Krimp en kracht

Welkom in de Masterclass

Krimp en Kracht

Fenna Bolding

Krimp en Kracht

Programma

1. Bevolkingsontwikkeling

Ontgroening en Vergrijzing – Feiten, cijfers en prognoses

– Verklaringen

2. Slim omgaan met Krimp

3. Burgerkracht, het Hart van de Samenleving

Wat staat ons te wachten?

Feiten, Cijfers, Prognoses

Bevolkingsontwikkeling

• Minder inwoners

• Minder huishoudens

• Andere samenstelling bevolking:

minder kinderen, meer ouderen:

vergrijzing en ontgroening

-15%

-9% +3%

-5%

-15%

-16%

-8%

-9% +16%

-12% -13%

+14%

Midden-

Drenthe

Borger-

Odoorn

Emmen Coevorden Hoogeveen

Westerveld

De Wolden Meppel

Aa en Hunze

Noordenveld

Tynaarlo

Assen

Bron: Bevolkingsprognose XVIII Provincie Drenthe, 2012

Krimp en groei per gemeente

2010-2040

Minder inwoners vanaf 2020

Bron: bevolkingsprognose XVIII, Provincie Drenthe, april 2012

450.000

455.000

460.000

465.000

470.000

475.000

480.000

485.000

490.000

495.000

500.000

2010 2015 2020 2025 2030 2035 2040

Aantal inwoners

Minder huishoudens vanaf 2030

Bron: bevolkingsprognose XVIII, Provincie Drenthe, april 2012

150.000

160.000

170.000

180.000

190.000

200.000

210.000

220.000

230.000

240.000

250.000

2010 2020 2030 2040

Aantal huishoudens

Vergrijzing en ontgroening in Drenthe

Aandeel inwoners boven 65 stijgt. Tegelijkertijd krimpt de potentiële beroepsbevolking.

Bron: Prognose

Provincie Drenthe

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

60,0

70,0

2010 2020 2030 2040

%0-19

%20-64

%65+

%

Verklaringen

Vergrijzing en ontgroening

Strategieën

Bagatelliseren

Bestrijden

Begeleiden

Benutten

(Gert-Jan Hospers, Radboud Universiteit)

Bevolkingsontwikkeling raakt

alle beleidsterreinen

Wonen Voorzie-ningen

Onderwijs

Zorg

Werk en economie

Mobiliteit Ruimtelijke

kwaliteit

En ook: invloed op

financiële mogelijkheden

gemeenten, corporaties etc.

Krimp raakt alle beleidsterreinen

Wonen Voorzien

ingen Onderwijs

Zorg

Werk en economie

Mobiliteit Ruimtelijke

kwaliteit

Invloed demografische

ontwikkelingen op zorg

• Zorgvraag stijgt en verandert door demografische ontwikkelingen – Meer ouderenzorg

– Minder kindergeneeskunde

– Krimp beperkt de zorgvraaggroei maar in beperkte mate

• Zorgaanbod neemt af – Afname beroepsbevolking

– Sterker in krimpgebieden

Uit presentatie voorjaarscongres Zorg Innovatie Platform, maart 2010

Vraag naar zorg en welzijn en beroepsbevolking

Zorgkracht in Krimpgebieden

Zorgkracht in Krimpgebieden

Vraag van twee gemeenten: Aa en Hunze en Borger-Odoorn:

• Hoe kunnen we ervoor zorgen dat mensen in dunbevolkte plattelandsgebieden ook in 2030 de zorg krijgen waar zij behoefte aan hebben?

• Ofwel: welke knelpunten leveren de bevolkingsdaling en veranderende bevolkingssamenstelling op, en hoe lossen we deze op?

Experimentgebied

Experimentgebied

Experimentgebied

• Veendorpen

• Lintbebouwing

• Grote afstanden

• Lage SES

• Obesitas

• Diabetes

• Vergrijzing

Partijen in het Zorgexperiment

Experiment Zorgkracht in Krimpgebieden

Professionele inzet

Een collectieve voorziening alleen

waar nodig

Mensen zorgen voor elkaar

Mensen zorgen voor zichzelf, gebruiken eigen sociaal netwerk

Uitgangspunten : inhoudelijk

Zorgkracht in krimpgebieden

Startfase

Convenant

Fase

Fase nadere

analyse

Ontwikkelfase

Feiten & cijfers Prognoses

Probleemverkenning Knelpunten

Oplossingsrichtingen Benodigde partijen

Verzilveren committent in

intentieverklaring

Verkenning zorgvraag en

zorgkracht

Uitwerken oplossingsrichting

Implementatie

Aanpak

Zorgvraag en Zorgkracht

in Experimentgebied

Oost-Drenthe

Keukentafelgesprekken in

22 Veendorpen

Veel zorgkracht voor elkaar.

In de dorpen wordt veel hulp, steun en zorg geboden, met name lichte en niet-structurele hulp. Bijna iedereen biedt wel eens hulp. Er is veel zorgkracht aanwezig. In veel dorpen is een hartdefibrillator aanwezig, er zijn EHBO’ers en bewoners weten wie uit het dorp in ‘de zorg’ werkt.

Grenzen bij bieden informele

zorg

• Niet structureel

• Kleinere klusjes/zorg (persoonsgebonden)

• Tijdsinvestering

• Balans moet kloppen, elkaar

kennen/vertrouwen

• Gesloten beurs

• Er niet alleen voor staan

Betere samenwerking met professionele zorgaanbieders gewenst.

De wensen van bewoners betreffen:

betere communicatie

zorg graag dichterbij – snel bereikbaar

een vast aanspreekpunt

betere coördinatie

een betere brug tussen informele en formele zorg

De kracht van ontmoeten.

Om elkaar hulp te kunnen bieden is elkaar kennen een voorwaarde. Doordat er steeds minder natuurlijke ontmoetingsplaatsen zijn, staat dit onder druk. Maar elkaar ontmoeten is niet voldoende. Je moet elkaar ook vertrouwen.

Verbinding Behoefte aan verbinding lijkt in de keukentafelgesprekken een centraal thema: verbinding tussen bewoners onderling is nodig om elkaar hulp te bieden. Maar verbinden tussen bewoners en professionals is ook nodig om tot betere afstemming te komen. Betere afstemming kan zorgen voor dat bewoners vaker iets kunnen doen, naast de professionals. Andersom kan het ook een ontlasting van de professionals betekenen.

Experiment bijna afgerond

Ebook Zorgkracht in Krimpgebieden

Coming together = a start

Keeping together = progress

Working together = succes

Zorgkracht in krimpgebieden

[email protected]

Krimp

en

Burgerkracht

42

Burgerkracht: Het hart van de samenleving

Burgerkracht

•Terug naar regie over het eigen leven

• Ideologie en bezuinigingen overheid

•Loslaten is anders vasthouden

•Nieuwe samenwerking

•Verdienmodellen

Burgerkracht

• Is niet: de burger informeren over een beleidsagenda

• Is niet: de burger betrekken bij besluitvorming van de overheid

• Is niet: burgerparticpatie

• Is: regie over je leven en je leefomgeving creëren

• Is: burgerkracht duurzaam maken, verdienmodellen bouwen, dorps- en wijkeconomie

• Is: de overheid faciliteert burgerinitiatieven

• Is: overheidsparticipatie

1. Aanleiding, uitdaging, urgentie

1. Aanleiding, uitdaging, urgentie

2. Kenners, Verbinders, Verkopers

Wensen:

Ontmoetingsplek

Winkel

Eens in de week een gezonde eetavond

voor dorpsbewoners

1. Aanleiding, uitdaging, urgentie

2. Kenners, Verbinders, Verkopers

3. De kracht van de context

Het beslissende moment

Malcolm Gladwell

Voorbeelden uit

binnen en buitenland

De Wolden

Aanleg afslag N48

Zwembad De Zwaoi, dorpsbedrijf

Noorden bruist al van de

initiatieven rond duurzaamheid een kleine greep…

• Duurzaam Hooghalen, Balinge, Nieuw Balinge,

Bovensmilde

• Isolatieprojecten

• Duurzaam Boer Blijven

• Duurzame recreatie

• Rechtstreeks leveren producten aan het Feithhuis in

Groningen

• MFA op aardwarmte in Valthermond

• Experimenten met biobrandstof

• Energiecoöperaties

Ervaring Engeland

Right to Bid

Right to Challenge

Cybermoor

Cumbria, Alston Moor, woongemeenschap bouwt en is eigenaar

van een glasvezelnetwerk voor snel internet

Tutbury Eco Power een groep bewoners in Tutbury, Staffordshire (tussen

Birmingham en Nottingham) bouwt een waterkrachtcentrale

The Hudswell Pub Hudswell, North Yorkshire, pub gekocht en weer open

met bewonersaandelen

The George and Dragon

Natural Food Store Headingly, Leeds, eigenaar populaire winkel gaat met

pensioen, met 200 aandelen nemen de bewoners de

winkel over

Zorgcoöperatie Hoogeloon dorpsbewoners van Hoogeloon (Brabant) stichten hun

eigen zorgbedrijf, zodat mensen die zorg nodig hebben

in het dorp kunnen blijven en om samenhang en

solidariteit te versterken

Waarin zit de kracht van

burgerinitiatieven?

Wanneer spreek je van

een goed burgerinitiatief

- Draagvlak

- Continuiteit

- Geld en inzet burgers

- Lange adem

- Lef en ambitie

- Koplopers

- Eigen verantwoordelijkheid nemen

- Bijdrage aan leefbaarheid

Nieuwe taken en rollen:

Wat betekenen al die

burgerinitiatieven voor

overheden en

maatschappelijke partners

Loslaten

Faciliteren

Open oor

Waarden en normen loslaten

Stimuleren, zonder inhoud te bepalen

Randvoorwaarden

Rol van verbinder

Actie model

Animo

Contact

Toerusting

Inbedding

Empathie

72

Burgerkracht: Het hart van de samenleving

[email protected]

www.stamm.nl

Tot ziens