Kosova po vë në€¦ · E përditshme e pavarur Viti XVIII, nr. 5373 E enjte, 11 janar2018 çmimi 0.40 ˜ Na ndiqni edhe në: facebook.com Gazeta "Epoka e re"

E përditshme e pavarur Viti XVIII, nr. 5373E enjte, 11 janar 2018çmimi 0.40 �

www.epokaere.comNa ndiqni edhe në:

facebook.comGazeta "Epoka e re"

SIGMA INTERALBANIAN VIENNA INSURANCE GROUP SH.ADEGA KOSOVË

Rruga "Pashko Vasa", p.n Prishtinë, Kosovë,Tel: +381 (0)38 246 301 Fax: +381 (0)38 246 302,E-mail: [email protected] | www.sigma-ks.net

Tel: +389 44 487 300; +389 44 487 009 +389 44 487 755

Fax: +389 44 487 200Mob: +377 44 501 289

P U T ZP U T ZRE

E-mail: [email protected]

MaqedoniXhepçisht ––TetovëGurëz-FFerizaj

INFO: 049-111-101, 044-511-177

www.princesha-ks.com

NDËRTIMPROJEKTIM SHITJE

044/256-051044/367-061028/532-617MITROVICË

AKTUALE

FAQE 6

A PO BËN PËRPJEKJE FER-I TA DËRGOJËVETËVENDOSJENNË FERR? F. 11

Behxhet Sh. SHALA-BAJGORA

Ministri Bytyqi: Bursat e studentëve duhet të jenë më të larta

KOKALARI QINDVJEÇARE F. 14

SPORT

GASHI: DRENICA, EDHE MË EFORTË NË PRANVERË F. 16

Kurti, i vetmi kandidat përkryetar të Vetëvendosjes

RRETH 8 000 TIKETA TRAFIKU ME LIGJIN E RI PËRKUNDËRVAJTJE F. 5

ISMAILI: DO T’IA BART ODËSSË MJEKËVE KOMPETENCATQË I TAKOJNË F. 6

FLET PËR "EPOKËN E RE", AFRIM HOTI

Kosova po vë nësprovë raportetme ShBA-në dhe BE-në

FAQE 4-5

INVESTIMET E MJETEVE TËTRUSTIT NË TREGJET EJASHTME, FAKTOR I PERFORMANCËS POZITIVE F. 8

HARADINAJ MBËSHTET PRODHUESIT E MIELLIT PËRVENDOSJEN E BANDEROLAVE

F. 8

EKONOMI

KULTURË

Profesori i marrëdhënieve ndërkom-bëtare, Afrim Hoti, ka vlerësuar seKosova është në pozicion shumë të pafa-vorshëm me iniciativën për zhbërjen eGjykatës Speciale. Në këtë intervistëdhënë për gazetën "Epoka e re", ai kathënë se kjo iniciativë mund të ndikojëedhe në procesin e njohjeve dhe në anë-

tarësimin në organizata ndërkombëtare.Hoti ka bërë me dije se me këto veprimeKosova po vë në sprovë serioze raportetme ShBA-në dhe me BE-në. Ai ka foluredhe për çështjen e demarkacionit meMalin e Zi, për të cilën ka thënë se duhettë jetë pjesë e agjendës së Kuvendit nëjavën e ardhshme

Edhe Gjermania eFranca shqetësohen për iniciativën përshfuqizimin e SpecialesDy shtetet më të fuqishme të BE-së,Gjermania dhe Franca, janë shprehur tëshqetësuara rreth përpjekjes për shfuqiz-imin e Ligjit për Gjykatën Speciale.

Madje këto dy vende kanë dërguar nëPrishtinë edhe zyrtarë specialë për t'utakuar me krerët e shtetit të Kosovës dhepër të diskutuar për këtë çështje FAQE 3

Lëvizja Vetëvendosje ka mbajtur të mërkurën mbledhjen e kryesisë, por zyrtarët e saj nuk kanëtreguar nëse në këtë mbledhjeështë diskutuar për dorëheqjet e

shumta në këtë subjekt politik.Madje ata nuk kanë treguar nësendonjë zyrtar tjetër i LV-së, posAlbin Kurtit, ka kandiduar përkryetar të kësaj lëvizje

Albanë MEHMETAJ

FAQE 6

FAQE 3

ISMAIL KADARE VLERËSOHETME ÇMIM NË ITALI F. 13

02 E ENJTE, 11 JANAR 2018 AKTUALE

Botohet nga “Epoka e re” • Kryeredaktor: Mal QORRAJ• Drejtor i përgjithshëm: Sadik ZEQIRI (Tel: 044 127 434, dhe 049 127 434 e-mail: [email protected])

• ADRESA: Prishtinë, përballë ish-Selisë Qendrore të UNMIK-ut• Tel: 038/227-557, e-mail: [email protected] & [email protected]

TIRANË, 110 JANAR - Presidenti iShqipërisë, Ilir Meta, priti tëmërkurën në një takim BekimJasharin, kryetar i Komunës sëSkenderajt dhe Ramiz Lladrovcin,kryetar i Komunës së Drenasit.Presidenti Meta shprehukënaqësinë për këtë takim, me

drejtuesit e këtyre dy komunavetë Drenicës, si dhe vuri në dukjekontributin e jashtëzakonshëmqë ka dhënë zona e Drenicës nëhistorinë e kombit tonë. Meta theksoi rëndësinë që kabashkëpunimi në mes tëbashkive të ndryshme të

Shqipërisë me komunatSkenderaj dhe Drenas, por edheme komunat e tjera të Kosovës,për realizimin e projekteve të për-bashkëta që kanë të bëjnë me kul-turën, arsimin, sportin, bujqës-inë, si dhe me të gjitha fushat etjera të jetës.

Meta takon Jasharin dhe Lladrovcin

LONDËR, 110 JANAR - Londra do tëjetë këtë vit mikpritëse e takim-it të pestë me radhë të vendevetë Ballkanit Perëndimor nëkuadër të procesit të Berlinit qëu hapë në vitin 2014 ngaGjermania për ta demonstruarpërkushtimin e BashkimitEvropian ndaj aspiratave tërajonit për anëtarësim. Kjo u bëe ditur në një raport të pub-likuar të mërkurën ngaKomisioni për MarrëdhënieNdërkombëtare i Dhomës sëLartë të Parlamentit britanik,me titull "Mbretëria Bashkuardhe e ardhmja e BallkanitPerëndimor".Raporti i gjatë përmend konflik-tet e shekullit të kaluar nëBallkan që, siç thuhet, kanëpërfshirë edhe Mbretërinë eBashkuar. "Ai është një rajonqë, në shumë aspekte, mbetetnë hijen e luftërave të viteve1990. Ndërsa shumë nga fqinjëte tij kanë përparuar, paqën-drueshmëria politike, tensionetndëretnike dhe ndikimi ivendeve të treta kanë ngadalë-suar përparimin drejt pajtimitrajonal dhe bashkërendimit më

të madh me pjesën tjetër tëEvropës. Rajoni vuan ngaudhëheqje autoritare, institu-cioneve të dobëta demokratikedhe sfida serioze nga krimi iorganizuar dhe korrupsioni. Kjosituatë përkeqësohet nga pasig-uria në lidhje me procesin eanëtarësimit në BashkiminEvropian, ikja e trurit dhe njërritje e ekstremizmit dhenacionalizmit anti-demokratik", thuhet në raport.Raporti thekson se këta faktorëe bëjnë rajonin të rëndësishëmpër Mbretërinë e Bashkuar,pavarësisht prej ndryshimeve tëmarrëdhënieve të saj me BE-në."Ne kemi interes për tambështetur qëndrueshmërinëdhe përparimin në rajon jovetëm për ta shmangurpërsëritjen e tragjedive dhetmerreve të viteve të '90-ta dhesi pjesë e angazhimit tonë më tëgjerë për paqen dhe qën-drueshmërinë në Evropë",thuhet aty.

Raporti thekson se të gjithavendet e Ballkanit Perëndimorsynojnë anëtarësimin nëBashkimin Evropian. Shqipëriae Mali i Zi tashmë janë anëtaretë NATO-s, ndërsa Maqedonia,Bosnjë e Hercegovina dheKosova synojnë NATO-n,ndonëse secila përballet mesfida serioze. Serbia aktualishtnuk synon NATO-n, por merrpjesë në stërvitjet e përbashkëtaushtarake dhe të mbrojtjescivile.Megjithatë, thuhet në raport, kashqetësime të mëdha se "arrit-jet drejt qeverisjes së mirë dhesundimit të ligjit, kërcënohen tëhumben derisa vendet e rajonitpo rrëshqasin drejt udhëheq-jeve autoritare, politikavenacionaliste dhe 'kapjes' sështetit. Kjo po përkeqësohetnga një mosgatishmëri ngakomuniteti ndërkombëtar përt'i sfiduar këto tendenca dhenga krimi i organizuar dhe kor-rupsioni endemik në rajon".

Në raport thuhet se, përveçafateve të anëtarësimit, vetëprocesi është kritikuar se nuk kaçuar drejt reformave të vërteta. Në raport thuhet, mes tëtjerash, se në Serbi na ështëthënë se reformat e kërkuaranga Bashkimi Evropian janëkryer vetëm në letër, por zbati-mi i tyre nuk ka ndryshuarasgjë. Për shembull, medietshtetërore janë privatizuar dhejanë blerë nga njerëz të afërt mepartinë në pushtet, duke i lënëato praktikisht mediashtetërore.Raporti citon studiuesin shqip-tar Andi Hoxhaj, pedagog nëUniversitetin Warwick, ta ketëpërshkuar procesion e anë-tarësimit si "kuti të kurdisur qënuk ushtron një ndikim afatg-jatë", që do të thotë se "procesii përafrimit me BE-në nuk ështëi lidhur me përparimin përdemokratizimin e rajonit".Raporti vë në pah se qën-drueshmëria në rajon është

penguar edhe nga ndërhyrjetnga vendet e treta, duke thek-suar shqetësimet se roli i Rusisënë rajon është thjeshtë një 'fre'që synon të pengojë çdo inte-grim më të ngushtë mePerëndimin. Kina ka investuarnë rajon, gjë që është mirëpriturnga disa si burim thelbësor përinfrastrukturën dhe industrinë.Por, është e rëndësishme qëniveli i borxhit të një rajonitashmë të varfër të mos rritet.Vende të tjera, si Turqia, ArabiaSaudite dhe Emiratet eBashkuara Arabe, kanë interesnë rajon, me mundësi që t'iprishin marrëdhëniet tashmë tëbrishta ndërmjet shteteve dhendërmjet komuniteteve nërajon.Raporti vë në pah se organizimii konferencës për BallkaninPerëndimor është një mundësiqë Mbretëria e Bashkuar tëdëshmojë se nuk po e braktisEvropën ndërsa largohet ngaBashkimi Evropian.

Ballkani Perëndimor, i rëndësishëmpër Mbretërinë e Bashkuar

Në raportin e pub-likuar nga Komisionipër MarrëdhënieNdërkombëtare iDhomës së Lartë tëParlamentit britanik,thuhet se Britania kainteres për tambështetur qën-drueshmërinë dhepërparimin në rajonjo vetëm për tashmangur përsëritjene tragjedive dhetmerreve të viteve të'90-ta dhe si pjesë eangazhimit tonë mëtë gjerë për paqendhe qëndruesh-mërinë në Evropë

03E ENJTE, 11 JANAR 2018AKTUALE

Muhamet KKOCI

PRISHTINË, 110 JANAR - EdheGjermania e Franca janë tëshqetësuara me përpjekjet përshfuqizimin të Ligjit për GjykatënSpeciale. Një delegacion i përbërënga i dërguari i posaçëm përEvropën Juglindore, Turqinë dheshtetet e EFTA-s në Ministrinë ePunëve të Jashtme të Gjermanisë,Christian Hellbach dhe shefi iDepartamentit të BallkanitPerëndimor të Ministrisë sëPunëve të Jashtme dhe Evropianetë Francës, Thomas Bertin, do tëqëndrojnë në Kosovë për një vizitëtë përbashkët më 10 dhe 11 janar. Ambasada e Gjermanisë nëPrishtinë përmes një njoftimi përmedie ka treguar se shkak i kësajvizite janë "përpjekjet e fundit përta shfuqizuar Ligjin mbi Dhomat eSpecializuara dhe Zyrën eprokurorit të specializuar". "Vizitazhvillohet në sfondin eshqetësimeve në Berlin dhe Parislidhur me përpjekjet e fundit përta shfuqizuar Ligjin mbi Dhomat eSpecializuara dhe Zyrën e

prokurorit të specializuar. Tema tëtjera për t'u diskutuar përfshijnëdomosdoshmërinë e vazhdimit tëreformave, veçanërisht në fushëne sundimit të ligjit, demokracisëdhe qeverisjes së mirë, të cilat janëthelbësore për afrimin e mëte-jshëm të Kosovës drejt BashkimitEvropian", është thënë në njof-timin për media.Ky delegacion i Gjermanisë dheFrancës do të takohet me presi-dentin Hashim Thaçi, kryemi-nistrin Ramush Haradinaj, për-faqësues të partive politike dhepërfaqësues të shoqërisë civile. Edhe Qendra Evropiane për tëDrejtat e Njeriut (ECHR) ështëshqetësuar nga përpjekjet për taminuar punën e GjykatësSpeciale. ECHR-ja i ka bërë thirrjeQeverisë së Kosovës të fokusohetnë përmirësimin e të drejtave tënjeriut, në sundimin e ligjit e jo takërcënojë demokracinë. "ECHR-ja dhe partnerët e saj ndërkombë-tarë nga e gjithë bota do t'i ofrojnëmbështetje të plotë Zyrës sëBashkimit Evropian dhe anë-tarëve të shteteve të Quintit nëKosovë për zbatimin e plotë të

aktivitete rreth Dhomave tëPosaçme", është thënë në njof-timin për medie të kësaj qendre.ECHR-ja ka kërkuar nga Zyra ePresidentit, Qeveria e Kosovës dhenga deputetët e Parlamentit, tëndalojnë çfarëdo aktiviteti përshfuqizimin e dhomave tëposaçme. "Qeveria e Kosovësduhet të jetë shumë e kujdesshmendaj hapave dhe veprimeve tëcilat do t'i ndërmarrë gjatë vitit2018. Qeveria e Kosovës po ashtuduhet të konsultohet për çdo

vendim lidhur me Dhomat ePosaçme me institucionet eBashkimit Evropian në Brukseldhe duhet t'i koordinojëaktivitetet me shtetet e Quintit nëKosovë", është thënë në njoftimine ECHR-së.Tani për tani duket se është hequrdorë nga përpjekja për tashfuqizuar Ligjin për Specialen,sidomos pas qëndrimit kundërkësaj iniciative të kryetarit tëKuvendit të Kosovës, njëherëshlider i PDK-së, Kadri Veseli, i cili,

përmes një shkrimi autorial, kavlerësuar se kjo gjykatë do tëndodhë edhe pse ka qindra argu-mente që flasin kundër saj.Ambasadori amerikan në Kosovë,Greg Delawie, ka mirëpritur qën-drimin e Veselit dhe të zyrtarëve tëtjerë që janë pro formimit tëGjykatës Speciale. "E mirëpresdeklaratën publike nga kryetari iKuvendit, Veseli dhe liderët e tjerëpolitikë, të cilët kanë përkrahjendaj Gjykatës Speciale", kishtevlerësuar ambasadori Delawie.

"Epoka ee rre"

PRISHTINË, 110 JANAR - LëvizjaVetëvendosje ka mbajtur tëmërkurën mbledhjen e kryesisë,por nuk është marrë ndonjë qën-drim lidhur me dorëheqjet eshumta që kanë ndodhur në këtëlëvizje. Kandidati i vetëm përkryetar të Vetëvendosjes mbetetAlbin Kurti, pasi 10 janari ka qenëafati i fundit për t'u paraqitur kan-didaturat për kryetar të kësaj lëviz-je.Pas mbledhjes së kryesisë sëVetëvendosjes ka folur vetëmsekretari organizativ i kësaj lëvizje,Ismajl Kurteshi, i cili nuk ka dhënë

detaje të shumta se çfarë ështëdiskutuar në këtë takim. "Kryesiaka marrë këto vendime:përkrahim letrën e 82 aktivistëve tëLV-së nga diaspora që është pub-likuar dhe kryesia ka mirëpriturkthimin e Albulena Haxhiut nëkryesi", ka thënë Kurteshi, dukemos pranuar asnjë pyetje ngagazetarët.Paraprakisht mbledhjen e Kryesisësë LV-së e ka lëshuar kryetari iPrishtinës, Shpend Ahmeti, i cili kathënë se në ditët e ardhshme pritettë mbahet një takim i kryesisë sëpartisë së bashku me grupin parla-mentar.Dorëheqje nga postet drejtuese nëVetëvendosje ka dhënë edhe

Driton Çaushi.Përmes një postimi në profilin evet në "Facebook", Çaushi kathënë se dorëheqja e tij është eparevokueshme, duke përmendursi një prej arsyeve fushatënlinçuese ndaj tij dhe grafitet nështëpinë e tij nga grupi që mbantjetër anë. "Përkundër gjithë kësaj,nuk mund ta fsheh faktin se viti i

fundit ishte nga më të pikëlluesh-mit dhe neveritësit të jetës sime.Ashtu siç është edhe ky vendim iimi, për ta parashtruar para jushdorëheqjen time të pare-vokueshme nga të gjitha pozitat nëstrukturat e Lëvizjes Vetëvendosje!,nga pozita e kryetarit të Qendrës sëLëvizjes Vetëvendosje! në Gjakovëdhe ajo e anëtarit të Këshillit të

Përgjithshëm", ka shkruar Çaushi. Një ditë më parë nga strukturatpartiake të LV-së ka dhënë dorëhe-qje kryetari i Kamenicës, QëndronKastrati. Kurse më herët dorëheqjenga pozitat në Vetëvendosje kanëdhënë edhe ish-kryetari i kësajlëvizje, Visar Ymeri dhe deputetëtDardan Sejdiu, Shqipe Pantina,Faton Topalli e Aida Dërguti.

Vazhdojnë reagimet ndërkombëtare kundër shfuqizimit të Ligjit për Gjykatën Speciale

Edhe Gjermania e Franca shqetësohen për iniciativën për shfuqizimin e Speciales

Kurti, i vetmi kandidat për kryetar të Vetëvendosjes

Dy shtetet më të fuqishme të BE-së, Gjermaniadhe Franca, janë shprehur të shqetësuara rrethpërpjekjes për shfuqizimin e Ligjit për GjykatënSpeciale. Madje këto dy vende kanë dërguar nëPrishtinë edhe zyrtarë specialë për t'u takuar mekrerët e shtetit të Kosovës dhe për të diskutuarpër këtë çështje

Lëvizja Vetëvendosje ka mbajtur të mërkurënmbledhjen e kryesisë, por zyrtarët e saj nuk kanëtreguar nëse në këtë mbledhje është diskutuarpër dorëheqjet e shumta në këtë subjekt politik.Madje ata nuk kanë treguar nëse ndonjë zyrtartjetër i LV-së, pos Albin Kurtit, ka kandiduar përkryetar të kësaj lëvizje

04 E ENJTE, 11 JANAR 2018 INTERVISTË

Shqipe HHETEMI

PRISHTINË, 110 JANAR - Profesori imarrëdhënieve ndërkombëtare,Afrim Hoti, ka thënë tëmërkurën se shteti i Kosovësështë në pozicion shumë tëpafavorshëm me iniciativën përzhbërjen e Gjykatës Speciale. Nëkëtë intervistë dhënë përgazetën "Epoka e re", ai kavlerësuar se rruga kah BashkimiEvropian kalon duke kryerobligimet ndërkombëtare."Nëse kthehemi në retrospektivëdhe shohim rastet e vendeve tëtjera me problematikë tëngjashme, atëherë përshtypjaime është se rruga kah BashkimiEvropian kalon nëpër këto dhejo vetëm këto obligimendërkombëtare. Kroacia, përshembull, pati mbetur pezull nërrugën e vet të integrimit derisaka bashkëpunuar plotësisht megjyqësinë ndërkombëtare, e cilaka sqaruar çdo gjë para se asaj t'ihapej porta hyrëse dhe aderiminë Bashkimin Evropian.Megjithatë, tanimë vendi ështënë pozicion shumë të pafavorshëmme iniciativën për zhbërjen eGjykatës Speciale, aq më parëkur për të njëjtën është dhënëpajtimi njëherë paraprakisht",ka deklaruar Hoti. Ai ka thënë se iniciativa përshfuqizimin e Speciales mundtë ndikojë edhe në procesin enjohjeve dhe në atë të organizatave ndërkombëtare."Edhe pa këtë problematikëKosova në vazhdimësi ështëduke u ballafaquar me kontestimjuridik dhe politik ndërkombëtar,ndërkohë që vendimi në fjalëimplikon përgjegjësi ndërkom-bëtare të shtetit që në mënyrë të

drejtpërdrejtë ndikon në rrugënkah BE-ja, njohjet dhe anëtarësimi në organizata tëndryshme ndërkombëtare",është shprehur ai. Hoti ka bërëme dije se me këto veprimeKosova po vë në sprovë seriozeraportet me ShBA-në dhe BE-në. "Kjo tashmë është thënënë mënyrë të hapur dhe nukpërbën ndonjë sekret. Përtejinterpretimit politik dhe juridik,mendoj se në kuptiminstrategjik është shumë situatë ekomplikuar për faktin se Kosovavë në sprovë serioze raportet eshkëlqyera me vendet tonamike, në veçanti me ShBA-nëdhe BE-në. Mendoj se kjo ështëe paimagjinueshme dhe zgjidhjae kësaj dhe problematikave tëtjera duhet të derivojnë nga

vendimet e përbashkëta memiqtë tanë, pa të cilët ecja përpara është skajshmërisht evështirë, nëse nuk themi epamundshme", ka theksuar ai. Hoti ka folur edhe për çështjen edemarkacionit me Malin e Zi,për të cilën ka thënë se duhet tëjetë pjesë e agjendës sëKuvendit në javën e ardhshme."Vërtet është për keqardhjezgjatja kaq e madhe e kësajproblematike. Çështja edemarkacionit duhet të zgjidhetnë njërin apo tjetrin variant.Është e pakuptueshme se si tëmandatuarit paraprak mbajtënnë sirtar këtë problematikë,ndërkohë që edhe këta aktualënuk e procedojnë me ritmin eduhur. Mendoj se ajo duhet tëjetë në agjendën e punës së

Kuvendit nga java e ardhshme",ka thënë ai, duke shtuar se nërastin më të mirë, Kosova nëpjesën e dytë të këtij viti do tafitonte liberalizimin e vizave."Nëse kryhen detyrat tona tështëpisë të caktuara nga BE-ja,mendoj se Komisioni Evropiando ta reflektonte përmbushjen ekushteve të cilat eventualisht dota merrnin edhe pëlqimin ngaKëshilli Evropian që kosovarët,në rastin më të mirë, në pjesën edytë të këtij viti ta fitoninregjimin e lirë të vizave", kadeklaruar Hoti.

"Epoka ee rre": Z. Hoti, zhvillimete fundit në Kosovë, konkretishtiniciativa për zhbërjen eGjykatës Speciale, do të ketëefekt negativ në procesin e

integrimeve evropiane dhe nëmarrëdhëniet ndërkombëtare? Hoti: Nëse kthehemi në retrospektivë dhe shohim rastete vendeve të tjera me problematikë të ngjashme,atëherë përshtypja ime është serruga kah Bashkimi Evropiankalon nëpër këto dhe jo vetëmkëto obligime ndërkombëtare.Kroacia, për shembull, patimbetur pezull në rrugën e vet tëintegrimit derisa kabashkëpunuar plotësisht megjyqësinë ndërkombëtare, e cilaka sqaruar çdo gjë para se asaj t'ihapej porta hyrëse dhe aderiminë Bashkimin Evropian. Nëkuptimin praktik pajtohem seKosovës po i vendosen kushte estërkushte të cilat nuk janë parëderi më tash jo për faktin e

Flet për "Epokën e re", Afrim Hoti

Kosova po vë në sprovë raportet me ShBProfesori i marrëdhënievendërkombëtare, AfrimHoti, ka vlerësuar seKosova është në pozicionshumë të pafavorshëmme iniciativën për zhbër-jen e Gjykatës Speciale.Në këtë intervistë dhënëpër gazetën "Epoka e re",ai ka thënë se kjo inicia-tivë mund të ndikojë edhenë procesin e njohjevedhe në anëtarësimin nëorganizata ndërkom-bëtare. Hoti ka bërë medije se me këto veprimeKosova po vë në sprovëserioze raportet meShBA-në dhe BE-në. Aika folur edhe për çështjene demarkacionit me Maline Zi, për të cilën ka thënëse duhet të jetë pjesë eagjendës së Kuvendit nëjavën e ardhshme

05E ENJTE, 11 JANAR 2018INTERVISTË AKTUALE

shmangies nga këto përgjegjësi,por për faktin e mundësive tëmëparshme të përdorura dhe tëpapërdorura për të adresuarçfarëdo përgjegjësie për luftëndhe luftëtarët kosovarë.Megjithatë, tanimë vendi është në pozicion shumë tëpafavorshëm me iniciativën përzhbërjen e Gjykatës Speciale, aqmë parë kur për të njëjtën ështëdhënë pajtimi njëherë paraprakisht.

"Epoka ee rre": Kjo çështje do tëndikojë në zvarritjen e procesittë zbatimit të MSA-së, në procesin e njohjeve dhe atë tëanëtarësimit në organizatandërkombëtare? Hoti: Pa dyshim. Edhe pa këtëproblematikë Kosova në

vazhdimësi është duke u ballafaquar me kontestimjuridik dhe politik ndërkombëtar,ndërkohë që vendimi në fjalëimplikon përgjegjësi ndërkom-bëtare të shtetit që në mënyrëtë drejtpërdrejtë ndikon nërrugën kah BE-ja, njohjet dheanëtarësimi në organizata tëndryshme ndërkombëtare.

"Epoka ee rre": Ka rrezik qëRepublika e Kosovës ta humbëmbështetjen ndërkombëtare?Hoti: Kjo tashmë është thënë nëmënyrë të hapur dhe nuk përbën ndonjë sekret. Përtejinterpretimit politik dhe juridikmendoj se në kuptiminstrategjik është shumë situatë ekomplikuar për faktin seKosova vë në sprovë seriozeraportet e shkëlqyera mevendet tona mike, në veçantime ShBA-në dhe BE-në.Mendoj se kjo është epaimagjinueshme dhe zgjidhjae kësaj dhe problematikave tëtjera duhet të derivojnë ngavendimet e përbashkëta memiqtë tanë, pa të cilët ecja përpara është skajshmërisht evështirë, nëse nuk themi epamundshme.

"Epoka ee rre": Edhe më tutjeproblem mbetet çështja edemarkacionit me Malin e Zi, ecila po i mban të izoluar qytetarët e Kosovës. Çfarë zhvilli-mi prisni rreth kësaj teme?Hoti: Vërtet është për keqardhjezgjatja kaq e madhe e kësajproblematike. Çështja edemarkacionit duhet të zgjidhet në njërin apo tjetrinvariant. Është e pakuptueshmese si të mandatuarit paraprakëmbajtën në sirtar këtë problematikë, ndërkohë qëedhe këta aktualë nuk e proce-dojnë me ritmin e duhur.Mendoj se ajo duhet të jetë nëagjendën e punës së Kuvenditnga java e ardhshme.

"Epoka ee rre": Nëse vazhdohetme këtë ritëm, kur do të mundtë liberalizohen vizat?Hoti: Nëse vazhdohet me këtëritëm ne nuk do të kemi liberalizim fare sepse çështjaështë e bllokuar dhe BashkimiEvropian merr vendime vetëmmbi faktin e plotësimit tëkritereve. Situata është shumë eqartë: nëse dëshironi liberaliz-imin, kryeni detyrat, në tëkundërtën vazhdojmë kështusiç jemi. Porse nëse kryhendetyrat tona të shtëpisë të caktuara nga BE-ja, mendoj seKomisioni Evropian do tareflektonte përmbushjen ekushteve të cilat eventualishtdo ta merrnin edhe pëlqiminnga Këshilli Evropian që kosovarët, në rastin më të mirë,në pjesën e dytë të këtij viti tafitonin lirinë e lëvizjes.

BA-në dhe BE-në

PRISHTINË, 110 JANAR - Majori JetonRexhepi ka bërë me dije se Ligji iri për Kundërvajtje është for-muar vitin e kaluar, ndërsa ështëfunksionalizuar më 1 janar tëkëtij viti. "Policia nga janari ka fil-luar ta implementojë Ligjin përKundërvajtje. Bazuar në të dhë-nat mund t'ju themi se nga 1janari deri më 9 janar të këtij vitijanë shqyrtuar 7 732 tiketa tëtrafikut. 7 256 tiketa për personafizikë, 4 gjoba kundërvajtje përpersona juridikë dhe sa i përketnumrit të tiketave, 285 gjoba përpikë negative", ka thënë Rexhepi.Ai ka shtuar se me qëllim që tëpërmirësohet gjendja në komu-

nikacion apelon te pjesëmarrësitqë t'i respektojnë rregullat ekomunikacionit dhe të jenë kon-tribuues. Bajram Krasniqi ngaDepartamenti i Përgjithshëm iPolicisë së Kosovës ka thënë seLigji për Kundërvajtje është bërëpër t'i vetëdijesuar pjesëmarrësitnë komunikacion. Sipas tij, përPolicinë e Kosovës është shqetë-suese çdo lloj dukurie, ndërsa katheksuar se me aktivitetet e tyresynojnë t'i minimizojnë aksiden-tet.Ligji për Kundërvajtje do të jetë injëjtë edhe për shtetasit e huaj nëKosovë. "Sa iu përket shtetasve të

huaj, ligji për trafikun rrugorështë i njëjtë. Nëse kemi të bëjmëme shofer që kanë autorizime tështeteve të tjera atëherë ne jemitë detyruar t'ia konfiskojmëdokumentin i cili nuk e lejon per-sonin të dalë jashtë Kosovës pa ekryer obligimin që ka, pavarë-sisht se çfarë gjobe ka, ndërsa përata të Kosovës janë ato që ithamë", ka thënë majori Rexhepi.Krahasuar me periudhën e njëjtëtë vitit të kaluar, sipas Rexhepit,ka 11.7 për qind rënie të numrit tëaksidenteve. "Deri më sot në këtëperiudhë kemi tre persona qëkanë humbur jetë në aksidente",ka thënë Rexhepi. (kallxo.com)

PRISHTINË, 110 JANAR (ER) -Presidenti i Kosovës, HashimThaçi, ka bërë me dije se kapranuar urime për vitin 2018nga presidenti i ShBA-së,Donald Trump dheMbretëresha e Britanisë sëMadhe, Elizabeth II. "Kampranuar shumë urime për pop-ullin dhe shtetin tonë në këtë vittë ri që sapo kemi nisur. Por, sotpranova edhe dy urime të

veçanta. Atë të presidentit tëShteteve të Bashkuara tëAmerikës, Donald Trump, sidhe të Mbretëreshës sëBritanisë së Madhe, Elizabeth II.Kosova është e bekuar me miqtëe saj", ka shkruar presidentiThaçi në profilin e vet në"Facebook". Edhe kryeministri i Republikëssë Kosovës, Ramush Haradinajdhe bashkëshortja e tij, Anita

Haradinaj, kanë pranuartelegram urimi me rastin e fes-tave të fundvitit nga presidenti iShteteve të Bashkuara tëAmerikës, Donald Trump dhebashkëshortja e tij, MelaniaTrump. Po ashtu, kryeministriHaradinaj ka marrë telegramfalënderimi nga sekretariamerikan i Shtetit, Rex Tillerson,për mbështetjen e Kosovës nëluftën kundër terrorizmit.

Thaçi e Haradinaj marrin urimpër 2018-n nga Trumpi

Rreth 8 000 tiketa trafiku meligjin e ri për kundërvajtje

7 732 tiketa trafiku janë shqiptuar nga Policia e Kosovës nga 1 janari prejkur ka filluar implementimi i ligjit të ri për kundërvajtje

AKTUALE06 E ENJTE, 11 JANAR 2018

Prishtinë, 10 janar - Komandantii FSK-së, gjenerallejtënantRrahman Rama dhe këshilltari itij ushtarak nga Mbretëria eBashkuar, nënkoloneli GregorLindsay, kanë përcjellë tre ofi-cerët e rinj të FSK-së, nëntogerët

Besfort Kurteshi dhe EugenThaçi dhe togerin Ismail Hoxha,për në Mbretërinë e Bashkuar,për një trajnim profesional nëakademitë më prestigjioze tëMbretërisë së Bashkuar. Dërgimi i oficerëve të FSK-së, për

trajnim profesional nëMbretërinë e Bashkuar, shënonfillimin e një viti të suksesshëm tëmarrëdhënieve shumë të mirames ushtrisë së Mbretërisë sëBashkuar dhe Forcës së Sigurisësë Kosovës (FSK).

Oficerë të FSK-së në Mbretërinë e Bashkuar

PRISHTINË, 110 JANAR - Shteti iKosovës zë vendin e parë nëBallkan sa iu përket dënimeveqë ka shqiptuar për personat qëkanë marrë pjesë në luftërat ehuaja, përkatësisht në Siri eIrak. Totali i viteve të vuajtjes sëdënimit për kosovarët që kanëmarrë pjesë në këto luftëraështë 187 vjet burgim, pastajvjen Shqipëria që ka shqiptuar126 vjet burgim, Bosnja dheHercegovina 40 dhe Maqedonia33 vjet burgim. Këto dënimepërfshijnë periudhën për vitet2015-2017.Të dhënat janë publikuar ngaKëshilli për BashkëpunimRajonal që merret mebashkëpunimin e vendeve tëEvropës Lindore që synojnë tëanëtarësohen në Bashkimin

Evropian. Sipas të gjeturave tëkëtij raporti, viti 2012, qëshënon edhe fluksin e madh tëqytetarëve të BallkanitPerëndimor drejt Sirisë e Irakut,i ka gjetur të papërgatitur insti-tucionet shtetërore.Raporti tregon se si Kosova,Shqipëria, Maqedonia dheBosnja e Hercegovina u për-ballen me sfida të mëdha nëluftimin e terrorizmit dheekstremizmit të dhunshëm,prandaj edhe kanë krijuarstrategji shtetërore për luftimine kësaj dukurie. Po në raportthuhet se nga viti 2012 deri nëvitin 2017, nga rajoni i BallkanitPerëndimor, drejt Sirisë eIrakut, kanë udhëtuar mbi 1000 persona.Ky numër përfshin individë që

mendohet se kanë shkuar tëjetojnë në ato vende. Shumëprej tyre janë kthyer në shtëpi,por një numër i madh janëvrarë në zonat e luftës në Siriapo Irak.Në mesin e personave që kanëshkuar atje ka edhe shumë gra,fëmijë dhe të moshuar. Viti2015 ka shënuar ngadalësimine numrit të qytetarëve ngaBallkani Perëndimor që kanëshkuar në Siri e Irak. Kjo rrugë undalua plotësisht në fillim tëvitit 2016. Ata që kanë mbeturatje e kanë të vështirë të kthe-hen në shtëpitë e tyre, thuhetnë raport. Deri më tani ngazonat e luftës në Siri e Irak janëthyer mbi 130 qytetarë tëKosovës, derisa atje vazhdojnëtë jenë edhe dhjetëra të tjerë.

PRISHTINË, 110 JANAR (ER) -Ministri i Shëndetësisë, UranIsmaili, ka thënë se edhe paspesë vjetësh që kur është mirat-uar Ligji për Odat eProfesionistëve Shëndetësorë,Oda e Mjekëve ka zero kompe-tenca. Por, ai është zotuar sekësaj situate po i vjen fundi.Ismaili i ka përgëzuar profesion-istët shëndetësorë për punën etyre rreth funksionalizmit tëOdës së Mjekëve. Ai ka bërë medije se është i gatshëm ta nën-shkruajë bartjen e kompeten-cave. "Pesë vjet pas miratimit tëLigji për Odat e ProfesionistëveShëndetësorë jemi në një situ-atë ku Oda e Mjekëve ka zerokompetenca. Mirëpo, me orga-nizimin e zgjedhjeve nga ju,kësaj situate po i vjen fundi. I

përgëzoj profesionistët shënde-tësorë për punën që janë duke ebërë për funksionalizimin eOdës së Mjekëve. Në momentinqë Oda e Mjekëve ta përfundojëzgjedhjen e strukturave të sajdhe të bëhet funksionale për t'ikryer detyrat që i përshkruhensipas ligjit në fuqi, unë si min-istër i Shëndetësisë jam i gat-shëm ta nënshkruaj bartjen ekompetencave. Ne e dimë sesektori i shëndetësisë është nënjë gjendje jo të kënaqshme,prandaj prej Odës së Mjekëvedhe të gjitha odave të tjera tëprofesionistëve shëndetësorëpritet angazhim intensiv nëmënyrë që reformat të zbatohennë kohë reale", ka shkruarIsmaili në profilin e vet në"Facebook".

GJILAN, 110 JANAR (ER) - Kryetari iKomunës së Gjilanit, LutfiHaziri, ka pritur të mërkurën nënjë takim pune ambasadorin eShqipërisë në Kosovë, QemalMinxhozi, me të cilin ka bised-uar për vazhdim tëbashkëpunimit në fusha tëndryshme si në kulturë, arsim,shëndetësi, zhvillim ekonomik,agro-kulturë dhe fusha të tjera.Pas takimit është konfirmuar senë Gjilan, Republika eShqipërisë do ta bëjë hapjen e

Konsullatës së Nderit dhe do tëjapë shërbime për të gjithëregjionin e Gjilanit dhe më gjerë."Në Gjilan, pos të gjithë këtyreaktiviteteve, do të emërojmë njëKonsull Nderi, i cili do të japëshërbime për gjithë këtë regjion,sepse Gjilanin ne e shohim si njëvlerë të shtuar të marrëdhënievetona për t'i lëvizur përparaaktivitetet që janë në shërbim tëqytetarëve të Gjilanit merrethinë", ka thënë ambasadoriQemal Minxhozi.

187 vjet burgim për kosovarëtqë kanë luftuar në Siri e Irak

Ismaili: Do t'ia bart Odëssë Mjekëve kompetencatqë i takojnë

Shqipëria së shpejti meKonsulatë Nderi në Gjilan

07E ENJTE, 11 JANAR 2018AKTUALE

PRISHTINË, 110 JANAR - Presidenti iKosovës, Hashim Thaçi, ka qën-drim të prerë se Kosova duhet taratifikojë marrëveshjen përdemarkacionin e kufirit meMalin e Zi, kurse për GjykatënSpeciale ka thënë se do të veprojë në bazë të vendimeve qëvijnë nga deputetët e Kuvendit.Kurse Kadri Veseli, kryetar iKuvendit, thotë se GjykataSpeciale nuk duhet të shfuqizohet,pavarësisht se e vlerëson tëpadrejtë. Ndërkaq për demarka-cionin me Malin e Zi është nëvijë me Thaçin dhe i jepmbështetje ratifikimit.Nga ana tjetër, kryeministri iKosovës, Ramush Haradinaj, icili drejton qeverinë e koalicionitme Partinë Demokratike tëKosovës të udhëhequr nga KadriVeseli, ka qëndrime të tjera politike. Ai i qëndron besnikvlerësimit të tij se marrëveshjapër demarkacionin me Malin eZi është e dëmshme për vendin,sikurse që nuk e fsheh që epërkrah edhe një vendim eventual të deputetëve shumicënë Kuvend për shfuqizimin eGjykatës Speciale.Njohësit e zhvillimeve politikenë Kosovë vlerësojnë se qën-drimet e tilla, jounike të liderëvetë institucioneve qendrore tëKosovës për çështje të rëndë-sishëm, janë dëgjuar ndër vite.Analisti politik Ilir Ibrahimithotë se mendimet dhe disaveprime të liderëve politikë lidhur me çështjen e GjykatësSpeciale dhe demarkacionin

janë të pamatura. "Të dyja këto,siç e dimë, janë çështje të cilatdo të duhej ta tërhiqninvëmendjen e gjithë popullatës,sepse janë çështje vitale tëinteresit kombëtar. Prandaj,duhet të fillohet të ndërtohet njëlloj konsensusi për t'u bal-lafaquar me to", thotë Ibrahimi.Kurse drejtoresha e OrganizatësIniciativa Kosovare për Stabilitet,Florina Duli, ka thënë për"Radion Evropa e Lirë" seKosova po dëmtohet në masë tëmadhe nga iniciativat e gabuaratë liderëve aktualë që po e qeverisin vendin. "Iniciativat etanishme nga liderët politikë përose kundër këtyre marrëveshjevejanë kryekëput të inspiruara ngainteresat personale nga të gjithapalët e përfshira. Secili nga politikanet që ka mendime tëkundërta e ka një agjendë personale e që nuk ka të bëjëedhe me të mirën e Kosovës", kadeklaruar Duli, duke shtuar seKosova do të dëmtohet edhe mëshumë nga një lidership kaq ipapërgjegjshëm si ky që e kemisot. Ndërkaq, Ilir Ibrahimi ka thënëse në Kosovë klasa politike duhettë fillojë të ndërtojë një qasje përidentifikimin e çështjeve tëinteresit kombëtar, duke i ndarëato nga interesat e ngushta per-sonale apo partiake. "Një qasjejetë tillë duhet t'i jepet fund sepse,në fund të fundit, është shteti icili dëmtohet. Po ashtu, nga kjolloj qasje në një afat më të gjatëdëmtohen edhe partitë politike,

sepse nëse shteti nuk është dukeshkuar në rrugën e duhur,atëherë edhe partitë politike dotë dëmtohen", ka thënëIbrahimi.Edhe disa qytetarë mendojnë seliderët politikë po gabojnë mepozicionimet dhe qasjen e tyre në raport me vendimet erëndësishme që duhet t'i marrinpër vendin.Faik Krasniqi nga Prishtina thotëse është për keqardhje se si liderët politikë nuk janë unikë përçështje të rëndësishme. "Këtavetëm interesat e tyre i kanë. Nukkanë interesa të shtetit. Po tëkishin punuar siç duhet, nuk dotë vinte puna këtu ku jemi tani",është shprehur Krasniqi.Kurse një qytetar tjetër, Ruzhdi

Sfarqa, mendon se politikanëtkanë mendime të ndryshme,por bashkohen vetëm kurpreken interesat e tyre personale.Thirrjet ndërkombëtare për ratifikimin e marrëveshjes sëdemarkacionit me Malin e Zidatojnë për më gjatë se dy vjet.Por, spektri politik në Kosovënuk arriti ta ratifikojë këtë marrëveshje, pavarësisht se ajo,sipas Komisionit Evropian,mbetet kusht edhe për liberalizimine vizave për qytetarët e Kosovës.Mungesa e ratifikimit ndërlidhetme kundërshtimet e brendshmenga një pjesë e spektrit politik, icili vlerëson se me anë të kësajmarrëveshje Kosova ka humburmbi 8 000 hektarë tokë. Kurse

çështja e Ligjit për Dhomat eVeçanta apo Gjykatën Speciale uaktualizua më 22 dhjetor të vitit2017. Atë ditë patën dështuar dy tentime për seancë tëjashtëzakonshme në Kuvend,për të votuar për propozimin e43 deputetëve për shfuqizim tëLigjit për Gjykatën Speciale.Lidhur me propozimin përshfuqizimin e Gjykatës Specialeka pasur reagime të ashpra ngaambasadorët e vendeve tëQuintit në Kosovë.Deputetët e Kuvendit të Kosovësnga java e ardhshme pritet tanisin punën në Kuvendin eKosovës, ku pritet se shihet seçfarë do të ndodhë me GjykatënSpeciale dhe marrëveshjen përdemarkacionin.

PRISHTINË, 110 JANAR (ER) -Ministri i Arsimit, i Shkencësdhe i Teknologjisë (MAShT),Shyqiri Bytyqi, ka reaguar në lid-hje me çështjen e bursave përstudentët. Bytyqi në profilin evet në "Facebook" ka shkruar seshqetësimi i studentëve rrethbursave është plotësisht ibazuar. Ai ka bërë me dije se kakërkuar nga Këshilli Drejtues iUP-së që bursat e studentëve tëjenë më të larta. "Ditë më parëkam pritur në takim KëshillinDrejtues të Universitetit tëPrishtinës 'Hasan Prishtina' përtë diskutuar për këtë çështje.Shqetësimi juaj rreth bursaveështë plotësisht i bazuar dhe përkëtë kam kërkuar nga Këshilli

Drejtues i UP-së që bursat e stu-dentëve të jenë më të larta, nëmënyrë që të ofrojmë mundësidhe kushte që studentët tanë tëndihen më komodë gjatë shkol-limit të lartë dhe ky të jetë njëmotiv shtesë për këta studentëelitarë", ka thënë ai. Ministri Bytyqi ka theksuar seçdoherë do të jetë përkrahës ikrijimit të kushteve sa më tëmira për ta shtuar motivin qëstudentët tanë të garojnë për t'ufutur në kategoritë elitare. "Përkëtë besoj se në mbledhjen eardhshme të Këshillit Drejtues tëUP-së, që pritet të mbahet nesër,kjo çështje ta marrë drejtimin eduhur dhe bursat e studentëvetë rriten", ka thënë Bytyqi.

Uniteti i munguar për vendimmarrjePresidenti, kryeministri dhe kryetari i Kuvendittë Kosovës po mbajnë qëndrime të ndryshmenë lidhje me dy çështjet kryesore të aktualitetitpolitik, përkatësisht në raport me ratifikimin emarrëveshjes për shënjimin e vijës kufitare meMalin e Zi dhe shfuqizimin apo jo të Ligjit përGjykatën Speciale

Ministri Bytyqi: Bursat e studentëve duhet të jenë më të larta

EKONOMI08 E ENJTE, 11 JANAR 2018

PRISHTINË, 110 JANAR (ER) -Papunësia në Eurozonë ështënë nivelin më të ulët në nëntëvjetët e fundit, shenjë kjo e ring-jalljes së ekonomisë së zonës sëmonedhës së përbashkët. Eurostat-i, agjencia zyrtare estatistikave në BE, ka njoftuar seshkalla e papunësisë ra në 8.7për qind në nëntor, duke kapër-cyer parashikimet, si dhe rezul-tatet e një muaji më parë.Shifrat janë më të ulëta që ngajanari i 2009-s, kur eurozona podilte nga një recesion i thellë qëpasoi krizën financiare globale.Eurostat-i ka potencuar senumri i të papunëve ra me 107mijë gjatë nëntorit, duke ulur

totalin në 14.26 milionë.Papunësia në rajon ka rënë nëmënyrë të vazhdueshme gjatëvitit të kaluar. Shifrat e fundit tëkëtij muaji pritet të tregojnë serritja ekonomike është përsh-

pejtuar në tremujorin e fundit. Të dhënat pozitive vijnë pasiBanka Qendrore Evropiane kanjoftuar se po fillonte tëtërhiqte mbështetjen që i kishtedhënë zonës së euros, me 19

anëtarë gjatë krizave të viteve tëfundit, për shkak të ekonomisësolide.Banka gjithsesi mbetet eshqetësuar për nivelin e fshehtëtë inflacionit në Eurozonë,

pavarësisht prej panoramëspozitive sa iu takon vendeve tëpunës, që normalisht do t'i rrisëçmimet, me evropianët që janëmë të predispozuar për tëshpenzuar para.

Papunësia në Eurozonë bie në nivelin më të ulët në nëntë vjetët e fundit

PRISHTINË, 110 JANAR (ER) -Kryeministri i Republikës sëKosovës, Ramush Haradinaj, kapritur të mërkurën në takim për-faqësuesit e Shoqatës sëProdhuesve të Miellit, me të cilëtka biseduar për situatën më tëfundit në këtë sektor dhe për ven-

dosjen e banderolave në produk-tet e miellit. Kryeministri Haradinaj e kavlerësuar hap të rëndësishëmvendosjen e banderolave përmestë cilave do të jetë më e lehtë tëkontrollohen cilësia e miellit,informaliteti në ekonomi dhe

prodhimi vendor, masa këto qëndikojnë në shëndetin e qyte-tarëve dhe zhvillimin ekonomik. Në takim, ku të pranishëm ishinedhe ministri i Financave, BedriHamza, drejtori i Doganës, BahriBerisha dhe drejtori i OdësEkonomike, Safet Gerxhaliu, u

arrit pajtimi që MinistriaBujqësisë, Pylltarisë dheZhvillimit Rural, nëbashkëpunim me Doganën eKosovës dhe Shoqatën eProdhuesve të Miellit, t'i fillojnëprocedurat për zbatimin e ven-dosjes së banderolave.

Kryeministri Haradinaj me këtërast ka deklaruar se Qeveria eKosovës do të ndihmojë t'i gjithëprodhuesit vendorë përmesmasave lehtësuese dhe heqjen ebarrierave të panevojshme tëcilat do të ndikojnë në rritjen evendeve të reja të punës.

Haradinaj mbështet prodhuesit e miellitpër vendosjen e banderolave

Eurostat-i, agjenciazyrtare e statistikavenë BE, ka njoftuar sepapunësia ka rënë nëtë gjitha shtetetanëtare të BE-së krahasuar me një vitmë parë, me rënienmë të madhe tëregjistruar në Greqidhe Portugali

09E ENJTE, 11 JANAR 2018EKONOMI

PRISHTINË, 10 JANAR -Ministri i AdministratësPublike, Mahir Jagxhillar, nënjë konferencë për gazetarëka folur për punët e kryeragjatë vitit që shkoi si dhe përobjektivat e kësaj ministriepër vitin 2018. "Ndër sfidatkryesore që na presin gjatëvitit 2018 është aprovimi ipakos legjislative për refor-mën e shërbimit civil dhepublik", ka thënë Jagxhillar,duke shtuar se kjo pako përf-

shinë tri ligje. "Ligji përpagat, Ligji për organizimine administratës publike, sidhe Ligji për pagat nga bux-heti i Kosovës", ka sqaruarai. Jagxhillar ka theksuar se nëaspektin e sfidave legjisla-tive janë zotuar ta procedo-jnë edhe Ligjin për KontesteAdministrative. "Krahaskësaj ne duhet ta rishikojmëmandatin dhe numrin eagjencive shtetërore me qël-

lim që t'i shikojmëmundësitë e reduktimit tëtyre dhe integrimit në insti-tucionet e tjera", ka thënëJagxhillar. Sipas ministritJagxhillar, 2017-ta ka qenëvit i të arriturave nëMinistrinë e AdministratësPublike (MAP). "Ministria kaqenë dhe duhet të jetë shem-bull i reformave si për qev-erisje të mirë, po ashtu edhepër përdorimin eteknologjisë", ka thënë ai.

Jagxhillar: Pagat dhe organizimi i administratës publike, sfida për 2018-n

Albulena SS. MMAVRAJ

PRISHTINË, 110 JANAR - Sipas të dhë-nave zyrtare të Bankës Qendroretë Kosovës (BQK), deri në qershortë vitit 2017 sektori pensional kashënuar rritje të përshpejtuar vjetore të aseteve prej 15.8përqindësh. "Vlera e përgjithshmee aseteve të sektorit pensionalarriti në 1.54 miliard euro, qëparaqet sektorin e dytë më tëmadh në sistemin financiar me27.7 për qind të aseteve", thuhetnë raportin e BQK-së përvlerësimin e tremujorit të dytë(TM2) 2017. Sipas këtij raporti,rritja e aseteve të sektorit pensionalkryesisht mund t'i atribuohet rritjes së kontributeve të reja dhekthimit në investime gjatë kësaj

periudhe. "Vlera e arkëtimeve tëreja arriti në 77.2 milionë euro,krahasuar me vlerën prej 74.3 mil-ionë eurosh në qershor 2016. Vlerae arkëtimeve të reja të Fondit tëKursimeve Pensionale të Kosovës(FKPK) arriti në 77 milionë euro,ndërsa ajo e Fondit Slloveno-Kosovar të Pensioneve (FSKP)arriti në 244.3 mijë euro", thuhetnë raportin e BQK-së.Sipas këtij raporti, sektori pen-sional rriti dukshëm kthimin nëinvestime në 56.5 milionë euro,për dallim nga kthimi prej 33.6milionë eurosh në periudhën enjëjtë të vitit paraprak. "FKPK-jarealizoi kthim pozitiv në investimeprej 56.3 milionë eurosh, ndërsaFSKP 227.8 mijë euro. Përmirësimii treguesve të zhvillimit ekonomikdhe fitimeve të korporatave në BE,

ShBA, Mbretërinë e Bashkuar dheJaponi ndikuan që indekset krye-sore të kontribuojnë në rritje tëtheksuar të kthimit në investime tëFKPK-së. Për më tepër, edhe rëniae rrezikut politik në BE ndikoi nëkthimin pozitiv në investime",është thënë në raportin e BQK-së,duke shtuar se FKPK-ja, që përbën99.5 për qind të aseteve të sektoritpensional, ka ndërruar strategjinëinvestive në krahasim me vitin e

kaluar, duke rritur investimetjashtë vendit krahas zvogëlimit tëinvestimeve në letrat me vlerë tëQeverisë së Kosovës. "Investimet efondit jashtë vendit arritën vlerënprej 1.3 miliard eurosh (1.1 miliardeuro në qershor 2016), për dallimnga investimet në letrat me vlerëtë Kosovës që shënuan rënie në68.8 milionë euro (103.3 milionëeuro në qershor 2016). Sektoripensional deri në qershor 2017shënoi rritje të përshpejtuar vje-tore të aseteve. Kthimi pozitiv nëinvestime si dhe rritja e kon-tributeve të reja ishin dy faktorëtkryesorë që ndikuan në këtë rritje.Sektori i orientoi investimet nëfondet e përbashkëta investuesejashtë vendit kundrejt letrave mevlerë të Qeverisë së Kosovës",është thënë në raportin e BQK-së.Ndërkaq, sipas të dhënave nëTrustin Pensional të Kosovës, derimë 14 dhjetor 2017 kthimi brutonga investimet për vitin (1 janar2017 deri 14 dhjetor 2017) arriti nërreth 102 milionë euro. Kurse në përqindje kjo perfor-mancë u reflektua në një rritje tëçmimit të aksionit prej 6.42përqindësh. "Ky rezultat nëfushën e investimeve të Fondit të

Kursimeve Pensionale të Kosovës(FKPK) vlerësohet nga BordiDrejtues tejet i kënaqshëm.Njëkohësisht, njoftojmë se kthimibruto në total prej themelimit tëFKPK-së e deri në këtë datë kashkuar në rreth 407 milionë euro.Rolin kryesor në këtë perfor-mancë të investimeve të FKPK-sëe patën investimet në tregunfinanciar jashtë Kosovës, dukekontribuar në pjesën dërrmueseedhe në totalin e kthimit ngainvestimet", thuhet në të dhënat eTrustit Pensional të Kosovës.Sipas këtyre të dhënave, nukduhet anashkaluar se baza e rritjessë vlerës së investimeve të FKPK-së qëndron në një zhvillimtë përgjithshëm të tregjeve financiare globale, ku edhe janëplasuar rreth 90 % të mjeteve tëFKPK-së. "Deri në muajin dhjetor2017 mjetet nën menaxhim janëngritur për rreth 217 milionë euro,krahasuar me rreth 189 milionëeuro që ishin ngritur një vit mëparë. Përveç kthimit nga investimet në ngritjen e mjetevenën menaxhim ndikuan edheprurjet rekorde të kontributeve tëreja", thuhet në njoftimin e TrustitPensional të Kosovës.

Investimet e mjeteve të Trustit në tregjet e jashtme, faktor

i performancës pozitiveTë dhënat e Bankës Qendrore të Kosovës(BQK) tregojnë se sektori pensional ka rriturdukshëm kthimin në investime në 56.5 milionëeuro për dallim nga kthimi prej 33.6 milionëeurosh në periudhën e njëjtë të vitit paraprak.Ndërkaq, bordi i Trustit ka vlerësuar se rolinkryesor në këtë performancë të investimeve tëFondit të Kursimeve Pensionale të Kosovës(FKPK) e patën investimet në tregun financiarjashtë Kosovës

10 E ENJTE, 11 JANAR 2018 KOSOVË

FERIZAJ, 110 JANAR (ER) - Kryetari iKomunës së Ferizajt, Agim Aliu,ka pritur të mërkurën në takimpërfaqësuesit e Shoqatës sëInvalidëve të Luftës së UshtrisëÇlirimtare të Kosovës, Dega nëFerizaj, me të cilët ka diskutuarpër iniciativat e përbashkëta që

do të ndërmerren në të ardhmen. Kryetari Aliu është zotuar se do taforcojë bashkëpunimin me këtëshoqatë dhe shoqatat e tjera, qëkëto të fundit të jenë pjesë erëndësishme e vendimmarrjeslokale. Po ashtu, kryetari Aliu kapritur në takim edhe zëvendës-

ministrin e Ministrisë sëAdministrimit të PushtetitLokal, Beqir Fejzullahu, me tëcilin ka diskutuar për reformatnë administratën komunale sidhe janë pajtuar për realizimine shumë projekteve të përbashkëta.

Aliu priti në takim përfaqësuesite invalidëve të UÇK-së

PRISHTINË, 110 JANAR (ER) - Njësitii Drejtorisë për Hetimin eTrafikimit të Narkotikëve kakonfiskuar rreth tre kilogramëmarijuanë në një shtëpi nëMatiqan të Prishtinës. Gjatërealizimit të operacionitpolicor "Stop drogave", kynjësit kishte hasur në njëveturë të dyshimtë të parkuarafër shkollës, nga e cila ishtelarguar i dyshuari, e të cilit meurdhër të prokurorit i është

kontrolluar shtëpia. Përveçkontrollit të shtëpisë, atij iështë konfiskuar edhe vetura,në të cilën janë gjetur një armë,6 fishekë, 3 telefona, një "Ipad"dhe 11 gramë substancë edyshuar narkotike e llojit mari-juanë. Lidhur me rastin ështëarrestuar një person, ndërsa idyshuari i parë, së bashku metë dyshuarën tjetër, femër(motrën e tij), gjenden nëarrati.

Konfiskohen rreth trekilogramë marijuanënë Prishtinë

KAÇANIK, 110 JANAR - Nënkryetari iKomunës së Kaçanikut, YlberBajra, ka pritur të mërkurën nëtakim komandantin e Stacionittë Policisë në Kaçanik, AfrimHalili, me bashkëpunëtorë. Gjatëkëtij takimi është konfirmuarbashkëpunimi në mes të Policisësë Kosovës dhe Komunës së

Kaçanikut, sidomos në fushën embrojtjes së pyjeve si dhe nëfushën e arsimit, largimit tëdukurive negative tek nxënësit.Në takim kanë qenë të pranishëm edhe drejtori i Arsimitdhe Kulturës, Zahir Doda, si dhedrejtori për Bujqësi, Pylltari dheZhvillim Rural, Fatmir Loku.

Komuna e Kaçanikutdhe Policia e Kosovëskonfirmojnëbashkëpunimin

MITROVICË, 110 JANAR (ER) -Drejtori për Bujqësi dheZhvillim Rural në Komunën eMitrovicës, Ekrem Sadiku, kapritur të mërkurën në takimdrejtorin e Iniciativës përZhvillimin e Bujqësisë sëKosovës (IADK), Zenel Bunjaku,me të cilin ka biseduar rrethpërkrahjes së fermerëve dhe përrealizimin e projekteve të për-bashkëta për vitin 2018. Me këtërast, Sadiku ka falënderuar

IADK-në, veçanërisht drejtorinBunjaku për bashkëpunimin qëkanë pasur vitin e kaluar. Ai ka thënë se falë këtijbashkëpunimi janë realizuarnjë varg projektesh të rëndë-sishme në Komunën eMitrovicës e që kanë ndikuar nështimin e interesimit të fer-merëve për t'u marrë mebujqësi. Ndërsa drejtori ekzekutiv iIADK-së, Zenel Bunjaku, ka

thënë se IADK-ja do të vazhdojëtë mbështesë projekte ngafusha të ndryshme të fermerëvemitrovicas. Gjatë këtij takimidrejtori për Bujqësi dheZhvillim Rural, Ekrem Sadikudhe drejtori ekzekutiv i IADK-së, Zenel Bunjaku, janë pajtuarpër përcaktimin e projekteveprioritare në mënyrë që ato tëimplementohen me suksesgjatë vitit 2018 në Komunën eMitrovicës.

IADK-ja mbetet partnere strategjikee Komunës së Mitrovicës

11E ENJTE, 11 JANAR 2018OPINION KOSOVË

Behxhet SSh. SHALA-BBAJGORA

Gjeneza e një ngjizjeje kundër ligjeve të natyrës: Na ishte një kohëe një ditë kur një kusar diplomatiknë Kosovë, që kishte pangopësi përpara, seks pa kufi dhe të kushtëzuarme të dy gjinitë dhe prirje që,përmes shantazhimit të sundojëmbi klasën kryesisht të paeman-cipuar politikisht në Kosovë nëkohën kur mediet dhe shoqërinëcivile e kishte shndërruar në njëprezervativ për gjysmë përdorimiduke shkaktonte rrëmujë nëskenën politike në këtë vend tëbrishtë, me politikanë kryesisht tëprishtë. Ky farë diplomati dhunuesnuk kishte vizion politik afatgjatë,por i kishte llogaritë afatgjata teBehteli, për rrugë që ishin më tëkushtueshme se në Las Vegas.Thuaja të gjithë politikanët nëKosovë janë pshurrur me të dëgjuaremrin e tij kurse, me të kuptuar semund të jenë pjesë joafirmative eListës së Shin - Dellit, procesifiziologjik i tyre ka përparuar me njëshpejtësi të madhe, deri në prod-himin final të produktit të tyre. Kyfarë Kaligula i Kosovës nuk ka pasurvetëm një senator në personalitetine kalit të tij shkaku se të gjithë politikanët i ka konsideruar si pjesëe ergjelës së tij, tufë kuajsh të padinjitetshëm. Shin - Delli, sena-torin kryesor e ka pasur këshilltarinPushikar me të cilin bëri puç institucional duke e instaluar GjetMacollin si president postihistorikdhe anakronik të Kosovës.Përpjekja tjetër e radhës ishte tainstalojë një subjekt parapolitik, mekod gjenetik projugosllav të quajturFER në mënyrë që, përmes tyre, tamarrë pushtetin duke e kthyer vëllazërim-bashkimin e kombitserb në Kosovë, me grupet e tjeraetnike në mesin e të cilëve shqiptarët bënin grupin më tëmadh. Duhej një udhëheqës qëkishte karizmë dhe tope. Tregtarime imunitet diplomatik mendoj tëishte Zog Ahmeti, ai prej të cilit hoqidorë shpejt duke i thënë se: "As për500 vjet nuk do të bëhej lider sepseke mungesë të theksuar të karizmësdhe shoqërueseve - topeve". FER-ipësoi debakël, prandaj falimentoipolitikisht duke iu kthyeraktiviteteve të tjera, materialishttërheqëse. Atëbotë FER-i alistët,Lëvizjen Vetëvendosje e konsideronin si një mishërim tëagresivitetit primitiv nacionalist,dhunës së papërmbajtur, politikishtpërjashtues ku nuk do ta gjeninvendin për t'i lëshuar spirancat e

tyre të marrjes së pushtetit. Shin - Delli ua futi një të rënëbythëve, duke mos investuar më nëta. Lëvizja Vetëvendosje në atëkohë u binte trumbetave tëbashkimit kombëtar sikur që edhepushkatonte të gjithë ata që nukpajtoheshin me këtë manipulimpër masa. E pranoj se edhe unë njëkohë u besoja "çerqiztopujve" tëbashkimit kombëtarë të LV-sësepse, midis mundësisë reale qëishte rikthimi në Serbi apo ëndrrëssë bashkimit kombëtar, më epranueshme ishte ëndrra ebashkimit kombëtar!Lëvizja Vetëvendosje pastaj hyrinën kontrollin e "pullazgjiut tëAmerikës" i cili, përkrahjen materialee kushtëzoi me pjesëmarrje nëzgjedhje ani pse ato organizo-heshin sipas Pakos së Ahtisarit e qëkundërshtohej fuqishëm nga LV-ja,por jo edhe nga padroni i ri ngaAmerika që e hapi thesin për tafinancuar këtë Lëvizje. LV-ja, nëvend se ta bënte një distancim ngae kaluara kur përballej, me të drejtëme strukturat e dhunshme tëUNMIK-ut dhe EULESH-it, me tënjëjtin vullnet veproi kundërPolicisë së Kosovës dhe institucionevetë Kosovës, të tilla siç ishin ndonësePolicia e Kosovës, në të shumtën erasteve është treguar tepër edurueshme, kishte sjellje korrektedhe i shmangej përdorimit të forcësedhe në raste kur ky përdorim ishtei pashmangshëm. Kjo sjellje i largoishumë aktivistë dhe përkrahës tëLV-së nga kjo Lëvizje, por qëasnjëherë nuk dolën kundër saj. Nëzgjedhjet e para, kur gazetarët mëpyesnin për LV-në, unë flisja përLDK-në, PDK-në dhe subjektet etjera sepse nuk doja ta dëmtoj këtëLëvizje në hapin e parë i cili, po tëbëhej si duhej, do ta garantonte njërrugëtim të gjatë dhe të sigurt politik. Aty ishin vijat ndarëse midismeje dhe LV-së dhe, ndonëse ishtekrijuar një perceptim se do të bëhesha pjesë e kësaj Lëvizjeje,kurrë dhe në asnjë rrethanë nuk dotë bëhesha pjesë as e LV-së e as tëasnjë subjekti politik tjetër. Mirëpo,në një kohë kishim qëndrime tëpërafërta politike e që tash nuk jemiaskund. Mungesa e respektit,arroganca e tepruar, mbyllja nëvendimmarrje në një rreth shumëtë ngushtë, sidomos pushkatimipublik i aktivistëve apobashkëthemeluesve kur nuk pajto-heshin me kreun vendimmarrësishte e papranueshme. Përpjekja për demokratizim apopër degjenerim: Shumë aktivistë tëLV-së u keqtrajtuan dhe u ndoqënnga politika dhe një pjesë (e vogël epolicisë të ndikuar nga politika) dhepikërisht ata aktivistë, ose u eliminuan, ose mbetën në margjina.Dyert e mëdha u hapën me pompozitet të madh për anëtarët eFER-it që u nokautuan nga votuesitdhe, që është për keqardhje, këtadështakë të FER-it u vendosën nëmajat e Lëvizjes Vetëvendosje, sikur

të ishin anëtarë të kësaj Lëvizjeje, sëpaku, që nga koha e HasanPrishtinës. Nëse në skenën politikekosovare, Hashim Thaçi njihet dhepranohet si politikan improvizuesdhe që i bënë lëvizjet ad hoc (atypër aty), pa menduar për pasojat,LV-ja ishte improvizuesja më emadhe si subjekt politik. Tash, pasintegrimit të pamerituar të FER-itnë LV e që e kishin prejardhjen politike nga sistemi i kaluar, kombëtarët në LV u margjinalizuanedhe më shumë. U krijua njëbashkëdyzim përjashtues ku rrymamë e butë e bijve dhe bijave të ish-vëllazërim-bashkimit e dominuanLV-në shkaku se ata konsideroheshinsi demokratë, më profesionistë, mëtë emancipuar dhe më të shkolluare që nënkupton se ishin më tëpranueshëm për bashkësinëndërkombëtare. Kam pasur përballje të ashpra me disa kuadrotë FER-it e që u bënë meVetëvendosje se vetë Vetëvendosja,madje një nga ata, në një përballjepati deklaruar se "asgjë nuk po uabënë policia atyre në krahasim çkado t'ua bënte ai...". Pastaj, ky farëpleshti u bë një ndër elefantët eVetëvendosjes. Zog Ahmeti "anë-tar" i LV-së u bë kryetar i Prishtinës,me ndihmën e LV-së dhe të PDK-së. Në ndërkohë Zogu, me"anëtarët" e tjerë të LV-së u fuqizuashumë materialisht në Komunën ePrishtinës duke e krijuar brumin enjë fraksioni që do ta marrëpushtetin. Albin Kurti drejt rrugëtimit për t'u bërë kryeministëre la anash LV-në, mendoi se e bërëVisar Imerin kryetar kukull i cili dotë lëvizë në ritmin se si do t'itërhiqte penjtë Albini e që nuk dolitë jetë ashtu. Nuk thuhet kot se përta provuar karakterin e njeriut, jepipushtet, para dhe femra. Visari upajis me pushtet, para kishte mjaftdhe bëri në ndërkohë ndërsa, përfemra, nuk kam informata nëse kadhe as që më intereson. Duke eparë forcimin e FER-ialistëve brenda LV-së, para dy vjetëve patashkruar se Albini vetëm kur ta shohnjë ditë se ka mbetur pa parti, sikurgjenerali i ushtrisë së vdekur, paushtri. FER-ialistët u forcuanshumë, ndonëse shumica e tyrekishin mungesë guximi dhe topevetë sakrificës. Ata filluan t'ia marrinedhe disa figura të rëndësishme tëLV-së, kryesisht të kriminalizuara eqë ua kishin frikën. Vetëm atëherëAlbinit iu ndez e kuqja duke parë seudhëheqja e LV-së po rreshtohetkah FER-i. Gabimin më të madh,sipas meje, Albini e bëri në çastinkur, si Antonio Gramshi e shkroi njëletër nga burgu duke u dhënëpretekst të dorëhequrve që ta zbatojnë planin e hartuar shumëmë parë për shembjen e LV-së dheduke e rrëzuar sundimin autokratikdhe diktatorial të Albinit, për tazëvendësuar me demokracinë eZog Ahmetit, kryeFER-ialistit, patope dhe pa një miligram karizme.Plani për shembjen e LV-së është

hartuar shumë më herët, ndërsaarriti majat kur Zog Ahmeti, për triditë rresht gënjeu opinionin, votuesitdhe qytetarët se nuk ka qenë fare nëjahtin e Devollëve dhe kaloi papasoja. Në çdo vend normal, ZogAhmeti do të shkarkohej jo se paskapirë një pije në jahtin e Devollëve eqë unë nuk e konsideroi gabim, porse ka gënjyer tri ditë dhe më nëfund e ka pranuar të vërtetën.Atëherë kishte zëra se Zog Ahmetiduhet të shkarkohej nga LV-ja,mirëpo FER-ialistët, që tash podorëhiqen në mënyrë të sinkronizuar,u organizuan sipas instinktit tëvetëmbrojtjes dhe mbrojtjes sëinteresave milionëshe nëKomunën e Prishtinës. Madje, njënga kryepuqistët e ka përzënëAlbinin nga zyra e tij. Nuk po përmend emra por, nëse ka nevojë,e them orën, ditën, muajin kur kandodhur ky rebelim e që Albini e kakaluar lehtë, për ta shprehur pastajmllefin kundër policëve dhe insti-tucioneve të Kosovës. FER-ialistëtnë zgjedhjet e fundit parlamentare,kur LV-ja u rrit mbi të gjithaparashikimet, garuan me ekipinkryesor, gjë që nuk ndodhi nëzgjedhjet e tjera. Synimin e kishinqë, duke e shfrytëzuar LV-në simekanizëm për vota, të sigurojnësa më shumë ulëse në Kuvendin eKosovës e që edhe e arritën. Ashtuvepruan edhe në zgjedhjet lokaleduke i deleguar anëtarët e familjevetë tyre për asamblistë komunalë. SeLV-ja po shkon drejt fundit të pusit(e për çka nuk gëzohem aspak) ubinda me largimin e njërit prejemirëve të KAN-it, ORA-s dhe FER-it dhe kurrë i LV-së, Ylli Hoxha.Kjo humbje ishte e pakompen-zueshme. Albini po ndërmerrveprime jo për ta shpëtuar LV-në,por për t'i ruajtur pozicionet elëkundura. Jam shumë i sigurt seAlbin nuk është korruptuar nëaspektin material, por nuk jamaspak i sigurt se nuk është korruptuar në aspektin politik.Çka tash: FER-ialistët e LV-së nukpo bëjnë asgjë tjetër veç se po ukthehen rrënjëve, zanafillës dheorigjinës. Nga një subjekt i falimen-tuar politik, me ndihmën e Albinitdhe të LV-së do të bëhen forcë përcaktuese për shumë procese tëKosovës duke e përdorur merce-narizmin e dëshmuar, taktik dhestrategjik për arritjen e qëllimevepolitike. Të gjithë këta që kanëdhënë dorëheqje deri më tani, këtëgjë do të kishin mundësi ta bëninnë një ditë të vetme. Por nuk e bëjnëdhe nuk do ta bëjnë sepse duan tëkrijojnë përshtypje se nuk e kanëqëllim shkatërrimin e LV-së, pordemokratizimin e saj. A mund tabëjnë këtë keqbërësit dhe përfituesite tenderëve, nga dhënia e lejeve tëndërtimit jonormale, lidhjes sëpolitikës me ndërtues dhe kompanikriminale e deri tek ata që përmbajtjen e kanë të dhunshmedhe kriminale e tani duan të vishenme petkun socialdemokratik. A e ka

për qëllim ky fraksion ta bëjë njëVetëvendosje si të DimitrijeTucoviqit? Jo dhe jo. Këta duan taruajnë grazhdin në komunat që ikanë, të sigurohen nga mosndjekjapenale dhe të konvertohen nëdemokratë të pranuar nga bashkësiandërkombëtare. Bashkësiandërkombëtare nuk dëshironbashkëpunëtorë të ndershëm dhe tëdinjitetshëm. Ajo pranon vetëmbashkëpunëtorë të dëgjueshëm dheqë u mbarojnë punë pavarësishtdëmit që i bëjnë Kosovës dhe qytetarëve të saj. Pastaj i hedhin nëplehra, sikur të mos kishin ekzistuarkurrë! A nuk bashkëpunuan meMillosheviqin, Karaxhiqin,Mlladiqin, Noriegën, Bin Ladenin,Eskobarin, Sadam Hyseinin,Gadafin dhe shumë të tjerë... Kujanë sot ata??!! Duhet pranuar edhenëse nuk pajtoheni me Albinin, senë planin politik Albin Kurti ështëAjnshtajni i politikës për të dorëhequrit spekulativë dhemashtrues, mirëpo Albinit po imungon guximi për vendimmarrjeshkaku se ka frikë se përçarja do tëthellohet edhe më shumë. Nuk po ekupton një çështje se, sa më shumëqë po bënë thirrje për t'u kthyer, tëdorëhequrit mashtrues, dorëheqjetvetëm sa po shtohen. Organetvendimmarrëse të LV-së në situatën e krijuar duhet t'i pranojnëtë gjitha dorëheqjet (sepse të gjithakëto janë sipas një modeli dhe podeklarohen si të parevokueshme)dhe, gjithashtu, duhet t'i largojë ngapartia të gjithë të dorëhequrit qëfituan poste të larta dhe mepërgjegjësi, kurse me dorëheqjetnuk duan ta pranojnë asnjëpërgjegjësi duke deklaruar se duantë mbesin anëtarë të thjeshtë të LV-së. Nuk shkon, dhe nuk ështëlogjike që ta shembni subjektin që uaka siguruar të gjitha privilegjet dhe tëmos jepni përgjegjësi. Në tëkundërtën agonia e LV-së vetëm sado të vazhdojë. Dikush edhe mund tashtrembërojë situatën sipas dëshirës,mirëpo është e qartë se LV-ja është nëkrizë të madhe dhe se kurrë më nukdo të kthehet gjendja e mëparshme.Me këtë ndarje është krijuar edhe njësituatë e re politike e që i shkon nëfavor LDK-së aq më parë që krahudorëheqës është afër LDK-së, si ngaorigjina politike ashtu edhe ngaveprimi dhe qëllim. Në këtë mes mëka befasuar Aida Dërguti për të cilënmendoj se është shumë kombëtare,korrekte dhe e pakorruptuar sikuredhe një numër i vogël që eshoqëron. Sipas perceptimit të opinionit, Zog Ahmeti po i merr paskrahun intelektual të LV-së shtuarkëtu edhe atë kriminal, të forcës ndër-sa Albinit po i mbetet Saliu, Hyseni,Xhela, Lena dhe të tjerët. Megjithatë,kjo ndarje do t'i shpejtojë shumë procese sikur që ka mundësi të provokojë zgjedhje të parakohshme.Kurse, pas rrethanave të reja, nuk kasiguri qeverisëse në asnjë komunëku diferenca fituese matet me disaqindra vota. Po presim.

A po bën përpjekje FER-i ta dërgojëVetëvendosjen në ferr?

12 E ENJTE, 11 JANAR 2018 GLOB RAJON

AMAN, 10 JANAR - Liga Arabedo të takohet më 1 shkurt përtë diskutuar si ta kundërshto-jë vendimin e presidentitamerikan, Donald Trump,për njohjen e Jerusalemit,kryeqytet të Izraelit, kathënë agjencia shtetërore elajmeve në Egjipt, MENA. Gjashtë ministrat e jashtëm

arabë, të cilët janë takuarjavën e kaluar në Aman, kanëthënë se shtetet arabe do tënisin hapa diplomatikë për t'ibindur Kombet e Bashkuaraqë të njohin si shtetAutoritetin Palestinez mekryeqytet, JerusaleminLindor, transmeton"Reuters". Disa ditë pas

vendimit të presidentitTrump, ministrat arabë epatën cilësuar këtë vendin si"shkelje të rrezikshme të ligjitndërkombëtar".Statusi i Jerusalemit ështënjë nga pengesat kryesore përarritjen e ndonjë marrëveshjepaqësore mes izraelitëve dhepalestinezëve.

Liga Arabe në shkurt diskuton për Jerusalemin

UASHINGTON, 110 JANAR - Një raporti hartuar nga studiues të Senatitamerikan u ka bërë thirrjeShteteve të Bashkuara për njëpërgjigje më të ashpëramerikane ndaj Moskës rrethpërpjekjeve për ndërhyrje nëzgjedhjet amerikane dhe atoevropiane. Raporti i hartuar nga studiues tëSenatit, i publikuar të mërkurënnga Komiteti i Senatit përMarrëdhënie të Jashtme, ka listu-

ar një seri të rekomandimeve përtë luftuar atë që e është quajtur"sulmet dydekadëshe të presi-dentit rus, Vladimir Putin, nëinstitucionet demokratike, vleratuniversale dhe sundimin e ligjitnë Evropë dhe shtetin e tij".Në këtë dokument janë theksuardisa përpjekje të qeverisë evropi-ane për të luftuar atë që studiue-sit e kanë cilësuar politika tëKremlinit.Sa iu përket Shteteve të

Bashkuara, raporti ka kërkuarthemelimin e një trupi qeveritarpër ta koordinuar përgjigjenamerikane ndaj operacioneve tëKremlinit.Rekomandimet e tjera përfshijnë

bashkëpunim të ngushtë mealeatët amerikanë në Evropë,ashtu që t'u bëjnë presion kom-panive të rrjeteve sociale, siçështë "Facebook" apo "Twitter",që të jenë më transparentë në

reklamat lidhur me politikën sidhe të punojnë së bashku përzvogëlimin e importit të gazitdhe naftës nga Rusia në vendetevropiane.Mirëpo ky raport ka kritikuaradministratën e presidentitamerikan Donald Trump, dukethënë se përgjigjja e saj i kadhënë më shumë guxim Moskës."Asnjëherë më parë në historinëamerikane nuk është injoruar nëmënyrë kaq të hapur një kërcën-im për siguri kombëtare ngapresidenti amerikan", ështëthënë në raport.Shtëpia e Bardhë nuk ështëpërgjigjur në kërkesat për tëreaguar lidhur me raportin.Ndërsa Rusia vazhdon tëkundërshtojë se ka pasur ndonjëpërpjekje për të ndërhyrë nëzgjedhjet presidenciale tëAmerikës në vitin 2016.

Seul, 10 janar - Presidenti iKoresë së Jugut, Moon Jae-in, thatë mërkurën se është i gatshëmtë takohet me udhëheqësin kore-ano-verior, Kim Jong un, për sakohë që përmbushen disakushte paraprake. Moon tha sefillimisht duhet të marrë garancise do të arrihet një nivel suksesi,para se të ulet për diskutime meKim. Presidenti koreano-jugor e bërinjoftimin një ditë pasi dy Koretëzhvilluan takimin e parë tënivelit të lartë në afro dy vjet dhe

ranë dakord të bashkëpunojnëpër Lojërat Olimpike Dimëroreqë zhvillohen në shkurt nëKorenë e Jugut. "Jam i hapur ndajçdo takimi, qoftë edhe takim tënivelit të lartë me Korenë e Veriutnëse i shërben përmirësimit tëmarrëdhënieve mes Koreve aponjë zgjidhjeje të çështjes së pro-gramit bërthamor koreano-veri-or", tha Moon.Presidenti koreano-jugor shpre-hu mirënjohje për rolin e presi-dentit Trump në bisedimet mesKoreve, siç duket në një përpjek-

je për të eliminuar shqetësimet eUashingtonit se Pheniani po për-piqet të përjashtojë Shtetet eBashkuara nga bisedime tëardhshme mbi çmilitarizimin."Pjesëmarrja e Koresë së Veriutështë një mundësi që i jepet këtijregjimi për të parë se ç'vlerë kadalja nga izolimi që ka shkaktuarmilitarizimi bërthamor.Shpresojmë se do të vazhdojmëtë bëjmë përpara në këtë drejtim,por kjo gjithsesi nuk ndikon tekpjesëmarrja jonë", tha zëdhënës-ja e Shtëpisë së Bardhë.

Demokratët kërkojnë përgjigje më të ashpër kundër ndërhyrjes ruse

Moon Jae, i hapur për bisedime me homologun koreano-verior

Raporti i hartuar nga studiues të Senatit, i publikuar të mërkurën nga Komiteti i Senatit përMarrëdhënie të Jashtme, ka listuar një seri tërekomandimeve për të luftuar atë që e ështëquajtur "sulmet dydekadëshe të presidentit rus,Vladimir Putin, në institucionet demokratike,vlerat universale dhe sundimin e ligjit në Evropëdhe shtetin e tij"

SHKUP, 110 JANAR -Zëvendëskryeministri iMaqedonisë, Bujar Osmani,është takuar me zyrtarë tëGreqisë në Athinë, në përpjek-je për ta zgjidhur kontestin evjetër më tepër se dy dekadalidhur me emrin eMaqedonisë. "Ne jemi tëpërkushtuar për të gjetur

zgjidhje në këta gjashtë muaj",tha Osmani, pas bisedimevedhe ka shtuar se "2018-ta ështëvit i artë për mundësinë përvendin tim që të bëjmë progresnë kuptimin e integrimit evro-atlantik".Ky takim u bë para rundit të ritë bisedimeve të ndërmjetë-suara nga Kombet e

Bashkuara, ndërmjet negocia-torit maqedonas, VaskoNaumovski, dhe atij grek,Adamantios Vasilakis, që pritettë mbahet më 17 janar në NjuJork, i kanë thënë RadiosEvropa e Lirë burime diplo-matike. Greqia nuk pajtohet me emrine fqinjit të vet, prej pavarësisë

së Maqedonisë në vitin 1991,duke argumentuar se ky emërparaqet pretendime territori-ale në disa pjesë të Greqisë, qëe kanë po këtë emër.Kundërshtimet e Greqisë ekanë ndërlikuar synimin eMaqedonisë për integrim nëNATO dhe në BashkiminEvropian.

Greqi-Maqedoni, takim për emër

13E ENJTE, 11 JANAR 2018KULTURË

Nga MMaxhun OOSMANAJ

Canaj ka një diapazon të gjerëparaqitjeje të shprehjeve paralexuesve të vegjël. Bota e tij epasur mundëson të jetë elarmishme, tërheqëse, befa-suese, gazmore, mbresëlënëse,kreative, dritëdhënëse,shpresëdhënëse. Shpeshshumë vjersha i fillon në vetëne parë, herë si rrëfim lirik, herësi meditim, herë si imagjinatë,por shumë mbarojnë si befasi.Ka edhe disa çapkënllëqe tëfëmijëve, që i ndodhin heroitlirik, nuk e rëndojnë vjershën,por i japin një freski. Tharmi ipoezive të Canajt gjithmonëlidhet me një mesazh edukimi,humanizmi, ku ëndrra dhedashuria gërshetojnë bruminlirik të vjershës. Autori sikur kanjë kujdes për shpirtin delikat,të ndjeshëm të fëmijëve, ai iruan, mos t'i lëndojë në shpirt,mos t'i rëndojë me tema tëmëdha, të rënda. Por kur ndod-hin gjera të padëshiruara tërastit, sikur u jap zgjidhje,paksa arsyetim, I falë, i kupton."U thye gota në dysheme /Aniçka? Fluturoi topi përmbi re!/Ani çka?/ Të qortojë mësuesjanë klasë /Ani çka? (Ani çka) (f.29). Shpesh ca poezi i kthen nëndërtim - përrallë. Vjershat e Canajt, herë janë ngatabani i realitetit, herë kalojnënë imagjinatë, herë gërshetim-përrallë, ku rrëfimi shpërfaqetnë tokë, në det, në diell,gjithësi, qiell… Cili ështëderivati i shpirtit të kristaltë?Dashuria, dashuria, ështëderivat i pashtjerrur i autorit,krua që nuk shteron. Dashuriarritet/ e rritet /e rritet/ në sta-cionin e përqafimeve mbushbateritë (Në stacionin epërqafimeve, f. 49). Canajt nuk i ikën ashistoria,krenaria kombëtare-shqiptare dhe korbat pushtuesqë ranë mbi qiellin shqiptar, qëvranë shpresën dhe ëndrrën.Por korbat nuk arritën t'isendërtojnë ëndrrat shfarosëse.Cikli Drurët e trishtuar, përm-ban vjersha me tematikë ngalufta e fundit, pra, një kro-nologji e dhembjes, por edhekrenarisë". M'i vunë prangat /më përplasën në qeli /pse edesha Shumë /Nënën time. /Shqipëri" (f. 85). Autori dhe shumë të tjerë e

kishin përjetuar këtë kohëtë rëndë dramatike,andajnuk i ikën lehtë kro-nologjia e atyre dhemb-jeve, që përjetoi popullatashqiptare. Ndërsa një poezi paksamë e rëndë,shpërfaqpyetje-përgjigje, një dia-log, babë-bir ,ku pyetjetkanë të bëjnë me luftën efundit në Kosovë". Baba,pse ata na qëllojnë merrufe?/ Unë e di, asgjë tëkeqe s'iu kemi bërë ne / -Pse jemi të lashtë, ke har-ruar epirot/ Flasim e kën-dojmë shqip. Ruana Zot!/Ata po na dëbojnë edhenga shtëpitë!- Do të kthe-hemi prapë, Shpejtohapin. Dritë! (Pse ata naqëllojnë me rrufe), f. 87).Jeta e rëndë,papunësia nëKosovë, gjendja sociale e grishshpirtin e autorit t'u thurë cavargje, që prekin ndërgjegjen eshoqërisë, ku shpeshherë nakujton kohën e Migjenit. Këtë atmosferë të dhembjes, elexojmë në ciklin Kur të gjejbabi punë. Në këtë cikël, bukakërkohet edhe në kontejner."Kur dita mbyll portat/mezogjtë këngë rrite/ në fund tëkontejnerit /më buzëqeshi njësimite /Sprishte punë fare /pseishte djegur nga saçi/ urisë iambylla derën/ mua nënë mëkënaqi" (Më buzëqeshi njësimite, f. 106) Edhe të vjershat eCanajt takojmë personazhe tëndjeshme në shpirt, të lënduarme plagën e rëndë, varfëri,skamje. Ky fëmijë e di gjendjen e famil-jes: "Edhe për dy ditë /kemimiell, vëlla /edhe për dy ditënëna barna ka / s'e shtri unëdorën, jo, /as s'bëhem dot lyp-sar /nesër pas mësimit /mekarron time /do të dal nëPazar" (Edhe për dy ditë, f. 111) Në njërën anë mësojmë sëfëmija përjeton një gjendje jo tëmirë familjare, në anën tjetër,mësojmë se ai më parë del tëpunojë me karron e vet sesa deltë lypë. Pra, ai mësohet ta fitojëbukën e gojës vetë,ndonëse lig-jet e jetës nuk pyesin ligjet eshtetit ,se fëmija nuk ka drejtëtë punojë… Disa vjersha janëpërkushtime kushtuar:Migjenit, Gani Gjafollit, apotakimi imagjinativ me LasgushPoradecin dhe Cucin,qenushin, qenin e Lasgushit nëPoradec. Në fund, autori përm-byll librin me poezinë "Do takuptosh një ditë", ku në formëne këshillës dhe rrëfimit heroilirik, bisedon me birin e vet seçfarë po i lë autori (babai), birittë vet, kur një ditë do të perën-

dojë jetën, të shkojë nëShtëpinë e Qiellit. Ai është kre-nar çfarë po i lë birit, shoqërisë,pasurinë më të mirë, më fis-nike, më njerëzore: "Po të lë

/pakëz xhevahir /nëpërxhepa t'poezive/ Ta dish /oZog në pishë /babai yt/kurrë nuk u ul /as s'upërkul / para stuhive elubive/Burrërisht ver-tikalisht /Biri im, /e keVARGUN TIM" (Do ta kup-tosh një ditë, f. 131-132).Motivi i atdhedashurisë,motive social, motivifamiljar, raporti fëmijë-prindër, lojërat, motivipërrallor, komunikimiimagjinativ, por edhetemat përkushtuese janëtabani i botës së këtij libri,që prek me ndjeshmëridhe dashuri autori, Canaj.Edhe gjuha figurative ekëtij vëllimi është e pasurme metafora (pranveraështë zog), krahasimi

(poezitë, mrekullitë, në korzogjsh, si qershitë), hiperbola(sofrën plot aty e gjeti,dashuria sa krejt planeti.

Autori përdor një gjuhë tëpasur me shprehje të ëmblapërkëdhelëse si: dajash,ëmbëlush, babëlokun, gicilitin,kokosh, lepurushi, ylberoshi,ylberisht, liqenore, fëmijërisht,etj. Si fjalë kyçe autori përdormë shpesh fjalën: zog, e cilambetet kryefjalë e mbarë librit.Ndërsa tema e dashurisëmbetet manteli ideor dheshpirtëror i këtij libri. Ndërtimimetrik është i larmishëm: kavjersha me rimë të kryqëzuar,pa rimë, vjersha të lira,dyvargëshe, trevargëshe, katër-vargëshe etj. Edhe ndonjëilustrim me foto i japin njëpamje të këndshme librit.Shihet se autori nga libri në lib-rin tjetër ka avancuar shpre-hjen dhe ka zgjeruar diapa-zonin tematik. Autori nuk do tëndalet, por letërsisë shqipe dot'i dhurojë ende libra me vleratë larta ideo-artistike.

(Fund)

PRISHTINË, 110 JANAR - ShkrimtariIsmail Kadare në Udine tëItalisë është vlerësuar me moti-vacionin si rapsod i dashuruar,por dhe kritik i popullit të tij.Shkrimtari shqiptar IsmailKadare është fituesi i çmimitprestigjioz Nonino për vitin

2018, edicioni i 43-të i këtij

evenimenti që promovohet ngadistileritë e Perkotos në Udinedhe që u shkon personazhevetë mëdhenj të kulturës megjykimin e një jurie të drejtuarnga nobelisti V. S. Naipaul.Mes realitetit historik dhe leg-jendave që rikujtojnë mad-hështitë dhe tragjeditë e të

shkuarës ballkanike dheosmane, Kadare krijoi tregimetë mëdha, shkruhet nëvlerësimin e jurisë. Shkrimtarishqiptar merr kështuvlerësimin e radhës që i shto-het vargut të gjatë tëvlerësimeve ndërkombëtarepër të.

Ismail Kadare, vlerësohetme çmim në Itali

Avdush Canaj, poet lirik që sjell ngrohtësi për fëmijë dhe të rinj (2)

Cila është shpërfaqja poetike e Canajt?

14 E MARTË, 9 JANAR 2018 KULTURË

Albanë MMEHMETAJ

Siç mmë tthotë nnënua pplakëLibri i parë me tregime i MusineKokalarit, Siç më thotë nënuaplakë, kërkon një shqyrtim tëveçantë, pasi shpalos autoren nëdisa plane. Në radhë të parë tekstiduhet vlerësuar duke pasurparasysh që buron si prozë e parëe autores së parë shqiptare, pastajqë del si rezultat i një studimiambicioz dhe një pune tëpalodhshme të saj kundrejt kul-turës popullore, në funksion tëtekstit artistik, si dhe, ndryshe ngashkrimet autobiografike, në të cilatshohim të ndërtohet portreti i saj,Siç më thotë nënua plakë e forconmë shumë ikonën e autores, kurshihet jashtë biografisë. Me njëfjalë, janë boshti artistik dhe tem-atik ata që dallojnë e shquajnëMusine Kokalarin, prandaj edhekërkimi duhet shënjuar në këtëpikë, pasi edhe ky tekst ka përobjekt Kokalarin e tregimeve.Në këtë pikëpamje Siç më thotënënua plakë përbëhet nga dhjetëtregime, të cilët lidhen me njëri-tjetrin edhe tematikisht, edhe përnga struktura narrative, dukendryshuar në çaste të caktuara tërrëfimit dhe të përshkrimit. Mekëtë rrëfim Kokalari kërkon tëndërtojë një filozofi të vetën jetë-sore, përmes idiomatikes popul-lore, duke funksionalizuar kështumjaft elemente gjuhësore e jetë-sore. Këto dy lloj elementeshKokalari i ndërton dhe i procedonnë mënyrën e saj, me konceptet esaj artistike dhe estetike, duke udalluar kështu për një origjinalitettë stilit.Tregimet e Kokalarit ndjekin njëvijë rrëfimi, por ndryshojnë në sit-uata narrative dhe në tipat narra-tivë, për të krijuar efekt të përqen-drimit në pikën esenciale. Në këtëmënyrë, narracioni është het-erodiegjetik e kështu pamjet ebrendshme të personazheve dhetë botës së objektivuar ngaKokalari jepen më qartë dhe mëspecifikisht. Rrëfimi synon ta prekë sipërfaqenpsikologjike të femrës, duke hyrënë botën femërore të mbushur meprobleme e telashe, e cila funk-sionon si një mënyrë e veçantë e tëjetuarit dhe e të menduarit.Nëpërmjet shprehjeve të veta tek-stuale, Kokalari krijon retorikën etekstit, duke arritur kështu ta reali-zojë idenë letrare dhe të krijojëemocion letrar, në rrëfimin e përp-jekjeve për ekzistencë, e cila, saduket e lehtë, aq është edhe erëndë. Do të thotë, përmesligjërimit të Kokalarit ne e shohimgjithë jetën e femrës, e cila u përketmoshave të ndryshme dhe kakarakteristika të ndryshme. Këtëkuptim e jep më së miri titulli Siç

më thotë nënua plakë (që brendakonceptit nënua kemi - vajzën,renë, kunatën, motrën, gjyshen,por edhe një titull që sinjalizon njëlloj urdhri për mënyrën e sjelljes:siç më thotë).Nëpërmes rrëfimit artistik,Kokalari shënjon përjetimet e ven-dit të vet, për ta krijuar pamjen enjë kolektiviteti, por duke u distan-cuar intelektualisht dhe objek-tivisht. Këto situata jetësore dhe kyambient përjetohen e rrëfehen sinjë dramë shpirtërore, duke marrëkuptimin e dramaticitetit të situ-atës, për t'i dhënë kështu formëshkrimit. Pra, edhe pse objekt i tëgjitha tregimeve është femra, keminjë dramatikë të karaktereve lid-hur me njëra-tjetrën, si dhe njëpërplasje të motiveve ndërmjetvete. Para së gjithash, dramatikembetet jeta e tyre, e cila është embuluar nga fatkeqësitë që sjellinkushtet e rënda dhe rrethanat evështira. Kjo më së miri vërehetkur shohim tregimet radhazi, p.sh., te tregimi i parë, i cili ka titulline veprës Siç më thotë nënua plakë,objekt është nëna plakë dhemënyra e saj e të perceptuarit tëjetës. Do të thotë, kemi problemine mosambientimit të plakës mendryshimin sado të vogël të të jet-uarit, që është shkollimi i fëmijëve,e sidomos i vajzave. Më shkurt,kemi konfliktin dramatik midisbrezave. Ky tregim merret drejt-përdrejt me çështjen e fatit të fem-rës shqiptare gjirokastrite, që eilustron fatin e të gjitha femraveshqiptare të kohës.Në tregimin Për mustaqet e Çeloskemi paraqitjen artistike tëpësimeve të ndryshme të femrës,që në këtë rast është martesa ekunatës me kunatin (pasi i vdesburri) dhe e gjithë kjo situatë reali-zohet si një grindje nga dy gra tëtjera për disa gjëra koti, siç e sug-jeron vetë titulli i tregimit.Tregimi Burri shoku qenit rrëfenraportin e burrit dhe të gruas, poashtu, nga perspektiva e një tjetërgruaje, duke e parë drejtpërdrejt siproblem ekzistencial të saj, pramartesën e burrit me një gruatjetër, menjëherë pas vdekjes sëgruas së parë.Shpalosja tjetër e botës së brend-shme të femrës realizohet edhenëpërmjet kategorisë së smirëspër njëra-tjetrën, që realizohet nëtregimin Paç fatin e së ligavet.Te tregimi tjetër, Udhën e mbarëpastë, rrëfimi jep një linjë tjetër,duke krijuar një pamje pak më tëndjeshme të të gjithë shqiptarëve

dhe konkretisht të përjetimit tëgruas kur burri i shkon në mërgim,duke e përcjellë me mall e me bar-rën e peshës së rëndë që e pret.Pra, kemi një problem të madh sapsikologjik, aq edhe social, temëkjo e përhershme e shqiptarëve.Në këtë kontekst, nxjerrim për-fundimin se të gjitha tregimet e Siçmë thotë nënua plakë ngrihenmbi një logjikë të rrëfimit e të per-ceptimit femëror, si dhe karakteri-zohen nga një formë e shkurtër eshkrimit. Kështu, tregimet dalin tëpërqendruara për ta thënë thelbë-soren, duke hyrë menjëherë nëtemë, në zbulimin e botësshpirtërore të femrës. Ky vështrimbëhet edhe më kompleks, dukepasur parasysh që narratorja ështëfemër dhe gjithëdijshmëria e sajkrijon një raport të sigurt, por jo tëidentifikueshëm, pasi që autorja eruan distancën me personazhet eveta.Rrëfimi i fatit të keq të femrave dhejeta e rëndë e tyre i përshkojnëkrejt tekstet e Kokalarit, duke kri-juar kështu një formë të jetës një-planëshe, të njëtrajtshme e menëndegëzime të së keqes. Në këtëvijë, konflikti kryesor është i zgjid-hur me vuajtje, moskënaqësi,urrejtje, shtirje, pëshpëritje ose mendonjë alegori tjetër estetike.Teknika rrëfyese ruan një afërsiemocionale dhe fizike të Kokalaritme tekstin, e kështu edhe njëfokusim të brendshëm, por natyr-isht duke e ruajtur objektivitetin.Kështu, diskursi i narratoresprezanton një jetë të tërë, duke ezbërthyer në krejt kuptimet,nëpërmes fenomenit femër dhepikëvështrimit femëror.Teksti i këtyre tregimeve i ka tëgjitha karakteristikat e tekstitestetik, që do të thotë se shtronprobleme pa zgjidhje dhe që kurrënuk janë përfundimtare, por qëkrijon efekte estetike ose, siç vlerë-son Lasgush Poradeci, të shijojnëestetikisht, pasi që kapin copa tëgjalla të jetës në formë të miniatu-rave. Jeta e dhënë në strukturëntekstore krijon vlera nëpërmjetgjuhës, figuracionit, imazheve,simbolikës etj. Kjo përpjekje për tanjohur të bukurën në tekstin eKokalarit arrihet duke zbuluarmjetin që e ndërton tekstin dhe qëështë mënyra e të shprehurit. Pra,stili i Musine Kokalarit e krijon tëbukurën në tekstin e saj, dukedepërtuar dhe duke u shtrirë thel-lë në jetën e gjallë për t'i përçuarefektet.Ky raport që ndërton vepra e

Kokalarit me botën objektivonjetën e vështirë të femrës që for-mësohet nga problemet tipike, pore keqja e jetës së femrës shkak kanjë të keqe më të rëndë që është aii kushteve sociale, dhe mosdija, nëmungesë të njohjes dhe arsimimit.Kështu, duke u rrëfyer këto prob-leme nga një autore që në radhë tëparë edhe i ka studiuar ato dhekëtë mënyrë jetese, nga një prizëmtjetër dhe formim tjetër, dallojmënjë "refuzim estetik" (IbrahimRugova), një mospranim të të jetu-arit të tillë nëpërmjet figurës së iro-nisë e sarkazmit që te Kokalari delnë mënyrë më të përsosur,nëpërmes një lirizmi dhe një filli tëtë qeshurit.Që ta shohim më qartëdomethënien e refuzimit, si kate-gori estetike, pse dhe si ndodh ajonë letërsi, do të thotë si realizohetdhe kur, si dhe çfarë kërkesash ka,do të shohim një pjesë të tekstit tëIbrahim Rugovës, i cili është estetimë i specializuar në letërsinëshqiptare dhe që është marrëkonkretisht me këtë problem, nëlibrin studimor Refuzimi estetikbotuar më 1987: Refuzim do tëthotë të mos pranosh, të mos pra-nosh atë që të imponohet, e kjovaret nga qëndrimi personal dheai i përgjithshëm. Letërsia i ka dyforma, por refuzimi më i madh isaj është refuzimi me qenien, mekarakterin e saj, që ne e quajmërefuzim estetik. Refuzimi estetikrealizohet në formë të drejtpër-drejtë me mjete letrare që njihenprej kohësh, siç janë satira, sarkaz-mi, grotesku apo ironia eangazhimit në kohën moderne,kur letërsia me vetë praninë erealitetit në vete dhe të realitetit tëvet refuzon imponimin. Në njëfarë dore ky mund të merret sirefuzim filozofik apo ontologjik,sepse me vetë qenien e saj krijonkontempline dhe konotime tëshumta, që përgatisin vetëdijen,shpirtin dhe mendjen njerëzorenë jetë për çështje të ndryshme.3

Duke e vështruar në këtë plan, delse autorja e parë shqiptare, MusineKokalari, në punën e dijes letrareka qenë mjaft e formuar dhe kadalluar specifikat themelore të kri-jimit letrar, pra të letërsisë.Gjithashtu, duke vështruar në këtëplan (nëpërmjet tekstit të Rugovëspër refuzimin estetik) duhet tëtheksojmë se është po ky studiuesqë, në vitin 1983, e prezantonMusine Kokalarin në Kosovë. Erëndësishme është se po ky estet evlerëson Kokalarin për stilin, përkrijimin artistik dhe përfenomenin gjuhë. Vlerësimi iRugovës shkon më tej, duke e kon-sideruar të "folmen çame", dhënënë tekstet e Kokalarit, si tejet tërëndësishme për gjuhëtarët tanë,si dhe për elemente të gjuhës his-torike, pasi që mendon se dialektiqë përdor autorja përmban shumëtrajta gjuhësore që i hasim teveprat e arbëreshëve. Prandaj,edhe në këtë kontekst themi setregimet e Kokalarit mbeten menjë vlerë dhe efekt të veçantë,mbesin tregime që mund të lexo-

hen me kënaqësi në çdo kohë, metemë dhe stil që duhet të studio-hen thellësisht.

Nënua pplakë nnë RRomëMusine Kokalari, siç është parëedhe te shkrimetautobiografike,bën objekt të drejt-përdrejtë jetën e vet "romane"(kohën e studimeve në Romë), medëshirën për të mësuar diçka tëvërtetë po nga jeta e vet rinore.Ndërsa në Nënua plakë në Romë eshohim Kokalarin të ndarë ngaautobiografia, për t'i shenjëzuarpërshtypjet e saj në Romë nëpër-mjet formës së novelës. Motivimiështë i përbashkët i këtyre dy for-mave letrare, por tash objekt ështënënuaplakë, figurë e fuqishme përdashurinë ndaj tokës, vendit,etnisë e, po ashtu, simbol ifuqishëm kundër jetës në tokën ehuaj, çfarëdo të mire të ketë ajo.Nënua plakë në Romë është nov-elë e përbërë nga nëntë kapituj: I.Në shtëpi, II. Udhës…, III. Ditën eparë…, IV. Ç'i zuri siri, V. Nënua nëThjatro, VI. S'mar vesh fare…, VII.Nënua në shkollë të madhe, VIII.Nënua u duk prapë… dhe IX.Nënua do Gjirokastrën. Kështu,vetë renditja dhe titujt e kapitujvesugjerojnë një lexim tematik dukei ndjekur një pas një.Siç e jep edhe titulli i novelësNënua plakë në Romë ndërtontemën e vendit, nëpërmjet njëvendi tjetër. Rrëfimi bëhet përRomën nga Gjirokastra, i rrëfyerpër shkak të kureshtjes dhedëshirës së të afërmve të protago-nistes për të mësuar më shumëpër një qytet që prekte majat ezhvillimit kulturor, artistik dhearkitekturor. E kështu, anasjelltasrrëfimi për Romën e zbulonGjirokastrën e Kokalarit, si njëhapësirë të vogël dhe të banuarnga një numër i vogël person-azhesh: nënua plakë, e cila ështëpersonazhi ide, si dhe rrethi i saj:nuset, vajzat, fqinjët, nipat dhembesat. Edhe te kjo novelë, sikursete skicat, rrëfimi është projektuartë ndodhë brenda shtëpisë sënënuas plakë, në dy kohë, pranëpërmjet kthimit retrospektiv, sidhe monologut dhe dialogut.Kështu, në këtë mënyrë tëthjeshtë, përveç pretendimeve tëtje

Kosova po vë në€¦ · E përditshme e pavarur Viti XVIII, nr. 5373 E enjte, 11 janar2018 çmimi 0.40 ˜ Na ndiqni edhe në: facebook.com Gazeta "Epoka e re"

Documents