Քննությունների ազգային կենտրոն Ինչպես պատրաստվել համազգային քննություններին Ընդհանուր ունակություններ Օժանդակ նյութերի ժողովածու Քննական ժողովածուները ներկայացնում են Կենտրոնի սեփականություն և պաշտպանված են «Հեղինակային և հարակից իրավունքների մասին» Վրաստանի օրենքով: Անթուլատրելի է տեքստում որևէ փոփոխության մտցնում, ռեպրոդուկցիա, թարգմանություն և այլ միջոցներով տարածում (ինչպես տպագիր, այնպես էլ էլեկտրոնային ձևով), առանց ՀԻԻԱ «Գնահատումների և քննությունների ազգային կենտրոնի» թույլտվության: Արգելվում է քննական ժողովածուների կիրառումը կոմերցիոն նպատակներով:
120
Embed
krebuli somxuri 2014. saboloo - aris.ge...5 օբյեկտիվ է և նրա վրա նվազ են ազդում տարբեր սուբյեկտիվ գործոններ (օրինակ, քննողի
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
Քննությունների ազգային կենտրոն
Ինչպես պատրաստվել
համազգային քննություններին
Ընդհանուր ունակություններ
Օժանդակ նյութերի ժողովածու
Քննական ժողովածուները ներկայացնում են Կենտրոնի սեփականություն և
պաշտպանված են «Հեղինակային և հարակից իրավունքների մասին» Վրաստանի օրենքով:
Անթուլատրելի է տեքստում որևէ փոփոխության մտցնում, ռեպրոդուկցիա, թարգմանություն
և այլ միջոցներով տարածում (ինչպես տպագիր, այնպես էլ էլեկտրոնային ձևով), առանց
ՀԻԻԱ «Գնահատումների և քննությունների ազգային կենտրոնի» թույլտվության: Արգելվում է
Առաջադրանքի նմուշներ և պարզաբանումներ -----------------------------------------
Առաջադրանք ինքնուրույն աշխատանքի համար ------------------------------------- Ընթերցած տեքստի ըմբռնում ----------------------------------------------------------------------
Առաջադրանքի նմուշներ և պարզաբանումներ ------------------------------------------
Առաջադրանք ինքնուրույն աշխատանքի համար --------------------------------------
Մաթեմատիկական բաժին -------------------------------------------------------------------------
գրություններին համադրեց իր կողմից սահմանված B‐գծային հնչյունային նշանները
և այսպիսով կարդաց յուրաքանչյուր գրությունում նրա կողքին պատկերված
ամանեղենի հունարեն անվանումը: Դրանով հաստատվեց, որ Վենտրիսը ճիշտ
է վերծանում B‐գծային գրերը: Ինչպես տեսնում եք, ողջ այս գործընթացին մասնակցում
էին անձամբ գրությունները, այս գրություններին համապատասխան խեցեղեն
ամանեղենի պատկերները և դրանց հունական անվանումները: Գրությունների
ընթերցման համար սկզբունքային նշանակություն չուներ այն, որ թիթեղի վրա «եռաոտ»
կլիներ պատկերված, «չորսականջ» թե որևէ այլ աման: Գլխավորն էր գրության
(այսինքն՝ ամանեղենի անվանման) և ամանեղենի պատկերման փոխադարձ
համապատասխանությունը:
Տրված առաջադրանքի ճիշտ պատասխանը այնտեղ է, որտեղ ներկայացված է
«օբյեկտը», որը կարևոր չէր Վենտրիսի հայտնագործության համար: Այդպիսի պատասխան
է (բ):
5. Մինոսական են կոչում.
(ա) ողջ հունական մշակույթը, քանզի Մինոսը եղել է հին Հունաստանի առասպելական
արքա
(բ) A-գծային և B-գծային գրերը, քանզի երկուսն էլ Կրետայի վրա ստեղծվել են
Մինոսի թագավորության ժամանակ
(գ) A A-գծային գրերը, քանզի այս համակարգը պետք է ստեղծված լիներ նախահունական
քաղաքակրթությունում
(դ) B-գծային գրերը, քանզի այս գրերը հունական է, իսկ Մինոսը նախահունական
բնակչության առասպելական հերոս է
Այս հարցի ենթադրական պատասխանները կապվում են III _ V պարբերությունների և
ծանոթագրություններից մեկի հետ:
Տեքստի III պարբերությունում միանշանակ ասված է, որ մինոսական գրերը A-գծային
գրերն են («այսպես կոչված, կրետական գրերի զարգացման արդյունք պետք է լինեն
մինոսական գծային գրերը, որոնց անվանում են A-գծային»): Համապատասխանաբար ճիշտ
պատասխան է (գ):
49
Համոզվենք նրանում, որ (գ) միակ ճիշտ պատասխանն է:
(ա) Պատասխանը ճիշտ չէ, քանզի Մինոսը եղել է ոչ թե հին Հունաստանի, այլ
Կրետայի առասպելական թագավոր: Ինչպես ծանոթագրությունում է ասված, մինոսական
անվանել են ոչ թե հունական, այլ նախահունական (մինչև հունականը գոյություն ունեցող)
մշակույթը:
(բ) B-գծային գրերը հունական գրեր են («Կրետայի վրա հայտնաբերվել են առաջին
հունական գրերը, նաև, այսպես կոչված , B-գծային գրերի նմուշները») և դա չի կարելի
մինոսական անվանել, քանզի, ինչպես վերևում ասացինք, Մինոսը նախահունական
քաղաքակրթության առասպելական թագավոր էր և ոչ հունական քաղաքակրթության
պատկանելություն:
(դ) Այս պատասխանը պարունակում է փոխադարձաբար հակադիր դրույթներ՝
մինոսական անվանում են B-գծային գրերը, քանզի այս գրերը հունական են, իսկ
Մինոսը նախահունական բնակչության առասպելական հերոս է: Ճիշտ կլիներ ասել.
«Մինոսական չեն անվանում B-գծային գրերը, քանզի այս գրերը հունական է, իսկ
Մինոսը նախահունական բնակչության առասպելական հերոս է»:
6. Հայտնի է, որ Կիպրոս կղզու վրա հայտնաբերվել են, այսպես կոչված,
կիպրոսամինոսական , այսինքն՝ C-գծային գրեր, որոնք զարգացման պատմությամբ և
բնույթով B –գծային գրերին համանման է: Տեղական բնակչությունից բացի, C-գծային գրեր
կիրառում էին նաև Կիպրոս տեղափոխված հույները:
Եթե այս լրատվությունը տեքստում տրված տվյալներին կապենք, կեզրակացնենք՝
(ա) C –գծային գրերը, ինչպես, այսպես կոչված, կրետականը, պատկերային են, այստեղ
նույնպես անհասկանալի է, C –գծային նշանները ներկայացնում են գաղափարագրե՞ր,
թե դա վանկային գրերի նախնական աստիճանն է
(բ) C –գծային գրերը, Ֆեստոյի սկավառակի գրության նման, պիկտոգրաֆիական է,
չնայած C -գծային գրերի նմուշները չեն արտատպվել նախապես պատրաստված
հատուկ մատրիցաներով (մամլամայր)
(գ) C-գծային գրերը ներկայացնում են A –գծային գրերի զարգացման արդյունք, դրա հետ
միասին դա էլ է կիրառում վանկային նշանները և գաղափարագրերը՝ հասկացություն
նշանակող պայմանական գրավոր նշանները
(դ) C-գծային գրերը B-գծային գրերի զարգացման արդյունք է ներկայացնում, դրա հետ
միասին, դա էլ իրենից ներկայացնում է վանկային համակարգ է և դա էլ տարածում է
գտել մայրցամաքային Հունաստանում
Այս առաջադրանքում տրված է լրատվություն գրերի ևս մեկ տեսակի մասին, որին
չենք հանդիպում տեքստում: Այն բանի համար, որպեսզի հարցին պատասխանենք, այս
լրատվությունը պետք է համեմատենք տեքստում բերված փաստերի հետ: Առաջադրանքում
ներկայացված լրատվության համաձայն, C-գծային գրերը զարգացման պատմությամբ և
բնույթով B –գծային գրերի համանմանությունն է, նման է: B –գծայինի մասին տեքստում
կարդում ենք. «Կրետայի վրա հայտնաբերեցին առաջին հունական գրերը, նաև այսպես
կոչված, B-գծային գրերի նմուշները: Այս գրերը A-գծայինի զարգացման արդյունք են
50
ներկայացնում ( IV պարբերություն): Նույնպես՝ «B-գծայինը գործածում է սիլաբոգրամներ
(վանկային նշաններ), որոնք նշանակում են ձայնավոր կամ ձայնավորի և բաղաձայնի
ամբողջություն, նույնպես գաղափարագրեր են» (V պարբերություն): Այս ամենը
կենտրոնացած են պատասխանի (գ) տարբերակում: Համապատասխանաբար այն ճիշտ է:
(ա) և (բ) պատասխանները C-գծային գրերը A-գծայինի և ոչ թե B –գծայինի հետ
նմանության մասին է խոսում: (դ) պատասխանի համաձայն, C –գծային գրերը զարգացման
պատմությունով B –գծայինի համանմանություն չեն եղել, ընդհակառակն, այն նրանից է
զարգացել:
Այսպիսով, ճիշտ պատասխան է (գ):
7. Տեքստի հիման վրա պետք է ենթադրենք, որ.
(ա) B-գծային գրերը ստեղծվել են մինոսական Կրետայի վրա, թերևս համակարգի
բարդության պատճառով այն չի տարածվել մայրցամաքային Հունաստանում
(բ) հույները ռացիոնալ մոտեցում են ցուցաբերել մինոսական գրավոր ավադույթների
նկատմամբ, կիրառել են A-գծային բոլոր նշանները և դրանց ավելացրել են մի քանի
նոր գրաֆներ այբբենական գրերից
(գ) նախահունական տոհմերի կողմից ստեղծված B –գծային գրերը հիմք են դրել
այբբենական գրերի զարգացմանը
(դ) մինոսական գրերի (կրետականի և A –գծայինի) վերծանումը հնարավոր է վճռի
Էգեյան ծովի ջրավազանում մինչև հույները բնակվող ոչհնդեվրոպական ծագման
ժողովրդի ազգային պատկանելության հարցը
Վերջում, հանրագումարային հարցին միանշանակ պատասխանելը պահանջում է ողջ
տեքստի ըմբռնում, գրերի մասին տրված տեղեկությունների փոխադարձ կապում:
Քննարկենք պատասխանի յուրաքանչյուր տարբերակ.
(ա) պատասխանում բերված փաստը չի համապատասխանում տեքստում B-գծային
գրերի մասին տրված տեղեկություններին: Մինոսական Կրետան նշանակում է
նախահունական քաղաքակրթության ժամանակների Կրետան, իսկ B –գծայինը հունական
գրեր են: Բացի դրանից, տեքստում ասված է, որ այն մայրցամաքային Հունաստանում
ևս տարածված էր (V պարբերություն):
(բ) V պարբերությունում խոսվում է այն մասին, թե ինչպես ձևավորվեցին B –գծային
գրերը A –գծայինի հիման վրա: Մասնավորապես, հույները չեն կիրառել A-գծային որոշ
նշաններ»: Իսկ նոր նշանները այբբենական գրերից չէին կարող վերցնել, քանզի B-
գծայինը միայն սիլաբոգրամներ և գաղափարագրեր է գործածում (դրա հետ միասին, այն
ժամանակվա համար այբբենական գրերի գոյության մասին տեքստում ոչինչ չի ասված):
Հետևաբար պատասխանի այս տարբերակում այս երևույթը ոչճիշտ է լուսաբանված:
(գ) պատասխանը ճիշտ չէ, քանզի, ինչպես արդեն բազմիցս ասվեց, B-գծային գրերը
հունական են, հույների կողմից ստեղծված և ոչ թե նախահունական տոհմերի կողմից
(նախահունականը A-գծային գրերն են):
(դ) ճիշտ պատասխան է: Տեքստի սկզբում դրված է հարց Էգեյան ծովի ջրավազանում
բնակվող նախահույնական տոհմերի գոյության մասին: A-գծային գրերը ճիշտ
51
նախահունական քաղաքակրթությունում են ստեղծվել (այն նաև մինոսական են
անվանում): Տեքստում այն էլ է ասված, որ այս գրերը դեռևս վերծանված չեն: Դրա
վերծանումը՝ A –գծայինով կատարված գրությունների ընթերցումը, նշանակալից
տեղեկատվություն կհաղորդեր գիտնականներին դրանք ստեղծող ժողովրդի ծագման
մասին: Հետևաբար, տեքստը իրավամբ տալիս է (դ) պատասխանում տրված
ենթադրությունը արտահայտելու հիմք:
Ընդհանուր հանձնարարականներ ընթերցած տեքստի ըմբռնման կապակցությամբ.
ուշադրությամբ ընթերցեք տեքստը, ընկալեք նրա հիմնական
գաղափարը,
հարցերին պատասխանելը սկսեք միայն այն բանից հետո, երբ տեքստի
բովանդակությունը ձեզ համար լրիվությամբ հասկանալի կլինի,
մինչև հարցին պատասխանելը, ուշադրութամբ ընթերցեք տեքստի այն մասը, որին
անմիջականորեն վերաբերում է այդ հարցը (երբեմն տեքստում համապատասխան
հատվածի որոնումը հեշտացնելու համար հարցում նշվում է պարբերության
համարը),
ուշադրությամբ ծանոթացեք բոլոր չորս ենթադրական պատասխաններին: Մի
շտապեց ընդգծելք առաջին իսկ տարբերակը, որը ձեզ կթվա ճիշտ, մինչև չքննարկեք
նաև մնացած տարբերակները,
պատասխանի այս կամ այն տարբերակը կարող է ճիշտ լինել տրամաբանության
տեսակետից, սակայն սխալ՝ տվյալ տեքստի համաձայն: Այդ պատճառով մինչև
պատասխանը ընտրելը, մեկ անգամ կրկին կարդացեք (ստուգեք) տեքստի
համապատասխան հատվածը և ընտրեք այն պատասխանը, որը արդարացված է
ըստ համատեքստի,
տեքստում որոնեք յուրաքանչյուր պատասխանի ճշմարտացիությունը կամ ոչճշմարիտ
լինելը հաստատող փաստարկներ,.
պատասխանը նաև այն ժամանակ կարող է համարվել սխալ, երբ այն միայն մասամբ
է արդարացված (մասամբ է պատասխանում հարցին), այդ պատճառով ուշիուշով
քննարկեք բոլոր ենթադրական պատասխանները:
Ի նկատի ունեցեք՝
Տեքստից հետո տրված յուրաքանչյուր հարց թեստի անկախ առաջադրանք է: Այդ
պատճառով յուրաքանչյուր հարցին պատասխանելիս՝ առաջնորդվեք տեքստով և ոչ թե
նախորդ հարցին տրված պատասխանով, որպեսզի խուսափեք ոչճիշտ պատասխանների
շղթայից:
52
Ընթերցած տեքստի վերաիմաստավորում
Ուշադրությամբ ընթերցեք և ըմբռնեք տեքստը: Յուրաքանչյուր հարցի ենթադրական
պատասխաններից ընտրեք այն տարբերակը, որը արդարացված է տրված տեքստի
համաձայն:
Մարդու և մեղվի հոտառության օրգանների անատոմիական կառուցվածքը միանգամայն տարբեր է: Չնայած դրան, մեղուները համարյա այնպես են զգում հոտը, ինչպես մարդիկ, թերևս մեղվի մոտ ավելի նրբացած է հոտառությունը ծաղիկների բույրի նկատմամբ: Մեղուներին դնենք մի քանի ափսե, որոնցից միայն մեկում է լցված մեղր: Այս ափսեին քսենք լավանդայի էսենցիա: Այն բանից հետո, երբ մեղուները մի քանի անգամ ափսեից մեղր ուտեն, փոխենք ափսեների դասավորությունը, դրա հետ միասին դրանցից ոչ մեկում մեղր չենք լցնում: Եթե մեղուն այնուամենայնիվ առանց սխալվելու, գտնի լավանդայի բուրմունքով ափսեն, ապա պետք է ենթադրենք, որ նա այն զգում է հոտով: Հետևյալ փորձում լավանդայի բուրմունքը փոխարինեք այլ, դրան նման բուրմունքով: Եթե մեղուն նստի այս ափսեի վրա, պետք է ենթադրենք, որ նա երկու նման բուրմունքները միմյանցից չի տարբերում,. եթե չի մոտենում - մտածելու տեղիք է տալիս այն, որ նա տարբերում է դրանք: Այսպես հետզհետե, բուրմունքը և նրա խտությունը փոխելով , կարելի է ուսումնասիրել մեղվի հոտառության ունակությունը:
Հայտնի է, որ հետախուզող մեղուները «տեղեկացնում են» ողջ փեթակին սննդով հարուստ տեղերի մասին: Որոշակի շարժումներով ցույց են տալիս տարածությունը և ուղղությունը, որը որոշում են արևով: Այդ ժամանակ մեղուները բեղիկներով շոշափում են հետախույզի փորը և, ինչպես երևում է, զգում են ծաղկի (օրինակ, ակացիայի) բուրմունքը, որով ներծծված է այն: Նրանք ճիշտ որոշված «օդային ճանապարհներով» շտապում են նեկտար հավաքելու: Թռիչքի ժամանակ մեղուները ուշադրություն չեն դարձնում ուրիշ ծաղիկների վրա: Չեն տեսնում ծաղկած շագանակենու ծառը, թեկուզև այն նրանց ճանապարհի վրա է կանգնած:
Հետաքրքիր է, աշխարհը մեղուների համար նույնպիսի բազմագույն է, ինչպես մեզ համար, թե նման է սև-սպիտակ լուսանկարչության:Կարլ ֆոն Ֆրիշը 1956 թվականին անցկացրեց փորձաքննություն, որի միջոցով սահմանեց, որ մեղուներն ունեն գույնը զգալու ունակություն: Սեղանի վրա դրեց մեկ կապույտ և մի քանի տարբեր երանգավորման գորշ գույնի սկավառակներ: Կապույտ սկավառակի վրա մեղվին գրավելու համար, մի փոքր մեղր լցրեց և այն տեղադրեց սեղանի մեջտեղում: Այն բանից հետո, երբ մեղուն կապույտ սկավառակից մեղր կերավ, այն փոխարինեց նույն գույնի նոր սկավառակով, որը այս անգամ սեղանի ծայրին դրեց: Գորշ սկավառակների շրջանում կային մի քանի այնպիսի սկավառակներ, որոնց տարբերակումը կապույտից անհնար կլիներ սև-սպիտակ լուսանկարում: Մեղուն գույնը զգալու ունակություն եթե չունենար, կթռչեր բոլոր այս սկավառակների մոտ, սակայն պարզվեց, որ նա կապույտ սկավառակը մնացածներից հեշտությամբ տարբերեց:
Փորձով պարզվեց, որ մեղուն չի տեսնում որոշ գույներ, որոնք մենք զգում ենք: Օրինակ, կարմիրը,. փոխարենը տեսնում է ուլտրամանուշակագույն ճառագայթները, որոնք անտեսանելի են մարդու աչքի համար,. մեղուն տարբեր կերպ է ընկալում երկու սպիտակ գրատախտակները, որոնցից մեկը ուլտրամանուշակագույն ճառագայթներ անդրադարձնող սպիտակ ներկով է ներկված, իսկ երկրորդը՝ այս ճառագայթները կլանող սպիտակ ներկով, թերևս երկու գրատախտակների գույնը մարդու կողմից միատեսակ է ընկալվում: Ուլտրամանուշակագույն ճառագայթները ամենաուժեղ կլանում են սպիտակ ծաղիկները և այդ պատճառով դրանք մեղուների համար շեշտակի աչքի են ընկնում տերևների ֆոնի վրա, որոնք նրանց համար բաց գորշ գույնի են:
Մեղուների՝ ուլտրամանուշակագույն ճառագայթները զգալու ունակության մասին մատնանշում է նաև այն, որ նրանք ըստ արևի կարող են կողմորոշվել նաև ամպամած եղանակին: Արևի տեղադրությունը նրանք որոշում են ուլտրամանուշակագույն ճառագայթներով, որոնց ամպերը չեն թաքցնում: Եթե այն կողմից, որտեղից արև է, մեղուներին ֆիլտր դնենք, որոնք ուլտրամանուշակույն ճառագայթները չեն անդրադարձնում, նրանք չեն կարողանա ըստ արևի կողմնորոշվել:
53
1. I պարբերությունում նկարագրված փորձի մասին կարելի է ասել.
(ա) մեղուն այնպես է զգում ծաղիկների բուրմունքը, ինչպես մարդը: Այդ պատճառով ծաղկի
բուրմունքը և նրա խտությունը փոխելով, կարելի է ուսումնասիրել մեղվի
զգացողությունը:
(բ) չնայած այն բանին, որ մարդու և մեղվի հոտառության օրգանների անատոմիական
կառուցվածքը տարբեր է, I պարբերությունում նկարագրված փորձերը ցույց են տալիս, որ
մեղուները ճիշտ այնպես են զգում հոտը, ինչպես մարդիկ:
(գ) մեղուն երկու նման բույրը միմյանցից չի տարբերում, բուրմունքի խտությունը փոխելու
դեպքում, նա ենթադրաբար պետք է կարողանա դրանք ընտրել
(դ) չնայած այն բանին, որ I պարբերությունում փորձերի արդյունքները ներկայացված չեն,
ճիշտ մատնացույց է արված այն ճանապարհը, որի միջոցով պետք է սահմանենք մեղվի
զգայարաններից մեկի յուրահատկությունը
2. «Մեղուները ուշադրություն չեն դարձնում այլ ծաղիկների վրա, չեն նայում ծաղկած
շագանակենու ծառի վրա, թեկուզև այն նրանց ճանապարհի վրա է կանգնած», քանզի՝
(ա) նրանք ճիշտ որոշված «օդային ճանապարհով» շտապում են նեկտար հավաքելու
(բ) նրանք մեկ նպատակ ունեն՝ նեկտար վերցնելու համար այն ծաղիկների մոտ պետք է
թռչեն, որոնց մասին նրանց տեղեկացրել է հետախույզ մեղուն
(գ) բեղիկներով դիպչելիս, մեղուն զգում է միայն որոշ ծաղիկների բուրմունքն այն բույրերից,
որով ներծծված է հետախույզ մեղուն
(դ) նրանք թռչում են այն վայրերի ուղղությամբ, որոնք սննդով ավելի հարուստ են, քան -
շագանակենու ծառն է և նրա շուրջ գոյություն ունեցող միջավայրը
3. Եթե չունենար գույնը զգալու ունակություն՝
(ա) մեղուն գորշ և կապույտ սկավառակները միմյանցից գույնով այնուամենայնիվ
կտարբերեր, եթե մեղր լցնեին միայն գորշ սկավառակների վրա
(բ) մեղվի համար տեսանելի աշխարհը սև-սպիտակ լուսանկարի նման կլիներ, նա
կդժվարանար անգամ տարբերակել գորշ գույնի տարբեր երանգավորումները
(գ) մեղուն կթռչեր նաև այն գորշ սկավառակների մոտ, որոնց գույնի խտությունը
կհամընկներ կապույտին
(դ) մեղվի համար կապույտ սկավառակի ճանաչումը այնուամենայնիվ հնարավոր կլիներ,
եթե այն, կենտրոնի փոխարեն, սեղանի անկյունում տեղադրվեր
4. Տեքստի համաձան, չի կարելի ենթադրել, որ
(ա) մեղվի համար հեշտ է խոտերում մանուշակների գույնը նկատել
(բ) մեղվի համար հեշտ չէ երեքնուկների և մանուշակների գույները միմյանցից տարբերել
(գ) մեղվի համար հեշտ է երեքնուկների և կակաչների գույները միմյանցից տարբերել
(դ) մեղվի համար հեշտ չէ խոտերում կակաչի գույնը նկատել
54
5. III պարբերությունը սկսվում է հարցով: Ստորև թվարկածներից ո՞րն է պատասխանում
դրան.
(ա) Ֆրիշի փորձաքննությամբ սահմանվեց, որ մեղուներն ունեն գույնը զգալու ունակություն:
Ավելին, նրանք տեսնում են նաև այն ճառագայթները, որոնք մարդու աչքի համար
անտեսանելի են
(բ) Ֆրիշի փորձաքննությամբ սահմանվեց, որ մեղուները տեսնում են միայն միատեսակ
խտության գույները, թերևս սպիտակ գույնը նրանց համար շեշտակի աչքի է ընկնում
(գ) սպիտակ գրատախտակների հատվածը ապացուցում է, որ մեղուները, մարդկանցից
տարբեր են ընկալում գույնը: Տեսանելի աշխարհը նրանց համար նմանվում է սև-
սպիտակ լուսանկարչության
(դ) սպիտակ գրատախտակների հատվածը ապացուցում է, որ մեղուները միմյանցից չեն
կարողանում տարբերել գույները, թերևս տեսնում են ուլտրամանուշակագույն
ճառագայթները: Այդ պատճառով աշխարհը նրանց համար չի նմանվում սև-սպիտակ
լուսանկարչության:
6. Ո՞ր կարծիքը կարելի է համարել արդարացված, տեքստի համաձայն:
(ա) քանի որ մեղուները ըստ արևի են կողմնորոշվում, նրանք դժվարանում են ամպած
եղանակներին սննդով հարուստ տեղերը ճիշտ ակնարկել
(բ) քանի որ ամպամած եղանակին արևի տեղադրությունը մեղուները որոշում են
ուլտրամանուշակայույն ճառագայթների միջոցով, պետք է մտածենք, որ ամպերը չեն
կլանում այդ ճառագայթները
(գ) քանի որ մեղուները չեն դժարանում ամպամած եղանակին կողմնորոշվել, պետք է
մտածենք, որ նրանք մարդու նման ունեն տեսողական զգացողության ունակություն
(դ) եթե այն կողմից, որտեղ արև է, չենք դնում ուլտրամանուշակագույն ճառագայթները
կլանող ֆիլտր, այդ ճառագայթները մարդու համար էլ կդառնան տեսանելի
7. Ո՞ր երկու պարբերությունները տեքստում ունեն համանման գործառույթ
(ա) II և V
(բ) II և IV
(գ) II և III
(դ) I և V
55
Մաթեմատիկական բաժին
Թեստի մաթեմատիկական բաժինը կազմված է քանակական բնույթի
առաջադրանքներից: Այս հանձնարարությունների միջոցով ստուգվում է՝
թվանշաններով և այլ մաթեմատիկական հասկացություններով
գործելու ունակությունը
տարբեր տեսքով (աղյուսակ, գրաֆիկա, դիագրամ և այլն) ներկայացված
տվյալները վերլուծելու ունակությունը
Առաջադրանքները ընդգրկում են մաթեմատիկայի տարբեր բնագավառները
(թվաբանություն, հանրահաշիվ, երկրաչափություն, տվյալների վերլուծություն) և ձևակերպված
են երեք տարբեր ձևերով.
1. քանակական համեմատություն
2. խնդիրներ
3. տվյալների բավարարություն
4. աղյուսակի, դիագրամի կամ գրաֆիկի տեսքով ներկայացված
տվյալների վերլուծություն
Տարբեր ձևով տրված առաջադրանքները տարբեր տեսակի մոտեցում են պահանջում,
այդ պատճառով մի քանի նմուշ մանրամասն կքննարկենք:
Ստորև ցույց են տրված բոլոր հիմնական հասկացությունները և հարցը, որոնց կարող
եք հանդիպել թեստի մաթեմատիկական բաժնի առաջադրանքներում (տես՝ էջ 71-74):
Քանակական համեմատություն (10-11 առաջադրանք) Այս կարգի առաջադրանքնեերում A և B սյունակներում տրված են
թվաքանակություններ, որոնց երբեմն կցված է լրացուցիչ լրատվություն: Նման առաջադրանքները կատարելիս, պահանջվում է A սյունակում մատնանշված
թվաքանակության համեմատություն B սյունակի նույն տողում նշված թվաքանակության
հետ: Յուրաքանչյուր առաջադրանքին հետևում է չորս ենթադրական պատասխան: Քանակական յուրաքանչյուր համեմատություն համարվում է թեստի անկախ
առաջադրանք:
Թեստում քանակական համեմատությունների առաջադրանքներին կցված է այսպիսի
հրահանգ.
Համեմատեք միմյանց A և B սյունակների վանդակներում տրված
քանակությունները:
Եթե A սյունակի վանդակում տրված քանակությունը ավել է B սյունակի
համապատասխան վանդակում տրված քանակությունից, ընտրեք (ա),
եթե B սյունակի վանդակում տրված քանակությունը ավել է A սյունակի
համապատասխան վանդակում տրված քանակությունից, ընտրեք (բ),.
եթե վանդակներում տրված քանակությունները հավասար են, ընտրեք (գ),.
եթե տրված լրատվությունը բավարար չէ այն բանի որոշման համար, թե որ քանակությունն է
ավել, ընտրեք (դ):
56
Առաջադրանքի նմուշներ և պարզաբանումներ
A B
1.
Թոռնիկեն, Սանդրոն, Սոփոն և Աննան գնացին սունկ
հավաքելու: Աղջիկները այնքան սունկ հավաքեցին, որքան
տղաները: Աննան բոլորից շատ սունկ հավաքեց:
(ա) (բ) (գ) (դ)
Քանի որ Աննան հավաքեց բոլորից շատ սունկ, այդ պատճառով Սոփոյի կողմից
հավաքած սնկի քանակությունը կլինի ամենանվազը: Իրավամբ, եթե Սոփոյի կողմից
հավաքած սնկի քանակությունը լինի տղաներից մեկի հավաքած սնկի քանակությանը
հավասար կամ դրանից ավել, ապա աղջիկների հավաքած սնկի քանակությունը ավել
կստացվի տղաների կողմից հավաքած սնկի քանակությունից: Իսկ դա անհնար է,
քանզի, պայմանի համաձայն, աղջիկները այնքան սունկ հավաքեցին, որքան՝ տղաները:
Հետևաբար, Սոփոն հավաքել է ամենանվազ քանակության սունկ, մասնավորապես՝
ավելի պակաս, քան Թոռնիկեն: Համապատասխանաբար, ճիշտ պատասխան է (ա):
2.
Նիկան համարակալեց սանդուղքի աստիճանները:
Առաջին աստիճանին նա գրեց 1 թիվը, երկրորդին՝ 2 և
այսպես շարունակ: Յուրաքանչյուր աստիճանը
համարակալելու համար, այլ թվանշանների հետ միասին,
նրան ընդհանուր առմամբ պահանջվեց 5 հատ 3-անոց
գրել:
(ա) (բ) (գ) (դ)
Առաջին 3-անոցը Նիկային պահանջվեց 3-րդ աստիճանը համարակալելու համար,
երկրորդը՝ 13-րդ աստիճանի, երրորդը՝ 23-րդ աստիճանի, չորրորդը՝ 30-րդ աստիճանի,
իսկ հինգերորդը՝ 31-րդ աստիճանի համար: Քանի որ հերթական 32-րդ աստիճանը
համարակալելու համար ևս մեկ 3-անոց էր հարկավոր, իսկ Նիկային բոլոր
աստիճանները համարակալելու համար ընդամենը 5 հատ 3-անոց գրել պահանջվեց, այդ
պատճառով սանդուղքի աստիճանների թվաքանակը հավասար է եղել 31-ի:
Համապատասխանաբար, ճիշտ պատասխան է (գ):
Սոփոյի կողմից
հավաքած սնկի
քանակությունը
Թոռնիկեի կողմից
հավաքած սնկի
քանակությունը
Սանդուղքի
աստիճանների
թվաքանակը
31
57
3.
Գիայի աշխատավարձը Նիկայի աշխատավարձի կեսից
250 լարիով ավել է:
(ա) (բ) (գ) (դ)
Որոշ առաջադրանք լուծելուն կօգնի կոնկրետ դեպքերի քննարկումը:
Քանի որ Գիայի աշխատավարձը Նիկայի աշխատավարձի կեսից 250 լարիով ավել
է, այդ պատճառով նախ քննարկենք դեպքը, երբ Նիկայի աշխատավարձի կեսը ճիշտ
հավասար է 250 լարիի: Այս դեպքում Նիկայի աշխատավարձը կլինի 500250·2 լարի: Իսկ
Գիայի աշխատավարձն է՝ 250 + 250 = 500 լարի, ինչը հավասար է Նիկայի աշխատավարձին:
Ուրեմն, Գիան և Նիկան կարող են հավասար չափով աշխատավարձ ունենալ:
Քննարկենք այժմ դեպք, երբ Նիկայի աշխատավարձի կեսը 250 լարիից պակաս է,
օրինակ, երբ Նիկայի աշխատավարձի կեսը հավասար է 200 լարիի: Այդ դեպքում
Նիկայի աշխատավարձը կլինի 400200·2 լարի, իսկ Գիայինը՝ 200 + 250 = 450 լարի, ինչը
Նիկայի աշխատավարձից ավել է: Ուրեմն, Գիայի աշխատավարձը կարող է ավել լինել
Նիկայի աշխատավարձից:
Հետևաբար, Գիայի աշխատավարձը կարող է լինել Նիկայի աշխատավարձին
հավասար և դրանից նաև ավել: Համապատասխանաբար, ճիշտ պատասխան է (դ):
Նշենք, որ Գիայի աշխատավարձը Նիկայի աշխատավարձից կարող է նաև պակաս
լինել: Օրինակ, եթե Նիկայի աշխատավարձի կեսը հավասար է 300 լարիի, ապա
Նիկայի աշխատավարձը կլինի 600300·2 լարի, իսկ Գիայինը՝ 300 + 250 = 550 լարի, ինչը
Նիկայի աշխատավարձից պակաս է:
4.
ABCD զուգահեռագծի պարամետրը 20 սմ է,
MNPQ քառակուսու պարամետրը 8 սմ է:
(ա) (բ) (գ) (դ)
Հայտնի է, MG քառակուսու կողմի երկարությունն է 2 սմ, իսկ մակերեսը՝ M 4 սմ2:
Ինչ վերաբերում է ABCD զուգահեռագծի մակերեսին, այն հաշվելու համար տրված
լրատվությունը բավարար չէ: Օրինակ, քննարկենք այնպիսի ABCD զուգահեռագծեր,
որոնց յուրաքանչյուր կողմի երկարությունը 5 սմ է: Դրանցից յուրաքանչյուրի
պարամետրը կլինի 20 սմ, սակայն նրանց մակերեսները հավասար չեն լինի: Այսպիսի
զուգահեռագծերի բարձրությունը h փոփոխվում է 0-ից մինչև 5 սմ (տես՝ գծագիրը):
Համապատասխանաբար, դրանց
մակերեսն էլ կարող է լինել ցանկացած
մեծություն 0-ից մինչև 25 սմ2: Այդ
պատճառով ABCD զուգահեռագծի մակերեսը
MGMQ քառակուսու մակերեսից կարող է լինել
պակաս, նաև հավասար և ավել: Հետևաբար,
ճիշտ պատասխան է (դ):
Գիայի
աշխատավարձը Նիկայի
աշխատավարձը
AABCD զուգահեռագծի
մակերեսը
MNPGBքառակուսու մակերեսը
58
5.
x և y ցանկացած դրական թվեր են: Եթե yx , ապա yx
նշանակում է այս թվերի միջև ամենափոքրը, իսկ եթե
yx , ապա xyx .
(ա) (բ) (գ) (դ)
Այստեղ *-ով նշված է նոր գործողություն, որը պահանջում է ընտրել երկու թվերի
միջև ամենափոքրը: Օրինակ, 575 :
Քանի որ թվերի շրջանում ամենափոքրը չի գերազանցում դրանցից
յուրաքանչյուրին, այդ պատճառով xx 7 , իսկ yy 9 ,,,ապա yxyx 97 .
Իսկ այս վերջինս պակաս է ( 1 yx ) –ից: Այդ պատճառով ճիշտ պատասխան է (բ):
Առաջադրանք ինքնուրույն աշխատանքի համար
1.
n բնական թիվ է
(ա) (բ) (գ) (դ)
2.
12 ժամվա ընթացքում 5 միատեսակ լամպ վառելիս
ծախսվում է 40 թեթրիի արժողության էլեկտրաէներգիա:
(ա) (բ) (գ) (դ)
3.
հավասարակողմ եռանկյան կողմի երկարությունը ավել է
քառակուսու կողմի երկարությունից
(ա) (բ) (գ) (դ)
4.
Ուղղանկյան մակերեսը 24 սմ2 է: ABC եռանկյան երկու
գագաթները համընկնում են այս ուղղանկյան փոքր
կողմերի միջնակետերին, իսկ երրորդ գագաթը գտնվում է
ուղղանկյան մեծ կողմի վրա:
(ա) (բ) (գ) (դ)
97 yx 1 yx
50 թեթրի
8 ժամվա ընթացքում 8 այդպիսի լամպ
վառելիս ծախսված էլեկտրաէներգիայի
արժողությունը:
n9·27 323 n
քառակուսու
պարագիծ
հավասարակողմ
եռանկյան պարագիծ
6 սմ2 ABC եռանկյան մակերեսը
59
5.
Ըստ աճի դասավորված ցանկացած հինգ թվի մեդիանան
հավասար է այս թվերից մեջտեղի թվին: Տրված է ըստ աճի
դասավորված հնգանդամ հերթականություն, որի երկրորդ
անդամը 14-ից ավել է:
(ա) (բ) (գ) (դ)
Խնդիրներ (18-21 առաջադրանք )
Այս տեսակի առաջադրանքների դուք հանդիպել եք մաթեմատիկայի դպրոցական
ձեռնարկներում:
Խնդիրները պայմանականորեն կարելի է բաժանել զուտ մաթեմատիկական և
կենցաղային բովանդակության խնդիրների: Զուտ մաթեմատիկական խնդիրները
ձևակերպված են մաթեմատիկական տերմինների միջոցով: Կենցաղային բովանդակության
խնդիրները կապվում են տարբեր կենցաղային հիմնախնդիրների հետ: Դրանք լուծելու
համար նպատակահարմար է խնդրի պայմանները արտահայտել մաթեմատիկական
տերմինների միջոցով և ստեղծել մաթեմատիկական մոդել:
Յուրաքանչյուր խնդրին կցվում է հինգ ենթադրական պատասխան, որոնցից միայն
մեկն է ճիշտ:
Նմուշներ և պարզաբանումներ
1. Թամթան 42 հատ մատիտը դասավորեց մի քանի տուփերում՝ մի քանիսում 2 հատ,
մի քանիսում՝ 3: Թվարկածներից որի՞ն հավասար կարող է լինել այն տուփերի
քանակությունը, որտեղ 3 մատիտ է:
(ա) 9
(բ) 10
(գ) 11
(դ) 13
(ե) 14
Ինչի՞ պետք է հավասար լինի այն տուփերի քանակությունը, որտեղ Թամթան
երկուական մատիտ է դարսել, դրանցում դասավորած մատիտների ընդհանուր
քանակությունը այնուամենայնիվ 2-ի բազմապատիկն է, այսինքն՝ զույգ կլինի: Քանի որ
Թամթան տուփերում ընդամենը 42 հատ, այսինքն՝ զույգ քանակության մատիտ
դասավորեց, այդ պատճառով մատիտների ընդհանուր քանակությունը այն տուփերում,
որտեղ երեքական մատիտ է դարսած, նույնպես զույգ պետք է լինի:
Համապատասխանաբար, թվարկածներից (ա), (գ) և (դ) տարբերակները պետք է
Այս հերթականության մեդիանան է 14
60
բացառենք: Այն տուփերի քանակությունը, որոնցում 3 մատիտ է, չի կարող լինել ոչ 14-ի
հավասար, քանզի նման դեպքում այս տուփերում 423·14 մատիտ կլիներ և ոչ մի
տուփում չէր լինի 2 հատ մատիտ: Քննարկելու է մնում միայն (բ) տարբերակը: Եթե
Թամթան երեքական մատիտ դասավորի 10 տուփերում, իսկ երկուական՝ 6 տուփերում,
ապա նրա կողմից դասավորած մատիտների ընդհանուր քանակությունը կլինի
422·63·10 , ինչը չի հակասում խնդրի պայմանին: Հետևաբար, այն տուփերի
քանակությունը, որոնցում 3 մատիտ է, կարող է լինել 10-ի հավասար:
Համապատասխանաբար, ճիշտ է պատասխան (բ):
2. Դավիթը 2-անգամ ավել լուսանկար նկարահանեց, քան Լևանը և 3-անգամ ավել, քան
Թոռնիկեն: Երեքը միասին 80-ից պակաս լուսանկար նկարահանեցին: Առավելագույնս,
քանի՞ լուսանկար կարող էր նկարահանել Դավիթը:
(ա) 36
(բ) 42
(գ) 48
(դ) 54
(ե) 60
Դավիթը 2-անգամ ավել լուսանկար նկարահանեց, քան Լևանը և 3-անգամ ավել, քան
Թոռնիկեն, այդ պատճառով Դավիթի կողմից նկարահանված լուսանկարների
քանակությունը կլինի ինչպես 2-ի, այնպես էլ 3-ի բազմապատիկը, հետևաբար նաև 6-ի
բազմապատիկը: Այդ պատճառով Դավիթի կողմից նկարահանված լուսանկարների
քանակությունը կարող ենք նշանակել x6 -ով, որտեղ x ամբողջ թիվ է: Այդ դեպքում Լևանի
կողմից նկարահանված լուսանկարների քանակությունը կլինի x3 , իսկ Թոռնիկեինը՝
x2 : Քանի որ երեքը միասին նկարահանել են 80-ից պակաս լուսանկարներ, կստանանք
անհավասարություն. 80236 xxx , այսինքն՝ 8011 x , որի լուծումն է 1137x : Այդ
պատճառով x –ի հնարավոր առավելագույն ամբողջ նշանակությունը հավասար է 7-ի:
Համապատասխանաբար, Դավիթի կողմից նկարահանված լուսանկարների
քանակությունը կարող է լինել առավեագույնս - 427·6 -ի հավասար: Հետևաբար, ճիշտ
պատասխան է (բ):
61
3. Թվարկածներից ո՞րը կարող է լինել այս եռանկյան
գագաթների կոորդինատներ, որը գծագրի վրա տրված
եռանկյանը սիմետրիկ է y առանցքի նկատմամբ:
(ա) (–1; 1), (–3; 4), (–5; 0)
(բ) (–3; 3), (–4; 0), (–21; 3)
(գ) (1; –2), (3; –4), (7; –4)
(դ) (2; 2), (6; 10), (12; 2)
(ե) (–2; 2), (–6; 8), (–14; 2)
Եռանկյունին, որը տրված եռանկյանը սիմետրիկ է
y – առանցքի նկատմամբ, գտնվում է կոորդինատային
հարթության II քառյակում (տես՝ գծագիրը): Այդ
պատճառով այս եռանկյան գագաթների աբսցիսները
բացասական են, իսկ օրդինատները՝ դրական: Տրված
պատասխաններից այսպիսին միայն (ե) տարբերակում
տրված եռյակն է. (–2; 2), (–6; 8), (–14; 2): Այս եռյակը
իրավամբ կարող է լինել տրված եռանկյան սիմետրիկ
եռանկյան գագաթների կոորդինատներ:
Համապատասխանաբար, ճիշտ պատասխան է (ե):
4. Թվեր x, 2x, y, 7,7 դասավորված են ըստ աճի: Տարբերությունը յուրաքանչյուր երկու
հարևան թվերի միջև 2-ից պակաս է: Թվարկածներից ինչի՞ կարող է հավասար լինել y:
(ա) 5,4
(բ) 5,5
(գ) 5,7
(դ) 5,8
(ե) 6
Թվեր x, 2x, y, 7,7 դասավորված են ըստ աճի, այդ պատճառով տարբերությունը x-ի և 2x-ի միջև կլինի xxx 2 -ին հավասար: Պայմանի համաձայն, տարբերությունը
յուրաքանչյուր երկու հարևան թվերի միջև 2-ից պակաս է: Այդ պատճառով, 2x :
Համապատասխանաբար 42 x : Տարբերությունը 2x,-ի և y-ի միջև 2-ից պակաս է, այդ
պատճառով y պակաս պետք է լինի 624 -ից, իսկ քանի որ տարբերությունը y-ի և 7,7-ի
միջև պակաս է 2-ից, այդ պատճառով y ավել պետք է լինի 7,52–7,7 -ից: Ուրեմն, y կարող
է լինել այնպիսի թվի հավասար, որը պակաս է 6-ից, բայց ավել է 5,7-ից: Թվարկածներից
այսպիսին է միայն 5,8: Այդ պատճառով ճիշտ պատասխան է (դ):
Գրառումների, հաշվումների, գծագրերի համար օգտագործեք միայն և միայն թեստի
թերթիկի վրա գոյություն ունեցող ազատ տեղերը:
Բանավոր մաս Համանմաններ
Այս տեսակ առաջադրանքներում տրված է մուգ գույնի տառատեսակով առանձնացված երկու բառ (սկզբնական զույգ), որոնց նշանակությունների միջեւ գոյություն ունի որոշակի հարաբերակցություն: Դրանց երկայնքով տրված է բառ, որին պետք է համապատասխանեցնեք ենթադրական պատասխաններից որեւէ մեկ տարբերակն այնպես, որ բառերի նշանակությունների միջեւ հարաբերակցությունը սկզբնական զույգում գոյություն ունեցող հարաբերակցության համանմանը լինի: .
1. ռազմաճակատ : պատերազմ բեմ :(ա) փորձ(բ) ներկայացում (գ) սցենար (դ) օվացիա (ե) դեր
Այս տեսակ առաջադրանքներում տրված են նախադասություններ, որոնց մեջ բաց են թողնված մի քանի բառեր: Բացթողնված բառերը նախադասության մեջ նշված են գծերով: Մեկ գիծը երբեմն նշանակում է մեկ բառ, իսկ երբեմն՝ մի քանի:
Ենթադրական պատասխանների յուրաքանչյուր տարբերակում տրված է բառերի խումբ, որի մասերը միմյանցից շեղ (/) գծերով են սահմանազատված: Ընտրեք պատասխանի այն տարբերակը, որի յուրաքանչյուր մասը հերթականությամբ տեղադրելով համապատասխան բացթողնված տեղերում, կտա իմաստով ճիշտ նախադասություն:. 7. Պերսեկեյը հնագույն _____ , որը անսովոր տեսք ունի, քանզի _____ ունի: Սա անցումային ձևն է տերևավոր բույսերի և ժամանակակից կակտուսների միջև: Ժամանակակից կակտուսների նախնիներն էլ ունեցել են _____ , որոնք անապատի չոր կլիմայի հետ հարմարվելու գործընթացում _____ վերափոխվել: (ա) տերևավոր բույս է / լավ զարգացած մուգ սրճագույն փշեր /փշեր / որպես տերևներ
չեն (բ) կակտուս է /մուգ կանաչ հաստակեղև տերևներ / լավ զարգացած փշեր / որպես
տերևներ են (գ) տերևավոր բույս է / փշերի փոխարեն, հաստակեղև կանաչ տերևներ / տերևներ /
գոնե որպես փշեր չեն (դ) կակտուս է / լավ զարգացած մուգ կանաչ տերևներ / տերևներ / որպես փշեր են
85
8. Չարությունը, _____ , այնքան _____ , որ տեսնելուն պես _____ ; այդ պատճառով, _____ գայթակղել , _____ : (ա) երբ այն բարեսրտության դիմակ չի ծածկում / զարհուրելի է /սարսափեցնում է /
մենք միայն այն դեպքում կարող ենք / եթե իր իսկական երեսով ներկայանա (բ) երբ այն բարեսրտության երեսով ներկայանա /գրավիչ է /գայթակղում է /մենք երբեք
չենք խուսափի նրանով / բարեսրտության դիմակը եթե չծածկի (գ) իր իսկական տեսքով / զարհուրելի է / սարսափեցնում է / նա երբեք որևէ մեկին չի
կարողանա /այս կամ այն բարեսրտության դիմակ եթե չծածկի (դ) երբ այն իր իսկական դեմքը ծածկում է / գրավիչ է / գայթակղում է /մենք միայն այն
ժամանակ կազատվենք նրանով / եթե նրա իսկական երեսը չենք տեսնի 9. _____ սոցիալիզացիան մշակութային նորմերի և արժեքների յուրացման գործընթաց է , այն _____, որ նա _____ դրանք: Մարդիկ մշակույթի տարրերի _____ ունեն: Նրանք _____ , որ մշակութային դեր են ցանկանում խաղալ և ինչպես կկատարեն ընտրած դերը:. (ա) Չնայած այն բանին, որ / չի նշանակում / մեզ է փաթաթում / մեկնաբանության
որոշակի ազատություն / կարող են որոշել (բ) Քանի որ / նշանակում է /որոշակիորեն մեզ է փաթաթում /մեկնաբանության
ազատություն չ / կարող են, որոշել (գ) Չնայած այն բանին, որ / անպայման ենթադրում է / մեզ չի փաթաթում /
մեկնաբանության ազատություն չ. / չեն կարող ազատ որոշել (դ) Քանի որ / անպայմանորեն չի ենթադրում / մեզ չի փաթաթում / մեկնաբանության
որոշակի ազատություն / չեն կարող իրենք որոշեն 10. «Թռչունների կյանքը» գրքում ասված է. «Որքան էլ զարմանալի լինի, XIX դարում Ավստրալիա բերված եվրոպական կեռնեխների այն սերունդը, որը _____լսողությունը _____ ձայներով պետք է հմայեր, _____ շեշտադրություն _____ “. (ա) ավստրալացի բնիկների / օտար / բավականին ցայտուն եվրոպական / ձեռք բերեց (բ) եվրոպացի նորաբնիկների / մայրենի / բավականին ցայտուն ավստրալական /ձեռք
բերեց (գ) ավստրալացի բնիկների / օտար / եվրոպական / այնուամենայնիվ չկարողացան
մոռանալ (դ) եվրոպական նորաբնակների / մայրենի / ավստրալական / այնուամենայնիվ ձեռք
չբերեց
86
Տրամաբանություն Այս տեսակ առաջադրանքները տարբերվում են միմյանցից տվյալների եւ
եզրակացությունների տեսակետից: Այդ պատճառով առանձնահատուկ ուշադրություն դարձրեք հարցին, որը ուղեկցում է յուրաքանչյուր առաջադրանքին, եւ տրված տարբերակներից ընտրեք համապատասխան պատասխանը:
Տվյալների արտահայտումը գծագրի ձեւով կհեշտացնի պատասխանել որոշ հարցերի: 11. Արվեստի թանգարանի քառակուսի ձև ունեցող դահլիճում տարբեր պատերից կախված են չորս տարբեր նկարչի՝ Սեզանի, Մոդիլիանիի, Ռիվերայի և Շագալի կտավները: Յուրաքանչյուր նկարչի բոլոր աշխատանքները միևնույն նյութով են կատարված. մեկը՝ պաստելով, մեկը՝ ակվարելով, մեկը՝ յուղաներկով, իսկ մեկը՝ գրաֆիկա: Բացի դրանից, հայտնի է. • Ռիվերայի աշխատանքներով պատը սահմանակցում է այն պատին, որից կախված
են գրաֆիկայով կատարված աշխատանքներ: • Շագալի աշխատանքներով պատը մի կողմից սահմանակցում է Սեզանի
աշխատանքներով պատին, իսկ մյուս կողմից՝ այն պատին, որից կախված են ակվարելով կատարված աշխատանքներ:
• Շագալի աշխատանքները պաստելով չեն կատարված, իսկ Ռիվերայի աշխատանքները ակվարելով չեն կատարված:
Ստորև տրված ո՞ր տողում է ճիշտ մատնանշված, թե ո՞ր նկարչի աշխատանքները ի՞նչ նյութով են կատարված: Պաստել Ակվարել Յուղաներկ Գրաֆիկա (ա) Սեզան Մոդիլիանի Ռիվերա Շագալ (բ) Ռիվերա Սեզան Շագալ Մոդիլիանի (գ) Մոդիլիանի Սեզան Շագալ Ռիվերա
12. Տրված է չորս նախադասություն.: I Այս անտառում բոլոր մշտադալար բուսերը փշատերև են:. II Այս անտառում թփերի տեսակի բոլոր բույսերը փշատերև են: III Այս անտառում միայն թփերի տեսակի բույսերի վրա են բույն շինում սոխակները: . IV Այս անտառում որոշ մշտադալար բույսի վրա բույն է շինում սոխակը: Թվարկածներից ո՞ր նախադասությունները պետք է վերցնենք որպես առաջնորդ, որպեսզի կարողանանք եզրակացնել, որ այս անտառում որոշ մշտադալար բույս պատկանում է թփի տեսակին: Նշված եզրակացությունը կատարելու համար. (ա) Բավարար են I, II և III նախադասությունները: (բ) Բավարար են II և III նախադասությունները: (գ) Բավարար են III և IV նախադասությունները:. (դ) Անհրաժեշտ են չորս նախադասություններն էլ: (ե) Չորս նախադասությունները միասնաբար նույնիսկ բավարար չեն: 13. Օտար լեզվի հատուկ դասընթնացն ավարտելուց հետո վկայագիր ձեռք բերելու քննության մտավ շրջանավարտների միայն մեկ մասը: Քննական հանձնաժողովի անդամները ենթադրեցին, որ քննության մտավ միայն նա, ով հաջողությամբ ավարտեց դասընթացը և համոզված էր իր գիտելիքներում: . Ստորև թվարկածներից ո՞ր ն է կասկածի տակ դնում հանձնաժողովի անդամների ենթադրությունը: (ա) Օտար լեզվի վկայագիրը շրջանավարտներին աշխատանքային զբաղվածության
հետաքրքիր հնարավորություններ է ստեղծում, այդ պատճառով նա, ով իրեն առաջադեմ էր համարում, փորձում էր ժամանակին ձեռք բերել վկայագիր:
(բ) Առաջադեմ շրջանավարտներին հարկավոր չէր քննության մտնելու համար արտակարգ նախապատրաստության ժամանակաշրջան, քանզի հիմնավորապես յուրացրել էին իրենց հանձնելիք անհրաժեշտ նյութը:
(գ) Քննության գինը բավականին բարձր էր և շրջանավարտները միայն այն դեպքում էին իրենց թույլ տալիս այն վճարել,, եթե գիտեին, որ երկրորդ անգամ քննության մտնելու հարկ չէր լինի:
(դ) Քննական հանձնաժողովի անդամները իրենք էին դասընթացի մասնակիցներին դասավանդում օտար լեզու և, համապատասխանաբար, ճիշտ էին գնահատում նրանցից յուրաքանչյուրի գիտելիքը և հնարավորությունները:.
(ե) Այն շրջանավարտները, ովքեր քննության մտան, աշխատանքը կորցնելու վտանգի առջև էին կանգնած, իսկ վկայականը նրանց աշխատանքը պահպանելու անհրաժեշտ պայմանն էր:
88
14. Թեան և Բեսոն դատողություն են անում. Թեա. Ինչպես երևում է, այսօր Բաթումիում լավ եղանակ է: Բեսո. Ինչո՞ւ ես այդպես մտածում: Թեա. Գիտեմ, որ կամ այսօր Բաթումիում լավ եղանակ է, կամ երեկ Չոխատաուրիում
անձրևեց՝ - գոնե մեկն ու մեկը: Բեսո. Եվ ինչո՞ւ ես մտածում, որ Բաթումիում իսկապես լավ եղանակ է: Թեա. Որովհետև, եթե երեկ Չոխատաուրիում անձրևեց, ապա Աննա արդեն այնտեղից
եկած կլինի:
Ստորև թվարկածներից ո՞ր ապացույցը պետք է ավելացնի Թեան, որպեսզի իր փաստարկները համոզիչ լինեն: (ա) Երեկ Չոխատաուրիում անձրևեց: (բ) Աննան Չոխատաուրիից արդեն եկավ: (գ) Աննան Չոխատաուրիից դեռ չի եկել: (դ) Երեկ Չոխատաուրիում անձրևեց և Աննան այնտեղից եկավ: (ե) Երեկ Չոխատաուրիում անձրևեց կամ Աննան այնտեղից չի ելել:
89
Ընթերցած տեքստի վերաիմաստավորում Ուշադրությամբ ընթերցեք եւ ըմբռնեք տեքստը: Յուրաքանչյուր հարցի ենթադրական
պատասխաններից ընտրեք այն տարբերակը, որն արդարացված է տրված տեքստի համաձայն:
XIII դարից Ֆլորենցիայի իշխանության գտնվելու վայրն է «Պալացո վեկիոն», որի
խորհրդակցական դահլիճի մեկ պատին 1503-1506 թվականներին Լեոնարդո դա Վինչին պատկերեց Անգիարիի ճակատամարտից մի դրվագ: Այս որմնանկարը ավելի ուշ անհայտացավ: 1555-1572 թվականներին այս դահլիճի վերանորոգումը ղեկավարում էր հայտնի նկարիչ և ճարտարապետ Ջորջո Վազարին: Մտածելու տեղիք է տալիս այն, որ այդ ժամանակ անհայտացավ Լեոնարդոյի գլուխ գործոցը: 35 տարուց ավելի է, ինչ Լեոնարդոյի գլուխ գործոցի որոնումը դարձավ ֆլորենցացի հետազոտող Մաուրիցիո Սերաչինոյին հետամտող գաղափար: Կտավի գոյությունը նա ենթադրում է խորհրդակցությունների դահլիճի արևելյան պատի վրա, որտեղ Ջորջո Վազարիի « Մարչիանոյի ճակատամարտն» է պատկերված: Ենթադրությունը ուժեղացնում է Վազարիի որմնանկարի աջ կողմում պատկերված ձիու վրա հեծյալ տղամարդը, որը շատ նման է Լեոնարդո դա Վինչիին: Նրա հայացքը ներքև է ուղղված: Վազարին, արդյո՞ք, չի մատնանշում, որ իր աշխատանքից ներքև Լեոնարդոյի նկարն է:
Սերաչինին հայտարարեց, որ Վազարիի որմնանկարի պատի ետևում ևս մեկ պատ է, որի վրա, հավանաբար, Լեոնարդոյի որմնանկարն է կատարված, իսկ դրանց միջև դատարկ տարածություն է՝ 10-ից մինչև 16 միլիմետր լայնության նեղ խցիկ: Չի բացառվում, որ այն անձամբ Վազարիի կառուցածն է Լեոնարդոյի որմնանկարը պաշտպանելու համար: Ստեղծվեց հանձնաժողով, որը պլանավորեց դահլիճի պատերի հետազոտությունը: Գլխավոր խնդիրն էր, նեյտրոնային ակտիվացման միջոցով ապացուցել 1503-1506 թվականներին կիրառված գույնի պիգմենտների գոյությունը:
Սերաչինը միջուկային էներգիայի իտալական գործակալության և ամերիկացի գիտնականների օգնությամբ ստեղծեց հատուկ հետազոտող սարք, սակայն 2011 թվականի մարտին Ճապոնիայում տեղի ունեցած ցունամի հետևանքով, որը առաջացրեց Ֆուկուսիմայի ատոմային էլեկտրակայանի միջուկային ռեակտորների վթար, ընդհանրապես միջուկային տեխնոլոգիաների նկատմամբ առաջացավ թերահավատ վերաբերմունք: Այնպես որ, նեյտրոնային ակտիվացման սարքավորանքը արդեն պատրաստ էր, երբ Սերաչինին մերժեցին հետազոտությունը շարունակելուց:
Շատ շուտով Սերաչինի ղեկավարությամբ հետազոտությունը սկսվեց նոր մեթոդով – էնդոսկոպիական զոնդմամբ (նախապես շոշափմամբ): Վազարիի որմնանկարին արվեց վեց ճեղք նկարի արդեն գոյություն ունեցող խորշերի վրա: Միայն մեկ կտրվածքից բժշկական տեսակի նրբագեղ զոնդը հասավ մինչև ներսի պատը: Սերաչինոն կարողացավ փորձանմուշ վերցնել: Դրանում հայտնաբերեցին սև և ծղոտագույն ներկեր, ինչպես նաև կարմիր լաք, որը նկարիչները կիրառում են ներկը պաշտպանելու համար: Լաքը չէր լինի սովորական պատին, այնտեղ անպայման նկար պետք է լինի: Քիմիական անալիզի արդյունքում սահմանվեց, որ սև պիգմենտը համապատասխանում է այն պիգմենտին, որը Լեոնարդոն կիրառել է «Ջոկոնդան» ստեղծելու համար:
Շատ գիտնականորեն թերահավատորեն են տրամադրված Սերաչինի հետազոտության նկատմամբ: Դրա պատճառով վտանգ կստեղծվի նաև Վազարիի որմնանկարին: Ֆլորենցիայի քաղաքապետը՝ Մաթեո Ռենցը, համոզված է, որ ժամանակակից տեխնոլոգիաները հնարավորություն կտան հիանալու ինչպես Լեոնարդոյի, այնպես էլ Վազարիի որմնանկարներով: «Մենք բարբարոսներ չենք, մենք պարզապես չենք վախենում բացահայտելու արվեստի աշխարհի այս գաղտնիքը:
90
Սակայն եթե այնուամենայնիվ ընտրություն պետք է կատարենք, գերապատվությունը կշնորհեինք Լեոնարդոյին»,- ասաց Ռենցը: Սերաչինն էլ հույսը չի կորցնում, որ կհայտնաբերի «Անգիարի ճակատամարտը», որը «հինգ դարերի ընթացքում պաշտպանված էր միջավայրի ազդեցությունից, բարբարոսությունից կամ էլ վերականգնման անհաջող փորձերից»:
15. I պարբերությունում տրված է մի քանի տեղեկատվություն մեկ որմնանկարի մասին: Դրանցից ո՞րն է ենթադրության տեսքով արտահայտված: (ա) «Պալացո Վեկիոի» դահլիճի պատերից մեկի վրա Լեոնարդո դա Վինչին պատկերեց
«Անգիարի ճակատամարտը», դահլիճի արևելյան պատին Վազարիի որմնանկարն է պատկերված:
(բ) Լեոնարդոյի որմնանկարը անհայտացավ դահլիճի վերակառուցման ժամանակ- Վազարիի որմնանկարի վրա պատկերված տղամարդը ինչ-որ բան մատնանշում է:
(գ) «Պալացո Վեկիոյի» դահլիճի վերակառուցումը ղեկավարում էր Ջորջո Վազարին: Վազարիի որմնանկարի վրա պատկերված տղամարդը շատ նման է Լեոնարդո դա Վինչիին: .
(դ) Լեոնարդո դա Վինչիի «Անգիարի ճակատամարտը» անհայտացավ, 35 տարուց ավելի է, ինչ Լեոնարդոյի գլուխգործոցը գտնելը դարձավ Սերաչինին հետապնդող գաղափար:
16. Ըստ տեքստի, ինչ հարաբերակցություն է Լեոնարդոյի մի որմնանկարի որոնման և միջուկային ռեակտորի վթարի միջև: (ա) Սերաչինին մերժեցին Լեոնարդոյի որմնանկարի որոնումը շարունակելը, քանզի
միջուկային ռեակտորի վթարից հետո անհնար էր նեյտրոնային ակտիվացման սարքի կիրառումը:
(բ) Լեոնարդոյի որմնանկարը գտնելու համար միջուկային էներգետիկայի իտալական գործակալության օգնությամբ ստեղծվեց հատուկ հետազոտող սարքավորանք, որը Ճապոնիայի ցունամից հետո առանձնապես վտանգավոր դարձավ:
(գ) Սերաչինին մերժեեցին Լեոնարդոյի որմնանկարը գտնել նեյտրոնային ակտիվացման սարքավորանքով, քանզի ժամանակակից աշխարհում բոլորը հրաժարվում են միջուկային տեխնոլոգիաների կիրառումից:
(դ) Լեոնարդոյի կողմից կիրառված պիգմենտերի որոնումը պլանավորվեց նեյտրոնային ակտիվացման՝ միջուկային տեխնոլոգիաների միջոցով, որի նկատմամբ բացասական վերաբերմունք արմատավորվեց Ֆուկուսիմայի աղետից հետո:
91
17. Թվարկածներից ո՞ր հարցին չի գտնվի ուղղակի պատասխան IV պարբերությունում: (ա) Ի՞նչ մեթոդով փորձանմուշ վերցրեց Սերաչինը Վազարիի որմնանկարի ետևի
պատից: (բ) Ինչո՞ւ պետք է նկարը գտնվի Վազարիի որմնանկարի ետևում գոյություն ունեցող
պատին: (գ) Ինչո՞ւ կտրվածք արվեց Վազարիի որմնանկարի արդեն գոյություն ունեցող խորշերի
վրա: (դ) Ո՞ր գույնի պիգմենտն է ընդհանուր Վազարիի որմնանկարի ետևի պատի և
Լեոնարդոյի »Ջոկոնդայի» դիմանկարի վրա: 18. Սերաչինը Վազարի «Մարչիանոյի ճակատամարտ» որմնանկարի վրա ուշադրություն դարձրեց կանաչ դրոշի վրա, որը բռնել էին զինվորները: Դրոշի վրա գրված էր CERCA TROVA, այսինքն՝ «Որոնիր և գտիր»: Տեքստում նշված ո՞ր փաստին համանման դեր կարող է կատարել այս գրությունը հետազոտության գործընթացում: (ա) Վազարիի որմնանկարի վրա պատկերված տղամարդը նման է Լեոնարդոյին,
արդյո՞ք նրա ետևում չպետք է որոնենք Լեոնարդոյի որմնակարը: (բ) Երկու պատերի արանքում դատարկ տարածություն է, արդյոք Վազարին այս խուցը
չի՞ կառուցել Լեոնարդոյի որմնանկարը պահպանելու համար: (գ) Վազարիի որմնանկարի ետևի պատին հայտնաբերվեց կարմիր լաք, արդյո՞ք այս
պատի վրա չի գտնվում Լեոնարդոյի նկարը: (դ) Հինգ դարերի ընթացքում Լեոնարդոյի որմնանկարը թաքնված էր պատի ետևում,
արդյո՞ք Վազարին այն չպաշտպանեց բարբարոսությունից կամ վերակառուցման անհաջող փորձերից:
92
19. Լեոնարդոյի ստեղծագործությունների փորձագետ, Կառլո Պեդրետը հայտարարում է. Վազարին «թաքցրեց» մի քանի նկար: Երբ «Սանտա Կրոչեում» Վազարիի կողմից կառուցված փայտե աղոթարանը հանեցին, դրա ետևում Ջոտոյի որմնանկարը հայտնաբերվեց անձեռնմխելի: Նույն ձևով գտնվեց Մազաչոյի մեկ որմնանկար: Ուֆիցի հին դահլիճում անձամբ Վազարիի կողմից բարձրացված պատի ետևում հայտնաբերեցին 13-րդ դարի անհայտ հեղինակի «Ավետման» դրվագը: Հայտնի է նաև, որ Վազարին այլ նկարիչներին խորհուրդ էր տալիս ուշադիր դիտեն Լեոնարդոյի «Անգիարի ճակատամարտը» և նրանից սովորեն ձիեր նկարել: Այս տեղեկատվության և տեքստի հիման վրա կատարված ո՞ր եզրակացությունը արդարացված չէ: (ա) Վազարին փրկեց Ջոտոյի և Մազաչոյի որմնանկարները փայտի աղոթարան
կառուցելով, կարող էր նման միջոց կիրառել նաև «Անգիարի ճակատամարտի» համար:
(բ) Վազարին պատը կառուցեց 13-րդ դարի անհայտ հեղինակի որմնանկարի՝ «Ավետման» դեմ և պահպանեց այն, կարող էր այդպես պահպանել նաև Լեոնարդոյի որմնանկարը:
(գ) Վազարին անձնական համակրանք-հակակրանքի համաձայն էր գործում. Այդ պատճառով սեփական մոտեցումների համաձայն ձգտում էր Լեոնարդոյի նկարը վերափոխել:
(դ) Վազարին փորձում էր պահպանել այլ արվեստաբանների աշխատանքներ, հավանաբար Լեոնարդոյի որմնանկարն կպահպաներ ձեռնմխելիությունից:
20. Թվարկածներից որտե՞ղ է ամենից ճշգրիտ ձևակերպված Ֆլորենցիայի քաղաքապետի, Մաթեո Ռենցի դիիրքորոշումը: (ա) Մաթեո Ռենցը ցանկանում է, լուծել արվեստի պատմության մեկ գաղտնիք, թերևս
զգուշություն է դրսևորում, բարբարոսության մեջ չմեղադրեն: (բ) Մաթեո Ռենչը հավատում է ժամանակակից տեխնոլոգիաների
հնարավորություններին և ցանկանում է կիրառել դրանք ցանկացած արվեստագետի աշխատանքները փրկելու համար:
(գ) Մաթեո Ռենցը թերահավատորեն էր տրամադրված Վազարիի ստեղագործության նկատմամբ և ցանկացած միջոցով ցանկանում էր փրկել Լեոնարդոյի որմնանկարը:
(դ) Մաթեո Ռենցը հարգում է իր քաղաքի մշակութային ժառանգությունը, թերևս չի վախենում համարձակ քայլ կատարել մեծ արվեստագետի օգտին:
93
Համանմաններ Այս տեսակ առաջադրանքներում տրված է մուգ գույնի տառատեսակով
առանձնացված երկու բառ (սկզբնական զույգ), որոնց նշանակությունների միջեւ գոյություն ունի որոշակի հարաբերակցություն: Որոշեք, ինչպիսին է այդ հարաբերակցությունը:.
Ենթադրական պատասխանների ամեն տարբերակում տրված է նաեւ նշանակությամբ փոխկապակցված բառերի զույգ: Ընտրեք դրանցից այն զույգը, որտեղ բառերի նշանակությունների միջեւ հարաբերակցությունը սկզբնական զույգում գոյություն ունեցող հարաբերակցության համանմանն է: Պատասխանը ընտրելիս հաշվի առեք զույգերում բառերի հաջորդականությունը: 21. ցանում է : հնձում է (ա) խառնում է : շաղախում է (բ) դատում է : եզրակացնում է (գ) նմանակում է : հնչեցնում է (դ) խոստովանում է : գնահատում է (ե) նկարում է : ներկում է 22. անօդ տարածություն : սկաֆանդր (ա) ինքնաթիռ : պարաշյուտ (բ) թթվածին :հակագազ (գ) շենք : շանթարգել (դ) հանք : սաղավարտ (ե) ջուր : ակվալանգ 23. փոշիացրած : ալյուր (ա) պլաստիլին : խմոր (բ) կակաո : շոկոլադ (գ) հեղուկ : գոլորշի (դ) մետաղ : երկաթ եe) կավ : ավազ 24. վայրկենական : անցողիկ (ա) վայրենի : համառություն (բ) անասնական : վարժանք (գ) արջային : ծառայություն (դ) բազե : որսորդություն (ե) գայլային : կանոն
94
25. վայրկյանաչափ : ժամանակի չափում (ա) ստեղնաշար : տեղեկատվության հաղորդում (բ) հեռադիտակ : աստղերի տեղադրություն (գ) թերմոս : ջերմաստիճանի պահպանում (դ) գեղադիտակ : արտացոլանքի փոխում (ե) սեյսմոգրաֆ : երկրաշարժի կանխագուշակում 26. հասարակած : ստոծանի (ա) փարոս : կողմնորոշիչ (բ) հրապարակ : պարագիծ (գ) զենիթ : գագաթ (դ) լեռնանցք : լեռնաշղթա (ե) բեմ : ասպարեզ
Նախադասությունների լրացում Այս տեսակ առաջադրանքներում տրված են նախադասություններ, որոնց մեջ բաց
են թողնված մի քանի բառեր: Բացթողնված բառերը նախադասության մեջ նշված են գծերով: Մեկ գիծը երբեմն նշանակում է մեկ բառ, իսկ երբեմն՝ մի քանի:
Ենթադրական պատասխանների յուրաքանչյուր տարբերակում տրված է բառերի խումբ, որի մասերը միմյանցից շեղ (/) գծերով են սահմանազատված: Ընտրեք պատասխանի այն տարբերակը, որի յուրաքանչյուր մասը հերթականությամբ տեղադրելով համապատասխան բացթողնված տեղերում, կտա իմաստով ճիշտ նախադասություն:. 27. Մեր գիտելիքը անկասկածելի _____ , երբ այն _____ _ գիտելիքի ավելացմանը անպայմանորեն _____ կասկածների _____ : (ա) չէ այն դեպքում էլ / այնքան էլ նվազ չէ / չի ուղեկցում / առաջացում (բ) է միայն այն դեպքում /համապարփակ է / չի ուղեկցումէ / ցրում (գ) չէ այն դեպքում էլ / համապարփակ է / ուղեկցում է / ցրում (դ) է միայն այն դեպքում / շատ նվազ է / ուղեկցում է /առաջացում
95
28. Հետազոտողները հայտնաբերեցին, որ շատ ինդիվիդի, որը ինսոմնիայից (խրոնիկական անքնությունից) է գանգատվում, _____ է բնութագրական: _____ հայտնաբերում է, որ քնի խրոնիկական խախտում ունեցող որոշ մարդիկ _____ ինսոմնիայից: Այս ամենը _____ խոսում, որ _____ ,թե ինչ է նորմալ քունը: (ա) նիրհելու ունակության խախտում և քնի այլ բարդություններ էլ / Նմանապես
կուրիոզային / անընդհատ գանգատվում են / այն մասին է / մարդկանց տարբեր խմբեր միատեսակ են հասկանում
(բ) իրականում քնի միանգամայն նորմալ ֆիզիոլոգիական իրավիճակ / Նմանապես կուրիոզային /չեն գանգատվում / այն մասին է / մարդիկ տարբեր կերպ են հասկանում
(գ) նիրհելու ունակության խախտում և քնի այլ բարդություններ էլ / Թերևս, ուշագրավ / չեն գանգատվում / այն բանի հակառակն է / մարդկանց տարբեր խմբեր միատեսակ չեն հասկանում
(դ) իրականում քնի միանգամայն նորմալ ֆիզիոլոգիական իրավիճակ / Թերևս ուշագրավ / անընդհատ գանգատվում են / այն բանի հակառակն է / մարդիկ տարբեր կերպ են հասկանում
29. Կրթության տեսության մեջ մշտապես հակադրվում են միմյանց երկու գաղափարներ. ըստ մեկի՝ կրթության զարգացումը և ձևավորումը _____ գործընթաց է, իսկ երկրորդի համաձայն՝ ընդհակառակն, այն _____ ; առաջին կարծիքով, կրթությունը ծառայում է անհատի _____ , իսկ երկրորդի կարծիքով, այն բնական հակումների _____ և արտաքին գործոնների _____ գործընթաց է. (ա) ներսից կառավարելի / դրսից է վզին փաթաթված / բնական ունակության և
կարողությունների զարգացմանը / ընկճման / ճնշման արդյունքում ձեռք բերված սովորություններով դրանց փոխարինման
(բ) դրսից կառավարելի է / ներքին իմպուլսներով է պայմանավորված /ձգտումների սոցիալական պահանջների ձևանմուշի ծեփմանը / խրախուսման / ճնշման ճանապարհով սոցիումի հետ հարմարված անձնավորության ձևավորման
(գ) ներսից կառավարելի / դրսից է վզին փաթաթված / ձգտումների սոցիալական պահանջների ձևանմուշի ծեփմանը / ճնշման / ճնշումից ավելի շատ ազատվելու
(դ) դրսից կառավարելի / ներքին իմպուլսներով է պայմանավորված/ բնական ունակության և կարողությունների դրսևորմանը և զարգացմանը/ իրացման /ճնշման անկախորեն ձևավորման
30. _____ , որ չի գտնվի ոչ մի մարդ իր արատավոր հատկանիշները որ _____ : Իրավամբ, ով որ արատավոր հատկանիշ ունի, _____ ; ճիշտ այդպես, մեր երազը պատմել հո՞ _____ կարող: (ա) Զարմանալի չէ, / չկարողանա գիտակցել / հո՞ բազմիցս փորձել է դրանից ազատվել /
արթանանալուց հետո էլ չենք (բ) Տարօրինակ է / գիտակցի / հո՞ բոլորից պակաս գիտի դրա մասին / լրիվությամբ
մենք ինքներս էլ չենք (գ) Զարմանալի չէ, / գիտակցի / հո՞ դեռ չի ազատվել դրանից /միայն արթնանալուց
հետո էլ ենք (դ) Տարօրինակ է / չկարողանա գիտակցել / հո՞ առաջինը գիտի դրա մասին /միայն եթե
անձամբ մենք ենք
96
Տրամաբանություն Այս տեսակ առաջադրանքները տարբերվում են միմյանցից տվյալների եւ
եզրակացությունների տեսակետից: Այդ պատճառով առանձնահատուկ ուշադրություն դարձրեք հարցին, որը ուղեկցում է յուրաքանչյուր առաջադրանքին, եւ տրված տարբերակներից ընտրեք համապատասխան պատասխանը:
Տվյալների արտահայտումը գծագրի ձեւով կհեշտացնի պատասխանել որոշ հարցերի: 31. «Բերանիս մեջ ձկան նման ջուր կհավաքեմ և կլռեմ» արտահայտությունը, հավանաբար, կապվում է այն փաստի հետ, որ ձկները չունեն ձայնալարեր: Ավելին՝ որոշ ուսումնասիրողներ ենթադրում են, որ ձկները չպետք է ունենան հնչյուններ արտաբերելու ունակություն: Ստորև թվարկածներից ո՞ր փաստն է հակադրվում այս ենթադրությանը: (ա) Պրոֆեսոր Դիանա Ռեյսը կարողացավ դելֆիններին սովորեցնել տարրական լեզու,
որը խորհրդանշանների տեսքով էր ներկայացված: (բ) Ձկները խռիկների փականները բացում և փակում են, որի արդյունքում էլ տարբեր
ձայներ՝ խուլ կամ ծափ տալու նման հնչյուններ են արձակում: (գ) Ձկները լավ լսողություն ունեն: Նրանց շատ տեսակների մոտ մարմնի երկու
կողքերի մեջտեղում, երկայնակի գծի երկարությամբ տեղադրված բջիջների միջոցով ձկները կարող են ճանաչել հնչյունային ալիքների տարածմամբ առաջացած ճնշումը:
(դ) Օվկիանոսագետ Ռոբերտ Բերջեսի համաձայն, ցամաքային կենդանիների նմանությամբ, հակառակ սեռի ներկայացուցիչների ուշադրությունը հրավիրելու համար ձկներն էլ կիրառում են տարբեր տեսակի ազդանշաններ, օրինակ, լողակների յուրահատուկ շարժումներ:.
(ե) Ստորգետնյա նավերի անձնակազմերը ջրի բնակիչների ձայները կիրառում են սեփական աղմուկը խլացնելու համար:
32. Տրված է երկու դրույթ. • Ոչ մի շախմատիստ կամազուրկ չէ: • Որոշ շախմատիստ լավ քաղաքագետ է:
Ստորև թվարկածներից ո՞րն է բխում այս երկու դրույթներից: (ա) Որոշ քաղաքագետ կամազուրկ է:. (բ) Որոշ քաղաքագետ կամազուրկ չէ: (գ) Որոշ կամազուրկ մարդ քաղաքագետ չէ: (դ) Որոշ շախմատիստ ոչ քաղաքագետ է և ոչ էլ կամազուրկ է:. (ե) Որոշ մարդիկ քաղաքագետ են և հետն էլ՝ կամազուրկ, սակայն դրանց շրջանում
շախմատիստներ չկան:
97
33. Ընկերները՝ Դաթոն, Նաթիան, Քեթին և Գիորգին, տարբեր մակնիշի ավտոմեքենաներ ունեն. Պորշե, Հյունդայ, Տոյոտա և Մերսեդես: Դրա հետ միասին հայտնի է, որ ստորև տրված չորս ապացույցներից միայն մեկն է ճիշտ: • Դաթոն ունի Պորշե: • Նաթիան չունի Պորշե: • Քեթին չունի Մերսեդես: • Գիորգին չունի Պորշե:
Ստորև թվարկածներից ո՞ր տողը կարող է ճիշտ արտացոլել ավտոմեքենաների բաշխումը ընկերների շրջանում:
Դաթո Նաթիա Քեթի Գիորգի (ա) Պորշե Հյունդայ Մերսեդես Տոյոտա (բ) Մերսեդես Հյունդայ Տոյոտա Պորշե (գ) Պորշե Մերսեդես Հյունդայ Տոյոտա (դ) Տոյոտա Մերսեդես Հյունդայ Պորշե (ե) Տոյոտա Պորշե Մերսեդես Հյունդայ 34. Ստորև տրված նախադասությունների զույգերից ո՞րն է կազմված միևնույն բովանդակություն ունեցող նախադասություններից: (ա) Չի կարելի փողոցն անցնել, եթե լուսանշանի վրա կարմիրն է վառվում: Երբ լուսանշանի վրա կարմիրը չի վառվում, փողոցը կարելի է անցնել: (բ) Այս աշտարակը այս քաղաքի բոլոր շենքերից ավելի բարձր է: Այս քաղաքում ոչ մի շենք այս աշտարակից ավելի բարձր չէ: (գ) Երբեք մի ձգտիր ստանալ այն, ինչը քեզ չի պատկանում:
Երբեք մի հրաժարվիր ստանալ այն, ինչը քեզ է պատկանում: (դ) Եթե վաղը լավ եղանակ լինի, քաղաքից դուրս կզբոսնեմ:
Վաղը քաղաքից դուրս չեմ զբոսնի, եթե լավ եղանակ չի լինի: . (ե) Ճիշտ չէ, որ վաղը լավ եղանակ կլինի: Սխալվում է նա, ով մտածում է, որ վաղը լավ եղանակ կլինի:
98
Ընթերցած տեքստի վերաիմաստավորում Ուշադրությամբ ընթերցեք եւ ըմբռնեք տեքստը: Յուրաքանչյուր հարցի ենթադրական
պատասխաններից ընտրեք այն տարբերակը, որն արդարացված է տրված տեքստի համաձայն:
Կենդանիների խմբային վարքի ամենահետաքրքիր և կենսաբանորեն կարևոր տեսակը նմանակումն է, այսինքն՝ իմիտացիան: Նմանակման վարքը լայնորեն է տարածված կենդանական աշխարհում և կարևոր դեր է կատարում առանձին ինդիվիդների և, ընդհանուր առմամբ, տեսակի՝ միջավայրի փոփոխական պայմաններին հարմարվելու մեջ: Թերևս իրավամբ նմանակման վարքի մասին միայն այն դեպքում կարելի է խոսել, եթե ինդիվիդը նմանակում է վարքի այն ձևերը, որոնք իր տեսակի բնածին վարքի ցանկի մեջ չեն մտնում: Իսկական նմանակման վարքը առանձնապես տարածված է բարձր զարգացած օրգանիզմների մոտ՝ պրիմատների և վիշապանմանների շրջանում, որոնց խմբային կյանքը պահանջում է նմանակման վարքի տարբեր ձևեր:
Դելֆինների որոշ տեսակ, հիմնականում, աֆալինները, կարող են մարդու այս կամ այն վարքը նմանակել: Օրինակ, դելֆիններին ուսումնասիրողներ Ս. Տայլերը և Ջ. Սաիմանը, սովորեցնում էին մեկ ավազանում տեղավորված աֆալինների «գործիքային վարքի» յուրահատկությունները: Աֆալինները մեծ հետաքրքրությամբ հետևում էին իրենց ավազանի մաքրման գործընթացին: Սարքը, որը կիրառում էին ավազանը մաքրողները, քերիչից և ռետինե խողովակից էր կազմված: Մեկ անգամ այս գործիքը գիշերը մնաց ավազանում: Դրան տիրեց աֆալիններից մեկը և երկար ժամանակ խաղարկում էր դրանով: Մարդուն ընդօրինակելով, նա կրծքի լողակներով բռնեց խողովակը, բերանով բռնեց քերիչը և այն տանում-բերում էր ավազանի հատակին: Երբ դելֆիններից այս գործիքը պահեցին, նրանք ավազանը «բարեկարգելու համար» սկսեցին կիրառել հաղճասալիկի կտորները: Ատամներով բռնած հաղճասալիկի կտորները աֆալինները հավաքում էին ծովային ջրիմուռներ, որոնք իրենք օգտագործում էին սնվելու համար:
Գործիքի, որպես խաղալիք (ավազանը մաքրելու նմանակում), ինչպես նաև սնունդը հավաքելու համար կիրառելու օրինակները խոսում են այն մասին, որ դելֆինները կարող են ոչ միայն մարդու որոշ տեսակի վարքը կրկնել, այլև կարող են նաև դրանք հարմարեցնել իրենց պահանջներին համապատասխան:
Դելֆինների մոտ անցկացված այլ հետազոտությունների հիման վրա պարզվեց, որ նրանք ունեն նաև տարբեր տեսակի հնչյունների նմանակման ունակություն, լինի դա ակվալանգներից արտամղվող բշտիկների խլթխլթոցի նման ձայնե՞ր, թե մարդկանց կողմից արտաբերված բառեր և պարզ արտահայտություններ: Պարզվեց, որ բավական է դելֆինները 1-3 անգամ լսեն իրենց անծանոթ ձայնավոր ազդանշանները, որ կարողանան այս ձայնները կրկնել:
Ենթադրվում է, որ բարձր մակարդակի զարգացած «վոկալ» նմանակման ունակությունը էական դեր է կատարում իրենց բնական միջավայրում դելֆինների շրջանում հաղորդակցություն հաստատելու մեջ: Հայտնի է, որ աֆալիններին բնութագրական են, այսպես կոչված, անհատական «սուլոց-ինքնագրեր»՝ինչ-որ ձայնային ազդանշանները, որոնք դելֆիններին օգնում են միմյանց ճանաչելու մեջ: Ենթադրվում է, որ խմբի անդամները այս «սուլոց - ինքնագրերը» միմյանցից նմանակելու հետևանքով, ձեռք են բերում այնպիսի ընդհանուր հատկանիշներ, որոնցով նրանք տարբերվում են այլ խմբի անդամների «սուլոց-ինքնագրերից»: Այս ազդանշաններով դելֆինները կարող են իրենց եղբայրակիցներին այլ խմբի անդամներից տարբերել և սեփական թիմը գտնել:
99
Չնայած նրան, որ հետազոտողների ենթադրությամբ, դելֆինների տարբեր տեսակի խմբային ակտիվությունում «վոկալային» և մոտոռային նմանակման դերը չափից ավելի հետաքրքիր է և հավաստի տեսք ունի, այնուամենանիվ, քննադատների կարծիքով, այդ ամենը դեռևս փորձաքննությամբ հաստատվելու կարիք ունի: 35. Ստորև թվարկածներից ո՞ր դրույթն է արդարացված:
I պարբերությունում. : (ա) Հիմնավորված է կենդանիների միջավայրի հետ հարմարվելու նշանակությունը և
բնութագրական է դա պայմանավորող մեխանիզմի ձևերից մեկին, որը յուրահատուկ է կենդանիների միայն երկու տեսակի համար:
(բ) Խոսվում է կենդանական աշխարհում գործող նշանակալից հարմարեցման մեխանիզմի մասին, որի ձևերից մեկը հիմնականում բարձր զարգացած օրգանիզմների մոտ է հանդիպում և նպաստում է նրանց սոցիալական կյանքին:
(գ) Բնութագրական է թիմերով ապրող կենդանիների միջավայրի հետ հարմարվելու այն մեխանիզմը, որը հիմնվում է միայն նրանց տեսակին յուրահատուկ գործողություն կատարելու վրա:
(դ) Ընդգծված է միջավայրին հարմարվելու այն հիմնական մեխանիզմի նշանակությունը, որը դրված է բարձր զարգացած օրգանիզմների սոցիալական կյանքի հիմքում:
36. Ի՞նչ հարաբերակցություն է տեքստի I և II պարբերությունների միջև: (ա) II պարբերությունում բերված օրինակը ներկայացնում է նմանակման ձևերից մեկ
իլյուստրացիան (պատկերը), որի մասին I պարբերությունում խոսվեց: (բ) II պարբերությունում բերված օրինակը ցույց է տալիս նմանակման
յուրահատկությունը, որի մասին խոսվում է I պարբերությունում:. (գ) II պարբերությունում տրված օրինակը բացահայտում է դելֆինների այն
յուրահատկությունը, որի ուսումնասիրման նշանակությունը ընդգծված է I պարբերությունում:
(դ) II պարբերությունում տրված օրինակը արտացոլում է դելֆինների մարդկանց հետ հարաբերության այն ձևը, որը քննարկված է I պարբերությունում:
37. Աֆալինների «գործիքային վարքը» դիտարկելու արդյունքները տեքստում բերված են ցույց տալու համար այն՝ (ա) որ աֆալինները կարող են մարդկանց արարքները նմանակել և, նաև սեփական
պահանջները բավարարելու համար որևէ օբյեկտ որպես գործիք կիրառել: (բ) Կարո՞ղ են, թե ոչ աֆալինները իսկական գործիքների փոխարեն այլ օբյեկտներ
կիրառել « գործիքային վարքը» հաջողությամբ կատարելու համար: (գ) Որ աֆալինները, մարդկանց նայելով, կարող են օբյեկտները որպես խաղալիք
կիրառել, նաև ավազանը մաքրել: (դ) Կարո՞ղ են, թե ոչ աֆալինները ավազանը մաքրողներին նմանակելիս տարբեր
գործիքներ կիրառել:
100
38. Տեքստում «սուլոց-ինքնագիրը» դելֆինների շրջանում կապ հաստատելու կարևոր միջոցներից մեկն է համարվում, քանզի՝ (ա) Օգնում է դելֆիններին ինչպես առանձին անհատների, այնպես էլ սեփական թիմի
նույնականացման մեջ: (բ) Յուրաքանչյուր առանձին դելֆինի համար անվան դեր է կատարում և իր բնական
միջավայրում մյուսների հետ համակեցության միակ միջոցն է ներկայացնում: (գ) Իր բնույթով ներկայացնում է ինչ-որ ձայնային ազդանշաններ, որոնք ըմբռնել
կարող են միայն իր թիմայինները: (դ) Ժամանակի ընթացքում այնպիսի հատկանիշներ է ձեռք բերում, որ այլ թիմի անդամ
դելֆինների ինքնագրին է նմանվում: 39. Տեքստի վերջին պարբերությունում. (ա) Բերված են փաստարկներ դելֆինների մոտ փորձաքննությունների անցկացման
անհրաժեշտության օգտին: (բ) Պարզեցված է նմանակման ունակություն սովորելու նշանակությունը դելֆինների
խմբային ակտիվության հետազոտման գործընթացում:. (գ) Հույս է հայտնված, որ ապագա փորձաքննությունները վերջնականապես
կհաստատեն դելֆինների հազվագյուտ ունակությունները և հնարավորությունները: (դ) Ցույց է տրված դելֆինների խմբային ակտիվությունում նմանակման դերի հետագա
ուսումնասիրության կարիքը: 40. Ստորև բերված են մի քանի տեղեկություններ դելֆինների մասին: Դրանցից ո՞րն է ամենից պակաս կապվում տեքստին: (ա) Բավական է դելֆիններին տրյուկը (ճարպիկ արարքը) 2-3 անգամ ցույց տալ,
որպեսզի նա այն հեշտությամբ կրկնի: Դրա հետ միասին, դելֆինները դրսևորում են նաև ստեղծագործական ունակություն: Օրինակ, երբ նրանք մարզիչի առաջադրանքն են կատարում, այն հարստացնում են նաև այլ տրյուկներով:
(բ) Դելֆինարիումում գտնվելիս՝ դելֆինը սկսեց այլ բնակիչների համարները կրկնել, թերևս նրան դա հատուկ չէին սովորեցնում, երբ նա իր բնական միջավայրը վերադարձավ, այս համարների կատարումը սովորեցրեց իր համաթիմայիններին:
(գ) Մեկ ավազանում գտնվող տարբեր տեսակի դելֆիններ միմյանց վարքը նմանակում են: Օրինակ, աֆալինները նրանց հետ մեկ ավազանում բնակվող, այսպես կոչված, պտտվող դելֆինի ցատկումները կրկնում էին:
(դ) Փորձաքննություններից մեկում դելֆիններին նոր, անսովոր շարժումներ կատարելու համար՛ պարգևատրում էին ձկնով: Հենց որ խնդրի «բովանդության էին հասնում», դելֆինները սկսեցին իրենց տեսակի համար ոչբնութագրական գործողություններ հնարել:
101
Մաթեմատիկական բաժին 2014
Թեստի մաթիմատիկական բաժնի վրա աշխատելիս, ի նկատի ունեցեք՝
Գծագրերը, որոնք կցվում են որոշ հանձնարարություններին, չեն կատարվել
հանձնարարության պայմանում նշված չափերի ճիշտ պաշտպանությամբ: Այդ
պատճառով հատվածների երկարության կամ այլ մեծությունների մասին որոշում
կայացնելիս, մի հենվեք գծագրերի չափերի վրա: Ուշադրութունը կենտրոնացրեք
հանձնարարության պայմանների վրա,.
եթե գծագրում տրված ուղիղ գծի մասին խնդրի պայմանում լրացուցիչ ոչինչ չի
ասվում, այդ դեպքում պետք է համարեք, որ այդ ուղիղ գիծը - ուղիղ է կամ նրա մաս,.
թեստում կիրառվել է թվերի գրության միայն տասնավոր դիրքային համակարգը:
Մաթեմատիկական նշանակումներ և բանաձևեր
1. Զրոն ոչ դրական է և ոչ էլ բացասական,.
1 պարզ թիվ չէ
2.Տոկոս՝ a թվի k% կազմում է ;
3. Աստիճան՝ an = a · a · a · ...· a (n- անգամ )
an · am = an + m
an : am = an – m
(an)m = an · m
4. Համեմատականություն ՝ եթե , ապա
ad = bc.
5. Արագություն՝ ԱՐԱԳՈՒԹՅՈՒՆ =
6. Միջին թվաբանական՝
ՏՎՅԱԼՆԵՐԻ ՄԻՋԻՆ =
7. Հավանականություն՝ երևույթի հավանականությունը հավասար է այս երևույթին նպաստող տարրական երևույթների թվաքանակության հարաբերությունը հավասարապես սպասելի տարրական երևույթների ընդհանուր թվաքանակին: .
Եթե խնդրի պայմանում հակառակ ոչինչ չի ասվում ,միշտ ենթադրվում է, որ բոլոր տարրական երևույթները հավասարապես սպասելի են:.
8. Կրճատված բազմապատկման բանաձևեր՝
(a+b)2 = a2 + 2ab + b2; (a – b)2 = a2 – 2ab + b2; (a + b)(a – b) = a2 – b2 .
9.Գծագրում անկյունը կարող է նշված լինել անկյան կողմեըի միջև դրված փոքր աղեղով,իսկ ուղիղ անկյունը՝ փոքրիկ քառակուսիով
A գրությունը նշանակում է A անկյան
մեծությունը .
10. Զուգահեռ ուղիղներ ՝
Երկու զուգահեռ ուղիղներ երրորդ ուղիղով հատելիս, ներքին խաչադիր անկյունները հավասար են՝ α = β.11.Եռանկյուն ՝
Եռանկյան անկյունների մեծության գումարըհավասար է 180°-ի,.
Պյութագորոսի թեորեմ՝ Ուղիղ եռանկյաններքնաձիգի երկարության քառակուսին հավասար
է էջերի երկարության
քառակուսու գումարին՝
AB2 = AC2 + BC2 (տես՝ գծագիրը ).
Եռանկյան մակերեսը հավասար էեռանկյան կողմի երկարության և այս կողմին համապատասխան բարձրության արտադրյալի
կեսին .
12. Քառակուսի՝
Քառակուսու անկյունների մեծությանգումարն է 360°.
Ուղղանկյան մակերեսը հավասար է նրաերկարության և լայնության արտադրյալին S = ab.
Զուգահեռագծի մակերեսը հավասար է նրակողմի երկարության և այս կողմին համապատասխան բարձրության արտադրյալին ՝ S = ah. 13. Շրջան, շրջանագիծ
Շրջանագծի երկարությունը L նրաշառավիղի համաձայն հաշվվում է բանաձևով՝ L = 2r. թիվ հարյուր-երորդական ճշտությամբ հավասար է 3,14-ի
r շառավիղով շրջանի մակերեսը հաշվվում էS = r2 բանաձևով. 14. Ուղղանկյուն զուգահեռանիստ
Ուղղանկյուն զուգահեռանիստիծավալը հավասար է նրա երկարության, լայնության և բարձրության արտադրյալին՝ V = abc;
խորանարդի դեպքում՝ a = b = c.
ՏԱՐԱԾՈՒԹՅՈՒՆ ԺԱՄԱՆԱԿ
ՏՎՅԱԼՆԵՐԻ ԳՈՒՄԱՐ
ՏՎՅԱԼՆԵՐԻ ՔԱՆԱԿ
էջ
էջներքնաձիգ
102
Քանակական համեմատություն
Համեմատեք A և B սյունակների վանդակներում տրված քանակությունները:
Եթե A սյունակի վանդակում տրված քանակությունը ավելի է B սյունակի
համապատասխան վանդակում տրված քանակությունից, ընտրեք (ա),
Եթե B սյունակի վանդակում տրված քանակությունը ավելի է A սյունակի
համապատասխան վանդակում տրված քանակությունից, ընտրեք (բ),
Եթե վանդակներում տրված քանակությունները հավասար են, ընտրեք (գ),
Եթե տրված տեղեկատվությունը բավարար այն բանի որոշման համար, թե որ
քանակությունն է ավելի, ընտրեք (դ)
A B
41. (ա) (բ) (գ) (դ)
42.
a դրական թիվ է:
(ա) (բ) (գ) (դ)
43.
Քառակուսու մակերեսը հավասար է այն ուղղանկյան
մակերեսին, որի երկարությունը 9 սմ է, իսկ
լայնությունը՝ 4 սմ: (ա) (բ) (գ) (դ)
3207 · (29 + 56) 3156 · (32 + 53)
aa
8463
43
Այս քառակուսու պարագիծը 24 սմ
103
A B
44.
Ծովի ջրին, որտեղ աղի կշիռը ծովի ջրի կշռի 4%-ն էր
կազմում, ավելացրին 1 գ մաքուր ջուր և 1 գ աղ: (ա) (բ) (գ) (դ)
45.
A և B կետերից միմյանց հանդիպակաց ուղղությամբ
միաժամանակ դուրս եկան երկու նավակներ: Առաջին
նավակը, որի արագությունը ավելի էր երկրորդի
արագությունից, հասավ B կետ, իսկ երկրորդը՝ A-կետ:
Ինչպես առաջին, այնպես էլ երկրորդ նավակները
շարժվում էին անխափան, հավասարաչափ
արագությամբ: (ա) (բ) (գ) (դ)
46.
ABC այնպիսի եռանկյունի է, որ ACBCAB :
(ա) (բ) (գ) (դ)
Ծովի ջրում աղի տոկոսային բաժինը
Ստացված լուծույթում աղի տոկոսային բաժինը
Նավակների հանդիպումից հետո երկրորդ նավակի
անցած տարածությունը
Նավակների հանդիպումից հետո
առաջին նավակի անցած տարածությունը
A 80°
104
Խնդիրներ
47. 6
01,902,903,901,1702,1703,17
(ա) 2
(բ) 4
(գ) 6
(դ) 8
(ե) 10
48. Մեկ տրակտորը յուրաքանչյուր աշխատանքային օրվա ընթացքում հերկում է 9
հեկտար : Քանի՞ հեկտար կհերկեն 3 այսպիսի տրակտորներ 3 աշխատանքային
օրվա ընթացքում:
(ա) 15(բ) 27(գ) 54
(դ) 72
(ե) 81
49. Հավասարավանդակ ցանցի վրա տրված են ուղղանկյուններ, որոնց գագաթները
համընկնում են ցանցի հանգույցներին (տես՝ գծագիրը): Այս ուղղանկյուններից ո՞րն
ունի ամենամեծ մակերեսը:
(ա) I
(բ) II
(գ) III
(դ) IV
(ե) V
105
50. a երկանիշ թիվ է: Այս թվի թվանշանային գրության մեջ թվանշանների տեղերի
փոփոխությամբ ստացված երկանիշ թիվը հավասար է b-ի: Թվարկածներից որի՞ն
հավասար չի կարող լինել a + b ?
(ա) 88(բ) 66(գ) 132(դ) 154(ե) 172
51. Եղևնու բարձրությունն է x մ, իսկ շագանակենու՝ y մ: Եղևնու բարձրությունը
5 մ-ով ավելի է շագանակենու բարձրությունից: Թվարկածներից ո՞րն է նկարագրում
այս հարաբերակցությունը:
(ա) 5 yx
(բ) 5 yx
(գ) yx 5(դ) 5 yx
(ե) 5 yx
106
Տվյալների վերլուծություն
Դիագրամի վրա տրված է, թե քանի՞ կիլոգրամ միրգ, հատիկային և բանջարեղեն
աճեցվեց երկրում բնակչության մեկ շնչի հաշվով 2001-2005 թվականներին:
Ըստ դիագրամի պատասխանեք հետևյալ 4 հարցերին.
52. Քանի՞ կիլոգրամով է կրճատվել հատիկայինների արտադրությունը 2004
թվականին բնակչության մեկ շնչի հաշվով 2002 թվականի համեմատությամբ:
(ա) 40
(բ) 55
(գ) 60
(դ) 70
(ե) 80
53. Ո՞ր թվականին էր երկրում աճեցված բանջարեղենի քանակը նույն տարում
աճեցված մրգի և հատիկայինների ընդհանուր քանակությունից պակաս, սակայն
մրգի և հատիկայինների ընդհանուր քանակի կեսից ավելի:
(ա) 2001
(բ) 2002
(գ) 2003
(դ) 2004
(ե) 2005
Միրգ
Հատիկային
Բանջարեղեն
Թվական
կգ
107
54. Ի՞նչ շրջանակներում էր տատանվում մրգի բերքը բնակչության մեկ շնչի