh nh©n tè chÊt lîng ¶nh h-ëng ®Õn kÕt qu¶ kinh doanh trong kú. Nªn viÖc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i C«ng ty ®ßi hái hoµn thiÖn h¬n ®Ó ®¸p ®îc nhu cÇu qu¶n lý kinh doanh.

87


2. §Þnh híng vµ gi¶i ph¸p hoµn thiÖn.

nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ nãi chung vµ c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm nãi riªng, C«ng ty cÇn tiÕp tôc ph¸t huy nh÷ng u ®iÓm vµ t×m ra gi¶i ph¸p kh¾c phôc nh÷ng nhîc ®iÓm hiÖn t¹i. Qua nghiªn cøu, t×m hiÓu C«ng ty dùa trªn nh÷ng kiÕn thøc tiÕp thu ®îc ë nhµ trêng cïng víi sù híng dÉn chØ b¶o tËn t×nh cña THS. Bïi thÞ Minh H¶i vµ ®îc sù gióp ®ì nhiÖt t×nh cña tËp thÓ çn bé phßng Tµi chÝnh - KÕ to¸n vµ díi gãc ®é lµ mét sinh viªn thùc tËp, em xin m¹nh d¹n ®Ò ra mét sè ý kiÕn nh sau:

*ý kiÕn 1: Víi hÖ thèng sæ c«ng ty sö dông

HiÖn nay, ë c«ng ty kh«ng lËp b¶ng ph©n bæ vËt t mµ chØ sö dông b¶ng kª tæng hîp vËt t xuÊt dïng cã mÉu sæ gÇn phï hîp víi b¶ng ph©n bæ vËt t, tuy nhiªn, néi dung b¶ng kª th× cha ph¶n ¸nh ®îc qu¸ tr×nh tËp hîp chi phÝ chø nã kh«ng ph¶n ¸nh ®îc qu¸ tr×nh ph©n bæ chi phÝ cho tõng c«ng tr×nh. §Ó gióp kÕ to¸n thuËn lîi trong qu¸ tr×nh tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, c«ng ty nªn lËp b¶ng ph©n bæ vËt tcã mÉu sau:

MÉu sè18

Ph©n bæ nguyªn liÖu, vËt liÖu c«ng cô, dông cô

Th¸ng 4 n¨m 2005 (§VT: ®ång)

STT Ghi cã çc TK§èi tîng sö dông TK 152 TK 153

1. TK 621 317.780.000

Nhãm SP biÓn b¸o 65.850.000

TÊm ãng 32.600.000

M¸y phun s¬n 59.430.000

..................

2. TK 627 2.155.000 5.075.000

3 TK 642 605.000

Céng 320.540.000 5.075.000


88


Ngêi lËp b¶ng KÕ to¸n trëng

(§· ký) (§· ký)

Sè liÖu ®Ó ph¶n ¸nh vµo b¶ng ph©n bæ vËt t ®îc tæng hîp tõ çc chøng tõ xuÊt kho vËt liÖu vµ çc b¶ng kª chi tiÕt vËt t xuÊt dïng. Sau ®ã, sè liÖu ë b¶ng ph©n bæ vËt t ®îc dïng lµm c¨n cø ghi sæ chi tiÕt TK 621 cho tõng ®¬n ®Æt hµng, vµo b¶ng kª nhËp - xuÊt - t«ng, vµ lËp chøng tõ ghi sæ

*ý kiÕn 2: VÒ h¹ch to¸n nghiÖp vô phÕ liÖu thu håi

XuÊt ph¸t tõ thùc tr¹ng ë c«ng ty thÊy r»ng ë çc ph©n x-ëng s¶n xuÊt phÕ liÖu thu håi hÇu nh kh«ng ®îc h¹ch to¸n. §©y cã thÓ coi lµ mét thiÕu sãt trong qu¶n lý chi phÝ cña c«ng ty. Bëi lÏ, lµ mét doanh nghiÖp s¶n xuÊt. ChÕ t¹o chñ yÕu lµ thñ c«ng nh gß, hµn, rÌn... th× hiÖn tîng cã ph¸t sinh phÕ liÖu trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt lµ kh«ng thÓ tr¸nh khái. NÕu c«ng ty tËn thu ®îc kho¶n phÕ liÖu nµy sÏ lµ mét nh©n tè lµm gi¶m chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp tÝnh vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm, gãp phÇn h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm s¶n xuÊt. PhÕ liÖu cña c«ng ty t¹i çc ph©n xëng s¶n xuÊt chñ yÕu bao gåm: thÐp phÕ liÖu, s¾t mÈu, phoi, t«n... Kho¶n thu håi nµy sÏ lµm gi¶m chi phÝ, cô thÓ:

Cuèi kú, kÕ to¸n c¨n cø vµo phiÕu thu, biªn b¶n thanh lý hoÆc phiÕu nhËp kho (®èi víi phÕ liÖu thu håi cã thÓ dïng l¹i ®îc) ®Ó h¹ch to¸n:

Nî TK 111, 331, 152: Gi¸ trÞ phÕ liÖu thu håi

Cã TK 154: Ghi gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang

*ý kiÕn 3 VÒ ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh s¶n phÈm

§Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn trong ®iÒu kiÖn c¹nh tranh ngµy cµng trë nªn gay g¾t, ®ßi hái çc doanh nghiÖp ph¶i th-êng xuyªn c¶i tiÕn mÉu m· s¶n phÈm cho phï hîp víi thÞ hiÕu ngêi tiªu dïng, n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm vµ ph¶i h¹ ®îc gi¸ thµnh. §èi víi mét doanh nghiÖp s¶n xuÊt nh c«ng ty C¬ khÝ söa ch÷a c«ng tr×nh cÇu ®êng bé II viÖc h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ con ®êng c¬ b¶n ®Ó t¨ng doanh lîi, nã còng lµ tiÒn ®Ò ®Ó h¹ gi¸ b¸n, t¨ng søc c¹nh tranh cña c«ng ty trªn thÞ trêng. §Ó h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®ßi

89


hái c«ng ty ph¶i qu¶n lý, sö dông hîp lý, tiÕt kiÖm çc nguån vËt t, lao ®éng vµ tiÒn vèn bá ra trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. Tuy nhiªn c«ng t¸c ®¸nh gÝa t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh ë c«ng ty cßn yÕu, hÇu nh kh«ng cã.

90


kÕt luËn

Qua thêi gian thùc tËp t¹i C«ng ty C¬ khÝ vµ söa ch÷a c«ng trinh cÇu ®êng bé II, ®îc sù quan t©m, gióp ®ì, chØ b¶o nhiÖt t×nh cña çc thÇy c« gi¸o, çc c« chó trong c«ng ty ®Æc biÖt lµ phßng Tµi chÝnh - KÕ to¸n ®· gióp ®ì em n¾m b¾t, th©m nhËp thùc tÕ, cñng cè vµ hoµn thiÖn kiÕn thøc lý luËn, tiÕp thu trong nhµ trêng, t¹o ®iÒu kiÖn cho em ®i s©u nghiªn cøu t×nh h×nh thùc tÕ, c«ng t¸c kÕ to¸n ë C«ng ty,nhÊt lµ c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gÝa thµnh s¶n phÈm.

Lµ mét sinh viªn khoa kÕ to¸n vÒ thùc tËp t¹i C«ng ty cã lo¹i h×nh kinh doanh hçn hîp, gi÷a kiÕn thøc häc ®îc vµ thùc tiÔn cßn cã mét kho¶ng çch song em ®· cè g¾ng t×m hiÓu, nghiªn cøu nh©n xÐt, ®¸nh gi¸ chung vµ m¹nh d¹n ®a ra nh÷ng mÆt cßn tån t¹i trong c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm c«ng nghiÖp cña C«ng ty, trªn c¬ së ph©n tÝch ®¸nh gi¸ u nhîc ®iÓm. Tõ ®ã ®Ò xuÊt mét sè ý kiÕn, nguyÖn väng ®Ó C«ng ty tham kh¶o nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm.

MÆc dï vËy, nhng do tr×nh ®é còng nh nhËn thøc cña b¶n th©n cßn h¹n chÕ, nªn trong b¸o ço thùc tËp nµy sÏ kh«ng tr¸nh khái nh÷ng sai sãt, h¹n chÕ nhÊt ®Þnh, em kÝnh mong nhËn ®îc sù ®ãng gãp chØ b¶o cña çc thÇy c« gi¸o, çc c« chó, vµ çc b¹n ®Ó em cã ®iÒu kiÖn bæ sung, n©ng cao kiÕn thøc cña m×nh, phôc vô tèt h¬n cho c«ng t¸c thùc tÕ sau nµy.

Mét lÇn n÷a, em xin ch©n thµnh c¶m ¬n Ban gi¸m ®èc, phßng Tµi chÝnh - KÕ to¸n cña C«ng ty C¬ khÝ söa ch÷a c«ng tr×nh cÇu ®êng bé II ®· t¹o ®iÒu kiÖn gióp ®ì em trong qu¸ tr×nh thùc tËp, ®Æc biÖt em xin ch©n thµnh c¶m ¬n THS. Bïi thÞ Minh H¶i ®· gióp ®ì em hoµn thµnh b¸o ço thùc tËp tèt nghiÖp nµy.

Hµ Néi, ngµy 8/2/2006

91


Sinh viªn

NguyÔn thÞ thu h»ng

Tµi liÖu tham kh¶o

1. Gi¸o tr×nh " KÕ to¸n tµi chÝnh trong çc doanh nghiÖp"

Chñ biªn: PGS - TS . §Æng thÞ Loan

NXB Thèng kª - Trêng §¹i häc Kinh tÕ Quèc D©n N¨m XB 2004

2. Gi¸o tr×nh " KÕ to¸n doanh nghiÖp trong kinh tÕ thÞ tr-êng"

Chñ biªn: TS. NguyÔn v¨n c«ng

NXB Thèng kª - §¹i häc Kinh tÕ Quèc D©n.

3. Thùc hµnh kÕ to¸n trong çc doanh nghiÖp

Chñ biªn: TS Nghiªm V¨n Lîi

Nhµ xuÊt b¶n Thèng kª.

N¨m XB 2003

4. Híng dÉn Thùc hµnh kÕ to¸n doanh nghiÖp

Chñ biªn PGS - TS. Lª thÞ Hoµ

NXB Tµi ChÝnh

N¨m XB 2005

5. Gi¸o tr×nh " KÕ to¸n doanh nghiÖp s¶n xuÊt"

Chñ biªn: PGS. Ph¹m thÞ G¸i

NXB Thèng kª - Häc viÖn Tµi chÝnh.

6. Gi¸o tr×nh " Thèng kª doanh nghiÖp"

Chñ biªn: GS - TS . NguyÔn C«ng Nhù

NXB Thèng kª - §¹i häc Kinh tÕ Quèc D©n

92


N¨m XB 2003

7. Çc sæ s¸ch, tµi liÖu kÕ to¸n , B¸o ço tµi chÝnh, B¸o ço kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña C«ng ty C¬ khÝ vµ söa ch÷a c«ng tr×nh cÇu ®êng bé II trong n¨m 2003, 2004, 2005.

93

Kt151Ke toán giá thành tại công ty cơ khí và sửa chữa công trình cầu đường bộ

Economy & Finance