WYKAZ ZAGADNIEO EGZAMINACYJNYCH DOTYCZĄCYCH POSTĘPOWANIA CYWILNEGO. 1. Pojęcie postępowania cywilnego i pojęcie sprawy sądowej ( w ujęciu materialnym i formalnym). Postępowanie cywilne – zespół norm prawnych regulujących sposób postępowania w sprawach cywilnych (art. 1 k.p.c) o dwojakim charakterze: pierwszym materialnym - do którego zalicza się sprawy wynikające ze stosunków z zakresu prawa cywilnego, rodzinnego i opiekuńczego oraz prawa pracy, drugim formalnym - w którego zakres wchodzą sprawy rozpoznawane według przepisów kodeksu postępowania cywilnego - z mocy przepisów zawartych bądź w tym kodeksie (np. sprawy z zakresu ubezpieczeń społecznych - art. 459 i 477 ze znaczkiem 8 k.p.c, sprawy z zakresu przepisów o przedsiębiorstwach państwowych i samorządzie załogi przedsiębiorstwa państwowego - art. 691 ze znaczkiem k.p.c), bądź też w innych ustawach (np. ustawa z dnia 29 września 1986 r. - prawo o aktach stanu cywilnego). 2. Systematyka postępowania cywilnego przyjęta W KPC. Rodzaje postępowao. Rodzaje postępowań Odwołując się do kodeksu postępowania cywilnego, postępowanie można podzielić na: a) rozpoznawcze (część pierwsza KPC) – jest to ten rodzaj postępowania, kiedy sprawa jest rozpoznawana i rozstrzygana, b) zabezpieczające (część druga KPC) – spełnia funkcję zabezpieczenia realizacji orzeczenia, c) egzekucyjne (część trzecia KPC) – służy urzeczywistnieniu praw i obowiązków poprzez przymusowe ich wykonanie, d) międzynarodowe (część czwarta KCP) – reguluje międzynarodowe postępowanie cywilne.
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
WYKAZ ZAGADNIEO EGZAMINACYJNYCH DOTYCZĄCYCH POSTĘPOWANIA
CYWILNEGO.
1. Pojęcie postępowania cywilnego i pojęcie sprawy sądowej ( w ujęciu materialnym i
formalnym).
Postępowanie cywilne – zespół norm prawnych regulujących sposób postępowania w sprawach
cywilnych (art. 1 k.p.c) o dwojakim charakterze:
pierwszym materialnym - do którego zalicza się sprawy wynikające ze stosunków z zakresu prawa
cywilnego, rodzinnego i opiekuńczego oraz prawa pracy,
drugim formalnym - w którego zakres wchodzą sprawy rozpoznawane według przepisów kodeksu
postępowania cywilnego - z mocy przepisów zawartych bądź w tym kodeksie (np. sprawy z zakresu
ubezpieczeń społecznych - art. 459 i 477 ze znaczkiem 8 k.p.c, sprawy z zakresu przepisów o
przedsiębiorstwach państwowych i samorządzie załogi przedsiębiorstwa państwowego - art. 691 ze
znaczkiem k.p.c), bądź też w innych ustawach (np. ustawa z dnia 29 września 1986 r. - prawo o aktach
stanu cywilnego).
2. Systematyka postępowania cywilnego przyjęta W KPC. Rodzaje postępowao.
Rodzaje postępowań
Odwołując się do kodeksu postępowania cywilnego, postępowanie można podzielić na:
a) rozpoznawcze (część pierwsza KPC) – jest to ten rodzaj postępowania, kiedy sprawa jest rozpoznawana i
rozstrzygana,
b) zabezpieczające (część druga KPC) – spełnia funkcję zabezpieczenia realizacji orzeczenia,
c) egzekucyjne (część trzecia KPC) – służy urzeczywistnieniu praw i obowiązków poprzez przymusowe ich
Mniej rygorystyczne, niż w procesie, są reguły prowadzenia postępowania - nie ma bezwzględnego obowiązku
rozpoznawania spraw na rozprawie (art. 514 kpc), a niestawiennictwo uczestników nie tamuje postępowania (art. 513
kpc).
Sprawa rozpoznawana w postępowaniu nieprocesowym kończy się nie wyrokiem, lecz postanowieniem (art. 516 kpc).
Jest to jednak tzw. postanowienie co do istoty sprawy, odmienne, niż postanowienie w kwestii wpadkowej.
Postanowienie co do istoty sprawy jest zaskarżalne apelacją (art. 518 kpc). Prawomocne postanowienie oddalające
wniosek może zostać zmienione w razie zmiany okoliczności sprawy (art. 523 kpc), możliwość zmiany
prawomocnego postanowienia co do istoty sprawy przewidują również niektóre przepisy szczególne (np. art. 679
kpc).
W stosunku do procesu istnieją również inne, mniej istotne różnice, dotyczące składu i właściwości miejscowej sądu,
sposobu prowadzenia posiedzeń i ogłaszania orzeczeń, kosztów postępowania, skutków prawnych postanowienia i
podstaw jego wzruszenia w trybie wznowienia postępowania.
18. Środki zaskarżenia : apelacja, zażalenie, sprzeciw od wyroku zaocznego.
art. środek zaskarżenia
od czego przysługuje
termin sposób wniesienia
rozstrzygnięcia
367 KPC i nast.
apelacja Od wyroku pierwszej instancji.
- 2 tygodnie od doręczenia stronie skarżącej wyroku wraz z uzasadnieniem; - 2 tygodnie od dnia, w którym upłynął termin do żądania uzasadnienia, jeżeli strona nie żądała uzasadnienia wyroku.
Apelację rozpoznaje: - od wyroku sądu rejonowego - sąd okręgowy; - od wyroku sądu okręgowego jako I instancji - sąd apelacyjny. Apelację wnosi się za pośrednictwem sądu, który wydał zaskarżony wyrok.
1. Odrzucenie przez sąd I instancji na posiedzeniu niejawnym apelacji: a) wniesionej po upływie przepisanego terminu; b) z innych przyczyn niedopuszczalnej; c) której braków strona nie uzupełniła w wyznaczonym terminie. 2. Odrzucenie przez sąd II instancji na posiedzeniu niejawnym apelacji: a) jeżeli uległa ona odrzuceniu przez sąd I instancji; b) jeżeli nie usunięto braków w wyznaczonym terminie. 3. Oddalenie apelacji, jeżeli jest ona bezzasadna. 4. Uwzględnienie apelacji, zmiana zaskarżonego wyroku oraz rozstrzygnięcie co do istoty sprawy. 5. Uchylenie zaskarżonego wyroku, zniesienie postępowania w zakresie dotkniętym nieważnością i przekazanie sądowi I instancji do ponownego rozpoznania w razie stwierdzenia nieważności postępowania 6. Uchylenie wyroku i odrzucenie pozwu lub umorzenie postępowania, gdy zachodzą ku temu podstawy. 7. Uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania w
razie nie rozpoznania przez sąd I instancji istoty sprawy albo gdy wydanie wyroku wymaga przeprowadzenia postępowania dowodowego w całości.
394 KPC i nast.
zażalenie. - na postanowienia sądu I instancji kończące postępowanie w sprawie; - na postanowienia sądu I instancji i zarządzenia przewodniczącego enumeratywnie wymienione w KPC.
Tydzień od doręczenia postanowienia, a gdy strona nie zażądała w terminie przepisanym doręczenia postanowienia zapadłego na rozprawie - od ogłoszenia postanowienia.
Do sądu, który wydał zaskarżone postanowienie bądź zarządzenie.
1. Uchylenie zaskarżonego postanowienia i w miarę potrzeby rozpoznanie sprawy na nowo przez sąd I instancji, jeżeli zażalenie zarzuca nieważność postępowania lub jest oczywiście uzasadnione. 2. Pozostałe rozstrzygnięcia odpowiednio jak przy apelacji.
Sprzeciw od wyroku zaocznego: Pozwany, przeciwko któremu zapadł wyrok zaoczny, może złożyć sprzeciw
w ciągu tygodnia od doręczenia mu wyroku. W piśmie zawierającym sprzeciw pozwany powinien przytoczyć
zarzuty przeciwko żądaniu pozwu oraz fakty i dowody na ich uzasadnienie. Sprzeciw złożony po terminie oraz
sprzeciw, którego braków strona w wyznaczonym terminie nie uzupełniła, a także sprzeciw nieopłacony, sąd
odrzuca na posiedzeniu niejawnym.
Jeżeli sprzeciw został złożony prawidłowo, przewodniczący wyznacza termin rozprawy i zarządza doręczenie
sprzeciwu powodowi.
19. Nadzwyczajne środki zaskarżenia( środki nadzoru judykacyjnego):skarga kasacyjna„
skarga o
wznowienie postępowania, skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem
prawomocnego
orzeczenia ( wzmianka o skardze o uchylenie wyroku sadu polubownego).
Skarga kasacyjna
Od wydanego przez sąd drugiej instancji prawomocnego wyroku lub postanowienia w przedmiocie
odrzucenia pozwu albo umorzenia postępowania kończących postępowanie w sprawie strona,
Prokurator Generalny, Rzecznik Praw Obywatelskich lub Rzecznik Praw Dziecka może wnieść skargę
kasacyjną do Sądu Najwyższego, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej. Wniesienie skargi
kasacyjnej przez stronę wyłącza - w zaskarżonym zakresie - wniesienie skargi kasacyjnej przez
Prokuratora Generalnego, Rzecznika Praw Obywatelskich lub Rzecznika Praw Dziecka.
Skargę kasacyjną strona może oprzeć na następujących podstawach:
naruszeniu prawa materialnego przez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie,
naruszeniu przepisów postępowania, jeżeli uchybienie to mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy.
Wznowienie postępowania
Można żądać wznowienia postępowania z powodu nieważności:
jeżeli w składzie sądu uczestniczyła osoba nieuprawniona albo jeżeli orzekał sędzia wyłączony z mocy
ustawy, a strona przed uprawomocnieniem się wyroku nie mogła domagać się wyłączenia;
jeżeli strona nie miała zdolności sądowej lub procesowej albo nie była należycie reprezentowana bądź
jeżeli wskutek naruszenia przepisów prawa była pozbawiona możności działania; nie można jednak
żądać wznowienia, jeżeli przed uprawomocnieniem się wyroku niemożność działania ustała lub brak
reprezentacji był podniesiony w drodze zarzutu albo strona potwierdziła dokonane czynności
procesowe;
można żądać wznowienia postępowania również w wypadku, gdy Trybunał Konstytucyjny orzekł o
niezgodności aktu normatywnego z Konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub z ustawą,
na podstawie którego zostało wydane orzeczenie.
Można żądać wznowienia na tej podstawie, że:
wyrok został oparty na dokumencie podrobionym lub przerobionym albo na skazującym wyroku
karnym, następnie uchylonym;
wyrok został uzyskany za pomocą przestępstwa.
Skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia
Można żądać stwierdzenia niezgodności z prawem prawomocnego wyroku sądu drugiej instancji
kończącego postępowanie w sprawie, jeżeli przez jego wydanie stronie została wyrządzona szkoda, a
zmiana lub uchylenie tego wyroku w drodze przysługujących stronie środków prawnych nie było i nie
jest możliwe. W wyjątkowych wypadkach, gdy niezgodność z prawem wynika z naruszenia
podstawowych zasad porządku prawnego lub konstytucyjnych wolności albo praw człowieka i
obywatela, można także żądać stwierdzenia niezgodności z prawem prawomocnego wyroku
sądu pierwszej lub drugiej instancji kończącego postępowanie w sprawie, jeżeli strona nie skorzystała
z przysługujących jej środków prawnych, chyba że jest możliwa zmiana lub uchylenie wyroku w drodze
innych przysługujących stronie środków prawnych.
20. Postępowanie zabezpieczające: podstawy zabezpieczenia, etapy oraz środki prawne
służące
weryfikacji: zażalenie , wniosek o zmianę lub uchylenie.
Funkcje i cel postępowania zabezpieczającego Postępowanie zabezpieczające pełni funkcje pomocniczą w stosunku do postępowania rozpoznawczego, gdyż umożliwia zaspokojenie wierzyciela dochodzącego swych roszczeń w postępowaniu rozpoznawczym. Celem prowadzenia postępowania zabezpieczającego jest zabezpieczenie interesów strony, która prowadzi lub będzie prowadzić postępowanie sądowe przeciwko określonemu podmiotowi, aby nie okazało się, że mimo uzyskania korzystnego wyroku w sprawie, jego wykonanie będzie utrudnione bądź niemożliwe. Podmioty postępowania zabezpieczającego W postępowaniu zabezpieczającym występują dwa podmioty:
uprawniony oraz
obowiązany. Przedmiot zabezpieczenia
Przedmiotem zabezpieczenia jest roszczenie, dopuszczalne jest również zabezpieczenie prawa. Zabezpieczenie może być udzielone w każdej sprawie cywilnej. Podstawy zabezpieczenia Udzielenia zabezpieczenia może żądać każda strona lub uczestnik postępowania, jeżeli uprawdopodobni:
roszczenie, które ma być zabezpieczone oraz
interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia.
Interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia istnieje wtedy, gdy brak zabezpieczenia uniemożliwi lub poważnie utrudni wykonanie zapadłego w sprawie orzeczenia lub w inny sposób uniemożliwi lub poważnie utrudni osiągnięcie celu postępowania w sprawie. Zabezpieczenie udzielane jest na wniosek, a w wypadkach, w których postępowanie może być wszczęte z urzędu także z urzędu.
zabezpieczenie konserwacyjne, polega ono na utrzymaniu istniejącego stanu rzeczy, na czas określony w
postanowieniu, nie zmierza do zaspokojenia roszczenia;
zabezpieczenie nowacyjne, stwarza nową sytuację prowizoryczną aż do rozstrzygnięcia sprawy, może zmierzać
do zaspokojenia roszczenia;
zabezpieczenie roszczeń pieniężnych;
zabezpieczenie roszczeń niepieniężnych.
21. Egzekucja: rodzaje, organy, środki prawne i środki zaskarżenia przysługujące
stronom
postępowania. Tytuły egzekucyjne i postępowanie dot. klauzuli wykonalności.
Kodeks postępowania cywilnego wyróżnia trzy podstawowe rodzaje egzekucji:
egzekucję świadczeń pieniężnych;
egzekucję świadczeń niepieniężnych w zależności od rodzaju świadczenia, które ma zostać
zrealizowane w drodze egzekucji;
egzekucje w celu zniesienia współwłasności nieruchomości w drodze sprzedaży publicznej.
Organami egzekucyjnymi są:
sąd rejonowy;
komornicy, działający przy sądach rejonowych.
Natomiast uczestnikami postępowania egzekucyjnego są wierzyciel oraz dłużnik. Środki prawne:
skargi na czynności komornika do sądu rejonowego, wniesienie skargi nie wstrzymuje postępowania
egzekucyjnego ani wykonania zaskarżonej czynności, chyba że sąd zawiesi postępowanie lub wstrzyma dokonanie czynności,
powództwa przeciwegzekucyjnego - które jest żądaniem dłużnika pozbawienia tytułu wykonawczego
wykonalności w całości lub części albo jego ograniczenia, jeżeli:
o dłużnik przeczy zdarzeniom, na których oparto wydanie klauzuli wykonalności, a w szczególności gdy kwestionuje istnienie obowiązku stwierdzonego tytułem egzekucyjnym niebędącym orzeczeniem sądu albo gdy kwestionuje przejście obowiązku mimo istnienia formalnego dokumentu stwierdzającego to przejście,
o po powstaniu tytułu egzekucyjnego nastąpiło zdarzenie, wskutek którego zobowiązanie
wygasło albo nie może być egzekwowane; gdy tytułem jest orzeczenie sądowe, dłużnik może powództwo oprzeć także na zdarzeniach, które nastąpiły po zamknięciu rozprawy, a także zarzucie spełnienia świadczenia, jeżeli zarzut ten nie był przedmiotem rozpoznania w sprawie;
o małżonek, przeciwko któremu sąd nadał klauzulę wykonalności na podstawie art. 787 k.p.c., wykaże, że egzekwowane świadczenie wierzycielowi nie należy się, przy czym małżonkowi temu przysługują zarzuty nie tylko z własnego prawa, lecz także zarzuty, których jego małżonek wcześniej nie mógł podnieść
Ponadto osoba trzecia może w drodze powództwa żądać zwolnienia zajętego przedmiotu od egzekucji, jeżeli skierowanie do niego egzekucji narusza jej prawa. W toku postępowania egzekucyjnego organ egzekucyjny wydaje postanowienia, na które przysługuje zażalenie, jeżeli ustawa o postępowaniu egzekucyjnym lub kodeks postępowania egzekucyjnego tak stanowią. Zażalenie wnosi się do organu odwoławczego za pośrednictwem organu egzekucyjnego w terminie 7 dni od dnia doręczenia lub ogłoszenia postanowienia. Z zasady wniesienie zarzutu, skargi czy też zażalenia nie wstrzymuje postępowania egzekucyjnego, jednakże w uzasadnionych wypadkach organ egzekucyjny lub (w przypadku skargi i zażalenia) organ wyższego stopnia może wstrzymać prowadzone postępowanie. Tytuły egzekucyjny – orzeczenie sądowe lub inny dokument urzędowy stwierdzający:
1. istnienie i treść roszczenia wierzyciela, 2. istnienie i treść zobowiązania dłużnika.
Tytuł egzekucyjny w sposób wyraźny i jednoznaczny określa ponadto, kto jest wierzycielem, a kto dłużnikiem. Tytuł egzekucyjny, po nadaniu mu przez właściwy sąd klauzuli wykonalności, staje się tytułem wykonawczym, który stanowi podstawę do wszczęcia i prowadzenia egzekucji w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym. Zasadą jest wszczynanie postępowania na wniosek wierzyciela, niekiedy tylko sąd nadaje klauzulę wykonalności z urzędu. O nadaniu klauzuli wykonalności sąd orzeka postanowieniem na posiedzeniu niejawnym bez udziału stron.